مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ شهریور ۱۲۸۹ نشست ۱۳۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۹ شهریور ۱۲۸۹ نشست ۱۳۶
جلسه ۱۳۶ صورت مشروح روز پنجشنبه ۲۶ شهر شعبان المعظم ۱۳۲۸
مجلس سه ساعت و ربع قبل از ظهر در تحت ریاست آقای ذکاءالملک تشکیل شد و صورت مجلس روز سه شنبه را آقای معاضد الملک قرائت نمودند.
رئیس ـ در باب صورت مجلس اگر ملاحظاتی هست بفرمائید ؟
عزالملک ـ بنده در جلسه گذشته بعد از قرائت صورت مجلس عرضی کردم و بعد آقای رئیس جوابی دادند بعد از آن بنده شرحی عرض کردم و آن در صورت مجلس نوشته نشده و صورتش را هم تند نویسها به روزنامه نداده اند چون عرایضی که کرده ام خیل اهمیت می دهم خوب است رئیس امر بفرمایند که صورت آن را به روزنماه نویسها بدهند نمی دانم بدبختانه یا خوشبختانه چرا تمام اعتراضات د رمجس قسمت بنده شده است و نمی دانم چه جهت دارد که بعد از یک سال اداره تند نویسی وظیفه خود را نمی داند نطقها اگر نیم ستون یا ده سطر است نمی دهند و این را نمی دانم از طرف هیئت رئیس است یا اینکه راجع به خود تندنویسها است و اینکه عرض کردم بدختانه یا خوشبختانه که معلوماست و از خوشبختانه مقصودم این است که می خواهم خیلی ساعی باشم که به وظیفه نمایندگی خود رفتار نمایم.
معاضدالملک ـ آقای مستشار الدوله با اجازه غایب بودند و از اداره ایشان را غایب صورت دادند.
رئیس ـ در باب فرمایش آقای عزالملک البته باید ایفای وظیفه کرد جنابعالی و سایر آقایان هر چه به نظشان می رسد باید بگویند و این را که می فرمایند اداره تند نویسی غفلت م یکنند از بابت صورت دادن به روزنامه ها از طرف هیئت رئیس در این باب ممانعتی نشده و اگر برحسب اتفاق بعضی نطقها افتاده است یا اینکه عینا داده نشده البته باید اخطار کرد که اداره تند نویسی به تکلیف خودش عمل کند.
معاضد السلطنه ـ عرض بنده راجع به صورت مجلس نبود راجع به بعضی انتشاراتی که در این شهر هست نسبت به جنوب اگر ممکن است امروز و الا پس فردا باید از آن شایعات تکذیب شود.
حاجی سید نصرالله ـ وزیر امور خارجه آن روز در ضمن تقریری که کردند که ۱۵ نفر را معمولا در سفارت نگاه میداشتند گفتند ( ولی حالا داخل مذاکره آن نمی شویم به چه حق آن ۱۵ نفر را نکاه می داشتند ).
ارباب کیخسرو ـ چون راجع به اداره اعتراض شد لازم است عرض کنم که معمول است در اداره اجازه هائی که زودتر می رسد آن اشخاصی را در جزء غائبین با اجازه می نویسند و اگر دیر برسد غائب می نویسند و اجازه آقای مستشار الدوله دیر رسیده بود به این جهت ایشان را غائب نوشته اند.
حاجی سید ابراهیم ـ اگر روزنامه رسمی دائر بشود دیگر این اشکالات باقی نمی ماند.
میرزا ابراهیم قمی ـ وزیر خارجه آن روز گفت که از ۱۵ نفر هم یک نفرش کم است ۱۴ نفر آمده اند.
( آقا میرزا ابراهیم خان راپورت کمیسیونها را مفاد آن ذیلاً نگاشته میشود قرائت نمود ).
۱ـ کمیسیون نظام روز ۲۵ شعبان به ریاست حاجی فاتح الملک منعقد و آقای سردار اسعد غائب بودند.
۲ـ کمیسیون معارف روز چهارشنبه ۲۵ شعبان منعقد آقایان آقایان ذکاء الملک و آقا سید حسین اردبیلی غائب بودند.
۳ـ کمیسیون خارجه پنجشنبه ۱۹ شنبه ۲۱ سه شنبه ۲۴ منعقد و از اعضاء حاضره طهران کسی غائب نبود.
۴ـ کمیسیون داخله شنبه ۲۱ سه شنبه ۲۴ منعقد آقای سپهدار اعظم در هر جلسه غایب و آقای نوبری مسافر بودند.
۵ ـ فوائد عامه دوشنبه ۲۳ چهارشنبه ۲۵ منعقد در هر دو جلسه آقایان طباطبائی و دکتر اسمعیل خان بدون اجازه حاجی میرزا آقا و میرزا داودخان با اجازه غائب بودند.
۶ ـ کمیسیون قوانین مالیه در این هفته دو جلسه تشکیل به واسطه حاضر نشدن اعضاء داخل مذاکرات نشد غائبین هر دو جلسه : میرزا اسدالله خان . متین السلطنه . دهخدا . غائبین یک جلسه محمد هاشم میرزا . میرزا مرتضی قلیخان . ابوالقاسم میرزا . آقایان صدیق حضرت و ابوالقاسم میرزا . در یک جلسه مریض بودند.
۷ـ کمیسیون بودجه ۵ شنبه ۱۹ سه شنبه ۲۴ تشکیل شد غائبین هر دو جلسه : میرزا اسدالله خان . دکتر اسمعیل خان نوبری . مرخصی تربیت معذور مؤتمن الملک در کمیسیون خارجه غائبین یک جلسه متین السلطنه . با فهیم الملک مریض .
۸ ـ کمیسیون مبتکرات پنجشنبه ۲۶ قبل از ظهر منعقد آقای آقا سید محمد رضا غایب بودند.
در خصوص طرح ارباب کیخسرو مبنی بر اینکه هر هفته فهرست عرایض وارده عوض اینکه طبع توزیع شود فقط یک نسخه نوشته و در اطاق تنفس برای استحضار و مدافه نمایندگان گذارده شود کمیسیون این طرح را قابل توجه دانسته به مجلس عودت دادند.
رئیس ـ طرح ارباب کیخسرو را الان نمی خوانیم مقصود همان راپورت کمیسیونها بود حالا بعضی آقایان را می بینیم که می خواهند در این باب مذاکرات نمایند ولی خاطر آقایان را متوجه می سازم به اینکه ما اینها را می خوانیم یک قدری صرفه وقت کنیم آقایان در کمیسیون حاضر شوند عرض می کنم.
( در این موقع عده اجازه خواستند که بیان علت غیبت خودشان را بکنند ).
رئیس ـ آقایانی که می خواهند عذر خودشان را بگویند که به چه جهت غائب بودهاند بهتر این است که قبل از وقت به کمیسیونهای خودشان اظهار بدارند که ایشان را در صورت قبول عذر غائبین با اجازه بنویسند.
بهجت ـ بنده در این راپورتهائی که خوانده شد عرض ندارم فقط می خواستم عرض کنم کمیسیون عرایض در اوقات مقرره هفته چهار نوبت شنبه یک شنبه سه شنبه پنجشنبه منعقد شده و به علاوه جلسات فوق العاده هم منعقد میشود نواقص هم که در کمیسیون عرایض بود در صدد هستم که رفع نمائیم و چون راپورت کمیسیون عرایض مهم بود امروز نتوانستیم تقدیم داریم انشاءالله روز شنبه تقدیم میشود.
ارباب کیخسرو ـ برای اعضاء کمیسیونها یک اشتباهی شده است یعنی هر کس می خواهد در کمیسیون غائب شود از رئیس آن کمیسیون اجازه می گیرد و حال آنکه باید از رئیس مجلس اجازه بگیرد دیگر اینکه آقای نوبری را در این راپورتها از غائبین اجازه نوشته اند در صورتی که آن روز آقای رئیس در خصوص مسافرت ایشان اظهار نمودند از مجلس رأی گرفته نشد نمی دانم لازم بود رأی گرفته شود یا خیر ( گفته شد البته باید رأی گرفته شود ).
رئیس ـ گویا لازم به رأی گرفتن نباشد برای اینکه در نظامنامه داخلی نوشته شده است در مواقعی که برای نماینده امر فوری پیش بیاید که محتاج به مسافرت باشد و وقت نداشته باشد که از مجس اجازه بگیرد رئیس می تواند اجازه مرخصی بدهد و بعد مجلس را مسبوق کند و نوشته نشده است که باید از مجلس هم اجازه بخواهد به علاوه بعد از رفتن ایشان رأی گرتفن هم معنی ندارد ( تلگراف واصله از یزد مشعر بر استعفای آقای آقا میرزا سید علی حایری از عضویت مجلس شورای ملی قرائت شد ).
رئیس ـ این جواب تلگراف مجلس است که انتخاب ایشان را اعلان کرده بود حلا در صورتی که مجلس این استعفا را قبول می کند با کمال تأسف باید به جای ایشان قرعه کشید اگر لازم می دانند امروز و الا روز شنبه معین شود ( گفته شد همین امروز معین شود ).
رئیس ـ یکی دو فقره تلگراف هم هست که از یزد رسیده است بد نیست که آنها را هم بخوانیم ( آقا میرزا ابراهیم خان دو فقره تلگراف مزبور را که از طرف انجمن ایالتی رسیده بود به مضمون ذیل قرائت شد ):
- توسط حضرات وکلای محترم آذربایجان
- مقام مقدس دارالشورای کبری شیدالله تعالی ارکانه کپیه وزارت جلیله مالیه
- چنانچه مراقبت حال ملت و محارست مالیه مملکت از اخص وظایف این خادمان و عموم نمایندگان انجمن های است این تذکر خیرخواهانه را نیز از مهمات عدیده فرض دیده و به عرض آن حوزه مقدسه میرسانیم حالت فلاکت واستحقاق غالبی از موظقین و ارباب حقوق دیوانی معلوم خاصه استحقاق رعایت واسترحام موظفین آذربایجان مبرهن است زیرا سال گذشته با همه ستمدیدگی وا شد به استیصال به نصف حقوق خود راضی شده و از نصایح دردمندانه اعضاء انجمن فریاد وا حسرتا بلند نکردند و به امید مختصر حقوق تمام هذه السنه به سر بدرند اکنون که هفت ماه از سال گذشته تماماً مستمری و مقرری خود را که در واقع حاجب تکدی آنها است و چشم دوخته اند دیناری نرسیده انجمن ایالتی وسایر مراکز دولتی را به ستوه میاورند در صورتی که دولت علیه بالاضطرار متوجه مستمریات مستحقین و مستخدمین را خواهد داد و سرگذشت دوره اول مشروطیت هم از نقطه نظر بگذرانیم همین مسئله مستمریات باعث بسی ندامت ها شد اکنون توجه خاص در این موضوع مبذول و این خادمان وطن را قرین تشکر فرمائید که از مقامات لازمه اجازه در تادیه حقوق ارباب وظایف و مستمریات مسحقین داده شود تا از این رهگذر خاطر امنای ملت و اولیای دولت فارغ گردد و این نکته را هم خاطر نشان مبعوثین محترم مینمائیم که تأخیر و امرار وقت حواله مستمریات تا آخر سال به جزء تضییع حقوق ارباب وظایف و وسیله انتفاع حکام و مباشرین نتیجه دیگر نخواهد داشت که علل آن را اولیای امور بهتر میدانند ۴۸۰۸ انجمن ایالتی از تبریز به تهران توسط حضرات وکلای محترم آذربایجان مقام مقدس دارالشورای کبری شیدالله تعالی ارکانه کیبه وزارت جلیله مالیه در باب مواجب اعضای انجمن ایالتی و مخارج انجمن های ولایتی جزو کرارا به عرض اولیای امور رسانیده حالا نیز اضطرار تصدیع افزای محضر مبعوثین محترم میشویم چنانکه صرفه جوئی به حال ملت و مملکت واجب است هکذا قبول و تادیه پاره مخارج نیز حکم وجوب را دارد اعضای انجمن ایالتی تبریز که به واسطه کثرت مشاغل همه روزه و دائما مشغول هستند بدون وظیفه که غالباً از هیچ ممری هم عاید نداند ممکن نیست امرشان بگذرد و هر گاه بخواهند یک ساعت از امور پیش آمد انجمن غفلت نمایند آن هم مولد اشکال و بلکه باعث تعطیل امور خواهد بود و هم چنین مواجب مستخدمین و سایر مخارج مسلمه انجمن آذربایجان که اتصالا عرض و اصرار نموده بالصراحه میگویند انعقاد انجمن ها بدون تعیین مخارج امکان ندارد چنانچه تعویق اعزام نماینده کرسی ایالتی هم شاهد این مطلب و یک نقض عمده در انجمن ایالتی است در این صورت مستدعی هستیم با مقامات لازمه مذاکره و یک توجه مثمر فوری حکم قبول وظیفه اعضاء و مخارج انجمن ایالتی صادر و مخارج انجمن های ولایتی را معین فرمایند تا نمایندگان ملت بتوانند به اسودگی مشغول انجام وظایف خدمتگذاری بوده باشند چند روز قبل هم تلگرافی در این باب به وزارت جلیله مالیه عرض نموده هنوز جواب نرسیده و همین قدر منوط به توجه مجلس مقدس است مواجب اعضاء و مخارج انجمن ایالتی که در جزء بودجه وزارت داخله قید شده ممکن است مثل بعضی از اخراجات فوری مجری نموده و از تصویب مجلس مقدس بگذرانند و انجمن ایالتی را از این بابت اسوده فرمایند
- ۲۸۵۷ انجمن ایالتی.
رئیس ـ چون نظیر این تلگرافات مکرر رسیده بود از همه ولایات و اگر چه در این باب با وزارت مالیه و داخله مذاکره شده است ولی لازم بود که این دو فقره به عرض مجلس رسیده باشد که خاطر نمایندگان هم مسبوق باشد حالا دیگر لازم به مذاکره نیست.
دکتر علیخان ـ بنده عرض میکنم این تلگرافات که این قدر مطلب دارد و به این مفصلی است حال عرایض را دارد باید برود به کمیسیون عرایض و از آنجا به وزارت داخله یا مالیه رجوع شود و خواندن اینها را در مجلس بنده نمیدانم چه صلاحیت دارد غیر از اینکه وقت مجلس ضایع شود و کاری بکنیم که وقتمان به این بگذرد.
رئیس ـ عرض کردم که از این تلگرافات مکرر رسیده است و باید به وزارت داخله رجوع شود لکن وقتی یک امری این طور متواتر شد باید به مجلس هم اطلاع داده شود که خاطر نمایندگان هم مسبوق باشد آقایان نمایندگان مسبوق هستند که پریروز یک تلگرافی از انجمن ولایتی رشت قرائتشد که چند نفر از نمایندگان محترم را خواسته بودند که به سمت رسمیت از طرف مجلس بروند در تلگرافخانه و با انجمن مذاکره نمایند مجلس تصویب نکرده بود که به این سمت بروند مذاکره کنند مگر به سمت خصوصی خودشان که مطالب انجمن را اصغا نموده به عرض مجلس برسانند از آن آقایان بعضی شان رفته اند و در تلگرفخانه حاضر شده اند و انجمن ایالتی از ایشان بعضی سئوالات کرده است که ایشان به عرض مجلس رسانیده کسب جواب نمایند اگر چه این سئوالاتی که کرده اند هیچ کدام راجع به مجلس شورای ملی نیست که جواب بدهد و باید رجوع بشود به هیئت وزراء و هیئت وزراء اگر بخواهند جواب بدهند به توسط مجلس جواب بدهند و حالا چون به مجلس مخابره کرده اند محض استحضار خاطر وکلا خوانده میشود و بعد رجوع میشود به وزارت داخله.
(آقا میرزا ابراهیم خن تلگراف ذیل را قرائت نمود:
از رشت حضوری:
- غرض از زحمت به تلگراف خانه اینکه بعد از واقعات اخیره تهران تا اندازه که مطلب مستور بوده اهالی ساکت پس از انتشار پاره اوراق فوق العاده اضطرابی در اهالی مشهود افتاده پاره عناوین و اظهاراتی داشته به وعده اقدامات مجلس مقدس آنان را متقاعد ساختیم نشد روزنامه استقلال ایران به ریختن در شب به منزل دو نفر نمایندگان گیلان تزلزلی در قلوب افکند از امتداد سکوت اولیا مجلس و عدم اقدام در کشور وارده بر مراتب تزلزل اهالی افزوده چون از مقدمات و خامت عاقبت معلوم بود نوزدهم تلگرافی به عنوان مجلس مقدس و وزارت داخله عرض نمود هنوز به جواب نائل نگشته جمعی کثیر از اعاظم طبقات در شب و روز جمعه ۲۰ زمانی را که ایالت و روسای جمیع ادارات تشریف داشتند به انجمن ورود نموده پس از اظهار قانون خواهی و تشکر از حسن اقدامات مجلس و هیئت وزراء در خلع سلاح پیشنهاد نموده و جواب آنها را به وسیله انجمن از ساحت قدس مجلس در خواست نمودند موکول به مخابرات حضوری شد عدم شروع در مذاکرات به واسطه عدم رسمیت بر عده سئوالات قبیله افزود تمنای کنونی آنان اینکه سئوالات مشروحه ذیل را با جواب شافیه توضیح فرمایند و مرخص فرمایند سئوالات و جوابا در جراید درج و پاره از شبهات راسخه در قلوب رفع گردد
- اولاً امر به خلع سلاح از غیر نظام عمومیت داشته یا نسبی بوده است و نظام از غیر آن به چه شناخته میشود.
- دوم ـ جنابان سردار سالار ملی مطیع و منقاد بوده اند یا عاصی و متمرد.
- سوم ـ محاصره پاک و جنگ با متوقفین در آن با تصویب مجلس و نایب سلطنت بوده یا بی اجازه چنین اقدامی اتفاق افتاده.
- چهارم ـ پس از شروع به جنگ از طرف مجلس یا نیابت سلطنت منع شد و ممنوع نشدند یا اصلا منع نشد.
- پنجم ـ مامورین نظام که فقط مامور خلع سلاح بودند اموالی را به غارت برده اند یا نه استمالت کنونی از جنابان سردار و سالار و درخواست گذراندن حقوق برای آنان به واسطه بی تقصیری است یا مبتنی است بر عفو اغماض از تقصیر.
- هفتم ـ جناب سردار محیی در هنگام جنگ با تهران بوده یا شمیران متمرد از خلع سلاح بوده یا مطیع اطاعت خود را قبل از شروع به دعوا به مجلس و وزراء اطلاع داده بودند یا نه.
- هشتم ـ توقف سردار محبی در سفارت و ضرغام السلطنه در کهریزک برای عدم امنیت جانی و مالی است یا علت دیگری دارد.
- نهم ـ کسی را که شرکت در تاسیس اساس مشروطیت داشته باشد قبل از محاکمه و ثبوت تقصیر میتوان به اسم و فامیل مقصر شمرد و در جریده درج و منتشر ساخت یا نه.
- دهم ـ انجمن در شب منزل آقای ناصرالاسلام و آقای معاضدالملک مجوز قانونی داشته و دارد یا نه بلکه مخالفت آن با قانون معین است انجمن ایالتی ۷ سنبله علیرضا.
رئیس ـ حالا گویا مجلس با بنده همراه باشد که این سئوالات را رجوع کنیم به هیئت وزراء. (عموم تصدیق کردند.)
ناصرالاسلام ـ بنده قریب پنج شش سئوال کتبا تقدیم کردم که به هئیت وزراء فرستاده شود یکی در باب ریختن به خانه بنده که یک جوانی نوشته اند تمام آنها غیر قانونی است و حاضرم که ثابت کنم که غیر قانون است از آن سئوالات صرف نشر کردم و مجددا به عنوان سئوال نوشتم و به هیئت رئیسه تقدیم کردم که فرستاده شود الی کنون هیچ حاضر نشدند برای جواب و مکرر هم به آقای رئیس الوزرا هم به هیئت وزراء فردا فرد که ملاقات کردم عرض و هیچ فایده نبخشید این سئوالات هم عینا میرود به هیئت وزراء و همین طور میماند پس خوب است تاکید بفرمائید که هر جوابی لازم است به این سئوالات بدهند که باعث اسکات اهالی شود که علاج فاسد با فسد نشده باشد و بی جواب گذاشتن سئوالات نمایندگان مجلس هم خلاف قانون است باید حاضر شوند و جواب بگویند و آن قدری که راجع است به سئوالات بنده یکی راجع به شخص بنده و ریختن به خانه بنده بوده است و یکی در باب گرفتار کردن قتله مرحوم حجت الاسلام آقا سید عبدالله و مرحوم میرزا علی محمد خان و یکی در باب پنج شش نفر گیلانی است که پنج شش روز آنها را حبس کردند و بعد التزام گرفتند که باید فوری از شهر خارج شوید این سئوالات آیا مهم نیست به چه دلیل حاضر نمیشوند و جواب نمیدهند میفرمائید این تلگراف راجع است به هیئت وزراء اما در صورتی که جواب ندهند چه فایده دارد.
رئیس ـ مینویسیم که جواب بدهند بعد جواب کتبی اگر میدهند که بدهند و شفاهی هم اگر لازم است حاضر شده اظهار بدارند.
(در این موقع عده از نمایندگان اجازه نطق خواستند.)
رئیس ـ اگر بنده بخواهم نظامنامه داخلی را اجرا کنم که نمیگذارند و اگر اجرا نکنم که مورد ایراد خواهد شد در این مطلب هر قدر مذاکره بشود خارج از موضوع است و وقت مجلس تلف خواهد بود آقای عزالملک یک پیشنهادی کرده اند که چون راجع به قانون انتخابات بود لازم دانستم به عرض مجلس شورای ملی برسد و بعد اگر صلاح دانستند به یک کمیسیون مخصوصی رجوع شود.
(آقا میرزا ابراهیم خان پیشنهاد ذیل را قرائت نموده:
چون در مقدمه نظامنامه انتخابات تصریح شده است که:
- مجلس شورای ملی بعد از آن که به مبارکی افتتاح یافت به موجب اختیاری که در قوانین اساسی برای او مقرر است در استقرار یا جرح یا تعدیل هر یک از مواد نظامنامه آنچه صلاح دارند منظور فرمایند.
و در ماده ۶۲ نظامنامه انتخابات دو عیب مشاهده میشود اولاً سلب حق انتخاب محلی ثانیاً مستفاد بودن ماده ۱۲ قانون تشکیل ایالات و ولایات راجعه به انتخابات پیشنهاد میکنم که ماده ۶۲ آن ماده ذیل نوشته شود.
ماده ۶۲: هر گاه یکی از اعضاء مجلس شورای ملی استعفا یا فوت نماید و بیش از سه ماه بلا انقضای دوره باقی باشد وزارت داخله پس از اطلاع فورا امر مینماید در مرکز حوزه که نماینده متسعفی یا متوفی را انتخاب نموده یک نفر از میان خود به جای او با اکثریت تام انتخاب نماید.
رئیس ـ حالا در مذاکره این طرح داخل نمیشویم غرض از قرائت آن این بود که آقای عزالملک یک همچو طرحی پیشنهاد کرده اند و بعد از آن که به کمیسیون مبتکرات و قابل توجه شد گمان میکنم که در آن خصوص یک کمیسیون مخصوصی باید تشکیل شود الا این کمیسیونهای معمولی نمیتواند رسیدگی به این کار کند.
راپورت کمیسیون معارف راجع به ماده ششم قانون اداری معارف که به کمیسیون رجوع شده بود به وقت میان آقایان طبع و توزیع نشده از این جهت ناچاریم که رأی آخری در آن قانون را به روز شنبه بینداریم و شروع به شور در قانون دیوان محاسبات نمائیم.
(شروع به شور در قانون دیوان محاسبات گردیده آقا میرزا ابراهیم خان ماده چهاردهم پیشنهاد وزیر و راپورت کمیسیون راجع به اینکه همه ساله یک خمس اعضاء دیوان محاسبات باید به طریق ذیل منفصل و عوض آنها انتخاب شود از ابتدای سال دوم تا اول سال پنجم هز سال یک خمس از اعضاء به طور قرعه منفصل میشود در اول سال ششم قسمتی که از سال اول باقی مانده و منفصل نشده اند منفصل و از ابتدای سال هفتم همه ساله همس از اعضائی که ۵ سال تمام داخل بوده اند منفصل و به جای آنها انتخاب جدید به عمل خواهد آمد.
(در این ماده مذاکرات زیاد شده بالاخره چند فقره پیشنهاد به قرار ذیل از طرف نمایندگان قرائت شد:
۱. از طرف آقای مؤتمن الملک بر حذف این ماده.
۲. نیز از طرف آقای مؤتمن الملک: بنده پیشنهاد میکنم که ماده ۱۴ کمیسیون تا پنج سال بر قرار و بعد از ۵ سال از درجه اعتبار ساقط شود.
۳. از طرف آقای معاضد الملک: بنده پیشنهاد میکنم که تا ده سال که هر دو سال یک مرتبه خمس اعضاء به قرعه منفصل شود و ترتیبی که در ماده ۱۴ راپورت کمیسیون قوانین مالیه نوشته شده عمل شود و بعد از ده سال این ماده از درجه اعتبار ساقط شود.
چون مضمون پیشنهاد ثانی آقای مؤتمن الملک و معاضد الملک قریب به یک دیگر بود در دو فقره پیشنهاد آقای مؤتمن الملک اخذ رأی شده قابل توجه نشد.
در خصوص مدت انفصال اعضاء و انتخاب جدید آقای آقا شیخ علی از قرار پیشنهاد نمود بنده در ماده ۱۴ پیشنهاد مینمایم که به جهت انفصال اعضاء و انتخاب جدیدی به جای آنها یک مدتی معین شود و آن مدت را بنده سه ماه لازم میدانم.
(در قابل توجه بودن این پیشنهاد اخذ رأی شده با اکثریت رد شد.)
(ماده ۱۵ پیشنهاد وزیر و راپورت کمیسیون نیز قرائت شده شور اول در آن به عمل آمد.)
رئیس ـ به واسطه اینکه برای پاره مذاکرات باید جلسه خصوصی منعقد شود شور در بقیه این قانون میماند برای روز شنبه دستور جلسه آتیه رأی آخری در قانون دیوان محاسبات ده دقیقه تنفس است و بعد از آن جلسه خصوصی میشود.
(تقریبا یک ساعت قبل از ظهر جلسه علنی ختم شد.)