مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ آذر ۱۳۲۹ نشست ۸۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا
اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات
سال ششم – شماره ۱۶۸۷
۲شنبه ۱۳ آذر ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۸۷
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی دوره ۱۶
جلسه ۸۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۹ آذرماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱) قرائت اسامی غائبین
۲) بیانات قبل از دستور آقایان: شوشتری- امینی- بهادری- پیراسته- حاذقی
۳) قرائت اسامی اعضا کمیسیون برنامه منتخب از شعب
۴) اعلام تصویب صورت‌مجلس جلسه قبل
۵) اخذ رأی و تصویب ۳ ماده متمم بودجه ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی
۶) مذاکره بعد از دستور و ختم جلسه به عنوان تنفس
مجلس دو ساعت و پنج دقیق قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین بااجازه- آقایان: اورنگ- مکرم- رضا رفیع- صاحب‌جمع- دکتر معظمی- مجتهدی- فقیه‌زاده- غلامرضا فولادوند- طباطبایی- امیرقاسم فولادوند.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: محمود محمودی- خاکباز- دولت‌آبادی- برومند- نصرتیان- قهرمان- آصف- سالار سنندجی- تولیت- تیمورتاش- ابتهاج- اقبال- دکتر مجتهدی- احمد حمیدیه- پناهی- ثقه‌الاسلامی- محمد ذوالفقاری- امیر افشاری- رستم گیو- کاظم شیبانی- خزیمه علم.
دیرآمدگان بااجازه- آقایان: کشاورز- صدر- فرامرزی- دکتر سید امامی.
رئیس- نظری نسبت به صورت‌مجلس نیست؟
یکی از نمایندگان- نداده‌اند
رئیس- مگر منتشر نشده؟
جمعی از نمایندگان- منتشر شده
رئیس- آقای صفایی نظری داشتید
صفایی- در صورت‌جلسه اسبق بنده را غایب بی‌اجازه نوشته‌اند، در صورتی که بنده مریض بودم، تقاضای اجازه کرده بودم، تقاضا می‌کنم اصلاح بفرمایید.
رئیس- اجازه شما به کمیسیون محاسبات می‌رود و اصلاح می‌شود، دیگر نظری نیست؟ (گفته شد- خیر) چون عده کافی نیست تصویب صورت‌مجلس به بعد موکول می‌شود.
۲- بیانات قبل از دستور
آقایان: شوشتری- امینی- بهادری- پیراسته- حاذقی
رئیس- چند نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند، آقای شوشتری
شوشتری- بسم الله‌الرحمن‌الرحیم بنده دو موضوع را به سمع مبارک نمایندگان محترم می‌گذرانم یک موضوع لو یا لو فرضیه است که انشاءالله به طور تحقیق این عمل انجام نشده و نمی‌شود، و متناسب بود که دولت هم حاضر می‌بود، مطالب را یادداشت می‌کرد زیرا نامه‌هایی از بین‌النهرین می‌رسد که اخیراً اولیای دولت بین‌النهرین و مأمورین آن دولت مسلمان برادر ما همجوار ما نسبت به اتباع ایران و مسلمین ایران با نظر خصومت و نظر دوبینی عمل می‌کنند، و عرض کردم انشاءالله این لو فرضیه است و نوشته‌ام به حضور آیت‌الله میلانی که جریان را کاملاً برای بنده مرقوم بفرمایند که وظیفه ما به طور روشن معلوم بشود، شنیده‌ام نوشته‌اند، می‌گویند به اتباع ایران که اغلب اماکن متبرکه را آنها ساکنند فشار آورده‌اند که باید تبعیت آنجا را قبول کنند حتی خواب‌های خرگوشی هم دیده‌اند نسبت به یک قطعه یا خطه‌ای از مملکت ما کلمات عجیب و غریبی آنجا شهرت داده می‌شود، خدا لعنت کند مستر نفت را، خدا لعنت کند مستر نفت را (دکتر بقایی- و مزدورانش را) اجازه بدهید من صریحاً از اینجا اعلام می‌کنم که ما از دول اسلامی همجوار خودمان این توقع را نداریم، ما با دو نظر به آنها نگاه می‌کنیم، یک
نظر برادری و هم‌کیشی، یک نظر متقابل دول کامله‌الوداد دو جهت دارد اگر تخلف کنند ما با دو کدورت با دو کینه به آنها نظر خواهیم انداخت آنان بروند این عملی که یک دفعه دیگر تذکر دادم اموی‌ها این اشتباه را کردند و این لغت موالیان بر پیکر مقدس عالم اسلام وارد و صدمه زد و برای‌شان کار درست کردند، آنان نکنند و مثل طاوس چتر خود را نبیند به ساق پای خود هم نگاه کنند که هفتاد میلیون مسلمان عرب در مقابل ششصد، هفتصدهزار ملت مجهول‌الملیه که هیچ ملتی آنها را نمی‌شناسند مغلوب نشوند، و این حرف‌ها را با برادران ایرانی خود که با نظر برادری، اخوت به مدلول احکام اسلام و قوانین بین‌المللی نگاه می‌کنیم، این معنی را ترک کنند، این یک موضوع (کشاورز صدر- قدری یواش‌تر بفرمایید) زیاد صحبت نمی‌کنم فقط گفتم ده دقیقه، موضوع دیگر بنده روزی در اینجا از نظر وظیفه که مراجعه کرده بودند به من و آقای اورنگ تشریف ندارند و خودم رفته بودم دیدم، اینجا راجع به چهارصد خانه اظهارنظری کردم، جلب‌نظر نمایندگان محترم و رئیس دولت را کردم جناب آقای رزم‌آرا رئیس دولت اینجا یادداشت کردند، مشغول رسیدگی شدند راجع به چهارصد خانه گران‌قیمت نه ارزان‌قیمت (صحیح است) بعد جناب آقای حاج حاذقی نماینده محترم به من تذکر فرمودند که آقای وثیقی از شما گله دارند، من تعجب کردم. چه گله‌ای برای چه؟ من اسمی از کسی نبردم، محال و ممتنع است من اگر کسی را دزد بدانم و یا بگویم پول گرفته اولاً اهل اتهام نیستم. صریحاً در این مجلس این قدر شجاعت دارم که بایستم بگویم فلان آقا پول گرفته، برای این که آن عبارت که گفته می‌شود خارج از دو راه نیست یا اتهام است و هو که شأن مجلس شورای ملی و نمایندگان اتهام زدن و هو کردن نیست و یا آن که واقع است اگر در واقع یک کسی پول گرفته باشد، وکیل باید با صراحت بگوید اگر نگوید یا طمع دارد یا خیانت می‌کند یکی از این دوتا است بدون تردید. باید صریح بگوید من اسمی از کسی نبرده بودم من به ایشان عرض کردم می‌روم با آقای وثیقی صحبت می‌کنم رفتم آنجا، گفتم آقا اولاً من نمی‌دانم بانک کشاورزی، بانک فلاحتی، بانک استقراضی بانک ملی آنجا است بنده رفتم خانه‌هایی را دیدم، من هم با وضع بنایی آشنایم، این خانه‌هایی را که به نام ارزان‌قیمت به کارمندان دولت داده‌اند، این خانه‌ها ارزش این را ندارد (صدری- خودشان هم اعتراف می‌کنند که گران است) اجازه بفرمایید و این صورت، صورت پسندیده‌ای نیست که یک کارمندان جزیی را بردارید یک خانه گرانی به‌شان بدهید مبلغ کلی از حقوق‌شان کسر بگذارید، و به صورت عجیبی دربیاید این مجبور است دزدی بکند ایشان بی‌غرضانه به بنده اقرار کردند و گفتند برای این چهارصد خانه هشت‌میلیون تومان خرج شده یک‌میلیون تومان لوله‌کشی و قریب یک‌میلیون تومان مال جاده‌ها و خیابان‌ها که این هر دو را باید شهرداری بدهد، آن وقت مرابحه، فعل حرام و ربح هم از کارمندان دولت بگیرند این خانه‌ها بین ۱۰۰۰۰ تومان و حداکثر ۱۴۰۰۰ تومان قیمت دارد اینها داده‌اند یکی ۴۵۰۰۰ تومان گفتم من نظر سوء ندارم و به هیچ کس نسبت سوء نمی‌دهم ولی این خانه‌ها این ارزش را ندارد دولت باید این مقداری را که جزء زمین قرار گرفته آن مقداری که خرج لوله‌کشی کرده شهرداری باید بدهد و ربحش را هم بردارید مردم بیچاره را به این صورت درنیاورید من خواستم این دو موضوع را تذکر بدهم حالا نه دقیقه است حرف می‌زنم و شش دقیقه بقیه وقت خودم را می‌دهم به جناب آقای امینی برای این که می‌خواهند شورای بین‌المجالسی را که من سرم نمی‌شود گزارش بدهند، بفرمایید آقا امینی (احسنت- صحیح است).
رئیس- آقای امینی بفرمایید.
امینی- چون در خردادماه سال جاری اینجانب برای معالجه عازم سوئیس بودم از طرف هیئت رئیسه مأمور شدم در ژنو راجع به مکاتبات و سوابق کار اتحادیه بین‌المجالس با سازمان مرکزی آن مؤسسه مذاکره نمایم.
سابقه امر این بود که مجلس ایران با این که عضویت اتحاد بین‌المجالس را از سال ۱۹۳۰ پذیرفته بود از بروز جنگ بین‌المللی دوم تاکنون عملاً رابطه خود را با وجود مکاتبات عدیده از طرف اتحادیه مجدداً برقرار نساخته و لازم بود که درخصوص پرداخت حق عضویت گذشته و تعیین تکلیف آتیه مذاکراتی به عمل آید.
تاریخچه این دستگاه بین‌المللی و رابطه مجلس ایران را با این اتحادیه به طور بسیار خلاصه به عرض می‌رسانم:
۱- اتحاد بین‌المجالس مجمعی است مرکب از نمایندگان مجالس ممالک مختلفه دنیا که برای برقراری صلح عمومی و اتخاذ اصول و تصمیماتی که موجب بسط مودت و آسایش ملل باشد تشکیل یافته و هدف و مرام آن عبارت است از سعی در توحید مساعی نمایندگان مجلس شورای ملی ممالک دنیا برای این که اختلافات بین‌المللی را به طریق حکمیت و یا به طرز دوستانه و یا به وسیله وضع قوانین یا انعقاد عهود و مقالات و یا به وسایل قضایی دیگر به دول متبوعه خود بقبولانند به علاوه این اتحادیه سایر مسائل حقوقی بین‌المللی را و آنچه مربوط به توسعه روابط صلح بین‌المللی است تحت مداقه قرار خواهد داد:
اقدامات این اتحادیه در موضوع حکمت نتایج مشهودی داشته مانند ایجاد دیوان دائمی داوری لاهه کنفرانس لاهه به عنوان کنفرانس صلح در مرتبه دوم و تنظیم نمونه عهدنامه حکمیت کنفرانس لاهه و کمک به پیشرفت اصل مساوات حقوقی دول و استقرار صلح به وسیله ایجاد دیوان داوری بین‌المللی که تا حدی روابط بین‌المللی با مساعی این اتحادیه تحت ترتیب و قواعد مدون و منظمی درآمده است.
۲- فکر تشکیل این اتحادیه هنگام جنگ فرانسه و آلمان در سال ۱۸۷۰ تولید شد ولی در سال ۱۸۸۸ عملی گردید و از آن تاریخ تاکنون جز در ایام جنگ سالیانه یکبار در پایتخت یکی از ممالک تشکیل جلسه داده است و چون ذکر جزئیات آن کتاب‌های متعددی است از عرض آن معذورم:
۳- ترتیب عضویت، چون اتحادیه مایل است هواخواهان بیش‌تری داشته باشد قطع نظر از عقیده و مسلک سیاسی دعوت می‌نماید و عده زیادی از نمایندگان مجالس می‌توانند عضو اتحادیه شوند و این عده هر سال نمایندگانی از طرف خود برای شرکت در کنفرانس که در یکی از پایتخت‌های ممالک تشکیل جلسه می‌دهد- اعزام می‌دارند قبل از تشکیل کنفرانس سالیانه شورای اتحادیه که مرکب از دو نفر نماینده از هر کشوری است دستور سال را تعیین و ترتیب جلسات کنفرانس را معین می‌کند.
۴- مشارکت ایران: چون ایران عضو اتحادیه بین‌المجالس است در جلسات آتیه شرکت خواهد نمود و در ملاقاتی که اینجانب با دبیر سازمان در ژنو کردم ایران از پرداخت حق عضویت سالیانه تا این تاریخ معاف شد و از این به بعد قرار شد سالیانه مبلغ ۲۵۰۰ فرانک سوئیس (در حدود ۲۵۰۰ تومان) بابت حق عضویت بپردازند، ممالک دیگر مبالغ زیادتری تأدیه می‌کنند.
سابقه امروز در پرونده مجلس این است که در دوره پنجم جنابان دکتر مصدق- تقی‌زاده- علاء- داور کمیسیونی تشکیل دادند و سوابق اتحادیه و تشکیلات آن را با اظهار نظر موافق خود ضمن گزارشی مشتمل بر ۲۳ صفحه دادند و دوره هفتم جناب لیقوانی یک مرتبه اساس‌نامه آن را ترجمه کرده و بار دیگر جناب فهیم‌الملک آن را ترجمه کردند. برای اولین بار در کنفرانس اسلامبول سال ۱۹۳۴ جنابان حسن لقمان ادهم- دشتی- دکتر سمیعی- لیقوانی- ناصری شرکت کردند، بعداً با وجود تلگرافات متعدد از طرف رئیس و منشی اتحادیه توجهی نشد و با تأکیدات وزارت امور خارجه و سفراء ایران از قبیل جناب دشتی و وزیر مختار دولت شاهنشاهی در بغداد و سفیر کبیر شاهنشاهی در رم ترتیب اثر داده نشد. تا این که در آخر دوره پانزدهم هیئت رئیسه مجلس شورای ملی موضوع را برای مطالعه و اقدام به اینجانب ارجاع فرمودند، چون دوره خاتمه یافت اقدام آن چنانچه عرض شد به خرداد سال جاری در ژنو موکول گردید:
اما شرکت اینجانب در کنفرانس بین‌المجالس برحسب دستور هیئت رئیسه بود که در تاریخ ۲۵ امردادماه ۲۹ به اینجانب واصل گردید البته هزینه مسافرت و شرکت در کنفرانس به عهده خود بنده بود.
کنفرانس از تاریخ هفتم تا سیزدهم سپتامبر ۱۹۵۰ در شهر دوبلن پایتخت ایرلند دوام داشت هنگامی که بحث در اطراف گزارش دبیر اتحادیه که در یک جلد قطور در خصوص جریان بین‌المللی سال ۱۹۴۹ چاپ شده بود مطرح شد اینجانب نیز در مذاکرات عمومی شرکت کرده و متن اظهاراتم به زبان فرانسه در گزارش تفصیلی اتحادیه چاپ شده است و به استحضار آقایان نمایندگان محترم خواهد رسید.
مطالب مهم آن عرض امتنان بود از ملت ایرلند و ریاست جمهور آن کشور و مجلس و هیئت دولت به مناسبت پذیرایی گرم آنان و ابلاغ پیام دوستانه مجلس شورای ملی ایران به مقامات مربوطه آن کشور و نظر به این که در گزارش دبیرکل فقط چند سطر مختصری راجع به ایران مذکور بود اینجانب من‌باب اعتراض گوشزد کردم که وضعیت تاریخی و موقعیت سیاسی و جغرافیایی و طبیعی ایران دارای اهمیت خاصی است که باید صفحات
بیش‌تری در گزارش دبیرکل اشغال نماید و خواهش شد که نمایندگان ۳۴ مملکت حاضر در کنفرانس در قلب خود جا و فضای وسیع‌تری برای ایران نگاه دارند و ضمناً پیشنهاد کردم کنفرانس بین‌المجالس در صورت لزوم میسیونی از طرف خود به کشور شوروی اعزام دارد که تماس مستقیم دوستانه‌ای مابین ملل قطع‌نظر از روش سیاسی ایجاد شود و در حقیقت نمایندگان ملل جهان با یکدیگر تماس گرفته در راه برقراری صلح جهانی کوشش و مساعی بیش‌تری مبذول دارند و تنها تماس دولت‌ها را با یکدیگر ضامن کافی برای حفظ صلح عمومی ندانند.
نسبت به موضوعات مختلفی که طرح شد و تصمیماتی که اتخاذ گردید کتابچه‌های چاپی آن موجود است که بعداً ترجمه و به استحضار نمایندگان محترم خواهد رسید.
لازم می‌دانم در خصوص یک موضوع که بیش‌تر طرف توجه ملل کوچک است مختصری عرض کنم این موضوع مربوط به قراردادهای غیرعادلانه است که در دو سال پیش از طرف مصری‌ها پیشنهاد تجدیدنظر آنان به اتحادیه بین‌المجالس داده شده بود که ما هم لدی‌الاقتضا می‌توانیم به قرارداد نفت ایران و انگلیس اطلاق کنیم (حائری‌زاده- آن قرارداد اصلاً باطل است آن قرارداد در زمان هرج‌ومرج بود و اعتباری ندارد) مصری‌ها پیشنهاد داده بودند که نسبت به قراردادهای غیرعادلانه طبق ماده ۱۴ منشور ملل متحد تجدیدنظر شود.
در شورای کنفرانس که در آوریل سال ۱۹۵۰ در مناکو تشکیل شده بود انگلیس‌ها قسمتی به پیشنهاد مصری‌ها اضافه کرده بودند به این مضمون:
«مادام که قرارداد غیرعادلانه تجدیدنظر نشده است به قوت خود باقی خواهد بود»
البته چون پیشنهاد نمایندگان انگلستان هدف و نظر مصری‌ها را تغییر می‌داد یعنی اگر اصولاً قراردادهای غیرعادلانه تجدیدنظر نشوند همیشه به قوت خود باقی خواهند بود، اینجانب تبصره‌ای پیشنهاد کردم به این مضمون.
«حداکثر مدت تجدیدنظر قراردادهای غیرعادلانه نباید از دو سال تجاوز نماید و در صورت احتیاج به داوری داوران باید از ملل کوچکی که به موضوع بی‌نظر هستند تعیین شوند شروع مدت از تاریخ تقاضای تجدیدنظر در قرارداد غیرعادلانه خواهد بود.»
وقتی پیشنهاد اینجانب در کنفرانس طرح شد انگلیس‌ها پیشنهاد کردند که این تبصره برای اظهارنظر به شورای قضایی اتحادیه احاله شود همان روز در ساعت ۱۲ شورای قضایی تشکیل شد و تا ساعت چهار و نیم بعدازظهر مشغول بحث بودیم.
نماینده ترکیه در شورای قضایی به اینجانب ایراد کرد که چرا پیشنهاد کرده‌ام داوران از ملل کوچک انتخاب شوند به این معنی که مفهوم مخالف پیشنهاد این جانب این است که ملل بزرگ در این امور بی‌غرض نخواهند بود؟
فرصتی به دست آمد که تذکر دهم نماینده ترکیه با این ترتیب می‌خواهد علاقه و دوستی ملت خود را با ملل بزرگ اثبات نماید و گفته مرا به صورت جسارت و خلاف ادب تحریف نماید از این تحریف اظهاراتم بی‌اندازه متأسفم ولی دینی هم به دول بزرگ ندارم که زیاد متأثر باشم زیرا ترکیه اگر تاکنون کمک‌های معتنابهی از ملل بزرگ مخصوصاً آمریکا داشته است متأسفانه ملت ایران هنوز جز صحبت از این مقوله استفاده دیگری نبرده البته ذکری از قرارداد نفت جنوب ایران و انگلیس نمی‌کنم زیرا ملت و مجلس ایران برای استیفای حقوق خود اقدام کرده است و مشغول مذاکره و بحث هستیم ولی باید اذعان کرد که ملت ایران از این رهگذر که مستقیماً مربوط به رابطه ایران و انگلستان است انتفاعی نبرده از ملل بزرگ دیگر که در اینجا نماینده ندارند غیبت نمی‌کنم زیرا صحبت من با حاضرین است و از آنها در منظور خود استمداد می‌جویم.
بنابراین شخصاً نمی‌توانم بگویم که ما می‌توانیم از داوری ملل بزرگ (مقصود ملل مقتدر از نظر قوای نظامی) که با ارتباط سیاسی به طور محکم با یکدیگر اتصال مادی و معنوی دارند کاملاً اطمینان داشته باشیم و این مطلب را بی‌پرده در حضور نمایندگان ملل که در اینجا جمع هستند اظهار می‌کنم و می‌دانم که در مقابل اظهار مطالب صحیح که برای همان دور یکدیگر جمع هستیم رنجش و ملالی روی نخواهد داد.
در آن موقع که نمایندگان دیگر در اطراف تبصره پیشنهادی مشغول صحبت و اظهارنظر بودند نماینده آمریکا نزد من آمد و با اینجانب مذاکره کرد که تا یک هفته دیگر سناتور پپر Pepper به نمایندگی مجلس سنا در رأس میسیونی به ایران خواهد رفت و موضوع کمک به ایران عملی خواهد شد و من از شما خواهش دارم موافقت کنید تبصره پیشنهادی نمایندگان انگلیس که باعث پیشنهاد شما شده است حذف گردد تا احتیاجی به این بحث طولانی نباشد من هم موافقت کردم و به همان ترتیب تصویب شد.
بعداً با تشکر از این که چون اصل موضوع یعنی تجدیدنظر در قراردادهای غیرعادلانه مسجل شده است اظهار کردم صلاح نیست طبق ماده ۱۴ منشور ملل متحد باشد زیرا آن ماده یا ماده ۱۳ شورای امنیت مربوط است و ممکن است دول بزرگ از حق «وتو» استفاده کنند و نظر ملل کوچک تأمین نشود و خواهش کردم موافقت شود که طبق ماده ۳۳ منشور ملل متحد انجام گردد.
با این نظر موافقت شد و موضوع خاتمه یافت و گزارش نهایی برای تصویب در ساعت ۶ بعدازظهر همان روز به کنفرانس عمومی پیشنهاد و تصویب گردید:
غرض از بحث این جریان این است که شرکت نمایندگان مجلسین ایران در این کنفرانس‌ها نتیجه مفید و مستحسن خواهد داشت و اگر نفعی نداشته باشد قطعاً زیان‌بخش نیست آشنایی شخصیت‌های بزرگ بین‌المللی که در این کنفرانس شرکت دارند فرصتی برای شناساندن ایران به دست خواهد داد و به طور قطع می‌توان امیدوار بود که با نهایت آزادی مطالب و مسائل بحث و گفت‌وگو می‌شود و آن چه منطقی و صحیح باشد به سهولت مورد قبول است.
من به خوبی احساس کردم که ملل آسیایی در این کنفرانس نقش بزرگی بازی کردند ملل شرقی از یک طرف و آمریکا از طرف دیگر در پیشاپیش عملیات کنفرانس قرار داشتند. و اروپا به طور محسوس در صف مؤخر قرار داشت.
من از مجلسین استدعا دارم که از این پس برای شرکت در کنفرانس بین‌المجالس نمایندگان اعزام دارند و در داخل هر مجلس قطع‌نظر از روش سیاسی دسته‌جات مختلف عضویت کنفرانس را بپذیرند زیرا در این کنفرانس تمام احزاب سیاسی می‌توانند شرکت جویند تا همه در کنار یکدیگر مسائل عمومی جهانی را بحث و مداقه نمایند و چون معمولاً غالب اعضا در کنفرانس‌ها و مجامع سیاسی دیگر شرکت می‌جویند تصمیمات این اتحادیه در اجرا منظور بین‌المللی و مؤثر و مفید است.
اطلاعات بیش‌تر را بعداً به هر یک از فراکسیون‌های مجلس شورا و مجلس سنا تقدیم خواهم کرد.
ضمناً در مذاکرات خصوصی که با رئیس کنفرانس و دبیر اتحادیه بین‌المجالس شد از طرف آقایان نامبرده اظهار تمایل گردید که در صورت صلاح جلسه اتحادیه بین‌المجالس در سال آتیه در تهران تشکیل شود متأسفان چون وقت و فرصت کسب اجازه نبود و به تنهایی نمی‌توانستم قبول مسئولیت نمایم موضوع را موکول به بعد نمودم روز بعد نمایندگان ترکیه از اتحادیه بین‌المجالس دعوت کردند که کنفرانس آتیه را در سال ۱۹۵۱ از اتحادیه دعوت شود که نمایندگان دنیا برای شرکت در مذاکرات به تهران آمده ما را مفتخر سازند و از پذیرایی و مهمان‌نوازی مخصوص ملت ما بهره‌مند گردند (احسنت- صحیح است)
رئیس- آقای پیراسته بفرمایید.
بهادری- نوبت بنده است.
رئیس- شما وقت‌تان را دادید به آقای امینی.
بهادری- بنده ندادم آقای شوشتری یک قسمت از وقت‌شان را دادند.
نورالدین امامی- جناب رئیس بعد از یک سال می‌خواهند صحبت کنند اجازه بفرمایید.
بهادری- بعد از یک سال نوبت به بنده رسیده است.
رئیس- آقای امینی وقت نمی‌خواست بخواهند ایشان مأموریت داشتند در اتحادیه بین‌المجالس شرکت کنند و گزارش‌شان را می‌توانستند همه وقت بدهند و به ایشان هم گفته بودم که بعد از فرمایشات آقایان گزارش خودشان را بدهند. آقای بهادری بفرمایید.
بهادری- بنده عرایضی راجع به آذربایجان دارم متأسفانه دولت تشریف ندارند آقایان محترم تصدیق دارند که بنا به عادت اخلاقی خود به هیچ‌وجه راضی به تضییع اوقات گرانبهای همکاران محترم نبوده و حتی‌الامکان کوشش می‌کنم که کمتر مزاحم آقایان بشوم ولی خاطره‌هایی که در خلال مدت مسافرت آذربایجان از مشاهده اوضاع محلی و تغییرات اساسی در اکثر شهرستان‌ها مخصوصاً بهبودی وضع زندگی زارعین که موجب امیدواری می‌باشد با خود همراه
آورده و در عین حال نوید بزرگی برای آقایان علاقه‌مندان کشور بوده است خواستم قسمتی از مشاهدات خود را به طور خلاصه تشریح و ضمناً عرض تشکری از مسببین امور نموده باشم خاطر آقایان محترم مستحضر است که آذربایجان عزیز مدت‌ها بود گرفتار قهر و بی‌مهری طبیعت واقع مخصوصاً سال گذشته در اثر کمی محصول اوضاع اجتماعی به کلی مختل و عده زیادی از زارعین و ساکنین قراء و شهرها اوطان خودشان را ترک و در خیابان‌های تهران سرگردان بودند که موضوع مورد توجه خاص اعلیحضرت همایونی واقع و کمک‌های مؤثری در حق آنان مبذول و به محل‌های خودشان مراجعت نمودند و در محل نیز حسب‌الامر ذات ملوکانه کلیه وسایل زندگی آنان تحت سرپرستی تیمسار سپهبد شاه‌بختی که اتفاقاً در آن موقع نیز در محل حضور داشته و ناظر اقدامات ایشان بودم فراهم و با بذل کمک و همراهی به مردم و تأمین بذر و خوراک زارعین تشویق به کشت و زرع می‌شدند امسال به حمدالله توجهات خداوندی نیز شامل حال زارعین و کسانی که اجباراً به اوطان خودشان مراجع کرده بودند با به دست آوردن محصول خوب مرفه‌الحال و به دعاگویی ذات اقدس شاهنشاه محبوب اشتغال دارند زاید نمی‌دانم خود را مترجم احساسات مردم آذربایجان که از نزدیک شاهد و ناظر شادی و خرمی آنان بودم (صحیح است) قرار داده و عرض سپاسگزاری آنها را به پیشگاه اعلیحضرت همایونی عرضه بدام (احسنت) و در ضمن از دولت خواستارم که در قبال خدمات صادقانه تیمسار سپهبد شاه‌بختی که از هیچ گونه فداکاری در راه اجرای منویات و اوامر شاهانه و فراهم آوردن وسایل آسایش و راحتی زارعین دریغ نکرده‌اند از ایشان قدردانی و این افسر صدیق و خدمتگزار را مورد تشویق قرار بدهند.
و ضمناً موضوع بذر و نوع جنس غله و حبوبات آذربایجان است که با تصدیق آقایان از لحاظ مرغوبیت در کلیه نقاط کشور حائز درجه اول ولی متأسفانه در خلال گرفتاری‌های سال‌های قبل زارعین به کلی از بین رفته است (صحیح است) و سال گذشته هم بذر مخلوط کشت و زرع شده و چنانچه توجهی در این قسمت مبذول نشود موجب نومیدی زارعین و مالکین خواهد بود خواستم موضوع را به استحضار آقایان رسانیده و با وجود این که مراتب را در تبریز حضوراً با آقای مهدوی وزیر کشاورزی عرض نموده‌ام و وعده اصلاح فرمودند اینک بار دیگر یادآوری و تمنی دارم اقدام فوری را به رفع این نقیصه مهم فلاحتی فرموده و مقدار دوهزار تن بذر خوب و مرغوب در اختیار زارعین آذربایجان بگذارند (صحیح است) قسمت دوم از عرایضم موضوع عمران و آبادی در تمام شهرهای آذربایجان می‌باشد به طوری که حضوراً مشاهده نمودم فعالیت‌های کم‌نظیری برای عمران و آبادی شروع و می‌توانم عرض بکنم از شهریورماه ۱۳۲۰ به این طرف نظیر این گونه عملیات مشاهده نشده است مثلاً در شهر تبریز در عرض ۲ ماه سی‌هزار متر مکعب آسفالت‌کاری و چهار خیابان جدیدالاحداث گردیده است و همچنین در سایر شهرها اصلاحات با سرعت و حسن جریان بی‌شائبه شروع و حس امیدواری عموم طبقات اهالی را تحریک می‌کند خواستم از کفایت و لیاقت و کاردانی دکتر اقبال استاندار محترم آذربایجان که در اثر مراقبت و زحمات شبانه‌روزی ایشان چنین وضعی ایجاد و چرخ‌های زنگ‌زده به کار افتاده است عرض تشکر و ضمناً از جناب آقای نخست‌وزیر درخواست می‌نمایم وامی که قرار بود از طریق بانک ملی به شهرداری‌های آذربایجان داده شود و مقدمات را نیز از هر جهت فراهم شده است دستور صدور حواله آن را صادر و هر چه زودتر در اختیار استانداری بگذارند و انتظار دارم جناب آقای زند مدیرکل محترم بانک که در دوره استانداری خودشان در آذربایجان که از هیچ گونه کمک و فداکاری نسبت به اصلاحات و حسن جریان کارهای آن استان مضایقه نفرموده و عموم اهالی را مدیون اخلاقی و خدمتگزاری صادقانه خود فرموده‌اند در این موقع هم بذل توجه و در انجام امر وام تسریع نمایند (انشاءالله)
قسمت سوم از عرایضم جریان اقدامات اصلاحی سازمان برنامه در نقاط سرحدی مغان می‌باشد که در نهایت درجه جالب دقت و توجه بوده و می‌توانم عرض کنم که موضوع یکی از شاهکارهای برنامه محسوب می‌گردد مخصوصاً حس مسرت و شادکامی از مشاهده حسن پیشرفت کارهای عمرانی و فعالیت‌های مهندسین ایرانی و مأمورین ذی‌دخل وادارم ساخت که چند روزی در محل اقامت و جزئیات امر را بررسی نمایم حقیقتاً زحمات مهندسین شرکت شیار قابل تقدیر می‌باشد. چرخ‌های فعالیت عمران و آبادی در صحرای وسیع و پهناور مغان به تندی مشغول کار و روزبه‌روز بر سرعت پیشرفت خود افزوده می‌شود مطابق آماری که ملاحظه شد سال گذشته سه‌هزار هکتار زمین برای کشت غله تهیه امسال در حدود ده‌هزار هکتار زمین آماده گردیده و محصول سال گذشته خارج از حد توصیف می‌باشد به علاوه ساختمان‌های ده نمونه برای تأمین آسایش زارعین قابل توجه مخصوصاً دهکده که به نام شاه‌آباد در دست ساختمان است از هر جهت قابل دقت مخصوصاً از حیث آب و حمام و برق تکمیل می‌باشد و ده نمون هدیگری نیز برای پنبه‌کاری در کنار رود ارس آماده شده است که قابل تقدیر است محصول پنبه امسال بی‌نهایت خوب می‌باشد آقایان مستحضر می‌باشند که محصول پنبه در آذربایجان در اثر عدم توجه به تدریج از بین رفته بود ولی در اثر مساعی و زحمات شبانه‌روزی شرکت شیار مجدداً شروع به رشد اساسی نموده و امید می‌رود محصول سال‌های آینده احتیاجات داخلی کارخانه‌جات آذربایجان را از لحاظ میزان مصرفی به کلی تأمین سهل است صادرات قابل توجهی نیز داشته باشد از سازمان برنامه خواستارم با توجه به این که صحرای مغان گنجینه ذی‌قیمتی برای تأمین اقتصادی کشور بوده و همچنین از لحاظ رشد امور فلاحتی آماده و چنانچه تحت مراقبت و توجه کامل عمرانی قرار بگیرد کلیه احتیاجات کشور از حیث غله و پنبه تأمین خواهد کرد دستور خرید بقیه سرمایه شرکت شیار را پرداخت نموده و کارکنان و مهندسین را تشویق به کار نموده و از مساعدت‌های لازم دریغ نفرمایند.
قسمت دیگر عرایضم موضوع ساختمان راه‌آهن میانه تبریز می‌باشد اخیراً که در حضور والاحضرت شاهپور عبدالرضا که به منظور شرکتی به راه‌آهن میانه تبریز تشریف‌فرما شده بودند مشاهده می‌کردم.
وضع ساختمانی راه‌آهن که یکی از آثار تاریخی و باعظمت شاهنشاه فقید بوده و فعلاً هم مورد توجه خاص اعلیحضرت همایونی می‌باشد واقعاً قابل تحسین و با مراقبت‌هایی که از طرف دولت نسبت به اجرای منویات شاهانه معمول و فداکاری‌های آقایان مهندسین ایرانی که در پیشرفت امور ساختمانی مبذول می‌دارند جای نهایت امیدواری و شایان تقدیر است فقط چیزی که حائز کمال اهمیت و قابل توجه می‌باشد موضوع راه ترانزیت ترکیه است که خواستم یادآوری و خواستارم که از نظر رعایت علاقه عمومی نسبت به این موضوع و با در نظر گرفتن این که راه ترانزیت ترکیه در تأمین وضع اقتصادی کشور مؤثر است اقدام عاجلی هم در این باره مبذول و شروع به ساختمان آن که مقدم بر هر کار است بفرمایند و ضمناً راه‌هایی که امسال از طرف برنامه شروع و در بعضی قسمت نیمه‌کاره مانده است دستور تکمیل آنها را صادر فرمایند.
عرض دیگرم موضوع بانک کشاورزی است که تأسیس نمایندگی آن در ولایات ضروری و می‌توان گفت یکی از عوامل مؤثر در رفاه و آسایش زارعین و خورده‌مالکین می‌باشد به طوری که آقایان محترم استحضار دارند در دوره گذشته سرمایه بانک افزایش یافت و بر اثر پیشنهاد اینجانب دولت قبول نمود که در مدت سه ماه در نقاطی که فاقد نمایندگی بانک کشاورزی می‌باشد نمایندگی تأسیس نماید متأسفانه تاکنون موضوع صورت عمل به خود نگرفته و سرمایه که از طرف برنامه به منظور رفاه حال زارعین در اختیار بانک گذاشته شده است اختصاص به باغداران شمیران داده شده دهقانان و زارعین ولایات را محروم کردند خواستم توجه آقای وزیر دارایی را به نسبت به موضوع جلب و مصراً خواستارم که اقدام عاجلی را در اینباره مبذول و با تأسیس نمایندگی بانک در شهرستان سراب میانه و سایر شهرهایی که ضرورت دارد وسایل آسایش زارعین و خورده‌مالکین را فراهم فرمایند در خاتمه توجه وزارت بهداری را به وضع بهداشتی بعضی از نقاط آذربایجان مخصوصاً قسمت‌های سرحدی مغان و کنار رود ارس که از نزدیک ناظر وضع زندگی ایل و عشایر ساکنین محل‌های مزبور بودم و اکثر مردم گرفتار بیماری‌های واگیر تراخم و مالاریا می‌باشند معطوف و تمنی دارم توجه فوری را نسبت به اعزام طبیب و داروی کافی به محل‌های نامبرده مبذول فرمایند همچنین از جناب آقای رزم‌آرا نخست‌وزیر خواستارم توجهی به رفع نواقص نقاط آذربایجان که حضوراً و کتباً نیز به عرض رساندم مبذول و بیش از پیش اهالی آن سامان را به مراحم اولیای امور امیدوار فرمایند.
این چند روز عده‌ای از زائرین عتبات عالیات به مخلص مراجعه و از تسهیل امر گذرنامه و حسن رفتار مأمورین اداره گذرنامه و از رئیس آن اداره امتنان می‌کردند لازم دیدم مراتب را معرض و از آقای وزیر کشور تقاضا نمایم این قبیل مأمورین وظیفه‌شناس را مور تقدیر قرار دهند (صحیح است).
رئیس- آقای پیراسته بفرمایید.
پیراسته- عرض کنم بنده قبل از این که وارد صحبتی که می‌خواهم به عرض آقایان برسانم بشوم یک اخطاری دارم که عرض می‌کنم و استدعا می‌نمایم که جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی توجه بفرمایند مدت‌ها است شخصی که سابقاً نخست‌وزیر بوده و مقامی
در این مملکت داشته مورد اتهام قرار گرفته و در این مجلس اعلام شده است که آقای احمد قوام نخست‌وزیر سابق متهم است به جوازفروشی، متهم است به دزدی متهم است به خیانت اینها یا راست یا دروغ (حاذقی- تمامش مغرضانه است) در هر صورت حالا مورد این حرف‌ها نیست به هر حال باید تعیین تکلیف این قضایا بشود اعم از این که مجلس شورای ملی بگوید که این اتهامات دروغ است و آقای احمد قوام مرد درستی است و صحیح‌العمل است و در تمام عمرش هم دزدی نکرده است و تمام اموالش را از راه درستی به دست آورده یا این که بگوید از راه دزدی به دست آورده در هر صورت باید تکلیفش معلوم بشود (حاذقی- اگر از دیگران بیش‌تر خدمت نکرده کمتر هم خدمت نکرده است) الآن مدتی است که این مسئله در مجلس شورای ملی مطرح است صورت خوبی ندارد مجلس باید این مسئله را تعیین تکلیف بکند اعم از این که به دادگاه بفرستد یا نفرستد یک طرحی چندی پیش تهیه شده و خدمت مقام ریاست تقدیم شده که این کار در دستور قرار گیرد این طرح مطابق نظامنامه است و باید در دستور قرار بگیرد و معلوم نیست که چرا قرار نمی‌گیرد بنده عرض می‌کنم این آقا حالا یک چیزی هم طلب‌کار شده است از همان پول‌های مشروع از همان پول‌هایی که همه می‌دانند از چه راهی به دست آورده آمده است شروع کرده به فعالیت چند تا روزنامه راه انداخته ضرب‌المثل معروف اگر سراع بدهکار نروی درباره او صدق می‌کند و طلب‌کار هم می‌شود بنده تقاضا می‌کنم که تعیین تکلیف این را بکنید که برای یک دفعه هم شده یک گردن‌کلفت را تعقیب بکنید در مجلس پانزدهم که نمی‌خواهم جسارت بکنم غالباً دست‌نشانده‌های خود ایشان بودند این کار نشد شما بیایید این کار را بکنید بسیار خوب بیایید بگویید آقای قوام‌السلطنه مرد مطهر و پاکی است آقا این که همین طور بماند نمی‌شود عرض دیگرم راجع به دسته‌ای است که محروم‌ترین و زحمتکش‌ترین طبقات این مملکت هستند از مدت‌ها پیش این مسئله یعنی کمک به این طبقه که می‌خواهم عرض بکنم مورد توجه همه مردم بوده مجلس‌ها گفته‌اند که آقا ما می‌خواهیم به این دسته کمک بکنیم ولی تا به حال هیچ قدم عملی برای این وظیفه زحمتکش برداشته نشده و هر وقت هم خواسته‌اند به اینها اظهار لطف بکنند با اینها تعارف نموده‌اند و آن طبقه که می‌خواهم عرض کنم قضات دادگستری هستند همه آقایان اعم از هر روش که داشته باشند و هر روش که در سیاست داشته‌اند معتقدند که این قوه باید وضعش درست بشود آقایان بنده آمار گرفته‌ام تمام قضات دادگستری مملکت شما ۹۶۷ نفرند اینها قوه قضایی شما را تشکیل می‌دهند اگر عدلیه لازم نیست پس چرا می‌خواهید اینها باشند اگر لازم است شما از یک عده قاضی گرسنه از قاضی بدبخت از قاضی که بچه‌اش مریض است دارد می‌میرد و پول دوا ندارد چه توقعی دارید هر کس آمده گفته بیایید به این قضات کمک بکنیم و کمک نشده اگر شما عدلیه صحیح نداشته باشید در بقیه سازمان‌ها شما هر قدر درش دقت بکنید نتیجه‌ای نمی‌گیرد (صحیح است) بنابراین بنده از قضات و مأمورین اداری و پزشک و مأمور جزء صورت برداشته‌ام تمام کسانی که در عدلیه کار می‌کنند این آمارش است قضات ۹۶۷ نفر مأمورین اداری ۱۹۳۲ نفر پزشک ۳۱ نفر مأمور جزء ۱۳۶۹ نفر تمام آنها در یک مملکتی که یک‌میلیارد بودجه‌اش است و نصفش هم به هدر رود چیز مهمی نیست حالا علاوه بر این که به اینها کمک نشده در موارد زیادی هم نسبت به اینها تعدی می‌شود از جمله مجلس چندی پیش لایحه‌ای گذراند و گفت در سال‌های ۲۵ و ۲۶ و ۲۷ کارمندانی که رتبه نگرفته‌اند یک رتبه به ایشان بدهند که ۱۵۰ هزار کارمند دولت از این استفاده کرد آمده‌اند به این قضات دادگستری می‌گویند چون شما قاضی دادگستری هستید چون محروم هستید چون بیچاره هستید چون از تمام طبقات دیگر کارتان مشکل‌تر است و هم بیش‌تر اعصاب‌تان و فکرتان و عقل‌تان را به کار می‌اندازید چون دشمن برای خودتان می‌تراشید این رتبه را به شما نمی‌دهیم این قاضی اگر روزی مأمور اداره آمار بشود رتبه‌اش را بهش می‌دهند ولی چون قاضی است هم باید گرسنگی بخورد و هم رتبه‌اش را بهش نمی‌دهند استدعا می‌کنم تقاضا دارم که مجلس به این توجه بفرمایند و حقوق اینها را تأمین بکنند که این افتخار برای مجلس ۱۶ باقی بماند که به قضات خدمت کردیم و حقوق قضات را تأمین نمودیم عرض دیگرم راجع به خبری است که لابد به عرض آقایان رسیده است و آن قرارداد الحاقی ایران و آلمان است این قرارداد محققاً به نفع ایران است و بنده آرزو می‌کنم که کاش تمام قراردادهای ما با هر دولت خارجی مبنایش بر این باشد این قرارداد دو دولت خارجی مبنایش بر این باشد این قرارداد دو دولت زنده دو دولت مستقل است می‌گوید هر چی من تهیه می‌کنم تو بخر هر چی هم تو تهیه می‌کنی و به درد من بخورد من می‌خرم بنده این قرارداد را به دولت تبریک می‌گویم و امیدوارم که این قرارداد مأخذ و مبنای سایر قراردادها قرار گیرد و قراردادهایی که به صورت مستقلی نیست و به صورتی است که برای یک ملت و دولت زنده شایسته نیست به این پایه قرار بگیرد آنها هم بر این پایه قرار بگیرد (صحیح است) حالا یک مسئله‌ای را عرض می‌کنم و آن اینست که این قرارداد به همت و کوشش یکی از مأمورین دولت ایران، یکی از بهترین مأمورین دولت ایران یعنی دکتر حسن شهید نورایی تنظیم شده (امینی- آقای دکتر امینی هم بوده‌اند اسم دیگران را هم ببرید) (صحیح است) این دکتر حسن شهید نورایی که همه آقایان عرض بنده را تأیید می‌کنند الآن این آقا دارد می‌میرد، البته آقایان اگر اجازه بفرمایند، عرض می‌کنم این آقای دکتر حسن شهید نورایی الان در پاریس مریض است علت مرضش هم این است که این آقا باید روزی صد صفحه کاغذ بنویسد منشی ندارد دولت علیه ایران می‌گوید که آقا من می‌خواهم صرفه‌جویی بکنم به تو منشی نمی‌دهم، و حال آن که ۱۶ نفر عضو در سفارت فرانسه است سفیر کبیر ایران در فرانسه آقای سهیلی می‌گفت هفت نفر، هشت نفر اینها زیادی است خوب می‌خواستند در این مدت به یک نفر از اینها دستور بدهند که تو منشی دکتر شهید نورایی هستی، این بیچاره بدبخت الآن مجبور است چون علاقه‌مند به کارش است مجبور است که روزی ۱۶ ساعت ۱۷ ساعت کار بکند به تصدیق همین آقای وزیر اقتصاد ملی پریروز می‌گفت که من مأموری چنین زحمتکش تا به حال ندیدم چون باید پیش‌نویس را خودش بنویسد پاکنویس را هم خودش بکند مسئله دیگری را هم که به عرض می‌رسانم و به عرایضم خاتمه می‌دهم مسئله توجه مجلس شورای ملی به وضع عمومی دنیا است الآن که ما نشسته‌ایم و با فراغت بال حرف می‌زنیم دنیا در آستانه جنگ است موقعی است که دنیا دارد رو به یک وضعی می‌رود که ممکن است نسل بشر را تهدید بکند ما یک موقع جغرافیایی داریم که بایستی بیش از هر ملتی مواظب خودمان باشیم ما اینجا به سر و کول هم می‌زنیم به مسائل غیرضروری می‌رسیم بدون این که توجه داشته باشیم که آقا ما یک جغرافیایی داریم که باید مواظبش باشیم ما در مقابل نسل آینده‌مان مسئولیم اگر مواظب وضع جغرافیایی خودمان نباشیم ضرر خواهیم کرد دنیا یک دنیایی است که به مورد است با کمال مراقبت مواظب باشیم که مبادا غفلت بکنیم تا لطمه‌ای وارد بیاید این اختلافات و تشنجاتی که پیدا شده خدای من شاهد است به ضرر مملکت است. بنده نمی‌خواهم بگویم همه دسته‌جات ولی اکثریت قریب به اتفاق دسته‌جاتی که در این مملکت تشکیل شده هدف‌شان خدمت به این مملکت است (صحیح است) اگر این طور است چرا در این موقع حساس نباید یک اتحادی درست شود یک اتفاقی درست شود و مجلس ما و دولت ما در مقابل نسل آینده اگر خدای نخواسته پیشامدی بشود مسئول هستیم و خواهند گفت که شم می‌دانستید، خبر داشتید، روزنامه داشتید، رادیو داشتید می‌دانستید دنیا در آستانه تحول و جنگ است، شما سر و کول هم زدید (صحیح است) ضمناً نامه‌ای که آقایان قضات دادگستری نوشته‌اند خدمت جناب آقای رئیس تقدیم می‌کنم و استدعا دارم که نسبت به این مسئله توجه بفرمایید و همچنین نامه‌ای از دانشجویان دانشکده پزشکی تهران رسیده است، این نامه حاوی یک مطالبی است که چون بنده اهل فن نیستم نمی‌توانم قضاوت بکنم ولی آنچه را که به نظر خودم می‌رسد این است که بایستی کمیسیون بهداری و آقایانی که مورد اعتماد هستند و اهل فن هستند بیایند دقت کنند این اختلافات را از دانشکده پزشکی رفع کنند و یک ترتیبی داده شود که مقام علمی‌شان محفوظ بشود و زحماتی که کشیده‌اند هدر نرود و یک توجهی به کار آنها بفرمایید بنده چون آقای آزاد خواهش کرد که چند دقیقه وقتم را به ایشان بدهم بقیه عرایضم را می‌گذارم برای بعد.
رئیس- دیگر بقیه‌ای نمانده، یک دقیقه مانده.
آزاد- پنج دقیقه اجازه بفرمایید.
رئیس- هیچ چیز نمانده
حاذقی- طبق ماده ۹۰ من مخبر کمیسیون عرایضم می‌خواهم یک توضیحی بدهم.
رئیس- آقای حاذقی شما مخبر کمیسیون هستید؟ بفرمایید.
حاذقی- می‌خواستم خاطر آقایان نمایندگان محترم را به سمت مخبر کمیسیون عرایض مجلس متوجه این موضوع بکنم که قسمت اول فرمایش نماینده محترم آقای پیراسته راجع به نظر مجلس در قسمت پرونده اعلام جرم علیه آقای قوام‌السلطنه نخست‌وزیر اسبق ایران از لحاظ جریان مجلسی کمیسیون عرایض و مرخصی و بعد هم کمیسیون دادگستری با کمال دقت و مواظبت و بی‌نظری نشسته‌اند و پرونده را مطالعه
کرده‌اند و نظر هر دو کمیسیون در آن قسمتی که مربوط به قبل بوده دائر بر عدم وارد بودن اتهامات تصویب شده.
پیراسته- دسته‌بندی شده
صدرزاده- این حرف‌ها چیست می‌زنید اعضای کمیسیون هم از مجلس هستند.
صفوی- این حرف‌ها چیست آقا؟ حرف بی‌خود چرا می‌زنید؟ با این حرف‌ها که نمی‌شود او را تبرئه کرد چند کارتن اتهام است بنده آنها را می‌خوانم.
حاذقی- اجازه بفرمایید کار مملکت خرابی‌اش رو همین است که آنچه حکومت می‌کند اغراض و امیال شخصی است نه حقایق (صفوی- اغراض نیست حقایق است) اجازه بفرمایید عرایضم را بکنم، از مقام ریاست اجازه بگیرید فرمایش بکنید عرض کنم آقایان باید بدانند من که اینجا عرض می‌کنم به هیچ کس جز در مقابل خدا سر تعظیم فرود نمی‌آورم و هیچ کس را در زندگانی حال و آتی خودم جز خدا مؤثر نمی‌دانم من که این عرایض را می‌کنم نسبت به شخص آقای قوام‌السلطنه از نظر یک نفر ایرانی منصف و وارسته از اغراض حرف می‌زنم آقای قوام‌السلطنه یک فردی بوده که در یک موقعی رئیس‌الوزرای مملکت بوده و به عقیده شخص من و اکثر از آقایان همکاران مجلسی آنچه می‌توانسته به این مملکت خدمت کرده (صفوی- اکثر آقایان این عقیده را ندارند این حرف‌ها صحیح نیست) مجاهدت کرده حالا اجازه بفرمایید غیر از ایشان رجال بزرگ خدمتگزار دیگری هم ما داریم توی این مملکت آقایان محترم بیایید نگذارید اشخاصی که خدمت می‌کنند به مملکت روی غرض مورد اتهام قرار بگیرند مصلحت مملکت روی غرض مورد اتهام قرار بگیرند مصلحت مملکت نیست عرض کردم آقایان محترم من سه دوره است نماینده مجلسم و فقط با آراء طبیعی مردم وکیل شده‌ام آقای قوام‌السلطنه هم هیچ کمکی خدا را گواه می‌گیرم به من نکرده و حتی در دوره ایشان نسبت به من فشار و تضییقاتی هم از طرف عمال ایشان که اسم این عمال را نمی‌برم که مجلس ملوث می‌شود شد.
جواد مسعودی- آقای رئیس مجلس متشنج می‌شود.
امامی اهری- ایشان مخبر کمیسیونند می‌خواهند توضیح بدهند.
حاذقی- اجازه بفرمایید من می‌خواهم عرض کنم این فرمایش آقایان مثل این است که ما که اعضای کمیسیون عرایض بودیم با اکثریت آقایان که عضو کمیسیون دادگستری بوده‌اند خدای نکرده آمده‌اند نظری را برخلاف حق و برخلاف اصول مجلس داده‌اند (پیراسته- دلیل دارد آقا امید بهترین قضات دادگستری ایشان را تعقیب کرده است) اجازه بفرمایید الآن هم اعلام جرم دیگری در کمیسیون عرایض است خود آقای پیراسته هم عضو کمیسیون هستند (یک نفر از نمایندگان- نمی‌آیند) خود جنابعالی اغلب گرفتاری دارید یک جلسه تشریف آوردید آقای حکیمی رئیس کمیسیون عرایض از شریف‌ترین نمایندگان مجلس‌اند آقای ذوالفقاری عضو کمیسیون عرایض از بهترین افراد این مملکت است که ارادات به ایشان دارم همچنین سایر آقایان نمایندگان خود جنابعالی که از بهترین قضات هستید اکثر هم تشریف می‌آورید آنجا هستید حرف را از روی منطق باید زد آقایان با هو و جنجال نباید اشخاصی را که خدمت کرده‌اند به این مملکت مورد لجن‌مالی قرار داد برای آن که برای مملکت خوب نیست اشخاصی که خدمت می‌کنند باید حق‌شان را شناخت آقایانی که در فرنگستان رفتند خود من رفتم آنجا دیدم قوام‌السلطنه در تمام دنیا شهرت دارد (صفوی- آقا این طور نیست) و به این مملکت خدمت کرده است (خسرو قشقایی- صحیح است) نباید این حرف‌ها را زد (صفوی- شما می‌خواهید دفاع بکنید) من دفاع از نظر کمیسیون می‌کنم در هر حال ...
صفوی- مجلس باید رأی بدهد این فرمایش‌ها چیست شما می‌خواهید دفاع کنید از ایشان در موقعی که مطرح می‌شود دفاع کنید.
رئیس- این موضوع مطرح نیست و نظر مجلس حاکم است نه نظر اشخاص.
حاذقی- کمیسیون عرایض باز هم می‌نشیند و با کمال بی‌غرضی رسیدگی می‌کند ما بارمان سبک است و هیچ وقت تحت نفوذ هیچ کس هم نیستیم و کار خودمان را انجام می‌دهیم.
ملک‌مدنی- مگر موضوعی مطرح است.
رئیس- هیچ نظری مطرح نیست.
شوشتری- نباید مملکت را با حرف متشنج کرد.
رئیس- ایشان مخبر کمیسیون عرایض بودند توضیحی دادند.
پیراسته- اخطار دارم.
۲- قرائت اسامی اعضای منتخبه از شعب جهت کمیسیون برنامه
رئیس- صورت اسامی اعضای کمیسیون برنامه که از طرف شعب انتخاب شده‌اند قرائت می‌شود آخر جلسه هم هیئت رئیسه خودشان جمع می‌شوند و انتخاب می‌کنند.
(صورت کمیسیون برنامه به شرح زیر قرائت شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی- بنا به وقتی که قبلاً تعیین شده بود روز سه‌شنبه هفتم آذرماه ۱۳۲۹ شعب شش‌گانه ساعت ۹ صبح تشکیل گردید و از هر شعبه سه نفر به شرح زیر برای کمیسیون مخصوص برنامه انتخاب گردید.
از شعبه اول- آقایان: نبوی، فتحعلی افشار، افشار صادقی
از شعبه دوم- آقایان: رضوی، ناصر صدری، کشاورز صدر
از شعبه سوم- آقایان: خسرو قشقایی، دکتر جلالی، آزاد
از شعبه چهارم- آقایان: بزرگ‌نیا، دکتر طبا، نورالدین امامی
از شعبه پنجم- آقایان: شهاب خسروانی، مهدی ارباب، سالار بهزادی
از شعبه ششم- آقایان: قرشی، دکتر معظمی، مخبر فرهمند
پیراسته- طبق ماده ۹۰ بنده اخطار دارم هم به بنده توهین کردند هم عرایض بنده را تحریف کردند.
اسلامی- پارسال ۱۶۰ میلیون تومان را برنامه چه کار کردند که این کمیسیون امسال می‌خواهد بکند پول ملت بدبخت را می‌برد چه کار می‌کند باید منحل کرد برنامه را برنامه چه چیز است؟
رئیس- آقای رفیع
رفیع- خواستم به عرض برسانم که درباب برنامه ملت ایران انتظاراتی داشته که آن انتظارات به عمل نیامد (صحیح است) تصور می‌کردند که تمام مملکت را علی‌السویه در تحت‌نظر خواهند گرفت آن مسائلی که برای هر محلی لازم است آقایان انجام خواهند داد اقدامی کردند این آقایان اعضا برنامه که واقعاً باید عرض کنم که متخصص در نفله‌کاری هستند (صحیح است) اگر بگویند که در ایران متخصص نیست من می‌گویم برای نفله‌کاری متخصص در ایران هست جمع‌آوری کردند اجزایی را که سوابق بد داشتند در کشور و به بدی خودشان را معرفی کرده بودند حالا یک عده‌ای از مجلس تعیین شده من خواهش می‌کنم از این آقایان محترم که آنها ناظر باشند از آنها بازخواست بکنند اگر به همان وضعیت بگذرد از حالا استعفا کنند و قبول نکنند (صحیح است) و اگر نظارت کامل خواهند کرد و پول‌ها به مصرف صحیح می‌رسد شروع بکنند به کار کردن و بدانند که از آنها پشتیبانی می‌شود و ما این تقاضا را از آنها داریم و آقایان این عملی را که می‌نمایند ملت منتظر است به انجام برسانند و راپورتش را به مجلس بدهند (صحیح است).
صدرزاده- عملیات گذشته را هم بررسی کنند.
۴. اعلام تصویب صورت‌مجلس جلسه قبل
رئیس- عده برای رأی کافی است، تصویب صورت‌مجلس جلسه قبل اعلام می‌شود.
۵. اخذ رأی و تصویب سه ماده متمم بودجه ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی
رئیس- بودجه ۱۳۲۹ مجلس که به سنا فرستاده شد ۳ ماده آن را سنا غیرمالی تشخیص داد معهذا به احترام مجلس رأی داد حالا یک رأی می‌خواهد چون مربوط به مستخدمین مجلس شورای ملی است می‌خواستم قرائت بشود آقایان مسبوق بشوند.
کشاورز صدر- بنده راجع به این سه ماده می‌خواستم عرایضی بکنم.
رئیس- صحبتی ندارد رأی داده‌اند.
کشاورز صدر- تذکر بفرمایید که آنها حق ندارند که این مواد را الحاق کنند.
رئیس- الحاقی نشد ۹ ماده فرستاده شده بود ۶ ماده را رأی دادند ۳ ماده را هم جداگانه رأی دادند حالا قرائت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
مواد مربوط به قانون بودجه سال ۱۳۲۹
مجلس شورای ملی
ماده ۱- سوابق خدمت کارمندان فعلی مجلس شورای ملی در قسمت فنی چاپخانه مجلس جزو سنین خدمت رسمی آنان محسوب و مشمول کلیه مقررات و قوانین استخدامی می‌باشد.
احکام آنان با احتساب سوابق مذکور اصلاح و ابلاغ خواهد شد. کسور بازنشستگی ایام خدمت
در ۳۶ قسط سه ساله کسر و به صندوق بازنشستگی ارسال می‌گردد.
ماده ۳- ترتیب بازنشستگی کارمندان و خدمتگزاران مجلس شورای ملی مانند کارمندان و خدمتگزاران دولت برطبق تبصره ۳۹ ماده دوم قانون بودجه سال ۱۳۲۸ کل کشور مصوب ۲۳ تیر ۱۳۲۸ پس از تصویب ریاست مجلس شورای ملی خواهد بود.
ماده ۳- استخدام کارمند جدید و انتقال از وزارتخانه‌ها و بنگاه‌های دولتی به مجلس شورای ملی (به استثناء استخدام ۴ نفر تندنویس و یک نفر خوش‌نویس جدید) ممنوع است.
رئیس- رأی گرفته می‌شود با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند.
اردلان- رأی با ورقه لازم نیست.
رئیس- بودجه است.
شوشتری- بودجه نیست.
اردلان- این بودجه نیست یک قانونی است.
رئیس- این بودجه مجلس است این سه ماده‌ای است که سوا کرده‌اند حالا بسته به نظر آقایان است این طور بهتر است رأی گرفت عده حاضر ۸۶ نفر با ورقه رأی گرفته می‌شود:
(اسامی آقایان به شرح ذیل اعلام و در محل نطق حاضر و رأی دادند).
اسامی رأی‌دهندگان- آقایان: ابریشم‌کار- عماد تربتی- فرهودی- اردلان- صدری- دکتر مجتهدی- دکتر طبا- بهادری- کشاورز- صدر- دکتر هدایتی- نورالدین امامی- دکتر علوی- حکیمی- صفوی- قبادیان- شوشتری- پالیزی- عزیز زنگنه- وهاب‌زاده- سرتیپ‌زاده- حمیدیه- امامی اهری- دکتر بقایی- دکتر مصدق- آزاد- جمال امامی- دکتر نبوی- جواد مسعودی- گنابادی- بوداغیان- حاذقی- نبوی- پیراسته- سلطان‌العلماء- اسلامی- گودرزی- دکتر جلالی- ملک‌مدنی- فتحعلی افشار- دولتشاهی- نریمان صالح- ابوالقاسم امینی- حائری‌زاده- حسن مکرم- میرمجید موسوی- صاحب‌جمع- عباسی- سعید- مهدوی- قرشی- بزرگ‌نیا- صفاتی- دکتر کاسمی- ظفری- غضنفری- تولیت- گرگانی- دکتر راجی- امیری قراگوزلو- آبکار- شادلو- خزیمه علم- شیبانی- رضوی- شکرایی- کهبد- موقر- دکت طاهری- عامری- مخبر فرهمند- قهرمان- قشقایی- صدر میرحسینی- معدل- دهقان- کوراوغلی- ذوالفقاری- رستم گیو- حکمت- دکتر برال- محمدعلی مسعودی- صدرزاده- دکتر سید امامی- بهبهانی- افشار صادقی- اسکندری.
(پس از شماره آراء نتیجه به شرح زیر اعلام شد.)
ورقه سفید ۸۲
ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع ۳
رئیس- سه ماده بودجه مجلس شورای ملی به اکثریت ۸۲ رأی تصویب شد.
اسامی موافقین- آقایان: دهقان- اردلان- کشاورز صدر- جمال امامی- عماد تربتی- صفوی- پیراسته- کوراوغلی- وهاب‌زاده- بهبهانی- دکتر برال- مکرم- قرشی- دکتر علوی- معدل- فرهودی- حکیمی- شوشتری- رستم گیو- گنابادی- ابریشم‌کار- احمد حمیدیه- دکتر بقایی- دکتر مصدق، آزاد، حادقی- دکتر هدایتی- بوداغیان- محسن طاهری- بزرگ‌نیا- افشار صادقی- گودرزی- نریمان- موسوی- دولتشاهی- دکتر جلالی- اسلامی- ملک‌مدنی- فتحعلی افشار- صالح- عباسی- صفایی- ظفری- قراگوزلو- تولیت- شکرایی- گرگانی- آبکار- خزمه علم- شیبانی- صدر میرحسینی- شادلو- عامری- موقر- کهبد- سرتیپ‌زاده- دکتر نبوی- قبادیان- نبوی- غضنفری- مرتضی حکمت- ناصر ذوالفقاری- دکتر راجی- بهادری- صدرزاده- نورالدین امامی- دکتر مجتهدی- دکتر کاسمی- امینی- صدری- حائری‌زاده- محمدعلی مسعودی- امامی اهری- جواد مسعودی- دکتر طبا- دکتر سید امامی- قهرمان- خسرو قشقایی- رضوی- صاحب‌جمع- سعید مهدوی- اسکندری.
ورقه سفید علامت امتناع ۳ برگ
۶- مذاکرات بعد از دستور و ختم جلسه به عنوان تنفس
رئیس- پیشنهاد تنفس از آقای دکتر بقایی رسیده است.
حاذقی- مخالفم
محمدعلی مسعودی- بنده هم مخالفم
رئیس- آقای دکتر بقایی
دکتر بقایی- پیشنهاد بنده بایستی برای ختم مجلس باشد نه برای تنفس ولی از لحاظ این که در نظامنامه چنین موردی پیش‌بینی نشده بود.
نورالدین امامی- عده کافی نیست.
رئیس- آقا تأمل بفرمایید (پس از لحظه‌ای عده کافی شد) بفرمایید.
دکتر بقایی- چون موردی برای پیشنهاد ختم مجلس نبود بنده پیشنهاد تنفس دادم که از این حالت خفقانی که در این کشور هست بیرون بیاییم و یک تنفسی بکنیم برای این که آقایان محترم تضییقاتی که نسبت به روزنامه‌های ما و مخصوصاً روزنامه خود من وارد شده و می‌شود سابقه دارند بنده هیچ وقت عادت نداشتم که بیایم در این مورد مطلبی را در مجلس به عرض آقایان برسانم ولی از لحاظ وخامت موقعیت بنده مجبورم که توجه آقایان را به این نکته جلب کنم که در حال حاضر روزنامه‌هایی که با پول دولت اداره می‌شوند و با اعلانات دولت اداره می‌شود و روزنامه‌هایی که با پول شرکت نفت و با اعلانات شرکت نفت اداره می‌شوند یعنی کاملاً وابسته به انگلیس‌ها هستند و روزنامه‌های دست چپی هم که دستور از مسکو می‌گیرند به ما می‌تازند و در عین حال دولت هم منتهای فشار و تضییق را برای ما و روزنامه‌های ما دارد در چند روز قبل که یکی روزنامه آهنگ شرق را توقیف کردند.
رئیس- آقای دکتر بقایی این وارد نیست.
دکتر بقایی- حال خفقان مملکت را دارم عرض می‌کنم.
رئیس- این مربوط به پینشهاد تنفس نیست.
دکتر بقایی- حال خفقان مملکت را دارم عرض می‌کنم.
رئیس- این مربوط به پیشنهاد تنفس نیست.
دکتر بقایی- اجازه بفرمایید این دو کلمه است (امینی- تنفس ملی است) از شهربانی روزنامه را توقیف کردند و فرستادند شماره‌هایش را جمع‌آوری کردند و توقیف کردند بنده در این خصوص هیچ مطلبی در مجلس به عرض آقایان نمایندگان نرسانیدم دیروز در ساعت شش صبحیک شماره دیگر از روزنامه به همین ترتیب که می‌بردند برای توزیع شهربانی گرفته و برده و یکی از موزعین ما را با جیپ زده‌اند و انداخته‌اند توی جوی ولی راجع به این بنده چیزی نمی‌گویم این عمل همیشگی‌شان است آقا یک موضوعی که به هیچ‌وجه قابل تحمل نیست این است که آقایان همه ملاحظه فرمودند این روزنامه‌های ما را که توقیف می‌کنند یک عده اشخاص ولو این که مخالف ما هم ممکن است باشند از لحاظ کمک به آزادی مطبوعات امتیاز روزنامه‌هایشان را در اختیار ما می‌گذارند و طبق همین قانون لعنتی اقبال- زنگنه کسی امتیازش را در اختیار دیگری گذاشت خودش مسئولیت ندارد چون می‌نویسد که من امتیازم در اختیار جناب آقای فرامرزی می‌گذارم این شخص دیگر مسئولیتی ندارد و اگر در روزنامه عملی خلافی هم شده باشد مقاله خلافی هم نوشته شده باشد که قابل تعقیب باشد تنها کاری که می‌توانند بکنند این است که بروند به آن صاحب امتیاز بگویند آقا کی نوشته این مقاله را او می‌گوید من مسئولیتم را کاملاً واگذار کردم به آقای فرامرزی از او بپرسید دیشب اول شب آمده‌اند یک جوان بیچاره فاضل لیسانسیه حقوق که روزنامه‌اش را در اختیار ما گذاشته بود در خیابان لاله‌زار نو با یک طرز بی‌آبرویی با کتک‌کاری و پس‌گردنی انداخته‌اند توی جیپ و برده‌اند توقیف کرده‌اند آخر من نمی‌دانم (فرامرزی- اینجا اول نفرمودید انداخته‌اند توی جوی حالا می‌فرمایید انداخته‌اند توی جیپ) نه آن موضع‌مان بود و ما گفتیم چون اینها غارتگرند مانعی ندارد ولیاین شخص فقط کاری که کرده بود امتیاز روزنامه‌اش را در اختیار ما گذاشته و خود شهربانی هم کراراً این موضوع را تذکر داده که ما با آنها کاری نمی‌توانیم داشته باشیم چون نوشته است که مسئولیت این موضوع با هیئت تحریریه شاهد است یا با دکتر بقایی به آنها نباید کاری داشته باشد ولی چون راه دیگری نداشتند برای مرعوب کردن مردم این کار را دیروز کردند این شخص را ...
رئیس- آقای دکتر بقای چون پیشنهاد شما مربوط به تنفس است در همان موضوع صحبت کنید.
دکتر بقایی- بنده عقیده‌ام این است که مجلس یک مجلس ترحیم برای خودش بگذارد و برود دنبال کارش برای این که با این طرز مملکت‌داری که یک جوان تحصیل‌کرده را بیندازند توی جیپ و ببرند مجلس کاری نمی‌تواند بکند نمی‌دانم به چه جهت این کار را کردند من خواهش می‌کنم آقایان یک مقداری به این موضوع توجه بفرمایند. اینها علائم ضعف دولت است چون دولت رفتنی است علائم ضعفش این است که ممکن است همان خیالاتی که ما در ۳ سال پیش مبارزه می‌کردیم گفتیم در این موقع که ناگزیر است برود یک خیالات کوتاه و امثال اینها داشته باشد این را من تذکر می‌دهم خدمت آقایان و خواهش می‌کنم توجه بفرمایند.
رئیس- آقای محمدعلی مسعودی مخالفید؟ بفرمایید.
دکتر بقایی- بنده پس گرفتم پیشنهادم را.
رئیس- آقای پیراسته به عنوان ماده ۹۰ بفرمایید.
پیراسته- عرض کنم که بنده ضمن عرایض قبل از دستور عرض کردم که هیچ موردی نداشت که مقام ریاست اجازه بدهند که آقای حاذقی بیا بندر راجع به آن مطلب صحبت کنند.
رئیس- شما به کار من مداخله نکنید من اینجا مختارم مطابق آیین‌نامه هم رفتار می‌کنم.
پیراسته- مطابق آیین‌نامه مختار مطلق که نیستید جناب آقای رئیس
رئیس- مخبر کمیسیون است توضیح داد.
پیراسته- بنده عرض کنم که در هر صورت آقای حاذقی آمدند اینجا و مطالبی گفتند که به هیچ وجه با حقیقت تطبیق نمی‌کرد بنده چه عرض کردم بنده گفتم که یک دسته از قضات دادگستری یکیش را اسم بردم میرزا حسین خان امید تمام کسانی که با عدلیه سر و کار دارند این مرد شریف را می‌شناسند حالا هم متقاعد است و دنبال کارهای دولتی هم نیست این مأمور تعقیب کار آقای قوام‌السلطنه بود خوب آقایان اگر چک دلیل نیست اگر صورت حساب بانک دلیل نباشد اگر اقرار اشخاص دلیل نباشد پس چه دلیل است؟
آقای حاذقی آمدند اینجا و فرمودند به این که در مسائل مهم مملکت نبایستی فرض و مرض دخالت داشته باشد بنده هم همین عرض را می‌کنم بنده عرض می‌کنم به این که یک مردی که آمده است به تصدیق بهترین قضات دادگستری و با دلایل غیر قابل انکار خیانت کرده تعقیب کنید بنده می‌گویم و پایش می‌ایستم بنده حاضرم بروم محکمه بنده از مصونیت صرف‌نظر می‌کنم می‌روم محکمه و قوام‌السلطنه هم خودش بیاید.
حاذقی- اگر این را هم راست می‌گفتید خوب بود.
پیراسته- بنده هم مصونیت نمی‌خواهم اگر بنده خلاف می‌گویم به عنوان مفتری تعقیب شوم همین آقای کشاورز صد چند وقت پیش اینجا سئوال کردند آقای هیئت دو تا کارتن برداشت آورد اینجا تمام اینها سند است تمام مدرک است اگر اینها سند نباشد پس سند چیست؟ بنده عقیده دارم که مجلس یک کاری بکند که نگوید هر کس گردن کلفت بود آزاد است و بیاید راست راست راه برود ضمناً بنده می‌خواستم این تذکری را که آقای امینی به بنده فرمودند بدهم بنده منظورم این نبود که فقط آقای دکتر شهید نورایی این کار را کرده‌اند آقای دکتر امینی و اشخاص دیگری هم که آنجا هستند زحمت کشیده‌اند بنده مقصودم این بود که دولت در نظر داشته باشد که حق آقای دکتر شهید نورایی از بین نرود در هر صورت باز هم تأکید می‌کنم باز هم اصرار می‌کنم که بایستی مطابق طرحی که تقدیم مقام ریاست شده است پرونده مطرح شود خوب آقایان بگویند این دلیل نیست ولی در هر حال آقایان نباید بگویند یک مردی که پرونده‌اش از سه سال پیش در این مجلس مطرح بوده با همین صحبت‌ها از بین رفته باشد بنده عرض نکردم که آقای قوام‌السلطنه را مجرم تشخیص بدهید ولی عرض می‌کنم پرونده‌هایی که سند دارد تمامش اقرار دارد تمام چک‌های اشخاص که در بانک شاهی داده‌اند اگر سند نباشد پس چی سند است در هر صورت زودتر اقدام بکنید بنده این را می‌گویم.
دکتر بقایی- شما که در کمیسیون عرایض هستید راجع به آقای دکتر اقبال هم توجهی بفرمایید.
رئیس- آقای صدرزاده
صدرزاده- بنده قبلاً یک مقدمه‌ای را می‌خواهم به استحضار آقایان برسانم که در این عرضی که می‌کنم اشتباه نشود و آن این است که بنده عضو دمکرات ایران نبودم عضو فراکسیون دموکرات ایران هم نبودم توجه بفرمایید حتی در موقعی هم که اینجا آقای قوام‌السلطنه تقاضای رأی اعتماد کردند بعضی از آقایان نزاکت کردند و رأی امتناع دادند ولی بنده ورقه کبود دادم مسبوق باشید از این مطلب آقای پیراسته در اینجا گفتند دسته‌بندی شده است من خیال می‌کنم که ما ایرانی‌ها اگر هیچ چیز نداشته باشیم حیثیت دوستی را داریم و از خصایص ما ایرانی‌ها است من انتظار نداشتم از شما آقای پیراسته که در کار قضایی و عدلیه هستید یک همچو جمله‌ای را بفرمایید کمیسیون عرایض آنچه را فهمیده رأی داده کمیسیون دادگستری هم آنچه را تشخیص داده رأی داده قضیه در مجلس مطرح می‌شود هر طور مجلس رأی داد اگر جرمی کرده است باید تحت تعقیب واقع شود والا تبرئه می‌شود. جنابعالی فرمودید و دسته‌بندی کرده‌اند این کمیسیون‌ها یک واحدهایی هستند از مجلس شما نباید به آنها اهانت بکنید والا راجع به خود جنابعالی خیلی صحبت‌ها می‌شود صحبت که دلیل نیست
رئیس- اگر آقایان موافقند ده دقیقه تنفس داده می‌شود.
(سه ربع قبل از ظهر جلسه به عنوان تنفس ختم و دیگر تشکیل نگردید)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت