مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ خرداد ۱۳۳۹ نشست ۴۱۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۴۱۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز یک‌شنبه ۸ خرداد ماه ۱۳۳۹
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت‌مجلس
۲ - سؤال آقای ابتهاج راجع به ساختمان فرودگاه رشت و جواب آقای معاون وزارت راه
۳ - سؤال آقای خلعتبری راجع به افزایش عوارض شهرداری شهر بابل و جواب آقای معاون وزارت کشور
۴ - سؤال آقای خلعتبری راجع به برنامه مبارزه با امراض گاوی و جواب آقای معاون وزارت کشاورزی
۵ - طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به تشکیل سازمان نقشه‌برداری کشور
۶ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
۷ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دادگستری
۸ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به اجازه دریافت چهارصد میلیون ریال از بانک ملی برای ساختمان‌های نیمه تمام وزارت جنگ و ارسال به مجلس سنا
۹ - طرح و تصویب یک فوریت گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به نحوه پرداخت کمک هزینه تحصیلی دانشجویان
۱۰ - طرح گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به اصلاح قانون اعزام محصل به خارجه و تصویب آن
۱۱ - طرح گزارش شور اول کمیسیون فرهنگ راجع به اعطای پایه دانشیاری به معلمین فعلی دانشکده معقول و منقول تهران
۱۲ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون گمرکات راجع به تبدیل نام پلیس گمرک به سازمان نگهبانی و انتظامی گمرکات
۱۳ - طرح گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به نحوه پرداخت کمک هزینه تحصیلی دانشجویان و ارسال مجدد به کمیسیون
۱۴ - بیانات بعد از دستور - آقای دولت‌آبادی
۱۵ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس دو ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱ - تصویب صورت‌مجلس
نایب‌رئیس - صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود:
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین بااجازه - آقایان: قوام - دادگر - دکتر امین - پناهی - سنندجی - بزرگ ابراهیمی - غضنفری - ذوالفقاری - خرازی - اریه - محمودی - آقایان - برومند - اورنگ - مهندس جفرودی - تیمورتاش - اعظم زنگنه - قراگزلو - مهندس هدایت - دکتر عمید - رامبد - دکتر سید امامی - حشمتی - دکتر اصلان افشار - کورس - کدیور - صادق بوشهری - بوربور - دولتشاهی.
غائبین بی‌اجازه - آقایان: دکتر طاهری - قرشی - مهندس فیروز.
رئیس - نسبت به صورت‌مجلس نظری هست؟ آقای صدرزاده.
صدرزاده - اصلاحات عبارتی هست که اصلاح کرده و به تندنویسی می‌دهم.
رئیس - بسیار خوب دیگر نظری نیست؟ آقای امیدسالار.
امیدسالار - اصلاحاتی در بیانات بنده هست که می‌دهم به تندنویسی.
رئیس - بدهید. دیگر نظری نیست (اظهاری نشد). صورت‌مجلس جلسه قبل تصویب شد.
۲ - سؤال آقای ابتهاج راجع به ساختمان فرودگاه رشت و جواب آقای معاون وزارت راه
رئیس - سؤالات مطرح است. آقای ابتهاج.
ابتهاج - درست به خاطر ندارم ولی گمان می‌کنم در حدود بیست و پنج سال قبل شاید هم متجاوز. یک هواپیمایی در ایران از طرف آلمان‌ها به نام یونکرس دایر شد که در بعضی خطوط ایران هواپیمایی می‌کرد و از جمله بین تهران و بندر پهلوی (دکتر دیبا - تبریز هم داشت) و تبریز هم بود. در واقع می‌شود گفت که از ۲۵ سال قبل فرودگاهی در پهلوی بود و هواپیماها مسافر می‌بردند از دوازده سال قبل که شرکت هواپیمایی ایران دایر شد علاوه بر بندر پهلوی در رشت هم خط هوایی دایر شده و مسافر حمل می‌کردند و مردم اقلاً در فصل تابستان که زمین‌های فرودگاه خشک و قابل فرود آمدن بود استفاده می‌کردند خوشبختانه یا متأسفانه نمی‌دانم چه عرض بکنم سه سال و خرده‌ای قبل از طرف سازمان برنامه یک دعوتی شد از نمایندگان گیلان و سناتورها و به ما اظهار شد که چون اعتبار برای ساختن فرودگاه در گیلان برای یک فرودگاه بیشتر نیست به این جهت آقایان بین خودتان توافق بکنید که یا در رشت یا در بندر پهلوی یک فرودگاه ساخته شود بنده برای رفاه حال گیلانی‌ها با وجود این که نماینده بندر پهلوی بودم صرف‌نظر کردم از بندر پهلوی و موافقت کردیم که فرودگاه را در رشت بسازند که تمام گیلانی‌ها استفاده کنند به ما وعده دادند که در ظرف یک مدت کوتاهی که از یک سال تجاوز نخواهد کرد این فرودگاه ساخته خواهد شد و مثل این که چند ماه بعد اعلان مناقصه‌ای دادند و مقاطعه‌کاری پیدا شد و شروع کردند به ساختن فرودگاه، امروز سه سال از آن جلسه می‌گذرد و دو سال است که مقاطعه‌کار مشغول ساختمان این فرودگاه است و بنده یک بار دیگر هم مزاحم وزارت راه شدم از قراری که بنده تحقیق کردم هزینه ساختمان این فرودگاه بالغ بر سه میلیون تومان می‌شود ولی متأسفانه اعتباری که برای این کار منظور شده بود بیش از پنج میلیون ریال یا ۵۰۰ هزار تومان نبود که به‌هیچ وجه برای ساختن فرودگاه تکافو نمی‌کرد و بعد شنیدم اعتبار را برده‌اند بالا حالا نمی‌دانم چه مبلغ هست ولی می‌دانم که در آنجا عملیات به کندی پیش می‌رود و نتیجه این شده که همان تابستان هم که مردم می‌توانستند به وسیله هواپیما به گیلان مسافرت بکنند به کلی از بین رفته و به نام این که در رشت فرودگاه ساخته می‌شود الآن هیچ هواپیمایی قادر نیست در آنجا فرود بیاید و با نهایت تأسف در همان موقع بنده اعتراض کردم و به امتیاز انحصاری که داده شده به شرکت هواپیمایی، بنده هر قدر فریاد کردم که این کار غلط است در هر امتیازی یک فرجه و یک مهلتی باید به آن دارنده امتیاز داده بشود که اگر در فاصله آن مدت در فلان خط یا معدنی که امتیازش را گرفته عملیاتی را شروع نکردند در آن قسمت لامحاله امتیاز باطل است، الآن بنده نمی‌دانم ولی یک سال قبل باشگاه هواپیمایی ایران مجهز برای این کار بود و هواپیماهای حسابی و کوچکی داشت و می‌توانست به آنجا مسافر حمل کند ولی به واسطه انحصاری بودن این حق برای شرکت هواپیمایی مجاز به حمل مسافر نبود و الآن نمی‌شود ایراد گرفت که چرا هواپیمایی دایر نمی‌کند عذر آنها این است که فرودگاه نداریم بنده از جناب آقای مهندس مشایخی معاون محترم وزارت راه که الآن تشریف می‌آورند جواب می‌دهند توقع ندارم از این که بگویند قراردادی بستیم و الآن زه‌کشی شده است و یک جواب مجملی به بنده مرحمت بفرمایند انتظار دارم یک جواب مطمئنی بدهند که ببینم سال دیگر دو سال سه سال دیگر این فرودگاه قابل استفاده خواهد شد و به چه نحو می‌شود این خط را دایر کرد یعنی شرکت هواپیمایی را می‌شود وادار کرد با داشتن این حق انحصاری در این خط مبادرت به حمل مسافر بکند و ضمناً بنده تذکر می‌دهم از این که دو سه بار راجع به پل غازیان سؤال کرده بودم وعده‌هایی که به بنده جناب ایشان مرحمت می‌فرمودند که دو سه ماه دیگر این کار تمام خواهد شد در صورتی که هر وقت می‌رفتم به بندر پهلوی و با مقاطعه‌کار صحبت می‌کردم می‌گفت تا شش ماه دیگر اثاثیه ما وارد می‌شود این است که تمنی می‌کنم جوابی که می‌دهید فرمالیته نباشد.
رئیس - آقای مهندس مشایخی.
معاون وزارت راه (مهندس مشایخی) - بنده از نماینده محترم تشکر می‌کنم که توجهی به مسئله فرودگاه رشت فرمودند و دو تا سؤال مطرح فرمودند در جواب سؤال اولی بنده عرض می‌کنم که بودجه را فراهم کردیم و در آخر امسال فرودگاه حاضر خواهد شد قرارداد این کار در بهمن ۳۷ منعقد شده و در آخر ۳۸ هم موعد تحویل فرودگاه بوده است منتهی چون زمین‌ها باتلاقی است و امسال بارندگی زیادتر از سال‌های قبل بوده برای زه‌کشی آنجا دچار اشکالاتی شدند و مطابق نقشه‌ای که ملاحظه می‌فرمایید (نقشه‌ای را ارائه دادند) این عملیات زه‌کشی از خود ساختمان فرودگاه زیادتر نمی‌شود زیرسازیش تمام شده جمع کل عمل ۱۱۷۰ متر است که ۷۰۰ متر تمام شده منتهی همان طوری که عرض کردم بارندگی‌های زیاد که آمد عمل را کند کرد ولی هیچ نوع مسامحه‌ای نشده و در آخر تابستان امسال آن ۴۰۰ متر دیگر تمام خواهد شد و فرودگاه برای حمل مسافر آماده می‌شود، راجع به پل غازیان هم بنده
هیچ وقت وعده بی‌خودی ندادم در همان موقع که عرض کردم در موقع خودش تمام خواهد شد و الآن پل غازیان به کلی تمام شده و این عمل مشکل و بسیار دقیق بدون این که خساراتی وارد شود یا این که عبور و مرور را لنگ بکند در کمال خوبی تمام شده.
رئیس - آقای ابتهاج.
ابتهاج - بنده از این وعده صریحی که آقای مهندس مشایخی دادندکمال تشکر را دارم امیدوارم گرچه آن موقع اینجا نیستم که اگر دو مرتبه احتیاج پیدا شد و تخلفی شد سؤال بکنم ولی یقین دارم دنبال این کار را بعد از دو سئوالی که بنده کردم خواهند گرفت و من خواستم توجه وزارت راه را به یک نکته جلب بکنم و آن عواید سرشاری است که از گیلان به صندوق دولت وارد می‌شود از طریق مالیات و اگر شما این عوارض بنزینی که در روز اول برای اسفالت و ساختن جاده‌ها گرفتید اگر سهم گیلان را استخراج کنید ملاحظه خواهید کرد که مبلغ مهمی از گیلان گرفته شده ولی متأسفانه به گیلان توجهی نشده و حداکثر ما ۴۲ کیلومتر جاده اسفالته داریم و بقیه تمام به همان وضع سابق باقی است امیدوارم با همان نیتی که دارید نسبت به گیلان توجه مخصوص بکنید.
۳ - سؤال آقای خلعتبری راجع به افزایش عوارض شهرداری شهر بابل و جواب آقای معاون وزارت کشور
رئیس - آقای خلعتبری.
ارسلان خلعتبری - سؤال بنده راجع به عوارض شهرداری بابل است عده‌ای به بنده نامه‌ای نوشته‌اند و تذکر داده‌اند که عده‌ای از کسبه که تاکنون عوارض نمی‌پرداخته‌اند ولی یک مرتبه همه اینها پنجاه و شصت فقره از صنوف عوارض باید بدهند نوشته‌اند با این که اعلیحضرت همایونی دستور داده‌اند که از قند و شکر عوارض گرفته نشود مع‌الوصف عوارض قند و شکر را که تنی یک صد ریال می‌دادیم حالا تنی یک هزار ریال کردند یعنی ده برابر عوارض قند و شکر را در یک شهر اضافه کردند نوشته‌اند که از لوازم اتومبیل و تراکتور که تنی ۱۰۰ ریال بوده حالا هر تنی ۷۵۰ ریال شده تقریباً ۵/۷ برابر عوارض مفتول و آهن‌آلات هر تنی ۵۰ ریال بوده حالا ۳۵۰ ریال شده یعنی هفت برابر سیمان عوارض نداشته حالا ۱۰۰ ریال شده نخ پشمی ۵۰۰ ریال بوده شده ۱۰۰۰ ریال مردم می‌خواهند ببینند علت این که عوارض در یک شهری چرا یک مرتبه پنج برابر و ده برابر و بیست برابر اضافه شده علت چیست علت اجرایش چیست و وزارت کشور چرا این افزایش را تصویب کرد آن هم ده برابر مطالب دیگری دارم که بعداز توضیح به عرض می‌رسانم.
رئیس - آقای فرهودی.
