مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ تیر ۱۳۳۳ نشست ۲۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۸
جلسه:۲۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه هشتم تیر ماه ۱۳۳۳.
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تقدیم یک فقره طرح سه فوری به وسیله آقای قنات‌آبادی
۳- تقدیم یک فقره لایحه راجع به پشتوانه اسکناس به وسیله آقای وزیر دارایی به قید دو فوریت و طرح و تصویب دو فوریت آن
۴- قرائت گزارش کمیسیون عرایض راجع با اعلام جرم آقای عبدالصاحب صفایی علیه آقای دکتر مصدق و ارجاع امر به کمیسیون دادگستری
۵- بیانات آقای حشمتی طبق ماده ۹۰ آیین‌نامه و جواب آقای دولت‌آبادی
۶- طرح گزارش کمیسیون تحقیق راجع به انتخابات فردوس و نمایندگی آقای امیرتیمور و تصویب آن
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و چهل دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- اسامی غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
غائبین بااجازه- آقایان: دکتر افشار، کریمی، تربتی، صدرزاده، میراشرافی، سلطانی، صادق بوشهری، مکرم.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: کدیور، مصطفی ذوالفقاری، دکتر سعید حکمت، پورسرتیپ.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه- آقایان: پیراسته، غضنفری، حائری‌زاده، شوشتری، حشمتی هر یک ۱۵ دقیقه.
رئیس- آقای حشمتی نسبت به صورت جلسه اعتراضی دارید؟
حشمتی- در جلسه قبل جناب آقای دولت‌آبادی فرمایشاتی کردند که برای بنده اهانت‌آمیز بوده است چون اولین کسی بودند که به بنده نسبت تزویر دادند لذا اجازه می‌خواهم که طبق ماده ۹۰ چند دقیقه عرایضی بکنم.
رئیس- بسیار خوب وارد دستور که شدیم بفرمایید. آقای پورسرتیپ.
پورسرتیپ- خاطر مبارک مستحضر است که بنده تقاضای مرخصی کرده بودم و اجازه فرمودید حالا بنده را غایب بدون اجازه نوشته‌اند.
رئیس- تقاضای شما در کمیسیون بوده است اصلاح می‌شود دیگر نظری نسبت به صورت مجلس قبل نیست؟ (گفته شد- خیر) صورت مجلس جلسه پیش تصویب شد دو نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند (جمعی از نمایندگان- دستور آقا دستور) (پیراسته- سومی هم بنده هستم) چون آقایان تقاضا می‌کنند وارد دستور شویم نطق‌های قبل از دستور را می‌گذاریم به بعد از دستور و اگر بعد از دستور وقت نشد نوبت آقایان برای جلسه بعد محفوظ است.
دولتشاهی- بنده صبح زود آمده‌ام اسم نوشته‌ام.
رئیس- اگر آخر جلسه وقت نشد حق شما برای جلسه بعد محفوظ است.
قنات‌آبادی- طرح سه فوریتی است راجع به مطبوعات به امضای ۱۹ نفر از آقایان نمایندگان محترم تقدیم می‌شود.
۳- تقدیم یک فقره لایحه راجع به پشتوانه اسکناس به وسیله آقای وزیر دارایی به قید دو فوریت و طرح و تصویب دو فوریت آن
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی (دکتر امینی)- آقایان نمایندگان محترم به خاطر دارند که در ۱۳۲۶ طرحی از مجلس راجع به پشتوانه اسکناس گذشت و دولت را موظف کرد در ظرف ۳ ماه لایحه پشتوانه اسکناس را تقدیم مجلس بکند از آن تاریخ با آنکه ۶ سال می‌گذرد برای این که دولت به وظیفه قانونی خودش عمل کرده و لایحه را بعد از ۳ ماه تقدیم کرد ولی هنوز لایحه‌ای برای پشتوانه اسکناس وجود ندارد در این مدت شش سال تحولاتی از نظر پولی در مملکت بوجود آمده که ایجاب می‌کند که یک قانون جامعی راجع به پشتوانه اسکناس تقدیم مجلس بشود این است که هم اهمیت دارد و بنده مطمئن هستم که آقایان ببانک ملی و ثبات این مؤسسه بزرگ ملی علاقمند هستند تقاضا می‌کنم که به قید دو فوریت این قانون تصویب بشود و مقدمتاً می‌خواهم عرض بکنم که این کار با انتشار اسکناس ارتباطی ندارد و اگر یک عده‌ای در خارج از این جریان سوء استفاده می‌کنند برای این که قیمت‌ها را بالا ببرند بعد از این که این طبع و توزیع شد آقایان ملاحظه خواهند فرمود که نه دولت استفاده اسکناسی می‌خواهد بکند و نه همچو نظری در بین هست می‌خواستم تقاضا کنم که نسبت به این موضوع توجه مخصوصی بفرمایند که زودتر تصویب بشود.
رئیس- لایحه تقدیمی دولت قرائت می‌شود.
قنات آبادی- قربان طرح ۳ فوریتی مقدم است.
رئیس- وقتی لایحه دولت دو فوریت داشته باشد همان حال سه فوریتی پیشنهادی آقایان نمایندگان را دارد چون دولت نمی‌تواند با بیش از دو فوریت لایحه‌ای تقدیم کند.
(لایحه دولت به شرح زیر قرائت شد.)
مجلس شورای ملی.
پس از آن که قانون تفویض اختیار اجازه انتشار اسکناس به هیئت نظارت اندوخته اسکناس مصوب ۲۸ آبان ۱۳۲۱ در دوره پانزدهم قانونگذاری به موجب ماده واحده‌ای در تاریخ ۲۴ دی ۱۳۲۶ لغو گردید ضمن تبصره این ماده واحده دولت مکلف شد که در ظرف سه ماه مقداز حداکثر اسکناسی که بانک ملی ایران مجاز است در گردش داشته باشد با میزان پشتوانه آن تعیین نموده و لایحه آن را به مجلس شورای ملی تقدیم دارد. به طوری که خاطر نمایندگان محترم به خوبی مستحضر است با وجود آن که در مدت قانونی طرح لازم از طرف دولت تقدیم گردیده تا حال قانونی برای پشتوانه اسکناس از تصویب مجلس نگذشته است.
باقی ماندن این وضع یکی از وظایف اصلی بانک ملی ایران را که طبق قانون مصوب مرداد ۱۳۱۷ نشر اسکناس و تنظیم جریان پول می‌باشد مجمل گذارده است و با توجه به این که جریان اسکناس در بیشتر کشورهای جهان در دست بانک‌های مرکزی است اینک لایحه قانونی پشتوانه اسکناس را در ده ماده با قید دو فوریت تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارد. منشی برای مزید اطلاع شرح مختصری نیز از وضع پشتوانه و میزان انتشار اسکناس در سال‌های اخیر به استحضار نمایندگان محترم می‌رساند.
۱- از لغو انتشار اسکناس‌های بانک ملی ایران تا تاریخ ۲۸ آبان ۱۳۲۱ به تدریج میزان اسکناس‌های منتشره به هزار و پانصد میلیون ریال رسید ه در تاریخ مزبور این اسکناس‌ها ۶۰ درصد پشتوانه قانونی مرکب از طلا و نقره و جواهرات سلطنتی داشته که فقط ۲۲ درصد آن را طلا و نقره و بقیه را جواهرات سلطنتی تشکیل می‌داد.
۲- به موجب قانون ۲۸ آبان ۱۳۲۱ اجازه انتشار اسکناس به هیئت نظارت اندوخته اسکناس واگذار گردید و مقرر شد که پشتوانه فلزی اسکناس‌های منتشره تا تاریخ ۲۸ آبان ۱۳۲۱ به نرخ بازار بین‌المللی ارزیابی شود و اسکناس‌هایی که بعداً منتشر خواهد شد دارای صددرصد پشتوانه مرکب از ۶۰ درصد طلا و ۴۰ درصد ارز قابل تبدیل به طلا باشد طبق قانون مزبور نیز ۴۳۰۰ میلیون ریال اسکناس منتشر گردید و در نتیجه میزان انتشار اسکناس به ۷۸۰۰ میلیون ریال و تناسب کل پشتوانه از حیث طلا و ارز به ۶۴ ر ۷۷ درصد رسید.
۳- در دوره حکومت سابق بدواً طبق قانون مرداد ۱۳۳۰ مبلغ ۱۴ میلیون لیره از ارزهای پشتوانه در اختیار دولت گذاشته شد که در نتیجه تناسب کل پشتوانه ۷۸۰۰ میلیون ریال اسکناس منتشره را به ۴۲ ر ۶۱ درصد رسانید و بعداً به موجب قانون اختیارات ۳۱۲۰ میلیون ریال اسکناس نیز بدون پشتوانه فلزی و ارزی منتشر گردید که مجموع اسکناس منتشره را به مبلغ ۱۰۹۲۰ میلیون ریال افزایش و نسبت کل پشتوانه را به ۸۸ ر ۴۳ درصد کاهش داد.
اکنون در لایحه تقدیمی با وجود آن که نرخ طلا و ارز در بازارهای آزاد چند برابر نرخ‌های رسمی می‌باشد دولت به منظور استحکام بنیان پشتوانه اسکناس‌ها تمام موجودی طلا و ارزهای کنونی پشتوانه را با همان نرخ‌های رسمی بین‌المللی مأخذ قرار داده و حد نصاب چهل درصد پشتوانه فلزی وارزی منظور در لایحه را روی همین مأخذ استوار نموده است.
با تصویب این لایحه اولا وضع اسکناس‌های ایران و پشتوانه آنها که در حال حاضر دارای کیفیت‌های متفاوت می‌باشد و بر اثر وضع قوانین مختلف صورت مبهم و پیچیده‌ای را به خود گرفته است بر اساس صحیح و ثابتی گذارده خواهد شد که از این حیثیت باعث تقویت اعتماد مردم در ارزش داخلی پول کشور خواهد گردید ثانیاً مبلغ ۱۴ میلیون ریال اسکناس‌هایی که بدون پشتواه و فقط در برابر تعهد دولت به جریان گذارده شد در جمع کل میزان انتشار اسکناس ادغام و دو برابر کلیه اسکناس‌های منتشره چهل درصد پشتوانه‌های فلزی و ارزی بارزشی که فوقاً اشاره شد منظور خواهد گردید ثالثاً به بلاتکلیفی بانک ناشر اسکناس که شش سال است با لغو قانون ۲۸ آبان ۱۳۲۱ دچار این وضع گردیده خاتمه اده خواهد شد.
نخست وزیر- سپهبد زاهدی- وزیر دارایی- دکتر امینی
ماده اول- هیئت نظارت اندوخته اسکناس بانک ملی ایران مکلف است در مقابل اسکناس‌هایی که تا تاریخ تصویب این قانون منتشر شده و یا بعداً انتشار خواهد داد پشتوانه به شرح زیر نگاهدارد:
الف- حداقل چهل درصد طلا و ارز قابل تبدیل یا تضمین شده به طلا مشروط به این که هیچ گاه مقدار طلا از سی و پنج درصد کل پشتوانه کمتر نباشد.
ب- حداکثر طلا یا ارز قابل تبدیل به طلا که علاوه بر پشتوانه ۴۰ درصد عنداللزوم می‌توان پشتوانه سپرد هیچ گاه از هم ارز سی میلیون دلار به نرخ رسمی ۲۵/ ۳۲ ریال نباید تجاوز کند.
ج- بقیه تا میزان صد درصد اسناد بدهی دولت خواهد بود و جواهرات موضوع قانون ۲۵ آبان ۱۳۱۶ به عنوان وثیقه اسناد بدهی دولت تحت نظر هیئت نظارت اندوخته اسکناس باقی خواهد ماند.
