مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ شهریور ۱۳۱۴ نشست ۱۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دهم |
دوره دهم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ شهریور ۱۳۱۴ نشست ۱۷
(مجلس یکساعت و ربع قبل از ظهر بریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس قبل را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند.
ـ تصویب صورت مجلس
[ ۱ ـ تصویب صورت مجلس ]
رئیس ـ در صورت جلسه نظری نیست؟
(اظهار شد ـ خیر)
صورت مجلس تصویب شد.
ـ تصویب یک فقره مرخصی
[ ۲ ـ تصویب یک فقره مرخصی ]
رئیس ـ خبر مرخصی آقای حاج غلامحسین ملک:
آقای حاج غلامحسین ملک در اثر کسالت عارضه سه جلسه از تاریخ ۲۹ تیر از حضور در مجلس معذور بوده‌اند و تقاضای اجازه نموده‌اند کمیسیون عرایض عذر ایشان را موجه دانسته و با تقاضای ایشان موافقت نموده اینک خبر آنرا تقدیم می‌نماید.
رئیس ـ آقایانی که با خبر کمیسیون موافقت دارند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد.
ـ تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه
[ ۳ ـ تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه ]
رئیس ـ آقای وزیر عدلیه
وزیر عدلیه (آقای صدر) ـ لایحه ایست بعنوان جلد سوم قانون مدنی، که مربوط است به ادله دعاوی تقدیم می‌شود.
رئیس ـ به کمیسیون ارجاع خواهد شد.
ـ تصویب چهار فقره مرخصی
[ ۴ ـ تصویب چهار فقره مرخصی ]
رئیس ـ خبر کمیسیون مرخصی
آقای حیدری نماینده محترم برای رسیدگی به امور محلی حوزه انتخابیه خودشان تقاضای بیست روز مرخصی از تاریخ دوم شهریور ۱۳۱۴ نموده‌اند کمیسیون عرایض با تقاضای ایشان موافقت نموده و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد.
رئیس ـ آقایانی که موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. خبر مرخصی آقای طباطبائی دیبا
آقای طباطبائی دیبا برای مسافرت به تبریز تقاضای هجده روز مرخصی از تاریخ دوم شهریور ۱۳۱۴ نموده‌اند کمیسیون عرایض با تقاضای ایشان موافقت نموده و اینک خبر انرا تقدیم می‌نماید.
رئیس ـ آقایانی که موافقت با خبر کمیسیون دارند قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد؟ خبر دیگر کمیسیون عرایض و مرخصی:
آقای حسین فاطمی نماینده محترم برای رسیدگی به امور محلی تقاضای بیست روز مرخصی از تاریخ دوم شهریور ۱۳۱۴ نموده‌اند و کمیسیون عرایض با این تقاضا موافقت نموده اینک خبر آنرا تقدیم می‌نماید.
رئیس ـ موافقین با خبر کمیسیون قیام فرمایند.
(عده زیادی قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. خبر مرخصی آقای حبیبی.
آقای حبیبی نماینده کردستان برای رسیدگی به امور محلی تقاضای بیست روز مرخصی از تاریخ دوم شهریور ۱۳۱۴ نموده‌اند و کمیسیون عرایض با این تقاضا موافقت نموده اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد.
رئیس ـ موافقین با مرخصی آقای حبیبی قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
تصویب شد.
ـ شور ثانی لایحه تعیین شرایط وکالت وکلای عدلیه از ماده ۸
[ ۵ ـ شور ثانی لایحه تعیین شرایط وکالت وکلای عدلیه از ماده ۸ ]
رئیس ـ خبر کمیسیون قوانین عدلیه راجع به وکالت ماده هشت.
ماده ۸ ـ اشخاصی که قبل از اجراء این قانون اجازه نامه وکالت نداشته و بخواهند آنرا تحصیل نمایند در صورت دارا بودن شرایط مقرره دراین قانون باید با موافقت اداره وکالت و احصائیه وزارت عدلیه نزد یکی از وکلاء رسمی یا محدود درجه اول لااقل مدت یکسال عمل بنمایند. عمل مزبوردوره آزمایش نامیده می‌شود و جزء مدت مقرره در ماده (۲۵) این قانون محسوب نمی‌شود. ترتیب وکالت وکیل را در دوره آزمایش وزارت عدلیه معین می‌نماید.
تبصره ـ وزارت عدلیه می‌تواند اشخاصی را که مشمول مورد دوم ماده ۳ و مورد ۳ و ۴ و ۶ و ۷ ماده ۶ این قانون هستند از دوره آزمایش معاف بدارد.
رئیس ـ آقای جمشیدی.
جمشیدی ـ این عبارت که نزد یکی از وکلای رسمی یا محدود درجه اول این زائد است و در لایحه دولت بوده ولی پس از اصلاحی که در کمیسیون شد باید اینطور نوشته شود: نزد یکی از وکلای درجه اول و پیشنهاد می‌کنم اصلاح شود.
مؤید احمدی ـ (مخبر) ـ نظر آقا صحیح است برای اینکه در لایحه دولت وکیل رسمی و وکیل محدود بود بعد که در کمیسیون اصلاح شد و درجه اول شد و آن موضوع رفت باین قاعده اینجا هم باید اصلاح شود.
وزیر عدلیه ـ بنده هم موافقت می‌کنم.
رئیس ـ آقای عراقی.
عراقی ـ عرضی ندارم.
رئیس ـ آقای اعتبار
اعتبار ـ بنده یک قسمت نظرم همین بود که آقای جمشیدی فرمودند یکی هم راجع به اداره وکالت و احصائیه می‌خواستم آقای وزیر عدلیه توضیح بفرمایند که این دو اداره خواهد بود؟ یکی اداره وکالت و یکی اداره احصائیه یا خیر. یکی است.
وزیر عدلیه ـ یک اداره است چون عملش دو تا است و مرکب است این است که اسمش هم مرکب است.
رئیس ـ آقایانی که با ماده ۸ موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد ماده نهم
ماده ۹ ـ اشخاصی که می‌خواهند اجازه وکالت تحصیل نمایند باید به ادراه وکالت و احصائیه تقاضانامه بدهند ترتیب تقاضانامه را وزارت عدلیه تعیین خواهد نمود.
رئیس ـ موافقین با ماده نهم قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده دهم
ماده ۱۰ ـ اداره وکالت و احصائیه در ظرف دو ماه از تاریخ تقاضانامه باید عقیده خود را در رد یا قبول تقاضا و در صورت قبول نوع وکالت و درجه که برای تقاضا کننده در نظر گرفته بشمار الیه یا اقامتگاه قانونی قانونی او ابلاغ نماید در صورتیکه تقاضا کننده تسلیم به عقیده اداره مزبور باشد اجازه نامه در حدود مقررات این قانون صادر می‌شود. نسبت به تقاضای وکالت اتفاقی اداره وکالت و احصائیه باید باسرع اوقات تکلیف رد یا قبول تقاضا را معین نماید.
رئیس ـ آقای دکتر جوان
دکتر جوان ـ بنده تصور می‌کنم جمله نوع وکالت اینجا زائد است و نظر به خبر اول بوده برای این که در پیشنهاد اول برای وکالت انواعی قائل شده بودند رسمی و محدود و اتفاقی و از آن جهة اینجا نوع وکالت نوشته شده ولی در این خبر وکالت انواع ندارد بلکه درجات دارد اینجا اگر نوشته شود در صورت قبول درجه که برای تقاضا کننده در نظر گرفته بشمارالیه ابلاغ نماید بهتر است.
وزیر عدلیه ـ صحیح است عیب ندارد
مخبر ـ اشکال ندارد گرچه بعدش دارد که درجه را که در نظر گرفته‌اند.
رئیس ـ آقای وزیر عدلیه موافقند؟
وزیر عدلیه ـ بلی موافقم نوشته شود درجه را که در نظر گرفته‌اند.
رئیس ـ موافقین با ماده ۱۰ با این اصلاح قیام فرمایند.
(عده زیادی قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده یازدهم.
ماده ۱۱ ـ اشخاصیکه به تصمیم و تشخیص اداره وکالت و احصائیه تسلیم نیستند می‌توانند تا یک ماه پس از ابلاغ نظریه اداره مزبور به محکمه انتظامی رجوع و تقاضای رسیدگی نمایند ـ عرضحال مزبور در مرکز مستقیمأ به دفتر محکمه و در ولایات به دفتر یکی از محاکم محل اقامت شاکی تقدیم می‌شود و دفتر آن محکمه مکلف است در ظرف سه روز به محکمه انتظامی ارسال دارد.
رئیس ـ موافقین با ماده یازدهم قیام فرمایند.
(عده زیادی قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد ماده دوازدهم.
ماده ۱۲ ـ محکمه انتظامی نسبت به جهات اختلاف رسیدگی کرده و با در نظر گرفتن سوابق اخلاقی او رای مقتضی صادر و باداره وکالت و شاکی ابلاغ می‌نماید ـ رای مزبور غیر قابل تجدید نظر است.
رئیس ـ آقای نقابت
نقابت ـ در شور اول که این ماده مطرح بود بنده جمله عرض کردم آقای وزیر عدلیه توضیحی فرمودند که تا حدی رفع اشکال را می‌کرد برای این که این قسمت فراموش نشود زیرا مؤثر است در اینجا از این جهت بنده این را مجددأ عرض می‌کنم و آن این است که وقتی اختلاف حاصل شود بین وکیل و اداره احصائیه رفع اختلاف با حکمیت محکمه انتظامی است چون در مواد سابقه گفته شد وزارت عدلیه با بودن شرائط ممکن است جواز وکالت در درجه مخصوص به وکیل بدهد در هر صورت یک حالت اختیاری برای وزارت عدلیه قائل شده ممکن است محکمه انتظامی قول وکیل را تصدیق کند ولی از نظر اختیاری که برای وزارت عدلیه قائل شده‌اند رأی الزامی صادرنکنند بهمین لحاظ بنده معتقد بودم که این کلمه
(ممکن است)
را قدری درش تجدید نظر بفرمایند ولی حالا که گذشته است توضیحی که اقای وزیر عدلیه بفرمایند قضیه معلوم می‌شود که رفع اختلاف محکمه انتظامی که تشخیص قضیه را می‌کند بشود و دیگر آن اختیار تأثیری در رأی محکمه انتظامی نداشته باشد.
وزیر عدلیه ـ اینجا دو نکته منظور بوده است و هر کدام هم یک جهت مخصوصی دارد مسئله که ممکن است وزارت عدلیه اجازه وکالت بکسی بدهد یا ندهد آن از قبیل این است که ممکن است دولت یککسی را که فرضأ جامع شرایط استخدام است خدمت بهش بدهد یا ندهد این بنظر بنده یک مصالحی است که همیشه در نصب اشخاص ولو معرفی اسمش را بگذارید در نظر می‌گیرد مثل سایر کارهائی که اشتغال آن منوط به اجازه دولت است یک مصالح علیحده هم غیر از مراتب علمی در نظر دولت هست باید هم باشد اینجا آن نظر نیست راجع است به اصل لیاقت و درجه لیاقت است یک کسی است خودش را خیلی لایق میداند که به نظر اولیای احصائیه تسلیم نمی‌شود و شکایت می‌کند به محکمه انتظامی و محکمه انتظامی هم تشخیص می‌دهد که حرف این صحیح است و کاملأ لیاقت دارد یا لیاقت فلان درجه را دارد ولی وزارت عدلیه مجبور نیست که حالا چون محکمه انتظامی این را تشخیص داده است که صالح است حتمأ به او کار بدهد در صورتیکه ممکن است هیچ صلاح نباشد وکالت بکند.
رئیس ـ موافقین با ماده ۱۲ قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده سیزدهم
ماده ۱۳ ـ وکلاء عدلیه باید مطابق نظامنامه وزارت عدلیه قسم یاد نمایند.
رئیس ـ موافقین قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده چهاردهم
ماده ۱۴ ـ اجازه وکالت باید همه ساله مطابق تعرفه ذیل تمبر شود.
برای اجازه نامه وکالت درجه اول ۴۰۰ ریال
جواز وکالت درجه دوم ۲۰۰ ریال
جواز وکالت درجه سوم ۱۵۰ ریال
جواز وکالت درجه چهارم ۱۰۰ ریال
جواز وکالت درجه پنجم ۵۰ ریال
جواز وکالت اتفاقی هر دفعه ۱۰ ریال
رئیس ـ آقای دکتر جوان
دکتر جوان ـ بنده اینجا فقط یک تذکری داشتم تصور می‌کنم در کمیسیون هم این کلمه جواز این طور تصمیم گرفته شده که اجازه نامه شود بطور کلی ولی در این جا تفکیک کرده است برای درجه اول نوشته است اجازه نامه و برای سایر مراحل نوشته است جواز در صورتی که باید همه اش اجازه نامه باشد این است که بنده تصور می‌کنم که در کمیسیون هم اینطور تصویب شد که در تمام اینها کلمه جواز تبدیل شود به اجازه نامه.
وزیر عدلیه ـ بله بنظر بنده هم صحیح است.
مؤید احمدی ـ بنده هم موافقم.
رئیس ـ موافقین ماده ۱۴ با این اصلاح قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده پانزدهم
ماده ۱۵ ـ پس از انجام مقررات فوق اسم وکیل در مجله رسمی درج و در لوحه مخصوصی ثبت و در اطاق محاکم نصب می‌شود.
رئیس ـ تصویب شد. ماده ۱۶
(فصل دوم ـ تشکیلات وکلا)
ماده ۱۶ ـ وزارت عدلیه در هر محلی که مقتضی بداند کانون وکلا (مجمع وکلا) تشکیل خواهد داد.
رئیس ـ آقای روحی
روحی ـ بنده عقیده‌ام این است که این کاری است که مربوط بخود وکلاست حالا اینکه وزارت عدلیه بخواهد در هر جا یک کانون وکلا تشکیل بدهد این یک چیز زائدی است و بعلاوه هم اگر بخواهند این کار را بکنند در نظامنامه می‌توانند مقرراتی ذکر کنند ولی در قانون اسم کانون بنظر بنده ضرورت نداشته و یک چیز زائدی است.
وزیر عدلیه ـ همه چیز را نمی‌شود یک نظامنامه برایش وضع کرد بعضی قسمت‌ها هست که بایستی قانونی باشد یا نظامنامه متکی به قانون باشد چون نظر وزارت عدلیه این است که کانون وکلا باید شخصیت مستقل و شخصیت حقوقی داشته باشد پس شخصیت بدون قانون نمی‌شود از این جهت در قانون ذکر شده و البته جزئیاتش به وسیله نظامنامه حل می‌شود.
رئیس ـ موافقین با ماده ۱۶ قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده ۱۷
ماده ۱۷ ـ کانون وکلا مؤسسه ایست ملی و دارای شخصیت حقوقی از حیث نظامات تابع وزارت عدلیه و از نظر عوائد ومخارج مستقل می‌باشد.
رئیس ـ موافقین با ماده هفدهم قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده هجدهم
ماده ۱۸ ـ وظایف کانون بقرار ذیل است
۱ ـ نظارت در اعمال وکلا و تهیه موجبات ترقی علمی و اخلاقی آنها
۲ ـ معاضدت قضائی (تعیین وکیل برای اشخاص معسر یا بی بضاعت)
۳ ـ راهنمائی و تعلیمات به اشخاصی که در عدلیه با اداره ثبت مراجعه دارند و از قوانین بی اطلاع هستند.
رئیس ـ موافقین با ماده ۱۸ قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده ۱۹
ماده ۱۹ ـ کانون هر محل به وسیله هیئت مدیره اداره خواهد شد هیئت مدیره مرکب است از رئیس و ۵ الی ۱۲ نفر عضو که از بین وکلا برای مدت دو سال مطابق نظامنامه انتخاب می‌شوند. اعضاء هیئت مدیره باید حتی الامکان از وکلای درجه اول یا دوم باشند در غیبت رئیس وظایف مربوطه را نایب رئیس انجام خواهد داد و انتخاب او از وظایف رئیس است.
رئیس ـ موافقین قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده ۲۰
ماده ۲۰ ـ رئیس کانون هر محل را وزارت عدلیه از بین وکلای محل یا از مستخدمین قضائی یا ادرای تعیین می‌نماید.
رئیس ـ موافقین برخیزند
(اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده ۲۱
ماده ۲۱ ـ دفاتر و اوراق راجع به وکالت باید مطابق نمونه‌ای که کانون مرکز تعیین می‌نماید تهیه شود عوائد حاصله از کانون هر محل به مصرف خود آن کانون خواهد رسید.
رئیس ـ موافقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد ماده ۲۲
ماده ۲۲ ـ وکلاء عدلیه مکلفند همه ساله در سه دعوای حقوقی بعنوان معاضدت قبول وکالت نمایند و چنانچه موکل محکوم له واقع شود حق الوکاله قانونی از آنچه وصول شود به او پرداخته خواهد شد. خمس حق الوکاله متعلق بکانون است.
رئیس ـ موافقین برخیزند
(اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده بیست و سوم
ماده ۲۳ ـ کسانیکه بضاعت تأدیه حق الوکاله ندارند می‌توانند از کانون تقاضای معاضدت نماینده مشروط باینکه دعوی با اساس و راجع به شخص تقاضا کننده باشد طرز تقاضا و سایر شرایط لازمه برای معاضدت قضائی را وزارت عدلیه به موجب نظامنامه معین خواهد نمود.
رئیس ـ آقای اورنگ
اورنگ ـ یک کلمه بضاعت در اول این ماده است که بنده تصور می‌کنم که اگر این لفظ را بردارند بجای آن لفظ قدرت را بگذارند بهتر است.
وزیر عدلیه ـ بله صحیح است
مخبر ـ بنده هم قبول می‌کنم
رئیس ـ موافقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد.
ـ تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر داخله
[ ۶ ـ تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر داخله ]
رئیس ـ آقای وزیر داخله
وزیر داخله ـ البته خاطر محترم آقایان از احتیاجات روز افزون بلدیه‌ها مستحضر است که هر روزه اصلاحات بیشتری می‌شود واین را برای اطلاع آقایان عرض می‌کنم از یکسال باینطرف وضعیت بلدیه‌های ما در ولایات خیلی بهتر شده است عواید هم خوب جمع آوری می‌شود و پرگرامی هم داریم که در جاهائی که بلدیه هست یک اصلاحات بیشتری بکنیم حالا چیزی که مورد احتیاج ما شده است این است که بلدیه‌های اهواز و شیراز و کرمان و زنجان محتاج بیک مساعدت هائی است که باعایدات جاری آنها ممکن و میسر نیست که آن اصلاحات منظوره انجام شوددومیلیون ریال برای این بلدیه‌ها درنظرگرفته شده است هشتصد هزار ریال برای اهواز پانصد هزار ریال برای کرمان پانصد هزار ریال برای شیرازو دویست هزار ریال برای زنجان که در نظر گرفته شده است استقراض شود این است که لایحه آن تقدیم می‌شود. یک لایحه دیگری هم هست راجع به اصلاحات شهر بندر گز آنجا هم یک باطلاقهائی در شهر است و یک اصلاحاتی که از نقطه نظرصحی نهایت درجه لوزم را دارد و برای انجام این اصلاحات درنظرگرفته شده است سیصد و پنجاه هزار ریال به بلدیه آنجا قرض داده شود این دو لایحه تقدیم می‌شود که تصویب بفرمایند.
رئیس ـ ارجاع می‌شود به کمیسیون
ـ بقیه شور دوم لایحه شرایط وکالت وکلای عدلیه
[ ۷ ـ بقیه شور دوم لایحه شرایط وکالت وکلای عدلیه ]
فصل سوم ـ حقوق و وظائف
ماده ۲۴ ـ وکلاء مکلفند نظاماتی را که وزارت عدلیه برای آنها معین می‌نماید متابعت کنند.
رئیس ـ موافقین با ماده ۲۴ قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
تصویب شد. ماده بیست و پنج
ماده ۲۵ ـ با احراز شرایط ذیل وکیل می‌تواند با اجازه نامه وکالت بالاتر نائل گردد:
۱ ـ اشتغال وکالت لااقل در مدت دو سال در درجه که برای او تعیین گردیده
۲ ـ حسن انجام وظیفه در محاکم مربوطه و حسن انجام معاضدت هائی که به او رجوع شده
۳ ـ ترقی علمی و عملی در امر وکالت
تبصره ـ محکومیت انتظامی از درجه سه به بالا یکسال بر مدت مقرره در مورد یک این ماده می‌افزاید
رئیس ـ آقای اورنگ
اورنگ ـ بنده راجع بماده بیست و پنج یک کلمه عرض می‌کنم اینجا که می‌نویسد به اجازه نامه وکالت بالاتر نائل گردد. اجازه نامه را بردارند و نوشته شود به درجه وکالت بالاتر نائل گردد. گمان می‌کنم بهتر باشد.
وزیر عدلیه ـ بلی این عبارت بهتر است.
مخبر ـ بنده هم موافقم
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد. ماده بیست وشش
ماده ۲۶ ـ وکلاء مکلفند در موقع محاکم حاضر شوند مگر اینکه عذر موجهی از قبیل فوت یکی از اقرباء نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم و یا ابتلاء به مرضی که مانع از حرکت و یا اینکه حرکت جهة او مضر تشخیص شود و همچنین در مواردی که موانع طبیعی از قبیل سیل و زلزله مانع از حرکت او باشد ـ در صورتیکه عدم حضور وکیل برای جلوگیری از تقویت حقی از موکل بوده تخلف مزبور منشاء اثر انتظامی نخواهد بود. اطلاع وکیل به محکمه در باب عذری که برای عدم حضور او پیدا شده معتبر است مگر آنکه خلافش ثابت شود.
رئیس ـ آقای اورنگ
اورنگ ـ یک کلمه در ذیل ماده بیست و شش است در آنجا می‌نویسد وکیل برای جلوگیری از تقویت جقی بهتر این است که نوشته شود (فوت حقی) بهتر است سهل التناولتر است آقای وزیر عدلیه هم با این معنی موافقت دارند.
وزیر عدلیه ـ صحیح است
مخبر ـ بنده هم موافقت دارم
رئیس ـ آقایانی که با ماده ۲۶ با این اصلاح موافقت دارند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
تصویب شد. ماده بیست و هفت
ماده ۲۷ ـ در صورتی که وکیل در دو یا چند محکمه احضار شده و جمع بین اوقات ممکن نباشد باید حضور در دیوان جزا و دیوان جنائی را مقدم بدارد و در سایر محاکم در محکمه که وقت آن زودتر ابلاغ شده حاضر شود در این صورت وکیل مکلف است نسخه ثانی اخطار اول را به لایحه که برای اعتذار به محکمه بعدی می‌فرستد ضمیمه نماید والا غایب محسوب خواهد شد.
رئیس ـ آقای دکتر جوان
دکتر جوان ـ راجع به قسمت ذیل ماده ۲۷ بنده تذکری داشتم که لازم دانستم عرض کنم بنده تصور می‌کنم اینجا کلمه تصدیق دفتر اضافه شود مکمل تر خواهد شد چون اینجا می‌نویسد: اگر به وکیل قبلأ در یک محکمه دیگری اخطار شده باشد بعد برای اینکه در آن محکمه عذرش را ثابت کند باید آن اخطار دوم را ارائه بدهد در صورتی که اغلب اتفاق می‌افتد که وکیل وقتی که اخطار محکمه را دیده اخطار کتبی نموده یعنی وکیل اخطاری برایش در بین نبوده است که نسخه ثانی را ضمیمه کند و اغلب در صورت جلسه است مگر در عضی مواقع که اخطار از طرف محکمه می‌شود این است که اینجا بنده عقیده دارم بعد از نسخه ثانی اخطار اول اضافه شود یا تصدیق دفتر
وزیر عدلیه ـ با این اصلاح بنده هم موافقم
مخبر ـ بنده هم موافقت دارم اصلاحش می‌کنیم یا تصدیق دفتر
رئیس ـ موافقین با ماده ۲۷ قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد. ماده بیست و هشت قرائت می‌شود.
ماده ۲۸ ـ وکلائ که حق وکالت در توکیل دارند نمی‌توانند به هیچ عذری از حضور در جلسه مقرر معذور گردند و اگر در یک ساعت در دو محکمه دعوت شده باشند باید به یکی از دو محکمه که نسبت به دعوی مطروح در آنجا وکالت در توکیل دارند وکیل بفرستند و در دیگری خود حاضر شوند.
رئیس ـ موافقین با ماده ۲۸ قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد. آقای وزیر امور خارجه.
ـ تقدیم چند فقره قرار داد از طرف آقای وزیر امور خارجه
[ ۸ ـ تقدیم چند فقره قرار داد از طرف آقای وزیر امور خارجه ]
وزیر امور خارجه (آقای کاظمی) ـ بنده اجازه می‌خواهم در سه موضوع خاطر نمایندگان محترم را متوجه سازم
(بفرمائید)
اولا آقایان استحضار دارند که تکلیف قسمتی از سر حدات بین دولت شاهنشاهی و دولت افغانستان معین نبود و در یک قسمتی هم که معین شده بود پاره اختلافات نظر بین دولتین موجود بود که حل آن از طرق عادی مستقیم امکان نیافت و بالاخره دولتین موافقت نمودند که حل قضیه به حکمیت دولت ترکیه محول شود و قرار دادی در کابل برای اجرای آن مقصود در اسفند ۱۳۱۲ به امضاء رسید و در سال گذشته حکم دولت ترکیه به اتفاق مأمورین ایرن و افغانستان در سر حد حاضر شدند و بالاخره در اردیبهشت امسال رأی حکمیت صادر و به دولتین ابلاغ گردید اینک یک لایحه در این باب تقدیم می‌شود که ملاحظه می فرمائید دولت مصمم است در صورت تصویب این لایحه در مجلس شورای ملی به فوریت آنرا به موقع اجرا بگذارد و نصب علائم سرحدی از طرف مأمورین دولتین در پائیز و زمستان امسال خاتمه یابد و باین ترتیب اختلافات سرحدی بین دولتین دوست و همسایه به صورت قطعی تصفیه و وسیله تشیید مبانی مودت بین دو مملکت بنحو اکمل فراهم گردد.
ثانیأ خاطر آقایان از موضوع مراجعه دولت دوست و همسایه ما عراق به جامعه ملل مستحضر است دولت شاهنشاهی همیشه ساعی بود این مطلب را خاطر نشان نماید که هیچ طمعی به خاک عراق ندارد (صحیح است) و هیچ منظوری را جز اجرای حق و عدالت خواهان نیست و همیشه مشتاق است بوسیله مذاکرات مستقیم راه حل برای رفع اختلاف بدست آورد
(صحیح است)
خوشبختانه این اظهارات و توضیحات مکرر دولت شاهنشاهی چه در طهران و چه در ژنو و چه در بغداد تأثیرات خود را بخشیده و هیئت نمایندگان محترم دولت عراق بریاست وزیر امور خارجه آن دولت در ۱۴ مرداد به طهران وارد شده و تا دوم شهریور در پایتخت و مملکت ما اقامت فرمودند. خوشوقتی ما از ملاقات و مذاکرات با دوستان خود فوق العاده بود و مخصوصأ بیشتر خوشوقتی از این جهت بود که خوشبختانه در نتیجه مذاکرات بسیار صمیمانه و دوستانه محظورات و مشکلات طرفین کاملأ مشهود و سوء تفاهماتی که در سنوات متمادیه ایجاد شده بود رفع و حسن نیت و خیر خواهی و بی طمعی و حق شناسی دولت شاهنشاهی بر نمایندگان محترم عراق واضح و روشن گردید و چون اساس تمام معاهدات و قرار دادها ایجاد حسن تفاهم بین طرفین و وجود اعتماد متقابل و اطمینان به یکدیگر است با نهایت مسرت می‌توانم در این مجلس محترم بعرض برسانم که این اساس فعلأ بر قرار شده و اینجانب که فردا صبح عازم ژنو می‌شوم در انجا با نماینده محترم دولت عراق برای تنظیم عهد نامه‌های لازم مذاکره و امیدوارم بزودی عهود و قرار دادهائی که مورد احتیاج طرفین است روی اساس دوستی و صمیمیت و حسن تفاهم کامل و معاضدت به یکدیگر تنظیم و انعقاد یافته و تقدیم مجلس شورای ملی بشود.
ثالثأ ـ نمایندگان محترم مسبوق هستند که مدت عهد نامه تجارتی ما با دولت شوروی در دو ماه قبل منقضی گردید و مذاکراتی که از چند ماه قبل به این طرف در طهران مسکو برای تنظیم و انعقاد عهد نامه جدید تجارت و اقامت و بحر پیمائی وهمچنین چند قرار داد لازم دیگر در جریان بود مداومت داشته و دو روز قبل بحسن ختام مؤدی گردید. موافتهائی که حاصل شده یکی: امضای عهد نامه تجارت و اقامت و بحر پیمائی و پرتکل و چهار مراسله متبادله ضمیمه آن است و دیگر: قرار داد راجع به مبارزه با ملخ و قرار داد راجع بدفع آفات و مبارزه با امراض نباتی وقرار داد صحی و بیطاری در پرتکلهای ضمیمه آنست که اینک لایحه آنها تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود. در همان روز امضای این عهد نامه و قرار دادها موافقت نامه و کنتراتهائی هم بین وزارت مالیه و نمایندگی تجارتی دولت شوروی در طهران امضاء گردید که به موجب آنها در امسال ۱۸۰ میلیون ریال از دولت شوروی اجناس می‌خریم و یکصد و هشتاد میلیون ریال هم به دولت شوروی اجناس می‌فروشیم و در دو سال دیگر دوره این عهد نامه تجارتی پیش بینی می‌شود که هر سالی در حدود ۲۰ میلیون ریال بر آنچه امسال معامله می‌شود افزوده گردد. به این ترتیب ملاحظه می فرمائید که در حقیقت روابط مادی دو مملکت در مدت سه سال کاملأ تامین گردیده و سعی شده است که اساس معاملات و امور اقتصادی ما با همسایه دولت خودروی اساس شایسته و متناسب با مقتضیات امروزه ومصالح و منافع طرفین استوار باشد. امیدواری کامل حاصل است همانطور که روابط و دادیه ما با همسایه شمالی خود روز به روز در توسعه و تشیید می‌باشد روابط اقتصادی و تجارتی ما هم در نتیجه انعقاد این موافقتها پیوسته در توسعه بوده و هر دو مملکت از منافع و فوائد آن کاملأ بهره مند گردند
(صحیح است).
رئیس ـ البته همه آقایان می دانند که هیچ مسئله مهمتر از این نیست برای ایرانیان مخصوصأ برای مجلس شورای ملی که ببیند دولت قویشوکت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی روابط خود را با تمام دول خارجه و همسایگان بطوری که اسباب رضایت طرفین باشد فراهم کند
(صحیح است)
و از روی انصاف نمی‌توان این مسئله را انکار کرد در این مدتی که مخصوصأ مدت قلیل آنچه اقدامات مقتضی بوده است برای حسن این روابط از طرف دولت شاهنشاهی بعمل آمده است
(صحیح است)
البته بعضی از آنها را آقای وزیر امور خارجه فرمودند و شاید خیلی چیزهای دیگر هم باشد که انها را نفرمودند و این مسئله موجت نهایت شکر گذاری و حق گذاری برای مردم ایران است که می‌بینند واقعأ دولت همایونی شاهنشاهی دقیقه را از امور فروگذار نکرده‌اند
(صحیح است)
و طوری روابط را با همسایگان خودشان اصلاح فرموده‌اند که تمام سوء تفاهماتی که شاید از مدتها باقی بوده بخوبی اصلاح شده است
(صحیح است)
و امروز را می‌توان واقعأ تبریک گفت برای نتایجی که از اقدامات دولت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی حاصل شده است و امیدوارم که اقدامات و اهتمامات دولت همیشه اسباب افتخار و سربلندی این مملکت باشد (انشاءالله) و اسباب آسایش ایرانیها و رضایت همسایگان و خود ما فراهم گردد
(صحیح است)
مسافرت آقای وزیر امور خارجه هم انشاءالله بخیر و خوشی منتظریم انجام گرفته نتایج خبر آنرا بعد از مراجعت به سلامتی به مجلس شورای ملی اطلاع بدهند.
ـ موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
[ ۹ ـ موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه ]
رئیس ـ اگر اجازه می فرمائید جلسه را ختم کنیم جلسه آتیه روز یکشنبه ۱۶ شهریور سه ساعت قبل از ظهر دستتور لوایح موجوده
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ حسن اسفندیاری