مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ تیر ۱۳۳۰ نشست ۱۶۲

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری شانزدهم

تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ تیر ۱۳۳۰ نشست ۱۶۲

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

سال هفتم – شماره ۱۸۵۸

شنبه ۱۵ تیر ماه ۱۳۳۰

دوره شانزدهم مجلس شورای ملی

شماره مسلسل ۱۶۲

مذاکرات مجلس شورای ملی

جلسه ۱۶۲

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یک‌شنبه ۹ تیر ۱۳۳۰ نشست ۱۶۲

فهرست مطالب:

۱- تصویب صورت‌مجلس جلسات ۳۰ خرداد و اول تیر ۱۳۳۰

۲- بیانات قبل از دستور - آقایان: کشاورز صدر - دکتر طبا - فرامرزی

۳- قرائت سوال آقای جمال امامی و توضیحات آقای دکتر فاطمی

۴- طرح یک فوریت لایحه راجع به زندانیان

۵- معرفی آقای دکتر سمیعی به معاونت وزارت دادگستری از طرف آقای وزیر دادگستری

۶- بقیه مذاکرخ لایحه زندانیان و تصویب فوریت آن

۷- طرح گزارش کمیسیون راه راجع به برنامه پنج‌ساله راه‌سازی

۸- تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای وزیر فرهنگ

۹- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون راجع به برنامه پنج‌ساله راه‌سازی

۱۰- ختم جلسه به عنوان تنفس

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه 9 تیر ماه 1330 فهرست مطالب:

2- بیانات قبل از دستور آقایان: کشاورز صدر- دکتر طبا – فرامرزی

3- قرائت سؤال آقای جمال امامی و توضیحات آقای دکتر فاطمی 4- طرح یک فوریت لایحه راجع بزندانیان 5- معرفی آقای دکتر سمیعی بمعونت وزارت دادگستری از طرف آقای وزیر دادگستری 6- بقیه مذاکره لایحه زندانیان و تصویب فوریت آن 7- طرح گزارش کمیسیون راه راجع به برنامه راهسازی 8- تقدیم دو فقره لایحه بوسیله آقای وزیر فرهنگ 9- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون راه راجع به برنامه پنج ساله راهسازی 10-ختم جلسه بعنوان تنفس مجلس ساعت نه و سی و پنج دقیقه بریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید

- تصویب صورت مجلس جلسات ۳۰ خرداد و اول تیر ۱۳۳۰

۱- تصویب صورت مجلس جلسات ۳۰ خرداد و اول تیر ۱۳۳۰

رئیس – صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه – آقایان: شرکائی. صفوی. پالیزی. دکتر علوی. مکرم. عرب شیبانی. دولت آبادی. اورنگ. دولتشاهی. برومند. محمدعلی مسعودی. بوداغیان. اردلان. ظفری. اکبر. غلامرضا فولادوند. صفائی. دکتر هدایتی. خسروانی. دکتر جلالی. ثقه الاسلامی. عماد تربتی. طاهری. سالار بهزادی. غضنفری. کوراغلی. کهبد. رستم گیو. مکی. بهبهانی. شادلو.

غائبین بی اجازه - آقایان: خاکباز محمودی. قبادیان. زنگنه. قشقائی. سنندجی. تولیت. تیمور تاش. ابتهاج. آشتیانی زاده. زضوی. هراتی. پیراسته. سلطانی. طباطبائی. جواد مسعودی.

دیرآمدگان با اجازه – آقایان: مرتضی حکمت. معین زاده. صدر میر حسینی.

- تصویب صورت مجلس جلسات ۳۰ خرداد و اول تیر ۱۳۳۰

۱- تصویب صورت مجلس جلسات ۳۰ خرداد و اول تیر ۱۳۳۰

رئیس – آقای شوشتری نسبت بصورت مجلس نظری دارید؟

شوشتری – بسم الله الرحمن الرحیم. بنده اصلاحات صورت جلسه را خودم می‌کنم تقدیم می‌کنم ولی یکدقیقه استدعا داریم که باین عرض من توجه بفرمائید چون سویدای قلب نمایندگان محترم باین عرض من گواه صادق است عرض می‌کنم از مقام ریاست، از دولت می‌خواهم در جراید نوشته شده‌است اسناد وصورت هائی پیدا شده که عده‌ای وکیل و سناتور و وزیر و روزنامه نگار از نفت جنوب پول می‌گرفتند و برای رضای خدا من معتقد باین معنی نیستم. هیچ ایرانی باشرفی چنین کاری نکرده‌است اگر چنین پروپاکاند نیست تبلیغ مضر نیست این صورت را چاپ کنند و در دست مردم بگذارند (صحیح است) این نوع از پروپا کاند (یکنفر از نمایندگان – باید بیاورند بمجلس) مردم را نباید مردود کرد. نباید متزلزل کرد. از دولت می‌خواهم اگر یک چنین چیزی هست بیاورد بمجلس (صحیح است)

رئیس – آقای پیراسته

پیراسته – عرض کنم که در صورت جلسه گذشته بنده وقتی راجع بدادگستری صحبت می‌کردم جناب آقای فرامرزی اخطاری فرمودند که این اخطار موجب شکایت عده‌ای از قضات در تهران و در بعضی از ولایات شده‌است (فرامرزی – بنده مطابق ماده ۹۰ حق توضیح دارم) عرض دیگرم اینست که طرح برای افزایش حقوق قضات بامضای آقایان نمایندگان رسیده برای اینکه لایحه افزایش حقوق قضات در دستور مجلس قرار گیرد این طرح را تقدیم مقام ریاست می‌کنم و همچنین طرحی از طرف ۴۴ نفر از آقایان نمایندگان بقید فوریت تهیه شده‌است که مقام قضات تثبیت بشود.

رئیس – آقای جمال امامی

جمال امامی – جناب آقای رئیس بنده اینکه عرض می‌کنم راجع به جلسه گذشته‌است و اگر در صورتمجلس منعکس نشده تقصیر بنده نیست. اولا در پاره‌ای از جراید منعکس شده‌است که من با دکتر معظمی مشاجره کردم. اولا اگر مشاجره کردم در مجلس نبوده‌است و جراید حق ندارند چیزی که خراج از مجلس اتفاق می‌افتد (شوشتری – و اتفاق نیفتاده) بنویسند ثانیا بنده با ایشان مشاجره نکردم. من با دکتر معظمی رفیقم گاهر هم شوخی می‌کنم همیشه که بق نکرده‌ام و ایشان هم هیچوقت از بنده رنجشی پیدا نکرده‌اند. ثانیا در جراید راجع باینکه بنده روز پنچشنبه به آقای دکتر مصدق رأی ندادم تعبیرات و تفسیراتی شده بنده می‌خواستم برای روشن شدن ذهن عامه این حق را هر وکیلی دارد که گفته خودش را یا عمل خودش را توضیح بدهد. بنده با بیانات آقای دکتر مصدق روز پنچشنبه که اینجا فرمودند که من بعد از ساعت چهار امنیت مملکت را تأمین نمی‌کنم موافق نبودم و اعتراض کردم (صحیح است) و حقا هم یک رئیس دولتی اینرا نباید بگوید. بعد هم در جلسه خصوصی عرایض خودم را عرض کردم که این تقاضای رأی اعتماد امروز صلاح نیست ما بایشان رأی اعتماد دادیم و ایشانهم مستقرند بروند کارشانرا بکنند استدلالم را هم آنجا کردم و با وجود این من تصمیم نهائیم را نگرفته بودم که رأی ندهم ولی وقتی از در مجلس خارج شدم دیدم عده‌ای را آنجا وا داشته‌اند که باز مرده باد و زنده باد بکشند. یکعده هم با آنها مقابله کردند ممکن است مرده باد در بعضیها اثر کند ولی در بعضیها هم عکس العمل ایجاد می‌کند من از آنهائی هستم که همیشه مرده باد در من عکس العمل ایجاد می‌کند. من با دولت قوام السلطنه مخالف نبودم.

جنقولک بازی‌های مظفر فیروز در تجلو مجلس مرا وادار کرد کهع با آنشدت وبا دولت مخالفت کنم اگر بنا بشود که دولت دکتر مصدق هم دولت مظفر فیروزی باشد ما که در این مملکت زندگی نمی‌توانیم بکنیم. من چند دفعه گفتم که این مجلس را گود زورخانه قرار ندهیئد (صحیح است) آزادی عمل را از نمایندگان نگیرید. اگر بنا باشد که شما آزادی عمل نداشته باشید چه متعنی دارد که بیائید اینجا بنشینید؟‌ (نریمان – زنده باد و مرده باد ربطی بدولت ندارد) بنده هم کاری بدولت ندارم آن طرفداران دولت اینکار را کردند عرض کردم که این زد و خورد معنی ندارد جلو مجلس هر روز پنج نفر از طرف من پنجا نفر از طرف شما بیایند این بگوید زنده باد آن بگوید مرده باد این معنی ندارد حالا من یک سؤالی اینجا کرده‌ام که گمان می‌کنم از طرف کلیه نمایندگان است

رئیس – سؤال را معمولا می‌دهند و فرستاده می‌شود. این سابقه را در مجلس نگذارید خواهش می‌کنم بفرمائید.

جمال امامی – این سؤال تمام نمایندگان است استدعا می‌کنم آنجا بخوانند.

رئیس – بسیار خوب وقتی وارد دستور شدیم خوانده می‌شود. آقای فرامرزی

فرامرزی – بنده مطابق ماده ۹۰ می‌خواستم توضیح بدهم که راجع بعدلیه چه عرض کردم. اگر اجازه می فرمائید عرض کنم.

رئیس – حالا که مذاکره در صورت مجلس است بعنوان اعتراض بصورت مجلس بفرمائید.

فرامرزی – عرض کنم که من هیچوقت تصور نمی‌کردم که اگر آدم راجع بیک جائی که یک اعمال نامطلوبی صورت می‌گیرد اگر کسی راجع بآن اعمال نامطلوب حرف زد بکسانی که آن اعمال را منمی کنند هم بر بخورد. مناین تصور را نمی‌کردم. در اینکه این دستگاه عدلیه آن دستگاهی نیست که برای آن درست شده من تصور نمی‌کنم کسی منکر باشد (صحیح است) و تا دستگاه عدلیه فاسد باشد مجلس معنی ندارد، سنا معنی ندارد، مشروطیت معنی ندارد. اینرا هم گمان نمی‌کنم کسی مننکر باشد برای اینکه تمام اینها برای اینست که در مملکت عدالت اجرا بشود و حدود و حقوق مردم محفوظ باشد در قانون اساسی ما هم هست که تمام افراد ملت ایران در برابر قانون یکسانند و هیچکس نمی‌تواند منکر شود که امروز در عدلیه ما اینطور نیست من نگفته‌ام در عدلیه قاضی پاکدامن نیست. در عدلیه قاضی پاکدامن هست (پیراسته – ما هم حرفمان همین است) که با گرسنگی می‌میرد و می‌تواند پول هم پیدا بکند و نمی‌کند (صحیح است) افرادی را من خودم می‌شناسم میخواهم یکی دو سه تا را هم اسم ببرم آقای معقول روزی که دکتر بقائی در تحت فشار بود و دشمن او فوق العاده قوی بود رأی داد که انتقاد شأن نویسنده‌است و او را آزادش کرد و بعد همین معقول وقتی دکتر بقائی وکیل یک کس دیگری بود و موقع قدرت دکتر بقائی بود رأی بمحکومیت آن آدم داد و گفت آدم کشته باید کشته بشود من خیلی‌ها را می‌شناسم احمد جدی با آنهمه فشار آخرش رأی مطابق وجدانش را داد. البته وزارت عدلیه بلندش کرد که چرا رأی مطابق حق داده و مطابق تلفنها نداده، علی صدارت آنجا هست، جوانی هست آنجا، انوری پور که من می‌شناسم اینها را من می‌شناسم ولی متاسفانه دستگاه عدلیه اینها را از هم وا نکرده، دستگاه فاسد است. مادامی که ایندستگاه فاسد است و حقوق مردم در آنجا پامال می‌شود هیچکس نمی‌تواند باعتماد اینه یک هاله‌ای از مصونیت دور این دکان معاملات بکند. بیائید تصفیه بکنید. قاضی فاصد و درست را از هم جدا بکنید، تصفیه بکندی و بقاضی درست یک مصونیتی بدهید که هیچکس نتواند دستش بزند، اما حالا مخلوط است. خوب و بد و دزد و پاکدامن از هم معلوم نیست. اینست که من می‌گویم هر یکقرانی که خرج ایندستگاه بشود خرج شده برای ادامه یک تشکیلاتی برای تضییع حقوق و خون و ناموس ملت ایران.

پیراسته – تصفیه را از راهش باید بکنند.

رئیس – آقای قبادیان.

قبادیان – بنده را غایب بی اجازه نوشته‌اند در صورتیکه بنده قبل از عزیمت بقسمت غرب دو ماه کسب اجازه کرده بودم استدعا می‌کنم که این را تصحیح بفرمائید بعضی عرایضی هم دارم که چون عرایض مهمی است از مقام ریاست و مجلس تقاضا دارم بقدر نیمساعت ببنده فرصت بدهند عرایضم را بکنم

رئیس – قبل از دستور مرقوم بفرمائید و جلسه آینده صحبت کنید آقای پیراسته.

پیراسته – بنده قبلا اجازه گرفته بودم و مریض بودم وبنده را غایب بی اجازه نوشته‌اند. استدعا می‌کنم این را تصحیح بفرمائید.

رئیس - دیگر نسبت بصورتمجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورتمجلس جلسه گذشته تصویب شد (جمال امامی – استدعا می‌کنم آن سؤآل بنده را قرائت بفرمائید) وقتی وارد دستور شدیم خوانده می‌شود این جزء دستور است حزء کار مجلس است.

- بیانات قبل از دستور - آقایان: کشاورز صدر - دکتر طبا - فرامرزی

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: کشاورز صدر- دکتر طبا – فرامرزی

رئیس – حالا نطق قبل از دستور باید بکنند آقای کشاورز صدر

کشاورز صدر – بسم الله الرحمن الرحیم بنام خدائیکه قدرتش نیروی اتم و بمبهای ئیدرژنی و رزمناوهای انگلستان را تحت الشعاع قرارداده صحبت می‌کنم منبه ندای وجدان و بحکم وظیفه نمایندگی با اجازه همکاران محترم نکاتی را بملتهای آزاد خصوصا بملت انگلستان و آمریکا گوش زد می‌کنم و تقاضا دارم در باب جراید و خبرنگاران در رسانیدن مطالبی که اکنون گفته می‌شود بکشور‌های جهان مدد و همراهی فرمایند. در این مقع که ملت ایران بدون استثناء برای تثبیت حاکمیت خود و بیرون آمدن از آن وضع نامطلوب سابق که توضیح آن اسباب ننگ و موجب دلخوری می‌شود قیام نموده شرکت سابق نفت و متاسفانه دولت باصطلاح کارگری انگلستان بگفتگو‌ها و اقدامات ناپسندی دست زده‌است که در قرن هیچدهم و نوزدهم منفور ملت‌های زنده بوده‌است. من یقین دارم دولت انگلستان اگر اشتباه خود را جبران نکند بیشک افکار عمومی ملت‌های آزاد جهان و حتی ملت انگلستان او را محکوم بسقوط و زوال خواهد نمود. آقایان اتلی و موریسون اگر بیش از این زیر نفوذ سرمایه داران شرکت سابق نفت قرار گیرند یا حزب کارگر متلاشی خواهد شد و یا هیئت دولت کارگری بحکم اجبار باید از حزب کارگر جدا شوند و عضویت هیئت مدیره شرکت سابق نفت را بپذیرند والا من بعید میدانم ملت انگلستان اجازه دهد دولت کارگری به برنده ترین حربه‌های استعماری و ارتجاعی برای تضییع حقوق ملتی که مظلوم که به گردن دنیای آزاد خصوصا ملت انگلستان چه در جنگ گذشته و چه قبل و بعد از آن حق دارد مسلح شود. بر کسی پوشیده نیست که عامل ملی شدن نفت فقط و فقط ملت ایران بوده و محرک دیگری جز بیدادگری شرکت سابق و فقر و بدبختی ملت ایران وظیفه سنگین اعمال حق حاکمیت نبوده ملت ایران در این امر حیاتی متحدالقول و متفق بوده و خواهد بود و اینکه شرکت سعی دارد تبلیغ کند که بین ملیون افراطی و اعتدالیون ایران اختلاف سلیقه وجود دارد دروغ محض است. (صحیح است) علت اینکه این نکته را من بعرض نمایندگان محترم رسانیدم برای اتخاذ سند است برای اینکه بگوش ملت انگلستان برسد که ملت ایران، نمایندگان مجلس شورایملی، نمایندگان مجلس سنا، آنهائی که افکار اعتدالی دارند و آنهائی که افکار افراطی دارند در برابر ملی شدن نفت که حق حاکمیت ایرانست یکسانند (صحیح است) تمام ملی شدن نفت و حق حاکمیت ایران را خواسته و می‌خواهند و با این اظهارات نمی‌شد ذهن ملت‌های آزاد جهان را مشوب کرد که دسته معینی یا افراد بخصوصی می‌خواهند حق حاکمیت را عملا کنند و دسته یا افرادی هستند که در این امر اختلاف سلیقه دارند. اینطور نیست.

ملت انگلستان و ملت‌های آزاد جهان بدانند آقایان توجه بفرمایند. آقایان خبرنگاران این عرض بنده را بگوش آقای جکسن برسانند آقای جکسن رئیس هیئت نمایندگان شرکت سابق نفت که دولت انگلستان برای آن شرکت سابق نفت قائل بحسن نیت است علنا و صریحا می‌گوید تا دکتر مصدق رئیس دولت است باید شرکت نفت مأیوس باشد آقایان انصاف بدهید. آیا سرسختی و مقاومت یک رئیس دولت بریا تثبیت حق حاکمیت کشورش گناه دوست و آیا ملت یک کشوری باید از دولتش راضی باشد یا مدعی و غاصب حقوق آنکشور؟‌ البته البته باید شرکت سابق نفت از مصدق السلطنه ناراضی باشد برای آنکه کسیکه حقوق ملت کشور خودش را می‌خواهد بگیرد و استقامت و سرسختی و یا فشاری می‌کند مدعی و عاصب حقش باید از او ناراضی باشد. هر چه بیشتر جکس از مصدق السلطنه ناراضی شود ملت ایران بیشتر بمصدق السلطنه اعتقاد پیدا می‌کند من سؤال می‌کنم از خود آقای جکسن که اگر دولت انگلستان در امر حیاتی کشور انگلستان تسلیم رقیب و غاصب حقش نشود آیا آن دولت مخالف و معارض حق دارد عزل او را بخواهد حق دارد اظهار عدم رضایت بکند؟ دیگر ملت ایران اجازه نخواهد داد که بمیل عمال شرکت نفت کسانی روی کار بیایند که با تمایل آنها تطبیق نماید. یک نکته را باید صریحا بعرض آقایان برسانم و آن اینست که آقای جکسن باید بداند جز مصدق السلطنه هم هر کس پشت میز نخست وزیری قرار بگیرد با این نهضت و قیام ملت ایران روش و خط مشی که دولت مصدق گرفته نخواهد گرفت ما با هر کس که حق حاکمیت و استقلال ما را محترم بشمارد دوست و صمیمی هستیم و با هیچکس سر جنگ و ستیز نداریم. خصوصا ملت ایران علاقه تام و تمام دارد که با ملت انگلستان با رعایت استقلال و حق حاکمیت طرفین دوست و متحد و رفیق باشد ولی این علاقه بدوستی با دولت‌ها نباید اینطور تعبیر بشود که هر یک از ملتها برای حفظ حقوقشان قیام نکند، پافشاری نکند، سرسختی نکند، باز بنده تکرار می‌کنم که ما برای ملت ایران، قطع دارم عموم نمایندگان تصدیق می‌کنند برای دوستی با تمام ملتهای آزاد جهان و بالخصوص ملت انگلستان حاضر و آماده و داوطلب است ولی این نکته را باید متذکر بشوم که ملت ایران در راه دوستی می‌آید ولی با تهدید و ارعاب از میدان بیرون نمی‌رود، آقایان در دنیائی که سازمان ملل متحد و دولت و ملتهای آزاد جهان دائم و مکرر و پی در پی میگویند که ما حق حاکمیت و استقلال کشور‌های ضعیف را محترم میشماریم، در چنین روزگاری در چنین عصری که هر روز در انگستان و امریکا و سازمان ملل متحد میگویند باید سر نیزه‌ها را خورد کرد، دولت کارگری انگلستان بخلاف تمایل واقعی انگلیس تحت تأثیر عوامل شرکت نفت قرار گرفته و برای ارعاب ملت ایران وبرای ارعاب ملتی مظلوم، ملتی که جز حقوق خود را نمی‌خواهد رزمناو و زره پوش می‌فرستد من اطمینان دارم اگر دولت کارگری بیدرنگ روی رویه ناپسند خود تجدید نظر نکند کوس رسوائی خودش و هر یک از دولتها که طرفدار این عقیده باشند برسربازار آزادی و آزادیخواهی زده‌است بنده عرض کردم، ملت ایران به دوستی با دوستان خود قدم برمیدارد ولی از تهدید نمی‌ترسد ملت ایران حاضر است و بیقین حاضر است که با نام بمیرد ولی با ننگ نماند. ما برای اجراءملی شدن نفت چه میگوئیم؟ ما میگوئیم مطابق حق حاکمتی که از حقوق مسلمه بشری است می‌خواهیم نفت خودمان را ملی کنیم و کردیم و اجرا می‌کنیم ولی آیا از اجراء این ملی کردن و از ملی نفت حتی زیان و ضرر اولویتی هم باشخاصی بخورد؟ اگر می‌گفتیم که نفتمان را بغیر از کسانیکه سابق خریدار نفت بوده‌اند می‌فروشیم می‌توانستند بگویند که حق اولویت ما را از بین بردید اگر ما می‌گفتیم که تمام این دستگاه را بیرون می‌ریزیم، متخصصین را بیرون می‌کنیم می‌توانستید بگوئید که که الان دستگاه شما آماده و مهیا نیست و ممکن است از حیث صدور نفت کمک بملت هائی که استفاده می‌کردند نرسد ولی ما چه می گوئیم؟ ما میگوئیم این دستگاه را سازمان ملی نفت ما با همین گیفیت تحویل می‌گیرد و نفت را بهمان کسانیکه …

رئیس – آقای کشاورز صدر وقت شما تمام شده یک دقیقه هم گذشته‌است.

کشاورزی صدر – استدعا می‌کنم پنجدقیقه وقت ببنده بدهید که عرایضم را تمام کنم. یک مطلب حیاتی اساسی است و باید عرض کنم.

رئیس – باید رأی بگیریم و عده کافی نیست.

کشاورزی صدر – مخالفی نیست پنج دقیقه آقایان اجازه می‌دهند.

رئیس – باید رأی بگیریم.

جمال امامی – حالا خودتان پنچ دقیقه اجازه از طرف مجلس بدهید.

رئیس – تأمل کنید باید رأی بگیریم آئین نامه‌است و باید آنرا اجرا بکنیم (جمعی از نمایندگان – مخالفی نیست) بفرمائید آقای کشاورز صدر

کشاورز صدر – ما با همین دستگاه بدون اینکه دست بهمین دستگاه بزنیم نفت را استخراج می‌کنیم و تفیه می‌کنیم و سعی می‌کنیم تولید ما زیاد بشود و بهمان آقایان مشتریان و همان کشورهائی که خریدار بودند می‌فروشیم. تمام این گفتگو‌ها، تمام این اصرار و ابرامها برای این است که ما دو مرتبه به تسلط و نفوذ عمال شرکت نفت در ایران تن در بدهیم و این خواب و خیال است یا ملت ایران از بین می‌رود و یا زیر بار تسلط اجنبی و شرکت اجنبی نخواهد رفت. این قیام و نهضتی که شد در درجه اول برای ایران بود، در درجه ثانی برای ملتهای آسیا خصوصا ملل مسلمان بود و بهمین جهت ما مورد پشتیبانی جمیع کشور‌ها خصوصا کشور‌های اسلامی قرار گرفتیم و یکی از آن کشور‌ها پاکستان است که بنده اجازه می‌خواهم از ملت پاکستان تشکر بکنم (صحیح است) که اولین وزیر خارجه‌ای که بروش انگلستان اعتراض کرد وزیر خارجه پاکستان در کراچی داد و مورد تقدیر ملت ایران واقع شد می‌باشد (صحیح است) یک یادداشتی هم جناب آقای مخبر فرهمن داده‌اند که یک انگشتر او وجهش صرف احقاق حق ملت ایران بشود. یک تقاضائی هم از جنوب شهر است راجع بجلوگیری از استعمال الکل که بوسیله جناب آقای آزاد فرستاده‌اند و بنده هم استدعا می‌کنم که دولت توجه و عنایت بکند و تقدیم می‌کنم بریاست محترم مجلس شورای ملی و معذرت می‌خواهم اگر دردسری بآقایان داده‌ام.

رئیس – آقای دکتر طبا

دکتر طبا – آقایان محترم اطلاع دارند که در ماه گذشته بنده بسمت نمایندگی ایران در سازمان بهداشت جهانی که در ژنو تشکیل شده بود و چهارمین دوره اجلاسیه مجمع عمومی را داشت شرکت کردم و در مراجعت بنده گزارش امر و همیچنین شمه‌ای از مشاهدات خودم را بدولت دادم ولی عده‌ای از دوستان ارجمند و همکاران مجلسی مخصوصا به بنده تذکر دادند که خوبست یک شمه‌ای از مشاهدات خودم را در خارج بعرض برسانم از این جهت با اجازه آقایان بطور اختصار کامل و ایجاز یک گزارش مختصری بعرض مجلس میرسانم آقایان محترم اطلاع دارند که سازمان بهداشت جهانی همانطور که از اسم آن مستفاد و منعکس می‌شود یک سازمانی است که منحصرا در امور بهداشتی دخالت می‌کند و تا بحال هم ۷۲ دولت عضویت آنرا پذیرفته‌اند کار سازمان صرفا مطالعات و تفحص در امور بهداشتی و فنی پزشکی است و در بهداشت عمومی ممالک نظر می‌کند و اقدام لازم بعمل می‌آورد مرام سازمان بهداشت جهانی فقط یک جمله‌است و آنهم بالا بردن سطح سلامتی بشر و بهداشت عمومی در تمام دنیا ست این سازمان مطلقا در امور سیاسی دخالتی ندارد و اگر چه از نقطه نظر بین المللی بودن با سازمان ملل متحد ارتباط مستقیم دارد ولی در کارها و تصمیمات خودش که صرفا جنبه فنی پزشکی دارد مستقل است، رأسا تصمیم می‌گیرد و مستقیما بمرحله اجرا می‌گذارد بنده در نطقی که در یکی از جلسات عمومی کردم و در آنجا تذکر دادم که گوئی ملل متمدن جهان از گفته شاعر شیرین سخن و فیلسوف شهیر ما سعدی که ۷ قرن پیش گفت:

بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی بدرد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی نشاید که نامت نهند آدمی

از این گفته معروف پیروی کردند و متفقا استقبال کردند و این سازمان را که در حقیقت یکی از نیکوترین و مفید ترین اقدامات بشر است بوجود آوردند مجمع عمومی که در حقیقت قوه مقننه این سازمان بهداشت جهانی است سالی یکمرتبه تشکیل می‌شود و در حقیقت پارلمان این سازمان است و مصوبات و تصمیماتش برای سازمان لازم الاجراست نمایندگی ایران تشکیل شده بود از آقای دکتر مؤید حکمت که مدیر کل وزارت بهداری هستند و آقای داودیان که کفیل اداره بهداشت بین المللی است و بنده که سمت ریاست این هیئت را داشتم و البته از نظر سابقه‌ای که در امور بهداشت بین المللی داشتم این سمت را افتخاری قبول کردم و مطلقا هزینه‌ای به بودجه دولت از نقطه نظر شخص من تحمیل نشد (احسنت) رؤس نتایجی که از نقطه نظر ایران در این مجمع بدست آوردیم بنده بطور فهرست و اختصار کامل بعرض مجلس میرسانم در مورد مبارزه با سل بنا شد یک مرکز نمایش عمومی جهت مبارزه با سل تأسیس بشود یک هیئت بیست نفری از متخصصین و مشاورین هم اعزام خواهد شد و همچنین تلقیح همگانی ب. ث. ژ که یک واکسنی است برای جلوگیری از سل تعهد شد برای این تلقیح همگانی مبلغ ۱۷۷ هزار دلار از محل اونیسف که یک سازمانی است برای مبارزه با بیماری‌های اطفال که مستقیما با سازمان بهداشت جهانی کار می‌کنند تصویب شد و مبلغ ۳۳۰۰۰ دلار هم از محل کمک‌های فنی و غیره متعهد شد که مطمئنم به تصویب خواهد رسید چون اصل تلقیح ب. ث. ژ تصویب شد. راجع بمالاریا یک هیئتی از طرف سازمان و بهزینه سازمان در حال حاضر مشغول کار است در ایران و تصویب شد که یک هیئت اضافی با دو نفر متخصص و یک حشره شناس اعزام بشود راجع به بهداشت کودکان و مادران تأسیس یک مرکز نمونه و نمایش بهداشت کودکان و مادران اعزام کارمندان لازم و ارسال لوازم و تجهیزات مورد نیاز کارخانه شیر خشک بمبلغ ۱۸۰۰۰۰ دلار از محل اونیسف برای این منظور تأمین شد امراض مقاربتی تأسیس مرکز مبارزه با بیماری‌ها و معالجع بوسیله پنی سیلین در یک ناحیه مشخص که انتخاب خواهد کرد تأمین شد و پنجنفر کارمند متخصص و تجهیزات و وسایل مورد لزوم هم ارسال خواهد شد راجع بسایر امراض مسریه مانند تیفوس، تب راجعه و طاعون و غیره هم مشاورین اعزام خواهند شد و یک برنامه خیلی دقیقی برای دفع حشرات ناقل این امراض تصویب گردید برای قسمت‌های بهداشت عمومی، پرستاری بهداشت صنعتی و کارگران و بهداشت روحی هم یکنفر متخصص در هر دسته بهزینه سازمان بهداشت جهانی در اختیار دولت ایران گذاشته خواهد شد در باره تعلیم و تربیت یک عده ۱۱ نفری از متخصصین و علماء درجه اول در رظشته‌های مختلف تخصص در سپتامبر امسال بهزینه سازمان بهداشت جهانی بایران آمده و از مؤسسات بهداشتی و دانشکده‌های پزشکی ما دیدن نموده و کنفرانس علمی خواهند داد. درباره تکمیل مطالعات تخصصی و بورسیه‌ها علاوه بر اطبای ایرانی که بهزینه سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر در خارجه مشغول تکمیل رشته‌های تخصصی می‌باشند موافقت شد بیست نفر دیگر هم از محل اعتبارات کمک‌های فنی بخارج اعزام شوند. درباره مقررات بهداشتی حجاج و زوار مباحثات مفصلی شد و تصمیمات توین و مؤثری اتخاذ گردید. در اینجا بنده وظیفه خود میدانم بار دیگر از کلیه نمایندگانی که اینجانب را بسمت نیابت ریاست اول سازمان انتخاب نمودند تشکر کرده و از کمک و علاقه دولی که از پیشرفت کارهای نمایندگی ایران و تأمین حوائج بهداشتی ما حسن ظن ابراز نمودند قدردانی نمایم. ضمنا توجه وزارت بهداری را باین نکته جلب می‌نمایم که در سال گذشته هیئت نمایندگی ایران از دول عضو منطقه بهداشتی مدیترانه شرقی که ایران هم جزء آن حوزه محسوب می‌شود بطور رسمی دعوت نمود که سومین کنفرانس خود را که در پائیز تشکیل می‌شود در ایران تشکیل بدهند.

در آن دوره بنده و آقای دکتر سید امامی بودیم آنجا و این دعوت را از نمایندگان کردیم و باتفاق آراء تصویب شد و در آن پائیز گذشته که آقای دکتر صالح بعنوان نماینده ایران در استانبول در کنفرانس شرکت داشتند این دعوت را در آنجا تنفیذ کردند بنده خواستم توجه وزارت بهداری را جلب کنم و استدعا کنم که دعوت را زودتر بفرستند که آن دول تماما در انتظار دعوت هستند که کنفرانس را امسال پائیز در طهران تشکیل بدهند. آمدن این آقایان پزشکان و متخصصین بایران نه فقط از از نقطه نظر معرفی کشور ما مؤثر است بلکه موقعیتی خواهد داشت که از نزدیک نواقص بهداشتی و حوائج ما را دیدن کنند و طبعا برای رفع آن با ما تشریک مساعی خواهند کرد قبل از اینکه گزارش جریان مسافرتم را بخارج ختم کنم لازم دانستم یک تذکر خیلی اساسی را بعرض مجلس شورای ملی برسانم و آن موضوع حیثیت و عنوان ایران از نقطه نظر بین المللی است جای هیچگونه شک و تردید نیست که مبارزات درخشان چند ساله ما چه در مورد نفت شمال و واقعه آذربایجان و چه در مورد نفت جنوب بمیزان غیر قابل تصوری به حیثیت و آبروی ما در خارج از ایران افزوده‌است این مشاهدات خود بنده‌است که در این مسافرت اخیر در سویس و فرانسه مخصوصا مطالعه کردم و دقت کردم ما ثابت کرده‌ایم که اگر ملت ایران از لحاظ مالی و اقتصادی فقیر و ضعیف می‌باشد از لحاظ مالی و اقتصادی فقیر و ضعیف می‌باشد از لحاظ معنوی و اخلاق و ایمان شاید در دنیا بی نظیر باشد ما بدنیا فهمانیدیم که اگر کشور ما در حال حاضر کشور کوچکی است هنوز هم احساسات و روح ملی نیاکان خود را که تمدن و فرهنگشان بر جبه تاریخ بشر می‌درخشد و تجلیات روحشان پرچمدار ترقی و عظمت جها بود از دست نداده‌ایم ما بکرات در طی چند سال گذشته ثابت کرده‌ایم که وقتی منافع کلی و حیثیت کشور عزیزمان در خطر است همه از شاه و مجلس و مردم یکدل و یک جهت متحدا و متفقا در مقام دفاع زا آن بر آمده و خدای ایران هم همیشه با ما بوده و خواهد بود (احسنت) دنیای خارج پی برده‌است که ایرانی زنده‌است و بیدار و دیر یا زود مقام ارجمند و شایسته خود را احراز خواهد نمود یک نکته‌ای که لازم میدانم توجه مجلس و دولت را به آن جلب کنم موضوع اسم کشور ما در خارج از ایران است آقایان بخوبی مستحضرند که در زمان اعلیحضرت فقید طی بخشنامه‌ای بنمایندگان سیاسی دستور داده شد که کشور ما را در خارج، دستور خیلی اکید داده شد که در آتیه بایران در خارج هم ایران خطاب کنند و از بکار بردن لغات پرس و پرشیا و غیره خودداری شود من در آنموقع در اروپا مشغول تحصیل بودم و این اقدام و تصمیم را که نشانه‌ای از رستاخیز ایران جدید بود فوق العاده پسندیده و واضح بود که این تصمیم یک رستاخیزی در ایران جدید نوید می‌داد بعد از جنگ اخیر نمیدانم بچه دلیل دولت از این تصمیم عدول نموده و طی بخشنامه‌ای این تصمیم خیلی خیلی صحیح را که عادت هم شده بود بدون جهت نقض کرد و این موضوع را آزاد گذاشت. در این سفر بنده مطالعه کافی کردم چه در جراید و چه در مراجعاتی که باشخاص می‌شد تقریبا در اغلب موارد آن جراید و اشخاصی که نسبت بما سمپاتی داشتند، نظر نیکی داشتند، حسن ظن داشتند آنها بدون استثنا لغت ایران را می‌نوشتند یا ذکر می‌کردند وی سایرین که حسن ظن زیادی نداشتند در جراید خودشان در محاوره خودشان لغاتی مانند پرس و پرشیا معنانیش همان ایران است ولی لغت ایران یک افتخارات ایران باستانی را را منعکس می‌کند و یک ایران جدید یک ملت زنده و متین و بیدار جدیدی را مجسم می‌کند و در حال حاضر خوبست که دولت این نظر را تجدید کند و البته بعضی‌ها حالا هم خیال می‌کنند که ایران همان ایرانی است که..(پناهی – دولت توجه نمی‌کند)

بنده عقیده دارم باین نکته که عرض می‌کنم خواهش می‌کنم توجه بفرمائید بعضی کتب در سابق نوشته شده‌است در آن دوران که متأسفانه یک حالت رکوردی در ایران پیدا شده بود یک عده‌ای شاید از روی عدم اطلاع و شاید از روی غرض، یک کتبی از قبیل حاجی بابا و غیره نوشتند که عده راجع بما خوب فکر نمی‌کردند و لازم نمیدانم که ما در اطراف آن بحث زیادی بکنیم ولی لغت ایران یک ایران جدیدی یک رستاخیزی را منعکس می‌کند و من امیدوارم که دولت یک نظر بخصوصی در این باب اتخاذ کند و آن تصمیم را که در زمان اعلیحضرت فقید گرفته شده بود و خیلی بجا بود وبی جهت گرفته نشده بود، تنفیذ و تأیید کنند یک موضوع دیگر مراسلاتی است که اخیرا از یک عده از هموطنان عزیز و موکلین بنده و مخصوصا یک عده محصلین خارج به بنده نوشته و یقین دارم که به آقایان نمایندگان محترم هم نظایر آن رسیده و در آن با احساسات خودشان احساسات بی شائبه خودشان درباره موضوع نفت و بهره برداری مستقیم دولت ایران ابراز احساسات و عواطف کرده‌اند که حقیقتا خیلی مایه امیدواری است که بنده وقت مجلس را نمی‌گیرم و این کاغذ‌ها را مستقیما بدفتر نخست وزیری ارسال امیدارم فقط چند کلمه از یک نامه که بنظر من خیلی موثر آمده و آن از آقای علی حکمت شعار کارمند دولت است در راه آهن شمال ایشان بوسیله بنده حواله‌ای فرستاده‌است بحسابداری و رد این حواله رسمی قید کرده‌است که ماهی هفتصد ریال ازحقوق او را در اختیار بنده بگذرند که بنده هم در اختیار دولت بگذارم که به منظور بهره برداری نفت بکار برود.

در آن بعد از یک مقدماتی نوشته‌است ‹‹ که هر چه فکر کردم در مقابل حقوق ناچیز خود در مقابل هفت نفر عائله بسهم خود چگونه می‌توانم کمکی در این راه مقدس بنمایم چاره‌ای ندیدم جز اینکه ۳ نفر از اعضای بزرک خانواده از خوردن یک وعده غذا صرفنظر نموده و وجه آنرا که در حدود هفتصد ریال در ماه می‌شود به اختیار دولت قرار دهم تا شاید بسهم خود کمکی بوضع مالی کشور کرده و تا پایان کامل خلع ید از شرکت سابق نفت در مبارزه سهیم باشیم ›› و بعد هم خیلی مفصل است بنده وقت مجلس را زیاد نمی‌گیرم این نظایر زیاد دارد که بنده تقدیم دولت خواهم کرد یک نکته‌ای را هم خواستم حالا که در پشت تریبون هستم استفاده کنم راجع بحوزه انتخابیه خودم نائین و انارک است و سازمان برنامه ودولت عملیات عمرانی را فعلا در ولایات متوقف کرده‌است و در حوزه انتخابیه ما که اصلا عملیاتی جریان نداشته که متوقف شود (صحیح است) و موضوع مرتب موکول می‌شود بسازمان برنامه واعتبار شهرستانها ببنده قبل از مسافرتم سازمان برنامه قول صریح دادند و روی کاغذ آوردند که مصوبات کمیسیون برنامه را در نائین اجرا کنند متاسفانه تا این تاریخ کوچکترین قدمی برداشته نشده اینها اصولا فکر می‌کنند که هفت سال برنامه بنویسند و وقت خود و مملکت را باین ترتیب صرف کنند بنده شخصا با آقای مهندس زنگنه دوست هستم و ارادت کامل هم دارم ایشان را هم آدم خیلی خوبی میدانم ولی این دلیل نیست که این دستگاه با این عظمت هیچ عملی انجام ندهد از اینجهت از ایشان خواهش می‌کنم که رفع مشکلات را بای عمران شهرستانها بکنند و یا اگر هم مشکلاتی دارند بمجلس تذکر بدهند تا شاید اقدامی بشود و بهر جهت این رویه که حالا هست بهیچوجه رضایت بخش نیست (فرهودی – حساب سیصد میلیون تومان راباید بدهند) بایستی بحساب گذشته هم رسیدگی شود و هم فکری برای سه سالی که از این هفت سال مانده‌است کرده برای اینکه در ۴ سال گذشته هیچ کاری نشده‌است بنده در اینجا چند مرتبه صحبت کردم که انارک معادن ذی قیمتی دارد معادن مس و سایر فلزات که خود برنامه بهتر میداند که چه معادنی در آنجا هست در آنجا کوچکترین اقدامی نشده معدن سربی آنجا بوده اخیرا اختلافاتی در آنجا ایجاد شده بنده که نبودم وقتی در مسافرت بودم این این اشکالات پیدا شده‌است وخیلی باعث نگرانی شده و آن معادن قبلی که در حال اشکال بود هیچ آن معدن سرب هم با آن جریانی که پیش آمده بر اختلافات مزید شده‌است که بنده خواهش می‌کنم دولت در این خصوص یک عطف توجهی بکند و رفع نگرانی‌های مردم بد بخت را بکند مردم انارک در عین حال که در وضع خیلی بدی قرار دارند و مردم بسیار بردبار و وطن پرست می‌باشند بیش از این شایسته بی اعتنائی از طرف دولت نیستند همچنین در یک نقاطی از این حوزه مانند جندق که بیش از ۱۵ هزار نفس جمعیت دارد یک نامه‌ای بمن نوشته‌اند که حتی یک پزشکیار هم آنجا نیست و اصولا بهداری در آنجا وجود خارجی ندارد بنده کاغذی که بعنوان من است تقدیم مقام ریاست می‌کنم و خواهش می‌کنم که بوزارت بهداری بفرستند و یک فکری برای نقاط پر جمعیت بنمایند در خاتمه صحبتم یک نکته دیگری عرض می‌کنم راجع بلوله کشی تهران است بنده مفصل در سال گذشته صحبت کردم ولی امسال یک جمله‌ای را در روزنامه کیهان دیدم که مرا بفکر انداخت این موضوع را تذکر بدهم البته همه گزارش مرحوم ویندل ویلکی را که گفته بود موضوع آب تهران یکی از ننگ‌های بشری میدانم ما اقدام کردیم وامیدوار بودیم که این ننگ را از بین ببریم ولی اینطور لوله کشی ننگ بشری است و خیال می‌کنم که خیلی هم اغراق نگویند برای اینکه خیابانها شهر را بیک وضع خیلی فلاکت باری انداخته‌اند در امیریه که بنده هر روز از آنجا عبور می‌کنم سه ماه و نیم است که این خیابان را همینطور خراب انداخته‌اند در زمستان و فصل بارندگی که گل می‌شود و در تابستان هم آب می‌پاشند که گرد و خاک به هوا نرود بنده نمیدانم کی این لوله کشی تمام خواهد شد و اگر هم تمام شد مخازنش را که هنوز نساخته‌اند یعنی هنوز شروع نکرده‌اند بساختمان شاید محل و نقشه‌ای هم هنوز حاضر نباشد تازه تمام اینها اگر حاضر شد بعد از این تازه موضوع فاضل آب و اگو معلوم نیست چه خواهد شد آنهم یک معمائی خواهد بود التبه موضوع نفت از اهم مسائل است قسمت عمده وقت ما را هم باید بگیرد هیچ تردیدی در این موضوع نیست ولی موضوعات دیگری هست که هر روز دامنگیر ماست و در مقابل چشم ماست این لوله کشی را آقایان هر روز می بینندو باسم اینکه لوله کشی دستگاه مستقل و خود مختاری است معلوم نیست که چه بایستی کرد و تکلیف این لوله کشی چه می‌شود این است که بنده خواهش می‌کنم آقای امیر تیمور در اینموضوع توجه بکنند و اگر این رویه ادامه پیدا کند بنده مجبور خواهم شد یک سئوالی رسما در این باره از دولت بکنم یک موضوع دیگری بنده دارم و تذکر داده شده ….

رئیس – آقای دکتر طبا وقت شما تمام شده‌است.

دکتر طبا … چند کلمه بیشتر باقی نمانده‌است آن موضوع است که انتشار یافت در اداره اطلاعات و انتشارات شرکت نفت یک اسناد و مدارکی رسمی پیدا شده‌است که در آن یکعده‌ای چه از مدیران جراید (امامی خوئی – بنده سؤال کردم) بنده این موضوع را که یقین دارم همه آقایان نمایندگان در آن ذی علاقه هستند می‌خواستم تذکر بدهم که وظیفه دولت است که در اینموضوع رسیدگی کامل بکند و گزارش بمجلس بدهد اگر دولت حقیقتا ملی است که من یقین دارم هست باید حقیقتا بمنویات ملت توجه بکند و این موضوع معلوم بشود چون من یقین دارم که عموم افراد ملت علاقمند هستند که به بینند اگر خیانت هائی بمملکت شده‌است چه کسانی آنرا انجام داده‌اند

رئیس – آقای فرامرزی

فرامرزی – بنده راجع بدادگستری صحبت کردم آقایان گفتند صحیح است آقای دکتر طبا راجع به لوله کشی و بهداری و سازمان برنامه صحبت کردند آقایان گفتند صحیح است (نورالدین امامی – این هم صحیح است) راجع بهر کدام از تشکیلاتمان صحبت کنیم گمان می‌کنم همینطور باشد یک پیرمردی می‌گفت آخ سرم آخ شانه‌ام آخ کمرم آخ همه‌ام (بعضی از نمایندگان – این هم صحیح است) اینجوری است متأسفانه عرض کنم که بنده خواستم استفاده‌ای از موقع بکنم بعنوان گله برارد از برادر یک عرایضی بکنم همانطوریکه آقای کشاورزی صدذر فرمودند تمام عالم اسلام نسبت بما ابراز محبت و همدردی کردند ولی یکی از دولتها نمی‌گویم ملت‌ها چون ملت آنها حتما با ما است (صحیح است) و شاید بعد از ملت افغانستان از همه ملل بما نزدیکتر باشند بعد از افغانستان و پاکستان آن ملت عراق است در اخباری که که ما پیدا می‌کردیم گاهی خیرهائی بود که دزدهائی از ناحیه عراق می‌آیند بخاک ایران تجاوز می‌کنند و بعضی از اوقات آدم را هم می‌برند افرادی را هم می‌برند و خود مخبرین ما مکرر بمن می‌گفتند که شما چرا مقاله‌ای در اینمورد نمی‌نویسید من چون میدانم تمام عالم اسلام قلبشان با هم است و دوست و برادر هستند هیچوقت دوست ندارم حرفی بزنم که یک کلمه کدورت نسبت بیکی از اینها داشته باشد خودداری می‌کنم اما اخیرا شنیدم کشتی‌های چنگی دولت انگلیس در زمان صلح از آبهای عراق استفاده می‌کنند برای تهدید ما این برخلاف دوستی برخلاف برادری است و ما این توقع را از ملت عراق نداریم باید از دولتشان سؤال کنند که آقا ما با ایران علاوه بر اینکه دوست و همسایه و تا مقدار زیادی هم نژاد و هم فرهنگ هستیم بعضی‌ها هستند که یک برادر ایرانی است یک برادر عراقی است یعنی برادر واقعی هستند نه برادر اصطلاحی نباید این اجازه را بدهید فقط من باب تذکر عرض کردم و امیدوارم که جبران بکنند دو کلمه هم می‌خواهم راجع بهمین قضیه نفت اگر چه آقایان فرمودند من برای دنیا بگویم برای اینکه در دنیا بک پرونده‌ای بر علیه ما درست می‌کنند اینها اول گفتند ما اصل ملی شدن صنعت نفت را قبول داریم اگر آقای ارباب بفرمایند سر جایشان من خواهش می‌کنم نفت بلوچستان را هم استخراج کنند (ارباب – برای بلوچستان هیچکس کاری نمی‌کنند) وکیل مثل جنابعالی دارد بسش نیست؟ عرض کنم که اینها با زبان میگویند ما قبول داریم در مذاکره میگویند ما حاضر بمذاکره هستیم اما در عمل نزدیک نمی‌آیند بطوریکه ما بتوانیم حل بکنیم با همیدگی یعنی می‌خواهند هبر کلمه‌ای که ما می‌خواهیم بما بدهند بشرط اینکه آن وضعی که آنها داشته‌اند سر جایش باقی بماند یعنی آن منفعتی که می برده‌اند ببرند داستان آنها با ما درست داستان دزد و قاضی است البته آقایان خوانده‌اند که یک قاضی شب می‌رفت در تاریکی مشغول عبادت می‌شد یک دزدی آمد سر راه این را گرفت و گفت چون شما در تاریکی آمدید تاریکی حق دزد است من شرعا حق دارم شما را غارت کنم بعد بالاخره قاضی او را دعوت کرد بمنزلش و با هم رفتند در منزل که بحث کنند ببینند آیا حق با یان است یا با آن است در منزل یک مرغ پخته آوردند و قاضی بدزد گفت که تو چون مهمانی قسمت کن یارو دو پسر داشت و دو دختر و خودش بود زنش گفت خیلی واضح است سر ار کند گفت سر مال سردار است سر این مال رئیس است داد به صاحبخانه دوتا بال را کند گفت دو تا بسر برای خانواده در حکم دو بالند و یکی را داد بیک پسر و یک بال را به پسر دیگر دو دختر را هم گفت بمثابه دو رانند و آنها را کند داد بآنها بقیمه مرغ را هم گفت مال مهمان است آن دفعه دیگر آمد ۵ مرغ مرغ آورد و گفت این را قسمت کن گفت طاق قسمت کنم یا جفت گفت البته خدا طاق است از طاق خوشش می‌آید گفت شما و خانم و یک مرغ می‌شوید طاق دو تا دختر و یک مرغ می‌شود طاق دو مرغ و من هم می‌شویم طاق گفت این قبول نیست جفت قسمت کن گفت شما و دو پسر و یک مرغ می‌شوید جفت خانم و دو دختر و یک مرغ می‌شوند جفت من و سه مرغ هم می‌شویم جفت، از اول تا آخر که ما با شرکت نفت بحث کرده‌ایم گفتگو کرده‌ایم آنها گفته‌اند ما حاضریم با شما کنار بیائیم تمامش خواسته‌اند اینجوری با ما کنار بیایند والا وقتی اینها می گویند ما اصل ملی شدن نفت را در ایران قبول داریم فقط به نفت احتیاج داریم ما هم گفتیم که این را برای شما تأمین می‌کنیم دیگر دعوایش کجاست؟ جار و جنجال سر چیست؟ ما که نفت را بآنها می‌دهیم منتهی پول نفتمان را می‌خواهیم این جار و جنجال فقط برای اینست که اگر خواسند طاق تقسیم کنند ما هر دو نفمان یک مرغ ببریم و اینها یک نفرشان دو تا و اگر خواستند جفت تقسیم کنند ما هر سه نفرمان یک مرغ ببریم و آنها یکی شان سه تا یعنی در هر نوع می‌خواهند نفت را ببرند و بما چیزی ندهند اینرا من برای دنیا می‌گویم این تبلیغاتی که اینها برضد ما می‌کنند و برای ما پرونده درست می‌کنند بدانند که عمل آنها چه جوری است عجب اینجا است که اینها بما می گویند و در رادیو و روزنامه هایشان از جمله می گویند که ایرانیها نمی‌توانند اداره بکنند اولا بقول سر ظفرالله خان وزیر خارجه پاکستان که منهم بنوبت خودم لازم می دانم از آن دولت و از آن ملت تشکر بکنم (صحیح است) ما می‌توانیم اداره بکنیم یا نمی‌توانیم اداره بکنیم مربوط بخودمان است و ثانیا می‌خواهم ببینم که مادر اینمدت کجا آزادی عمل داشته‌ایم و هر وقت خواستیم یک بنائی بگذاریم خواستیم بنایمان را بپایان برسانیم آنها مانع نشدند؟ و بنای ما را از اصل خراب نکردند، داستان ما داستان آنشخص است که رفته بود توی باغی باغبان داد زد آن مرد ترسید یک فضله سگ بود آنجا نشست باغبان آمد گفت اینجا چکار می‌کنی گفت قضای حاجت می‌کنم گفت اینکه مال سگ است گفت مگر تو گذاشتی که مثل آدم بکنم مگر اینها گذاشتند که ما مملکتمان را اداره بکنیم که حالا بما می گویند که این‌ها نمی تواننند اداره بکنند ما یک مشروطیتی کردیم که من خودم یادم است طبعا در هر انقلابی وضع بهم می‌خورد و مدتی وقت لازم است که تا وضع دیگری جایش مستقر شود آنا نمی‌شود

سعدی به روزگاران مهری نشسته در دل – بیرون نمی‌توان کرد الا به روزگاران.

یک رژیمی سابق بوده تا رژیم جدیدی جایش مستقر بشود وقت لازم دارد ما هنوز درست نکرده بودیم که جنگ بین المللی درست کردند آمدند بما حمله کردند تمام زندگی ما را از بین بردند بعد مملکت ما باز یک وضع دیگری بپیدا کرد هنوز ما نفهمیده بودیم که چه خواهد شد جنگ دیگری درست کردند و از دو طرف بمملکت ما حمله نمودند و بکلی وضع و زندکی ما را بهم زدند درست مثل یک مرد مقتدری که روی لانه مورچه می‌نشیند صبر می‌کند وقتیکه همه مورچه‌ها می‌خواهند کارشان را رو براه کنند یک لگد می‌زد له شان می‌کند باز همان کار را می‌کند و آن وقت این مرد می‌گوید این مورچه‌ها نمی‌توانند لانه هایشان را مرتب بکنند تو از کجا میدانی تو که نمی‌گذاری بجای اینکه ما این شکایت را داشته باشیم و ما در دنیا فریاد بلند بکنیم که اینها نمی‌گذارند ما اموراتمام را رو براه بکنیم اینها حالا در دنیا صدا بلند کرده‌اند که اگر ما آقائی مان را از سر این‌ها برداریم اینها نمی‌توانند خودشان را اداره بکنند من بدنیا می‌گویم که دخالتهای علنی اینها بوده که جلو ما را گرفته و دخالت‌های اینها در امور شخصی ما مثل میکرت سل که در بدن یک مریض بوده و نگذاشته مریض رشد بکند اینها نگذاشته‌اند که ما مملکتمان را آنطوریکه لازم داریم و لازم هست اداره بکنیم و آنچه اینها می‌خواهند در دنیا به گردن ما بگذارند گناهی است که خدا و حقیقت میدانند که عاملش خود این‌ها هستند (صحیح است، احسنت)

- قرائت سوال آقای جمال امامی و توضیحات آقای دکتر فاطمی

۳- قرائت سؤال آقای جمال امامی و توضیحات آقای دکتر فاطمی

رئیس – وارد دستور می‌شویم یک سؤالی است که چون مورد توافق مجلس شد قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

متمنی است مقرر فرمایند بدولت اطلاع داده شود هر چه زودتر آقای نخست وزیر و یا نماینده مسئول ایشان در جلسه مجلس شورای ملی حضور یافته و نسبت بموضوع زیر توضیحات لازمه را بدهند: اخیرا در بعضی از جرائد خبری منتشر شده مبنی بر اینکه از شرکت سابق نفت جنوب اسناد و مدارکی بدست آمده وطبق آن اسناد رابطه پاره‌ای از اشخاص وعده از جراید با آن شرکت تأبید و اعمال مضره آنان به ثبوت می‌رسد آیا این خبر چرا تا کنون دولت محتویات این پرونده‌ها را باطلاع مجلسین نرسانیده و چرا آن مدارک را طبق مندرجات باختر امروز شماره ۵۵۸۵ در اختیار افراد غیر مسئول گذاشته بهر حاغل تقاضا دارم فورا مدارک فوق الذکر در اختیار کمیسیونهای دادگستری مجلسین شوری و سنا گذارده شود که کمیسیونها مذکور متفقا با حضور وزیر دادگستری و دادستان دیوان کشور به آن اسناد رسیدگی و نتیجه رسیدگی خود را باطلاع مجلسین برسانند.

جمال امامی - (صحیح است)

تیمور تاش – این را بعنوان طرح هم حاضریم قبول کنیم.

رئیس – آقای دکتر فاطمی

معاون نخست وزیر (آقای دکتر فاطمی)- عرض کنم این سؤالی را که جناب آقای جمال امامی فرموده‌اند با کمال تاسف باید عرض کنم که صحیح است و بعد از اینکه دولت تصمیم گرفت اداره تبلیغات و انتشارات شرکت سابق نفت را منحل بکند واین تصمیم بموقع اجرا گذاشته شد بدوت اطلاع رسید که مقداری از اسناد و پرونده‌های آنجا را بخارج بوسیله کامیون حمل کرده‌اند بلافاصله دستور داده شد که مقامات انتظامی و قضائی اطاقها و مؤسساتی که آنجا بود تمام را لاک و مهر بکنند و در این حین گزارش دیگری رسید که یکی از اعضای ایرانی شرکت سابق مقداری از اسناد شرکت سابق نفت را در دو گونی بمیزلش برده مأمورین انتظامی اقدام کردند و این دو گونی بشهربانی منتقل شد و الان هم در آنجا لاک و مهر شده‌است اما اینکه چرا دولت تا کنون جریان امر را بعرض مجلس شورای ملی رسانده‌است باید باطلاع آقایان برسانم که قریب ده هزار پرونده‌است و تصدیق می فرمائید از روز چهارشنبه که شروع کرده‌اند بخواندن این پرونده‌ها وبدست آوردن مقداری اسناد در ظرف سه روز یا چهار روز خوانده شود و بعضی از مخبرین جراید از مقامات انتظامی و قضائی اطلاعاتی کسب کرده‌اند نه از اشخاص معینی و بایستی این نکته را هم عرض کنم که با کمال تأسف این شرکتی که در مقامات رسمی گفته‌است که بهیچ وجه در امور داخلی ایران مداخله نکرده‌است پرونده هائی در اینجا هست اسنادی هست مقالاتی هست که به بضی از روزنامه‌ها داده شده‌است که خدا می داند انسان شرم دارد کلماتی را که اینها بکار برده‌اند می آمده‌اند مقالاتی را تهیه می‌کردند بعد مقالاتی که تهیه می‌شد بانگلیسی ترجمه میشده‌است بعد مأمور مسئول می خوانده و تصحیح می کرده و بعد بیک عده از جراید برای انتشار می‌فرستادند و حقیقتا که امروز رفته‌اند بدیوان داوری لاهه شکایت کرده‌اند از ایران اگر این اسناد روزی تکمیل شود و در روی یک تریبون بین المللی گذاشته شود آنوقت دنیا خواهد فهمید که ملت ایران برای چه مبارزه می کرده‌است صحبت قرارداد صحبت نفت یا صحبت اینجور چیز‌ها نیست صحبت مداخلاتی است که حقیقتا شرم آور است و بنده می‌خواهم عرض کنم که بمجرد اینکه اطلاعاتی که الان دولت دارد تهیه می‌کند و گزارش کار فراهم شد بعرض مجلس شورای ملی خواهد رسانید و تمام این پرونده هائیکه آنجا بوده‌است با حضور نماینده دادستان و نماینده شهربانی و نماینده وزارت کشور هر کدام قبل از اینکه خوانده شود صورت مجلس می‌شود بعد از اینکه اوراقش صورتمجلس شد پرونده‌ها یکی یکی رسیدگی می‌شود و اگر نظر مجلس شورای ملی اینستکه دیگری را هم نظارت بدهند در این پرونده‌ها و در مطالعه این پرونده‌ها هر جور مجلس شورای ملی دستور بدهد دولت اطاعت و اجرا خواهد کرد. جمال امامی – آقای رئیس بنده یک توضیحی دارم

رئیس – آقا سؤالی کردید و نماینده دولت هم جواب داد

جمال امامی – آقا این جواب دارد.

تیمورتاش – اجازه بفرمائید سؤال فی المجلس مطرح شود

رئیس – مگر شما سؤال کرده‌اید آقایان موافقت بفرمایند تا در مجلس صحبت شود (نمایندگان – مانعی ندارد) بفرمائید آقای جمال امامی

جمال امامی – بنده از آقای معاون نخست وزیر خیلی متشکرم که فی المجلس جواب سؤال بنده را دادند ولی موضوع برای نمایندگان روشن نشد چون جنابعالی هم خصوصی ببنده فرمودید و هم پشت تریبون فرمودید که این اسناد لاک و مهر شده و در شهربانی است و حال آنکه ما در روزنامه‌ها عکس هائی از اینها دیدیم و اسم اشخاص را دیدیم و حتی باختر امروز دیروز نشته بود که در اختیار هیئت نظار خلع ید نفت جنوب است اینها عکس برداری می‌کنند و باین اسناد رسیدگی می‌کنند پس لاک و مهر شده اش کجا است.

معاون نخست وزیر – دو موضوع است یک مقداری توی گونی‌های لاک و مهر شده و در شهربانی است و یک مقداری هم دست دولت است و در اختیار همه روزنامه‌ها گذاشته‌اند.

جمال امامی – اگر بنا بشو دولت اسناد را در اختیار روزنامه‌ها بگذارد قاعده این بود که از تمام مخبرین جراید داخلی و خارجی قبل از اینکه کسی دسترسی بآنها داشته باشد دعوت کند و در اختیار آنها بگذارد و اگر دولت می‌خواست این‌ها را در اختیار مجلسین بگذارد بدون اینکه افشا بکند می‌آمد و می‌گفت و اطلاع می‌داد که یک چنین اسنادی من بدست آورده‌ام و برای اینکه مجلسین اطلاع پیدا بکنند و آنچه مصلحت روز است انجام بدهند در اختیار مجلسین می‌گذاریم و هر چه بدولت اختیار بدهند همانکار را خواهیم کرد.

فرامرزی – فرق نمی‌کند اینکار را هم که کرده همان است.

جمال امامی – چرا قربان ممکنست بنظر دولت چنین باشد من چه می دانم سیاست دولت چیست ولی در هر صورت این که این اسناد را در اختیار یک عده خاص بگذارند صلاح نبوده‌است این ایجاد سوءظن می‌کند یا باید در ملاء عام می‌گذاشتند فاش می‌کردند ما باختیار مجلسین میگذاستند که هر چه صلاح است یکنند این‌ها هیچ کدام نشده در هر صورت مجلس از دولت می‌خواهد که این اسناد را کماکان مهر و موم بکنند و باطلاع وزیر دادگستری فورا بکمیسیون دادگستری مجلسین تحویل بدهند و فورا با حضور وزیر دادگستری و دادستان کل کشور رسیدگی بکنند و نتیجه رسیدگی شان را باطلاع مجلس برسانند که اگر لازم است افشا و منتشر بشود. فرامرزی – هیچ صحبت نیست دولت ممکن است امروز منتشر بکند فردا هم به مجلس بدهد.

جمال امامی – آقای فرامرزی عزیز شما چرا اینرا میفرمائید.

معدل – این کار کار دولت است کار مجلس نیست چرا مجلس باینکار آلوده شود

رئیس – آقای دکتر فاطمی

معاون نخست وزیر – جناب آقای پیراسته توجه بفرمائید چون شما باین مطلب علاقه دارید.

پیراسته – علاقه دارم که روشن بشود

معاون نخست وزیر – مطلبی را که جناب آقای جمال امامی فرمودند بنده عرض کردم مطلب دو قسمت است یکی اداره اطلاعت شرکت سابق نفت است که آن اداره بجای خودش باقی است یکمقدار پرونده هائی که لازم داشته‌اند آنها را در گونی ریخته و آن عضو اداره بمنزلش برده بوده‌است بمجرد اینکه اطلاع رسید مأمورین انتظامی توق کردند بعد گزارش رسید که مقداری از این بپرونده‌ها را هم آقای سدان نماینده سابق شرکت بمنزلشان منتقل کرده‌اند که آنهم با حضور نماینده دادستان و سایر مأمورین قضائی اسنادس که آنجا بوده‌است تمام آنها مهر و موم شده‌است یعنی قسمتی که نماینده محترم می‌فرمایند بهیچوجه کوچکترین تخلفی از مقررات قانون انجام نشده‌است در تمام این جریانات نماینده دادستا نماینده شهربانی و نماینده وزارت کشور حضور داشته‌اند و این مطلبی را که حالا فرمودید که چرا بدست بعضی از روزنامه‌ها رسیده‌است و بدست بعضی دیگر نرسیده‌است این قسمت را باید بآقا عرض کنم که بسیاری از اخبار است که در خیلی از روزنامه‌ها هست و در بعضی از روزنامه‌ها نیست (جمال امامی- یعنی آزادند؟) نخیر هیچ همچو چیزی نیست تمام اینها را شهربانی عکس بردای کرده‌است و این عکسها در اختیار تمام مخبرین جراید است و مخصوصا دیروز آقای نخست وزیر دستور دادند همانطور که بتدریج عکس برداری می‌شود از پرونده‌های لاک و مهر شده که صورت مجلس می‌شود در اختیار مخبرین جراید بگذارند و تمام آقایان روزنامه نگاران و مخبرین متوانند محصول کار روزانه این هیئتی که مأمور رسیدگی باین پرونده‌ها است همه روزه در روزنامه منتشر بکنند و عکس برداری بکنند در هر صورت این قسمتی که انجام شده‌است مطابق قانون بوده‌است یعنی مطابق قانون آقای دادستان تهران نماینده خودشان را فرستاده اندحالا اگر آقایان می‌فرمایند آقای دادستان دیوان کشور هم باشند باید قانونی بگذارنند که آقای دادستان دیوان کشور در اینکار مداخله بکند در هر صورت آنچه که در اینمورد شده‌است بنده بآقایان نمایندگان عرض می‌کنم که تمام طبق صورت مجلس و طبق مقررات قانون شده‌است و اعم از انیکه مجلس طرح بگذراند یا نگذراند هریک از آقایان نمایندگان که بخواهند نظارتی در این عمل بکنند با کمال میل دولت می‌پذیرد.

- طرح یک فوریت لایحه راجع به زندانیان

۴- طرح یک فوریت لایحه راجع بزندانیان

رئیس – لایحه‌ای مربوط بزندانیان است که آقای وزیر دادگستری تقاضا کرده‌اند که مطرح شود و یک فوریت دارد بفوریتش رأی گرفته می‌شود و بکمیسیون فرستاده می‌شود.(لایحه بشرح زیر قرائت شد)

مجلس شورای ملی نظر بتراکم و کثرت عده زندانیان معادل چندین برابر گنجایش زندانها و عدم تفکیک انواع مجرمی از یکدیگی و بالتیجه خلطه و آمیزش آنان باهم که خود موجب فساد اخلاق خواهد بود و عدم امکان رعایت اصول بهداشت یا کمی جا مواد زیر پیشنهاد و تقاضای تصویب آن بقید یک فوریت می‌شود:

۱- کیفر کلیه محکومین به جنحه اعم از اینکه حکم اجرا نشده یا قسمتی از آن اجرا شده‌است بشرط آنکه سابقه محکومیت نظیر آن جرم نداشته باشند در صورت اولی تمام و در صورت ثانی باقیمانده از مجازات او مدت پنجسال تعلیق می‌گردد که با عدم ارتکاب مجدد بجنایت یا جنحه مهم مدت مجازات تعلیق شده ملغی می‌شود والا ابتداءمجازات تعلیق شده اجرا می‌گردد.

تبصره – اشخاصی که در کمیسیون تشدید مجازات محکوم شده‌اند نیز مشمول این ماده می‌باشند.

۲- کیفر کلیه محکومین بجنایت منجر قتل عمد در صورتیکه دو ثلث مدت محکومیت در این تاریخ اجرا شده باشد نسبت بباقیمانده تعلیق می‌گردد که در صورت عدم ارتکاب مجدد جنحه یا جنایت آنمجازات مرتفع والا ابتداء مجازات تعلیق شده اجرا گردد.

۳- محکومین بجرم ارتکاب ارتشاء و اختلاس وکلاء برداری و خیانت در امانت چنانچه اصل مال را دفعه و یا دوسه قسط منتهی دو یکسال بپردازند از مقررات ماده ۱ استفاده خواهند کرد.

۴- ماده ۴۷ اصلی قانون مجازات عمومی بقوت خود باقی است و ماده ۴۷ اصلاحی مصوب ۱۶ بهمن ۳۰۷ ملغی است.

۵- دولت مکلف است در ظرف یکماه از تاریخ تصویب این قانون لایحه ساختمان ده زندان قانونی را در مرکز استانها بمجلس بیاورد که ساختمان آنها متناسب با اصول بهداشت و نوع محکومیت‌های جنائی و جنحه و دارالتأدیب باشد و وجوه حاصله از اموال مجهول المالک و متوفی بلاوارث و غائب مفقودالاثر و همچنین جرائم را برای ساختمان‌های فوق تخصیص دهد.

رئیس – فوریت مطرح است آقای اسلامی موافقید؟ (بلی) آقای ملک مدنی موافقید؟ (بلی) آقای جمال امامی موافقید؟ (عرضی ندارم) آقا ی عامری موافقید؟ (عامری مخالفم) بفرمائید

عامری – مخالفت بنده از این جهت است آنچه استنباط کردم در این لایحه تعلیق در مجازات است مطابق اصول فضائی تعلیق در مجازات معنی ندارد و تعلیق با اصطلاحات قضائی که داریم بنظر بنده رعایتش نشده تعلیق مال حکم محکومیت است این یک قانونی است که پیشنهاد کننده اش در دنیا یک شهرت بسزائی یافت این قانون قانونی است که مسیو برانژه سناتورها فرانسوی در ۱۸۸۴ پیشنهاد کرد و یک معروفیت تامی در دنیا پیدا کرد برای اینکار یعنی به عقیده او بعد از مطالعات زیادی باین نتیجه رسید که اشخاص زیادی هستند که برای یک بار در مدت عمر مرتکب جرمی می‌شوند اینها نه فقط همان دقیقه بعد از انجام عمل نادم هستند بلکه این عده در محبس بجای اصلاح افکار سایرین را می‌گیرند و فاسد می‌شوند در اینمورد راهی فکر کرد که دو چیز بود یکی کیفیات مخففه که این می‌رود به محبس و آن قبح و خوف محبس از آن برداشته می‌شود یکی دیگر جنبه تشدید مجازات در این پیشنهاد مسیو برانژه دو چیز است مختلف را باهم انجام داد یکجا گفت که این را تعلیق می‌کنند بهمین حکم محکومیت تعلیق بشود بحبس نرود ولی در عین حال می گویند که اگر رد ظرف پنج سال آدم ماندی مشمول مرور زمان می‌شود اگر در ظرف پنج سال مرتکب جرمی شد هم مجازات جرم جدید و هم مجازات جرم اولی را با هم خواهی دید اگر بتمام کسانی که حقوق خوانده بگوئید قانون ۱۸۸۴ میدانند این است بگوئید قانون برانژه میدانند این است این قانون بگوئید قانون تعلیق میدانند این است این قانون بقدری خوب بود که تمام دولت‌ها از این قانون پیروی کردن دولت امریگا پیروی کرده دولت بلژیک پیروی کرده دولت انگلستان پیروی کرده ماساچوست که یکی از ایالات امریکا است آنها هم قبول کرده‌اند بنابراین بنظر بنده اصطلاحات قضائی را که ما پیروز می‌کنیم و معمول به همه جای دنیا است نباید اصطلاحات را با هم مخلوط بکنیم اگر می‌خواهیم مجازات را کم بکنیم که یکعده‌ای از زندانیان بیرون بیایند بنده صد در صد موافقم مطابق احصائیه هائی که هست قسمت عمده‌ای از این زندانیان اشخاصی هستند که از طرف محاکم نظامی در ولایات توقیف شده‌اند و هر چه داد می‌زنند تکلیفی برای اینها تعیین نکرده‌اند اینها اصلا محکومیتی ندارند تکلیف اینها باید بلافاصله معین بشود یک عده دیگری هم هستند که بمحبس رفته‌اند خرابی کار روی مجالس ما است اولین کاری که باید کرد اصلاح زندان‌ها و محابس است یک اشکال دیگری هست ما قانون تعلیق داریم در ماده ۴۷ بعد آمدند این قانون تعلیق را سر و دستش رازدند سابق قاضی اختیار داشت مطابق همین اصول نگاه می‌کرد به بشره مجرم هر کس ممکن است در زندگی یکمرتبه لغزش بکند ولی آدم فاسدی نیست یک مرد شریف و شرافتمند و خوب ممکن است یک موقعی عصبانی شده و مرتکب یک جرمی بشود قاضی هم این را محکوم می‌کند ولی میداند که برای اولین بار مرتکب شده و دیگر هم مرتکب نمی‌شود آنوقت قاضی در حکمش می‌آید تعلیق می‌کند یعنی میکوید من ترا محکومت کردم باین عمل اما اینحکم اجرا نمی‌شود اما اگر حکم اجرا شد و رفت در محبس دیگر تعلیق معنی ندارد یکی از اشکالات بنده اصطلاحی است که در این جا هست و بر خلاف قوانین قضائی است بنده نظرم اینستکه اگر آقا یک فوریتش را بردارند برود بکمیسیون تا مطابق اصول جاریه اجرایش بکنیم و برای محابس یک ترتیب دیگری بدهیم و آن اینستکه آن اصولی که امروز هم دنیا می‌پسندد که اگر قاضی هم تعلیق نکرد و رفت بمحبس حالا فکری پیدا شده که میگویند همینطوری که اگر مریض برود پیش یک طبیب حسابی نمی‌گوید که آقا من سه ماه دیگر چهار ماه دیگر بپنج ماه دیگر معالجه می‌کنم و خوبت می‌نمایم میگوید آقا بیا معالجه بکن هر وقت خوب شدی بهت می‌گویم آنوقت تشریف ببرید بنابراین نظر قاضی هم فقط باید تشخیص بدهد که آیا این مسئولیت ارتکاب این عمل را دارد یا خیر اگر مسئول شناخت اینرا می‌فرستد بمحبس موقت مدیران محابس باید اشخاص علاقمندی باشند ننگاه بکنند ببشره آدم اگر دیدند اینها اشخاص قانونی هستند می گویند آقا روزها برو و شبها بیامحبس وقتیکه دیدند آدم حسابی است و اطاعت می‌کند و از عملش نادم و پشیمان است یک دوره‌ای آزادش بگذارند و بگویند آقا بفرمائید شما آزاد هستید اگر می‌خواهید تعلیق هم بکنید باینصورت بکنید والا مجازات را کسی تعلیق نمی‌کند بنابراین بنده خواستم استدعا کنم که از فوریت صرفنظر بکنید که بیاید بکمیسیون دادگستری و آقایان آنجا اصلاحش بکنند.

رئیس – آقای وزیر دادگستری

وزیر دادگستری (آقای علی هیئت)- جناب آقای عامری که از علمای حقوق هستند و از قضات برجسته وزارت دادگستری بودندو مدتی است آنجا را ترک فرموده‌اند لکن در اینجا اشکالی فرمودند راجع باصطلاح قضائی تصور می‌کنم که یک مختصر اشتباهی کرده باشند فرمودند که حکم تعلیق می‌شود حکم قابل تعلیق نیست حکم وقتب که انشاء شد از حاکم این تحقق پیدا کرد و این قابل تعلیق نیست تعلیق حکم اینستکه قاضی رسیدگی بکند وبیان حکم را موکول کند بیک امر دیگری که اگر این امر حاصل شد انشاءحکم بکند ولی وقتیکه حکم را انشاء کرد و ابلاغ کرد این حکم تمام شد تحقق پیدا کرد چیزی که قابل تعلیق است اجرای مجازات است ماده ۴۷ قانون مجازات را بنده می‌خوانم می گوید شخصی که بموجب این قانون بواسطه ارتکاب جنحه محکوم بحبس شده‌است در صورتیکه سابقا بواسطه ارتکاب جنحه یا جنایتی محکوم نشده باشد محکمه میتوتاند نظر باخلاق و احوال مجرم و دلائل موجه اجرای مجازات را نسبت باو معلق دارد (صحیح است) این ماده را بطوریکه ایشان هم فرمودند سابق قضات دستشان باز بود و می‌توانستند نظر باوضاع و احوال شخص مجرم اجرای مجازات را در ضمن حکم خود قید کند هم تعلیق اجرای مجازات را در ضمن حکم خود قید کند هم تعلیق اجرای مجازات را ولی بعدا آمدند این ماده را اصلاح کردند و مخصوص کردند به موارد خاصی و دست قاض را بستند و اگر آن ماده بقوت خودش باقی بود ما امروز محتاج نبودیم این قانون را بیاوریم ولی چون آن ماده محدود کرده بود قضات را و آنها نتوانستند حکم تعیق بدهند.

لذا ما فعلا با این قانون خاستیم که آن اصل را اجرا کنیم بنابراین تصور می‌کنم که این اشکال اصطلاحی در نظر آقایان وارد نشده باشد دیگر روشن بشود و اما راجع بزندانها، اصلاح زندانها در همین قانون هم پیش بینی شده‌است یعنی ۱۰ زندان در ۱۰ استان باید ساخته شود، با رعایت انواع محکومیت جزائی که هنوز در زندانها ما اینرعایت نشده‌است، وقتیکه با این لحاظ زندانها ساخته شد البته احوال زندانیها هم بهتر خواهد بود و اینطور خلطه و آمیزیش بین قاتل و جانی و یک اشخاصی که یک گناههای سبکی کرده باشند، دیگر این اختلاط و آمیزش که تولید چندین معایب اخلاقی می‌کند نخواهد بود. و اینکه فرمودند بکمیسیون برود در حر حال با قید یک فوریت تقاضا کرده‌ایم که برود بکمسیون و در کمیسیون هم مورد نظر و شور و مطالعه قرار گیرد چونکه اگر دو شوری بود خیلی قضیه طول پیدا می‌کرد وضع این زندانیها در این زندانها بسیار رقت آور است که واقعا اگر خود جناب آقای عامری تشریف ببرند از نزدیک وضعیت آنها را ببینند شاید اصرار داشته باشند بجای یک فوریت دوفوریت باشد (صحیح است) و عجالتا بیشتر از این توضیح را بنده مقتضی نمیدانم.

معرفی آقای دکتر سمیعی بمعاونت وزارت دادگستری از طرف آقای وزیر دادگستری و بقیه مذاکره لایحه زندانیان و تصویب فوریت آن

۵- معرفی آقای دکتر سمیعی بمعاونت وزارت دادگستری از طرف آقای وزیر دادگستری و بقیه مذاکره لایحه زندانیان و تصویب فوریت آن)

وزیر دادگستری – ضمنا آقای دکتر سمیعی را که از قضات عالی مقام وزارت دادگستری و از کسانیست که بحق تحصیل کرده‌است ومدتها ما در دیوان کشور عملیات ایشان را دیده‌ایم بسمت معاونت وزارت دادگستری معرفی می‌کنم

رئیس ـ آقای اسلامی

اسلامی ـ بنده دلایل و مستندانی دائر باینکه این لایحه بسیار بمورد و بجاست باخود داشتم و یادداشت کرده بودم، چند روز هم آورده بودم چون این لایحه بتأخیر افتاد دیگر در منزل ماند البته یکی دو موضوع خیلی مهمی که بخاطرم می‌آید اینجا عرض می‌کنم که آقایان محترم توجه داشته باشند که این یک امر بسیار فوق العاده ئی نیست که دولت آورده از نظر قانون که آقایان نمایندگان زیاد درش امعان نظر کنند، برای اینکه ما مطابق ماده ۴۷ قانون مجازات عمومی وبعضی مواد دیگر که بنده بخاطر ندارم چون چندی است وکالت دادگستری کمتر می‌کنم یادم رفته این عمل را خود محکمه یعنی خود قاضی موقعی که شخصی را آن محکمه محکوم می‌کند، همان موقع قاضی محکمه مطابق ماده ۴۷ می‌تواند مجازات او را تعلیق کند (فقیه زاده ـ آنهم موارد خاصی دارد) بلی (عامری ـ نظرمن هم همینست)موارد خاصی دارد و آنهم جز در مورد اعدام بقیه موارد همین مواردیست که لایحه دولت بر آن مشعر است، بنابر این آقایان توجه داشته باشند وقتیکه یک کسی محکوم بدو سال زندان بشود، قاضی محکمه قبل از اینکه این متهم یکروز بزندان برود، می‌تواند این مجازات را تعلیق بکنند وجدان حکم می‌کند که مال بیچاره ئی که یکسالست در زندان مانده، البته مجازات او را تعلیق کنیم یعنی چون در آن موقع قاضی از آن اختیار قانونی استفاده نکرد، دولت ناچار شدکه قانون بمجلس بیاورد من وظیفه نمایندگان میدانم که از روی وجدان و انصاف رأی بدهند بطوریکه شنیده‌ام گویا ۹۵۰۰ نفر خلاص می‌شوند البته ما ۹۵۰۰ نفر را خلاص نمی‌کنیم. بلکه پنجاه هزار نفر را خلاص می‌کنیم چونکه آنها هر کدام دارای خانواده ئی هستند (صحیح است) اینست آقایان موافقت بفرمائید فوریت اول تصویب بشود و در کمیسیون البته دقت لازم خواهد شد اما یک مطلب دیگری که بنده اینجا خواستم عرض کنم یک طبقه‌ای بکار برده وزیر عدلیه، جناب آقای وزیر عدلیه …

رئیس ـ آقای اسلامی اصلا وقتی فوریت مطرح است، راجع باصل موضوع نباید صحبت شود

اسلامی ـ همینست بنده موافقم این سلیقه‌ای که در مقدمه این لایح بکار برده‌اند که ما در زندان جا نداریم، اینرا من لازم نمی دایستم اینرا بیک صورت دیگری می‌نوشتند البته بهتر بود البته من درکمیسیون پیشنهاد اصلاحش را می‌کنم. راجع بزندانیان سیاسی البته آنها هم مشمول همین قانون خواهند بود، برای اینکه اصلا قانون اساسی بایستی هیأت منصفه حضور داشته باشد، این جا البته یک کسی رفته بود فرض بفرمائید بیچاره‌ای مطابق همان فلسفه‌ای که آقای عامری اینجا فرمودند که تمام علمای علم حقوق بر آن قائلند یک کسی روزنامه مردم دستش بوده او را گرفته‌اند محکوم کرده‌اند بدوسال زندان یا یکی باکسی طرف بوده غرض داشته یک دسته روزنامه چپانده توی جیبش دادگاههای نظامی این را گرفته‌اند زندانی کرده‌اند البته دادگاهها ممکنست وظیفه شانرا انجام داده باشند ولی آنها هم بیچاره‌ها گناهی نداشته‌اند و همینطور زندانی شده‌اند و شاید هم حالا نادم باشند وپشیمان باشند، قانون واصول وتمام وجدانیات حکم می‌کند که ما اینرا هر چه زودتر تصویب کنیم اینست که تقاضا می‌کنم آقایان به فوریت این لایحه رأی بدهند.

رئیس ـ باید رأی گرفته شود به فوریت لایحه عده کافی نیست (لحظه‌ای بعد اکثریت برای رأی حاصل شد) رأی گرفته می‌شود بفوریت این لایحه آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بکمیسیون دادگستری فرستاده می‌شود.

طرح گزارش کمیسیون راه راجع به برنامه راهسازی

۶ـ طرح گزارش کمیسیون راه راجع به برنامه راهسازی

رئیس ـ لایحه مربوط به بودجه راهسازی در جلسه قبل مطرح بوده و حالا آقایانی که باید صحبت کنند اسامی شان قرائت می‌شود، آقای ملک مدنی موافقید؟

ملک مدنی ـ بلی

رئیس ـ آقای معدل موافقید؟

معدل ـ بلی

رئیس ـ آقای اسلامی موافقید؟

اسلامی ـ خیر مخالفم.

رئیس ـ بفرمائید

اسلامی ـ بنده همانطور که الساعه بایک لایحه مفید که همین دولت آورده موافقت کردم، با یک لایحه بسیار مضری که دولت یعنی دولتهای اسبق آورده بودند واین دولت تعقیب می‌کند مخالفم البته این مخالفت مربوط بکار دولت و وزیر مربوطه اش یعنی آقای امیر همایون نیست بنده عرض کردم این لایحه اینطوری که تهیه شده بایستی که بیاید بکمیسیون بودجه بکمیسیون راه، رسیدگی مجددی بشود ضمانت اجرائی داشته باشد گه اگر دولت اگر وزارت راه اگر مأمورین مربوطه این ۱۸۰ میلیون تومان را که الان در بست اجازه اش را می‌خواهند بگیرند برای پنج سال اگر اینها را مصرف نکرد وراهها همینطور ماند، یکمتر آسفالت نشد، یک متر راه ساخته نشد، مسئولش کیست، اینست که بنده مخالف هستم که این لایحه از بین برود عرض می‌کنم که این لایحه یک مقدماتی داشت برای تهیه اینکار که این مقدمات خیلی بودار وده‌است این رابنده عرض کردم در درجه اول نظر اینست که بیک شرکت مورد نظری که بعضیها در آن شرکت دارند واگذار شود که این که این مصلحت وزارت راه و مخصوصا این دولت نیست من بیقین بجناب آقای وزیر راه این جا اطمینان می‌دهم و این صورت مجلس شاهد خواهد بود که ششماه دیگر نتیجه تا مطلوب تصویب این لایحه را خواهید فهمید. عرض کردم که با اصل این لایحه بنده مخالف نیستم. برای اینکه اگر واقعا این پولی که شما خواستید کفاف راههائی که می‌خواهند درست کنند بدهد بسیار خوب، اما بیک شرط، بشرط اینکه ما نمایبدگان ملت که این را تصویب می‌کنیم اطمینان داشته باشیم که این راهها از این وضع بسیار رقت باری که هست بیرون می‌آید و یک صورت آبرومندی پیدا می‌کند. اگر شما این اطمینان را بدهید بنده حرفی ندارم ولی شما نمی‌توانید این اطمینان را می‌دهید در جلسات قبل شما آمدید پشت این تریبون گفتید دستگاه خرابست من خودم هم این چیزهائی که آقایان نمایندگان گفتند تصدیق می‌کنم یکی از چیزهای که بنده مخالفم با این لایه آنروز هم اینجا بیان کردم و آقایان نمایندگان باید توجه داشته باشند اینستکه ما در بست بودجه مملکت را بدون امعان نظر بدون دقت بدون رسیدگی تصویب بکنیم و بدهیم ۲۰۰ میلیون پول براه آهن دادند که آقایان اصلا نمیدانند که آنجا چه بساطی هست یکمقدار پول برنامه دادند که اصلا هیچ مربوط بآقایان نمایندگان نیست و ما در این دخل و خرج آنها هم نظارتی نداریم کمیسیون برنامه هم که نمی‌تواند نظر خود را بآن‌ها بقبولاند. یکمقدار پول هم به لوله کشی داده‌ایم و کنترل نمی‌کنیم، امیدواریم که خوب از آب دربیاید یک قسمتی هم که مال دانشگاهست، الان هم می‌خواهند اعتبار پنجساله می‌خواهند چون بنده این توضیح را می‌دهم می ترسم آقای وزیر راه تشریف بیاورند اینجا بفرمایند که ما اعتبار تازه‌ای نمی‌خواهیم بگیریم همان اعتبار بودجه سالانه‌است این را میدانم ولی ما بودجه سالیانه شما را در ظرف پنجسال الان تصویب می‌کنیم که شما آن کار‌ها را بکنید. بنده اطمینان دارم که وزارت راه قادر نیست یکدهم اینکارهائی را که در برنامه ذکر شده انجام بدهد. اینست که بنده مخالفت می‌کنم و تقاضا می‌کنم خود جنابعالی موافقت بکنید این بیاید بکمیسیون بودجه و کنیسیون راه ما قول می‌دهیم که ظرف یکماه اینکار وضع آبرومندی پیدا کند با یک ترتیبی که خیال نمایندگان راحت شود که حتما این کار انجام می‌شود. (نورالدین امامی ـ از کمیسیون بودجه گذشته)آقای امامی کمیسیون بودجه یک صورتی تعیین کرده‌اند از راهها که این راهها درست بشودند یک مبلغی هم تعیین کرده‌اند که این مبلغ مصرف اینکار‌ها بشود بنده نمی‌گویم کمیسیون بودجه زحمت نکشیده نه خیلی زحمت کشیده اما ذکر نشده کی مسئول است شما ممکنست ششماه باشید وفردا بروید یک وزیر دیگر بیاید بگوید من نبودم آن یکی کرده، یکی دیگر بگوید آن یکی کرده، بعد پنج سال تمام شده اصلا معلوم نیست مسئول کیست؟ بنده عرض میکم که این برگردد به کمیسیون مجددا برای اینکه یک وقتی بشود یک راه حلی پیدا شود و مطمئن بشویم که حتما اینکارها خواهد شد چون من میدانم که این پولی که آقای وزیر راه تعیین کرده حتما تصدیق می‌کنند که این پول این راهها را تکافو نمی‌کند می‌کند آقا؟ (وزیر راه ـ حالا می‌آیم عرض می‌کنم) من اطمینان دارم که این راهها با این پول درست نمی‌شود. برای چه ما پول بگذاریم؟ شما که اطمینان دارید که با ۱۸۰ میلیون تومان نمی‌توانید این راهها را بسازید بنابراین اگر اینطور است تمام راههای ایران را تمام دهات و قصبات، تمام راههای فرعی را هم بگذارید چون درست نمی‌کنید آقای فرهودی یک یادداشتی داده‌اند که راجع بتذکرات ایشان در جلسات قبل توضیح عرض کنم که راجع براه خوزستان چیزی در آنجا ذکر نشده.

اما بنده مطلبی را در اینجا بیان کردم آقای وزیر راه که توجه نفرمودید، بنده شنیدم، یعنی شنیدن نیست حتمی است که چندی قبل، قبل از وزارت جناب عالی، وزارت راه آمد با یک شرکتی بنام شرکت هو ختیف قردادی بست با اینکه شرکت کامیسا کس امتحان داده بود وسایر شرکت‌ها هم حاضر شده بودند با یک وضع خدعه آمیزی با او قرادادی منعقد کردند که سالی تقریبا دو میلیون تومان باو بدهند که او در کارهای مقاطعه کارها، در کارهای راهسازی نظارت بکند، بنده نمیدانم اگر واقعا وزارت راه با این دستگاه عریض و طویل با ۵ میلیون تومان اعتبار پرسنلی، یعنی سالی ۵۰ میلیون ریال اعتبار پرسنلی دارد و حقوق می‌دهد به بازرس برئیس اداره و مهندس و چه وچه اگر اینها نمی‌توانند اداره کنند، کنترل کنند پس منحل بشود اصلا یک وزیر باشد و با شرکت هوختیف کار کند، اگر می‌توانند اداره کنند این دو ملیون تومان چیست؟ برای دادن بشرکت هوختیف که اینها در کار نظارت بکنند اینکه آقایان اگر هرکسی بیاید اینجا این موضوع را تکذیب بکند، بنده ۶ ماه دیگر اینجا سند می‌ریزم روی دایره و قضیه معلوم می‌شود خواهید دید. الان بنده این عرض را می‌کنم، اینجا ملت نمی شودی، بعد خواهید دید آقای ارباب مواظب توضیحات باشید (ارباب – توضیح قانونی می‌دهم) شرکت هوختیف دو نقضه تهیه کرده برای مقاطعه کاران یک نقشه‌ای دارد که برای مقاطعه کاران مورد نظر اوست و تومانی پنج ریال نفع می‌کند و یکنفضه دارد که تومانی ۵ ریال مقاطعه کار ضرر می‌کند اما مقاطعه کاریکه مورد نظر جناب شرکت هوختیف می‌باشد این جور نیست خود بنده ششماه دیگر نشان جناب آقای وزیر راه خواهم داد. پس جنابعالی یا وزارت راه را منحل بکنید، خودتان یا شرکت هوختیف کار کند با این قراردادی که با شرکت هوختیف بستید که دو میلیون تومان در سال به آن بدهید اینرا بهم بزنید یا صریحا اینجا بفرمائید که بمسئولیت من شرکت هوختیف هیچکار خلافی نخواهد کرد و این پولها مصرف این کار می‌شود ما هم با جان و دل بشما رأی می‌دهیم والا اگر بفرمائید اینجا مثل حرف‌های سایروز را که بله منهم تصدیق می‌کنم اوضاع خیلی خرابست و سازمان هم خیلی بد است ولی چه بکنیم؟ باید با این دستگاه کار کنیم اینکار ار ما نمی‌خواهیم استدعا می‌کنم که با یک شهامتیکه بنده در شما سراغ دارم اینجا بیان بفرمائید یا بفرمائید که وزارت راه قادر نیست که با این دستگاهی که دارد در این راهها نظارت کند: یا بفرمائید که این پول‌ها مصرف می‌شود و ما اطمینان می‌دهیم که حتما می‌شود، اینطور هشت پهلو صحبت نفرمائید مطلب دیگر راجع باسفالت راههائیست که در اینجا ذکر شده آسفالت راهها مربوطه یک تصویبنامه ایست که بین دوره ۱۴ و ۱۵ گذشت که لیتری یکعباسی بر قیمت بنزین اضافه کردند که این درآمد مجموعش صرف آسفالت جاده‌ها بشود.

بطوریکه حساب کرده‌اند در آن سه چهار ساله سالی ۱۲ میلیون تومان در آمد بوده. این ۱۲ میلیون تومان اصلا معلوم نیست کجا آسفالت شده، من از جناب آقای وزیر راه سؤال می‌کنم که لطفا بفرمائید اگر چه در زمان وزارت ایشان نبوده با مسئولیتی که فعلا دارند بفرمائید که این سه چهار سال این دوازده میلیون تومان بکجا رفته؟ اساسا درآمد آسفالت یکسالش را یکی از دولتها داده بود بحقوق کارگرهائیکه اعتصاب کرده بودند البته بعد برگشت قانونی از مجلس گذشت که این پول فقط مال آسفالت خیابان‌ها و شهرهای پایتخت و خارج است (نورالدین امامی – آقای اسلامی یازده میلیون هم برنامه گرفته پس نمی‌دهد) دو میلیون هم برنامه گرفته پس نمی‌دهد برنامه خیلی چیزها پس نمی‌دهد، عرض کنم اینست که باید بیان بفرمائید که این سه چهار سال این پول چه شده؟ بعدا هم اینرا بدانید که این دوازده میلیون تومان فقط مال آسفالت است بیاید برود توی خزانه گیر بکند الان یکعده آسفالت کارهائی مشغول آسفالت هستند و وزارت راه البته شاید تقصیر نداشته باشد و وزارت دارائی این پولها را گرفته مصرف کارهای دیگر کرده اینها برخلاف هر اصلی که شما تصور بکنید هست مضافا باینکه بعضی از شهرها را گرفتند زیر و رو کردند گفتند چون خارج شهر را نمی‌توانیم آسفالت کنیم داخل شهر را آسفالت می‌کنیم یعنی خیابانهائی که دو تا جاده را بهم وصل می‌کند آمدند خیابانها را ریختند بهم گرد و خاک و سنگ و خاشاک و پول هم ندارند با آسفالت کار بدهند و کارها تعطیل شده جمع می‌شوند پشت در اطاق این باید تذکر داده شود بوزارت دارائی متأسفانه آقای وزیر دارائی و معاونشان اینجا نیستند که بگوئیم این پول فقط مال آسفات کاریست و بایستی بمصرف آسفالت کاری برسد بنده مطالب زیادی داشتم که یادداشت داشتم یادم رفته، نمی‌دانستم که امروز مطرح می‌شود اگر می‌دانستم این یادداشتها را می‌آوردم آنچه که بخاطر داشتم این بود ولی مجددا برای حفظ حیثیت دولت و خود آقای بوشهری خواهش می‌کنم این لایحه را استرداد بکنند و ظرف دو هفته بدهند به کمیسیون یک اطمینانهائی باین آقایان داده بشود که این کارها انجام بعد بیاید بمجلس بنده نمی‌گویم اصلا برود پی کارش نه تای یک هفته کمیسیون راه یکهفته کمیسیون بودجه والا یک صورتی نوشته‌اند که با این پولها یک راههائی درست بشود با این پولها خودشما می دانید و امروز هم بیرون فرمودید که بای این پولها این راهها درست نمی‌شود همینطور هم الان تصدیق می‌کنید بنابراین بهتر اینست این لایحه برگردد بیاید بکمیسیون‌ها و ما رسیدگی بکنیم و یک چیز حسابی در بیاید که هم ما و هم شما در عذاب نباشیم.

رئیس – آقای وزیر راه

وزیر راه – عرض کنم جناب آقای اسلامی فرمودند تمام قسمتهای مختلفه پی را که در مد نظرشان بود راجع باین لایحه پنج ساله راهسازی این جا بیان فرمودند (اسلامی – همه‌اش را نگفتم) امیدوارم که تقریبا همه اش باشد راجع باصل موضوع لایحه که آقا فرمودید که ۱۸۰ میلیون تومان را از ما اختیار می‌خواهید بگیرد همچو اختیاری را از آقا نمی‌خواهید بگیریم وزارت راه هر سال یک بودجه ئی دارد که همانطور که آقا حالا فرمودید سالی ۱۲ میلیون تومان پول اسفالت چطور شده در کجا مصرف شده؟‌درباره بودجه وزارت راه هم در این چند سال همین سؤال را می‌شد بفرمائید برای اینکه پروگرام معینی نداشت وزارت راه و تمام عیداتی که چه از قسمت خود بوجه وزارت راه و چه از قمست بودجه عایدات آسفالت تمام مصرف می‌شد بدون آنکه یک نقشه معینی داشته باشین و متأسفانه امروز خود بنده هم باید تصدیق بکنیم که راههای ما هیچکدامشان آنجوری که بایستی تسطیح شده باشد نشده‌است و این پولها که برای آسفات عایدات آسفالت بوده مصرف شده در شهرها برای اسفالت همین خیابانهائی که دو تا جاده را بهمدیگر وصل می کرده‌اند تصدیق می‌کنم که سه سال سه دوازده میلیون بوده یعنی سالی دوازده میلبیون تومان مصرف شده‌است و شاید بتوانیم بگوئیم که درهر شهری یک خیابان اسفالت شده و شاید یکمقداری گرد وخاک مردم کمتر می‌خوردند (مکرم – آنهم همه جا نشده جناب آقای وزیر راه) در صورتی که اگر این پول در سه سال پیش طبق یک برنامه معینی مصرف می‌کردند همانطور که امروز از مجلس شورای ملی استدعا می‌شود که اجازه بفرمائید که طبق یک برنامه معینی بمصرف برسانیم که حداقل در سال هزار کیلومتر آسفالت در این مملکت ایجاد بکنیم همینطور که در جلسات گذشته بعرض آقایان رساندم که اگر ما بخواهیم جاده آسفالت داشته باشیم که حقیقت جاده صحیح باشد بایستی در نظر بگیرند آقایان کیلومتری بین ۵۰تا ۶۵ هزار تومان خارج خواهد داشت بنده تصدیق می‌کند که شاید در این لایحه که در کمیسیون بودجه و کمیسیون راه بتصویب رسیده، یکمقداری در اصل لایحه‌ای که خود دولت تقدیم کرده بود در قسمت اسفالت کاری اضافه شده‌است ما برای برنامه پنج ساله پنج هزار کیلومتر را در نظر گرفته بودیم در کمیسیون‌های مربوطه اینطور صلاح دانستند که یک محل هائی که مهمتر بود در نظر بگیرند و این پنج هزار کیلو متر را کردند ۷۰۰۰ کیلومتر، البته ما با این اعتباری که در وزارت راه در سال داریم با بودجه‌ای که وزارت راه خواهد داشت هفت هزار کیلومتر را موافق نمی‌شدیم اسفالت بکنیم. مگر این که در آتیه دولت یک عایدات اضافی پیدا بکند و یک اعتبار اضافی بوزارت راه داده شود که ما بتوانیم این هفت هزار کیلومتر را آسفالت بکنیم نمانیدگان محترم نبایستی انتظار داشته با این بودجه ئی که وزارت راه امروز دارد و با عایداتی که امیدوار است از آسفالت تحصیل بکند موفق بشود که سالی بیش از هزار کیلومتر جاده آسفالته داشته باشد و اما راجع بهوختیف که آقا اظهار نظر فرمودند همانطور که بیان فرمودند این قرار داد در کابینه سابق امضاء شده‌است و اصولا ما در قسمت راهسازی بایستی عرض کنم که اطلاعات فنی کامل نداریم مخصوصا در خصوص راههای آسفالته ایکه وزارت راه می‌خواهد انجام بدهد عین همین ترتیب را در مورد راه آهن داشتیم که اگر به وسیله متخصصین خارجی شروع بساختمان راه آهن نمی‌شد ما خودمان متخصصینی که امروز دارم و در اثر چند سال کار کردن کامساکس در این جا ما توانستیم دارای متخصص بشویم که امروز دو راه آهن، یکی راه آهن مشهد و دیگری راه آهن تبریز بدست مهندسین ایرانی ساخته شده و بهترین راهها و پل‌ها و تونلهائی که امروز در این دو راه ساخته شده از شاهکار‌های مهندسی است ولی در قسمت راهسازی این متأسفانه این قسمت در گذشته مورد نظر نبوده باینجهت بنده اصولا تصور می‌کنم که در اینقراردادی که با کمپانی هوختیف بسته شده ما می‌توانیم این استفاده را بکنیم که انشاءالله بعد از سه چهار سال داری یم مهندسین متخصص بشویم. همانطور که در قسمت راه آهن سازی دارا هستیم (امامی اهری – خاصه خرجی شده آقا) حالا عرض می‌کنم آقایان محترم می‌بایستی اجازه بدهند بوزارت راه که پنجهزار کیلومتر در عرض پنجسال برای این مملکت راه آسفالت بکند و بعد وزارت راه را مجاز بدارند که خودش انتخاب بکند که این پنجهزار کیلومتر در پنج سال که بایستی ساخته شود کدام شاهراه‌ها عمده و کدام یک را در ابتدا شروع بکند اگر هم بخواهد هر پنج جاده مهم را شروع بکند و سالی دویست کیلومتر آسفالت کاری بکند در هر حال خوش این اجازه را دارا باشد که این را بطور الاهم فالاهم (پناهی – پنج هزار کیلومتر بتشخیص کیست؟) این پنج هزار کیلومتر پنج شاهراه ایران است که مرکز را بشمال و جنوب و شرق و غرب کشور متصل می‌کند. البته برای نگاهر داری راههاهای موجود وزارت راه الی ۱۲ میلیون تومان از عایدات خودش را برای نگاهداری سایر راهها موجود مصرف خواهد کرد که تا بتوانیم جاده‌های عمده را اسفالت کنیم البته وقتی که این پنج جاده آسفالت شد آنوقت ما بودجه اضافی خواهیم داشت و خواهیم توانست راههای جدیدی درست کنیم و برای راههای موجود هم مبالغ بیشتری مصرف بکنیم و امیدواری ما این است که انشاءالله از عایدات نفت بتوانیم برای قسمت راه سازی یک مبلغ متناسبی در نظر بگیریم بلکه این پروگرامیرا که پنج ساله تعهد می‌کنیم بسازیم و بتوانیم بفضل خداوند و با کمک آقایان زودتر انجام بدهیم در یک قسمت دیگر از مطالبی که فرمودند و اظهار نگرانی کردند از شرکت هوختیف این قصاص قبل از جنایت است هوختیف هنوز شروع بکار نکرده‌است بنده دفاع از هو ختیف یا هیچ شرکت ساختمانی نمی‌توانم بکنم ولی یک شرکتی که هنوز نیامده و هنوز هیچ کاری رانکرده و فقط یک قراردادی را با او امضاکرده‌اند بنده نمی‌توانم تعهد بکنم که این شرکت هوخ تیف آزاد نیست که خودش مناقصه بگذارد و هر راه را بهر کسی که بخواهد واگذر بکند اینطور نیست اگر بعرض آقا این طور رسیده صحیح نیست ما یک شورای فنی مافوق اداره هوختیف داریم از نقطه نظر دادن مناقصه‌ها و انتخاب راهها و مقاطعه کارها. هوختیف فقط مسؤلیتی که دارد نظارت در آن قراردادی که ما داریم (اسلامی – و تقشه برداری) و تقشه بردای عرض کردم در قسمت نقشه برداری آن‌ها مهندسینی دارند در قسمت اول بعرض آقا رساندم که ما در قسمت راه سازی یک نواقصی دایم که آن نواقص بایستی تکمیل بشود هم برای نقشه برداری و هم برای نظارت در راه‌های شوسه اما اگر این جواب بنده که امیدوار هستم نظر آقا را تأمین کرده باشد در سایر قسمت‌ها کم کردن یا زیاد کردن یا اصولا برگرداندن لایحه و کمیسیونها این لایحه ایکه در دو کمیسیون بتصویب رسیده اگر آقایان اصرار دارند که باز هم لازم است یک مرتبه دیگر بکمیسیون برگردد بنده اصرار ندارم که این بر نگردد ولی شما این را میدانید ما بایستی تکلیفمان روشن باشد که باز هم با این پول‌ها بطوریکه فرمودید خاکباز بکنیم؟ و باز توی شهرها برویم سیصد متر و چهار صد متر اسفالت درست کنیم یا اینکه این پولها را جمع کنیم و راه سازی بکنیم؟ این تصمیم را آقایان بگیرند

رئیس – پیشنهاد کفایت مذاکرات رسید

ملک مدنی – بنده عرایضی دارم یک مخالف حرف زده یک نفر موافق هم باید صحبت بکند

رئیس – دو نفر هم در جلسه پیش صحبت کرده‌اند و این جلسه دوم است.

ملک مدنی –بعد از یک مخالف یک موافق هم باید صحبت بکند.

رئیس – منهم میدانم ولی آقای نبوی پیشنهاد کفایت مذاکرات کرده‌اند

ملک مدنی – این پیشنهاد مال جلسه پیش بوده آقای اسلامی هم نمی‌بایستی حرف بزند

رئیس – در جلسه پیش آقای کشاورز صدر پیشنهاد کفایت مذاکرات داده بود و بعد خودشان پس گرفتند حالا این پیشنهاد کفایت مذاکرات که از طرف آقای نبوی دسیده اگر تصویب نشده می‌توانید صحبت بکنید صورت جلسه قبل در این مورد روشن است (پیشنهاد می‌کنم بکفایت مذاکرات در کلیات رأی گرفته شود نبوی، ناظرزاده، امینی) در همین زمینه از آقای نورالدین امامی هم پیشنهادی رسیده‌است

ملک مدنی – این عادت آقای نبوی است که هر وقت لایحه‌ای در مجلس مطرح می‌شود می گویند مذاکرات کافی است و نمی‌گذارند هیچکاری در این مجلس بحث بشود در این لایحه باین مهمی هنوز چهار نفر حرف نزده‌اند

رئیس – آقای نبوی

نبوی – اگر نوبت صحبت ببعضی از آقایان نرسیده این را تقصیر بنده نباید بدانند.

ملک مدنی – تقصیر آقا این است که نمی‌گذارید صحبت بکنند هنوز هیچکس حرف نزده در این لایحه

نبوی – قبلا یک جلسه مجلس صرف اینکار شد یک لایحه که نباید چند جلسه صحبت بشود بنده خودم همه آقایان میدانند که کمتر از همه در مجلس صحبت می‌کنم و هیچ شهوت صحبت ندارم کسی مخالف نیست که شما صحبت بکنید شما این اعتراض را ببنده کردید بیائید ده دفعه صحبت بکنید کسی مخالف نیست شما بیائید دویست دفعه صحبت کنید بنده گوشم دائم حاضر است عرض کنم علت اینکه بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات دادم بر خلاف آنکه همکار محترم بنده آقای اسلامی فرمودند بعقیده بنده این لایحه از بهترین لوایح است و ما باید سعی کنیم که بگذرد و قطع دارم که جناب آقای ملک مدنی هم با بنده موافقند و اگر می‌خواستند صحبت بکنند منظورشان این بود که بعنوان موافق صحبت بکنند و البته بعنوان مخالفت با پشنهاد کفایت مذاکرات هم ایشان می‌توانند صحبت کنند ما تجربه را در کارها باید در نظر بگیریم خود این که راهها خراب است این است که وزارت راه می ساخته و تا حالا عملی نشده و ما یک فرسخ راه صحیح و حسابی نداریم و این دلیل است که ما این رویه را باید عوض کنیم راه آهنها همان طوریکه جناب آقای وزیر راه فرمودند از این طریق ساخته شده در تمام دنیا مؤسساتی هست که مجهزند با تمام وسایل فنی و راههائی می‌سازند و عماراتی می‌سازند دولی که از ما خیلی جلوترند و بیشترند آنها رویه شان برای راهسازی و سایر اصلاحات همین است باید ما سعی بکنیم که این لایحه تصویب بشود جناب آقای ملک مدنی هم حتما موافقت خواهند فرمود دو جلسه هم هست که روی اینلایحه صحبت شده شور دوم هم هست در کمیسیون راه هم تصویب شده در کمیسیون بودجه هم خود جناب آقای ملک مدنی تشریف داشتند و اگر ما اینرا بکمیسیون ارجاع کنیم شاید اصلا تصویب نشود اگر اشکالی درباره این لایحه بنظر شان برسد اشکال وقتی مطرح خواهد شد که مذاکره در کلیات تمام بشود و پیشنهادات شروع بشود و هر نقصی هم که در لایحه می‌بینید می‌توانید بصورت پیشنهاد تقدیم بکنید که بر طرف بشود و با وجود این اگر واقعا مطالب مهم و ضروری دارند و می‌خواهند بعرض مجلس برسانند بنده مخالفتی ندارم.

رئیس – آقای ملک مدنی

ملک مدنی - عرض کنم بنده جزو موافقین اسم نویسی کرده‌ام مطالبی جناب آقای وزیر راه فرمودند بنده خودم در کمیسیون بودجه سابق بودم در این کمیسیون فعلی هم هستم لازم بود که اینجا توضیح داده شود بقول آقای اسلامی یک موضوع مهم اساسی است که خود آقا هم اشاره بهش فرمودید راهسازی در دنیا یکی از عوامل مؤثر و باصطلاح حیاتی اقتصادی است اینکه درش تردید نیست این یک چیز بسیار واضحی است و بدبختانه کشور ما از قدمهای حساسی که برای کارها باید بردارد و متأسفانه بر نداشته یکی هم همین راه نداشتن است راه خاکی آنهم یک همچو راه مفتضحی که جز اینکه یک مشت پول را مأمورین ببرند و بخورند و زیررو بکنند نتیجه و ثمری ندارد این صحیح نیست بنده هم با اصل این موضوع موافقم نظر جناب عالی هم صحیح است و مخالفتی هم با اصل موضوع ندارم و بایستی که با یک برنامه ۵ ساله راهسازی داشته باشیم که وزارت راه تکلیفش روشن باشد و اینکار را انجام دهد ولی یک مطلبی را که جنابعالی فرمودید که بنده اجازه خواستم صحبت کنم آن مسئله این شرکت هوخ تیف بود که این جا فرمودید مقایسه با کامپساکس کردید در موقعیکه ما راه آهن خواستیم درست بکنیم بیست و شش سال پیش بود که در آنموقع، مهندس و اینهمه متخصص نداشتیم آنروز اگر کامپساکس بودجود آمد بفرمایش خودتان برای این بود که متخصص نداشتیم امروز دیگر احتیاج بمؤسسه کامپساکس نداریم الان دو رشته راه آهن مشهد و آذربایجان را با متخصصین خودمان می‌خواهند درست کنند انی تصویبنامه ایکه در دولت پیش صادر شده و این اقدامی که شده آنچه که ما تاکنون اطلاع داریم یک عمل سر راست و حساب ساده‌ای نبوده یک اشخاصی آمده‌اند برای سوء استفاده، بنده اینجا صریح عرض می‌کنم این شرکت هوخ تیف را بوجود آورده‌اند همینطوری که آقای اسلامی فرمودند تا بتوانند تمام مناقصه‌ها را ببرند و یک اشخاص و شرکت‌های معینی استفاده‌های بزرگی بکنند مثل اینکه تا حالا کرده‌اند اگر وزارت راه با این بودجه عریض و طویل با اینهمه اعضاء و مهندسین که دارند بتوانند سالی هزار کیلو متر راه را بفرمایش خودتان بمناقصه بگذارد و آنها را اسفالت کند و یا نظارت کند اصلا ثمر این دستگاهی که درست کرده‌اید چیست؟: این عمل را من بکلی مخالفم که سالی دو میلیون تومان بدهیم بیک شرکتی نقشه تهیه کند و نظارت کند همین کار را با دستگاه خودتان با وزارت راه خودتان بکنید دیگر شرکت هوخ تیف لازم نیس اینکار عمل دولت سابق در ایجاد این شرکت بنظر بنده ناصحیح بود و روی سوء نیت بود دوم اینکه اگر هم می‌خواهند یک همچو عملی بکنند باید اجازه از مجلس و کمیسیون بودجه بگیرند یعنی در بودجه وزارت راه این مبلغ را بنویسید بیاورند اگر کمیسیون بودجه تصویب کرد آنوقت باید شما این عمل را بکنید (نبوی – هر سال باید در بودجه نوشته شود) هر سال باید در بودجه باشد اینطور نیست آقای نبوی؟ چون هر سال باید کمیسیون بودجه و مجلس رسیدگی کند بچه قسم است این تصویبنامه مجوز نیست که شرکت هوخ تیف بخواهد الان خودش را مهیا کند و تازه اگر این لایحه هم گذشت به آنشرکت نیتوانید مراجعه کنید باید لایحه اش را بیاورند بکمیسون بودجه و اگر کمیسیون بودجه موافقت کرد که شرکت هوخ تیف می‌تواند در این راه سازی ۱۳۳۰ را عرض می‌کنم نظارت کند و نقشه و برنامه و پروگرامش را تعیین کند آنوقت می‌تواندی والا سالی دو میلیون تومان از بابت راهسازی و اسفالت نمی‌تواند بیک شرکتی بدون اطلاع مجلس بدهند بنده خواستم عرض کنم عمل تصوب نامه آن دولت غلط بود و مجوز قانونی ندارد بعد هم ملاک عمل نیست اینها توضیحات بنده‌است والا خود حنابعالی که می دانید بنده بجناب عالی نهایت اعتماد را دارم و هر علی را که زیر نظر حضرتعالی بشود بنده اطمینان دارم ولی باید یک قدری جلوی این حیف و میل‌ها را بگیردید از دولت فعلی که انتظاراتی مردم ازش دارند این است که جلو دزدیها و حیف میلهائی که سابق می‌کردند بگیرد و اگر همان وضع و همانروش باشد که فرقی بین این دولت و دولت سابق نیست و بنده یقین دارم که شما خودتانهم که وزیر راه هستید شما که وزیر اینکار هستید از سابقه امر اطلاع دارید که سوء استفاده می‌کردند همه می‌دادند غیر از این است آقایان بنده صد هزار تومان اعتبار برای راه بین ملایر و اراک که بسیار با زحمت حواله کردیم این صد هزار تومان را وقتی تحقیق کردیم ده هزار تومانش مصرف شده بود و ۹۰ هزار تومانش را خورده بودند عرض کنم مأمورین شما سوء استفاده کردند استفاده مأمورین دولتی دو قمست است یکی اعتبارات ساختمانی است یکی هم اعتبار راهسازی (فرهودی – یکی هم سازمان برنامه) سازمان برنامه که هیچ بنده خواستم این توضیحات را عرض کنم که جنابعالی خودتان را مهیا کنید جلو این مسائل را بگیرید والا بنده با اصل برنامه پنچساله مخالف نیستم و موافقت هم دارم.

رئیس – رأی گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد.

- تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای وزیر فرهنگ

۷- تقدیم دو فقره لایحه بوسیله آقای وزیر فرهنگ

رئیس – آقای وزیر فرهنگ لایحه دارند.

وزیر فرهنگ – بنده عرض مفصلی ندارم دو لایحه‌است راجع ببرقراری مستمری برای بعضی از کارمندان فرهنگ است یکی از اینها مربوط بخانواده مرحوم کمال الملک است دیگری هم راجع بیکی از دبیران است آقای وجیه الله مجذوب که در سن جوانی فوت کرده و ورثه اش بلا تکلیف هستند تقدیم می‌شود.

بقیه مذاکره گزارش کمیسیون راه راجع ببرنامه پنجساله راهسازی

۸- بقیه مذاکره گزارش کمیسیون راه راجع ببرنامه پنجساله راهسازی

رئیس – پیشنهاد قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)

• پیشنهاد می‌کنم تکمیل ساختمان حیاتی راه ایران چاه بهار در برنامه راهساز اینرا مقدم اجرا شود. مهدی ارباب

رئیس – آقای مهدی ارباب

مهدی ارباب – در بدو نظر شاید این پیشنهاد بنده مورد تعجب بعضی واقع شود برای اینکه هر یکی از نمایندگان بتوانند پیشنهاد بکند که ساختن حوزه انتخاباتی خودشان مقدم باشد اما فرقی هست بین آن پیشنهادات و پیشنهادی که بنده تقدیم کردم اگر آقایان هم صحبتهای بین الاثنین را یک خورده کنار بگذارند این صحبتهای بین الاثنین نمی‌گذارد که بفهمند اصلا بنده چه عرض می‌کنم در سال گذشته در بودجه راهسازی کشور حتی یکریال برای ساختن راههای بلوچستان پیش بینی نکردند و در بودجه هم نگذاشتند و سهمی هم به بلوچستان از لحاظ راهسازی ندادند وقتی بنده بکمیسیون بودجه مراجعه کردم گفتند سازمان برنامه خواهد داد سازمان برنامه هم که جزو غلط مشهوری است در این کشور (فرهودی – دستگاه نفله پول است) (ثقه الاسلام – متأسفانه یکریال پول هم ندارد) باصطلاح عامیانه بلوچستان همیشه بین دو پلاس روی زمین ماده حالا هم که این لایحه تهیه شده باز می‌بینم نوبتی به بلوچستان نخواهد رسید این بود که بنده پیشنهاد کردم که تکمیل ساختمان راه چهار بهار که یکی از حیاتی ترین راهها ایران است مقدم قرار بگیرد حالا اگر شخص جناب آقای وزیر راه شخصا تعهد می‌فرمایند و قول می‌دهند که نگذارند اقلا بتاخیر بیفتد و باز راههای غیر ضروری مقدم بر راه چاه بهار قرار بگیرد بنده ممکن است پیشنهادم را پس بگیرم اما نکته دیگری را هم می‌خواستم عرض کنم و آن این است صورتی را که در این لایحه بند می‌بینم این جا خیلی خاصه خرجی بعمل آممده یعنی یک راههائی است که در مرحله اول اهمیت بسزائی ندارد در مرحله اول قرار گرفته و یک راههائی که در مرحله اول راه حیاتی و اقتصادی کشور است در مرحله آخر قرار گرفته مخصوصا تمنی می‌کنم در این قسمت هم تجدید نظر بفرمائید آقای وزیر راه حالا اگر جنابعالی در اینجا با قد رعنای خودتان پا می‌شوید و تعهد میفرمائید بنده پس می‌گیرم والا رأی بگیرند.

رئیس – آقای وزیر راه

وزیر راه – این نمراتی را که روی جاده‌های مختلف گذاشته شده از نمره یک تا ۴۴، اینها تمام نمراتی است که راههای ایران را ذکر کرده‌ایم بقید نمره و هیچ دلیل بر این نیست که نمره ۱۷ زودتر از نمره یک شروع نشود این تشخیص بسته به پولی است که وزارت راه در اختیار خواهد داشت علاوه بر قسمتی که برای اسفالت گذاشته می‌شود این قسمت چون برنامه پنج ساله‌است (ارباب – سابقه وزارت راه ما را نگران کرده‌است تقبل بفرمائید تا بنده پس بگریم) اجازه بفرمائید آقای ارباب هیچ راهی را ما بدون اینکه با کمیسیون راه مجلس صحبت نکنیم نخواهیم ساخت و البته جز در قسمت اسفالت که عرض کردم که این پنج راه شاهراه ایران است که باید در ظرف پنجسال ساخته شود بقیه راههای شوسه با نظر و موافقت آقایان جلوتر و عقب تر وزارت راه شروع خواهد کرد و امیدوار هستم که همینطور که فرمودید چون راهی را که تذکر فرمودید یکی از راههای مهمی ست که باید حتما حق تقدم داشته باشد در موقع خودش یقین دارم که وزارت راه نظر آقای ارباب را تأمین خواهد کرد.

ارباب – بسیار خوب بنده پس گرفتم،

رئیس – پیشنهاد دیگری خوانده می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد)

• اینجانب پیشنهاد می‌نمایم در قسمت تبصره ۲ این لایحه راه تهران به قزوین از طریق علیشاه عوض اشتهار و زهرا که راه مهمی می‌باشد و فعلا نیمه تمام است ضمیمه تبصره ۲ قرار گیرد - کهبد

نورالدین امامی – اینها تمام پیشنهاد خرج است

رئیس – این یک لایحه ایست که راههای معینی را وزارت راه معین کرده حالا بیست و هشت فقره پیشنهاد خرج است و گمان نمی‌کنم که عملی بشود حالا بیست و هشت فقره پیشنهاد خرج است و گمان نمی‌کنم که عملی بشود حالا آقای کهبد بفرمائید توضیح بدهید.

کهبد – این پیشنهادی که بنده کردم یکراه نیمه تمامی است که الان مشغولش هستند ویکی از راههای مهم کشور است و از راههای سابق شاه عباس بوده و شاید جمعیت زیادی در اطراف این راه مسکن دارند یعنی در حدود ۱۵۰۰ یاد و هزار پارچه آبادی از این راه استفاده می‌کنند و قسمت اعظم و خواربار و کالائی که از اشهار می‌آید اگر این راه تمام بشود قطعا در هزینه زندگی تأثیر بسزائی خواهد داشت جناب آقای وزیر راه مستحضر هستند و ایشان هم دستور داده‌اند الان یک مقدار زیادی عمله در آنجا مشغول کار است بنده می‌خواستم استدعا کنم که این راه چون یکی از راههای مهم کشور است در موقعی که اسفالت منظور بکنید جناب آقای وزیر راه تمنی می‌کنیم این پیشنهاد بنده را قبول بفرمایند و این هم خرج نیست برای اینکه اساسا خود این لایحه خرج است ما چیز فوق العاده‌ای نگفتیم گفتیم که این هم جزو راههائی که ضروری است مورد توجه قرار بگیرد و مورد توجه قرار بگیرد می‌خواستم استدعا کنم جنابعالی هم یا پیشنهاد را قبول بفرمائید یا توضیحی بفرمائید که بنده قانع بشوم.

رئیس – آقای وزیر راه

وزیر راه – بنده تصور می‌کنم که بقدر کافی و بطور روشن خاطر آقایانرا متوجه ساختم که ما در قسمت اسفالت کاری پنچ شاهراه مملکت را باید شروع کنیم حالا این شاهراهها از کدام مناطق باید عبور بکند این موضوع البته با نظر آقیان ببهترین طرق از محل هائی که بیشتر مورد استفاده مملکت باشد عبور خواهد کرد اجازه بفرمائید که این پیشنهادات در کمیسیونی که بعدا تشکیل خواهد شد برای اینکار آنجا مطرح شود والا بنده حالا نمی‌توانم بآقا عرض کنم که از آنجا خواهد گذشت یا نه باین موضوع در موقعی که این شاهراهها ساخته شود متوجه خواهیم شد و امیدوارم که نظر آقا تأمین شود.

کهبد – با توضیحاتی که جناب آقای وزیر راه دادند که تشریف می‌آوردند در کمیسیون راه و آنجا مورد توجه قرار می‌گیرد بنده پس می‌گیرم

رئیس – پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود (بشرح زیر خوانده شد) پیشنهاد می‌کنم لایحه مورد بحث به کمیسیون بودجه و راه ارجاع و پس از ۱۵ روز امعان نظر مجددا بمجلس تقدیم شود عباس اسلامی (صحیح است)

نبوی – مخالفم.

رئیس – آقای اسلامی.

اسلامی – الان آقای وزیر راه ۳۸ تا پیشنهاد اینجا است هر نماینده‌ای حق دارد برای حوزه انتخابیه اش پیشنهاد بکند هیچکس هم نمی‌تواند جلوش را بگیرد برای اینکه وقتی در بودجه پیشنهاد نکند و وقتی در راهسازی پیشنهاد نکند پس اصلا چرا می‌آید اینجا کارش چیست؟ و این است که اگر این پیشنهادات مطرح شود و آقایان توضیح بدهند و موافق و مخالف صحبت کند و مخبر توضیح بدهد و دانه دانه آقا جواب بدهید ۱۸ روز طول می‌کشد بنده اول اینجا عرض کیدم که موافقت بفرمائید این برود بکمیسیون راه در ظرف ۱۵ روز تجدید نظر بکنند و بعد بیاید برای آنکه در آنجا هر نماینده‌ای نسبت بحوزه انتخابیه اش جرفی دارد تشریف می‌آورد نظریه اش را می‌دهد و یک چیز جامع الاطرافی تهیه می‌شود آقای وزیر راه بری رفع نگرانی آقای بنده پیشنهاد کردم که ظرف ۱۵ روز برگردد که جنابعالی خیالتان راجت باشد شما موافقت بفرمائید برای اینکه الان بنده این پیشنهاد را مسترد نخواهم کرد و عده هم برای رأی کافی نیست که رأی بدهند ممکن است تصویب بشود خود جنابعالی این کار را بکنید فداکاری بکنید.

رئیس – مطابق آئین نامه لوایحی که مطرح است مخبر یا دولت و یا نمایندگان می‌توانند تقاضا بکنند که به کمیسیون برود و این پیشنهاد هم همینطور است آقای امامی مخالفید؟ بفرمائید.

نورالدین امامی – عرض کنم که آقای اسلامی توجه بفرمائید که بدبختانه خوی چون مثل من وکیل بیعرضه‌ای دارد من تا کنون یک وجب از راههای خوی را نتوانسته‌ام اسفالت کنم یا بدبختانه چون وزیر راه همیشه رفیق من بود و او هم مثل من بود نتوانسته برفیقش کمک بکند ولی فرمایشات آقا هیچکدام دلیل نمی‌شود که ما بر خلاف مقررات و تشریفات مجلس شورای ملی عملی انجام بدهیم (اسلامی – چه مخالف مقرراتی مطابق پیشنهاد بنده شده) بنده که وسط فرمایش شما عرضی نکردم شما هم بعرایض بنده توجه بفرمائید بعد حاکم بین بنده و جنابعالی رأی نمایندگان محترم مجلس است (احسنت) اینکه فرمودید بکمیسیون برود چون ۳۸ فقره پیشنهاد شده و اگر خوانده بشود چند روز وقت مجلس شورای ملی را می‌گیرد و اینکه دلیل نمی‌شود اگر به کمیسیون هم برود و برگردد ممکن است وکیل صرف نظر نکند و باز هم پیشنهاد بدهد این یکی، در ثانی در این آئین نامه برای بنده و جنابعالی تکلیفی تعیین کرده‌اند این دولت یک قانونی آورده رفته در کمیسیون‌های بودجه و راه طرح شده و راهها و شاهراهای مورد نظر را در نظر گرفته‌اند به ترتیب القدم فالاقدم اینطور نیست که عده‌ای برای حوزه انتخابیه شان دست و پا بکند (فرهودی – فرمودند راههای مورد نظر) آقای فرهودی، آقای وزیر راه یک روزی اینجا فرمودند بدبختانه من خودم اهل جنوب هستم نمی‌خواهم بگویم که نصف بودجه وزارت راه در جنوب و مخصوصا حوزه انتخابیه اقا مصرف شده و صد یک بودجه خوزستان اگر در آذربایجان رفته بود الان آذربایجان رشک برین بود یکماه پیش از این صد میلیون تومان تصویب کردیم برای راههای جنوب (فرهودی – یک دینار آنجا خارج نشده ممکن است باشخاص داده شده باشد) آقا ساکت باش، آقای رئیس ساکتشان بکنید آقا که نمی‌گذارند ما حرف بزنیم این است من صد در صد مخالفم و اینکه آقای وزیر راه فرمودند این راهها مقصود شاهراههاست و پنج خط است که شهر بنده چه باشد چه نباشد مهمش راههای اقتصادی کشور است که باید کشور متصل بشود البته بعد از این قسمت راههای دیگر الاقدام و فالاقدم در نظر گرفته خواهد شد تصویب خواهد شد این است که استدعا می‌کنم آقا هم از پیشنهادشان صرف نظر بفرمایند و اگر هم صرف نظر نمی‌فرمایند قضاوتش با نمایندگان محترم است.

ختم جلسه بنوان تنفس

۹- ختم جلسه بنوان تنفس

رئیس – بر طبق ماده ۱۲۵ مخبر و وزیر و معاون می‌توانند تقاضا کنند که لایحه به کمیسیون برگردد و همینطور مجلس می‌تواند رأی بدهد بنابراین با این پیشنهاد باید رأی گرفته شود آقایان اگر موافق هستند ده دقیقه تنفس داده شود (مجلس بیست دقیقه بعد از ظهر بعنوان تنفس ختم و دیگر تشکیل نشد)

رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت