مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ شهریور (سنبله) ۱۳۰۰ نشست ۲۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم |
مجلس شورای ملی دوره چهارم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ شهریور (سنبله) ۱۳۰۰ نشست ۲۲
جلسه ۲۲
صورت مشروح مجلس یوم پنجشنبه بیست و هفتم شهر ذیحجه الحرام ۱۳۳۹ مطابق نهم برج سنبله ۱۳۰۰
مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر در تحت ریاست آقای مؤتمن الملک تشکیل گردید.
صورتمجلس یوم سه شنبه بیست و پنجم ذیحجه را آاقای آصف الممالک قرائت نمودند.
رئیس ـ نسبت بصورت مجلس اعتراضی نیست؟
اظهاری نشد،
صورت مجلس تصویب گردید دستور امروز بقیه نطق آقای حاج آقا رسیدگی باعتبارنامه‌های آقایان شیخ الاسلام و مؤید الملک و صدرائی انتخاب کمیسیونها از خارج ولی از اعتبارنامه‌ها فقط یک فقره حاضر است و اعتبارنامه شیخ الاسلام و مؤیدالملک هنوز حاضر نیست گمان می‌کنم شعبات یک قدری در رسیدگی باعتبارنامه‌ها کوتاهی می‌کنند آقای شیخ الاسلام تقریباً چهل روز است در اینجا معطل مانده‌اند. به اعتبارنامه‌های سایر نمایندگان که از اصفهان انتخاب شده‌اند رسیدگی شده و راپورت داده شده انتخاب ایشان هم از اصفهان بوده علتی ندارد که تأخیر بیفتد خواهش می‌کنم شه شعبه پنجم برای جلسه آتیه راپورت ایشان را حاضر نمایندگان در آن خصوص رأی گرفته شود.
محمد هاشم میرزا ـ چون بنده عضو شعبه پنجم هستم عرض می‌کنم بواسطه ناخوشی شاهزاده نصرت الدوله و غائب بودن آقای قوام الدوله و چندی از اعضاء شعبه و خروج مشیر معظم اکثریت حاصل نشده والا کوتاهی از طرف شعبه نشده.
رئیس ـ چند نفر حاضر نیستند؟
محمد هشم میرزا ـ خیر دوازده نفر،
رئیس ـ سه یا چهار نفر هم که نباشند باز هشت نفر باقی است و عده کافی برای رای دادن هفت نفر است.
محمد هاشم میرزا ـ بلی. عرض می‌کنم که در این سه جلسه اخیر بعضی از آقایان حاضر نشدند باین جهت تأخیر شد.
رئیس ـ باید حاضر شودند به جهت که یک شخص را نمی‌شود معطل کرد.
حاج شیخ اسدالله ـ اگر چه آقای رئیس شرحی راجع به عدم تشکیل شعبه فرمودند و همچنین شاهزاده محمد هاشم میرزا به عدم حضور بعضی از آقایان اظهار نمودند ولی باید آقایان تصدیق بفرمائید که اینطور رفتار کردند و حاضر نشدن در شعب تصور می‌کنم نسب به عملماتیکه بعدها مجلس در پیش دارد یک قدری اسباب یأس و نا امیدی بشود وقتیکه بنا شد یک شعبه راجعبه رسیدگی یک اعتبارنامه که چهل روز یا پنجاه روز از موقع آن می‌گذرد آنقدر مسامحه کرده و در وقت خود حاضر نشوند آنوقت چگونه بنده شخصاً می‌توانم اعتماد بکنم که آقایان برای کارهای مهمه حاضر می‌شوند البته باید آقایان حاضر بشوند که وقت مجلس شورای ملی تلف نشود.
رئیس ـ دراین باب بیشا از این مذاکره نمی‌شود سایر شعب هم همینطور هر اعتبارنامه که دارند باید سعی و اهتمام فرمایند که زودتر حاضر شوند.
ارباب کیخسرو ـ بنده در این قسمت عرضی نداشتم، در قسمت راپورت اداره مباشرت که در جلسه قبل قرائت شد در آن راپورت یک قسمتی نوشته شده بود که بعد بنده حس کردم در خارج نسبت بیکی از نمایندگان اثر خوبی نداده بود و آن این است که در راپورت ذکر شده بود یکصد و پنجاه تومان در کابینه گذشته (یا در حکومت گذشته) بعنوان خرج راه و مسافرت آقای شریعتمدار داده شده اینکه از طرف اداره مباشرت این مسئله در راپورت ذکر شده هیچ نظری نبوده جز اینکه خواسته است مثل سایر مطالب جمع وخرج خود را به نظر آقایان نمایندگان برساند و ایشان را مستحضر کند ولی توضیحاً عرض می‌کنم آن یکصد و پنجاه تومان که داده شده بر حسب تقاضای آقای شریعتمدار نبوده سهل است ایشان در موقعی هم که می‌خواستند اجازه تحصیل کنند و مسافرت نمایند هیچگونه اقدامی از طرف ایشان یشد حتی تحصیلات اجازه ایشان هم از طرف اداره مباشرت نشده است و نظر بمدلول ماده ۵۱ قانون انتخابات که خرج ایاب و ذهاب آقایان نمایندگان را باید دولت بپردازد و چون ایشان خیال معاونت داشتند از طرف اداره مباشرت بحکومت وقت اظهار می‌شد که برای مخارج مسافرت و مراجعب آنها اجازه پرداخت وجهی بدهند چون تقاضای راجع به ایشان در اول واقع شد برای ایشان اجازه یکصد و پنجاه تومان صادر شد و برای دیگران که بعد تقاضا شد اجازه صادر نشد کار دخالتی نداشته‌اند و پرداخت این وجه بر حسب تقاضای اداره مبشارت بوده و الا ایشان هیچگونه نظری نداشته‌اند.
رئیس ـ باید داخل مذاکره در دستور بشویم چون کمیسیون تحقیق انتخابات در مجلس نمی‌شود انتخاب بشود باید از خارج انتخاب نمود زیرا اگر در مجلس بخواهیم انتخاب بکنیم باید مهره تفتیشیه داده شود و تصور می‌کنم اسباب زحمت و تعطیل کار بشود (جمعی تصدیق نمودند) بهتر است در خارج انتخاب بشوند دو نفر به قرعه تعیین می‌شود که باتفاق یک نفر از آقایان منشیان در خارج استخراج آراء بنمایند و در موقعیکه آقای حاج آقا نطق می‌فرمایند آقایان یکی یکی تشریف می‌برند و در خارج رای می‌دهند.
محمد هاشم میرزا ـ عده این کمیسیون چند نفر است؟
رئیس ـ گمان میگنم شش نفر کافی باشد
(بعضی گفتند کافی است)
در این موقع آقای سهام السلطان شروع باستقراع نموده اسامی آقایان ذیلاً استخراج شد
آقای فهسم الملک ـ غائب بودند ـ آقای سدید الملک ـ آقای امین الشریعه غائب بودند ـ آقای سردار معظم خراسانی (غائب بودند) آقای امیرناصر (جزو هیئت رئیسه هستند) آقایا میرزا علی کازرونی.
رئیس ـ آقای حاج آقا فرمودید عده کافی نیست؟
حاج آقا ـ خیر بنده عرض کردم شش نفر کافی است.
رئیس ـ پس اعتراضی نیست شش نفر انتخاب خواهد شد
(آقای آصف الممالک اجازه)
آصف الممالک ـ بنده می‌خواهم خطر آقایان را تذکر بدهم آقایانی که برای عضویت در این کمیسیون انتخاب می‌شوند می‌بایستی این مسئله رعایت بشود که از اوضاع و جریان انتخابات آذربایجان اطلاع داشته باشند در کمیسیون بهتر بتوانند اینکار ا انجام دهند.
رئیس ـ آقای حاج شیخ اسدالله (اجازه)
حاج شیخ اسدالله ـ بنده راجع به عده می‌خواستم عرض کنم لکن حالا عرضی ندارم.
رئیس ـ آقای سدالملک و آقای آقامیرزا علی کازرونی بیرون تشریف می‌برند و باتفاق آقای امیر ناصر آراء استخراج می‌نمایند
آقای حاج آقا (اجازه)
حاج آقا ـ پری روز در قسمت رویه راجع به اصلاحات اداری یک قسمت عرایض خودم را راجع به اصلاحات مالیه عرض کردم چون وقت گذشته بود عرایضم ناتمام ماند. یکی از مسائلی را که بزرگترین طرق اصلاح میدانم و می‌تواند هیئت دولت و زمامداران را باصلاح الزام کند حسن احتباج است و احتیاج مادر و مولد اختراعات بالطبیعه تا انسان محتاج نباشد وسائل رفع احتیاج را فراهم نمی‌کند بنابراین عرض کردم و باز هم عرض می‌کنم که نمایندگان ملت باید تعقیب این رویه را بکنند که هیچ مالیات و پیشنهاد مالیاتی را که از طرف دولت پیشنهاد می‌شود تصویب نکنند و هیچ استقراضی را تصدیق نکنند تا اینکه بودجه را به مجلس بیاورند وقتی این دو طرق (که همیشه برای تحصیل عایدی از نظردولتهای کذشته بود) از بین رفت قهراً دولت مجبور می‌شود احتیاج او را وامیدارد باینکه بودجه اش را تعدیل کند وقتیکه بودجه به مجلس شورای ملی پیشنهاد شد بقدیکه باید جرح و تعدیل شدو آخرین درجه خرجی که نهایت لزوم را دارد با مقایسه مقدار عایدی معین شد آنوقت البته اگر باز هم تواقص موجود باشد مجلس شورای ملی فکری برای رفع آن نواقص خواهد کرد و به هر ترتیبی که مقتضی بداند ترتیبی خواهد داد بنابراین بنده از هر استقراض و پیشنهاد مالیاتی جلوگیری را لازم میدانم و یکی از چیزهائی را که می‌توانم عرض کنم بناموص مشروطیت تخطی بوده وضع مالیاتهائی است که در فیاب مجلس شورای ملی شده بدون اینکه حس بشود که یکی از وظایف مختصه نمایندگان ملت وضع مالیات است. وضع هر مالیاتی را در غیاب مجلس شورای ملی بنده یک تعدی بزرگ بحقوق ملی محسوب می‌کنم بنابراین حفظ اصول مشروطیت و حفظ حقوق آزادی و ملی تمام تحمیلاتیرا که در غیاب مجلس شورای ملی دوره فترت مملکت وو ملت وارد شده بکلی آنها را لغو میدانم. بلی اگر چنانچه این اصل محفوظ بود و می‌دانستند که در مورد رفع احتیاج مجبورند در جمع و خرج مملکت مراجعه بنمایندگان ملت کنند این تخطی موجود نمی‌شد که بدون مراجعه بمجلس شورای ملی و نمایندگان ملت مالیات وضع کنند و تحمیل بفقیر بدبخت کنند بدون اینکه مصرف لازمی برای آنها در نظر گرفته بشود اگر همینطور نبود دوره فترت اینقدر امتداد پیدا نمی‌کرد باز خود را محتاج میدیدند که نمایندگان را انتخاب و مجلس شورای ملی را دایر کنند که مراجعه به مجلس شورای ملی بنمایند و یا تصویب مجلس شورای ملی مالیات و ضع کنند چون این احتیاج را حس نکردند افتتاح مجلس شورای ملی بتأخیر افتاد و دوره فترت امتداد یافت بدون هیچ پروا حقوق گرفت و تحمیلات فوق العاده بر دوش توده مالیات بده ایران وارد کردند باید گفت از اعلی تا ادنی از شاهزادگان درجه اول و دوم از طبقات مختلفه و مستخدمین ادارات در دوره فترت تا چه اندازه بر مالیه مملکت تحمیل نموده که اگر بدفتر مالیه مراجعه شود ملاحظه خواهد شد که چقدر بر بودجه مملکت تحمیل شده که واقعاً وقتی که تا اول مشروطیت و دوازده سال قبل مقایسه کنیم خواهیم دید شاید از سه ربع هم اضافه تر تحمیل شده. این اضافه مواجبها این حقوقهای کمر شکن که بر مملکت تحمیل شده و با یک استقراضهائی که امروزه نتیجه قیمت ترقی لیره باید سه مقابل ادا کنیم اداء شده تمام آن تحمیلات و آن استقراضها را بر دوش توده مالیات بده فقیر و همان قسمی که تمام مصائب و سختی‌ها را در این مملکت تحمیل می‌کنند تحمیل کردند یک عده معدودی متفنن آسایش و امرار حیات کنند. تمام اینها را باید لغو کرد و هر کس که زیادی برد از او پس گرفت باز می‌گویند اینها عملی نیست بنده عرض می‌کنم عملی است و در آن آنی که بنده حس کنم عملی نیست وجود خود را در مجلس شورای ملی لغو میدانم من می‌گویم و چیزهائیکه بر خلاف رای وکلاء برخلاف منافع اهالی مملکت برای زندگانی شیرینش بیک مجلس داده شده در حالی که احتیاج نداشته‌اند آنها را باید حساب کرد و مادامی که دارند باید از آنها پس بگیریند و این قرضهای هنگفت را تأریه نمایند تا فرع آنها زیاد نشود بنابراین بنده به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم که یک کمیسیون مخصوص برای اینکار معین کنند و بتصویب نامه‌های دوره فترت و آن تحمیلاتی که بر دوش ملت شده است رسیدگی کنند و هر کس از مالیه کشود چیزی برده است مثل بقایائی که از مؤدیان مالیاتی طلب دارند بگیرند و بقرضه ملت بدهند این بود عرایض من راجع به مالیه اما راجع بعدلیه. آنچه که بنده عقیده دارم و برای احدی هم شکی نیست اداره منحصر به فردی که در این مملکت دارای قانون است عدلیه است. (و این فضیلت را برای کسانی باید دانست که در اول امر گفتند تا قانون نباشد قبول مسئولیت نمی‌کنیم و اول قانونی را وضع کردند) این اداره فقط دایره ایست که دارای قانون مدون است ولی از آنجا که در هر مملکتی که نظارت در کار باشد هر قانون مقدس بالاخره فسخ می‌شود از او سوء استفاده می‌کنند و یک وبالی می‌شود این است که همین عدلیه دارای قانون بواسطه نبوده مجازات و نظارت از قانون سوء استفاده کرده و فوق الاعاده اسباب زحمت جامعه را فراهم می‌کند عدلیه که برای احقاق حقوق است اسباب تعطیل حقوق شده است. هیچکس از ماها هست که این معنی را نداند مردم بواسطه تعطیلی که در احقاق حقوق خود از جریان عدلیه می‌بینند هیچ بعدلیه مراجعه نمی‌کنند و بکلی از حقوق خود صفنظر می‌نمایند این مسئله سلب شده است که در تجارت و معاملات اعتماد و اطمینان که در جامعه موجود بوده از بین رفته برای این است که جامعه بتمام افراد خود سوء ظن پیدا کرده زیرا یک مرکز احقاق گذشته خود صرفنظر کنید و در آتیه خود را حفظ کنید که معامله با کسی نداشته باشید و اسباب ابتلاء او بشود بنابراین بنده عرض می‌کنم باید دانست علت اینکه عدلیه با داشتن مستشار آنهمه سعی هائی که متخصصین و اشخاص علاعه مند برای ترتیب آن کرده‌اند چرا اینطور شد؟ اول برای نبودن مجازات دوم تعیین نکردن اعضاء از روی لیاقت زیرا تعیین اعضاء فقط از روی وساطت غیره است پس برای اینکه بکلی از این رفتار سوء جلگیری شود باید قانون وضع نمود اعضاء را از روی لیاقت و امتحان انتخاب نمود. بلی قانون وضع کردند و مصلحین و اشخاصی که علاقه مند بعدلیه بودند و پیش بینی کردند و گفتند باید امتحان کرد اما بدبختانه اجراء نشد می‌گفتند یا باید سابقه داشه باشند یا امتحان بدهند با این حال وقتی یک وزیری اراده می‌کرد یک نفر را قبول نماید یا اینکه نه سابقه داشت نه امتحان داده بوده مدتی او را بامانت صلحیه یک جای خارج از تهران می‌فرستادند وقتی که بر می‌گشت دارای سابقه می‌شد باین عنوان در عدلیه مرکزی بدجه عالی برقرار می‌شد و بالاخره آن کسیکه لایق و صحیح العمل بود وقتی میدید صحت عمل او ملحوظ نیست یا خارج می‌شد یا هم رنگ جماعت می‌شد یا بکلی یک عضو غیر فعال و فلجی می‌شد و در عدلیه ابراز حیات می‌کرد بنابراین اعضاء عدلیه را امتحان و بلا استثناء از روی لیاقت انتخاب کرد و آنوقت حکم قانون اساسی را که مبنی بر غیر قابل انفصال بودن قاضی است بموقع اجراء گذارده قاضی دارای مقام خیلی عالی استقاضی و قتی اعتماد به بقاء مقام خود نداشته باشد البته نمی‌تواند از روی امانت درستکاری رفتار کند قاضی نالایق را باید منفضل کرد زیرا یک بلای فوق العاده اداری است پس از این نقطه نظر باید هم قانون را حفظ کرد و هم اعضاء لایق انتخاب کرد و آنها را از اغراض وزیر و دسته بنده‌های خارض مصون داشت. آنوقت اگر خیانتی از آنها دیده بشود باید آنها را مجازات کرد یکی از نوقص عدلیه کامل نبودن قوانین عدلیه است این راباید تصدیق کرد که برخی قوانین برای عدله وضع شده چون در جریان عمل نیفتاده بود بالطبیفه نواقص داشته و دارد ودر تمام دنیا وقتی که یک قانونی وضع می‌کنند تا در جریان نیفتاده باشد ملتفت نواقص نمی‌شوند باید کمیسیون عدلیه که امروز انشاء الله منعقد خواهد شد دقت مخصوص در وزارت عدلیه بنماید و اشخاصی که مسئول عدلیه و یا در اداره عدلیه بوده‌اند یا وکلاء صالح که نواقص جریان را مطلع هستند پیشنهاداتی بکمیسیون بکنند تارفع نواقص بشود یکی از جریانیکه در عدلیه فوق العاده لازم است تعیین مدعی العموم است بطوری که در قانون پیش بینی شده وقتی که یک مملکتی که اصول آن از روی شرح است و دو اصل آن امر بمعروف و نهی از منکر بوده یعنی دو اصلی که اساس آسایش و ترقی عالم بروی او است و وقتی که تمام امور اجتماعی تحول بیک مدعی العموم است و مدعی اعموم باید این اساس را تکفل کند که هرج و مرج تولید نشود باید مدعی العموم همانطور که در قانون ذکر شده باشد بایستی کاملو مزه باشد باید دارای ملکات عالیه باشد باید باصلاح و احقاق حق عموم علاقه مند باشد اگر علاقه مند نبود نمی‌تواند از هرج و مرج جلوگیری کند بواسطه عدم توجه مدعی العموم باین امورات بوده است که روز به روز مفاسد اخلاقی زیادتر شده پس باید مدعی العموم را همانطور که در قانون پیش بینی شده انتخاب کرد و معلوم است در قانون اینطور پیش بینی شده یک نفر که دارای معلومات علمی و معلومات دیانتی و دارای ملکات فاضله باشد چنین شخص می‌تواند مدعی الموم باشد و جلوگیری از منهیات بکند نه اینکه خودش آسوده باشد باید آنوقت هم تحقیق و ظارت کرد که مدعی العموم بوظایف خود عمل کند خائی نباشد و باید او را مطمئن کرد که هر کسی را در هر درجه و مقام باشد وقتی از او سوء اخلاقی سر زد او را تعقیب کند و مجازات کند و مجازات نماید همان مجازاتی که معین شده است مثل مجازاتهائی که محکمه خلاف تعیین می‌کند مثلاُ برای دزدیکه روز حبس و برای فلان عمل شنیع پنج روز حبس قابل ابتیاع که به پنج تومان خریداری شود یکی از چند چیزهائی که علت تعطیل حقوق شده است عملیات وکلاء است این دسته‌های جنایتکار را که یک قست از وکلاء عدلیه دارند و گریبان مردم را گرفته‌اند باید به یک ترتیبی قطع کرد یعنی باید از روی یک قانونی حدود وکلاء را معین و اشخاصی که انتخاب می‌شوند در تحت آنحدود باشند و اشخاصیکه برای حفظ حقوق مردم داخل عمل می‌شوند و اجرت می‌گیرند اشخاصی باشند که لیاقت و امانت داشته باشند این بود عرایض بندا راجع به عدلیه. اما نظریات بنده راجع به وزارت جنگ یعنی همان وزارت خانه که حافظ حدود و ثغور مملکت است و البته تمام آقایان میدانند که محترم ترین عناصر یک جامعه همان افرای هستند که جامعه را حفظ می‌کنند و احترام آن افراد فوق العاده بر تمام اعضاء جامعه لازم است ولی در عین حال برای حفظ حیثیتی که برای این قسم اشخاص در جامعه موجود است خود آنها هم باید فوق العاده مترقب باین حیثیت باشند باید همان طوریکه در عالم معمول است مامور نظامی در تحت انتظام و دسیپلین باشدو باید از تخرب و دسته بندی خارجی باشد و جز اطاعت بالاتر چیزی نفهمد این مسئله یکی از چیزهائیست که باید در نظام محفوظ باشد. اگر در دوره‌های فترت یک صدماتی به حیثیات نظامی وارد شده است یا از نقطه نظر دفاعی صدماتی نسبت به حقوق اجتماعی وارد شده فقط از این نقطه نظر بوده که انتخابات بطوریکه باید و شاید در نظام نبوده مسابقه شغل در صاحبمنصبان از روی تخرب و دسته بندی بوده بعبارت اخری مسائل سیاسی و سایر ترتیبات دیگر در نظام جریان داشته و دیدیم بهمین واسطه چه صدماتی بر مملکت وارد آمد و چقدر حیثیت نظام متزلزل شد باید آن صاحبمنصبی را که حقوق و دسیپلین را در نظام حفظ می‌کند تشویق و بالعکس کسانی را که بر خلاف این ترتیبات رفتار می‌نمایند از شرافت این لباس محروم نموده و آنها را مجازات کرد تا دسیپلین کاملاً محفوظ بماند از طرف دیگر نظام باید در تحت لوای اتحاد شکلی ایجاد شود ما باید اقدامی کنیم که نظام در تحت یک ترتیب متحتدالشکلی تشکیل شود نه بطور قسمتهای مختلف که مولد ربابت هائی باشد که همه ماها مفاسد آنها را دیده‌ایم پس اتحاد شکل یکی از چند چیزهائی است که فوق العاده باید بآن توجه کرد دیگر آنکه قبل از هر چیز و مخارجی باید مصارف و مخارج نظامیان را در بودجه مملکت تخصیص داد و ترتیبات بودجه نظامی را تامین نمود یعنی نظامیان را احت و بالاخره از هر جهت وسایل آسایش آنها را فراهم نمود آن وقت اگر قدر ی از حدود خود تخطی کردند و یا خارج از حدود دسیپلین رفتار نمودند آن وقت آنها را مخصوصاً مجازات نمائیم و البته می‌توانیم مجازات کنیم برای اینکه تمام وسائل رفاهیت آنها را فراهم کرده‌ایم. یکی دیگر از جمله چیزهائیکه فوق العاده لازم است کنترل و نظارت بر مصارف نظامی است اگر حقیقاً این مخارج گزافی که تا به حال هر ساله برای نظامیان بر خزانه دولت ایران تحمیل شده در محل خود بمصرف رسیده بود و بافراد داده می‌شد یقیناً حال نظامیان امروزه فوق العاده راحت تر و در آسایش بیشتر زندگی می‌کردند و افراد نظامی امروزه هم زیادتر بود سابق بر این شاید دیده باشید که چه افراط و تفریطها در بودجه نظامی واقع می‌شد مثلاً کسیکه مدیر ملزومات یک خرج بود در عرض مدت قلیلی دارای منبع کثیری ثروت می‌شد بدیهی است این وجوهاتیکه اخذ می‌نمود یا از عده می‌کاست یا از حقوق عده در هر حال بارش بدوش مملکت تحمیل شده بود بدون اینکه منصرف مدافعین ملی بشود بلکه مصرف یک عده اشخاص می‌شد که بکلی خارج از حدود نظامی بودند پس باید از این ترتیبات جلوگیری نمود باید مجلس شورای ملی نظارت در امورات مالیه داشته باشد مخصوصاً توجه خاص به بودجه نظامی کرده و او را بیک وسیله در تحت قانون در آورد تبذیر صاحبمنصبان را باید جلوگیری نمود دیگر از چیزهائی که باید رعایت شود این است که بایستی صاحبمنصبان را بشرافت عالی نظامی که دارند متوجه نمود و آنان را از عمالیاتیکه جامعه از آنها متوفع نیست منع و جلوگیری نمود نظامی باید حافظ ناموس بوده و اقلاً خودش را از اخلاق نکوهیده و صفات ناپسندیده و از تعرض به بعضی ترتیبات مصون داشته و کناره گیری نماید تا یک منظره فجیعی در بازار شهر تهران راجع به فلان صاحبمنصب تشکیل نشود و همچنین درسایر ولایاتیکه می‌روند یک فریادهائی بدین طریق تولید نمایند آیا همه ماها این شنیده‌ایم آیا نمایندگان که از ولایات لمرکز آمده‌اند این ترتیبات را ندیده‌اند پس باید برای حفظ سئون و مراتب شان آنها را به وظیفه شناسی متوجه نمود و از این ترتیبات جلوگیری نمایند آنوقت اگر جلوگیری کردند و نشد باید آنها را مجازات نمود و از نظام خرجشان کرد یکی از دوائر که باید طرف توجه و دقت شود اداره نظمیه است من نمی‌خواهم مفصلاً داخل در این قضیه شوم ولی متاسفانه عرض می‌کنم در اول تشکیل نظمیه یک افراد از آن پلیس وظیفه شناس وجود داشت که یک قسمت حس وظیفه شناسی را داشته و حقیقتاً بعضی عملیات از آنها بروز می‌کرد که مورد حیرت و تعجب بوده و باندازه در انجام وظائف خود جدیت و کوشش می‌کردند که مورد تحسین و در ایران کمتر نظایر آن دیده شده بود حقیقتاً خوش درخشید اما افسوس که مثل دولتهای مستعجل زود از بین رفته و معدوم شد به طوریکه می‌توان گفت امروز نظمیه‌های ولایات وحتی طهران یک کانون فجایع است هر کس مختصر روابطی با نظمیه داشته و یک قسمت ازعملیات آن اداره را مستحضر است تصدیق می‌کند که چه عرض می‌کنم من می‌خواهم داخل عملیات آن اداره شوم همین قدر عرض می‌کنم که قبل از هر چیز باید همین حافظی اخلاق و نوامیس عمومی را از مفاسد اخلاقی منع و از عملیات آنان جلوگیری نمود. باید کسانی را که برا خلاف اخلاق وحفظ ناموس و مال جان مردم اقدامی کنند شدیداً و پیش از همه آنها را مجازات کرد چرا که حافظ ناموس و جان ومال مردمند اگر مستقیماً خودشان به چیزهائیکه باید محافظت کنن حمله نمایند مجازاتشان هزار درجه شدیدتر است.
رئیس ـ اگر خسته شده‌اید اعلام تنفس داده شود.
حاج آقا ـ بنده در موضوع نظمیه دو کلمه دیگر عرض دارم آن وقت راجع به معارف می‌خواهم عرض کنم اگر آقایان خسته شده‌اند دیگر راجع به معارف عرض نمی‌کنم.
رئیس ـ بسیارخوب
حاج آقا ـ یکی از چیزهائیکه فوق العاده لازم است این است که باید افراد و صاحبمنصبان را که وظیفه شناسند پیدا کرد و آنها را تشویق نمود و نگذاشت در تحت تأثیر نداشتن قیافه از تمام حقوق خود محروم بمانند همانطور که مجازات سخت را باید تعقیب نمائیم مکافات را هم باید اعمال کنیم این بود عرایض بنده راجع به نظمیه حالا چون آقایان خسته شده‌اند هر گاه آقای رئیس اجازه فرمایند تنفس شود و بعد سایر مطالب خود را عرض خواهم کرد
رئیس ـ چند دقیقه تنفس است.
(در اینموقع آقایان نمایندگان برای تنفس از مجلس خارج و پس از نیم ساعت مجدداً جلسه تشکیل گردید.
رئیس ـ چون مقارن ظهر است بقیه نطق آقای حاج آقا برای جلسه آتیه که روز شنبه است بماند فعلاً دو سه فقره اعتبارنامه حاصر است اگر مخالفی نباشد قرائت شود
آقای رکن الملک احضار برای قرائت راپورت چون مخبر شعبه استعفاء داده بودند آقای رکن الملک که منشی شعبه هستند قرائت می‌کنند
آقای رکن الملک راپورت شعبه پنجم را راجع بآقای شیخ الاسلام نماینده اصفهان
(به مضمون ذیل قرائت نمودند)
شعبه پنجم بدوسه انتخابات اصفهان رسیدگی کرده نظر باینکه دوسیه مزبوره برای تحصیل صحت نمایندگی دو نفر دیگر از نمایندگان اصفهان در شعبه اول تحت مطالعه در آمده و صحت انتخاب اصفهان را تصدیق نمودند و شعبه پنجم نیز موافقت نظربا شعبه مزبوره دارد لهذا صحت انتخابات اصفهان و نمایندگی آقای شیخ الاسلام را تصدیق می‌نماید
رئیس ـ راجع به راپورت مخالفی هست یا نه؟
(گفته شد خیر)
راجع به نمایندگی آقای شیخ الاسلام از اصفهان رای می‌گیریم
آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اکثر نمایندگان قیام نمودند.
رئیس ـ تصویب شد راپورتی است راجع به آقای صدرائی آقای تدین احضار و برای قرائت راپورت آقای تدین راپورت شعبه دوم را راجع به آقای صدرائی نماینده دماوند بمضمون ذیل قرائت نمودند.
شعبه دوم بدوسیه اتخابات دماوند و فقروز کوه بدقت رسیدگی نموده برای استحضار به مجلس شورای ملی عرض می‌نماید که انجمن مرکزی انتخابات در دماوند در یازدهم ذیحجه ۱۳۳۷ مطابق قانون تشکیل و ۵ انجمن جزء دیگر را در فیروز کوه و توابع دماوند با رعایت قانون انتخابات دائر ساخته و در کلیه نقاط مزبوره تعرفه توزیع نموده و موازی ۴۷۰۳ ورقه تعرفه با اوراق رای برگشته و آقای صدرائی باکثریت ۳۰۳۲ رای از کل آراء مزبوره بریاست دارالشورای انتخاب گردیده است. انجمن نظارت مرکزی پس از خاتمه استخراج آراء مدت یک هفته برای وصول و اصفای شکایات منتظر بوده در این مدت هفت ورقه شکایت که بیشتر آنها از طرف اهالی قریه فرانک بوده بانجمن واصل گشته مبنی براینکه انتخابات در تحت تأثر تهدید و تطمیع انجام یافته است. انجمن در جواب هر یک از اوراق شکابتیه کتباً اظهار داشته که متشکیان حاضر شده تا حضوراً به شکایات آنها رسیدگی شود متشکیان از حضور در انجمن استنکاف ورزیده و اصلاً حاضر نشده‌اند در این اثناء دو ورقه رضایت با یک ورقه چلوار به مهر قریب هزار نفر از اهالی دماوند و توابع که عموماً علماء خوانین و تجار دماوند در حاشیه آن چلوار اولاً هویت صاحبان امضاء را تصدیق و ثانیاً صحت انتخابات را تصدیق نموده‌اند بانجمن نظارت مرکزی رسیده است انجمن پس از انقضاء مدت قانونی و یرسیدن شکایات جدید و عدم حضور متشکیان دو انجمن برای توضیح دادن و رسیدگی بشکایات آنها چون شکایت مزبوره مدرکی نداشته ترتیب اثر بآنها نداده و کلیه اوراق شکایتیه و رضایتیه را ضمیمه و صورت مجلس قرار داده و اعتبارنامه باسم آقای صدرائی صادر خاتمه انتخابات را اعلان نموده است. شعبه دوم بشکایات واصله بانجمن و شکایات دیگر ی که بوزارت داخله و مجلس رسیده است رسیدگی نموده و برای استحضار خاطر نمایندگان محترم اظهار می‌دارد که اولاً متشکیان بوزارت داخله مجلس شورای ملی همان متشکیان بانجمن بوده و شکایات آنها هم همان شکایات بانجمن است ثانیاً شکایات واصله مدرک مثبتی نداشته بعلاوه موافق اسناد موجوده در دوسیه انتخابات اساس آن شکایات مبنی بر القاآت و تحریکات داوطلبان وکالت و اتباع آنها بوده است. لهذا شعبه دوم ترتیب اثری بآنها نداده در صورتی که اوراق رضایت زیادی هم بوزارت داخله و مجلس رسیده است و جریان انتخابات دماوند و فیروز کوه را موافق قانون دانسته و صحت انتخاب آقای صدرائی را از حوزه انتخابیه مزبور تصدیق می‌نماید.
تدین ـ توضیحاً عرض می‌کنم ذیحجه ۱۳۳۹ باید سهو شده باشد گمان می‌کنم ۱۳۳۸ باشد.
رئیس ـ نسبت باین راپورت مخالفی نیست؟
حاج شیخ اسدالله ـ بنده مخالفم.
رئیس ـ می‌ماند برای جلسه دیگر راپورت راجع بآقای نظام الدوله که مخالفت داشت طبع و توزیع شده چون حاضر است اگر مخالفی نباشد جزء دسته بشود
(گفته شد وقت گذشته است)
رئیس ـ چون بعضی از آقایان مخالف هستند بماند برای جلسه بعد جله آتیه روز شنبه بیست و نهم ۳ ساعت قبل از ظهر خواهد بود.
(دستور آن از قرار ذیل است)
رسیدگی باعتبارنامه آقای صدرائی ـ نظام الدوله بقیه نطق آقای حاج آقا تجدید شعبات انتخاب کمیسینونها.
اگر برای انتخاب کمیسیونها باید تبادل نظر بین آقایان بشود امروز عصر تبادل نظر بفرمایند که نظر بفرمایند که برای روز شنبه صبح نظریاتشان حاضر باشند
آقای محمد هاشم میرز ـ اجازه
رئیس ـ بفرمائید.
محمد هاشم میرزا ـ تجدید شعبات ۳ ماه یک مرتبه باید بشود هنوز ۳ ماه نشده.
رئیس ـ این شعبات که تعیین شده بود برای رسیدگی باعتبارنامه بوده بعد از آنکه اعتبارنامه‌ها رسیدگی شد بایستی شعبات تجدید شود بخصوص که بعضی اشخاصها مثل مشیر معظم و سلطان محمد خان که جزو شعبه بوده‌اند خارج شده‌اند بنابراین ترتیبات شعب بهم می‌خورد اینکه در نظام نامه گفته شده شعبات هر سه ماه به سه ماه باید تجدید شود برای این بوده است که تصور شده است همیشه اول سال مجلس دائر می‌شود وچون سال دوازده ماه است در هر سال چهار دفعه شعبات تجدید بشود ولی چون اینطور نبود و چند ماه از سال گذشته مجلس منعقد شده قهراً این ترتیب بهم می‌خورد
(گفته شد صحیح است)
حالا اگر قایان نظری در این باب داشته باشند ممکن است روز شنبه اظهار بفرمایند آنوقت هر طوری که مجلس رای داده همانطور رفتار خواهد شد.
آقای آقا سید فاضل ـ اجازه نطق
رئیس ـ بفرمائید.
آقا سید فاضل ـ بنده خواستم خاطر آقایان نمایندگان را از تعطیل مالیه مسبوق کنم از قارار که معلوم ات چند روز است روسا و مدیران وزارت مالیه کناره جوئی اختیار کرده‌اند و چون اصلاحات وزارت مالیه اصل نظر ما است و تعطیل آن وزارتخانه مفاسد فوق العده دارد خوب است از مقام ریاست اقدامی بشود اگر چه بطوریکه اطلاع دارم از مقام ریاست وزراء دستورالعمل داده شده است که تا پنجشنبه که امروز است چنانچه مدیران حال تعطیل را خاتمه ندهند اقداماتی خواهد شد و بساهست که در این موضوع تغییراتی بشود این است که از مقام ریاست خواهشمندم بهیئت دولت تذکر بدهند که زودتر باین تعطیل و گروه خاتمه بدهند.
رئیس ـ بنده از تذکر این نوع مسائل بهیئت دولت خیلی معذرت می‌خواهم اگر سئوال یا استیضاح دارید هر وقت بخواهید بهیئت دولت احضار می‌شوند سئوال فرمائید.
آقاسید فاضل ـ اجازه میفرمائید.
رئیس ـ بفرمائید.
اقا سید فاضل - چون سابقه داشت و همینطور تقاضاهای دیگری از مقام ریاست شده و تکفل فرموده‌اند که بهیت دولت یاداوری کنند بنده هم من باب سابقه این امر را پیشنهاد کرد
سردار معظم خراسانی - بنده اعتراض دارم و تصور می‌کنم که همچو سابقه در مجلس بوده است که در خصوص زندگانی و امور داخلی ادارات از رئیس مجلس تقاضا شده باشد که ایشان مداخل کنند و اگر تقاضائی شده است که یکی دو مرتبه انرا مطرح کرده‌ام راجع بموادی بوده است که مربوط بقانون اسامی مملکت بوده باین جهت خواهش کرده که اقای رئیس مداخله کرده و بهیئت دولت تذکر بدهند.
اقا سید فاضل- اجازه بفرمایید
رئیس - بفرمایید
آقا سید فاضل ـ آن مطالب هم در اهمیت باگردد مالیه چندان فرقی ندارد زیرا این موضوع اگر جلوگیری نشود مفاسد فوق العاده اینجا خواهد کرد.
آقای سید یعقوب ـ بنده اجازه می‌خواهم
رئیس ـ بفرمائید.
آقا سید یعقوب ـ خیلی خوش میدانم که این مدیران چند روزی هم نباشند شاید بتوانند یک جمعی از آنها را انتخاب کنند خوبست آقاسید فاضل دلسوزی به حال یک عده سارق ننمایند.
رئیس ـ جلسه روز شنبه سه ساعت قبل از ظهر خواهد بود.
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)