تبصره ۱- موجودی طلای پشتوانه در تاریخ تصویب این قانون به هیچ وجه از اختیار هیئت نظارت اندوخته اسکناس خارج نخواهد شد و منحصراً پشتوانه اسکناس طبق بند (الف) قرار خواهد گرفت.
تبصره ۲- ارزش طلای پشتوانه کماکان از هر گرم ۲۹۰۱۳۳۳۶/۳۶ ریال و ارزهای پشتوانه بر مبنای نرخ‌های صدوق بین‌المللی پول و بر اساس هر دلار ۲۵/ ۳۲ ریال خواهد بود.
تبصره ۳- سهمیه دولت ایران در صندوق بین‌المللی پول و بانک بین‌المللی پول و بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه (موضوع قوانین مصوب ششم دی‌ماه ۱۳۲۴ و بیست و ششم فروردین ۱۳۲۷) جزو پشتوانه مقرر در بند (الف) محسوب خواهد شد.
تبصره ۴- معادل مبلغی که از اسناد بدهی دولت جزو پشتوانه قرار خواهد گرفت از بدهی‌های موعد گذشته این که دولت به قسمت بانکی بانک ملی ایران دارد کسر خواهد شد.
ماده دوم- اجرای قسمت ب ماده اول این قانون بپیشنهاد بانک ملی ایران و تصویب هیئت مشترکی از اعضای شورای عالی بانک ملی ایران و هیئت نظارت اندوخته اسکناس خواهد بود.
تبصره- جلسات هیئت مشترک وقتی رسمیت خواهد داشت که لااقل پنج نفر از اعضای شورای عالی بانک و پنج نفر از اعضای هیئت نظارت اندوخته اسکناس در جلسات حضور داشته باشند و تصمیمات هیئت مشترک با موافقت لااقل هفت نفر از اعضای حاضر گرفته می‌شود.
ماده سوم- از جریان خارج کردن هر نوع اسکناس و تعویض اسکناس‌هایی که از جریان خارج می‌شود با نوع دیگر اسکناس بنا به پیشنهاد بانک ملی ایران و موافقت هیئت مشترک مذکور در ماده ۲ و به تصویب هیئت وزیران صورت خواهد گرفت، مهلتی که برای تعویض اسکناس‌های مذکور تعیین می‌شود در هر مورد از یک سال کمتر نخواهد بود.
اسکناس‌هایی که تعویض آن در ظرف مدت معینی اعلام می‌شود پس از انقضای آن مدت از درجه اعتبار ساقط خواهد بود.
تبصره- تفاوت حاصله از میزان اسکناس انتشار یافته و اسکناس جمع‌آوری شده به نفع دولت خواهد بود مادام که دولت بدهی به بانک دراد بابت بدهی دولت به قسمت بانکی بانک ملی ایران محسوب خواه شد.
ماده چهارم- نمایندگی دولت در هیئت نظارت اندوخته اسکناس با وزیر دارایی خواهد بود. دو نفر نماینده مجلس شورای ملی که طبق مفاد تبصره ماده ۲۹ قانون اساسنامه بانک ملی ایران به عضویت هیئت نظارت اندوخته اسکناس انتخاب می‌شوند تا انتخاب جانشین خود به این سمت باقی خواهند ماند.
تبصره- بازرس دولت در بانک ملی ایران در موقع تصدی به هیچ عنوان نمی‌تواند سمت دیگری در دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی داشته باشد.
ماده پنجم- اسکناس‌هایی که بانک ملی ایران به خارج سفارش می‌دهد در موقع ورود به کشور از پرداخت هر گونه حقوق گمرکی و عوارض دیگر معاف خواهد بود.
ماده ششم- دولت مکلف است:
الف- از سال ۱۳۳۴ در ظرف شش سال کلیه وام‌هایی را که به شرکت ملی نفت ایران مستقیماً یا به طور مستقیم توسط بانک ملی ایران داده شده است با اقساط متساوی سالیانه از محل درآمدهای شرکت مزبور واریز نماید.
ب- از سال ۱۳۳۴ حق‌السهمی را که از سود بانک به دولت تعلق خواهد گرفت مادام که دولت بدهی به قسمت بانکی بانک ملی ایران دارد به منظور تقلیل بدهی‌های مزبور به بانک ملی ایران بپردازد.
ماده هفتم- وام‌هایی که قسمت بانکی بانک ملی ایران ممکن است در آتیه طبق قوانین به دولت و سازمان برنامه و شهرداری‌ها و شرکت‌ها و بنگاه‌های تشکیل یافته با سرمایه دولت بدهد منحصراً باید به مصرف عمران و یا افزایش تولید کشور برسد. بانک‌هایی که با سرمایه دولت تشکیل شده یا می‌شوند از این قاعده مستثنی هستند به شرط این که وام دریافتی آنها به مصرف اعطای وام به دولت و شهرداری‌های و وام‌های غیر تولیدی به بنگاه‌ها و شرکت‌هایی که با سرمایه دولت تشکیل یافته‌اند نرسد. وزارت دارایی باید نظارت نماید که وام‌های مذکور فقط برای امور عمرانی و تولیدی گرفته شود.
ماده هشتم- نرخ بهره کلیه بدهی‌های دولت اعم از تنخواه گردان و غیره و کارمزد انتقالات وجوه دولت با موافقت وزارت دارایی و بانک ملی ایران تعیین خواهد شد.
ماده نهم- هر قانون یا موادی از قوانین که با مقررات این قانون متناقض باشد ملغی است.
ماده دهم- آیین‌نامه این قانون به پیشنهاد بانک ملی ایران و (تصویب هیئت مشترک مندرج در ماده ۲ و به موجب تصویبه نامه هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
نخست وزیر- سپهبد زاهدی- وزیر دارایی- دکتر امینی
رئیس- فوریت اول لایحه مطرح است یکی یکی می‌پرسم آقایان موافق و مخالف جواب بدهند آقای شوشتری موافقید؟ (شوشتری- بله) آقای مشایخی موافقید؟ (مشایخی- بله) آقای پیراسته موافقید؟ (پیراسته- مخالفم) بفرمایید و بدانید که وقتی می‌گویید مخالفم اگر موافق صحبت کردید از موضوع خارج شدید جلوگیری می‌کنم.
پیراسته- عرض کنم به نظر بنده مسائلی که مربوط به مملکت است و سر و
کار با زندگی مردم دارد از موضوع احساسات یا مخالفت و موافقت باید دور باشد این مسئله اسکناس یک مسئله‌ای نیست که مربوط به دولت باشد این مربوط به مملکت است و باید کمال دقت در او بشود مبادا تصمیمی خدای نخواسته گرفته بشود که به ضرر مملکت باشد بنده نگرانی که از این لایحه دارم مخصوصاً می‌خواهم آقای وزیر دارایی توجه بکنند نگرانی من بیشتر از این است که در این مملکت یک دسته‌ای هستند که به جا یا نابه جا از هر موضوعی سوء استفاده می‌کنند و زندگی مردم را روزبه‌روز گران‌تر می‌کنند برای نمونه عرض می‌کنم که مثلاً اگر در گواتمالا اغتشاشی شده است این تاجر ایرانی قرقره را گران‌تر می‌کند حالا چه ارتباطی هست بین قرقره با اوضاع گواتمالا بنده نمی‌دانم یا فرض کنیم که اگر یک دانه از دکان‌های بازار دچار حریق می‌شود یک مرتبه تمام اجناس برای حریق این دکانی که تمام سرمایه‌اش ۲۰ هزار تومان بوده گران می‌شود و نظایر این. در دوره گذشته اشخاصی که خون مردم را می‌مکیدند زندگی را روزبه‌روز گران‌تر می‌کردند برای این که لشکر زنده باد مرده باد داشته باشند نه تنها جلوگیری نمی‌کردند بلکه تشویق‌شان می‌کردند و مالیات ازشان نمی‌گرفتند الان آقای وزیر دارایی تشریف بیاورند اینجا و بفرمایند از این اشخاصی که یک بر صد استفاده می‌کنند و صد برابر استفاده می‌کنند و خون مردم را می‌مکند در دوره گذشته چقدر مالیات کرفتند (قنات‌آبادی- و سایر دوره‌ها هم) مخصوصاً در دوره گذشته بیشتر برای این که لشکر زنده باد و مرده باد داشته باشند.
قنات آبادی- در این مملکت رسم نیست از ثروتمندها و طبقه اعیان مالیات بگیرند.
پیراسته- این است که یک مسئله‌ای که جنبه اقتصادی دارد و برای مملکت شاید لازم باشد آقایانی که در کمیسیون خاص شرکت کردند گفته‌اند که این لازم است بنده تمام نگرانی و مخالفتم از این است که آقای وزیر دارایی چگونه ما را مطمئن می‌کنند که این عده‌ای که می‌خواهند به هر طریقی که ممکن است خون مردم را بمکد (حمید بختیار- آقای وزیر دارایی این کار را وسیله قرار می‌خواهد بکند) اینها این را وسیله قرار می‌دهند که باعث زحمت مردم بشوند بچه وسیله شما جلوگیری خواهید کرد؟ نتیجه اگر آقای وزیر دارایی اینجا ما را مطمئن بکنند که این وسیله‌ای نخواهد شد که یک عده خدانشناسی از خدا بی‌خبر خون مردم را در شیشه بکنند بنده موافقم و اگر نه بنده مخالف هستم.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- بنده خیلی متشکرم از آقای پیراسته که از نقطه نظر فنی تذکر فرمودند که مطالب فنی را با احساسات نباید مخلوط کرد و حق هم با ایشان است برای این که این مسائل فنی باید در دستگاه‌های مربوط به خودش که تخصص دارند مطالعه بشود و در جلسه علنی مطرح بشود بنده خواستم به ایشان اطمینان بدهم که این لایحه، لایحه تازه‌ای نیست چندین ماه است که در بانک ملی مطالعه شده و در موقعی هم که نمایندگان صندوق بین‌المللی پول آمده‌اند و امیدوارم که آقایان نسبت به تخصص آنها تردیدی نداشته باشند با آنها هم مشورت شده بالاخره در کمیسیون خاصی که از طرف مجلس شورای ملی تعیین شد راجع به این موضوع آنجا هم دقت کافی شده بنابراین بنده می‌خواستم ایشان را مطمئن بکنم که از لحاظ فنی رعایت تمام این جوانب شده (پیراسته - سوء استفاده تجار؟) سوءاستفاده تجار و یا اشخاصی که شاید نشود اطلاق تاجر بهشان کرد اگر گفته شود که تجار این کار را می‌کنند بنده خیال می‌کنم از انصاف دور است برای این که تاجری که روی اصول و روی قوانین و عرف تجارت می‌کند بنده عقیده یقین دارم که نمی‌آید سوء استفاده بکند برای این که بایست یک تجارت مشروع و صحیح بکند و بنده امیدوارم که در این مذاکرات باسائه ادبی نسبت به این طبقه از آقایان نشده باشد خود آقای پیراسته فرمودند که اگر در گواتمالا با یک مملکتی یک اتفاقی بیفتد یک عده از این جریان سوء استفاده می‌کنند بنابراین برای ترس از این قلیل اشخاص صحیح نیست که زیک قوانین ضروری و لازم خودداری بکنیم برای آنکه یک عده‌ای سوءاستفاده می‌کنند البته با نظر شما صددرصد موافق هستم که بایستی نسبت به این اشخاص که از هر اقدامی سوءاستفاده می‌کنند جلوگیری کرد آقا خودشان مسبوق هستند که قانون منع احتکار هست و مجازات گران فروشان هست و دولت هم در این قسمت نهایت شدت را به خرج خواهند داد و گاهی همین شدت دولت باعث دلتنگی آقایان می‌شود و اظهار دلتنگی و گله می‌فرمایند امیدوارم با این قوانین موجود هم بتوانیم جلوی سوء‌استفاده‌ها را بگیریم (پیراسته- طرز جلوگیری‌تان چطور است) و همان طوری که در موقع تقدیم لایحه عرض کردم این نباید موجب بشود که تصور بکنند تورمی اضافه خواهد شد و به این مناسبت قیمت‌ها بالا می‌رود و همین طور که فرمودید یک عده اینها اصلاً بدون توجه به این عوامل قیمت‌ها را بالا می‌برند و بنده تصور می‌کنم که آقایان و مردم باید خودشان با دولت تشریک مساعی بکنند و آن کسانی که قیمت‌ها را بالا می‌برند مجازات کنند.
رئیس- آقای شوشتری.
شوشتری- بسم الله الرحمن الرحیم، باید خوشوقت بود که دولت به فکر آن افتاد و در این فکر بوده است که روزنه‌هایی را که در اثر سیل به خانه وارد شده به تدریج آن روزنه‌ها و خرابی‌ها را تعمیر و مسدود کند این موضوع اسکناس که در تعبیر تصور می‌رود (چون من می‌خواهم در فوریت صحبت کنم) تصور می‌رود و در خارج منعکس است سوء اثر کند یا محتکرین استفاده سوء کنند این نظر را در موقع طرح لایحه ممکن است نمایندگان محترم مذاکره بفرمایند ولی دولت برای این که سوء اثر در خارج نکند تمام جوانب را متوجه بوده و پیشنهاد کرد آمدیم نظر دادیم ۱۸ نفر از نمایندگان محترم در یک کمیسیونی نشستند به نام کمیسیون خاص این طرح را با مشورت دولت با رعایت تمام اطراف تهیه کردند یعنی اگر دقت کنید می‌بینید در حقیقت طرحی است که از طرف نمایندگان به مجلس تقدیم شده برای چه؟ برای این که یک روز مسلماً باید روزنه و خرابی مسدود شود که گاهی بدون مجوز قانونی اسکناس انتشار می‌یافت و گاهی دست مردم تهی می‌شد یا یک عده‌ای این پول را می‌بردند اندوخته می‌کردند و حالا به موجب این لایحه در یک سال این معنی جبران می‌گردد و برگشت می‌دهد و دست دولت را باز می‌کند بنا علی‌هذا بنده موافقم که فوریت آن تصویب بشود و بعد طبع و توزیع بشود بیاید و در دسترس نمایندگان محترم قرار بگیرد و آن وقت نظر بدهیم دولت هم که با ما هم فکری کرده ما دیگر مخالفتی نداریم و انشاء‌الله نظر اصلایح نمایندگان را می‌پذیرند در این باره هم طوری می‌شود که محتکرین هم دیگر نتوانند سوءاستفاده بکنند از این جهت بنده موافقم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت اول آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است یک پیشنهادی رسیده است که قرائت می‌شود بعد از قرائت توضیح می‌دهم که چه باید بشود.
(پیشنهاد به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌کنم که لایحه دولت به قید یک فوریت مطرح بشود.
رئیس- فوریت دوم که مطرح شد اگر مجلس رأی داد تکلیف این پیشنهاد هم معلوم می‌شود اگر رأی نداد که منظور پیشنهاددهندگان به عمل آمده ماده ۱۴۴ آیین‌نامه هم اجازه داده است که بعد از فوریت دوم هم قبل از این که لایحه طرح بشود آقایان باز می‌توانند سلب فوریت را تقاضا کنند عجالتاً فوریت دوم مطرح است. آقای عبدالصاحب صفایی موافقید؟ (عبدالصاحب صفایی- بله موافقم.) آقای مشایخی موافقید؟ (مشایخی- موافقم) آقای نراقی موافقید؟ (نراقی- مخالفم) بفرمایید (قنات‌آبادی- این قدرها هم مخالف نیستند شوخی می‌کنند).
نراقی- عرض می‌شود بنده بر خلاف نظریه جناب آقای شمس مخالفم و مخالفت بنده هم اصولی است (قنات آبادی- آقای نراقی یعنی این قدر مخالفید که وقتی اینجا نشسته رأی به فوریتش نمی‌دهید؟) به عقیده بنده بعضی مسائل هست که در عین حال که مسلم است اشخاصی می‌خواهند رعایت محافظه کاری را بکنند ولی بنده کفر می‌دانم که در امور اقتصادی رعایت محافظه کاری بشود دلیلی هم دارم که امروز از ذکرش خودداری می‌کنم که چون محافظه کاری در یک امر اقتصادی نتیجه‌اش دیده شده بنده عرض می‌کنم اصولاً مخالفم چون این مسئله دقیق اقتصادی است که حل شده است مسئله پشتوانه اسکناس یا مسئله انتشار اسکناس یک مسئله‌ای نیست که ما امروز بخواهیم راجع به آن یک تزی بنویسیم مسئله‌ای است حل شده و امروز شما می‌بینید که حجم اسکناس ما با معاملاتمان تطبیق نمی‌کند این لایحه را بنده آسپرین خیلی ضعیفی می‌دانم برای تسکین موقت این کار دلایلم را هم عرض می‌کنم چون عرض کردم که در امور اقتصادی هیچ وقت محافظه کاری نمی‌کنم.
رئیس- دلایل فوریت را بفرمایید در اصل موضوع حالا وارد نشوید.
نراقی- دلایل مربوط به فوریت است چون بنده معتقدم لایحه خیلی قویتری باید بیاورید امروز روز خرید محصول است یعنی روز خرید صادرات است شما در این مملکت پنجاه هزار تن پنبه دارید پشم دارید تریاک دارید دانه‌های روغنی دارید آن پولی که بتواند اینها را خریداری کند نیست و حجم اسکناس فعلی هیچ تکافو نمی‌کند با وضع فعلی محصولات و با این لایحه این مشکل حل نخواهد شد ما اگر بیاییم استنباطات خودمان را با استنباط خودم را بگویم هر وقت راجع به اسکناس صحبت می‌شد یک عده‌ای سفته باز یک عده محتکر می‌افتند وسط و سوءاستفاده می‌کنند باید یک مقررات شدیدی وجود داشته باشد یک نقشه اقتصادی صحیح مدت‌دار باشد تا جلوگیری از این کار بکند بنده هرچه فکر کردم هر چه دقت در این مواد کردم کافی ندیدم که این مواد بتواند این قدر اسکناس در اختیار دولت بگذارد که بتواند این محصول را بخرد و سال دیگر یا سال بعد هم ادامه بدهد علتش را هم عرض بکنم بانک ملی الان آنچه ۰۰۰
رئیس- آقای نراقی الان بحث در فوریت بفرمایید آن وقت دلایل را در اصل لایحه بفرمایید.
نراقی- بنده در فوریت که مخالف نیستم این که عرض کردم مخالفم مخالفت بنده اصولی است.
درخشش- اجازه بفرمایید بنده به عنوان مخالف صحبت کنم.
رئیس- ایشان به عنوان مخالف صحبت کردند (قنات‌آبادی- مال ایشان نیم بند بود.)
درخشش- خودشان فرمودند مخالف نیستم.
رئیس- بفرمایید.
درخشش- بنده فقط چند کلمه راجع به فوریت موضوع عرض می‌کنم و به هیچ وجه داخل در متن موضوع نمی‌شوم (احسنت) موضوع این لایحه یک مطلبی است که با حیات اقتصادی ملت ایران بستگی دارد
(صحیح است) برای این موضوع احتیاج هست که مطالعات لازم دقیقی بشود آقایان نمایندگان محترم اگر مطالعاتی در این باره دارند متأسفانه بنده مطالعاتی ندارم و چون در اقلیت مجبور هستم که مطالعه بکنم یک مطلب فنی که این قدر با سرنوشت مملکت ما بستگی دارد پنج دقیقه پیش یک دفعه خوانده شد و لایحه هم که چاپ می‌شود ده دقیقه یا یک ساعت و یا دو ساعت قبل از جلسه به دست بنده می‌رسد من یک وکیل اقلیت هستم که اطلاعاتی راجع به وضع پشتوانه اسکناس ندارم چطور می‌توانم در ظرف دو ساعت یک مطلبی را مطالعه کنم و بعد هم بیایم در اینجا نظری بدهم لذا نظر بنده این است که فوریت دوم پس گرفته بشود و تصویب نشود برای این که ما یک مطالعات بیشتری بکنیم و نظر دقیق‌مان را بیاوریم اینجا و از دولت هم تقاضا می‌کنم که فوریت دوم را پس بگیرد (مشایخی- ده روز مطالعه شده) هم به صلاح دولت است و هم به صلاح ملت.
رئیس- هیچ لایحه‌ای قبل از این که ۲۴ ساعت قبل به دست نمایندگان برسد قابل طرح نیست ۲۴ ساعت قبل باید به دست آقایان نمایندگان برسد تا قابل طرح باشد.
درخشش- تمام لوایحی که به دست بنده رسیده دو ساعت یا سه ساعت قبل بوده.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- اولا بنده می‌خواستم از آقای درخشش تقاضا کنم وقتی کلمات بزرگ استعمال می‌کنند باید طوری باشد که با اصل موضوع هم مناسبت داشته باشد این که فرمودید با حیات ملت ایران بستگی دارد و ارتباط دارد این را خواهش می‌کنم اغراق نفرمایید الان تئوری‌های زیادی در دنیا هست که اصلا پشتوانه ضرورت ندارد بنابراین آقا طوری عنوان نفرمایید که یک عده‌ای را که خودتان فرمودید اطلاعات مالی و اقتصادی ندارند اینجا طوری صحبت بفرمایید که این موضوع را مطلب فوق‌العاده مهمی تصور کنید به علاوه قسمتی را هم آقا بی‌لطفی فرمودید این لایحه الان یک هفته است مطرح است در جلسه خصوصی هفته گذشته که خود آقا هم تشریف داشتید بعد از این که سه ساعت بحث شد طبق نظر نمایندگان محترم قرار شد که یک کمیسیون مخصوصی انتخاب بشود و با دقت این کار را رسیدگی کنند و جنابعالی که علاقمند به این کار هستید و حق هم دارید که علاقمند باشید یا در کمیسیون تشریف می‌آوردید یا به بنده می‌فرمودید که یک نسخه از این لایحه را به شما بدهم مطالعه بفرمایید (درخشش- نمی‌دانستم با فوریت مجلس می‌آید) و یقین داشته باشید که هیچ چیز برای آقایان نمایندگان محترم مجرمانه نیست به خصوص که در اطراف این لایحه الان یک هفته است تمام جراید مقاله می‌نویسند این است که بنده می‌خواستم تقاضا کنم که البته از نفع مردم و مملکت که همه بهش علاقمند هستیم مسائل را آن قدر بزرگ جلوه ندهند که تصور شود یک چیزی را آورده‌اند با عجله و شتاب و می‌خواهند اغفال کرده باشند و به فوریت بگذرانند از دلایل تقدیم این لایحه این بود که تنظیم گردش اسکناس مرتب باشد (درخشش- قیمت اجناس چهاربرابر می‌شود) و اگر احیاناً بانک ملی برای احتیاجات خودش طبق پشتوانه معین اسکناس لازم داشت هر روز لایحه در این مجلس نیاید و مردم را مضطرب بکند و تمام احتیاطات لازم در این مورد شده که دولت به هیچ وجه من الوجوه از این موضوع استفاده نکند و این لایحه صرفاً مربوط به جریان اقتصادی است بنده خواستم تقاضا کنم که جنابعالی که می‌فرمایید اطلاعات اقتصادی ندارید با رفقای مشترک خودتان آقای خرازی هم تشریف دارند مشورت بفرمایید ملاحظه خواهید فرمود که تمام این احتیاطات شده است بنده این که جواب خواستم عرض کنم برای این بود که بی‌خود غلو نفرمایند اما موضوع اثرش در مردم اولاً در مردم که اثری ندارد در یک عده سفته باز که اثرش هم عرض کردم همین الان به عنوان مضیقه ارز یا زیادی ارز و اسکناس سوءاستفاده می‌کنند و راه جلوگیری از آنها هم یک راه دیگری است.
رئیس- آقای صفایی.
عبدالصاحب صفایی- مکرر خدمت جناب آقای رئیس عرض شده است که جلسات خصوصی ما نتیجه‌ای ندارد و امروز جناب آقای درخشش ثابت فرمودند این عرض را که ما مکرر در محضر آقای رئیس عرض می‌کردیم که جلسات خصوصی نه تنها اثر ندارد معلوم می‌شود که فراموش هم می‌شود چون اگر آقای درخشش فراموش نکرده بودند نمی‌گفتند که لایحه به دست بنده نرسیده است و بعد از چاپ هم دو ساعت قبل از طرح به دستم می‌رسد در یک هفته پیش این لایحه در جلسه خصوصی قرائت شد. (درخشش- فایده‌اش چه بوده که قرائت شد) و سه ساعت هم رویش بحث شد.
رئیس- آقای صفایی شما دلیل خودتان را بفرمایید لازم نیست جواب ایشان را بدهید دلیل موافقت خودتان را با فوریت بفرمایید.
عبدالصاحب صفایی- بسیار خوب در هر صورت الان ده روز است که این موضوع مطرح است و روی او بحث می‌شود.
درخشش- تکذیب می‌کنم.
عبدالصاحب صفایی- چرا آن قدر لاطائل حرف می‌زنی؟ (زنگ رئیس).
درخشش- لاطائل تو حرف می‌زنی (زنگ رئیس).
کی نژاد- مزخرف نگو.
رئیس- آقای درخشش به شما تذکر می‌دهم. آقای صفایی به شما هم تذکر می‌دهم. آقای کی‌نژاد ساکت باشید.
عبدالصاحب صفایی- آقای درخشش فرض کرده‌اند اینجا دارالمجانین است بنده تصور نمی‌کنم در هیچ نقطه‌ای از نقاط عالم معلم آن قدر بی‌ادب باشد.
درخشش- بی‌ادب خودتی چرا توهین می‌کنی؟ (زنگ رئیس- دعوت بسکوت).
رئیس- به آقای درخشش اخطار می‌کنم، به آقای عبدالصاحب صفایی هم اخطار می‌کنم، اخطاریه آقایان را در صورت جلسه بنویسید، شما حرف خودتان را بزنید.
صفایی- این که حرف نشد ادب داشته باش آقای درخشش آبروی معلمین ایران را ریختی.
(زنگ رئیس.)
رئیس- بین‌الاثنین صحبت نکنید اگر آیین نامه را نمی‌دانید بدانید ساکت باشید اخطار دوم را اگر کردم شما باید از مجلس خارج بشوید.
صفایی- شما آبروی ملت ایران را بردید.
رئیس- شما بین‌الاثنین چرا صحبت می‌کنید.
صفایی- حرف می‌زند قربان.
رئیس- شما حرف خودتان را بزنید من جلوی ایشان را می‌گیریم اگر شما هم از موضوع خارج شوید جلوی شما را هم می‌گیریم.
صفایی- من چیزی نگفتم ایشان این مطلب را بیان فرمودند، فرمودند دو ساعت است عرض کردم ده روز است به هر تقدیر این لایحه که آقای درخشش فرمودند مربوط به حیات کشور است مطرح شده و باید فوراً تکلیفش معلوم بشود تا افراد سوءاستفاده چی نتوانند از مماطله و مسامحه در تصویب این لایحه سوءاستفاده کنند (صحیح است، صحیح است) آقایان مالفت با دولت حسابش با مخالفت با منافع و حیثیت جامعه باید سوا بشود ممکن است یک نماینده‌ای مخالف دولت باشد.
دکتر جزایری- اگر یک کسی بگوید این لایحه به صلاح مملکت نمی‌باشد این دلیل مخالفت با دولت نیست.
رئیس- آقای صفایی نطق شما تمام شد بفرمایید بنشینید.
عبدالصاحب صفایی- اجازه بفرمایید یک جمله عرض کنم.
رئیس- آخر شما هی دارید از موضوع خارج می‌شوید و من ناچارم جلوی شما را بگیرم.
عبدالصاحب صفایی- یک کلمه دیگر می‌گویم در هر صورت این لایحه از نظر فوریت و از لحاظ اهمیت و از لحاظ این که حداکثر مطالعه رویش شده است باید فوریت آن تصویب شود اگر منظور جلوگیری از پانکت است باز هم باید هر چه زودتر تصویب شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت دوم.
درخشش- ماده ۹۰ ایشان به من اهانت کردند.
رئیس- ماده ۹۰ مورد ندارد شما خودتان اخلال کردید اگر صحبت نمی‌کردید و ساکت می‌نشستید کسی به شما حرفی نمی‌زد رأی می‌گیریم به فوریت دوم، آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. برای آقایان مطابق ماده ۱۴۴ که قرائت می‌شود این حق محفوظ است یعنی قبل از این که این لایحه مطرح شود قبل از شور در کلیات می‌توانند تقاضای سلب فوریت بکنند و این پیشنهادی که شده است رأی گرفته می‌شود. (ماده ۱۴۴ به شرح زیر قرائت شد.)
ماده ۱۴۴- در صورتی که مجلس فوریت لایحه یا طرحی را تصویب نکند یا پس از تصویب در اثر تقاضای دولت یا یکی از نمایندگان قبل از شور در مواد سلب فوریت آن را رأی دهد مذاکره در آن به طور عادی صورت خواهد گرفت.
رئیس- بنابراین پیشنهاد آقایاان می‌ماند برای وقتی که این لایحه در دستور گذاشته شد نسبت به این پیشنهاد رأی گرفته می‌شود فعلاً چاپ و توزیع می‌شود و به دست نمایندگان می‌رسد و ۲۴ ساعت قبل هم باید به دست آقایان برسد و بعد مطرح شود.
۴- قرائت گزارش کمیسیون عرایض راجع با اعلام جرم آقای عبدالصاحب صفایی علیه آقای دکتر محمد مصدق و ارجاع امر به کمیسیون دادگستری
رئیس- گزارشی است از کمیسیون عرایض رسیده که فقط قرائت می‌شود و به کمیسیون دادگستری می‌رود.
(به شرح ذیل خوانده شد.)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی.
در موضوع اعلام جرم آقای عبدالصاحب صفایی نماینده مجلس شورای ملی بر آقای دکتر محمد مصدق به استحضار مجلس می‌رساند، پس از وصول اعلام جرم و استماع توضیحات تفصیلی آقای عبدالصاحب صفایی نسبت با اعلام جرم و تشکیل جلسات متعدد کمیسیون و شر و بحث کافی در آخرین جلسه که با حضور آقایان شوشتری و عمیدی نوری و فرود و ارسلان خلعتبری در تاریخ یکشنبه ۳۰ خرداد ۳۳ تشکیل گردید نظر کمیسیون مطابق صورت مجلس به قراری است که ذیلاً به عرض می‌رساند.
آقایان دکتر شاهکار و صدقی در جلسه آخر کمیسیون شرکت ننمودند
۱- نسبت به فقره ۹ اعلام جرم را اجرا نکردن قانون اختیارات در مورد وضع و اصلاح قانون انتخابات با سوء نیت عقیده آقایان مزبور و آقای ارسلان خلعتبری بر قابل تعقیب نبودن است.
۲- راجع به ماده ۱۰ اعلام جرم (متوقف نمودن انتخابات دوره ۱۷) عقیده آقایان شوشتری و فرود بر قابل تعقیب بودن دکتر مصدق و وزیر کشور برای
ادامه تعطیل انتخابات بعد از مراجعت از لاهه می‌باشد آقای عمیدی نوری با این نظر موافق و سایر وزرا را نیز قابل تعقیب می‌داند.
۳- راجع به بقیه مواد اعلام جرم آقایان شوشتری، عمیدی نوری، فرود، عقیده بر قابل تعقیب بودن دارند نظر اقلیت (آقای ارسلان خلعتبری) از مواد اعلام جرم دو فقره قابل توجه به نظر رسید یکی فقره یک راجع به انحلال مجلس و دیگری فقره ۵ راجع به متوقف نمودن انتخابات دروه هفدهم است نسبت به فقره اول مجلس دوره هفدهم اکثریت وکلای مجلس از نمایندگی استعفا کرده بودند و پس از استعفا هم با وجود دعوت در مجلس حضور نیافتند لذا مجلس دوره هفدهم در نتیجه عمل اکثریت نمایندگان منحل بوده و عمل آقای دکتر مصدق و وزرا دولت نسبت به انحلال مجلس عمل لغوی بوده و قابل تعقیب نمی‌باشد. راجع به فقره دهم که متوقف ساختن انتخابات دوره هفدهم باشد با توجه به تصویب نامه هیئت دولت که متوقف ساختن انتخابات را مبتنی بر مصلحتی دانسته و با توجه برأی اعتماد مجلس شورای ملی نسبت به دولت در تاریخ مؤخر و این که شروع انتخابات به بعد از خاتمه دعوی در دیوان لاهه موکول شده لذا آقای دکتر مصدق و وزرا به استثنای وزیر کشور قابل تعقیب نخواهند بود ولی چون بعد از خاتمه دعوی در دیوان دادگستری بین‌المللی انتخابات به جریان نیفتاده و وزرا کشور از زمان خاتمه دعوی تا خاتمه نخست وزیری آقای دکتر مصدق مسئول و قابل تعقیب‌اند و جبران مسئولیت شرکت وزرا در مقابل مجلس است و مسئولیت کیفری متوجه شخص است که تخلف از قوانین می‌کند علی‌هذا سایر وزرا از جهت ادامه توقیف انتخابات مسئولیتی نخواهند داشت مواد دیگر اعلام جرم هم به نظر اینجانب قابل تعقیب نمی‌باشد و با نظر اکثریت مخالف هستم.
مخبرکمیسیون عرایض- دکتر محمد شاهکار.
رئیس- به کمیسیون دادگستری فرستاده می‌شود.
۵- بیانات آقای حشمتی طبق ماده ۹۰ آیین‌نامه و جواب آقای دولت‌آبادی
رئیس- آقای حشمتی.
حشمتی- بنده در جلسه پنجشنبه سؤالی کردم و جناب آقای وزیر دادگستری هم ضمن تأیید عرایض بنده وعده فرمودند که پرونده کارخانه شهرضای اصفهان به جریان بیفتد و سریعاً اقدام شود جناب آقای دولت‌آبادی در غیاب بنده فرمایشاتی فرمودند و اصلا موضوع را تکذیب کردند بنده که عرض نکردم عرض کردم که یک عده مردمان تهیدست، یک عده مردمان بیچاره در اصفهان جمع شدند گوشواره‌های‌شان را فروختند یک سرمایه‌ای جمع کردند یک کارخانه‌ای درست شده بعد یک عده‌ای مدیر هم آمده آنجا می‌گویند این مدیرها ۲۵ میلیون تومان در عرض مدت کوتاهی سوءاستفاده کرده‌اند، عده‌ای از خود آنها هم اقرار کردند در پرونده یک دفتری هم پیدا شده که در آن دفتر مبالغ سوءاستفاده مسلم است حتی مبالغی هم که رشوه می‌دادند برای این کارها آن هم نوشته شده است در آن دفتر بنده عرض کردم یا صحیح است یا نیست این را زودتر رسیدگی کنید تا حق آن صاحبان سهام گرفته بشود چون که می‌گویند در آن زمان جنگ که قیمت همه چیز در مقابل گران شد آنها می‌گویند کارخانه یک شاهی استفاده نکرده یا این که اگر واقعاً اینها کاری کردند زودتر این بیچاره‌ها راحت بشوند، موضوع دیگری فرمودند که بنده قربه الی‌الله عرض کردم البته قربه الی‌الله که عیبی ندارد ولی حقیقتاً این طور نیست بنده که اصفهان رفتم یک عده‌ای از من خواهش کردند که بنده این موضوع را مطرح بکنم و اما فرمودند که چرا بنده در کار اصفهان دخالت می‌کنم این را باید از قانون اساسی و از واضعین قانون اساسی بپرسند که بنده وکیل محلات می‌توانم در تمام امور مملکت اظهار نظر بکنم یا نه، حالا اگر که می‌خواهید واقعاً در این قسمت اقدامی نشود این بدعتی است که مربوط به قانون اساسی است مربوط به بنده نیست آقایان هم باید اظهار نظر بکنند در این کار اما یک قسمتی که بنده تصدیق می‌کنم فرمایشات ایشان را این است که احساسات بنده به عقلم غلبه کرده است البته آن عقلی که به نظر ایشان می‌رسد درست است بنده احساساتم بر عقلم غلبه دارد اگر احساساتم بر عقلم غلبه نمی‌کرد نمی‌آمدم برای یک عده مردمی که اینجا اصلا نمی‌دانند چنین شخصی وجود دارد در روزنامه هم نمی‌خوانند از آنها دفاع بکنم و یک عده میلیونر را با خودم دشمن بکنم بنابراین این که ایشان فرمودند که بنده احساساتم بر عقلم غلبه دارد بنده قبول می‌کنم و افتخار هم می‌کنم که در این موارد احساساتم به عقلم غلبه بکند اما فرمودند که بنده سالوس و ریا می‌کنم بنده هیچ وقت در این راه نبوده‌ام بنده در خدمت خود ایشان و در خدمت خیلی از آقایانی که در استان‌ها حضورشان ارادت داشته‌ام بوده‌ام ممکن است که بنده اشتباه زیاد کرده باشم ممکن است که بنده آدم بدی باشم ولی این که سالوس و ریاکار باشم نفرمایید آقایان اگر یک نفر که با من نزدیک است چنین حرفی گفت که من ریاکارم قبول دارم این خوب نیست خدا گواه است موقعی که من در اصفهان بودم این را مادون شأن خودم می‌دانم بگویم که چقدر پیشنهاد می‌کردند به من بدهند چون درستی به عقیده بنده صفت خاصی نیست همه باید درست باشند اگر حقیقتاً بنده یک کاری کرده‌ام که خالف مصلحت کشور بوده یا این که اگر خواسته‌ام یک عمل برخلافی را نشان بدهم بگویند آقایان که بنده بفهمم و بروم خودم را تصحیح کنم. من البته با جناب آقای دولت‌آبادی چون ایشان فرمودند به من آقای عباس میرزا حشمتی بنده عرض می‌کنم آقای حاج آقا حسام دولت‌آبادی که هر دویش نباید گفته بشود عرض می‌کنم در دوره ۱۴ با ایشان در یک سنگر جنگیدیم و با ایشان هم رفیق بوده‌ام و هستم و از ایشان هم رنجشی ندارم بر پدر آنها لعنت که می‌آیند و اسباب زحمت می‌شوند و میانه رفقا را به هم می‌زنند. (احسنت).
رئیس- آقای دولت آبادی.
دولت آبادی- عرض کنم برای بنده باعث کمال تأسف است که وقت مجلس شورای ملی را اشغال می‌کنیم به حرف‌هایی که زیاد اساسی نیست و مخصوصاً اشخاصی که با اخلاق بنده آشنا هستند می‌دانند که بنده به دوستانم خیلی احترام می‌گذارم و هیچ وقت هم بنده خدمت جناب آقای حشمتی اهانتی نکردم متأسفم که ایشان اینجا چیزهایی گفتند که هیچ کدامش را بنده نگفتم و آقایان نمایندگان تشریف داشتند و می‌دانند که بنده فقط گفتم قربه الی الله و قربه الی الله که لفظ بدی نیست و در صورت مجلس هم چنین مطالبی که فرمودند نیست از کجا به ایشان الهام شده است بنده هیچ همچو حرفی را نگفتم آنجایی هم که صحبت از سالوس و ریا کردم غرضم ایشان نیستند ایشان اهل سالوس و ریا نیستند، بنده گفتم ای کاش سالوس و ریا و عوامفریبی از این مملکت رخت بربندد تا ما بتوانیم در محیط حق بینی و حق گویی زندگی کنیم این هیچ به کار اصفهان ارتباط نداشته است آرزوی من این است که محیط مملکت مام دور از ریا و سالوس و عوامفریبی باشد اما این که ایشان حق ندارند در کار اصفهان اظهار نظر بکنند ایشان وکیل ملت ایران هستند و طبق قانون اساسی حق دارند که راجع به تمام ایران اظهار نظر بکنند و صحبت کنند بنده هیچ نگفتم که صحبت بکنند بنده هم ضمن بیاناتم چندین جا متذکر شدم که ایشان اگر مبهم گفتند بنده گفتم اگر کسی مرتکب خیانتی شده باشد باید او را کاملاً مجازات بکنند بنابراین به نظر بنده جا نداشت وقتی ایشان در مجلس نبودند و مطالبی ازخارج شنیدند پیش خودشان خیال کنند که بنده آن مطالب را گفته باشم و بعد بیایند و وقت مجلس شورای ملی را بگیرند.
دکتر شاهکار- اگر پرونده شهرضا مطرح است یک مطالبی است که باید گفته شود.
رئیس- شما هم یک وقتی می‌خواهید قبل از دستور بیایید صحبت کنید ایشان اظهار کردند و همین طور هم در صورت مجلس نوشته شده که آقای دولت‌آبادی گفته‌اند و همان طور که من در کار کمره و محلات دخالت نمی‌کنم شما هم در کار اصفهان دخالت نکنید. و ایشان گفتند که من می‌توانم چون وکیل همه ایران هستم و تشخیص این که کی می‌تواند از ماده ۹۰ استفاده کند با من است.
۶- طرح گزارش کمیسیون تحقیق راجع به انتخابات فردوس و نمایندگی آقای امیر تیمور و تصویب آن
رئیس- گزارش کمیسیون تحقیق راجع به نمایندگی آقای امیر تیمور مطرح است، آقای مشایخی.
(آقای مشایخی مخبر کمیسیون تحقیق گزارش کمیسیون را به شرح ذیل قرائت نمودند.)
گزارش از کمیسیون تحقیق به مجلس شورای ملی.
پرونده انتخابات گناباد فردوس دایر به نمایندگی آقای امیر تیمور کلالی که از طرف مجلس شورای ملی به واسطه مخالفت آقایان شوشتری، میراشرافی و پیراسته به کمیسیون تحقیق ارجاع شده بود در کمیسیون مورد مذاکره قرار گرفته چون آقای امیر تیمور خودشان در مرکز نبودند به وسیله تلگراف اطلاع داده شد که برای ادای توضیحات و دفاع از اعتراضات آقایان در کمیسیون حضور به هم رسانند. در جلسه اخیری که در تاریخ ۱۶/ ۲/ ۳۳ تشکیل گردید جواب تلگرافی آقای امیر تیمور کلالی قرائت شد ایشان به واسطه ایام ماه مبارک رمضان از حرکت به طهران و حضور در کمیسیون معذرت خواسته و به نظر کمیسیون تحقیق واگذار نموده‌اند آقایان معترضین با آن که رسماً سه بار دعوت شده بودند در این جلسه کمیسیون حاضر نبودند.
کمیسیون پس از قرائت گزارش شعبه و مطالعه پرونده چون اشکالی در انتخاب آقای امیر تیمور کلالی از گناباد و فردوس ندید گزارش شماره ۱۴ شعبه ششم دایر به صحت انتخابات گناباد و فردوس را تأیید و گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
رئیس- سه نفر آقایان پیراسته و شوشتری و میراشرافی مخالفت کرده‌اند آقای پیراسته توضیحی دارید؟
پیراسته- بنده در تمام زندگی هیچ وقت با جناب آقای امیرتیمور اختلاف نظر شخصی نداشته‌ام و هیچ گونه تماسی هم بین ما نبوده است اما باید به آقایان عرض کنم که چرا با انتخاب آقای امیرتیمور و اعتبارنامه ایشان مخالفت کردم عرض کنم که ...
رئیس- به عنوان مخالف می‌خواهید صحبت کنید؟
پیراسته- خیر توضیحی عرض می‌کنم آقای امیر تیمور در دوره ۱۶ سمت وزارت
کشور و سرپرستی شهربانی کل کشور را داشتند خوشبختانه یا بدبختانه آقایان اینجا خاطرات تلخ آن وقت را با آن شدت و حدت به نظر ندارند و شاید یک عده‌ای فراموش کرده باشند که چه محیط مختنق و منحطی در آخر دوره ۱۶ به وجود آمده بود یک دسته هوچی یک دسته دیگری را اغفال کرده بودند و دور علم شخصی که ۵۰ سال خودش را به عنوان یک مرد صالح جا زده بود ولی معلوم شد که عوامفریب و ریاکر و سولوسی بیش نیست یک دسته‌ای اغفال شده بودند اینها به تدریج که ماهیت او را شناختند متوجه شدند که این مرد یک عوامفریبی بیشتر نیست از او برگشتند در آن موقع در دوره ۱۶ یک اقلیتی جان بر کف گرفتند و آمدند از همه چیز گذشتند و با آن حکومت فرعونی و حکومت عوامفریبی، حکومت سالوس مبارزه کردند بنده اگر بخواهم تشریح کنم که مبارزه اقلیت سنگین و چقدر خطرناک بود از حوصله آقایان خارج است یک دسته از آقایان روزنامه‌نگاران هم آمدند و با اقلیت دوره ۱۶ همکاری کردند انتقادات صریح و شدیدی نسبت به دولت کردند و گفتند آقا این راهی که تو می‌روی به ترکستان است (میراشرافی- چون رفقا همه خواهش کرده‌اند شما هم مخالفت خودتان را پس بگیرید و این منت را بر امیرتیمور بگذارید) متأسفانه به جای این که دولت وقت به انتقادات اساسی گوش بدهد به جای این که به راهنمایی‌هایی که بعد معلوم شد همه‌اش صحیحست توجه کند آمد شروع کرد ...
رئیس- اینها به توضیح اعتبارنامه مربوط نیست.
پیراسته- آقای امیرتیمور آن وقت وزیر کشور بودند و سرپرستی شهربانی را داشتند دولت وقت به جای این که مطابق قانون با جراید رفتار بکند فرستاد روزنامه‌ها را غارت کردند مدیران روزنامه‌ها هستی‌شان را از بین برد یعنی دولت، دولتی که حافظ امنیت است خودش غارت کرد به وسیله رجاله‌ها و بعد گفتند مردم شرافتمند کردند (مهندس جفرودی- استعفای امیر تیمور را هم بفرمایید) بنده به این دلیل با اعتبارنامه آقای امیرتیمور مخالفت کردم که چرا ایشان که وزیر کشور بودند و رئیس شهربانی بودند جلوی اینها را نگرفند بعد یک دسته از دوستان بنده از بنده خواهش کردند و مرا متوجه کردند و متذکر شدند که آقای امیرتیمور به همین علت استعفا داد بنده این مطالب را نمی‌دانستم چون یک دسته از دوستان بنده خواهش کردند و جناب آقای مهندس جفرودی هم اشاره فرمودند و چون بنده یقین دارم که آنچه را که رفقا فرمودند صحیح است و امیر تیمور دخالت در این کارها نداشته است و دستور خود مصدق السلطنه و کسای که اطراف او را گرفته بودند بوده است بنده مخالفتم را پس می‌گیریم (احسنت).
رئیس- آقای میراشرافی شما مخالفید؟ (میراشرافی- بنده مخالفتم را پس گرفتم) آقای شوشتری بفرمایید.
شوشتری- بسم الله الرحمن الرحیم (چند نفر از نمایندگان- شما هم پس بگیرید) اجازه بفرمایید مطالبی لازم است عرض کنم همین آقای پیراسته رفیق عزیزم که پس گرفتند و جناب آقای میراشرافی که خود رفتم غارت اداره روزنامه‌اش را مشاهده کردم تصدیق خواهند کرد که بنده شخصاً با آقای امیرتیمور محمد ابراهیم کلالی که ۹ سال و هفت ماه در مشهد با او مماس بودم مأمور مخصوص همایونی بودم رئیس تفتیش آستانه بودم و با او دعوا ندارم من حرف‌هایم اصولی است یک موضوع را باید اول تذکر بدهم در گزارش مرقوم شده است که به معترضین سه مرتبه اخطار کردیم حضور پیدا نکردند دو مرتبه به بنده اخطار شد اما طبق ماده‌ای که به جناب آقای رئیس هم همان وقت عرض کردم طبق ماده ۸ اساساً کمیسیون تحقیق حق نداشت وارد رسیدگی بشود مگر این که امیر تیمور حضور داشته باشد طبق ماده ۸ این یک قسمت مخالفت من با گزارش است و اما در جلسه سوم با این که به جناب آقای دولت‌آبادی ارادت دارم عرض کردم در کمیسیون عرایض وقت معین کرده‌اند و من ناچارم در آنجا بروم به هر دو جا بروم یا حار همدان من یعت برنی من کوچک‌تر از آنم که چنین دعوایی کنم در آن واحد همه جا حاضر بشوم استدعا می‌کنم تجدید وقت بفرمایید و تجدید وقت نکردند پس این اعتراض به این رأی کمیسیون تحقیق از نظر ماده ۸ و از نظر عرضی که کردم وارد است اما آقایان ماده ۱۴ انتخابات اینجا امضای آقای امیرتیمور کلالی است حالا اینها را می‌خوانم بنده قبل از انقضای مجلس شانزدهم و شروع انتخابات دوره هفدهم چون مخالف بدم با دولت مصدق مخالفت خودم را علنی می‌کردم و باید بگویم من مخالفم با آقای محمد مصدق دو اختلاف است یک مخالفتی است که دامنه وسیعی دارد و از بیست و چند سال قبل است از وقتی که او هم در دوره ۱۶ اسم برد از مرحوم سید اسدالله خارقانی و آن جریان و آوردن آن تز را پیش مرحوم پدر بزرگوارم قدس سره که همین آقای میراشرافی در روزنامه آتش رساله دکترا و تز او را همین آقای میراشرافی طبع کرده است. بنده مطالبم را ثبت نمی‌کنم باید ارتجالا صحبت کنم بنده از نظر عقیده آن روز هم عرض کردم هر قانون هر تشریح هر تدوین هر قسمتی را که مدعی به دین اسلام بر خلاف دین اسلام بنویسد او را مرتد و نجس می‌دانم (دکتر عمید- در رساله آقای دکتر چنین چیزی نیست) مربوط به مخالفت سیاسی نیست اما مخالفت سیاستیم با آقای محمد مصدق و وزرایش من در روزی که تمام مجلس به اتفاق به او رأی دادند یک تنه مخالفت کردم و وقتی آمدم پایین همین جناب آقای شمس قنات آبادی اینجا تشریف داشتند به من گفتند طیب‌الله انفسکم، من با مصدق ...
رئیس- آقای شوشتری یک توضیحی هست که باید بدهید هر مسلمانی که این کار را بکند مرتد است نه هر کس.
شوشتری- بلی من مسلمان را گفتم هر مسلمان را گفتم اقلیت‌ها را که قانون اساسی معین کرده آنها محترمند خودشان و عقیدشان محترم است نه هر چرت و پرت را اما به چه دلیل حزب کمونیست را گفتم کمونیست‌ها سه دسته‌اند یک دسته مال آن دسته‌اند یک دسته مزد می‌گیرند یک دسته ساده‌اند که جز مستضعفین‌اند ولی من دکتر و آن درس خوانده و آن کسی که دعوی اسلام می‌کند با قصد انشا و اجتهاد و وقتی که عقادی مارکسیست را قبول کرد من او را مرتد و نجس می‌دانم (صحیح است) اما مخالفت من با آقای محمد مصدق آقا صورت مجلس موجود است نسبت به نخست‌وزیری ایشان مخالف بودم صورت جلسات موجود است من گفتم آقا تو با این که من بهت معتقد نیستم اما اگر توی مجلس باشی با تو مخالفت نمی‌کنم چرا؟ برای این که از منفی بافی و حرفهایت ممکن است تعدیلی بشود در بعضی افراد و دولتهایی که از راه راست منحرف می‌شوند وجود تو را در مجلس مضر نمی‌دانم بلکه از جهاتی مفید می‌دانم اما با خارج شدن از مجلس و نخست‌وزیری تو مخالفم چون باری که از دوش این ملت برنخواهی داشت خرابی بار خواهی آورد که معماران دقیق تا چند سال نخواهند توانست جبران کنند بنده به این دلیل مخالف بودم اما همین آقای محمد مصدق ۵۰ سال بود که از این حرف‌ها می‌زد اگر وزرای او گوش نمی‌کردند و یا شانه از کار خالی می‌کردند و کنار می‌کشیدند خوشان را آیا به تنهایی آقای مصدق می‌توانست این خرابی‌ها را بار بیاورد که همه آقایان اعتراض بکنند من اینجا هفت ماه قبل از انتخابات ی کروز آقای دکتر مصدق گفت مگر شما دلتان نمی‌خواهد وکیل شوید گفتم نه گفت می‌خواهید قند هم توی دلتان آب می‌شود بخوانید در صورت جلسه من دروغ نمی‌گویم در جلسه دیگر اظهار کردم چون انجمن شهر گرگان از قدرت من سوءاستفاده کرده و حقوق بر خلاف اصل می‌گیرند به گرگان اطلاع دادم من وکالت شما را قبول نمی‌کنم آقایان در مجلس نشسته‌اند من وکیل صندوقی نیستم من وکیل مردمم آمدند به من التماس کردند والله نرفتم اگر رفته بودم خونریزی می‌شد و من وکالت را با ریختن یک قطره خون از دماغ یک مسلم جایز نمی‌دانم عقیده من این است و اینجا هم آمدم گفتم ببینید آقایان صورت مجلس هست آقای مصدق می‌گفت من دولت انتخاباتی نیستم من دو تا کار دارم یکی موضوع نفت که در ظرف یک هفته حل می‌شود و روزی سیصد هزار لیره هم عاید می‌شود و یکی هم قانون انتخابات من به همین جناب آقای سردار فاخر عرض کردم که این مرد عادتش به دروغ است مثل غش دروغی و ضعف دروغی است با این که اعصابش از بنده و همه جوان‌ها قوی‌تر است زیرا خوراکش را ببینید از همه بیشتر است به قدر سه نفر آدم غذا می‌خورد باز غش می‌کند.
رئیس- آقای شوشتری این که با اعتبارنامه آقای امیرتیمور مطابقت ندارد (دکتر عمید- از آقای امیر تیمور بفرمایید.)
شوشتری- اجازه بفرمایید آقای امیر تیمور طبق تصویبه نامه آمدند ۱۰۸ نفر را دعوت کردند ماده ۱۴ قانون انتخابات چنین می‌نویسد: به محض وصول دستور وزارت داخله فرماندار هر محل بلافاصله ۲۴ نفر از طبقات شش گانه دعوت می‌کند و طبقات شش گانه را هم مالک و زارع و اینها را معین کرده و دوازده نفر را از معتمدین به انتخاب خود معین می‌کنند این ۳۶ نفر می‌آیند می‌نشینند برأی مخفی ۹ نفر اعضای اصلی را از بین خود انتخاب می‌کنند خوب این نص صریح قانون است اگر ۳۵ نفر دعوت بشود آقای ارسلان خلعبری آقاین نمایندگان شماها که دکترا هستید اگر ۳۵ نفر دعوت بشود و یکی از طبقات شش گانه کسر باشد آن دعوت صحیح نیست. باید تجدید بشود ولی آقایان آمدند و تصویب‌نامه صادر کردند که ۱۰۸ نفر را دعوت کنند این تصویب‌نامه برخلاف قانون است جناب آقای میراشرافی این مسئولیت مشترک است این تصویب‌نامه را آمدند به موقع اجرا بگذارند من اول می‌خواهم از آقایان بپرسم و بفهمم که ما انتخابات‌مان یک درجه است یا دو درجه است یا سه درجه، این را بفهمم (یکی از نمایندگان- بسته به زمان است) آقا زمان چیست؟ به زمان ربطی ندارد اذالرسل اقتت لای یوم عجلت، همین جاست قانون مال زمان نیست من مدون قانون می‌فهمم چه می‌گویم (صحیح است) عرض کنم که آقایان آمدند سه جور عمل کردند این پرونده‌ها را برای رضای خدا و لطف وارد نشدن به اساس پارلمان و مشروطیت ایران بخوانید یک جا فرماندارها ۳۶ نفر را دعوت کردند، یک جا ۱۰۸ نفر را دعوت کردند، از وسط اینها استقراع نکردند ۳۶ نفر را یک جا آمدند استقراع کردند ۳۶ نفر را از ۱۰۸ نفر برخلاف نص صریح قانون و بنده یک سؤالی کردم البته راجع به حوزه انتخابی خودم گرگان آنجا وزارت کشور آقایانی که تماس دارند می‌دانند
کارمندان محترم وزارت کشور که من سال‌ها در آنجا نسبت به آنها خدمتگزار بوده‌ام نسبت به من یک احترامی قائلند نسبت به من تفقد دارند عنایت دارند من پیرمردم مرا احترام می‌گذارند آمدند گفتند آقای کرابلی آمد در اطاق بازرس جلوی ۲۹ نفر گفتت وکیل گرگان را معین فرمایید آقای وزیر فرمودند باید بروی و دکتر فلسفی را وکیل کنی و بعد رفت در دفتر استانداری ساری، استانداری ساری در حضور آقای شاه حسینی که فعلاً کفیل استانداری در کرمانشاهان است و عده دیگر آنجا همین معنی را گفت من آمدم یک نامه‌ای نوشتم در مجلس اینجا پشت تریبون نطق کردم که این انتصابات دولتی است نه انتخابات در نامه‌ای نوشتم به آقای امیرتیمور که این طور شده است آقای امیر تیمور این طور جواب می‌نویسند آقای وزیر دادگستری، نمایندگان محترم، پرونده را ببنید یک کلمه از ادب و نزاکت خارج نشده‌ام. من عادت به بی‌ادبی ندارم، من بی ادب را بد می‌دانم، وکیل باید ادب داشته باشد بی‌ادبی بد است جواب بنده را این طور نوشته «آقای شوشتری، با استحضار از نامه شریف زحمت می‌دهد اگر جنابعالی مقید شده‌اید و برای مصلحتی از مصالح شخصی می‌خواهید در مقام دروغ و تهمت و بهتان به بنده تهمت بزنید مختارید سوابق هر کس معرف راستی و درستی اوست من در مدت زندگی برای ظاهر و ارضا احدی قدم برنداشته و برنخواهم داشت، همواره خداوند را شاهد و ناظر دانسته و می‌دانم، ابداً قدمی بر خلاف رضای خدا و برخلاف قانون و برخلاف وجدان برنخواهم داشت انتخابات (از همین جا سرچشمه می‌گیرد) انتخابات بر وفق قانون و با رعایت آزادی (آن استقراع را که می‌دانید) جریان یافته هر گونه اعتراض و شکایتی باشد قانون مرجع رسیدگی را معلوم نموده و برای این که بدانید حرف‌های جنابعالی ناشی از اندیشه صحیح نیست رونوشت تلگراف فرماندار گرگان را» که آن هم تقریباً مفهومش یک قدری از این شدیدتر است (میراشرافی- آقای شوشتری مثل آزادی انتخابات کرمان است) فرق نمی‌کند بنده با عملی که از راه راست و قانون خارج بشود مخالفم عیبم این است حالا این بگوید بر وفق قانون، ماده ۱۴ قانون چه چیز است این را بخوانید آقایان بدانید من با امیر تیمور مخاصم نیستم من آمدم رفتم آن کشتار را که ریختند روزنامه‌ها را غارت کردند و مردم را کشتند دیدم توصر نکنید که من غرض شخصی با کسی دارم آقایان نمایندگان انتخاب و دعوت ۱۰۸ نفر بر خلاف ماده ۱۴ قانون انتخابات است، من الان دعوایم را با امیر تیمور پس می‌گیریم بدو شرط یکی این که امیر تیمور بیاید اینجا و بگوید من عمل بدی کردم از این عمل خلافش معذرت بطلبد، یکی مجلس شورای ملی امروز رأی بدهد که دعوت ۱۰۸ نفر برخلاف قانون بوده که بعداً این تأیید نشود که هر استاندار هر فرماندار هر نخست وزیر هر وزیری بیاید اینجا روی مصالح خودش آن قرعه ساختگی را درست کند مثلاً می‌گفتند حاکم همدان یا حاکم قزوین ما می‌خواهیم حاکم درست کنیم برای ده جا یک صندق قرعه می‌آوردند در آن صندوق اسامی بود ده تا نوشته قزوین ده تا نوشته آقای میزرا عباس خان رضایی مثلاً، آن وقت توی آن صندوق دست می‌کردند این آقای عباس رضایی که دستور بهش داده بودند بیرون می‌آوردند و بعد دست می‌کردند توی آن یکی و قزوین یا همدان را بیرون می‌آوردند آقایان از اصول منحرف شدن و خلاف مقررات عمل کردن جرم است و باید تعقیب شود آقای حاج عزالممالک اردلان مرشد من است و آدم خوبی است اگر یک روزی تخلف از قانون کرد من نباید اعتراض بکنم؟ آن عمل غلط شده بد شده عمل بر خلاف اصول مشروطیت و قانون انتخابات شده عمل طوری است که اگر سابقه پیدا کند اساس پارلمان و مشروطیت و نمایندگی را متزلزل می‌کند من دعوی ندارم امیر تیمور هر کس باشد هر چه باشد متشخص باشد متعین باشد به جان آقایان متشخص و قلدر و فاضل باشد بیاید این تو بخواهد با من کشتی سیاسی بگیرد برای من بهتر است ولی من تابع امیال و شهوات و مطامع و خیالات واهی نیستم من می‌گویم مشروطیت اصولی دارد نمایندگی اصولی دارد مجلس شورای ملی حیثیاتی دارد آمدی نصف مملکت را تعطیل کردی نصف مملکت را انتخاب کردی آن هم انتخابات برخلاف قانون کردی آمدی در مجلس شورای ملی گفتی که هفتاد درصد از این انتخابات صحیح است آن وقت همین هفتاد درصد را هم بهش معتقد بودی آمدی با زور چاقوکش و هرزگی و اوباش ازش اختیار گرفتی اگر یک دسته اقلیت توی مجلس ۱۷ پیدا نشده بودند و رشادت نمی‌کردند آقایان تکلیف چی بود یک عده‌ای باز خدا پدرشان را بیامرزد که هفت هشت تاشان حالا اینجا نشسته‌اند آمدند مقاومت با این هرزگی‌ها کردند آن هرزگی‌ها چی بود؟ حقی که قانون اساسی معین کرده از بین بردند این قوه را گرفتند آن قوه را گرفتند پادشاه مملکت ناچار شد مملکت را ترک کند که خداوند ۲۸ مرداد را بوجود آورد بدانید خداوند که حافظ این مملکت بوده حافظ این دین بوده ۲۸ مرداد را به وجود آورد خوب این کارها را کردند آقایان از شما می‌پرسم با این عملیات خلاف اگر آقای امیر تیمور که وزیر کشور بود همان ساعت اول شانه خالی می‌کرد و می‌گفت من این عمل خلاف قانون را نمی‌کنم مصدق السلطنه می‌توانست بمجلس ۱۷ آن توهینات را بکند؟ می‌توانست نصف انتخابات مملکت را توقیف بکند؟ می‌توانست قوه مجریه را دردست بگیرد؟ می‌توانست وزیر خارجه‌اش را بفرستد جلوی بهارستان به مقام شامخ سلطنت آن همه ناسزا بگوید؟ آقایان من دعوا ندارم آقای امیر تیمور بیاید در مجلس بیاید یا نیاید در مجلس. من الان در مجلس در یک موردی اختلاف دارم با عده‌ای از نمایندگان ایشان هم یکی از افرادی هستند که با هم اختلاف سلیقه داریم حکومت مجلس آقا حکومت عدد است رأی می‌دهند من هم هیچ وقت خودخواه نیستم تسلیم هستم به نظر مجلس و این را انصافاً از شما می‌خواهم که مجلس تصحیح بکند این عمل را. این عمل دعوت ۱۰۸ نفر را تقبیح بکند و ایشان بیاید پوزش بطلبد که این سابقه سوء برای مجلس باقی نماند به من جواب بدهید (سید احمد صفایی- دعوت ۱۰۸ نفر که اشکالی ندارد، ۳۶ نفر را از میان ۱۰۸ نفر انتخاب می‌کنند این که اشکالی ندارد) با این ترتیب رعایت طبقات شش گانه نمی‌شود مصلحت غیر از واقع است (دکتر عمید- جناب آقای شوشتری وزیر دادگستری هم موافقت کردند با آن ۱۰۸ نفر باشد) ما مخالف ما مخالف، می‌فرمایید که ایشان موافقت کردند آقای اخوی وزیر دادگستری پسر مرحوم حاج سیدنصرالله است بنده به پدرش هم ارادت داشتم یک عمل خلاف هم کرده می‌گویم چه مانعی دارد بنده ایشان را وارد در این مرحله نکردم و به تمام وزرا اعلام جرم نکردم و به مصدق هم اعلام جرم نکردم زیرا اعمال مصدق چیزی نیست که دیگر لایق و قابل باشد که اعلام جرم بکنم من فقط ایراد دارم به آقای امیر تیمور کلالی که اظهار ورع و زهد و تقوی می‌کرد و نطق نمایندگیش در مجلس مضبوط است چرا باید در وزارت کشور دکتر مصدق که می‌گفت هر وقت ۴۸ ساعت اختیارت را به من بدهید من ایران را از پاریس و لندن جلوتر می‌برم ایشان بر خلاف نص صریح ماده ۱۴ قانون انتخابات ۱۰۸ نفر دعوت کرد و فرماندار استقراعی او رفت و دستور انتخابات مازندران را صادر کرد و دستور انتخابات جاهای دیگر را داد بر خلاف قانون آقای ارسلان گوش کنید مرحوم سید محمد تدین که خدایش بیامرزد و خدا همه ما را رحمت کند خدا از تقصیرات همه ماها درگذرد در وزارت کشور آقای سیدمحمد تدین وزیر بود اهالی بلوچستان متحصن شدند در تلگرافخانه از وزیر داخله خواهش کردند که ما هم می‌خواهیم وکیل‌مان محلی باشد حالا این صحیح بوده یا صحیح نبوده تحریک بود یا تحریک نبود آقایان بروند در وزارت کشور بخوانند آقای جزایری گوش کن آقای سیدمحمد تدین تلگراف می‌زند متحصنین محترم تلگرافخانه از شما خواهش می‌کنیم از تحصن خارج بشوید اوضاع بلوچستان را مشوب و مغشوش نکنید من به موجب این تلگراف به شما قول می‌دهم در موقع انتخابات منظور شما را تأمین کنم این تلگراف را آقای محمد مصدق در مجلس اعلام جرم کرد بر علیه مرحوم تدین و مرحوم تدین را بردند بزندان آن شد که شد مرض تدین از این زندان بود والا تدین قوی و کوهپیما بود (عبدالرحمن فرامرزی- ولی تدین تبرئه شد) بله بروید ببینید در صورتی که در مواقع انتخابات آقای تدین دیگر وزیر کشور نبود دیگری بود آن اعلام جرم و مداخله در انتخابات بود اما دعوت ۱۰۸ نفر و قرعه‌کشی ۳۶ نفر از میان ۱۰۸ نفر برخلاف ماده ۱۴ قانون انتخابات توقیف کردن انتخابات، دستور صریح انتخابات گناباد که آنجا را توقیف کنید و نگذارید عماد تربتی وکیل بشود و تلگرافی که به بهبهان زده شد که حضرت آیت الله غروی تشریف فرما می‌شوند برای انتخابات تجلیل کنید اینها مداخله در انتخابات نیست (عبدالرحمن فرامرزی- تجلیل کنید یعنی چه؟) آقای استاد فرامرزی اجازه می‌فرمایید آقا جان قربانت بروم عزیزم ما هم واردیم جناب آقای فرامرزی من از شما می‌پرسم اگر مجلس دعوت ۱۰۸ نفر را صحیح می‌داند بگوید واگر نه تقبیح بکند من قناعت می‌کنم که مجلس تقبیح کند که بعدها این کار خلاف قانون سابقه نشود (عده‌ای از نمایندگان- آن عمل ۱۰۸ نفر صحیح نبود) همین که مجلس بگوید صحیح نبوده و آقای امیر تیمور هم بیاید معذرت بخواهد (پورسرتیپ- تقبیح می‌کنیم پس بگیرید) اگر تقبیح بفرمایید پس می‌گیریم والا پس نمی‌گیریم که یک روزی در تاریخ بخوانند و بدانند همان طور که روز اول گفتم از هیچ چیز هم نمی‌هراسم غیر از ذات مقدس پروردگار و احکام دین که آنچه را که به من دستور داده عمل می‌کنم از مردم هم نمی‌ترسم من پس نمی‌گیریم مگر این که روزی بدانند بود کسی که در مجلس این اعمال زشت و این خلافکاری‌ها را با کمال جرأت گفت و دوستی و دشمنی را روی شخصیات نکرد به جان خودم و به جان همه آقایان اگر من می‌خواستم وارد در شخصیات بشوم من حرف‌های زیادی روی آقای امیرتیمور دارم این را همه می‌دانند که من ۱۲ سال جوانیم را و مزاج قویم را در خراسان گذرانده‌ام و با این آقایان هم بند بودم پر حرارت بودم کار می‌کردم من از خیلی چیزها اطلاع دارم برای آبروی مجلس برای آبروی نمایندگی برای حیثیات مجلس یکی را هم فقط نمی‌گویم آقایان بیایید و این عمل سابقه بشود این عمل بد است این عمل قبیح است وزیر دادگستری که دخالت در انتخابات نداشت اگر داشت به جدش هم علیهش اعلام جرم می‌کردم (دکتر شاهکار- به جدش یا به خودش) البته هیچ کس قادر نیست که به جد مقدس ایشان و جد من اسائه ادب کند آقا اصلاً شوخی نکنید مخصوصاً در مطالب جدی وارد هزل نشوید
به جد عادت بکنیم آقایان با این مقدمات و عرایضی که کردم بنده از نظر شخصی با آقای امیر تیمور کلالی جنگ و دعوایی ندارم و استدعا می‌کنم از آقایان محترم خواهش می‌کنم تمنا می‌کنم دعوت ۱۰۸ نفر را لااقل تقبیح بکنید می‌خواهید بکنید می‌خواهید نکنید.
رئیس- یک توضیحی اینجا باید بدهم این که آقای شوشتری گفتند خود امیر تیمور در کمیسیون تحقیق حاضر نبود ماده ۱۱۰ آیین‌نامه می‌گوید نمایندگانی که با اعتبارنامه آنها مخالفت می‌شود حق نطق در اینجا دارند ولی نمی‌توانند در شعبه یا در کمیسیون تحقیق حاضر شوند مگر آنکه شعبه یا کمیسیون تحقیق آنها را احضار کند بنابراین گزارش شعبه مطابق آیین‌نامه بوده است.
شوشتری- ماده ۸ را هم بخوانید.
رئیس- بله هر کس هم می‌تواند حق حضور خودش را ساقط کند. آقای مشایخی.
مشایخی (مخبر کمیسیون تحقیق)- جناب آقای شوشتری دفاعی را که مخبر کمیسیون موظف است از گزارش کمیسیون تحقیق بکند به بهترین وجهی مقام ریاست فرمودند (صحیح است) و این که تحقیق فرمودید می‌خواستم به عرض‌تان برسانم اولاً کمیسیون تحقیق مطابق ماده ۸ موظف است در ظرف ده روز سه مرتبه از جنابعالی و سایر معترضین دعوت کردیم برای این که مدارک و مستنداتی که دارید به کمیسیون تسلیم کنید و اگر مصلحت دانست و لازم دانست آن وقت معترض علیه را احضار بکند و با این که می‌بایستی در جلسه اول جنابعالی تشریف می‌آوردید متأسفانه کارهایی داشتید که تشریف نیاوردید و با این که مطابق ماده ۸ کمیسیون مجبور است در ظرف ۱۰ روز رسیدگی کند تصدیق می‌فرمایید این قسمت از گزارش کمیسیون صحیح بوده است و در نامه‌هایی هم که دادیم رسید دادید بنابراین تصدیق می‌فرمایید که کمیسیون تحقیق نمی‌توانست در انتظار آمدن جنابعالی متوقف باشد و بیشتر از این صلاح نبود که کمیسیون در انتظار بماند اما راجع به این که فرمودید گزارش کمیسیون تحقق مدلل نیست کمیسیون تحقیق موظف است به صورت مجلس شعبه مربوطه راجع به انتخاب نماینده رسیدگی بکند و اظهارات موافق و مخالف را گوش بکند و نسبت به آنها نظر بدهد، شعبه مربوطه صحت انتخابات ایشان را از گناباد و فردوس و حسن جریان انتخابات را تصدیق کرده بنابراین کمیسیون تحقیق از نظر این که آقایان مخالفین توضیحاتی ندادند گزارش شعبه قبلی را تصویب کرده است مطلبی که باقی می‌ماند و بنده باید اینجا عرض کنم و در گزارش کمیسیون تحقیق نیست آن موضوع ۱۰۸ نفر است من در اساس مطلب با نظر جنابعالی موافقم و معتقدم که ماده ۱۴ قانون انتخابات ناظر است به این که فرماندار بایستی ۳۶ نفر را دعوت بکند این صحیح است این عمل را من قبول دارم و اکثریت نمایندگان یعنی تمام نمایندگان هم تصدیق می‌کنند که عمل مربوط به انتخاب ۱۰۸ نفر برخلاف قانون بوده است اما راجع به اعتبارنامه یکی جنابعالی اعتراض کردید و مخالفت کردید با اعتبارنامه و دیگر این که اعلام جرم کردید بر علیه آقای امیرتیمور، اعلام جرم در کمیسیون عرایض مطرح است اگر فرض کنید که این موضوع جرم باشد و وزیر هم مسئول باشد تصویب‌نامه صادر شده تمام وزرا هم مسئولیت مشترک دارند بنابراین چون اعلام جرم فرموده‌اید حق این بود که این مطالب را در کمیسیون عرایض توضیح می‌دادید یا وقتی که گزارش در مجلس مطرح می‌شد آن وقت می‌فرمودید به نظر من موضوع صلاحیت آقای امیرتیمور مورد تصدیق همه آقایان است امیر تیمور مردی است متدین، شریف، با تقو، مردی است شرافتمند در دوره ۱۵ من افتخار همکاری ایشان را داشتم، مردی است وطن‌پرست (صحیح است) از نظر شرکت در کابینه مصدق هم از نظر شرکت در صدور این تصویب‌نامه موضوع قابل توجه است ولی جایش اینجا نیست و در کمیسیون عرایض جایش هست اگر کمیسیون عرایض این موضوع را تأیی کرد هیچ مانعی ندارد نماینده‌ای که اعتبارنامه‌اش تصویب شده از او سلب مصونیت بشود (شوشتری- من در صلاحیت او وارد نشدم) در شرایط فعلی به نظر کمیسیون تحقیق صلاحیت آقای امیر تیمور محرز است و گزارش کمیسیون تحقیق مبنی بر تأیید نمایندگی آقای امیر تیمور از گناباد و فردوس است (عده‌ای- احسنت).
رئیس- آقای شوشتری.
شوشتری- چون آقایان رفقا تذکر فرمودند و توضیحی که آقای مخبر کمیسیون داد که دعوت بیش از سی و شش نفر مورد تأیید مجلس نیست و برخلاف اصول است آقایان نظر بنده را تأیید کردند بنا علی‌هذا مخالفتم را پس می‌گیریم.
سید احمد صفایی- آن عقیده آقای مشایخی بود نه عقیده مجلس.
شمس قنات‌آبادی- چیزی که آقای مشایخی فرمودند مربوط به عقیده خودشان بود و ربطی به عقیده مجلس شورای ملی نداشته واصولاً ربطی هم به گزارش کمیسیون نداشت.
رئیس- عجالتاً رأی می‌گیریم به اعتبارنامه آقای امیر تیمور با ورقه.
عبدالرحمن فرامرزی- آقای شوشتری که مخالفت خودشان را پس گرفتند رأی لازم ندارد.
رئیس- مخالفت کردند و مخبر کمیسیون هم جواب داد طبق آیین‌نامه باید با ورقه رأی بگیریم. آقایان موافقین ورقه سفید با اسم می‌دهند.
(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله آقای مسعودی اعلام و در محل نطق حاضر و رأی دادند.)
آقایان: کاشانی، دکتر بینا، دکتر عدل، صفاری، شادمان، عبدالرحمن فرامرزی، محمود افشار، قنات آبادی، باقر بوشهری، احمد فرامرزی، دکتر آهی، دکتر سعید حکمت، پورسرتیپ، دکتر سید امامی، حشمتی، محمودی، مهندس جفرودی، مهندس کی‌قباد ظفر، سنندجی، عباسی، ایلخانی‌زاده، فرید اراکی، خاکباز، میراشرافی، اردلان، امیر احتشامی، دولتشاهی، بوربور، قراگزلو، نراقی، شوشتری، پیراسته، پناهی، عبدالصاحب صفایی، غضنفری، بزرگ‌نیا، صارمی، شفیعی، بوداغیان، کیکاوسی، سرمد، بهبهانی، رضایی، دکتر حمزوی، داراب، توماج، دکتر امیر نیرومند، شیبانی، صدقی، دکتر مشیرفاطمی، سعید، قرشی، مهدوی، لاری، تفضلی، شادلو، قوامی، دهقان، استخر، سالار بهزادی، معین‌زاده، سلطان‌مراد بختیار، عرب شیبانی، دکتر پیرنیا، نصیری، عمیدی نوری. ، اکبر، مرآت اسفندیاری، بهادری، اسکندری، برومند، سیداحمد صفایی، خلعتبری، دکتر عمید، عاملی، دکتر شاهکار، دکتر جزایری، گیو، درخشش، فرود، اخوان، کی‌نژاد، صراف‌زاده، دولت آبادی، رضا افشار، مرتضی حکمت، افخمی، یارافشار، جلیلوند، محمود جلیلی، مسعودی، محمودذوالفقاری.
(آرا مأخوذه شماره شد ۷۷ ورقه سفید موافق و ۱۴ ورقه سفید بی اسم اعلام شد.)
رئیس- نمایندگی آقای امیر تیمور با ۷۷ رأی موافق تصویب شد.
اسامی موافقین، آقایان: شفیعی، توماج، محمود افشار، باقر بوشهری، قنات‌آبادی، کاشانی، دکتر عدل، مهندس جفرودی، سنندجی، مهندس کی‌قباد ظفر، قراگزلو، امیر احتشامی، ایلخانی‌زاده، خاکباز، فرید اراکی، محمد عباسی، محمودی، احمد فرامرزی، شیبانی، دهقان، بزرگ‌نیا، معین‌زاده، استخر، دکتر حمزوی، شادلو، قوامی، حشمتی، قرشی، ا کبر، دکتر امیر نیرومند، دکتر مشیر فاطمی، لاری، بهبهانی، دکتر سیدامامی، سالار بهزادی، دکتر سعید حکمت، گیو، عرب شیبانی، بهادری، سلطان‌مراد بختیار، مسعودی، درخشش، جلیلوند، جلیلی، اخوان، یارافشار، مرآت اسفندیاری، عاملی، صراف‌زاده، محمود ذوالفقاری، اسکندری، افخمی، رضا افشار، کی‌نژاد، پورسرتیپ، مشایخی، خلعتبری، برومند، بوربور، صفاری، کیکاوسی، عبدالرحمن فرامرزی.
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- چندین جلسه است که آقای دولتشاهی برای نطق قبل از دستور آمده‌اند و ثبت نام کرده‌اند و هر دفعه اتفاقاً طوری پیش آمده که فرصت نشده ایشان از نطق قبل از دستور استفاده نمایند. امروز هم چون می‌خواهیم جلسه را ختم کنیم استفاده نکردند بنابراین حق ایشان برای جلسه آتیه محفوظ می‌ماند (صحیح است).
قنات آبادی- اگر اجازه می‌فرمایید طرح سه فروی که تقدیم شده مطرح شود.
رئیس- فعلاً عده برای رأی کافی نیست، آن هم می‌ماند برای جلسه بعد. فعلاً جلسه را ختم می‌کنیم، جلسه آینده ساعت هشت و سه ربع روز پنجشنبه که ساعت ۹ جلسه شود.
(مجلس ده دقیقه بعد از ظهر ختم شد.)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت