مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ مهر ۱۲۸۹ نشست ۱۴۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۸ مهر ۱۲۸۹ نشست ۱۴۸
جلسه ۱۴۸
صورت مشروح روز شنبه ۲۶شهررمضان الملک۱۳۲۸
مجلس بدوا خصوصی ویکساعت .نیم قبل از غروب بریاست أقای ذکا الملک تشکیل شد
صورت مجلس روز ۵شنبه ۱۷وجمعه ۱۸را أقای معاضذالملک قرائت نمود
رئیس_در اینجا أقای لواالدوله را بدون اجازه غائب نوشته اند ولی اجازه گرفته بودند چون اجازه نامه ایشان دیر رسیده است این است که ایشان را بی اجازه غائب نوشته اند حالا اگردر صورت مجلس ملاحظاتی هست بفرمائید.
موتمن الملک_بنده در روز انتخاب نایب السلطنه نبودم وباین واسطه مرا غائب نوشته اند در صورتیکه نباید غایب بنویسند برای اینکه به بنده اطلاع نداده بودند که انتخاب خواهد شد روز قبل
همینقدر به من گفته بودندکه وکلائی که می خواهند تعافی افکار بنمایند بیایند وچون کسی مجبور نبود که برای تعافی افکار حاضر شود باینواسطه نیامدم وچنانچه می گفتند که انتخاب هم خواهد شد البته حاضر میشدیم ولی چون اطلاع ندادند نباید غا یب بنویسند.
اقا میرزا احمد_در باب رای که برای انتخاب نایب السلطنه داده شد خوب است در أن نوشته شود که(۲۸) رای هم برای أقای مستوفی الممالک داده شد .
(دیگر اظهاری نشده رئیس صورت مجلس را امضا نمود)
(اقا میرزا مرتضی قلیخان تلگراف جوابیه اقای ناصر الملک نایب السلطنه جدیدرا در اظهار شرکت در عزای نایب السلطنه طاب ثراه وتشکر از اعتماد مجلس نسبت به ایشان قرائت نمودند)
رئیس_با کمال اشتیاق منتظر ورود اقای نایب السلطنه هستیم
.عزالملک_از کلمه (شما)اینطور مستفاد میشود که تلگراف را فرانسه مر قوم فرموده بودید وترجمه شده است اینطور بوده است.رئیس_بلی همینطور است.(راپورت کمیسیون عرایض ومرخصی راجع به تصویب مرخصی دو ماهه دکتر اسمعیل خان که در جلسه پنجشنبه (۱۷)قرئت شد مجددا قرئت شد )
دکتر اسمعیل خان_این عریضه مرخصی قریب سه ماه ونیم است که در کمیسیون عریض مانده است أقایانیکه از کسالت بنده اطلاع داشته میدانند که در اوقاتیکه در شمیران بواسطه کسالت مزاجیکه در انموقع داشتم این تقاضا را نمودم وحالا میبینم بعد از سه ماه عریضه بنده خوانده میشود در صورتیکه بعد از عرض عریضه مجبور شدم که برگردم به شهر وعریضه خود را پس بگیرم وحالا چون نقاهت سابق رفع شده است وتا اندازه حالم خوشتر است محتاج باجازه مرخصی نیست واین تقاضای مرخصی خودم را پس میگیرم نیز راپورت کمیسیون عرایض ومرخصی راجع به مرخصی دوماهه اقامیرزا اسمعیل خان کردستانی قرائت شد.کمیسیون تقاضای ایشان را قبول کرده بود )
رئیس_در خصوص مرخصی دوماهه اقامیرزا اسدالله خان کمیسیون عرایض تصویب کرده است حال باید از مجلس رأی گرفت .
کاشف_مقارن لستدعای اقا میرزا اسدالله خان بنده هم اجازه مرخصی خواسته بودم وخیلی تعجب دارم از کمیسیون عرایض که در جز راپورت هفتگی خودشان بایستی انرا بنویسند وهنور ننوشته اند استدعا میکنم که در ان خصوص زودترغوربکنندوراپورت بدهندکه تکلیف بنده هم معین شود
.حاج سید ابراهیم_در باب مرخصی اقای دکتر اسمعیل خان که اعتراض کردند گویا جهت این بود که ان ایام چون اقایان وکلا عقب سر هم اجازه خواسته بودند کمیسیون عرایض هم تاخیر انداخت که شاید منصرف بشوندودر باب اظهاراقای کاشف صحیح است کمیسیون عرایض هم ملتفت شده است ومذاکره هم کرده است ولی وقتیکه یکی تقاضای مرخصی مینماید ومی ایددرکمیسیون دلائل تقاضای خودرا ذکر میکندکمیسیون مجبور است که راپورت بدهد.
رئیس_ملاحظه بفرمائید موضوع مذاکره مرخصی اقامیرزا اسدالله خان است کمیسیون عرایض که تصویب کرده است حالا باید دران ر ای گرفت و بعقیده محتاج بمذاکره نیست.
دکتر علیخان_بنده در سابق یک عرضی کرده بودم در خصوص اشخاص که بعذر مریض بودن حاظر نمیشوندکه یک دکتری برود انها را ببیند وتصدیق بکنند که حقیقه ما بدانیم مریضند ومرضشان تا یک ماه که طول میکشد حالا هم غرض خودم را تجدید میکنم که برای اینکه مریضند ومیخواهند هم یک تصدیقی لازم است که ما ببینیم که در دو ماه یا سه ماه قبل ازاین آقای مرتضی قلیخان بختیاری یک تلگرافی بتوسط بنده کردند و یکی هم تجدید مرخصی خود را تقاضا نموده در این باب هیچ تکلیفی معین شد که مرخصی یک ماهه او تصویب شد یا خیر ودراین مدت ایشانرا جز غائبین نوشته اندیا جز اشخاصی که با اجازه هستند .
ارباب کیخسرو_بنده عرض می کنم خوب است کلیه غائبین را دو قسم بنویسم یکقسم بی اجازه یکقسم با اجازه برای این که بنده میبینم که خیلی اشخاص هستند که اجازه خواسته اند مثل اقای قوام السلطنه ومرتضی قلیخان وغیر ایشان که اجازه خواسته اند ومدت ان تمام شده بعدازان نه اجازه خودرا تجدیدکرده اند ونه این که حاضر شده اند در این باب باید یک تکلیفی معین شود .
رئیس_اشخاصی که بی اجازه غائب هستند ملاحضه می فرمائید که در صورت مجلس نوشته می شود.
ابوالقاسم میرزا_بنده می خواستم عرض کنم دیشب از قراری که شنیده ام اقامیرزا اسدالله خان تشریف برده اند دراین صورت رای گرفتن در این خصوص نمی دانم چه صورتی دارد.رئیس_رای میگیریم اگرمجلس اجازه بدهد با اجازه غائب خواهد بود والاجز غائبین بی اجازه محسوب می شودحالا گمان می کنم بیش از این مذاکره دراین خصوص جائز نباشدبایدرای گرفت ومذاکره را ختم نمود رای میگیریم باین راپورت کمیسیون عرایض ومرخصی دو ماهه اقامیرزااسدالله خان راتصویب کرده است کسانیکه موفقندباراپورت کمیسیون قیام نمایند(اغلب قیام نکردندرئیس نیزاعلام نمود که ردشدولی عده اظهارکردندکه این رای مشکوک شد باین واسطه ثانیابقیام وقعوداخذرای شده باکثریت تصویب شد.)
راپورت شعبه ششم راجع بنمایندگی اقاشیخ جعفر از مازندران قرائت شدشعبه صحت انتخاب ایشان را تصدیق کرده بود.
رئیس_شعبه ششم نمایندگی اقا شیخ جعفر را در باب مازندران تصدیق کرده است حال اگر مخالفتی نیست در این باب از مجلس شورای ملی رای میگیریم .
نجات_بنده که یکی از اعضای شعبه هستم از این راپورت اطلاع نداریم به بنده اطلاع نداده ام .
اقاشیخ ابراهیم_تا جلسه که منعقد نشود راپورت داده نمی شود البته منعقد شده است که راپورت اشکالی نداردرای بگیرید.
حاج عزالممالک_چون سابق اعتبار نامه دونفرنیامده بود شعبه فقط در باب اقایان حاج شیخ الرئیس ومنیرالسلطان راپورت داده وحال که اعتبار نامه اقا شیخ جعفر رسید شعبه رسیدگی نمود وراپورت داده واگر یک نفر از اعضا شعبه حاضر نباشد این دلیل نمی شود که ان راپورتی را اعتبار نامه صحت ندارد.
رئیس_مذاکره کافی است معلوم می شود در این خصوص مخالفی نیست رای میگیریم کسانیکه موافقند با راپورت شعبه ششم در باب صحت نمایندگی اقا شیخ جعفر نماینده مازندران قیام نمایند.
(اغلب قیام نمودندوباکثریت تصویب شد)
رئیس_خاطراقایان مسبوق است که در یکی از جلسات گذشته استیضاهی بعمل امد ازوزرات عدلیه وان استیضاح بواسطه اینکه وقت تنگ بود وموکول شد بیگی از جلسات بعد وبقیه ان در جز دستور امروز بوده است حالاشروع به ان می کنیم چون انروز نتوانستیم این استیضاح را رای بگیریم موقوف بیک جلسه دیگر شد در جلسه امروز متمم ان بوده است واقای معاون عدلیه هم حضور دارند میتوانیم این استیضاح را تمام کنیم اشخاصی که اندفعهمیخواستندمذاکرات در اینباب بکنندهمانطور اسامی انها را در اینجا نوشته است باید بهمان ترتیب مداکره کنیم.
ارباب کیخسرو_بنده عرض میکنم که بنده جز ان استیضاح نبوده ولی در ضمن ان بعضی اعتراضها بخود معاون عدلیه بودودر اینصورت بنده تصورمیکنم که باید خودوزیر حاضرباشند.
اقاسیدحسین اردبیلی_لازم است یاداوری کنم که اینجا یکمسئله اساسی هنوز حل نشده است وان این است که معاونین وزرا ایا شرکت دارند در مسئولیت در پیش مجلس یا خیر ومعاونیکه حاضر میشودبرای استیضاح بسا هست که نمیتواند کامل مدافعه کند ومنتهی میشودبرای منفی وانوقت این را منفی یا متوجه میشود بشخص وزیر در صورتیکه خودش را میبود میتوانست مدافعه نماید یاراجع میسود بمعاون بعقیده بنده هیچ شاید مسئولیتی نداشته باشد وشاید سلب مسئولیت شده باشد یا نشده باشد این یکی از انمطلبی است که حل نشده است ثانیا چون یک قسمت از استیضاح راجع است بخود معاون وخودشان گمان میکنم که انطوریک باید نتوانند مدافعه نمایند چون خودش مدعی است برای برائت ذمه خودش شخصا مدافعه کند در صورتیکه بدانم یک ادمی در عدلیه بوده است وبا ایشان طرف گفتگو است خوبست خود اقای وزیر حضور بهمرسانند وبنده چون خودم این استیضاح را کرده ام تقاضا میکنم که فعلا مسکوت عنه بماند.
صدیق حضرت_امروز اگر یکی از وکلا محترمین برشخصی اعتراض یا از او استیضاح داشته باشد ایاانوزیر چون راجع استبخودش نمیتواندجواب بگوید همین قسم هم معاونش میتواند ازاعتراض و استیضاحیکه راجع به خود اواست جواب بگویدهیچ فرقی نمیکند بعلاوه اولا در قانون اساسی تصریح شده است که وزیر معاونش را میتواندبرای جواب بفرستند بمجلس در استیضاح امروز رای گرفته خواهد شدویکی از اراهم رای منفی است ما بایستی چنانچه تمام معاونین را قبول کردیم در این استیضاح این معونرا قبول کنم.
رئیس_در اینکه مطلب سابقه دارد حرفی نیست که سابق براین از معاونین استیضاح کرده ورای گرفته شدواین هم که اقای صدیق حضرت میفرمایند این استیضاح راجع بوزیر است وصاحب استیضاح تقاضاکرده است که مسکوت عنه بماند دلیل نمیشودکه معونرا نباید جزوزارت قراردادامااینکه این استیضاحکه دستورمجلس است همینطوردردستورباشدیامسکوت عنه بماندبرای اینکه رفع اشکال شودگویامحتاج باشدکه رای بگیریم.
افتخارالواعظین_اولااینمسئله حل شودکه معاونین مسئول مجلس یااینکه بلاواسطه معاونین مسئول مجلس هستنددر صورتیکه معاون شخصا مسئول مجلس نباشدنمیتواندطرف استیضاح مجلس همباشدودیگریکی از وطالب این استکه میخواهندازوزیراستیضاح کندکه یکی ازاشخاصیکه طرف گفتگواست دارای فلانقضیه یافلانکس طرف بوده است ومتهم بوده چرا اورا معاون قرار داده ایدودراینموقع نمیتوانددفاع کندبجهه اینکه مطلبراجع بمعاونت خودشان است چطورمیتوانددفاع کند.
اقاسیدحسین اردبیلی_بموجب یک بند از قانون اساسی هر یک از تمایندگان حق دارنددرابتدای مطرح شدن یک مطلبی تقاضاکندکه مسکوت عنه بماندوبنده تقاضاکرده ام که این مسئله
مسکوت عنه بمانداشخاصی هم که داخل این استیضاح بوده اند حق دارند تقاضاکنند وبایدرای گرفته شود.
رئیس_شماحقداریدکه تقاضاکنید
ادیب التجار_این مسئله دوموضوع است یکی اینکه معاون مسئولیت ندارد در صورت وسئولیت نداشتن ایا میتواندجواب مجلس را بدهداین بک مسئله است دیگر اینکه معاون عدلیه که تشریف اوردند مدافعه کنندطرفند با اشخاص وما اینجانشسته ایم حقیقت امر را بفهمیم غرضی با کی نداریم در یک همچه مطلبی که بدانید رسیدگی شده ومطلب به هم مشکوک شده است واظهارمی کنید که این شخص طرف است واینجا محکمه نیست که مرافعه شوددر این صورت نمی شود با این معاون در اینجا صحبت کرد درصورتی که ما بخواهیم بدرد
ملت برسیم حقیقت امر را بفهم خود وزیر عاجز یا نا خوش هم نیست مریض هم نیست خودبنده راضیم برای اینکه احقاق متظلمین بشودوبروکلایی هم دراین استیضاح خواسته اند چیزی اشکار شود ویک حقی از حقوق ملت معلوم شودخودوزیربیایدوبیش ازای هم طول لازم نیست.حاجی اقا_این معنی بایدخوب معلوم باشد که کسی که استیضاح داده است از وزارت راجع بشخص نیست موضوع شخص دراین مقام برای شاهد است واینکه اقای اقا سیدحسین در این استیضاح اسم معاون بردند راجع باصلاح امورات عدلیه بود اینکه در ضمن مطلب تحقیق شده حالا میبینیم اسم شخص هم در کار امد وان مسئله تاخیر شد والان میبینیم هریک از اقایان صحبت میکند موضوع را شخصی قرار میدهند
با اینکه اینطور نیست ولی بنده تعجب میکنم از آنها یکه میفرمایند امروز حکما بایداستیضاح شده و تمام نما ئیم این مطلب خیل منطقی است در صورتیکه همان اشخاصی که استیضاح کردند تقاضا میکنند که مسکوت عنه بماند این اینقدر اهمیت ندارد بواسطه این که با ایشان بجهت یک شخص استیضاح نمیکنند بجهت حمایت یک شخص والان این مطلبی را که اقایان تقاضا کرده اند یک مطلب مشروعی است این را رای بگیرید اگر تصویب شد که فقهاوالا مطرح بکنید بنده هم یکی از استیضاح کننده گانم ودر موضوع کلئیه کلی حرف دارم نه در قضیه شخصی وهمه حاضرند برای اینکه گفتگو کنند
.رئیس_مطلب همین است بایدرای گرفته شود .
کاشف_این مطلب مطقی است وزیری که خودش در مجلس حاظر بوده حالا خودش حاظر نمیشود که جواب بدهد بنده اینمطلب راقانونی نمیدانم بجهت اینکه در استیضاح علا’ ا لسلطنه در موقعی که معاونش حاضر بود وکلا رای ندادند ووزیر را با تلفن خواستند وحاضر شد آنوقت رای منفی دادند وقتی که معون ایشان بخواهد استیضاح بدهد مسبوق نیست از انچه وزیر استیضاح داده وایراداتی که در نطق وزیر هست هیچ وقت وارد نمیشود مطلب ناتمام میماند بعد خود وزیر میاید وهمینطوری که این سابقه دارد که رای گرفتن موقوف است امدن وزیر نباید رای گرفته شود تا وزیر بیاید.
رئیس_اگر یک مرتبه این امر واقع شود که از معاون یک وزیری استیضاح قبول نشده است و خواسته اندکه خود وزیر بیاید جواب بدهد ولی مکرر اتفاق افتاده ومعاون را خواسته ایم لیکن آن دفعه وزیر را گفتند که نباید جواب بدهد برای این بوده است که معاون تقریبا طفره از جواب میزد انوقت گفتند خود وزیر بیاید جواب بگوید اقای اقا سید حسین هم کتبا تقاضای خودشان را فرستادهاند که این استیضاح مسکوت عنه بماند .
حاجی فاتح الملک _همان را رای بگیرید مطلب تمام میشود
ناصر السلام_این یک مطلبی است که تا یک اندازه بعد از این ما مبتلا و گرفتار خواهیم شداگر
سابقه را بفرمایدسابقه من بیشتر است و بنده عرض میکنم که اصراری ندارم که این استیضاح داده شود یا نشود اگر وزیر این ملاحظه نکرده است خود داندمسلما معاون که حاضر شده است برای جواب برای دفاع اعتراضات نمایندگان حاضر شده است اگر واقعا نتواند جواب نما یندگان را بدهد مانباید غصه وزیر رابخوریم که ملزم شد ونتوانست دفاع کند آن را رای منفی راجع به وزیر خواهد شد نماینده که استیضاح میکند باید نظر کنندودرباب آن رای هائی که داده میشود اگر این جواب جواب مسکوت است ووکلا متقاعد شدند رای مسکت والا رای ثابت یا منفی میگیرند این تکلیف وزیر است مربوط بما نیست اما در مسئله وزیر امور خارجه بنده مخصوصا خاطرم هست که معاون اظحار بی اطلاعی میکردند از وزارت خارجه وبنظر من باید استیضاح خواست واحتمال دارد که نتوانند استیضاح بدهم اما میتوانند دفاع کنند وازطرف وزیر طرف استیضاح واقع شود .
رئیس_عرض میکنم که تا کنون عمل ما در مجلس بر این بوده است علاوه براین در قانون اساسی هم مقرراست اگرچه درانوقت استیضاح اصطلاح نه بوده ولی نوشته اند که در سئوالاتی که از وزرا میشود معاونین وزرا میتوانند بیایند در مجلس جواب بدهند اما مسئله اینکه معاونین مسئول پارلمان باشند یا نباشند این یک امریست علیحده که هنوز حل نشده پس رای میگیریم در این که این استیضاح مسکوت عنه بماند چنانچه اقتضا شده است یاخیر.
معاون وزیرعدلیه_چنانچه یکی از نمایندگان محترم ذکر کردند استیضاحاتی که از وزیر شده بود در خصوص اصلاحات عدلیه بود ودراین موضوع هیچ تفاوتی تنی گیرد دراین که وزیر یا معاون او بیاید جواب بدهد واینکه بعداز انکه استیضاح بطورکلی منجربه خصوصیات شدودرضمن اسم بعضی اشخاص به میان امد این یکی از موضوعات استیضاح بود که ممکن بوددر ضمن استیضاح حل شودودر هرصورت اینکه مذاکره شد در قانون اساسی ونظامنامه داخلی مصرح است وقید شده است که معاون می تواند حاضر شود وجواب استیضاحات را بدهدوای چون خود استیضاح کننده تقاضا کردکه بماند برای جلسه اینده وکارمنجر خواهد شد بخصوصیات که از جمله راجع بشخص بنده این است که خود بنده عرض می کنم که چون راجع بشخص بنده است این مسئله مسکوت عنه بماند.
رئیس_اقای اقاسید حسین که صاحب استیضاح بودند تقاضا کردند که مسکوت عنه بماند در این باب رای میگیریم .
معززالملک_بنده شریکم با فرمایش اقای ناصرالاسلام
حاجی سید ابراهیم_بنده عرض میکنم که غیر از این مسئله هم در دستورات این قدر معطل نباید بمانیم
موتمن الملک_بنده چون معاون خودش تقاضا کرده است که مسکوت عنه بماند حرفی ندارم ولی در لفظ مسکوت عنه حرفی دارم تابحال این لفظ معمول بوده است که این لفظاستعمال می کرده اند ولی معنای ان خوب نبوده است لفظ مسکوت عنه در پارلمان های خارجه استعمال می کنند در مطالبی که قابل مذاکره نیست باین اسمنمی خواهند که بنجلس بیاید ومذاکره شود ما هم حالا خوب است این اسم را در همین مواقع ذکر کنیم ودیگر در عین این موضوع استعمال نکنیم
.رئیس_درواقع تقاضای اقا سید حسین این بوده است که ابن استیضاح بماند برای جلسه دیگر
فهیم الملک_بنده تقاضای اقای معاون را در این موقع صحیص نمی دانم بجهه اینکه این استیضاح بسته است برای مجلس شاید در یک موقعی از معاون یا وزیر استیضاح کنندکه این مطلب ذکر بشود ولی تعجب دارم که یک استیضاحی می شود راجع باصلاحات عدلیه ولی وقتی که شروع می شودتمام مذاکرات در شخص میشودودراین موقعبسته است برای مجلس اگررای می دهد این استیضاح بماندبرای روزدیگر خوانده شود.
اقاسید حسین اردبیلی_اجازه بدهید تقاضای بنده شود
اقا میرزاابراهیم خان تقاضای مزبوز را بمضمون ذیل قرائت نمودند
(بنده تقاضا میکنم که موقع استیضاع تاخیر بیفتدتاخود وزیر عدلیه حاظرشود)
صدیق حضرت_بنده بجمله دوییم این تقاضا ایراد دارم که تا خودوزیرعدلیه شودولی تقاضای تاخیر را قبول دارم
.افتخارالواعظین_اصل چهل ودویم قانون اساسی اینطور مینویسد درهر امر مجلس شورای ملی ازوزیر مسئولی توضیح بخواهدآنوزیر ناگزیر از جواب می یابد بدون غذر موجه بیرون ازاندازه اقتضابغهده تاخیر بیفتد مگر مطالب محرمانه که مستوربودن آندرمدت معین صلاح دولت وملت باشد ولی بعداز انقضا’مدت معین وزیرمسئول وکلف است که همان مطلب رادرمجلس ابرازنماید)بنده ازاقایان سئوال میکنم که در کجای قانون اساسی یانضامنامه داخلی نوشته شده است که اگراز وزیراستیضاحی خواسته شدمعاون میتوانددفاع کند درکجاست بمن ارئه بدهد.
رئیس_درهرصورت باید معلوم شود که امروزداخل دراین استیضاحشویم یا تا’خیربیندازیم که خودوزیر قیام نماید(اغلب قیام نمودند)وبا باکتریت تصویبشدشروع بشوراول در بقیه قانون ثبت اسنادشده اقامیرزامرتضی قلی خان ماده۹پیشنهاد وزیرراقرائت نمود.
دکترعلیخان_دران جلسه که ازقانون ثبت اسنادمذاکره شدبنده عرض کردم وبعدبهیئت رفتموعرض کردم حالا هم عرض میکنم این قانون ثبت اسناد که نوشته شده بنظر بنده چندان قانون خوبی نیست وغیراز این قانون قوانینی که لازم است وبایدنوشته شده باشد داریم ازان جمله قانون تشکیلات عدلیه است آنروزهم گفتم شد قانونتشکیلات غدلیه طبع وتوزیع نشده بودحالاخوب است اول آن قوانین رااز مجلس بگذاریم وراپورت کمسیون عدلیه داده شده وپس فردا قراراست قرائت شودکه ازمجلس رای گرفته شودوزودتر این مستخدمین آ ورده شودآنوقت که این مستخدمین راآوردندوقانون تشکیلات هم نوشته شدیک قانون ثبت اسنادصحیحی که بدرداین مملکت بخورد بنویسندواز مجلس بگذردحالابسته است برای مجلس.
اقاشیخ ابراهیم زنجانی_قانون ثبت اسنادبهترین قوانینی است واگراینقانون نباشد غدلیه بهمین هرج ومرجها مبتلا خواهدبود برای اینکه اقلب نزاعهاکه برخواسته میشودازاختلاف اسناداست وقتیکه اسنادثبت و تنقیح شددیگرآن حرفهاقطع میشودواسباب اسودگی خواهدشد.رئیس_در هر صورت این مسئله بمجلس امده است وشورکلی هم دران شده است ورای داده شده است که داخل شور مواد شویم وحالاهم جز دستور شده است دیگراین مذاکرات گمان نمی کنم فائده داشته باشد.
مشیرالدوله_بنده تایید میکنم فرمایش اقای اقا شیخ ابراهیم راواین که اقای دکتر علیخان می فرمایند این قانون خوبی نیست بنده عرض می کنم اگرمابخواهیم در باب اصلاحات عدلیه خودمان اقدامی بکنیم نصف اصلاحات همین نوشتن قانون ثبت اسناد است واگر چنانچه این قانون در مجلس سابق گذشته بود امروز ا لتزام میدادم که نصف این نزاعها ومرافعه های عدلیه که در ششماه یا یکسال طول میکشدکه تمام شوددرعرض سه روز یا چهارروزاصلاح شودحالااگر بخواهیم تمام تفصیل راعرض کنم باعث تضییع وقت مجلس است ازاین گذشته یکی از اصلاحات عمده وزارت عدلیه مسئله مالیه اوست واین ثبت اسناد مبالغی برمالیه عدلیه میفزایدواین هم بدیهی است که ما نمیتوانیم امروزازمخارج ضروری خودمان بکاهیم وصرف اصلاحات عدلیه کنیم بایدازهمین محلی
پیداکنیم وصرف اصلاحات اوبنمائیم وخوداین محل هم یک محلی است که مردم با کمال میل ورغبت میدهند برای اینکه این مسئله یک نفع عاجلی برای انها خواهد داشت که درهرموقع لازم باشد رجوع میکنند وازروی ثبت ونمره نوشته ایشان را تصدیق میکند واسباب استحکام سندایشان خواهدشدعرایض دیگری هم بنده در این باب داشتم ولی چون انقدر وقت نداریم عرض نمی کنم همینقدر استدعا دارم که هرچه زودتر بک قانونی از مجلس بگذارنند حالااین قانون اگرازترتیب صحیح نوشته نشده است باید در ضمن نوشته شوداول ودویم درست شود بعقیده بنده هم تا اندازه این قانون درهم وبرهم نوشته شده است
حالا دیگربسته است برای مجلس.
اقاشیخ ابراهیم درهرموردی که مخالف هستیدونظریات داریدبفرمائیددرضمن شوردوم اصلاح خواهدشد .
رئیس_یک قانون آمده است به مجلس ودرشور مواد آن شده ایم .
حالا حضرتعالی یک مطلب کلی میفرمائیدونمیدانم در شورنفرمودید یا اینکه فرموده ایدبواسط اینکه مجلس توجه به آن نکرده بی نتیجه مانده است درهر صورت فعلا موقع این مذاکره گذشته است قانونی که شوردرکلیات آن شده وبرای داخل شدن درشورموادرای گرفته شد وتصویب شده است حالا درباب ماده ۹هرکسی فرمایشی داردبفرماید.
دکترعلی خان_ بنده عرض نکردم که این قانون بداست یابدردنمیخوردوبلکه عرض کردم قوانینی لازمترازاین داریم خوب است آنهارامقدم بداریم واگرچنانچه بصورت مجلس رجوع فرمائیددرهمان روزیکه دراین قانون شورشدهمین عرض را بهمین علتی که گفتم عرض کردم وقرار شد که این مسئله مسکوت عنه بماند .
معاضدالملک_این مذاکره جناب عالی صحیح است آنروزچون کابینه وزرا معلوم نشده بودقرارشداین مسئله مسکوت عنه بماند تا کابینه وزرا معلوم شود ووزیرعدلیه دروقعشورحاضرشودوچنانچه درصورت مشروح مجلس نوشته شده شور کلی در این قانون بعمل امده وبرای داخل شدن در شورمواداخذرای وتصویب شده وتا ماده نهم شورشده حالا درماده نهم بایذاکرهشود
.مشیرالدوله_اینطورکه بنده میبینم این موادی که دران شورشده بعضی اصلاحات لازم داردوچون درموقع شوران نبودم درباب ماده ۳و۴ دوتالایحه پیشنهادمیکنم که به کمیسیون رجوع شود(دوفقره پیشنهادنموده به کمیسیون رجوع شد)
دکترعلیخان_بندهمنکرنیستم وعرض نکردم که این قانون مهم نیست بلکه عرض کردم چون مستخدم برای عدلیه خواهندخواست خوبست قوانینی هم که باید درانجااجراشود
همانها بنویسندکه این عقیده بنده بود که ازعرض کردم حال که می فرمایید شورکلی دران شده وبرای شور درمواداخذرای شده وتصویب شده است بسته برای مجلس است این عرض را که کردم عقیده خودرا بیان نمودم (دراین موقع شروع به قرائت موادشده ماده ۹و۱۰و۱۱پیشنهادوزیرکه مطابق بودباموادراپورت کمیسیون قرائت وشوراول دران بعمل امده ماده ۱۲پیشنهادوزیررا کمیسیون زائددانسته حذف ودر عوض ماده قبل پیشنهادراماده ۱۱قرارداده بود ودراین خصوص مقداری مذاکره شده ومعبرکمیسیون درباره حذف ان پاره توضیحات دادندبعدازان درهر یک ازمواد ۱۳و۱۴و۱۰ پیشنهادوزیرکه مطابق بودبامواد ۱۲و۱۳و۱۴راپورت کمیسیون قرائت ومطرح مذاکره شدشوراول دران بعمل امد.
رئیس_بقیه شوردراین قانون میماندبرای جلسه دیگرجلسه اتیه فردا خواهدبودودستورآن ازاین قراراست.
راپورت کمیسیون بوجه درباب خالصجات راپورت کمیسیون فوائدعامه درباب صابون سازی وچرم سازی .راپورت کمیسیون بودجه راجع به آقاشیخ هادی استرآبادی .راپورت کمیسیون مبتکرات راجع بطرح ارباب کیخسرو.راپورت کمیسیون فوائدعامه راجعبطلاشویی کومزر.
(مجلس غروب آفتاب ختم گردید)