مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ آذر ۱۳۴۶ نشست ۱۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۹ آذر ۱۳۴۶ نشست ۱۳
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۲
جلسه: ۱۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۹ آذر ماه ۱۳۴۶
فهرست مطالب:
| مجلس در ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غایبین با اجازه
- آقایان مرتضوی- خواجه‌نوری- مهندس معینی- شکیبا - اخلاقی ـ تیمسار وحدانیان ـ ارسنجانی.
غایبین بی‌اجازه
- آقایان مجد ـ دکتر صاحب‌قلم ـ طباطبایی ـ مروتی ـ دکتر عدل ـ ادیب سمیعی ـ پاینده ـ پرویزی ـ تیمسار همایونی و بانو دکتر دولتشاهی.
- بیانات قبل از دستور آقایان: معیری ـ فولادوند دکتر میرعلا
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: معیری ـ فولادوند دکتر میرعلا
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای معیری تشریف بیاورید.
معیری ـ با اجازه مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی و خانمها و آقایان و همکاران محترم به نام خداوند بخشنده مهربان. خانمها و آقایان محستحضر هستند که در جشن فرخنده تاج‌گذاری شاهنشاه آریامهر به پاس حق‌شناسی از افتخارات تاریخی که ضمن ۲۶ سال سلطنت پر افتخار شاهنشاه ایران زمین نصیب ملت ایران شده بود و عموم افراد ملت در این جشن پر افتخار تاریخی اعم از شهرستانی، استانی و اهالی محترم پایتخت شرکت داشتند (مهندس صایبی ـ و روستایی) بله و روستایی و همه ملت ایران این وظیفه را یک واجب عینی فرض کرد این جنبش و تظاهرات میهنی ملت ایران به قدری پرشور و هیجان بود که باعث استعجاب عموم خارجیان قرار گرفت (صحیح است) ملت ایران بالاخص اهالی محترم پایتخت به کرات ثابت کرده‌اند که رابطه شاه و ملت یک رابطه ناگسستنی و قلبی است این حقیقت در ساعت یازده و روز جشن تاج‌گذاری عملاً به جانیان ثابت شد خانمها و آقایان محترمی که در کاخ گلستان تشریف‌فرما بودند و ملت ایران که با دیدن تلویزیون یا شنیدن صدا از رادیو آن ساعتی که بانگ الله اکبر طنین‌انداز بود و آن دقیقه‌ای که شاهنشاه آریامهر قرآن کریم را بوسیدند (احسنت) و اشک شوق از دیده عموم ملت ایران جاری شد و قلب‌ها می‌طپید اینجا بود که عموم خارجیان متوجه این حقیقت و معنی شدند که پایه‌های تخت شاهنشاهی محمدرضا شاه شاهنشاه آریامهر بر قلوب عموم ملت ایران استوار است (صحیح است ـ احسنت) تمام طبقات در حد و وسعت خودشان هرکس به نحوی از انحا عرض ادب کرد هدایا و تحفی ازطرف سلاطین ممالک اروپایی و ملت ایران تقدیم شد ولی شهبانوی گرامی و خیر و نوع‌پرور ایران فرمودند که آن نوع هدایا و تحف موردپسند قرار گرفته است که در رفاه اجتماع به کار رفته از قبیل مدارس، خیلی مدرسه باز شد درمانگاه‌ها باز شد مؤسسات خیریه به وجود آمد و این نوع هدایا بود که مورد تأیید و تصویب ذات شاهنشاه آریامهر و شهبانوی عزیز ایران قرار گرفت. ضمن تقاضاها و تقدیم هدایاهایی که از طرف دسته‌جات مختلف به عمل آمد وکلای دادگستری تصمیم گرفتند که آنها هم به نحوی عرض ادب به ساحت مقدس شاهنشاه و شهبانوی عزیز ایران بنمایند. به این لحاظ خانمها و آقایان خوب مستحضر هستند که لباس هر صنفی و لباس رسمی هر طایفه‌ای برای آنها مقدس‌ترین چیزی است که دارند (صحیح است) در این روز وکلای دادگستری و هیئت مدیره کانون وکلا حبه وکلاتی را که در اپیتوش آن تاج کیانی با تزیینات خاص و آرم کانون وکلا تهیه شد دو جبه روز شنبه گذشته با شرفیابی هیئت مدیره کانون و هیئت مدیره باشگاه وکلا این افتخار نصیب جامعه وکالت ایران شد که این جبه را شاهنشاه قبول فرمودند و به تن کردند و من به نام وکلای ایران و به نام جامعه وکالت ایران در مقابل این همه عنایات و مراحم شاهنشاه آریامهر سر تعظیم فرود می‌آورم (احسنت) آفرین بر شاهنشه آریامهر که طبقه تحصیلکرده و انتلکتوئل مملکت مورد عنایت ایشان قرار گرفت (عباس میرزایی ـ بفرمایید روشن‌فکر یا تحصیلکرده) جناب عباس میرزایی یک وکیل عدلیه پشت تریبون صحبت می‌کند.
عباس میرزایی ـ این که مال وکلای عدلیه نیست مال فرانسوی‌ها است.
معیری ـ معنیش را شما هم خوب می‌فهمید، به زعم فکر بعضی‌ها که معتقدند وکلای دادگستری ایجاد دعوا می‌کنند، این اشتباه است و خوشبختانه این حقیقت مورد توجه ذات اقدس شاهنشاه قرار گرفته است، وکیل دادگستری جلوگیری از مرض می‌کند، وکیل دادگستری امور بهداشتی و روانی اجتماع را معالجه می‌کند، مؤسسات و شرکتها و افرادی که حس تشخیص دارند با وکیل دادگستری مشاوره می‌کنند و همین مشاوره با وکیل دادگستری است که جلوگیری از دعاوی می‌کند و خوشبختانه این حقیقت ضمن فرمایشات شاهنشاه آریامهر بچشم می‌خورد، شاید فرمایشات شاهنشاه آریامهر را در روز شرفیابی بدقت در جراید محترم، خانمها و آقایان ملاحظه نفرموده باشند ولی نواری را که از این فرمایشات ضبط شده است بنده در باشگاه کانون وکلا بدست آوردم و متن فرمایشات حکیمانه شاهنشاه آریامهر را رد پاسخ عرض تبریک هیئت مدیره کانون وکلا باستحضار خانمها و آقایان می‌رسانم، اساساً اجرای اصول منشور انقلاب شاه و مردم سرلوحه برنامه کار وکلای دادگستری است، وکلای دادگستری خود پاسدار قانون به پیشگاه شاهنشاه آریامهر هستند شاهنشاه آریامهر پس از پوشیدن جبه وکالت چنین فرمودند:
<< از هدیه‌ای که آقایان به نمایندگی کانون خودتان به من و به شهبانوی ایران دادید متشکرم. بخصوص از لحاظ اینکه کار ماهر روز پوشیدن این لباس برای دفاع از حقوق مردم یا منافع آنان نیست ولی در لباس دیگر بهر صورت با همان روحیه ـ فکر ما متوجه این موضوع هست و در واقع هر کاری که انجام می‌دهیم برای دفاع از حقوق مردمی است که طبقات اکثریت اجتماع را تشکیل می‌دهند و هر اقدام به اینکه انشاء الله وضعی پیش آید و اوضاع مملکت ما از لحاظ اجتماعی و قانونی طوری استوار شود که حقوق افراد مملکت را اجتماع ما و قوانین مملکتی تا حد زیادی خود بخود حفظ نماید ـ در واقع می‌شود گفت که اقدامات و نقشه‌هائی که ما می‌ریزیم و دنبال می‌کنیم کار آقایان را در آینده روز بروز سهلتر خواهد کرد گو اینکه جمعیت مملکت زیاد خواهد شد ولی تا اختلاف سلیقه که اصولاً از مظاهر فکر و زندگی و از پدیده‌های بشر و تمدن امروزه است وجود دارد دفاع از اختلافات سلیقه و حتی کارهای زندگی مادی موجود خواهد بود ولی امیدوار هستیم که حتی‌المقدور این نوع اختلافات در جامعه ایرانی کمتر بشود >>.
شاهنشاه بعد اضافه فرمودند:
<< اختلافات عمده‌ای که در ایران موجود بود، اگر دقت بکنید بیشتر اختلافات ملکی بود و با تصمیم کلی که ما راجع به اصلاحات ارضی گرفتیم و اقداماتی که انجام شد ـ عنقریب این نوع اختلافات خیلی محدود و غیر قابل اعتناء خواهد بود ـ با وجود این در خارج از شهرها، در دهات و روستاهای ایران با ایجاد خانه‌های انصاف وضعیتی پیش آمده کرده است که خیلی از اختلافات محلی بوسیله خود مردم رسیدگی و حل و فصل می‌شود و گزارشاتی که بمن می‌دهند حاکی از این است آرائی که خانه‌های انصاف صادر می‌کنند حقیقتاً براساس و مبانی حقوقی و کاملا عاقلانه و عادلانه است ـ شوراهای داوری که در شهرها ایجاد شده آنهم روی این اصل است که اختلافات کوچکی که پیدا می‌شود به این وسیله حل گردد، ولی اساساً وقتی عدالت اجتماعی در مملکت برقرار شد ـ زندگی همه بوسیله قوانین مترقی تأمین می‌گردد و بخصوص اگر فکری که ما برای ایجاد تعاونیها و بیمه‌های گوناگون کرده‌ایم یعنی از موقعی که کسی در این مملکت، در این آب و خاک متولد می‌شود تا موقعی که چشم از حیات برمی‌بندد تمام اینها تضمین‌هائی است که شکایت مردم اصولاً از همدیگر کمتر می‌شود، مطمئن هستم شما نیز که شاید زندگیتان و معاشتان از این راه تأمین می‌شود، معهذا روحیه‌ای که محرک شما است و آنهم رسیدگی به تظلمات مردم است، همان روحیه ایست که وقتی تظلمات مردم اصولاً کمتر باشد خوشحالتر می‌شوید ولو اینکه به کمتر کارکردن این طبقه منجر بشود، معهذا، همانطور که گفتم الان که بوجود شما احتیاج هست و هر قدر هم که جامعه ایران پیشرفته تر شود باز هم لازمه زندگی بشر و تفاوت سلیقه نیاز بوجود یک عده وکلای دادگستری متحبر ـ زبردست ـ فعال ـ وارد به قوانین احساس می‌کند و حتی هر کدام از شماها باید یک نوع پزشک روانی باشید که زندگی را از هر زاویه‌اش بتواند درک نمائید و حقوق موکلین خودتان را از زاویه حق که بجای خود، ولی از زاویه فردی و شخصی او و با نظر گرفتن تمام شرائط و دلائلی که هر پرونده‌ای را ممکن است تشکیل بدهد بتوانید کار و وظیفه قانونی و وجدانی خودتان را انجام بدهید ـ اینست که من پیشرفت ـ استحکام و احترام این طبقه از مردم ایران را خواستار هستم.
وظیفه شما، وظیفه انسانی است و بس خطیر و امیدوارم در کار خودتان هر روز قویتر، محکمتر و راسختر پیش بروید و از این راه به جامعه ایران خدمت بکنید >>.
رئیس ـ آقای معیری وقت جنابعالی تمام شد.
معیری ـ اگر ناطق بعدی دو دقیقه به من اجازه بدهند که بقیه عرایضم را عرض کنم بسیار متشکر می‌شوم.
رئیس ـ آقای فولادوند اجازه می‌دهید؟
فولادوند ـ بسته به این است که چقدر فرمایش دارند.
معیری ـ در سه دقیقه.
فولادوند ـ اشکالی ندارد بنده هم همین بلا را سر ناطق بعدی می‌آورم.
معیری ـ متشکرم، بنده استدعایم از جناب آقای وزیر دادگستری این است، چون آقای وزیر مشاور هم اینجا تشریف دارند، به مشکلات وکلای دادگستری بیشتر توجه بفرمایند و این مشکلات یکی محدودیت وکالت تسخیری است و یکی اجباری بودن وکالت در تمام مراجع قضائی و از همه مهمتر این است که وکلای دادگستری تأمین ندارند و استدعای آنان تعیین تکلیف صندوق تعاون و بازنشستگی است و این استدعا را بنده بنام جامعه وکلای ایران از جناب آقای وزیر دادگستری می‌نمایم و از جناب آقای وزیر کشور بنام انجمنهای محلی و مردم پایتخت استدعا دارم که از اختیارات قانونی خودشان استفاده بفرمایند و در قانون انتخابات انجمنهای شهر، انتخابات را دسته جمعی انجام بدهند، و اگر منطقه‌ای انجام بدهند نه به مصلحت مردم است و نه به مصلحت دولت، عرض دیگری ندارم (احسنت ـ احسنت).
رئیس ـ آقای فولادوند بفرمائید.
فولادوند ـ بنام خداوند یکتا با اجازه مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم برای این جانب مایه مسرت بی‌اندازه است که در زمینه قانون تشکیل شرکتهای سهامی زراعی که ظاهرآً امروز توسط وزیر مسئول محترم به ساحت مقدس شورای ملی ایران تقدیم خواهد شد مطالبی به عرض برسانم.
الغای رژیم ارباب و رعیتی و آزادی دهقان ایرانی شاهکار کاخ تاریخی دوازده ستونی انقلاب شاه و مردم بود که به یاری خدای بزرگ بدست توانای اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر پس از قرن‌ها آرزو جامه عمل پوشید و شاه بیت ماده انقلابی لغو رژیم ارباب و رعیتی به عقیده ارادتمند همین قانونی است که بسلامتی شاهنشاه آریامهر امروز در شرف تقدیم شدن به مجلس می‌باشد.
این قانون تشکیل شرکتهای سهامی زراعی در واقع همان طلیعه ورود اقتصاد کشاورزی ایران بمرحله مورد انتظار عموم یعنی مرحله سوم اصلاحات ارضی است و این یکی دیگر از رشحات ثمربخش و سازنده فکر بلند و بی‌نظیر شاهنشاه بزرگ ما است و بنده بنام موکلین حقشناس خودم و بنام ملت سپاسگزار عزیز ایران از پشت این تریبون بار دیگر از صمیم قلب مراتب امتنان قلبی و صمیمانه و ادعیه خالصه خودمان را به پیشگاه با عظمت معظم له معروض داشته و از خدای ایران مسئلت می‌نمائیم که در راه اعتلای باز هم بیشتر کشورش و ریشه‌کن بقیه آثار رخوت عمومی و رسانیدن قافله تمدن ایرانیان به پیشرفته‌ترین کشورها یار و مددکار وجود مقدسش باشد انشاءالله اجرای این قانون سبب خواهد شد که بطور کلی وضع اقتصادی دهقان بهبود کامل یافته و کشاورزان بتوانند بعد چندی استقلال مالی پیدا کرده و روی پای خود بایستند و قادر گردند با درآمد حاصل از سهامی که در شرکتهای سهامی زراعی بدست می‌آورند خود و خانواده‌هاشان را آبرومندانه اداره نمایند و همانطور که در کتاب انقلاب سفید و سایر فرموده‌های شاهنشاه مسطور است بوسیله بسیج سرمایه‌های انفرادی و یک کاسه کردن آنها و ایجاد قدرت مالی و اقتصادی و مدیریت لازم حداکثر بهره‌برداری را از آب و خاک نموده سطح کلیه شئون اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خویش را روز بروز بالا ببرند و همانطور که جناب آقای وزیر اصلاحات ارضی در جلسه دیروز گوشزد کردند اراده شاهنشاه آریامهر دائر بر این است که از طرف وزارت مسئول و دولت کلیه کمک‌ها و مساعدتهای مالی و راهنمائیهای فنی لازم بعمل آورده شود تا دهقانان بعلت کمبود تجربه در این راه دچار عدم موفقیت نگردند زیرا همانطور که در کتاب انقلاب سفید اشاره فرموده‌اند نظر شخص عالیقدر شاهنشاه ما همواره این است که به دهقانان در راه بهسازی زندگیشان همیشه با نظر مساعدت و دلسوزی عمل شود و راه دشوار آنان از طرف دستگاههای اجرائی مملکت برای آنان صاف و هموار گردد.
با اجرای قانون مورد بحث همانطور که مورد نظر همایونی است تعداد دست‌های مولد مملکت که اکنون کار کافی ندارند از قطب‌های کشاورزی به قطب‌های صنعتی که بحمدالله مدتی است که با توفیق کامل براه افتاده‌اند منتقل و قوه مولدهء کشور دیگر بیهوده هدر نخواهد شد و اجرای همین قانونی است که به موازات پیشرفت صنعت ایران بنیت عالیه شاهنشاهی که همانا بالا بردن سطح زندگی مردم ایران تا حد کشورهای اروپائی است و انشاءالله بالاتر، جامه عمل خواهد پوشانید و قادر خواهیم شد که در این دنیای گرسنه به صدور کالاهای کشاورزی دست بزنیم به هر صورت چون مختصر وقت قبل از دستور اجازه ادای حق کامل این کلام را نمی‌دهد فقط عرض می‌کنم توفیق این برنامه به ابتکار و راهنمائی شاهنشاه عزیز و در زیر سایه معظم له یکی از بزرگترین توفیقات ملت ایران است و بنده به مجریان این قانون تاریخی تبریک گفته توفیق خدمت آنها را به شاهنشاه و میهن مقدس مسئلت قلبی می‌نمایم.
نکته دیگری که واجب میدانم بعرض برسانم تشکر از چند وزارتخانه است، یکی تشکر از وزارت محترم راه است که الحق تا آنجا که بنده میدانم و دیده‌ام همه مردم قدردان زحمات وزارت راه و وزیر محترم راه هستند، تشریف هم ندارند ولی وظیفه اخلاقی و ملی ماست که قدردانی بکنیم، تشکر بنده برای این است که بدستور وزارت راه جاده ایست که چندین ساعت طول مسافرت از تهران به الیگودرز را کم می‌کند و ملحق می‌شود در خمین به جاده اصفهان به تهران احتیاج به چند پل و کوه کنی داشت که وزیر راه دستور صادر کردند و این امر خیلی به آمد و رفت و حمل و نقل موتوری و مسافرت به آن نقاط کمک می‌کند و بنده صمیمانه از طرف مردم الیگودرز و حوزه انتخابیه خودم از جناب وزیر راه تشکر می‌کنم و توفیقشان را در خدمات بیشتری مسئلت می‌کنم مخصوصاً که باز هم در راه تحرک اقتصادی حوزه انتخابیه بنده و افزودن به تمدن که همانا در اثر راهسازی ایجاد می‌شود جاده اصفهان به از نادر شرف اسفالت است و وعده فرموده‌اند که انشاءالله در بهار آینده باز به اقداماتی که در این راه صورت می‌گیرد جنبه تسریعی بیشتری بدهند که ما بتوانیم از تمدن تهران و اصفهان بهره بیشتری ببریم چه از لحاظ فرهنگی و چه از لحاظ اقتصادی، تشکر دیگری که بنده دارم از جناب وزیر محترم بهداری است که بعد از سال‌ها آرزو یک جراح برای ما فرستادند.
دکتر صدر ـ آقای فولادوند ساختن چند پل و فرستادن یک جراح کار بسیار کوچکی است.
فولادوند ـ انشاءالله سر کار وزیر بهداری می‌شوید و کارهای بزرگتری انجام می‌دهید، بنده وظیفه‌ام تشکر است که گفته‌اند من لم یشکر الناس لم یشکر الخالق، بنده برای فرستادن جراح تشکر می‌کنم، ما باندازه خودمان تشکر می‌کنیم انشاءالله منتظر وزارت راه و بهداری جنابعالی میشویم و بیشتر تشکر می‌کنیم، بله بنده از وزارت بهداری تشکر می‌کنم که یک جراح برای ما فرستادند، یک جراح بینهایت برای ما لازم بود ما در آنجا جراح نداشتیم و از این بابت احساس ناراحتی می‌کردیم مخصوصاً اعزام جراح به ولایات کار بسیار مشکلی است، بواسطه اینکه جراح کم داریم و جراح تحصیلکرده‌ای که می‌تواند در تهران محکمه داشته باشد برایش قدری شاق است که ولایت برود و کار کند با درآمد کمتر و امیدوارم با کمکهای وزارت بهداری و با کمکهای مالی انجمن بهداری بتوانیم طوری حقوق به اینها بدهیم که جراح بدون آزردگی خیال خدمت کند با اجازه جناب آقای دکتر صدر می‌خواهم یک تشکر دیگر از وزارت آبادانی و مسکن بکنم (خنده نمایندگان) که برق الیگودرز را بالاخره برای ما راه انداختند و همانطور که بارها عرض کرده‌ام فئودالیته برق کمتر از فئودالیته زمین نیست حالا یک عده دله دزدیشان را از زمین منتقل کرده‌اند به دله و دزدی از برق و واقعاً یک عده دروغگوی فئودال در ولایات برق‌ها را گرفته و عجب فجایعی می‌کنند جناب آقای دکتر یگانه خداوند نسلشان را انشاءالله صاف کند، حالا برق‌ها دارد راه می‌افتد و انشاءالله شر یک عده دزد برق از سر مردم کم می‌شود و این باعث مزید دعاگوئی مردم به شاهنشاه بزرگ است و به مأمورین شاه، بنده از جناب آقای دکتر نهاوندی و دستگاه محترم سازمان برنامه صمیمانه تشکر می‌کنم، مثل اینکه فقط یک عرض دیگر دارم و آن اینست که از جناب آقای دکتر یگانه خواهش کنم که به جناب آقای نخست وزیر و وزیر آبادانی و مسکن بفرمایند که در الیگودرز قربان خانه‌های سازمانی ـ هیچ ندارد در بعضی جاها که ساخته‌اند بنده تقدمی برای جاهای دیگر نمی‌بینم که مستحق‌تر باشد (پزشکپور ـ حتی در بحرین) حتی هر چه که شما فرمودید یک فرمانداری که میاید آنجا این خانه ندارد قهراً این فرماندار جائی لازم دارد که برود و بنشیند با زن و بچه‌اش او هیچ وسیله ندارد و مجبور است برود در خانه مردم دیگر بنشیند و نمک گیر بشود و بعد مجبور بشود که خدای نخواسته گردن به امیال آنها بنهد که متأسفانه اکثراً امیال پلید هستند چون مردمان بی استطاعت نمازخوان اینها که نمی‌توانند پذیرائی بکنند فرماندارها هم که خانه نماز خوانها نمی‌روند این می‌رود توی خانه یک کسی و بعد نمک‌گیر می‌شود آنوقت اسباب زحمت می‌شود اگر یک خانه آبرومندی داشته باشد می‌تواند برود توی خانه خودش بنشیند.
رئیس ـ آقای فولادوند وقت جنابعالی تمام شد.
فولادوند ـ نفر بعدی اجازه بدهند که سی ثانیه از وقتشان استفاده بکنم و عرضم را تمام بکنم.
دکتر وفا ـ بفرمائید.
فولادوند ـ متشکرم این باعث می‌شود که اصولاً در وضع فرماندارها در مملکت بهبود حاصل بشود اگر کسی بتواند یک شبی خانه مردم نرود و با احترام خانه خودش بنشیند این خیلی بهتر است و در تمام کشور اگر عملی بشود این خیلی مهم است با تشکر از حوصله نمایندگان محترم به مقام ریاست عرضم را تمام می‌کنم.
رئیس ـ آقای دکتر وفا تشریف بیاورند.
دکتر وفا ـ بنام پروردگار عادل توانا و بنام اعلیحضرت همایون محمدرضا پهلوی شاهنشاه عدل پرور و دادگستر ایران عزیز آقای رئیس و نمایندگان محترم اطلاع دارند که چند روز پیش از این اعضای هیئت مدیره کانون وکلای دادگستری به حضور مهر ظهور شاهنشاه آریامهر شرفیاب شدند و در این شرفیابی رهبر نیک منش و نیک اندیش با قبول لباس و شنل وکالت دادگستری بزرگترین افتخارات را نصیب جامعه وکالت و وکلای دادگستری فرمودند به همین مناسبت بنده چون قبل از انتخاب به نمایندگی مجلس شورای ملی به شغل وکالت مشغول بودم اجازه می‌خواهم که از طرف خود و از طرف فرد فرد وکلای دادگستری ایران این افتخار بزرگ را به جامعه وکالت تبریک و تهنیت عرض کنم (احسنت) بنده در آغاز گفتار عرض کردم شاهنشاه عدل پرور و دادگستر آری شاهنشاهی که تشکیل خانه‌های انصاف را یکی از اصول انقلاب شاه و مردم اعلام فرمودند شاهنشاهی که با صدور فرمان شوراهای داوری خواستند که مردم در اختلافات کوچک تابع تشریفات خسته کننده دادگستری نباشند و هر چه زودتر بحق خودشان برسند رهبر خردمند در پیام خود به مناسبت افتتاح باشگاه وکلای دادگستری در روز ۲۵ اردیبهشت ۱۳۴۵ چنین می‌فرمایند البته بنده یک مختصرش را اینجا بعرض آقایان می‌رسانم و تقاضا دارم توجه بفرمائید ((وکلای دادگستری که مدافعین حقوق افراد هستند در جوامع مترقی (خواهش می‌کنم توجه بفرمائید) در جوامع مترقی یکی از طبقات موثر در تأمین نظام اجتماع بشمار می‌روند و بالاخص در هر جا عدالت اجتماعی بیشتر تأمین یابد نقش این گروه بارزتر خواهد بود)) ملاحظه می‌فرمائید که تعمیم و تأمین اجرای عدالت اجتماعی در کشور همواره مورد نظر ذات ملوکانه بود و هست و خواهد بود (صحیح است) و در تأیید این مسئله فرمایشاتی است که در روز شرفیابی اعضای هیئت مدیره کانون وکلا فرمودند که چون همکار و استاد ارجمندم جناب آقای معیری به تفصیل قرائت فرمودند بنده چون وقتم کم است و ۸ دقیقه بنده شهید شدم بنا به گفته جناب آقای فولادوند این است که مختصراً عرض می‌کنم که فرمودند لازمه پیشرفت و تکامل در جامعه داشتن وکلای دادگستری متبحر، فعال، زبردست و وارد به قوانین می‌باشد استدعا می‌کنم که به این فرمایشات ملوکانه درست توجه بفرمائید چقدر متین چقدر جامع چقدر مستدل و چقدر محکم است و باز می‌فرمایند من پیشرفت، استحکام و احترام این طبقه از مردم ایران را خواستارم بنده فکر می‌کنم افتخاری بزرگتر از این که شامل حال صنفی که وکیل دادگستری یکی از آنها است شده باشد، اینست که می‌فرمایند من پیشرفت، استحکام و احترام این طبقه از مردم ایران را خواستارم و باز اضافه می‌فرمایند که وظیفه شما یعنی وکلای دادگستری وظیفه‌ای است انسانی و خطیر و امیدوارم در کار خودتان موفق باشید کمی توجه به این فرمایشات شخص اول مملکت ثابت می‌کند که تا چه میزان تأمین عدالت اجتماعی و استقرار حکومت قانون در جامعه و احترام به حقوق اکثریت در جامعه مورد توجه معظم له می‌باشد در اینجا است که وکیل دادگستری باید به مقام و منزلتی که در اجتماع دارد آگاهی پیدا بکند و باید وکیل عدلیه متصف به صفات و کمالات عالیه‌ای باشد که در اجتماع در خور شأن اوست زیرا شخص اول مملکت خواستار احترام به این طبقه هستند (یک نفر از نمایندگان ـ همه هستند) بنده افتخار می‌کنم که شاگرد مکتب قضا و شاگرد مکتب دادگستری هستم و به همین علت اجازه می‌خواهم بعنوان یک وکیل دادگستری از این فرمایشات پر مغز و نغز استفاده‌ای بکنم و استناد به همین فرمایشات خواهم کرد عرض بنده بطور اختصار چون وقت مثل اینکه ضیق است در مورد نقش واقعی و اساسی وکیل دادگستری در اجتماع است همانطور که جناب آقای معیری فرمودند بنده فکر می‌کنم این مقایسه و شباهتی که بین علم پزشکی و وکالت دادگستری هست خیلی مقایسه خوبی است زیرا پزشک دردهای جسمانی و بدنی افراد را معالجه می‌کند و وکیل دادگستری دردهای اجتماعی و معنوی افراد را علم پزشکی ما می‌بینیم بر اثر سیر جبری اصل تکامل و اولوسیون اگر آقای میرزائی ایراد نگیرد چون تکامل را اول گفتم (یک نفر از نمایندگان ـ ایشان نیستند) که یک اصلی است لایتغیر و لایزال علم پزشکی از صورت معالجی و علاجی تبدیل شده است به طریقه یافتن طرقی برای پیشگیری از مرض به همین دلیل می‌بینید که واکسن‌های مختلفی اختراع شده است و قرص‌ها و تجویزات متعددی رایج است که می‌توانند پیشگیری کنند مرض را بنده معتقدم وکیل دادگستری هم اگر در پنجاه سال پیش اگر در سی سال پیش اگر در صد سال قبل از این جنبه کارش یک جنبه تدافعی یا مرافعه‌ای یا مخاصمه‌ای هر چه اسمش را بگذارید و دعوائی داشته است الآن در این روز وکیل دادگستری باید پیشگیری بکند از اختلافات بنده یک استفاده‌ای می‌خواهم بکنم بنده معتقدم اجتماعات را در دنیای کنونی بدو گروه می‌شود تقسیم کرد یا جوامعی هستند که عقب مانده هستند و هنوز در راه پیشرفت و تمدن نیفتاده‌اند و یا اینکه می‌شود به آنها گفت جوامع مترقی و در حال توسعه و پیشرفت بنده می‌گویم چون جامعه ایران نوین در سایه توجهات و ابتکارات پدر تاجدار خود با یک جهش تاریخی بی‌مانند با گامهائی بلند بسوی پیشرفت و ترقی و تعالی روز افزون در مملکت است از این رو جامعه ایرانی جامعه عقب مانده‌ای نیست (صحیح است) به همین دلیل نباید افراد جامعه ایران صبر کنند تا وقتی مرگ فرا برسد سراغ طبیب بروند و باز همین افراد ایران نباید آنقدر تحمل بکنند که مالشان برده شود، خورده شوند، خیانت به او بشود کلاهش را بردارند و کار از کار بگذرد بعد به سراغ وکیل دادگستری بیایند خانمها و آقایان در شهر نیویورک قریب هشت هزار وکیل دادگستری هست و در شهر استانبول ترکیه قریب سه هزار وکیل دادگستری هست شاید استانبول یک میلیون و چهار صد هزار نفر جمعیت دارد در تمام ایران ۱۳۰۰ نفر کمی بیش یا کمی کمتر وکیل عدلیه هست که در تهران دو میلیون و نیمی شاید ۶۰۰نفر عملاً به شغل وکالت مشغول هستند (یکی از نمایندگان ـ کمتر) عرض کردم فرض را قویتر بگیرید ۵۰۰ نفر یا ۶۰۰ نفر به این ارقام توجه بفرمائید لابد ممکن است فکر بشود که داشتم وکیل زاید دلیل وجود دعاوی زیاد است داشتن وکیل زیاد دلیل بر این است که کلاهبرداری و دغل بازی و دزدی در آن اجتماع رواج دارد بنده عرض می‌کنم خیر اینطور نیست همانطور که عرض کردم ممالکی که به اهمیت داشتن یک وکیل دادگستری بعنوان مشاور حقوقی در کارهایشان آگاهی دارند آن جوامع و آن اجتماعات هستند که در آنها وکیل زیاد است و خواهی و نخواهی دعوی کم است و باز بنده معتقدم که زیاد بودن وکیل در اجتماع دلیل بر این است که فعالیت تجاری و بازرگانی و فعالیتهای شرکتها اعم از داخلی و خارجی با سرمایه داخلی و یا خارجی فعالیت اقتصادی و اجتماعی است که در آنجا وکیل زیاد است نه دعوی در مملکت ما با اجرای اصول انقلاب سفید هر روز بیش از پیش می‌بینیم که شرکتها تأسیس می‌شوند اعم از داخلی و یا خارجی با سرمایه داخلی یا خارجی شکی نیست شرکتهائی به اهمیت داشتن مشاور حقوقی واقفند و هر کدام یک یا چند مشاور حقوقی دارند ولی متأسفانه باید عرض کنم که تجار ایرانی و مؤسسات ایرانی این آگاهی را ندارند و نتیجه این عدم آگاهی و این ندانستن‌ها همانا بوجود آمدن دعاوی زیاد در عدلیه و بروز اختلافات و مرافعه و بوجود آمدن ورشکستگی‌های پی در پی در ایران است.
رئیس ـ آقای دکتر وفا وقت جنابعالی تمام شد.
دکتر وفا ـ بنده یک دقیقه دیگر عرضم را تمام می‌کنم باید دید چاره کار کجاست بنده باز هم به فرمایشات شاهنشاه نیک گفتار و نیک منش ـ نیک اندیش استناد می‌کنم که می‌فرمایند و می‌خواهند که((شکایت مردم از یکدیگر کمتر بشود)) و عرض می‌کنم تأمین عدالت اجتماعی و حصول این آرمان مقدس ملی و تأمین نظر و اراده شخص اول مملکت مبنی بر کم شدن شکایات و تسریع در امر دادرسی و حل مشکل دادگستری ممکن نخواهد بود مگر با الزامی کردن وکالت در دادگاه‌ها از نظر دعاوی مدنی و الزام نمودن شرکتهای تجاری به داشتن یک نفر مشاور حقوقی در هنگام ثبت شرکت و سپردن کار به کاردان و متخصص و کوتاه کردن دست اشخاص غیرصالح با این اقدامات است که وکلای دادگستری و تشکیلات دادگستری خواهند توانست در اجرای منویات شاهنشاه آریامهر در مورد تعمیم و تأمین عدالت اجتماعی در جامعه و در راه به ثمر رساندن هر قدر بیشتر آرمانهای ملی و به‌منظور اجرای سهمی از اصول انقلاب شاه و مردم گامهای مؤثری بردارند در خاتمه بنده وظیفه خود میدانم که از اعضای هیئت مدیره کانون وکلای دادگستری و هیأت مدیره باشگاه کانون و مخصوصاً جناب آقای دکتر دادفر که عضو هیئت مدیره کانون هستند و هم ریاست باشگاه کانون وکلا را دارند و همچنین جناب آقای معیری که عضویت هیئت مدیره باشگاه را دارند همچنین دوستان و همکاران دیگر که شاهد فعالیت شبانه روزی آنان هستم سپاسگزاری کنم در پایان عرایضم مجدداً عرض می‌کنم درود فراوان بشاهنشاه عال و عدل پرور ایران زمین (احسنت).
رئیس ـ آقای دکتر میرعلاء تشریف بیاورید.
دکتر میرعلاء ـ با اجازه جناب آقای رئیس و همکاران ارجمند مطلبی که امروز شاید رفقا بنده را وا داشتند که در این زمینه صحبت کنم موضوع طب و دارو است طب و دارو یک مسئله‌ای است در کشور ما که واقعاً همه حق دارند که بخواهند در این زمینه اقداماتی بشود و یک سر و سامانی به این اوضاع داده بشود البته کلمات قصار حضرت امیر است که می‌فرمایند النعمتان مجهولتان الصحة و الامان در وهله اول هر کس سلامت و صحت خودش را آرزومند و خواهان است پس مردم حق دارند که بخواهند سالم بمانند و طریقه‌ای باشد که به این طریقه سلامت خودشان را حفظ بفرمایند و در صورتیکه بیمار می‌شوند رسیدگی کامل بشود و داروی ارزانی در دسترس شان باشد که استفاده بکنند بنده اینجا مطالب خود را روی سه موضوع تقسیم می‌کنم یکی مربوط به مسائل پزشکان است و اعتراضهائی است که به پزشک می‌شود و دوم مطلبی است که مربوط به بیمارستانها و شکایاتی است که از بیمارستانها مطرح است سوم موضع خود داروست همکاران ارجمند پزشکی یک حرفه‌ای است مقدس کسی که سالیان سال تحصیل کرده و قسم خورد و به حرفه خودش علاقمند است وظیفه سنگین و خطیری دارد و باید به این وظیفه پابند باشد و به این وظیفه مقدس بطور صحیح دلبند باشد پزشک هیچوقت زندگی راحتی ندارد یک پزشک با وجدان هیچوقت از زندگی تمتعی و بهره‌ای نمی‌برد دائم در خدمت مردم و مملکت است (کاظم مسعودی ـ وری ویزیت‌ها هم صحبت بکنید) چشم به آنجا هم می‌رسیم حتی یک نفر پزشک خانواده او هم زندگی راحتی ندارد پزشک را که شبها حتی از خواب بیدار می‌کنند و کیلومترها می‌کشانند و بر بالین بیماران می‌برند چه بسا اوقات این پزشک بر بالین بیمارانی می‌رسند که در حال احتضار هستند و با هیاهو و بدلحنی‌ها مواجه می‌شوند این پزشک خدمت مقدس را انجام می‌دهد سه چهارم پزشکان این مملکت پزشکانی هستند و معتقدند انجام وظیفه می‌کنند این پزشکان به هیچ عنوان درآمدی بیش از حتی ۲ هزار تومان در ماه عایدشان نیست الان در پیش خود ما در دانشگاه تهران تعدادی پزشک متخصص که در تخصص مختلف کار می‌کنند اینها بعد از سه چهار سال هنوز نمی‌توانند عایداتی داشته باشند که مخارج مطمشان را بپردازند ولی در مقابل بنده عرض می‌کنم که پزشکانی هم هستند که در این مملکت در اقلیت قرار دارند و عایداتشان شاید به سی هزار تومان و صد هزار تومان در ماه برسد (صحیح است ـ احسنت) و به همین ترتیب تمام حمله اشخاص به پزشکان ناشی از اینجاست که تعداد معدودی به وظیفه خودشان عمل نمی‌کنند و حقشناس نیستند بنده معتقدم در موقعی که یک بیمار در مقابل پزشک قرار می‌گیرد و این بیمار تمام قدرت خودش و سرمایه خودش را در کف خود می‌گذارد و علاج و خودش و اقدام بهبودی خودش را از طبیب می‌خواهد در اینجاست که وظیفه پزشک روشن می‌شود مسؤلیت پزشک آشکار می‌شود اینجا اگر پزشکی در مقابل این قدرتی که به او واگذار شده حمایت نکند منظور او کلاشی باشد و این جا قانونگذار باید برای چنین فردی ............. متأسفانه حمله‌ای که به طبقه پزشک در این کشور می‌شود مربوط به تعداد بسیار قلیل است که وظیفه شناس نیستند پزشکانی داریم در همین تهران که بدون دارابودن درجه تخصص مردم را اغفال می‌کنند نباید به این اشخاص راه داده بشود که مردم را بوسیله دستگاههای تبلیغاتی اغفال بکنند بنده در اینجا از جناب آقای رئیس تقاضا دارم و از آقای دکتر یگانه هم که تشریف دارند استدعا دارم ترتیبی داده بشود که وزارت بهداری و وزارت اطلاعات با هم همکاری کنند برنامه‌های بهداشتی مملکت باید بصورتی در اختیار وزارت بهداری. دانشگاه تهران قرار بگیرد ترتیب دادن یک میز گرد بصورت شارلاتانیسم باید موقوف بشود (صحیح است) معنی ندارد که صبح از خواب بلند شویم و به طبیب خانواده سر از رادیو در بیاورد کجای دنیا مرسوم است باید تبلیغات به وضعی باشد در حدود بهداشت نصیحت بکند راههای پیش گیری را به مردم نشان بدهد نه اینکه امراض و پاتولوژی طب را بیایند در رادیو بگویند و فردا مردم خیال کنند که قلبشان درد می‌کند و انفاکتوس کرده‌اند راه می‌افتند به طرف مطب اشخاص که آقا قلب درد داریم (اسدی ـ آقای دکتر تبلیغات پزشکی در تمام دنیا ممنوع است) صحیح است در کشور ما باید تبلیغات پزشکی ممنوع بشود (اسدی ـ تابلو زرق و برق دار هم نمی‌توانند بزنند قدغن است این را هم اشاره بکنید) بنده به آنجا هم می‌رسم اجازه بفرمائید بنده تقاضا دارم که آقای وزیر بهداری با اینکه بارها خدمتشان عرض کردم به این عرایض توجه بکنند و به این تابلوهای رنگ و وارنگی که در این شهر وجود دارد و ۸ ـ ۹ درجه تخصص رویش نوشته و آخرش هم برای مزید بر علت یک ترک تریاک و هروئینی هم اضافه شده این تابلوها را پائین بیاورند خوشبختانه قانون نظام پزشکی به تصویب آقایان رسیده و این قانون بزودی با کمک وزارت بهداری که الان شروع به انتخابات آن کرده به مرحله عمل می‌رسد. من فکر می‌کنم با این قانون تقریباً به تمام این مسائل و اعتراضات خاتمه داده می‌شود موضوع دوم موضوع بیمارستانها هم حق دارند صحبت‌هائی می‌کنند مردم هم حق دارند (جوانشیر ـ تختخواب ۲۰۰ تومانی برای مردم فقیر خیلی زیاد است) اینها را ممکن است در آینده در نظام پزشکی مطرح بفرمائید وزارت بهداری هم حل خواهد کرد ولی ما منظورمان نشان دادن راه و چاه است بیمارستانهای پایتخت متأسفانه هیچکدام مجهز به تشکیلات فوری و اورژانس نیستند (صحیح است) بیمارستان باید دارای این تشکیلات باشد و اصلا به نسبت ۱/۱۰ تختخوابهائی که دارد باید همیشه بصورت فوری و اورژانس نگه دارد (صحیح است) بیمارستان نباید یک مرکز انتفاعی قلمداد بشود (صحیح است) هیچ جای دنیا بیمارستان استفاده نمی‌دهد جز تهران بنده تقاضایم این است که به این موضع‌ها رسیدگی بشود مطمئن هستم در برنامه دولت منظور شده وزارت بهداری با جدیت مشغول تنظیم این برنامه‌ها هست و ما توفیق آنها را آرزومندیم ولی نکته‌ای که مهمتر از همه است این است که باید وا دارند هر چه زودتر بیمارستانها مجهز به اصطلاح انگلیسی به امر جنسی (فوری) بشود که اگر شب مریض به بیمارستان مراجعه کرد نگویند تخت نداریم برو به بیمارستان دیگر مریض ممکن است تلف بشود اگر این موضوع را ما در بیمارستانها بمیان گذاشتیم و اعتراض داشته باشند و بگویند اگر بیمارستانهای خصوصی این کار را بکنند عده‌ای شب مراجعه می‌کنند در این بیمارستانها بستری می‌شوند بعداً هم بعلت نداشتن بنیه مالی خسارات ما را نمی‌توانند جبران کنند ولی این اشکال هم راه حل دارد در همه جای دنیا برای این مردمان پشتیبانی دولت و پشتیبانی انجمن شهر هست انجمن شهر باید بودجه‌ای برای این منظور تخصیص بدهد اگر بیماری شب به بیمارستان خصوصی رفت و یکی دو روز در آنجا بستری شد حداقل هرینه پرداخت بشود و پرداخت آن با انجمن شهر باشد. بیمارستانها باید با هم مرتبط باشد چنانچه اگر اتفاقاً دستگاه امر جنسی (فوری) یک بیمارستان پر بود بیمارستان دیگر بتوانند به او اطلاع بدهد نزدیکترین بیمارستان کجاست و مریضش را به آنجا هدایت بکند به هر حال موضوع سوم موضوع داروست.
رئیس ـ آقای دکتر میرعلاء تصور می‌کنم بقیه را برای جلسه دیگر بگذارید بهتر باشد.
دکتر میرعلاء ـ تشکر می‌کنم (احسنت).
اسدی ـ مطالب بسیار خوبی بوده و درد دل مردم بوده است که بیان شد.
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای وزیر اصلاحات ارضی
۳- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای وزیر اصلاحات ارضی
رئیس ـ وارد دستور میشویم آقای دکتر ولیان بفرمائید.
دکتر ولیان (وزیر اصلاحات ارضی) ـ با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم افتخار دارم که در اجرای منویات شاهنشاه آریامهر که در کتاب انقلاب سفید و فرمایشات معظم له در هنگام افتتاح دوره جید قانونگذاری بدان اشاره فرموده‌اند بمنظور فراهم کردن موجبات افزایش درآمد سرانه کشاورزان و فراهم کردن امکانات همه جانبه برای بکار بردن ماشین‌آلات کشاورزی در امر تولیدات کشاورزی و آشنائی زارعین با اصول و شیوه‌های جدید کشاورزی و حداکثر استفاده از نیروهای اضافی انسانی موجود در روستاها در قطب‌های اقتصادی و صنعتی مملکت و برای جلوگیری از خرد شدن زمین به قطعات کوچک و غیر انتفاعی و برای افزایش میزان سطح کشت مملکت با استفاده از اراضی بایر و موات و مسلوب‌المنفعه متعلق به دولت براساس ماده یک قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی لایحه قانونی تشکیل شرکتهای زارعی را در واحدهای روستائی مملکت که از این پس جانشین دهات سابق خواهند بود در ۱۶ ماده و ۴ تبصره جهت بررسی و تصویب تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌نمایم.
رئیس ـ به کمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت دارائی
۴- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت دارائی
رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (معاون وزارت دارائی)ـ با اجازه مقام محترم ریاست لایحه‌ای است برای کسب اجازه تحصیل اعتبار از بانک صادرات و واردات واشنگتن برای تأمین تتمه بهای دو فروند هواپیمای بوئینگ که شرکتهای هواپیمائی ملی ایران دستور ساخت داده و آماده برای تحویل شده است تقدیم ساحت مقدس مجلس می‌شود.
رئیس ـ به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت کشور
۵- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت کشور
رئیس ـ آقای ادیب محمدی فرمایشی دارید بفرمائید.
ادیب محمدی (معاون وزارت کشور)ـ چون عده‌ای از درجه‌داران شهربانی کل کشور با داشتن تحصیلات دوره اول و یا دوم متوسطه در طول خدمت موفق به کسب تجارب مفیدی برای انجام خدمت پلیسی شده در فن خود تخصص حاصل نموده‌اند ولی برای ارتقاء آنها به درجه بالاتر مجوزی در دست نیست به این جهت طرح مادۀ واحده ضمیمه را تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارد.
رئیس ـ به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- قرائت دو فقره طرح پیشنهادی نمایندگان و در دستور قرار دادن آنها
۶- قرائت دو فقره طرح پیشنهادی نمایندگان و در دستور قرار دادن آنها
رئیس ـ دو طرح است از طرف نمایندگان محترم که قرائت می‌شود.
امضاء کنندگان زیر پیشنهاد می‌نمایند طرح پیشنهادی نمایندگان محترم دورۀ ۲۱ راجع به بیمه اجباری حوادث شخص ثالث ناشی از وسائل نقلیه که در فهرست طرحها و لوایح معوقه دورۀ ۲۱ مندرج است در دستور کار مجلس محترم قرار گیرد.
با تقدیم احترام
دکتر یزادن پناه شیخ‌الاسلامی ـ کلالی ـ وحیدنیاـ دکتر معتمد وزیری ـ مهرزادـ بوشهری ـ رضازاده ـ دکتر عظیمی ـ کمالوندـ جوانشیرـ مهندس کیا کجوری ـ دکتر قهرمان ـ روحانی ـ دکتر بهبهانی ـ دکتر دادفرـ امامی رضوی ـ بهنیاـ پزشکی ـ دکتر وفاـ دکتر مهذب ـ تهرانی ـ سعید وزیری ـ مافی ـ مهاجرانی ـ مهندس ارفع ـ دکتر اسدی سمیع.
رئیس ـ در دستور مجلس قرار می‌گیرد طرح دوم قرائت می‌شود.
امضاء کنندگان زیر تقاضا داریم مقرر فرمائید طرح ارسالی از مجلس سنا در مورد اضافه نمودن موادی به قانون آئین دادرسی مدنی که شور اول آن در دوره بیست و یکم در مجلس شورای ملی پایان یافته و در فهرست لوایح و طرحهای معوقه دوره مزبور مندرج است در دستور کار دوره جدید قانونگذاری قرار گیرد.
دکتر یزادن پناه ـ دکتر رادفرـ امامی رضوی ـ مهرزادـ پزشکی ـ دکتر مهذب ـ دکتر وفاـ سعید وزیری ـ کلالی ـ مهندس ارفع ـ مهندس اسدی سمیع ـ شیخ‌الاسلامی ـ دکتر وحیدنیاـ معتمدوزیری ـ بوشهری ـ رضازاده ـ دکتر عظیمی ـ کمالوندـ کیاکجوری ـ جوانشیرـ روحانی ـ دکتر قهرمان ـ دکتر بهبهانی.
رئیس ـ در دستور مجلس قرار می‌گیرد.
- تصویب صورت جلسه
۷- تصویب صورت جلسه
رئیس ـ راجع به بصورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
- شور اول گزارش کمیسیون پست و تلگراف و تلفن راجع به قرارداد پستی جهانی و موافقت نامه و مقاوله نامه‌ها و مقررات مربوط به سازمان ملل متحد و اتحاد پستی
۸- شور اول گزارش کمیسیون پست و تلگراف و تلفن راجع به قرارداد پستی جهانی و موافقت نامه و مقاوله نامه‌ها و مقررات مربوط به سازمان ملل متحد و اتحاد پستی
رئیس ـ گزارش شور اول راجع به قرارداد پستی جهانی و موافقت نامه‌ها و مقاوله‌نامه و مقررات مربوط مطرح است قرائت می‌شود.
کمیسیون شور اول از کمیسیون پست و تلگراف، تلفن به مجلس شورای ملی
کمیسیون پست تلگراف و تلفن در جلسه ۶ آذر ماه ۱۳۴۶ با حضور آقایان کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن لایحه شمارۀ ۳۹۷۸- ۴۶/۳/۷ دولت راجع به قرارداد پستی جهانی و موافقت‌نامه‌ها و مقاوله‌نامه مقررات مربوط به موافقتنامه سازمان ملل متحد و اتحادیه پستی جهانی را که به شمارۀ ۴۴ چاپ شده مطرح و مورد رسیدگی قرار داد و عیناً تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ واحده ـ قرارداد پستی جهانی و موافقتنامه منعقده میان سازمان ملل متحد و اتحادیه پستی جهانی که جزء آنست و مقاوله‌نامه راجع به به مراسلات و بسته‌هائی که قیمت آنها اظهار شده است و مقاوله نامه راجع به امانات پستی و آئین‌نامه و پروتگلهای نهائی ضمیمه آنها که در تاریخ تیر. ماه ۱۳۴۳ در پانزدهمین کنگره پستی جهانی منعقده در وین از طرف نماینده دولت شاهنشاهی به امضاء رسیده است بشرح زیر تصویب می‌شود.
- ۱- اساسنامه اتحادیه پستی جهانی شامل چهار فصل و ۲۲ ماده و مقاله نهائی آن شامل یک مادۀ واحده.
- ۲- موافقت نامه بین سازمان ملل متحد و اتحادیه پستی جهانی شامل ۱۶ ماده اظهار به متمم آن شامل دو ماده.
- ۳- مقررات عمومی اتحادیه پستی مشتمل بر ۶ فصل و ۲۹ ماده و پروتکل نهائی آن شامل سه ماده.
- ۴- مقررات پستی جهانی مشتمل بر چهار قسمت و ش فصل ۷۰۰ ماده و پروتگل نهائی آن شامل ۱۷ ماده.
- ۵- مقررات اجرائی قرارداد پستی جهانی مشتمل بر چهار قسمت ۱۰۴ ماده با ضمیمه.
- ۶- موافقتنامه ..... مراسلات بسته‌های به قیمت اظهار شده مشتمل بر چهار فصل و ۱۲ ماده.
- ۷- موافقتنامه مربوط به امانات پستی مشتمل به ۵۵ ماده و پروتکل نهائی آن شامل ۱۷ ماده.
- ۸- مقررات اجرائی موافقت نامه پستی مشتمل بر ۵ فصل و ۵۶ ماده و پروتکل نهائی آن شامل یک ماده و یک ضمیمه.
به وزرات پست و تلگراف و تلفن اجازه داده می‌شود قرارداد و آئین‌نامه‌ها و مقاوله نامه‌های فوق را به جای قرارداد و مقاوله نامه‌های منعقده در اتاوا از تاریخ ۱۱ دی ماه ۱۳۴۴ مطابق با اول ژانویه ۱۹۶۶ به موقع اجرا گذارد.
مخبر کمیسیون پست و تلگراف – توسلی.
گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۷ آذر ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن لایحه مربوط بقرارداد پستی جهانی و موافقت نامه سازمان ملل متحد و اتحادیه پستی جهانی را مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون پست و تلگراف و تلفن را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه ـ مافی.
رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مادۀ واحده رأی می‌گیریم. خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد مادۀ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب یک فوریت لایحه راجع به اجازۀ تأمین اعتبار بوسیله وام جهت خرید دو فروند هواپیمای بوئینگ ۷۲۷
۹- طرح و تصویب یک فوریت لایحه راجع به اجازۀ تأمین اعتبار بوسیله وام جهت خرید دو فروند هواپیمای بوئینگ ۷۲۷
رئیس ـ نسبت به لایحه‌ای که مربوط است به تقاضای وام برای شرکت هواپیمائی ملی تقاضای فوریت شده با اجازه خانمها و آقایان برای طرح فوریت قرائت می‌شود.
بمنظور تأمین هواپیماهای ملی ایران درخواست وامی از بانک صادرات و واردات آمریکا گردیده که مورد موافقت واقع شده است و اینک ماده واحده ضمیمه با قید یک فوریت برای تصویب تقدیم می‌گردد.
نخست وزیر ـ وزیر دارائی.
مادۀ واحده ـ به دولت اجازه داده می‌شود بمنظور رفع نیازمندیهای هواپیمائی ملی ایران (هما) برای تأمین اعتبار ۸۰ درصد از بهای دو فروند هواپیمای جت بوئینگ ۷۲۷ و لوازم یدکی مربوطه و این مبلغ ۸۸۰۰۰۰۰ دلار با بهره ۶% در سال و کارمزد تعهدی به میزان ۱/۵ درصد از بانک صادرات و واردات واشنگتن تحصیل و موافقتنامه مربوطه را به شمارۀ ۲۴۴۷ با بانک مذکور امضاء و مبادله نماید. این وام توسط وزارت دارائی دولت شاهنشاهی ایران در قبال بانک مزبور تضمین خواهد شد و دولت ایران (هواپیمائی ملی ایران) آن را در ۱۴ قسط متساوی در مدت ۷ سال به بانک نامبرده بازپرداخت خواهد نمود.
نخست وزیر ـ وزیر دارائی.
رئیس ـ فوریت لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به فوریت لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشاورزی راجع به تشکیل وزارت منابع طبیعی
۱۰- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشاورزی راجع به تشکیل وزارت منابع طبیعی
رئیس ـ گزارش شور اول لایحه دولت راجع به تشکیل وزارت منابع طبیعی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشاورزی در جلسه سه شنبه ۴۶/۹/۷ با حضور آقای مهندس گل سرخی وزیر مشاور لایحه شماره ۶۱۳۰۸- ۴۶/۹/۱ دولت راجع به تشکیل وزارت منابع طبیعی که به شمارۀ ۵۲ به چاپ رسیده است برای شور اول مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آن بشرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
قانون تشکیل وزارت منابع طبیعی
مادۀ ۱ـ بمنظور حفظ حمایت و اصلاح و فراهم آوردن موجبات بهره برداری از خاکهای کشور و همچنین حفظ و حمایت و توسعه و تکثیر و بهره برداری از سایر منابع طبیعی (جنگلها ـ مراتع ـ حیوانات وحشی و آبزیان دریاها و آبهای داخلی) وزارت منابع طبیعی تشگیل می‌گردد.
- تبصره ـ بهره‌برداری تجاری از آبزیان دریاها و آبهای داخلی بوسیله اشخاص حقیقی یا حقوقی موکول به اجازه وزارت منابع طبیعی است و طبق موازینی خواهد بود که از طرف وزارت مزبور تعیین می‌شود.
مادۀ ۲ـ از تاریخ تصویب این قانون سازمان جنگلبانی ایران و موسسات وابسته به آن و شرکت سهامی شیلات ایران و شرکت سهامی صنایع چوب گیلان با کلیه سهام به وزارت منابع طبیعی منتقل می‌گردد.
انتقال سازمان و مؤسسه و شرکتهای مزبور با دارائی و بودجه و کارکنان اعم (از کارکنان وابسته و یا مأمور) صورت می‌گیرد.
مادۀ ۳ـ وظایف و اختیارات وزارت و وزیر دارائی مذکور در قانون شرکت سهامی شیلات ایران مصوب خرداد ماه ۱۳۳۹ و وظایف و اختیارات وزارت و وزیر کشاورزی مذکور در قانون ملی شدن جنگلها و مراتع مصوب دی ماه ۱۳۴۱ و قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب مرداد ماه ۱۳۴۶ و قانون اراضی مستحدثه ساحلی مصوب مرداد ماه ۱۳۴۶ و سایر قوانین مربوط به منابع مذکور در مادۀ ۱ و همچنین وظایف و اختیارات وزارت و وزیر کشاورزی مذکور در قانون شکار و صید با رعایت مقررات مندرج در آن قانون و همچنین کلیه وظایف و اختیارات سازمان جنگلبانی و مراتع ایران و رئیس سازمان مزبور در قانون ملی شدن جنگلها و مراتع مصوب دی ماه ۱۳۴۱ و قانون حفاظت و بهره‌برداری جنگلها و مراتع مصوب مرداد ماه ۱۳۴۶ به وزارت و وزیر منابع طبیعی واگذار می‌شود.
- تبصره ـ مهلت مذکور در مواد ۱ و ۸ قانون اراضی مستحدثه ساحلی تا ۶ ماه پس از تصویب این قانون تمدید می‌گردد.
مادۀ ۴ـ وزارت منابع طبیعی مکلف است برای نیل به هدفهای مندرج در این قانون سازمان لازم را براساس تبصرۀ (۳) مادۀ (۸) لایحه قانونی استخدام کشوری تهیه و به موقع اجرا گذارد.
مادۀ ۵ ـ دولت مجاز است سازمانهای دیگری را که در سایر تشکیلات دولت وجود دارد و وظایف آنها با وظایف وزارت منابع طبیعی مربوط می‌شود پس از تصویب کمیسیونهای استخدام و دارائی مجلسین با بودجه دارائی و کارکنان مربوط به وزارت منابع طبیعی منتقل نماید.
مخبر کمیسیون کشاورزی ـ مهندس اسدی سمیع.
گزارش از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی.
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه سه شنبه ۴۶/۹/۷ با حضور مهندس گل سرخی وزیر مشاور لایحه دولت راجع به تشکیل وزارت منابع طبیعی را برای شور اول رسیدگی و مصوبه کمیسیون کشاورزی را تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری ـ دیهیم.
گزارش از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه سه‌شنبه ۴۶/۹/۷ با حضور آقای مهندس گلسرخی وزیر مشاور لایحه دولت راجع به تشکیل وزارت منابع طبیعی را برای شور اول بررسی و مصوبه کمیسیون کشاورزی را تصویب کرد.
اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
مخبر کمیسیون دکتر رفیعی (در این موقع در ساعت ده و پانزده دقیقه آقای رئیس جایگاه ریاست را ترک و آقای مهندس ارفع ((نایب رئیس)) عهده دار اداره جلسه شدند).
نایب رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است از آقای دکتر عاملی خواهش می‌کنم بفرمائید صحبت کنید.
دکتر عاملی ـ جناب آقای رئیس، خانمها و آقایان ارجمند برخلاف میل باطنی فراکسیون حزب پان ایرانیست که همواره مایل بودیم به نحوی عمل بشود که هیچگاه در مقام مخالفت سخنی نگوئیم ولی چگونگی لایحه تشکیل وزارت منابع طبیعی ایجاب کرد که بعنوان مخالف در این لایحه صحبت کنم برای اینکه معلوم بشود چرا چنین وزارتخانه‌ای، لااقل در فرم قانون کنونی ضرورت ندارد من سخنان خودم را بدو قسمت تقسیم می‌کنم یکی ضرورتش بموجب تجزیه و تحلیل وظایف این وزارتخانه، از لحاظ کلی حق این بود که دولت سیاست اداری خودش را تعیین می‌کرد و نشان می‌داد که وظایف کلی خود را در چه قالبی می‌نشاند تا بتوانیم جای خالی وزارتخانه‌های آینده را پیش بینی بکنیم و بدانیم چه جاهائی خالی است و در آینده به چه دستگاههائی نیاز داریم این کار نشد ولی سوابقی در مورد ایجاد وزارتخانه‌های جدید هست که از آن ما می‌توانیم استنباط کنیم چه اصولی برای ایجاد یک وزارتخانه جدید لازم است در اینجا لازم است به تجربه پیروزمندانه‌ای که در مورد ایجاد وزارتخانه آب و برق و وزارتخانه آبادانی و مسکن هست اشاره کنیم وجود این دو وزارتخانه لازم بود و امروز هم بسیاری از فعالیتهای ثمربخش آنها را می‌بینیم. چرا لازم بود؟ برای این که فرض بکنید امور برق در شهرستانها غالباً به شهرداریها یا مؤسسات خصوصی موکول شده بود و این مؤسسات برای انجام وظیفه فنی خودشان تخصص کافی و امکانات کافی را نداشتند بنابر این یک سازمان قوی و نیرومند با امکانات فنی و اداری کافی و کامل بر این امر نظارت کرد و کار و روشنائی را از دست مؤسسات مختلف و ناتوان نجات داد و بیک دستگاه مرکزی مقتدری سپرد این نشان می‌دهد که برای اینکه ما وظایف دستگاههای مختلفی که در آن توانائی ندارند درهم ادغام کنیم می‌توانیم یک سازمان کلی‌تر ایجاد کنیم و بطوری که بعداً اشاره خواهم کرد وزارت منابع طبیعی از این خصوصیت برخوردار نیست ممکن است بگویند اهمیت وظیفه این وزارتخانه ایجاب می‌کند که بصورت مستقلی باشد در مورد اهمیت وظایفش شکی نیست وظایفی که این دستگاه برای خودش اختیار کرده است یعنی امکان بهترین استفاده از خاک و شیلات و جنگل یا حفظ و حمایت جانداران اهمیت دارد بخصوص مسئله جنگل که ملی شدن آن یکی از اصول انقلاب سفید شاه و مردم است بسیار اهمیت دارد و بنابر این ما در اهمیت این وظیفه سخنی نداریم و قبول داریم که این وظیفه مهم است ولی سخن در اینجا است که آیا بخاطر هر وظیفه مهمی یک وزارتخانه باید بوجود بیاید؟ و آیا این امر مالی فاسد ندارد بطور قطع تالی فاسد دارد (صحیح است) چرا؟ برای اینکه از لحاظ سازمانی هر دستگاه اداری و هر وزارتخانه‌ای دارای یک قسمت بنام خدمات عمومی است که امور اداری و مالی را بعهده دارد. کارگزینی و کارپردازی و روابط عمومی بعهده این قسمت است اگر ما بیائیم برحسب هر وظیفه مهمی که در کشور هست یک وزارتخانه ایجاد کنیم لامحاله باید این قسمتهای خدمات عمومی را هم ایجاد کنیم بنابراین این دچار دوباره کاریهای بسیاری خواهیم شد و از تمام ظرفیت و توانائی یک دستگاه نمی‌توانیم استفاده کنیم و یک دستگاه کارگزینی که با کمترین کارمند تشکیل بشود قدرتی دارد که باید از تمام قدرتش استفاده بشود وقتی می‌آییم وزارتخانه‌ای را بدو قسمت تقسیم می‌کنیم و از نظر کارگزینی باید دو دستگاه کارگزینی بوجود بیاوریم در صورتیکه در شکل قبلی یکی از آنها کافی بوده بقیه وقت آزاد این دستگاهها به موجب قانون پارکینسون صرف اشکالتراشی و ایجاد کارهای زائد می‌شود شما هر وقت دوتا کارمند را بنشانید توی یک اطلاق و وظیفه کم برای آنها تعیین بکنید این دو آدم همان وظیفه کم خودشان را تبدیل به کوهی می‌کنند که تمام وقتشان را می‌گیرد، کم هم می‌آید، اضافه کار هم می‌گیرند و پاداش هم می‌گیرند تازه برای همین کار زائد و بیهوده مقداری مصیبت و مشکلات هم ایجاد می‌کنند اگر آن اصل را قبول کنیم که هر موضوع مهمی باید یک دستگاه و یک وزارتخانه داشته باشد قبول می‌کنیم که می‌بایست یک تورمی از لحاظ خدمات اداری داشته باشیم من تعجب می‌کنم دولتی که در آن سازمان اداری و استخدامی هست که قاعدتاً باید نظارت بکند بر اینکه چنین تورمی ایجاد نشود، دولتی که دارای یک دستگاه بودجه مرکزی است قاعدتاً باید نظارت کند که چنین تورمهائی صورت نگیرد. چرا اجازه می‌دهد که بدون علت منطقی یک وزارتخانه جدیدی بوجود بیاید؟ ممکن است بگویند که نخیر منابع طبیعی ثروت ما است جنگل ثروت ملی ما است این ثروت ایجاب می‌کند که بخاطر حفظ آن یک دستگاهی را داشته باشیم یعنی در حفظ و حراست از منابع طبیعی که ثروت ملی ما است خصوصیات مشترکی هست که بخاطر این خصوصیات مشترک لازم است که یک وزارتخانه خاصی به خودش داشته باشد و در اینصورت باید عرض کنم که این لایحه جامع نیست یعنی ناظر به تمام منابع طبیعی نیست معادن که مهمترین منبع طبیعی هر کشوری است در این لایحه ندیده گرفته شده (صحیح است) من البته این منطق را قبول ندارم که منابع طبیعی بطور مطلق ایجاب می‌کند که یک وزارتخانه خاصی مباشر عملیات آن باشد ولی به فرض اینکه این نظر را قبول بکنیم معادن از این قاعده مستثنی مانده، نفت که عظیم‌ترین منبع ملی ما است در این وزارت منابع طبیعی نیامده البته به آب اشاره نمی‌کنم چون ممکن است که خصوصیات مولد نیرو را در آن منظور بکنید و جایش همان جائی است که هست از این نظر هم نمی‌توانیم یک منطق و یا حکمی برای ایجاد این وزارتخانه فرض بکنیم می‌آئیم به مقتضیات انقلاب اداری چون در برنامه دولت جائی که به این وزارتخانه‌های اضافی اشاره شده بود در همان قسمت هم انقلاب اداری بود بنابر این ممکن است چنین فرض کرد که موجبات انقلاب اداری ایجاب میکرده است که این وزارتخانه بوجود بیاید این را باید تجزیه، تحلیل کرد که انقلاب اداری یعنی چه؟ انقلاب بطور کلی عبارتست از یک اصلاح یا یک ویژگیهای خاص انقلاب یعنی هر عمل انقلابی در آن یک نیت اصلاح هست یعنی اصلاح ساده نیست اصلاح ... یک خصوصیاتی است که اصلاحات اداری را باید دید اگر قرار باشد که اصلاحات اداری بیائیم باید ببینیم چکار باید کرد اول باید سازمانها را علمی بکنیم در تحلیل یا در فصل جداگانه باید عامل وظیفه ملی را جانشین تمایلات انسانی بکنیم چون متأسفانه رشد دستگاههای اداری ما در وضع کنونی تابع وظایفشان نیست تابع تمایلات انسانی است یعنی در یک جائی وقتی یک آدم متخصص خواستند جعفر خانی از فرنگ آمده را خواسته‌اند برای او کاری ایجاد بکنند یک دستگاه و یک جائی ایجاد شده این چنین اداره‌ای تابع تمایلات انسانی است تابع وظیفه نیست یکی از اصول انقلابات اداری این است که تمام سازمانهائی که به تبع تمایلات شخصی بوجود آمده منحل بکنیم و جای آنها را به سازمانهائی بدهیم که مجری وظیفه ملی است. سومین قسمتی که در اصلاح اداری لازم است و باید توجه کرد ریشه کن کردن فساد فئودالیسم اداری است و این خصوصیات اصلاح اداری است ولی این کارها را اگر بطور عادی انجام بدهیم ما فقط اصلاح اداری کرده‌ایم انقلاب اداری نکرده‌ایم اما اگر این کارها را با خصوصیات انقلابی توأم بکنیم و بیشتر با سرعت و با تحرک و بطور ریشه‌دار با راه حل‌های ابتکاری، آنوقت می‌توانیم بگوئیم که انقلاب اداری کرده‌ایم ولی نه در ضمن چند سال بلکه در مدت کوتاه دستگاهها را با سازمان ملی تطبیق بدهد ولی در مدت بینهایت بلکه در مدتی معلوم حالا باید ببینیم این وزارتخانه جدید با این اصول تطبیق می‌کند یا نه آیا با این سازمان علمی تطبیق می‌کند یا نه؟ این سازمان در کجا قرار گرفته در یک ... سازمان در وظایف دولت این سازمان در کجا قرار گرفته من در تجزیه و تحلیل نشان می‌دهم که این سازمان ... مشخص ندارد و البته نمی‌خواهم بگویم که خدای نکرده در ایجاد وزارتخانه تمایلات شخصی به تمایلات عامل انسانی دخیل بوده اما مسأله ... ممکن است مطرح شود یعنی بگوئید که ما این وظایف را جدا می‌کنیم و به دستگاه جدیدی می سپاریم برای اینکه دستگاههای سابق ... کافی نیست این هم خلاف اصول علمی و اصول اداری است هر جائی که خوب کار بکند حتماً لازم نیست یک دستگاه وزارت باشد تا خوب کار کند جنگل اگر بصورت سازمان جنگل است هم هست باید خوب کار کند اگر جزو یک اداره‌ای است باید خوب کار کند مقام و موقعیت یک دستگاه نباید سست شود که خوب کار کند یا بد کار کند یک دستگاه اگر لازم است در هر جای سازمان که هست باید خوب کار بکند این موجبات کلی اما حالا بیائیم با تجزیه و تحلیل وظایف این دستگاه بپردازیم ببینیم آیا اشکالاتی را بوجود نمی‌آورد و ببینیم آیا خوب کار خواهد کرد و اصولا لازم هست که چنین دستگاهی داشته باشیم یا نه. این دستگاه چهار وظیفه برای خودش در نظر گرفته که من از روی لایحه یکایک اینها را می‌خوانم ... بمنظور حفظ و حمایت و اصلاح و موجبات فراهم آوردن استفاده از خاکهای کشور در این مورد منظر من این لایحه اصلاً دارای ابهام است برای اینکه خاک بچه معنی است آیا بمعنی ارض است؟ در این صورت جزو وزارت دیگری است که اصلاحات ارضی را بعهده دارد آیا بمعنی امکانات کشاورزی نهفته در خاک است؟ در اینصورت تمام وظایفش محول است به وزارت کشاورزی کما اینکه در این لایحه که مطالعه بکنید لازم ندانسته اداره حاصلخیزی خاک را به این وزارتخانه منتقل بکنند، لازم ندانسته‌اند که آزمایشگاه مکانیک خاک را به این وزارتخانه منتقل کنند بنابراین از این جهات وظیفه‌ای بطور کلی گفته شده و وظیفه خاصی برای این دستگاه معین نشده به این دلیل است که لااقل از این جهت که بعداً بین وزارت کشاورزی و این وزارتخانه جدید ابهامی بوجود نیاید لازم هست که این مسئله موجبات بهره برداری از خاک روشن بشود و به اعتقاد من این وظیفه ایست که باید بر عهده وزارت کشاورزی باشد اما اگر خاک بمعنی امکانات معدنی و کانی خاک است مثل خاک سرخ و رس و چیزهای دیگری که بعنوان معدن است یا می‌باید باشد باید وظیفه حفظ و حراست معدنها و بهترین معادن هم بعهده این وزارتخانه بود بعنوان منبع طبیعی و یا اینکه این اشارۀ به خاک امکانات معدنی خاک هست این وظیفه باید بعهده همان اداره معادن باشد بنابراین از جهت خاک هیچ موجبی نیست و خوشبختانه خود قانون هم پیش بینی کرده است که هیچ موجبی نیست که رسیدگی به خاک در وظیفه یک وزارتخانه جدید باشد اما مسأله شیلات مسئله شیلات شما در اینجا لایحه دیگری را ارائه دادید بنام وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی البته ممکن است بفرمائید شیلات تولید کشاورزی نیست کاملاً صحیح است ولی مواد مصرفی هست حتی مواد غذائی است حاصلش ماهیها است که مواد غذائی هستند شاید در اینجا اگر مسأله دخانیات در لایحه دولت مطرح نبود اسم این لایحه را با خیال راحت می‌گذاشتید تولیدات کشاورزی و مواد غذایی ولی چون بقیه حالات هم مطرح بوده است گذاشتید مواد مصرفی به عقیده من در این یک حکمتی است، نکته‌ای هست که اگر توجه بکنیم کاملاً روشن می‌شود که شیلات جایش در این وزارتخانه نیست جای آن در تولیدات وزارت کشاورزی و مواد مصرفی است چرا؟ در اینجا لازم است یک موضوعی را بعنوان تاریخچه بخاطر آقایان بیاورم که تا چندی پیش ما دارای سه وزارتخانه بودیم وزارت بازرگانی، وزارت صنایع و معادن و وزارت گمرکات و انحصارات بعداً این سه وزارتخانه در هم ادغام شد و وزارت اقتصاد را بوجود آورد اینکار لازم بود و بعد هم همه شاهد ثمرات آن بودیم. چرا لازم بود؟ برای اینکه وقتی معادن جداگانه بهش توجه بشود صرفاً بعنوان یک منبع تولید است ولی وقتی آن رفت و در داخل وزارت اقتصاد قرار گرفت به مسأله مواد معدنی بعنوان اقتصاد مواد معدنی نگریسته می‌شود یعنی ما یک مقوله‌ای را از حالت ساکن به آن حالت واقعی که به آن احتیاج داریم و باید بهره‌برداری کنیم تبدیل کنیم دست به همان دلیل معادن ضمیمه وزارتخانه دیگری به اسم اقتصاد شد و ما امروز به معادن بعنوان یک عنصر اقتصادی نگاه می‌کنیم یعنی همانطور که فکر کشف آنها و استخراج آنها هستند به فکر مصرف و فروش آنها هم هستیم به همان دلیل شیلات باید به وزارت مواد مصرفی و به وزارت تولیدات و مواد غذائی ملحق بشود شما تنها ماهیها را نمی‌خواهید ازش حمایت کنید بلکه می‌خواهید بخورید و بفروشید و دیگران بخورند بنابراین اینها باید از دید اقتصادی به آن نگریسته شود و جایش همان است که برود در مواد مصرفی چون بطوریکه این لایحه بعداً مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و هر اندازه‌ای که در تنظیم این لایحه منابع طبیعی عدم دقت بکار رفته در تنظیم لایحه تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی دقت به خرج داده شده چون این لایحه دومی یک لایحه تأمینی است یعنی اگر این وزارتخانه دوم وظیفه خود را خوب انجام دهد همه کس می داند که از لحاظ مصرف مواد غذائی دچار مضیقه نخواهد شد تولید کننده هم میداند که از او حمایت می‌کنند او را بیمه می‌کنند و کارش را حمایت و تأمین می‌کنند و از لحاظ کالائی که بدست می‌آورد دچار مضیقه نخواهد شد بنابراین شأن شیلات بعنوان کانونی که ما از آن مواد مصرفی و غذائی بدست می‌آوریم بخاطر حفظ و حمایت از انبوه کسانی که بعنوان ماهیگیر و صیاد در آنجا ارتزاق می‌کنند برای حفظ منافع آنها ایجاب می‌کند آنها را به وزارتخانه دیگر که دولت پیش بینی کرده است بسپاریم این است که در وظیفه شیلات هم هیچ امری ایجاب نمی‌کند که وزارتخانه خاصی به اینکار نظارت کند. مسأله جنگل که به اعتقاد من که به موجب این بررسی خدمت نمایندگان محترم عرض می‌کنم هیچ الزامی ندارد که جای خودش را عوض کند چون دارای سه خصوصیت کشاورزی و اقتصاد و صنعتی و اقتصاد مصرفی است و برای هر سه این خصوصیت ما بررسی نهائی داریم آنچه مربوط است به بررسی جنگلها از لحاظ تحقیق و حفظ جنگلها و دفاع از آنها در برابر آفات یک وظیفه‌ای است که دستگاه وزارت کشاورزی باید انجام دهد آنچه که مربوط است به اقتصاد صنعتی یعنی روش مصرف خوب وظیفه ایست که باید وزارت اقتصاد انجام بدهد آنچه مربوط است به مواد مصرفی مثل کاغذ و الکل یا چیزهای دیگر که مربوط به صنایع چوب است باز مربوط به وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی است بنابراین حق آن است که جنگلها جای خودشان بماند منتهی با همکاری این سه وزارتخانه‌ای که عملیات آنها ناظر به جنگلبانی است و از این دستگاه حداکثر استفاده بوجود بیاید به هر حال شاید لازم باشد در مورد سازمان جنگلها بموجب اصول انقلاب اداری تغییراتی بدهید اما این تغییرات هرگز ایجاب نمی‌کند که ما وزارتخانه را گسترش بدهیم مهمترین مسأله‌ای برای این وزارتخانه باقی می‌ماند شکار است البته من موجب خاصی ندارم که شکار را بدستگاه مخصوصی مربوط بکنم منابع ذیقیمتی است و باید مورد حفظ و حراست قرار بگیرد اما کمان نمی‌کنم تنها برای شکار وزارتخانه جدیدی درست کنیم با این موجبات که عرض کردم و از آنجائی که مجلس ناظر بر خزانه دولت است و ما موظف هستیم که جلو کارهای غیر ضروری را که موجب مخارج غیرضروری است بگیریم به این دلیل نظر عموم خانمها و آقایان را به اهمیت این مسأله جلب می‌کنم و نهایت سپاسگزاری را از حوصله‌ایکه به خرج دادید دارم و امیدوارم که اجازه بدهید این لایحه برگردد به کمیسیون و با دقت بیشتری تنظیم بشود و به مجلس برگردد سپاسگزارم (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای دکتر دادفر بفرمائید.
دکتر دادفر ـ به موجب لایحه‌ای که تقدیم شده برای منابع طبیعی کشور وزارتخانه‌ای بوجود آمده منابع طبیعی کشور نمونه‌هایش در این لایحه ذکر شده خاک، منابعی که ما در دریاها داریم، منابعی که بصورت جنگلها داریم و منابعی که بصورت مراتع داریم و منابعی که بصورت شکار و حیوانات قابل صید در جنگلها یا مراتع داریم این منطق که ایجاد وزارتخانه جدید باعث تأمین هزینه جدیدی است شاید در ... امر به نظر وارد بیاید ولی من می‌خواهم عرض کنم در مورد این لایحه اینطور نیست جناب دکتر که خودشان صاحبنظرند و میدانند که الآن ما دستگاهی داریم بنام سازمان جنگلبانی که هم کارگزینی و کارپردازی و تشکیلات مدیریت را دارد فقط اسم وزارتخانه روی آن نیست سازمانی داریم به اسم سازمان مراتع سازمانی داریم به اسم سازمان شیلات همه اینها بدون اینکه یک وظایفی را که می‌باید در یک مرکز معینی با هزینه معینی با همکاری خاصی تحت یک اداره با روش واحدی اداره بشود وجود دارد بدون اینکه بین منابع طبیعی هم‌آهنگی خاصی باشد بدون اینکه بهم کمکی بکنند بدون اینکه هزینه‌های آنها بتواند دارای یک مرکزیت و یک اقتصاد و نتیجتاً یک صرفه‌جوئی باشد و لذا ایراد اساسی که در بادی امر بنظر می‌رسد که طبق این لایحه دوباره کاری می‌شود بنده می‌خواهم عرض کنم دوباره کاری که نمی‌شود بلکه از هفت هشت باره کاری جلوگیری می‌شود بنده می‌خواهم عرض کنم اگر شما تشریف ببرید در سازمان جنگلبانی که سازمان مستقلی است که بموجب قانون بوجود آمده یک تشکیلات کارگزینی هست اگر تشریف ببرید به سازمان مراتع که دو سال قبل بموجب قانون با وضع خاصی بوجود آمده یک سازمان کارگزینی و کارپردازی در کادر کوچکتر وجود دارد که به این ترتیب می‌رسیم به اینکه تصدیق بفرمائید وقتی که وزارت منابع طبیعی تشکیل می‌شود قطعاً کارگزینی جنگلبانی بعد از تشکیل این وزارتخانه طبعاً از بین می‌رود این صرفه‌جوئی است و در نتیجه نه تنها از دوباره کاریها و این قبیل هزینه‌ها جلوگیری می‌شود بلکه یک صرفه‌جوئی است اما فرمودید که منظور از منابع طبیعی و اینکه اینجا ذکر شده است که خاک چیست و اصولاً این وزارتخانه‌ها ایجاب می‌کند که در سازمان عالی اداری کشور جایش خالی است یا نه باید به استحضار برسانم ما این سازمانها را با تمام اهمیتش در حال حاضر داریم و بنظر من در حال حاضر از مهمترین وزارتخانه‌هائی که بوجود می‌آید وزارت کشاورزی و مصرف و وزارت منابع طبیعی است دلیلش خوب واضح است اگر جنگلهایمان را مملکت از بین رفته و سه چهار سال از برنامه دوم به این طرف عملاً و مجدانه درباره بزرگترین منبع طبیعی این مملکت که جنگلها هستند و به موجب آمار و ارقام دقیق که درآمد آن اگر چه به نحو علمی و اساسی در نظر گرفته و نگهداری شود از درآمد نفت ما کم نخواهد بود و این احتیاج بیک وزارتخانه دارد که با یک سیاست درست آن را حفظ و حمایت و جنگل‌کاری و درختکاری کند و از بیخود بریده شدن جنگل و استفاده و صدور محصولات آن با یک برنامه خاصی انجام دهد. ما در این مملکت ۵۰ میلیون هکتار اراضی قابل کشت داریم و از این اراضی ۶ میلیون هکتر تحت کشت است و این خاکی که ما در آن هستیم همان خاکی است که بصورت مراتع غیر وحشی و منابع نیمه وحشی الآن اسم می‌بریم و اسم مرتع رویش گذاشته‌ایم و جز چند بوته از آن قابل استفاده نیست پس باید یک وزارتخانه باشد که بتدریج منابع قابل استفاده ارضی این مملکت را یا بصورت جنگل و یا بصورت مرتع قابل استفاده بکند این برنامه می‌خواهد الآن این تابع یک دستگاه اداری خاصی نیست که در قسمت شیلات فرمودند در اینجا باید از دید مصرف ببینیم ولی مصرف نتیجه غائی تولید است ما اگر در هر سازمانی در هر مؤسسه‌ای بدواً به تولید فکر کنیم مصرف نتیجه بعدی آن است ما نمی‌توانیم اول به مصرف فکر کنیم و تولید را ول کنیم ما باید اول به این فکر باشیم که چه تدبیری این وزارت خانه می‌اندیشد برای ماهیهای موجود در آبهای خلیج فارس که می‌شود ادعا کرد درآمدی به اندازه درآمد نفت می‌تواند داشته باشد که در همین موضوع دیشب با یک متخصص فرانسوی بحث می‌کردم، ثابت می‌کنم که به اندازه درآمد نفت ما ماهی در خلیج فارس هست باید معلوم شود این را چطور می‌شود بهره‌برداری کرد چطور می‌شود تکثیر کرد و با چه وسائل می‌شود در اختیار مردم گذاشت مسئله تولید و تکثیر ماهی ایجاد کننده خاویار در دریای شمال یک برنامه یک روزه و ده روزه نیست این را فعلاً یک شرکت معمولی شیلات انجام می‌دهد ولی این باید از صورت شرکت خارج شود و در برنامه دولت بصورت وزارتخانه‌ای قرار بگیرد که ضمن برنامه و پروگرام حاضر بتوانند تولید را بالا ببرند وقتی تولید در دریای خزر از نظر خاویار بالا رفت قطعاً وزارتخانه برای مصرف آن چاره‌ای خواهد اندیشید ما وقتی که تولید را بالا بردیم یا در داخل مملکت مصرف می‌شود اگر مازاد داشتیم صادر می‌شود آنچه که باید بوجود بیاوریم و در فکر آن باشیم فکر تولید است نه مصرف و لذا شرکت سهامی شیلات باید از نقطه نظر تولیدی به آن توجه بشود نه از نظر مصرف و حتی ماهی تولید شد و صید شد این را به افغانستان صادر می‌کنیم یا به عراق صادر می‌کنیم و این یک مرحله جزئی از کار تولید است و آن امر تولید شیلات است که جزو وزارت منابع طبیعی درد این لایحه قرار گرفته (یکی از نمایندگان منابع طبیعی که وجود دارد باید حفظ و حمایت بشود) من از همکاران محترم که حتی تحمل شنیدن اظهارات بنده را از پشت تریبون هم ندارند تشکر می‌کنم در هر لایحه‌ای که مطرح می‌شود شماها سخنران هستید و تصدیق می‌فرمائید که از لحاظ پارلمانی سخن گفتن بین صحبت ناطق درست نیست (یکی از نمایندگان ـ آقا این تذکر را به اکثریت هم بفرمائید) من به همه تذکر دادم.
نایب رئیس ـ اجازه بفرمائید صحبت کنند بین الاثنین صحبت نکنید.
دکتر دادفرـ اصلاحات راجع به انقلاب اداری در یک لایحه‌ای که تقدیم شده ضروری است و تذکر شما هم بسیار آموزنده است اما من تصور می‌کنم که خود تشکیل چند وزارتخانه و تفکیک این وظایف گوناگون از دستگاههای گوناگون که هیچ ارتباطی با آنها ندارد و جمع‌آوری کردن سازمان مستقل خود مختار که به موجب قوانین خاصی بوجود آمده قراردادن آن تحت اختیار یک وزارتخانه‌ای که قهراً باید یک سیاست خاص وزارتی برای هماهنگ کردن فکر تولید و حمایت کلیه منابع مذکوره در این قانون را اتخاذ کند یکی از مظاهر انقلاب اداری است (دکتر معین ـ به ما هم توجه داشته باشید روی صحبت شما فقط آن طرف مجلس است) بله انقلاب اداری، بزرگترین ایرادی که در دستگاه اداری ما بود و تقریباً با انقلاب اداری که مظاهر آن از طرف دولت حزب ایران نوین به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد عملی نبود چون در هر کاری در مملکت اصل مسئولیت از بین رفته، اصل مسئولیت مستقیم از بین رفته و نتیجه آن این ... اداری شد و اگر ما وظایف هر کس هر دستگاه را منجزاً تعیین کنیم و از هر مأموری که مأمور انجام وظیفه‌ای است اعم از اینکه وزیر باشد یا بایگان بخواهیم که با مسئولیت مستقیم کار بکند رفع نقص اداری خواهد شد برای مثال الان در وزارت دادگستری یک قاضی دادگاه بخش اگر بخواهد مرخصی برود این را اول باید رئیس دادگاه شهرستان موافقت بکند بعد رئیس دادگاه استان موافقت بکند و بعد می‌آید به وزارت دادگستری بعد مدیرکل می‌نویسد بعرض می‌رسد تازه می‌رود پیش معاون اداری و اگر این قاضی در ردیف رئیس دادگاه بخش غیر ذلک بود ممکن است موافقت بکنند اما اگر یک قاضی مستشار و استیناف بود باید بعرض مقام وزارت برسد اگر به آن رئیس دادگاه استان این مسئولیت را داده بودیم کار انجام می‌شد و این سلسله مراتب که برای همه مقامات هست و فقط اسمش را دارند و نمی‌توانند مسئولیتی را انجام بدهند از میان می‌رفت این وزارت منابع طبیعی عملاً بوده است ما یک سازمان جنگل داریم این سازمان جنگل می‌آید الان درختکاری می‌کند من وقتی از این جاده کرج رد می‌شوم می‌بینم در این اراضی بیشه‌هائی ایجاد شده است که برای تهران دو میلیون نفری که چهارتا درخت وجود ندارد این همه درخت کاشته شده است و یک دانه آن خشک نشده من احساس افتخار می‌کنم این انقلاب است چرا؟ برای اینکه این را واگذار کرده‌اند بیک دستگاهی که از آن مسئولیت می‌خواهند سازمان جنگلبانی می‌تواند در حدود وظایفی که در کارد سازمان جنگلبانی دارد که باید پانصد هکتار جنگل را نگهداری کند این کار اگر در یک وزارتخانه سیاستش این باشد که سال آینده عوض بانصد هکتار پنج هزار هکتار جنگل‌کاری کند خلاصه اگر سازمان جنگلبانی یک سیاست داشته باشد شیلات برای خودش یم سیاست دیگری داشته باشد نتیجتا منابع طبیعی ما حداکثر بهره برداری ازش نمی‌شود منطق مهم همکار ارجمندم در مورد فکر صرفه جوئی و اینکه مجلس شورای ملی باید نظارت تام و تمام در دخل و خرج مملکت داشته باشد با دلائلی که عرض کردم و با سازمانهائی که الان موجود است تصدیق می‌فرمائید که نه تنها خرج زیادی نمی‌شود بلکه صرفه‌جوئی در این مخارج هم خواهد شد اما یک مسئله هست. آن این است که در کشور ما فکر استفاده تام و تمام از تمام امکانات کشوری و توسعه آن نبوده و این از مظاهر انقلاب شاه و مردم است که این افکار هر ساله می‌شکفد که ما باید هر سال هزاران هکتار جنگل بکاریم و زمینهای خشک را آبیاری کنیم و دریاها را پر از ماهی کنیم و محصول را در داخل و خارج بفروشیم وقتیکه این نقشه‌های واقعاً عمیق و اساسی آیندۀ مملکت ما را تأمین می‌کند ما باید مسایل اجرای این نقشه‌ها را هم ایجاد کنیم، از جمله ایجاد مرکزیت واحد برای بهبود منابع طبیعی در مملکت است و باید این وزارتخانه تشکیل بشود (صحیح است) اما اگر تصور می‌فرمائید که عوض کلمه خاکهای کشور بگذاریم اراضی کشور این با کلیات این لایحه ارتباطی ندارد در کمیسیونها می‌شود پیشنهاد داد روی پیشنهادها بحث می‌شود اگر کلمه اراضی مناسب بود خوب اراضی می‌گذاریم این موجب مخالفت در کلیات لایحه نمی‌شود بنده چون حتم دارم این لایحه هم در دولت و هم در فراکسیون حزب ایران نوین و از طرف کارشناسانی که این حزب در این امور به حد کافی دارد بررسی شده و لزوم آن و ضرورتش به ثبوت رسیده بعنوان موافق با این لایحه اظهاراتی کردم و اشکالاتی که ظاهرآً بنظر می‌رسید عرض کردم و امیدوارم وزارت منابع طبیعی با این برنامه بسیار وسیعی که در اختیار دارد و آن هدفهائی که در ماده اول این لایحه ذکر شده است سریعاً و عاجلاً به آرزویش برسد برای اینکه همانطور که عرض شد برنامه مملکت ما اینطور است که پنجاه میلیون زمین قابل کشت باید در شش میلیون محصور نماند و چهل و چهار میلیون بقیه یا باید جنگل بشود یا مرتع بشود و یا مزرعه بشود و یا بصورتهای دیگر از آن استفاده بشود باید دریاهای ما مملو از ماهی بشود از آنها بهره برداری بشود و اینها ایجاب می‌کند که این وزارتخانه با تلاش شبانه‌روزی در اجرای این اهداف مملکت که جزو نیات عالیه رهبر این مملکت است لباس عمل بپوشد و من توفیق این وزارتخانه را آرزو می‌کنم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر صدر بفرمائید.
دکتر صدر ـ اگر ممکن است آقای دکتر عاملی از وقت بنده استفاده می‌کنند.
نایب رئیس ـ آقای دکتر عاملی بفرمائید.
دکتر دادفر ـ آقای رئیس بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب رئیس ـ بفرمائید.
دکتر دادفر ـ طبق آئین‌نامه در کلیات لایحه واگذاری وقت ممکن نیست فقط در مرود نطق قبل از دستور ممکن است.
نایب رئیس ـ چون در برنامه دولت این اجازه داده شده در اینجا هم این اجازه داده می‌شود آقای دکتر عاملی بفرمائید.
دکتر عاملی ـ بنده قبلا از جناب آقای دکتر دادفر سپاسگزاری می‌کنم که با دقت مطالبی را در نظر گرفتند و در اینجا بیان کردند در مورد اینکه فرمودند این دستگاهها هر کدام دستگاههای مربوط به خدمات عمومی خودشان را دارند و چیزی اضافه نمی‌شود این را باید عرض کنم که اگر یک ارزیابی دقیق از دستگاههای این کشور بعمل بیاید این نکته کشف خواهد شد که هر یک از دستگاههای موجود این کشور دارای یک ظرفیت اضافی قابل ملاحظه‌ای هستند بعبارت دیگر می‌خواستم عرض کنم که هر یک از دستگاههای موجود فعلی یک مقدار دچار بیکاری پنهانی هستند وقتیکه شما می‌فرمائید این دستگاهها می‌آیند کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و چیزی اضافه نمی‌شود هدف انقلاب اداری این است که یکی را نگاه دارد و بقیه را اختصاص بکار دیگر بدهد بنابر این با ادغام این دستگاهها که هر کدام دارای یک مقدار ظرفیت اضافی هستند ما به حجم ظرفیت‌های اضافی خودمان خواهیم افزود و همانطور که عرض کردم این ظرفیت‌های اضافی بیکار نخواهند نشست و بکار اشکال تراشی خواهند پرداخت این نکته ایست که بطور قطع کارشناسان حزب تشریح می‌کنند و لابد در فصل انقلاب اداری در حوزه‌های حزبی حزب اکثریت هم تشریح شده است اما اینکه فرمودید این دستگاهها به سطح یک وزارتخانه می‌آیند تا بتوانند بصورت وزارتخانه در بیایند که بتوانند وظایف خود را انجام دهند این اصل را من در آغاز رویش صحبت کردم و عرض کردم صحیح نیست سازمان، سازمان است و هر کجا باشد سازمان است و سازمان باید جنگلهای این کشور را حفظ و حراست کند به هر صورت باید یک سازمان بوجود بیاید خواه منضم به وزارت کشاورزی باشد خواه منضم به وزارت منابع طبیعی باشد سازمان است و فرق نخواهد کرد بنابراین به فرض اینکه اینها را حتماً باید به سطح یک وزارتخانه ارتقاء بدهیم تا بتوانند وظایفی که دارند بهتر انجام بدهند این موجب خواهد شد که به قول جنابعالی که سمت یک کارشناس حزبی را دارید اتکاء بکنند و بعد از این برای هر سازمانی یک وزارتخانه بسازند و از تمام زیانهای تورم دستگاههای اداری ما را برخوردار بکنند و من خواهش می‌کنم جنابعالی اجازه چنین رویه‌ای را به دستگاههائی که می‌خواهند انقلاب اداری بکنند ندهید مدل سازمانی که دولت در سطح عمومی کشور ارائه می‌دهد این یک مدلی خواهد شد برای هر دستگاهی و بعد از این هر وقت شما بخواهید یک دستگاهی را در یک سازمان اداری تجزیه و تحلیل بکنید و بگوئید برای این دستگاه که وظیفه‌اش ایجاب نمی‌کرد که بطور مستقل باشد چرا یک دستگاه و یک سازمانی بوجود آورده‌اید به شما جواب خواهند داد به همان دلیل که شما این وزارت منابع طبیعی را با فرم کنونی بوجود آورده‌اید اما در مورد مسئولیت مستقیم من نمیدانم معنی اینکار چیست که فقط کسانی باید کار کنند که مستقیماً زیر نظر مدیر هستند و این چنین مسئله‌ای را باید گفت وظیفه و مسئولیت و آیا شما واقعاً پیش‌بینی می‌فرمائید که یک شخصی با مسئولیت مستقیم هم در مورد جنگلها دخالت خواهد کرد و هم در شیلات پس تز مسئولیت مستقیم با شکلی که جناب عالی فرمودید نمی‌تواند موضوعیت داشته باشد وجود یک دستگاهی در صورتی می‌تواند کار خودش را خوب انجام بدهد که مستقیماً مسئولیت داشته باشد اما اینکه فرمودید اگر خاک تبدیل بشود به ارض اشکالی ندارد خیر اشکال خیلی بزرگی را پیش می‌آورد و من تعجب می‌کنم جناب عالی که وارد به قوانین هستید چرا توجه نفرمودید و آن تداخل بسیار محسوس در وزارت اصلاحات ارضی پیش خواهد آورد وظیفه این وزارتخانه نمی‌تواند استفاده از خاکهای بایر باشد چون این وظیفه قبلاً بموجب قانون بیک وزارتخانه داده شده است که هنوز یک ماه از تصویب قانون آن نگذشته است بنابراین این وزارتخانه از لحاظ استفاده از خاکهائی که مصرف زراعتی دارند هیچگونه عملی نمی‌تواند بکند ولی در مورد تقویت مراتع هم اکنون این سازمانها را داریم شما خیال می‌کنید که ما که هم اکنون این سازمانها را داریم اگر از یک سازمانی بگیریم و به سازمان دیگر بدهیم در حالشان تفاوتی می‌کند اگر امروز شما از سر سبزی جنگلهای دور تهران خوشحال هستید چه موجبی دارد که این جنگلها را بگیریم و به دیگری بدهیم بحثی در این نیست که اگر یک وزارتخانه‌ای لازم است بوجود نیاید، بحث در این است که آن وزارتخانه‌ای که لازم نیست بوجود نیاید البته اگر دولت در نظر طرحهای بزرگی دارد یک اموری است که ایجاب می‌کند که مثلاً ذوب آهن و صنایع سنگین را می‌خواهد به یک وزارتخانه جدیدی بدهد صنایع اتمی، صنایع فضائی را بخواهد در قالب یک وزارتخانه‌ای بیاورد این امر ایجاب می‌کند اما اینکه یک مقدار از دستگاههائی که کار می‌کنند و جناب عالی هم از کارشان رضایت دارید اینها را بیاورند در یک دستگاهی قرار بدهند این امر ایجاب نمی‌کند شما این دستگاهها را بوحود می‌آورید و پس فردا یک ده جین معاون و مدیرکل پیدا می‌کند و برای هر کدام چندین مدیر کل پیدا می‌شود و با سوابق کاری که داریم و باید بگویم خوی و خصال ما تغییر نکرده ما بعد از اینکه قانون استخدام کشوری این همه مزایا نثار معاونین کرده است خوششان می‌آید که معاون بشوند و از مزایای آن برخوردار شوند بهر صورت این امانت که ملت ایران به ما سپرده باید حفظ کنیم و نگذاریم که در معرض تجاوز قرار بگیرد.
نایب رئیس ـ آقای مهندس گلسرخی بفرمائید.
مهندس گلسرخی (وزیر مشاور) ـ بنده با کسب اجازه از مقام ریاست و نمایندگان محترم عرایض خودم را با خواندن چند خط از یک نوشته‌ای که نه سال پیش نوشته شده آغاز می‌کنم و بعد کوشش می‌کنم تا حدی بتوانم جواب شما نماینده محترم و علاقمند را بدهم این مطلبی که می‌خوانم ۹ سال پیش نوشته شده ((در کشوری با آب و هوای خشک مانند ایران که ده‌ها قرن مورد استفاده بشر بوده و قهراً تکوین و تکامل پدید آورده‌های طبیعت به کندی صورت می‌گیرد محافظت منابع طبیعی موجود باید چون اصول مذهب مقدس شمرده شود. این منابع فیاض و گرانبها برای ما آفریده نشده نسلهای آینده نیز باید با استفاده از آنها، خوراک و پوشاک و مسکن و موجبات تفریح خود را فراهم نمایند هدف ما حمایت و حفاظت آب و خاک و جنگل و مرتع و موجودات وحشی و ماهیها است که چون حلقه‌های زنجیر بهم پیوستگی داشته و حوائج روزافزون و بی‌پایان را فراهم می‌سازد)). عرض بنده این بود که ایده و منظور از تشکیل چنین وزارتخانه‌ای و درک اهمیتش یک مطلب تازه‌ای نبود و نیست شاید یک عده از بهترین گروه تحصیلکرده این مملکت که به ناحق بنام جعفر خانها خوانده شده‌اند بیست و پنج بیست و شش سال در دورافتاده‌ترین نقاط این مملکت در پشتکوه، مهران، بندرعباس تابستان و زمستان در زیر چادر خوابیده‌اند و خدمتشان را به مملکت انجام داده‌اند و مشکلات مملکت را درک کرده‌اند مسائلی که از جهت عدم حفاظت و حمایت منابع بوجود می‌آید سبب شد که فکر و ایده‌هائی در این مورد داشته باشند اگر فرمایشات شاهنشاه که در موارد مختلف فرمودند و اگر به کتاب انقلاب سفید مراجعه بشود بخوبی ملاحظه می‌شود که این خلاء بزرگ بیشتر از هر کس فکر شاهنشاه دانا و توانای ما را به خودش مشغول داشته بود و در گذشته و شاید کمتر مورد من بخاطر دارم که اهمیت این مطلب را تذکر نداده باشند بنده با اجازه مقام ریاست کوشش می‌کنم جوابهائی عرض کنم بطور کلی جناب آقای دکتر عاملی نمی‌شود تشکیلات و سازمان را یک عامل خشک و غیر قابل و غیر قابل انعطافی تلقی کرد مسلماً در هر اجتماعی سازمانهائی که بوجود می‌آید متناسب با احتیاجات آن اجتماع است حالا شاید شما عقیده داشته باشید که بیموقع و برخلاف احتیاج چنین سازمانهائی بوجود می‌آید و من کوشش می‌کنم دلائلی تقدیم کنم که لازم است. من عرایضم را از قسمت دوم فرمایشات سرکار شروع می‌کنم بعد به قسمت اول می‌پردازم اولین اعتراض جناب عالی در مورد خاک یعنی در قسمت دوم فرمایشات موضوع خاک بود هدفی که در قانون حفظ منابع طبیعی پیش‌بینی شده است کمترین تعارضی با وظایفی که برای وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی است ندارد در کمال صراحت می‌نویسد حفظ و حمایت و فراهم آوردن موجبات بهره‌برداری از خاکهای کشور، راجع باینکه این خاک است یا ارض قطعاً وقتی که قانون را تقدیم می‌کردند متوجه بودید که منظور خاک است در این مملکت شش میلیون هکتار مساحت زمین ما زیر کشت است اگر زمین زیر کشت و آیش را هم حساب کنیم ۱۲ میلیون هکتار زیر کشت و آیش است ولی مساحت کل مملکت ۱۶۵ میلیون هکتار است غرض حفاظت این خاک مملکت است که جناب دکتر شما از جای دیگر نمی‌توانید واردش بکنید و این خاکی است که با سهولت و آسانی در همین زمان که بنده و جنابعالی نشسته‌ایم و بحث می‌کنیم در همین زمان با یک سیلاب از بین می‌رود و با یک طوفان زیر و رو می‌شود و در همین شهر بزرگی که در آن زندگی می‌کنیم آماری که داریم نشان می‌دهد در ظرف ۱۵ سال گذشته کویر ده کیلومتر پیشروی کرده راجع به آب تذکر فرمودید اگر بحث حفاظت و حمایت خاک نباشد مسلماً آبی وجود ندارد و بنده توضیحاتی در این مورد در فراکسیون بعرض نمایندگان محترم رساندم و از تکرار آن بینهایت معذرت می‌خواهم ولی من شاید متأسف باشم گرانترین سرمایه‌ای که مملکت می‌تواند داشته باشد خاکش است و این خاک به آسانی دارد از دست ما خارج می‌شود و بنده همیشه این فکر را کرده‌ام که غالب محصولات مورد نیاز مملکت را می‌شود از خارج وارد کرد ولی خاکش را نمی‌شود از جائی وارد کرد و باز فکر می‌کنم تنها عاملی که باید خاک را با آن مقایسه بکنیم و بسنجیم تنها زمان می‌تواند باشد باز معذرت می‌خواهم از تکرار برای طبیعت ۸۰۰ سال وقت لازم دارد تا اینکه یک سانتیمتر ارتفاع خاک را بسازد و این با یک سیلاب کوچک از بین می‌رود بنده بخوبی بخاطر دارم که در هفت هشت سال پیش در یک سیلاب بیست دقیقه‌ای در منطقه امام‌زاده داود که در چند کیلومتری تهران است پنج هزار نفر زیر سیل از بین رفته‌اند این کارها را می‌شود درست کرد همانطور که دیگر جاهای دنیا کرده‌اند و ما هم هیچ دلیل ندارد که نخواهیم بکنیم و مسلماً هم خواهیم کرد در اینجا راجع به شیلات صحبت فرمودید و جای تأسف برای من بود که حضرت مستطاب عالی شیلات را با معدن مقایسه فرمودید بد نیست که راجع به فرق معادن با منابع طبیعی یک جمله مختصری به عرض برسانم از لحاظ علمی منابع طبیعی یک مملکت را بطور کلی بدو رده مهم تقسیم می‌کنند یکی منابع طبیعی غیر قابل تجدید مثل معدن آهن جزو منابع طبیعی غیر قابل تجدید است چون پس از بهره‌برداری تمام می‌شود ولی در رده‌ای منابع طبیعی قابل تجدید هستند که آنها قابل تجدید است که همه موجودات زنده هستند و خاک هم جزو موجودات زنده می‌شناسیم وزارت منابع طبیعی که درست شده وزارتی است که با منابع قابل تجدید سر و کار دارد و همانطور که در ابتدای عرایضم عرض کردم مثل حلقه‌های زنجیر بهم پیوسته‌اند و یکدیگر را حفظ می‌کنند آب را از خاک نه در ایران در هیچ کجای دنیا نمی‌توانند جدا کنند حفاظت خاک حفظ آب است حفظ خاک حفظ جنگلها است حفاظت خاک حفظ مردم است و حفاظت مراتع حفظ آب است و شیلات را جزو منابع طبیعی قابل تحدید باید به حساب بیاوریم نه بصورتی که شما فرمودید بصورت یک معدن و تنها بهره برداری نیست آنوقت عیناً همان کاری می‌شود که سر شیلات شمال آورده‌ایم مثلاً یک معدن اینقدر ازش استفاده کردیم که دیگر قابل استفاده نیست این وزارتخانه برای این تشکیل شده که نگذارد چنین بلائی بر منابع ماهیهای جنوب بیاید یا اینکه منابع ماهیهای دریای شمال را تجدید بکند من آرزو دارم روزی در این مملکت باشیم و شیلات طوری باشد که بتواند کمبود غذائی را تأمین بکند و کمبود مواد غذائی و پروتئنی مملکت ما که الان خیلی به آن نیازمندیم مرتفع بشود امروز فقط ۱۲ گرم پروتئین برای هر فرد ایرانی حساب می‌شود بطور سر شمار متأسفانه در شمال و بعضی نواحی مملکت این نسبت به پنج شش گرم برای افراد پیش‌بینی می‌شود و روز به روز تنزل می‌کند در صورتیکه حد متوسطی که پیش‌بینی می‌کنند ۲۰ گرم پروتئین باید مصرف شود آقایان پزشکان خیلی بهتر از بنده این موضوع را میدانند این از کجا باید تأمین بشود باید از منابع شمال یا بوسیله صید ماهی درست بشود بنابراین جناب دکتر توجه داشته باشید دریای جنوب ما قدرت استحصال ۳۰۰ هزار تن ماهی دارد ولی شرایط حاضر ۱۲ تن استحصال می‌شود باید از این منابع به نفع مملکت و مردم بهره‌برداری و توسعه بیشتر پیدا بکند و بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد (صحیح است) در مورد جنگل تذکر فرمودید باز می‌خواهم عرض کنم که موضوع تنها بهره برداری از جنگلها نیست این موضوع خیلی ساده است هدف حفظ جنگلها است حفظ و حمایت جنگلها است و بهره برداری شود وقتی که باز جناب آقای دکتر به این رقم توجه بفرمائید که قدرت استحصال بهره‌برداری فقط جنگلهای شمال ایران که از ۱۸ میلیون مساحت، مساحت کل جنگلهای ما فقط ۳ میلیون و سیصد هکتار هزار را می‌پوشاند قدرت استحصال و بهره‌برداری از این جنگلها تا سالی ۳/۵ میلیون متر مکعب برداشت می‌شود چرا نباید تا آنجا که طبیعت به ما اجازه می‌دهد ما از این منابع استفاده بشود این چوبها را اگر برداشت بکنند آقای دکتر برای نسلهای آینده نخواهند ماند اینها در جنگل می‌پوسد و نمی‌شود از آن بهره‌برداری کرد و ایجاد مشکلات دیگری می‌کند که از بحث امروز خارج است با کمال دقتی که جنابعالی فرمودید نسبت به انتقاد از وظائف این دستگاه موضوع مراتع را از نظر انداختید و در قسمت دوم فرمایشتان به آن توجه فرمودید حفظ همین مراتعی را که از قلم سرکار افتاد و در متن قانون هم ملاحظه نفرمودید همین مراتع که هیچ به حساب نمی‌آید سالیانه ۳۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال با رقم سر انگشتی خیلی ابتدائی و معمولی بدرآمد این مملکت کمک می‌کند ۳۶ میلیارد ریال رقم کوچکی نیست و بنظر بنده حتماً ضرورت و ارزش این را دارد که در مراتع سرمایه‌گذاری بکنیم فرمایشات جناب آقای دکتر دادفر که کمال ارادت را به ایشان دارم مرا بی‌نیاز کرد از اینکه راجع به بسیاری از مطالب صحبت بکنم فقط یک تذکر کوچک می‌خواستم بعرضشان برسانم که برنامه جنگل کاری ما کاری خیلی وسیع تر است و فقط در سال جاری ۱۸۰۰ هکتار در اطراف تهران جنگل کاری خواهد شد (یک نفر از نمایندگان ـ بسیار کار خوبی است) در پاسخ قسمت دوم فرمایشات جناب آقای دکتر عاملی باید عرض کنم انقلاب اداری که به آن تذکر فرمودید و تکیه فرمودید صرفه‌جوئی تنها نیست به عقیده من اگر صرفه‌جوئی بر خلاف مصالح باشد بزرگترین ضرری است که می‌شود به یک دستگاهی بزنند به حساب صرفه‌جوئی وقتی ما از این جنگلها و از این مراتع استفاده می‌کنیم باید ۵ برابر بودجه فعلی مملکت صرف کنیم و ده برابر استفاده کنیم والا فقط به استناد اینکه ما فقط صرفه‌جوئی بکنیم بهترین جوانها در خارج از مملکت می‌مانند و به مملکت نمی‌آیند ما باید از این متخصصها بتوانیم استفاده کنیم و بیایند و مملکت را آباد بکنند بنده نمیدانم اسم این صرفه‌جوئی را چه می‌گذارند به عقیده بنده انقلاب اداری حداکثر بهره برداری و بهتر و بیشتر از منابع انسانی یک مملکت است هر وقت در این مورد اشتباهی کردیم آنوقت مسلماً آماده هر گونه مؤاخذه هستیم بنده در کمال صراحت به شما اطمینان می‌دهم و این وزارتخانه معاون و مدیرکل و کارگزینی و کارپرداز خواهد داشت به تعدادی که ضرورت داشته باشد مدیر کل هم خواهد داشت کارگزینی هم خواهد داشت دفتردار و همه اینها را خواهد داشت ولی همه اینها در مسیر صلاح مملکت خواهد بود در آن مسیری تجهیز خواهد شد که به عقیده بنده واقعاً حیات یک مملکت را تشکیل می‌دهند و به بهترین وضعی هم اداره می‌شوند و این منابع تجهیز می‌شوند بنفع زندگی بهتر مردم همانطور که قبلاً در بدو عرایضم بعرض رساندم هیچوقت نمی‌شود یک تشکیلاتی غیرقابل انعطاف باشد در بعضی از کشورها به تناسب اهمیتی که موضوع داشته باشد برای هر کدام از این موضوع‌ها وزارتخانه داشته‌اند کشورهائی را می‌توانیم اسم ببریم که شیلات در آنجا وزارتخانه دارد چون اقتصاد آن مملکت چنین ایجاب می‌کند در کشورهای اسکاندیناوی وزارتخانه شیلات دارند در شیلی که قسمت اعظم ماهی دنیا را برداشت می‌کند شیلات یک وزارتخانه دارد (دکتر رهنوردی ـ از میگو صحبت بفرمائید چون خیلی مهم است) در کشوری مثل ژاپن که ۶۰ درصد مساحت آن را جنگل تشکیل می‌دهد در آنجا وزارت جنگل وجود دارد و در کشور ما چون آب اهمیت زیاد دارد تصمیم گرفته شده که یک دستگاه جداگانه‌ای فعالیت بکند و بسیار بصلاح و منطق است و با این ترتیب به هیچ وجه نباید به این دلیل که صرفه‌جوئی ضرورت دارد صرفه‌جوئی بدون منطق از تشکیل یک دستگاهی که می‌تواند یک وظائفی را در سطح عظیم تری انجام بدهد جلوگیری کرده و راجع به میگو و شیلات دریای جنوب بنده با اجازه دوست عزیزم اگر در موارد صحبت شد بعرض خواهم رساند تنها میگوی دریای جنوب ما نیست ماهیهای دیگری هم هست و واقعاً جای کمال تأسف است که ما در کنار دریائی نشسته باشیم با این وضع استحصال و مردم آنجا در ابتدائی‌ترین شرائط غذائی باشند و آن چند تا ماهی هم که در جنوب صید می‌شود خشک بشود یا به جزایر خلیج و یا جاهای دور دست برده بشود بنده به‌منظور اینکه این لایحه زودتر مورد توجه آقایان محترم قرار بگیرد و نظرشان را اعلام بفرمایند عرایضم را کوتاه می‌کنم مسلماً اگر در مراحل دیگر فرمایشی بود و توضیح بیشتری ضرورت داشت عرض خواهم کرد (احسنت).
نایب رئیس ـ در کلیات لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ یک قرائت می‌شود.
مادۀ۱ـ به‌منظور حفظ و حمایت و اصلاح و فراهم آوردن موجبات بهره برداری از خاکهای کشور و همچنین حفظ و حمایت و توسعه و تکثیر و بهره‌برداری از سایر منابع طبیعی (جنگلها ـ مراتع ـ حیوانات وحشی و آبزیان دریاها و آبهای داخلی) وزارت منابع طبیعی تشکیل می‌گردد.
- تبصره ـ بهره‌برداری تجاری از آبزیان دریاها و آبهای داخلی به‌وسیله اشخاص حقیقی یا حقوقی موکول به اجازۀ وزارت منابع طبیعی است و طبق موازینی خواهد بود که از طرف وزارت مزبور تعیین می‌شود.
نایب رئیس ـ در ماده یک نظری نیست؟ آقای آموزگار بفرمائید.
آموزگار ـ همکاران محترم اطلاع دارند که در دوره قبل ما در قانون مربوط به صید و شکار خیلی زحمت کشیدیم تا دولتها را قانع کردیم و همچنین مجلس قبول کرد که در سواحل خلیج فارس و بحر عمان و بنادر و جزایر بحر عمان و خلیج فارس که غذای مردم آنجا از ماهی و میگوئی است که از دریا صید می‌کنند آسان و بدون اجازه که معمول است بتوانند برای مصرف شخصی و محلی شان مبادرت به صید ماهی بکنند متأسفانه در این لایحه بخصوص در تبصرۀ یک می‌بینیم یک مشکلی دیگر بوجود آمده که از این به بعد باید ساحل‌نشین برود به اداره‌ای که وزارت منابع طبیعی در یکی از بنادر یا مراکز استان یا تهران تشکیل می‌دهند اجازه بگیرد و آنها اجازه بدهند که یک دانه ماهی صید کنند و خوراک زن و بچه‌اش باشد این مشکلات اگر در تأسیس این وزارتخانه و سازمانها بخواهد بوجود بیاید اصلاً درست نیست و نقض غرض است به این جهت است که بنده پیشنهادی در این خصوص تقدیم کردم و خواهش می‌کنم توجه بفرمائید که مردم بنادر و سواحل و جزایر عمان و خلیج فارس که بیشتر غذای آنها ماهی و میگو است به آسانی و بدون هیچگونه اجازه‌ای بتوانند از دریائی که در اختیارشان است و خدادادی است و ماهی و میگوی فراوان وجود دارد و تا بحال مملکت از آن استفاده نمی‌کرده است و حالا می‌خواهد استفاده کند اقلاً برای قوت لایموت استفاده کنند (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای مهندس اسدی سمیع بفرمائید.
مهندس اسدی سمیع (مخبر کمیسیون کشاورزی) بنده در پاسخ همکار محترم جناب آقای آموزگار می‌خواستم عرض کنم اگر چه پیشنهاد ایشان طبق آئین‌نامه داخلی مجلس در کمیسیون مورد بررسی قرار خواهد گرفت ولی فعلاً خواستم عرض کنم کسب اجازه به‌منظور انجام عملیات تجارتی است اگر ماده را خوب ملاحظه فرموده باشید نوشته است بهره برداری تجاری از آبزیان دریاها و آبهای داخلی بوسیله اشخاص حقیقی یا حقوقی موکول به اجازه وزارت منابع طبیعی است برای آنهائی که در ساحل زندگی می‌کنند و ممراعاشه آنها از این راه است وزارت منابع طبیعی در نظر ندارد که مشکلاتی بوجود بیاورد بلکه ارفاقاتی در آتیه برای آنها خواهد شد (احسنت).
نایب رئیس ـ نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
با احترام پیشنهاد می‌کنم ـ در سطر دوم از تبصره مادۀ یک پس از کلمه (طبق موازین) اضافه شود ((و طرحی)) و در وسط سوم بعد از ((وزارت مزبور)) اضافه شود ((برای هر یک از واحدهای بهره‌برداری))
۴۶/۹/۹ سرتیپ‌پور.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۱ تشکیل وزارت منابع طبیعی سطر سوم داخل پرانتز پس از جنگلها، مراتع، سازمان دامپروری اضافه شود.
با تقدیم احترام ـ مهندس قادرپناه ۴۶/۹/۹
پیشنهاد می‌نماید مادۀ یک بشرح زیر تغییر یابد:
مادۀ ۱ـ بمنظور حفظ و حمایت و اصلاح و توسعه و تکثیر و فراهم نمودن موجبات حداکثر بهره‌برداری از خاکهای کشور و سایر منابع طبیعی (جنگلها ـ مراتع ـ حیوانات وحشی و آبزیان موجود در آبهای داخلی و دریاها) وزارت منابع طبیعی تشکیل می‌گردد.
بدر صالحیان.
پیشنهاد می‌شود:
عبارت زیر به آخر تبصره ماده اول اضافه شود (ساکنین بنادر و جزائر و سواحل خلیج فارس و بحر عمان برای مصرف شخصی و محلی مشمول این تبصره نخواهند بود).
با تقدیم احترام ـ آموزگار.
پیشنهاد می‌شود:
در تبصره مادۀ اول بعد از کلمه تجاری (به‌منظور صادرات) اضافه شود.
با احترام ـ محمدعلی آموزگار.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید:
جمله آبزیان دریاها و آبهای داخلی به آبزیان دریاها و همچنین آبزیان آبهای داخلی تبدیل شود.
با تقدیم احترام ـ دکتر مهذب.
پیشنهاد می‌شود که اضافه شود در صید و بهره‌برداری از آبزیان دریائی و در مورد تشکیل شرکتهای تعاونی و غیره با حمایت دستگاههای دولت مرزنشینان سواحل دریا و ساکنین خلیج فارس حق تقدم دارند.
دکتر بهبهانی.
نایب رئیس ـ مادۀ دو قرائت می‌شود.
مادۀ ۲ـ از تاریخ تصویب این قانون سازمان جنگلبانی ایران و مؤسسات وابسته به آن و شرکت سهامی شیلات ایران و شرکت سهامی صنایع چوب گیلان با کلیه سهام به وزارت منابع طبیعی منتقل می‌گردد.
انتقال سازمان و مؤسسه و شرکتهای مزبور با دارائی و بودجه و کارکنان اعم (از کارمندان وابسته و یا مأمور) صورت می‌گیرد.
نائب رئیس ـ در مادۀ دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
با احترام پیشنهاد می‌کنم در مادۀ دوم سطر اول پس از کلمه سازمان اضافه شود ((سهام دولتی)) و همچنین پس از کلمات ((وابسته به آن)) اضافه شود ((سازمانها و سهام دولتی)) و پس از کلمه ایران اضافه شود ((و سه سهام شرکتهای مشابه))
سرتیپ‌پور ۴۶/۹/۹
پیشنهاد می‌نماید در سطر سوم مادۀ ۲ بعد از جمله کلیه سهام کلمه (مربوط) اضافه گردد و در سطر چهارم بعد از کلمه انتقال بجای جمله (سازمان و مؤسسه و شرکتهای) فقط جمله (دستگاههای) قید گردد.
و همچنین بعد از کارکنان کلمه (آنها) اضافه گردد.
بدر صالحیان.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که چون در مادۀ ۲ گزارش مربوط به قانون تشکیل وزارت منابع طبیعی کلمات ((منتقل می‌گردد)) و ((انتقال سازمان)) معنای مورد نظر را افاده نمی‌کند در کمیسیونهای مربوط اصلاح لازم بعمل آید.
دکتر عدل طباطبائی ۴۶/۹/۹
تبصرۀ ذیل به مادۀ ۲ اضافه شود.
- تبصره ـ انتقال کارکنان مذکور در مادۀ ۲ به وزارت منابع طبیعی، با توجه به قوانین موجود بعمل خواهد آمد.
دکتر مهذب.
احتراماً پیشنهاد می‌شود کلیه کارکنان در بند ۲ مادۀ ۲ حذف شود.
دکتر مهذب.
نایب رئیس ـ مادۀ سه قرائت می‌شود.
مادۀ ۳ـ وظایف و اختیارات وزارت و وزیر دارائی مذکور در قانون شرکت سهامی شیلات ایران مصوب خرداد ماه ۱۳۳۹ و وظایف و اختیارات وزارت و وزیر کشاورزی مذکور در قانون ملی شدن جنگلها و مراتع مصوب دی ماه ۱۳۴۱ و قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب مرداد ماه ۱۳۴۶ و قانون اراضی مستحدثه ساحلی مصوب مرداد ماه ۱۳۴۶ و سایر قوانین مربوط به منابع مذکور در مادۀ ۱ و همچنین وظایف و اختیارات وزارت و وزیر کشاورزی مذکور در قانون شکار و صید با رعایت مقررات مندرج در آن قانون و همچنین کلیه وظایف و اختیارات سازمان جنگلبانی و مراتع ایران و رئیس سازمان مزبور در قانون ملی شدن جنگلها و مراتع مصوب دی ماه ۱۳۴۱ و قانون حفاظت و بهره برداری جنگلها و مراتع مصوب مرداد ماه ۱۳۴۶ به وزارت و وزیر منابع طبیعی واگذار می‌شود.
- تبصره ـ مهلت مذکور در مواد ۱ و ۸ قانون اراضی مستحدثه ساحلی تا ۶ ماه پس از تصویب این قانون تمدید می‌گردد.
نایب رئیس ـ در مادۀ ۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود
با احترام پیشنهاد می‌کنم در ماده سوم سطر دوم پس از کلمات (خرداد ماه ۱۳۳۹) اضافه شود ((شرکتهای مشابه)).
سرتیپ‌پور ۴۶/۹/۹
در مورد لایحه وزارت منابع طبیعی کلمه مذکور بعد از وزارت و وزیر مکرر شده زائد و عبارت را نارسا کرده است حذف شود.
با تقدیم احترام ـ روحانی ۴۶/۸/۱۸
نایب رئیس ـ مادۀ ۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴ـ وزارت منابع طبیعی مکلف است برای نیل به هدفهای مندرج در این قانون سازمان لازم را براساس تبصرۀ (۳) مادۀ (۸) لایحه قانونی استخدام کشوری تهیه و به موقع اجرا گذارد.
نایب رئیس ـ مادۀ ۴ نظری نیست؟ آقای دکتر رهنوردی بفرمائید.
دکتر رهنوردی ـ خواستم توضیحی بشود که منظور از تبصرۀ ۳ مادۀ ۸ لایحه قانونی استخدام کشوری چیست؟
نایب رئیس ـ آقای مهندس اسدی سمیع بفرمائید.
مهندس اسدی سمیع ـ در قانون استخدام که به تصویب رسیده و به تدریج در وزارتخانه‌های مختلف در شرف پیاده شدن است برای تشکیل سازمان به تناسب نیاز وزارتخانه‌ها ضوابطی قرار دارند و در اینجا گفته شده وزارتخانه‌های جدیدی هم باید این ضوابطی که در وزارتخانه‌های موجود بود رعایت کنند و اکنون که وزارتخانه‌های جدید بوجود می‌آید میگویند این وزارتخانه‌ها هم برای تشکیل سازمانهای مورد احتیاج خودش بایستی آن ضوابط را طبق این تبصره رعایت کند برای اینکه همانطوری که عرض کردم آن ضوابط در تدوین قانون استخدام کشوری مربوط به وزارتخانه‌های موجود بوده است ولی اگر شرح آن ضوابط را بخواهید اجازه بفرمائید قانون استخدام کشوری را جناب آقای رئیس دستور بفرمایند بیاورند و بنده عیناً آن ماده و تبصره‌های مربوطه را قرائت کنم.
نایب رئیس ـ تصور می‌کنم جناب آقای رهنوردی روشن شدند.
رهنوردی ـ خیر بنده روشن نشدم.
نایب رئیس ـ پس اجازه بفرمائید تبصرۀ ۳ مادۀ ۸ قانون استخدام خوانده شود.
- تبصرۀ ۳ـ وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مشمول این قانون مکلفند ظرف سه ماه پس از تصویب این قانون سازمان تفصیلی خود را با قید تعداد پست‌های ثابت سازمانی کلیه واحدهای تابع خود تهیه و به سازمان امور اداری و استخدامی کشور تسلیم کنند سازمان موظف است ظرف شش ماه بعد از دریافت طرح سازمانهای تفصیلی نظر خود را مشعر بر موافقت یا اصلاح آنها به وزارتخانه‌ها یا سازمانهای دولتی اعلام کند. هر نوع تغییرات بعدی در سازمان تفصیلی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مشمول این قانون منوط به موافقت سازمان اداری و استخدامی کشور خواهد بود. در صورت بروز اختلاف نظر در هر یک از دو مورد فوق بین وزارتخانه یا مؤسسه مربوط با سازمان امور اداری و استخدامی کشور دولت تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد کرد.
نایب رئیس ـ آقای رهنوردی بفرمائید.
دکتر رهنوردی ـ بنده سئوالی که کردم منظورم این بود که این تبصره روشن بشود بطوری که همکاران عزیز ملاحظه فرمودید سازمانی که در این مجلس با اصلاح به تصویب می‌رسد و بتوشیح ملوکانه می‌رسد تازه می‌افتد به دست انداز سازمان امور اداری کشور این عقیده شخصی بنده است نمیدانم تا چه اندازه درست باشد یا درست نباشد این سازمان امور اداری از آن موقع که بوجود آمده بنده فکر می‌کنم علاوه برآنکه کوچکترین مرهمی بر درد ادارات نگذاشته باعث شده که بطور کلی فعالیت اینها متوقف بشود (صحیح است) یعنی اگر سازمانی می‌خواهد یا وزارتخانه‌ای می‌خواهد برای یک امر فوری یک شخصی را استخدام بکند و این شخص را بفرستد برای یک امر فوری اقدام بکند باید از سازمان امور اداری کشور اجازه بگیرد و این اجازه ممکن است که ماه‌ها طول بکشد و این کار اصلاً انجام نشود و به نتیجه نرسد بنده نمیدانم جناب آقای وزیر مشاور که قول دادند که این تبصره را در اینجا بگنجانند جناب آقای مهندس گلسرخی بنده دارم بنفع شما صحبت می‌کنم چون ایمان دارم به لایحه‌تان دارم نه موضوع شخصی است چون ایمان دارم که این لایحه به نفع مملکت و ملت است ترتیبی بدهید که به گیر این سازمان اداری نیفتد والا فردا تمام اقدامات شما خنثی می‌شود (صحیح است) و شما که با این سرعت دارید کار می‌کنید و مایل هستید که هر چه زودتر اقدامات خودتان را بنفع این ملت شروع بکنید در آنجا متوقف می‌شود و چه بسا آن نظراتی که شما دارید و ایده‌هائی که دارید از لحاظ منافعی که بنفع ملت ایران همانطوری که صحبت فرمودید و بسیار خوب بود در آنجا آن ایده‌های شما را عوض بکند برای اینکه اگر شما نظراتی دارید برای انجام ایدۀ خودتان که یک سازمانی تشکیل می‌دهید ولی آن شخصی که آنجا نشسته کاری به اینها ندارد و به این سازمان شما ایراد می‌گیرد و می‌گوید طبق فلان فلان ما نمی‌توانیم این اقدام را بکنیم و اقدامات شما به نتیجه نمی‌رسد (صحیح است) بنده لازم دانستم نظرات خودم را بعرض نمایندگان محترم برسانم تا هر طور خودشان صلاح میدانند و هر تصمیمی که می‌خواهند اتخاذ بفرمایند (صحیح است).
نایب رئیس ـ آقای دکتر مهذب بفرمائید.
دکتر مهذب ـ با اجازه مقام ریاست و همکاران محترم چون توضیحی از طرف همکار محترم جناب آقای دکتر رهنوردی داده شده و تأییدی هم به ظاهر از طرف دوستان اقلیت به گوش رسید (نمایندگان ـ اکثریت هم تأیید کردند) عده‌ای از دوستان اکثریت و عده‌ای هم از اقلیت شاید این ابهام پیدا شود که فرمایشاتشان از نظر کار سازمان اداری کشور مورد تأیید قرار گرفته، خواستم توضیحی بدهم و اگر هر کدام از آقایان فرمایشی داشته باشند من اینجا حاضرم توضیح بدهم در هر حال زمانی وضع استخدامی دولتی در این مملکت بسیار مبهم و تأثرانگیز بوده (دکتر رهنوردی هنوز هم تأثیرانگیز است) قانون استخدام کشوری که در این مملکت تهیه شد دو سال طول کشید و بنده افتخار دارم که یکی از اعضای کمیسیونی بودم که این قانون را تهیه و تدوین کرد مسلماً در یک کشوری که وضع استخدامی آن صورت تأثر انگیزی داشت و هر دستگاهی دلش می‌خواست هر کسی را استخدام بکند و با هر حقوق و در هر پستی بگذارد (نمایندگان ـ حالا هم همینطور است) و یک وضع بدی اتخاذ شده بود اجازه بفرمائید عرضم را بکنم من خیال می‌کنم که آقایان تندتر از من می‌روند قبل از اینکه من صحبتی بکنم شما پانزده متر قبل از من تشریف می‌برید در هر حال وقتی یک دستگاهی شخصی را استخدام می‌کرد با دو هزار تومان و دستگاه دیگر شخصی را با همان تحصیلات با ۵۰۰ تومان استخدام می‌کرد این وضع و تبعیض در این مملکت حکمفرما بود در هر حال به این وضع لازم بود یک زمانی خاتمه داده بشود (یکی از نمایندگان ـ هنوز هم آن وضع هست) اجازه بفرمائید ببینیم حالا به آن وضع خاتمه داده شده است یا نشده ما آمدیم و با یک وضع بسیار مشکلی روبرو بودیم که می‌خواستیم از آن وضع مشکل بیرون آئیم و برسیم بیک وضع بهتری در این دوره برزخ سه ساله نه تنها سازمان اداری نمی‌تواند نظرات تمام نمایندگان محترم را برای جلوگیری از تبعیض و برای مساوات انجام بدهد برای اینکه آن وضع تأثرانگیز بوده و ما مواجه بودیم با سیصد هزار کارمند دولت یکی رسمی ـ یکی پیمانی و یکی نیم پیمانی قانون استخدام آمد ماده‌ای را گذاشت که از آن وضع بد به وضع بهتری برسیم پس ما الآن یک دوره برزخی را داریم میگذرانیم که بسیاری از مشکلات که آقایان می‌فرمائید در این کار هست ما امیدواریم در عرض این سه سال که یک سال و نیم آن گذشته بعد از یک سال و نیم دیگر با یک وضع بهتری روبرو بشویم این صحیح نیست که یک دستگاهی کسی را استخدام بکند با دو هزار تومان و دستگاه دیگری نظیر همان را با پانصد تومان استخدام بکند (نمایندگان ـ حالا هم همینطور هست) هر چند این لایحه مربوط به سازمان امور اداری نیست و بنده هم اذعان دارم که بعضی از دستگاهها از نظر حقوقی بسیار وضع نامناسبی دارند ولی عرض بنده این است که با این قانون بنده امیدوارم هستم که به این وضع خاتمه داده بشود و اگر در این دوره برزخ سه ساله بگذرد بنده امیدوار هستم که این وضع تغییر پیدا کند و منهم که جزو آقایان هستم نسبت بوجود تبعیضی که هست اعتراض دارم بنده هم راجع به آن تبصره پیشنهاد حذف دادم ولی با توضیحی که جناب آقای دکتر رهنوردی دادند خیال می‌کنم از لحاظ کنترل وضع مرکزی لازم است که این ماده بماند و اگر مادۀ چهار حذف شود ممکن است لااقل در بعضی از سازمانهای اداری مشکلات زیادتری ایجاد بشود و اما از جناب آقای مهندس گلسرخی استدعا می‌کنم توضیحی بفرمایند انتقال کارمندان دستگاهها به این وزارتخانه که در مادۀ ۲ و مادۀ ۴ گفته شده بچه ترتیب است مثلاً کارمندان شرکت سهامی چوب چه وضعی دارند رسمی هستند، پیمانی هستند یا نیمه پیمانی هستند یا روز مزد؟ اینها با قانون استخدام چه وضعی پیدا می‌کند اینها رسمی می‌شوند آیا واقعاً روی این موضوع فکری شده است؟ کارمندان رسمی وضعشان معلوم است ولی یک کارمند پیمانی شرکت چوب چه وضعی دارد و یا سایر شرکتها که احیاناً ممکن است نظیر آنها وجود دارد و یا در سازمانهای دولتی وجود داشته باشد ولی هیچ وضع استخدامی و بازنشستگی نداشته باشند یک توضیحی بفرمائید خیلی متشکر می‌شوم.
نایب رئیس ـ آقای مهندس گلسرخی تشریف بیاورید.
مهندس گلسرخی (وزیر مشاور) ـ در پاسخ فرمایش جناب آقای دکتر مهذب می‌خواهم عرض کنم این تشکیلاتی که منتقل می‌شوند به وزارت منابع طبیعی بعضی از آنها شرایط فعلی خودشان را حفظ می‌کنند یعنی فرم سازمانی خودشان را بمنظور بهره برداری بیشتر و اختیارات بیشتری که به‌منظور بهره‌برداری بیشتر حفظ خواهند کرد بنابراین وقتی کارمندان به آنجا منتقل خواهند شد اجازه بفرمائید که همان شرایط استخدامی یک یک آنان مطالعه بشود و بررسی بکنیم و این کاری است که شورایعالی اداری خواهد کرد و این کارمندان عده‌ای رسمی هستند عده‌ای پیمانی هستند و یک عده روزمزد هست اگر با شرایطی که بودند و ضرورت داشت خدمت آنان بنحوی استخدام می‌شوند (دکتر مهذب ـ در مادۀ ۲ نوشته است: که تمام کارکنان می‌آیند در اینجا و یک وضع خاصی ایجاد می‌کنند و بنده خواستم بدانم که اینها چه وضعی پیدا می‌کنند از این لحاظ توضیحی بفرمائید که وضعشان چه می‌شود) قدر مسلم این است که این سازمان منتقل می‌شود بیک سازمان دیگر یا دستگاهی به دستگاه دیگر تا مدتی حالت بلاتکلیفی هست و باید شروع کرد برای بهبود وضع کارمندانش و ما باید ببینیم در چه سطحی و تحت چه شرایطی اشخاص بکار ما می‌خورند و اشخاصی که واقعاً بی‌مورد استخدام شده باشند و بی‌مورد بکار گمارده شده باشند بعضی از آنها که روزمزد هستند می‌شود از خدمتشان صرفنظر کرد و ما صرفنظر می‌کنیم و خدمتشان را می‌خریم و بعضی از آنها روزمزد هستند که می‌شود آنها را از خدمت مرخص کرد آنها را هم مرخص می‌کنیم و اشخاصی که پیمانی یا رسمی هستند و تعدادشان زیاد است و من خیال می‌کنم و در حدود چهار تا پنج هزار نفر باشند الان بنده نمی‌توانم بیک صورت قطعی به عرضتان برسانم چون وضع هر کدامشان فرق می‌کند ترتیب کار آنها را بصورت قانونی می‌دهیم.
نایب رئیس ـ پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود
با احترام پیشنهاد می‌کنم در مادۀ چهار سطر دوم پس از کلمات (استخدام کشوری) اضافه شود ((و همچنین طرحهای علمی و فنی لازم جهت بهره‌برداری سالانه از منابع طبیعی تا حداکثر استحصال جهت مصرف داخلی و صدور به بازارهای خارج)) و پس از کلمه (تهیه) اضافه شود ((تنظیم و رأساً یا بوسیله اشخاص حقیقی یا حقوقی واجد صلاحیت)).
سرتیپ‌پور.
پیشنهاد می‌نماید:
در مادۀ ۴ سطر آخر بعد از کلمه (تهیه) جمله (و پس از تصویب) اضافه گردد.
بدر صالحیان.
پیشنهاد می‌نمایم: مادۀ ۴ از لایحه تشکیل وزارت منابع طبیعی حذف شود.
با تقدیم احترام ـ دکتر رهنوردی
محترماً پیشنهاد می‌کنم در مادۀ ۵ (قانون تشکیل وزارت منابع طبیعی) بعد از عبارت وظائف آنها با وظائف وزارت منابع طبیعی مربوط می‌شود عبارت (باستثناء شرکت شیلات جنوب) علاوه شود.
با تقدیم احترامات ـ دکتر عبدالحمید رفعت.
نایب رئیس ـ مادۀ الحاقی پیشنهاد شده است که قرائت می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نماید که در قانون منابع طبیعی مادۀ خاصی منظور شود که بموجب آن این وزارت بزه‌کشی و خشکانیدن قسمتی از کویرهای کشور موظف گردد.
دکتر خزائلی.
نایب رئیس ـ لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- قرائت مجلس سنا دایر به تصویب موافقتنامه تحصیل اعتبار از دولت جمهوری سوسیالیستی رومانی جهت خرید واگن باری و تجهیزات راه آهن و غیره در کمیسیون دارایی آن مجلس
۱۱- قرائت مجلس سنا دایر به تصویب موافقتنامه تحصیل اعتبار از دولت جمهوری سوسیالیستی رومانی جهت خرید واگن باری و تجهیزات راه آهن و غیره در کمیسیون دارایی آن مجلس.
نایب رئیس ـ نامه‌ای از مجلس سنا رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
موافقتنامه مربوط به تحصیل اعتبار از دولت جمهوری سوسیالیتی رومانی جهت خرید واگن باری راه آهن و تجهیزات الکتریکی و سایر ماشین‌آلات و تجهیزات را که در اجرای مفاد ماده مادۀ واحدۀ ((قانون نحوۀ خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب عمرانی کشور مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵)) ضمیمه نامه شمارۀ ۴۱۳۸ مورخ ۱۳۴۶/۸/۱۷ از طرف دولت تقدیم و در جلسه روز شنبه ۱۳۴۶/۹/۴ کمیسیون شمارۀ چهار (دارائی) مجلس سنا به تصویب رسیده است برای رسیدگی و تصویب کمیسیون دارائی آن مجلس محترم به ضمیمه ارسال می‌گردد.
رئیس مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی.
نائب رئیس ـ به کمیسیون دارائی ارجاع می‌شود.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
۱۲- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
دستور جلسه ۱۴ روز یکشنبه ۱۳۴۶/۹/۱۲
۱- گزارش کمیسیونهای مربوط راجع به معافیتهای گمرکی کالاهای شرکت ملی نفت که واگذار یا فروخته می‌شود. شمارۀ چاپ ۶۷
۲- گزارش شور اول اصلاح قانون تأسیس وزارت آبادانی و مسکن شماره چاپ ۶۶
۳- گزارش شور دوم اجازه تحصیل ۲۰ میلیارد ریال اعتبار برای تقویب نیروهای دفاعی کشور شمارۀ چاپ ۶۸
نایب رئیس ـ با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز یکشنبه خواهد بود.
نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ مهندس حیدرعلی ارفع.