مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ بهمن ۱۳۵۱ نشست ۸۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۸ بهمن ۱۳۵۱ نشست ۸۶
فهرست مطالب:
| مجلس ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای دکتر جواد سعید (نائب رئیس) تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس – اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان دکتر ابولهدی- احمدی- مهندس اردلان- دکتر امین- اولیا- اولیاء شیرازی- دکتر بازرگانی- بختیاریها- دکتربرومند- مهندس برومند- دکتر یحیی بهبهانی- تژده- توانا- جعفری- مهندس اسماعیل جلالی- چنگیزی- دکترحبیب اللهی- خانقاهی- دکتر نجیمی- خورشید- داروئی- دکتر رشید یاسمی- حسام الدین رضوی- دکتررفیعی- دکترزهرائی- شیخ بهائی- شیخ رضائی- مهندس سهم الدینی- مهندس نظمی- دکترضیائی- عبدالحسین طباطبائی- مهندس عدل- مهندس عطائی- مهندس فرخ- فهیمی- فیصلی- مهندس قادرپناه- قاضی زاده- دکتر وفا- قدردان- خانلرقراچورلو- کاسمی- کورانلو- مهندس کیا- دکتر متین- سیدکاظم مسعودی- مهندس معینی زند- خانم بزرگ نیا- خانم اقبال- خانم صفی نیا.
غائبین مریض
- آقایان احتشامی- بوشهری- پرویزی- پروین- پیمان- صدقیانی زاده- فروتن- فضائلی- دکتر کفائی- مافی- معیری- مهرزاد- خانم ضرابی.
- بیانات قبل از دستور آقایان: داروئی- مهندس قادرپناه- دکترزهرائی- رشیدی- مظهری
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: داروئی- مهندس قادرپناه- دکترزهرائی- رشیدی- مظهری.
نائب رئیس- نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای داروئی تشریف بیاورید.
داروئی- بنام خداوند توانا. بنام نامی شاهنشاه آریامهر. بااجزه مقام معظم ریاست. خانمها و آقایان نمایندگان محترم برای اینجانب کمال افتخار و مباهات است که در این مکان مقدس به نمایندگی از طرف مردم شاهدوست و میهن پرست مینودشت و رامیان تقارن دو جشن مذهبی و ملی عید سعید غدیر خم و پایان موفقیت آمیز نخستین دهه انقلاب شاهنشاه آریامهر شادباش و تهنیت عرض نمایم شاهنشاه عالیقدر و دور اندیش ما ازسالهای قبل از انقلاب همیشه به فکر رفاه و آسایش مردم و پیشرفت کشور ایران بودند و به همین سبب نخستین بار در سال ۱۳۲۹ فرمان صادر فرمودند که املاک موروثی اختصاصی را بین زارعین تقسیم کنند تا شاید این روش انقلابی و مردم پسند موجب شود مالکان بزرگ بادرک اصلاحات اجتماعی و اقتصادی مملکت از آن پیروی نمایند اما فئودالیزم و رژیم فرسوده ارباب و رعیتی و مالکان بزرگ به تقسیم املاک خود بین زارعین اقدام ننمودند بالاخره شاهنشاه آریامهر منشور انقلابی را که نخستین آن لایحه اصلاحات ارضی بود مستقیما به آراء ملت ایران واگذار فرمودند. مردم ایران روز ششم بهمن ۴۱ به ندای شاهنشاه خود پاسخ دادند و انقلاب شاه و ملت با قاطعیت پیروز گردید. باصدور فرمان شاهنشاه آریامهر در خصوص تقسیم املاک سلطنتی در حوزه انتخابیه اینجانب مینودشت و رامیان قبل از اجرای قانون اصلاحات ارضی املاک اختصصی شاهنشاه بین زارعین تقسیم گردید و بدین ترتیب مردم آن سامان مالک زمین زراعتی خود شده و برای همیشه از برکات و عنایات پادشاه عدالت گستر بهره مند گردیدند.
یکبار دیگر درود و سپاس بی پایان دهقانان و زحمت کشان حق شناس آن سامان را به پیشگاه رهبر عظیم الشأن تقدیم سلامتی و طول عمر شاهشاه آریامهر و علیا حضرت شهبانوی نیکوکار و والاحضرت ولایتعهد عزیز ایران را از درگاه خداوند متعال مسئلت می‌نمایم. (احسنت) هفته‌ای که گذشت ملیت ایران یکی از افتخارات پرشکوه تاریخی و اجتماعی خود را جشن گرفت در تهران و کلیه روستاها و شهرهای مملکت همچنین در حوزه انتخابیه اینجانب مردم از همه طبقات باشور و هیجان و قلوبی سرشار از شاهدوستی و حق شناسی برای بزرگداشت دهمین سالگرد انقلاب هرچه باشکوه تر جشنهای بزرگی برپا نمودند و با سروروشادمانی و تظاهرات و احساسات شدید وفاداری و احترام عمیق و سپاس خود را به پیشگاه رهبر بزرگ و اندیشمند و انقلاب مقدس شاه و ملت ابراز داشتند (صحیح است) انقلاب ششم بهمن ۴۱ که طراح بزرگ آن شاهنشاه آریامهر می‌باشند چهره اجتماع ایران را به کلی دگرگون ساخت تحول عظیم و شگرف در جامعه مادی و معنوی ایران به وجود آورد. کشاورزی که قبل از انقلاب استثمار می‌شد ده سال است از اسارت و بردگی رهائی یافته مالک زمینی است که در آن کشت می‌کند و با تعاون و هم بستگی اجتماعی و تشکیل شرکتهای تعاونی و زراعی به زندگی نوین ادامه می‌دهد- کارگری که هر روز ترس از بیکاری داشت اکنون در سود کارخانه‌ها سهیم شده و با استفاده از مزایای بیمه‌های اجتماعی به آینده خود امیدوار و در ازدیاد ثمره و رشد صنعتی مملکت کوشا گردیده است- سپاهیان بهداشت در تأمین و حفظ سلامتی کشاورزان و خانواده آنان در دورترین نقاط مملکت تلاش می‌کنند- سپاهیان دانش در روستاها در تعلیم و تربیت فرزندان دهقانان و باسواد کردن و ازدیاد علم و بینش آنان کوشش می‌نمایند- سپاهیان ترویج و آبادانی در افزایش محصولات کشاورزی بازارعین همکاری می‌کنند تا آنان از نتیجه زحمات خود بهتر و بیشتر بهره مند شوند- با مکانیزه شدن کشاورزی و کمک به کشاورزان از طریق فروش ماشین آلات کشاورزی باقساط طویل المدت و کود شیمیائی و بذر سطح کشت و تولید و درآمد آنان به میزان قابل توجهی پیشرفت و ترقی نموده است خانه‌های انصاف و شوراهای داوری بین روستائیان و شهرنشینان هم بستگی و وحدت بیشتری ایجاد نموده و اختلافات احتمالی آنان را در کمترین فرصت حل و فصل می‌کنند- زنان با کسب آزادی کامل دوش بدوش مردان در امور اجتماعی و فرهنگی و قضائی و سیاسی شرکت نموده به آرزوهای دیرین خود رسیده‌اند با سپردن کار مردم بدست مردم و تشکیل انجمنهای ده و شهر و شهرستان واستان و بهداری و شورای آموزش و پرورش مردم روستاها و شهرها در سرنوشت خود مستقیما دخالت کرده و در پیشرفت امور اجتماعی و فرهنگی و بهداشتی و آموزشی عمومی به موفقیتهای بزرگی نائل گردیده‌اند. با ملی شدن جنگلها و مراتع و آبهای زیرزمینی از حیف و میل و خرابی منابع طبیعی جلوگیری و به طرز شایسته به نفع ملت ایران بهره برداری می‌گردد بانوسازی روستاها و شهرها و انجام طرحهای عمرانی چهره مملکت بنحو بارز دگرگون گردیده است فرزندان کارگر و کشاورز آزاد شده در صفوف ارتش شاهنشاهی و واحدهای مسلح شاهنشاهی ایران در زمین و هوا و دریا مشغول انجام خدمت هستند آنان نگهبان انقلاب و از تمامیت ارضی و استقلال و حاکمیت ملی و مرزهای کشور دفاع و حراست می‌نمایند- ایجاد صنایع سبک و سنگین- ماشین سازی- تراکتورسازی- پتروشیمی- فولادسازی- لوله‌های سراسری نفت و گاز و نظائر آن- احداث سدها- جاده‌های اسفالته- راههای ارتباطی- تأسیس دستگاههای مخابراتی- شبکه برق سراسری- بیمارستانها- دانشگاهها- فرودگاهها و خطوط هوائی- بنادر و کشتیرانی- در نقاط مختلف مملکت همه از پدیده‌ها و نظایر تحول اجتماعی و پیشرفتهای ده سال اخیر و ثمرات عدیده انقلاب شاه و ملت می‌باشد (صحیح است) فرمایشات شاهنشاه در کنگره بزرگ ملی در مورد معنویات و تعالیم اسلامی و مساوات و برابری و اوامر صادره معظم له درتشکیل سپاه دین و احداث مسجد آریامهر نشانه دیگر از اعتقاد و ایمان قلبی رهبر خردمند ما به شعائر مذهبی و تعالیم دین مبین اسلام است (صحیح است) برنامه پنجم عمرانی کشور که خطوط اصلی آن را شاهنشاه ترسیم فرموده‌اند برنامه عظیم و انقلابی و با جهش و سازندگی در دهه دوم انقلاب آینده درخشان تر و غرورو آمیزتری برای ملت ایرن نوید می‌دهد- تحرک و تحول انقلابی و اجتماعی ده سال اخیر مسیر تاریخ ایران را به کلی تغییر داده است. آینده ایران متکی به اصول ۱۲ گانه انقلاب شاه و مردم بوده و انقلاب به سیر تکامل ادامه می‌دهد. نبوغ و قدرت رهبری عمیق و همه جانبه شاهنشاه مدیر و اندیشمند در کلیه این تلاشها و موفقیته عامل اصلی پیروزی بوده است. باابراز حق شناسی عمیق از این همه پیشرفت و امنیت و ثبات که پادشاه بی پایان ملت ایران را به پیشگاه رهبر خردمند و عظیم الشأن تقدیم می‌دارم. اینک انقلاب تاریخی و شگرف ایران خود را برای دهه دوم انقلاب و کوشش و پی گیری در اجرای منویات بنیان گذار عالیقدر و فرمایشات پرافتخار و سروربخش مبشر عدالت اجتماعی در کنگره بزرگ ملی آماه می‌سازد تمام این تلاشها بزودی مملکت ایران را به مرز طلائی تمدن بزرگ خواهد رسانید (صحیح است).
کنگره بزرگداشت ملی دهه انقلاب که با شرکت پنج هزار نفر از نمایندگان طبقات و سازمانهای مختلف و گروههای اجتماعی سرتاسر مملکت باحضور نمایندگان مجلسین و شخصیتهای مملکتی در هفته بزرگداشت در استادیوم محمدرضاشاه در تهران تشکیل یافت افتخار بزرگی نصیب شرکت کنندگان در کنگره گردید- بنا به استدعای شرکت کنندگان در کنگره بزرگ ملی انقلاب که نماینده سی و یک میلیون مردم ایران بودند- شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو روز سوم بهمن ماه در میان ابراز شورانگیزترین احساسات شرکت کنندگان به محل کنگره نزول اجلال فرمودند رئیس کنگره پس از عرض گزارش کنگره لوحه سپاس مردم را به پیشگاه همایونی تقدیم اشت آنگاه شاهنشاه فرمایشاتی مهم و تاریخی ایراد فرمودند. شاهنشاه پس از تشریح سیر تکامل اصول انقلاب شاه و مردم و محو آثار استعمار و استثمار و دسائس خائنین و بررسی مسائل داخلی و خارجی و پیشرفتهای حاصله در مورد عدالت اجتماعی و وظایف ملی و میهنی افراد مملکت در دفاع از میهن و حراست و استقلال آن مطالب مهمی بیان فرمودند هم چنین در استیفای حقوق حقه و کامل ملت ایران از منابع نفت و ذخائر زیرزمینی و نیز توجه به مسائل تعاونی و فردی و اجتماعی و معنویت و تعالیم اسلامی فرمایشات عمیق و مسرت بخش ایراد و خطوط اساسی زندگی آینده ملت ایران را ترسیم فرمودند که در تمام مدت باابراز احساسات پرشور و فریاد مسرت انگیز جاویدشاه شرکت کنندگان در کنگره مواجه می‌گردند. فرمایشات مهم و تاریخی و پرافتخار و مسرت بخش شاهنشاه آریامهر در کنگره بزرگ ملی آینده درخشان تر و امیدبخش تر و غرورآمیزتری برای ملت ایران همراه داشته و الهام بخش و راهنمای زندگی روزانه مردم ایران خواهد بود همچنین مجلسین به منظور تجلیل و بزرگداشت پایان موفقیت آمیز دهه اول انقلاب روز پنجم بهمن ماه با تشکیل جلسه مشترک تصمیم قانونی مبنی برسپاس فراوان از مساعی پرثمر شاهنشاه در استیفای حقوق ملت ایران از نفت و ابراز حق شناسی و سپاسگزاری به پیشگاه رهبر گرانقدر انقلاب اعلام نمودند روز ششم بهمن تظاهرات و رژه عظیم و پرشکوه با شرکت بیش از چهارصد هزار نفر از مردم تهران دربرابر تمثال مبارک شاهنشاه آریامهر در میدان ششم بهمن برگزار گردید در این تظاهرات نخست وزیر و وزراء و نمایندگان مجلسین- اعضاء کنگره- کارگران- کشاورزان- اصناف- فرهنگیان- زنان- دانشجویان جوانان و سازمانها و گروههای اجتماعی و دستجات مختلف وابسته به حزب ایران نوین و سایر احزاب شرکت داشتند از هیجان و ابراز احساسات شدید تظاهرکنندگان پیوند ناگسستنی شاه و مردم و راز پیروزی ملت ایران بخوبی نمایان بود. تظاهرکنندگان بامسرت و افتخار و ابراز حق شناسی و احساسات شورانگیز و فریاد جاویدشاه در برابر تمثال شاهنشاه نشاه دادند که به پیروی از منویات رهبر بزرگ و توانا همواره برای فداکاری و جانبازی در راه شاهنشاه و میهن و نیز سربلندی و افتخار هرچه بیشتر در راه پیشرفت و ترقیات و اعتلاء کشور و کوشش مداوم در پیش برد هدفهای انقلاب در دهه دوم آماده تر خواهند بود (احسنت). همچنین از تلاشهای صادقانه جناب آقای هویدا نخست وزیر خدمتگزار در اجرای منویات رهبر عالیقدر انقلاب صمیمانه سپاسگزارم اینک نیازمندیهای حوزه انتخابیه‌ام را به اختصار به عرض می رسانم. احداث سدمخزنی برروی رودخانه مینودشت- ایجاد تأسیسات کامل بهره برداری از زغال سنگ در مینو دشت- تأسیس بیمارستان- احداث جاده‌های فرعی- تعمیر پل خوردیماق- اسفالت راه رامیان- تأسیس شبکه تلفن خودکارشهری (احسنت).
نایب رئیس- آقای مهندس قادرپناه تشریف بیاورید.
مهندس قادرپناه- بنام خداوند مهربان و بنام نامی شاهنشاه آریامهر.
با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم در تاریخ یک کشور روزهائی است که بسیار نادراست و اینگونه روزهای در تاریخ ثبت می‌گردد. روز ششم بهمن ۱۳۴۱ هم در تاریخ این مرز و بوم از طرف هرمورخی بت خواهد شد (صحیح است) این مورخ خواه داخلی خواه خارجی امروزه تعدد وسائل ارتباطات دسته جمعی سبب شده که برای هرملت تاریخ متعدد نوشته شود. برای ایران عزیز ماهم در هرنقطه از دینا هرمورخی تاریخ بنویسند دریک نکته متف القول هستند که ملتی باشاه خود پیوند ناگسستنی زد و انقلابی بدون خونریزی چهره مملکتی را در جهت عمران و آبادی و بهم پیوستگی دگرگون ساخت برای مثال عرض می‌کنم وقتی شاهنشاه در کنگره امریکا سخنرانی نمودند سناتورها مدت پنج دقیقه کف می‌زدند این نکته در تاریخ امریکا ثبت است (صحیح است).
دلایل عرایضم جمع کارگران و کشاورزان، دانشجویان و تکنوکرات‌ها و سایر طبقات مردم در بزرگداشت خاتمه دهمین سال انقلاب شاه و مردم بود.
سخنان حکیمانه و پند آموز و نغز شاهنشاه آریامهر در روز تاریخی سه شنبه سوم بهمن ماه ضمن تحلیلی از گذشته برنامه دهساله آتیه را کاملا روشن فرمودند کمتر رئیس مملکتی پیدا می‌شود چنین صریح و روشن مسائل مملکتی را با ملت خود مستقیما درمیان نهند فقط یک مغز متفکر فقط یک اراده آهنین فقط یک آینده نگر می‌تواند در نهایت سلامت خط مشی حکومت را تعیین کند (صحیح است). حکمت حکومت پادشاهی همین است. راجع به انقلاب اصول دوازده گانه آن در این چندروز خیلی صحبت شده کاملا بخاطردارم وقتی یکی از نمایندگان مجلس قبل از انقلاب اظهار داشت من به اندازه سویس ملک دارم و دیگری اظهار داشت نیمی از جنگلهای شمال متعلق به من است اگر دولت ج. از قطع چوب به من هدهد استیضاحش می‌کنم عصر که روزنامه اخبار مجلس را با حروف درشت منتشر ساختند بیانات این دو نماینده سابق ثبت و ضبط شده و خود شاهد بودم که چقدر نفرت مردم را برانگیخته بود.
ولی اکنون بجای این قبیل نمایندگان شما همکاران عزیز از طرف مردم انتخاب شده‌اید که باایمان و اعتقاد وظیفه پاسداری از انقلاب را صمیمانه انجام می‌دهید چنانکه شاهنشاه در قسمتی از فرمایشاتشان فرمودتد که برای اجرای اصل اول انقلاب در غائله جنوب هفتادنفر از بهترین و پاکترین فرزندان این مملکن شهید شدند کاملا صحیح است همین آقای سرهنگ نژد فرمانده یکی از ستونها بود و خود شاهد بود عده‌ای وطن فروش و ارباب صف برای جلوگیری از پیشرفت مملکت و آزاد شدن اکثریت قاطع مردم از شر خودشان آتش برروی سربازان گشودند و آنها را به قتل رسانیدند من خود یکی از افرادی هستم که عملا و مستقیما در به ثمر رسانیدن یکی از اصول انقلاب شرکت داشته و افتخار داریم که دوره اول سپاه دانش را در لاکان رشت تربیت و به روستاها اعزام داشتم.
وضع حوزه انتخابیه من بسیار خوب و با مردمان زحمتکش و فعالی که دارد هرروز از نظر اقتصادی وضع مردم بهتر می‌شود آنچه را که دولت باید انجام بدهد کرده است و یا درحال انجام است و آنچه که مانده احتیاج به خود یاری مردم دارد و تاآنجا که اطلاع دارم دولت هم آماده حداکثر کمک هست.
قبل از خاتمه عرایضم باید به استحضار برسانم یکی از موفقیت‌هایی که موب اعجاب دنیا شده است ساختمان و بکار افتادن ذوب آهن آریامهر است و تا آنجا که من اطلاع دارم اکثر نمایندگان موفق نشده‌اند از این شهر آهن دیدار و دیدن نمایند از ریاست محترم تقاضا دارم ترتیبی اتخاذ فرمایند همانطور که بافرمایش شاهنشاه آریامهر از جزیره لاوان و تأسیسات آن بازدید شد از ذوب آهن آریامهر همه نمایندگان بازدید فرمایند.
در خاتمه عرایضم موفقیت کامل و اجرای اصول دوازده گانه انقلاب و به ثمر رسانیدن آن را به دولت خدمتگزار هویدا و دبیر کل حزب ایران نوین که حزب پاسدار انقلاب لقب گرفته است تبریک و تهنین عرض می‌نماید و اعتقاد و ایمان کامل دارم در تحت رهبریهای خردمندانه شاهنشاه آریامهر در دهه دوم هم موفقیت کامل نصیب خواهد گردید. متشکرم (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- آقای دکتر زهرائی بفرمائید.
دکتر زهرائی- بنام پروردگار یکتا و بنام نامی شاهنشاه آریامهر.
ریاست معظم مجلس شورای ملی- نمایندگان محترم روز سوم بهمن ماه ۱۳۵۱ مقارن باعید سعید غدیرخم رهبراندیشمند ملت ایران شاهنشاه آریامهر و شهبانوی گرامی و نیکوکار و نیک اندیش در آستانه دهمین سالگرد انقلاب پیروز ایران به کنگره ملی بزرگداشت دهه انقلاب شاه و ملت که بحق باید آنرا کنگره شاه و ملت نامید نزول اجلال فرمودند و افتخار بزرگی نصیب پنج هزار نفر نمایندگان قاطبه ملت گردید و درطی آن پرشورترین احساسات صادقانه و صمیمانه خود را به پیشگاه اعلی حضرتین ابراز داشتند. رهبرعالیقدر ایران بار دیگر بافرمایشات حکیمانه و تعالیم عالیه خویش خط مشی آینده درخشان تر ملت ایران را در دومین دهه انقلاب پیروز شاه و ملت تعیین فرمودند. (صحیح است).
بیان شمه‌ای ازرویدادهای ناگوار و تیره روزیهای گذشته که جوانان هزیز امروز ما آنها را بیاد نمی‌آورند و ملت قهرمان ایران در سایه ارشاد رهبری توانا از طوفان حوادث سربلند و پرافتخار پیروز و استوار برآنها چیره گشت، اشک تأثر و اندوه در دیدگاه شهبانوی گرامی ایران و نمایندگان قاطبه ملت جاری ساخت ولی یادآوری پیشرفتهای شگرف و همه جانبه به ویژه در دوران انقلاب شاه تحسین و سپاس و حق شناسی ملت ایران نسبت به رهبر انقلاب شاه و ملت به شاهنشاه اسلام پناه است مبدل ساخت.
شاهنشاه آریامهر از پدیده‌های ثمربخش و شکوفان انقلابی سخن فرمودند که برمبنای عدل الهی و تعالیم عالیه پیامبر بزرگ اسلام دائر بربرابری و برادری و احقاق حق مظلومان و محرومان و تعمیم عدالت اجتماعی بنیاد یافته است.
فرمایشات شاهنشاه آریامهر در مورد استیفای حقوق حقه و کامل ایران از شرکتهای نفتی، عدم تفاوت بین افراد جامعه ایرانی مگر از نظر شغلی و تعمیم رفاه اجتماعی و بهره گیری از پیشرفتهای تکنولوژی در دهه دوم انقلاب در خدمت آموزش و بهروزی افراد ملت و نصایح خردمندانه معظم له به جوانان و نوآموزان در دانش اندوزی و تربیت نیروی کافی تعلیم یافته و گسترش دانش و آموزش حرفه‌ای و مسائل مهم دیگر که همه در سایه حفظ استقلال ملی و میهنی ارزش واقعی و مفهوم حقیقی خود را دارا خواهند بود با ابراز شدیدترین احساسات صمیمانه و برخاستن و کف زدنهای ممتد و شعارهای جاوید شاه از سوی نمایندگان قاطبه ملت تأیید می‌گردید تابدانجا که یکی از شرکت کنندگان در کنگره شاه و ملت اظهار داشت شاهنشاها اگر دین مبین اسلام اجازه می‌داد خود و فرزندم را قربانی مقدم مبارکت می‌نمودم (احسنت).
پیشرفتهای اخیر همه جانبه نه تنها در داخل کشور بلکه در خارج از کشور نیز نام ایران و ایرانی را بلند آوازه ساخته است.
اجازه می‌خواهم تا آنچه از دیگر مسلمانان جهان در تشرف به خانه خدا شنیده‌ام و مورد گفتگو بود بعرض ساحت مقدس مجلس شورای ملی برسانم.
در سال جاری در حدود ۴۳۵۰۰ نفر زائر ایرانی بانظم و ترتیب خاصی به زیارت خانه خدا نائل گشتند با توجه به امکانات موجود محلی و ازدیادبی سابقه زائرین خانه خدا در سال جاری وضع زائرین ایرانی از هرنظر جالب توجه و آبرومند و بهترین ساختمانهای موجود در حالیکه پرچم پرافتخار کشورشاهنشاهی ایران در پیشاپیش آنها در اهتراز بود در اختیار ایرانیان بود (صحیح است).
مأمورین سازمان اوقاف مخصوصا آقای آزمون معاون نخست وزیر و سرپرست سازمان اوقاف و گروههای پزشکی جمعیت شیروخورشید سرخ در بیمارستانهای مجهز و آبرومند و پزشکان و بازبینان بهداشتی وزارت بهداری و کارکنان هواپیمائی ملی ایران همگی با نهایت علاقه به حجاج خدمت می‌نمودند قابل توجه است که اکثر مراجعه کنندگان به مراکز درمانی و بیمارستانهای شیروخورشید سرخ ایران از سایر کشورهای مسلمان بودند. همه جا ایرانیان از احترام خاصی برخوردار بودند. برادران مسلمان و عرب از شخصیت جهانی شاهنشاه آریامهر به عنوان پرچمدار پیکار بابیسوادی و مبتکر لژیون خدمتگزاران بشر و رهبر صلح دوست با خصائص عالی انسانی ستایش می‌نمودند.
برادران مسلمان عرب از برگذاری جشنهای شکوهمند ۲۵۰۰ ساله بنیادگذاری شاهنشاهی ایران و از پیشرفتهای همه جانبه‌ای که در کلیه شئون و بویژه در دوران انقلاب شاه و ملت به رهبری شاهنشاه اسلام پناه نصیب ملت ایران گشته است با مجد وعظمت یاد می‌نمودند.
آنها از رهبریهای ارزشمند شاهنشاه آریامهر در احقاق حق کشورهای صادر کننده نفت تمجید و تحسین می‌نمودند. ما نیز همانند همه ملت ایران به شکرانه چنین موهبت خداداد در فرودگاه حجاج تهران پس از نماز ظهر در ورود به مکه معظمه پس از ادای نماز در خانه خدا در جوار مقام ابراهیم و در برابر حجرالاسود، در صحرای عرفات، در جبل الرحمه و در منا در محل بسیار مناسب و آبرومند سازمان اوقاف ایران که مزین به تمثال مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر رهبر عالیقدر ملت ایران و اعلیحضرت ملک فیصل پادشاه کشور برادر و دوست مسلمان ما عربستان سعودی در حالیکه پرچم پرافتخار ایران در برابر آن در اهتراز بود و همچنین در مدینه منوره در مسجدالنبی در برابر مرقد مطهر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مراسم دعا و نیایش به درگاه پروردگار برای سلامت و طول عمر شاهنشاه آریامهر علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی گرامی و والاحضرت محبوب رضا پهلوی و خاندان جلیل پادشاهی خجسته پهلوی و جاودانگی آئین شاهنشاهی ۲۵۰۰ ساله پرافتخار خود و عظمت و سربلندی روز افزون ملت قهرمان ایران به عمل آوردیم.
درکنگره شاه و ملت رئیس کنگره، نماینده کشاورزان آزاد شده‌ای که هنوز جای تازیانه و داغ ارباب سابق دربدن برخی از آنان یادآور روزگار بردگی آنهاست در میان پرشورترین احساسات برگزیدگان قاطبه ملت نسبت به شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو لوحه سپاس و حق شناسی ملت را به پیشگاه مبارک آزادی بخش آزاد زنان و آزاد مردان تقدیم داشت. در جلسه مشترک نمایندگان مجلسین پنجم بهمن ماه ۱۳۵۱ پس از بررسی اصول ۱۲گانه انقلاب شاه و ملت، نمایندگان ملت قطعنامه تاریخی را که به اتفاق آراء مورد تصویب واقع گشت به پیشگاه رهبر خردمند ملت ایران تقدیم داشتند رژه باشکوه و بی سابقه ششم بهمن ماه ۱۳۵۱ و شرکت میلیونها نفر از آزاد زنان و آزاد مردان و جوانان غیور شاهدوست و میهن پرست در تهران و سراسر کشور در تجلیل و تکریم از رهبر عالیقدر خود، نمودار بارزی از پیوند ناگسستنی شاه و ملت و اصالت انقلاب ایران و ایمان راستین ملت ایران به مبتکر و طراح بزرگ انقلاب شاه و ملت شاهنشاه آریامهر است. شاهنشاها ما بار دیگر سوگند یادمی کنیم که در نگهبانی از استقلال و تمامیت ارضی مرزوبوم مقدس خویش گلزار میهن را با خون خود آبیاری کنیم (احسنت) سوگند یاد می‌کنیم که به فرمان رهبر عالیقدر خود آریامهر بزرگ با کاروکوشش پی گیر و تلاش بی امان و اراده استوارتر در راه سازندگی ایران بزرگ در دهه دوم انقلاب و برای گذشتن از مرزهای تمدن بزرگ مجدانه بکوشیم (احسنت) سوگند یاد می‌کنیم که در پاسداری از میراث‌های کهن شعائر و سنن باستانی و آئین شاهنشاهی ۲۵۰۰ ساله خود جان برکف ایستادگی نمائیم و در راه اعتلای فرهنگ ملی و میهنی و گسترش بنیادهای اخلاقی جامعه انقلابی ایران و اقتصادی سالم و صنعتی پیشرو بهداشتی همگانی و حداکثر بهره وری از کشاورزی مدرن و بهره گیری از ذخائر و منابع خداداد ملی و استیفای کامل حقوق حقه ملت ایران در مورد ثروت خداداد نفت چون سربازی جان باز بفرمان رهبر بشر دوست ملت ایران شاهنشاه آریامهر باشیم (احسنت).
در خاتمه عاریض خود ضمن تشکر از اقدامات دولت در پیشرفت روز افزون گنبد کاوس نیازهای مردم گنبد کاوس را به استحضار هم مسلک جناب آقای هویدا نخست وزیر محبوب و خدمتگزار صدیق شاه و ملت و دولت حزبی می رساند. باتوجه به آب و هوای گنبد کاوس و گرمای شدید تابستان ایجاد استخر شنا از ضروریات مردم و بخصوص جوانان است سازمان جوانان گنبد کاوس وابسته به حزب ایران نوین طی نامه‌ای تقاضا نموده‌اند که ساختمان مناسبی برای ایجاد خانه جوانان ساخته شود.
بادرنظر گرفتن موقعیت گنبد کاوس و برتری‌های آن بر شهرهای مجاور که مراتب جداگانه تقدیم مقامات مربوطه خواهد شد باردیگر شایستگی این شهرستان را جهت مرکز استان شدن آن در تقسیمات جدید کشوری یاد آور می‌گردد.
لزوم کارگاههای تعمیر ماشین آلات کشاورزی بطور ثابت و سیار و آموزش حرفه‌ای و توسعه دامپروری از ضروریات این منطقه زرخیز ایران می‌باشد.
و از جناب آقای دکتر سام وزیر محترم کشور بنام اهالی تقاضا می‌نمایم تا کمکهای بلاعوض کافی در اختیار انجمن شهروشهرستان گنبد کاوس جهت ایجاد چاه عمیق برای جبران کمبود آب آشامیدنی بفرمایند.
متشکرم (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- آقای رشیدی بفرمائید.
رشیدی- به نام خداوند بزرگ و به نام شاهنشاه آریامهر.
جناب آقای رئیس- همکاران محترم
بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است ملت شریف و حق شناس ایران پایان دهمین سالگرد انقلاب عظیم شاه و ملت را باشکوه و جلال هرچه تمامتر جشن گرفت تا سپاس بی کران خود را به رهبر کبیر انقلاب تقدیم نماید.
نمایندگان گروههای مختلف باشرکت خود در کنگره عظیم بزرگداشت نخستین دهه انقلاب مبین احساسات پاک همه مردم این سرزمین به پیشگاه شاهنشاه آریامهر رهبر شجاع انقلاب ایران بودد و افتخاری که شاهنشاه و شهبانو باتشریف فرمائی خود به این کنگره بزرگ به شرکت کنندگان در این کنگره داده‌اند همه را غرق در شادی نمود و این بزرگترین ارمغانی بود که نصیب اعضای کنگره گردیده است (صحیح است).
فرمایشات حکیمانه و تاریخی شاهنشاه در کنگره یکبار دیگر همه پاسداران انقلاب اصیل این مملکت را متوجه وظایف مهمی نمود که برای پیشبرد هدفهای مقدس انقلاب درآغاز دهه دوم انقلاب به عهده دارند و بار دیگر به ملت ایران هشدار دادند که باید فداکاری و مجاهدت و تلاش پیگیر اندیشه‌های رسای رهبر کبیر انقلاب را که متضمن ایرانی سربلند و شکوهمندتر از گذشته است بکار برند (ان شاءالله).
اگرما کمی به اوضاع گذشته ایران برگردیم بهتر و بیشتر موهبت و مزایای این انقلاب عظیم را درک می‌کنیم در دورانی که می‌رفت تادیگر نامی از ایران و ایرانی باقی نماند و کشور دچار هرج و مرج و ناامنی گشته بود و در دورانی که ملت ایران کوچکترین امیدی به ادامه حیات خود نداشته دستی از آستین رادمردی بزرگ که قلبش مالامال از عشق وطن بود قیام کرد و زمام امور کشور از هم گسیخته آنروز ایران را بدست گرفت و با علاقه خاصی که به تأمین سعادت و نیک بختی ملت و عظمت شکوهمندی کشورش داشت دست به اصلاحات عمیق اجتماعی زد و در مدتی کوتاه ایران را از یک پرتگاه سقوط حتمی رهائی بخشید امنیت و آسایش را به کشور باز گردانید و فرهنگ کهن ایران را احیاء نمود (صحیح است).
سردار بزرگ ایران رضاشاه کبیر توانست باقدرت خلاقه خود ملت را در شاهراه ترقی و پیشرفت سوق دهد و می‌رفت تا آن چنان ایرانی بسازد که در میان ملل دیگر جهان سربلند و پیروز باشد ولی جنگ جهانی دوم و اشغال ایران از طرف قوای بیگانگان مانع از ادامه برنامه‌های ترقی خواهانه رضاشاه کبیر شد و در اینجا بود که بخاطر حفظ استقلال وطن و تمامیت ارضی کشورش در ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ از مقام سلطنت کناره گرفت و زمام امور کشور را بدست فرزند لایق و توانای خود شاهنشاه آریامهر سپرد.
شاهنشاه آریامهر در آن روزهای آشفته که کشور ایران صحنه تاخت و تاز دخالتهای بیگانگان گشته بود سکان کشتی طوفان زده ایران را بدست گرفت و از آنجائیکه با خدای خود پیان بسته بود که با تمام وجود خویش در راه حفظ استقلال وطن و تأمین سعادت و رفاه حال ملتش بکوشد با کیاست و درایت و دوراندیشی خود توانست کشتی ایران را از میان امواج متلاطم و خورد کننده دریا به ساحل نجات برساند و ایران را از اشغال نیروهای بیگانه رها سازد البته در دوران سلطنت خود کشور ما نشیب و فرازهای زیادی را پشت سرگذاشت ولی از آنجائیکه بین شاه و ملت یک پیوند جاودانی وجود داشت هربار ملت ایران از این آزمایش‌ها پیروز و سربلند بدر آمد.
ولی شاهنشاه همیشه درفکر تأمین یک عدالت اجتماعی برای ملت خود و عظمت سربلندی کشور خود بودند تا اینکه در ششم بهمن ۱۳۴۱ بااراده تزلزل ناپذیر خود و حمایت بی دریغ ملت ایران انقلاب شکوهمند اجتماعی خود را که ۲۰ سال تمام درراه آن تلاش نموده بودند پی ریزی کردند و تصویب آن را از ملت ایران خواستار شدند و ملت با قاطعیت و یک پارچگی به اندیشه‌های رسای رهبر کبیر انقلاب پاسخی مثبت دادند (صحیح است) و امروز که ما پایان نخستین دهه انقلاب شاه و ملت را جشن می‌گیریم در میان همه ممالک دنیا پیروز و سربلند هستیم که کشور ایران و انقلاب شاه و ملت همه نابسامانیهای گذشته را پشت سرنهاد و باغرور کشورش را در ردیف مترقی ترین ممالک دنیا قرار داده است طبقاتی که تاقبل از انقلاب از همه چیز محروم بودند امروز نه تنها در پرتو انقلاب به آنها شخصیتی انسانی عنایت نموده است.
من که خود کارگر ساده‌ای در شرکت ملی نفت جنوب بودم و بیشتر طعم استثمار را چشیده‌ام اکنون بخوبی قدر این مواهب انقلاب را درک می‌کنم ما کارگران خوب می دانیم که این انقلاب چه نعمتی بزرگ و فراوانی را نصیب ما نموده است (صحیح است).
گذشته از اینکه تاقبل از انقلاب کوچکترین امیدی به ادامه زندگی وحیات خود نداشتیم حتی نمی‌توانستیم در هیچ محمعی ولو به عنوان یک نماینده کارگر مطلبی در مورد دفاع از حقوق کارگران مطرح کنیم اگر کارگری در مورد ظلمی که به او می‌شد شکایتی به مقامی بالاتر از مسئول خود می‌کرد به شدیدترین وجهی مجازات می‌شد اما امروز یعنی در عصر انقلاب همه مسئولین مملکت باالهام از افکار بلند رهبر شجاع انقلاب با دیده احترام به این طبقه می‌نگرند و خواسته‌های آنان را تاسرحد امکان مورد توجه قرار می‌دهند بطور مثال باید بگویم چندوقت پیش جناب آقای دکتر اقبال رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران طی بخشنامه‌ای اعلام نمودند که اگر مقامی در صنعت نفت از کسانیکه با من در تماس هستند و گرفتاری‌های خود را به اطلاع من می رسانند بازخواست کنند در هرمقامی که باشند از خدمت در صنعت نفت معاف خواهند شد این است نتیجه ره آوردهای انقلاب شاه و ملت و این است طرز کار کسانی که مجری نیات شاهنشاه آریامهر هستند (احسنت).
به عنوان نماینده طبقه کارگر در پشت تریبون سوگند یاد می‌کنم اگر لازم باشد خون ما و فرزندانمان درراه حفظ و حراست از این انقلاب ریخته شود کوچکترین درنگی را بخود راه نخواهیم داد (احسنت) و من می دانم که همه ملت ایران در این راه باما هم آهنگ هستند. (صحیح است)
بگذار دشمنان ملت ایران بدانند که دیگر هیچ جای خاک مقدس ایران مورد استفاده هدفهای غیرانسانی آنان قرار نخواهد گرفت و همانطور که شاهنشاه آریامهر در فرمایشات تاریخی خود در کنگره نخستین دهه انقلاب اعلام فرمودند و مورد تأئید همه افراد ملت ایران می‌باشد اگر کسی یا متجاوزی بخواهد باردیگر کشور ما را مورد حمله قرار دهد مثلا وقایع نکبت بار گذشته را در این مملکت تکرار نمی‌شود (صحیح است) و باید از روی نعش همه مردم این سرزمین عبور کند و همانطوریکه فرمودند این دوئی است که سه نخواهد شد.
کارگران مملکت اطمینان می‌دهند که در آغاز دهه دوم انقلاب مجاهدت و تلاش خستگی ناپذیر خود را به کار خواهند برد تا ا اجرای برنامه‌های عمرانی کشور و به گردش درآوردن چرخ‌های اقتصادی مملکت وظیفه سنگینی را که دهه دوم انقلاب به آنان محول نموده است با شایستگی و سربلندی به انجام رسانند تا در پیشگاه رهبر انقلاب سرفرازتر و مفتخرتر باشند. در اینجا لازم می دانم از تلاشهای صادقانه دولت حزبی جناب آقای هویدا که به حق مجری صدیق و وفاداری برای شاهنشاه و ملت ایران است صمیمانه تشکر و سپاس گذاری نماین و از خداوند بخواهم که به دولت هویدا و حزب پاسدار انقلاب توفیق هنایت فرماید تا برنامه‌های ترقی خواهانه پنجم عمرانی کشور را با حمایت بی دریغ ملت ایران به مرحله اجرا و عمل درآورند (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- آقای مظهری بفرمائید.
مظهری- آقای رئیس، همکاران محترم
اولین جلسه‌ای است که پارلمان ایران در دهه دوم انقلاب تشکیل داده و جا دارد که در آغاز سخنم در ساحت مقدس مجلس شورای ملی تجلیل کنم از کنگره بزرگداشت نخستین دهه انقلاب که شکوه و عظمت آن بی مانند بود و شور و هیجانی که در طول چهارروز این مجمع ملی را یکپارچه و بصورت نیروئی واحد متجلی ساخت نمایشگر وحدت ملی ما بود (صحیح است) این کنگره که به منظور ارزشیابی پیشرفتهای دهه اول انقلاب و عرض سپاس به پیشگاه طراح و پرچمدار انقلاب تشکیل شده بود باتشریف فرمائی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و فرمایشاتی که رهبر بزرگ ایران ایراد فرمودند به عنوان نقطه عطفی در تاریخ وطن ما ثبت شد و نسل آینده از این روز به عنوان سرآغاز فصلی تازه در تاریخ انقلاب یران تجلیل خواهد کرد (صحیح است) گرچه بیانات شاهنشاه آریامهر در طول سی و یکسال سلطنت افتخارآمیز همیشه برای ملت ما الهام بخش بوده و هرجمله از بیانات معظم له درسی نو برای زندگی مردم و در جهت حفظ منافع اکثریت و تعمیم عدالت اجتماعی و احقاق حقوق ملت ایران و اعتلاء و سربلندی وطن ما بوده است ولی فرمایشاتی که شاهنشاه آریامهر در این کنگره داشتند با جلوه خاصی از مبانی فلسفی انقلاب و معنویت دین مبین اسلام داشت بی مانند لود، شاهنشاهی که در این کنگره با ملت خود و در میان پنج هزار نفر از نمایندگان طبقات مختلف سخن می‌گفت تنها صاحب والاترین مقام نبود او در هاله‌ای از نور معنویت و به عنوان معلم و مرشد بزرگ ملت خود بامردمی که شاه را سایه خدا می دانند و از برکت تعالیم و فرامین آزادی بخش و انقلاب شورانگیزش حیات و زندگی تازه یافته‌اند سخن می‌گفت و کلامش دلهای همه ایرانیها با آهنگ قلب شاه یکنواخت بود و این هم آهنگی صدا بخوبی در کنگره و در چهره مردمی که باهمه وجود خود محو در فرمایشات پادشاه و معلم و مرشد خود بودند بخوبی متجلی بود (صحیح است).
شاهنشاه آریامهر در این کنگره از گذشته و آینده صحبت فرمودند، از نامرادیها، از روزهای تیره و سیاه از بی وطنی‌ها و نامردی‌ها، از موفقیت‌ها و پیروزیها و از خونهائی که انقلاب ایران را گلگون کرد، از آینده‌ای که برای ملت خویش ترسیم فرموده‌اند و در این میان همه جا سخن از معنویت بود، سخن از فلسفه حقیقی اسلام بود، سخن از عدالت اجتماعی و هدفهای منشور نجات بخش انقلابی بود که مبتنی بر دستورات الهی و آئین پیامبر بزرگوار اسلام است و بالاخره سخن از احقاق حق ملت ایران از منابع نفتی بودکه باید کمپانیهای نفتی به آن توجه کنند و گردن نهند.
چهره شاهنشاه آریامهر و سیمای همه کسانی که فرمایشات مرشد و معلم بزرگ خود را می‌شنیدند در طول فرمایشات شاهنشاه آریامهر نمودار و تجلی شادیها و نگرانی هائی بود که از گذشته سیاه و موفقیتهای دهه اول انقلاب و روزهای روشن آینده سخن می‌رفت ولی هرگاه سخن از استقلال و ملیت پیش می‌آمد و رهبر انقلاب ایران از همت و غیرت ملت ایران سخن می‌گفت و هر زمان که به احقاق حق ملت ایران اشاره‌ای می‌فرمود چهره شاه و مردم مصمم و صدای شاه محکم و رسابود که این خود نشانه همت و غیرتی است که شاهنشاه آریامهر به آن اشاره فرمودند (صحیح است) فرمایشات شاهنشاه آریامهر پیرامون نفت و حقوق حقه ایران یک حماسه ملی با واقع بینی و باتوجه به عدالت و انصافی که انقلاب ایران برآن استوار است بود و تذکری که رهبر ایران به شرکتهای عامل نفت دادند باد آنها رامتوجه این واقعیت سازد که صدای شاه، صدای مردم ایران است و ایران برکنار از هرگونه جنجال و هیاهو در اندیشه کسب حقوق حقیقی خویش است و این کاری است که باید به آن گردن نهند (صحیح است- احسنت).
خوشبختانه بارهبری و ارشاد شاهنشاه آریامهر شرکت ملی نفت ایران امروز یکی از بزرگ ترین و مجهزترین شرکتهای نفتی دنیاست که به نیروی مادی و معنوی مجهز است و می‌تواند در عرصه بین المللی نقشی را که شاهنشاه آریامهر به عهده آن واگذار کنند بخوبی ایفا کند و از همه مهمتر بادور اندیشی رهبر ایران ما در حال حاضر از یک اقتصاد سالم و حساب شده برخورداریم و با اتکاء به نفس ناگزیر از قبول هرپیشنهادی نیستیم، ایران جزیره ثبات و آرامش است و سی و یک میلیون ایرانی گوش به فرمان مرشد و معلم بزرگ خویش شاهنشاه آریامهر هستند (صحیح است).
ما آرزو می‌کنیم که مذاکرات نفت با الهام از اندیشه‌های شاهنشاه آریامهر و باتوجه خاص کمپانیهای نفتی بصورتی که شاهنشاه فرمودند و منافع ایران در آن مترتب است حل گردد. و ملت ما با استیفای حقوق حقه خود در جهت ترقی و تعالی گام برخواهد داشت و ملت ما از رفاه و آسایش بیشتری برخوردار خواهد شد و شاهنشاه عزیز ما همانطور که خود اشاره فرمودند و این رفاه و آسایش بیشتری برخوردار خواهد شد و شاهنشاه عزیز ما همانطور که خود اشاره فرمودند از این رفاه و آسایش بیشتر ملت خویش احساس سرور خواهند کرد، این مطلبی است که شاهنشاه فرمودند که بزرگترین پاداش من پیشرفت ملت ایران است (احسنت) فرمایشات شاهنشاه آریامهر پیرامون فلسفه اسلام نشانگر علاقه قلبی و پیوند معنوی شاهنشاه آریامهر باخاندان طهارت و عصمت دین مبین اسلام بود و تکیه شاهنشاه روی این مطلب که ملت ما باید به معنویت توجه کند و هم آهنگ با پیشرفتهای صنعتی و اقتصادی از معنویت باز نماند درسی آموزنده برای ملت ما بود که آهنگ آن دارد تا در دهه دوم انقلاب به کشورهای پیشرفته و صنعتی بزرگ دنیا بپیوندد و این اتکاء و اعتقاد به معنویت است که ما را از عوارض آن پیشرفت افزوده و سریع برکنار خواهد داشت و مسلما فرمایشات شاهنشاه که به حق از دل برآمد ولاجرم بردل سی و یک میلیون ایرانی نشست راهنمای زندگی آینده ملت ما خواهد بود، ملتی که دوهزار و پانصد سال است در پرتو شعار باستانی و اسمانی خدا، شاه، میهن زنده و پابرجا است و تاابد نیز باقی خواهد ماند و هیچ نیروئی فرصت نخواهد یافت که به استقلال و ملیت ما خدشه‌ای وارد آورد و همانطور که رهبر بزرگ ایران فرمودند اشغال ایران و تجاوز به مرزهای ما باردیگر تکرار نخواهد شد مگر آنکه سی و یک میلیون ایرانی زنده نباشند و از ایران نیز جز کوه و دشت چیزی بقای نماند.
کنگره نخستین دهه انقلاب ایران با فرمایشات شاهنشاه آریامهر همانند کنگره دهقانان که در سال ۱۳۴۱ مبدأ انقلاب ایران شد سرآغاز فصل تازه‌ای در آستانه دهه دوم انقلاب است و ملت ما در این کنگره یک بار دیگر وحدت ملی و اعتقاد قلبی و پیوند معنوی خود را با شاهنشاه و مرشد و معلم بزرگ خود به جامعه بشریت اعلام داشت و ملت ما نیز با تشیل این کنگره با عظمت مراتب سپاس خود را به پیشگاه طراح و پرچمدار انقلاب که ایران امروز هرچه دارد از پرتو عنایت اوست تقدیم داشتند.
من نیز به عنوان نماینده مردم ایران و در این ساحت مقدس در پیشگاه شاهنشاه سرتعظیم فرود می‌آورم و امیدوارم با عنایت خداوندی که همیشه شامل حال شاه و مردم ایران بوده و ان شاءالله خواهد بود همانطور که شاهنشاه آریامهر آرزو فرمودند به نیک بختی و سعادت و زندگی بهتری دست یابد و دهه دوم انقلاب برای ملت ما دهه خوشبختی و سعادت و رفاه بیشتر باشد و بتوانیم باالهام از تعالیم رهبر بزرگ ایران در این دهه سرنوشت آخرین خود را برای ورود به عصر تمدن بزرگ آماده کنیم و ده سال دیگر پایان دهه دوم انقلاب را همزمان با ورود به این عصر طلائی باشکوه بیشتر جشن بگیریم (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- وقت نطقهای قبل از دستور تمام شده است و چون دو سه نفر از همکاران دیگر تقاضای صحبت کرده‌اند بعئ از دستور اگر وقت باقی بود صحبت می‌فرمایند.
- تصویب صورت جلسه قبل
۳- تصویب صورت جلسه قبل.
نایب رئیس- وارد دستور می‌شویم راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
نایب رئیس- آقای ایلخانی پور فرمایشی دارید؟
ایلخانی پور- تلگرافهایی از طرف اهالی شاه پرست هرسین درباره بزرگداشت دهه انقلاب شاه و ملت رسیده تقدیم می‌شود که مراتب فدویت آنها را به خاکپای شاهنشاه آریامهر معروض دارید.
- طرح و صویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به لایحه الحاق سه تبصره به ماده سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات و ارسال به مجلس سنا
۴- طرح و صویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به لایحه الحاق سه تبصره به ماده سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات و ارسال به مجلس سنا.
نایب رئیس- گزارش شور دوم الحاق سه تبصره به ماده ۲ قانون اختیارات مالی و استخدامی سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۱۳۵۱/۱۰/۲۷ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۱۷۱۴۶ مورخ ۱۳۵۱/۳/۲۳ مربوط به الحاق سه تبصره به ماده ۲ قانون اختیارات مالی و استخدامی سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات را که گزارش شور اول آن بشماره ۵۳۷ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و باتوجه به پیشنهاد رسیده مصوبه شور اول را عینا تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد.
ماده واحده- سه تبصره بشرح زیر به ماده ۲ قانون اختیارات مالی و استخدامی سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات اضافه می‌شود.
- تبصره ۱- حقوق و عوارض بندری مندرج در تعرفه منضم به قانون تأسیس سازمان بنادر و کشتیرانی مصوب سال ۱۳۳۹ منحصر و محدود به موارد زیر خواهد بود:
- ۱- حق ورود کشتی به دهانه بندر (ردیف ۱ تعرفه).
- ۲- حق ورود کشتی به بندر (ردیف ۲ تعرفه)
- ۳- حق بارگیری و تخلیه در آبهای بندر (ردیف ۵ تعرفه).
- ۴- عوارض فانوسهای دریائی (ردیف ۹ تعرفه).
- ۵- عوارض بندری کالای وارده (ردیف ۱۲ تعرفه).
- ۶- عوارض بندری کالای صادره (ردیف ۱۳ تعرفه).
- ۷- عوارض بهداشت بندری (ردیف ۱۴ تعرفه).
افزایش نرخ حقوق و عوارض بندری مذکور تا سی درصد و کاهش یا معافیت آنها با تصویب شورای عالی سازمان بنادر و کشتیرانی خواهد بود- افزایش بیش از سی درصد و همچنین حذف یا افزایش با تغییر عناوین حقوق و عوراض بندری با پیشنهاد وزارت دارائی و تصویب کمیسیون دارائی مجلسین می‌باشد.
سایر موارد مندرج در تعرفه مذکور و همچنین هزینه‌های تخلیه و بارگیری و باربری و انبارداری و خدمات فوق العاده که سازمان بنادر و کشتیرانی در اثر اجرای ماده ۵۸ قانون امور گمرکی مصوب خردادماه ۱۳۵۰ یا به موجب قوانین و مقررات دیگر مسئولیت اجرای آنها را به عهده می‌گیرد یا قبلا به عهده گرفته است هزینه‌های بندری تلقی می‌شود و تعیین میزان و شرایط دریافت و اعطای معافیت و تغییر عناوین آنها با تصویب شورایعالی سازمان بنادر و کشتیرانی خواهد بود.
- تبصره ۲- سازمان بنادر و کشتیرانی برای اجرای وظائف خود می‌تواند با موافقت شورای عالی سازمان و بارعایت شرایطی که شورای عالی تعیین خواهد کرد شرکت تشکیل دهد یا با مؤسسات بخش خصوصی اعم از داخلی یا خارجی و همچنین وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی ایرانی مشارکت نماید. اساسنامه شرکتهایی که به موجب این قانون تأسیس خواهد شد به تصویب شورای عالی سازمان بنادر و کشتیرانی خواهد رسید.
منوط به پیشنهاد وزارت دارائی و تصویب کمیسیونهای دارائی و استخدام مجلسین می‌باشد.
- تبصره ۳- سازمان بنادر و کشتیرانی می‌تواند آن عده از مستخدمین رسمی مشمول قانون استخدام کشوری سازمان را که حداقل پانزده سال سابقه خدمت دارند ظرف مدت سه سال از تاریخ تصویب این قانون پس از تعیین گروه قطعی آنها که براساس ماده ۳۰ قانون استخدام کشوری و رعایت مقررات مربوط به وسیله هیئت سه نفری مرکب از یکی از معاونان سازمان بنادر و کشتیرانی و مسئول کارگزینی آن سازمان و نماینده سازمان امور اداری و استخدامی کشور تعین کرده و با همان حقوق بازنشسته نماید.
مخبر کمیسیون دارائی- امان الله ریگی.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه روز شنبه ۱۳۵۱/۱۰/۳۰ باحضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به الحاق سه تبصره به ماده ۲ قانون اختیارات مالی و استخدامی سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- رضاپیرزاده.
نایب رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- تقدیم ۶ فقره اصلاح بودجه بوسیله آقای قوام صدری وزیر مشاور و معاون نخست وزیر
۵- تقدیم ۶ فقره اصلاح بودجه بوسیله آقای قوام صدری وزیر مشاور و معاون نخست وزیر.
نایب رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (وزیر مشاور و معاون نخست وزیر)- بااجازه مقام محترم ریاست چند اصلاح بودجه است که برای ارجاع به کمیسیون بودجه تقدیم می‌شود اصلاح بودجه‌های مربوط به وزارت جنگ، وزارت اقتصاد، وزارت آبادانی و مسکن، دیوان محاسبات و سازمان تنقیح و تدوین قوانین و مقررات کشور و شرکت بیمه مرکزی ایران استدعا می‌شود برای رسیدگی و تعیین تکلیف به کمیسیون بودجه ارجاع شود.
نایب رئیس- اصلاح بودجه‌ها به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- تقیم لایحه آئین نامه طرز بهره برداری و نحوه مصرف خانه‌های سازمانی ژاندارمری و شهربانی کل کشور به وسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور
۶- تقیم لایحه آئین نامه طرز بهره برداری و نحوه مصرف خانه‌های سازمانی ژاندارمری و شهربانی کل کشور به وسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور.
نایب رئیس- خانم صوفی بفرمائید.
خانم صوفی (معاون وزارت کشور)- در اجرای قانون اجازه تمرکز وجوه حاصل از حق استفاده از خانه‌های سازمانی ژاندارمری و شهربانی کل کشور مصوب خرداد ماه ۱۳۵۰ آئین نامه اجرائی مربوط به طرز بهره برداری و تعیین میزان حق استفاده و نحوه مصرف درآمدهای حاصل لایحه‌ای در ۸ ماده و ۱۲ تبصره تهیه و برای تصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین تقدیم می‌شود.
نایب رئیس- لایحه به کمیسیون دارائی ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه قرارداد الحاقی به قرارداد بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت پان امریکن پترولیوم کورپوریشن (شرکت نفت اموکو ایران)
۷- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه قرارداد الحاقی به قرارداد بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت پان امریکن پترولیوم کورپوریشن (شرکت نفت اموکو ایران).
نایب رئیس- گزارش شور اول قرارداد الحاقی به قرارداد بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت پان آمریکن پترولیوم کورپوریشن (شرکت نفت اموکو ایران) مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۱۳۵۱/۱۱/۲ باحضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۵۱۷۴۲ مورخ ۱۳۵۱/۱۰/۲۶ راجع به قرارداد الحاقی بقرداد بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت پان آمریکن پترولیوم کورپوریشن (شرکت نفت اموکو ایران) را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۱/۱۰/۲۶ تقدیم و به شماره ۵۵۴ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرارداد و عینا تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- قرارداد الحاقی به قراردادبین شرکت ملی نفت ایران و شرکت پان آمریکن پترولیوم کورپوریشن (شرکت نفت اموکو ایران) مصوب هیجدهم اردیبهشت ۱۳۳۷ را که مشتمل بریک مقدمه و چهار ماده بشرح پیوست می‌باشد و به امضای شرکت ملی نفت ایران از یک طرف و شرکت نفت اموکو ایران از طرف دیگر رسیده و طبق مقررات ماده دوم قانون نفت مصوب هفتم مرداد ماه یکهزار و سیصد و سی و شش مورد تأیید دولت واقع گردیده است تصویب و به دولت اجازه مبادله و اجرای آن داده می‌شود.
وزارت دارائی می‌تواند نسبت به اختلافات مالیاتی تا آخر سال ۱۹۷۱ باتوجه به مقررات قرارداد الحاقی حاضر بنحو مقتضی باشرکت نفت اموکو ایران توافق نموده ومفاصا حساب مالیاتی صادر نماید.
مخبر کمیسیون دارائی- امان الله ریگی.
- طرح و تصویب فوریت و گزارش کمیسیون دارائی راجع به لایحه قرارداد الحاقی به قرارداد بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت پان آمریکن پترولیوم کورپوریشن (شرکت نفت اموکو ایران) و ارسال به مجلس سنا
۸- طرح و تصویب فوریت و گزارش کمیسیون دارائی راجع به لایحه قرارداد الحاقی به قرارداد بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت پان آمریکن پترولیوم کورپوریشن (شرکت نفت اموکو ایران) و ارسال به مجلس سنا.
نایب رئیس- برای این لایحه از طرف فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین تقاضای فوریت شده است که قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید که لایحه قرارداد الحاقی بقرارداد بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت پان امریکن با قید یک فوریت مطرح گردید.
رئیس فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین- الموتی.
نایب رئیس- نسبت به فوریت این لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به فوریت این لایحه خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات اول لایحه مطرح است آقای سعید وزیری بفرمائید.
سعید وزیری- این از شانس بنده است که لایحه نفت به این صورت مطرح بشود و وقتیکه بنده درخواست کرده بودم راجع به قسمت مهمی از فرمایشات شاهنشاه در کنگره بزرگداشت دهه انقلاب و راجع به نفت عرایضی بکنم این امکان بوجود آمد و از فرصت استفاده می‌کنم و قسمتی از مطالبی را که همکاران محترم دلشان می‌خواهد صحبت کنند و بشنوند و بخوانند قسمتی را از طرف همکاران محترم عرض می‌کنم. نفت که الان جزئی از ملحقات پیشرفت ایران در زمینه، حالا دیگر نمی‌شود کفت استیفای حقوق ایران، سابقا این مسئله مطرح بود که در مورد نفت وقتی صحبت می‌شد می‌گفتیم انقلابی و نهضتی و تشبثاتی برای استیفای حقوق ملت ایران از نفت بعمل می‌آید، صحبت از این بود که قراردادی که در هفده هجده سال پیش منعقد شد آیا از نظر ملت ایران و باتوجه به حیثیت و آبروی ملت ایران و باتوجه به نیازمندیهای ملت ایران به استیفای حقوق خودش از نفت و از جمیع جهات آیا این قراردادها می‌توانند قابل احترام باشند یا نه؟ مسئله به این صورت مطرح بود ولی امروز بعد از گذشتن ۱۸ و ۱۹ سال در مورد نفت مسئله در مقیاس جهان به این صورت مطرح است که آیا از نقطه نظر ملت ایران از نقطه نظر رهبری انقلاب ایران یک شرکتی یا کارتلی صحبتهایش قابل احترام و ابل توجه هست یا نیست؟ بنده خصوصا این نکته را برای ضبط در تاریخ تکرار می‌کنم: یک وقتی این مسئله مطرح بود یعنی ما غصه می‌خوردیم فکر می‌کردیم که آیا این قراردادها از نقطه نظر ناسیونالیسم ایران از نقطه نظر منافع مادی ایران چطور قابل احترام خواهد بود؟ ولی امروز این مسئله مطرح است که از نقطه نظر کمپانیها و استفاده کنندگان خارجی که فکر می‌کنند که چه نوع پیشنهاد بکنند که از نظر ملت ایران و رهبری ملت ایران قابل احترام و قابل توجه باشد این مقایسه عجیبی است که می‌شود در این مدت ۱۸-۱۹ سال کرد که موضع ایران از نقطه نظر جهانی و بین المللی چقدر تغییر کرده است یک وقتی همانطور که شاهنشاه درنطق پریروز در کنگره فرمودند که قراردادی را که امضاء کردیم ای بسا از این بهتر هم ممکن نبود وواقعا هم همینطور بود ووقتی ایشان این را می‌فرمودند و بارها این مطلب را می‌فرمودند و همیشه حکایت از این می کرده است که ایشان یک دل تنگی داشته‌اند که چرا یک قرارداد بهتر از این ممکن نشده است و بلافاصله بعد از انعقاد آن قرارداد ماشاهد و ناظر بودیم و اینجا شهادت می‌دهیم و ملت ایران شهادت می‌دهد که بلافاصله ایشان کوشیده‌اند ایران را از آن بن بست غیر ممکن‌ها و ناممکن‌ها خارج کنند (صحیح است) پریروز در همان کنگره نخست وزیر اصطلاح جالبی را، عبارت جالبی را بکار برد و گفت در مورد نفت سال بسال از مرحله شایسته‌ای به مرحله شایسته تری رسیده‌ایم و به نظر من بهترین تفسیری بود که هویدا در مورد این پیروزی مداوم گفت ملت ایران در مسئله نفت بدست آورده بود گفت بلافاصله بعد از همان سالهائی که ما مجبور بودیم به علت شکست هائی که متأسفانه در زمینه رهبری نهضت در داخل و خارج خورده بودیم مجبور بودیم که قرارداد نفت را بااین صورت منعقد بکنیم باید بخاطر آوریم که شاهنشاه بلافاصله دست به یک کار انقلابی در زمینه نفت زدند و آن این بود که با کمپانی نفت ایتالیائی آن قرارداد معروف ۷۵ درصد سهم ایران و ۲۵ درصد سهم طرف خارجی را منعقد کردند یکی از تاریخی ترین مبارزات امپریالیسم بین المللی با سیاست مستقل ملی ایران در همان روز خودش را نشان داد همه ما شاهدیم بنده به عنوان یک روزنامه نگار آن زمان (یکنفر از نمایندگان- و این زمان) و این زمان عرض می‌کنم که بزرگترین روزنامه‌های بلندگوی امپریالیسم که می‌خواهم عرض کنم که بزرگترین روزنامه‌های بلندگوی خارجی شروع کردند و به حمله به شاهنشاه ایران و عجیب است یک مطلب تاریخی را بنده در اینجا اروز یادآوری می‌کنم در ایران، بودند افراد علاقمند و وطن پرستی که همیشه بودند و هستند وخواهند بود خواستند به این مسئله جواب دهند شاهنشاه در مسافرت بود اشخاصی که با دردست داشتن قدرت در طبقه حاکمه به عناوین مختلف مانع از این جوابگوئی بودند و امروز خوشبختانه با کوتاه شدن دست فئودالیزم باکوتاه شدن دست آن طبقه حاکمه فاسد تمام ملت ایران یک تنه در مقابل یاوه گوئی خارجی جواب می‌دهد (صحیح است- احسنت) و در مقابل فرمانهائی که رهبر انقلاب می‌دهند یک تنه می‌ایستند و می‌گویند هستیم و می‌ایستیم مسئله هفتادوپنج درصد سهم ایران و بیست و پنج درصد سهم تراست‌ها آنروز به علت انقلابی یودن معروف شد به قرارداد شاه ایران و بعد از آنکه قرارداد نفت با کمپانی فرانسوی سیریپ و آراپ را تصویب می‌کردیم سهم نو و یک درصد سهم طرف ایران و بقیه سهم طرف قرارداد و آن وقت موجب گفتگوهائی شد که شاید به نظر می‌آمد که قابل اجرا نباشد ولی این تنها مرحله آخر مبارزه ملت ایران تحت رهبری رهبر انقلاب نبود وقتی که در جلسه تاریخی کشورهای صادر کننده نفت «اوپک» شاهنشاه درحضور نمایندگان نفت کشورهای صادر کننده منطقه خلیج فارس و شرکتهای عربی نطق تاریخی خودشان را اعلام کردند و نقطه نظرهای نه تنها ملت ایران بلکه نظرهای تمام ملت‌های صادر کننده نفت را مطرح کردند آنگاه دنیا اعلام کرد که ایران از حوزه قدرت صحبت می‌کند ولی فرمایشاتی که شاهنشاه پریروز در ان ایستگاه تاریخ ملت ایران بیان کردند به بخشید اصطلاحی را که بنده بکار می‌برم در این مورد، در مورد این هفته برگذاری جشنهای انقلاب این اصطلاحی بود که بنده عرض کرده بودم و مجددا تکرار می‌کنم که ملت ایران در این ایستگاه تاریخ یک لحظه درنگ کرد پشت سرش را نگاه کرد که راه چگونه رفته و آینده راهم نگاه کرد و طول راه و مسافت رابرآورد کرد و پرید روی بال زمان روی شهپر زمان تا این راه راه سرنوشت خودش را بطرف آینده تابناک باقدرت و لاینقطع و با سرعت دایم التزاید ادامه بدهد (صحیح است) سرعتی را که با نطق نبود و درواقع یکبار دیگر مراجعه رهبر بود به ملت، آموزش رهبر بود و در مواجهه با ملت که این راهها را رفتیم و این مشکلات بود این پیروزیها را بدست آوردیم رهبر از خونهائی که دراین مدت ریخته شده بود به نیکی یادکرد رهبر اصراری نداشت که دیگر انقلاب ایران را بانام انقلاب سفید بنامیم گفت آن را به تاریخ می سپاریم و نام واقعی آنرا که انقلاب شاه و ملت است می‌نامیم برای اینکه این انقلاب با آن نیت سفید بماند درست اصطلاحی را که ایشان بکاربرد با افتخار بکار می‌برم ارتجاع سیاه و توده ایهای بی وطن که این جبهه واحد را برضد ملت ایران تشکیل داده بودند و همیشه در صدد بودند که اگر بتوانند به انقلاب ایران لکه وارد کنند رهبر با یادآوری از این مطلب و با یادآوری از خونهائی که برای این انقلاب ریخته شده است با کمال افتخار ترجیح داد که صحبت از گلهای رنگین خونین به میان آورد که دشتهای ایران را زینت بخشیده است مسئله تنها این صحبت‌ها نبود مسئله این است که مردی است که مرتب با ملتش صحبت می‌کند (صحیح است) مسئله این نیست که او در خانه اش در دفترش طرح می‌ریزد و اجرا می‌کند مسئله این است که خوب فکر می‌کنند و خوب نقشه می‌کشد و تمام قلبش هم را در مقابل ملتش باز می‌کند و جالب است هروقت ایشان صحبت کردند همیشه از نفت هم صحبت کردند هروقت ایشان صحبت کردند به این مسئله نفت اشاره کردند و این را بنده به عنوان یک یادآوری تاریخی به عنوان یک ناظر و شاهد که در اینجا هستم از مشاهدات ملت ایران از نهضت نفت، که متأسفانه به علت رهبریهای نسنجیده‌ای مبارزه ملت ایران بدین سبب وارد شد همیشه شاهنشاه تمام علاقه و تعصب ملت ایران را به تنهایی انجام داده‌اند تا این که به نتیجه رسیده‌اند و این مسئله تنها از نظر پول نفت و درآمد نفت و معدن نفت مطرح نیست این مسئله از این نقطه نظر مطرح است که این مرد بزرگ از روز اول احساس می کرده است که ملت ایران علاقه دارد و ملت ایران را عالما و عامدا و دانسته یا ندانسته با شکست مواجه کرده‌اند او باید شخصا این شکست را جبران کند من شخصا از این نقطه نظر به مسئله نفت نگاه می‌کنم و میدانم تمام همکاران و ملت ایران جه آن پیرمردها و پیرزنهائی که بودند چه آنهائیکه بچه هایشان را از دست دادند یا ناقص العضو شدند یا آن بچه هائی که نمی‌دانستند که چه شد و چگونه توی خیابانها دویدند و دویدیم و فریاد کشیدند و کشیدیم باید بخاطر بیاورند و بدانند این پیروزی فقط و فقط مربوط به تعصبی است که این رهبر دارد (آفرین) حالا که صحبت به اینجا رسیده است بنده با این که از این کار اجتناب دارم عرض می‌کنم این ملت ایران است که یک تنه می‌ایستد و این رهبر و شاهنشاه آریامهر است که بصورت استثنایی و تاریخی در این رهگذر از زمان قراردارد این مسائل را عنوان می‌کند رهبری می‌کند و به هدف می رساند (صحیح است) و به نظر من نه تنها زاید نیست بلکه مفید است که از خدمتگزاران و مدیرانی که از میان همین ملت این فرمانها را خوب درک می‌کند من که تاکنون از شما در اینجا تقدیر نکردم (خطاب به آقایان وزرا که در جلسه حضور داشتند) آقای وزیر، آقای معاون واقعا ایجاد که در این ایستگاه تاریخی هستیم باید عرض کنم که شما خوب کار کرده‌اید حرفی را که هویدا آنروز می‌گفت که از مرحله شایسته‌ای به مرحله شایسته تری رفتیم این را با تمام وجودش می‌گفت درت حرف همان هم وطن ایرانی که بیست و چند سالی در خارج بود و برگشته بود و چون خارجی را دیده بود و آن عقده‌ها را بخاطر داشت و آن روز با کمال افتخار این را می‌گفت از افتخار همان نسل ما آقای دکتر الموتی که با این همه علاقمندی صحبت می‌کردند هیچ اشکالی ندارد که از مدیرانی که الان مسئله نفت را اداره می‌کنند با آن همه لیاقت بدون تظاهر و بدون هیچ گونه ادعا باچه صحت عملی البته ممکن است در تمام کارها اشتباه باشد مگر دیران اشتباه نمی‌کنند؟ بزرگترین کسان اشتباه می‌کنند ولی این ملت ایران است که از کسانی که دولت را اداره می‌کند سازمان برنامه را اداره می‌کنند سربازها را این ارتش را اداره می‌کنند قدردانی می‌کند، خیلی متشکرم جناب آقای رئیس که به بنده وقت مرحمت فرمودید که بهانه‌ای بدست آورم و این عرایض را بکنم واقعا در این رهگذار از زان افتخار می‌کنیم ولی از این افتخار این ثمره را نمی‌گیریم که برروی این افتخارات بخوابیم این استفاده را می‌کنیم که باشوق ولی باذوق با هیجان و با اعتماد به نفس بیشتری بسوی آن آینده تابناک بسوی آن قله‌های افتخار آنجائیکه اسمش را گذاشتیم تمدن بزرگ به مرحل عالی انسانی و تمدن ایرانی که در این منطقه باید برپا کنیم به آنجا برسیم و ان شاءالله که یکبار دیگر در آن ایستگاه بایستیم و نگاه کنیم که راهها صددرصد سراپا افتخار و سراپا پیروزی و انسانیت و معنویت بوده است (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- در کالیات اول لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده طرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانکیه که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به لایحه برنامه و بودجه کشور
۹- طرح گزارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به لایحه برنامه و بودجه کشور.
نایب رئیس- گزارش شور اول لایحه برنامه و بودجه کشور مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون برنامه به مجلس شورای ملی
کمیسیون برنامه طی جلسات متعدد با حضور آقای دکتر مجیدی وزیرمشاور و سرپرست سازمان برنامه و عده‌ای از کارشناسان برنامه و بودجه لایحه شماره ۵۱۵۲ مورخ ۱۳۵۱/۱۰/۱۷ دولت راجع به برنامه و بودجه را کهدر جلسه روز یکشنبه ۱۳۵۱/۱۰/۱۷ تقریم و بشماره ۵۴۳ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرارداد و با اصلاحاتی تصویب کرد و تغییرات کمیسیونهای امور استخدام و سازمانهای اداری و بودجه در لایحه مزبور در جلسه روز پنجشنبه ۱۳۵۱/۱۰/۲۸ مورد تأیید کمیسیون برنامه قرار گرفت.
اینک گزارش آن بشرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
ماده ۱- تعریف اصطلاحات مندرج در این قانون به قرار زیر است:
- بند ۱- سازمان- منظور از سازمان، سازمان برنامه و بودجه است.
- بند ۲- برنامه درازمدت- منظور برنامه‌ای است که ضمن آن توسعه اقتصادی و اجتماعی برای یک دوره دهساله به عنوان راهنمای برنامه ریزی‌های پنجساله پیش بینی می‌شود.
- بند ۳- برنامه عمرانی پنجساله- منظور برنامه جامعی است که برای مدت پنجسال تنظیم و به تصویب مجلسین می‌رسد و ضمن آن هدفها و سیاستهای توسعه اقتصادی و اجتماعی طی همان مدت مشخص می‌شود. در این برنامه کلیه منابع مالی دولت و همچنین منابعی که از طرف شرکتهای دولتی و بخش خصوصی صرف عملیات عمرانی می‌گردد از یک طرف و اعتبارات جاری و عمرانی دولت و هزینه‌های عمرانی شرکتهای دولتی و بخش خصوصی از طرف دیگر جهت وصول به هدفهای مذکور پیش بینی می‌گردد.
- بند ۴- برنامه سالانه- منظور برنامه عملیات اجرائی دولت است که سالانه تنظیم و همراه بودجه کل کشور تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد و ضمن آن در قالب هدفها و سیاستهای مندرج در برنامه عمرانی پنجساله هدفهای مشخص و عملیات اجرائی سالانه هردستگاه اجرائی با اعتبار مربوط تعیین می‌شود.
- بند ۵- بودجه عمومی دولت- منظور بودجه‌ای است که در آن برای اجرای برنامه سالانه منابع مالی لازم پیش بینی و اعتبارات جاری و عمرانی دستگاههای اجرائی تعیین می‌شود.
- بند ۶- اعتبارات جاری- منظور مبالغی است که در برنامه عمرانی پنجساله بصورت کلی و در بودجه عمومی دولت به تفکیک جهت تأمین هزینه‌های جاری دولت و همچنین هزینه نگهداشت سطح فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی دولت پیش بینی می‌شود.
- بند ۷- اعتبارات عمرانی- منظور اعتباراتی ات که در برنامه عمرانی پنجساله بصورت کلی و در بودجه عمومی دولت به تفکیک جهت اجرای طرحهای عمرانی (اعتبارات عمرانی ثابت) و همچنین توسعه هزینه‌های جاری مربوط به برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی دولت (اعتبارات عمرانی غیر ثابت) پیش بینی می‌شود.
- بند ۸- عملیات اجرائی- منظور فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی دستگاههای اجرائی است که در برنامه سالانه مشخص می‌گردد.
- بند ۹- فعالیت جاری- منظور یک سلسله عملیات و خدمات مشخصی است که برای تحقق بخشیدن به هدفهای برنامه سالانه طی یکسال اجرا می‌شود و زینه آن از محل اعتبارات جاری تأمین می‌گردد.
- بند ۱۰- طرح عمرانی- منظور مجموعه عملیات و خدمات مشخصی است که براساس مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی یا اجتماعی که توسط دستگاه اجرائی انجام می‌شود طی مدت معین و با اعتبار معین برای تحقق بخشیدن به هدفهای برنامه عمرانی پنجساله بصورت سرمایه گذاری ثابت شامل هزینه‌های غیر ثابت وابسته در دوره مطالعه و اجرا و یا مطالعات اجرا می‌گردد و تمام یا قسمتی از هزینه‌های اجرای آن از محل اعتبارات عمرانی تأمین می‌شود و به سه نوع انتفاعی و غیرانتفاعی و مطالعاتی تقسیم می‌گردد:
- الف- طرح عمرانی انتفاعی – منظور طرحی است که در مدت معقولی پس از شروع به بهره برداری علاوه بر تأمین هزینه‌های جاری و استهلاک سرمایه سود متناسبی به تبعیت از سیاست دولت را نیز عاید نماید.
- ب- طرح عمرانی غیرانتفاعی – منظور طرحی است که برای انجام برنامه‌های رفاه اجتماعی و عملیات زیر بنائی و یا احداث ساختمان و تأسیسات جهت تسهیل کلیه وظایف دولت اجرا می‌گردد و هدف اصلی آن حصول درآمد نمی‌باشد.
- پ- طرح مطالعاتی – منظور طرحی است که براساس قرارداد بین سازمان و یا سایر دستگاههای اجرائی با مؤسسات علمی و یا مطالعاتی مشخص برای بررسی خاصی اجرا می‌گردد.
- بند ۱۱- دستگاه اجرائی- منظور وزارتخانه- نیروها و سازمانهای تابعه ارتش شاهنشاهی- استانداری یا فرمانداری کل- شهرداری و مؤسسه وابسته به شهرداری- مؤسسه دولتی- مؤسسه وابسته به دولت- شرکت دولتی- مؤسسه عمومی عام المنفعه و مؤسسه اعتباری تخصصی است که عهده دار اجرای قسمتی از برنامه سالانه بشود.
- بند ۱۲- دستگاه مسئول بهره برداری- منظور دستگاهی است که پس از اجرا و تکمیل طرح عمرانی طبق قوانین و مقررات مربوط موظف به بهره برداری و نگهداری از آن می‌گردد. این دستگاه ممکن است همان دستگاه اجرا کننده طرح و یا دستگاه دیگری باشد.
- بند ۱۳- اصطلاحاتی که در این قانون تعریف نشده است برطبق تعاریف مندرج در قانون محاسبات عمومی خواهد بود.
ماده ۲- به منظور هدایت و هم آهنگ کردن امور قتصادی کشور شورائی از هیئت وزیران به ریاست نخست وزیر بشرح زیر بنام شورای اقتصاد تشکیل می‌شود:
وزیر دارائی
وزیر اقتصاد
وزیر کار و امور اجتماعی
وزیر کشاورزی و منابع طبیعی
وزیر تعاون و امور روستاها
وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه
یکی از وزیران مشاور به انتخاب نخست وزیر
در جلسات شورا برحسب ضروریات سایر وزیران نیز شرکت خواهند کرد.
- تبصره- رئیس کل بانک مرکزی نیز عضویت این شورا را خواهد داشت.
ماده ۳- شورای اقتصاد وظائف زیر را عهده دار خواهد بود:
- ۱- تعیین هدفهای کلی برنامه‌های عمرانی کشور.
- ۲- بررسی خط مشیها و سیاستهای اقتصادی و اجتماعی جهت طرح در هیئت وزیران.
- ۳- اظهار نظر نسبت به برنامه‌های عمرانی جهت طرح درهیئت وزیران
- ۴- تعیین خط مشی تنظیم بودجه کل کشور.
- ۵- بررسی بودجه کل کشور و متمم بودجه کل کشور برای طر در هیئت وزیران.
- ۶- اتخاذ تصمیم درباره مسائلی که مسئولان دستگاههای اجرائی در زمینه اجرای طرها و فعالیتها با آن مواجه و در شورا مطرح می‌نمایند.
- ۷- تصویب اصول، سیاستها و ضوابط مربوط به اعطای وام از محل اعتبارات عمرانی به مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی و سایر مؤسسات در بخش عمومی و شهرداریها، به پیشنهاد وزارت دارائی و سازمان.
- ۸- تصویب اصل، سیاستها و ضوابط مربوط به اعطای وام و یا مشارکت دولت در سرمایه گذاری مؤسسات خصوصی از طریق بانکها و مؤسسات اعتباری تخصصی به پیشنهاد وزارت دارائی و سازمان.
- ۹- تصویب اصول، سیاستها و ضوابط مربوط به اخذ وام و اعتبارات خارجی که توسط کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت دارائی، وزارت اقتصاد، سازمان و بانک مرکزی ایران تنظیم و پیشنهاد خواهد شد.
- ۱۰- بررسی و اظهار نظر نسبت به آئین نامه‌ها و مقررات مربوط به اجرای این قانون و قوانین برنامه‌های عمرانی پنج ساله که توسط سازمان تهیه می‌شود جهت طرح و تصویب در هیئت وزیرن.
- تبصره- وظیفه دبیرخانه شورای اقتصاد را سازمان عهده دار خواهد بود.
ماده ۴- سازمان مؤسسه دولتی است که زیرنظر نخست وزیر اداره می‌شود و رئیس آن سمت وزیر مشاور را دارا خواهد بود.
ماده ۵- وظائف و اختیارات سازمان در زمینه برنامه ریزی- تنظیم بودجه و نظارت به قرار زیر است:
- ۱- تهیه برنامه دراز مدت با تبادل نظر با دستگاههای اجرائی و تسلیم آن به شورای اقتصاد.
- ۲- تهیه برنامه عمرانی پنجساله طبق فصب چهارم این قانون.
- ۳- پیشنهاد خط مشیها و سیاستهای مربوط به بودجه کل کشور به شورای اقتصاد.
- ۴- تهیه و تنظیم بودجه کل کشور.
- ۵- نظارت مستمر براجرای برنامه سالانه طبق مفاد فصل نهم این قانون.
- ۶- هم آهنگ نمودن روشها و برنامه‌های آماری کشور.
- ۷- ارزشیابی کارآئی و عملکرد دستگاههای اجرائی کشور و گزارش آن به نخست وزیر.
- ۸- بررسی گزارشها و مسائلی که در شورای اقتصاد مطرح می‌شود.
ماده ۶- معاونان سازمان به پیشنهاد رئیس سازمان و موافقت نخست وزیر به موجب فرمان همایونی منصوب می‌شوند و مشمول مقررات مربوط به معاونان وزارتخانه‌ها می‌باشند.
ماده ۷- سازمان باید قبل از پایان هردوره برنامه عمرانی پنجساله برنامه دوره بعد را براساس پیشنهادهای دستگاههای اجرائی و مطالعات خود و تلفیق آنها با در نظرگرفتن اولیت‌ها تهیه و به شورای اقتصاد تسلیم نماید تا پس از بررسی وتأیید برای طرح در هیئت وزیران ارسال دارد
ماده ۸- دولت باید حداقل شش ماه قبل از پایان هر دوره برنامه لایحه برنامه دوره بعد را جهت تصویب به مجلس تقدیم نماید.
ماده ۹- برنامه‌های عملیات اجرائی بخشهای مختلف شامل نوع و حجم عملیات و اعتبارت مربوط در قالب برنامه عمرانی فوق به تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد رسید.
ماده ۱۰- به منظور تبادل نظر در تهیه برنامه هایعمرانی و ایجاد هم آهنگی در عملیات دستگاههای اجرائی و همچنین ایجاد هم آهنگی بین مؤسسات عمومی و بخش خصوصی و تطبیق برنامه‌ها با احتیاجات مناطق مختلف کشور سازمان کمیته هائی بنام کمیته‌های مشترک برنامه ریزی با دستگاههای اجرائی تشکیل خواهد داد.
ماده ۱۱- بودجه کل کشور طبق مقررات قانون محاسبات عمومی و با رعایت مقررات این قانون تهیه می‌شود.
ماده ۱۲- اعتبارات طرحهای عمرانی در قالب برنامه‌های اجرائی همراه با اعتبارات جاری دستگاههای اجرائی در بودجه کل کشور منظور و برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
ماده ۱۳- کلیه دستگاههای اجرائی ملفند برنامه سالانه و بودجه سال بعد خود را همراه با اعتبارات جاری و عمرانی مورد نیاز طبق دستور العمل تهیه بودجه به سازمان ارسال دارند.
ماده ۱۴- بودجه و برنامه سالانه شامل فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی پیشنهادی دستگاههای وابسته به هر یک از وازرتخانه‌ها باید قبل از ارسال به سازمان برحسب مورد بهتأیید وزیر مبروط یا مجمع عمومی و یا بالاترین مسئول دستگاه رسیده باشد.
ماده ۱۵- اعتبارات طرحهای عمرانی مربوط به هراستان و فرمانداری کل که جنبه ناحیه‌ای دارد سالانه در بودجه کل کشور تحت عنوان خاص منظور و در اختیار هریک از استانداران یا فرمانداران کل گذاشته خواهد شد تا طبق برنامه سالانه به مصرف برسانند.
- تبصره- سازمان موظف است آئین نامه مربوط به تهیه و تنظیم و اجرای طرحهای عمرانی موضوع این ماده را شامل نحوه مشارکت انجمنهای استان و شهرستان و تفویض اختیار از طرف وزارتخانه‌ها به استانداران و فرمانداران کل همکاری با آنها و نظارت براجرای آن را تهیه و جهت تصویب به هیئت وزیران تسلیم نماید.
- ماده ۱۶- دولت به تدریج مقدمات استانی کردن آن قسمت از اعتبارات جاری را که قابل تفکیک به استانها و فرمانداریهای کل می‌باشد فراهم خواهد نمود به نحویکه تا پایان برنامه پنجم اعتبارات مزبور به تفکیک هراستان و فرمانداری کل در بودجه کل کشور منعکس شود.
- ماده ۱۷- به منظور تلفیق و هم آهنگ نمودن سرمایه گذاری در بخش دولتی شرکتهای دولتی که از محل منابع داخلی خود اقدام به سرمایه گذاری جهت احداث ساختمان یا ایجاد تأسیسات و تجهیزات جدید و یا توسعه می‌نمایند و کل مبلغ سرمایه گذاری سالانه آنها از محل منابع مالی داخلی خود مجموعا از پنجاه میلیون ریال تجاوز می‌کند مکلفند هرسال در موقع تنظیم بودجه کل کشور برنامه سرمایه گذاری سال بعد خود را جهت تلفیق و هم آهنگ نمودن با سایر عملیات عمرانی دولت به سازمان ارسال نمایند.
برنامه پیشنهادی شرکت را سازمان بررسی و نظر خود را نسبت به آن اعلام خواهد نمود و هرگونه اقدام از طرف شرکت نسبت به اجرای طرحهای سرمایه گذاری موکول به تأیید برنامه ارائه شده به سازمان می‌باشد.
- تبصره- وزراء و سایر مقامات که از طرف دولت به سمت نماینده صاحبان سهام یا به عنوان دیگر در مجامع عمومی و یا شوراهای شرکتها عضویت دارند موظفند نظر سازمان را در تصویب بودجه دستگاه رعایت نمایند.
ماده ۱۸- سازمان پس از انجام رسیدگیهای لازم و تلفیق و هماهنگ نمودن پیشنهادهای دستگاههای اجرائی در مورد فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی لایحه بودجه کل کشور را با رعایت ماده ۲۶ قانون محاسبات عمومی تنظیم خواهد نمود.
ماده ۱۹- بودجه مصوب از طرف نخست وزیر به کلیه دستگاههای اجرائی جهت اجرا ابلاغ خواهد شد. در اجرای بودجه دستگاه اجرائی مکلف است براساس شرح فعالیتها و طرحها که بین دستگاه و سازمان مورد توافق واقع شده است در حدود اعتبارات مصوب عمل نماید.
ماده ۲۰- در مورد طرحهای عمرانی که مدت اجرای آنها از یکسال مالی تجاوز می‌کند اعتبار مورد نیاز تا پایان کار به تفکیک سالانه در اولین بودجه سال که طرح مزبور در آن منظور می‌گردد تعیین و همراه با بودجه کل کشور به تصویب می‌رسد و دستگاه اجرائی مجاز به تأمین اعتبار و تعهد درباره کلیه مبلغ مطرح با رعایت اعتبارات سالانه تفکیک شده می‌باشد.
- تبصره ۱- روش فوق در مورد طرحهای عمرانی که مدت اجرای آنها از دوره برنامه عمرانی پنجساله تجاوز نماید نیز قابل اجرا خواهد بود.
- تبصره ۲- چنانچه در مورد برخی از طرحها تعیین مبلغ اعتبار مورد نیاز برای تکمیل طرح در سالهای بعد در موقع تهیه پیشنهادهای بودجه سال از طرف دستگاه اجرائی مقدور نباشد تغییر طرح و برنامه اجرائی به تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین تأمین و اعتبار و اصلاح و تغییر بودجه موکول به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی است و قبول هرگونه تعهد مالی از طرف دستگاههای اجرائی برای سالهای بعد موکول به تحصیل این مجوز خواهد بود.
ماده ۲۱- مسئولیت و تهیه و اجرای طرحهای عمرانی با دستگاههای اجرائی است و اجرای طرحهای عمرانی از نظر مقررات استخدامی و مالی و معاملاتی تابع مفاد این قانون و سایر قوانین و مقررات عمومی دولت خواهد بود. در مورد طرحهای انتفاعی در صورتیکه دستگاه اجرائی دارای مقررات مالی و معاملاتی و استخدامی خاص خود باشند و همچنین در مورد طرحهای عمرانی مربوط به مؤسسات عام المنفعه هیئت وزیران می‌تواند اجازه دهد که اجرای طرحها طبق مقررات خاص دستگاه صورت گیرد.
- تبصره- چنانچه در مورد تشخیص انتفاعی یاغیر انتفاعی بودن طرح اختلاف نظر بین سازمان و دستگاه اجرائی بروز نماید اتخاذ تصمیم نهائی با شورای اقتصاد خواهد بود.
ماده ۲۲- تشخیص صلاحیت و طبقه بندی مهندسین مشاور و پیمانکاران توسط سازمان براساس آئین نامه مصوب هیئت وزیران صورت خواهد گرفت و بطور مرتب تجدید نظر خواهد شد.
ارجاع کار به مهندسین مشاور و پیمانکاران توسط دستگاه اجرائی انجام می‌گیرد.
تعیین برنده مناقصه براساس آئین نامه مصوب هیئت وزیران خواهد بود.
- تبصره- ارجاع کار از طرف دستگاه اجرائی به مؤسسات علمی و یا تخصصی جهت اجرای طرحهای مطالعاتی باید با تأیید سازمان باشد و انعقاد قرارداد مربوط نیز با تأیید سازمان خواهد بود.
ماده ۲۳- سازمان برای تعیین معیارها و استانداردها و همچنین اصول کلی و شرایط عمومی قراردادهای مربوط به طرحهای عمرانی آئین نامه‌ای تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران براساس دستور العمل لازم به دستگاههای اجرائی ابلاغ می‌نماید و دستگاههای اجرائی موظف به رعایت آن می‌باشد.
ماده ۲۴- منابع مالی دولت جهت اجرای عملیات هربرنامه عمرانی و برنامه‌های سالانه از محل درآمد نفت و مشتقات آن، مالیاتهای مستقیم و غیرمستقیم و سایر درآمدهای دولت و نیز وامها و اعتبارات داخلی و خارجی می‌باشد و وجوه مربوط در خزانه متمرکز خواهد شد. میزان و نحوه تأمین اعتبار هربرنامه عمرانی از منابع مالی مذکور ضمن قانون همان برنامه تعیین و به تصویب خواهد رسید.
ماده ۲۵- میزان وامها و اعتبارات خارجی بصورت نقد یا از طریق انتشار اوراق قرضه و خرید کالا و خدمات از خارج یا تضمین وامها و اعتبارات مذکور که جهت تأمین تمام یا قسمتی از هزینه طرحهای عمرانی تحصیل می‌شود طبق قانون هردوره برنامه عمرانی تعیین و مشخص می‌گردد و میزان وامها و اعتبارات که تحت عناوین فوق طی هردوره برنامه عمرانی جهت تحصیل و یا تضمین آن موافقتنامه یاقرارداد منعقد می‌شود نباید از کل مبلغ تعیین شده در قانون برنامه عمرانی همان دوره تجاوز نماید. امور مربوط به وامها و اعتبارات خارجی در وزارت دارائی متمرکز می‌گردد و وزارت دارائی به نمایندگی از طرف دولت مجاز است با رعایت بند ۸ ماده ۳ این قانون در حد میزان تعیین شده فوق نسبت به تحصیل وامها و اعتبارات اقدام نموده و قراردادها و موافقتنامه‌های مربوط را امضاء نماید.
وزارت دارائی مکلف است گزارش کاملی از وامها و اعتبارات خارجی که تا پایان شهریور و اسفندماه هرسال جهت تحصیل یا تضمین آن قرارداد و یا موافقتنامه امضاء شده تهیه و به کمیسیونهای برنامه و بودجه و دارائی مجلسین تسلیم نماید.
- تبصره ۱- انجام مذاکرات مربوط به تحصیل وام و یا اعتبار مشترکات توسط دستگاه اجرائی مربوط و وزارت دارائی صورت خواهد گرفت.
- تبصره ۲- میزان استفاده از منابع مالی خارجی در هرسال نباید از مبلغ کل پیش بینی شده در بودجه همان سال تجاوز نماید.
ماده ۲۶- در مواردی که اجرای طرحهای عمرانی انتفاعی به عهده یک شرکت دولتی یا مؤسسه بازرگانی وابسته به دولت محول شده است و اجرای طرح مذکور مستلزم تحصیل وام و یا اعتبار خارجی است دولت می‌تواند بنا به پیشنهاد وزارت دارئی به شرکت یا مؤسسه مزبور اجازه دهد که نسبت به تحصیل وام یا اعتبار مورد نظر باجلب موافقت قبلی وزارت دارائی نسبت به شرایط قرارداد اقدام نموده و قراردادهای مربوط را پس از تصویب هیئت وزیران بنام خود امضاء و مبادله نموده و به موقع اجرا بگذارد. شرکت یا مؤسسه موظف است اقساط اصل و بهره و سایر هزینه‌های مربوط به وامها و اعتبارات مذکور را در بودجه خود منظور و در سررسیدهای مقرر پرداخت نماید.
- تبصره- دولت می‌تواند در صورت لزوم و بنا به پیشنهاد وزارت دارائی به آن وزارت اجازه دهد وام یا اعتبار موضوع این ماده را از طرف دولت تضمین نماید. در صورتیکه شرکت یا مؤسسه وام گیرنده به تعهدات مربوط عمل ننماید وزارت دارائی می‌تواند رأسا و یا از طریق بانک مرکزی ایران مطالبات خود را از این بابت از محل درآمدهای جاری و یا دارائیهای نقدی (منجمله سپرده‌های بانکی) و سایر دارائیهای شرکت یا مؤسسه وام گیرنده وصول نماید.
ماده ۲۷- مؤسسات و شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت که برای تأمین قسمتی از هزینه طرحهای سرمایه گذاری خود که از محل اعتبارات عمرانی دولت تأمین نمی‌گردد احتیاج به تحصیل وام یا اعتبار خارجی داشته باشند باید موافقت کتبی وزارت دارائی را نسبت به مبلغ وام و شرایط و مفاد قرارداد مربوط به آن تحصیل نمایند.
کلیه شرکتهائیکه به موجب قوانین ومقررات خاص خود شمول قوانین و مقررات دولتی در مورد آنها موکول به ذکر نام آنها می‌باشد و نیز هر مؤسسه یا شرکت دولتی یاوابسته به دولت که به موجب قانون خاص اختیار تحصیل وام یا اعتبار خارجی را داشته باشد نیز مشمول این ماده خواهند بود.
ماده ۲۸- تعهد و پرداخت هرگونه وجهی برای اجرای طرحهای عمرانی با توجه به ماده ۲۱ این قانون براساس قانون محاسبات عمومی و قانون بودجه کل کشور صورت خواهد گرفت. متخلفین از حکم ین ماده و همچنین اشخاصیکه در اجرای طرحهای عمرانی بدون تأمین اعتبار مبادرت به صدور دستور یا امضای سند یا قرارداد یا قولنامه و نظائر آن که دینی برذمه دولت ایجاد کند بنمایند مشمول مجازات مقرر در ماده ۸۵ قانون محاسبات عمومی خواهند بود.
ماده ۲۹- از تاریخ شروع برنامه پنجم عمرانی کشور وزارت دارائی عهده دار پرداخت اعتبارات مصوبه بودجه کل کشور اعم از اعتبارات جاری و عمرانی و نیز پرداخت بدهیها و وصول مزالبات ناشی از اجرای برنامه‌های عمرانی گذشته خواهد بود. تعیین و تشخیص بدهیه و مطالبات ناشی از اجرای برنامه‌های عمرانی گذشته به عهده سازمان است.
ماده ۳۰- کلیه اعتبارات جاری و عمرانی که در بودجه عمومی دولت به تصویب می‌رسد براساس گزارشهای اجرائی بودجه و پیشرفت عملیات در دوره‌های معین شده توسط کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت دارائی و سازمان تخصیص داده می‌شود. نحوه تخصیص اعتبارات فوق الذکر و دوره‌های آن به موجب آئین نامه‌ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد وزارت دارئی و سازمان به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
ماده ۳۱- بازپرداخت اقساط اصل و پرداخت بهره و نیز کارمزد و سایر هزینه‌های بانکی و غیربانکی مربوط به وامها و اعتبارات خارجی که طبق قوانین و مقررات برنامه‌های عمرانی و یا سایر قوانین به منظور تأمین و پرداخت هزینه طرحهای عمرانی خذ شده و خواهد شد به عهده وزارت دارائی می‌باشد و انجام این پرداختها نیاز به کسب مجوز جداگانه‌ای نخواهد داشت.
سازمان همه ساله اعتبار لازم جهت انجام این پرداختها را در بودجه کل کشور منظور خواهد کرد.
ماده ۳۲- وجوهی که از محل اعتبارات عمرانی جهت اجرای طرحهای عمرانی انتفاعی به دستگاههای اجرائی مربوط پرداخت می‌شود بصورت وام خواهد بود.
دستگاهیکه بدین ترتیب وام دریافت می‌کند مکلف است اصل و بهره متعلقه را طبق قرارداد منعقده باوزارت دارائی در سررسید مقرر به خزانه بپردازد.
ماده ۳۳- در مورد برخی از طرحهای انتفاعی که توسط شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت اجرا می‌شود شورای اقتصاد می‌تواند به پیشنهاد سازمان اجازه دهد حداکثر تا پنجاه درصد از اعتبار لازم برای اجرای طرح انتفاعی بصورت بلاعوض اعطاء شود.
ماده ۳۴- سازمان موظف است در مورد اجرای فعالیتها و طرحهای عمرانی که هزینه آن از محل اعتبارات جاری و عمرانی دولت تأمین می‌شود به منظور ارزشیابی و از نظر مطابقت عملیات و نتایج حاصله به هدفها و سیاستهای تعیین شده در قوانین برنامه عمرانی و قوانین بودجه کل کشور، دستورالعمل‌ها، مشخصات طرحها و مقایسه پیشرفت کار با جداول زمانی فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی مربوط نظارت کند و برای انجام این منظور بطور مستمر از عملیات طرحها و فعالیتهای دستگاههای اجرائی بازدید کند و دستگاه اجرائی را مرتبا در جریان نظارت و نتایج حاصل از آن بگذارد.
ماده ۳۵- دستگاههای اجرائی موظفند در پیشرفت فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی مراقبت دائم به عمل آورده و منظما به ترتیبی که از طرف سازمان تعیین می‌شود گزارشها و اطلاعات لازم را به سازمان تسلیم نمایندو کلیه تسهیلات و همکاری لازم را برای نظارت و ارزشیابی سازمان برنتایج اجرای فعالیتها و طرحها از هرحیث فراهم سازند.
ماده ۳۶- وزارت دارائی در فواصل زمانی منظم صورت کاملی از مبالغی که ذی حسابان از محل اعتبارات مرانی پرداخت می‌کنند طبق روشی که بین وزارت دارائی و سازمان توافق می‌شود تهیه و به سازمن ارسال می‌نماید.
ماده ۳۷- سازمان موظفاست گزارشهای مربوط به پیشرفت عملیات عمرانی و بودجه کل کشور را بشرح زیر تنظیم و به نخست وزیر تسلیم نماید:
- ۱- گزارش شش ماهه حاوی پیشرفت عملیات و مشکلات اجرای طرحها و فعالیتها باتوجه به پرداختهای انجام شده و همچنین پیشنهادهای مشخص جهت رفع این مشکلات.
- ۲- گزارش اقتصادی سالانه شامل تجزیه و تحلیل وضع اقتصادی کشور در سال گذشته و پیش بینی وضع سال جاری و سال بعد.
گزارش مزبور باید با همکاری وزارت دارائی وزارت اقتصد و بانک مرکزی ایران منتهی تا پایان شهریور ماه هر سال توسط سازمان به نخست وزیر تسلیم شود.
- ۳- گزارش جامع درباره عملیات انجام شده و کارهای ناتمام درهردوره برنامه به انضمام خلاصه‌ای از هزینه‌های عمرانی پرداخت شده حداکثر تا شش ماه پس از پایان هردوره برنامه.
گزارش مربوط به هردوره برنامه باید حاوی اظهار نظر صریح نسبت به ارزشیابی عملیات و تحقق هدفهای برنامه بوده و پیوست گزارش جامع عملکرد هردوره برنامه توسط نخست وزیر به مجلس تقدیم شود.
ماده ۳۸- دستگاههای اجرائی که بیش از بیست و پنج درصد منابع مالی خود را از محل بودجه عمومی دریافت می‌دارند از نظر پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود موظف به رعایت تصمیمات شورای حقوق و دستمزد می‌باشند و درباره آنها نظارت طبق مفاد این فصل به عمل خواهد آمد.
ماده ۳۹- اجرای ماده ۷۱ قانون محاسبات عمومی مصوب پانزده دیماه ۱۳۴۹ در مورد معاملات مربوط به طرحهای عمرانی در صورتیکه مبلغ معامله متجاوز از یکصد میلیون ریال باشد موکول به آن است که تصمیم هیئت سه نفری به پیشنهاد وزیر یا مسئول دستگاه اجرائی به تصویب هیئت وزیران برسد.
ماده ۴۰- کلیه اموال و دارئیهاییکه پس از اجرای طرحهای عمرانی انتفاعی بوجود می‌آید به حساب اموال و ادارئی دستگاه مسئول بهره برداری طرح منظور خواهد شد.
کلیه ابنیه، تأسیسات و اموالیکه در اثر اجرای طرحهای عمرانی غیرانتفاعی و مطالعاتی بوجود می‌آید متعلق به دولت است و حفظ وحراست آنها بادستگاه اجرائی و یا دستگاه مسئول بهره برداری است که ابنیه و تأسیسات و اموال مزبور را در اختیار دارد. استفاده یا واگذاری حق استفاده از اموال مزبور و یا درآمدهای ناشی از بهره برداری از این نوع ابنیه، تأسیسات و اموال توسط دولت مشخص خواهد شد.
ماده ۴۱- مؤسسات تابعه سازمان برنامه (به استثنای مرکز آمار ایران) به تشخیص هیئت وزیران به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مربوط منتقل خواهند شد.
- تبصره- دولت مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون لایحه تجدید نظر در قانون تأسیس مرکز آمار ایران متضمن ایجاد شورای عالی آمار کشور را تقدیم قوه مقننه نماید.
ماده ۴۲- کلیه سهام متعلق به سازمان برنامه در شرکتها و بانکها و مؤسسات مشابه و نیز کلیه مطالبات سازمان برنامه از مؤسسات نامبرده و مطالبات از اشخاص حقیقی و حقوقی در بخش خصوصی طبق تصویبنامه هیئت وزیران به یک یا چند وزارتخانه یا مؤسسه دولتی و یا شرکت دولتی به نمایندگی از طرف دولت منتقل می‌گردد نمایندگی دولت در مجامع عمومی صاحبان سهام مزبور به موجب تصویبنامه هئیت وزیران تعیین خواهد شد.
ماده ۴۳- کلیه وظایفی که به موجب قوانین و آئین نامه‌ها و تصویب نامه‌ها به عهده مدیرعامل سازمان برنامه محول شده بود با تصویب هیئت وزیران به عهده وزیر مربوط و یا رئیس سازمان محول خواهد شد.
ماده ۴۴- وظائفی که به موجب قوانین و آئین نامه‌ها به عهده رئیس دفتر بودجه واگذار شده به رئیس سازمان محول می‌گردد.
- تبصره- رئیس سازمان می‌تواند هریک از وظایف موضوع این ماده را به یکی از معاونان خود واگذار نماید.
ماده ۴۵- دولت می‌تواند تأسیسات انتفاعی و تولیدی را که در اثر اجرای برنامه‌های عمرانی بوجود آمده و یا خواهد آمد کلا یا قسمتی از سهام آنرا به پیشنهاد دستگاه ایجاد کننده یا اداره کننده این تأسیسات به شرکتهای دولتی بلاعوض واگذار نموده و یا با اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی برحسب مورد با توجه به مقررات مربوط به فروش برساند.
ماده ۴۶- کمکهای فنی خارجی و کمکهای بلاعوض که سازمانهای بین امللی و یا کشورهای خارجی در اختیار دولت ایران قرار می‌گیرد (به استثنای کمکهای مربوط به وزارت جنگ) و همچنین برنامه کمکهای ایران به سازمانهای بین المللی و کشورهای خارجی تحت نظر کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت امور خارجه و وزارت دارائی و وزارت اقتصاد و سازمان تنظیم یا هم آهنگ خواهد شد. اعتبار کمکهای ایران به کشورهای خارجی تحت عنوان خاص در بودجه عمومی دولت منظور خواهد گردید.
ماده ۴۷- هرگاه برای اجرای طرحهای عمرانی احتیاج به خرید اراضی (اعم از دائر و بائر) و اعیانی و ابنیه و تأسیسات متعلق به افراد یا مؤسسات خصوصی باشد به طریق زیر عمل خواهد شد:
- ۱- چنانچه بین دستگاه اجرائی و مالک مورد بهای اراضی و ابنیه و تأسیسات و خسارات وارده توافق باشد، در صورتیکه مبلغ معامله یا خسارت یک میلیون ریال و کمتر باشد دستگاه اجرائی رأسا می‌تواند نسبت به خرید ملک و پرداخت خسارت اقدام نماید و در صورتیکه مبلغ معامله یا خسارت بیش از یک میلیون ریال باشد بهای خرید ملک و یا میزان خسارت باید به تصویب هیئت مقرر در ماده ۷۱ قانون محاسبات عمومی برسد.
- ۲- هرگاه نسبت به بهای ارا ی و ابنیه و تأسیسات و خسارات وارده بین مقامات جرا کننده طرح و مالک توافق حاصل نشود بها و میزان خسارت برحسب محل اجرای طرح در استان مرکز به وسیه هیئتی مرکب از وزیر کشور، دادستان کل، مدیر کل ثبت یا نمایندگان آنان و در استانها و فرمانداریهای کل به وسیله هیئتی مرکب از استاندار یا فرماندار کل و دادستان استان یا فرمانداری کل و رئیس اداره ثبت استان یا فرمانداری کل باتوجه به نظر کارشناسان فنی صلاحیتدار که از طرف هیئتهای مزبور انتخاب می‌گردند تعیین خواهد شد و رأی این هیئت‌ها قطعی است. در مورد املاک مزروعی در استان مرکز وزیر تعاون و امور روستاها بجای وزیر کشور و در سایر استانها و فرمانداریهای کل رئیس اداره تعاون و امور روستاهای استان بجای استاندار ا فرماندار کل خواهد بود.
- ۳- ملاک تعیین قیمت عبارت است از بهای عادله اراضی و ابنیه و تأسیسات مشابه واقع در حوزه عملیات طرح عمرانی بدون درنظر گرفتن تأثیر طرح مربوط در قیمت آنها. در مواردیکه ملک محل سکونت مالک باشد علاوه بر بهای عادله صدی ده به قیمت ملک افزوده خواهد شد.
- ۴- در صورت حصول توافق بین مالک و دستگاه اجرائی در مورد بهای ملک و یا میزان خسارت، دستگاه اجرائی موظف است حداکثر ظرف شش ماه نسبت به خرید ملک و پرداخت بهای آن و یا پرداخت خسارت اقدام نماید و یا آنکه انصراف خود را از خرید ملک اعلام کند. در غیر این صورت توافق حاصل شده کان لم یکن تلقی می‌شود و مالک می‌تواند هرگونه عملی را نسبت به ملک خود اعم از فروش، اجاره و غیره انجان دهد.
- ۵- در مورد املاک مزروعی بارعایت قانون نحوه انتقال اراضی واگذاری به زارعین مشمول قوانین و مقررات اصلاحات ارضی مصوب ۱۳۵۱/۹/۲۱ اقدام و علاوه بر پرداخت بهای عادله معادل پانزده درصد قیمت مزبور بین زارعین و پانزده درصد بین خوش نشینان و بزرگانیکه محل سکونت خود را ترک می‌نمایند به نسبت تعداد عائله تحت تکفل آنان تقسیم خواهد شد.
- ۶- در صورتیکه طبق نظر اداره تعاون و امور روستاهای محل، زارعین حقوقی در ملک مورد بحث داشته باشند حقوق زارعین ذینفع از قیمت عادله ملک کسر و به آنها پرداخ و بقیه به مالیک پرداخت خواهد شد.
- ۷- نسبت به املاک موقوفه‌ای که فروش آنها مجاز نیست به طریق اجاره طویل المدت یا تبدیل با حسن عمل خواهد شد. در مورد املاک موقوفه در صورتیکه زارعین طبق نظر اداره تعاون و امور روستاهای محل حقوقی در آن ملک داشته باشند حقوق آنان پرداخت می‌شود.
- ۸- تصرف اراضی و ابنیه و تأسیسات در صورت حصول توافق با مالک فقط پس از پرداخت قیمت ملک به مالک و در صورت عدم توافق بامالک پس از تودیع قیمت تعیین شده بوسیله هیئتهای مذکور در بند ۲ این ماده در صندوق دادگستری مجاز است. به هر صورت عدم توافق در قیمت مالک یاخسارت نباید موجب وقفه یا تأخیر در اجرای طرح عمرانی گردد. در صورتیکه مالک به انتقال ملک و تحویل آن رضایت ندهد پس از سپردن قیمت ملک در صندوق حسابداری دادگستری محل، دادستان محل از طرف او سند انتقال ملک مورد نظر را امضاء و ظرف یکماه به تخلیه ملک مذکور اقدام می‌نماید.
- ۹- اراضی واقع در خارج از محدوده شهرها که در مسیر راههای اصلی یا فرعی و یا خطوط مواصلاتی و برق و مجاری آب و لوله‌های گاز و نفت قرار می‌گیرد با رعایت حریم مورد لزوم که از طرف هیئت وزیران تعیین خواهد شد از طرف دولت مورد استفاده قرار می‌گیرد و از بابت این حق ارتفاق وجهی پرداخت نخواهد شد. ملاک تشخیص محدوده شهر نقشه مصوب انجمن شهر هر محل خواهد بود که قبل از شروع مراحل طرح عمرانی مورد عمل شهرداریها باشد.
- ۱۰- در صورتیکه مستحدثات و اعیانی وجود داشته باشدکه براثر احداث تأسیسات فوق الذکر از بین برود و یا خساراتی به آنها وارد شود دستگاههای اجرائی مربوط باید قیمت اعیانی از بین رفته و خسارت وارده را طبق مقررات این قانون بپردازند.
- ۱۱- در مواردیکه شهرداریها مسئولیت اجرای طرحهای عمرانی را عهده دار هستند می‌توانند به تشخیص خود ار لحاظ خرید اراضی و ابنیه و تأسیسات و پرداخت خسارت از مقررات این قانون و یا قانون نوسازی و عمران شهری استفاده کنند.
ماده ۴۸- هرگاه برای اجرای طرحهای عمرانی یکی از وزارتخانه یا مؤسسات دولتی احتیاج به خرید اراضی دائر یا بائر و ابنیه و تسیسات متعلق به وازرتخانه‌ها و یا مؤسسات دولتی دیگر داشته باشد انتقال به موجب تصویب نامه هیئت وزیران و به صورت بلاعوض انجام خواهد گرفت.
- تبصره- در صورتیکه اراضی و ابنیه و تأسیسات متعلق به شرکت دولتی باشد بها براساس ارزش تعیین شده در ترازنامه شرکت مربوط قابل پرداخت است.
ماده ۴۹- سازمان موظف است ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون تشکیلات خود را تنظیم و به تصویب سازمان امور اداری و استخدامی کشور برساند. در مورد کارمندان اضافه برتشکیلات به یکی از سه طریق زیر عمل خواهد شد:
- ۱- انتقال به وزارتخانه‌ها و سایر سازمانهای دولتی.
- ۲- سازمان می واند آن عده از مستخدمین رسمی مشمول قانون استخدام کشوری خود را که مورد نیاز نباشند و حداقل پانزده سال سابقه خدمت داشته باشند ظرف دوسال از تاریخ تصویب این قانون براساس ماده ۳۰ قانون استخدام کشوری و رعایت مقررات مربوط به وسیله هیئت سه نفری مرکب از یکی معاونان سازمان و نماینده سازمان امور اداری و استخدامی کشور و مسئول کارگزینی سازمان پس از تعیین گروه قطعی و با همان حقوق بازنشسته نماید.
- ۳- بازخرید سنوات خدمت کارمندان غیررسمی طبق آئین نامه‌ای که از طرف سازمان تهیه و به تصویب کمیسیونهای برنامه و استخدام مجلسین خواهد رسید.
ماده ۵۰- این قانون از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۵۲ به مورد اجرا گذاشته خواهد شد. کلیه آئین نامه‌ها و مقررات پیش بینی شده در این قانون باید توسط سازمان تهیه و تا پایان شهریور ماه ۱۳۵۲ به تصویب برسد و تا زمانیکه آئین نامه‌ها و مقررات فوق تصویب نشده است آئین نامه‌ها و مقررات جاری معتبر خواهد بود.
مخبر کمیسیون برنامه- دکتر طهمورث فروزین.
گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه روز چهارشنبه ۱۳۵۱/۱۰/۲۷ باحضور آقای دکتر مجیدی وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه و نماینده سازمان امور اداری و استخدامی کشور لایحه دولت راجع به سازمان برنامه و بودجه را مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون برنامه را با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- رضا پیرزاده.
گزارش شور اول از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه روز پنجشنبه ۱۳۵۱/۱۰/۲۸ باحضور آقای دکتر مجیدی وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه لایحه دولت راجع به سازمان برنامه و بودجه را مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون برنامه را با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
مخبر کمیسیون بودجه- صدری کیوان.
نایب رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر موسوی بفرمائید.
دکتر موسوی- تاریخ ربع قرن اخیر فعالیتهای عمرانی و اقتصادی کشور ما همواره توأم بانام سازمان برنامه بوده است، هرطرحی که به مرحله اجرا درآمده اعم از سد، پل، شاهراه، کارخانه، سازمان برنامه به نحوی از انحاء در تنظیم آن و یا اساسا ابتکار آن طرح یا اجرای آن مداخله داشته است متأسفانه باید اعتراف کنم که در بعضی موارد دیده‌ایم که نتیجه کار یا آنچنان که می‌خواستند نبوده یا اساسا مواجه با ناکامیهایی شده است خوشبختی ما این است که در هرموردی که نتایج مواجه بوده است با سکیت یا ناکامی از طرف رهبر بزرگ مملکت تذکرات لازم داده شده است ما نیک بخاطر داریم که در موارد متعددی در موضوع شبکه بندی زیر سدها یا سودآور بودن طرحها نظرات متعدد و انتقادات صریحی از طرف رهبر بزرگ مملکت به عمل آمد تا جائیکه تذکراتی درباره لزوم نظارت دقیق سازمان برنامه و انحصار کارهای این سازمان به امور نظارتی و مطالعاتی را عنوان فرمودند خوشبختانه دولت هم متوجه این مطلب شد و به پیروی از اوامر شاهنشاه لایحه‌ای تقدیم کرده است که اینک مورد بررسی نمایندگان محترم است موضوعی که در کلیات لایحه قابل عنوان است این است که آیا لایحه تقدیمی دولت می‌تواند نظراتی را که رهبر مملکت از لحاظ اجرای وظایف نظارتی سازمان برنامه داشتند به مرحله عمل دربیاورد یا نه؟ در این لایحه متأسفانه باوصفی که تقدیم شده است جواب منفی است. مگر اینکه دولت و خود نمایندگان محترم با پیشنهادهای خودشان بتوانند این لایحه را در مسیری که مورد نظر هست بیندازند. این لایحه برای سازمان برنامه سه وظیفه را درنظر می‌گیرد که عبارت است از مطالعه برای برنامه ریزی، نظارت در اجرای طرحها و بالاخره تنظیم بودجه. اما اصل مسأله اجرای طرحها را به عهده سازمانهای اجرائی می‌گذارد وقتی ما این سه وظیفه انحصاری سازمان برنامه را بررسی می‌کنیم می‌بینیم متأسفانه مواد در هرسه مورد آنچنان ناقص است که فکر می‌کنم اگر به این ترتیب تصویب بشود نتیجه مطلوب عاید نخواهد شد. اولین وظیفه وظیفه مطالعاتی برای برنامه ریزی است متأسفانه در تمام مواد این لایحه هیچ گونه وظیفه‌ای از جهت مطالعاتی بطور صریح باشد که دامنه مطالعات سازمان برنامه درچه حدودی خواهد بود دیده نمی‌شود در ماده ۷ گفته می‌شود به سازمان برنامه وقتی پیشنهادهای دستگاههای اجرائی به منظور تنظیم برنامه عمران پنج ساله رسید سازمان برنامه این پیشنهادات را با مطالعات خود تکمیل می‌کند و برنامه را تنظیم می‌کند ولی دامنه این مطالعات چه خواهد بود چیزی نگفته و مواد دیگری که هست همه محدود کننده حدود اختیارات سازمان برنامه است مانند ماده ۴۳ این ماده می‌گوید دولت می‌تواند وظایفی را که تا بحال مدیر عامل سازمان برنامه داشته قسمتی را بیرد و بدهد به سایر وزارتخانه‌ها و دستگاههای دیگر پس وقتی که می‌بینیم شاهنشاه ما در کنگره‌ای با آن عظمت حضور پیدا می‌کنند که به تمام حضار افتخاری جاوید می‌دهند با آن چنان تأکیدی می‌فرمایند که باید سازمان برنامه آنچنان دقیق باشد که به تمام کارمندان و دستگاهها نمره بدهد اینگونه باجمال برگزار کردن صحیح نخواهد بود با توجه به اینکه مخصوصا در شورای اقتصاد قید شده که شورای اقتصاد که یکی از سازمانهای جنبی این سازمان است منحصرا برای هماهنگ کردن امور اقتصادی است نتیجه اش این است که مطالعات سازمان برنامه با لایحه به نظر من در حدود وظایف باید یک ماده یا بندی اضافه بشود که دامنه مطالعات سازمان برنامه را به یک نحوی در بیاورند که سازمان تبدیل بشود به یک انستیتوی علمی و تحقیقاتی عمیق که بتواند از لحاظ هدایت جوانهای مملکت، هدایت و راهنمائی سازمانهای اداری مملکت، توضیح و توجیه علل فسادپذیری دستگاهها و علل انحراف جوانها را از لحاظ افکار و عقاید روشن کند به نظر من همه اینها باید روزی در یک سازمانی متمرکز شود وقتی که وظایف اجرائی را از سازمان برنامه می‌گیریم باید از جهت مطالعاتی وضعی پیش بیاوریم و موادی قید کنیم که دامنه اش وسیع باشد تا بتواند دامنه مطالعاتی را به نحوی که مورد نظر الهام بخش همین لایحه یعنی رهبر بزرگ مملکن است عملی کند. دومین وظیفه سازمان برنامه است. از جهت به مرحله عمل رساندن طرحهها به تمام معنی ناقص است. در ماده ۵ این لایحه به سازمان برنامه اختیار داده شده است به ترتیبی که در فصل نهم قید شده در کار طرحهای اجرائی دستگاههای اجرائی نظارت کند و در فصل نهم مسأله منحصر است به اینکه فقط نظارت کند و تحقیقات خودش را به همان سازمانهای اجرائی اطلاع بدهد و در تمام مدت برنامه سه مرتبه یکمرتبه پایان سال یکمرتبه پایان هریک از برنامه‌ها و یکمرتیه هم در پایان برنامه به نخست وزیر گزارش کند این است وظایف سازمان برنامه‌ای که عنوان نظارتی دارد و تمام کارها را واگذار می‌کند به دستگاههای اجرائی اگر عمل سازمان برنامه ضامن اجرائی نداشته باشد چه فایده‌ای دارد؟ به نظر من این سازمان تبدیل می‌شود به یک بازرسی بدون سانکسیون به این جهت من معتقدم حتما باید در موضوع نظارت موادی گنجانده بشود که سازمان برنامه نظراتش حداقل تا موقعیکه نخست وزیر نظر قطعی اتخاذ کند یا شورای اقتصاد نظر قطعی اتخاذ کند قابل اجرا باشد از جمله اینکه من پیشنهاد خواهم کرد اگر لازم شد موقعی که سازمان خواست برنامه قطع بشود و اگر لازم شد و اتخاذ تصمیم کرد که پول پرداخت نشود باید نشود تا موقعیکه به نخست وزیر گزارش بشود و نخست وزیر در مورد اینکه نظر سازمان برنامه صحیح است یا نظر دستگاه اجرائی نظر اتخاذ کند متأسفانه در مورد بودجه هم موضوع به این ترتیب و بسیار ناقص است و تقریبا سازمان برنامه تبدیل شده است به یک ماشین محاسبه حتی نگفته است که نظرات خودش را هم می‌تواند در موقع تنظیم بودجه اجراء و اعمال کند و به معرض افکار هیأت دولت برساند و از این نظر قابل تجدید نظر است. مطلب اساسی در این لایحه عبارت است از واگذاری اجرای کارها به دستگاه اجرائی، دستگاه اجرائی که همه تصدیق می‌کنند تا امروز تحولی در آن ایجاد نشده است امروز یک برنامه‌ای به این عظمت با ۱/۵۶۰ میلیارد ریال را می‌گذاریم در عهده این کارمندان و می‌خواهیم به یاری این سکوی جهشی که گفته شده است به یاری موتوری که زنگ زده است و کار نمی‌کند و همه تصدیق می‌کنند و خود دستگاههای دولتی هم می‌بینیم که این معایب را تأیید می‌کنند در این مملکت اصلاحاتی بنمائیم، اینجا اگر نظارت دقیق نشود متأسفانه باید اظهار یأس در توفیق آن بکنم مخصوصا در یک امری که موضوع آن ارجاع کار به مشاورین و به پیمانکاران است من تعجب می‌کنم در عرض این مدت هرچه گشتم پیدا نکردم یک قانون و ضابطه و مقرراتی که تعیین کننده این مطلب باشد که طرحها براصل چه ضابطه‌ای به مهندسین مشاور واگذاری می‌شود هیچ طرحی نیست برنامه‌ای نیست در این زمینه. اگر مثلا صد نفر مهندس مشاور باشدآن دستگاه و سازمان اجرائی مختار است که به کدام که می‌خواهد مراجعه کند. و اگر صدنفر پیمانکار باشد همیشه از این پیمانکاران ده نفر را بخواهند کسی حرفی در این مورد نخواهد زد نتیجه این کارها این می‌شود که متأسفانه خیلی از کارهایی که می‌بایستی در مملکت بشود به موقع خود انجام نشده است نه صحیحا اجرا شده و نه صحیحا تقسیم شده است. از این نظر ما وقتی واگذار می‌کنیم کارهای اجرائی را به چنین دستگاه اداری که بعد از ده سال از انقلاب ما گذشته هنوز توفیقی در تحول این دستگاه پیدا نکرده‌ایم از طرفی هم مقررات دستگاه نظارتی ما آنقدر ضعیف است که هیچ گونه سانکسیون و ضمانت اجرائی برایش تعیین نشده است بدون تردید باید انتظار این را نداشته باشیم که توفیق در اجرای برنامه هایمان حاصل خواهد شد ما در گذشته فراوان دیده‌ایم چون مهندسین مشاور علاوه براینکه ضابطه‌ای در کارشان نیست اساسا یک مشخص و معیاری که نشان دهنده مسئولیت این مهندسین مشاور باشد نداریم مهندسین مشاور هم باتوجه به اینکه به هر حال در طرحی که اجرا می‌شود ۵٪ یا ۷٪ شریک هستند ما ندیدیم که در یک امری مهندس مشاور بیاید بگوید که این کار اشتباه شده است چرا؟ برای اینکه اکثر اشتباهات ناشی از اشتباهات خود مهندسین مشاور است که ملاکی برای تعیین مسئولیت آنها نیست من خودم پرونده‌ای را دیدم که در یکی از راهها پلهائی که در مسیل می‌بایست قرار بدهند از لحاظ مساحت و تعداد کافی نبوده به محض اینکه پیمانکار می‌سازد، باران و سیل می‌آید و آن را می‌برد هیچ سازمانی نتوانست بگوید که مسئولیت بامهندس مشاور است مهندس مشاور هم دلش نمی‌سوزد می‌گوید خیلی خوب دوباره می‌سازند و هزینه بالاتر می‌رود و نتیجه بالار رفتن هزینه این است که درآمد مهندسین مشاور بیشتر می‌شود برای همین است و برای اینکه بتوانیم این لایحه را بصورتی درآوریم که بتواند نظرات بزرگ رهبر عالیقدر مملکت ما را تأمین کند حتما در این لایحه باید پیشنهادهایی چه از ناحیه نمایندگان محترم و چه از ناحیه دولت بشود که امر نظارت را دقیق کنند و علاوه برآن امر ارجاع امر به مهندسین مشاور از طرف سازمانهای اجرائی و ارجاع امر از طرف مهندسین مشاور به پیمانکاران هم تحت ضوابط دقیق دربیاید امیدواریم این پیشنهادها اگر صحیحا داده شود مورد بررسی و تصویب قرار گیرد، از این لایحه آن نتیجه‌ای حاصل شود که رهبر مملکت درنظر داشتند والا فکر می‌کنم نتیجه معکوس بدست خواهد آمد. امیدواریم که همکاران محترم ما را با پیشنهادهای خودشان از این جهت یاری کنند (احسنت).
نایب رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه هست؟ آقای دکتر فروزین بفرمائید.
دکتر فروزین- رایست محترم مجلس شورای ملی همکاران محترم، بنده وظیفه خودم میدانم که به عرض همکاران محترم برسانم که یکی از لایح بسیار مهم که توسط دولت خدمتگزار آقای هویدا به ساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم شده است همین لایحه برنامه و بودجه کل کشور است. مادر موقع بررسی در این لایحه کمیسیون برنامه مرکب از نمایندگان اکثریت و اقلیت ساعت‌های متمادی نشستیم و درباره هریک از مواد این لایحه بررسی کردیم پیشنهادات دویتان عزیزمان در کمیسیون از صف اقلیت را که باید عرض کنم بسیاری از آنها با نهایت حسن نیت و علاقمندی به خوب اجرا شدن برنامه عمرانی پنجم داده شده بود قبول کردیم و حتی باید عرض کنم که کار این همکاری برای رسیدن به هدف بزرگ که اجرای برنامه پنجساله پنجم است بادوستان عزیز در صف اقلیت آن چنان بود که حتی بعضی از مواد را خواستیم که این دوستان و همکاران عزیز ما انشاء و تصحیح کنند وبنویسد و الحق لازم است که از ایشان تشکر کنم که با امکانات و احاطه حقوقی و قضائی و علمی که داشتند بسیاری از مواد را در جهت بهبود تصحیح کردند در موقعی که این پیشنهاد را رسیدگی می‌کردیم الحق کار ما از آنچه ریاست محترم مجلس شورای ملی فرمودند که نمایندگان مجلس لنقلاب فولتایم هستند گذشت و فراتر رفت چون فولتایم عبارت است از ۸ ساعت کارکردن در روز است و نه روزی ۱۰ یا ۱۱ ساعت کارکردن، بعضی اوقات حتی ما اگر یکی دو ساعت دیگر رئیس سختگیر کمیسیون برنامه اجازه نمی‌دادند ناهار بخوریم احیانا اگر ماه رمضان بود می‌توانستیم افطار کنیم چون بعضی روزها کمیسیون فرصت ناهار خوردن پیدا نمی‌کرد بنابراین باید عرض کنم که آنچه در این مدت طولانی باهمکاری تمام دوستان نسبت به اصلاح و بهتر کردن لایحه در کمیسیون می‌توانستیم کار کردیم ولی این شور اول لایحه است و مسلما ما می‌خواهیم و انتظار داریم و آرزو داریم و استقبال می‌کنیم که پیشنهادهای ارزنده دوستان را در صف اقلیت بپذیریم و می دانم این پیشنهادها در کمیسیون بررسی می‌شود و هدفش مسلما بهبود این سازمان و رسیدن به هدف نهائی یعنی اجرای برنامه پنجم است مسلما این پیشنهادات بسیار ثمر بخش خواهد بود و آقایان می‌توانند این پیشنهادها را بدهند که البته به کمیسیون خواهد رفت همچنین لازم است که راجع به بعضی موادی که دوست بسیار عزیزم آقای دکتر موسوی اشاره فرمودند توضیحاتی عرض کنم یکی از نکات بسیار مهم این لایحه که برای اولین بار در لوایح عمرانی انجام می‌شود عبارت است از این که تارهای برنامه عمرانی پنجم برپود یک برنامه دراز مدت دهساله یا بیشتر نهاده می‌شود یعنی از بیش رسیدن به یک هدف دور دو نظر گرفته می‌شود و برنامه‌های عمرانی براساس آنچه که هدف قرار گرفته شده است تنظیم می‌شود و این تابحال در سایر برنامه‌های عمرانی وجود نداشت من باید عرض کنم که در این لایحه که شاید لازم بشود بعد در مواد وقتی بحث بشود و من توضیح بدهم خیلی نکات اصیل و جالب نهفته شده است من قبول دارم که این سازمان همانطور که دوست عزیزم آقای دکتر موسوی گفتند عبارت است از برنامه ریزی عبارت است از تنظیم بودجه و عبارت است از نظارت اما ایشان پینهاد کردند که در متن لایحه نارسا است برای رساترکردن آن، برای روشنتر کردن آن مواد پیشنهاد بفرمایند که سازمان این نظارت را با دست بازتر به عمل آورده و مطالعه را که فرمودند براساس ضوابطی انجام بدهد و موظف باشد که از این مطالعات برای بهبود و متبلور شدن و سرعت برنامه استفاده کنند و بطور مسلم این را ما در کمیسیون بررسی می‌کنیم چون هدفمان این است که این لایحه هرچه بهتر و خوبتر تصویب بشود بنابراین پیشنهادهای منطقی را قبل خواهیم کرد دوست عزیزم دکتر موسوی به یک نکته اشاره کردند که در بعضی موارد آنچه را که در برنامه پیش بینی شده است باآنچه که انجام شده تطبیق نکرده و انجان نشده یعنی برنامه تا آن حدی که در نظر بوده به مرحله اجرا درنیامده و با ناکامیهایی مواجه بوده من قبول دارم آقای دکتر موسوی شما ملاحظه بفرمائید الان نزدیک به ۸۰ کشور برنامه‌های عمرانی انجام می‌شود من بخصوص راجع به برنامه‌های عمرانی بعضی از کشورها مطالعه کرده‌ام هیچ کشوری را در دنیا نمی‌توانید پیدا کنید که برنامه عمرانی آن صددرصد انجام شده باشد کشور کره، تایلند، هندوستان، پاکستان، سیلان، عراق، آرژانتین، برزیل، لهستان و حتی بعضی از کشورهایی مثل کشور فرانسه که یکی کشور پیشرفتهای است دلیلش هم خیلی واضح است وقتی که ما یک برنامه‌ای را طرح می‌کنیم یک برنامه را برای مدت طولانی طرح می‌کنیم برای ۵ سال آینده طرح می‌کنیم این برنامه مسلما با استفاده از شرایط متناسب زمان و مکان، استفاده از اعتباراتی که به موقع باید به برنامه برسد، استفاده از عوامل انسانی و نیز استفاده از نظارت دقیق و کامل به انجام می‌رسد ولی بسیار اتفاق افتاده است که در این ۶ عاملی که بنده عرض کردم یعنی ۶ عامل متغیر که البته اجرای برنامه‌های عمرانی تابع خیلی از عوامل متغیر دیگر هست ولی این ۶ عاملی که من خدمتتان عرض کردم چندتایش خیلی قابل تغییر است و این تغییرات که من برای اینکه جلوی اطاله کلام را بگیرم وارد آنها نمی‌شوم گاه باعث می‌شود که برنامه باوجودی که شرایط دیگرش متناسب است اما چون دوسه تا از این شرایط متناسب نیست نمی‌تواند آنطوریکه مورد نظر شما است و آنطوریکه شما دوست دارید انجام بشود و به مرحله اجرا دربیاید. راجع به شبکه‌های زیر سدها من قبول دارم این چیزی است که رهبر مملکت در فرمایشاتشان اشاره کردند هست و بوده اما لازم است یک چیز را درنظر بگیریم در زمانیکه آن سدهای عظیم ساخته می‌شد در آن زمان به عللی امکان این شبکه بندی‌ها هنوز وجود نداشت یکی اینکه پول به این وسعت دراختیار سازمان برنامه نبود یکی اینکه در آن روزها هدف این بود که آبها مهار بشود، جلوی سیلابها گرفته بشود و علل دیگر، اما الان بادرآمد بسیار زیادی که در اختیار دولت قرار می‌گیرد مسلم به این مسائل توجه خواهد شد. راجع به دستگاههای اجرائی مطالبی فرمودید جناب آقای دکتر موسوی دستگاههای اجرائی که در برنامه پنجم پیاده کردن این طرحها برعهده آنها گذاشته شده است من نمی‌گویم کاملا بدون عیب هستند ولی همان دستگاههای اجرائی هستند که در برنامه چهارم کارشان و همکاریشان بادولت و دستگاههای عمرانی طوری بود که توانست رشد اقتصادی ۱۲٪ را بما بدهد البته رسیدن به آن هدف بزرگ یعنی پاک شدن کوچکترین نقطه ضعف از دامن دستگاههای اجرائی هدف همه ما است و ما دوست داریم دستگاههای اجرائی ما صددرصد از هرعیبی مبری باشد ولی در هیچ جای دنیا نمی‌توانیم دستگاههای اجرائی پیدا کنیم که هیچ عیب نداشته باشند و صددرصد از صفات کامل انسانی از لحاظ وظیفه شناسی، کارائی، دقت، نوع دوستی و امثال اینها تشکیل شده باشد و در خیلی از کشورها مشکلاتی هست که بحثی نیست ولی باید ما بکوشیم هدف این باشد که دستگاههای اداری ما با مقایسه با دستگاههای اداری سایر کشورها در سطح جهانی از همه بهتر و پاکتر و مبری تر باشند و مسلم با انقلاب اداری که شاهنشاه درنطق تاریخی خود بدان اشاره کردند انشاء الله بدین هدف خواهیم رسید. راجع به مقاطعه کاران و مهندسین مشاور مطالبی فرمودند من لازم است که نظر دوست عزیزم جناب آقای دکتر موسوی را به یک کتاب جلب کنم سازمان برنامه براساس دستور و فرمانی که شاهنشاه صادر کردند رفت و مطالعه کرد و دید چرابعضی از طرحها گران تمام می‌شود و یاکندتر از آنچه که باید انجام می‌شود یک کتابی تهیه کرده این کتاب بدست من رسید مطالعه کردم حتما شما هم مطالعه کردید برای اولین بار من به یک نکته جالب در این کتاب برخورد کردم و آن این است که آمدند و طرحهائی بنام طرحهای سامون که مخفف سیستم اطلاعاتی مدیریت و نظارت هست که یک اداره بانام طولانی هست طرحهای سامون را تهیه کرده‌اند که در طرح سامون ۱۷ یعنی یکی از طرحهای این مطالعات تمام اطلاعات راجع به پیمانکاران راجع به مهندسین مشاور به تدریج به وسیله دستگاههای مختلف از سراسر کشور جمع آوری می‌شود در کدهای مخصوص به کامپیوتر داده می‌شود و بعد شما هروقت خواستید وضع کارائی و ارزش نیروی فی و انسانی یک پیمانکار و یک مهندس مشاور را بدست بیاورید با مراجعه به کامپیوتر به شما بطور دقیق گفته خواهد شد که وضع این مهندس مشاور چه هست و در آینده چه خواهد بود البته من عرض کنم که این کار را سازمان برنامه طوری ترتیب داده است که از پایان سال ۵۱ قابل بهره برداری است ملاحظه بفرمائید چه کار مهمی انجام شده است و این همان چیزی است که در خارج تبلیغ می‌کنند و می‌گویند بدون دخالت دست انجام می‌گیرد، این طبقه بندی و بررسی کارائی و نیروی فنی بدون دخالت دست تهیه خواهد شد، در نتیجه کامپیوتر طرف و جانب کسی را نمی‌گیرد، نه باکسی دوست و رفیق است و نه با کسی عداوت و دشمنی دارد، اطلاعی از او می‌خواهید اطلاع را خواهد داد و مسلما هم این اطلاعات را از این دستگاه بزرگ قبول خواهد کرد راجع به نظارت فرمودید این مسئله‌ای است که مورد توجه است، این پول برنامه و این اعتبار متعلق به فردفرد ملت ایرن است و بطور مسلم دولت آقای هویدا برای خرج کردن هردینار از این پول از حداکثر قدرت قانونی خود استفاده خواهد کرد که دیناری از این پول به هدر نرود و برای رفاه و سعادت ملت ایران خرج شود و این وظیفه دستگاه اجرائی است ما وقتی خودمان هم خانه‌ای می‌سازیم با چشم باز حتی کار مهندس مشاور را نظارت می کینم مسلما براساس آنچه که در لایحه ذکر شده وبعدا در مواد خواهید فرمود و پاسخ خواهید گرفت برای این مسئله نظارت ضوابطی وجود دارد و سازمان برنامه بصورت یک دستگاه متفکر و نظارت کننده باقدرت وسیع این وظیفه ملی و تاریخی خودش را انجام خواهد داد (احسنت).
نایب رئیس- در کلیات لایحه اول نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخساتند) تصویب شد. ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.
ماده ۱- تعریف اصلاحات مندرج در این قانون به قرار زیر است:
بند ۱- سازمان- منظور از سازمان، سازمان برنامه و بودجه است.
بند ۲- برنامه دراز مدت- منظور برنامه‌ای است که ضمن آن توسعه اقتصادی و اجتماعی برای یک دوره دهساله به عنوان راهنمای برنامه ریزی‌های پنجساله پیش بینی می‌شود.
بند ۳- برنامه عمرانی پنجساله- منظور برنامه جامعی است که برای مدت پنجسال تنظیم و به تصویب مجلسین می‌رسد و ضمن آن هدفها و سیاستهای توسعه اقتصای و اجتماعی طی همان مدت مشخص می‌شود. در این برنامه کلیه منابع مالی دولت و همچنین منابعی که از طرف شرکتهای دولتی و بخش خصوصی صرف عملیات عمرانی می‌گردد از یک طرف و اعتبارات جاری و عمرانی دولت و هزینه‌های عمرانی شرکتهای دولتی و بخش خصوصی از طرف دیگر جهت وصول به هدفهای مذکور پیش بینی می‌گردد.
بند ۴- برنامه سالانه- منظور برنامه عملیات اجرائی دولت است که سالانه تنظیم و همراه بودجه کل کشور تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد و ضمن آن در قالب هدفها و سیاستهای مندرج در برنامه عمرانی پنج ساله هدفهای مشخص و عملیات اجرائی سالانه هردستگاه اجرائی با اعتبار مربوط تعیین می‌شود.
بند ۵- بودجه عمومی دولت- منظور بودجه‌ای است که در آن برای اجرای برنامه سالانه منابع مالی لازم پیش بینی و اعتبارات جاری و عمرانی دستگاههای اجرائی تعیین می‌شود.
بند ۶- اعتبارات جاری- منظور مبالغی است که در برنامه عمرانی پنجساله بصورت کلی و در بودجه عمومی دولت به تفکیک جهت تأمین هزینه‌های جاری دولت و همچنین هزینه نگهداشت سطح فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی دولت پیش بینی می‌شود.
بند ۷- اعتبارات عمرانی- منظور اعتباراتی است که در برنامه پنج ساله بصورت کلی و در بودجه عمومی دولت به تفکیک جهت اجرای طرحهای عمرانی (اعتبارات عمرانی ثابت) و همچنین توسعه هزینه‌های جاری مربوط به برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی دولت (اعتبارات عمرانی غیرثابت) پیش بینی می‌شود.
بند ۸- عملیات اجرائی- منظور فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی دستگاههای اجرائی است که در برنامه سالانه مشخص می‌گردد.
بند ۹- فعالیتهای جاری- منظور یک سلسله عملیات و خدمات مشخص است که برای تحقق بخشیدن به هدفهای برنامه سالانه طی یکسال اجرا می‌شود و هزینه آن از محل اعتبارات جاری تأمین می‌گردد.
بند ۱۰- طرح عمرانی- منظور مجموعه عملیات و خدمات مشخصی است که براساس مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی یا اجتماعی که توسط دستگاه اجرائی انجام می‌شود طی مدت معین و بااعتبار معین برای تحقق بخشیدن به هدفهای برنامه عمرانی پنج ساله بصورت سرمایه گذاری ثابت شامل هزینه‌های غیرثابت وابسته در دوره مطالعه و اجرا و یا مطالعات اجرا می‌گردد و تمام یا قسمتی از هزینه‌های اجرای آن از محل اعتبارات عمرانی تأمین می‌شود و به نوع انتفاعی و مطالعاتی تقسیم می‌گردد.
- الف- طرح عمرانی انتفاعی- منظور طرحی است که در مدت معقولی پس از شروع به بهر برداری علاوه برتأمین هزینه‌های جاری و استهلاک سرمایه سود متناسبی به تبعیت از سیاست دولت را نیز عاید نماید.
- ب- طرح عمرانی غیرانتفاعی طرحی است که برای انجام برنامه‌های رفاه اجتماعی و عملیات زیربنائی و یا احداث ساختمان و تأسیسات جهت تسهیل کلیه وظایف دولت اجرا می‌گردد و هدف اصلی آن محصول درآمد نمی‌باشد.
- پ- طرح مطالعاتی- منظور طرحی است که براسس قرارداد بین سازمان و یا سایر دستگاههای اجرائی یا مؤسسات علمی و یا مطالعاتی متخصص برای بررسی خاصی اجرا می‌گردد.
بند ۱۱- دستگاه اجرائی- منظور وزارتخانه- نیروها و سازمانهای تابعه ارتش شاهنشاهی- استانداری یا فرمانداری کل- شهرداری ومؤسسه وابسته به شهرداری- مؤسسه دولتی- مؤسسه وابسته به دولت- شرکت دولتی- مؤسسه عمومی عام المنفعه و مؤسسه اعتباری تخصصی است که عهده دار اجرای قسمتی از برنامه سالانه بشود.
بند ۱۲- دستگاه مسئول بهره برداری- منظور دستگاهی است که پس از اجرا و تکمیل طرح عمرانی طبق قوانین ومقررات مربوط موظف به بهر برداری و نگهداری از آن می‌گردد. این دستگاه ممکن است همان دستگاه اجرا کننده طرح و یا دستگاه دیگری باشد.
بند ۱۳- اصطلاحاتی که در این قانون تعریف نشده است برطبق تعاریف مندرج در قانون محاسبات عمومی خواهد بود.
نایب رئیس- نسبت به ماده اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
محترما پیشنهاد می‌نماید در بند ۲ ماده ۱ کلمات «یک دوره دهساله» به کلمات «یک دوره طولانی» تغییر داده شود.
با تقدیم احترام- امان الله ریگی.
احتراما پیشنهاد می‌نماید در ماده یک لایحه قانون برنامه و بودجه کشرر.
دربند ۲ بجای برنامه دراز مدت جمله برنامه دهه یا ده ساله نوشته شود.
انوشیروانی.
محترما در مورد لایحه برنامه و بودجه کشور پیشنهاد می‌نماید:
۱- در بند ۶ ماده یک کلمه مبلغی به کلمه «اعتباری» اصلاح شود.
۲- جمله هیئت وزیران از سطر دوم ماده ۲ و تبصره مربوط صرف شده و جمله «رویس کل بانک مرکزی» بعد از اسامی وزرائی که عضو شورا هستند اضافه شود.
۳- در بند ۹ درسطر سوم پس از جمله بانک مرکزی ایران جمله «باتوجه به قوانین مربوط» اضافه شود.
۴- در سطر پنجم بند ۲ ماده ۴۷ بجای جمله «یا نمایندگان آنان» نوشته شود «با معاونین آنها».
با تقدیم احترام- حسن صائبی.
نایب رئیس- ماده دوم مطرح است قرائت می‌شود.
ماده ۲- به منظور هدایت و هم آهنگ کردن امور اقتصادی کشور شورائی از هیئت وزیران به ریاست نخست وزیر بشرح زیر بنام شورای اقتصاد تشکیل می‌شود:
وزیر دارائی.
وزیر اقتصاد.
وزیر کار و امور اجتماعی.
وزیر کشاورزی و منابع طبیعی.
وزیر تعاون و امور روستاها.
وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه.
یکی از وزیران مشاور به انتخاب نخست وزیر.
در جلسات شورا برحسب ضرورت سایر وزیران نیز شرکت خواهندکرد.
- تبصره- رئیس کل بانک مرکزی نیز عضویت این شورا را خواهد داشت.
نایب رئیس- در ماده دوم نظری نیست؟ آقای حکمت یزدی بفرمائید.
حکمت یزدی- محصور کردن امور همیشه به هیئت وزیران یا عده‌ای از وزراء کار غلطی است چرا برای اینکه صاحب نظرانی ما داریم که باید نظریه آنها را در امور سیاستهای اقتصادی و اجتماعی جلب بشود، کلمه اقتصادی، اجتماعی هم می‌خواهد، چون یک سلسه مسائلی هستند که اجتماعی است، اموری که در شورای اقتصاد پیش می‌آید صرفا مربوط به امور اقتصادی نیست بعضی مسائل هست که مربوط به امور اجتماعی است که باید اضافه بشود اما شما در مورد دستگاههای اجرائی در بند ۱۱ که مربوط به فرمانداری کل استانداران هست، به نظر بنده جزو شورای اقتصاد وزیر کشور هم باید باشد و او هم جلب نظری بشود دلیل دیگر که می گوئیم امور محصور نباشد به عده‌ای از وزراء این است که این وزراء چیزی را که راجع به مسائل اقتصادی و اجتماعی تصمیم می‌گیرند می‌برند در هیئت وزیران بنابراین، اینکه کار تازه‌ای نشده و باز با تغییر دوبت سیاستهای اقتصادی و اجتماعی عوض می‌شود و اگر امر محصور شد به وجود عده‌ای وزیر با آمدن وزرای دیگری سیاست اقتصادی و اجتماعی عوض می‌شود و این به مصلحت و صلاح نیست که سیاست اقتصای مدام دستخوش تغییر باشد در حالیکه ما عده‌ای از صاحب نظران وارد به امور اقتصادی و اجتماعی را اگر دعوت کنیم آنها نظراتی دارند فارغ از ان جهاتی که درگیر و بند دولت دارند و می‌توانند مسائل را مطرح کنند و با یک دید کلی تری به مسائل نگاه کنند این است که بنده پیشنهادی در این زمینه تهیه کرده‌ام در مورد اینکه باستی نظر صاحب نظران هم جلب شود که تقدیم خواهم کرد، به نظر من نباید بگذارید این مسئله عقده ایجاد کند چون همه جا ما می‌بینیم صاحب سهم وزیر، مجموع وزیر، صاحب طرح وزیر و این صحیح نیست. بگذارید از نیروی مردم هم استفاده بشود و از آنها دعوت بشود و نظرشان جلب بشود، عرض دیگری ندارم.
نایب رئیس- نظر دیگری در این ماده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
محترما پیشنهاد می‌شود در ماده ۲ لایحه قانون برنامه و بودجه هیئت وزیران در سطر دوم حذف و رئیس کل بانک مرکزی بر ردیف ماقبل آخر اضافه شود و لذا تبصره ماده مزبور حذف گردد.
با احترام دکتر بهزادی- دکتر نایبی.
محترما پیشنهاد می‌نماید در ماده ۲ قانون برنامه و بودجه کشور مربوط به ترکیب شورای اقتصاد رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اضافه شود.
با تقدیم احترامان - امان الله ریگی.
محترما پیشنهاد می‌نماید جمله زیر به تبصره ماده ۲ قانون برنامه و بودجه کشور اضافه شود:
«و متخصصان و کارشناسان دیگری به انتخاب نخست وزیر می‌توانند به عضویت شورا درآیند.»
باتقدیم احترام - هوشنگ شریفها.
پیشنهاد می‌شود در ماده ۲ در تعداد افراد عضو شورای عالی اقتصاد به عنوان نفر هشتم اضافه شود (رئیس کل بانک مرکزی) در مقبل تبصره ماده مزبور حذف گردد.
مصطفوی نائینی.
پیشنهاد می‌شود در ماده ۲ در تعداد افراد عضو شورای عالی اقتصاد به عنوان نفر هشتم اضافه شود (رئیس کل بانک مرکزی) و در مقابل تبصره ماده مزبور حذف گردد.
مصطفوی نائینی.
در ماده ۲ لایحه برامه و بودجه پیشنهاد می‌شود:
اولا بعد از کلمه اقتصادی کلمه اجتماعی اضاقه شود. ثانیا در ردیف اعضای شورا اسم وزیر کشور هم قید شود.
دکتر محمد حسین موسوی.
محترما
در خصوص لایحه قانون برنامه و بودجه کشور پیشنهادات زیر را تقدیم می‌دارد.
۱- نظر به اینکه در شرح وظایف شورای اقتصاد مندرجه در ماده ۳ بررسی خط مشی‌های اجتماعی نیز منظور شده بنابراین نام چنین شورائی باید منطبق با وظایف مندرجه باشد از این جهت در فصل دوم باید «شورای اقتصادی و اجتماعی»قید شود و به همین ترتیب در تمام مواردیکه شورای اقتصاد قید گردیده باید اصلاح شود.
۲- چون تشکیل چنین شورائی منحصرا وفق ماده ۲ لایحه از بین هیئت وزیران شکل کابینه کوچکی بخود می‌گیرد بنابراین معتقد به اصلاح ماده ۲ بشرح زیر می‌باشم.
ماده ۲- به منظور هدایت و هم آهنگ کردن امور اقتصادی و اجتماعی کشور شورائی از افراد زیر به ریاست نخست وزیر بنام شورای اقتصادی و اجتماعی تشکیل می‌شود.
۱- وزیر دارائی.
۲- مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران.
۳- وزیر اقتصاد.
۴- وزیر کار و امور اجتماعی.
۵- وزیر کشاورزی و منابع طبیعی.
۶- وزیر تعاون و امور روستاها.
۷- وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه.
۸- رویس کل بانک مرکزی.
۹- یکی از شخصیت اقتصادی به انتخاب نخست وزیر.
۳- با ترکیب اعضاء شورا از افراد فوق تبصره ذیل ماده ۲ زاید است و باید حذف شود.
دکتر سیدمحمدرضا تنکابنی.
نایب رئیس- ماده سوم قرائت می‌شود.
ماده ۳- شورای اقتصاد وظایف زیر را عهده دار خواهد بود:
۱- تعیین هدفهای کلی برنامه‌ای عمرانی کشور.
۲- بررسی خط مشیها و سیاستهای اقتصادی و اجتماعی جهت طرح در هیئت وزیران.
۳- اظهار نظر نسبت به برنامه‌های عمرانی جهت طرح در هیئت وزیران.
۴- تعیین خط مشی تنظیم بودجه کل کشور.
۵- بررسی بودجه کل کشور و متمم بودجه کل کشور برای طرح در هیئت وزیران.
۶- اتخاذ تصمیم درباره مسائلی که مسئولان دستگاههای اجرائی در زمینه اجرای طرحها و فعالیتها با آن مواجه و در شورا مطرح می‌نمایند.
۷- تصویب اصول، سیاستها و ضوابط مربوط به اعطای وام از محل اعتبارات عمرانی به مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی و سایر مؤسسات در بخش عمومی و شهرداریها به پیشنهاد وزارت دارائی و سازمان.
۸- تصویب اول، سیاستها و ضوابط مربوط به اعطای وام و یا مشارکت دولت در سرمایه گذاری مؤسسات خصوصی از طریق بانکها و مؤسسات اعتباری تخصصی به پیشنهاد وزارت دارائی و سازمان.
۹- تصویب اصول، سیاستها و ضوابط مربوط به اخذ وام و اعتبارات خارجی که توسط کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت دارائی، وزارت اقتصاد، سازمان و بانک مرکزی ایران تنظیم و پیشنهاد خواهد شد.
۱۰- بررسی و اظهار نظر نسبت به آئین نامه‌ها و مقررات مربوط به اجرای این قانون و قوانین برنامه‌های عمرانی پنج ساله که توسط سازمان تهیه می‌شود جهت طرح و تصویب در هیئت وزیران.
- تبصره- وظیفه دبیرخانه شورای اقتصاد را سازمان عهده دار خواهد بود.
نایب رئیس- در ماده سوم نظری نیست؟ آقای حکمت یزدی بفرمائید.
حکمت یزدی- در تأیید عرضی که راجع به کلمه اجتماعی در ماده دوم باید اضافه شود می‌بینیم که در ماده سه ذکر شده بررسی خط مشیها و سیاستهای اجتماعی پس چون کلمه اجتماعی داریم آنجا هم باید اضافه بشود از طرف دیگر بنده در بند ۴ متوجه نشدم چون از لحاظ عبارتی غلط است (تعیین خط مشی تنظیم بودجه کل کشور) این عبارت رسا نیست از لحاظ المعنی فی بطن شاعر شاید درست باشد ولی از لحاظ عبارت باید گویا باشد اینجا معلوم نیست تعیین خط مشی و بعدا تنظیم بودجه کل کشور، استدعا می‌کنم که در این مورد در کمیسیون دقت بفرمایند که اصلاح شود. (دکتر الموتی- پیشنهاد بفرمائید) بسیار خوب.
نایب رئیس- نظر دیگری در ماده سوم نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نمایم که جمله زیر به عنوان بند ۱۱ به ماده سوم اضافه شود:
«وظایفی که در سایر قوانین به هیئت عالی برنامه محول گردیده است در تاریخ تصویب این قانون به عهده شورای اقتصاد خواهد بود».
اکبر مسعودی.
پیشنهاد می نمیاید بند ۴ ماده ۳ بشرح زیر اصلاح شود:
۴- تعیین خط مشی برای تنظیم بودجه کل کشور پیشنهاد می‌نماید در ماده ۲ بعد از (امور اقتصادی) جمله و اجتماعی ذکر شود.
باتقدیم احترام - حکمت یزدی.
در ماده ۳ پیشنهاد می‌نماید:
در بندهای ۷ و۸ ماده ۳ بعد از پایان جمله و کلمه سازمان و «یا پیشنهاد حداقل ۴ نفر از اعضاء شورای اقتصادی و اجتماعی» اضافه شود.
تبصره ذیل ماده ۱۰ به این طریق اصلاح شود.
- تبصره- شورا دارای دبیرخانه‌ای است که سازمان عهده دار آن خواهد بود.
بند ۱۰ ماده ۳ بشرح زیر اصلاح شود.
۱۰- بررسی و تصویب آئین نامه‌ها و مقررات مربوطه به اجرای قانون و قوانین برنامه‌های عمرانی پنج ساله که توسط سازمان تهیه می‌شود. دکتر سید محمد رضا تنکابنی
نایب رئیس- ماده ۴ قرائت می‌شود.
ماده ۴- سازمان مؤسسه دولتی است که زیرنظر نخست وزیر اداره می‌شود و رئیس آن سمت وزیر مشاور را دارا خواهد بود.
نایب رئیس- در ماده چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
محترما پیشنهاد می‌نماید در بند ۴ ماده ۴ بعد از عبارت «به منظور تهیه و تنظیم بودجه» عبارت «متمم بودجه» اضافه شود.
با تقدیم احترام- دکتر سعید بهادری.
احتراما پیشنهاد می‌نماید در ماده ۴ قانون سازمان برنامه بعد از کلمه سازمان جمله «برنامه و بودجه» اضافه شود.
انوشیروانی.
نایب رئیس- ماده ۵ قرائت می‌شود.
ماده ۵- وظائف و اختیارات سزمان در زمینه برنامه ریزی- تنظیم بودجه و نظارت به قرار زیر است:
۱- تهیه برنامه دراز مدت با تیادل نظر با دستگاههای اجرائی و تسلیم آن به شورای اقتصاد.
۲- تهیه برنامه عمرانی پنج ساله طبق فصل چهارم این قانون.
۳- پیشنهاد خط مشیها و سیاستهای مربوط به بودجه کل کشور به شورای اقتصاد.
۴- تهیه و تنظیم بودجه کل کشور.
۵- نظارت مستمر براجرای برنامه سالنه طبق مفاد فصل نهم این قانون.
۶- هماهنگ نمودن روشها و برنامه‌های آماری کشور.
۷- ارزشیابی کارآئی و عملکرد دستگاههای اجرائی کشوری و گزارش آن به نخست وزیر.
۸- بررسی گزارشها و مسائلی که در شورای اقتصاد مطرح می‌شود.
نایب رئیس- در ماده پنجم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
در ماده ۵ پیشنهاد می‌نماید.
بند ۹ و ۱۰ بشرح آتی به عنوان وظائف و اختیارات سازمان به ماده ۵ اضافه شود.
۹- تصویب ائین نامه‌های مربوط به تعیین معیارها و استانداردها و همچنین صول کلی و شرایط عمومی قراردادها مربوط به طرحهای عمرانی.
۱۰- پیشنهاد تحصیل وام خارجی به دولت جهت اجرای طرحهای عمرانی و انتفاعی. دکتر سیدمحمدرضا تنکابنی
محترما پیشنهاد می‌نماید بند ۶ ماده ۵ به این شکل کامل شود.
۶- بازرسی عملیات ارزشیابی کارائی.
دکتر فروزین.
پیشنهاد می‌کنم قبل از بند یک ماده ۵ این بند اضافه شود.
۱- انجام مطالعات و بررسی‌های اقتصادی و اجتماعی به منظور برنامه ریزی و تنظیم بودجه و تهیه گزارشهای اقتصادی و اجتماعی.
با تقدیم احترامات- دکتر فروزین.
باکمال احترام پیشنهاد می‌نماید که در ماده ۵ قانون برنامه و بودجه کشور و در بند ۳ آن ماده بعد از جمله خط مشیها جمله «هرگونه تغییر و اصلاحی که در برنامه‌ها لازم باشد» اضافه شود.
باتقدیم و احترامات- مهندس عباس زاهدی.
درماده ۵ لایحه برنامه و بودجه پیشنهاد می‌شود.
۱- دربند ۵ عبارت «برنامه سالانه» بشود «برنامه‌ها».
۲- در بند ۷ بعد از کلمه «عملکرد» قید شود «کارمندان و خود».
۳- به آخر ماده بندی اضافه شود بشرح زیر:
«مطالعه مستمر در کلیه اموری که توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور و تهیه برنامه‌های ممکلتی بررسی و مطالعه درباره آنها را ایجاد می‌کند».
بااحترام – دکتر محمدحسین موسوی.
نایب رئیس- ماده ۶ قرائت می‌شود.
ماده ۶- معاونان سازمان به پیشنهاد رئیس سازمان و موافقت نخست وزیر به موجب فرمان همایونی منصوب می‌شوند و مشمول مقررات مربوط به معاونان وزارتخانه‌ها می‌باشند.
نایب رئیس- در ماده ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۷ قرائت می‌شود.
ماده ۷- سازمان باید قبل از پایان هردوره برنامه عمرانی پنج ساله برنامه دوره بعد رابراساس پیشنهادهای دستگاههای اجرائی و مطالعات خود و تلفیق آنها بادرنظر گرفتن اولویت‌ها تهیه و به شورای اقتصادی تسلیم نماید تا پس از بررسی و تأیید برای طرح در هیئت وزیران ارسال دارد.
نایب رئیس- در ماده ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
در ماده ۷ پیشنهاد می‌نماید. در ماده ۷ بعد از
دستگاههای اجرائی «و نمایندگان مجلسین» اضافه شود.
دکتر سید محمد رضا تنکابنی.
محترما پیشنهاد می‌شود در ماده ۷ قانون برنامه و بودجه جمله (باتوجه به نظرات انجمنهای شهر و شهرستان و استان) پس از جمله (دستگاههای اجرائی) اضافه شود.
بااحترام دکتر بهزادی- دکتر نایبی.
نایب رئیس- ماده هشت قرائت می‌شود.
ماده ۸- دولت باید حداقل شش ماه قبل از پایان هردوره برنامه لایحه برنامه دوره بعد را جهت تصویب به مجلس تقدیم نماید.
نایب رئیس- در ماده ۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
محترما پیشنهاد می‌نماید در ماده ۸ بعد از عبارت «شش ماه قبل از پایان هردوره» کلمه «برنامه» حذف و عبارت «لایحه برنامه عمرانی پنجساله» اضافه و بعد از عبارت «جهت تصویب» کلمه «مجلس» به کلمه «مجلسین» اصلاح شود.
با تقدیم احترام- دکتر سعید بهادری.
ماده ۹- برنامه‌های عملیات اجرائی بخشهای مختلف شامل نوع و حجم عملیات و اعتبارات مربوط در قالب برنامه عمرانی فوق به تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد رسید.
نایب رئیس- در ماده ۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد). پیشنهادی هم نرسیده ماده ۱۰ قرائت می‌شود.
ماده ۱۰- به منظور تبادل نظر در تهیه برنامه‌های عمرانی و ایجاد هم آهنگی در عملیات دستگاههای اجرائی و همچنین ایجاد هم آهنگی بین مؤسسات عمومی و بخش خصوصی و تطبیق برنامه‌ها با احتیاجات مناطق مختلف کشور سازمان کمیته هائی بنام کمیته‌های مشترک برنامه ریزی با دستگاههای اجرائی تشکیل خواهد دد.
نایب رئیس- در ماده ۱۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۱۱ قرائت می‌شود.
ماده ۱۱- بودجه کل کشور طبق مقررات قانون محاسبات عمومی و با رعایت مقررات این قانون تهیه می‌شود.
نایب رئیس- در ماده ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۱۲ قرائت می‌شود.
ماده ۱۲- اعتبارات طرحهای عمرانی در قالب برنامه‌های اجرائی همراه با اعتیارات جاری دستگاههای اجرائی در بودجه کل کشور منظور و برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
نایب رئیس- در ماده ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۱۳ قرائت می‌شود.
ماده ۱۳- کلیه دستگاههای اجرائی مکلفند برنامه سالانه و بودجه سال بعد خود را همراه با اعتبارات جاری و عمرانی مورد نیاز طبق دستور العمل تهیه بودجه به سازمان ارسال دارند.
نایب رئیس- در ماده ۱۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود: در لایحه برنامه و بودجه در ماده ۱۳ بعد از کلمه «اجرائی» کلمه «دولتی» اضافه شود.
دکتر محمد حسین موسوی.
نایب رئیس- ماده ۱۴ قرائت می‌شود.
ماده ۱۴- بودجه و برنامه سالانه شامل فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی پیشنهادی دستگاههای وابسته به هریک از وزارتخانه‌ها باید قبل از ارسال به سازمان برحسب مورد به تأیید وزیر مربط یا مجمع عمومی و یا بالاترین مسئول دستگاه رسیده باشد.
نایب رئیس- در ماده ۱۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۱۵ قرائت می‌شود.
ماده ۱۵- اعتبارات طرحهای عمرانی مربوط به هر استان و فرمانداری کل که جنبه ناحیه‌ای دارد سالانه در بودجه کل کشور تحت عنوان خاص منظور و در اختیار هریک از استانداران یا فرمانداران کل گذاشته خواهد شد تا طبق برنامه سالانه به مصرف برسانند.
- تبصره- سازمان موظف است آئین نامه مربوط به تهیه و تنظیم و اجرای طرحهای عمرانی موضوع این ماده را شامل نحوه مشارکت انجمنهای استان و شهرستان و تفویض اختیار از طرف وزارتخانه‌ها به استانداران و فرمانداران کل و همکاری با آنها و نظارت براجرای آن را تهیه و جهت تصویب به هیئت وزیران تسلیم نماید.
نایب رئیس- درماده ۱۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
باکمال احترام پیشنهاد می‌نماید در تبصره ماده ۱۵ قانون برنامه و بودجه کشور بعد از جمله نظارت و اجرای آن را جمله «بارعایت ماده ۳۴ این قانون» اضافه گردد.
باتقدیم احترامات - مهندس عباس زاهدی.
محترما پیشنهاد می‌نماید که در تبصره ماده ۱۵ قانون برنامه و بودجه جمله (به کمیسیونهای ذیربط مجلسین) پس از کلمه تصویب اضافه و جمله (هیئت وزیران) حذف شود.
بااحترام دکتر بهزادی - دکتر نایبی.
نایب رئیس- ماده ۱۶ قرائت می‌شود.
ماده ۱۶- دولت به تدریج مقدمات استانی کردن آن قسمت از اعتبارات جاری را که قابل تفکیک به استانها و فرمانداریهای کل می‌باشد فراهم خواهد نمود به نحوی که تا پایان برنامه پنجم اعتبارات مزبور به تفکیک هر استان و فرمانداری کل در بودجه کل کشور منعکس شود.
نایب رئیس- در ماده ۱۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۱۷ قرائت می‌شود.
ماده ۱۷- به منظور تلفیق و همآهنگ نمودن سرمایه گذاری در بخش دولتی شرکتهای دولتی که از محل منابع داخلی خود اقدام به سرمایه گذاری جهت احداث ساختمان یا ایجاد تأسیسات و تجهیزات جدید و یا توسعه می‌نمایند و کل مبلغ سرمایه گذاری سالانه آنها از محل منابع مالی داخلی خود مجموعا از پنجاه میلیون ریال تجاوز می‌کند مکلفند هرسال در موقع تنظیم بودجه کل کشور برنامه سرمایه گذاری سال بعد خود را جهت تلفیق و هم اهنگ نمودن با سایر عملیات عمرانی دولت به سازمان ارسال نمایند.
برنامه پیشنهادی شرکت را سازمان بررسی و نظر خود را نسبت نماینده صاحبان سهام یا به عنوان دیگر در مجامع عمومی و یا شوراهای شرکتها عضویت دارند موظفند نظر سازمان را در تصویب بودجه دستگاه رعایت نمایند.
نایب رئیس- در ماده ۱۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترما پیشنهاد می‌نماید در آخر ماده ۱۷ بعد از عبارت «هرگونه اقدام از طرف شرکت نسبت به اجرای طرحهای سرمایه گذاری موکول به تأیید».
عبارت «برنامه ارائه شده به سازمان» حذف و عبارت «شورای اقتصاد» اضافه شود.
با تقدیم احترام- دکتر سعید بهادری.
محترما پیشنهاد می‌نماید که در سطر آخر ماده ۱۷ قبل از تبصره جمله «مزبور توسط» به قبل از کلمه سازمان اضافه شود.
باتقدیم احترام- جندقی.
نایب رئیس- ماده ۱۸ قرائت می‌شود.
ماده ۱۸- سازمان پس از انجام رسیدگیهای لزم و تلفیق و هماهنگ نمودن پیشنهادهای دستگاههای اجرائی در مورد فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی لایحه بودجه کل کشور را با رعایت ماده ۲۶ قانون محاسبات عمومی تنظیم خواهد نمود.
نایب رئیس- در ماده ۱۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۱۹ قرائت می‌شود.
ماده ۱۹- بودجه مصوب از طرف نخست وزیر به کلیه دستگاههای اجرائی جهت اجرا ابلاغ خواهد شد.
در اجرای بودجه دستگاه اجرائی مکلف است بر اساس شرح فعالیتها و طرحها که بین دستگاه و سازمان مورد توافق واقع شده است در حدود اعتبارات مصوب عمل نماید.
نایب رئیس- در ماده ۱۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۲۰ قرائت می‌شود.
ماده ۲۰- در مورد طرحهای عمرانی که مدت اجرای آنها از یکسال مالی تجاوز می‌کند اعتبار مورد نیاز تا پایان کار به تفکیک سالانه در اولین بودجه سال که طرح مزبور در آن منظور می‌گردد تعیین و همراه با بودجه کل کشور به تصویب می‌رسد و دستگاه اجرائی مجاز به تأمین اعتبار و تعهد درباره کلیه مبلغ طرح با رعایت اعتبارات سالانه تفکیک شده می‌باشد.
- تبصره ۱- روش فوق در مورد طرحهای عمرانی که مدت اجرای آنها از دوره برنامه عمرانی پنجساله تجاوز نماید نیز قابل اجرا خواهد بود.
- تبصره ۲- چنانچه در مورد برخی از طرحها تعیین مبلغ اعتبار مورد نیاز برای تکمیل طرح در سالهای بعد در موقع تهیه پیشنهادهای بودجه سال از طرف دستگاه اجرائی مقدور نباشد تغییر طرح و برنامه اجرائی به تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین و تأمین اعتبار و اصلاح و تغییر بودجه موکول به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی است و قبول هرگونه تعهد مالی از طرف دستگاههای اجرائی برای سالهای بعد موکول به تحصیل این مجوز خواهد بود.
نایب رئیس- در ماده ۲۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصره ۲ ماده ۲۰ بشرح ذیل اصلاح شود.
- تبصره ۲- چنانچه در مورد برخی از طرحها در موقع اولین بودجه سال که طرحی در ان منظور می‌گردد تعیین مبلغ اعتبار مورد نیاز برای تکمیل آن طرح در سالهای بعد از طرف دستگاه اجرائی مقدور نباشد تصویب و تغییر طرح و برنامه با کمیسیونهای برنامه مجلسین و تأمین اعتبار و اصلاح و تغییر بودجه موکول به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی است و قبول هرگونه تعهد مالی از طرف دستگاههای اجرائی برای سالهای بعد موکول به تحصیل این مجوز خواهد بود.
باتقدیم احترامات - دکتر فروزین.
نایب رئیس- ماده ۲۱ قرائت می‌شود.
ماده ۲۱- مسئولیت و تهیه و اجرای طرحهای عمرانی با دستگاههای اجرائی و اجرای طرحهای عمرانی از نظر مقررات استخدامی و مالی و معاملاتی تابع مفاد این قانون و سایر قوانین و مقررات عمومی دولت خواهد بود.
در مورد طرحهای انتفاعی درصورتیکه دستگاه اجرائی دارای مقررات مالی و معاملاتی و استخدامی خاص خود باشد و همچنین در مورد طرحهای عمرانی مربوط به مؤسسات عام المنفعه هیئت وزیران می‌تواند اجازه دهد که اجرای طرحها طبق مقررات خاص دستگاه صورت گیرد.
- تبصره- چنانچه در مورد تشخیص انتفاعی یاغیرانتفاعی بودن طرح اختلاف نظر بین سازمان و دستگاه اجرائی بروز نماید اتخاذ تصمیم نهائی باشورای اقتصادی خواهد بود.
نایب رئیس- در ماده ۲۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم در ماده ۲۱ لایحه برنامه و بودجه کشور سه سطر آخر به این صورت اصلاح شود.
«در مورد طرحهای عمرانی مربوط به مؤسسات عام المنفعه اجرای طرحها طبق مقررات خاص تشریفات مذکور انجام می‌پذیرد».
خطیبی.
محترما پیشنهاد می‌نماید که در لایحه قانون سازمان برنامه و بودجه کشور در فصل ششم ماده ۲۱ بعداز کلمه عام المنفعه کلمه و غیرانتفاعی اضافه شود.
باتقدیم احترامات- دکتر رشید یاسمی.
نایب رئیس- ماده ۲۲ قرائت می‌شود.
ماده ۲۲- تشخیص صلاحیت و طبقه بندی مهندسین مشاور و پیمانکاران توسط سازمان براساس آئین نامه مصوب هیئت وزیران صورت خواهد گرفت و بطور مرتب تجدیدنظر خواهد شد.
ارجاع کار به مهندسین مشاور و پیمانکاران توسط دستگاه اجرائی انجام می‌گیرد.
تعیین برنده مناقصه براساس آئین نامه مصوب هیئت وزیران خواهد بود.
- تبصره- ارجاع کار از طرف دستگاه اجرائی به مؤسسات علمی و یا تخصصی جهت اجرای طرحهای مطالعاتی باید با تأیید سازمان باشد و انعقاد قرارداد مربوط نیز به تأیید سازمان خواهد بود.
نایب رئیس- ماده ۲۲ مطرح است آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور- وقتی لایحه سازمان برنامه و بودجه به مجلس تقدیم شد و این لایحه را مطالعه می‌کردم شخصا به این نتیجه رسیدم که تجربیات چهار برنامه گذشته دولت را متوجه این امر کرده است که از سازمان برنامه همان وظیفه‌ای را بخواهد که منطقا در حدسازمان برنامه است نه مداخله در کار اجرائی، نه کوتاهی در کار برنامه ریزی دیدم این لایحه با ایراداتی که داشت بر اساس این هدف تقدیم شده است در کمیسیون نظراتی دادیم پیشنهاداتی کردیم قسمتی از پیشنهادات ما پذیرفته شد ایراداتی باقی ماند که همکاران من در مواد قبلی عنوان کردند آنچه برای من اسباب تعجب بود گنجاندن این ماده در چنین لایحه‌ای است سازمانی که همه اختیارات اجرائی را از دست می‌دهد و برای او سه وظیفه تهیه طرحها، مطالعه برای تهیه طرحها مطالعه برنامه، تهیه بودجه تنظیم طرحها و بالاخره نظارت باقی می‌ماند به چه کیفیت و باچه وسیله و با داشتن چه اطلاعات و چه امکانی طبقه بندی و تشخیص صلاحیت مهندسین مشاور و پیمانکاران را برای خودش باقی گذاشته به نظر من این ماده با اصلی که در ماده قبلی در سطر اول عنوان می‌کند که مسئولیت تهیه و اجرای طرحهای عمرانی با دستگاههای اجرائی است یک تضادی دارد یک لوث مسئولیت خواهد شد که دستگاه اجرائی که پیمانکارش را براساس تشخیص صلاحیت سازمان انتخاب کرده باشد بعد جوابگوی خوبی و بدی کار آن پیمانکار در قبال سازمان نخواهد بود بنظر من سازمان نه تنها بعد از این امکانی برای تشخیص صلاحیت ندارد و دستگاهی برای انجام وظیفه برایش باقی نمی‌ماند بلکه اصولا قبول چنین مسئولیتی لازمه دارد بالوث مسئولیت انجام صحیح کارها بین دستگاه اجرائی و سزمان چون وقتی یک کاری براثر نظارت شما گفته می‌شود که خراب انجام شده است بلافاصله به شما می‌گویند این همان مهندس نظاری است که خود شما صلاحیتش را به ما اعلام کردید این همان پیمانکاری است که شما برای او طبقه بندی داید و صلاحیت اورا تشخیص دادید بنابراین ما با قبول نظرات شما در عیب و نقص کارها مسئولیتی نمی‌توانیم داشته باشیم بخصوص که باید یک سابقه تلخی خدمت شما آقای دکتر مجیدی عرض کنم که این طبقه بندی و این درجه بندی در دستگاه سازمان برنامه در هشت سال گذشته انطوریکه دفترچه‌ها و کتابچه‌هایی که بنده هرسال از این سازمان گرفته و دیده‌ام براساس دقت و مراقبت و نظارت و ارزش یابی و نتیجه گیری و تحت یک ضابطه تلخی را به شما عرض می‌کنم ولی فکر می‌کنم بزرگترین عامل همکاری در پیشبرد برنامه‌های پنجسال آینده که آرزوهای یک ملتی است بیان نواقصی است که در گذشته بود و هرکسی از بیان چنین حقایقی خودداری کند ولو اینکه بضرر شخصی اش باشد به نظر من وظیفه اش را آنطور که باید و شاید انجام نداده و بطور قطع من هم معتقدم کارهای عمرانی راهسازی، سدسازی، حفاری، لوله کشی و لمثال اینها باید وسیله پیمانکاران انجام شود من هم معتقدم بین آنها مردمان خوب زیاد هستند ولی شما هم قبل کنید که در میان این طبقه افراد فرصت طلب و استفاده جو هم زیاد هستند شمائی که در سه سال پیش خودتان از لیست سیاه مقاطعه کاران صحبت می‌کردید ولی وقتی بنده سؤال کردم با اینکه این لیست در جیب یکی از همکاران بود گفت می‌خواهد پشت این تریبون بخوانم جوابی به سؤال بنده داده نشد جناب آقای دکتر مجیدی آنچه مسلم است پیمانکاری شرکتهای مهندسی مشاور نه امتیاز خاص و نه حالت انحصاری باید داشته باشد طبقه جوانان ما در داخل و خارج مملکت تحصیلات عالیه می‌کنند شما این طبقه تحصیلکرده را با این طبقه بندی بااین درجه بندی که با کمال تأسف باید عرض کنم که توی بازار سیاه سرقفلی دارد این سرقفلی مال چیست خود شما آدم اقتصادی هستید چظور می‌شود که یک اسم شرکت خشک و خالی بایکی دوتا اطاق و یک درجه بندی از طرف شما یک سرقفلی توی کارش داشته باشد این را باید بروید بپرسید ببینید عیب کار را تشخیص بدهید شما که حسن نیت دارید جلوی این مسائل را بگیرید (انوشیروانی- تجدید نظر می‌شود سازمان باید اختیار داشته باشد) خطاب من به دولت است و نحوه این کار جناب آقای دکتر مجیدی در اینجا که تشریف دارند وزیر مشاور کابینه هستند و هنوز لایحه سازمان برنامه و بودجه جناب انوشیروانی به تصویب نرسیده است ناگریز بنده به دو وزیر مشاور محترم به عنوان نمایندگان دولت طرف خطاب هستم به نظر من از نظر توزیع عادلانه درآمد ازنظر آنکه درآمدهای بادآورده و سرشار باایجاد قدرتهای خرید کاذبه و اضافی برای طبقات دیگر ایجاد زحمت و موجب گرانی و افزایش قیمتها نشود به شما عرض می‌کنم به هر ترتیبی که آئین نامه می‌خواهید بنویسید بایستی براساس ضوابطی باشد که جوانهای تحصیل کرده مملکت ما با حمایت دستگاههای دولت با ایجاد سیاستهای صحیح از نظر این بهانه جوئیها که فلان شرکت ماشین آلات دارد، آقا یک شرکت ماشین آلات بوجود بیاورید، بصورت تعاونی آن وقت هرمهندسی برای کارش اجاره می‌کند و همه می‌شوند صاحب ماشین آلات این بهانه‌ها موجب یک حالت انحصاری برای کارهای دولتی نباشد بنده معتقدم کارها را تا آنجائیکه ز جنبه‌های فنی امکان دارد تجزیه کنید کوچک کنید و به نیروی تحصیلکرده بیشتری واگذار کنید هم سرعت در نتیجه کار بیشتر خواهد شد و هم طبقه کثیری تجربیاتشان تحصیلاتشان در مسیر کارآزاد و در بخش آزاد به نفع مملکت بکار خواهد افتاد و از آن اصل تلخ تمایل و الزام به پشت میزنشینی و نوکری دولت تاحدی به این ترتیب جلوگیری خواهد شد شما باادامه رویه گذشته یابااصول کتابچاه هائی که هرسال چاپ شده و همان صورتهای سال قبل است نباید اجازه بدهید که مهندسین تحصیلکرده مملکت مابرگردند و نوکر کم از خودی بشوند فرد تحصیلکرده‌ای بیاید بالاجبار حقوق بگیر آدمی بشود که این تحصیلکرده برای او حق حکومت بخودش و حق ریاست و اربابی به خودش قائل نیست و یکی از ریشه‌های نارضائی که شما خدای نکرده اگر بین طبقه تحصیلکرده مملکت پیدا بکنید و ببینید مستقیما بسراغ اجرای این مطلب درگذشته و وظیفه‌ای که در آینده دارید بروید من به شما عرض می‌کنم برای شرکت طبقه تحصیلکرده در رشته‌های تکنولوژی در مهندسی ساختمانی در لوله کشی درراه آهن به هر ترتیب راهی باز کنید این طبقه موجبات رضایتشان فراهم خواهد شد بنابراین استدعای من از جنابعالی به عنوان وزیر مشاور که در آینده مسئولیت سازمان برنامه و بودجه را به عهده خواهید داشت براساس مژده‌ای که مخبر کمیسیون جناب دکتر فروزین همکار بسیار ارزنده ما دادند و فرمودند که سازمانی بنام سامون اطلاعاتی جمع آوری کرده و کامپیوتر داده انشاء الله اطلاعات سالم و صحیح جمع آوری شده باشد و دور از رابطه و براساس ضابطه باشد چون ماشین درست جواب می‌دهد ولی با آن چیزی که ما بهش می‌دهیم در هرحال از مژده‌ای که دادید خیلی خوشحال شدم چون نشان دهنده آن است که برای سازمان چنانچه مقرراتی ضوابطی، اصولی برای طبقه بندی مهندسین مشاور و پیمانکاران درنظر بگیرد و بخواهد باتجدید نظر در این صف غیرقابل نفوذ برنامه پنجساله پنجم را با نیروی جوانتر افراد موجه و کنار گداشتن عناصر ناباب و ناصالح از میان صورتهای گذشته شروع کنید مانعی در کارش نیست چون کامپیوتر برق آسا جواب می‌دهد و به مجرد اینکه چنین اطلاعاتی را بخواهیم دراختیار خواهد گذاشت و من آرزو دارم که از اول سال ۵۲ کارهای برنامه پنجم براساس تجدیدنظر صحیح و منطقی در طبقه مهندسین مشاور و پیمانکاران به این طبقه از افراد ارجاع بشود مسئله دیگری که ضرورت داشت دراینجا عرض کنم در کمیسیون هم عرض کردن بااینکه مورد توجهتان قرار گرفت در مصوبه کمیسیون ندیدم ما در مملکتمان بضرورت زمان به لحاظ اطمینان در دیماه ۱۳۳۷ قانونی بنام منع مداخله گذراندیم فلسفه این قانون چه بود؟ فلسفه این قانون جلوگیری از استفاده در نتیجه رابطه نزدیکی، بستگی، دوستی، آشنائی و شرکت بود این قانون در مورد تنها طبقه‌ای که واقعا اجرا شده چون طبقه‌ای هستند مردمانی هستند که خودشان تصویب کننده قانون هستند و به حق احترام به قانون می‌گذارند نمایندگان مجلسین هستند که بنده در سه دوره اخیر لااقل دربین آنها اطلاعی از عملی خلاف این قانون ندیدم اما خوب وقتی باچنین فلسفه‌ای قانون منع مداخله را قبول می‌کنم شما بین مهندسین مشاور و پیمانکار چطور این قانون را پیاده می‌کنید در آنجا که منفعت شخصی استفاده جوئی خدای نکرده سوء استفاده از نظر ارتباط، شرکت، نزدیکی، سببی و نسبی، دوستی خیلی بیشتر است به همین جهت بنده در این زمینه پیشنهادی تهیه کرده‌ام که بین مهندسین مشاور و پیمانکار در مورد هردو طرف این قانون حاکم باشد یعنی مهندسین مشاور هرطرح، به منزله مدیر آن طرح در دستگاه اجرائی به جساب بیاید و پیمانکار رابطه اش با مهندس مشاور همان رابطه‌ای باشد که بامدیر دستگاه حق ندارد آنطور رابطه داشته باشد بنابراین در این ماده تقاضا دارم باتوضیحاتی که عرض شد با اهمیتی که توجه به این عرایض و دقت دراین مطالب برای بهتر اجرا شدن برنامه پنجم ما دارد با تأثیر فوق العاده‌ای که دقت در این مسئله در افکار عمومی و طبقه جوان و تحصیلکرده ما دارد استدعا می‌کنم در تنظیم و تدوین مقررات و اساسی که باید پایه کار طبقه بندی قرار گیرد به این نکات دقت بفرمائید تاآنجا که امکان دارد کارها را تجزیه بفرمائید تاجائیکه امکان دارد عده بیشتری را در این جهات و فعالیت برای ساختن ایران آینده شرکت بدهید تا آنجا که امکان دارد سد انحصارات و امتیازات را بشکنید انشاءالله باین اقدامات توفیق اجرائی برنامه پنجم بیش از آنچه که تصور می فرمائید تضمین خواهد شد (احسنت).
نایب رئیس- آقای مهندس احتشام شهیدی بفرمائید.
مهندس احتشام شهیدی- همکار محترم آقای فرهادپور تذکرات اصولی دادند که واقعا بجا بود اینکه کارهای اجرائی از وظایف سازمان برنامه خارج شده یکی از بهترین تغییراتی بود که دولت در وظایف سازمان برنامه داد ولی وظایف اجرائی با تشخیص صلاحیت پیمانکاران بسیار تفاوت دارد زیرا صلاحیت پیمانکاران که تشخیص می‌شود برای یک دستگاه بخصوصی نیست مثلا برای کارهای ساختمانی، شهرداریها، وزارت کشور، وزارت تعاون، وزارت آبادانی و مسکن و سایر دستگاهها پیمانکاران را دعوت می‌کنند اگر قرار براین باشد که هر وزارتخانه و دستگاهی جداگانه طبقه بندی پیدا بکند برای تشخیص پیمانکار مغایرت ایجاد می‌شود. یک وزارتخانه برای انجام کارهای تأسیساتی دسته‌ای را صلاحیتدار می‌شناسد یک وزارتخانه بدون صلاحیت می‌شناسد بنابراین برای کارها یک مغایرتهائی در دستگاههای دولتی ایجاد می‌شود همان بهتر است که در مملکت یک دستگاه بخصوص این صلاحیت‌ها را بشناسد تااین مغایرت‌ها ایجاد نشود ثانیا مسئله لوث مسئولیت‌ها مطرح شد اینجا مثلا پیمانکار ساختمانی هفتاد، هشتاد درصد صلاحیت دارد اما یک دستگاه اجرائی مثل آبادانی و مسکن خودش پیمانکارانی که در صلاحیت آنها شک ندارد، پیمانکارانی که سابقه دارند تجربیاتی دارند آزمودگی دارند بنابراین مسئولیت لوث نشده بلکه خودش انتخاب کرده از بین سیصد پیمانکاری که صلاحیتشان در سازمان برنامه تشخیص شده اما صلاحیت نه براساس روابطی که فرمودند تشخیص می‌گردد بلکه ضوابط بسیاری در سازمان برنامه برقرار است منجمله از ضوابطی که بنده در ذهنم اماده است و عرض می‌کنم تعداد مهندسین یک شرکت اعم از تعداد کادر فنی و مهندسین یک شرکت اعم از مهندسین مشاور و پیمانکار و حجم سابقه کار او که چندسال و چه کارهائی را با چند میلیون سرمایه انجام داده مثلا فلان شرکت درکار بخصوص تأسیساتی برق و ساختمان و گاز و غیرذلک چند میلیون تومان تابحال کار انجام داده اینها مطرح می‌شود. برای احراز صلاحیت و تشخیص صلاحیت بهر حال بنده این توضیحاتی که عرض کردم فکر می‌کنم قانع کننده باشد و خیال فوق العاده افزایش پیدا کرده چه از نظر تعداد مهندسین مشاور و چه از نظر پیمانکاران درجه ۱و۲و۳و۴ این برنامه تعداد بیشتری از صلاحیتداران را و کادر فنی را در این امر دخالت خواهد داد و هیچ کس بیکار نخواهد ماند اضافه می‌کنم پیمانکار بیکار بسیار کم است و مهندس بیکار حتی یکنفر هم پیدا نمی‌شود و بحمداله همه مشغول کار هستند باتوجه به حجم کارهای ساختمانی مملکت، خیلی متشکرم.
نایب رئیس- پیشنهادهای رسیده در ماده ۲۲ قرائت می‌شود.
ضمن تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید قسمت آخر ماده ۲۲ بشرح ذیل اصلاح شود:
ارجاع کار به مهندسین مشاور و پیمانکاران، و تعیین برنده مناقصه براساس آئین نامه به تصویب هیئت وزیران توسط دستگاه اجرائی انجام می‌گیرد.
انوشیروانی.
ضمن تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید در ماده ۲۲ بعد از جمله صورت خواهد گرفت بجای بطور مرتب تجدیدنظر خواهد شد. جمله ۱ و همیشه قابل تجدید نظر است نوشته شود.
انوشیروانی.
محترما پیشنهاد می‌نماید در ماده ۲۲ قانون برنامه و بودجه کشور کلمات «و بطور مرتب تجدید نظر خواهد شد» به کلمات «درصورت لزوم مورد تجدید نظر قرار خواهد گرفت» تغییر داده شود.
باتقدیم احترامات- امان الله ریگی.
درلایحه برنامه و بودجه پیشنهاد می‌شود:
بجای دوجمله آخر ماده ۲۲ نوشته شود:
«ارجاع کار به مهندسین مشاور و پیمانکاران و تعیین برنده مناقصه توسط دستگاه اجرائی براساس آئین نامه مصوب کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی به عمل خواهد آمد». دکتر محمدحسین موسوی
محترما پیشنهاد می‌نماید:
تبصره زیر به ماده ۲۲ اضافه شود.
تبصره ۲- سازمان برای اجرا برنامه‌ها موظف است براساس ضوابط این ماده صورت طبقه بندی مهندسین مشاور و پیمانکاران را به دستگاههای اجرائی اعلام نماید.
فرهادپور.
محترما پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده ۲۲ اضافه شود.
- تبصره ۳- مهندسین مشاور در مورد هرطرح از نظر قانون منع مداخله در حکم مدیر دستگاه مجری طرح بوده و رابطه پیمانکاران با آنها مشمول مقررات آن قانون خواهد بود. فرهادپور
محترما پیشنهاد می‌نماید: سطر آخر ماده ۲۲ حذف شود.
فرهادپور.
درماده ۲۲ پیشنهاد می‌نماید:
در ماده ۲۱ به عوض بطور مرتب و دوسالی یکبار تجدید نظر خواهد شد. دکترسید رضا تنکابنی
باکمال احترام پیشنهاد می‌نماید که در ماده ۲۲ لایحه برنامه و بودجه کشور بعد از جمله بطور مرتب «از ابتدای سال ۱۳۵۲» اضافه شود.
باتقدیم احترام – مهندس عباس زاهدی.
نایب رئیس- بقیه این لایحه و لوایح باقیمانده در دستور امروز را می‌گذاریم به جلسه بعد.
- تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی به وسیله آقای مصطفوی (کارپرداز مجلس شورای ملی)
۱۰- تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی به وسیله آقای مصطفوی (کارپرداز مجلس شورای ملی).
نایب رئیس- آقای مصطفوی بفرمائید.
مصطفوی نائینی (کارپرداز مجلس شورای ملی)- بااجازه مقام ریاست، بانهایت احترام بودجه سال ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی را تقدیم ساحت مقدس مجلس می‌کنم.
نایب رئیس- به کمیسیون محاسبات ارجاع می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به یک لایحه قانونی از مجلس سنا
۱۱- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به یک لایحه قانونی از مجلس سنا.
نایب رئیس- نامه‌ای از مجلس سنا رسیده است قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۵ (کاروامور اجتماعی) در قبال لایحه شماره ۷۸۸۴ مورخ ۱۳۵۱/۴/۱۸ دولت راجع به اصلاح قانون افزایش مستمری‌های بعضی از مشمولین قانون بیمه‌های اجتماعی که ضمن مرقومه شماره ۱۶۴۹۳ مورخ ۱۳۵۱/۸/۳ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه دوم بهمن ماه ۱۳۵۱ مطرح گردید و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده است جهت تصویب مجدد آن مجلس محترم به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.
نایب رئیس- اصلاحات لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تعیین موقع و قرائت دستور جلسه آینده- ختم جلسه
۱۲- تعیین موقع و قرائت دستور جلسه آینده- ختم جلسه.
نایب رئیس- بااجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه شنبه و دستور جلسه آینده طرح بقیه مواد لایحه برنامه و بودجه کشور و بقیه لوایحی است که در دستور امروز بود به اضافه لایحه الحاق سه تبصره به ماده ۲ قانون اختیارات مالی و استخدامی سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات.
نایب رئیس شورای ملی- دکتر جواد سعید.