مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ بهمن ۱۳۳۷ نشست ۲۶۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه: ۲۶۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۹ بهمن ماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- سؤال آقای پردلی راجع به ساختمان پل لهراب زابل و جواب آقای وزیر راه
۳- طرح و تصویب یک فوریت و اصل گزارش کمیسیون راه راجع به استخدام آقای پل فورل فرانسوی کارشناس نگاهداری خط و ارسال به مجلس سنا
۴- اعلام صورت لایحه اختیار استاندارها از مجلس سنا
۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون گمرکات راجع به استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون
۶- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به معافیت ادارات دولتی از پرداخت حق‌الثبت و نیم‌عشر اجرایی.
۷- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت پیشازظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- صورت غایبین جلسه قبلی قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
غایبین بااجازه- آقایان: فرود- مرتضی حکمت- اخوان- برومند- محمودی- امید سالار- مهندس جفرودی- بهادری- مهندس ظفر- باقر بوشهری- کاظم شیبانی- سراج حجازی- اورنگ- کدیور- اعظم- زنگنه- قراگزلو- دکتر عمید- مهندس فروغی- امامی خویی- شادمان- مسعودی- ثقهالاسلامی.
غایبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری- مهندس فیروز- دکتر فریدون افشار- اریه- دکتر اصلان افشار- عامری- قریشی.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه- آقایان: فضایلی- بزرگنیا- مهدوی- دکتر اسدی- دکتر جهانشاهی- خرازی- مهندس بهبودی.
رئیس- نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ آقای مهندس اردبیلی.
مهندس اردبیلی- در اظهارات بنده اشتباهاتی هست که تصحیح می‌کنم می‌دهم به تندنویسی
رئیس- بدهید اصلاح می‌شود. دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس جلسه قبل تصویب می‌شود.
۲- سؤال آقای پردلی راجع به ساختمان پل لهراب زابل و جواب آقای وزیر راه
رئیس- امروز سؤالات مطرح است آقای پردلی.
پردلی- سؤال من از وزارت راه مربوط پل لهراب است بارها از پشت این تریبون مزاحم آقایان شده‌ام بعد از سالها که مردم سیستان تقاضا کردند و چند سال طول کشید و مبالغ گزافی خرج شد پل موقتی لهراب تمام شد این پل که تمام شده اگر تعمیرات اساسی که لازم دارد نکنند در ظرف یک روز اگر آن طغیانهایی که در سیستان معمول بوده و امروز نیست بیاید از بین خواهد رفت با همین وضعی که آب در سیستان نیست هر روز هم این پل احتیاج به تعمیر دارد این بود که سؤال کردم ببینم وزارت راه چه اقدامی در این باب فرموده.
رئیس- آقای وزیر راه
وزیر راه- جناب آقای پردلی نماینده محترم راجع به پل لهراب سؤال فرمودهاند که برای استحضارشان توضیحات زیر داده می‌شود:
پل لهراب در اواسط سال ۱۳۳۵ شروع شد و در اسفند ماه ۱۳۳۶ خاتمه یافت. در ابتدای کار طول پل ۱۷۰متر پیشبینی شده بود ولی بر اثر جاری شدن سیل و تغییر مسیر رودخانه لازم شد که طول پل به ۲۱۰ متر افزایش پیدا کند. این پل ۲۷ دهانه دارد که هر کدام پنج متر است پایههای آن چوبی است ورودی آن پایهها پوشش با پنج عدد تیرآهن است و روی آن تیرهای فنری هم در عرض تیرهای فلزی دیگری گذاشته شدهاست که استحکام کافی برای عبور کامیونها دارد جمع اعتباری که از هر حیث برای ساختمان پل به مصرف رسیده شش میلیون و ۱۲۵ هزار ریال می‌باشد چون هیچگونه مصالح ساختمانی در محل پیدا نمیشد وزارت راه ناگزیر بود که پایههای چوبی این پل را از جنگلهای خاف به محل حمل بکند و تیرهایآهنی را از تهران بفرستد و برای پوشش سطح پل از جلفا مقداری چوب تهیه کردیم و به محل فرستادیم (صحیح است) برای اینکه ساختمان پل با حداقل هزینه برای کشور تمام بشود با یک تصویبنامه هیئت دولت هزار ریال فرسوده که در راهآهن مورد استفاده نبود به محل فرستادیم و دیناری خرج این آهنها نشد یک پایهکوب هم از اداره بنادر گرفتیم به محل فرستادیم برای پایهکوبی این شمعها و تمام این کارگران فنی مأمورین اداره بنادر و راهآهن دولتی ایران بودند که سعی شد حداقل هزینه ساختمان این پل تمام بشود موقعی که هیئت دولت از سیستان و بلوچستان بازدید کرد اهالی زابل تقاضا کردند که این پل تا فروردین خاتمه پیدا نماید مهندسی که مأمور ساختمان پل بود تضمین کرد و گفت قبل از فروردین هم عبور خواهد داد و تعهد خودش را انجام داد در اسفند ماه موقعی که مشغول کوبیدن آخرین پایه بودند این مهندس در رودخانه پرت شد و جان سپرد و موقعی که به وضع این مهندس که اختیار تام داشت خوب رسیدگی شد دیدند که ماترک این مهندس از چند تومان تجاوز نمی‌کند جناب آقای مهران استاندار بلوچستان وسیستان منت گذاشتند به کارکنان وزارت راه مخارج کفن و دفن و ختم این مهندس را عهدهدار شدند وزارت راه هم سعی کرد با گذراندن تصویبنامه به زندگی اولادان این مهندس کمک و پیشبینی لازم را بکند بهطوری که ملاحظه می‌فرمایید نهایت دقت و صرفهجویی در ساختمان پل به عمل آمده به علاوه این یک منطقه طغیانی است و بهطوری که آقای پردلی استحضار دارند تا کنون چندین بار مهندسین وزارت راه به محل رفتند و پل را بازدید کردند و اخیراً هم اعتباری به مبلغ سیصدهزار ریال در اختیار اداره راه بلوچستان گذاشتهایم که با نصب تورهای سیمی که مملو از سنگ می‌شود مانع سرایت آن به طرفین پل میگردد و طرفین پل را حفاظت خواهد کرد امیدواریم هیچگونه پیش‌آمدی برای این پل نخواهد بود.
رئیس- آقای پردلی
پردلی- من با هر کسی صحبتی از جناب آقای وزیر راه تیمسار انصاری کرده‌ام از خوبیشان تعریف کرده‌ام شکی در این قسمت ندارم اما آنچه که عرض می‌کنم مربوط به جریان کار آنجا از نظر مردم است از روز اول که این پل شروع شده بود من معایب این پل را که نظر مردم آنجا بود به عرض آقایان و وزارت راه میرسانیدم پایههای این پل روی رسوب کوبیده شده رسوبی که رودخانه از این طرف به آن طرف میبرد اگر آب اندکی زیاد بشود آن رسوب برداشته می‌شود و پل معلق می‌شود (علامه- پل معلق بد نیست) راه علاجش این است که پهلوی این پایههایی که زده شده آهن بکوبند تا به زمین بکر برسد الان این را که می‌گویم وسیله دارند بروند ببینند و درست کنند بعد از روز که با آن همه سروصدا پل افتتاح شد چند چشمه آن خراب شد و عبور قطع گردید و در این جریان هیچکس مسئول نشد که چطور شد که با این همه سروصدا بعد از چند روز چند چشمه خراب شد و باز یک مرتبه دیگر اینجا ممکن است یک چیز پیش آمده باشد همانطور که تیمسار فرمودند یا رئیس راه گزارشی داده است تمام بلیات ارزی و سماوی دست به دست هم داده‌اند و این چند چشمه خراب شد. نمی‌دانم این رودخانه چه شده با اینکه مسئولیت متوجه کسی نبوده این پیشآمد می‌کند رئیس راه گزارش داده کمیسیون فنی وزارت راه در اینجا این نظر را دارد و با این ترتیب بنده نمی‌دانم آن مهندس آن کمیسیون عالی چطور علت را نفهمیدهاند به هرصورت مسئولیت لوث می‌شود و متوجه کسی نمی‌شود مردم آقایان به چشم دیدهاند در گذشته هم همینجا و در مدت دو ماه یک پل موقتی ساخته شد در حدود ده سال بیشتر طول کشید و هیچوقت هم خراب نشد در آن موقع شاید بیست هزار تومان بیشتر خرج نشد امروز بهطوری که من شنیدهام بیش از یک میلیونوسیصد هزار تومان خرج شده و هنوز هم پل نشدهاست با اینکه آب هم نیست اگر آب بود ملاحظه می‌فرمایید که یک روز پل را میبرد آن پل که داشتیم پیش از ده سال عمر کرد هیچوقت هم خراب نشد و احتیاج به تعمیر پیدا نکرد درصورتی که آن روز تمام آب هیرمند میآمد به سیستان ولی امروز متأسفانه آب در سیستان نیست میبینیم که هر روز این پل عیب پیدا می‌کند و احتیاج به تعمیر پیدا می‌کند در گذشته این تشکیلات نبود این بودجهها نبود این مهندسین نبودند هم پل داشتیم امروز با این بودجهها با این تشکیلات نه راه داریم و صنعت پلهایمان این است یک فرسخی زابل در جاده یک شب دو شب اتومبیلها می‌ماند و به عملهجات می‌گویند راه را باز کنید می‌گویند که شب است وظیفه ما نیست روز هم آنقدر اهمالکاری می‌کنند تا مجبور بشوند مسافرین پول بدهیند من بارها گفتهام که کامیونهایی کرایه کنید نمیکنند هزینهها به مصرف نمی‌رسد سوءاستفاده می‌شود حتی خود مأمورین بر علیه همدیگر اعلام جرم کردهاند از سوءاستفادههایی که می‌شود مردم عقیدهشان این است که مأمورین مسئولیت داشته باشند و اصل مجازات رعایت بشود تا حداکثر استفاده از این خرجها بشود حالا جناب آقای وزیر اگر نظری بهتر از این راه دارند برای مسئولیت و مجازات بیابند بفرمایند تا مردم قانع بشوند و امیدوار بشوند راجع به مهندس فرمودند این آقای مهندس که در آنجا بودند پیش از ۱۰ سال ناظر مالی بود و نظارت داشت و برای این پل جانش را به خطر نینداخت به یک تصادفی دچار شد و این همه سر و صدا و هیاهو در اطرافش بلند شد آقایان یک دست مکافاتی هم هست برای این همه نفلهکاریها اما یک چیزی هم هست این آقای مهندس قبل از اینکه من بیایم میگفتم شما که مهندس هستید و ناظر هستید چرا باید اینطور باشد چرا هیچ نمیگویید میگفت آقا اگر من گزارش بدهم کم را از کار میاندازند بیچارهام می‌کنند منتهی خودم دزدی نمی‌کنم و هیچ هم نمیگویم ولی هشتاد درصد در این کاری که شده روش دزدی شدهاست و ثابت هم می‌کنم این است وضعیت مملکت در نقاط دورافتادهای مثل سیستان جای دیگر را نمی‌دانم.
رئیس- آقای وزیر راه
وزیر راه- بنده خیلی متأسفم توضیحاتی که عرض کردم راجع به پل لهراب جناب آقای پردلی نماینده محترم را قانع نکرد در بلوچستانوسیستان خوشبختانه دولت یک استانداری اعزام داشته است که از هر لحاظ مورد اعتماد تمام افراد کشور است و قطعاً مورد اعتماد آقایان نمایندگان محترم هم هست (صحیح است) آنچه اعتبار برای این استان فرستاده می‌شود زیر نظر این شخص که مورد اعتماد است به مصرف میرسد و بنده سهچهار مرتبه آنجا رفته‌ام ایشان چیزی نفرمودند که در ساختمان این پل سوءاستفاده شده باشد عرض کردم ۲۱۰ متر پل ساخته شدهاست با این هزینه بنده به آقایان اطمینان می‌دهم که در هیچ کجای کشور ممکن نیست که بدین ترتیب و با این قیمت پلی ساخته بشود و بیشتر وسایلش را وزارت راه برسانند که فلان مأمور در فلان مورد سوءاستفاده کرده است تا مأمور را تحت تعقیب قانون قرار بدهم.
۳- طرح و تصویب یک فوریت و اصل گزارش کمیسیون راه راجع به استخدام آقای پل فورل فرانسوی کارشناس نگاهداری خط و ارسال به مجلس سنا
رئیس- لایحه استخدام یک نفر مهندس خارجی برای راهآهن مطرح است ولی یک عده از آقایان تقاضای فوریت کردهاند اول گزارش کمیسیون‌ها قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی کمیسیون راه در جلسه ۴ تیر ماه ۱۳۳۷ لایحه شماره هفدهم۴هفدهم دولت راجع به استخدام آقای مهندس پل فورل تبعه دولت فرانسه برای نگاهداری خطوط راهآهن را با حضور آقای معاون وزارت راه مطرح و ماده واحده پیشنهادی دولت را عیناً تصویب نمود اینکه گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- به وزارت راه اجازه داده می‌شود آقای پل فورل مهندس دیپلمه تبعه دولت فرانسه را به عنوان کارشناس نگاهداری خطوط راهآهن به طرق مکانیکی برای مدت یک سال استخدام و قرارداد لازم با مشارالیه مبادله نماید. حقوق آقای مهندس پل فورل در مدت مزبور به قرار ماهیانه چهل هزار ریال مقطوع خواهد بود.
تبصره- پیماننامه استخدام آقای پل فورل با رعایت قانون مصوب عقرب سال ۱۳۰۱ مبادله در صورت مداخله نامبرده در امور سیاسی و اجتماعی بدون هیچگونه حقی لغو خواهد شد.
مخبر کمیسیون راه مهندس فروهر
گزارش از کمیسیون امورخارجه به مجلس شورای ملی
کمسیون امورخارجه در جلسه نهم دیماه ۱۳۳۷ با حضور آقای ناصر ذوالفقاری معاون نخست‌وزیر لایحه دولت راجع به استخدام آقای مهندس پل فوری تبعه دولت فرانسه برای نگاهداری خطوط راهآهن را مطرح ماده واحده پیشنهادی دولت را عیناً تصویب نمود اینکه گزارش آن را در تأیید خبر کمیسیون راه به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امورخارجه- مرآت اسفندیاری
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی کمیسیون بودجه در جلسه ۲۶ آذرماه ۱۳۳۷ لایحه دولت راجع به استخدام آقای مهندس پل فورل تبعه دولت فرانسه را با حضور آقای معاون وزارت راه مطرح و با خبر کمیسیون راه موافقت نمود اینکه گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه- جلیلی
گزارش از کمیسون امور استخدام به مجلس شورای ملی کمیسیون امور استخدام در جلسه ۲۳ آذرماه ۱۳۲۷ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به استخدام آقای مهندس پل پفول تبعه دولت فرانسه برای نگاهداری خطوط راهآهن را مورد رسیدگی قرارداده و پس از مذاکرات لازم خبر کمیسون راه را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام- احمد مهران
رئیس- نسبت بدین گزارش تقاضای فوریت شده قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد مینماییم لایحه شماره هفدهم۴هفدهم دولت راجع به استخدام آقای پل فورل برای نگاهداری خطوط راهآهن با یک فوریت مطرح شود.
مهندس هدایت- دکتر جهانشاهی- مشار- صفاری- استخر- امیر بختیاری- دولتآبادی- مهندس فروهر- دکتر رضایی- دکتر دادفر- علامه وحیدی- دکتر ضیایی- رامبد- بوربور.
رئیس- فوریت مطرح است آقای آقایان مخالید؟
فلیکس آقایان- بنده در اصل لایحه عرضی دارم.
رئیس- آقای خرازی مخالفید.
خرازی- بنده با اصل لایحه مخالفم بافوریتش مخالف نیستم.
رئیس- آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی- بنده هم با اصل مخالفم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات لایحه مطرح است و شور دوم تلقی می‌شود آقای آقایان بفرمایید.
آقایان- بنده مخالف با استخدام مهندس فورل ندارم مخصوصاً که نوشته این مهندس دیپلمه هم هست (دکتر عدل- اصولاً هر مهندسی دیپلمه است) اینجا نوشته است دیپلمه است ولی من معتقدم که بایستی از متخصصین عالیمقام خارجی که بتوانند کادر های ایرانی را تربیت بکنند استفاده کرد ایراد بنده نسبت به این تبصره است اگر آقایان اجازه بفرمایند بنده این تبصره را میخوانم.
«تبصره- پیماننامه استخدام آقای پل فورل با رعایت قانون مصوب عقرب سال ۱۳۰۱ مبادله و در صورت مداخله نامبرده در امور سیاسی و اجتماعی بدون هیچگونه حقی لغو خواهد شد.»
این قسمت اخیرش به نظر بنده زائد است و من معتقد به این طرز قانوننویسی نیستم اصولاً هیچ خارجی نمیتواند در امور سیاسی ما دخالت بکند و البته این را میتوانستند در قراردادش بنویسند اما در قانون یک همچو چیزی را نوشتن ممکن است مفهوم مخالفی پیدا بکند بدین معنی که تفسیر کنند که در آن لوایحی که این موضوع نوشته نشده آنها حق دخالت در امور سیاسی و اجتماعی دارند، شهربانی داریم سازمان امنیت داریم مقررات داریم اگر یک خارجی تخلف کرد فوراً پروانه اقامتش را لغو می‌کنند و خودش را اخراج می‌کنند چه احتیاجی دارد که اینجا در متن قانون نوشته بشود بنده دیگر عرضی ندارم در موقعش تقاضا خواهم کرد که این قسمت حذف بشود برای اینکه این موضوع ایراد دارد.
رئیس- آقای خرازی مخالفید؟
خرازی- مخالفم
رئیس- آقای مهندس اردبیلی مخالفید؟
مهندس اردبیلی- مخالفم
مرآت اسفندیاری- بلی
رئیس- آقای خرازی.
خرازی- به شهادت همکاران محترم بنده همیشه با استخدام خارجیها برای کارهایی که اطمینان دارم از دست ایرانیها برمیآید مخالفم (دکتر عدل- این کار برنمیآید) اجازه بفرمایید آخر ما واردیم عرض می‌کنم بنده استدعا می‌کنم از متن لایحه که نوشته مهندس دیپلمه یعنی این مهندس ندارد و دکتر مهندس هم نیست و ضمناً از ناچیز بودن حقوقش هم معلوم می‌شود مهندس عالیمقامی نیست چون خارجیها را که می‌آورند اینجا هشت هزار و ده هزار و پانزده هزار تومان حقوق می‌دهیم بنده از تیمسار سرلشکر انصاری وزیر راه تقاضا می‌کنم ما که حالا آمدهایم نسبت به خودمان به نسبت حجم درآمدمان و کارمان روزبهروز داریم در موضوع راهآهن پیشرفت حاصل میکنیم و حقیقتاً مایه افتخار است برای اینها که راهآهن بین شاهرود مشهد و بین میانه و تبریز را خود مهندسین ایرانی کشیدند و برای ایرانیها اسباب افتخار است برای این کارهای کوچک به عنوان کارشناس مکانیک و امثال آنها باید ما برنامه داشته باشم اصولاً ما برای هر کاری باید برنامه داشته باشیم ما وقتی که در حدود چند کیلومتر راهآهن داریم و انتظار داریم که این راهآهن را روزبهروز توسعه بدهیم برای اینکه فعلاً بعد از هواپیما با این جادههای خاکی ساخته نشده که داریم راهآهن بهترین وسیله برای مسافرین است. بنابراین باید یک نقشههایی داشته باشیم بنده اطمینان می‌دهم به آقای وزیر راه که از بین همین مهندسین دانشکده فنی یک نفر نه چند نفر را بفرستند بروند یک سال یا دو سال در آلمان در بلژیک در فرانسه در انگلستان در این قسمتها مطالعه بکنند برگردند مطمئناً با حقوق خیلی کمتری که ممکن است نصف این حقوق باشد ثلث این حقوق باشد از نظر علاقهای که این افراد باب و خاکشان دارند میآیند و بهتر خدمت می‌کنند من نمی‌دانم تخصص اینها را کی تشخیص داده اصلاً چه موجب شدهاست که آمده‌اند این را استخدام کنند و توجه نکردهاند که از ایرانیها برای این منظور استفاده کنند ما نسبت پیشرفت و ترقی صنعت و علم حرفی نداریم ولی بنده نمی‌دانم که اشخاصی که دارای تخصص باشند و خلاصه در مملکت خودشان صاحب کاری باشند بدون هیچ رودربایستی باید عرض کنم نمیآیند به مملکت، بنده یک مثال کوچکی عرض می‌کنم چون آقای یزدانفر معاون وزارت فرهنگ هم اینجا تشریف دارند یک دبیر ریاضی با فیزیک یا شیمی که در دبیرستانهای تهران تدریس می‌کند اگر شما توانستید او حاضر کنید برود قزوین یا قم و سمنان درس بدهد نخواهد رفت اینها هم اشخاصی هستند که در مملکت خودشان کاری ندارند می‌روند در سفارتخانهها دست و پا می‌کنند به عنوان مهندس عالیمقام و متخصص میآیند در مملکت، بنده میخواستم اساساً توجه بشود بنده نمیگویم احتیاج به خارجیها نداریم چون یک احتیاج فوری وفوتی هست که البته باید برآورده شود ولی اساساً ما باید نقشه بکشیم در رشتههای مختلف قسمت پزشکی قسمت مهندسی قسمتهای دیگر فنی از همین ایرانیهای خودمان که دیپلم عالی مهندسی و پزشکی دارند بروند اطلاعات لازم کسب کنند البته در دنیا هر روز اختراعات جدید می‌شود ما اگر به طب اروپا بگردیم مخصوصاً در قسمت جراحی شاید بیست سال عقب باشیم و نسبت با آمریکا بگیریم بنده ادعا می‌کنم که صد سال ممکن است عقب باشیم. (پرفسور اعلم- خیلی کم لطفی می‌فرمایید صحیح نیست این ادعا)
رئیس- آقای وزیر راه
وزیر راه- بنده با فرمایشات جناب آقای خرازی نماینده محترم صددرصد موافقم در حالی که مهندسین ما بتوانند انجام وظیفه بکنند گناه است که ما از متخصصین خارجی استفاده کنیم (صحیح است- احسنت) در راهآهنی که یک مؤسسهای است که امروز ۳۵۰۰ کیلومتر طولش است و دستگاه‌های بسیار بسیار مشکل و غامض دارد که باید نگهداری بشود ما یک نفر متخصص داریم در قسمتهای دیزل و این شخص که تقاضای استخدام آن شده برای این منظور است که عرض می‌کنم تا بهحال خطآهن ما نگهداریش به وسیله یک عده عمله صورت می‌گرفت اینها در طول خطوط پراکنده بودند و بایستی با بیل و کلنگ این خطوط را نگهداری بکنند امروز با ترقیاتی که در تمام دنیا حاصل شده این ترتیب به کلی متروک شده و آن را کنار گذاشتهاند امروز نگهداری راهآهن با ماشینهایی است که متأسفانه تا بهحال با آن ماشینها داشتیم که یک شخصی را دعوت کنیم و از تجربیات او استفاده کنیم از یک سال قبل که احساسشده تعداد قطارهای راهآهن ایران روزبهروز زیادتر می‌شود دیدیم که خطوط ما درست نگهداری نمی‌شود اغلب آقایان نمایندگان که با قطار مسافرت فرمودند به بنده تذکر فرمودند که در بعضی نقاط این خط پستی و بلندی دارد ما با راهآهن فرانسه تماس گرفتیم و این مشکل را با آنها در میان گذاشتیم رئیس اداره خط و آبنیه ایران برای مدت ۱۵ روز برای این کار مسافرت کرد آقایان قبول کردند که یک نفر از متخصصین خودشان را برای یک سال به ایران بفرستند و ما چهل هزار ریال در ماه حقالزحمه به او بدهیم که برنامه نگهداری خطوط راهآهن ایران را با وسایل مکانیکی تنظیم بکند و تعلیم بدهد برای استحضار جناب آقای خرازی عرض می‌کنم در حال حاضر در حدود ۱۲ نفر از مکانیسینهای ما بدون هیچگونه خرجی الان در راهآهن فرانسه دارند کلآموزی می‌کنند که در این قسمت تجربه پیدا بکنند و با این وسایل آشنا بشوند و به جنابعالی اطمینان می‌دهیم که جزئیات این برنامه با نهایت دقت بررسی شدهاست (احسنت)
رئیس- آقای پرفسور اعلم مخالفید؟
پرفسوراعلم- موافقم
رئیس- بفرمایید.
پرفسور اعلم- در هر مملکتی ممکن است در بعضی قسمتها متخصص کم باشد و از ممالک دیگر برای آن قسمت متخصص بیاورند این عیب نیست همین امروز در آمریکا یکی از استادهای بزرگ ما آقای دکتر غفاری را بردهاند در مدرسهشان درس می‌دهد عیبی نیست برای آنها راهآهن ما تازه است ما متخصص و مکانیسین نداریم یک متخصص آوردهاند برای نگاهداری خطوط بسیار کار خوبی است بنده در این محضر مقدس بایستی عرضه ندارم به عکس آنچه گفته شده دانشگاه ما، دانشگاه جوان ما اطبای بسیار مجرب و دانشمندان بسیار مجرب تحویل مملکت ایران می‌دهد بایستی مقایسه کرد با وجود اینکه این دانشگاه ما جوان است عمرش دراز نیست ولی در طراز یکی از بهترین دانشگاههای دنیا است جراحهای ما با تمام اصول فنی و علمی دنیا آشنا هستند چرا می‌فرمایید که ما صدسال عقبیم خیر عقب نیستیم افتخار می‌کنم که دانشگاه ما در مدت کم در طراز دانشگاههای بزرگ دنیا قرار گرفته است و صلاح نیست که اینجا در پشت تریبون این صحبتها را بکنید دانشگاه ما عقب نیست هوش ایرانی به قدری است که نه تنها عقبافتادگی نداریم جلو رفتهایم این بنده از آقای وزیر راه تشکر می‌کنم بنده رفتم به شمال با وجود برف و طوفان راهها را بسیار خوب نگاه میدارند. (مهندس دهستانی- راه کرج را هم بفرمایید) راه کرج هم خوب است راه شمال خوب است و بایستی از ایشان تقدیر و تشکر کرد و اگر یک پیشنهادی می‌کنند برای اینکه یک متخصصی بیاورند برای این است که می‌دانند لازم است و آن متخصص لازم است برای ایران بنده استدعا می‌کنم که آقایان موافقت بفرمایند. (احسنت)
رئیس- آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی- بنده خیلی متأسفم با اینکه ما چهل سال است راهآهن داریم جناب آقای وزیر راه از پشت تریبون اعلام فرمودند که تا حال عملهها این راهآهنها را نگهداری میکردند بله جناب آقای پرفسور ایرانی هوش دارد قابل هست استعداد کافی دارد ولی گردانندهها از آنها استفاده نمیکنند در عرض این ۳۲ سالی که ما راهآهن داریم چرا تا حال در عرض این ۳۲ سال نخواستند از جوانان ایرانی تربیت کنند که امروز مجبور بشوند یک نفر خارجی را استخدام بکنند. (صحیح است) (مهندس بهبودی- اداره می‌کنند) ما ایراد به راهآهن نداریم ایراد به گردانندگان داریم که چرا تا بهحال تربیت نکردهاند که امروز محتاج باشند که یک تبعه خارجی را استخدام کنند روز جمعه ۲۸ آذر راهآهنی که از اهواز به تهران میآمده در نزدیکی ایستگاه قم از ریل خارج می‌شود یعنی از خط خارج می‌شود در اعلامیهای که صادر شده وسیله جز اثقال در ایستگاه نداشتهاند که بتوانند راه را باز کنند و قطار رد بشود ۲۴ ساعت راهآهن تعطیل شده جناب آقای وزیر راه شما حتی در ایستگاههای خودتان مأمورین و متخصصین ایرانی دارید ولی از آنها استفاده نمیکنید بنده اطلاع دارم اخیراً یک مهندس سنایی نامه رفته است در آلمان در قسمت دیزل آزمایشهای آن دارد مدت یک سال تمام کرده است
شاولان در تبریز تخمه میشکند جناب آقای وزیر راه من با این لایحه مخالف نیستم ولی مخالفتم با این است که در عرض این ۳۲ سال چرا از جوانان ایرانی تربیت نشدند برنامه کارتان کجا است اگر هست این چیست؟ من خواهشمندم در این قسمت توجه بفرمایید از جوانان ایرانی استفاده کنید و ما را از وجود این خارجیها بی‌نیاز بفرمایید. (صحیح است)
رئیس- آقای وزیر راه
وزیر راه- شاید بیان بنده نارسا بوده که سوءتفاهمی ایجاد کرده است که گفتهام راهآهن را یک مشت عمله اداره می‌کنند به هیچوجه بنده همچو چیزی را عرض نکردم در راهآهن همانطور که نمایندگان محترم استحضار دارند یک عده مهندس لایق هستند یک عده کارمند وظیفهشناس هستند و امروز خیلی مفتخرم به عرض مجلس محترم برسانم که یک همچو دستگاه فنی بزرگ با یک عده کارمند ایرانی اداره می‌شود. (صحیح است)
در این مورد هم که بنده استدعا کردم آقایان بذل عنایت بفرمایند با استخدام یک نفر متخصص برای این است که راهآهن یک بنگاه تجارتی است در همه عالم بایستی روی اصول تجارتی اداره بشود اگر برای آهن‌های سایر ممالک هم رجوع بفرمایید ملاحظه خواهید فرمود که تا ده سال قبل آنها هم نگاهداری خطشان به وسیله عمله بوده که بایستی با بیل و کلنگ در تمام خط بروند یعنی فاصله ۱۰ تا ۱۵ کیلومتری بین ایستگاهها را بروند و بازرسی کنند که تراورسها منظم باشد و این کار عمله است در همه جای دنیا این کار را عمله انجام می‌دهد نه مهندس بعد ماشینهایی تهیه کردند که امروز در سویس متداول است در فرانسه متداول است در آمریکا هم متداول است و آن زحمت کارگر را به کلی از بین بردند ما با این وسایل آشنایی نداریم و برای اینکه ما هم بتوانیم روی اصول تجارتی صحیح از راهآهن بهرهبرداری بکنیم استدعا شده که اجازه بفرمایند ما از راهآهن فرانسه یک نفر متخصص بیاوریم افراد لازم را تحتنظر او تربیت بکنیم و برای تأمین جان اشخاصیکه با راهآهن در ایران به صورت متداول امروزه استفاده بکنیم حالا بسته است به نظر آقایان.
رئیس- آقای مرآت اسفندیاری
مرآت اسفندیاری- بنده به حسننیت و تدبیر تیمسار محترم شکی ندارم و یقین دارم که واقعاً هموطنان ما جوانانی که با تحصیلات خودشان امروز شاغل مشاغلی شدهاند تا آنجایی که مقدور است کوشش می‌کنند فقط یک نکته را بنده میخواستم به حضور تیمسار عرض بکنم و آن موضوع این است که در ردیف راهآهن که کمال لزوم را برای این کشور دارد نباید جادهها واقعاً فراموش بشود الان استان کرمان یکی از دردهای بزرگش و آرزوهایش اتصال راهآهن یزد است است به کرمان بنده خیال می‌کنم که حیات تازه و نوینی برای این استان این اتصال راهآهن در کرمان توجهی که باید به راههای آنجا بشود نمی‌شود بنده این نکته را خواستم خدمت تیمسار تذکر بدهم جادهای است مابین بافت و سیرجان این جاده در حدود صد کیلومتر است و سه سال است که این جاده در دست ساختمان است (صحیح است) بنده شخصاً چندین مرتبه شانس داشتهام که این جاده را ببینم البته به طور درجه یک ساخته می‌شود زمان می‌خواهد تا تکمیل شود ولی فعلاً مشکلاتی برای مردم یک بخشی که بیش از شصت هزار نفر جمعیت دارد فراهم کرده است لااقل وسایلی فراهم کنند که جاده قدیم قابل عبور باشد حالا که جاده جدید نیست دوم اینکه در همین جاده جدید با وجود اینکه مدل درجه ۱ به قول مهندسین ساخته شده روی آن غلطک نینداختهاند کما اینکه در ۱۵ کیلومتری که ماشین را عبور داده‌اند به اندازهای کمتر جای دو لاستیک جاده فرورفته، اگر این طرز جاده پیش برود بنده خیال می‌کنم ضرر بزرگی به بودجه دولت بخورد، بنده استدعا می‌کنم این را توجه بفرمایید، اولاً مقرر بفرمایید که این جاده زودتر تکمیل شود و در ثانی این بودجه ناچیز غلطک را بفرمایید وزارت راه تصویب کنند.
رئیس- آقای مهندس فروهر
مهندس فروهر (مخبر کمیسیون راه)- هر چند بنده میدانم همه آقایان به این لایحه مفید رأی خواهند داد که در راهآهن ما با طریق مکانیزه تراورسها و ریلها کوبیده شود، بنده به عنوان یک مهندس خواستم اینجا یک توضیحی بدهم و در عین حال مخبر کمیسیون راه هم هستم وزارت راه یکی از وزارتخانههایی است که کارش طبق یک برنامه معینی از چند سال بدین طرف هر روز رو به بهبود میرود وزارت راه از وزارتخانههایی است که حداقل متخصص خارجی را دارد، در صورتی که کارش صددرصد فنی است و نهایت بی‌انصافی است که بدین وزارتخانه که یک لایحه میآورد که برای مدت یک سال است یک نفر کارشناس که کار او سابقه نداشته استخدام کند و در صورتی که جاهای دیگر لواحی می‌آورند که افرادی را برای دو سال استخدام کنند و در تبصره ننوشتهاند که در صورت لزوم دو سال دیگر تمدید بشود. بنده نمیخواهم از دستگاه‌های دیگر اسم ببرم بنده در کمیسیونهای دیگر هم هستم که لایحهاش به مجلس هم نمیآید یک دستگاهی ۱۰ نفر متخصص با حقوق هشت، ده دوازده و پانزده هزار تومان استخدام می‌کند با جمیع مزایا که البته حقوقشان هست و در مقابل مزایا هم دارند یک حقوق است، یک مزایاست، یک خانه است، یک مخارج رفت و آمد است، اینها استخدام میشوند و البته هر وقت غیر لازم بوده به موقع خودش تذکر دادهایم و در سال گذشته موظفشان کردیم آن دستگاهی که متخصص خارجی استخدام می‌کند یک معاون موظف ایرانی در مدت استخدامشان تربیت کنند برای این که تمدید استخدامشان پیش نیاید، وقتی یک دستگاهی می‌گوید که من متخصص می‌خواهم والا دستگاهم می‌خواهد ما جز اینکه از آن دستگاه تعهد بگیری نمیتوانیم بکنیم وزارت راه زحمت کشیده و کارش را در حدود امکان انجام داده است ماشینآلاتی الان آمده است که در کرج است که زیرکوبی ریلها و تراورسها را به وسیله مکانیزه انجام دهد این ماشینآلات هم که در چهل سال پیش که آقای مهندس اردبیلی فرمودند اختراع نشده بود و میخواستم عرض کنم که چهل سال پیش هم در ایران راهآهن وجود نداشته از ۲۰ سال پیش راهآهن بود (مهندس اردبیلی- قریب ۴۰ سال است) ۲۰ سال است که راهآهن سرتاسری شروع شده (مهندس اردبیلی- حضرت عبد العظیم) راهآهن حضرت عبدالعظیم راهآهن نبوده آن را آقای مشایخی ممکن است تشریف بیاورند توضیح بدهند، بنده آن را جزء راهآهن حساب نمی‌کنم و اما راجع به تبصره که آقایان بیاناتی فرمودند در ۱۳۰۱ قانونی گذشته که برای استخدام خارجیها باید شرایطی را رعایت کنند، در سال گذشته در کمیسیون برنامه تذکر دادند به دولت که این مطلب که در تبصره راجع بعدم مداخله در امور مالی و اجتماعی ذکر شده در متن قراردادها وارد کنند حالا دولت می‌خواهد در متن قرارداد وارد کند و حالا ایراد میگیرند که چرا نوشتهای این یک سابقه ۳۰ ساله دارد، خارجی نه در ایران، در هیچ کجای دنیا حق مداخله در امور سیاسی را ندارد مطلب دیگری که گفته شد که مهندس دیپلمه است و نتیجه گرفتند که این متوسطه دید، اینطور نیست، یعنی مهندسی اینطور نیست وقتی شخصی از مدارس مهندسی فارغالتحصیل می‌شود اصطلاحی است در تمام زبانهای خارجی به او می‌گویند مهندس دیپلمه و این دیپلم از لیسانس است به بالا ممکن است تا دکترا هم باشد کمااین که آقایانی ممکن است در مجلس باشند که دارای تصحیلات دکترا باشند این نمیرساند که این مهندس دیپلمه متوسطه است. این را بنده خواستم از لحاظ توضیح عرض کنم که درجه این شخص را پایین نیاورند راجع به اعزام مهندسین به خارج، لوایحی که راجع بدین قسمت همیشه اینجا می‌آید بنده میبینم آقایان مخالفت می‌کنند که بله یک عده سوگلی و نورچشمی را میخواهند بفرستند خارجه، حتی عنوان شد برای میکروبشناسی و قسمتهای طبی چطور است از مأمورین ایرانی که در خارج هستند یک نفر برود مثلاً یک نفر که نایب اول سفارت است و کارش سیاست است برود مثلاً در کنفرانس طبی میکروبشناسی شرکت کند، این مطالب را اقلاً از کمیسیون توضیح بخواهید، البته هر وقت اعزام یک شخصی به خارج پیش می‌آید با نظر بدبینی از اول تلقی نکنیم توضیح بخواهیم آن قسمتی که لازم است تصویب شود و آن قسمتی که باید جلوگیری شود راه دیگری دارد غیر از پشت تریبون مجلس که بشود جلوگیری کرد، بنده خواستم نتیجه بگیرم وزارت راه را باید تقویت کرد دستگاه راهآهن خوب کار می‌کند، در سال ۱۳۱۵ افتتاح شد اعلیحضرت فقید فرمودند که ما با مالیات قند و شکر و پول پیرزنها این راهآهن را ساختهایم، ولی نگهداری راهآهن مشکلتر از ساختمانش است اگر راهآهن بد نگاهداری شود فرسوده شود مثل سال ۳۱ خواهد شد که راهآهن به وضعی رسیده بود که قطار فرار میکرد و آتش می‌گرفت عرض کنم این مطالب علتش همان ریلهای خراب است این نگهداری می‌خواهد که راهآهن درست باشد کارش را بکند و ما باید آن را تقویت بکنیم حال دستگاه مکانیزه آوردهاند برای نگاهداری خطوط که انشاءالله در چند سال دیگر هم متخصص داشته باشیم و هم راهآهنمان بهتر باشد. (صحیح است)
رئیس- آقای مهندس بهبودی
مهندس بهبودی- عرض کنم که خیلی متأسفم امروز یک مؤسسهای که به دست مهندسین جوان به صحیحترین وضعی اداره می‌شود مورد قدرشناسی بعضی از همکاران ارجمند من قرار نگرفت من از نزدیک با این مؤسسه آشنا هستم و افتخار می‌کنم که یک موقعی هم کارمند راهآهن بودهام، مؤسسهای که یک روزی مدیر فنیاش خارجی بود مدیر بهرهبرداری آن خارجی بود، رئیس جدید آن خارجی بود رئیس تعمیر گاه لکوموتیو آن خارجی بود، امروز به دست مهندسین ایرانی اداره می‌شود که کلاً از دانشگاه جوان مآبیون آمده‌اند (احسنت) و این باعث افتخار دانشگاه ما است که توانسته است کادر فنی بنگاه راهآهن را تکمیل کند امروز در بنگاه راهآهن از آخرین اختراعاتی که در فن راهآهن شدهاست استفاده می‌کنند، لکوموتیوهای آخرین نوع لکوموتیوهایی است که در دنیای متمدن از آن بهرهبرداری می‌کنند، آقایان یک روز تشریف ببرید و برنامه حرکت این قطارها را از نزدیک مشاهده بفرمایید تصور نفرمایید که تنظیم این برنامهها و تنظیم این امر بهرهبرداری
کار سادهای است البته خیلی ساده است که بگویند روزی دو مرتبه فقط قطار مسافری تهران- مشهد حرکت می‌کند و روزی ۹ بار قطار باربری تهران اهواز حرکت می‌کند، ولی آقایان تشریف بیاورید تا از نزدیک مشاهده کنید تنظیم این برنامه بهرهبرداری به طوری که در ایستگاهها به نحو صحیحی همدیگر را تقاطع کنند که تولید سوانح نشود چه کار مشکلی است. (صحیح است)
امروز بنگاه راهآهن هر نوع جنسی که میخرد یکی از افتخاراتش این است که با فروشنده قراردادی امضاء می‌کند که باید عده‌ای از مهندسین را ببرد در کارخانه خود و حداقل مدت یک سال استاژ و کارآموزی بدهد که وقتی متخصصین برمیگردند با اجناس خریداری شده بتوانند کار کنند باعث تشکر بنگاه راهآهن و مهندسین جوان این مملکت است که اگر آقایان زحمت بکشند و تشریف ببرند راهآهن و گزارشهایی را که مؤسسات بزرگ خارجی برای این مؤسسه جوان نوشتهاند مطالعه کنند و آن وقت مباهات کنند که ایران دارای چه فرزندانی است. راهآهن ایران چطور آبروی این مملکت را در نزد خارجیها حفظ می‌کند، اگر امروز راهآهن به علت اینکه نمیخواهد عده‌ای از کارگران و تکنیسینهای خود را به خارج اعزام کند یک مهندس خارجی میآورد و می‌خواهد از معلومات آن متخصص خارج نیستند بهرهای برسانند زهی بی‌انصافی است که این کار مورد مخالفت قرار بگیرد (مهندس اردبیلی- مخالفت نشده) روی زحمات مهندسین این بنگاه خط بطلان کشیده بشود (صحیح است) الان با مخارج گزافی بنگاه راهآهن دستگاه‌های تراورس بتونی سفارش داده است که در کرج نصب می‌شود و به زودی بهرهبرداری از آن آغاز میگردد، برای به کار بردن این تراورسهای بتونی ناچار هستند که فنداسیون و زیرسازه ریلها را با آخرین متد فنی بکوبند تا بتوان از ترائرسهای بتونی استفاده کرد، اگر این متخصص نیاید و به مکانیسینها و تکنیسینهای ما معلومات خودش را ندهد و راه استفاده از این تراورسهای بتونی را نشان ندهد تمام مخارجی راکه برای تهیه این تراورسهای بتونی شدهاست باید دور ریخته دانست این است که بنده استدعا می‌کنم با تشکر از زحمات مهندسین ایرانی که در بنگاه راهآهن و سایر بنگاهها هستند موافقت بفرمایید این متخصص بیاید و کادر فنی راهآهن تکمیلتر شود. (احسنت)
رئیس- چون کسی دیگر اجازه نخواسته رأی می‌گیریم به ورود در ماده مواجه آقایانی که موافقند قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد)
یک پیشنهادی زسید که قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) ریاست معظم مجلس شورای ملی پیشنهاد مینماید تبصره به شرح زیر اصلاح شود، پیماننامه استخدام آقای مهندس پل فورل با رعایت قانون عقرب ۱۳۰۱ مبادله میگردد. فلیکس آقایان
رئیس- آقای آقایان (گفته شد نیستند) چون ایشان نیستند دیگر پیشنهادی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده واحده با تبصرهای که هست آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است مخالفی نیست؟
مهندس اردبیلی- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمایید
مهندس اردبیلی- همکار عزیزم جناب آقای مهندس بهبودی راجع به مهندسین ایرانی که از دانشگاه ما بیرون میآیند استفاده کنید جناب آقای مهندس بهبودی من گفتم که بعد از این دانشگاهها را زیاد کنید بعد از این مهندسین ایرانی را زیاد کنید تا ما احتیاجی بدین متخصص خارجی نداشته باشیم. (احسنت)
بنده هم سرتعظیم فرود میآورم در مقابل دانشگاه جوان ما خدمت بسیار بزرگی را انجام می‌دهد و الان هم صحیح است که راهآهن به وسیله مهندسین با قدرت و با ارزش ایرانی اداره می‌شود ولی من میگم که در عرض این ۳۲ سال که ما راهآهن داریم ما را بی‌نیاز بکنید از این تبعه خارجی دیگر برای ما بس است ولی جای تشکر است و من هم تشکر می‌کنم که وزارت راه توانسته است عده زیادی از مهندسین ایرانی را تربیت کند آقایانی که تبعه آذربایجان تشریف بردهاند دیدهاند این ونلهایی که حتی یکی از آنها یک کیلومتر طولش است اینها به دست مهندسین ایرانی درست شدهاست ولی می‌گویم باید ما را از تبعه خارجی بی‌نیاز بکنید و الا من با استفاده از مهندسین ایرانی مخالف نبودم تذکر من این بود که آقای وزیر راه توجه داشته باشند که ما را از خارجیها بی‌نیاز کنند و باز سال دیگر چنین لایحه‌ای نیاورند.
رئیس- آقای دولتآبادی
دولتآبادی- بنده از فرمایش همکاران محترم که به نام موافق و مخالف در این لایحه صحبت کردند به هیچ چیز جز کمال موافقت و تشکر از پیشرفت راهآهن ندیدم و همچنین راجع به دانشگاه که صحبت شد دانشگاه کعبه آمال و آرزوی مردم ایران است (صحیح است) البته همه دوست دارند که این دستگاه رشد کند، ترقی کند مؤسسه بسیار آبرومند بزرگی است و همه باید کوشش کنیم که این مؤسسه روزبهروز پیشرفت کند و تا حال هم آثار مهم و نتایج بسیار پرارزش برای مملکت داشته است اما راجع به مطلبی که اینجا گفته شد و به ذهن همکار ما آقای مهندس بهبودی همکار پراحساسات و باارزش ما اثر کرده بود من به عنوان موافق صحبت می‌کنم و این جمله را تذکر می‌دهم که هیچکس حتی آقای خرازی که تذکرات مفیدی داده‌اند که بایستی مملکت از استخدام بیگانه بی‌نیاز بشود نظری جز استفاده از مهندسین ایرانی و قدردانی از آنها نداشتند (احسنت) وزارت راه ما از وزارتخانههایی است که با نداشتن وسایل بسیار خدمت کرده است ما راه نداریم اول این را بگذریم هنوز دو ثلث راههای مملکت خراب است ولی بایستی انصاف داد که با این وسایل موجود آنچه داریم و آنچه عمل شدهاست خوب است باید منصفانه گفت که در وزارت راه کار شدهاست در راهآهن خدمت شدهاست کسی باور میکرد که بتوان راهآهن تهران را به آذربایجان عزیز و به مشهد انتقال داد اینها حقیقت است باید گفت عیب را باید منصفانه گفت و محاسن را هم با نظر دقت و انصاف گفت تا بشود امیدوار به پیشرفت کارها شد موضوعی هم که راجع به استخدام خارجی گفتند توضیح کافی را هم خود جناب آقای وزیر راه دادند ما که ماشینی نو نداشتیم که در دانشگاهمان متخصص آن را تربیت کرده باشند یک ماشین اصلاح راه تازه یک مملکت خارجی اختراع و ایجاد کرده است ما می‌خواهیم از حاصل کار آن استفاده کنیم یک نفر که می‌خواهد بیاید آن ماشین را به کار بیندازد به تکنیسینهای ما کار بیاموزد استخدام او کمال ضرورت را دارد و عمل به جایی است. (احسنت)
رئیس- آقای ارباب
مهدی ارباب- مذاکره در کلیات آخر جز اثر یک تذکر که توجه به جریان سایر کارهای مربوطه پیدا کنند اثر دیگری ندارد برای اینکه قانون تصویب شد خوشبختانه انشاءالله خوب هم اجرا می‌شود ولی موردی اینجا به خاطرم آمد و در حضور آقایان به جناب آقای وزیر راه عرض می‌کنم باز راجع برای آهن بندر عباس است (احسنت) برای اینکه واقعاً توجه بفرمایند بندر عظیمی که مقدمات آن فراهم شده کالاهایی که پیاده می‌شود مخرج می‌خواهد یعنی راه می‌خواهد که این اجناس را به داخل کشور انتقال بدهند و یکی از مهمترین کارهای کشور همین اقدام است زیرا آقایان مسبوق هستند الان کشتیها دو ماه نمیتوانند پهلو بگیرند و موجب شکایت کشتیرانهای خارجی شده موجب خسارات بازرگانان ایرانی شده و استدعا می‌کنم مقدمات راه آنجا را توجه بفرمایید که زودتر فراهم شود تا وقتی بندر انشاءالله حاضر شد آن وقت واویلای بی‌راهی نداشته باشیم. (احسنت)
رئیس- رأی نهایی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد به سنا فرستاده می‌شود، آقای وزیر راه
وزیر راه- بنده از طرف عموم همکاران وزارت راه که در اجرای منویات آقایان نمایندگان محترم آنچه که در قدرت دارند سعی می‌کنند صمیمانه سپاس گزارم و امیدوارم که با پشتیبانی و عنایتی که نسبت به مهندسین و کارمندان وزارت راه مبذول می‌فرمایید توفیق حاصل نمایند با توجهی که بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه به وضع مواصلات کشور دارند ما بتوانیم وظیفهای که داریم انجام بدهیم و روزی برسد که تمام استانهای کشور به وسیله راهآهن و راههای آسفالت کشور متصل شود. (احسنت)
۴- اعلام صورت لایحه اختیار استاندارها از مجلس سنا
رئیس- لایحه‌ای از سنا رسیده است راجع با ختیارات استاندارها به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود.
۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون گمرکات راجع به استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون
رئیس- شور اول لایحه استخدام چند نفر یونانی است برای کشت توتون سیگار مطرح است قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون گمرکات و انحصارات به مجلس شورای ملی کمیسیون گمرکات و انحصارات لایحه شماره ۱۴۶۱۴ دولت راجع به استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون سیگار را با حضور آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات مورد رسیدگی قرارداده و ماده واحده پیشنهادی دولت را عیناً تصویب نمود و اینکه گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- وزارت گمرکات و انحصارات مجاز است پنج نفر از کارشناسان یونانی را فعلاً مشغول خدمت هستند به شرح فهرست شماره یک منظم که حاوی اسامی و حقوق ماهانه آنهاست از اول سال ۱۳۳۷ برای مدت سه سال تجدید استخدام کند.
تبصره۱- حقوق کارشناسان مذکور کماکان تماماً به ریال پرداخت و پیمان استخدامی آنها باید بر طبق قانون استخدام
اتباع خارجی مصوب عقرب ۱۳۰۳ تنظیم و به امضاء وزارت گمرکات و انحصارات مبادله شود.
تبصره ۲- چون شش نفر کارشناسان مزبور از اول سال ۱۳۳۴ و پنج نفر از صورت شماره یک مربوط به استخدام مؤسسه انحصار دخانیات ایران:
نام حقوق ماهیانه
۱- آقای آناناس زافیروپولیس ۱۴۰۰۰ ریال
۲- آقای ژان ژرژوانیدیس ۶۴۰۰ ریال
۳- آقای کنساتین الکسوپولوس ۵۳۰۰ ریال
۴- آقای ژرژچغنلیدیس ۴۸۰۰ ریال
۴- آقای ژان مادروماتین ۵۳۰۰ ریال
صورت شماره دو مربوط به استخدام کارشناسان یویانی از اول سال تا ۱۳۳۴ تا پایان سال ۱۳۳۶
نام حقوق ماهیانه
۱- آقای آناناس زافیروپولیس ۱۲۰۰۰ ریال
۲- آقای ژان ژرژدانیدیس ۵۴۰۰ ریال
۳- آقای کنساتین الکسوبولوس ۴۳۰۰ ریال
۴- آقای ژرژچغنلیدیس ۳۸۰۰ ریال
۵- آقای ژان مادروماتین ۴۳۰۰ریال
۶- آقای قئودرتریاندافیلیدیس ۴۸۰۰ ریال
در تاریخ ۱۸/۱۱/۳۴ فوت شده
مخبر کمیسیون گمرکات و انحصارات- فلیکس آقایان
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه لایحه دولت راجع به استخدام ۵ نفر کارشناس یونانی را با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه مورد رسیدگی قرار داده لایحه پیشنهادی دولت را عیناً تصویب و اینک گزارش آن را در تأیید خبر کمیسیون گمرکات به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه- مرآت اسفندیاری
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه با حضور آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات لایحه استخدام ۵ نفر کارشناسان یونانی را مورد رسیدگی قرار داده خبر کمیسیون گمرکات و انحصارات را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه- جلیلی
گزارش از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام با حضور آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات لایحه دولت راجع به استخدام پنج نفر کارشناسان یونانی رسیدگی و پس از مذاکرات لازم ماده واحده پیشنهادی دولت را عیناً تصویب نمود اینک گزارش آن را در تأیید خبر کمیسیون گمرکات و انحصارات به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام- احمد مهران
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای ارباب مخالفید؟ (ارباب- موافقم)
آقای مهدوی (مهدوی- موافقم) رأی گرفته می‌شود به ورود در ماده واحده آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است کسی اجازه صحبت نخواسته پیشنهادی هم نرسیده به کمیسیون برای شور دوم فرستاده می‌شود.
۶- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به معافیت ادارات دولتی از پرداخت حق‌الثبت و نیم عشر اجرایی
رئیس- لایحه معافیت اداری دولتی از حق‌الثبت و نیم‌عشر اجرایی شور اول آن مطرح است گزارش کمیسیون قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه سوم آذرماه ۱۳۳۷ با حضور آقای معاون وزارت دادگستری لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به معافیت ادارات دولتی از پرداخت حق‌الثبت و نیم عشر اجرایی را مورد رسیدگی قرار داده عیناً تصویب و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱- ادارات دولتی از پرداخت هر گونه حق‌الثبت بابت مراتع و جنگل‌ها و اراضی خالصه و هر گونه اموال غیرمنقول که از طرف دولت تقاضای ثبت می‌شود معاف می‌باشند دولت موظف است هزینه مقدماتی ثبت این گونه املاک را به میزان مخارج واقعی بپردازد.
ماده ۲- در کلیه مواردی که بر طبق مقررات موجود پرداخت نیم عشر اجرایی به عهده صندوق دولت می‌باشد ادارات دولتی از پرداخت نیم‌عشر معاف خواهند بود.
ماده ۳- وزارت دارایی و وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
مخبر کمیسیون دادگستری- عمیدی نوری
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به معافیت ادارات دولتی از پرداخت حق‌الثبت و نیم‌عشر اجرایی را با حضور آقای معاون وزارت دارایی مورد رسیدگی قرار داده خبر کمیسیون دادگستری را تأیید و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارایی- مشایخی
رئیس- آقای ارباب مخالفید بفرمایید.
ارباب- این صحیح است که مآلا دولت اگر حق‌الثبت و نیم‌عشر اجرایی را بپردازد مجدد به همان صندوق برمی‌گردد اما چیزی که بنده همیشه متوجه هستم این است که دولت و مردم در برابر قانون و مقررات باید مساوی باشند این تبعیض در عمل بین دولت‌ها و مردم موجب زحمت مردم است یعنی وقتی دست دولت باز است برای اینکه ملک هر کس را می‌خواهد به ثبت بدهد و با هر نوع سرعتی اجرائیه صادر کند و متحمل هزینه نشود علی‌التحقیق اسباب زحمت و زیان مردم خواهد شد و خیلی خلاصه عرض می‌کنم آقایان توجهی بفرمایند که تبعیض میان دولت و مردم را از بین ببرید وجود تبعیض در قوانین در امور اجرایی بین حقوق مردم و دولت اسباب زحمت مردم است و مطابق قانون اساسی مردم و دولت در برابر قانون باید مساوی باشند.
رئیس- آقای معاون وزیر دادگستری
معاون وزارت دادگستری (دکتر عاملی)- آقای ارباب این لایحه را توجه فرمودند که مربوط به حق‌الثبت و نیم‌عشر اجرایی است و مالیاتی است که بایستی افراد بپردازند در مقابل تمبر باطل می‌شود مقصود از این لایحه این است که دولت هزینه‌ای نپردازد از یک جیب که دو مرتبه به جیب دیگر خودش واصل شود برای همین یک عمل کارهای زیادی انجام شود تا این پول از یک جیب خارج شود به این جیب وارد شود و تفاوتی بین مردم و دولت در این باب فکر نمی‌کنم باشد فقط دولت از جیب خودش بر نمی‌دارد که دو مرتبه به جیب خودش بگذارد.
رئیس- آقای مهدوی
مهدوی- این توضیحی که جناب آقای معاون وزیر دادگستری دادند البته در اصل صحیح است ولی به نظر بنده این مبلغ درست است که به عنوان مالیات گرفته نمی‌شود ولی یک نوع تسهیل برای دولت است و مضیقه‌ای برای مردم برای نیم عشر اجرایی هم که شده دولت اجراییه بی‌جهت صادر نمی‌کند ولی وقتی که نیم‌عشر اجرایی بپردازد ممکن است مأمورین در مواردی هم که حق ندارند اجراییه صادر کنند در صورتی که پرداخت نیم‌عشر باعث می‌شود که خیلی برخلاف حق اقدام نکنند ولی اگر دولت را ما معاف کردیم در مقابل اجراییه‌های سایرین که همیشه سکوت اختیار می‌کند و کسی هم زورش به دفاتر دولتی و دستگاه دولتی نمی‌رسد ولی وقتی دولت معاف نباشد برای این کار هر وزارتخانه‌ای یک بودجه‌ای دارد و نیم‌عشر را در بودجه منظور می‌کند اگر برخلاف واقع باشد تقاضای اجراییه می‌کند ولی اگر همین نیم‌عشر را نپرداختند مشکلاتی برای مردم فراهم می‌شود که هر روز اسباب زحمت مردم می‌شود (صحیح است)
رئیس- آقای مخبر
عمیدی نوری (مخبر کمیسیون دادگستری)- شاید در مادی امر بحثی که جناب آقای ارباب و جناب آقای مهدوی فرمودند این طور بربیاید که اگر این عمل حسابداری که نیم‌عشری یا حق‌الثبتی از دستگاه‌های دولتی گرفته شود و برود به صندوق ثبت و صندوق دادگستری و بعد برگردد برود به حساب دولت شاید در مادی امر به نظر بیاید که اگر این معاف شود اثری در کار مردم دارد البته بنده هم موافق هستم که اگر تصور این بشود که اگر دولت مثل دیگران نیم‌عشر و حق‌الثبتی ندهد تبعیض و یا اعمال غرضی از طرف مأمور دولت به مردم می‌شود این اثر را دارد حرفی نیست که نباید بگذاریم این موضوع که تسهیل حسابداری است بشود اما می‌خواهیم ذهن آقایان را روشن کنم که همچو چیزی نیست، آن مأموری که تقاضای پرداخت نیم‌عشر را می‌کند آن که از جیبش نیم‌عشر را نمی‌پردازد او که به این فکر نیست او می‌گوید من مأمور دولت هستم رئیس اداره هستم و اجرائیه صادر می‌کنم خواه نیم‌عشر را دولت و دستگاه بپردازد و خواه نپردازد اثری ندارد. این فکری که می‌فرمایند این فکر راهش چیز دیگری است که بنده شنیدم مشغول اقدام هستند و بنده آرزو می‌کنم که آن لایحه را زودتر بیاورند و آن لایحه این است که
مأمور دولت نسبت به خساراتی که از عملیات خودش از اعمال حق حاکمیت خودش به عنوان دولت نسبت به مردم می‌کند مسئول خسارت باشد این اهمیت دارد ما باید فکری کنیم که اگر مأمورین دولت ما اعم از کارهایی که نیمعشرش را دولت نمیخواهد بدهد از این صندوق به آن صندوق برود، اگر عمل غلطی کرد، اگر احراییه غلطی صادر کرد که خسارتی به مردم وارد کرد باید خسارت او را مأمور دولت بدهد و اگر او ندهد خود دولت بدهد این یک اصل کلی است که میرود دنبال همان قانون شورای دولتی و بعد هم ضمان مأمورین دولت و خود دولت در مقابل خساراتی که به مردم وارد می‌شود و این را باید مکلف کنیم دولت را که زودتر این لایحه را بیاورد چون متأسفانه یا خوشبختانه وضع مملکت ما طوری است که دخالت دولتی زیاد شده در امور مردم از آب و برق و گوشت و نان بگیرید تا سایر امور دولت دخالت در کار مردم دارد و یا همانطور که فرمودند این یک خساراتی ایجاد می‌کند ما باید حقی برای مردم قایل شویم که اگر مأمور دولت از عمل خودش خسارتی به کسی وارد آورد باید خسارت خسارت دیده را بدهد مسلماً باید دولت و مأمور دولت در اعمال حق حاکمیت یا اعمال خودش اگر موجب خساراتی نسبت به مردم شد باید خسارات او را بدهد و این مطلبی است که در جایش بسیار خوب است و بنده شنیدم از جناب آقای معاون وزیر دادگستری که دیروز در کمیسیون دادگستری در یک لایحه‌ای صحبت میکردیم دولت مشغول تهیه این لایحه است واقعاً خیلی خوشوقت میشویم که یک چنین لایحه‌ای کلی و اصولی بیاورند و این مشکلات را حل کنیم والا اینکه نیم‌عشر را دولت بدهد به ثبت اسناد و یا بعد ثبت اسناد برگرداند و یا ندهد این اثری در رفتار مأمور دولت که می‌خواهد اجراییه غلط صادر کند نخواهد داشت فقط این یک تسهیل حسابداری است و به نظر بنده لایحه مفیدی است از نظر حسابداری ولی لایحه‌ای که عرض کردم باید از دولت بخواهیم و بنده اگر دولت لایحه را نیاورد باید خودمان طرح تهیه کنیم.
رئیس- آقای طباطبایی قمی
احمد طباطبایی- ما به جای اینکه همیشه برای مردم وسایل رفاه و آسایش فراهم کنیم یعنی دست آنها را در کارهایشان باز بگذاریم همیشه یک کارهایی میکنیم که دست مردم بسته بشود و دست دولت باز باشد جناب آقای عمیدینوری صحبت در حق‌الثبت نیست که دولت از این حق‌الثبت از این جیب بدهد و از آن جیب بگیرد صحبت این نیست، صحبت این است که متأسفانه دیده شدهاست در این اواخر همه جا دولت آمده است یک املاکی را به ثبت داده است وقتی دولت بنا باشد پول برای ثبت این املاک ندهد چه کار می‌کند؟ می‌آید یک ملکی را صدمیلیون تومان تقاضای ثبت می‌کند، صاحب ملک می‌خواهد برود روی ثبت آن ملک اعتراض کند، روی چند میلیون تومان از او پول تمبر میخواهند، این آدم نمیتواند بپردازد ولی اگر دولت پول حق‌الثبت بدهد دیگر نمیتواند قیمت ملک را بی‌جهت بالا ببرد و موجب زحمت آن معترض، یعنی آن بیچارهای که صاحب ملک است و دولت آمده است تعدی کرده، بدون حق تقاضای ثبت کرده اگر میل دارید جناب آقای معاون وزارت دادگستری ۵۰ تا نشان بدهم (ارباب- دو هزار تا هم بیشتر است) من خیلی خوشوقتم جناب آقای معاون وزارت دادگستری در این کمیسیون دادگستری که تشریف داشتند خودتان اذعان فرمودید که چه عرضحالهای بی‌موردی می‌دهند و چه تقاضای ثبت بی‌موردی می‌دهند. اگر بنا شد که من یا یک نفر دیگری که طرف دعوا قرار بگیرد می‌خواهد برود و عرض‌حال بدهد و اعتراض برای ثبت دولت بدهد، ندارد بدهد، عیوب روی این چیزها است و الا اگر دولت هم مثل سایرین قرار شود بیاید پول حق‌الثبت بدهد درست است که پول از جیب خودش میرود ولی چون باید این پول را در بودجه بگذارند وقتی میخواهند در بودجه بگذارند یک رعایتی از لحاظ بودجه می‌کنند مثلاً نمیتوانند در بودجه بگذارند که ۸ میلیون تومان پول حق‌الثبت روی یک مأخذی بگذارند و باید رعایت کنند عرض کردم ضرر این کار به مردم میخورد مردم نمیتوانند تقاضای ثبتی که دولت با یک قیمت گزاف کرده است بروند عرض‌حال بدهند حالا بسته به نظر مجلس است که این لایحه ضرر به مردم میزند یا نمیزند. (صحیح است، احسنت)
رئیس- آقای معاون وزارت دادگستری
معاون وزارت دادگستری (دکتر عاملی)- بنده خیلی خوشوقتم به طوری که در مجلس مشاهده می‌شود موضوعی که مطرح می‌شود موجب می‌شود که تمام موضوعات دیگری هم که از لحاظی به آن ارتباط پیدا می‌کند به خاطر آقایان برسد و فکر می‌کنم که برای رفع اشکالات دیگر هم فکری بشود. مطلبی که نماینده و مأمورین دولت وظایفشان را با حسننیت یا سوءنیت انجام بدهند مطلب دیگری است که بایستی در جای دیگر مأمور دولت را موظف کرد که جز حسننیت هیچ کار نکند. زیرا دولت در مقابل مردم جز حسننیت چیزی ندارد. دولت نماینده مردم است و هیچ قدمی نباید بردارد جز به نفع مردم اما اگر یک مأمور دولت طور دیگری فکر بکند و قدمی بردارد که از آن قدم مردم متضرر شوند البته باز وظیفه دولت است و توجه نمایندگان محترم مجلس که دولت را متوجه سازند که در آن مطلب به خصوص به حقوق افراد تجاوز شدهاست و دولت را مورد بازخواست قرار بدهند مطلبی که جناب آقای طباطبایی فرمودند دولت به عنوان دولت هیچوقت در تقاضای ثبت ملکی این فکر را ندارد تا کسی نتواند بر آن ملک اعتراض بکند به مناسبت زیادی قیمت حق‌الثبت یا زیادی قیمت تمبر عرض‌حال که باید بپردازد. (دکتر رضایی- به چه دلیل)
به دلیل این که عرض کردم دولت خادم مردم است دولت حسننیت دارد املاکی که به توسط دولت تقاضا می‌شود دولت اگر تصور کند این ملک مال دیگری است تقاضای ثبت نخواهد کرد و هیچوقت هم قیمت را زیاد نخواهد گذاشت اگر یک نفری پیدا بشود یک مأموری که چنین کاری بکند آن مأمور به خصوص را باید مورد بازخواست قرارداد و دولت از پرداخت حق‌الثبت زیادی عاجز نیست اگر بخواهد و چنین مأموری پیدا شود هر مقدار هم که باشد از یک طرف می‌دهد و از طرف دیگر تمبر باطل می‌شود و برمی‌گردد فرقی نمی‌کند این یک عمل حسابداری به تمام معنی داخلی دولت است و هیچ فایده دیگری به نظر دولت ندارد و از این عمل هم هیچ کس متضرر نمی‌شود البته بسته است به نظر آقایان نمایندگان محترم که تصویب بفرمایند یا نفرمایند.
رئیس- آقای تیمورتاش مخالفید؟
تیمورتاش- بلی
رئیس- آقای خلعتبری مخالفید.
خلعتبری- مخالفم
رئیس- آقای دکتر مشیرفاطمی
دکتر مشیر فاطمی- موافقم
رئیس- بفرمایید
دکتر مشیر فاطمی- بنده تصور می‌کنم که بیانات جناب آقای طباطبایی به اندازهای مؤثر بود که فکر بنده را هم که در ابتدا صددرصد موافق بودم یک مختصر تغییری داد و تصور می‌کنم باید جلو یک سوءاستفادههای احتمالی هم گرفته شود و اگر آقایان اصولاً موافقت می‌کنند و اگر جناب آقای معاون وزارت دادگستری هم فکر می‌کنند که یک نظایری مانند اینکه جناب آقای طباطبایی فرمودند پیدا شود در آن صورت اعتراضات مردم را هم بدون حق‌الثبت قبول کنند. (صحیح است)
رئیس- آقای تیمورتاش
تیمورتاش- بنده خیلی مایل بودم اگر جناب آقای معاون وزارت دادگستری یا مخبر محترم کمیسیونشان نزول واقعی این قانون را برای ما بفرمایند نزول این قانون اگر واقعاً یک کار حسابداری است این قانون را باید بیندازید دور به دلیل اینکه ما و شما اینجا نشستهایم و واقعاً عملی بکنیم که همانطور که اعلیحضرت همایونی در چند روز پیش در پاسخ یکی از روزنامهنگاران فرموده بودند که من باید فکر ۲۰ میلیون را بکنم نه چند نفر را ما و شما هم باید از این شیوه مرضیه پیروی بکنیم وقتی امر دایر بر این شد و مدار کار بر این شد که اکثریت و سود اکثریت را باید در نظر گرفت به احتمال اینکه ممکن است زیانی برای افراد وارد بیاید نباید برای سهولت یک امر اداری عملی بکنید که همه آنهایی که آمدند و توضیحاتی دادند و همچنین خود جناب آقای معاون وزارت دادگستری متوجه آن بودند که احتمال این ضرر و زیان هست منتهی برای تسهیل امر حسابداری ما بیاییم این کار را بکنیم این به نظر بنده درست نیست و منطقی ندارد که برای تسهیل کار حسابداریهای وزارتخانهها یک علمی بکنیم و قانونی بگذرانیم که احتمال این باشد که زیانش متوجه عده‌ای شود. اما متأسفانه باید عرض کنم جناب آقای معاون محترم و عزیز این توضیحاتی که جنابعالی فرمودید راجع به دولت و ارتباطش با مردم مثل همان رپوبلیک سقراط و مدینه فاضله است، مربوط بزرگی ما و شما و خود جناب اجل عالی هم خاطر محترمتان مستحضر است که پروندههای بسیاری هست که واقعاً اگر هم نخواهم بگویم سوءنظر، اجحاف مسلم شده و این اجحاف مسلم را با این ترتیبی که فرمودید زیاد می‌کند اینجای تردید نیست وقتی شما در کیسهتان باز باشد که به هر ترتیبی که بخواهید عمل بفرمایید و در مقابل من نوعی بیچاره باید بروم و دست توی جیب خودم بکنم و آن صد دینار و سه شاهی را حساب بکنم و بدهم تفاوت از زمین تا آسمان است بنابراین اگر واقعاً شأن نزول این قانون فقط و فقط تسهیل امر حسابداری است این به نظر بنده شأن نزولش کافی نیست که این قانون از مجلس بگذرد اگر هدف دیگری دارید و اگر منظور دیگری هست آن را هم بی‌پرده و برملا بفرمایید ولی اگر شأن نزول این قانون این است که ۵۰ نفر حسابدار راحت باشند واقعاً دور از انصاف است. (صیحح است)
رئیس- آقای خلعتبری
خلعتبری- شور در مواد این خاصیت را دارد که مسائل اساسی ضمن آن بحث شود و اشکالات رفع شود جناب آقای طباطبایی یک بحث خیلی صحیحی کردند که حقیقتاً باید مورد توجه قرار بگیرد و آن این است که آقایان وزرا هر قدر بیایند و بگویند که عمل مأمورین به ما مربوط نیست این اشتباه است هر عملی که در هر گوشه ایران مخصوصاً هر تعدی و ظلمی که بشود همه مردم به حساب دولت میگذارند و به همین جهت خطا است که دولت‌ها هر امر کوچکی را به مقام بالاتر نسبت بدهند که روحش از این مسائل آگاه
نیست به نظر بنده باید هر خطایی را در موقعش گفت و موقعش هم طرح این لوایح است موقع دیگری ندارد یک ربع ما وقت نطق قبل از دستور داریم آن هم مال حوزههای خودمان است بنده ضمن ایراد به اینکه دولت باید حق‌الثبت بدهد و ایراد جناب آقای طباطبایی وارد است و معافیتش صحیح نیست اگر حق‌الثبت پرداخت این مثل آنهایی است که مالیات میپردازند و می‌دانند مالیات زیاد دادن چطور است آنهایی که در تهران و در شهرستان یکشاهی مالیات نپرداختهاند و مرتب حقوقشان را گرفتهاند البته آنها می‌گویند ده برابر ۵ برابر بدهنید برای اینکه نمیدانند مالیات پرداختن یعنی چه اما وقتی که مأمور مالیات خرش را چسبید و دهبرابر استحقاق مالیات خواست آن وقت احساس می‌کند که آن مأموری که اینجا نشسته است حقوق مرتب می‌گیرد و می‌گوید که ۵ برابر ۲ برابر بدهد بدون استحقاق یقه فلان طبیب را می‌گیرد که بیا ۱۵۰۰۰ تومان بده مطلب این است که تقاضای ثبتی که از طرف دولت می‌شود در خیلی از موارد رعایت حق مردم نمی‌شود در این اواخر یک تلگرافی به بنده رسید مال حوزه انتخابیه خودم نبود مال حوزه انتخابیه ساری است برای آقای فضایلی هم آمده و من از موقع استفاده می‌کنم در گلیجان ساری با آنکه اعلیحضرت همایونی مشوق خردهمالکین هستند و دولت می‌گوید که برنامهام کمک به خردهمالکین است معذلک مراتع و جنگهای خصوصی افراد زارع و رعیت که ۵۰ نفر و صد نفر یک ده کوچک را مالک هستند اداره جنگلبانی میرود ثبت می‌دهد و رئیس ثبت اسناد و رئیس مالی هیچکس جرأت ندارد اعتراض کند این را می‌خواهم عرض کنم که وقتی ادارات دولتی بروند به زور سر نیزه و فشار املاک مردم را بگیرند و تقاضای ثبت کنند جناب آقای طباطبایی هم باید این اظهارات را بکنند. جناب آقای رامبد در کمیسیون دادگستری که در طالش خانههای رعیت را تقاضای ثبت کردهاند عرض کنم آیا این حقیقت دارد؟ بروید تحقیق کنید نگذارید این کارها را بکنند می‌خواهم عرض کنم اگر قرار شد دولت حق‌الثبت بدهد آن وقت آن کسی که میرود خانههای مردم را تقاضای ثبت می‌کند به نام دولت آن وقت لااقل این خاصیت را دارد که لااقل این مطالب در اینجا بحث می‌شود و جناب آقای وزیر دادگستری رسیدگی می‌کنند بازرسی کل کشور تحتنظر وزارت دادگستری است دستور بفرمایید رسیدگی کنند و رفع تعدی بشود که به حساب دولت نیاید و به حساب بالاتر از دولت نیاید. (صحیح است)
رئیس- آقای ارباب
ارباب- مدافعات جناب آقای دکتر عاملی باتوجه به عمل خودشان و نیت خودشان و فکر خودشان بود که یکی از قضات شریف ما هستند و تجاوز و تعدی به احدی را جایز نمیدانند ولی دستگاه دولت جناب آقای دکتر عاملی اینطور هست بنده در تأیید توضیحات جناب آقای طباطبایی یک شاهد زنده نشان می‌دهم اخیراً که دولت به کمیسیون ۵ نفری اعتراض میداد ادارات خالصه: بانک ساختمانی، شهرداری مسابقه گذاشته بودند در روزهای آخر قبول اعتراض با دو سطر بدون هیچگونه مدرک مینوشتند که ملک فلان یا خانه فلان مورد اعتراض است مدارک بعداً فرستاده می‌شود می‌دانید چند فقره اعتراض بی‌مدرک فرستاده شد از دو هزار تا بیشتر است بعداً در دادگستری خیلی از آنها خجالت کشیدند و مسترد داشتند اگر بنا بود اینها پول تمبر بدهند و بودجهاش را تأمین کنند اینطور عمل نمیکردند آنوقت این عرضحالها ای کاش در ظرف ۶ ماه یک سال دو سال نوبت میرسید که رسیدگی شود تا بتواند یک مالکی خانهاش را گرو بگذارد یا بفروشد اقلاً ۴ سال با دستگاه‌های موجود طول میکشد و تا نوبت به او برسد اینها را ما دیده اینکه عرض می‌کنم اینها کهنه نشده اینها در وزارت دادگستری و در دفتر هیئت ۵ نفری موجود است من خیال می‌کنم آقایان موافقت نخواهید فرمود که یک چنین تفاوتی در کار مردم و دولت وجود داشته باشد که آنها دستشان باز باشد هر عملی میخواهند بکنند و مردم دستشان به جایی نرسد انشاءالله آقای دکتر عاملی موافقت می‌فرمایند که این لایحه به کمیسیون بر گردد تا در آن مطالعات بیشتر بشود.
رئیس- پیشنهادی رسیده قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم که لایحه معافیت ادارات دولتی از پرداخت حق‌الثبت و نیم‌عشر اجرایی مسکوت بماند. دکتر دادفر
رئیس- آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر- آقایان محترم توجه فرمودند که نسبت بدین لایحه دلایلی دگر شد که واقعاً آن شأن اجرایی که برای آن ذکر شد در مقابل آن دلایل قابل توجه نبود مضاف به اینکه یک مطلب مسکوت ماند و آن مربوط به ماده ۲ است که عرض می‌کنم نوشته است، ادارات دولتی از پرداخت نیم‌عشر اجرایی معاف و آقایان محترم استحضار دارند که نیم‌عشر اجرایی وقتی تحقق می‌گیرد که یک بدهکار که طبق سند رسمی بدهی دارد بدهی خودش را در موقع مقرر بپردازد اگر طلبکار رفت و اجراییه صادر کرد علاوه بر اصل طلب یک نیم‌عشر اجرایی هم باید به دولت بپردازد اگر این ماده تصویب بشود هیچکدام از ادارات دولتی طلب مسلم طلبکار را نمیپردازند چون ضمانت اجرایی آن سند همان نیم‌عشر است و اگر آن را هم نپردازند که دیگر چرا در موقع مقرر سند را بپردازند؟ حالا این بحث پیش می‌آید که این نیم‌عشر دولتی را ادارات دولتی باید به صندوق پست بپردازند که صندوق دولتی است. اما اینطور نیست و آقایان استحضار دارند که بودجه هر بنگاه و هر اداره و هر وزارتخانه محدود است یعنی این نیم‌عشر و حق‌الثبت از بودجه وزارتخانهها باید پرداخت شود بدین ترتیب آن وزارتخانه مربوطه مجبور خواهد بود که بدهی خود را در موقع معین بپردازد تا مجبور نشود که از بودجه پرسنلی یا از محل دیگر به صندوق دولت بپردازد. این مبلغ نیم‌عشر به صندوق دولت میرود ولی از بودجه آن وزارتخانه خارج می‌شود به هر حال در مقابل این تذکراتی که از طرف آقایان نمایندگان مخصوصاً جناب آقای تیمورتاش و جناب آقای طباطبایی داده شده بنده تقاضا کردم اگر این لایحه مسکوت بماند و در موقع دیگر طرح بشود مسلماً بهتر خواهد بود.
رئیس- آقای مهندس هدایت.
مهندس هدایت- نظرات اغلب آقایان که فرمودند صحیح است و این لایحه ایراداتی دارد و لیکن به نظر بنده مسکوت ماندنش با حالی که این در شور اول است صحیح نیست اجازه بفرمایید نظرات آقایان در شور دوم مورد رسیدگی در کمیسیون قرار بگیرد و این لایحه برود در کمیسیون و اصلاح شود و آقایان نظراتتان را بفرمایید جناب آقای طباطبایی لایحه‌ای که در شور دوم می‌آید تفاوت داشته باشد و نظرات آقایان را رعایت کرده باشند.
طباطبایی- اصلش صحیح نیست.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد سکوت آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. آقای پرفسور اعلم.
پرفسور اعلم- اصل بر این است که دولت خدمت مردم را بکند دولت خوبی مردم را بخواهد این صحیح است اما اگر در لایحه یک درصد دولت بتواند زود به مردم بگوید و مردم نتوانند از عهده انجام وظیفه خودشان و احقاق حقشان بر آیند باید آن لایحه را رأی نداد بهقدری منطق آقای طباطبایی صحیح است که بنده تصور می‌کنم بدین لایحه رأی رد باید داد رأی دیگری نمی‌شود داد برای اینکه دولت به هر قیمتی که می‌خواهد بیاید به ثبت برساند یا اعتراض بدهد در مقابل آن کسی که میرود تقاضای ثبت بکند باید پول بدهد هر چه قیمت بالا باشد پول ثبت باید بیشتر بدهد و پول ندارد که بدهد یک کسی که متعدی است دستش را نباید باز گذاشته که هر چه می‌خواهد بکند بنده خیال می‌کنم این لایحه قابل اینکه در این مجلس رأی داده شود نیست.
رئیس- آقای عمیدینوری
عمیدینوری (مخبر)- جناب آقای پرفسور اعلم توجه بفرمایند بنده هم مثل جناب آقای طباطبایی اسم وکالت را دارم حالا که وکالت نباید بکنم اما معلومات وکالتی یادم نرفته دولت تقاضای ثبتی می‌دهد و فرض ما این است که چون دستش باز است به جای یک میلیون میتواند ده میلیون بدهد آقا فرمودند وقتی می‌خواهد کسی اعتراض کند می‌گویند باید روی ده میلیون اعتراض بدهد جناب عالی هم اشکالتان این است که بدین کیفیت این کار غلط است اما توضیح فنی بنده از نظر وکالت و قضا این است که دولت صد میلیون تقاضای ثبت می‌کند این صد میلیون تومان تأثیر در اعتراض بنده ندارد و بنده به عنوان معترض میروم یک تقاضا می‌دهم ۵۰ هزار تومان به مان میزان تمبر باطل می‌کنم من مکلف هستم از نظر اصول و کالت من مکلف نیستم که اگر دولت به قول شما صد میلیون تومان تقاضای ثبت داده عرض‌حال من هم صد میلیون تومان باشد. این نیست آقای پرفوسور اعلم، صدمیلیون تومان نمیتواند حق‌الثبت بدهد ندهد. اما به نظر بنده این ملک ۵۰ هزار تومان می‌ارزد من هم روی ۵۰ هزار تومان تقاضا می‌دهم این را خواستم عرض کنم که خواه دولت معاف باشد خواه نباشد عرض کردم به هیچ قیمت اثر از جهت انجام وظیفه مأمور دولت ندارد مأمور دولت اگر بد باشد در عین بدی خودش انجام وظیفه بد خودش را می‌کند و اگر هم خوب باشد نمی‌کند این مطلب بدین کیفیتی که فرمودند نیست و مانع احقاق حق اشخاش نمی‌شود دولت می‌گوید من تقاضای ثبت را که می‌کنم در نیم‌عشری که می‌خواهم بدهم من معاف شما میگویید نه، پیشنهاد بدهید، پیشنهادات اصلاحی بدهید برود به کمیسیون اصلاح شود و شور دوم تکلیفش معلوم شود یک لایحه‌ای است که در سنا تصویب شده و آمده و صحیح نیست که مسکوت بگذاریم پیشنهاد اصلاحی بدهید اگر نظرتان این است که حقی از بین میرود ولی بنده می‌خواهم عرض کنم که این مثال‌هایی که الان زده شد مگر چنین قانونی بود؟ این قانون که هنوز نگذشته چرا جنگلبانی باید در ساری خانه یک مشت مردم را تصرف کند این مربوط به این قانون است؟ اینکه الان شور اولش است بروید اساس کار را اصلاح کنید، بروید کاری کنید که مأمورین دولتی شما مردم را اذیت نکنند این کار مجلس شورای ملی است، سؤال بکنید، آن مأمور دولتی که کار غلط می‌کند تنبیهش کنید هر قانونی به جای خودش کار خودش را باید بکند اگر روی عمل مأمورین دولت خسارتی به مردم وارد بیاید مجازات دارد باید خسارت مردم را بدهند نباید کار غلط بکنند اینها را
الان پیشنهاد بدهید که اگر یک چنین عمل بدی شد آن مأمور دولتی که این کار را کرده باید از عهده خسارت بربیاید والا این لایحه علی‌الاصل همانطور که عرض کردم برای تسهیل کار دولت است از نظر حسابداری ولی البته من موافقم که جلوی تعدی را بگیریم ما موافقیم پیشنهاداتی بدهید برود کمیسیون اصلاح شود ما هم موافقیم.
رئیس- آقای صارمی
صارمی- فلسفه وضع دو شوری بودن لوایح در مجلس این است که شور اول لوایح کمیسیون‌ها اطلاع حاصل کنند و در کمیسیون آن نظرات را مورد دقت قرارداده و مورد توجه قرار بدهند این است که تذکراتی که در اینباره داده شد، اعم از اینکه پیشنهاد داده شود یا نشود آقایان در کمیسیون مورد توجه قرار خواهند داد. بنده می‌خواهم عرض کنم که بایستی همه اصول را مورد توجه قرارداد یعنی وقتی دولت از حق حاکمیت استفاده نمی‌کند و یک فردی مطابق افراد دیگر هست، تساوی حقوق در کلیه قوانین و مقررات باید برای او ملحوظ شود امتیاز خاصی برای دولت وجود نداشته باشد شما آمدید از پرداخت نیم‌عشر اجرایی دستگاه‌های دولتی را معاف کردید این زیان و ضررهایی که دارد با اینکه دولت واقعاً مدیون است و در موقع مقرر دین خودش را نپرداخته است همانطور که همکار محترم فرمودند یکی از عللی که مدیون توجه دارد برای پرداخت دینش همین نیم‌عشر اجرایی است یعنی سعی می‌کند دینش را در موقع معین بپردازد تا ضرر زیادتری متوجه او نشود یا قصد معکوس از قانون پیشبینی شدهاست که اگر چنانچه اجراییه بی‌مورد صادر شد و بعد معلوم شود که صدور اجراییه برخلاف حق و قانون بوده است پرداخت نیم‌عشر اجرایی به عهده صادر کنند. اجراییهای است که بی‌مورد اجراییه صادر کرده است آقای حق بدهید که در تمام موارد از اعمال حق حاکمیت دولت استفاده کند ممکن است در این قبیل موارد هم استفاده بکند چرا از پرداخت نیم‌عشر اجرایی معاف باشد؟
مثل یک فرد عادی اگر یک اجراییه بی‌مورد صادر شد بداند که نیم‌عشر اجرایی را هم بدهد و متذکر باشد که اگر خواست اعمال نظر کند زیان متوجه دستگاه دولت و خزانه هست به علاوه جناب آقای عامل در قانون یک مادهای دارد که ۲۵ درصد از عوایدی که وصول می‌شود و دریافت میگردد برای توسعه ادارات ثبت اسناد است شما از این جهت به خصوص گذشته از اینکه برخلاف اصل کلی عمل میکنید و اعتبار خاصی بدون جهت و لزوم و بی‌مورد برای دولت قایل میشوید از این حق هم که در قانون برای شما درنظر گرفته شده صرفنظر میکنید در صورتی که دستگاه ثبت اسناد شما محتاج توسعه است در بسیاری نقاط شعب ثبت اسناد نداریم ساکنین آنجا نمیتوانند از بانک کشاورزی وام بگیرند، استفادههای مشروع کنند بدین مناسبت چه اصراری دارید که از این ماده قانونی که وجود دارد انصراف حاصل کنید و یک عواید خاصی به موجب قانون اختصاصی که ثبت اسناد دارد صرفنظر کنید در هر حال امیدوارم حالا که شور اول لایحه است و میرود به کمیسیون این تذکراتی که داده می‌شود مورد توجه و دقت قرار گیرد و شاید دولت هم باتذکراتی که آقایان نمایندگان دادند متوجه به این نکات و توضیحات بشود و در مقام استرداد آن برآید.
رئیس- آقای معاون وزارت دادگستری بفرمایید.
معاون وزارت دادگستری- همانطور که بعضی از آقایان نمایندگان فرمودند نظریاتی که در اینجا اظهار شد بسیار نظریات قابل استفادهای است که بایستی در شور دوم این کاملاً مورد توجه کمیسیون دادگستری و کمیسیون دارایی که هر دوبدین لایحه رسیدگی خواهند کرد واقع بشود و بدین جهت است که بنده خودم را محتاج نمی‌دانم که در مورد مطالبی که آقایان اظهار فرمودند فعلاً دفاعی بکنم برای اینکه همه این مطالب قطعاً در کمیسیون مطرح خواهد شد و هر کدام از این مطالب که صحیح باشد مورد قبول کمیسیون قرار خواهد گرفت بنابراین بنده استدعا می‌کنم اگر موافقت بفرمایید برای شور دوم این لایحه در کمیسیون مورد بحث و فحض کامل واقع شود و نشریات آقایان البته مورد توجه قرار خواهد گرفت.
رئیس- آقای دکتر رضایی بفرمایید.
دکتر رضایی- به عقیده بنده جناب آقای دکتر عاملی در فرمایشاتشان که الان فرمودند مرتکب یک اشتباه شدند البته تمنا می‌کنم که بنده را معذور بداند از این مطلبی که عرض می‌کنم و آن این است که به عقیده بنده از نقطهنظر قانونگذاری مراحل مختلفی تصویب یک لایحه دارد که باید آن را در نظر بگیریم مهمترین مرحله مرحله اخذ رأی درباره لایحه در شور اول است برای ورود در مواد به عقیده بنده مهمترین مرحله هنگام تصویب قوانین مرحله اخذ رأی برای اینکه در اینجا است که نمایندگان مجلس میتوانند تصمیم بگیرند که آیا اصولاً فکری که سبب شدهاست این لایحه تقدیم شود صحیح است بایستی مجلس به آن رسیدگی بکند یا خیر اگر تصمیم گرفتند که این فکر اصولاً صحیح نیست پس چرا مجلس شورای ملی و قوهمقننه بیاید وقت صرف کند و مراحل بعدی را طی کند و بعداً پی ببرد که این فکر صحیح نبوده است و در انتهای شور دوم بدین لایحه رأی رد داده بشود پس به عقیده بنده جناب آقای دکتر عاملی جایی که جنابعالی دقت بفرمایید همین جا است یعنی حقیقتش را عرض می‌کنم بنده فکرم در حال حاضر درباره این لایحه بسیار متزلزل است هنگامی که بنده اطلاع زیادی راجع به جزئیات این لایحه ندارم هنگامی که این لایحه را قرائت کردم فکر مخالفی منظرم نرسید خاصه که بنده از از اشخاصی هستم که فکر می‌کنم بایستی حتیالامکان سعی کنیم این تشریفات اداری را برطرف بکنیم (صحیح است)
آقا اینجا یک مطلبی از طرف یکی از آقایان نمایندگان عنوان شد که فکر بنده را به کلی متزلزل کرد و آن فرمایش جناب آقای طباطبایی است و تصدیق بفرمایید که این فکر و استدلال مورد توجه نمایندگان قرار گرفت یعنی ایشان فرمودند که چنانچه این لایحه تصویب بشود دولت ملک مورد اعتراض را قیمت بسیار گزافی خواهد گذاشت و اشخاص هنگام اعتراض ناگزیر هستند با درنظر گرفتن همان قیمت پول تمبر بدهند این مطلبی بود که از طرف ایشان عنوان شد و جوابی که حضرتعالی دادید فرق داشت (معاون وزارت دادگستری- بنده جواب ندادم) چرا جوابی که حضرتعالی دادید این بود یعنی فلسفهای که بیان فرمودید این بود که دولت خدمتگزار مردم است و چون خدمتگزار مردم است کاری که برخلاف مصالح مردم باشد نخواهد کرد، بنده لغت دولت را قبول می‌کنم به عقیده بنده دولت و اعضای دولت فعلی بسیار اشخاص صالح و صحیح‌العملی هستند و حقیقتاً خدمتگذار مردم هستند اما بنده با کمال صراحت باید خدمتشان عرض کنم که متأسفانه در بین کارمندان دولت آن دستگاه اجراییه که این اوامر و دستورات را باید اجرا کند چنین افرادی هستند که خوشبختانه تعداد آنها کم است از همه بدتر جناب آقای دکتر عاملی این اشخاص در مخیله خودشان هم خودشان را خدمتگذار مردم نمیدانند و اتفاقاً به عقیده بنده یکی از اصلاحاتی که بایستی در این کشور انجام بشود این است که به همه مأمورین دولت تلقین کنیم که شما به معنای حقیقی لغت نوکر مردم هستند. (صحیح است)
نوکر عرض می‌کنم، یعنی این مردم هستند که شما را آوردهاند استخدام کردهاند برای این که کارهای آنها را انجام بدهید و این حرف به هیچ وجه مبالغه نیست معهذا ملاحظه بفرمایید که مردم می‌روند در بعضی از ادارات و بنده اینجا عرض می‌کنم که البته این استثنایی است و کم است ولی هست مردم می‌روند در ادارات مراجعه می‌کنند این قبیل کارمندان که عرض کردم خوشبختانه تعدادشان هم کم است خودش را در حقیقت آقای آن ارباب رجوع میداند و به هیچوجه حاضر نیست که فکر کند خدمت گذار این شخص است پس جناب آقای دکتر عاملی به عقیده بنده استدلالی که جنابعالی در مقابل فرمایش جناب آقای طباطبایی فرمودید برای شخص من قابلقبول و کافی نیست یعنی بنده فکر می‌کنم که این استثنائات وجود دارد و هستند اشخاصی که در مقابل مردم برای اینکه خدمت مردم را بکنند افعالی انجام می‌دهند که سبب همین اشکالی که آقای طباطبایی فرمودند می‌شود پس از اینکه بنده راجع به این مطلب فکر کردم مطلب دیگری به خاطرم رسید ملاحظه بفرمایید اگر ما تصور کنیم که آنچه طباطبایی فرمودند صحیح است در آن صورت همانطوری که در امر قضا و دادگستری شما بیایید مراحل مختلف برای رسیدگی به اتهامات درنظر میگیرید در اینجا هم صلاح هست که مورد نظر قرار بگیرد برای اینکه همانطور که در دادگستری شما معمول دارید براینکه خدای ناکرده کسی را بی‌مورد متهم نکنید در اینجا هم برای اینکه خدای ناکرده یک مورد از چند مورد حق کسی تضییع نشود صلاح نیست به عقیده که این تشریفات اضافی را کنار بگذارید اما بحث در مجلس به اینجا خاتمه نیافت و دلیل اینکه بنده اینجا صحبت می‌کنم بحث آقای عمیدینوری بود که مطالبی فرمودند و این مطلب برای بنده روشن نشدهاست و در مجلس شورای ملی هم روشن نیست، آقای عمیدینوری استدلالی را که آقای طباطبایی فرمودند از نقطهنظر فنی رد کردند گفتند که این صحیح نیست اگر دولت آمد ملکی را به یکمیلیون تومان به ثبت داد کسی که می‌خواهد اعتراض بر این ملک بدهد لازم نیست قیمت تضمین شده از طرف دولت حق تمبر بپردازد، این مطالب برای بنده روشن نیست و به عقیده بنده تمام تردید و تزلزل فکری نمایندگان در همین مطلب است، این مطلب بایستی روشن بشود و من از همکارانی که در امر دادگستری تبحر دارند، اطلاعات دارند تقاضا دارم و فکر می‌کنم وظیفهشان است تشریف بیاورند پشت تریبون عقیدهشان را درمورد این اختلافنظری که در بین دو نماینده مجلس که هر دو در امر قضا تبحر دارند و اطلاعات فنی دارند پیش آمده بفرمایند تا بنده کوچک بتوانم تصمیم لازم را درباره این لایحه اتخاذ کنم اگر این مطلب روشن بشود که مردم نبایستی حق تمبر را طبق قسمتی که دولت برای ملک مورد دعوا تعیین کرده است بپردازند به عقیده بنده این کافی هست اما اگر در مورد قیمت معلوم بشود که فرمایش جناب آقای طباطبایی صحیح است و مردم مجبور هستند برای اعتراض به عمل دولت پول تمبر را به میزان قیمت تعیین شده دولت بپردازند در این صورت به عقیده بنده فرمایش جناب آقای طباطبایی کاملاً صحیح است و از نقطهنظر مصلحت مردم و اینکه (صارمی- جناب آقای دکتر در کمیسیون اصلاح می‌شود) نخیر جناب آقای صارمی بنده عرض کردم حضورتان
در ابتدا بایستی این مطلب را در اینجا روشن کنیم این مطلبی را که جناب آقای طباطبایی می‌فرمایند باید قبل از رفتن به کمیسیون روشن بشود مبنای تمام فکر لایحه این است که در اینجا دولت از حق پرداخت تمبر معاف باشد و نپردازد و آنچه که آقای طباطبایی و آقای عمیدی نوری می‌گویند فکر را متزلزل می‌کند یعنی اصولاً لایحه طوری نیست که بشود با روشنی تمام به آن رأی داد و بنده تمام عرایضم برای این است که در اینجا باید توضیح بدهند اگر حقیقتاً آنچه که آقای طباطبایی می‌فرمایند صحیح است که برخلاف مصلحت مردم است نباید در اینجا رأی بدهیم و وقت ما بیهوده صرف بشود. بنده امیدوارم آنچه که آقای طباطبایی فرمودند صحیح نباشد و آنچه آقای مخبر فرمودند صحیح باشد که در نتیجه ما بتوانیم یک تشریفات زیادی را از بین ببریم و خدمتی کرده باشیم بنده استدعا می‌کنم که آقایان این مطلب را در اینجا روشن کنند تا ما بتوانیم با وجدان راحت به این لایحه رأی بدهیم.
رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌نمایم. بزرگ ابراهیمی
رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی بفرمایید
بزرگ ابراهیمی- بنده عضو کمیسیون دادگستری هستم خودم هم نمی‌دانم چرا عضو آن کمیسیون هستم (صحیح است) خودم هم می‌گویم صحیح است و راجع به این لایحه هم تعصبی ندارم ولی استدلالی که جناب آقای عمیدی نوری به نام مخبر فرمودند گمان می‌کنم که آقای دکتر رضایی و سایر آقایان را متقاعد کرده باشد (بعضی از نمایندگان- هیچ همچو چیزی نیست) (همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس) اگر می‌خواهید کشمکش بکنید مختارید.
رئیس- در کفایت مذاکرات بفرمایید اگر مطلبی در اصل موضوع می‌خواهید بفرمایید اجازه بدهید دیگران مقدم هستند.
بزرگ ابراهیمی- پس اگر آقایان تعصب نداشته باشید که در این لایحه حرف بزنیم به عقیده بنده با توضیحی که مخبر کمیسیون که نماینده آقایان است داده و مأمور کمیسیون دادگستری است و عقیده کمیسیون رابه عرض‌تان می‌رساند کافی است بر اینکه قانع بشوید (یک نفر از نمایندگان- کافی نبود قانع بشویم) خوب قانع نشوید- می‌گویند شور اول است و چون شور اول است این بیاناتی که رفقا فرمودند در کمیسیون دادگستری هم مورد بررسی قرار می‌گیرد، قطعاً آقایانی که در آنجا نشسته‌اند از طرف آقایان مأمورند عقیده آقایان را در کمیسیون به خرج می‌آورند و رویش محاسبه می‌کنند پس این قدر کشمکش کردن در یک لایحه‌ای که هیچ اهمیتی ندارد به عقیده بنده زیادی است به این جهت بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات کردم حالا قبول می‌فرمایید میل مبارک است قبول نمی‌فرمایید باز هم میل خودتان است.
رئیس- آقای طباطبایی مخالفید با کفایت مذاکرات بفرمایید.
طباطبایی قمی- برخلاف آنچه که جناب آقای بزرگ ابراهیمی که بنده به ایشان خیلی ارادت دارم فرمودند که قضیه مهم نیست، به نظر بنده قضیه فوق‌العاده مهم است، برای اینکه این موضوع ارتباط دارد با وضع مردم، همین پریروز جناب آقای نخست‌وزیر در خوزستان مواجه شدند با نه هزار عرض‌حال که حالا آمده‌اند یک ترتیبی بدهند برای این کار اینها عرض‌حال‌هایی است که داده‌اند برای مردم و این مردم نتوانسته‌اند دفاع بکنند که دولت حالا خواسته فکری بکند و توجه بکند که از راه غیرعادی و از غیر مجرای قانونی می‌خواهد فکری بکند علی‌ای‌حال این قضیه فوق‌العاده مهم است و باید بیشتر روی این لایحه بحث کرد و بر طبق آنچه که جناب آقای دکتر رضایی فرمودند جناب آقای بزرگ ابراهیمی، جایی که باید به این قضه رسیدگی کرد در شور اول است همه حرف‌ها در شور اول باید زده بشود، اگر ما بگوییم که کفایت مذاکرات صحیح است و شور اول تمام بشود لایحه به کمیسیون برود و در شور دوم هم بگوییم در شور اول رویش بیشتر بحث بشود اینجا جای کفایت مذاکرات نیست باید رویش بیشتر بحث بشود و در کمیسیون هم رسیدگی بشود خاصه اینکه یک فرمایشاتی جناب آقای مخبر فرمودند راجع به طرز عرض حال، و بنده دیدم این قضیه واقعاً آقایان را متزلزل کرده بنابراین بنده می‌خواهم این قضیه روشن بشود ایشان استاد بنده هستند از لحاظ وکالت ولی در عین حال خودشان هم می‌دانند و معتقدند به اینکه نمی‌شود در مقابل ده میلیون تومان پنجاه هزار تومان قیمت گذاشت البته بنده در موقع خودش توضیح عرض می‌کنم و به عرض آقایان می‌رسانم که خیال آقایان راحت باشد این است عرض بنده.
رئیس- در شور اول در ماده اول هم می‌شود صحبت کرد آقای مهدوی با کفایت مذاکرات موافقید (مهدوی- خیر) بنابراین رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایان موافقین قیام بفرمایند؟ (عده‌ای قیام نمودند) (بزرگ ابراهیمی- بنده پس گرفتم) تصویب هم نشد. آقای معاون وزارت دادگستری بفرمایید.
معاون وزارت دادگستری- مطلبی که خیلی به ذهن آقایان نمایندگان را متوجه کرد مطلبی بود که جناب آقای طباطبایی عنوان فرمودند و جناب آقای عمیدی نوری هم اظهاراتی در همین موضوع فرمودند و بنده در نظر داشتم چون این مطلب کاملاً فنی است بگذارم برای کمیسیون ولی چون حالا جناب آقای دکتر رضایی فرمودند که مطلب از نظر فنی بحث بشود و بنده هم صلاحیت دارم که اظهار نظری بکنم، این است که مطلب را به عرض آقایان می‌رسانم، در موقع تقاضای ثبت قیمت گذاشتن روی ملک از نظر پرداختن حق‌الثبت است و هیچ اثر دیگری ندارد یعنی متقاضی ثبت در مقابل ثبت اسناد برای پرداخت حق‌الثبت که مالیاتی است بایستی بپردازد می‌گوید قیمت ملک من این است، اداره ثبت هم به طوری که خاطر آقایان مستحضر است یا این قیمت را قبول می‌کند یا نمی‌کند در موقع صدور سند مالکیت یک قیمتی خود اداره ثبت معین می‌کند و براساس آن مخارج ثبتی را دریافت می‌کند- یعنی در آخر کار تسویه حساب می‌کند هر چه پرداخت شده که پرداخته شده و هر چه که بقیه است و پرداخته نشده دریافت می‌کند تصفیه حساب مربوط به آخر کار است، اما عرض حال اعتراض فرقش با عرض حال‌های دیگر این است که عرض حال اعتراض بر ثبت باید در ظرف ۹۰ روز از طرف مدعی داده شود در صورتی که عرض حال‌های دیگر در هر موقعیکه مدعی دلش خواست آن عرض حال را می‌دهد، عرض حال اعتراض جریانش معین است یعنی فقط در ظرف ۹۰ روز باید اعتراض داده بشود ولی از حیث تشریفات و از حیث سایر امور تابع مقرراتی است که در قانون دادرسی مدنی برای او معین شده است در آیین‌نامه دادرسی مدنی این مطلب هست شاید بنده عین عبارت قانون را نگویم شاید نظیر عبارت باشد این مطلب نوشته شده است قیمت مدعی به یعنی همان قیمت ملک قیمتی است که مدعی در عرض حال خود معین کرده است (طباطبایی- که مدعی علیه قبول کند) اجازه بفرمایید بنده عرضم را می‌کنم و اگر قبول نفرمودید تشریف بیاورید پشت تریبون، تریبون در اختیار شما است مدعی علیه حق دارد به این قیمت اعتراض کند غیر از مدعی علیه هم هیچ کس حق اعتراض ندارد اگر مدعی علیه اعتراضی نکرد دادرسی روی این قیمت جریان خودش را طی خواهد کرد. و اگر مدعی علیه اعتراض کرد هر قیمتی که معین کرد اگر اختلاف زیاد نباشد دادگاه مکلف است که راساً خودش رسیدگی کند به هر ترتیبی که شد ترتیب قیمت را بدهد و اگر اختلاف خیلی زیاد باشد کارشناس معین می‌کند و به هر قیمتی که آن کارشناس بگوید آن قیمت مدعی به خواهد بود (همهمه نمایندگان)
رئیس- آقایان توجه کنید
معاون وزارت دادگستری- ببخشید آقایان اگر همه مطالبی که مربوط به اصول دادرسی و تمام امور قضایی است در این قانون به خصوص بخواهید بفرمایید بنده عرضی ندارم، بنده مقصودم از این مطالبی که عرض کردم این است که اگر در تقاضای ثبت قیمتی از طرف دولت معین شد معترض به ثبت ملزم نیست که این قیمت را متابعت کند و بر طبق این قیمت پول دادخواست اعتراض را بپردازد و از این حیث نگرانی نداشته باشید.
رئیس- کلیات مطرح است یک عده زیادی از آقایان اجازه صحبت خواسته‌اند (طباطبایی- بنده توضیح دارم) نوبت خود شما است بفرمایید چون گمان می‌کنم همه مخالف باشند آقای مهران شما مخالفید؟ (مهران- بلی مخالفم). آقای طباطبایی بفرمایید.
طباطبایی- عرض کنم جناب آقای دکتر عاملی این طور قوانین را وقتی دست دولت می‌دهیم منظور ما هیئت دولت نیست، منظور آن مأمور تحصیل‌داری است که در اقصی نقاط ایران می‌خواهد به ملک من اعتراض بدهد و او در آنجا طرز عملش یک طوری است که اگر وزیر دارایی برود آنجا از آن مأمور جنبه سلوک و ادبش خیلی زیادتر است حساب آن مأمورین را باید کرد. بنده این نکته‌ای که عرض کردم که آقایان متوجه شدند حالا یک نکته دیگری بهش اضافه می‌کنم و آن این است که فرض بفرمایید یک عرض حالی بنده می‌خواهم بدهم اعتراض بر ثبت دولت یعنی به همان نیتی که عرض کردم دولت تقاضا کرده است با سه میلیون، بنده می‌خواهم اعتراض بر ثبت بدهم آن نکته‌ای که عرض کردم راجع به پول تمبر آن به صورت خودش باقی است و موضوع علیحده است بالاخره این آدم باید برود پیش یک وکیل دادگستری بگوید این اعتراض را بر ثبت می‌دهم وکیل دادگستری روی چه مأخذی از او حق وکالت می‌خواهد (صارمی- قیمت واقعی) الان به شما عرض می‌کنم که قیمت واقعی چیست، اینکه عرض کردم نکته دیگری به این اضافه می‌کنم این بود، عرض کنم حق‌الوکاله بر طبق این تعرفه‌ای است که پشت وکالت نامه‌ها معین کرده صدی پنج، صدی هفت و صدی ده است و کاری به آن ندارم، اما نکته‌ای که فرمودند به اینکه من حق دارم در مقابل صد میلیون تومان پنجاه هزار تومان اقامه دعوا بکنم، یعنی قیمت مدعی به را معین کنم یکی از مواردی که همیشه طرف دعوا می‌خواهد مدعی را از بین ببرد همین ایرادی است که فرمودند، ایراد می‌کنند به قیمت خواسته و می‌گویند قیمت خواسته صد میلیون است، چطور آمده است ۵۰ هزار تومان عرض حال داده باید قیمت حقیقی را معین کند و روی این قیمت تمبر بدهد همان طور که جناب آقای معاون وزارت دادگستری فرمودند
اگر تفاوت قیمت کم باشد رئیس دادگاه حل می‌کند و اگر تفاوت زیاد باشد ارجاع می‌شود به کارشناس اینجا اول بدبختی است اول بدبختی مردم در ارجاع به کارشناس است، کارشناس همیشه طرفدار دولت است آقایان متوجه بوده‌اید شما می‌دانید توی این دادگستری که ما داریم و فعلاً هم یک قدری بهتر از زمان گذشته شده، یک عده‌ای همیشه در محاکم هستند که به مجردی که اسم دولت می‌آید، پرونده دولت می‌آید بدون اینکه توجه کنند دولت حکم می‌گیرد (صارمی- این مال سابق بود) الان هم وضع دولت توی محاکم صد درصد جلو است این یکی، یک نکته دیگری که به آقایان عرض کنم بنده می‌گویم تمام این جریانی که آقایان گفتند درست است، دولت آمده است یک ملکی را تقاضای ثبت کرده به صد میلیون بنده رفته‌ام با همه بدبختی‌ام معترض شده‌ام پول هم داده‌ام حق‌الوکاله هم داده‌آم و حال اینکه این ملک ۵۰ هزار تومان قیمت داشته است و من دولت را احیاناً محکوم کردم حال باید دید که این ملک را من روی چه قیمتی باید حق‌الثبت بدهم من که محکوم‌له هستم و دولت محکوم‌علیه است و دولت را محکوم کرده‌ام دیگر آنجا باید چه حق‌الثبتی بدهم تقاضای ثبت که من نکردم دولت کرده، من دولت را محکوم می‌کنم وروی آن مبلغی که دولت معین کرده باید حق‌الثبت بدهم بنابراین اینها یک جریاناتی است که آقایان باید به آن توجه کنید بنده به این قبیل کارها ضمن عمل برخورد کرده‌ام و الا بنده به جناب آقای معاون وزارت دادگستری نهایت ارادت را دارم، قانون هم همان طور که آقایان فرمودند برای رعایت حال دو نفر محاسب است پس برای اینکه ما نخواهیم دو سطر در دفتر نوشته بشود نباید بیاییم یک عده مردم را بدبخت بکنیم این طرف را که درست کنید آن طرفش خراب می‌شود آن طرفش را درست کنید این طرفش خراب می‌شود، جناب آقای عمیدی نوری فرمودند که اداره جنگلبانی مازندران قبل از این قانون رفته‌اند ملک مردم را به ثبت داده‌اند شما توجه کنید وقتی یک چنین قانونی ندارید آن طور می‌روند ملک مردم را به ثبت می‌دهند این چه اوضاعی است وای به موقعی که گربه هارون‌الرشید این طوق هم در گردنش باشد دیگر ببینید چه اوضاعی پیش می‌آید اینها نکاتی است که باید رعایت بشود اما می‌فرمایید در یک مملکتی باید با اصول رفتار کرد ما مملکت‌مان اصولش معلوم است شما در تمام دنیا اگر دیدید جایی باشد که به فرد فرد مردم بگویند ورقه عدم سوءپیشینه بیاورید مملکت ما اصلش این است اصلش وارد است اصلی که در همه جای دنیا هست اینجا نیست مملکت ما اصولی مختص به خودش دارد بنابراین به نظر بنده آقایان خوب است توجه بفرمایید اگر یک طرف این قانون را بگیرید طرف دیگرش عیب دارد (احسنت)
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- اجازه‌هایی که آقایان خواسته‌اند محفوظ می‌ماند برای جلسه بعد جلسه آینده روز یکشنبه دوازدهم بهمن ساعت نه صبح، دستور هم دنباله همین لایحه و لوایح دیگر.
(مجلس بیست و پنج دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت