مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ خرداد ۱۳۳۴ نشست ۱۲۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۲۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۹ خرداد ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- سؤال آقای مهندس اردبیلی راجع به راه‌آهن و راه شوسه آذربایجان و جواب آقای معاون وزارت راه
۳- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای تیمور تاش
۴- سؤال آقای رضا افشار راجع به اموال ایرانیان مقیم آلمان و جواب آقای نائب نخست وزیر
۵- معرفی آقای مهندس سمیعی به معاونت وزارت پست و تلگراف به وسیله آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن
۶- سؤال آقای سلطان مراد بختیار راجع به راه شهرکرد و جواب آقای معاون وزارت راه
۷- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر شاهکار
۸- مذاکره در گزارش کمیسیون قوانین دارایی راجع به مالیات بر ارث از ماده ۱۶
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و پنج دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای اردلان (نائب رئیس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس.
نائب رئیس- صورت غائبین جلسه قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
غائبین با اجازه- آقایان مسعودی- مرتضی حکمت- بزرگ ابراهیمی- دکتر بینا- خرازی- دکتر جزایری- دکتر عمید- سهر ابیان- امیدسالار- دهقان- قوامی- صدرزاده- حائری‌زاده- سرمد- عمیدی نوری- خلعتبری- باقر بوشهری- مهندس ظفر- اورنگ- دولتشاهی- عاملی- دکتر سعید حکمت- احمد فرامرزی- صادق بوشهری- خاکباز- کاشانی- کی‌نژاد- دکتر شاهکار.
غائبین بی‌اجازه- آقایان خزینه علم- امیر احتشامی- عرب‌شیبانی- استخر- یار افشار- صارمی- شیبانی- عبدالرحمن فرامرزی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: بزرگ‌نیا- اخوان- لاری- بهبهانی- سنندجی- مصطفی ذوالفقاری هر یک نیم ساعت- افخمی- تیمور تاش- عبدالحمید بختیار- سالار بهزادی- امیر تیمور کلالی- هر کدام سه ربع ساعت، پیراسته یک ساعت و پانزده دقیقه- شوشتری یک ساعت و نیم- حمیدیه دو ساعت- ثقه‌الاسلامی دو ساعت و نیم
دیرآمدگان و زودرفتگان بی‌اجازه آقای دکتر حمزوی ۴۵ دقیقه- دکتر افشار یک ساعت و ربع- اریه یک ساعت و نیم.
نائب رئیس- نسبت به صورت‌مجلس اعتراضی نیست؟ آقای سرتیپ صفاری
سرتیپ صفاری- بنده غایب در رأی نبودم
جلیلی- بنده غایب در رأی نخوانده‌ام.
نائب رئیس- آقای قنات آبادی نسبت به صورت‌مجلس نظری دارید؟
قنات آبادی- راجع به صورت‌جلسه نیستت راجع به نطق قبل از دستور است می‌خواستم عرض کنم مطابق آئین‌نامه بنده و جناب آقای صفایی آمده‌ایم اسم نوشته‌ایم برای نطق قبل از دستور ولی متأسفانه تابلوی قبل از دستور را نصب نکردند و گفته‌اند امروز سؤالات است درصورتی که سؤالات جزو دستور است و ارتباطی به قبل از دستور ندارد خواستم تذکر بدهم که مقامات ریاست توجه داشته باشند که اگر امروز به سؤالات اختصاص داده می‌شود حق ما برای جلسه بعد محفوظ بماند.
نائب رئیس- سابقه این طور بوده که یک جلسه در میان سؤالات مطرح می‌شده یک جلسه نطق قبل از دستور.
نسبت به صورت‌مجلس پیش نظری ندارید؟
قنات‌آبادی- خیر.
نائب رئیس- آقای بهبهانی.
بهبهانی- بنده اجازه گرفته بودم در صورت‌جلسه بدون اجازه نوشتم دستور بفرمایید اصلاح شود.
نائب رئیس- اصلاح می‌شود. آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی- عرض کنم بیانات جناب آقای قنات آبادی را مخلص نمی‌تواند تصدیق کند چون این با رأی مجلس شورای ملی بوده که یک جلسه برای سؤالات باشد و یک جلسه برای مذاکرات قبل از دستور رأی مجلس و نمایندگان قانون و آئین‌نامه است.
نائب رئیس- چون به صورت‌مجلس اعتراضی نیست صورت‌جلسه قبل تصویب می‌شود.
۲- سؤال آقای مهندس اردبیلی راجع به راه‌آهن برای شوسه آذربایجان و جواب آقای معاون وزارت راه.
نائب رئیس- آقای مهندس اردبیلی بفرمایید. سؤالات مطرح است
مهندس اردبیلی- سؤالی که بنده از دولت کرده‌ام راجع به راه‌آهن و راه‌های آذربایجان است (مکرم- راه‌آهن خراسان را هم بفرمایید.) (شوشتری- و همه راه‌ها) و راه‌آهن خراسان خوشبختانه کسی برای جواب سؤال بنده حاضر شده آقای مهندس هدایت است که یکی از مهندسین دانشمند وزارت راه می‌باشد و در عین حال مدتی هم در آذربایجان تصدی اداره راه را داشتند و با اوضاع و احوال و اهمیت راه‌های آذربایجان کاملاً آشنایی دارند در تاریج ۲۵ تیر ماه سال گذشته اعلیحضرت همایون شاهشاهی موقع تشریف فرمایی به آذربایجان در کیلومتر ۲۵ بین میانه و تبریز افتتاح ریل‌گذاری را فرمودند از آن تاریخ تا به امروز به که این سؤال مطرح است ۳۱۵ روز می‌گذرد به طوری که خود وزارت راه یعنی اداره راه‌آهن اظهار می‌دارد معمولاً حداقل روزی ۲۰۰ متر حداکثر ۵۰۰ متر ریل‌گذاری می‌کنند اگر ما فرض کنیم روزی به طور متوسط ۳۰۰ متر ریل‌گذاری بشود جمعاً باید تا حالا ۹۴ کیلومتر ریل‌گذاری کرده باشیم یعنی تا مراغه و از مراغه هم می‌گذشتنند متأسفانه بعد از افتتاح ریل‌گذاری بیش از چند کیلومتر ریل‌گذاری نشده که تعطیل شده (یکی از نمایندگان- سیل آمده) البته جناب آقای مهندس هدایت توضیح خواهند فرمود که علت تعطیل چه بوده است و چرا این راه‌آهن را تعطیل کرده‌اند که موجب نارضایتی عموم آذربایجانیان شده ما امیدواریم و انتظار داشتیم که حداقل تا اول امسال ریل‌گذاری به مراغه می‌رسید و اوسط امسال به تبریز می‌رسد البته علت چیست من نمی‌دانم این راجع به راه‌آهن بود و سؤال دوم راجع به راه‌های شوسته آذربایجان است به طوری که در جلسه گذشته در نطق قبل از دستور به عرض ساحت مقدس مجلس شورای ملی رسانیدم متأسفانه فعلاً بین تهران و آذربایجان راهی نیست نمی‌شود به این‌ها راه برد دولت از سال ۱۳۲۶ تا آخر اسفند ماه ۱۳۳۳ ۷۸ میلیون و نیم تومان فقط خرج آسفالت‌کاری راه‌های ایران کرده (تیمورتاش- اطراف تهران) بله، عرض می‌کنم و از این ۵ ر ۷۸ میلیون تومان که داد می‌زنیم بودجه مملکتی باید به تناسب جمعیت شهرستان‌ها تقسیم شود هیچ گوش شنوایی نیست مثل این که ما به دولت این حرف‌ها را هیچ نمی‌زنیم تهران نور چشمی شده و بدبختی همیشه متوجه سایر شهرستان‌هاست همیشه تبعیض متوجه شهرستان‌هاست تهران را آباد می‌کنند و شهرستان‌ها را خراب از این ۵ ر ۷۸ میلیون تومان اگر جمعیت آذربایجان را ربع جمعیت ایران فرض کنیم می‌بایستی ۲۰ میلیون حداقل به آذربایجان می‌دادند ولی از این ۲۰ میلیون آقایان مطابق این آماری که وزارت راه آن روز در جواب سؤال آقای دکتر جزایری تهیه کرده بود و آقای معاون وزارت راه در مجلس اظهار کردند و چاپ شده از این ۲۰ میلیون که بایستی برای آذربایجان خرج بشود فقط سه میلیون خرج شده (تیمورتاش- خیلی هنر کرده‌اند) و از این سه میلیون را برای ۴۸ کیلومتر راه آسفالت از تبریز تا بستان آباد خرج کرده‌اند و آن هم راهی که در بهار این کار را شروع کردند و در پاییز این آسفالت به کلی از بین رفته این پول را تماماً خورد کرده‌اند و برای آذربایجان ۵ میلیونی فقط سه میلیون به این نحوه خرج شده در صورتی که برای کرج که آقایان برای خودشان یک شهر صنعتی درست می‌کنند آذربایجان به آن عظمت را که واقعاً یک منطقه صنعتی و کشاورزی است خراب کرده‌اند و از بین برده‌اند و برای این که این کرج سه، چهار هزار نفری دو میلیون خرج کرده‌اند مطابق همین صورت و برای آذربایجان سه میلیون تومان این کار قابل دوام نیست و این آتیه خوبی ندارد و من رسماً اعلام می‌کنم این تبعیض را دولت که باید کنار بگذار این عمل در گذشته شده است و ما انتظار داریم در آتیه تکرار نشود مخصوصاً از جناب آقای بهادری انتظار داریم در کمیسیون راه دقت بفرمایند جلوی این قبیل تبعیض‌ها گرفته بشود و بودجه متناسب جمعیت هر شهرستان تقسیم شود و این قدر بودجه حیف و میل نشود خاکریزی را بگذارند کنار آقایان ملاحظه کرده‌اند در جاده‌ها در هر سه چهار کیلومتر راه دو نفر ایستاده‌اند وقتی از دور ماشین را می‌بینند فوراً بلند می‌شوند دو سه تا بیل خاک می‌ریزند و وقتی ماشین رد می‌شوند دیگر کار نمی‌کنند این را همه آقایان دیده‌اند (مهندس جفرودی- بودجه‌ای برای راه نیست) ۵ ر ۷۸ میلیون تومان پول خرج کرده‌اند (تیمورتاش- وزیر راه را می‌گوید بودجه ندارم) در سال ۱۳۱۳ متأسفانه سیلی در تبریز آمد جناب آقای امیر نصرت اسکندری و نمایندگان آذربایجان دیده‌اند یک پلی در دروازه تبریز بود که در آن سال آن طور از بین رفت و بعد آمدند آن را با چوب درست کردند هر سال مرتباً چندین کامیون و ماشین‌سواری سرنگون می‌شود و چندین نفر از بین می‌روند من نمی‌دانم این چه سری است این همه پل درست می‌کنند این همه خاکریزی می‌کنند این پل را ۲۲ سال است دولت درست نمی‌کند البته من انتظار دارم جناب آقای مهندس هدایت در جواب سؤال من جواب قانع‌کننده‌ای بدهند و بعد از این هم بودجه‌ای که به راه‌ها تخصیص داده می‌شود به تعداد جمعیت هر استان تقسیم بشود و نظارت شدید بکنند یعنی بودجه صرف راه‌سازی بشود نه خاکریزی جاده بسازند مردم در زحمتنند هر روز از آذربایجان عده‌ای که می‌آیند به تهران و یا از تهران به آذربایجان می‌روند خدا شاهد است نقل می‌کنند که این چه وضعی است؟ این چه راهی است تمام گرد و خاک تمام دست‌انداز این راه نیست واقعاً مردم ناراحت و مستعسل شده‌اند حالا خوب نمی‌دانم آقای معاون وزارت راه چه جوابی خواهند داد؟
نائب رئیس- آقای معاون وزارت راه
معاون وزارت راه- مهندس هدایت بنده از اظهار لطف و محبتی که جناب آقای مهندس اردبیلی نماینده محترم نسبت به بنده فرمودند تشکر می‌کنم و همانطوری که فرمودند بنده خودم مدتی متصدی راه شوسه آذربایجان و راه‌آهن و راه‌های آذربایجان اطلاعات خیلی وسیعی دارم ولی در ضمن خواستم استدعا کنم به جواب بنده توجه بفرمایند و قبلاً این فکر را نداشته باشند که قانع‌کننده نیست و در ضمن تشخیصی که نسبت به این جواب می‌دهند انصاف را هم قدری را مراعت کنند سؤال اول نماینده محترم راجع به راه‌آهن میانه به تبریز در امسال خاتمه پیدا می‌کند مسلماً اشتباه کرده است به دلیل این که یکی از این قطعاًت باقی مانده که ما شمارشش را گذاشته‌ایم ۳۴ این مناقصه‌اش در اسفند ۱۳۳۳ منتشر شد و از شرکت‌های درجه اول دعوت شد در این قطعه چندین تونل وجود دارد و مدتی را ما برای پاساژ یعنی برای ریل‌گذاری تعیین کرده‌ایم ۱۵ ماه است البته این قطعه ۳۴ بعد از مراغه است وعده این که در امسال ریل به تبریز می‌رسد با این که هنوز شروع نشده این وعده صحیح نیست (یکی از نمایندگان- تونل بعد از مراغه است؟) بلی عرض کنم ریل‌گذاری باید در جایی بشود که راه‌آهن زیرسازیش تمام شده باشد مقصود این است که ریل برسد به مقصد یا مقصودی که عمل تبلیغاتی است بنده شخصاً فکر می‌کنم باید وقتی ریل‌گذاری یک جایی شروع بشود که ریل و تراولس و متعلقات یعنی آنچه که باید ریل را نصب کند در تمام طول خط موجود باشد و اگر این وسایل به قدر کافی موجود نبود فایده‌ای ندارد که شروع کنند ریل به مقدار کافی هم برای راه خراسان و هم برای راه آذربایجان دستور داده شده (جلیلی- یزد و کاشان را هم بفرمایید) (مهدی ارباب- میناب را هم بفرمایید) ریل‌گذاری از میانه شروع کرده‌اند تا حدد ۱۸ کیلومتر هم ریل‌گذاری کرده‌اند بعد همانطور که به استحضارتان رسیده یک سیلی آمد و در چندین نقطع که زیرسازی داشت صدمه زد صدمه خیلی زیاد بود ولی ضرورت داشت که آن خساراتی که وارد شده بود مرتفع بشود که بشود ریل‌گذاری کرد و الان آن‌ها در دست اقدام است وشاید هم در این موقع که صحبت می‌کنیم قسمت اعظمش تمام شده باشد البته به محض این که زیرسازی خاتمه پیدا کرد باز هم ریل‌سازی کاملاً حاضر نیست ولی به طور کلی راجع به راه‌آهن میانه به تبریز یک نکته‌ای را عرض کنم نکته‌ای است که کالا مطالعه شده است و آن این است که قطعه‌ای باقی مانده است قطعه ۱ ر ۳۴ به مناقصه داده‌ایم ۳۵ و ۲۶ که می‌رسد به تبریز خیلی آسان است هیچ تونل ندارد عملیات زیاد هم ندارد یک قسمت زیادش هم خاکریزی شده آن هم تا یک ماه دیگر شروع به کار خواهد شد در این موقع که بنده گزارش حضورتان عرض می‌کنم تعداد کارهایی که در استان آذربایجان کار می‌کنند ۴۵۰۰ نفر است و در شهریور ماه امسال به ۱۰ هزار نفر خواهد رسید ریل به مراغه قبل از آخر فروردین ۳۵ نمی‌رسد ضمناً به این موضوع هم توجه داشته باشید رسیدن ریل به یک نکته کافی نیست می‌بایستی به موازات ریل تأسیسات دیگر خط هم بوجود بیاید مثل مخازن آب مثل موتورهای تولومبه‌های موتوری و سایر تأسیسات و لوازم راه‌آهن که وقتی ریل‌گذاری شد بتواند کار کند بتواند آب بگیرد بتواند ارتباط مستقیم داشته باشد وهیچ پیش آمد و حادثه‌ای رخ ندهد فعلاً آنچه را که بنده می‌توانم عرض کنم این است که ریل‌گذاری آخر فروردین ۳۵ می‌رسد به مراغه به نحوی که مطابق برنامه تنظیمی‌راه‌آهن آخرین موقعی به تدریج به بهره‌برداری شروع خواهد شد در اسفند ۳۵ است و چه بسا زودتر بنابراین نسبت به تأخیر ریل‌گذاری نگران نباشید ریل‌گذاری ادامه خواهد یافت سایر تأسیسات هم به موازات آن در جریان است و طوری عمل خواهد شد که نع فقط ریل به موقع برسد بلکه لوکوموتیو هم برسد راجع به راه خراسان هم یکی از آقایان هم فرمودند بنده چندی پیش گزارشی عرض کردم که ریل‌گذاری در جریان است و روزی ۵۰۰ متر ریل‌گذاری می‌شود به طوری که در تیرماه به نیشابور می‌رسد و در آخر ۳۵ می‌سرید به مشهد ولی نکته‌ای که راجع به راه‌ها فرمودند عین همه آقایان متفق‌القول هستند که راه‌ها خراب است (صحیح است) راه‌ها دو جور است یکی راه‌هایی است که می‌سازند بنده راجع به راه‌های که نگهداری می‌کنند برای استحضار خاطر محترم آقایان نمایندگان این نکته را عرض می‌کنم و خواهش می‌کنم که توجه بفرمایند در سال ۱۳۱۹ یعنی قبل از شهریور ۱۳۲۰ بودجه تعمیراتی راه‌های شوسه ایران در حدود ۱۰ میلیون تومان بود به کارگران جایی که خوب پول می‌دادند چهار ریال می‌دادند بنده خودم در تبریز ۵، ۲ ریال می‌دادم (نادعلی کریمی- بی‌انصافی می‌کردید) میزان مزد آن وقت در ۱۳۳۳ بودجه تعمیراتی وزارت راه ۱۳ میلیون تومان و ۵۰۰ هزار تومان است یعنی فقط سه میلیون و نیم زیاد شده است در حالی که به کارگر به جای ۵، ۲ ریال حالا ۴ تومان می‌دهیم و تازه کم است آیا آن قیمتی را که برای بیل
و کلنگ می‌دادیم در سال ۱۳۱۹ حالا ۱۵ برابرش را می‌دهیم به نحوی که با این مبلغی که هست ولو این که کمال دقت هم به کار رود و به جای خودش هم خرج بشود باز چون مبلغش کم است کار اساسی انجام نمی‌شود این راه آقایان در نظر داشته باشید که ده میلیون تومان سال ۱۳۱۹ سیزده میلیون بیست و سه نیست و البته می‌بایستی کمال دقت بشود که هیچ‌گونه حیف و میل نشود و افراط و تفریط نشود و این سیزده میلیون به مصرف واقعی خودش برسد ولی این راه باید دانست که این سیزده میلیون تکافو برای تمام راه‌های ایران نمی‌کند و اما راجع به راه‌های آذربایجان در سال اخیر راه‌هایی که در آذربایجان ساخته شده به این شرحی است که بنده قرائت می‌کنم راه تبریز به میاندوآب ۱۵۵ کیلومتر راه مشکین شهر به مغان ۱۴۳ کیلومتر راه تبریز به اهر ۹۰ کیلومتر راه اردبیل به خلخال ۹۰ کیلومتر راه تبریز به اردبیل ۵۴ کیلومتر راه رضاییه به مرکز ترکیه ۵۰ کیلومتر (افشار صادقی- خورده‌اند دروغ نوشته‌اند این راه‌ها ساخته نشده است) این‌هایی که به بنده صورت داده‌اند ساخته شده است (افشار صادقی- اشتباه کاری کرده‌اند دروغ نوشته‌اند این صورت را به شما داده‌اند) نوشته است که در سال‌های اخیر در آذربایجان عملیات مهم راه‌سازی به شرح زیر است (دکتر بینا- حقه‌بازی کرده‌اند ولی به طوری که بنده تقاضایم این است که یک جلسه‌ای در کمیسیون راه تشکیل بشود کمیسیون وسیع‌تری تشکل بشود و معلوم بشود چه راه‌های باید ساخته بشود در کشور و بعد از این که آن تصمیم اتخاذ شد دیگر تغییری نسبت به آن تصمیم حاصل نشود و واقعاً یک برنامه‌ای باشد که بشود اجرا کرد چنانچه آقایان استحضار دارند دولت یک پیمانی را با شرکت خارجی به نام جان مولم برای ساختن شش هزار کیلومتر راه و این شش هزار کیلومتر به این ترتیب پیش‌بینی شده که نه متر عرض داشته باشد که در این نه متر هفت متر آسفالت بشود حالا یک کمیسیونی باید بشود که معلوم بشود که این شش هزار کیلومتر کجا است و بنده تقاضای که این است که بعد از این که معلوم شد کجاست همان ساخته بشود و دیگر تغییری داده نشود و البته غیر از این شش هزار کیلومتر خود وزارت راه می‌بایستی یک راه‌های بسازد یعنی تمام کند مثل راه گرگان به مشهد که در دست ساختمان است تمام کند راه زنجان به تبریز تمام کند راه اصفهان را به خلیج تمام کنند تمام این‌ها باید تمام بشود (ارباب- راه ساحلی و راه بندرعباس جزو این شش هزار کیلومتر هست یا نه؟) البته باید در کمیسیون شرکت بفرمایید و نظرتان را بفرمایید و بنده شخصاً معتقدم که می‌بایستی راه جنوب به شمال مملکتی از این بندر به آن بندر وجود داشته باشد در آن کمیسیون آن را بفرمایید به بنده که ساخته بشود ولی این را هم توجه داشته باشید که این ساختمان‌ها می‌بایستی از بودجه عمرانی صورت بگیرد بودجه عمرانی در دست سازمان برنامه است که این شش هزار کیلومتر را خواهد ساخت ولی می‌بایستی علاوه بر آن یک بودجه عمرانی دیگری راه در اختیار وزارت راه باشد که بتواند خودش تمام کند البته این موضوعی است که خود دولت باید حل کند و عملی کند (مهندس جفرودی- این نظر کاملاً صحیح است) به هر حال می‌خواستم به این نکته جلب توجه آقایان نمایندگان را بکنم که در این موضع یک زحمت‌هایی کشیده می‌شود یک قرارداد هم منعقد می‌شود و یک قرارهایی که گذاشته می‌شود اثرش قبل از سه، چهار سال دیگر منعکس نخواهد شد و نتیجه‌اش این می‌شود عدم رضایت آقایان ممکن است ادامه داشته باشد و تعجب کنند که چگونه این قرارهایی که گذاشته می‌شود اثرش دیده نشده و حال آن‌که در همان قرار داد جان مولم قید شده که پس از هشت سال باید شش هزار کیلومتر راه را تحویل بدهند و اولین هزار کیلومتر را دو سال بعد از انعقاد پیمان مقصود بنده این است که اثر این اقداماتی که امروز می‌شود بعد معلوم خواهد شد و بعد دیده خواهد شد که قرار داده شده و یک ترتیباتی اتخاذ شده که منجر به این شده که مملکت بعد از یک مدتی دارای راه‌های درجه اول باشد و یا بندر ساخته شده باشد و یک عملیاتی بشود که در خور شأن کشور باشد منتهی آن نتیجه امروز دیده نمی‌شود و تمام شکایاتی که هست و بنده امروز جواب عرض می‌کنم مربوط به دو سه هفته اخیر نیست یک نکاتی است که مدتی بوده جریان داشته و جهاتی پیش آمده که راه‌های را به آن صورت درآورده که امروز موجب عدم رضایت عمومی شده و البته تا حدی که ممکن باشد اقدام به عملش خواهد شد و قسمت عمده‌اش مربوط به بودجه است و قسمت دیگرش موکول به این است که معلوم شود کدام راه مقدم به راه دیگری است و کدام را باید مقدم داشت و البته آن هم به نظر خود آقایان محترمی که تصمیم گرفته خواهد شد و یک برنامه ثابت و غیرقابل تغییری تهیه خواهد شد (انشاءالله) و راجع به این که جناب آقای مهندس اردبیلی فرمودند در طرز تقسیم پول تبعیض شده و به تناسب تقسیم نشده عرض می‌کنم این نکته را چندی قبل جناب آقای دکتر جزایری سؤالی فرمودند که بنده هم جواب عرض کردم و در ضمن هم فرمودند که این مبلغی که خرج شده گران بوده و یک دستگاهی بوده که آسفالت را متر مربعی ۳۵ ریال انجام داده بنده رفتم تحقیق کردم اولاً چنین چیزی نبوده و قراردادی که از همه ارزان‌تر بوده برای هر متر مربعی چهار تومان و دستمزد آن بوده و هیچ ربطی به ۳۵ ریال ندارد به خصوص که اگر یک مقاطعه‌کاری بخواهد درست آسفالت کند متری ۱۸ ریال خود آسفالت آن خرج دارد کاری که ما کردیم غیر از آن است باز زیرسازی و جاده‌کوبی و سنگ‌کوبی است صورتش پخش ده و خدمت آقایان است و چه بسا جاها با پل و این که می‌فرمایید تقسیم شده است که به آذربایجان بودجه کافی ندادند (افشار صادقی- اصلاً به آذربایجان غربی یک شاهی ندادند یک متر هم آسفالت نشده است) این عملی است که شده و حالا کوشش خواهد شده که به تناسب جمعیت و به طور پراتیک تقسیم بشود (احسنت)
نائب رئیس- آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی- به طوری که بنده خدمت آقایان عرض کردم البته جواب سؤال من را یک مهندس وارد و دانشمند داد ولی در عین حال که گزارشی که خدمت‌تان عرض کردم خلاف واقع است (افشار صادقی- صحیح است) برای این که این راه‌هایی که آقا این‌جا شمردند راه نیست کوره راه است اصلاً ماشین نمی‌رود بنده می‌خواستم نسبت به راه‌آهن که جناب آقای مهندس هدایت فرمودند تشکر بکنم که حتماً این قولی که این‌جا دادند تا آخر اسفند سال ۱۳۳۵ این راه‌آهن به تبریز خواهد رسید و همچنان خراسان (انشاءالله) ولی نکته‌ای که می‌خواستم که خدمت آقا عرض کنم این است که سرعتی در کار است ایستگاه اول راه‌آهن بین میانه و تبریز افتتاح شده ولی در نتیجه عدم موفقیت وزارت راه آن خاکریزی که زیر ریل‌ها کرده بودند در نتیجه عدم مراقبت از بین رفته است مأمورین شما عقیده‌شان این است در عین حالی که ریل‌گذاری می‌کند خاکریزی هم بشود این خوب نیست و بهتر این است که خاکریزی بشود و بعد ریل‌گذاری پیشرفت کند خواهش می‌کنم این را دقت داشته باشند راجع به راه به طوری که خدمت‌تان عرض کردم ان راه‌هایی که خدمت‌تان عرض کرده‌اند دروغ است ممکن است تشریف ببرید تحقیق کنید که راه نیست کوره راه است اصلاً ماشین نمی‌رود و اگر تحقیق بفرمایید صحت عرایض بنده معلوم خواهد شد و این که فرمودید قبل از شهریور به هر عمله دو ریال می‌دادند حالا چهار تومان است مردم این حرف‌ها را قبول نمی‌کنند مردم می‌گویند ما وزارت راه داریم و باید راه داشته باشیم یا باید در این وزارخانه بسته بشود و یا راه ساخته بشود خواهش می‌کنم اگر بودجه کم دارید بیایید از مجلس بخواهید و بالاخره برای مردم راه درست کنید این راه منافع زیادی دارد باید از بودجه‌های اضافی دیگر کسر کرد و به وزارت راه داد می‌دانید که در نتیجه عدم توجه به راه‌ها چقدر خسارت برای ممکلت وارد می‌شود ماشینی که در این راه‌ها کار می‌کند مثلاً بین تبریز و تهران کار می‌کند با راه‌های فعلی حداکثر یک سال و نیم دو سال کار می‌کند لاستیک و سایر لوازم یدکی ماشین تمامش با اسعار با خون دل ایرانی وارد می‌شود در نتیجه بدی راه‌ها این‌ها خیلی زود از بین می‌رود در صورتی که اگر ما جاده حسابی داشته باشیم این ماشین‌ها: اقلاً ده سال، هشت سال کار می‌کند مردم راه می‌خواهند جناب آقای مهندس هدایت برای مردم راه درست کنید از این بودجه و عرضی که این همه پول داده می‌شود لاستیک و لوازم ماشین وارد می‌شود اگر راه‌ها درست بشود مردم همه گرفتاری نخواهند داشت.
۳- تقدیم یک فقره سؤال آقای تیمورتاش
نائب رئیس- آقای تیمور تاش
تیمورتاش- سؤالی است از وزرات راه ارجع به عوارض بنزین که برای آسفالت است تقدیم می‌کنم.
نائب رئیس- پیشنهادی آقای قنات آبادی داده‌اند راجع به تنفس آقای قنات آبادی می‌خواهید پیشنهادتان مطرح بشود یا سؤالات ادامه پیدا کند؟
قنات‌آبادی- پیشنهاد بنده مقدم است می‌خواهم مطرح بشود.
نائب رئیس- قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم پنج دقیقه تنفس داده شود. شمس قنات آبادی
نائب رئیس- آقای قنات آبادی
قنات‌آبادی- بنده می‌خواهم عرض کنم آن چیزی که در مجلس بر ما حکومت می‌کند مواد و بندهای آئین‌نامه است و اگر بنا باشد که مجلس و نمایندگان مجلس کسانی که حافظ آئین‌نامه هستند این مواد و آئین‌نامه را حفظ نکنند مسلماً در مجلس حرج و مرج پیدا خواهد شد طبق آئین‌نامه نمایندگان حق دارند با رعایت نوبت طبق آئین‌نامه و سنت بیایند و قبل از دستور مطالبی را که به مصلحت مملکت می‌دانند بیان بکنند (صحیح است) به این جهت غالباً آقایان نمایندگان قبلاً می‌آمدند برای گرفتن نوبت و نطق قبل از دستور (کریمی- دولت که در رادیو نمی‌گوید چه فایده‌ای دارد) (مهندس اردبیلی- اصلاً نمی‌گویند) دولت خیلی کارهای بد می‌کند این هم یکیش عمل دولت فعلاً مطر نیست.
نائب رئیس- راجع به لزوم تنفس بفرمایید
قنات‌آبادی- حالا عرض می‌کنم طبق آئین‌نامه امروز امدیم این‌جا برای گرفتن نوبت مقام محترم ریاست می‌فرمایند که مجلس تصمیم گرفته است که یک روز سؤالات مطرح باشد و یک روز نطق قبل از
دستور اگر مجلس تصمیم گرفته یک روز در میان سؤالات مطرح بشود سؤالات جزو دستور است منافاتی با نطق قبل از دستور ندارد بنابراین ما این حق را از مجلس و مقام منیع ریاست طبق سابقه و سنت مطابق صورت جلسات می‌خواهیم که امروز ما برای جلسه آینده محفوظ بماند
نائب رئیس- شما از پیشنهادات صرف‌نظر بکنید این یک دفعه را استثنا قبول می‌کنم
قنات آبادی- حالا که مقام ریاست فرمودند حق‌شان برای جلسه بعد محفوظ است بنده پیشنهادم زا پس می‌گیرم
۴- سؤال آقای رضا افشار راجع به اموال ایرانیان مقیم آلمان و جواب آقای نائب نخست‌وزیر
نائب رئیس- آقای افشار
افشار- جناب آقای انتظام از مدلول سؤال بنده مسبوق هستم و قبلاً به ایشان اخطار و اعلام شده است و خودشان همزمانی که در آلمان تشریف داشتند به این موضوع سؤال بنده خیلی خوب واردند و از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی استدعا می‌کنم توجهی به عرض بنده داشته باشند و از ایشان هم تقاضا دارم سعی بفرمایند طبق سؤال جواب بدهند برای این که اگر جواب منطبق با سؤال نبود حق یک عده‌ای از تجار ایرانی به کل از بین می‌رود با اجازه آقایان سؤال را می‌خوانم روابط اقتصادی ایران و کشور آلمان از سال ۱۹۳۵ روی اصل تهاتر آغاز شده و معاهده بازرگانی مزبور با مختصر تغییراتی در پایان جنگ جهانی ذوم تجدید گردید و در معامله کنونی طرفین متعاهدین ارتباط بازرگانی مزبور را مبتنی بر اصل معامله دول کاملاً الوداد پذیرفته‌اند و با آن‌که دولت ایران اضافه طبل خود را از صندوق تحاطه که در حدود ۲۷ میلیون مارک می‌گردید هنوز به حیطه وصول در نیاورده است معذالک کلیه مایملک آلمانی‌های مقیم ایران به انظمام محل سفارت تعفیض مدعیان آلمانی و دولت آلمان کرده است با وجود حسن‌نیت مزبور جای تذسف است که دولت آلمان غربی تاکنون خسارت ناشی از جنگ را که به اتباع ایران مقیم کشور آلمان متوجه شده است هنوز کاملاً تصویه ننموده و طبق اطلاع صحیحی که در دست است اخیراً مأمورین محلی ایالت هامبورک دفاتر تجارتخانه‌های ایرانیان مقیم شهر مزبور را شدیداً تحت بررسی قرار داده و برای تجار ایرانی تولید ناراحتی و خفت و زحمت نموده‌اند و نیز به عنوان اخذ مالیات در صد صادره اموال آنان بر آمده‌اند و مسحک این است که مأمورین دولت آلمان غربی از تجار مقیم کشور آلمان مطالعه مالیات مضاعف می‌نمایند در صورتی که این موضوع طبق پیشنهاد مرحوم داور و قبول دولت در حین عقد قرارداد بازرگانی معهود بوده است که از طرفین مسکوت بماند و این که دولت مزبور بدون اطلاع طرفین متعاهد دیگر نسبت به درآمدهای تجار ایرانی مقیم کشور آلمان از سایر ممالک حتی از کشور مطبوع خود نیز مالیات بر در آمد مطالبه می‌نمایند. چنانچه اطلاع دارید صادرات کشور ایران به آلمان حتی به نصف واردات مملکت مزبور به ایران معادله و برابری نمی‌کند و در ایران نظیر این قبیل مزاحمت‌ها برای تجار آلمانی فراهم نیست. یکی از اقلام مهم صادرات ایران به کشور آلمان قالی است که گمرک آن بر اساس ارزش وصول می‌شود و مدرک ارزش اجناس در این مورد صورت حساب‌های صادره از ایران است که به هیچ‌وجه مورد توجه و اعتبار از طرف مأمورین دولت آلمان غربی قرار نمی‌گیرد و مأمورین گمرکی صورت حساب‌های مزبور را جعلی و ناشی از تذویر دانسته و اساس ارزش جنس را روی مظنه روز بر حسب نظر خود قرار می‌دهد و عمل مزبور النهایه منجر به تقلیل صادرات ایران به کشور نامبرده می‌گرد. خواهشمند است با مطالع موارد مزبور پاسخ مطالب مذبور را بدهید تا به متر ضین اعلام گردد.
برای توضیح موضوع به عرض آقایان می‌رسانم که‌هامبورک یک بند آزاد است یعنی یک نقطه خارج از مرز است و تجاری که ما در آلمان داریم این تجار حق‌العمل کارند و صاحبان مالی بیش از صدی دو به آن‌ها نمی‌پردازند مأمورین دولت مادر آلمان تجار ما را در فشار فوق‌العاده سختی گذاشته طبق مدارکی که در دست بنده است اموال یک عده از تجار را کاملاً توقیف کرده‌اند و از کسی که صدی دو کمیسیون برای فروش اجناس ایران می‌گیرد صدی پنج مالیات مطالبه می‌کنند و حتی عواعد تجار ایرانی را از خارج از کشور آلمان می‌خواهند در محاسبه برای اخذ مالیات صدی ۵ قرار بدهند همه آقایان تصدیق می‌فرمایند و خود دولت هم می‌داند که یگانه وسیله مبادله بین ممالک تجار هستند و اگر ما تجار خودمان را که وسیله مبادله ثروت هستند تقویت نکنیم و آن‌ها را از زیر پرچم کشور و مأمورین کشور خود استفاده نکنند بالنتیجه این وسیله مبادله ثروت از کشور می‌رود و مستعسل و پریشان خواهد شد حالا اگر تجار ما در آلمان و یا هر نقطه دیگری از طرف مأمورین دولت تقویت نشوند خود آن اشخاص و خود آن ممالکه نماینده مستقیم می‌فرستد به ایران معاملات را در این‌جا مستقیماً انجام می‌دهند و این به زیان کشور ما تمام خواهد شد این سؤالی است که از جناب آقای وزیر امورخارجه کرده‌ام استدعا می‌کنم با اطلاعی که نسبت به این موضوع دارند جواب بدهند که دیگران خدایی نکرده از جواب ایشان سوءاستفاده نکنند.
نائب رئیس- آقای نائب نخست‌وزیر.
نائب نخست‌وزیر (انتظام)- سؤال جناب آقای رضا افشار نماینده مجلس شورای ملی ناظر بر چهار موضوع زیر می‌باشد.
۱- مطالبت ایران از آلمان.
۲- مالیاتی که دولت آلمانی از تجار ایرانی مقیم آن کشور اخذ می‌نماید.
۳- وضع بازرگانی ایران با آلمان و نسبت صادرات و واردات.
۴- گمرک قالی.
پاسخ هر یک از مطالب فوق به قراری است که به ترتیب به عرض می‌رسد.
۱- در مورد مطالبات ایران از آلمان می‌بایستی طبق موافقت‌نامه بندر که دولت ایران نیز به آن ملحق گردیده رفتار گردد موضوع این مطالبات عبارتند از وجوه ایران در بانک‌های آلمان کالاهای خریداری شده طلب‌هایی از معاملات قبل از چنگ و غیره که چون دولت آلمان یک دولت شکست خورده و تجزیه شده است دولت ذی‌نفع در کنفرانس لندن موافقت نمودند که نسبت به قسمتی از مطالبات گذشته شده و نسبت به قسمت دیگر آن ترتیبی که در موافقت‌نامه لندن گردیده مقررر گردیده مطالبات به عمل آید و دولت ایران نیز در صدد است که به همین نحو مطالبات خود را وصول نمایند در مورد استرداد اموال من جمله ساختمان سفارت دولت مزبور که پس از الحاق دولت شاهنشاهی به موافقت‌نامه لندن عمل گردید چون دولت آلمان طبق موافقت‌نامه مزبور متعهد به پرداخت و تصفیه دیون خود به دول متفق گردیده بود با بر قراری روابط سیاسی عادی بین دو کشور تأخیر در استرداد اموال آن‌ها در ایران معقول به نظر نمی‌رسید.
۲- در مورد مالیاتی که دولت آلمان غربی از تجار مقیم آن کشور مطالبه می‌نماید چندی قبل یکی از بازرگانان ایرانی مقیم هامبورک طی شرحی به وزارت امورخارجه اشعار داشته بود که اداره دارایی آن شهر معتقد است علاوه بر مالیاتی که تجارتخانه ایرانی از درآمدهای محلی خود در هامبورک می‌پردازد صادرکننده‌گان کالاهای ایران به آلمان نیز نسبت به کالاهایی که به طور امانی به هامبورک فرستاده می‌شود و توسط مؤسسات مزبور در آلمان فروخته می‌شود مایلات بر درآمد بپردازد به عبارت دیگر تقاضای پرداخت مالیات مضاعف از تجار ایرانی مقیم آن شهر شده است موضوع در وزارت امورخارجه حضور نماینده وزارت اقتصاد ملی مورد مطالعه قرار گرفت و مقرر شد در این باب توضیحاتی از نمایندگان سیاسی و بازرگانان ایراد در آلمان خواسته شود طبق گزارش از سفارت شاهنشاهی در کلن موضوع مربوط به مالیات مضاعف نمی‌باشد و ظاهراً برای آقایان بازرگانان سوءتفاهم و اشتباهی پیش آمده به این تفصیل مقامات آلمانی اظهار می‌دارند کلیه بازرگانان ایرانی آلمانی اظهار می‌دارند که نماینده تجارتخانه مقیم ایران هستند و فقط حق‌العمل دریافت می‌دارند مقامات مربوطه آلمان این ادعا را شامل قسمت عده آقایان تجار نمی‌دانند و اظهار می‌نمایند که اغلب تجارتخانه‌های ایران متعلق به خودشان است معذالک باز هم در این قسمت سختگیری نمی‌کنند فقط حرف آن‌ها این نیست که بازرگانان ایرانی مدعی هستند که مثلاً نسبت به پنبه صدی دو حق‌العمل دریافت می‌دارند در صورتی که ادارات آلمان طبق قوانین خودشان صد پنج حق‌العمل آن‌ها را در نظر گرفتند بالاخره پس از مذاکرات و اقدامات سفارت شاهنشاهی قرار شد که نسبت به بعضی اجناس مثل خشکبار و غیره که نفع زیادی ندارد حق‌العمل تجار را کمتر حساب نمایند و در مورد برخی کالاها مثل قالی و غیره صدی پنج حساب کنند و نیز موافقت شد در این خصوص هیئتی در هامبورک تعیین نمایند که بانظارت کنسول‌گری ایران یا خود تجار ترتیبی برای این کار بدهند این نکته را اضافه می‌نمایم که از قرار معلوم ادارت دارایی ایران نیز از تجار آلمانی مقیم این کشور به نسبت میزان معاملات‌شان صدی پنج کمیسیون منظور و مالیات بر درآمد را به آن مأخذ مطالبه می‌نمایند به علاوه وزارت امورخارجه مشغول اقدام برای انعقاد موافقت‌نامه خاصی با آلمان راجع به مالیات مضاعف می‌باشد در آبان ماه گذشته که هیئتی از آلمان بر تنفیض اکثر قرار دادهای قبل از جنگ به ایران و آلمان به تهران آمد این موضوع مطمح نظر بود طبق بند سه صورت‌مجلس امضا شده در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۳۳ در دولت اظهار تمایل نمودند که ترتیب مالیات مضاعف را ضمن موافق‌های خاصی بدهند و تا انعقاد چنین موافقت‌نامه‌ها دو دولت بدون هیچ‌گونه محدودیت کلیه تسهیلاتی که در قوانین و آئین‌نامه‌های موجود در مورد مالیات مضاعف پیش‌بینی شده است به اتباع دولت دیگر اعطا خواهد نمود فعلاً مطالعاتی برای تهیه طرح موافقت‌نامه واجب مالیات مضاعف در جریان است از نظر رفتار دولت آلمان نسبت به تجار ایرانی مقیم آن کشور نیز لازم است
به استحضار برساند که ماده چهارم قرارداد اقامت بین ایران و آلمان مورخ ۱۳ به همین ۱۳۰۷ و همچنین ماده چهارم موافقت‌نامه همکاری اقتصادی و فنی بین ایران و آلمان مورخ ۱ آبان ۱۳۳۳ رفتار دولت حامل که الوداد در آن نسبت به اتباع و مؤسسات تجاری طرفین مقرر داشته بنابراین تجار ایرانی مقیم آلمان نمی‌توانند مورد تبعیض قرار گیرند و به موجب گزارشاتی که در دست است هنوز به عنوان مالیات مضاعف یا مالیات بر کلیه درآمد حاصله از معاملات تجارتی با آلمان مطالبه‌ای به عمل نیامده است
۳- راجع به بازرگانی ایران به آلمان در پروتکلی که در تاریخ سه نوامبر ۱۹۵۴ بین دولت فدرال آلمان غربی و دولت شاهنشاهی ایران تجدیدنظر در موافقت‌نامه بازرگانی تهاتری به امضا رسیده طرفین موافقت نمودند که برای هر یک از ضمائم صادرات و واردات در حدود ۶۰ میلیون دلار در نظر گرفته شود ولی طرفین با توجه به این که صورت کالاهای ایرانی به هیچ‌وجه تکافوی واردات از کشور آلمان را نخواهد نمود قرار گذاشتند که در قسمت صادرات تمام مبلغ پیش‌بینی شده یعنی ۶۰ میلیون دلار در اختیار تقاضا کنندگان گذارده شود به دین معنی که صادرکنندگان ایرانی و یا واردکنندگان آلمانی می‌توانند در حدود مبلغ فوق‌الذکر طبق آنچه برای هر کالا در ضمائم صادرات به آلمان پیش‌بینی شده کالا به آن کشور صادر نمایند ولی راجع به واردات طرفین موافقت کرده‌اند که فقط نصف مبلغ مذبور یعنی سی میلیون دلار طبق آنچه که در ضمائم واردات از آلمان تعیین گردیده کالا به کشور وارد نمایند و به این ترتیب طرفین امیدوارند که تعادلی بین صادرات و واردات برقرار نمایند
۴- راجع به صادرات قالی و گمرک آن موقعی که هیئت اقتصادی آلمان در تهران بود مذاکرات راجع به تنزل تعرفه گمرکی فرش ایران بین هیئت مزبور و هیئت اقتصادی ایران مأمور عقد قرار داد بازرگانی جدید به عمل آمد و قرار بر این شد که پس از مراجعت هئیت اقتصادی آلمان و مذاکره با مقامات مربوطه وزارت دارایی و گمرک آلمان ترتیبی اتخاذ شود که هم در نرخ کمرک وردی فرش تخفیفی داده شود و هم ترتیب تعرفه‌بندی طوری تعیین گردد که از اختلاف دائم بین واردکنندگان فرش ایران و مأمورین گمرک آلمان جلوگیری به عمل آید پس از مراجعت هیئت اقتصادی آلمان و مذاکره با مقامات مربوطه دو پیشنهاد از طرف دولت آلمان داده شد
پیشنهاد اول- اخذ گمرک از روی وزن به این ترتیب که فرش‌ها را به دو نوع تقسیم کنند از فرش‌های اعلا هر کیلو ۵ ر ۶ مارک و از فرش‌های متوسط هر کیلو ۵ ر ۵ مارک حقوق گمرکی وصول شود
پیشنهاد دوم- اخذ گمرک از روی ارزش در متر مربع به این ترتیب که. ر ۰۳۰ ارزش به عنوان حقوی گمرکی اخذ شود ولی ماکزیموم از ۵ ر ۱۶ مارک در هر متر مربع تجاوز ننماید
تفاوت این دو پیشنهاد این است یک فرش که هر متر مربع آن ۱۲ دلار ارزش و ۳۰ کیلوگرم وزن دارد طبق پیشنهاد اول ۵ ر ۱۶ مارک (۵ ر ۵ ۳) حقوق گمرکی به آن تعلق می‌گردد در صورتی که طبق پیشنهاد دوم یعنی. ر. ۳۰ ارز مبلغ (۵۰ مارک- ۱۲ دلار) فقط ۱۵ مارک می‌شود
البته این تفاوت در مورد فرش‌های پست زیادتر هم می‌شود به علاوه چون برای فرش‌های اعلا و گران‌قیمت هیچ‌گاه حقوق گمرکی از ۵- ۱۶ مارک تجاوز نخواهد نمود پیشنهاد دوم به صرفه مرقوم‌تر می‌باشد به خصوص که تاجر سعی خواهد نمود که فرش‌های خوب و درجه یک صادر کند و این نه تنها به نفع تجار خواهد بود بلکه از صدور فرش‌های درجه دوم که موجب شکست باز فرش‌های ایران می‌گردد نیز جلوگیری خواهد نمود به این ترتیب از طرف وزارت اقتصاد ملی به مستشار اقتصادی ایران در آلمان طی تلگرافی تاریخ ۴/ ۱۲/ ۳۲ دستور داده شد که موافقت دولت ایران را با پیشنهاد دوم مبنی بر اخذ حقوق گمرکی به مبنای. ر. ۳۰ ارزش در متر مربع که حداکثر آن ۵ ر ۱۶ مارک در متر مربع می‌باشد به اطلاع مقامات مربوطه آلمان برساند مشروط بر این که این عوارض مقطوع بوده و عوارض اضافی به عناوین دیگر از فرش‌های صادراتی ایران اخذ نگردد بنده تصور می‌کنم با این توضیحات جواب سؤال اقای افشار را داده باشم یک نکته‌ای را می‌خواستم عرض کنم مطالب دیگری هم هست که شاید ذکرش این‌جا مناسب نباشد اگر ایشان میل داشته باشند ممکن است شخصاً با یبنده تماس بگیرند توضیحات بیشتری خدمت‌شان عرض می‌کنم موضوع تجار ایران در هامبورک مشکلاتش را اطلاع داشتم و کمک‌های هم به آن‌ها شده و البته فرمودند مأمورین ما در آن قسمت قصور کرده‌اند این‌طور نیست اگر میل داشته باشند بنده توضیحات خصوصی بیشتری در این موضوع به ایشان عرض می‌کنم
نائب رئیس- آقای افشار
رضا افشار- قسمتی را که جناب آقای انتظام فرمودند این‌جا مطرح نشود بنده البته خدمت‌شان می‌رسم و به ایشان صحبت می‌کنم اتمام قسمتی از بیانات ایشان جواب سؤال بنده نبود یعنی ما خودمان می‌نشینیم حکم غیابی بر علیه تجار خودمان صادر می‌کنم فلان کمیسیون آلمانی تصمیم می‌گیرد با تجار ما این طور معامله کند در صورتی که این قبیل معاملات معاملات متقابل است دولت آلمان در قرارداد خودش با ما روابط ما را مبتنی بر اصول دول کامله الواداد قرارداده اما در عمل با ما معکوس رفتار می‌کند بنده حالا یک اطلاعاتی دام برای استحضار جناب آقای انتظام عرض می‌کنم یکی از تجار ایرانی آذر رفیعی اموال او را اولیای دولت آلمان توقیف کرده‌اند و این شرحی است که به ایشان اخطار شده و این ترجمه شرح است مطابق دستور وزارت اقتصاد به شعبه ملبوسات و اقسام آن که از طرف آن کمیسر توقیف اموال می‌باشیم اموالی که شما به شماره بارنامه ۴۲۰۹ فروختید و مبلغ حاصله که عبارت از ۱۴۴۴۴۰ مارک و ۲۶ فینیک بوده باشد به موجب اجازه ارزی به بانک ملی در تهران به حساب آذر رفیعی انتقال داده‌ایم در صورتی که این شرح کاملاً غلط است و دروغ است آن روز مملکت ما تحت اشغال متفقین بود این‌ها اموال‌شان را برده‌اند یک همچون شرح صریحی هم نوشته‌اند دیناری هم به او ندادند این یک شرح دیگری است با راجع به توقیف اموال تجار ایرانی این‌ها را بعداً خدمت‌تان تقدیم می‌کنم می‌نویسند بدین وسیله شما را موظف می‌داریم بارنامه نمره ۴۳۰۹ خودتان را راجع به ۳۴ عدد فرش با محتویات و صوراً اصلی فرش‌های خود با مصارف تا فلان روز بفرستید این را با توقیف کرده‌اند این را هم تقدیم می‌کنم. دولت آلمان و مأمورین دولت آلمان تصفیه حساب به سایر ممالک کرده‌اند اموال آن‌ها را مسترد کرده‌اند مطالبات آن‌ها را پرداخته‌اند ولی وقتی که به قسمت ما می‌رسد ما موضوع را محلول می‌دانیم به لندن که هر کار در آن قبله دنیا صورت گرفته باشد (نائب نخست‌وزیر- هیچ جا مستغلاً مذاکره نکردند) برای ما قاطع است و بدبختی ما این است که قطعیت حکم ما در لندن صورت می‌گیرد و اگر چنانچه در این موضوع مستغلاً مذاکرات خودمان را می‌کردیم و اعتراضات می‌نمودیم (نائب نخست‌وزیر- هیچ جا مستقیماً این کار را نکردند، یک دولت این کار را نکرده) اجازه بفرمایید اگر مأمورین ما در آن به وظایف خود رفتار می‌کردند با اتباع ما در آن‌جا مثل اسیر رفتار نمی‌شد مأمورین وزارت امورخارجه آن‌که سفیر است وارد نیست و آن‌که نماینده تجار به نام کنسول است خودشان را موظف به رسیدگی اتباع ایرانی نمی‌دانند (وزیر خارجه- اصرار نفرمایید که در این قسمت دوم بنده توضیح بدهم) عرض بنده تمام شد.
نائب رئیس- آقای انتظام.
نائب نخست‌وزیر- بنده با این گزارش مفصلی که وقت آقایان را خیلی گرفت و قطعاً عده سرشارشان درد گرقت تصور می‌کردم به طور دقیق و کامل به سؤالات جناب آقای افشار جواب داده باشم اولاً مالیات مضاعف را عرض کردم که نیست و تجار ایرانی اشتباه کردند ثانیاً با کمال دقت مأمورین ما در این قسمت رسیدگی کرده دنبال هم کرده‌اند بنده که خودم در آن‌جا بودم کمک بسیاری به تجار ایرانی کردم ولی آن طور که باید تجار ما قدردانی نمی‌کنند و راجع به یک قسمت هم عرض کردم که این‌جا توضیحی در آن باره عرض نمی‌کنم راجع به یک قسمت هم لندن که فرمودید معلوم می‌شود که از موضوع بی‌اطلاع هستید تنها ما نرفته‌ایم به لندن تمان دولی که با آلمان حساب داشتند تمام دولی که در جنگ گذشته جزو متفقین بودند مطابق موافقیت که حاصل شد تمام آن‌ها رفتند به لندن و یک کنفرانس بین‌المللی در آن‌جا برای این موضوع تشکیل شد و روی تصمیمات متخذه آن کنفرانس برای تمام اتباع طلبه‌کار از آلمان یک جور معامله شد قرض‌های دیگر را هم نپرداختند و یک دولت هم به طور مستقیم با آلمان وارد مذاکره نشده است و حسابش را نگرفته است خسارات سنگینی که به اتباع دول وارد آمد که چند برابر دعاوی ما بود به همین صورت حل شد آقای افشار اگر لطف بفرمایید یک سری تشریف ببرید به اداره اقتصادی وزارت امورخارجه و روسیه و پرونده این کار را بگیرید و بخوانید یک فرمایشی پشت این تریبون نمی‌فرمایند که قبلاً لندن که این خیلی به عقیده بنده زننده بود یک کنفرانس بین‌المللی بود که در لندن تشکیل شده بود و نماینده تمام دول آن‌جا بودند روی تصمیمات آن‌جا این موضوع حل شد و چنین تصمیم اتخاذ کردند (صحیح است)
۵- معرفی آقای مهندس صمیعی به معاونت وزارت پست تلگراف و تلفن.
نائب رئیس- آقای وزیر پست و تلگراف.
جمعی از نمایندگان- مبارک است
وزیر پست تلگراف- (مهندس اشراقی) آقای صمیعی را (نمایندگان- مبارک است مبارک است) اجازه بفرمایید بنده قبلاً معرفی بکنم (مبارک است) آقای صمیعی را به سمت معاون پارلمانی وزارت پست و تلگراف و تلفن معرفی می‌کنم (مبارک است).
۶- سؤال آقای سلطان مراد بختیار راجع به شهر کرد و جواب آقای معاون وزارت راه
نائب رئیس- آقای سلطان مراد بختیار.
سلطان مراد بختیار- بنده در چند ماه قبل یک سؤالی از وزارت راجع کرده راجع به جاده شهر کرد و اصفهان متأسفانه
پنج شش ماه از مدت این سؤال می‌گذرد در این مدت پنج شش ماه که می‌گذرد بنده مرتب به وزارت راه و وزارت دارایی مراجعه کردم و خواستم که بلکه یک کاری بکنم که این کار تمام بشود البته وزارت راه هم موافقت داشته که این جاده ساخته بشود حتی در دولت سابق یک روزی بنده را دعوت کردند و کمیسیون آن‌جا تشکیل شد و در آن کمیسیون قرار شد این جاده ساخت بشود ولی بعد از این که کمیسیون تمام شد یک نامه‌ای به بنده نوشتند در تاریخ چهاردم اسفند ۱۳۳۳ که نقشه جایی را که از سازمان برنامه و اداره را داشتیم خواسته‌ایم و هر چه زودتر انجام می‌شود و بنده هم یک اشتباهی کردم و فکر کردم نامه‌ای را که وزارتخانه می‌نویسد مسلماً بعد از این حتماً به این کار اقدام خواهد کرد و ما هم آمده‌ایم به مردم نوشته‌ایم که وزارت راه موافقت کرده است که این راه ساخته بشود (صدقی- لابد مردم جشن گرفتند) بلی بعد هم مردم جشن گرفتند و بعد از مدت‌ها که تعقیب کردم دیدم که این کار دو مرتبه اشکال پیدا کرده و اشکالش هم این است که وزارت راه می‌گوید وزارت دارایی باید پول بدهد و وزارت دارایی هم می‌گوید وزارت راه از بودجه خودش بدهد و هر دو این وزارتخانه‌ها می‌گویند که باید سازمان برنامه بدهد و در هر صورت کاری که بایستی برای مردم اگر بشود در این فصل انجام بشود و اگر مدتی بگذرد زمستان می‌شود و مسلماً در زمستان نمی‌شود و در آن‌جا کارکرد و وقت با امروز و فردا می‌گذرد بنده فکر می‌کنم که اگر آقایان وزرا میل داشته باشند مبارزه با فساد شود بهترین راه مبارزه با فساد این است که آقایان وزرا بیایند جمع بشوند این کاغذ بازی را اول دور بیاندازند برای این که کاری که توی این مملکت می‌شود این است که وزراتخانه می‌نویسد به آن وزارتخانه و بعد آن وزارتخانه جواب می‌دهد که بودجه لازم است خود شما کار بکنید و نتیجه‌اش این می‌شود که مردم خواسته‌هایی که دارند عملی نیم شود آقایان اگر واقعاً میل دارید مبارزه با فساد شود اول آقایان وزرا در جلسه‌ای با هم بنشینند الساعه آقای معاون وزارت دارایی و جناب آقای وزیر راه (میراشرفی- ایشان معاون نیستند کفیل وزارت دارایی هستند) معذرت می‌خواهم آقای کفیل وزارت دارایی و جناب آقای وزیر راه (میراشرفی- معاون وزارت راه) ببخشید معاون وزارت راه بنده که اول عرض کردم معاون آقایان فرمودید که وزیر حالا هم که می‌کویم وزیر می‌فرمایید معاون در هر صورت اگر آقایان وزرا فردا تشریف بیاورند و ببیند که آیا پولی هست راه بسازند یا پولی نیست چون مدتی بود که ما می‌گفتیم باید اول کار نفت تمام بشود و مردم را ما به این عنوان امروز و فردا وعده می‌دادیم بعد آمدیم گفتیم که قرض بکنیم مدتی هم این بود گفتند بسیار خوب رفیتم قرض هم کردیم ولی بعد از قرض پس از این که کار نفت تمام شد هنوز کاری برای مردم شروع نشده و اگر باید برای مردم کاری بشود که بکنیم و اگر نمی‌کنیم صراحتاً بگویید نمی‌کنیم بنده نمی‌دانم که جناب آقای مهندس هدایت ایشان مسلماً روی این کار نظری ندارند و مسلماً علاقه هم نسبت به انجام این کار دارد و چندین بار هم به ایشان مراجعه کردم کمال حسن‌نیت را هم دارند و همین طور آقای مهندس حامی (ارباب- ایشان را چه عرض کنم) بنده می‌خواستم در ضمن از آقایان وزرا سؤال کنم از آقای مهندس حامی (صدقی- بسیار مرد شریفی است) (میراشرفی- همچو هم شریف نیستند) (ارباب- زیاد تعریف بی‌مورد نکنید) بسیار مرد شریفی است (ارباب- مجلی جای این حرف‌ها نیست) ایشان رفته‌اند در وزارت راه و یکی از کسانی بودند که خواسته‌اند آن‌جا کاری بکنند دو نفر به ایشان توهین کرده‌اند به نظر بنده باید دولت شدیداً از این جور عملیات جلوگیری کند (میراشرفی- اتفاقاً او به خانم سرهنگی توهین کرده است) (زنگ رئیس) (عبدالصاحب صفایی- اگر به مهندس حامی توهین شده باید برود به دادگاه شکایت کند به من و شما چه) حالا عرض می‌کنم برای این که توی این ملت کمتر کسی انجام وظیفه می‌کند متأسفانه اگر کسی هم رفت و انجام وظیفه کرد به عقیده بنده باید ملاحظه‌اش را کرد و کاری کرد که حیثیتش محفوظ باشد حالا بنده نمی‌گویم حتماً آن آقای سرهنگ و آن آقای دکتر را بگیرند و مجازات کنند ولی حقیقتاً رسیدگی کنند که اگر یک مأمور دولتی در حین انجام وظیفه بهش توهین شده مسلماً باید این کار را تعقیب کرد تا دیگران هم تشویق بشوند (عبدالصاحب صفایی- اگر توهین شده است برود به دادگاه شکایت کند بنده را هم وکیل کند) جناب آقای صفایی باید رسیدگی شود اگر به او در حین انجام وظیفه توهین شده تعقیب کنند تا دیگران هم تشویق بشوند و بروند دنبال کار نه این که بگویند او رفت و این‌طور شد چرا ما برویم بنده عیقده‌ام این نیست (صفایی- راهنمایی بفرمایید عرض حال به دادگاه بدهند) بنده زیاد با ایشان تماس ندارم که راهنمایی کنم (صفایی- یا این که بنده را وکیل بکنند) خود جناب عالی بفرمایید راهنمای کنید و برایش عرض حال بدهید
نائب رئیس- آقایان بین‌الاثنین صحبت نفرمایید آقای بختیار در مورد سؤالاتان بفرمایید
سلطان مردا بختیار- قربان بفرمایید صحبت نکنند بنده هم سؤال را عرض کنم.
نائب رئیس- شما سؤالتان را بکنید.
سلطان مراد بختیار- چشم اطاعت می‌کنم در هر صورت بنده بخواهم استدعا کنم از جناب آقای مهندس هدایت (میراشرافی- ایشان مرد شریفی هستند) بنده اول عرض کردم که ایشان مرد شریفی هستند و ایشان دخالت در کار نداشتند بنده عرض می‌کنم که جناب عالی تشریف بیاورید پشت تریبون و برای مرتبه اول و دوم و سوم بفرمایید این کار می‌شود یا نمی‌شود اگر می‌شود بفرمایید که می‌شود و اگر نمی‌شود آن را هم بفرمایید که ما هم به مردم بگوییم دولت آن نامه‌ای را که به شما نوشته است با کمال تأسف موضوعی ندارد بنده خودم طرفدار این دولت هستم ولی در دولت سابق این نامه نوشته شده و دولت حاضر هم این حرف‌هایی که گفته دروغ گفته بنده بیش از این عرضی ندارم.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت راه بفرمایید.
معاون وزارت راه- (مهندس هدایت) سؤال جناب آقای بختیار نماینده محترم از وزارت راه دو تا بوده ولی ایشان یکی را فرمودند (سلطانمراد بختیار- آن یکی هم چون نتیجه نداشت عرض نکردم) و حالا بنده جواب هر دو سؤال را عرض می‌کنیم یکی راجع به پل سر آرود بین شهر کرد و اصفهان بود که خراب شده است و صدمه دیده است این پل باید ساخته بشود عرض کنم این پل بر اثر سیلی که آمده خراب شده است فعلاً هم مشغول مرمتش هستند به این ترتیب که راه فرعی درست کرده‌اند تا این که شرایط فنی بوجود بیاید و پا تعمیر و ساخته شود (بختیار- یک کسی به آن‌جا راه ساخته است و از هر نفری پنج ریال برای عبور باج می‌گردید) این امر مربوط به دولت نیست به هر حال این پلی که به واسطه طغیان آب از بین رفته مشغول ساختمانش هستند و فعلاً هم چون شرایط بوجود نیامده از طرق شهر راه عبور داده‌اند و چون اعتبارات داده شده تعمیر آن قریباً خاتمه پیدا می‌کند و بوجه‌ای که برای این برآورد کرده‌اند سه میلیون ریال است که جزو بودجه عمرانی پیش‌بینی شده و به محض این که تصویب شد ابلاغ بشود البته اقدام خواهد شد (بختیار- امان از دست بودجه عمرانی) اما راجع به جاده نیمه تمام جاده بین اصفهان و شهر کرد از طریق قهوه رخ یک صورت‌مجلسی با حضور خود جناب عالی تهیه شد که طبق این صورت‌مجلس سه میلیون و نیم تومانی می‌بایستی برای این راه خرج بشود این این مبلغ سه میلیون نیم تومان پانصد هزار تومان پنج میلیون ریال در بودجه عمرانی منظور شده است که پس از ابلاغ بوده شروع به کار بشود ولی چون موضوع راه و چه موضوع پل هر دو موکول به تصویب و ابلاغ بودجه عمرانی است جنابعالی خودتان هم می‌دانید که این امر از اختیارات و وظایف وزارت راه خارج است می‌بایستی این دو بودجه ابلاغ بشود تا وزارت راه اقدام بکند و شروع به کار بشود و تصور نفرمایید که غفلت می‌شود در این کار که بودجه عمرانی تصویب و ابلاغ بشود وزارت راه از صبح نا غروب مشغول است به تمام مقامات رجوع می‌کند اما راجع به آن تصادف جاده کرج هم که فرمودید نسبت به کسانی که شب و روز مشغول خدمت هستند می‌خواستم به عرض آقایان برسانم که حق این است که وقتی یک عملی برخلاف امنیت در تهران صورت گرفته و برخلاف انتظامات مملکت است این مطلب از طریق صحیحی تعقیب می‌شود و به واسطه دادگاهای مربوطه اقدام هم می‌شود (غضنفری- راجع به راه خرم آباد هم بفرمایید.) (مهندس جفرودی- بفرمایید وزیر را برای حفظ معاونینش چه اقدامی کرده؟)
(مهدوی- این تکلیف دولت است که تحقیق کند.)
نائب رئیس- آقای بختیار بفرمایید.
سلطانمراد بختیار- جناب آقای مهندس هدایت تشریف آوردند پشت تریبون و یک یادداشت‌هایی را که کارمندان وزارت راه تهیه کرده بودند قرائت کرده بودند اما نتیجه‌ای نگرفتند که آیا این کار که شروع می‌شود و الساعه هم ممکن است آقایان تشریف دارید این‌جا وعده بفرمایید یک هفته سه روز چها ر روز پنج روز دیگر شرع خواهد شد (میراشرفی- جناب آقای بختیار همان مهندس حامی که این قدر تعریفش را می‌فرمایید چند سال رئیس راه سازمان برنامه بود و کاری نکرد) (صدقی- تمام راه‌ها را او ساخته است)
نائب رئیس- آقایان نظم مجلس را مراعات بفرمایید.
بختیار- بنده کاری ندارم که آقایان بفرمایید مهندس حامی راه را خوب ساخته است یا بد ساخته است اما منظور بنده این است که یک کسی که شب عید رفته است آن‌جا فعالیت کرده به هر ترتیب که دولت صلاح بداند اقدام کند که به دیگران توهین نکند (مهندس جفرودی- حق ندارد توهین کند) (میراشرافی- فهش ناموسی به افسر داده است و او حسابش را رسیدگی کرده تازه به ما چه مربوط) (مهدوی- دولت باید شدیداً موضوع را تغیب کند)
نائب رئیس- آقا نماینده در اظهارات خودش آزاد است هرچه دلش می‌خواهد بگوید آقایان دخالت نکنید آقای بختیار بفرمایید.
بختیار- می‌خواهم بنده عرض کنم که در آن روزی که جلسه تشکیل شد
و جناب آقای وزیر راه و آقای معاونین تشریف آوردند صحبت کردند بهتر این بود که می‌گفتند ما بودجه نداریم تا این که نامه می‌نوشتند نقشه‌ها را خواسته‌ایم و به زودی ساختمان جاده را شروع می‌کنیم و شما هم به مردم اطلاع بدهید چرا وزارتخانه صد در صد بودجه ندارد به بنده می‌نوسد که به مردم بگویید و قول بدهید که. وزارت راه نامه نوشته و این کار شروع می‌شود اگر آقایان می‌نوشتید که هر وقت به ما بودجه دادید یا داشتیم این کار را کنیم بنده عرضی نداشتم بنده هم به مردم می‌گفتم که وزارتخانه هنوز قبول نکرده است که این کار را بکند ولی حالا که نوشته‌اید بنده فکر می‌کنم یک نفر وزیر برای احترام امضا خودش را باید اول فکرش را بکند حساب عملیاتش را بکند اگر بودجه‌اش تأمین شده کتباً تعهد بکند چون در این عمل ممکن است مردم بگویند که آقای وزیر این نامه را ننوشتند و یا اگر نوشته است خلاف حقیقت است و یا بنده خلاف عرض می‌کنم و شرم دارم از این که این قسمت گفته مردم را عرض کنم که وزیر نامه‌ای نوشته و دورغ بوده (مهندس جفرودی- ایشان هم صحیح فرموده‌اند) بودجه‌ای که امسال تصویب شده این بودجه باید کامل بشود و چون حقوق‌ها را آخر برج اگر هم چند نفر هم نمی‌خواستند باید دولت بپردازد تا حالا دیده نشده است چه مجلس بوده و چه نبوده دولت که بتواند حقوق‌ها را نپردازد تمام اهمیت بودجه مملکت روی کارهای عمرانی و اصلاحی است اگر فرض بفرمایید یک کسی می‌آید می‌گوید که من وزیر دارایی می‌شوم و جلوی تمام خرج‌ها را می‌گیرم این وزیر دارایی عملش فایده‌ای ندارد (مهندس جفرودی- امروز این‌طور است) بایستی کاری کرد که مملکت آباد بشود وگرنه ممکن است یک ده شاهی خرج نکنیم و بگیم مملکت خرج ندارد این کار نتیجه خوبی نخواهد داشت (مهندس جفرودی- منفی بافی است) نتیجه خوب وقتی خواهد بود که در موقع خودش پول خرج شود و در غیر این صورت هیچ نتیجه‌ای عاید نخواهد شد وقتی آقای دکتر امینی وزیر دارایی بودند یک شرحی نوشتند به وزیر بودجه که بنده اسم‌شان را می‌دانم چیست (یک نفر از نمایندگان- ویشکایی) به آقای ویشکایی نوشتند که ۵ میلیون ریال برای این کار بدهند و متأسفانه بعد از این که ایشان تشریف برذدند بنده می‌بینم که قضیه بر عکس شده است و می‌فرمایند ۵ میلیون ریال را از ۲۴ میلیون تومانی که خود وزارت راه دارد از آن محل بگیرند بنده می‌خواستم استدعا کنم که آقایان برای اولین مرتبه یا برای دهمین دفعه یا آخرین دفعه نمی‌دانم برای کدام دفعه جمع بشوند این پول را باید وزارت راه بدهد یا وزارت دارایی بدهد سازمان برنامه بدهد که بلاخره ما بدانیم که با که طرف هستیم مثل توپ فوتبال بنده را وزارت راه پرت می‌کند به طرف وزارت دارایی وزارت دارایی هم می‌گوید تمام در آمد نفت است و سازمان برنامه و آقای ابتهاج رئیس سازمان برنامه است در هر صورت نشد و گفتند و برخاستند و برای مردم هم کاری نمی‌شود اگر بخواهید مبارزه با فساد عملی بشود باید کاری کرد که مردم بی‌کار نشوند والا شما مردم را از وزارتخانه‌ها بیرون کنید حسن را بیرون کنید و تقی را جایش بگذارید این مبارزه با فساد نیست مبارزه با فساد وقتی است که در این مملکت با سرمایه‌ای که اجالت دولت به وسیله فرض تهیه کرده یا در آمد دیگر کارها را شروع بکند این مبارزه با فساد است والا یک عده‌ای را از وزارتخانه‌ها بیرون کنند بی‌کاره بمانند این مبارزه با فساد نیست و وفقت دستگاه ناراضی درست کن یک قدری بیشتر ناراضی اضافه می‌کند دیگر هم عرض ندارم. (احسنت)
۷- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار- اجازه می‌فرمایید
نائب رئیس- بفرمایید
دکتر شاهکار- بنده سؤالی دارم حالا که وارد دستور شده‌ایم تقدیم می‌کنم راجع به یک عده از لیسانسه‌های از وزارت دارایی است که آن‌ها را بیرون کرده‌اند شکایت نموده‌اند از آقای کفیل وزارت دارایی سؤال کرده‌ام که علت این مطلب را بگویید که بنده هیچ‌گونه نظری ندارم
شمس قنات‌آبادی- علتش واضح است ان کسانی که تحصیل کرده‌اند بیرون می‌کنند و دزدهای گردن‌کلفت سر کار باقی بماند اول گفتم که رأی به این دولت قلابی ندهید برای همین کارهایش بود (میراشرفی- آن قدر هم قلابی نیست) قلابیش این است که یک مرده یکی مردار شد و یکی هم به غضب خدا گرفتار شد (زنگ رئیس) هر یک از گوشه‌ای فرار رفته‌اند معاون توی معاون کفیل توی کفیل
۸- مذاکره در گزارش کمیسیون قوانین دارایی راجع به مالیات بر ارث از ماده ۱۶
نائب رئیس- لایحه مالیات بر ارث مطرح است ماده ۱۶ را آقای کفیل وزارت دارایی اصلاح کرده‌اند ماده ۱۶ اصلاحی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
از تاریخ تصویب این قانون هر گاه شخصی اموال غیرمنقول خود را به وراث طبقه اول منتقل نماید در حکم انتقال از طریق ارث محسوب و مشمول مالیات بر ارث خواهد شد و در مالیات مع‌الواسطه در صورتی از مالیات خواهد بود که بیش از سه سال از تاریخ انتقال گذشته باشد.
عبدالصاحب صفایی- بنده اخطار نظام نامه‌ای دارم.
صفایی- در شور دوم پیشنهادی نمی‌توان داد اگر آقای کفیل وزارت دارایی اصلاحی داشته باشد باید آن اصلاح رأی گرفته شود ولی به عنوان پیشنهاد نمی‌شود رأی گرفت.
نائب رئیس- پیشنهاد نیست اصلاحی است که آقای کفیل وزارت دارایی نموده‌اند آقای میراشرفی بفرمایید.
میراشرافی- راجع به ماده ۱۶ بنده اصلاحی تقاضا کردم از جناب آقای کفیل وزارت دارایی که موضوع طبقه اول از بین برود چون ممکن است یکی ثروت و سرمایه‌ای داشته باشد ولی اولاًد نداشته باشد یعنی با وراث درجه اول نداشته باشد و مال خود را به وراث درجع دوم بفروشد یا صلح کند مطابق این قانون اگر به وراث درجه دو آن‌ها از پرداخت مالیات معاف می‌شوند ولی موضوع طبقه که از بین برود یعنی طبقه او را حذف کنند این اشکالات از بین می‌رود با حذف طبقه اول مال خود را به هر یک از وراثش انتقال بدهد از هر طبقه که باشد مشمول مالیات بر ارث می‌شود البته این کار هم به نفع وزارت دارایی است آن روز هم جناب آقای فروزان قبول فرمودند (صدقی- صحیح است) راجع به ماده ۱۷ هم عرض مفصلی دارم که در موقع خدش عرض خواهم کرد.
نائب رئیس- آقای کریمی مخالفید یا موافق؟
کریمی- بنده مخالفم.
نائب رئیس- آقای مرات اسفندیاری مخالفید یا موافق؟
مرات اسفندیاری- بنده عرضی ندارم.
نائب رئیس- آقای دکتر شاهکار.
دکتر شاهکار- بنده سؤالی داشتم عرض کردم.
نائب رئیس- آقای مشایخی موافقید بفرمایید.
مشایخی- عرض کنم قوانین مالیاتی از نظر مالیت به دو دسته تقسیم می‌شود یکی مالیات مستقیم است یکی هم مالیات غیرمستقیم مالیات بر درآمد مالیات بر ارث مالیات صلح این‌ها مالیات‌هایی هستند که در کادر مالیات مستقیم محسوب می‌شوند اگر شخصی درآمدی تحصیل کند باید مالیات بر درآمد بدهد اگر مالی بلاعوض یه او منتقل شد باید مالیات مربوطه به یک مالی که بلاعوض دریافت کرده است پرداخت کند حالا بنده می‌خواهم بفهم اگر چنانچه یک شخصی یک خانه‌ای داشته باشد و احتیاج پیدا کند که بخواهد این خانه‌اش را بفروشد معمولاً فرزندان یک شخصی علاقمند هستند که خانه پدرشان را حفظ کنند
نائب رئیس- آقای مشایخی شما که مخالف صحبت می‌کنید (ارباب- این مقدمه‌اش است)
مشایخی- بنده موافقم الان عرض می‌کنم اگر آمد به جای این که خانه‌اش را به یک شخصی بفروشد به پسرش فروخت اگر این فروش مابه‌التفاوتی داشته باشد (به جای موافق مخالف صحبت می‌کنید) البته با پرداخت مالیات آن به مابه‌التفاوت شروع هست یعنی اگر انتقال دهنده خانه‌ای خریده باشد فرض کنید به قیمت ده هزار تومان و به پسرش بیست هزار تومان فروخته باشد به نسبت ده هزار تومان البته مالیات بر درآمد می‌دهد این چرا شما یک موضوعی را می‌خواهد مشمول دو مالیات بکنید یکی مالیات بر درآمد و یکی هم در عین حال مشمول مالیات بر ارث قرار بدهید و بعد هم شما دارید این عمل را وسعت می‌دهید می‌گویید انتقالات مع‌الواسطه هم مشمول این خواهد بود جناب آقای فروزان اگر فرض کنیم عمر در چند سال پیش مال خودش را به یزید فروخته باشد و پسر عمر احتیاج داشته باشد از نقطه‌نظر این که درب خانه پدرش بسته نشود یا این که برود دو مرتبه خانه پدرش را از یزید خریداری نماید این شخص چه تقصیری کرده که اگر معامله در ظرف سه سال واقع شده باز هم مالیات بدهد مقصود بنده این است که شما می‌توانید تدابیری اتخاذ کنید که از مالیات بر ارث کسی فرار نکند این کاملاً منطقی و متوجه و صحیح است که به هر حال وراث مالی که وارث بهشان منتقل شده از مالیات بر ارث فرار نکنند و بخشودگی من غیر حق پیدا کند برای این کار راه‌های دیگری می‌شود پیدا کرد شما می‌آیید بگویید اگر کسی در زمان حیات خودش خانه خودش را منتقل کرد به وراث خودش مستقیماً یا مع‌الواسطه یه جای این که نرخ این انتقال مثل سایر انتقالات ده درصد باشد دوازده درصد باشد پانزده درصد باشد این حرف کاملاً مشروح است برای این که می‌توانید از انتقالات بلاعوض که برای فرار از مالیات هست جلوگیری کنید اما ممنوع کردن اینک یک کسی در زمان حیات خودش (کریمی- مالیات بدهد) مالیات بدهد این یک محدودیت و ممنوعیتی است که به نفس مالکیت صدمه می‌زند و من خیال می‌کنم روابط معنوی و حقوقی و روابط واقعی که دین خانواده‌ها هست ایحاب می‌کند که در معاملات که اگر پدری خواست مالی
را بفروشد اول به پسر خودش مراجعه می‌کند شما در قانون مدنی و در قوانین مملکتی حق تشرف برای معاملات قائل هستند یعنی ببخشید اشتباه کرده‌ام (عبدالصاحب صفایی- حق شفعه) حق شفعه قائل هستند در خرید املاک مشاع برای شریک حق تقدم قائل هستند اگر چنانچه کسی قسمتی از خانه‌ای را که مالک باشد بخواهد بفروشد شریک ملکش را مقدم می‌داند حالا فرض کنیم شریک ملک او پسرش باشد اگر خواست خانه خودش را به پسرش بفروشد می‌گویید مطلقاً این فروش برای فرار از مالیات بر ارث است و من این عمل را اصولاً صحیح نمی‌دانم با توضیحات جامع و کافی که جناب آقای صفایی دادند مخصوصاً در مورد این که یک کسی واسطه باشد و در مورد مع‌الواسطه بنده کاملاً مخالفم و این را کاملاً غیرموجه می‌دانم و معتقد هستم که اگر می‌خواهید تدابیری اتخاذ بکنید نرخ نقل و انتقالات همه وارث را مشمول یک مالیات‌های بیشتری قرار بدهید نه این که دو تا مالیات قائل بشوید.
نائب رئیس- آقای ارباب مخالفید
کریمی- ایشان که مخالف صحبت کرد.
ارباب- بنده می‌خواهم یک موضوعیی را به عرض آقایان برسانم این‌جا می‌آییم برای مملکت وضع قانون بکنیم ده سال بعد صد سال بعد پنجاه سال بعد در طرز اجرای این قانون که وضوع می‌شود چه مشکلاتی بار خواهد آورد باید از حالا به آن توجه کنیم آقایان مردم از ما انتظاراتی دارمد باید از حالا پیش‌بینی بکنید اولاً یک قوانین مدتی داریم که نسخ نشده و یک فصولی زیادی در باب ارث دارد و قانون مدنی واقعاً ترجمه شرایع است توجه کنید این ماده این‌جا مخالف قوانین اسلام است به علاوه همین طور که عرض کردم اگر یک کسی در زمان حیات خودش اجبار پیدا کرد که زمینی را به زید فروخت و بعد یک کسی از وراث او این زمین را از زید خرید با مشمول همین گرفتاری خواهد بود به علاوه تاریخ این معلوم نیست از هزار سال پیش از زمان قبل از آدم یک کسی معامله‌ای کرده بیاید به شما مالیات بر ارث بدهد همان طور که در جلسه پیش صحبت شد اگر یک کسی مریض بود اتباع او را جواب کردند گفتند که مرض تو معالجه نمی‌شود در بستر آمد ملک خود را به دیگری به اولادش منتقل کرد معلوم است که باید در مقابل این عمل به این صورت مالیات بدهند برای این که تزویر کرده اما زیدی با عمری که نمی‌داند کی می‌میرد یک معامله‌ای می‌کند تصادفاً فردا صبح یا بیست سال بعد مرد این‌که معقول نیست خودش و عقابش و اولادش گرفتار مقررات دولی باشد که عمل‌شان را دیده‌اند شما عمل مأمورین را که دیده‌اید یک قوانین با حسن‌نیت می‌گذرانید با یک سوءنیتی اجرا می‌شود شما اجرای قوانین را در مملکت می‌بینید به چه صورت در می‌آید این است که توجه کنید در هر حال این ماده خلاف قوانین اسلام است و نسل بعد نسل را گرفتار می‌کند بنده جدا مخالفم و از نظر مصالح مملکت مضر می‌دانم (احسنت)
نائب رئیس- آقای کریمی بفرمایید.
کریمی- آقای مشایخی به عنوان موافق آمدند صحبت کنند متأسفانه مخالف صحبت کردند چون خلاف نزاکت است یک کسی که به نام موافق وقتی یک نفر موافق رأی می‌گیرد و این‌جا مخالف صحبت می‌کند آقایان نمایندگان درباره مخالف یا موافق صحبت کردند آزادند ولی اگر به نام موافق مخالف صحبت کنند حق یک موافق را غصب کرده‌اند (عاملی- حالا ببخشید) مطالبی را که آقایان می‌فرمایند به چند جور می‌توان تفصیل کرد یکی این که می‌گویند مخالف اسلام است بنده نمی‌گویم اگر اخذ وصول مالیات مخالف با اسلام باشد اصلاً وضع کلیه قوانین به تبعیت از این حکمی که آقا صادر کرده‌اند همش مخالف اسلام خواهد بود یک مملکت اسلامی برای انتظاماتش احتیاج به بودجه دارد که آقایان علما هم تجویز کرده‌اند و آقایان تشریف می‌آورند این‌جا وضع یک مالیات‌هایی می‌کنند از مرم مالیات می‌گیرند صرف انتظامات مملکت اسلامی و حفظ بیضه اسلام می‌کنند مالیات بر ارث هم یکی از آن مالیات‌های کاملاً عادلانه است که از اشخاص گرفته می‌شود که به یک چیز بازیافتی رسیده است وراث غالباً کسانی هستند که در جمع‌آوری آن دارایی زحمتی نکشیده‌اند یک چیز بازیافتنی گیرشان آمده بنابرای لازم است بیایند یک مالیاتی هم بدهند اما این که آقای ارباب فرمودند که ما با حسن‌نیت قانون وضوع می‌کنیم دولت بد اجرا می‌کند این شامل تمام قوانین است پس باید تمام قوانین را روی اینن فکر لغو کنید که خوب اجرا نمی‌شود این فکر صحیح نیست ولی در نمورد این ماده به خصوص صدق نمی‌کند شما قانون می‌گذرانید برای مالیات بر ارث خیلی شبیه است که یک صیادی ماهی‌ها را جمع‌آوری کند در بوشهر و بد راه فراری برای آن‌ها باقی بگذارد درای صورت تمام زحمتش به هدر خواهد رفت حالا شما چندین ماده را وصول مالیات تعیین می‌کنید اگر این ماده را تصویب نکنید تمام قانون مالیات بر ارث را لغو کرده‌اید برای این که مورثین در زمان حیات خودشان دارایی‌شان را به ورثه‌شان منتقل می‌کنند و از مالیات فرار می‌کنند مال می‌زند آقای ارباب که یک کسی بین صد هزار نفر مجبور شد خانه خودش را بفروشد به فرزند خودش اولاً این قانون منع نکرده است که به فرزند خودش نفروشد گفته مالیاتی را که پس فردا باید بدهد حالا بدهید و حالا علتش را به جنابعالی عرض می‌کنم و آن این است که در تمام قوانین دنیا فرد را فدای اجتماع می‌کنند و هیچ وقت اجتماع را فدای فرد نمی‌کنند چون متمولین ممکن است املاک‌شان را انتقال به وراث بدهند با اعتبار به این که اگر کسی یک روزی بین صد نفر پیدا شد که خانه‌اش را مجبور بشود به پسرش بفروشد برای خاطر پسر این آقای نادر که به ندرت اتفاق می‌افتد مالیات را که نباید سلب کرد (صحیح است) باید آن فرد فدای اجتماع بشود و مالیات بر ارث بپردازد تا دیگران املاک‌شان را به وراث‌شان منتقل نکنند آقایان مملکت ما کسر بودجه دارد و اگر بخواهید از گرفتن مالیات به این انحاء خودداری کنید بار مملکت بار نمی‌شود باید مالیات‌ها را وصول کنید مخصوصاً که این مملکت تا به حال مالیاتش را غیرمستقیم از مردم طبقه دوم و سوم می‌گرفته‌اند امروز یک مالیات مستقیم آمده مجلس این را با کمال حسن‌نیت تصویب بفرمایید (احسنت)
نائب رئیس- این‌جا پیشنهاد سکوت داده‌اند و یکی هم خروج از دستور یکی از آقای میراشرفی است و دیگری از آقای نقابت پیشنهاد قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام شامخ ریاست:
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۱۶ موقه از دستور خارج شود
عده‌ای از نمایندگان- پیشنهاد نمی‌شود داد
نائب رئیس- پیشنهاد سکوت را می‌توانند بدهند (میراشرفی- آقای رئیس ماده ۱۷ مطرح بود ان ناقص ماند) خوب تکلیف ۱۶ را معلوم کنید تا به ماده ۱۷ برسد آقای نقابت بفرمایید
نقابت- عرض بنده از تصدیع آقایان بیان مطالبی است که از لحاظ قانون اساسی و رعایت اصل ۱۷ و از لحاظ قانون مدنی و شرایط اصولی معاملات و فلسفه اصول مالیات باید توجه کرد
نائب رئیس- آقای دکتر وکیل بفرمایید بنشینید خواهش می‌کنم بفرمایید آقای نقابت
نقابت- بنده علت این که جلسه قبل متشکر شدم از جناب آقای فروزان برای این بود که وقتی ملاحظه فرمودند در تنظیم این ماده دخالت نداشته‌اند و نظر نمایندگان محترم این است که قانع بشوند تا به یک مطلبی و رأی بدهند موقتاً تقاضای سکوت این ماده را کردند و اصلاحی که فرمودند حاصلش این است که هرگاه شخصی مالی را صلح کند به فرزندش در حکم ارث است و مشمول مالیات اما اگر مع‌الواسطه صلح کرد به زیدی صلح کرد و زید بعداً به ان فرزند صلح کرد.
نائب رئیس- در اصل ماده صحبت نفرمایید در مورد پیشنهادتان بفرمایید
نقابت- در اصل هست خواستم عرض کنم در پیشنهادی که آقا فرمودند و مبنی بر این است که اگر مع‌الواسطه بیع قطعی، صلح قطعی کرد، در این صورت هر گاه سه سال از تاریخ صلح منقضی نشد و ان شخص فوت کرد باز هم مشمول مالیات باشد و اگر فوت نکرد مشمول مالیات نباشد این عمل ذاتاً صحیح نیست و به این جهت بنده پیشنهاد کردم که باز هم این ماده مسکوت بماند تا ما آقای وزیر را قانع بکنیم (یکی از نمایندگان- چرا مسکوت بماند آقا رأی بگیرید) عرض کی کنم چرا قاعده محاوره این است که توجهی بفرمایید که ناطق فکرش را بگوید (حشمتی- صحیح است) بلکه درست باشد علتش این است که جلسه قبل که مسکوت ماند جناب آقای کفیل اصلاحی کردند و در این جلسه هم اگر مسکوت بماند یک اصلاح دیگری ممکن است بفرمایند و ممکن است به یک مطلبی قانع بشوند و آن مطلب این است. که در هر کشوری به حکم آزادی معاملات و اصل ۱۷ قانون اساسی و اصل الناس مسلاطون هر کس حق دارد ملکش را به اولادش و هر کس دیگری منتقل کند (صحیح است) این یک اصل کلی است که قوانین اسلامی آن را محترم دانسته، قانون اساسی ایران هم محترم دانسته فلسفه وصول مالیات که در عین حال محترم است این است که یک مال زیادی در دست یک نفری جمع‌آوری نشود و مردم طبقات بعد محروم بماند اگر یک پدری در یک خانواده‌ای متمول بود آمد مالش را تقسیم کرد به اولادش آن هم در کشوری که تعدد زوجات مجاز است و اولادهای مختلف ممکن است که داشته باشد بین این‌ها دعاوی رخ می‌دهد اگر مالش را تقسیم کرد عادلانه و صلح کرد در حقیقت سرمایه‌دار عمده مالش به سرمایه‌های کوچک تقسیم شده و از او هم مالیات اخذ می‌شود
نائب رئیس- دلیلا پیشنهادتان را بفرمایید خواهش می‌کنم
نقابت- دلیل سکوت این مطلب این است که ما روی این بیان با جناب آقای وزیر صحبت می‌کنیم بلکه ایشان را قانع بکنیم که این سه سالی را که برای غیرمستقیم قائل شده‌اند برای اصل مطلب هم قائل شوند هر گاه شخصی مالی را به فرزندش صلح کرد و تا سه سال یا ۵ سال فوت نکرد مشمول مالیات نشود اما آن‌که در معرض موت دفتر می‌آورند به منزل به خاطر این که از مالیات فرار کند این باید مالیات را بدهد به طور خلاصه باب معاملات
راه نبندید. آقای وزیر موافقت کنید آن سه سال پنج سال یا بیست سال باشد از نظر اصول عرض می‌کنم چون من به اساس قضیه کاری ندارم موافقت بفرمایید که هر دو قسمت مشمول نشود که هر گاه پدری به فرزندش هم صلح کرد ولیکن پنج سال دیگر یا سه سال دیگر مرد، مثل آن قسمت دوم مشمول مالیات نباشد و اگر زودتر فوت کرد مالیات بدهند (کریمی- مقصودشان این است که صلح محاباتی را از مالیات معاف کنند).
نائب رئیس- آقای قنات‌آبادی مخالفید (قنات‌آبادی- بله) بفرمایید.
قنات‌آبادی- من فکر می‌کنم چون این اولین دفعه است که قانونی برای گرفتن قانون مستقیم از آن طبقه‌ای که حقاً مالیات بدهند (احسنت) چون همه مواهب و مزایای مملکت را این طبقه بدهد در مجلس مطرح شده به یک به نبست‌ها و موشکافی‌ها و دقت‌های بی‌پایان و عجیب و غریبی بر خورده و با بحث یک عنوانی و پیدا کردن یک ایرادها و اشکال‌هایی خیلی شانه و نادر دارند به یک چنین قانون اعتراض می‌کنند و می‌خواهند مسکوتش بگذارند و در عین حال هم ادعا می‌کنند که برای حفظ بنیان اسلام و دین و قرآن آقایان به استناد آن می‌گویند که در گذراندن این قانون باید مراعات اسلام و دین بشود اما من معتقدم برای حفظ همان اسلام و همان دین و مذهب و همان قرآن باید طبقه غنی یک خورده بیشتر مالیات بدهد دیگر مردم این کشور قدرت بیشتر از این دادن مالیات غیرمستقیم ندارد (صحیح است) اگر شما دفترها و آمار اخذ عوارض و مالیات وزارت دارایی را ورق بزنید ۵ ر ۹۹ درصد مالیات‌هایی که گرفته می‌شود غیرمستقیم و تحمیل به طبقه محروم است حال نمی‌دانید این ماده چه اشکالی دارد؟ یک فرض این است که یک پدری بدبخت می‌شود و بیچاره می‌شود و ملکش را می‌فروشد به پسرش اما ۹۹۹ فرض دیگر این است که پدر برای فرار از مالیات ارث ملکش را با تبانی و توطئه قبلی واگذار می‌کند به وارثش این مطلب هم مثل آفتاب روشن است آقایان نمایندگان محترم مخصوصاً آن عده‌ای که معتقدند و می‌گویند باید با فساد مبارزه کرد بزرگ‌ترین راه و بهترین و عالی‌ترین ماده برنامه مبارزه با فساد، مبارزه با این بی‌عدالتی و ظلم است ظلم این است که طبقات محروم این مملکت مالیات غیرمستقیم بدهند و دارند می‌میرند و طبقه متمکن از دادن مالیات به انواع و اقسام وسایل خوداری بکنند و فرار می‌کنند.
نائب رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای نقابت آقایانی که موافقتند قیام بفرمایند. (عده کمی‌برخاستند) رد شد حالا رأی می‌گیریم به اصل ماده ۱۶ مطابق نظریه‌ای که آقای کفیل وزارت دارایی ابراز داشته‌اند (عده‌ای از نمایندگان- قرائت شود) دقت کنید قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد.)
ماده ۱۶- از تاریخ تصویب این قانون هر گاه شخصی اموال غیرمنقول خود را به وراث طبقه اول منتقل نماید در حکم انتقال از طریق ارث محسوب و مشمول مالیات بر ارث خواهد بود و در معاملات مع‌الواسطه در صورتی از مالیات معاف خواهد بود که بیش از سه سال از تاریخ انتقال گذشته باشد (میراشرفی- قرار شده طبقه اول حذف شود شامل طبقات باشد).
نائب رئیس- آقایانی که با این ماده موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد.)
ماده ۱۷- اگر مالی اعم از منقول یا غیرمنقول بلاعوض به شخصی داده شود بدوم رعایت حداقل بخشودگی بر طبق نرخ مایلات ارث طبقه دوم وارث مالیات تعلق می‌گیرد دهنده و گیرنده متضامناً مسؤول پرداخت مالیات متعلقه می‌باشند جهزیه و اموالی که برای امورخیریه و عام‌المنفعه از قبیل بیمارستان، کودکستان و پرورشگاه و یتیمان و مدارس و نظایر آن‌ها داده می‌شود از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.
تبصره ۱- صلح مهاباتی با شرح خیال فصل یا اختصاص منافع به مالک به طور دائم یا موقت از نظر آئین قانون در حکم صلح قطعی محسوب شده و مشمول مالیات می‌گردد.
تبصره ۲- منظور از عوض آن است که بهای مال مورد صلح با قیمت واقعی آن بیش از بیست درصد اختلاف نداشته باشد.
پورسرتیپ- مساجد و تکایا را هم اضافه شد
نائب رئیس- بله آقای وزیر دارایی قبول کردند مساجد و تکایا و آبا انبارهای عمومی هم هست آقایی میراشرفی مخالفید شما؟ (اشرافی بله) بفرمایید (عبدالصاحب صفایی- ایشان که صحبت کرده‌اند (حمید بختیار- تکلیف زنده‌ها را هم معلوم کنید)
میراشرفی- در جلسه گذشته بنده یک توضیح کافی راجع به تبصره ۱ ماده ۱۷ به عرض آقایان رساندم منظور روح قانون مالیات بر ارث آن طوری که مفهوم واقعی دارد آن است که وقتی شخصی فوت کرد به ماترکش مالیات بر ارث تعلق می‌گیرد یک عده‌ای اشخاص سرمایه‌دار بزرگ که شاید در ایران منحصر به فردند یا یکی دو تا هم قرنیه هم وجود دارد (یکی از نمایندگان - دو تا هم ندارد فقط یکی است) این‌ها در سال ۱۳۱۶ یعنی موقعی که مالیات بر ارث در این مملکت معمول نبوده و زمان اولیاحضرت رضا شاه کبیر مالیات بر ارث به مجلس شورای ملی فرستاده شد در ضمن همان روزهایی که مالیات بر ارث تصویب می‌شده رفته‌اند اموال خودشان را به فرزندان گرامی‌شان (یکی از نمایندگان- مثل کی) مثل ندارد این‌جا عمومی‌صحبت می‌کنیم مثل را به موقع عرض می‌کنم (صدقی- عمومی که یکی نمی‌شود) این‌ها رفته‌اند اموال خودشان را به ورثه‌شان انتقال داده‌اند برای فرار از مالیات بر ارث به صیغه عمروی و با شرط خیار فسخ یعنی یک حقه‌بازی و یک حیله و تزویر برای فرار از مالیات بر ارث به عمل آوردند (محمودی- موردی که آقا می‌فرمانید این‌طور نیست) شاید بدتر از حقه‌بازی باشد ممکن است ملکی را به مالکیت شخصی در آورده‌اند و به فرزندشان واگذار کرده‌اند در صورتی که این ملک و این مالکیت معلق است عینی شخصی که انتقال داده حق دارد مادام‌العمر از این خیار فسخ استفاده کند و این مالکیت موقتی را از این فرزند گرامی را سلب کند (صدقی- اختیار مالش را داشته است) (یکی از نمایندگان- راجع به لشت نشا می‌فرمایید) (مرآت اسفندیاری- یک نفر که دلیل نمی‌شود مالک بوده می‌تواند هر کاری بکند) موقعی که این قانون مالیات ارث در سال ۱۳۱۶ مطرح بود قبل از تصویب یک چنین نقل و انتقالی شده (یکی از نمایندگان- باعث تعدیل ثروت شده است) حالا در موقعی که آقایان می‌خواهند مالیات از سرمایه‌داران بزرگ بگیرند و یک کابینه‌ای روی کار آمده که خودش نامش را گذاشته کابینه مبارزه با فساد چون هر کابینه‌ای در این مملکت اسم دارد کابینه دکتر مصدق کایبنه بلوا و نفت بود کابینه جناب آقای سپهبد زاهدی کابینه خدمتگذاری بود این کایبنه هم اسم خودش را گذاشته کابینه مبارزه با فساد یک کابینه‌ای به این شکل روی کار آمده یک مجلس شورای ملی که همه آقایان محترم و شرافت مند از تمام طبقات از این مملکت انتخاب شده‌ای و این‌جا نشسته‌اید با چنین دولتی همکاری می‌فرمایید به نظر من مصلحت مملکت این است همانطور که جناب آقای قنات آبادی فرمودند مالیات از سرمایه‌داران بزرگ بگیرند (مرآت اسفندیاری- مالیات اگر شاملش می‌شود مالیاتش را بگیرید) اجازه بدهید روضه بنده که تمام شد حضرت عالی هر نظری دارید بفرمایید (مرآت اسفندیاری- حضرتعالی هم مطالب‌تان را درست‌تر بفرمایید) (سید احمد صفایی- توهین به روضه نفرمایید) مالیات بر کسی تعلق می‌گیرد که فوت بکند کسی که هنوز نمرده و برای فرار از مالیات آمده یک چنین اسنادی تهیه کرده است برای این که مالیات بر ارث ندهد (مرآت اسفندیاری- همش روی قرض حرف می‌زنید) قرض نیست یک سال است که پرونده وثوق‌الدوله را خواسته‌ایم وزیر دارایی نیاورده) (مرآت اسفندیاری- مالیات می‌دهد) نمی‌دهد آقا (مرآت اسفندیاری- مملکت باید روی این قانون اداره شود) (زنگ رئیس) ما نمی‌گذاریم این حرف‌ها از بین برود باید مالیات بدهند (اسکندری- بفرمایید) بله اشخاصی که آمده‌اند با حقه و تزویر به کار برده‌اند برای فرار از مالیات در موقعی که مجلس شورای ملی می‌خواهد این قانون را تصویب کند باید یقه‌شان را گرفت باید جلوی این دزدی اجتماعی را گرفت (مرآت اسفندیاری- دزدی نکرده‌اند) (صدقی- شما به یک وزیر کابینه توهین می‌کنید) (زنگ رئیس) این مربوط به وزیر کابینه نیست این مربوط به یک فرد نیست خیلی از اشخاص این کار را کرده‌اند بنده پیشنهاد کرده‌ام
نائب رئیس- پیشنهاد نمی‌شود کرد
میراشرافی- بسیار خوب استدعا کردم استدعا که می‌شود بنده از آقای وزیر دارایی استدعا کردم این جمله را اضافه بفرمایند که صلح محاباتی با شرط خیار فسخ مشمول مالیات بر ارث می‌شود بنده پیشنهاد کردم ببخشید استدعا کردم این صلح اعم از این که قبل از تصویب این قانون باشد یا بعد از تصویب این قانون باشد (چند نفر از نمایندگان- این که نمی‌شود) آقای وزیر دارایی هم قبول کرده‌اند (مرآت اسفندیاری- چی چی را قبول کردند آقا نمی‌شود) چرا می‌شود اجازه بفرمایید برای این که هنوز کسی نمرده کسی که مالیات بر ارث به او تعلق می‌گیرد فوت نکرده (مهدوی- همان شخص را اسم ببرید) بنده نمی‌خواهم اسم ببرم (مرآت اسفندیاری- خوب اسم ببرید چطور می‌شود)
نائب رئیس- آقای مرات اسفندیاری بین الاثنین صحبت نفرمایید آقای میراشرفی شما هم مطالب خودتان را بفرمایید
میراشرفی- آقای دکتر امینی حالا وزیر راه نیستند زیاد جوش نزنید (مرآت اسفندیاری- من برای مملکتم جوش می‌زنم) شما اگر برای مملکت جوش می‌زنید بگذارید مالیات بگیرند که خزانه مملکت پر شود)
نائب رئیس- آقای مرآت اسفندیاری به شما تذکر می‌دهم
میراشرفی- نمی‌گذارند مالیات بگیرند بنده می‌گویم یک فقره معامله‌ای که شده صد میلیون تومان مالیاتش است پس چرا می‌گویید ما سوسیالیسم هستیم و مبارزه با فساد می‌کنیم
نائب رئیس- آقای میراشرفی شما صحبنت خودتان را بفرمایید
میراشرفی- بنابراین جناب آقای مرات اسفندیاری جوش نزنید این یک فقره‌اش صد میلیون تومان است یعنی معادل مالیات ده میلیون نفر پینه‌دوز و عمله و رمال و کفاش و بقال و چقال حالا شما می‌خواهید مالیات ندهد خوب ندهد
نائب رئیس- آقای اسفندیاری مخالفید یا موافق؟ (مرآت اسفندیاری- مخالفم) اگر مخالفید ایشان هم مخالف بودند (مرآت اسفندیاری- با پیشنهاد ایشان مخالفم) ایشان که پیشنهاد نکرده‌اند پیشنهاد
نمی‌شود داد (مرآت اسفندیاری- حالا که پیشنهاد نکردند عرضی ندارم ولی اگر چیزی به تبصره اصافه شود بنده مخالفم تبصره اصافه شود) (میراشرافی- رأی نده)
دکتر شاهکار- بنده اخطار نظام‌نامه‌ای دارم خودتان می‌فرمایید که در شور دوم پیشنهاد نمی‌شود داد.
نائب رئیس- پیشنهادی نداده‌اند زبانی که می‌شود گفت اخطار شما وارد نبود می‌تواند که حرف بزند آقای جلیلی.
جلیلی- آقای میراشرافی توجه بفرمایید جنابعالی به عنوان مخالف با این ماده و تبصره صحبت فرمودید و یک پیشنهادی در جلسه گذشته داده بودید که آقای فروزان هم قبول کردند اول آن پیشنهاد کتبی نبود برای این که نیم شد پیشنهاد کتبی را قبول کرد و نباید طبق آئین‌نامه پیشنهاد داد (نراقی- وزیر دارایی اصلاح کرده) (قنات‌آبادی - چطور شده این‌جا آئین‌نامه دیگر و هی مجلس شد مجلس که قبول کرد) برای آقای وحی منزل شده اجازه بفرمایید ممکن است به عقیده آقا در چند سال گذشته اشخاصی یا شخصی به این منظور یک عملی را کرد باشد که فرار بکند از دادن مالیات ولی خیلی‌ها بدون توجه بدون این که سوء‌نظری داشته باشند و یا بخواهند فرار بکنند از یک مالیاتی آمده‌اند یک معاملاتی انجام داده‌اند.
میراشرافی- هر که این کار را کرده سوء‌نظر داشته است. اصلاً قانون این نیست که ما هر روزی ماده یا بیاوریم که شامل گذشته بشود این که به مصلحت نیست یک روز دیگری می‌رسد و یک اشخاصی خواهند آمد و یک قوانینی در مجلس می‌گذارند که مشمول حال گذشته گان که معاملاتی کرده‌اند می‌شود این باب را باز نکنید البته ممکن است خدای نخواسته یک اشخاص با سوءنیتی این کار را کرده باشند برای این شامل هم نمی‌شود و نمی‌شود قانون را عطف به ماسبق کرد استدعا می‌کنم توجه بفرمایید (میراشرفی- جلسه گذشته آقای وزیر دارایی در جلسه علنی قبول کردند) والا هر روز در مجلس برای ایجاد حقی یا سلب حقی در گذشته چنین قانونی می‌گذارند این به مصلحت مملکت نیست (صحیح است).
نائب رئیس- آقای کفیل وزارت دارایی بفرمایید (عبدالصاحب صفایی- بنده اجازه خواسته بودم) ایشان مقدم هستند (شمس قنات‌آبادی- آقای رئیس وزیر مقدم است کفیل هم مقدم است؟)
کفیل وزارت دارایی- نسبت به این اصلاح عبارتی که جناب آقای میراشرفی آن جلسه پیشنهاد دادند (قنات‌آبادی - تذکر دادند) تذکر دادند نسبت به آن جمله آنروز یعنی پریروز بنده دیدم در حقیقت این تحصیل لازم است یعنی در قانون سال ۱۶ این را داریم بنده الان این را برای آقایان می‌خوانم.
تبصره- صلح مهاباتی با شرط خیل فصل برای مصالحه از نظر این قانون در حکم صلح قطعی است سابق هم بود حالا هم هست. (داراب- من آن جلسه گفتم) در این قانون هم آقایان مسبوقید مرور زمان ندارد بنابراین بر این اگر فرض کنید پنج سال پیش باشد ده سال پیش باشد اگر تیر رس وزارت دارایی باشد قابل مراجعه است (صحیح است) (قنات‌آبادی- بنابراین باید زور بدهیم به تیر رس وزارت دارایی برسد) بنده آن روز با تذکر آقای میراشرفی موافقت کردند دیدم تحصیل حاصل است حالا عقیده‌ام را عوض نکرده‌ام و برای این که روی این مطلب غرور بیشتری بشود شاید واقعاً بنده در اشتباه باشم و شاید این حقیقتاً با شور و مشورت بیشتر دقیق‌تر بتوانیم ماده را درست بکنیم استدعا خواستم بکنم که این ماده را هم بگذاریم برای جلسه آینده (احسنت)
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه.
نائب رئیس- بنابراین جلسه را ختم می‌کنم جلسه آینده روز پنج شنبه ساعت ۹ صبح دستور بقیه شور در مالیات بر ارث و لایحه تبدیل به بانک سپه به بانک سهامی و لایحه بیمه افراد گارد ارتش و ژاندارمری (مجلس ظهر ختم شد)
نائب رئیس مجلس شورای ملی- اردلان