معاون وزارت کشور (فرهودی) - راجع به عوارض شهرداری بابل که نماینده محترم سؤال فرمودند سابقه‌اش این است، از چندی پیش شهرداری بابل تقاضا کرد که من برای پیشرفت برنامه‌های عمرانی مخصوصاً اسفالت خیابان‌های خاکی و تکمیل شبکه برق یعنی بردن برق به نقاطی که شبکه نداشته است و همچنین تأمین بودجه کارمندان و رفتگران که مطابق قانون اخیر پاره‌ای حقوق به آنها افزوده شده اعتباری ندارم و دچار کسر بودجه هستم برای تأمین این کسر بودجه تقاضایی از طرف استاندار مازندران شد که آقای استاندار معروف حصور آقایان هست و مرد بی‌غرض و خادمی است (صحیح است) در جلسات متعدد با حضور معتمدین محل بابل نشستند و رسیدگی کردند در نتیجه بر مقداری از عوارض سابق افزودند و چند موضوع را عوارض تازه وضع کردند مطابق ماده ۴۲ قانون شهرداری‌ها به وزارت کشور ارجاع شد اما آن طوری که به نماینده محترم اطلاع داده‌اند اولاً موضوع این که چندین برابر شده درست نیست البته پورسانتاژی اضافه شده ثانیاً اشیاء و کالاهایی هم که مورد این عوارض قرار گرفته از نوع احتیاجات عامه افراد نیست مثلاً عسل از تنی ۲۵۰ ریال به تنی ۳۵۰ ریال یا تخم پنبه از تنی ۱۰۰ ریال به تنی ۱۵۰ ریال یا پر مرغ و مرغابی از تنی ۳۰۰ ریال به تنی ۵۰۰ ریال ترقی یافته برای بعضی کالاهای دیگر هم که عوارض نداشته عوارض وضع کردند مانند روغن کنجد و چوب گردو و روده و موی خوک و به‌دانه، اما یک طبقاتی هستند که در حقیقت اصناف بازرگانی هستند که آنها تا به حال در دادن عوارض شهرداری شرکت نمی‌کردند عوارض متناسبی وضع شده که مثلاً صنف بازرگان ماهیانه ۳۰۰ ریال بزاز درجه یک ماهیانه ۲۰۰ ریال خرازی فروش درجه یک ماهیانه دویست ریال قناد درجه ۱ ماهیانه ۲۰۰ ریال و همین طور از این نوع اشخاص، راجع به قند و شکر هم که فرمودید در این فهرست نیست تصور می‌کنم در این گزارشی که خدمتتان داده شده اشتباه شده است معذلک این مسئله را تحقیق می‌کنم، اما روی هم رفته این عوارض نه عنوان چند برابر داشته نه به کالاهای مورد احتیاج عمومی بسته شده و دلیل وضعش هم تأمین کسر بودجه شهرداری بابل آن هم به
تقاضا و پافشاری خود شهرداری بابل و معتمدین محل و هم مطابق ماده ۴۲ قانون شهرداری‌ها بوده است.
رئیس - آقای خلعتبری.
ارسلان خلعتبری - بنده به شخص آقای استاندار مازندران جناب آقای ذوالفقاری کمال اطمینان را دارم و حقیقتاً یکی از بهترین انتخاباتی بوده است که دولت می‌توانست از لحاظ یک استاندار بکند بسیار مرد شریفی است و تمام مردم هم از ایشان راضی‌اند ولی از لحاظ انتقاد هم بنده حق دارم عملی که ایشان تصویب فرموده باشند انتقاد کنم و ایشان را هم راهنمایی بکنم در مورد عوارض فکر بنده این است که آن چیزی که تاکنون توجه نشده است موضوع مالیات و عوارض است زیرا هزینه زندگی را بالا می‌برد و آن کسی که می‌پردازد به حساب مصرف‌کننده و صاحب‌کار می‌گذارد دلیلش را عرض می‌کنم الآن در کمیسیون کشاورزی یک قراردادی هست برای یک سدی که مقاطعه‌کار می‌خواست از مالیات مقاطعه‌کاری معاف باشد در کمیسیون کشاورزی با این فکر مخالفت شد و صحبت کردند با آنها، آنها گفتند که اگر این را کم بکنید و این معافیت ازبین نرود من ناچارم آن را روی اصل مبلغ مقاطعه بکشم این بهترین دلیل است وقتی یک کسی اضافه می‌پردازد این را می‌برد به اصل مبلغ قرارداد اضافه می‌کند و حالا هم جناب آقای فرهودی آن عوارضی که در شهر اضافه می‌شود آن عوارض تحمیل به مصرف‌کننده می‌شود و اگر تمامش تحمیل نشود یک مقدار زیادی می‌شود و جنابعالی و آقایان توجه می‌فرمایید که وضع شهرها و دهات ما با تهران تفاوت دارد تهران پول زیاد دارد خریدار زیاد هم دارد و حساب پول و خرید را ندارند هرچه عرضه بشود می‌خرند اما در شهرستان‌ها خریدار کم است درآمد کم است کسر پول هست بنابراین آن کاسبی که شما در تهران حسابش را می‌فرمایید در خیابان‌های کوچک تهران که خیلی هم پرت است از خیابان پهلوی تبریز وضعش بهتر است چون من پارسال رفتم آنجا دیدم در شهرستان‌ها آن حسابی که ما در مرکز می‌کنیم غلط است بنابراین وقتی شما عوارض را ده برابر می‌کنید چطور انتظار دارید که هزینه زندگی بالا نرود آن وقت از پنجاه رقم شصت رقم عوارض می‌گیرند شما می‌فرمایید از عسل، از عسل و همه چیز گرفته می‌شود شما می‌فرمایید آهن و وسایل اتومبیل از لوازم ضروری نیست، چطور نیست این هزینه‌های زیاد اتومبیل در تهران قیمت‌های اسباب یدکی را بالا نمی‌برد؟ بنابراین مطابق دلایلی که خدمتتان تقدیم می‌کنم عوارض قند چند برابر شده مطابق آنچه که خودتان خواندید بعضی از عوارض پنجاه درصد شصت درصد اضافه شده چون کسی که به من نوشته یکی از تجار آنجا است اسمش را عرض می‌کنم مرتضی ملک از ایشان تحقیق بکنید از مصرف‌کننده تحقیق بکنید مصرف‌کنندگان نمی‌توانند استطاعت ندارند که عوارضی را که چند برابر و بعضی‌ها را ده برابر می‌کنید بپردازند از این شخص تحقیق بفرمایید البته ممکن است چند نفر معتمد محلی بنشینند عوارضی را در نظر بگیرند ولی شما دولت هستید تناسبی باید قائل بشوید بین قدرت پرداخت مردم و تأثیر عوارض در وضع زندگی مردم اگر می‌فرمایید که یک برابر و دو برابر و ۵ برابر کردن، در هزینه زندگی تأثیر ندارد بنده حرفم را پس می‌گیرم ولی اگر عرض بنده صحیح است خواهش می‌کنم که ترتیب اثر بدهید در هر شهری اگر خواستید عوارض را ۵ برابر و ده برابر کنید، قدرت مردم را هم نگاه کنید تا مردم همه بتوانند بپردازند این است که با کمال ارادتی که به جنابعالی و آقای ذوالفقاری دارم خواهش می‌کنم با مردم تماس بگیرید و ببینید که این عوارض زیاد هست یا نه در یک شهری مثل بابل درست است که عوارض قند و نفت را ده برابر بکنیم یا نه، لااقل تجدید نظری بفرمایید و به علاوه به طور کلی نظر بنده این است که عوارض باید با تصویب مجلس شورای ملی باشد می‌فرمایید مطابق قانون شهرداری مجلس شورای ملی این حق را داده است به انجمن، اگر اختیار به انجمن داده انجمن از لحاظ قانون یک نوع جنبه قانونگذاری دارد یک هیئتی است منتخب مردم و اگر مردم به آن اختیار داده باشند آن نمی‌تواند دو قسمت قانونگذاری را به وزارت کشور بدهد در موضوع اختیارات دکتر مصدق این عمل را کرد و اختیارات را دادند در دست دولتی دیدید که مجلس تصویب کرد که خلاف قانون است و آن را لغو کردند حالا چون مجلس تصویب کرده البته قانون به قوت خودش باقی است و انجمن شهر می‌تواند وضع عوارض بکند ولی وزارت کشور در غیبت انجمن شهرداری عمل قانونگذاری نمی‌تواند انجام بدهد قانونگذاری و تقنین مختص مقام مقننه است و این که عرض کردم صریح قانون است بنده به این عقیده همیشه باقی هستم.
رئیس - آقای فرهودی.
معاون وزارت کشور - بنده عرض کردم که در گزارش آنچه تنظیم شده راجع به اضافه عوارض قند و شکر آن هم
به این میزان چیزی نیست آن موقع هم عرض کردم و تکرار می‌کنم و تشکر می‌کنم که آقای نماینده محترم اسنادی دادند که تحقیق بکنیم در قسمت قند و شکر همین طور که فرمودند تجدید نظر خواهد شد.
۴ - سؤال آقای خلعتبری راجع به برنامه مبارزه با امراض گاوی و جواب آقای معاون وزارت کشاورزی
رئیس - آقای خلعتبری سؤال دوم جنابعالی مطرح است.
ارسلان خلعتبری - سؤال بنده از وزارت کشاورزی راجع به یک مسئله‌ای است که تماس با سلامت عمومی دارد سؤال این است «برای تهیه شیر و لبنیات سالم وزارت کشاورزی از نظر تهیه شیر و لبنیات و معالجه گاوهای مسلول و دام‌های آلوده به امراض چه برنامه‌ای دارد و چه مقدار اعتبار در اختیار دارد وچه اقدامی تا به حال شده است» علت این که این سؤال را کردم یک نشریه‌ای است که از طرف سازمان برنامه فرستاده شده و یک نسخه هم برای بنده فرستاده‌اند اولاً از سازمان برنامه ممنون هستم که این مسائل را چاپ می‌کند و در اختیار مردم می‌گذارد ثانیاً بنده می‌خواهم راجع به بیماری سل گاو و حیوانات دیگر مطالبی ذکر کنم در این نشریه می‌گوید «بیماری دیگری که باید متذکر شد سل گاوی و پروسولز می‌باشد که طبق آمار موجود در حدود ۴۰ درصد از گاوها به این بیماری مبتلا هستند این بیماری در گاوها باعث سقط جنین و در انسان مولد تب مالت می‌باشد» پروسولز همان تب مالت است و یک تب خطرناکی است که دوره آن از شش ماه تا یک سال است و عده زیادی هم در مملکت ما دچار این مرض هستند بنده وقتی به این آمار برخوردم معتقد شدم از وزارت کشاورزی که یک مقام رسمی است سؤال بکنم اولاً این گزارش یک مقام رسمی است چون در سازمان برنامه یک قسمت کشاورزی دارد و این مستند به نشریات سازمان برنامه است که اگر ۴۰ درصد از گاوهای ما مبتلا به این مرض باشند اصلاً شیر سالم وجود ندارد و می‌خواهم ببینم وزارت کشاورزی چه برنامه‌ای برای این کار دارد.
رئیس - آقای معاون وزارت کشاورزی.
معاون وزارت کشاورزی (حکیمی) - درباره شیر و محصولات شیر و لبنیات وزارت کشاورزی همیشه مراقبت داشته و برنامه خاصی برای این کار داشته است آقایان نمایندگان محترم مستحضر هستند که آلودگی شیر از دو راه به وجود می‌آید یکی بیماری خود دام و دیگری از راه آلوده بودن ظروف یا دست شیردوشان برای سلامتی دام طبق بودجه معین و با توجه به اعتباری که داشتیم همه ساله اقدام شده و می‌شود کما این که در سال ۱۳۳۸ در حدود بیش از ۳۰ میلیون دام در مقابل بیماری‌های مختلف مایه‌کوبی شده‌اند در تمام مملکت و ۴ میلیون گاو هم در مقابل امراض معالجه شده‌اند در مورد سل و پروسلز فرمودند، متأسفانه باید بگویم که این صحیح است و به همان طریقی است که ملاحظه فرمودید ولی این فقط مربوط به اطراف تهران است و در سایر نقاط کشور هم هست ولی حدود شهر بین ۴ تا ده درصد است و مبارزه با این دو مرض بسیار مشکل است و چاره هم منحصراً از بین بردن دام و پرداخت غرامت به صاحب گاو است و راه دیگری نیست اقداماتی در سنه گذشته شروع شده اولاً گاوها معاینه شدند که تشخیص داده بشود گاو سالم از گاو مریض ۹۰۰۰ گاو معاینه شده که ۴۰۰ گاو مریض تشخیص داده شده و این چهارصد گاو معدوم شده‌اند و خسارت هم به صاحب گاو پرداخت شده البته در مورد پروسلز با این رویه عمل می‌شود و اقدام شده است و مطابق اعتباراتی که از سازمان برنامه و خود بودجه وزارت کشاورزی داشتیم عمل کردیم ولی باید به استحضار برسانم که این مبارزه خیلی سخت و دامنه‌دار است و در ممالکی مثل انگلستان و آمریکا و فرانسه که از سنوات بسیار قدیم با اعتبارات هنگفت این کار را شروع کردند هنوز این بیماری وجود دارد و هنوز مبارزه با این بیماری در سرلوحه اقدامات آنها است ما هم اعتباراتی که داریم این کارها را می‌کنیم ولی بایستی بگویم که لازم‌ترین و مشکل‌ترین کار تغییر وضع ساختمان اصطبل است که بایستی با اصول بهداشتی تطبیق بکند و ساختمان‌های قدیمی که موجب این بیماری است از بین برود و مطابق اصول بهداشت عمل بشود برای این کار وزارت کشاورزی از دو راه عمل کرده است یکی راهنمایی دامداران و تشویق آنها برای تبدیل اصطبل‌هایشان به اصطبل‌های جدیدی که با اصول بهداشتی تطبیق بکند و تشویق گاوداران برای تغییر این اصطبل‌ها که از محل پشتوانه اسکناس به آنها کمک شده که اصطبل‌های جدید را مطابق آن اصول بسازند و راه دیگری پیش گرفته شده است که وزارت کشاورزی مأمورین فنی ووسایل فنی را در اختیار دامداران گذاشته و آنها را در این کار راهنمایی و تشویق می‌کنند در سال جاری و سال گذشته مقدار زیادی عمل شده اما باید به استحضار برسانم که جمع اعتبارات برای مبارزه با بیماری‌های دامی ۶۵ میلیون ریال بوده و این عملی را که ما
کردیم در حدود همان اعتبارات است که ۳۱ میلیون گاو مایه‌کوبی شده‌اند و رماسیون (دکتر بینا - ما ۳۱ میلیون گاو داریم؟) معذرت می‌خواهم ۳۱ میلیون دفعه مایه‌کوبی شده اما در مورد بهداشت شیر پس از دوشیدن و نگاه‌داری و همچنین حمل آن بر طبق اصول فنی و به طور کلی برای ازدیاد شیر وزارت کشاورزی این اقدامات را نموده.
۱ - تأسیس سرویس به نام مؤسسه اصلاح نژاد دام و بهبود شیر در جنوب شهر که در آن عده‌ای متخصص فن مشغول کارند - کار این عده رسیدگی دو نوبت در هر شبانه‌روز از گاوداری‌ها و در موقع شیردوشی یا تغذیه دام‌ها می‌باشد و در این موقع دستورات فنی را به گاوداران و یا کارگران آنها تعلیم می‌دهند.
۲ - تأسیس کلاس تعلیماتی گاوداران که هم اکنون دایر و در آن روزانه ۲۵ نفر از گاوداران و کارگران آنها شرکت و دوره کلاس مخصوص را طی می‌کنند.
در این کلاس اصول فنی پرورش گاوهای شیرده پرورش گوساله - تغذیه آنها - حفظ بهداشت آنها - طرز تولید شیر سالم - حفظ و نگه‌داری شیر - حمل آن تا کارخانه یا مصرف‌کننده به شاگردان تعلیم می‌دهند.
۳ - اختصاص قسمتی از اعتبارات وزارت کشاورزی برای تأسیس کارخانه پاستوریزاسیون شیر که این کارخانه تأسیس شده و فعلاً به طور متوسط روزانه ۴۵ هزار لیتر شیر را پاستوریزه و در دسترس مصرف‌کنندگان می‌گذارد.
این اقدامات در تمام کشور تعمیم خواهد یافت البته باید به استحضار نمایندگان محترم برساند این اقدامات هم وقت لازم دارد و اعتبار مکفی که امیدوار است با توجه و پشتیبانی نمایندگان محترم در اجرای برنامه تنظیمی مفید موفقیت حاصل گردد.
رئیس - آقای خلعتبری بفرمایید.
خلعتبری - بنده به آقای حکیمی ارادت دارم و مطالبی که فرمودند آقایان ملاحظه فرمودید که چه صریح و ساده بود به نظر بنده بهترین سیاست صداقت است ایشان وقتی تشریف می‌آورند هر چه در چنته وزارت کشاورزی هست بیرون می‌ریزند و ما می‌فهمیم که در این چند سال اقدامی شده است می‌خواستم آقایان توجه داشته باشند که کشاورزی ما برنامه صحیحی ندارد به این طریق اگر جلو برود گاو و محصول و قنات و میوه همه از بین خواهد رفت برای همین آمدم که خدمتتان عرض کنم بنده همیشه و هر وقت انتقاد کردم راهنمایی هم کرده‌ام در این موضوع هم بنده می‌خواستم آقایان مسبوق باشند که یکی از گرفتاری‌های ما همین مسئله لبنیات و گاو است که چهل درصد از گاوها مبتلی هستند فرمودند که جاهای دیگر این طور نیست به اصفهان بنده خودم نرفتم ولی از عده زیادی از اصفهانی‌ها شنیدم که در آنجا تب مالت زیاد است و خیلی از جاها هم هست که آن طور که بنده اطلاع دارم که اصلاً نمی‌دانند تب مالت چیست تشخیص نمی‌دهند ولی در نتیجه این حیوانات مبتلی در اکثر جاها این آلودگی هست باز هم تقاضا می‌کنم که دولت توجه بکند و در برنامه سوم اگر این مسائل مورد توجه واقع نشود و فقط ۶ میلیون تومان اعتبار بدهند برای دفع آفت حیوانی در کشور این قافله تا به حشر لنگ است راجع به خارجه که فرمودید آنجاهایی که بنده رفتم اصلاً تب مالت وجود ندارد بچه من که مرض تب مالت داشت وقتی او را به خارج بردم در انگلستان عده زیادی اطبا را جمع کردند که بیایید و مریض مالتی را بینند برای آنها چیز فوق‌العاده‌ای بود که یک مریض تب مالتی را مشاهده بکنند بنده هم بچه‌ام را بردم ۳۰۰ -۴۰۰ نفر از اطبا دیدند این است که خواستم عرض کنم که مسئله مالت و سل خیلی اهمیت دارد و باید یک فکر اساسی بفرمایید مسئله دیگر این شیر پاستوریزه یکی از کارهای بسیار مفیدی بود اولاً خواهش می‌کنم در شهرستان‌ها به مردم کمک و مساعدت کنید، اعتبار بدهید، قرض بدهید، برای تأسیس کارخانه شیر پاستوریزه در تهران این کارخانه را یونیسیف به ما اهدا کرد به دولت اهدا کرد و سازمان برنامه ۸ میلیون تومان خرج احداث و به کار انداختنش کرد و تاکنون هم خوب بوده ولی دقت و مراقبت می‌خواهد به همین طریق که ول کردید بدون کنترل که هر بقال سرگذر شیر پاستوریزه بفروشد این درست نیست و به شما عرض می‌کنم که یک روزی در این کار تقلب خواهند کرد بنده یک روز خودم یک تکه شیشه توی شیشه ماست دیدم و آن دلیل بر این بود که آن روز بخصوص آن متصدی مراقبت صحیح در شستن شیشه نکرده بود این است که خواهش می‌کنم ترتیبی بدهید و نگذارید که این کار صحیح تعطیل شود این عاملین فروش را هر آن بروید بالای سرشان و دکانشان را تفتیش کنید که تقلب در شیر پاستوریزه نشود و خواهش می‌کنم که این کار را با وزیر بهداری در میان بگذارید و کاری کنید که تقلب در شیر و کره پاستوریزه سرایت پیدا نکند و اگر پیدا کرد جلو شیر را بگیرید این را خواهش می‌کنم با وزیر
بهداری تشریک مساعی بفرمایید.
۵ - طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به سازمان نقشه‌برداری کشور
رئیس - گزارشی است از کمیسیون دارایی مربوط به لایحه نقشه‌برداری که از شورا به سنا رفته و برگشته و کمیسیون هم تمام مواد مصوب مجلس سنا را قبول کرده با حذف یک کلمه مالی بنابراین باید رأی بگیریم به این گزارش و به دولت ابلاغ کنیم حالا گزارش قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی لایحه برگشته از مجلس سنا راجع به نقشه‌برداری را با حضور آقای معاون وزارت جنگ مورد رسیدگی قرار داده پس از مذاکرات لازم مواد مصوب مجلس سنا را با حذف کلمه (مالی) در ماده ۸ تصویب نمود اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده ۱ - به منظور تهیه نقشه عمومی کشور و برای تطبیق هر گونه عملیات نقشه‌برداری که در کشور شاهنشاهی ایران صورت می‌گیرد (نقشه‌برداری زمینی، عکس‌برداری هوایی و نقشه‌برداری از کف دریاها) سازمانی به نام سازمان جغرافیایی کشور تحت نظر وزارت جنگ تأسیس می‌گردد.
ماده ۲ - سازمان نقشه‌برداری سازمان برنامه با تشکیلات و وسایل خود پس از اتمام دوره دوم برنامه هفت ساله (مهر ۱۳۴۱) به این سازمان منتقل می‌گردد.
ماده ۳ - به منظور تعیین نیازمندی‌های نقشه‌برداری وزارتخانه‌ها و تنظیم برنامه‌های نقشه‌برداری بر طبق احتیاج مؤسسات دولتی شورایی در وزارت جنگ به نام شورای عالی نقشه‌برداری مرکب از نمایندگان وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ذینفع به شرح زیر تشکیل می‌گردد:
۱ - وزارت جنگ (رئیس سازمان جغرافیایی)
۲ - وزارت صنایع و معادن
۳ - وزارت کشور
۴ - وزارت کشاورزی
۵ - وزارت راه
۶ - وزارت دادگستری
۷ - سازمان برنامه
۸ - سازمان اطلاعات و امنیت
۹ - شرکت ملی نفت ایران
۱۰ - دانشگاه تهران
۱۱ - وزارت امور خارجه
چنانچه هر یک از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دیگر احتیاج به نقشه‌های اختصاصی حاصل نمایند می‌توانند به طور موقت تا انجام کار مربوطه نماینده به شورا معرفی نمایند که تا پایان کار در شورا شرکت نماید.
ماده ۴ - کلیه عکس‌برداری‌های هوایی مورد احتیاج مؤسسات مختلف کشور توسط یا با موافقت وزارت جنگ انجام خواهد گردید.
ماده ۵ - در صورتی که مقتضیات فنی ایجاب نماید عکس‌برداری‌های هوایی توسط شرکت‌های خارجی انجام گردد با نظارت وزارت جنگ انجام خواهد شد.
ماده ۶ - هر دستگاهی که از سازمان جغرافیایی کشور استفاده نقشه‌برداری و تجسساتی می‌نماید هزینه مربوطه را از بودجه خود خواهد پرداخت.
ماده ۷ - سازمان جغرافیایی می‌تواند با رعایت قوانین و مقررات مربوطه از طریق وزارت امور خارجه عضویت تشکیلات علمی جهانی و یا منطقه‌ای را قبول و با این گونه مؤسسات تبادل اطلاعات و همکاری نماید.
ماده ۸ - سازمان جغرافیایی کشور در انجام وظایف خود از نظر استخدامی و اداری طبق مقررات و آیین‌نامه‌هایی که به تصویب هیئت دولت خواهد رسید زیر نظر وزارت جنگ مستقلاً اقدام می‌نماید.
ماده ۹ - وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی در صورت احتیاج به نقشه‌های اختصاصی و فنی ابتدا آن را در شورای عالی نقشه‌برداری مطرح می‌نماید چنانچه نقشه مورد احتیاج در سازمان جغرافیایی کشور موجود باشد سازمان آن را در اختیار متقاضی قرار خواهد داد و اگر موجود نباشد شورای عالی نقشه‌برداری تصمیم متقتضی اتخاذ خواهد نمود و نظریات فنی و حفاظتی سازمان جغرافیایی کشور از طرف سازمان‌های متقاضی لازم‌الاجرا است.
ماده ۱۰ - قوانینی که با این قانون مغایرت دارد ملغی است.
ماده ۱۱ - وزارت جنگ مأمور اجرا این قانون می‌باشد.
مخبر کمیسیون دارایی - مشایخی
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه لایحه نقشه‌برداری را با حضور آقای وزیر جنگ مطرح و پس از مذاکرات لازم با خبر
کمیسیون دارایی موافقت نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
از طرف مخر کمیسیون امور خارجه - دکتر امیر حکمت
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام با حضور آقای معاون وزارت جنگ لایحه برگشته از مجلس سنا راجع به نقشه‌برداری را مورد رسیدگی قرار داده مواد مصوب کمیسیون دارایی را عیناً تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
به جای مخبر کمیسیون نظام - توماج
رئیس - گزارش مطرح است. مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) بنابراین رأی می‌گیریم به این گزارش که عین مصوب مجلس سنا است با حذف کلمه مالی در ماده هشتم. آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. به دولت ابلاغ می‌شود.
۶ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
رئیس - آقای بهبهانی.
بهبهانی - سؤالی است که تقدیم می‌کنم.
۷ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله معاون وزارت دادگستری
رئیس - آقای معاون وزارت دادگستری.
معاون وزارت دادگستری (دکتر عاملی) - چون اوراق و اسناد دولت دو قسمت است که قسمتی بسیار مهم و حفاظت آنها لازم است و قسمتی بعد از مدتی ارزش خود را از دست می‌دهد و باید معدوم و امحا شود و از تراکم آنها جلوگیری شود به این مناسبت لایحه‌ای راجع به تشکیل بایگانی کل کشور تقدیم می‌شود که این دو منظور را تأمین خواهد کرد.
رئیس - به کمیسیون فرستاده می‌شود.
۸ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به اجازه دریافت چهارصد میلیون ریال وام از بانک ملی جهت تکمیل ساختمان‌های نیمه تمام وزارت جنگ و ارسال به مجلس سنا
رئیس - گزارش کمیسیون بودجه راجع به اجازه وام جهت تکمیل ساختمان‌های نیمه تمام وزارت جنگ مطرح است. قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ لایحه شماره ۳۱۳۲/۲۵۴ دولت راجع به اجازه معافیت ۴۰۰ میلیون ریال وام از بانک ملی ایران برای تکمیل ساختمان‌های نیمه تمام ارتش را با حضور تیمسار معاون وزارت جنگ مورد رسیدگی قرار داده و با مختصر اصلاحی تصویب نمود اینک گزارش آن را به شرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
ماده واحده - به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود که معادل چهارصد میلیون ریال برای تکمیل ساختمان‌های نیمه تمام ارتش از بانک ملی به صورت وام دریافت و از بودجه سال ۱۳۴۵ به بعد در ظرف مدت ۴ سال مسترد دارد:
مخبر کمیسیون بودجه - مشایخی
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۲۵/۲/۱۳۳۹ لایحه دولت راجع به اجازه دریافت چهارصد میلیون ریال وام از بانک ملی ایران برای تکمیل ساختمان‌های نیمه تمام ارتش را با حضور آقای معاون وزارت جنگ مورد رسیدگی قرارداده با خبر کمیسیون بودجه موافقت نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
به جای مخبر کمیسیون نظام - سرتیپ توماج
رئیس - کلیات مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود برای ورود در شور ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) اخذ رأی می‌شود چون لایحه مالی و اجازه وام است رأی با ورقه گرفته می‌شود. آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند.
اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله آقای دکتر دادفر (منشی) اعلام ودرمحل نطق اخذ رأی به عمل آمد.
آقایان: دکتر عدل - دکتر رضایی - دکتر نفیسی - صدرزاده - مهندس اردبیلی - موسوی - فضایلی - امیدسالار - فیلکس - آقایان - ابتهاج - شادمان - مشار - اکبر - مهندس هدایت - عباسی - دکتر دیبا - دکتر وکیل - دکتر مشیر فاطمی - دکتر شاهکار - ساگینیان - هدی - بزرگ‌نیا - بیات ماکو - قبادیان - مهدوی - دکتر سید امامی - مهندس فروهر - سراج حجازی - بوربور - دولت‌آبادی - جلیلی - مشایخی - ارباب - اعظم زنگنه - دکتر اسدی - مسعودی - دکتر حسن افشار - دکتر بینا - دکتر عمید - فخر طباطبایی - یارافشار - دکتر امیر حکمت - توماج - دکتر امیر نیرومند -
شیبانی - مهران - فولادوند - شادلو - دکتر رضایی - دکتر جهانشاهی - فرود - احمد طباطبایی - بهبهانی - خلعتبری - دیهیم - حکیمی - حمید بختیار - عمیدی نوری - مجید ابراهیمی - دکتر فریدون افشار - مهندس شیبانی - خزیمه علم - رستم امیربختیار - نصیری - دکتر آهی - دکتر پیرنیا - عرب شیبانی - سلطان‌مراد بختیار - مرآت اسفندیاری - سالار بهزادی - صفاری - مرتضی حکمت - دهقان - استخر - پردلی - دشتی - گیو - صادق بوشهری - دکتر اصلان افشار - افخمی - ذوالفقاری - عامری - سعیدی - باقر بوشهری - سلطانی - دکتر دادفر - بهادری - پناهی.
(اوراق رأی شماره شده ۸۳ ورقه سفید موافق شمرده شد)
رئیس - لایحه مربوط به وام وزارت جنگ با ۸۳ رأی موافق تصویب شد. به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
اسامی موافقین - آقایان: خزیمه علم - پناهی - دکتر جهانشاهی - مهران - ابتهاج - دکتر شاهکار - پردلی - اکبر - دکتر دیبا - مهندس اردبیلی - دکتر مشیر فاطمی - مشایخی - مهدوی - فیلکس - آقایان - مهندس سلطانی - باقر بوشهری - سعیدی - دکتر دادفر - مرتضی حکمت - حمید بختیار - فخر طباطبایی - دهقان - بهادری - موسوی - فضایلی - مسعودی - اعظم زنگنه - دکتر حسن افشار - سلطان‌مراد بختیار - دکتر رضایی - دکتر اسدی - استخر - دکتر امیر نیرومند - دکتر فریدون افشار - محمد صادق بوشهری - شادلو - صفاری - حکیمی - امیر بختیار - خلعتبری - بزرگ‌نیا - جلیلی - هدی - دکتر بینا - دکتر عدل - دکتر عمید - بوربور - مرآت اسفندیاری - امیدسالار - کاظم شیبانی - شادمان - مشار - عامری - صدرزاده - ذوالفقاری - گیو - دشتی - دکتر امیراصلان افشار - قبادیان - دکتر وکیل - نصیری - ساگینیان - فولادوند - دیهیم - عمیدی نوری - توماج - دکتر ضیایی - دکتر امیر حکمت - مهندس هدایت - بیات ماکو - یارافشار - دولت‌آبادی - افخمی - دکتر آهی - مجید ابراهیمی - مهندس فروهر - سراج حجازی - دکتر سید امامی - ارباب - مهندس شیبانی - عباسی - سالار بهزادی - دکتر نفیسی.
۹ - طرح و تصویب یک فوریت گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به نحوه پرداخت کمک هزینه تحصیلی به دانشجویان
رئیس - پیشنهادی از طرف عده‌ای از آقایان نمایندگان رسیده که گزارش کمیسیون فرهنگ مربوط به نحوه پرداخت کمک هزینه تحصیلی دانشجویان با یک فوریت مطرح شود. قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
با تجدید مراتب احترام امضاکنندگان تقاضا می‌نماییم گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به کمک هزینه تحصیلی دانشجویان در دستور مجلس گذارده شود و با قید یک فوریت مورد رسیدگی قرار گیرد. صدرزاده - دولت‌آبادی - استخر - مهران - بوربور - دکتر نفیسی - افخمی - جلیلی - دکتر ضیایی - مرتضی حکمت - مجید ابراهیمی - ساگینیان - محمود ذوالفقاری - توماج و چند امضای دیگر.
رئیس - آقای صدرزاده بفرمایند.
صدرزاده - دوره ۱۹ مجلس شورای ملی افتخار دارد که در امور فرهنگی گام‌های بسیار بلندی برداشته و این هم یک گام دیگری است که در راه توسعه فرهنگ برداشته می‌شود یک لایحه‌ای را چندی پیش وزیر فرهنگ تقدیم کردند که تفصیلش این است که یک مؤسسه به نام مؤسسه اعتباری دانشگاه تأسیس یافته است که آقای سناتور علی وکیلی و جمعی دیگر از اعضاءی اطاق بازرگانی در مقام تأسیس آن برآمده‌اند که سرمایه کنونی ۱۰ میلیون ریال است منظور این مؤسسه این است که با اعتباری که دانشگاه برای کمک هزینه دانشجویان دارد به دانشجویانی که دارای استعداد تحصیلی هستند ولی استطاعت مالی آنها کم است به آنها کمک شود به این شرط که بعد از فراغ از تحصیل و اشتغال به کار کمکی که دریافت داشته‌اند متدرجاً پس بدهند که این مؤسسه بتواند به دسته دیگر کمک کند این بسیار کار خوبی است مخصوصاً که به حس مناعت دانشجویان صدمه‌ای نمی‌زند این لایحه در کمیسیون فرهنگ به اتفاق آراء مورد تصویب قرار گرفت برای آن که نزدیک هستیم به خاتمه دوره مجلس و این لایحه زودتر به تصویب برسد بنده و عده دیگری از آقایان تقاضا کرده‌ایم که این لایحه که گزارش آن در کمیسیون فرهنگ داده شده با یک فوریت طرح و مورد تصویب واقع بشود که قبل از پایان دوره به تصویب برسد. این بود عرایض بنده.
رئیس - مخالفی نیست؟ (اظهار نشد) رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای صدرزاده در نظر داشتند پیشنهادی برای این لایحه بدهند، آقای صدرزاده پیشنهاد شما حاضر است راجع به این لایحه؟ (صدرزاده - تهیه می‌کنم
برای جلسه بعد) این گزارش در جلسه دیگر مطرح می‌شود آقایان اطلاع دارند که یک دکتر اسدی در بهداری مجلس کار می‌کرد که این شخص چندی پیش فوت شد این شخص دو پسر دارد که در امریکا به خرج خودش تحصیل می‌کنند در رشته‌های مفید یکی طب و دیگری مهندس حالا بازماندگان او حقوق بازنشستگی می‌گیرند چون مدت خدمتش زیاد نبوده این حقوق بسیار کم است و کفاف خانواده او را هم نمی‌دهد و بضاعتی هم نداشت بنابراین پیشنهادی تهیه شده که وزارت فرهنگ مادام که آنها مشغول تحصیل هستند خرج آنها را بدهد این پیشنهاد هنوز حاضر نشده در جلسه دیگر تهیه می‌شود آقایان انشاءالله موافقند وآقای وزیر فرهنگ هم موافقت خواهند کرد (صحیح است).
۱۰ - طرح گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به اصلاح قانون اعزام محصلین به خارجه
رئیس - گزارشی است از کمیسیون فرهنگ راجع به گزارش اصلاحی مجلس سنا در لایحه اعزام محصلین به خارجه. نامه مجلس سنا قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
لایحه قانونی اصلاح مواد اول و سوم قانون مربوط به اعزام محصلین ایرانی به خارج که به موجب مرقومه شماره ۳۴۲۶۹ مورخ ۲۴/۱۲/۱۳۳۸ در مجلس محترم شورای ملی یا تبدیل کلمه (مجاز) به (مکلف) در بند ۱ ماده واحده و افزودن تبصره ۳ به لایحه مصوبه جلسه ۲۷ دی ماه ۱۳۳۸ مجلس سنا به تصویب رسیده بود در جلسه روز چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ مجلس سنا طرح و ضمن تأیید نظر قبلی یعنی تبدیل کلمه (مکلف) به (مجاز) در بند یک ماده واحده و حذف تبصره ۳ لایحه ارسالی به تصویب رسید.
اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی و اتخاذ تصمیم مقتضی به ضمیمه اسناد می‌شود.
رئیس مجلس سنا - محسن صدر
رئیس - گزارش کمیسیون فرهنگ در این خصوص قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
کمیسیون فرهنگ در جلسه دوم خرداد ماه ۱۳۳۹ لایحه شماره ۲۲۲۲۱ دولت راجع به اصلاح مواد اول و سوم قانون مربوط به محصلین ایرانی در خارجه را که برای بار دوم از مجلس سنا به مجلس شورای ملی عودت داده شده با حضور آقای وزیر فرهنگ مطرح نموده و آقای وزیر فرهنگ ضمن توضیحات مفصلی که بیان نمودند اظهار داشتند که تعویق در تصویب لایحه در این آخر دوره موجب بلاتکلیفی دانشجویان رتبه اول خواهد شد و کمیسیون با توجه به این توضیحات نظر اصلاحی مجلس سنا راجع به تبدیل کلمه (مکلف) به (مجاز) و حذف تبصره ۴ مربوط به شرایط سرپرستان دانشجویان ایرانی در کشورهای خارج را به اکثریت تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون فرهنگ - صدرزاده
رئیس - آقای مهندس هدایت.
مهندس هدایت - بنده در لایحه قبلی عرضی داشتم.
رئیس - آقای فرود مخالفید؟ (فرود - موافقم) آقای طباطبایی قمی مخالفید بفرمایید.
طباطبایی قمی - این یک لایحه‌ای است که به طوری که آقایان اطلاع دارند دو سه سال است که از این مجلس به آن مجلس می‌رود که شاگرد اول‌های دانشکده‌ها به خرج دولت به خارج بروند البته این فکر، فکر بسیار خوبی است و باید از وزارت فرهنگ تشکر کنیم که این فکر را عملی کردند و لایحه‌اش را به مجلس آوردند ولی نمی‌دانم این کلمه مجاز در قانون چه معنی دارد در مجلس سنا بعضی از آقایان روی این کلمه صحبت‌هایی کردند و مخصوصاً جناب آقای تقی‌زاده فرمودند که کلمه مکلف است معنی ندارد. این یعنی چه اگر بنا شود دولت در اجرای قوانین مجاز باشد این که دیگر قانون نیست دولت در اجرای قوانین مکلف است اگر بنا باشد کلمه مجاز را در نظر گرفتیم یعنی دولت می‌تواند این قانون را اجرا بکند می‌تواند نکند مجاز معنایش این است (دکتر رضایی - البته بعضی اوقات ممکن است به نظر قانون‌گذار این طور باشد) بنده به این کار ندارم این اولین دفعه‌ای است که خیال می‌کنم با تصویب این قانون غیر از نورچشمی‌ها یک طبقه دیگری هم ممکن است مشمول بشوند و آنها هم بروند اروپا تحصیل کنند زیرا توی شاگرد اول‌ها ممکن است یک شاگرد نجار یک پسر بقالی یک پسر عطاری هم تحصیل کرده باشد و شاگرد اول شده باشد حالا یک مرتبه هم در تمام این مملکت یک قانونی آمده است که دستوری اعلیحضرت همایونی صادر فرموده‌اند که شاگرد اول‌ها بروند اروپا حالا توی این شاگرد اول‌ها ۲۰ تا ۴۰ تا از این طبقه آمده است چرا باید یک کاری کرد که دولت را مجاز کرد
که در این قسمت هم آن نورچشمی‌ها بروند اگر یک بچه بقال یک شاگرد نجار اول شد بگویند دولت مجاز است او را بفرستد یا نفرستد بنده می‌دانم آقای وزیر فرهنگ شخص جنابعالی ممکن است این عمل را نکنید من منظورم به جنابعالی نیست ولی کلمه مجاز اینجا این مفهوم را می‌دهد با آقای معاون وزارت فرهنگ من یک روز راجع به این کلمه صحبت می‌کردم گفتند ممکن است اشخاص منحرفی در بین شاگردها باشند که ما نخواهیم بفرستیم این درست نیست وزارت فرهنگ باید همه شاگردها را به یک نظر نگاه کند اگر کسی منحرف است و بنا باشد نرود من خیال می‌کنم دستگاه دیگری است که باید بگوید فلان آقا برود یا نرود دستگاه‌های دیگری داریم که روشن می‌کند وضع اشخاص را (فضایلی - اداره گذرنامه گذرنامه به آن شخص منحرف نمی‌دهد) این حرفی است که آن روز هم آقای معاون وزارت فرهنگ زدند من خیال می‌کنم همان طور که آقای فضایلی فرمودند اداره گذرنامه چون لیست اشخاص منحرف را دارد گذرنامه نمی‌دهد اما اگر این کلمه مجاز را بخواهید بگذارید حالا جنابعالی هم نخواهید تبعیض بکنید ممکن است دیگری بیاید و تبعیض کند و این تبعیض روی دستوری که اعلیحضرت همایونی صادر فرموده‌اند صحیح نیست.
رئیس - آقای فرود بفرمایید.
فرود - بنده به عنوان موافق تقاضا کردم عرایضی بکنم تنها دلیل تقاضای بنده این بود که دیگر کار این بچه‌ها بیشتر از این به تأخیر نیفتد اگر از عمر مجلس مدت بیشتری باقی می‌ماند بنده از جناب آقای وزیر فرهنگ تقاضا می‌کردم که اصلاحات مجلس شورای ملی را قبول بفرمایند. مجلس شورای ملی که اصلاح در این لایحه کرد که بسیار بسیار مفید و ضروری بود یکی این بود که سرپرست محصلین باید دارای تحصیلات عالیه و حسن شهرت باشد و زبان مملکتی را که به آنجا می‌رود بداند به نظر بنده این خیلی لوژیک است و هیچ کس نمی‌تواند با این مطلب مخالف باشد متأسفانه این تبصره که در مجلس شورای ملی چند نفر از نمایندگان محترم پیشنهاد فرمودند و مجلس هم رأی دارد این را در مجلس سنا حذف کردند و یک اصلاح دیگری که نمایندگان محترم با آن موافقت فرمودند این بود که به جای کلمه مجاز یک الزامی باشد چرا این پیشنهاد از طرف مجلس شورای ملی شد؟ نمایندگان محترمی که این پیشنهاد را دادند نظرشان این بود که نظر اساسی دولت در تقدیم این لایحه به مجلس شورای ملی تأمین شود یعنی تمام آقایانی که در دانشگاه تحصیل می‌کنند مطمئن باشند اگر سعی کردند و زحمت کشیدند و موفق شدند که شاگرد اول بشوند شانس رفتن به اروپا را داشته باشند و به عقیده بنده بسیار بسیار نظر خوبی بود و روی این نظر این کلمه مجاز قید شده است برای این کار ممکن بود به عقیده بنده وزیر فرهنگ لایحه‌ای تقدیم بکند به مجلس شورای ملی که سالی صد نفر یا ۲۰۰ نفر بفرستد از طریق کنکور کما این که سابقاً هم همین کار را می‌کردند اما این لایحه منظورش تشویق دانشجویان به جدیت در تحصیل بوده است بنده بی‌اندازه متأسفم که این دو شرطی که مجلس شورای ملی در این لایحه گنجاند مجلس سنا این دو شرط را نادیده گرفت بنده استدعا می‌کنم که انشاءالله آقایان نمایندگان محترم که شانس زیادی دارند به واسطه محبوبیتی که در حوزه‌های انتخابیه خودشان دارند و انشاءالله در دوره آتیه انتخاب می‌شوند توجه بفرمایند که در دوره بیستم این دو مطلب اصلاح شود ولی الآن چون این بچه‌ها دو سال است که معطل مانده‌اند و اگر بخواهیم روی این نظر خودمان پافشاری بکنیم موقع و فرصت می‌گذرد و باز هم معطل می‌شوند بنده استدعا می‌کنم که آقایان با این نظر با این شرط که من به حضور محترم آقایان نمایندگان عرض کردم موافقت بفرمایند که این لایحه تصویب بشود زیرا نظر مجلس شورای ملی از اول تأیید نظر دولت بود در اعزام این عده به اروپا، منتهی دو شرط قائل شد ولی متأسفانه این دو شرط مورد قبول مجلس سنا واقع نشد. حال برای این که آن نظر اعزام محصل و فرستادن این شاگرد اول‌ها اجرا بشود استدعای بنده این است که موافقت بفرمایید فعلاً این لایحه تصویب بشود و انشاءالله برای دوره دیگر برای آقایانی که هستند فرصت خواهد بود موافقت بفرمایند که این اصلاح بشود ولی جناب آقای وزیر فرهنگ، یک استدعا از جنابعالی دارم و آن استدعای بنده این است که موافقت بفرمایید این عده‌ای که الآن دوسال است این بیچاره‌ها دویده‌اند اینها اعزام بشوند و استدعای دیگری که از حضورتان دارم و خواهش می‌کنم توجه بفرمایید این است که اعزام اینها موجب این لایحه که لفظ مجاز قید شده است در تحت نظر یک کمیسیونی از اشخاص بی‌غرض باشد که نسبت به وضع اینها تصمیم گرفته بشود که خدای نکرده تبعیضی پیش نیاید و این مطلب را از این لحاظ عرض می‌کنم که از نظر شخصی این کار به یک عده‌ای محول بشود که کمتر اعمال نفوذ بشود
و متأسفانه در شرایط فعلی اگر نظر یک نفر شرط باشد ممکن است تبعیض هم در این مورد بشود و تبعیض در هر کاری اعم از قانون باشد یا اجرای قانون باشد یا مراتب اداری باشد ارکان آن قسمت اداری یا هر قسمتی باشد سست می‌کند این است که تقاضا دارم ترتیبی داده شود که در شرایط فعلی و با این وضع فعلی حقیقتاً محصلین معتقد بشوند به این که تبعیض نمی‌شود و واقعاً هر کس شاگرد اول شد اعزام می‌شود (صحیح است) این خیلی اهمیت دارد و اگر خدای نکرده این مطلب مورد توجه قرار نگیرد آن نظری که از تقدیم این لایحه به مجلس شورای ملی داشتید تأمین نمی‌شود و بنده استدعا می‌کنم این وعده را مرحمت بفرمایید که این شاگردها که تقریباً هویت و وضعیتشان هم معلوم است دیگر بیش از این سرگردان نباشند و همان طور که خاطر محترمتان مستحضر است اینهایی که دو سال است که دوندگی می‌کنند اینها بروند و ترتیبی که عرض کردم داده شود. این عرایض بنده بود و معتقدم که اگر مجلس شورای ملی بخواهد روی نظر اولی خودش پافشاری بکند به این شاگردها کمکی نخواهد شد و حال این که بنده می‌دانم که نظر نمایندگان محترم این است که به آن محصلینی که شاگرد اول شده‌اند کمک کند و این تقاضای بنده است و از جناب آقای وزیر فرهنگ هم تقاضا می‌کنم که التفات بفرمایند و این نظر را تأیید بفرمایند و مخصوصاً این بچه‌ها را از سرگردانی نجات بدهند که می‌دانم در زحمت هستند این بود عرایض بنده.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ (دکتر مهران) - همان طور که آقایان نمایندگان محترم مستحضر هستند در دو سال قبل بنابه امر اعلیحضرت همایون شاهنشاهی برای تشویق دانشجویانی که در دانشکده مقام اول را پیدا کرده‌اند ما این لایحه را تقدیم مجلس کردیم که شاگردهای اول دانشکده‌های تهران و شهرستان‌ها در هر رشته تحصیلی بدون استثناء به خرج دولت به خارجه بروند البته قانونی که در این تاریخ وجود داشت این بود که از هر دانشکده‌ای یک نفر را دولت مجاز است که بفرستد و با این نظر تفاوتش این بود که دانشکده‌ها رشته‌های مختلف دارند مثلاً دانشکده پزشکی رشته‌های دندانپزشکی و دواسازی دارد دانشکده ادبیات رشته زبان خارجه دارد رشته تاریخ و جغرافی دارد، همین طور دانشکده‌ها عموماً رشته‌های تحصیلی مختلف دارند البته نظر بر این بود که از هر رشته‌ای شاگرد اول فرستاده شود که عده بیشتری را بفرستیم. این محتاج به یک قانون بود و به این جهت این قانون را تقدیم کردیم اما بحث در مجاز و مکلف که بین مجلسین به میان آمده است به عقیده بنده یک بحثی است که اصلاً در این مورد غیر وارد است، زیرا که دولت می‌خواهد شاگرد اول رشته‌های مختلف دانشکده‌ها را به خرج دولت به خارجه بفرستد و چون اجازه می‌خواهد این مجاز است عبارت از تحصیل اجازه‌ای است که دولت از مجلس می‌کند و هیچ این معنی را نمی‌دهد که بخواهند تبعیض کنند و بعضی‌ها را بفرستند و بعضی‌ها را نفرستند بنده هم الآن در پشت این تریبون به عرض آقایان می‌رسانم که البته اگر یک وقتی ممکنات دولت از لحاظ مالی اجازه ندهد خوب هیچ کس را نمی‌فرستیم اگر بنا شد بفرستیم همه را می‌فرستیم صحبت شاگرد منحرف و غیرمنحرف که رسیدگی بکنند کی دارد و کی ندارد و کی منحرف است این بحث‌ها نیست، هیچ این بحث‌ها نیست، اگر شاگردی منحرف باشد طبق قوانین مملکتی درباره‌اش عمل می‌کنند و این حقش هم به جای خودش محفوظ است، اگر قانون دیگر مانع بشود آن قانون ممانعت می‌کند والا شاگرد اول می‌تواند برود به خارج و تحصیل کند و این بحث‌ها که پیش آمده به‌هیچ‌وجه من‌الوجوه به عقیده بنده وارد نیست، بنده الآن به آقایان عرض می‌کنم که دولت مطلقاً نظر تبعیض ندارد و نظرش این است که شاگردان اول هر رشته را به خارجه بفرستد و به آقایان هم اطمینان می‌دهم که اینها شاگردان بسیارخوب و برجسته‌ای هستند و اگر نبودند که شاگرد اول نمی‌شدند یک شاگرد که منحرف باشد و چنین و چنان باشد اصلاً به این نمی‌رسد که درس بخواند چه رسد که شاگرد اول شود و ما هنوز همچو سابقه‌ای نداریم که بین شاگردان اول ما یک افراد ناباب و بی‌معنی باشند همه خوب بوده‌اند الحمدلله و امیدوارم بعد از این هم همه خوب باشند دولت هم بر حسب امر اعلیحضرت همایونی می‌خواهد آنها را تشویق بکند که بروند متخصص بشوند و یک سلسله احتیاجات مملکت را اینها تأمین بکنند. بنابراین بنده به آقایان اطمینان می‌دهم که به‌هیچ‌وجه من‌الوجوه از این کلمه مجاز است این استفاده را دولت نخواهد کرد که تبعیض بکند بلکه این کلمه مجاز را تعبیر خواهد کرد به این که دولت یک عده‌ای را می‌خواهد به خارج بفرستد و آن عده عبارتند از شاگردان اول دانشکده‌ها در رشته‌های مختلف و بدون استثنا منتهی این یک مجوزی لازم دارد و این قانون را آورده است برای این که این اجازه را تحصیل بکند (پروفسور اعلم -
وقتی قانون شد مکلف می‌شود، دیگر مجاز چیست؟) در قسمت دیگر راجع به شرایط سرپرست‌ها هم بنده عرض می‌کنم که ما اعتقاد داریم و همین طور هم هست که سرپرست محصلین باید از هر جهت شایستگی داشته باشد. البته یک شرایطی آقایان اینجا پیشنهاد فرمودند واگر بحثی در مجلس سنا شد و این شرایط را حذف کردند به دلیل این است که شاید شرایط را غیرکافی تشخیص دادند یعنی ما معتقد هستیم به این که سرپرست غیر از دانستن زبان و غیر از حسن شهرت و غیر از این که سه شرایطی که در نظر گرفته شده باید شرایط دیگری هم برای او در نظر گرفته شود و این مسئولیتش با وزارت فرهنگ است و بنده به آقایان اطمینان می‌دهم که در این قسمت توجه زیاد خواهیم کرد و سعی خواهیم کرد که دستگاه سرپرستی‌های ما روزبه‌روز کامل‌تر و بهتر شود (احسنت) اما ضرورت تصویب این لایحه را به صورتی که از مجلس سنا آمده است جناب آقای فرود فرمودند و بنده عرض می‌کنم که اگر آقایان این علاقه‌ای که ابراز می‌فرمایند که همه واقعاً از روی ذوق و شوق و تمایل قلبی خودشان است به این که این شاگردهای اول بتوانند به خرج دولت به خارجه بروند و درس بخوانند. اگر نظر موافق باشد باید رأی بدهید اگر رأی ندهید این لایحه باز همین جور که دو سال است معطل است یک سال دیگر هم معطل می‌شود البته بنده اطمینان می‌دهم که در اعزام این شاگرد اول‌ها هم تبعیض نخواهد شد و هم شرایط را در مورد سرپرست‌ها رعایت خواهیم کرد این است که استدعا می‌کنم آقایان به این لایحه به همین ترتیبی که هست رأی بدهند.
رئیس - آقای بهبهانی.
بهبهانی - بنده دلم می‌خواست که جناب آقای وزیر فرهنگ راجع به این سرپرست محصلین آن طور که راجع به موارد دیگر توضیح دادند، اینجا توضیح می‌دادند و یک توضیح زیادتری می‌دادند و اگر قانع می‌شدم البته صحبتی نمی‌کردم ولی متأسفانه فرمایش ایشان بنده را قانع نکرد به دلیل این که اگر چنانچه مجلس سنا و یا شخص ایشان معتقد بودند که این شرایط حسن شهرت و دانستن زبان کافی نیست و باید یک شرایط عالی‌تری داشته باشد، باید ما در عمل مشاهده می‌کردیم که این شرایط در سرپرست‌ها در حال حاضر موجود باشد، آن وقت می‌گفتیم که این شرایط عالی‌تری را برای این کار ذکر بکنید ولی متأسفانه در عمل مشاهده می‌شود که این شرایط ناقص هم در عمل رعایت نشده و اشخاصی را که به سرپرستی محصلین ما و برادران ما و ایرانی‌هایی که در خارج به سر می‌برند فرستاده‌اند نه دارای شرایط عالی‌تری هستند و نه این شرایط ناقص را دارند. از این جهت است که بنده به خودم حق می‌دهم که در اینجا از آقای وزیر فرهنگ گله کنم که چرا راجع به این قانون و راجع به پیشنهادی که بنده یکی از کسانی بودم که آن را امضا کردم، ایشان در مجلس سنا دفاع نکردند و مملکت ما هم یک مملکتی است که می‌دانم که در این موارد بایستی نهایت دقت و مواظبت را کرد و یک وزیر هم بایستی یک تکیه قانونی داشته باشد تا بتواند در این موارد دقت را انجام بدهد. جنابعالی آقای وزیر فرهنگ کدام یکی از این آقایانی که به خارج فرستادید یا فرستاده‌اند دارای شرایط عالی که شما می‌فرمایید هستند؟ بنده خیلی از این اشخاصی را می‌شناسم که نه شرایط عالی دارند ونه شرایط ناقص، زبان نمی‌دانند حسن شهرت هم آن طوری که ما تصور می‌کنیم ندارند و متأسفانه سرپرست یک عده از محصلین ما هستند که محصلین ما برخلاف منویات ملت ایران این کثافتکاری را در آنجا بار می‌آورند و موجب مزاحمت دولت و ملت ایران را فراهم می‌آورند و این یکی از قسمت‌های بزرگش تقصیر این سرپرست محصلین است که نمی‌تواند به کار آنها رسیدگی کند نمی‌تواند در آنجا رسیدگی کند ببینید اینها درس می‌خوانند یا درس نمی‌خوانند، خودشان پی الواطی و کثافتکاری هستند وای به این که بیایند و رسیدگی به کار محصلین بکنند بنده این سفری که به اروپا رفتم اگر بدانید این مردم ناظر آن کسانی که مصحل نداشتند ولی ایرانی بودند آنها چقدر گله می‌کردند از سرنوشت محصلین که اینها چه کثافتکاری‌ها و افتضاحاتی بار می‌آورند خوب چرا شما اجازه نمی‌دهید؟ چرا موافقت نمی‌کنید که این شرط‌ها به این لایحه اضافه شود که اشخاصی که آنجا می‌روند حسن شهرت داشته باشند. مفهوم مخالف آن این است که کسی که می‌رود آنجا و سرپرست محصلین می‌شود سوء شهرت داشته باشد مفهوم مخالفش این است که یک سرپرست محصلین که می‌رود در پاریس یا در لندن یا در فلان جا زبان نداند والا اگر این نیست چه اشکالی دارد که این مطلب ناقص گنجانیده شود که سرپرست محصلین باید زبان بداند وحسن شهرت هم داشته باشد و خیال می‌کنم که مجلس سنا هم با این مطلب موافق باشد که یک سرپرستی که می‌رود در فرانسه زبان فرانسوی را بداند آخر این شخص می‌خواهد آنجا چکار بکند؟ این باید با
وزیر فرهنگ و با مقامات آنجا تماس بگیرد و صحبت کند کسی که زبان نداند خودش را نمی‌تواند اداره کند آن وقت چطور می‌تواند آنجا محصل را وادار به تحصیل بکند؟ بنده این را واگذار می‌کنم به قضاوت آقایان که هر طوری می‌خواهند تصمیم بگیرند ولی بنده مصرم که این پیشنهاد لازم است و حتماً بایستی در این قانون گنجانیده شود و این انعکاس خیلی بدی در خارج دارد که پیشنهادی که سرپرست حسن شهرت داشته باشد و زبان محلی را بداند رد بشود معلوم می‌شود که می‌خواهند یک افرادی غیر از اینها را بفرستند.
رئیس - آقای عمیدی‌نوری.
عمیدی‌نوری - بنده به حسن نیت جناب آقای دکتر مهران واقف هستم که نظرشان این است که تمام محصلین و شاگردهای رتبه اول رشته‌های مختلف دانشکده‌ها بروند به اروپا تحصیل کنند و از اینها استفاده بکنند. دلیل من هم این است که لایحه‌ای که خودشان امضا کردند و به مجلس شورای ملی تقدیم کردند خودشان خودشان را مکلف کردند یعنی لایحه الآن هست لایحه دولت که در ذیلش امضا شده است و عبارت آن این است که دولت یا وزارت فرهنگ مکلف است شاگردهای اول را بفرستد وحتی تندتر از من جلو رفته‌اند که در شور اول وقتی که این لایحه مطرح بوده گفته شد که آقا شما که این قدر دارید تند می‌روید و می‌نویسید مکلف است بلکه یک شاگرد اولی نخواهد برود، دیگر شاگرد اول بگیری که نیست یکی اگر نخواهد برود این کلمه مکلف است ایجاد زحمت می‌کند یعنی شاگرد اولی که دلش نمی‌خواهد برود باید رفت و او را گرفت و با سرباز گفت آقا تو را می‌خواهیم بفرستیم بروی درس بخوانی و متوجه شدند به این مطلب و بنده پیشنهاد دادم که مرقوم بفرمایید شاگرد اولی که داوطلب است این کلمه داوطلب به پیشنهاد بنده ضمیمه این لایحه شد و در قانون هست. بنده تعدیل کردم و گفتم این حرارت و اصراری که دولت دارد و این همتی که دارد، یعنی همین طور که خودشان فرمودند این مطلب در حضور اعلیحضرت همایونی مطرح شد و اعلیحضرت همایونی با علاقه‌ای که به مصالح عالیه مملکت دارند مخصوصاً به تشویق جوان‌های ما که اینها بروند درس بخوانند برای این که این نظر عالی را تأمین کنند این لایحه را مرقوم فرمودند بعد هم که برخوردیم به این اشکال مجلس شورای ملی به پیشنهاد من توجه کرد و کلمه داوطلب را اضافه کرد. در نتیجه یک قانون صحیحی شد که دولت مکلف است شاگرد اول داوطلب را بفرستد و این حرف منطقی است و مجلس هم تصویب کرد و دو مرتبه هم این نظر را مجلس شورای ملی داد و این رفته به مجلس سنا و برگشته آمده و کلمه (مکلف است) تبدیل شده به «مجاز است» من قطع دارم که آقای وزیر فرهنگ که ذیل مکلف است بدون داوطلب را امضا کردند محال است که ایشان تبعیض قائل شوند بین این دانشجویان و بعضی را بفرستند و بعضی را نفرستند ولی قانون را برای شخص نمی‌نویسند، مجری قانون دولت است و وزیر فرهنگ و انشاءالله همیشه جناب آقای دکتر مهران وزیر فرهنگ هستند و ما از محضرشان استفاده می‌کنیم ولی خوب یک وقتی شاید دیگری وزیر فرهنگ بود، این وزیر فرهنگ دیگر که پشت تریبون چنین تعهدی نکرده است بنده در اخبار خارجه دیدم که آیزنهاور قول داده است که پرواز هواپیماها به روسیه متوقف شود و این عمل متوقف است تا موقعی که آیزنهاور رئیس جمهوری است خوب، قولش را هم و قولش را هم آمریکا قبول کرد ولی تا روزی که رئیس جمهور است اما فردا که رئیس جمهور یکی دیگر شد که چنین قولی نداده است باز هم پرواز هواپیما ادامه خواهد یافت بنابراین مجاز است، این دیگر چشم‌بندی که نیست مجاز است یعنی هم می‌تواند و هم نمی‌تواند ولی مکلف است یعنی باید بکند و معنایش واضح است البته جناب آقای دکتر مهران روی علاقه‌ای که دارد و قولی که داده است به قولش عمل می‌کند و من کمال اطمینان را دارم ولی من معتقد هستم که این قانون به این صورت ناقص است و این کلمه مجاز است تردیدی به کار وارد می‌کند مخصوصاً با این که دو مرتبه مجلس شورای ملی مکلف است نوشت و به قول ایشان اگر مطلب مهمی نیست چرا باید برگردد و مجاز است بشود که فردا که افراد عادی این لایحه را می‌خوانند و پهلوی خودشان با سوء تعبیراتی که می‌شود و با این بدبینی که در بعضی افراد ممکن است باشد این طور تعبیر شود که بله آقا قانون وضع کردند که وزارت فرهنگ مجاز است پسر وکیل و پسر وزیر را بفرستد، خوب من پسر بقالم مرا نمی‌فرستد، من می‌خواهم قانون این جنبه را نداشته باشد جنبه روحی و اثر اجتماعی قانون خیلی بیشتر از جنبه اجرایی آن است یعنی وقتی کسی قانونی را می‌خواند باید به آن احترام بگذارد ولی وقتی که خواننده این قانون را می‌خواند به محض این که خواند و
فوراً در مغزش این انعکاس را پیدا کرد می‌شود گفت که این قانون یک قانون جامعی است و یک قانونی است که مورد احترام است، مخصوصاً با این وضعی که پیش آمد به این کیفیت است که می‌خواهم عرض کنم که مجلس شورای ملی در حال حاضر در یک اَمپاسی است از جهت این که از وقت این دوره ۱۲ روز بیشتر باقی نمانده و این ایراد وارد است از طرف دیگر هم این که این دانشجویان چند سال است که معطل هستند، این هم صحیح است ولی این قانون منحصر به دانشجویان این چند سال نیست و این همیشه است و الآن هم اگر به اختلاف بیفتد اینها نخواهند رفت و از نظر مصلحت وزارت فرهنگ خوب نیست اما من معتقدم که این ایراد از نظر قانون‌نویسی به آن وارد است و البته ما قول جناب آقای وزیر فرهنگ را محترم می‌شماریم و امیدواریم که این تبعیض تا وقتی که خودشان مصدر کارند هیچ وقت نشود و البته وزرای بعد هم به تبعیت از نظر جناب آقای وزیر فرهنگ ممکن است قبول کنند ولی این ایرادی که عرض کردم هست و بنده شخصاً نمی‌توانم قانع شوم به این مطلب، این که فرمودند: این کلمه مجاز است معنیش این است که اجازه می‌گیریم، در بودجه کل مملکت اجازه گرفته می‌شود که در هر سال چه مخارجی بشود ولی البته از نظر قانونی این باید تکلیف شود و یک دلیل خیلی روشن این است که در جلسه گذشته خود آقایان رأی دادند که دولت مکلف است لایحه تشکیلات سازمان برنامه را به مجلس شورای ملی تقدیم کند همین جلسه قبل بود، مگر به این مطلب رأی ندادید؟ آقایان مگر این مطلب در مجلس سنا تصویب نشده است؟ مگر ده تا قانون دیگر نیست که در مجلس سنا با همین مکلف است خود مجلس سنا تصویب کرده است پس با این که این ترتیب در تمام قوانین بوده در جلسه قبل هم خودمان دولت را مکلف کردیم که تشکیلات سازمان برنامه را تا فلان مدت بدهد، آن وقت امروز در لایحه‌ای که مربوط به طبقه منور و فهمیده ما است که در این سن باید خیلی سعی کرد که هدایت شوند و تحت تأثیر یک افکاری قرار نگیرند مصلحت نبود که ما مکلف است را به مجاز است تبدیل کنیم (احسنت).
رئیس - آقای موسوی.
موسوی - این لایحه موقعی که در مجلس شورای ملی مطرح بود بنده پیشنهادی تقدیم کردم و جناب آقای دکتر مهران وزیر محترم فرهنگ هم با آن پیشنهاد موافقت فرمودند و آقایان هم رأی دادند که فارغ‌التحصیلان رتبه اول آموزشگاه عالی نفت آبادان هم مشمول این قانون بوده و در رشته‌های مربوط به خودشان از رفتن به خارج مملکت برای تکمیل تحصیلات استفاده بکنند اما همچنان که گفته شد چون تنظیم این لایحه و قبول آن پیشنهاد تقریباً در دو سال پیش بوده و در این دو سال اخیر خوشبختانه عنوان این مؤسسه تغییر یافته و دیگر به عنوان آموزشگاه عالی فنی نفت آبادان نیست و عنوان دانشکده نفت آبادان را احراز نموده و از طرف وزارت فرهنگ و شورای عالی فرهنگ هم به این عنوان شناخته شده است این است که بنده لازم دانستم به وزارت فرهنگ تذکری عرض کنم و امیدوارم جناب آقای وزیر فرهنگ تأیید بفرمایند که به طور کلی این اجازه ناظر بر فارغ‌التحصیلان گذشته آموزشگاه عالی فنی نفت آبادان و فارغ‌التحصیلان سال جاری و آینده دانشکده نفت آبادان می‌باشد زیرا به هر صورت یک مؤسسه فنی نفت است که در خوزستان تشکیل شده و مؤسسه بسیار مفیدی هم هست و چون مقصود تشویق و ترغیب اینها بوده است و فرقی هم با سایر دانشکده‌ها نمی‌کند امیدوارم که این تذکر بنده مورد توجهشان قرار بگیرد.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ - بنده این نظری که فرمودند تأیید می‌کنم که این آموزشگاه عالی فنی نفت آبادان همان دانشکده نفت آبادان است و بنابراین مشمول این قانون هم خواهند بود. اما در مورد تذکراتی که جناب آقای بهبهانی وجناب آقای عمیدی نوری دادند بنده عرض می‌کنم که گاهی از اوقات در پشت تریبون مجلس نسبت به محصلین یک اظهاراتی می‌شود که به عقیده بنده به‌هیچ‌وجه من‌الوجوه مصلحت نیست و اغلب هم با واقعیت منطبق نیست ما الآن در حال حضار چهارده هزار محصل در خارج داریم. البته ما ادعا نمی‌کنیم و هیچ کس هم در دنیا نمی‌تواند ادعا بکند که چهارده هزار نفر محصل که در یک جایی هستند همه‌شان خوب باشند و خوب درس بخوانند و رفتارشان خوب باشد. البته همیشه بعضی شاگردهای با استعداد هستند که بهتر از دیگران درس می‌خوانند و بعضی‌ها هم ممکن است مرتکب خلاف‌ها و بی‌انضباطی‌هایی بشوند. اگر فرض بفرمایید که یک محصلی در خارج حرکتی هم کرده باشد یا یک خلافی کرده باشد ما نباید این را به حساب همه محصلین بگذاریم. بنده از پشت همین تریبون به آقایان عرض می‌کنم که بنده مکرر
نامه‌های تبریک از دانشگاه‌ها دریافت کردم که نسبت به محصلین ایرانی ابراز کمال تعریف و تمجید کرده‌اند البته این تبریک به بنده نیست تبریک به آقایان است. تبریکی است به مملکت ایران و ملت ایران و تمام کسانی که خدمتگزار این جوانان هستند، این است که بنده استدعا می‌کنم روی یک حرف‌ها و روی یک شایعاتی که نسبت به محصلین می‌شود یا یک وقت یک چیزهایی اتفاق می‌افتد یک قیاسی برای همه محصلین نکنید همین طور راجع به سرپرست این که می‌فرمایید که می‌خواهند در این قانون این شرایط نباشد برای این که یک اشخاصی را برای سرپرستی بفرستند که نه زبان بدانند نه حسن شهرت داشته باشند چنین چیزی نیست الآن کسانی که فرستاده‌ایم عموماً خوب هستند و اگر بهتر از آنها پیدا بکنیم باز هم خواهیم فرستاد و این که می‌فرمایید که به امر سرپرستی نمی‌پردازند و دنبال کار خودشان هستند بنده چنین اطلاعی ندارم خیلی خوشوقت می‌شوم اگر چنانچه اطلاعاتی در این مورد دارید به بنده بدهید که یک سرپرستی کار سرپرستی‌اش را ول کرده باشد و دنبال گردش و تفریح باشد همچو سابقه‌ای نیست و به همین جهت است که بنده استدعا می‌کنم اگر اطلاعاتی دارید به بنده لطف بفرمایید و اما این که فرمودید حالا بنده قول می‌دهم که تبعیض نشود ولی بعدها ممکن است که یک نفر پیدا بشود و تبعیض بکند بنده می‌گویم آن فکر بلندی که باعث شده این لایحه تقدیم مجلس بشود این فکر همیشه باقی است و همیشه راهنمای وزیر فرهنگ است و مطمئن باشید هیچ وزیر فرهنگی نمی‌تواند عدول بکند از اجرای یک همچو نظر مفیدی که به حال کشور مفید است و برای تشویق جوان‌های کشور به وجود آمده است که بنده به حکم این که اگر این نظر مجلس سنا در اینجا تأیید نشود این لایحه باز مدتی به تعویق خواهد افتاد و این محصلین بلاتکلیف می‌مانند استدعا می‌کنم به این لایحه رأی بدهند البته در آینده اگر این لایحه نواقصی داشت تکمیلش که اشکالی ندارد ممکن است ضمن یک لایحه دیگری نواقص را رفع کرد و این که آقایان سر کلمه مکلف است یا مجاز است بحث می‌کنند خود این امر مانع شده از این که می‌خواهیم این قانون را بدون تبعیض اجرا بکنیم آن را به مرحله اجرا در بیاوریم این است که استدعا می‌کنم لطفاً به این لایحه رأی بدهید و این محصلین را از این سرگردانی و بلاتکلیفی نجات بدهید.
رئیس - خاطر آقایان نمایندگان مستحضر است که این لایحه دو دفعه به مجلس سنا فرستاده شد و برگردانیده‌اند نمی‌دانم به چه نظر مجلس سنا کلمه مکلف را به مجاز تبدیل کرده و شرایطی هم برای سرپرست‌ها قائل نشده ولی چون یک عده از دانشجویان بی‌تکلیف و سرگردان مانده‌اند و به مجلس مراجعه می‌کنند و مجلس هم در شرف خاتمه است و مجال ندارد که به آن جریان خاص وارد بشود من عقیده‌ام این است که برای کمک به این دانشجویان که بی‌تکلیف مانده‌اند فعلاً این را قبول بکنید و بعد البته همین طور که آقای وزیر فرهنگ گفتند و الآن اینجا تعهد کردند و در حقیقت قول دادند که همه شاگردانی را که حائز رتبه اول شده‌اند بدون قید و شرط بفرستند یعنی هیچ خاصه و خرجی قائل نشوند و ثانیاً اگر اصلاحی لازم باشد البته مجلس اقدام خواهد کرد و همیشه قانون قابل اصلاح است ولی من هم با تعجب از این نظر مجلس سنا عقیده دارم برای رفع سرگردانی و بی‌تکلیفی دانشجویانی که چندین سال است معطلند اگر آقایان هم موافقت بکنند رأی بدهیم و تمام بشود (نمایندگان - صحیح است) و حالا آقایانی که با این نظر موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. به دولت ابلاغ می‌شود.
۱۰ - طرح گزارش شور اول کمیسیون فرهنگ راجع به اعطای پایه دانشیاری به معلمین فعلی دانشکده معقول و منقول تهران
رئیس - گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به اعطای پایه دانشیاری به معلیمن دانشکده علوم معقول و منقول مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ با حضور آقای وزیر فرهنگ لایحه دولت راجع به اعطای پایه دانشیاری به معلمین فعلی دانشکده علوم معقول و منقول تهران را مورد شور و رسیدگی قرار داده و پس از مذاکرات لازم ماده واحده پیشنهادی را عیناً تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - دانشگاه تهران مجاز است برای اعطای پایه دانشیاری به معلمین فعلی دانشکده علوم معقول و منقول تهران از مفاد ماده ۴ قانون راجع به تکمیل عده معلمین دانشگاه‌های شهرستان‌ها مصوب ۲۴/۸/۱۳۳۷ استفاده نماید تعیین رتبه و تصویب صلاحیت دانشیاری با شورای دانشگاه
خواهد بود و دانشیارانی که به این ترتیب به خدمت رسمی پذیرفته می‌شوند ملزم به تدریس در شهرستان‌ها نخواهند بود.
مخبر کمیسیون فرهنگ - صدرزاده
گزارش از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام با حضور آقای معاون وزارت فرهنگ لایحه دولت راجع به اعطای پایه دانشیاری به معلمین فعلی دانشکده علوم معقول و منقول تهران را مطرح نموده ماده واحده مصوب کمیسیون فرهنگ را عیناً تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
به جای مخبر کمیسیون امور استخدام - دیهیم
رئیس - کلیات مطرح است آقای بهبهانی.
بهبهانی - موافقم.
رئیس - چون مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ورود در شور ماده واحده آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم ندارد برای شور دوم به کمیسیون فرستاده می‌شود.
۱۱ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون گمرکات راجع به تبدیل نام سازمان پلیس گمرک به سازمان نگهبانی و انتظامی وزارت گمرکات و ارسال به مجلس سنا
رئیس - آقای صدرزاده.
صدرزاده - در مورد آن لایحه فرهنگ یک پیشنهادی بنده تهیه کردم اگر مانعی ندارد امر بفرمایید مطرح بشود.
رئیس - مانعی ندارد آن هم مطرح می‌شود حالا گزارش کمیسیون گمرکات و انحصارات راجع به اصلاح عنوان سازمان پلیس گمرک مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون گمرکات و انحصارات به مجلس شورای ملی
کمیسیون گمرکات و انحصارات لایحه دولت راجع به اصلاح عنوان سازمان پلیس گمرک به نگهبانی و انتظامی را با حضور آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات برای شور دوم مطرح و پس از مذاکرات لازم خبر شور اول را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - از تاریخ تصویب این قانون نام اداره پلیس گمرک مندرجه در قانون تأسیس پلیس گمرک ایران مصوب ۹ مرداد ماه ۱۳۳۶ به اداره نگهبانی و انتظامی وزارت گمرکات و انحصارات تبدیل می‌شود.
از طرف مخبر کمیسیون گمرکات و انحصارات - غلامحسین صارمی
رئیس - این فقط تبدیل نام است که کمیسیون تصویب کرده است ماده واحده مطرح است اینجا در ورقه به عنوان مخالف کسی نام‌نویسی نکرده است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است (گفته شد - مخالفی نیست) رأی نهایی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۱۲ - طرح گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به نحوه پرداخت کمک هزینه تحصیلی دانشجویان و ارسال مجدد به کمیسیون
رئیس - گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به نحوه پرداخت کمک هزینه تحصیلی دانشجویان مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ با حضور آقای وزیر فرهنگ لایحه دولت راجع به نحوه پرداخت کمک هزینه تحصیلی دانشجویان از سال تحصیلی ۳۸ و ۳۹ به بعد را مورد شور و رسیدگی قرارداده ماده واحده پیشنهادی دولت را با اصلاحاتی تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - دانشگاه تهران مجاز است مبلغ کمک هزینه تحصیلی دانشجویان را از سال تحصیلی ۱۳۳۸ -۱۳۳۹ به بعد از محل اعتبار منظوره در بودجه دانشگاه در اختیار مؤسسه اعتباری دانشگاه بگذارد تا مؤسسه مزبور از آن محل کمک هزینه تحصیل به عنوان وام به دانشجویان پرداخت نماید به شرط آن که پس از فراغ از تحصیل و اشتغال به کار نسبت به استرداد آن اقدام و عین مبالغ پرداختی را متدرجاً به دانشگاه مسترد نماید آیین‌نامه مربوط به اجرای این قانون از طرف کمیسیون مالی دانشگاه تهیه و پس از تصویب شورای دانشگاه قابل اجرا خواهد بود.
مخبر کمیسیون فرهنگ - صدرزاده
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه لایحه دولت راجع به نحوه پرداخت کمک هزینه تحصیلی دانشجویان از سال تحصیلی ۳۸ -۳۹
به بعد را با حضور آقای معاون وزارت فرهنگ مطرح و پس از مذاکرات لازم خبر کمیسیون فرهنگ را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه - مشایخی
رئیس - کلیات مطرح است آقای مهندس هدایت.
مهندس هدایت - به نظر بنده این ماده واحده باید روشن‌تر از این نوشته شود (صحیح است) اولاً نوشته «دانشگاه تهران مجاز است معادل مبلغ کمک هزینه تحصیلی دانشجویان را از سال تحصیلی ۱۳۳۸ -۱۳۳۹ به بعد» اولاً قانون وقتی نوشته می‌شود باید مبلغ معین باشد صریح باشد برای این که این را باید مجلس رأی بدهد و رأی هم با ورقه است و هر کسی باید بداند چقدر تصویب می‌کند ثانیاً یک مطلبی است اینجا که به نظر من مبهم است که آیا منظور این است که همان مبلغی را که به عنوان کمک هزینه تحصیلی به دانشجویان می‌دهند معادل او هم به این مؤسسه اعتباری خواهند داد یا او کمک هزینه را به این مؤسسه اعتباری منتقل می‌کند این دو مطلبی است که به نظر بنده ابهام دارد اولیش را حتماً و مطلب دوم را استدعا دارم از جناب آقای وزیر فرهنگ روشن بفرمایید.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ - بنده از این فرصت می‌خواهم استفاده بکنم و تجلیل بکنم از یک نفر از خدمتگزاران واقعی این مملکت و آن جناب آقای علی وکیلی است که صاحب این فکر هستند برای ایجاد این مؤسسه اعتباری آقایان در همه جا گفته‌اند و می‌گوییم که مردم بایستی برای پیشرفت فرهنگ همکاری و کمک بکنند و این کمک تنها نباید به زبان باشد باید یک مظاهری هم عملاً داشته باشد که مفید واقع بشود آقای علی وکیلی سناتور محترم مبتکر این فکر بودند که یک مؤسسه‌ای به نام مؤسسه اعتباری دانشگاه به وجود بیاورند که این مؤسسه یک مرکزی بشود برای کسانی که بخواهند به محصلینی که با استعداد هستند و توانایی تحصیل داشته باشند کمک بکند و این کمک به صورتی باشد که بلاعوض و موهن برای یک جوانی نباشد به این معنی که این جوان محصل در صورتی که استعدادی نشان داده باشد و توانایی مالیش کافی نباشد به عنوان وام از این مؤسسه اعتباری به او کمک بشود بعد از این که تحصیلاتش تمام شد این وام را به تدریج به همین صندوق مسترد بدارد که به مصرف کمک به عده‌ای محصل دیگر برسد البته یک عده‌ای از تجار محترم و اشخاصی هم که علاقه‌مند بودند به این فکر از ایشان تبعیت کردند و این مؤسسه به وجود آمد دانشگاه تهران یک اعتباراتی در بودجه‌اش دارد که به مصرف کمک به محصلین می‌رسد ما نخواستیم که این دو کار که هر دو در واقع یکی است از دو منبع مختلف بشود این است که پیشنهاد کردم تصویب بفرمایید آن اعتباراتی که برای این کار بودجه دانشگاه تهران است و مورد تصویب مجلس همه ساله قرار می‌گیرد و آن اعتبار برود توی این صندوق و با کمکی که مردم می‌کنند به این صندوق مجموعاً یک سرمایه‌ای را تشکیل بدهد که این سرمایه تحت یک نظم خاصی که آیین‌نامه و مقررات مخصوصی همین مؤسسه تعیین خواهد کرد به مصر ف کمک به محصلین برسد این که فرمودند مبلغی اینجا تعیین بکنید البته مبلغ همان است که در بودجه دانشگاه تهران تصویب می‌شود این را در موقع تصویب بودجه البته آقایان در نظر خواهند گرفت اگر بخواهیم اینجا یک مبلغی را بنویسیم چه بسا ممکن است بعدها یک مقدار بیشتری به این کار اختصاص بدهیم آن وقت مجبوریم یک قانون دیگری بیاوریم مقصود این است که این اجازه تحصیل و تصویب بشود راجع به عبارت ماده واحده هم اگر به نظر آقایان ابهامی می‌رسد اتفاقاً یک پیشنهادی آقای صدرزاده فرمودند که یک عبارت روشن‌تری بود بنده گفتم مانعی ندارد پیشنهاد بفرمایید اگر اصلاح عبارتی هست بنده قبول می‌کنم.
رئیس - آقای صدرزاده.
صدرزاده - عرض کنم یک مبلغی هر سال در بودجه دانشگاه برای کمک به محصلین منظور می‌شود ولی این مبلغ رقمش الآن معلوم نیست بسته به میزان اعتبار و توانایی دولت هر سال ممکن است تغییر بکند بنابراین این طور در نظر گرفته شده است که این وجه به آن مؤسسه اعتباری داده می‌شود که خود آنها هم یک سرمایه خیلی زیادی برای این کار جمع‌آوری کرده‌اند و خواهند کرد که به حساب دانشگاه در آن مؤسسه منظور بشود و وجوهی که به دانشجویان داده می‌شود به معرفی دانشگاه باشد با پرداخت به دانشجویان این دو شرط را دارد. بنده عبارت ماده واحده را به صورتی اصلاح کردم که رساتر باشد و این صورت را هم همان مؤسسه اعتباری پیشنهاد کرده است و بنده آن پیشنهاد را قبول کردم و به نظر جناب آقای وزیر فرهنگ رساندم اگر نظر آقایان موافق باشد آن ماده واحده به این صورت باشد ولی اصول مطالبش یکی است.
ماده واحده - به دانشگاه تهران اجازه داده می‌شود معادل
مبلغ کمک هزینه تحصیلی دانشجویان را از سال تحصیلی ۱۳۳۸ -۱۳۳۹ به بعد از محل اعتبار منظور در بودجه ۱۳۳۸ در اختیار مؤسسه اعتباری دانشگاه بگذارد تا مؤسسه مزبور از آن محل کمک هزینه تحصیلی را بر طبق حواله‌های دانشگاه به عنوان وام به دانشجویان پرداخت نماید دانشجویانی که وام می‌گیرند موظفند پس از فراغ از تحصیل و اشتغال به کار وام خود را تدریجاً به مؤسسه مسترد دارند تمام این وام‌ها به حساب دانشگاه بوده و وجوه استرداد نیز در همان حساب تمرکز خواهد یافت.
آیین‌نامه مربوط به اجرای این قانون از طرف دانشگاه تهران تهیه و پس از تصویب شورای دانشگاه و کمیسیون مالی قابل اجرا خواهد بود (نمایندگان - بسیار خوب است).
رئیس - این پیشنهاد می‌ماند در موقع خودش مطرح می‌شود آقای دکتر پیرنیا مخالفید؟ بفرمایید.
دکتر پیرنیا - بنده مخالفم جناب آقای وزیر فرهنگ راجع به این متضمن یک کمک مختصری نسبت به وضع دانشجویان دانشگاه نیست ولی با اطلاعی که بنده از وضع این دانشجویان دانشگاه نیست ولی با اطلاعی که بنده از وضع این دانشجویان دارم و به وضع زندگی آنها استحضار دارم این کمک به‌هیچ‌وجه کافی برای وضع زندگی آنها نیست دانشجویانی که به تهران آمده‌اند بنده از وضع اکثر آنها اطلاع پیدا کرده‌ام از وضع زندگی‌شان و مشکلاتی که از لحاظ مسکن روبه‌رو هستند باخبرم اکثر دانشجویانی که از خارج آمده‌اند و مسکنی که در اختیار آنها هست در کوی دانشگاه به‌هیچ‌وجه کفاف احتیاجات آنها را نمی‌دهد آنها ناچار شده‌اند در شهر در اطاق‌هایی در محل‌هایی که متناسب با زندگی دانشجویی نیست مسکن بکنند وضع بهداشتی‌شان متناسب نیست سرپرستی صحیحی در کار دانشجویان نیست رئیس دانشگاه اخیراً در این باب یک اقدامات مهم و یک قدم‌های قابل توجهی برداشته که هیچ وقت سابقه نداشته و یک دستگاه سرپرستی مجهزی اخیراً دایر کردند من خودم در این کمیته سرپرستی یکی دو جلسه شرکت کردم برخوردم به این که وضع دانشجویان و شکایاتی که آنها می‌کردند بنده را بسیار متأثر کرده بود وخانواده آنها در شهرستان‌ها به‌هیچ‌وجه توانایی پرداخت این کرایه‌های سنگینی که برای یک اطاق از این دانشجویان مطالبه می‌کنند ندارند و در این جلسات من مترصد بودم که جریان را به طور رسمی هم در وزارت فرهنگ و هم به استحضار جنابعالی برسانم که از اهم موضوع‌های مبتلا به فرهنگی مملکت تأمین وضع زندگی و مسکن این دانشجویان دانشگاه است الآن در کوی دانشگاه در امیرآباد زمین و وسیله فراهم است و با یک کمک اعتباری مختصری با صرفه‌جویی از اعتبارات زائد و جلوگیری از یک مخارجی که این فوریت را ندارد دولت می‌تواند به آسانی یک سر و صورتی به وضع مسکن این دانشجویان بدهد و بنده از این موقعیت استفاده کردم که از جنابعالی تقاضا بکنم وضع زندگی دانشجویان دانشگاه را به خصوص دانشجویانی که از شهرستان‌ها می‌آیند مورد مطالعه فوری قرار بدهید و در وزارت فرهنگ یک فکر اساسی در این کار بشود.
رئیس - در همه جا برای تحصیل در انشگاه دانشجویان شهریه دانشگاه می‌دهند اینجا ما باید یک کمک خرجی هم به دانشجویان بدهیم این برخلاف همه جای دنیا است. آقای عمیدی نوری.
عمیدی‌نوری - عرض کنم به نحوی که آقایان ملاحظه می‌فرمایند روح این ماده واحده این است که یک اعتباری در بودجه دانشگاه تهران هست البته دانشگاه تهران به عنوان کمک هزینه تحصیلی به دانشجویان، مجلس می‌خواهد اجازه بدهد که این اعتبار که تا به حال دانشگاه با تشخیص خودش به دانشجویان می‌داد این را بدهیم به یک مؤسسه‌ای به نام مؤسسه اعتباری دانشگاه این مؤسسه اعتباری دانشگاه که البته بنده هیچ وقت وارد شخصیات نمی‌شوم جناب آقای وزیر فرهنگ نامی از مبتکر این فکر بردند که هم به او ارادت دارم و هم به فکرش ولی مقام قانون باید در امور مملکت باید در نظر گرفته شود به غیر اشخاص دوام یک امر هم بایستی هنگام قانونگذاری در نظر گرفته شود یک مؤسسه‌ای به نام مؤسسه اعتباری دانشگاه دایر شده این جا آقایان ملاحظه می‌کنند این مؤسسه اگر جزو دستگاه‌های دانشگاه است خوب اگر دانشگاه از یک دستگاه خودش به یک دستگاه دیگرش بخواهد پول قرض بدهد و در اختیارش بگذارد بنده خیال می‌کنم که اصلاً احتیاجی به قانون ندارد بلکه ما در قانون بودجه داریم حتی اگر از فصلی به فصل دیگر بخواهند نقل وانتقال بدهند از کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی اجازه می‌گیرند اگر این مؤسسه اعتباری دانشگاه یک دستگاه غیردولتی و غیرمسئول در مقابل مجلس شورای ملی است خوب ما چطور می‌توانیم پولی که جزو بودجه مملکتی است این را به یک دستگاه غیرمسئولی که هیچ مسئولیتی در مقابل مجلس شورای ملی ندارد و تابع یک مقرراتی است که خودش تنظیم کرده بدهیم یک عده افرادی
با نظر خیری با نظر خودشان می‌خواهند کمک‌هایی به دانشجویان بکنند یک هدایایی بگیرند اموالی تهیه بکنند چطور می‌شود این فکر را کرد که بدون این که امضایی باشد اینجا قوانینی می‌آید از مجلس شورای ملی می‌گذرد قراردادی بین دو نفر بین دو مؤسسه بین یک کمپانی تنظیم می‌شود او قبول دارد و امضا کرده است می‌آورند می‌گوییم این جور اما ما داریم تصمیم غیابی می‌گیریم راجع به کسی که امضایی از او نداریم و متعهد می‌کنیم که این پول‌هایی که گرفته‌ای باید برگردانی آخر کار یک طری که نمی‌شود شما اجازه می‌دهید قسمتی از بودجه مملکتی به یک کسی که از او امضایی در مقابلتان ندارید بدهید همچو چیزی می‌شود؟ مؤسسه اعتباری اگر جزو دستگاه دولت است البته اشکال ندارد اما اگر یک چیز خارجی است یک افراد آزادی دور هم جمع شده‌اند می‌گویند ما یک شرکت و مؤسسه‌ای تشکیل داده‌ایم و می‌خواهیم کمک به دانشجویان بکنیم چطور می‌توانیم یک همچو اجازه‌ای بدهیم که پول دولت را بدهند دست او بعد هم بگوید مشروط بر این که این را وام بدهد بعد هم عینش را بپردازد بدون این که او امضایی داشته باشد اگر اجازه بدهیم که دانشگاه قراردادی در این خصوص وراجع به این امور با دیگری ببندد این یک حزمی است پس در مقابل یک امضایی است اما همین طوری بیاییم یک ماده واحده‌ای بگذرانیم که قسمتی از وجوه عمومی در اختیار یک غیرمسئول اداری و یک شخصیت خارجی و یک مؤسسه‌ای خارج از دستگاه دولت یک افراد خیری که آمده‌اند یک چیزی به نام مؤسسه اعتباری درست کرده‌اند بدهیم که آنها شروع بکنند به وام دادن من نمی‌دانم این چطور می‌شود آقای صدرزاده رفتند اصلاح بکنند فرمودند به حواله دانشگاه به آنها بدهند خوب اگر این صندوق شما است می‌خواهید که دانشگاه دانشجو را تشخیص بدهد حواله بدهد که به او بدهند خوب حواله بدهد به صندوق دانشگاه این که راحت‌تر است و یک تعهدی هم از دانشجو بگیرد که من به تو وام می‌دهم موقعی که پولدار شدی و کار پیدا کردی برگردان اما مؤسسه اعتباری در خارج که بر حسب حواله دانشگاه پولی به دانشجویان بدهند مثل یک صندوقی می‌ماند که پول را بدهند به او که یک طرفش هم معلوم نیست بعد هم همان ایرادی که گرفته شد آقای هدایت درست گفتند از حالا به بعد، به بعد چیست؟ معلوم نیست این وام داده می‌شود با چه شرایطی آیا به بی‌بضاعت داده شود یا به بابضاعت و همان طوری که مقام ریاست توجه فرمودند اگر اطلاق این عبارت این باشد که کمک هزینه به دانشجویان باشد این نقض غرض است و در دانشگاه‌ها دانشجو پول می‌دهد اگر هم بخواهد دانشجوی بی‌بضاعتی را که حقاً احتیاج دارد کمکی به او بشود این از این حرف‌ها نیست هیچ همچو شرط نیست به طور مطلق نوشته شده کمک هزینه تحصیلی دانشجو این اعتبار و این پول را بدهد در اختیار یک مؤسسه اعتباری که افرادش هم مورد اعتماد ما هستند بنده اعتقاد ندارم این مؤسسه اعتباری اگر خدمت می‌خواهد به دانشجویان بکند همان طوری که جناب آقای دکتر پیرنیا فرمودند الآن بزرگ‌ترین مشکل دانشگاه مشکل مسکن است (صحیح است) بیایید کمک بکنید هدایا و پول بگیرید زحمت بکشید یک کوی دانشگاه در همان نزدیکی یا در خود دانشگاه یا در اراضی امیرآباد درست بکنید بالایش هم یک تابلو بزنید که این مؤسسه اعتباری دانشگاه این خدمت را کرد اما کاری که تا به حال خود دانشگاه کرده و اعتباری برای آن در بودجه خود دانشگاه هست بنده نمی‌دانم این را چرا خراب می‌کنیم؟ من در کمیسیون فرهنگ این مسائلی را که خدمت آقایان عرض کردم آنجا هم خدمت جناب آقای وزیر فرهنگ، عرض کردم، متأسفانه اغلب کمیسیون‌های ما وقتش مصادف با جلسه علنی می‌شود بنده هم کمتر اصرار می‌کنم به خودم که جلسه علنی را ترک کنم بروم به کمیسیون البته بنده آنجا عرایضم را عرض کردم و بعد آمدم به مجلس به طور کلی بنده این را مخالف اصول بودجه‌ای می‌دانم مخالف این اصل می‌دانم که ما از بودجه کل مملکتی‌مان برداریم به دستگاه غیرمسئول و اصلاً این را من نقض غرض می‌دانم این است که من هنوز نمی‌توانم اعتقاد پیدا کنم که این ماده واحده به این شکل نتیجه‌ای و فایده‌ای دارد وجنبه قانونی دارد این را بنده صحیح نمی‌دانم.
رئیس - ماده ۱۱۶ آیین‌نامه قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۱۶ - اصلاحاتی که در ضمن مذاکره شور نهایی طبق ماده ۱۱۴ نسبت به لوایح و طرح‌ها تجدید می‌شود در صورت تقاضای مخبر یا وزیر یا معاون او به کمیسیون ارجاع می‌گردد و کمیسیون مکلف است ظرف پنج روز نظر خود را به مجلس اطلاع دهد و نیز مجلس می‌تواند برحسب تذکر رئیس یا پیشنهاد ۱۵ نفر از نمایندگان و تصویب مجلس اصل طرح یا لایحه و کلیه پیشنهادها را بدون تفکیک
به کمیسیون ارجاع نماید که ظرف پنج روز مجدداً به مجلس گزارش دهد.
رئیس - اگر آقایان موافقت داشه باشند یک پیشنهادی هم آقای صدرزاده کردند و یک اصلاحاتی باید بشود خیلی از آقایان هم اجازه صحبت خواسته‌اند اگر آقایان موافق باشند این را به کمیسیون بفرستیم که در ظرف پنج روز بعد از تجدید نظر به مجلس بیاید (نمایندگان - صحیح است) آقایانی که با این تذکر و فرستادن این گزارش به کمیسیون موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۱۳ - بیانات بعد از دستور آقای دولت‌آبادی
رئیس - چون در دستور چیزی نداریم آقای دولت‌آبادی بیاناتی دارند واجازه صحبت خواسته‌اند بفرمایید.
دولت‌آبادی - بین مردم ایران از دیرگاه ضمن صفات بارزی که داشه‌اند دو صفت نمودار و پرارزشی است یکی مهمان‌نوازی است و یکی قدردانی از خدمتگزاران البته آنچه ما داریم حاصل سعی مردم با ایمان و خدمتگزار مملکتمان است و میان خارجی‌ها هم اشخاصی هستند که آمده‌اند و به این مملکت خدمت کرده‌اند و یکی از آنها مورگان شوستر آمریکایی بوده است که آقایان در اخبار خواندید که از دنیا رفته است من نمی‌دانم که آقایان رفقا از خدماتی که او به مملکت ما کرده است واقفند اما هستند عناصری که به خوبی می‌دانند و آنها که به خوبی ندانند تا این می‌دانند که او یک مرد خوش‌نامی بوده است و در مملکت ما و به نظم امور مالی مملکت ما خدمت کرده است (یکی از نمایندگان - کتابی هم راجع به امر مالی نوشته) کتابی هم دارد به نام اختناق ایران که بنده توصیه می‌کنم آقایان رفقا هر کدام آن کتاب را نخوانده‌اند از نظر تاریخ ایران آن را بخوانند و از فداکاری این مرد اطلاع پیداکنند که با روح صمیمیت و صداقت به امر مالی مملکت ما خدمت کرده است و خودش هم دچار مشکلات سیاسی شدید شده است ولی سعی کرده است که پنجاه سال پیش استقلال مالی ایران را اعلان بکند و واقعاً به این مملکت خدمت کرده است خواستم امروز از خدمات این مرد قدردانی بکنم و این مردی است که از دنیا رفته است ۵۰ سال پیش به ما خدمت کرده است ایرانی باید حقگزاری خودش را نشان بدهد تا دیگران هم متنبه بشوند و اگر به مملکت ما تشریف بیاورند و خدمت بکنند بدانند که بعد از پنجاه سال هم خدمت آنها فراموش نمی‌شود و اگر هم خیانت بکنند باز هم مملکت فراموش نخواهد کرد.
۱۴ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه خواهد بود و دستور هم لوایحی است که معین شده است.
(مجلس ده دقیقه بعداز ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت