مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ بهمن ۱۳۴۶ نشست ۲۹

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ بهمن ۱۳۴۶ نشست ۲۹

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۸ بهمن ۱۳۴۶ نشست ۲۹

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۲۲

مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

فهرست مطالب:

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رییس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان مهندس فروهر- انشاء- مؤید امینی- زرگرزاده- مهندس بهرام‌زاده- موقر- مهندس بریمانی- مهندس سهم‌الدینی- مهاجرانی- دکتر اسفندیاری- روحانی- مهندس قادرپناه- دکتر شریعت- دکتر موثقی- روستا- کلانتر هرمزی- دکتر عدل- دکتر وحیدنیا- عجم- بانو دکتر دولتشاهی- دکتر خطیبی- امامی رضوی.

غائبین مریض

آقایان طباطبائی- سلیمانی کاشانی- دکتر متین- مهندس اسدی سمیع- مهندس اربابی- جهانشاهی- مهندس صائبی- دکتر عدل طباطبائی- دکتر عظیمی- مهندس معینی زند.

- بیانات قبل ازدستور آقای قراچورلو- بانو جهانبانی و آقای پزشکپور

۲- بیانات قبل ازدستور آقای قراچورلو- بانو جهانبانی و آقای پزشکپور

رییس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای محمدولی قراچورلو بفرمایید.

محمدولی قراچورلو - پنج سال قبل در چنین روزهایی انقلابی عظیم و تحولی عمیق در شئون اجتماعی- اقتصادی و سیاسی ما به وقوع پیوست.

رأی مثبتی که پنج میلیون و ششصدهزار نفر ایرانی پاک سرشت به ندای شاهنشاه دادند بار دیگر ایمان و علاقه ملتی کهن را به شاهنشاهی دوهزارو پانصد ساله خود به ثبوت رسانید. (صحیح است)

خوشبختانه نمایندگان محترم و نسل حاضر همگی این سعادت را داشته‌اند که در این انقلاب بزرگ و تاریخی که به وقوع پیوست ناظر شریک و سهیم باشند.

قیام تاریخی ۲۸مرداد خوشبختانه موجباتی فراهم آورد تا ما بتوانیم از درآمد منابع ملی کارهای عظیمی را در سراسر کشور آغاز نماییم و میهن عزیز ما به سرعت روبه ترقی گذارد ولی این سرعت باز هم رضامندی خاطر رهبر عالیقدر ما را فراهم نساخت و فکر شاهنشاه ما همواره متوجه اقدام حادی بود که بتواند کشور ما را با سرعت و جهش بیشتری به جلو براند. انقلاب تاریخی شاه و ملت از همین فکر مایه گرفت و در روز تاریخی ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ پایه گذاری گردید. شاهنشاه عالیقدر ما با قدرت خلاقه خود و استفاده از تجربیات بیست و دو ساله زمامداری به این نتیجه رسیدند که باید با یک اقدام حاد و انقلابی رشته‌ها و عواملی را که مانع ترقی سریع ملت ایران گردیده از هم گسست و نیرویی به وجود آورد که از کلیه امکانات و تمامی قوای معنوی و علمی ما در راه آسایش و رفاه طبقات زحمتکش کارگر و کشاورز و اکثریت ملت ایران بهره برداری شود (صحیح است). این اقدام حاد و این انقلاب مقدس در روز تاریخی ششم بهمن به رهبری شاهنشاه عالیقدر ما و تصویب ملت شرافتمند ایران به وقوع پیوست و اساس زندگی اقتصادی- اجتماعی و سیاسی این مملکت را یکباره تغییر داد و با اینکه بیش از پنج سال از آن روز تاریخی نمی‌گذرد نسل حاضر شاهد ترقیات بسیاری در کلیه شئون مملکت می‌باشد (صحیح است).

هرچه تاریخ می‌گذرد عظمت این انقلاب بیشتر جلوه‌گر می‌شود و پدیده‌های آن نیکوتر ظاهر می‌گردد.

چرا؟ برای اینکه این انقلاب یک انقلاب ایرانی و منطبق با روح و سنن ایرانی بود (صحیح است). ملت ایران روز به روز به عظمت این انقلاب تاریخی بیشتر واقف و از مزایای آن زیادتر بهره‌مند می‌گردد به همین مناسبت در بزرگداشت سالروز تاریخی ششم بهمن و حق‌شناسی و سپاسگزاری از مبتکر و رهبر عالیقدر انقلاب شاهنشاه آریامهر از هیچگونه فداکاری و جانبازی دریغ ندارد (صحیح است) در تمام مدت دوره بیست و یکم و چند ماهی که از عمر این دوره قانونگذاری می‌گذرد نمایندگان محترم مجلس شورای ملی با فعالیت و پشتکار خستگی ناپذیری لوایح دولت را مورد بررسی و مداقه قرار داده و اکثراً به اتفاق آراء مورد تصویب قرار داده‌اند.

این امر مؤید این حقیقت است که اتحاد و انفاق بین کلیه نمایندگان محترم به معنی و مفهوم واقعی کلمه وجود دارد (صحیح است) و هرگاه پای منافع ملی به میان آید اکثریت و اقلیتی وجود نخواهد داشت (صحیح است). ما همه سربازانی هستیم که در سنگر قانونگذاری انجام وظیفه می‌نماییم و در مواقع لزوم اسلحه به دست خواهیم گرفت و دوشادوش هم میهنان خود و سربازان رشید و دلیر ایران تحت سرپرستی و فرماندهی عالیه اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر از حدود و ثغور مملکت حراست و یا بذل جان و مال از تمامیت ارضی کشور عزیزمان ایران دفاع خواهیم کرد (صحیح است).

من از پشت این تریبون مقدس به آنهایی که خیالات خام کشورگشایی را با به باد دادن هستی ملتها و خونریزی و ایجاد ناامنی و وحشت و ترور در مغز علیل می‌پرورانند اعلام می‌دارم که در ارزیابی قوای ما مرتکب اشتباهی بس شگرف شده‌اند آنچه که آنان به حساب نیاورده‌اند نیروی معنوی و علائق میهنی ملت ایران است به سبب همین نیرو ما صاحب بزرگترین قدرتهای دفاعی می‌باشیم بدین معنی که حفظ و حراست مرزهای کشور ما تنها به دست برادران ارتشی ما سپرده نشده بلکه فرد فرد بیست و هفت میلیون ایرانی از کارگر و کشاورز، روشنفکر و تحصیل‌کرده، وزیر و وکیل، زن و مرد حافظ و حامی تمامیت ارضی و تمدن کهن کشور خود می‌باشیم (صحیح است) همین نیروی شگرف بود که در قرون و اعصار گذشته میهن ما را از گزند حوادث مصون و محفوظ داشته و تمدن کهن ما را باقی و پای برجای نگاه داشته است.

انقلاب تاریخی ششم بهمن این همبستگی و نیروی عظیم ملی ما را شکوفاتر و فشرده‌تر ساخت. دیروز ما ناظر احساسات پرشور و بی‌سابقه مردم شرافتمند و قهرمان تهران نسبت به رهبر عالیقدر انقلاب شاهنشاه آریامهر بودیم و در کلیه نقاط کشور چنین احساساتی وجود داشته است (صحیح است).

دیروز خیابانهای تهران زیر پای سربازان و پاسداران انقلاب می‌لرزید و شعف و شادی فضای تهران را اشباع نموده بود (صحیح است).

دیروز صبحگاهان در هوای سرد زمستانی اعضاء و سازمانهای وابسته به حزب ایران نوین به تدریج در خیابانهای تهران مستقر و خود را برای شرکت در مراسم بزرگداشت سالروز تاریخی ششم بهمن آماده می‌کردند.

دمونستراسیون عظیم و صفوف منظم و فشرده و قیافه‌های شاد و مصمم و احساسات پرشور اعضاء حزب مترقی ایران نوین که سرمای زمستانی را به گرمای مطبوعی مبدل ساخته بود به خوبی نشان می‌داد که حزب نیرومند ما بحق به پاسدار انقلاب ملقب گردیده و رشته‌های ناگسستنی بین پاسداران انقلاب و رهبر عالیقدر انقلاب شاهنشاه آریامهر وجود دارد (صحیح است).

با محدودیتهایی که از لحاظ کمی وقت و ترافیک شهر وجود داشت دمونستراسیون اعضاء و سازمانهای وابسته به حزب ایران نوین بطور فشرده انجام شد و با اینکه افراد با قدم‌های تند از برابر تمثال شاهنشاه آریامهر رژه می‌رفتند رژه افراد حزب نیرومند ما نزدیک به سه ساعت به طول انجامید (صحیح است) در صورتی که چنانچه وقت و امکانات اجازه می‌داد تمام ساعات دیروز نیز برای رژه اعضاء و سازمانهای وابسته حزب ما کافی نبود.

شرکت و احساسات پرشور و بی شائبه میلیونها نفر از هموطنان ما در مراسم بزرگداشت سالروز تاریخی ششم بهمن امسال در زمانی که شاهنشاه عزیز و محبوب ما در خارج از کشور بسر می‌برند مصرف سپاس و حق‌شناسی ملت ایران به رهبر عالیقدر انقلاب و بهترین پاداشی است که ملتی کهن به شاهنشاهی بزرگ تقدیم می‌دارد. (صحیح است).

از خداوند یکتا مسئلت داریم به شاهنشاه ما بقای عمر و عزت مرحمت فرماید تا ثمرات انقلابی را که بنیان‌گذاری فرموده‌اند به رأی‌العین مشاهده فرمایند و شاهد خوشبختی و سعادت ملت ایران که همواره آرزو داشته‌اند باشند (انشاالله).

حزب نیرومند و مترقی ایران نوین در اجرای منویات رهبر عالیقدر انقلاب که در روز افتتاح بیست و دومین دوره قانونگذاری و پنجمین دوره سنا ضرورت انقلاب اداری را تأکید و به عنوان اصل دوازدهم انقلاب اعلام فرمودند برای اینکه بهترین راه را برای حصول به این منظور جستجو نماید از همان تاریخ موضوع را از طریق بحث در حوزه‌ها، کمیته‌های بخش، کمیته‌های شهرستان و کمیته‌های استان در معرض افکار عمومی اعضاء حزب گذارد و پس از بررسی کامل در تاریخ هیجدهم دی ماه گذشته مبادرت به تشکیل سمینار انقلاب اداری نمود که در نوع خود بی‌نظیر بود.

نتایج همه این تلاشها بصورت قطعنامه‌ای در معرض افکار عمومی گذاشته شد و اجرای مفاد آن به دولت حزبی توصیه و تأکید گردید. قطعنامه سمینار اداری حزب ما برای اجرای صحیح انقلاب اداری به دولت حزبی توصیه و تأکید می‌کند:

دولت باید با توجه به موازین دموکراتیک انقلاب اجتماعی ایران، برای سازمانهای اداری برنامه‌ها و طرح‌های عام‌المنفعه تدوین نماید و بر اجرای آن نظارت مستمر داشته باشد. تنها از این راه است که می‌توان سازمانهای اداری را در جهت منافع مردم سوق داد و آثار فئودالیزم را در سازمانهای اداری ریشه‌کن ساخت (صحیح است).

رییس- آقای قراچورلو وقت جنابعالی تمام شد.

قراچورلو- دو دقیقه اجازه بفرمایید.

رییس- بفرمایید.

قراچورلو- در جای دیگر می‌گوید:

اعمال حاکمیت دولت در سازمانهای اداری باید با روحیه دموکراتیک توأم باشد نه روح ارباب منشی و فئودالیستی آثار چنین حاکمیتی باید در انتصابات، فنون اداری، بازده سازمان‌ها، نحوه نظارت و چگونگی برنامه‌ها مشهود باشد تا مردم را نسبت به سازمانهای اداری خوشبین نماید.

در جای دیگر گفته می‌شود:

هر گاه خدمات دستگاه اداری با بهترین روشها انجام پذیرد ولی با وجه علمی و مترقی حاکمیت دولت در ارتباط نباشد نتایج به دست آمده مصادیق اصلاح اداری را دربر نخواهد داشت. دولت باید با شناخت علمی نیازهای جامعه در تعیین وظایف سازمانهای اداری اقدام به عمل آورد تا برخلاف وضع کنونی مضمون فدای شکل نگردد.

سازمانها و تشریفات زائد که متضمن مخارج غیر اصولی است باید حذف گردد. ملاک انتصابات کاردانی و تخصص و لیاقت باشد نه نظرات خصوصی. برای رسیدگی به شکایات مردم و نظارت بر نحوه اجرای قوانین یک مرجع عالی با اختیارات کافی باید به‌وجود آید.

با تعمق و مداقه در مفاد قطعنامه سمینار انقلاب اداری حزب ایران نوین ملاحظه می‌فرمایید وقتی حزبی از نیات بلند رهبر خردمند و عالیقدر ایران الهام بگیرد و متکی به افکار عمومی ملت باشد و از دانش سیاسی و تجربیات اعضای صدیق و فداکار خود استفاده نماید در هر کاری که قدم پیش گذارد موفق و نتایج مطلوبی بدست خواهد آورد (صحیح است).

متعاقب این سمینار، سمینار زنان حزب ایران نوین تشکیل گردید و مشکلات زنان کارمند را مورد بررسی قرار داد و متعاقب آن دولت حزبی ما دولت بیدار و خدمتگذار هویدا در اجرای اصل دوازدهم انقلاب و انجام توصیه‌های حزب پاسدار انقلاب مبادرت به تشکیل کنگره انقلاب اداری ایران نمود. این کنگره بعد از ظهر دیروز با شکوه و جلال خاصی با شرکت قریب هفتصد نفر نمایندگان طبقات مختلف و صاحبان صنایع و بخش‌های خصوصی تهران و شهرستانها در یکی از مقدس ترین روزها یعنی روز بزرگداشت سالروز انقلاب تاریخی شاه و ملت افتتاح گردید. تاریخ افتتاح، نحوه تشکیل، طرز کار، روح دموکراسی، و آزادی انتقاد دراین کنگره حکم‌فرماست نوید می‌دهد که دولت حزبی ما در این امر نیز مانند سایر امور توفیق حاصل خواهد کرد و یکی دیگر از اصول انقلابی شاهنشاه را به مرحله اجرا و عمل درخواهد آورد.

از خداوند متعال مسئلت داریم که حزب نیرومند و دولت خدمتگزار حزبی ما را در به ثمر رسانیدن این امر مهم موفق و موید بدارد تا در پیشگاه رهبر خردمند و عالیقدر انقلاب و ملت شرافتمند ایران سربلند و مفتخر و مباهی باشیم.

چون در این روزهای تاریخی که ملت ایران غرق در شور و شعف و شادی است و فضای کشور ما را موجی احساسات قابل تقدیس نسبت به رهبر عالیقدر انقلاب فراگرفته شاهنشاه مادر خارج از کشور به سر می‌برند جا دارد دست دعا و نیاز به سوی پروردگار منان بلند کرده و سلامت و بقای عمر و عزت شاهنشاه مفخم و علیاحضرت شهبانوی گرامی و والاحضرت ولایتعهد محبوب و خاندان جلیل سلطنت را از درگاه احدیتش مسئلت نماییم (احسنت- احسنت).

رییس- خانم جهانبانی تشریف بیاورید.

بانو جهانبانی- با اجازه مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

نمایندگان محترم و همکاران عزیز: دیروز به مناسبت سالروز ششم بهمن یعنی انقلاب مقدس شاه و مردم در سراسر کشور ایران مراسم جشن و شادمانی و متینگهای بسیار شکوهمندی برپا بود زیرا در سایه شاهنشاهی عدالت گستر و رهبری بیدار و دوراندیش ملت ایران وارد ششمین سال این لحظه بزرگ از تاریخ شد. هر ملتی برای خود لحظات بزرگی دارد که هرگز فراموش نمی‌شود برای ملت ایران روز ششم بهمن پدیده ایست آسمانی روزیست فراموش نشدنی سعادتی است بی انتها صدای شاهنشاه آریامهر پیوسته در گوش من و شما و میلیونها زن و مرد وطن پرست و شاه‌دوست ایرانی طنین انداز است هنگامی که در دی ماه ۴۱ در کنگره شرکتهای تعاونی روستایی تهران فرمودند:

«در اینجا من به حکم مسئولیت پادشاهی و وفاداری به سوگندی که در حفظ حقوق و اعتلاء ملت ایران یاد کرده‌ام نمی‌توانم ناظر بی‌طرف در مبارزه قوای یزدانی با نیروهای اهریمنی باشم زیرا پرچم این مبارزه را خود بر دوش گرفته‌ام. برای آنکه هیچ قدرتی نتواند در آینده رژیم بردی و دهقان را از نو در مملکت مستقر سازد و ثروتهای ملی کشور را به تاراج جماعتی قلیل بسپارد وظیفه خود می‌دانم بنام رییس قوای سه گانه مملکتی براساس اصل بیست و هفتم و استناد به اصل بیست و ششم متمم قانون اساسی که اعلام می‌دارد قوای مملکت ناشی از مملکت است مستقیما به مردم ایران رجوع کنم و استقرار این اصلاحات را از طریق مراجعه به آراء عمومی پیش از انتخابات مجلسین از ملت ایران که حاکم بر مجلسین و منشأ اقتدارات ملی است تقاضا کنم».

با این فرمایشات بود که فرمان اصول انقلاب و آغاز دوران تازه تاریخ پر افتخار ایران را صادر فرمودند و اصول شش‌گانه به تصویب ملی رسید و پس از آن ۶ اصل دیگر به انقلاب افزوده شد که دیروز به مناسبت اصل ۱۲ کنگره انقلاب اداری نیز تشکیل شد در آن روزها شاید کمتر کسی می‌توانست تصور کند که انقلاب ایران در مدت کوتاهی نتایج چنین درخشانی ببار آورد و سیمای جامعه را به کلی تغییر دهد زیرا پنج سال در زندگی ملتها لحظه بسیار زود گذریست گرچخ درباره مواد انقلاب و اثرات آن و پیشرفتهای عمیق کشور مادر کلیه شئون مطالب بسیار گفته شده است ولی نمی‌دانم چه اثری در این انقلاب اصیل ایران وجود دارد که به اصطلاح یک نکته بیش نیست غم عشق و وین عجب از هر زبان که می‌شنوم نامکرر است (احسنت) هرچه بگویم هرگز حق مطلب ادا نشده است علاوه بر آنکه در عصر تکنولوژی عصر علم و صنعت در عداد ممالک پیشرفته محسوب شده و با قدمهای سریع در کشورمان پیش می‌رویم از نظر سیاست خارجی نیز پیشرفتهای بسیار مفید و موفقیتهای شایان توجهی نصیب ملت ایران شده است سفرهای میمنت اثر شاهنشاه عزیز ما به کشورهای خارج نه تنها ایران را یک کشور مترقی و متمدن و نمونه در دنیا شناسانده است بلکه مردم دنیا رهبر عالیقدر ما را نابغه شرق و رهبر مسلمانان جهان و مبشر صلح و سعادت می‌دانند هر کجا نزول اجلال می‌فرمایند ارمغانی تازه برای ملت خویش از حسن روابط و انعقاد قراردادهای فرهنگی و اقتصادی و توسعه مناسبات دوستانه به ارمغان می‌آوردند به راستی کشور ما در مدت کوتاهی بیش از چند قرن به دنیا معرفی شده است واقعاً جالب توجه است کشوری که با وجود سوابق درخشان باستانی و تاریخی قبل از طلوع سلطنت پهلوی به وضعی که همه می‌دانیم دچار شده بود بر اثر حسن تدبیر شاهنشاه آریامهر و سیاست مستقل ملی جای خود را به نام پاسدار فرهنگ و تمدن و پرچمدار مبارزه با بیسوادی در سراسر دنیا باز کرده است حتی بعضی از ملل مترقی دنیا از اصول انقلاب مقدس ما مثل سپاه دانش نمونه گرفته‌اند و انقلاب سفید ایران را می‌ستایند زهی افتخار و فرهی بر چنین پادشاهی مردم بیدار که زمین زیر پای آزاد زنان و آزاد مردان می‌لرزید (صحیح است) و همه ملت ایران سرشار از شعف و شادی و حق‌شناسی سالروز این جشن ملی را به یکدیگر تبریک می‌گفتند. ترقیات ایران باور کردنی نیست نگاهی به کلیه شئون اجتماعی بیندازیم و ترقیات شگرف را ببینیم به طور مثال نگاهی به سیاست پولی ایران بیندازیم در حالی که در اکثر کشورها آنهم چه کشورهایی سیاست پولیشان متزلزل است و تنزل کرده. تنها پولی که ارزشش در دنیا بالا رفته پول ایران است و این بر اثر سیاست مالی و پولی و منطقی ایران است پس ماهم در خانه خودمان و هم در مقابل دنیا سرافراز و سربلندیم امروز ایران با سیاستهای مستدل خود کشوری نمونه و پایگاه حفظ صلح در منطقه پرآشوب خاورمیانه است از آنجا که در کشور ما ثبات سیاسی و اقتصادی وجود دارد مرکز بزرگترین اجتماعات و کنگره‌های جهانی شده است علاوه بر تمام مواد انقلاب که برای همه ملت ایران سعادت آفرین است به خصوص ما زنان در مورد آن اصل مقدس که مربوط به اصلاح قانون انتخابات است باید قرنها به وسیله خدمات صادقانه خود و فرزندانمان از عهده ادای سپاسگزاری نسبت به رهبر عالیقدر خود برآییم. در گذشته ما هرگز حق دخالت در امور سیاسی نداشتیم اکنون به لطف یزدان و در سایه پادشاهی عدالت گستر همه جا پا به پای برادران خود قدم برمی‌داریم در شورای زنان حزب ایران نوین دومین سمینار خود را نیز برگزار نمودیم اولین سمینار ما که سال گذشته برگزار شد مربوط به حمایت خانواده بود که اثرات ثمر بخش آن را خود شما با تصویب لایحه حمایت خانواده می‌دانید.

دومین سمینار مربوط به مسائل زنان کارمند بود که هفته گذشته به همت هم مسلکان ما وعده بسیاری از زنان کارمند در حزب مترقی ایران نوین پایان پذیرفت و هم‌اکنون خواسته‌های قانونی زنان کارمند به صورت قطع‌نامه‌ای از طرف حزب ایران نوین به کنگره انقلاب اداری داده شده است و به دولت حزبی توصیه شده است تا اقدامات مقتضی معمول دارند.

فرصت کافی نیست تا بتوان یکی از هزار کارهای انجام شده در شهرها و روستاها را به عرض مجلس شورای ملی برسانم امید است به زودی گزارش جامعی در این باره تقدیم دارم آنچه که برای ما زنان و مردان مسلمان بسیار مهم است و باید از پشت این تریبون گفته شود اینست که برنامه‌های انقلابی شاهنشاه آریامهر در همه جا با برنامه‌های اسلامی تطبیق می‌کند (صحیح است) مثلاً در مورد زنان باید گفت قانون مقدس اسلام و فرموده قرآن را شاهنشاه آریامهر اجرا نموده‌اند توجه فرمایید قرآن مجید می‌فرماید هیچکس را بر دیگری رجحان و برتری نیست مگر به سبب علم و تقوی هر کس خواه مرد خواه زن کاری شایسته کند و مومن به خدا باشد ما او را زندگی پاک و منزه می‌بخشیم و اجری بسیار بهتر از عمل نیکی که کرده به او عطا می‌کنیم در سوره نساء می‌فرماید برای مردان است بهره آنچه را که بدست آورده‌اند و برای زنان است بهره آنچه راکه بدست آورده‌اند راجع به حق سیاسی زنان توجه فرمایید در سوره شوری آیه ۳۸ می‌فرماید کسانی که فرمان خدا را اجابت کردند و نماز را بپا داشتند کارهایشان را با مشورت یکدیگر انجام دهند چون نمازگزاران زن و مرد هر دو دسته هستند شور و رأی هم اختصاص به یک دسته معینی ندارد در جای دیگر میدانیم که پیغمبر اسلام با زنها بیعت بستند.

پس از قرنها غفلت و بی خبری یک پادشاه مسلمان به فرموده خداوند عمل نموده و نیمی از جمعیت ایران یعنی زنان را مطابق با مذهب و ملیت و انصاف و عدالت در امر شور و مشورت شرکت نمودند و به مجلسین راه یافته پس راه شاه راه اسلام است (احسنت) راه شاه راه خداست (صحیح است) ما این راه حق را خوب می‌شناسیم هنوز در اوایل راه هستیم تا انتهای جاده سرسبز و خرم و نورانی برای نیل به هدفهای بزرگ نهایی پیش می‌رویم (صحیح است) پیش به سوی نیکبختی به سوی سعادت (احسنت) ما از آنچه تاکنون انجام داده‌ایم خوشحالیم ولی قانع نیستیم و کافی نمی‌دانیم می‌رویم به سوی روشنیها به سوی ترقی و تکامل در سایه عدالت اجتماعی (صحیح است) زیرا راه شاه راه خداست (احسنت).

رییس- آقای پزشکپور تشریف بیاورید.

(مهندس عطایی- احسنت).

پزشکپور- متشکرم، در خصوص انقلاب بزرگ اجتماعی ایران و روز تاریخی ششم بهمن که روز تصویب ملی هست از طرف نمایندگان و همکاران گرامی نه تنها از سوی خودشان بلکه به راستی از سوی ملت ایران شادباشهای لازم و سخنهای لازم گفته شد، من هم در آغاز سخنم از اعماق دل از سوی خود و نمایندگان پان ایرانیست در مجلس شورای ملی و از سوی همه کوشندگان پان ایرانیست گرمترین سپاس و درود را به پیشگاه شاهنشاه ایران زمین پیشکش می‌کنم (احسنت) زیرا آریامهر شاهنشاه ایران زمین درفش تحول و انقلابی بزرگ را برافراشتند، تحولی که منطبق با اصول تاریخی و اجتماعی و فلسفه و اندیشه نژاد ایرانی و بخصوص ملهم از رسالت آیین شاهنشاهی ایران در پیشگاه فرهنگ و جامعه بشری است بدین سبب است که باید بانی و ریشه‌های انقلاب و فلسفه انقلاب در آن ژرفای تاریخی و اجتماعیش شناخته بشود، همه در یک سخن هماهنگ هستند و آن این هست که چگونه باید پاس انقلاب را داشت و چگونه پاسدار انقلاب بود این وظیفه بزرگی هست که هیچ سرباز کوشنده انقلاب را در هیچ زمان و هیچگاه ترک نمی‌کند، دفاع از انقلاب، دفاع از مبانی انقلابی و حرکت استوار به سوی هدفهای انقلاب وظیفه ایست که هر سرباز انقلاب به عهده دارد. اما چگونه می‌توان این وظیفه را به نیکی دریافت و چگونه می‌توان این وظیفه را به نیکی انجام داد، آنوقت مقدور است که ما شأن انقلاب را به آنگونه که هست بشناسیم و فلسفه و مبانی انقلاب را به آنگونه که هست دقیقاً دریابیم تنها با آگاهی کامل بر فلسفه انقلاب و شناخت مبانی انقلاب هست که ما کوششهای انقلابی خواهیم داشت و کوششهای ما به راستی منطبق بر اصول و موازین انقلاب خواهد بود، نکته اساسی این است که انقلاب ششم بهمن ماه یک تحول سطحی نبود و نیست، انقلاب ششم بهمن ماه انقلابی است ژرف و در همه زمینه‌های اجتماعی و اداری، انقلاب ششم بهمن ماه نه انقلاب جزیی است و نه انقلاب سطحی و جنبی، انقلاب ششم بهمن ماه به طور کامل یک تحول عظیم اجتماعی است برای دگرگون ساختن زندگی ملت ایران و ایجاد زندگی شایسته و مطمئن شکوهمند براساس اصول تاریخی و فلسفی و آرمانهای ملت ایران (آفرین) بر اساس چنین فلسفه و اندیشه‌ای بود که شاهنشاه آریامهر طی سالهای بسیار شاهنشاهی کوششها را در این زمینه دنبال کردند. یک بار دیگر این نکته را در این مجلس مقدس به عرض رساندم که متأسفانه سازمانهای حاکمه و عوامل ناشایست هئیت حاکمه طی یک قرن و نیم از نیازمندیهای تاریخی ملت ایران بدور افتاده بود و با نظامات بردگی آور، نمی‌خواستند انجام این تحولات را بپذیرند، (صحیح است) نمی‌خواستند انجام این دگرگونی‌ها را پذیرا شوند و در مقابل آرمانهای آزادی بخش شاهنشاه ایران زمین مقاومت می‌کردند، آنها غالب اوقات می‌کوشیدند که لزوم این تحولات و دگرگونیها را به فرم و به نوعی تحولات سطحی و جنبی معرفی کنند و هرگاه سخن از لزوم تغییراتی در وضع مالک و رعیت می‌شد و سخن از لزوم انجام دگرگونی‌هایی می‌شد چنین وانمود می‌کردند که فقط سخن دراین باره است که چه میزان کمتر روستاییان را بچاپند، سخن در این باره می‌کردند که چگونه ترم کنند و ده درصد حق آبادانی در روستاها بپردازند، در حالی که سخن ملت ایران سخن آیین شاهنشاهی ایران و سنن شاهنشاهی ایران جز این بود و آن سخن این بود که زنجیرهای بردگی و اسارت باید گسسته شود (صحیح است) و به دوران حکومت ارباب و رعیتی پایان داده شود، سخن این بود که باید از فئودالیزم ارضی با تمام خصوصیاتش خلع ید شود، سخن از این بود که به طور کامل باید آن نظامات بردگی آور به کنار زده شود و هیچ اثر و نشانی از بردگی آشکار و غیر آشکار در جامعه ایرانی باقی نماند، این سخن بود، این فرمان تاریخی بود که شاهنشاه ما بیان می‌کردند ولی گوشهای سنگین هیئت حاکمه ما نمی‌شنید، گوشهای سنگین نظامات فاسد نمی‌شنید، یک راز بسیار بزرگ هست که چرا رهبری انقلاب از مردم خواستند که انجام انقلاب را پذیرا شوند و در برابر پرسشهایی که موقع تصویب ملی مطرح شده بود پاسخ‌های آری بگویند به نظر ما پان ایرانیست‌ها توسل شاهنشاه به آراء همگانی، به تصویب ملی فرمان شاهنشاهی ایران بر فساد و عدم لیاقت سازمانهای حاکمه بود (صحیح است) زیرا این سازمانها بودند، مقامات بودند، مجلسها بودن (دکتر ضیائی- آن مجلس‌ها) بله آن مجلسها ولی چه شد که شاهنشاه با ملت ایران مسئله انجام انقلاب را درمیان گذاشت، زیرا لوایحی که برای انجام اصلاحاتی تقدیم می‌شد از در آن مجلسها تو می‌آمد و از در دیگر مسخ شده بیرون فرستاده می‌شد زیرا سازمانها و مقامات اجتماعی دچار آن ریشه‌های بردگی و نظامات استعماری و استثمار کننده بود، بنابراین آنها در برابر موج تحول و انقلاب مقاومت می‌کردند در نتیجه رهبری انقلاب اصول و مبادی انقلاب را با مردم درمیان گذاشتند و از ملت ایران پرسیدند که می‌خواهید آزاد بشوید؟ همگی پاسخ دادند آری، ما آزادگی را می‌خواهیم بنابراین این تحول و این دگرگونی و فلسفه و انگیزه مراجعه به تصویب ملی، مراجعه به آراء عمومی یک نشان بارز و گویایی بود بر اینکه نظامات سازمانها و دستگاهها و مقرراتی که در آن وقت بود، مقررات قانونی بود ولی به نام آن مقررات قانونی از نظام بردگی آور فئودالیزم ارضی حمایت می‌شد، مقررات قانونی بود ولی آنچنان مقررات قانونی که استثمار اکثریت قریب به اتفاق ملت ایران را تأیید می‌کرد و شاهنشاه ایران زمین و ملت ایران علیه آن سیستم قوانین و آن نوع قانونگذاری بودند، (صحیح است) این آن مسئله اساسی، مسئله حاد و مسئله مهم انقلاب ملی ما بود و هست، همکاران گرامی: یک نکته بسیار مهم دیگر هست و آن این هست که یک انقلاب دو مرحله دارد یکی خواست انقلاب است و دیگری راه انقلاب، یکی آرمان انقلاب هست و دیگر یه راه اجرای آرمان انقلاب، یکی خواستن این هست که در یک وضع نابسامان دگرگونی ایجاد نشود مرحله حساس تر این است که برای رسیدن به انقلاب راههای انقلابی انتخاب بشود راههایی که متناسب با هدفهای انقلاب باشد قبل از انقلاب ششم بهمن ماه تحولاتی در این مملکت به وجود آمد آرمانهای انقلابی مطرح شد ولی غالباً این آرمانهای انقلابی و کوششها و تلاشهایی که به سوی این آرمانهای انقلابی صورت می‌گرفت با پیروزی توأم نشد چرا نشد؟ چون راههای انقلابی را در نظر نگرفتند چون عوامل انقلابی را در نظر نگرفتند، آرمانها مشخص بود ولی می‌خواستند به این آرمانها برسند ولی با راههای غیر انقلابی با عوامل غیر انقلابی، با عواملی که نمی‌خواستند متناسب با انقلاب باشد از راههایی که این راهها هرگز کوششها را به سمت هدف‌های انقلاب قرار نمی‌داد ولی انقلاب اجتماعی ایران دریک مرحله پیروزی بزرگ بدست آورد، در مرحله خلع ید از فئودالیزم ارضی چا این پیروزی را بدست آورد؟ چون اولا راههای انقلابی پیش گرفته شد راههایی که متناسب با انقلاب بود بی‌شک به خاطر همکاران گرامی هست که وقتی قبل ار انقلاب لایحه اصلاحات ارضی به مجلس وقت آمد مجلس وقت ظاهراً پذیرفت، ظاهراً آرمان انقلاب را پذیرفت ولی با یک راه غیر انقلابی و ارتجاعی با یک راهی که مفهومش کشتن انقلاب بود، آن را چه بود؟ گفتند ابتدا باید بروند وجب به وجب نقشه برداری کنند یعنی امر محال یعنی انجام این تحولات را موکول و معلق به یک امر محالی کردند یعنی کاری صورت نگیرد (صحیح است) پس آرمان انقلابی بود و ظاهرا هم همه پذیرفتند در حالی که ایت ارمان اتقلابی را در یک راه غیر انقلابی و ارتجاعی کشتند (ارسنجانی- دهقان را بدهکار هم کردند) و بسیار بدتر و سخت‌تر و جانفرساتر از این ولی رهبر انقلاب ایران به این دو نکته اساسی عنایت فرمودند یعنی راه‌های انقلابی در نظر گرفته شد، ساده‌ترین راه در نظر گرفته شد مالیاتی را که می‌پرداختند در نظر گرفته شد طرز تقسیم بندی محصول در نظر گرفته شد و در نتیجه، راه انقلابی ما به یک هدف انقلابی رسیدیم مهمترین نکته این است اگر به این نکات توجه داشته باشید مراحل دیر انقلاب رهم با پیروزی طی خواهیم کرد و اگر توجه نداشته باشیم باید اقرار کنیم که آن مراحل را با پیروزی طی نخواهیم کرد نکته اساسی‌تر این بود که برای طی این راهها انقلابی در نظر گرفته شد برای طی این راههای انقلابی دست در دست فئودالهای ارضی گذاشته نشد برای طی این راه‌های انقلابی از همان عوامل استفاده نشد برای طی این راههای انقلابی کسانی در نظر گرفته شدند که معتقد به انقلاب بودند و در جبهه ضد انقلاب بودند و در جبهه ضد انقلاب قرار نداشتند این کیفیات وای مسائل سبب شد که انقلاب اجتماعی ایران در زمینه اصلاحات ارضی انقلابی پیروز و موفق باشد انقلابی که در نوع خودش در دنیا بی مانند است و نمونه‌ای می‌تواند باشد برای انجام یک انقلاب اصیل یک انقلاب درست و تحول خویش و راهنمایی برای چهره‌های انقلاب در مراحل بعدی می‌تواند باشد اکنون مادر آغاز ششمین سال انقلاب هستیم انقلاب مراحل پیروزی را طی کرده ولی هنوز به پیروزی‌های قطعی و نهایی نرسیده کسانی هستند که می‌خواهد وانمود کنند کار انقلاب در میهن ما به پایان رسیده این چنین کسان کسانی هستند که نمی‌خواهند انقلاب مراحل دیگر را طی کند نمی‌خواهند انقلاب هدف‌های دیگر خودش را تعقیب کند بدون تردید فقط پیروزی ما تا به آن مرحله مربوط به این است که ما چگونه در مراحل بعدی پیروز بشویم چگونه انقلاب را در راه خودش به مراحل بعدی و هدف‌های بعدی حرکت بدهیم اگر نتوانیم این انقلاب را بسوی پیروزی‌های بعدی هدایت کنیم این پیروزی‌هایی که تابه حال در این مراحل بدست آمده برای همیشه مصون و محفوظ نخواهد ماند (صحیح است) توالی و بهم پیوستگی با هم دارد پس انقلاب قابل تفکیک و جدایی از یکدیگر نیست این امر در تمام امور اجتماعی هست خاصه در یک اموری در یک کوششهایی می‌خواهد تحول و دگرگونیهای جدیدی به‌وجود آورد بی شک همه در این موضوع هماهنگی داریم که مهمترین، حساسترین و اساسی‌ترین مرحله انقلاب که در پیش پای ما است مرحلیه انقلاب اداری است (صحیح است) این انر به آن اندازه از اهمیت از و در آن جایگاه حساس قرار گرفته که رهبر انقلاب لزوم انجام اداری را بصورت اصل ۱۲ منشور انقلاب اعلام فرمودند برای چی هست؟ برای اینکه مسئله انقلاب اداری واقعاً زیربنای جامعه آینده خواهد بود چگونگی انجام این انقلاب اداری است که ما را به پیروزی‌های آینده هدایت می‌کند حتی ممکن است یعنی بطور قطع حافظ پیروزی‌های گذشته خواهد بود و من صریحا عرض می‌کنم اگر پیروزمندانه از این گذرگاه نگذریم پیروزی‌های گذشته را هم نخواهیم توانست حفظ کنیم (صحیح است) این مسئله آنقدر اساسی است که آقایان، آقایان با یک سری سعه صدر نباید از کنارش گذشت یا یک بی‌تفاوتی یا بدون توجه دقیق لازم نباید از کنارش گذشت مسئله انقلاب اداری به طور کامل با شناخت فلسفه انقلاب اجتماعی ایران، با شناخت اصول انقلاب سفید شاه و مردم که همانطور که عرض کردم هرگز یک انقلاب جزیی جنبی سطحی نیست وقتی ما شناختیم و دریافتیم که چگونه انقلاب اداری را تحقق بخشیم من گاهی سخنانی می‌شنوم که می‌گویند انقلاب اداری عبارتست از اتخاذ یک روش‌های نوین اداری عبارتست از اینکه ما یک روش و طرز کار جدیدی را برای سازمانهای اداری پیشبینی کنیم. صریحاً عرض می‌کنم که هرگز مفهوم انقلاب اداری چنین چیزی نیست (صحیح است) موضوع اتخاذ روشهای نوین موضوع اتخاذ یک شیوه‌های جدید در سازمانهای اداری جزء کار و ارگانیسم اداری است یعنی هر سازمان اداری درهر زمانی چنین وضعی دارد هر سازمان اداری در هر زمانی ممکن است فکر کند امروز این وسیله و طرز کار برایش متناسب نیست و باید یک طرز کار دیگری را جایگزین آن بکند امروز می‌بینند این ترتیب کار بایگانی کهنه است متد جدیدی را جایگزین آن می‌کنند تا دیروز می‌دیدند که دفاتر حسابداری با طرز دفاتر سابق بود امروز دفترداری دوبل را در پیش می‌گیرند فردا ممکن است یک امر نوینی در کار دفترداری پیش بیاید آقایان چنین اموری انقلاب اداری نیست (صحیح است) اینها یک تغییرات سطحی و جزیی است (صحیح است) هرگز نباید خواست انقلاب رهبر انقلاب را با یک امور جزیی و سطحی و اموری از این قبیل توجیه کرد (صحیح است) مفهومی که از انقلاب اداری گرفته می‌شود همان مفهومی است که از انقلاب علیه فئودالیسم گرفته شد همین ایجاد تحول از ریشه و بن و ایجاد یک نظام شایسته و متناسب با اصول انقلاب (صحیح است) چون اگر به این مسئله توجه بشود سابقه داریم آقایان این نوع توجیه از تحولات اداری چیز تازه نیست یک تاریخچه مختصری از بعد از سوم شهریور ماه می‌توانیم آشنا بشویم اگر به خاطر آقایان باشد یک زمانی مسئله بند (ج) مطرح شدبد از چندی مسئله مبارزه با فساد مطرح شد تمام تحولات اداری را در این کلام خلاصه کردند و بعد از چندی دیدیم کسانی توجیه کردند که منظور از این مبارزه با فساد مبارزه با مشروب خواری بوده مبارزه با فساد چه بوده چه بوده معلوم شد دگر سازمانهای اداری اصولاً ضرورتی با انجام چنین کارهایی با آنها نیست بعد از چندی موضوع لایحه از کجا آورده‌ای مطرح شد و قانون از کجا آورده‌ای و تمام این مطالب در هنگامی مطرح شد که واقعاً مردم، ملت ایران، شاهنشاه ایران خواستار انجام یک تحولات اساسی از بن و پی در سازمانهای اداری بودند ولی به عقیده من به این کیفیت آن نبود و همان را از بین بردند و رخصت دادند که دوباره فئودالیسم اداری سازمانهای خودش را ادامه بدهند در این مرحله نباید چنین بشود چرا نباید چنین بشود چون اگر یک زمانی مساله فساد اداری و مبارزه با فساد اداری به طور مطلق مطرح شده بود اما در این مرحله موضوع انقلاب اداری مرتبط است با انقلاب اجتماعی ایران (صحیح است) موضوع انقلاب اداری منطبق است با انقلاب شاه و مردم (صحیح است) موضوع انقلاب اداری مرتبط به این است که انقلاب اجتماعی ایران را به پیروزیهای تاریخی و اجتماعیش برسانیم (صحیح است) این است که واقعاً همه کسانی ک به راستی در قلبشان در دلشان سودای پیروزی انقلاب را دارند باید با صمیمیت با آگاهی، با ایمان راسخ به این مسئله بسیار مهم و اساسی توجه و عنایت بفرمایند ممکن است این پرسش بشود که بسیار خوب پس بگویید که مراد شما از انقلاب اداری چیست؟ یعنی چه؟ چه وضعی این انقلاب اداری را تحقق می‌بخشد به شما عرض می‌کنم که انقلاب اجتماعی ایران از نظر اجتماعی از نظر روابط اجتماعی در یک امر خلاصه می‌شود و آن این است که واقعاً هر کس متمتع و منتفع و بهره بردار از آن میزان مواهب ملی باشد که به آن میزان به جامعه و ملتش خدمت می‌کند (صحیح است) همانطور که اصول انقلاب اجتماعی ایران را در سطح روستاها هدایت کرد، این اصول انقلاب اجتماعی ایران را علیه فئودالیسم هدایت کرد، والا نظر دیگری که نبود مگر ما با عده‌ای از هموطنان خودمان جنگ و نزاع داشتیم؟ نه چنین چیزی نبود انقلاب اجتماعی ایران اعلام کرد برای یک ایران قوی و نیرومند آباد و سرفراز آن اصول کهنه و ضد عدالت نمی‌تواند مستقر باشد باید اصولی براین ترتیب مبین و مستقر باشد. ملت ایران هم هماهنگ شد بسیاری از همان فئودالهای سابق و مالکان بزرگ هم هماهنگ شدند بنابراین همین اصول است که در هر کجا باید انقلاب را هدایت کند در سازمانهای اداری من هیچ اصولی برای نابسامانی سازمانهای اداری از نظر روابط آنها با مردم و از نظر روابط خودشان با خودشان دوم نمی‌بینیم جز اینکه اصول و نظامات در ادارات ما رعایت نمی‌شود یعنی در برابر کارمزد متناسب نمی‌گیرند یعنی بعضی دریافتهایی می‌کنند از صندوق ملت که در برابر آن دریافت‌ها کار با ارزشی صورت نمی‌گیرد (صحیح است) یعنی دو نفر در سازمانهای اداری کار متساوی نمی‌گیرند بنابراین اساس تبعیض در کارهای اداری مستقر هست تبعیض با مردم و تبعیض از نظر خود سازمانهای اداری.

مهندس عطائی- ممکن است باشد ولی مستقر نیست.

دکتر صدر- صددرصد مستقر است.

یکنفر از نمایندگان- بعضی افراد حقوقهای پانزده هزار تومانی می‌گیرند.

پزشکپور- هنگامی خواهد رسید که روشن خواهم کرد توضیح می‌دهم که چطور اساس تبعیض در فئودالیسم اداری و نظامات اداری مستقر است و اگر اینطور فکر کنیم آقای مهندس انقلاب را به طور اساسی در سازمانهای اداری به طور اساسی نمی‌توانیم انجام بدهیم (صحیح است) آنوقت تحول سطحی خواهد شد چیزی خواهد شد که اصل دوازدهم انقلاب نیست.

فروتن- قطعنامه سمینار حزب ایران نوین هم همین حرفها را گفته است.

پزشکپور- آفرین بر کسانی که این قطعنامه را تنظیم و تصویب کرده‌اند و ما امیدواریم که این انقلاب اداری اجراء بشود این است که ....

مهندس عطائی- شما سعی دارید بگویید کلیه کارکنان دولت فاسدند.

رییس- اجازه بفرمایید صحبتشان را بکنند

پزشکپور- من فکر نمی‌کنم چنین مطلبی را هم مطلقاً نگفتم.

دکتر رشتی- نگفته‌اید صحیح است.

پزشکپور- این مطلب مطلقاً گفته نشد من نه هرگز نمی‌گویم بلکه سخن من این است با اکثریت قریب به اتفاق به کارمندان دولت ظلم و ستم می‌شود (صحیح است) و این انقلاب اداری قبل از هرچیز بخاطر آنها باید انجام بگیرد آقای مهندس برای اینکه عده‌ای حقوق‌های پانزده هزار تومانی می‌گیرند ولی اکثریت قریب به اتفاق کارمندان دولت حقوق هفتصد تومان- هشتصد تومان می‌گیرند (صحیح است) بله عرض می‌کنم این نظامی نیست که بتواند ادارات را درست اداره کند حالا دلایل دیگری هم می‌خواهید بفرمایید می‌خواهید بفرمایید متخصصینی هستند و به وجودشان احتیاج است من عرض می‌کنم باید نظمی بسازیم که این تبعیضات و و اجحافات از بین برود در چنین شرایطی مشکل است حتی منهم سخت می‌دانم که شما از کارمندی که ماهی هفتصد، هشتصد تومان می‌گیرد ولی دیده و می‌بیند کسی که مثل او تحصیل کرده و حتی پایین‌تر از بوده و بی‌استعدادتر از او بوده امروز چند هزار تومان می‌گیرد آن کسی که با شرایط مساوی هفتصد تومان می‌گیرد از او نمی‌توان انتظار داشته باشید زیاد سالم باشد اگر واقعا سالم باشد من به او آفرین می‌فرستم و او خصلت پیامبری دارد آقای مهندس بنابراین مسئله این است که درباره تحولات اداری، انجام انقلاب اداری اگر بخواهیم از کنار آن حقایق بگذریم اگر فکر کنیم که مسئله انقلاب اداری عبارت است از مسئله تاکسیرانی تهران عبارت است از مسئله ترافیک تهران عبارت است از اینکه مردم چگونه پشت باجه صف بگیرند یا صف نگیرند بله می‌دانم اینها هم نابسامانی‌های ناشی از نابسامانی وضع اداری است است من عرض می‌کنم این علت نیست که بخواهیم دنبال اینها برویم وقتی ما می‌خواهیم تحول را از بن و پی در در سازمانهای اداری برقرار کنیم این صحنه‌ها را هم نخواهیم دید.

رییس- آقای پزشکپور وقت شما تمام شد.

پزشکپور- اجازه بفرمایید من دو دقیقه دیگر مرخص می‌شوم.

رییس- بفرمایید.

پزشکپور- بنابراین همکاران عزیز من اینجا بنام یک کوشنده راه انقلاب سخن می‌گویم سخن من اینجا نه بنام اقلیتی است نه به نام فراکسیون است نه بنام گروه خاصی است بنام کسی است که در اعماق وجودش، با انقلاب پیوند گسست‌ناپذیر دارد بنام کسی است که کوشنده راستی راه انقلاب است (یک نفر از نمایندگان- همه ما دراین راه می‌کوشیم) این کوشنده راستین فرق نمی‌کند خواه در این صف باشد خواه در آن صف خواه در این گروه باشد خواه در آن گروه خواه در این فراکسیون باشد خواه در آن فراکسیون همانطور که دوست عزیز الان عنایت و تذکر فرمودند در این قطعنامه یک چنین مسائلی ذکر شده است ما هیچ وقت نمی‌گوییم کار خوب فقط این است که ما می‌کنیم ما فقط می‌گوییم باید کار خوب کرد کار خوب را هر کس کرد ما ستایش می‌کنیم (احسنت) بنابراین باید همدل و یکصدا بخصوص این وظیفه مجلس شورای ملی است که خودش واقعاً معتقد است که مجلس انقلابی است این است که این مجلس باید راه دستگاههای انقلابی را مشخص بکند که به هر حال انقلاب اداری مسخ نشود عرض دیگری ندارم (احسنت).

- تصویب صورتجلسه

۳- تصویب صورتجلسه

رییس- نسبت بصورت جلسه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار معاون وزارت جنگ

۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار معاون وزارت جنگ

رییس- وارد دستور می‌شویم تیمسار سپهبد کاتوزیان فرمایشی دارید بفرمایید.

سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- با اجازه مقام ریاست طبق ماده ۱۳ قانون استخدام نیروهای شاهنشاهی برای رسیدگی به تخلفات افسران و همچنین رسیدگی به شکایت آنها یک کمیسیون پنج نفری مرکب از وزیر جنگ، رییس ستاد بزرگ ارتشتاران و رییس ستاد کل نیروهای مسلح شاهنشاهی تشکیل می‌شود چون اکثراً اتفاقات می‌افتد که یکی از این مقامات نمی‌توانند در این کمیسیونها شرکت کنند لایحه‌ای تقدیم می‌شود تا درصورت تصویب اجازه بفرمایند که بجای آنها معاونینشان اجازه شرکت در این کمیسیونها را داشته باشند.

رییس- به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش کمیسیون کار و امور اجتماعی دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا درلایحه قانونی راجع به تشکیل انجمن توان بخشی و ابلاغ به دولت

۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون کار و امور اجتماعی دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا درلایحه قانونی راجع به تشکیل انجمن توان بخشی و ابلاغ به دولت

رییس- گزارش کمیسیونهای مربوط راجع به تشکیل انجمن توان‌بخشی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون کارو اموراجتماعی به مجلس شورای ملی

کمیسیون کار و امور اجتماعی در جلسه ۱۹ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای معتمدی معاون کار و امور اجتماعی لایحه شماره ۴۸۸۶- ۲۲ /۳ /۱۳۴۶ دولت راجع به تشکیل انجمن توان بخشی را که در دوره ۲۱ قانونگذاری به تصویب مجلس شورای ملی و مجلس سنا در آن اصلاحاتی به عمل آورده بود مورد رسیدگی قرار داد و اصلاحات مجلس سنا را تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

قانون تشکیل انجمن توان بخشی

ماده واحده- دولت مکلف است به منظور تجدید فعالیت و آموزش حرف و مشاغل مناسب و تقویت روحی کسانی که به علت نقص عضو و یا از دست دادن قسمتی از توانایی خود قادر به انجام کار نمی‌باشند انجمنی به نام انجمن توان بخشی وابسته به وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل دهد.

• تبصره ۱- اساسنامه و طرز تشکیل انجمن مرکزی و شعب و توسعه فعالیت آن و برنامه آموزش حرف و مشاغل مناسب و ترتیب بکار گماردن افرادی که در مراکز توان بخشی آماده کار می‌شوند بوسیله وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداری تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

• تبصره ۲- دولت همه ساله اعتبار لازم برای انجام برنامه‌های انجمن ضمن لایحه بودجه کل کشور به عنوان کمک پیش‌بینی خواهد نمود.

• تبصره ۳- انجمن دارای شخصیت حقوقی است و مشمول قانون محاسبات عمومی و آیین‌نامه معاملات دولتی نبوده و طبق مقررات و آیین‌نامه‌هایی که به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید اداره خواهد شد.

• تبصره ۴- انجمن مجاز است جهت تکمیل اعتبار و وسائل کار خود هرگونه کمک رایگان از اشخاص یا مؤسسات داخلی و خارجی قبول نماید.

• تبصره ۵- انجمن موظف است هر سال گزارش خدمات و ترازنامه خود را برای اطلاع عامه طبع و منتشر سازد.

مخبر کمیسیون کار و امور اجتماعی- پوربابائی.

گزارش از کمیسیون بهداری به مجلس شورای ملی

کمیسیون بهداری در جلسه ۵ بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور نماینده دولت لایحه انجمن توان بخشی را که در دوره به تصویب مجلس شورای ملی و مجلس سنا در آن اصلاحاتی به عمل آورده بود مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون کار و امور اجتماعی را در این مورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون بهداری- دکتر رهنوردی.

گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی در جلسه ۲۷ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور نماینده دولت لایحه انجمن توان بخشی را که در دوره به تصویب مجلس شورای ملی و مجلس سنا در آن اصلاحاتی به عمل آورده بود مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون کار و امور اجتماعی را در این مورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دارایی- دکتر رفیعی.

گزارش از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه اول بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور نماینده دولت لایحه انجمن توان بخشی را که در دوره ۲۱ قانونگذاری به تصویب مجلس شورای ملی و مجلس سنا در آن اصلاحاتی به عمل آورده بود مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون کار و امور اجتماعی را در این مورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری – دیهیم.

رییس- آقای دکتر خزائلی بفرمایید.

دکتر خزائلی- با اجازه مقام محترم ریاست اول من از فرصتی که بدست آمده استفاده می‌کنم و پنجمین سالگرد انقلاب سپید و آرام و بی‌مانند شاه و مردم را به پیشگاه شاهنشاه آریامهر که حضرش موجب ارشاد و سفرش موجب افتخار و سرافرازی ماست تبریک و تهنیت عرض می‌کنم و همچنین به پیشگاه ملت ایران شادباش می‌گویم ما دراین مرحله علاوه برساس و ستایشی که بر عهده همه بهره‌مندان از اصول انقلاب است وظیفه دیگری داریم و آن در مقابل تجلی مظاهر انقلاب است که امروز در این مجلس مقدس دو مظهر از آن مظاهر پیدا و هویدا شده است یکی همین قانون توان بخشی است که من اگر توان بخشی را حیات بخشی عنوان کنم پیروی از قرآن مجید کرده‌ام که گفته است «و من احیاها لکانما احیا الناس جمیعاً» و اینکه قانون اجباری بیمه شخص ثالث است این دو مظهر که به صورت میوه‌های نورس و تازه‌ای از باغستان انقلاب ظاهر شده از جانبی تمام کسانی را که اظهار ناتوانی می‌کردند و استعدادهایی در خود احساس می‌کردند و راهی برای ابراز آن استعدادها نداشتند آنها را به زندگی امیدوار ساختند دیگر کسانی که دچار حادثه می‌شدند و وسایل موتوری آنها را از میان می‌برد و عائله‌شان گرفتار و سرگشته می‌شدند آنها را نجات داده اما آنچه می‌خواستم عرض کنم در مورد قانون توان بخشی و اصلاحات مجلس سنا انتخاب بسیار خوبی بوده است و بهتر از بازتوانی معرف مقصود است ذیگر اصلاحی که کرده‌اند اینست که دولت را مکلف کرده‌اند، ببینید ما چقدر راه انقلاب را درست طی می‌کنیم و چقدر دستگاههای دولتی و حکومتی ما توجه دارند که هر قدم به طرف انقلاب پیش می‌رویم کارهای ما متانت و استحکام بیشتری دارد، چند سال پیش این مسئله به عنوان مجاز بودن دولت مطرح می‌شد اکنون دولت در مقابل آن مکلف می‌شود، در آخر این لایحه تبصره‌ای می‌بینیم که واقعاً باید گفت میوه پیش‌رس انقلاب است برای اینکه مردم باید در جریان اطلاع از فعالیتها و کارهایی که این انجمن انجام می‌دهد قرار بگیرند و این میوه پیش رس انقلاب اداری کاملاً ما را متوجه می‌کند که مااگر بخواهیم انقلاب اداری به ثمر برسد بایستی مردم از همه جریانها مطلع باشند هم وظایف خود را تشخیص بدهند هم حقوق خود را معهذا اشکالاتی در این لایحه موجود است که امیدوارم در اساسنامه این قسمت مرتفع بشود اولا بایستی در اساسنامه پیش‌بینی بشود که نمایندگان گروههای ذینفع با انتخاب از طرف جمعیتهای رسمی که اشخاص مبتلا به نقص عضو دارند در انجمن شرکت داشته باشند برای اینکه هم درد را بهتر تشخیص می‌دهند هم حس خوش‌بینی مردم را بیشتر جلب می‌کنند دیگر اینکه این اساسنامه هرچه زودتر به تصویب هیئت دولت برسد و بودجه آن در ضمن بودجه همین سال منظور بشود مطلب دیگری که بسیار قابل توجه است اینست که از حالا همه وزارتخانه‌ها در فکر این باشند که چگونه این برنامه را به نفع عده‌ای که دارای استعداد هستند و واقعاً همین امروز نور امید به قلب آنها می‌تابد و اشک شوق از چشمشان سرازیر می‌شود زودتر ببیند که به چه وسیله آنها کارآموزی بکنند و اینها را آموزش لازم بدهند و به کار بگمارند ما خوشوقتیم که به همه اثرات ناشی از انقلاب و تمام قوانین که متکی بر انقلاب است آموزش در درجه اول قرار می‌گیرد و چه خوش دموکراتیک ذی مقرانیس حکیم می‌گوید در حکمت دموکراتیک فهم بیش از ثروت کاملاً مؤثر است و باید فهم عمومی را بالاتر برد آنوقت خود به خود ثروت عمومی بالا می‌رود وقتی که اینجا منظور تجدید فعالیت یعنی حیات بخشی مطرح است و تقویت روحی درمیان است البته آموزش و کارگماری مسئله ایست که از وظایف بسیار مهم است و تکلیف همه وزارتخانه‌هاست مطلب دیگری که اینجا اشکال دارد اینست که گفته شده «بکار گماردن افرادی که در مرکز توان بخشی آماده کار می‌شوند» این قید باید برداشته شود در هر کجا وقتی که اشخاصی مستعد کارآموزی هستند و آماده کارشدند دیگر مرکز آماده کار اهمیت نداشته باشد و باید اینها را به کار گماشت در هر کجا که اینها تعلیمات لازم را ببینند البته من مجددا سپاسگزاری می‌کنم از شاهنشاه آریامهر و از دولت بیدار حزبی که به فکر قاطبه مردم ایران است و امیدوارم که حکومت ما پیرو مکتب علوی باشد که فرمود ولیکن للاقصی منهم مثل الذی للادنی تمام آنهایی که در نقاط دور افتاده‌اند اعم از اینکه در شهرستانها باشند یا مورد غفلت طبقه حاکم قرار بگیرند و توجه نداشته باشند یعنی مورد توجه نتوانند واقع بشوند همه مشمول عنایت شاهنشاه آریامهر هستند و باید از حمایت قانونی برخوردار باشند اما اینها حالا که نور امید در قلبشان پیدا می‌شود به را ه می‌افتند می‌خواهند تعلیمات ببینند می‌خواهند کارآموزی بکنند در میان راه چاهها است حادثه‌هاست من پیشنهاد می‌کنم اکنون که چنین اتفاق پیش آمده و بیمه شخص ثالث هم در همین هنگام آنهم درمیان سالگرد انقلاب مطرح می‌شود در این طرح بیمه اجباری شخص ثالث عنوانی برای کسانی باشد که به واسطه نقص عضو از حوادث راه اجتناب کنند یا مسبب خسارت خود را نمی‌شناسند تا آنها با اطمینان بیشتری بتوانند راه بیفتند و به هر طرف برای تکمیل معلومات خود و برای کارآموزی و کارگماری خودشان اقدام کنند بیش از این عرضی ندارم (احسنت)

رییس- نظر دیگری نسبت به گزارش کمیسیون‌ها نیست؟ (اظهاری نشد) به گزارش کمیسیونها رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.

- اخذ رأی نهایی و تصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به افزایش اعتبار شبکه ارتباط مخابرات ژاندارمری کل کشور و ابلاغ به دولت

۶- اخذ رأی نهایی و تصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به افزایش اعتبار شبکه ارتباط مخابرات ژاندارمری کل کشور و ابلاغ به دولت

رییس- لایحه راجع به افزایش اعتبار شبکه ارتباط مخابرات ژاندارمری کل کشور برای اخذ رأی نهایی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

قانون افزایش اعتبار شبکه ارتباط مخابرات ژاندارمری کل کشور.

ماده واحده- به ژاندارمری کل کشور اجازه داده می‌شود برای توسعه و تکمیل شبکه ارتباط مخابرات خود ظرف پنج سال هم ارز ریالی مبلغ پنج میلیون دلار (هر سال معادل یک میلیون دلار) اعتبار در بودجه سالیانه مربوط منظور نمایند مصرف اعتبارات مذکور مشمول آیین‌نامه معاملاتی دولت و قانون محاسباتی نخواهد بود.

لایحه قانون بالا مشتمل بر یک ماده در جلسه روز دوشنبه دوم بهمن ماه ۱۳۴۶ شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.

رییس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.

رییس- این لایحه عیناً به همان ترتیبی که در مجلس شورای ملی به تصویب رسیده بود در مجلس سنا به تصویب رسیده و حالا نسبت به آن با ورقه اخذ رأی می‌شود.

(اسامی نمایندگان به ترتیب زیر وسیله منشی «آقای مهندس صائبی» اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد).

آقایان دکتر عدل طباطبائی- مهندس بریمانی- دکتر درودی- جوانشیر- دکتر ستوده- دکتر کلالی- مهندس ریاضی- معظمی- حی- شاهنده- دکتر الموتی- مهندس ریاحی- صائب- ضیاء احمدی- مهندس زرآور- پورساطع- مهندس یارمحمدی- دکتر حبیب اللهی- مریدی- کاسمی- دکتر رفعت- ایلخانی پور- دکتر بهبهانی- دکتر خیراندیش- بیات- محمدولی قراچورلو- مهندس معتمدی- دکتر زعفرانلو- مهاجرانی- دکتر معتمد وزیری- دکتر وفا- ثامنی- شهرستانی- ملک افضلی- عباس میرزایی- مافی- دکتر صدر- دکتر حسین اسدی- قاضی زاده- صدقیانی زاده- مصطفوی- نائینی- مروتی- محدث زاده- دکتر پرتو اعظم- دکتر اسدی سمیع- بهادری- دکتر قهرمان- امام مردوخ- اخلاقی- مهندس سهم الدینی- مهندس کیا- مجد- توسلی- معزی- دکتر ملکی- مهندس عدل- مبارکی- غلام نیاکان- موسوی- حق شناس- دکتر میرعلا- مهندس کیا کجوری- آموزگار- اهری- پرویزی- مهندس صائبی- صدری کیوان- مسعودی- عجم- دکتر کیان- مهندس زنجانچی- دکتر صاحب قلم- دکتر مهذب- دکتر وحیدنیا- مهندس بهبودی- دکتر دادفر- سعید وزیری- کلانتری- دکتر حکمت- بانو سعیدی- جاماسبی- رامبد- فرهادپور- مهندس پروشانی- مهندس معینی- دکتر اعتمادی- ابوذر ـ کمالوند ـ دکتر محققی ـ دکتر مدنی ـ فخرطباطبایی ـ فضایلی ـ ماهیار ـ مهندس اردلان ـ بانو ابتهاج سمیعی ـ دانشمند ـ دکتر حکیم‌شوشتری ـ دکتر صالحی ـ فهیمی ـ بختیاری‌پور ـ پردلی ـ پزشکی ـ بهنیا ـ مهندس معینی‌زند ـ مرتضوی ـ دکتر مهدوی ـ بانو زاهدی ـ دکتر عدل ـ دکتر کفایی ـ کلانتر هرمزی‌ ـ شاخویی ـ عامری ـ دکتر اسفندیاری ـ دکتر عاملی‌تهرانی ـ مبارکی ـ تیمسار حکیمیان ـ بوشهری ـ دکتر فریور ـ پزشک‌پور ـ مهندس قادرپناه ـ امیر احمدی ـ دکتر طالع -سلیمانی ـ پدرامی ـ صادقی ـ پروفسور مخبرفرهمند ـ بانو تربیت- خانرقراچورلو ـ تیمسار نکوزاد ـ دکتر خزایلی ـ اصولی ـ دکتر رفیعی ـ اولیا ـ موسی صالحی ـ شیخ‌الاسلامی ـ مهندس عترت ـ صادق سمیعی ـ جوادی ـ انشا ـ دکتر فربود ـ تیمسار همایونی ـ دکتر رشتی ـ دکتر برومند ـ دکتر سعید ـ بانو جهانبانی ـ دکتر ضیایی ـ مهندس اخوان ـ فولادوند ـ مهندس ارفع ـ فروتن ـ دکتر غنی ـ معیری ـ دکتر یزدان‌پناه ـ ریگی ـ شکیبا ـ رضوی ـ ارسنجانی ـ دکتر خطیبی ـ دکتر نجیمی ـ پوربابایی ـ مرندی ـ دکتر بیت‌منصور ـ مهندس برومند ـ کورس ـ مهندس اربابی ـ صایبی ـ دکتر یگانگی ـ مهندس عطایی ـ دکتر سبزواری ـ دکتر موثقی ـ دکتر امامی‌خویی ـ تهرانی ـ مهندس ناصر بهبودی ـ مانی ـ دکتر رضوانی ـ دکتر امین ـ محسنی‌مهر ـ دکتر گاگیک ـ شیخ بهایی ـ دکتر رهنوردی.

(آراء مأخوذ شماره شده و نتیجه به قرار زیر اعلام گردید.)

آراء موافق ۱۷۰ رأی

رییس ـ لایحه به ۱۷۰ رأی موافق به اتفاق آراء تصویب شد به دولت ابلاغ می‌شود.

موافقین ـ آقایان:

آموزگار ـ اهری ـ پرویزی ـ مهندس صایبی ـ صدری‌کیوان ـ مسعودی ـ عجم ـ دکتر کیان ـ مهندس رنجانچی ـ دکتر صاحب‌قلم ـ دکتر مهذب ـ دکتر وحیدنیا ـ مهندس پرویز بهبودی ـ دکتر دادفر ـ سعید وزیری ـ کلانتری ـ دکتر حکمت ـ بانو سعیدی ـ جاماسبی ـ رامبد- فرهادپور ـ مهندس پروشانی ـ مهندس معینی ـ دکتر اعتمادی ـ ابوذر ـ کمالوند ـ دکتر محققی ـ دکتر مدنی ـ فخرطباطبایی ـ فضایلی ـ ماهیار ـ مهندس اردلان ـ بانو ابتهاج سمیعی ـ دانشمند ـ دکتر حکیم‌شوشتری ـ دکتر صالحی ـ فهیمی ـ بختیاری‌پور ـ پردلی ـ پزشکی ـ بهنیا ـ مهندس معینی‌زند ـ مرتضوی ـ دکتر مهدی ـ بانو زاهدی ـ دکتر عدل ـ دکتر کفایی ـ کلانتر هرمزی ـ شاخویی ـ عامری ـ دکتر اسفندیاری ـ دکتر عاملی‌تهرانی ـ تیمسار حکیمیان ـ بوشهری ـ دکتر فریور ـ پزشک‌پور ـ مهندس قادرپناه ـ امیر احمدی ـ دکتر طالع ـ سلیمانی ـ دکتر عدل‌طباطبایی ـ مهندس بریمانی ـ دکتر درودی ـ جوانشیر ـ دکتر ستوده ـ دکتر کلالی ـ مهندس ریاضی ـ معظمی ـ حی ـ شاهنده ـ دکتر الموتی ـ مهندس ریاحی ـ صایب ـ ضیااحمدی ـ مهندس زرآور ـ پورساطع ـ مهندس یارمحمدی ـ دکتر رفعت ـ ایخانی‌پور ـ دکتر بهبهانی ـ دکتر خیراندیش ـ بیات ـ محمدولی قراچورلو ـ مهندس معتمدی ـ دکتر زعفرانلو ـ مهاجرانی ـ دکتر معتمد وزیری ـ دکتر وفا ـ ثامنی ـ شهرستانی ـ ملک‌افضلی ـ عباس میرزایی ـ مافی ـ دکتر صدر ـ دکتر حسین اسدی ـ قاضی‌زاده ـ صدقیانی‌زاده ـ مصطفوی‌نایینی ـ مروتی ـ محدث‌زاده ـ دکتر پرتواعظم ـ مهندس اسدی‌سمیع ـ بهادری ـ دکتر قهرمان ـ امام‌مردوخ ـ اخلاقی ـ معزی ـ دکتر ملکی ـ مهندس عدل ـ مبارکی ـ غلام نیاکان ـ موسوی ـ حق‌شناس ـ دکتر میرعلا ـ مهندس کیاکجوری ـ پدرامی ـ صادقی ـ پروفسور مخبرفرهمند ـ بانو تربیت ـ خانلرقراچورلو ـ تیمسار نکوزاده ـ دکتر خزایلی ـ اصولی ـ دکتر رفیعی ـ اولیا ـ موسی صالحی ـ شیخ‌الاسلامی ـ مهندس عترت ـ صادق سمیعی ـ جوادی ـ انشا ـ دکتر فربود ـ تیمسار همایونی ـ دکتر رشتی ـ دکتر برومند ـ دکتر سعید ـ بانو جهانبانی ـ دکتر ضیایی ـ مهندس اخوان ـ فولادوند ـ مهندس ارفع ـ فروتن ـ دکتر غنی ـ معیری ـ دکتر یزدان‌پناه ـ ریگی ـ شکیبا ـ رضوی- ارسنجانی- دکتر خطیبی- دکتر نجیمی- پوربابائی- مرندی- دکتر بیت منصور- مهندس برومند- کورس- مهندس اربابی- صائبی- دکتر یگانگی- مهندس عطائی- دکتر سبزواری- دکتر موثقی- دکتر امامی خوئی- تهرانی- دکتر مهندس ناصر بهبودی- مانی- دکتر رضوانی- دکتر امین- محسنی مهر- دکتر گاگیک- شیخ بهایی- دکتر رهنوردی.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون آب و برق راجع به عضویت ایران درکنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و آبیاری و زهکشی.

۷- طرح گزارش شور اول کمیسیون آب و برق راجع به عضویت ایران درکنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و آبیاری و زهکشی.

رییس- گزارش شور اول راجع به عضویت ایران در کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و آبیاری و زهکشی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون آب و برق به مجلس شورای ملی

کمیسیون آب و برق در جلسه ۳ بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای مهندس ظهیری معاون وزارت آب و برق لایحه شماره ۴۵۰ /۱۰۸۴ /۲۰۴۲۶- ۱۴ /۹ /۱۳۴۶ دولت راجع به عضویت ایران در کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و آبیاری و زهکشی را که به شماره ۱۴۳ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود که برای شرکت در کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و کمیسیون بین‌المللی آبیاری و زهکشی که مرکز آن در دهلی نو است قبول عضویت نموده و حق عضویت و هزینه‌های مربوط را پرداخت نماید.

• تبصره- دولت می‌تواند به منظور کمال استفاده از عضویت در کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و کمیسیون بین‌المللی آبیاری و زهکشی و تسهیل مبادله اطلاعات فنی هیأتی به نام کمیسیون ملی آبیاری و زهکشی مرکب از متخصصین وزارت آب و برق و وزارت کشاورزی و اساتید دانشگاهها و افراد ذی صلاحیت دیگر تشکیل دهد. وظایف و حدود اختیارات و تعداد اعضاء کمیسیون مذکور بر طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به توسط وزارتخانه‌های آب و برق و کشاورزی تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

رییس کمیسیون آب و برق- مهندس معینی زند.

گزارش شور اول از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشاورزی در جلسه ۳ بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای مهندس ظهیری معاون وزارت آب و برق لایحه دولت راجع به عضویت ایران در کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و آبیاری و زهکشی را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آب و برق را در این مورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون کشاورزی- مهندس ریاحی.

رییس- کلیات لایحه مطرح است. آقای دکتر عاملی بفرمایید.

دکتر عاملی- جناب آقای رییس، همکاران ارجمند در ضمن این لایحه که به شکل ماده واحده‌ای تقدیم مجلس شده است برای من یک سوالی پیش آمده است که به اطلاع می‌رسانم و امیدوارم اگر ممکن است جواب بدهند و البته پیشنهادی هم تقدیم می‌کنم که اگر مورد داشت در کمیسیون مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت در تبصره ماده واحده پیش‌بینی شده است «به‌منظور کمال استفاده از عضویت در کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و کمیسیون بین‌المللی آبیاری و زهکشی و تسهیل مبادله اطلاعات فنی هیأتی به نام کمیسیون ملی آبیاری و زهکشی تشکیل بشود» البته در اصل موضوع و لزومش هیچ تردیدی نیست و بسیار ضروری است که ما در این کمیسیون بین‌المللی شرکت داشته باشیم ولی مسئله‌ای که برای من پیش آمده است این است که تشکیل کمیسیون ملی آبیاری و زهکشی آیا ضرورت دارد یا نه؟ علت این سوالی که برای من پیش آمده است این است که ما هم‌اکنون در کشور یک سازمانی داریم به نام سازمان آب شناسی ایران و این سازمان آب شناسی وظیفه دارد که در موضوعات مربوط به آب بررسی و تحقیق بکند (مهندس معینی زند- از نظر آشامیدنی) (دکتر زعفرانلو- انستیتو آب شناسی است) کلیت دارد چون به وضع سازمان و طرز کار آن آشنایی دارم و چنین سازمانی داریم البته اگر توجه بفرمایید در اینجا یکی از منظورهای ما تسهیل مبادله اطلاعات فنی است و این سازمان دارای وضعیت خاصی است که می‌توانم بگویم امکانات فنی رسیدگی به این مسئله را دارم در اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا ما همین وظیفه را به این سازمان آب شناسی ایران که سازمان جهانی هم هست نمی‌توانیم محول بکنیم و اگر نتوانیم این وظیفه را به این سازمان محول بکنیم و یک سازمان دولتی را به وجود بیاوریم بهتر خواهد بود به همین مناسبت پیشنهادی هم تقدیم می‌کنم ولی همانطور که عرض کردم ممکن است توضیحاتی که می‌دهم مطلب را روشن بکند که تقدیم این پیشنهاد ضرورت نداشته باشد.

رییس- خانم تربیت بفرمایید.

خانم تربیت- با اجازه جناب آقای رییس بنده در موافقت با این لایحه می‌خواهم مطالبی عرض بکنم تصدیق می‌فرمایید که با ملی شدن منابع آب در کشور ما و اهمیت مسوله آب در دنیا که روز به روز تمام نظرات ممالک مترقی را به خود جلب کرده و مخصوصا تبادل افکار و نظرها و آنچه که اطلاعات جدید درباره آب در کشورها متداول شده فوق‌العاده در کشور ماهم ضرورت ایجاب می‌کند که حتماً چنین کمیسیون ملی آبیاری باید تشکیل بشود به علاوه در اینجا اشاره شده که این محدود به وزارت آب و برق و اداره آبیاری و غیر ذالک نبوده بلکه از استادان فن استفاده خواهد شد به همین جهت بنده تصور می‌کنم که واقعاً نهایت ضرورت را دارد مخصوصا در دانشکده‌های فنی در قسمت آبیاری جوانان باید تخصص پیدا می‌کنند و باید آزمایشگاههایی بوجود بیاید که با استادان تبادل نظر بشود که این کمیسیون ملی آب جناب آقای دکتر عاملی آمادگی داشته باشد که بتواند تعاطی و تبادل افکاری با کمیسیون‌های بین‌المللی آب در دنیا بکند و آمادگی داشته باشد. درست است که ما یک سازمان آب‌شناسی جوانی داریم و واقعا مدارکی هم در آنجا جمع است ولی شایسته است که چنین کمیسیونی باشد که تمام اطلاعات و مدارک لازم را از دانشگاهها و تمام اساتید فن جمع‌آوری بکند تا آمادگی داشته باشند که به این کمیسیون بین‌المللی ملحق بشوند بنده عرض دیگری ندارم.

رییس- آقای مهندس ظهیری بفرمایید.

مهندس ظهیری (معاون وزارت آب و برق) – با کسب اجازه از مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی بنده خواستم فقط درباره این ماده واحده‌ای که تقدیم کرده‌ایم یک توضیح مختصری اگر اجازه بفرمایید به عرض نمایندگان مجلس شورای ملی برسانم و آن اینکه این ماده واحده‌ای که تهیه و تقدیم شد ناظر بر دو امر بود یکی مربوط به کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و یکی دیگر کمیسیون معبوط به آبیاری و زهکشی بین‌المللی است. همان‌طور که مسبوق هستید اخیرا در اثر اجرای طرح‌های بزرگ و استفاده از ذخایر آب در سطح مملکت یک طرح‌های عمرانی در دست تهیه و تدوین است که مقداری از آنها در برنامه چهرم اجرا خواهد شد مقداری از آنها هم در برنامه‌های دیگر به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد در سطح بین‌المللی کنفرانسی است بنام کنفرانس سدهای بزرگ. منظور از کنفرانس سدهای بزرگ آخرین کنفرانسی است که در یک سال قبل بوده است در استانبول این کنفرانس سالیانه تشکیل می‌شود و یک کنگره‌ای هر سه سال از این کنفرانس در سطح جهانی تشکیل می‌شود که کنگره قبلی در استانبول بود در سال ۱۹۶۷ و کنگره بعدی سال ۱۹۷۰ در مونرآل خواهد بود اما در مورد کمیسیون هکشی و آبیاری که در اینجا ذکر شده یک کمیته مرکزی است در دهلی نو که تمام ممالک در کنفرانس بزرگ دولت‌ها شرکت می‌کنند ولی در دومی که ذکر کمیته زهکشی و آبیاری شده است فقط دولت‌ها شرکت نمی‌کنند بلکه موسسات خصوصی هم می‌تواند در این کمیته شرکت بکنند. آقای دکتر عاملی فرمودند که ما در ایران سازمانی داریم به نام سازمان آب شناسی ممکن است این سازمان آب شناسی برای این کار تشکیل بشود بنده باید به عرضتان برسانم که این سازمان، سازمان آب شناسی نیست بلکه یک انستیتوی آب شناسی است که مدت شش ماه است تشکیل شده و آن چیزی که به نام کمیسیون آبیاری ملی در اینجا ذکر شده است عبارت است از عده‌ای متخصصین فن از وزارت آب و برق و کشاورزی و اساتید دانشگاه و متخصصینی که در وزارتخانه‌ها و دانشگاه هستند و ذکر کمیته ملی بدین منظر بوده است که بتوانیم از خارج در کنفرانس افرادی را دعوت بکنیم و استفاده بکنیم.

رییس- نظر دیگری در کلیات این لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

در مورد تبصره ماده واحده لایحه عضویت ایران در کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و کمیسیون بین‌المللی آبیاری و زهکشی پیشنهاد می‌نماید به صورت زیر اصلاح شود:

• تبصره- دولت می‌تواند به کمال استفاده از عضویت در کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و کمیسیون بین‌المللی آبیاری و زهکشی سازمان آب شناسی ایران در تجهیز و تقویت و مسئول اجرای این برنامه نماید.

با تقدیم احترام- دکتر عاملی دکتر طالع- دکتر فضل الله صدر.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در تبصره ماده واحده بجای عبارت (متخصصین وزارت آب و برق و وزارت کشاورزی و اساتید دانشگاهها و افراد ذی صلاحیت دیگر) نوشته شود «متخصصین کشور»

با تقدیم احترام- ناصر بهبودی.

رییس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارایی راجع به طرح پیشنهادی نمایندگان درمورد بیمه اجباری حوادث شخص ثالث وسائل نقلیه موتوری زمینی

۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارایی راجع به طرح پیشنهادی نمایندگان درمورد بیمه اجباری حوادث شخص ثالث وسائل نقلیه موتوری زمینی

رییس- گزارش شور اول کمیسیون دارایی راجع به طرح پیشنهادی نمایندگان در مورد بیمه اجباری حوادث شخص ثالث وسائل نقلیه موتوری زمینی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی با حضور نمایندگان دولت طرح پیشنهادی جمعی از آقایان نمایندگان راجع به بیمه اجباری حوادث شخص ثالث وسائل نقلیه موتوری زمینی را مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد

ماده ۱- کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی مسئول جبران خسارات بدنی و مالی هستند که در اثر حوادث وسائل نقلیه مزبور به اشخاص ثالث وارد می‌شود و مکلفند مسئولیت خود را از این جهت نزد شرکت سهامی بیمه ایران و با یکی از شرکتهای بیمه مجاز که در ایران فعالیت داشته و نمایندگی شرکت سهامی بیمه ایران را دارا باشند بیمه نمایند.

شرکت سهامی بیمه ایران می‌تواند در مورد کسانی که به خارج از کشور یا به ایران مسافرت می‌کنند نمایندگی مذکور در این ماده را به شرکتهای بیمه خارج از کشور نیز تفویض نماید.

• تبصره- منظور از حوادث مذکور در این قانون هرگونه تصادف یا سقوط یا آتش‌سوزی یا انفجار وسایل نقلیه موتوری و برقی و همچنین قطارهای راه آهن و انواع یدک و تریلر متصل به وسائل مزبور و محمولات آنها می‌باشد.

ماده ۲- اشخاصی که به سبب حوادث وسائل نقلیه موضوع این قانون زیانهای بدنی یا مالی به آنها وارد آمده باشد اعم از اینکه سرنشین وسائل مزبور بوده و یا نباشند شخص ثالث محسوب می‌گردند.

• تبصره- درصورت تصادف دو وسیله نقلیه رانندگان وسائل مزبور نیز در برابر یکدیگر شخص ثالث محسوب می‌شوند اعم از آنکه مالک وسیله نقلیه باشند یا نباشند.

ماده ۳- بیمه‌گر در هر حال مسئول پرداخت خسارت ثالث می‌باشد و نمی‌تواند برای عدم جبران خسارت به خطا یا تقصیر بیمه‌گذار یا ثالث استناد نماید ولی می‌تواند در مورد عمد راننده در ایجاد حادثه پس از پرداخت خسارت زیان دیده برای استرداد وجوه پرداخت شده به بیمه‌گذار مراجعه نماید.

ماده ۴- بیمه‌گر ملزم به جبران کلیه خسارت وارد به اشخاص ثالث خواهد بود حداقل میزان بیمه با توجه به نوع و سایر خصوصیات وسائل نقلیه و همچنین تعرفه حق بیمه و شرایط عمومی آن با در نظر گرفتن نرخها و شرایط بین‌المللی توسط شرکت سهامی بیمه ایران تعیین و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

ماده ۵- ظرف شش ماه از تاریخ اجرای این قانون کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی مکلف به تحصیل بیمه ثالث می‌باشند و پس از انقضاء این مدت مأمورین اداره راهنمایی و رانندگی تا صدور بیمه‌نامه از حرکت وسیله نقلیه جلوگیری خواهند کرد.

• تبصره- حق بیمه در مورد وسائل نقلیه موجود در تاریخ اجرای این قانون از ابتدای ۶ ماه احتساب و وصول خواهد شد.

ماده ۶- شرکت سهامی بیمه ایران و نمایندگان شرکت مذکور طبق مقررات این قانون و آیین‌نامه‌های مربوط به آن مکلف به انعقاد قرارداد بیمه یا دارندگان وسائل نقلیه مشمول این قانون خواهند بود.

به کلیه اختلافات بین متقاضی و شرکت بیمه در این مورد در شورای رسیدگی خواهد شد که حدود وظایف و اختیارات و تعداد اعضا و طرز تشکیل آن برحسب آیین‌نامه اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد که به تصویب هیئت وزیران می‌رسد تعیین خواهد شد. تصمیم شورا برای طرفین قطعی است.

ماده ۷- موارد ذیل از شمول بیمه خارج است:

۱- خسارت ناشی از فورس ماژور از قبیل جنگ- سیل- زلزله.

۲- خسارت ناشی از عمد راننده با رعایت ماده ۳ این قانون.

۳- خسارت وارده به محمولات وسائل نقلیه مورد بیمه در غیر از موارد مذکور در تبصره یک این قانون.

۴- خسارت مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیواکتیو.

۵- خسارت وارده به متصرفین غیرقانونی وسائل نقلیه یا رانندگان فاقد گواهینامه رانندگی.

۶- خسارت ناشی از محکومیت جزایی و پرداخت جرائم.

۷- خسارت ناشی از حوادثی که در خارج از کشور اتفاق می‌افتد. مگر اینکه قرارداد بیمه منعقد شده باشد.

ماده ۸- دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی (موضوع این قانون) که از خارج وارد ایران می‌شوند در صورتی که در خارج تحصیل بیمه ثالث معتبر در ایران نکرده باشند مکلفند به محض ورود به مرز ایران طبق ماده ۱ این قانون اقدام به بیمه نمایند.

ماده ۹- هزینه‌هایی را که بیمه‌گذار یا راننده برای نجات جان مصدوم یا مصدومین پرداخته باشند تا میزان مذکور در آیین نامه اجرایی این قانون از طرف بیمه گر قابل پرداخت است.

ماده ۱۰- مرور زمان دعاوی مربوط به بیمه موضوع این قانون از تاریخ وقوع دو سال می‌باشد و هر نوع اقدام ذینفع به منظور مطالبه خسارت اعم از ارسال نامه یا تلگرام با اظهارنامه قاطع مرور زمان خواهد بود.

مدت مرور زمان جدید بعد از انقطاع یک سال است.

ماده ۱۱- پس از انقضاء مدت مقرر در ماده ۵ متخلفین از اجرای مقررات ماده ۱ این قانون علاوه بر پرداخت حق بیمه مربوط به مدت گذشته برای هر وسیله نقلیه ملزم به پرداخت زیان دیرکرد به مأخذ قانونی به شرکت سهامی بیمه ایران خواهند بود و به هرحال شرکت سهامی بیمه ایران مکلف است از تاریخ تصویب این قانون خسارات وارد به اشخاص ثالث ناشی از حوادث وسائل نقلیه را اعم از اینکه وسیله مزبور بیمه شده یا نشده باشد جبران نماید.

ماده ۱۲- آیین‌نامه اجرایی این قانون از طرف شرکت سهامی بیمه ایران تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذاشته می‌شود.

رییس کمیسیون دارایی- کریم اهری.

گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۶ دیماه ۱۳۴۶ با حضور نمایندگان دولت طرح پیشنهادی جمعی از آقایان نمایندگان راجع به بیمه اجباری حوادث شخص ثالث وسائل نقلیه موتوری زمینی را مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد

ماده ۱- کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی مسئول جبران خسارات بدنی و مالی هستند که در اثر حوادث وسائل نقلیه مزبور به اشخاص ثالث وارد می‌شود و مکلفند مسئولیت خود را از این جهت نزد شرکت سهامی بیمه ایران و با یکی از شرکتهای بیمه مجاز که در ایران فعالیت داشته و نمایندگی شرکت سهامی بیمه ایران را دارا باشند بیمه نمایند.

• تبصره- منظور از حوادث مذکور در این قانون هرگونه تصادف یا سقوط یا آتش‌سوزی یا انفجار وسایل نقلیه موتوری و برقی و همچنین قطارهای راه آهن و انواع یدک و تریلر متصل به وسائل مزبور و محمولات آنها می‌باشد.

ماده ۲- اشخاصی که به سبب حوادث وسائل نقلیه موضوع این قانون زیانهای بدنی یا مالی به آنها وارد آمده باشد اعم از اینکه سرنشین وسائل مزبور بوده و یا نباشند شخص ثالث محسوب می‌گردند.

• تبصره- درصورت تصادف دو وسیله نقلیه رانندگان وسائل مزبور نیز در برابر یکدیگر شخص ثالث محسوب می‌شوند اعم از آنکه مالک وسیله نقلیه باشند یا نباشند.

ماده ۳- بیمه‌گر در هر حال مسئول پرداخت خسارت ثالث می‌باشد و نمی‌تواند برای عدم جبران خسارت به خطا یا تقصیر بیمه‌گذار یا ثالث استناد نماید ولی می‌تواند در مورد عمد راننده در ایجاد حادثه پس از پرداخت خسارت زیان دیده برای استرداد وجوه پرداخت شده به بیمه‌گذار مراجعه نماید.

ماده ۴- حداقل میزان بیمه با توجه به نوع و سایر خصوصیات وسائل نقلیه و همچنین تعرفه حق بیمه و شرایط عمومی آن با در نظر گرفتن نرخها و شرایط بین‌المللی توسط شرکت سهامی بیمه ایران تعیین و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

ماده ۵- بیمه‌گر ملزم به جبران کلیه خسارت وارد به اشخاص ثالث خواهد بود ولی دو درصد از هر خسارت به عهده بیمه‌گذار می‌باشد که بیمه‌گر پس از پرداخت تمام خسارت به زیان‌دیده وصول خواهد کرد.

• تبصره- جبران خسارت تا میزان ۱۰۰۰ ریال کلا به عهده مالک وسیله نقلیه خواهد بود.

ماده ۶- ظرف شش ماه از تاریخ اجرای این قانون کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی مکلف به تحصیل بیمه ثالث می‌باشند و پس از انقضاء این مدت مأمورین اداره راهنمایی و رانندگی تا صدور بیمه‌نامه از حرکت وسیله نقلیه جلوگیری خواهند کرد.

• تبصره- حق بیمه در مورد وسائل نقلیه موجود در تاریخ اجرای این قانون از ابتدای ۶ ماه احتساب و وصول خواهد شد.

ماده ۷- موارد ذیل از شمول بیمه خارج است:

۱- خسارت ناشی از فورس ماژور از قبیل جنگ- سیل- زلزله.

۲- خسارت ناشی از عمد راننده با رعایت ماده ۳ این قانون.

۳- خسارت وارده به محمولات وسائل نقلیه مورد بیمه در غیر از موارد مذکور در تبصره یک این قانون.

۴- خسارت ناشی از سیل- زمین لرزه- آتشفشان- طغیان آب- فورس ماژور

۵- خسارت مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیواکتیو.

۶- خسارت وارده به متصرفین غیرقانونی وسائل نقلیه یا رانندگان فاقد گواهینامه رانندگی.

۷- خسارت ناشی از محکومیت جزایی و پرداخت جرائم.

۸- خسارت ناشی از حوادثی که درخارج از کشور اتفاق می‌افتد.

ماده ۸- دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی (موضوع این قانون) که از خارج وارد ایران می‌شوند در صورتی که در خارج تحصیل بیمه ثالث معتبر در ایران نکرده باشند مکلفند به محض ورود به مرز ایران طبق ماده ۱ این قانون اقدام به بیمه نمایند.

ماده ۹- هزینه‌هایی را که بیمه‌گذار یا راننده برای نجات جان مصدوم یا مصدومین پرداخته باشند تا میزان مذکور در آیین‌نامه اجرایی این قانون از طرف بیمه‌گر قابل پرداخت است.

ماده ۱۰- مرور زمان دعاوی مربوط به بیمه موضوع این قانون از تاریخ وقوع دو سال می‌باشد و هر نوع اقدام ذینفع به منظور مطالبه خسارت اعم از ارسال نامه یا تلگرام با اظهارنامه قاطع مرور زمان خواهد بود.

مدت مرور زمان جدید بعد از انقطاع یک سال است.

ماده ۱۱- پس از انقضاء مدت مقرر در ماده ۵ متخلفین از اجرای مقررات ماده ۱ این قانون علاوه بر پرداخت حق بیمه مربوط به مدت گذشته برای هر وسیله نقلیه ملزم به پرداخت زیان دیرکرد به مأخذ قانونی به شرکت سهامی بیمه ایران خواهند بود و به هر حال شرکت سهامی بیمه ایران مکلف است از تاریخ تصویب این قانون خسارات وارد به اشخاص ثالث ناشی از حوادث وسائل نقلیه را اعم از اینکه وسیله مزبور بیمه شده یا نشده باشد جبران نماید.

ماده ۱۲- دولت مکلف است ظرف دو ماه از تاریخ تصویب این قانون آیین‌نامه اجرایی آن را تهیه و تصویب به موقع اجرا بگذارد.

رییس کمیسیون دادگستری- شیخ الاسلامی.

گزارش شور اول از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشور در جلسه ۳۰ /۱۰ /۱۳۴۶ با حضور نمایندگان دولت طرح پیشنهادی جمعی از آقایان نمایندگان راجع به بیمه اجباری حوادث شخص ثالث وسائل نقلیه موتوری زمینی را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارایی را در اینمورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون کشور- مصطفوی.

گزارش شور اول از کمیسیون کار و امور اجتماعی به مجلس شورای ملی

کمیسیون کار و امور اجتماعی در جلسه ۲۳ /۱۰ /۱۳۴۶ با حضور نمایندگان دولت طرح پیشنهادی جمعی از آقایان نمایندگان راجع به بیمه اجباری حوادث شخص ثالث وسائل نقلیه موتوری زمینی را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارایی را به استثنای ماده یک تأیید و ماده یک را به شرح زیر تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده ۱- کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی مسئول جبران خسارات بدنی و مالی هستند که در اثر حوادث وسائل نقلیه مزبور به اشخاص ثالث وارد می‌شود و مکلفند مسئولیت خود را از این جهت نزد شرکت سهامی بیمه ایران و با یکی از شرکتهای بیمه مجاز که در ایران فعالیت داشته و نمایندگی شرکت سهامی بیمه ایران را دارا باشند بیمه نمایند.

• تبصره- منظور از حوادث مذکور در این قانون هرگونه تصادف یا سقوط یا آتش سوزی یا انفجار وسایل نقلیه موتوری و برقی و همچنین قطارهای راه آهن و انواع یدک و تریلر متصل به وسائل مزبور و محمولات آنها می‌باشد.

مخبر کمیسیون کار و امور اجتماعی- پوربابائی.

رییس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱- کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی مسئول جبران خسارات بدنی و مالی هستند که در اثر حوادث وسائل نقلیه مزبور به اشخاص ثالث وارد می‌شود و مکلفند مسئولیت خود را از این جهت نزد شرکت سهامی بیمه ایران و با یکی از شرکتهای بیمه مجاز که در ایران فعالیت داشته و نمایندگی شرکت سهامی بیمه ایران را دارا باشند بیمه نمایند.

شرکت سهامی بیمه ایران می‌تواند در مورد کسانیکه به خارج از کشور یا به ایران مسافرت می‌کنند نمایندگی مذکور در این ماده را به شرکتهای بیمه خارج از کشور نیز تفویض نماید.

• تبصره- منظور از حوادث مذکور در این قانون هرگونه تصادف یا سقوط یا آتش سوزی یا انفجار وسایل نقلیه موتوری و برقی و همچنین قطارهای راه آهن و انواع یدک و تریلر متصل به وسائل مزبور و محمولات آنها می‌باشد.

رییس- ماده اول پیشنهادی کمیسیونهای دادگستری و کار و امور اجتماعی به ترتیب قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱- کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی مسئول جبران خسارات بدنی و مالی هستند که در اثر حوادث وسائل نقلیه مزبور به اشخاص ثالث وارد می‌شود و مکلفند مسئولیت خود را از این جهت نزد شرکت سهامی بیمه ایران و با یکی از شرکتهای بیمه مجاز که در ایران فعالیت داشته و نمایندگی شرکت سهامی بیمه ایران را دارا باشند بیمه نمایند.

• تبصره- منظور از حوادث مذکور در این قانون هرگونه تصادف یا سقوط یا آتش‌سوزی یا انفجار وسایل نقلیه موتوری و برقی و همچنین قطارهای راه آهن و انواع یدک و تریلر متصل به وسائل مزبور و محمولات آنها می‌باشد.

(ماده اول پیشنهادی کمیسیون کار و امور اجتماعی)

ماده ۱- کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی مسئول جبران خسارات بدنی و مالی هستند که در اثر حوادث وسائل نقلیه مزبور به اشخاص ثالث وارد می‌شود و مکلفند مسئولیت خود را از این جهت نزد شرکت سهامی بیمه ایران و با یکی از شرکتهای بیمه مجاز که در ایران فعالیت داشته و نمایندگی شرکت سهامی بیمه ایران را دارا باشند بیمه نمایند.

• تبصره- منظور از حوادث مذکور در این قانون هرگونه تصادف یا سقوط یا آتش‌سوزی یا انفجار وسایل نقلیه موتوری و برقی و همچنین قطارهای راه آهن و انواع یدک و تریلر متصل به وسائل مزبور و محمولات آنها می‌باشد.

مهندس ارفع- طرز عمل چه جور است؟

رییس- پیشنهادیست که کمیسیون‌های دیگر داده‌اند و البته کمیسیون مادر که کمیسیون دارایی است با کمیسیون‌های دیگر جلسه مشترک تشکیل خواهند داد و نسبت به این کار رسیدگی خواهند نمود آقای پرتو بفرمایید.

پرتو (معون وزارت دادگستری)- کمیسیون کار و کمیسیون دادگستری همان چیزی را که در کمیسیون دارایی تصویب شده بود به تصویب رساندند منتها وقتی این لایحه آمد به کمیسیون کشور آقای مدیر عامل شرکت بیمه خودشان با وجود اینکه این پاراگراف آخر تاهد بیشتری برای شرکت بیمه می‌کرد گفت این را بگذارید برای اتومبیل‌هایی که از ایران خارج می‌شوند نسبت به مقصد کشوری که ما با آنها قرارداد داریم و آنها قرارداد ما را قبول می‌کنند تا کشور مقصد بیمه باشند از لحاظ حوادث و همچنین اگر کشور مقصد کشور مبداء بود مسافرین اعم از ایرانی یا خارجی فرض بفرمایید از آلمان خواستند بیابند به ایران اینها نه تنها از مرز ایران به داخل ایران باشند اینها از مبدا حرکت که آلمان است بیمه حوادث باشند این با وجود اینکه یک تعهد اضافی برای شرکت بیمه ایجاد می‌کرد و نرخ را ممکن بود بالا ببرد شرکت بیمه برای جلب مشتری بیشتر و خود سرنشینان که بیمه می‌شوند این تعهد اضافی را قبول کرد از این جهت آن چیزی که در کمیسیون کشور به تصویب رسیده بود به تصویب کمیسیون دارایی که کمیسیون مادر است رسیده و نتیجتاً آن چیزی که به تصویب کمیسیون دارایی رسیده مکمل تمام نظرات است.

رییس- اختلافشان در شور دوم حل می‌شود ماده دوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲- اشخاصی که به سبب حوادث وسائل نقلیه موضوع این قانون زیانهای بدنی یا مالی به آنها وارد آمده باشد اعم از اینکه سرنشین وسائل مزبور بوده و یا نباشند شخص ثالث محسوب می‌گردند.

• تبصره- درصورت تصادف دو وسیله نقلیه رانندگان وسائل مزبور نیز در برابر یکدیگر شخص ثالث محسوب می‌شوند اعم از آنکه مالک وسیله نقلیه باشند یا نباشند.

(ماده دوم پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۲- اشخاصی که به سبب حوادث وسائل نقلیه موضوع این قانون زیانهای بدنی یا مالی به آنها وارد آمده باشد اعم از اینکه سرنشین وسائل مزبور بوده و یا نباشند شخص ثالث محسوب می‌گردند.

• تبصره- درصورت تصادف دو وسیله نقلیه رانندگان وسائل مزبور نیز در برابر یکدیگر شخص ثالث محسوب می‌شوند اعم از آنکه مالک وسیله نقلیه باشند یا نباشند.

رییس- در ماده دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده سوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۳- بیمه‌گر در هر حال مسئول پرداخت خسارت ثالث می‌باشد و نمی‌تواند برای عدم جبران خسارت به خطا یا تقصیر بیمه‌گذار یا ثالث استناد نماید ولی می‌تواند در مورد عمد راننده در ایجاد حادثه پس از پرداخت خسارت زیان دیده برای استرداد وجوه پرداخت شده به بیمه‌گذار مراجعه نماید.

(ماده سوم پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۳- بیمه‌گر در هر حال مسئول پرداخت خسارت ثالث می‌باشد و نمی‌تواند برای عدم جبران خسارت به خطا یا تقصیر بیمه‌گذار یا ثالث استناد نماید ولی می‌تواند در مورد عمد راننده در ایجاد حادثه پس از پرداخت خسارت زیان دیده برای استرداد وجوه پرداخت شده به بیمه‌گذار مراجعه نماید.

رییس- در ماده سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

در قسمت آخر ماده ۳ لایحه موضوع عمد راننده در ایجاد حادثه و استرداد وجوه پرداخت شده به بیمه‌گذار مراجعه نماید حذف گردد.

دکتر میرعلاء.

رییس- ماده چهار قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۴- بیمه‌گر ملزم به جبران کلیه خسارت وارد به اشخاص ثالث خواهد بود حداقل میزان بیمه با توجه به نوع و سایر خصوصیات وسائل نقلیه و همچنین تعرفه حق بیمه و شرایط عمومی آن با در نظر گرفتن نرخها و شرایط بین‌المللی توسط شرکت سهامی بیمه ایران تعیین و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

(ماده چهار پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۴- حداقل میزان بیمه با توجه به نوع و سایر خصوصیات وسائل نقلیه و همچنین تعرفه حق بیمه و شرایط عمومی آن با در نظر گرفتن نرخها و شرایط بین‌المللی توسط شرکت سهامی بیمه ایران تعیین و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

رییس- در ماده چهار نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۵- ظرف شش ماه از تاریخ اجرای این قانون کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی مکلف به تحصیل بیمه ثالث می‌باشند و پس از انقضاء این مدت مأمورین اداره راهنمایی و رانندگی تا صدور بیمه‌نامه از حرکت وسیله نقلیه جلوگیری خواهند کرد.

• تبصره- حق بیمه در مورد وسائل نقلیه موجود در تاریخ اجرای این قانون از ابتدای ۶ ماه احتساب و وصول خواهد شد.

(ماده ۵ پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۵- بیمه گر ملزم به جبران کلیه خسارت وارد به اشخاص ثالث خواهد بود ولی دو درصد از هر خسارت به عهده بیمه گزار می‌باشد که بیمه‌گر پس از پرداخت تمام خسارت به زیان‌دیده وصول خواهد کرد.

• تبصره- جبران خسارت تا میزان ۱۰۰۰ ریال کلاً به عهده مالک وسیله نقلیه خواهد بود.

رییس- در ماده ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید تبصره ماده ۵ لایحه بیمه مصوبه کمیسیون دادگستری حذف شود.

دکتر همایون معتمد وزیری.

رییس- ماده ۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۶- شرکت سهامی بیمه ایران و نمایندگان شرکت مذکور طبق مقررات این قانون و آیین‌نامه‌های مربوط به آن مکلف به انعقاد قرارداد بیمه یا دارندگان وسائل نقلیه مشمول این قانون خواهند بود.

به کلیه اختلافات بین متقاضی و شرکت بیمه در این مورد در شورای رسیدگی خواهد شد که حدود وظایف و اختیارات و تعداد اعضاء و طرز تشکیل آن بر حسب آیین‌نامه اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد که به تصویب هیئت وزیران می‌رسد تعیین خواهد شد. تصمیم شورا برای طرفین قطعی است.

(ماده ۶ پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۶- ظرف شش ماه از تاریخ اجرای این قانون کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی مکلف به تحصیل بیمه ثالث می‌باشند و پس از انقضاء این مدت مأمورین اداره راهنمایی و رانندگی تا صدور بیمه‌نامه از حرکت وسیله نقلیه جلوگیری خواهند کرد.

• تبصره- حق بیمه در مورد وسائل نقلیه موجود در تاریخ اجرای این قانون از ابتدای ۶ ماه احتساب و وصول خواهد شد.

رییس- در ماده ۶ نظری نیست؟ آقای فخر طباطبائی بفرمایید.

فخر طباطبایی- عرض کنم به نظر بنده این ماده ۶ محتاج به اصلاح است با توجه به ماده آخر این لایحه در ماده آخر این لایحه نوشته است «دولت مکلف است ظرف دو ماه از تاریخ تصویب این قانون آیین نامه اجرایی آن را تهیه و تصویب به موقع اجرا بگذارد»

دکتر یزدان پناه- ماده ۶ کدام کمیسیون؟

فخر طباطبایی- فرق نمی‌کند.

دکتر یزدان پناه- کمیسیون دادگستری ماده ۶ کمیسیون دارایی را حذف کرده است.

فخر طباطبایی- من ماده ۶ کمیسیون دارایی را می‌خوانم نوشته است ظرف شش ماه از تاریخ اجرای این قانون کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی الی آخر مکلفند که بیمه شخص ثالث را تحصیل کنند.

دکتر یزدان پناه- این ماده پشنهادی کمیسیون دادگستری است.

فخر طباطبایی- منظورم این است که این را توجه بفرمایید نمایندگان محترم وقتی که این لایحه به تصویب رسید و به توشیح رسید قابلیت اجرا پیدا می‌کند و حال اینکه در ماده آخر ظرف دو ماه آیین‌نامه‌هایش را تهیه بکنند ممکن است دو ماه هم تجاوز کند و ظرف ۶ ماه آیین‌نامه را بنویسند بنابراین، این ۶ ماه ضرب‌الاجلی که اینجا گذاشته‌اند برای اینست که مردم فرصت داشته باشند ظرف ۶ماه به مرور از تاریخ اجرای این قانون بروند و این وظیفه قانونی را راجع به بیمه شخص ثالث انجام بدهند و حال آنکه ماده ۱۲ و آیین‌نامه آنها این ضرب‌الاجل را ممکن است از بین ببرد و حال آنکه در این ماده ۶ نوشته شده از تاریخ تصویب و اجرای آیین‌نامه‌های این قانون والا اگر آیین‌نامه نباشد بنده نمی‌دانم بیمه چه نرخی است که بروم بیمه کنم و اگر یک روزه باشد و ضرب‌الاجل از بین برود مردمی که صاحب وسیله نقلیه هستند یک روزه نمی‌توانند بیمه کنند و این هم عملی نخواهد بود خواستم توجه نمایندگان محترم را به این موضوع جلب کنم اگر در مصوبه کمیسیون دادگستری رفع شده است بنده عرضی ندارم و آنچه دیدم ماده ۶ با این کیفیت با ماده ۱۲ نمی‌خواند و لازم است از تاریخ تصویب و اجرای آیین‌نامه این قانون باشد نه تاریخ اجرای قانون چون از وقتی که این قانون تصویب شد و به توشیح رسید قابلیت اجرا پیدا می‌کند عرض بنده همین مختصر بود.

رییس- آقای فخر طباطبایی پیشنهادی اگر دارید مرحمت بفرمایید.

فخر طباطبایی- تقدیم خواهم کرد.

رییس- چون بعضی از مواد کمیسیون‌های مشترک و کمیسیون دادگستری با هم اختلاف دارند با اجازه خانمها و آقایان فعلاً فقط مواد کمیسیون دارایی خوانده می‌شود البته آنها به عنوان پیشنهاد است و سعی خواهند کرد یک ماده مشترک تهیه بکنند نظری دیگری در ماده ۶ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید ماده ۶ به شرح زیر اصلاح شود:

ماده ۶- ظرف شش ماه از تاریخ تصویب و اجرای آیین‌نامه اجرایی این قانون کلیه مالکین وسائل نقلیه الی آخر.

فخر طباطبایی.

رییس- ماده ۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۷- موارد ذیل از شمول بیمه خارج است:

۱- خسارت ناشی از فورس ماژور از قبیل جنگ- سیل- زلزله.

۲- خسارت ناشی از عمد راننده با رعایت ماده ۳ این قانون.

۳- خسارت وارده به محمولات وسائل نقلیه مورد بیمه در غیر از موارد مذکور در تبصره یک این قانون.

۴- خسارت ناشی از سیل- زمین لرزه- آتشفشان- طغیان آب- فورس ماژور

۵- خسارت مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیو اکتیو.

۶- خسارت وارده به متصرفین غیرقانونی وسائل نقلیه یا رانندگان فاقد گواهینامه رانندگی.

۷- خسارت ناشی از محکومیت جزایی و پرداخت جرائم.

۸- خسارت ناشی از حوادثی که درخارج از کشور اتفاق می‌افتد.

(ماده ۷ پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۷- موارد ذیل از شمول بیمه خارج است:

۱- خسارت ناشی از فورس ماژور از قبیل جنگ- سیل- زلزله.

۲- خسارت ناشی از عمد راننده با رعایت ماده ۳ این قانون.

۳- خسارت وارده به محمولات وسائل نقلیه مورد بیمه در غیر از موارد مذکور در تبصره یک این قانون.

۴- خسارت ناشی از سیل- زمین لرزه- آتشفشان- طغیان آب- فورس ماژور

۵- خسارت مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیواکتیو.

۶- خسارت وارده به متصرفین غیرقانونی وسائل نقلیه یا رانندگان فاقد گواهینامه رانندگی.

۷- خسارت ناشی از محکومیت جزایی و پرداخت جرائم.

۸- خسارت ناشی از حوادثی که در خارج از کشور اتفاق می‌افتد.

رییس- آقای دکتر رهنوردی فرمایشی دارید بفرمایید.

دکتر رهنوردی- می‌خواستم استدعا کنم این کلمه «فورس ماژور» به کلمه دیگری تبدیل بشود.

رییس- پیشنهاد بفرمایید، آقای دکتر دادفر فرمایشی دارید بفرمایید.

دکتر دادفر- به نظر بنده بند دوم ماده ۷ که «خسارت ناشی از عمد راننده الی آخر» باعث اشکالات اجرایی فراوان خواهد بود به این معنا که تشخیص عمد در رانندگی و ایجاد عمد خودش یک امر جزایی است یعنی اگر راننده اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد به شخص ثالثی خسارت مالی با جانی وارد بکند این اصولا از موضوع حقوقی خارج می‌شود و نتیجتاً در دادسرا مورد تحقیق قرار می‌گیرد اگر یک آدمی را عمداً زیر بگیرد که قتل عمد است و مجازات دارد و اگر عمداً به کسی خسارت وارد کند مجازات دارد و تشخیص اینکه راننده عمدا به کسی خسارت وارد کرده خودش یک مطلبی است که داخل در صلاحیت محاکم جزایی است و مسلماً این رسیدگی به خسارت عمد خودش رسیدگی طولانی دارد باید بازپرس تحقیق بکند چرا کس دیگری را عمدا زیر گرفته تحقیق کند و افراز کند و بعد از افراز مطلب به دادگاه برود و اگر آن محکوم شد به حبس یا به غرامت و خسارتی در مورد آن کس که عمداً مورد تصادف قرار گرفت محکوم خواهد شد و لذا بنده تصور می‌کنم که ناظر به این مورد نبوده و چون این کلمه عمد در این قانون ایجاد این اشکالات خواهد کرد و از طرف دیگر یک اشکال دیگر یک تولید خواهد کرد این است که شرکت بیمه در مورد خساراتی که وارد می‌شود به اشخاص ثالث تلاش خواهد کرد که عمد بنده را ثابت بکند پس وکلای شرکت بیمه در مقابل متهم قرار می‌گیرند برای اینکه ثابت کنند این شخص عامد بوده است و این طرفی که می‌آید در دادگاه دفاع می‌کند یک طرف دیگر شرکت بیمه هست در مقابل او قرار می‌گیرد برای اینکه بیمه‌گر حق بیمه ثالث را نپردازد و تصور می‌کنم مطلب بسیار حساس و قابل توجهی است و من معتقد نیستم که راجع به خسارات عمدی در اینجا ذکری کنیم چون این مسلم است که طبق قوانین جزایی و حقوقی اگر کسی عمداً به کسی خسارت وارد بیاورد مسئول جبران خسارتی است که وارد می‌کند بنابراین ذکرش در این قانون ایجاد اشکال می‌کند و مطلب دیگر که در ماده ۷ به نظر بنده رسیده این است که در اینجا نشسته است مواد ذیل از شمول بیمه خارج است در بند ۳ خسارت وارد به محمولات وسائل نقلیه از مستثنیات قلمداد شده و حال آنکه در ماده اول خود قانون گفته است «کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی مسئول جبران خسارات بدنی و مالی هستند که دراثر حوادث وسائل نقلیه مزبور به اشخاص ثالث وارد شود...» یعنی خسارات مالی و بدنی وارد به اشخاص ثالث کاملاً موضوع بیمه قرار می‌گیرد اگر خسارات جانی خسارات مالی که به سبب خسارت جان تبدیل می‌شود اگر کسی قبلاً نقص عضوی پیدا کرد مثلاً این را بگیرید ۵ هزار تومان ده هزار تومان در صورتی که ممکن است یک راننده اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد محمولات و خسارات مالی که به او وارد می‌شود به علاوه خسارت جانی که به او وارد می‌شود بیمه کرده باشد و خلاصه این دو ماده و این استثناء با کلیات ماده اول و آنچه که تنظیم شده معارض است غرض از ذکر این مطلب این بود که وقتی کمیسیون دارایی و دادگستری تشکیل می‌شوند به این دو مطلب توجه بفرمایند بخصوص در مورد خسارت عمد بنده تصور می‌کنم ذکرش هیچ ضرورت ندارد با قوانین کلی که در مورد خسارت عمد در قوانین جزایی و مدنی داریم و ذکر این مطلب در این لایحه به نظر بنده موجب یک اشکالات اجرایی می‌کند هم برای شرکت بیمه و هم برای بیمه گزار و پیشنهادی در این مورد تهیه کرده‌ام که تقدیم می‌کنم.

رییس- نظری دیگری در ماده ۷ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم در لایحه بیمه شخص ثالث در ماده ۷ بند ۱ درصورت امکان بجای کلمه فورس ماژور کلمه فارسی گنجانده شود.

دکتر رهنوردی.

رییس- ماده ۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۸- دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی (موضوع این قانون) که از خارج وارد ایران می‌شوند در صورتی که در خارج تحصیل بیمه ثالث معتبر در ایران نکرده باشند مکلفند به محض ورود به مرز ایران طبق ماده ۱ این قانون اقدام به بیمه نمایند.

(ماده ۸ پیشنهاد کمیسیون دادگستری)

ماده ۸- دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی (موضوع این قانون) که از خارج وارد ایران می‌شوند در صورتی که در خارج تحصیل بیمه ثالث معتبر در ایران نکرده باشند مکلفند به محض ورود به مرز ایران طبق ماده ۱ این قانون اقدام به بیمه نمایند.

رییس- در ماده ۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای نرسیده ماده ۹ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۹- هزینه‌هایی را که بیمه‌گذار یا راننده برای نجات جان مصدوم یا مصدومین پرداخته باشند تا میزان مذکور در آیین‌نامه اجرایی این قانون از طرف بیمه‌گر قابل پرداخت است.

(ماده ۹ پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۹- هزینه‌هایی را که بیمه‌گذار یا راننده برای نجات جان مصدوم یا مصدومین پرداخته باشند تا میزان مذکور در آیین‌نامه اجرایی این قانون از طرف بیمه گر قابل پرداخت است.

رییس- در ماده ۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای نرسیده ماده ۱۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱۰- مرور زمان دعاوی مربوط به بیمه موضوع این قانون از تاریخ وقوع دو سال می‌باشد و هر نوع اقدام ذینفع به‌منظور مطالبه خسارت اعم از ارسال نامه یا تلگرام با اظهارنامه قاطع مرور زمان خواهد بود.

مدت مرور زمان جدید بعد از انقطاع یک سال است.

(ماده ۱۰ پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۱۰- مرور زمان دعاوی مربوط به بیمه موضوع این قانون از تاریخ وقوع دو سال می‌باشد و هر نوع اقدام ذینفع به منظور مطالبه خسارت اعم از ارسال نامه یا تلگرام با اظهارنامه قاطع مرور زمان خواهد بود.

مدت مرور زمان جدید بعد از انقطاع یک سال است.

رییس- در ماده ۱۰نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای نرسیده ماده۱۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱۱- پس از انقضاء مدت مقرر در ماده ۵ متخلفین از اجرای مقررات ماده ۱ این قانون علاوه بر پرداخت حق بیمه مربوط به مدت گذشته برای هر وسیله نقلیه ملزم به پرداخت زیان دیرکرد به مأخذ قانونی به شرکت سهامی بیمه ایران خواهند بود و به هر حال شرکت سهامی بیمه ایران مکلف است از تاریخ تصویب این قانون خسارات وارد به اشخاص ثالث ناشی از حوادث وسائل نقلیه را اعم از اینکه وسیله مزبور بیمه شده یا نشده باشد جبران نماید.

(ماده ۱۱ پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۱۱- پس از انقضاء مدت مقرر در ماده ۶ متخلفین از اجرای مقررات ماده ۱ این قانون علاوه بر پرداخت حق بیمه مربوط به مدت گذشته برای هر وسیله نقلیه ملزم به پرداخت زیان دیرکرد به مأخذ قانونی به شرکت سهامی بیمه ایران خواهند بود و به هرحال شرکت سهامی بیمه ایران مکلف است از تاریخ تصویب این قانون خسارات وارد به اشخاص ثالث ناشی از حوادث وسائل نقلیه را اعم از اینکه وسیله مزبور بیمه شده یا نشده باشد جبران نماید.

رییس- در ماده ۱۱نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای نرسیده ماده ۱۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱۲- آیین‌نامه اجرایی این قانون از طرف شرکت سهامی بیمه ایران تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذاشته می‌شود.

(ماده ۱۲ پیشنهادی کمیسیون دادگستری)

ماده ۱۲- دولت مکلف است ظرف دو ماه از تاریخ تصویب این قانون آیین‌نامه اجرایی آن را تهیه و تصویب به موقع اجرا بگذارد.

رییس- در ماده ۱۲نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد مربوط به ماده الحاقی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نمایم ماده زیر به طرح بیمه اجباری شخص ثالث اضافه شود.

ماده- هرگاه شخص خسارت دیده قبلاً مبتلا به نقص عضو بوده و آن نقص عضو موجب بروز حوادث بشود و همچنین در موردی که مسبب خسارت معلوم نشود پرداخت خسارت از صندوق تأمین خسارات به عمل خواهد آمد.

• تبصره- اعتبار صندوق خسارات از محل کسری که در قراردادهای بیمه بر عهده بیمه‌گذار گذاشته می‌شود تأمین می‌گردد.

دکتر خزائلی- معزی- مهندس زرآور- مهندس یارمحمدی- مهندس ارفع- مهندس عترت- مهندس سهم الدینی- پوربابایی- توسلی.

رییس- لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- بیانات بعد از دستور آقای ارسنجانی

۹- بیانات بعد از دستور آقای ارسنجانی

رییس- آقای ارسنجانی به عنوان بعد از دستور صحبت می‌کنند بفرمایید.

ارسنجانی- با اجازه مقام محترم ریاست خانمها و آقایان بنده چند کلمه‌ای اول راجع به انقلاب ششم بهمن عرض می‌کنم. روز جمعه گذشته روز ششم بهمن بود که در واقع روز جشن ملی ما بود ولی به واسطه وفات حضرت امام جعفر صادق (ع) رییس مذهب شیعه اثنی عشری موکول شد به روز شنبه که دیروز بود در صورتی که به عقیده بنده ارواح ائمه طاهرین از این عمل پیشوای مسلمان ما بسیار خوشنود و خوشحال هستند و همیشه در هرحال و در هر کجا حافظ و نگهبان شخص اول مملکت هستند من این روز بزرگ را به تمام ملت ایران و به پیشگاه شاهنشاه عظیم‌الشأن و رهبر انقلاب تبریک و تهنیت عرض می‌کنم و به تمام سربازان انقلاب تبریک عرض می‌کنم. سربازان انقلاب در درجه اول افرادی بودند که پشت سر شاهنشاه ما در صف اول و مقدم این جهاد صف بسته و درپرو لطف شاهنشاه به پیش رفته و این عمل را به نحو شایسته‌ای انجام دادند (صحیح است) سربازان انقلاب افسران و درجه‌دارانی هستند اعم از ارتش و ژاندارمری و شهربانی که در همه حال مراقب دسیسه بازی عمال خائن و اجنبی و مخالف این انقلاب بودند (صحیح است) سربازان انقلاب دهقانان و کشاورزان و کارگرانی بودند که با کمال متانت و بردباری در این راه قدم برداشتند سربازان انقلاب آن مالکینی بودند که از این قانون تبعیت کردند (احسنت) پس تمام ملت ایران سربازان انقلاب بودند اعم از زن و مرد و به تمام آنها درود می‌فرستم. انقلاب ششم بهمن وضعی به وجود آورده در کشور ما که مملکت ما در دنیا، یک کشور نمونه شده و باید مأمورین اجرای این انقلاب این وضع را محکم‌تر کنند و بهتر این قوانین را اجرا کنند اگر هنوز نارضایتی کم و بیش در اشخاص باقیمانده از این اصول یازده‌گانه ممکن است برای این بوده که افرادی از مجریان امر قدری در انجام عمل مسامحه و تعلل کرده‌اند ولی انقلاب اداری که اصل دوازدهم انقلاب شاه و ملت است باید مکمل تمام این کارها باشد و پایه گزار اصلی آنها باشد یعنی انقلاب اداری باید به طوری انجام بشود که پس از اجرای این انقلاب دیگر شخص ناراضی پیدا نشود پس دولت الان باید پایه گزاری این انقلاب اداری را به طور صحیح و دقیق انجام بدهد و اگر کوچکترین غفلتی در انجام این اصل بشود مسلما همانطور که آقایان فرمودند نتیجه کافی را نمی‌توانیم از این انقلاب بگیریم. انقلاب ششم بهمن برای آسایش اکثریت مردم بوده و تصویب قوانین به همین منظور است اگر یک قانونی مزاحمت برای مردم ایجاد کرد و صحیح اجرا نشده والا اصل نظر قانونگذار این نیست و نظر رهبر انقلاب این نیست. یکی از اصول انقلاب فروش کارخانجات دولتی بوده کارخانه قند کرج اولین کارخانه‌ای بود که به فروش رفته پس از فروش کارخانه از کارمندان کارخانه عده اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد را بیرون کردند و عده‌ای بلاتکلیف هستند اینها هر کدام ۲۵سال، ۱۵سال، ۱۰سال انجام وظیفه کرده‌اند زحمت کشیده‌اند، یک موقع قرار شده بود که سنوات خدمت گذشته اینها را مثل کارخانجات حریر چالوس و کارخانه چای شرکت سهامی کارخانه بخرد و پولی بدهد بروند به کارشان برسند بعد از مدتی پشیمان شدند در هر حال تاکنون تکلیف اینها معلوم نشده (مهندس اخوان- مگر فرم قانونی ندارد؟) تبعیضی شده باید همانطور که با دیگران رفتار کرده‌اند با اینها هم عمل کنند آمده‌اند به اینها گفته‌اند ۱۷سال است سازمان برنامه تأسیس شده و ما مطابق هر سال یک ماه به شما حقوق می‌دهیم یعنی ۱۷ ماه به کسی که ۲۵ سال خدمت کرده است می‌گویند ۱۷ ماه می‌دهیم بروید عقب کارتان به نظر من این کار ظالمانه ایست در کارخانه حریربافی چالوس هر کار کردند با اینها هم بکنند تبعیض قائل نشوند گویا رییس شرکت سهامی کارخانجات آقای مهندس قراگزلو پیشنهادی در این مورد کرده‌اند ولی صاحبان سهام شرکت که عبارت از وزیر دارایی و وزیر کشاورزی و وزیر اقتصاد باشند قبول نکرده‌اند بنده استدعا می‌کنم اگر چنین کاری در سایر کارخانجات مثل حریربافی و غیر ذلک شده است این کار را هم در همین کارخانجات بکنند تا حق مردم از بین نرود (آموزگار- باید شامل کارخانجات قند مرودشت فسا بشود) (مهندس معتمدی- مشکلات مشابه باید راه حلهای مشابه داشته باشد) فرق نمی‌کند، بنده عین عریضه کارمندان کارخانه قند کرج را تقدیم مقام ریاست می‌کنم. مطلب دیگری که باید عرض کنم راجع به یک قاضی است که بنده ایشان را نمی‌شناسم گویا بازپرس است در شهر اصفهان انجام وظیفه می‌کند و این شخص اولاد منحصر به فردی دارد و هفت هشت سال است که مبتلا به فلج شده است اطبایی که باید این بچه را معالجه کنند در شهر تهران هستند این قاضی در طول این مدت با زحمت زیاد برای معالجه بچه‌اش هرچه داشته خرج کرده و دیگر چیزی ندارد و اطبا هم اظهار نظر کرده‌اند که اگر تا یکی دو سال در دسترس آنها باشد معالجه می‌شود و آنهم اولاد منحصر به فردش همین پسر است و این شخص تقاضای انتقال کرده از وزارت دادگستری و بنده هم از آقای وزیر دادگستری تقاضا دارم که موافقت نمایند ایشان اظهار داشتند تا جانشین برای او نباشد انتقال نمی‌دهیم دادگستری اصفهان حاضر شده بدون جانشین این شخص را انتقال بدهد ولی موافقت نشده اکثراً معاونین وزارت دادگستری و مدیر کل‌های دادگستری احوال این مرد را می‌دانند عکس پسر فلج او را دارند و از سرگذشت زندگی این مرد اطلاع دارند البته بنده او را نمی‌شناسم گویا در طول این مدت هم عده‌ای هم انتقال داده‌اند و این بیچاره هنوز نتوانسته منتقل شود استدعا دارم از دولت آقای هویدا آقای وزیر دادگستری خواهش کنید که این مرد را منتقل کند ولی وزیر دادگستری موافقت نمی‌کند این بود عرایض بنده (احسنت).

- ختم جلسه

۱۰- ختم جلسه

رییس- چون فعلاً مطلب دیگری در دستور نداریم جلسه امروز را ختم می‌کنیم تاریخ جلسه و دستور آن بعداً به اطلاع خانم‌ها و آقایان خواهد رسید.

(ساعت یازده و چهل دقیقه صبح جلسه ختم شد)

رییس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی.