مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ امرداد ۱۳۳۴ نشست ۱۴۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۴۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۸ مرداد ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- طرح استیضاح آقای مهندس شاهرخ‌شاهی از آقای علاء نخست‌وزیر و تصویب رأی ساکت
۳- بیانات آقای نخست‌وزیر و تقاضای رأی اعتماد و ابراز اعتماد به دولت ایشان
۴- طرح فوریت اول طرح پیشنهادی راجع به مطبوعات
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و نیم پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- صورت غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه- آقایان: قوامی- هدی- عبدالرحمن فرامرزی- یار افشار- دهقان- تفضلی- باقر بوشهری- جلیلی- مهندس اردبیلی- دکتر عدل- برومند- سنندجی- حشمتی- سعیدی- مرتضی حکمت- شیبانی- توماج- محمود افشار- عامری- دکتر حمزوی- جلیل وند- اورنگ- شفیعی- عرب شیبانی- اکبر- نراقی- خرازی- دکتر شاهکار
غائبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر عمید- دکتر سعید حکمت
زودرفتگان با اجازه- آقایان: دولتشاهی نیم ساعت- حائری‌زاده نیم ساعت
۲- طرح استیضاح آقای مهندس شاهرخ شاهی از آقای علاء نخست‌وزیر و تصویب رأی ساکت.
رئیس- به طوری که خاطر آقایان مسبوغ است در جلسه قبل استیضاح آقای مهندس شاهرخ‌شاهی قرائت شد و امروز دیگر سؤالات موردی ندارد. همان استیضاح مطرح خواهد شد آقای مهندس شاهرخ‌شاهی
مهندس شاهرخ‌شاهی- قبل از شروع به عرایضم می‌خواهم از رئیس دولت خواهش کنم که چون بیاناتی که می‌کنم نوشته شده اجازه بدهند در تمام روزنامه‌ها بدون سانسور درج شود.
عبدالصاحب صفایی- چه اسراری دارید.
مهندس شاهرخ‌شاهی- به نان خداوند بزرگ و مهربان
آقایان نمایندگان معظم مطالبی را که امروز به این کردم با تمام نطق‌های قبل از دستور و بعد از دستور و موضوعات دیگر پارلمانی فرق کلی دارد زیرا مربوط به حقوق مجلس و مجلسیان و اساس مشروطیت و حفظ قانون اساسی است امروز روح پرفتوح نمایندگانی که برای حفظ اصول مشروطیت و احترام مقام نمایندگی ملت شربت شهادت نوشیده‌اند یا از دنیا رخت بر بسته‌اند در این مکان مقدس حاضر و ناظر اتخاذ تصمیم ما است.
مردم بیزار هستند که هر چند یک بار قیام کنند و ما را از چنگال خودخواهان نجات دهند و باز ما نتوانیم ودیعه‌ای را که آن‌ها به دست ما سپرده‌اند حفظ کنیم.
مصدق آن روزی که به مجلس تاخت و بساط رفراندم و بستن مجلس و تجاوز به قانون اساسی را آغاز کرد که اکثریت همان مجلس پا مرعوب قدرت او بودند یا مجذوب عنایت و لطفش والا آن اقلیت با شهامت که اکنون هم در این مجلس مقدس تشریف دارند در خطرناک‌ترین شرایط به وظیفه ملی و وجدانی خود عمل کردند و برای حفظ قانون اساسی بهترین مبارزه را نمودند تا جایی که همکارانشان آن‌ها را تنها گذاشتند و در این مبارزه یاری نکردند و چشمان ذره‌بین‌شان سراب را آب دیدو ملاحظه فرمودند که نه مرعوبین و نه مجذوبین از این پنجه‌پوشی بر وی همکاران خود طرفی نبستند امروز نیز تاریخ تکرار شده و اکثریت مجلس در مقام قضاوتی تاریخی قرار گرفته‌اند که آینده‌ای را روشن یا تاریک با رأی خود بوجود بیاورند با اجازه همکاران ارجمند و برای این که کاملاً مجلس و ملت ایران روشن باشند اختصاراً اشاره به جهاتی می‌کنم که موجب توهین حتک حرمت و کسر اعتبار و شرف یک نماینده مجلس شده است.
آقایان محترم به طوری که استحضار دارید روز پنجشنبه چند هفته پیش از دولت سؤالی کردم که خلاصه آن عبارت از این بود تعهداتی که در مقابل عقد قراردادهای خارجی که چهار فقره آن انگلیسی و یک فقره اسکاندیناوی است و به مبلغی در حدود ۸۰۰ میلیون تومان از طرف سازمان برنامه تعهد شده است برای روشن شدن ذهن ملت ایران دولت ضمن قرائت عین قراردادها در جلسه علنی مجلس هر چه زودتر پاسخ بگوید تا بتوانیم توضیحاتی که داشتنم به عرض برسانم و برای تصریع در جواب و عدم فوت وقت جناب آقای علم وزیر کشور که در جلسه حضور داشتند تذکر دادم که اگر بنا شود پاسخ سؤالات به ترتیب انجام گیرد و رعایت نوبت بشود شاید عمر این مجلس کفاف شنیدن این جواب را ندهد و خواهش کردم که دولت حاضر شود از لحاظ اهمیت موضوع خارج از نوبت پاسخ گوید و اگر چنانچه تعللی در این مورد به نمایید از لحاظ وظیفه خطیر نمایندگی سؤال را به استیضاح مبدل می‌کنم که هنوز هم در آن تصمیم باقی هستم این بود مذاکرات بنده با وزیر کشور کابینه جناب آقای علاء در همان روز ساعت نه و نیم بعد از ظهر فرماندار نظامی تهران تیسمار سرتیپ بختیار شخصاً به اینجانب تلفن کردند که برای امور فوری و مهمی به فرمانداری نظامی بروم با این که بنده با فرمانداری نظامی‌کای نداشتم و می‌توانستم نروم (برخلاف آنچه جناب آقای وزیر جنگ در این چند روزه فرمودند که علت خواستن من در فرمانداری نظامی به واسطه سوابق دوستی فی مابین بوده و همیشه این موضوع را تکذیب کردم با هم تأیید به عرض می‌رسانم که اینجانب بیش از یکی دوباره آن هم چند دقیقه با ایشان طرف مکالمه نبودم) مع‌الوصف برخلاف عقیده آن کسانی که می‌خواهند با مغالطه جوانان تحصیل کرده مملکت را با آن همه چیز مخالف و یا خودخواه نشان دهند برای این که بدانند چه احتیاجی موجب شده است که ایشان از من استمداد خواسته و مرا به دفتر نمود خوانده‌اند دور از جنبه خودخواهی و اتکاء به مقام نمایندگی آن شب را معذرت خواستم و موکول کردم که روز شنبه ساعت ۹ و نیم ایشان را ملاقات کنم در روز و ساعت مقرر به این فرماندار نظامی تهران که مأمور حفظ امنیت پایتخت هستند رفتم. آقایان محترم در جلسه خصوصی به کلام‌الله سوگند یاد کردم و آنچه فی مابین من و سرتیپ بختیار در روز ملاقات اتفاق افتاده بود بدون کوچک‌ترین تحریفی به عرض رسانیدم و جریان را به طور اختصار در استیضاحی که کرده‌ام ذکر نموده و علت اصلی این جریان را معتقدم مربوط به همان سؤالی بود که اینجانب راجع به امور سازمان برنامه از دولت نموده و معلوم شد جریاناتی که در سازمان برنامه می‌گذرد آن قدر حساس است که دولت مجبور نموده برای اسکات من به فرمانداری نظامی دستورات لازمه دهد با نخویف و ارعاب و اهانت و حتی ایراد ضرب مرا از راهی که رفته‌ام برگردانند و بخواهند که از افشای حقایقی در مورد روش فعلی سازمان برنامه که به عقیده من به زیان مردم و مملکت است دست بردارم ولی چون دیدن سوکت در این مورد وجدان مرا معذب می‌دارد و انجام وظیفه نمایندگی را برای من مشکل می‌سازد ضمن تقدیم آن سؤال از جناب آقای علاء رئیس دولت که داعیه مبارزه با فساد دارند تقاضا نمودم که برای روشن شدن امور تخلف ترتیب سازمان مذکور به مجلس تشریف آورده و پاسخ دهند و بسیار خوشوقتم که این پیش آمدها موجب گردید که چنین فرصتی برای من حاصل شود تا بتوانم ثابت کنم توهین و اهانت و مضروب نمودن من معلول همان سؤالی بوده است که چندی قبل راجع به سازمان برنامه از دولت کرده‌ام معلوم می‌شود که درست بر روی نقطه حساس و ضعف دولت انگشت گذاشته‌ام نه به خاطر زید و عمرو. به شهادت صورت جلسات مجلس شورای ملی آقایان محترم شاهدند که ۸ ماه قبل ضمن نطق قبل از دستور با این که از موافقن جدی حکومت سابق بوده‌اند به سه قسمت اساسی اشاره نمودند یکی از آن‌ها برداشتن ماسک عوام فریبانه ایاز جناب آقای علم یا وکیل و سخنگوی رسمی ایشان در مجلس شورای ملی ثانیاً اعلام خطر به نقشه‌های شوم ابتهاج مدیرعامل سازمان برنامه که می‌دانستم می‌خواهد طبق برنامه منظمی‌تمام عواید نفت دوباره دربست به جیب یک سیاست استعماری بریزد ثانیاً اعمال خلاف قانون و سوءاستفادهای کلان که در شهرداری سابق به تصدی اخوی گرامیشان آقای غلامحسین ابتهاج انجام گرفته بود متأسفانه آن روز با جار و جنجالی مواجه گردیدم ولی باز خوشبختم که هر سه مورد با کمال تأسف به حقیقت پیوسته (سلطانمراد بختیار- تقصیر دولت سابق بوده) و دوباره خطری را که حالا در کمین ماست مانند هشت ماه قبل با واقع بینی که در سیاست عمومی مملکت و جهان دارم اعلام می‌دارم و به من ثابت شده است که علت تمام این پیش آمدهای ناگوار همان نطق از دستور چند ماه پیش و سؤال چند هفته قبل می‌باشد. جناب آقای علاء اگر دولت شما واقعاً دولت مبارز با فساد است چرا با فسادی که در حالا حاضر در سازمان برنامه به حد کمال رواج دارد مبارزه نمی‌کنید آیا می‌دانید (صدقی- فساد را از مجلس شروع کردند) بابت پنج فقره قرارداد غیر انتفاعی که از طرف آقای ابتهاج برخلاف منافع و مصالح ملت ایران منعقد گردیده است مبلغ یکصد میلیون تومان تنها بایستی بابت حق‌الزحمه خود آن کمپانی‌ها پرداخت گردد درست توجه و دقت فرمایید رقم اشتباه نیست یکصد میلیون تومان یعنی یک هزار میلیون ریال و مبلغی هم که برای انجام خود این کارهای غیرانتفاعی که از محل درآمد نفت که می‌بایستی طبق تصویب همین مجلس برای امور عمرانی کشور به مصرف برسد تقریباً معادل بیست برابر مبلغ مذکور است. جناب آقای علاء مردم می‌گویند در ازای عقد این قراردادها مبالغ بسیار گزافی کمیسیون گرفته شده و باز هم گرفته می‌شود و این کمیسیون‌ها به ورت ارز خارجی در بانک‌های خارج از کشور به حساب اشخاص منظور می‌گردد (سلطانمراد بختیار- قیاس به نفس می‌کنند) و آیا شما اطلاع دارید که همه این پنج قرارداد مورد بحث در مدت یکصد و ده روز حکومت شما امضا و مبادله گردیده است و اگر مطلع نیستید زهی بدبختی که در دولت شما که مدعی مبارزه با فساد است به بینید چگونه و تا کجا دامنه فساد توسعه پیدا کرده است. جناب آقای علاء مردم می‌گویند جنابعالی قدرت تعویض آقای ابتهاج را ندارید زیرا یک سیاست قدیم استعماری در پشت سر او ایستاده و از او تقویت می‌کنند.
سلطانمراد بختیار- استعمار یعنی چه؟
رئیس- آقا فتح باب نکنید.
بختیار- می‌گویند استعمار استعمار یعنی چه؟ (همهمه نمایندگان- زنگ رئیس)
مهندس جفرودی- استعمار یعنی چه؟ مملکت ما مستعمره نیست.
قنات‌آبادی- آقای رئیس از این حرف‌ها خود آقای مهندس جعفری هم زدنند.
مهندس شاهرخ‌شاهی- و اگر غیر از این است چرا وقتی آقای آرامش ناظر قانونی سازمان برنامه که از طرف مجلس شورای ملی برای نظارت در مخارج و وجوه آن دستگان انتخاب شده به جنابعالی اطلاع می‌دهد که وجوه سازمان برنامه ائتلاف و به مصرف خود نمی‌رسد و از جنابعالی تقاضا می‌کند برای رسیدگی به این موضوع موافقت فرمایید کمیسیون مرکب از دو تنفر از وزای کابینه و سه نماینده از مجلس شورای ملی و دو نماینده از مجلس سنا تعیین کردند تا با این کار رسیدگی نمایند آن وقت جنابعالی او را به منزل خود خواسته و به او تکلیف استعفا می‌کنید (پناهی- بسیار کار خوبی کرده‌اند) (عبدالصاحب صفایی- بسیار کار غلطی بوده)
رئیس- آقای پناهی ساکت باشید آقای شاهرخ‌شاهی باید در این موضوع استیضاح صحبت کنند خارج از موضوع اسیتضاح نمی‌توانید صحبت کنید
شاهرخ‌شاهی- این‌ها مربوط به استیضاح است
رئیس- این‌ها به استیضاح مربوط نیست موضوع استیضاح هر چه هست راجع به آن صحبت کنید ماده مربوطه قرائت می‌شود
(ماده ۲۷۱ به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۲۷۱- استیضاح کنند مجاز نخواهد بود در ضمن استدلال و توضیحات خود موضوع‌های دیگری را غیر از موضوعی که اعلام کرده مورد بحث قرار دهد
رئیس- بنابراین در همین موضوع بایستی صحبت کنید بفرمایید
مهندس شاهرخ‌شاهی- بنده می‌خواهم عرض کنم علت کتک‌زدن بنده همین‌ها است اجازه نفرمایید عرضی نمی‌کنم
عبدالصاحب صفایی- علت کتک‌زدن را می‌گویند
مهندس شاهرخ‌شاهی- علت کتک‌زدن من همین‌هاست اگر اجازه نمی‌فرمایید عرض نمی‌کنم
رئیس- بفرمایید ولی خارج از موضوع استیضاح صحبت نکنید
مهندس شاهرخ‌شاهی- و چون او خود را معبوس مجلس ندانسته و اظهار می‌دارد که تعیین تکلیف من با مجلس شورای ملی است نه با دولت و از قبول تکلیف شما سر باز می‌زنم جنابعالی به او می‌نویسد که تا دستور ثانوی از حضور هیئت نظارت خوداری نمایند این است که مردم می‌گویند که چون آقای ابوالحسن ابتهاج مقرر است در مقام فعلی خود برای انجام نقشه‌های معینی باقی بماند جنابعالی این طور از او پیشتیبانی می‌کنید (زنگ رئیس)
رئیس- آقا این موضوع مربوط به استیضاح نیست شما راجع به سازمان برنامه یک کلمه دیگر نباید صحبت کنید این‌ها مربوط به استیضاح نیست اگر بنا باشد خارج از موضوع صحبت کنید شما بیایید بگویید که پریروز من رفتم به شکار آن‌جا این طور شد این نمی‌شود فقط باید طبق آئین‌نامه در استیضاح صحبت کنید
عبدالصاحب صفایی- علت کتک خوردن را می‌گویند
رئیس- من آئین‌نامه را برای شما خواندم تشخیص شما به من مربوط نیست آئین‌نامه باید رعایت بشود ماده صریح است
مهندس شاهرخ‌شاهی- علت کتک‌خوردن من برای این قسمت بوده که عرض کردم بنده علت کتک‌خوردن را می‌گویم
رئیس- در موضوع سازمان برنامه نمی‌توانید وارد شوید می‌توانید بگویید علت کتک خوردن من این بود
عبدالصاحب صفایی- بنده عقیده‌ام این است جناب آقای علاء تشریف بردند آن اتاق در حضور ایشان برای خود شیرینی نمی‌گذارند صحبت شود
رئیس- در حضور من هم نمی‌شود خارج از موضوع صحبت کنید در همان موضوع آئین‌نامه صحبت کنید به برنامه چه آن روز به شما گفتم اگر استیضاح می‌خواهید بکنید موارد زیادی هست بروید استیضاح کنید مگر به شما نگفتم از موضوع استیضاح نمی‌توانید خارج شوید
مهندس شاهرخ‌شاهی- بنده خارج از موضوع صحبت نمی‌کنم
رئیس- شما نمی‌توانید وارد برنامه و مالیات و این‌ها بشوید
مهندس شاهرخ‌شاهی- بنده می‌خواهم دلیل کتک خوردن خودم را بگویم دلیل کتک خوردن من این‌ها است که از مالیات صحبت نمی‌کنم
رئیس- وارد برنامه هم نمی‌توانید بشوید در موضوع استیضاح باید صحبت کنید بفرمایید
مهندس شاهرخ‌شاهی- جناب آقای علاء همین سه روز پیش جناب آقای دکتر امینی وزیر محترم دادگستری؟ برای بازدید زندان رفته بودند و در آن‌جا عده کثیری بچه‌های صغیر و بی‌پناه را که مرتکب سرقت و یا جنحه و جنایت شده است سان دیدند حتی مخبرین جراید عکس ایشان را با زندانیان که با پیراهن و شلوار راه راه مخصوص زندان است در عصر روز پنجشنبه گذشته در روزنامه کیهان و اطلاعات منکعس نموده جناب عالی تصور می‌فرمایید این سرقت‌ها و جنایاتی که به دست بچه‌های معصوم بی‌گناه که هر کدام به عوض این که در سلول‌های غیرصحی زندان به سر برند بایستی در پشت میز کلاس‌های مدارس باشند معلول چه چیز است (همهمه نمایندگان- زنگ رئیس)
رئیس- آقای مهندس شاهرخ‌شاهی از موضوع خارج نشوید شما می‌خواهید ایجاد تشنج بکنید هر کدام از آقایان هم از حدود خودتان خارج شدید اخطار می‌کنم اخطار هم دو دفعه است دفعه دوم به هر کس که اخطار بشود او را خارج خواهم کرد
شاهرخ‌شاهی- اجازه بدهید بخوانم
رئیس- از خودتان می‌پرسم موضوع زندان چه ربطی به استیضاح دارد تشخیص با من است نه با شما می‌خواهید تشنج ایجاد کنید به شما گفتم از موضوع نباید خارج شوید آئین‌نامه را برای شما خواندم دولت هیچ مکلف نیست یک کلمه به این سؤالات شما جواب بدهید موضوعات بی‌ربطی است در اصل موضوع صحبت کنید.
مهندس شاهرخ‌شاهی- بنده می‌روم پایین نمی‌خوانم.
رئیس- یک مرتبه دیگر ماده ۱۷۱ بخوانید که درست بفهمند
(مجدداً به شرح سابق ماده ۱۷۱ خوانده شد).
رئیس- مطالب خودتان را بخوانید ولی به حاشیه نروید.
مهندس شاهرخ‌شاهی- آیا جز این است که عواید نفت باید صرف تعلیم و تربیت و تهیه کار برای این نوباوگان کشور شود ولی این عواید به دست اشخاصی افتاده است ولب به عوض این که این وجوه را به مصرف ساختمان سدها و توسعه امور کشاورزی که باعث حلب و به کار گماردن بی‌کاران است بگمارند به عقد قراردادهایی با شرکت‌های خارجی برای ساختن فرودگاه‌های طبارات نظامی جت و بنادر غیرقابل استفاده در ضمن صلح راه‌های سوق‌الجیشی تخصیص می‌دهد و بر اثر اجرای همین برنامه‌ها است که این کودکان معصوم کشور که شاید اگر آن‌ها تعلیم و تربیت صحیح داشتند ممکن بود در یکی از رشته‌های علم و صنعت نابغه شوند به گوشه زندان راه می‌یابیند.
جناب آقای وزیر دادگستری شما را به خدا از دیدن این بچه‌ها معصوم بی‌پناه در گوشه زندان چه احساستی به شما دست داد آیا متأثر نشدید و آیای آرزو نکردید کاش می‌توانستید این نوباوگان کشور را به عوض این که در کنج زندان ببینید در میان ورزش مدارس و آموزشگاه‌ها مشاهده می‌فرمودید.
جناب آقای علاء آیا یا استماع گزارش آقای وزیر دادگستری و اطلاع از وضع ناهنجار و جگرخراش آن اطفال معصوم باز هم سکوت در قصر ییلاقی و تمتع از آن همه ناز و نعمت و لذت کرسی نخست‌وزیری بر شما گوارا می‌نماید آیا تصدیق نمی‌فرمایید که این اجتماع فاسد ما است که باعث به زندان رفتن این بچه‌های بدبخت شده است نه فطرت ذاتی آن‌ها و شما به عوض اصلاح این همه مفاسد دستور می‌فرمایید که چون من راجع به مصرف وجوه سازمان برنامه سؤالی از دولت کرده‌ام مرا مضروب نمایند جناب آقای علاء من خوب می‌دانم و شما خودتان هم اذعان دارید که ادامه حکومت شما نخواهد نتوانست حتی یک ذره هم از سنگینی بار گرانی که بر پشت مردم ایران سنگینی می‌کند بکاهد. ولی چون می‌دانید اگر بدون استجازه کناره‌گیری فرمایید تحصیل مجدد پست وزارت دربار که بدان بی‌نهایت علاقمندید برای شما میسر نخواهد بود و نخواهید توانست مقام مذکور را که چون جان شرین دوست دارید در صورت کناره‌گیری دوباره احراز فرمایید این است که دو دستی به مقام فعالی چسبیده‌اید و حتی گاهی هم اظهار می‌فرمایید که به هیچ‌وجه قصد استعفا نداشته و تصمیم راسخ دارید که خیلی مصمم‌تر و قوی‌تر حکومت فرمایید ولی آیا واقعاً حتی برای یک دقیقه هم شده فکر نمی‌فرمایید که مردم آن مردمی که شما از غم آن‌ها بی‌خبرید و از رنج و مهنت آن‌ها غمی بردل ندارید چگونه نسبت به اظهارات شما و ادامه حکومت شما قضاوت می‌نمایند (میراشرافی- غصه ملت این طور ضعیف‌شان کرده) شما با طبقه‌ای حشر و نشر دارید که آن‌ها خودشان هم از مهنت خودشان بی‌خبرند و به طرز تفکر جوانان تحصیل کرده و دل پر از خون کشور کمترین توجه و اعتنایی ندارد و به درون ریش سرپرست فامیل‌هایی که با عائله سنگین حتی قدرت تحصیل نان خالی را هم ندارند و برنجی که پدران و مادران بی‌بضاعت در قبال درخواست جگرگوشه‌های خردسال خود که از آن‌ها کفش و لباس و میوه و یخ می‌خواهند کاملاً بی‌خبرند.
جناب آقای علاء دایعه جنابعالی مبنی بر مباره با فساد و ایجاد امنیت عمومی که به مردم وعده فرمودید همچنین تأمین عدالت اجتماعی که داوطلب اجرای آن شده‌اید حکم سر پستانک لاستیکی را دارد که پرستارها به عوض پستان مادر و یا به بطری پر از شیر برای اسکات و گول‌زدن اطفال رزیع به دهان آن‌ها می‌گذارند و از این سر پستانک نه دهان طفل از مزه شیر تمتع می‌برد و نه جسم او با تغذیه تقویت می‌گردد مردم این سر پستانک‌ها را شناخته‌اند و سال‌ها است که به وجود آن پی برده و اگر چیزی نمی‌گویند و فریاد نمی‌کشند برای این است که شما و افراد دیگری از طبقه حاکمه فعالی نظیر خود شما دهان آن‌ها را گرفته و به آن‌ها اجازه سخن گفتن نمی‌دهد والا می‌دیدید که مردم جواب این وعده‌های تو خالی و آن سخنان فریبنده را چگونه می‌دادند.
این بود شمه‌ای از مطالبی که احساس کرده بودم که شاید روزی گفته شود و با من آن طوری رفتار کردند که به عرض رسید با این که پس از این جلسات مکرر در جلسات خصوصی مجلس مورد اهانت و یاراد ضرب به این جانب مطرح گردید و از آقایان محترم که خود را شریک و همدرد من می‌دانند و به خصوص مقام معظم ریاست مجلس که در جلسه خصوصی فرمودند اگر بنا باشد چنین قضایای پیش بیاید بهتر است مجلس نباشد که من رئیس آن باشم و واقعاً جناب آقای سردار فاخر به حق خود را خلف صالح مرحوم مؤتمن‌الملک معرفی فرمودند (صحیح است) و این اظهار ناشی از شرافت ذاتی و روح آزادی و آزادیخواهی ایشان است و بس (صحیح است صحیح است) مدتی که ریاست مجلس به عهده ایشان بوده همیشه ثابت کرده‌اند که برای احقاق حق نمایندگان و حفظ حقوق مجلسیان و قانون اساسی از هیچ‌گونه اقدام کوتاهی ننموده و انصافاً با کمال رشادت از حقوق ما دفاع کرده‌اند (عبدالصاحب صفایی- به همین دلیل مصدق‌السلطنه نگذاشت ایشان تشریف بیاورند به مجلس و رئیس مجلس باشند) و از همکاری صمیمانه‌ای که جناب آقای تقی‌زاده رئیس محترم مجلس سنا که از آزادیخواهان و یادگاری از احراز قدیم این کشورند و در ایجاد مشروطت خود و یارانشان سهم بسزایی داشتند و هچنین جناب آقای دشتی که با شهامت خاصی این موضوع را در مجلس سنا مطرح فرمودند و مورد تأیید تمام آقایان سناتورهای محترم که از رجال برجسته کشورند قرار گرفت تشکر می‌کنم ولی جوابی که از طرف دولت برای عذرخواهی اینجانب تهیه شده بود و در مجلس خصوصی یک شنبه از طرف تیسمار سپهبد هدایت وزیر جنگ ایراد گردید به شهادت تمام نمایندگان محترم پس از ایراد به این که برای رفع توهین از یک نماینده مجلس که مصونیت پارلمانی دارد فقط عذر خواهی و پوزش رئیس دولت و وزیر جنگ کافی نبود و نمی‌توانند احترام و عنوان تمام نمایندگان محترم را مصون بدارند با تعرض از جلسه خارج و برخلاف آنچه که در روزنامه‌ها درج شده که مطمئنا به دستور مقاماتی انجام گرفته که استیضاح اینجانب را که بلافاصله به استناد همان فرمایشات جناب آقای علاء و تیمسار وزیر جنگ در جلسه علنی تقدیم مقام محترم ریاست نموده موافق با نظر اکثریت ندانسته و حال آن که توافقی که بشود رفع اهانت و از مجلس و مجلسیان نموده نشده بود و خیال هم نمی‌کنم که اکثریت محرتم مجلس شورای ملی در این مورد به بنده اجاز بدهند که از اهانتی که به کلیه آن‌ها شده است شخصاً صرف‌نظر بکنم اهانت به یک نماینده اهانت به قاطبه نمایندگان است و در بین دوستان محترم و همقطاران عزیز کسانی یافت شوند که با روش پارلمانی و سیاسی بنده موافق نباشند خیال می‌کنم متذکر این شعر باشند در در این موقع عنوان مخالفت و موافقت در بین نیست و شاعر شهید می‌فرماید.
ای دوست بر جنازه دشمن چو بگذری شادی مکن که بر توهمین ماجرا رود
اگر سرتیپ بخیتار امروز به شاهرخ‌شاهی اهانت کرد و این بدعت را بنا نهاد معلوم نیست که سرپاس مختاری که اعاده حیثیت از دادگستری پذیرفته شده (وزیر دادگستری- صحیح نیست تکذیب می‌کنم) و فردا هم از اتهاماتی مبرا خواهد شد یا شاهرخ‌شاهی نوعی چه خواهد نمود این‌ها است زنگ خطر (عبدالصاحب صفایی- همین طور که تا به حال کرده‌اند) ولوی معذرت‌خواهی که از طرف تیمسار سپهبد در جلسه علنی مجلس شورای ملی شده است خود دلیل قاطع و بارزی بر وجود چنین پیشامد ناگواری می‌باشد اکنون برای تأیید عرایضم عین فرمایشات تیمسار محترم را در جلسه علنی به عرض می‌رسانم اگر چنین اتفاقی افتاده باشد ولو این که ملاقات دوستانه بوده باعث نهایت تأسف است و اینجانب اطمینان دارم که سپهبد افسری شرافتمند و خدمتگذار می‌باشد نیز بی‌نهایت متأسف است برای بی‌نظمی که در جنب دفتر ایشان اتفاق افتاده و مورد مواخذه شده است. جناب آقای علاء وزیر جنگ کابینه شما در مجلس شورای ملی رسماً از وجود چنین واقعه‌ای اظهار نموده و بنا به گفته خود سرتیپ بختیار را هم برای کار ناپسندیده مؤاخذه نموده است حالا چطور می‌خواهید این قضیه را لوث و منکر وجود چنین پیش آمدی بشوید جناب آقای علاء شما که یک روز در همین مجلس وکیل بوده‌اید و به واسطه زیر بار خلاف قانون نرفتن با اعتراض از مجلس خارج شده‌اید و چگونه راضی می‌شوید و تجویز می‌نمایید که توهین و اهانت به نماینده ملتی که حفظ قانون اساسی و اساس مشروطیت به کلام‌الله مجید سوگند یاد کرده است با عذرخواهی برطرف شود اگر اهانت به یک نماینده مجلس با مؤاخذه به قول تیمسار وزیر جنگ به عمل آمده وای به حال مجلس و ملتی که این دولت را مبعوث خود دانسته و حفظ حقوق خود را به دست او سپرده وای به حال مردمی که چنین دولتی بر او حکومت کند آن نماینده‌ای که پس از این اعتراف به این دولت رأی بدهد درست مانند کسی است که به خط خود حکم محکومیت و نیستی و نابودی خود و قانون اسای و مشروطیت را امضا کرده است و دنیای امروز طبقات تحصیل کرده قول حرف‌های فریبنده را نمی‌خورند جناب آقای علاء اگر از بام تا شام در رادیو و جراید خود را طرفدار مردم معرفی کنید و دم از آزادی و امنیت و حکومت قانون بزنید یا اعمالی که در دستگاه شما رایج و حکمفرما است ملت کوچک‌ترین اعتنای به اظهارت شما نمی‌نماید و روز به روز بر یأس و ناامیدی آنان اضافه می‌شود آن کاسب بدبخت آن کارگر فقیر آن کشاورز زحمتکش که ناظر توهین به نماینده خود می‌باشد و امنیت را از هر حیض در خطر می‌بیند چگونه می‌تواند برای عرض داد و
تظلم خود به این مراجع مراجعه کند و امیدوار هم باشد. جناب آقای علاء من فکر آن روز را می‌کنم که همه ما عنوان نمایندگی را از دست داده آن وقت چه بلایی به سر ما خواهید آورد جناب آقای علاء حکومت شما تنها با اهانت و توهین اکتفا نکرده بلکه در صدد قصد جانم هم برآمده است و جریاناتی که روز سه‌شنبه هفته قبل ساعت ۵ صبح در منزلم رخ داد مؤید عرایضم می‌باشد خوشبختانه به موعد از خواب بیدار و پس از تیراندازی توفیق به دستگیری شخص ناشناسی که با آلت قتاله قصد گشتنم را داشت حاصل شد و برای این که جناب آقای وزیر جنگ مجبور نشود پشت تریبون مجلس فرمایشاتی نماید که بدان عقیده ندارند در ساعت ۶ صبح پس از اطلاع به مقام ریاست مجلس جریان را شخصاً به ایشان گزارش داده و تقاضا نمودم که بنده را سرافراز نموده و به منزل تشریف آورده و قضیه را شخصا مشاهده و دستور رسیدگی صادر فرمایند متأسفانه تقاضای اینجانب واقع نگذاشت و دستور رسیدگی به موضوع را به فرمانداری نظامی ژاندارمری شهربانی دادند و بنا بر دستور ریاست محترم مجلس شوری ملی رئیس کادر مجلس قبلاً هم برای تحقیق به منزل اینجانب آمده و و در جریان رسیدگی حضور داشتند و برخلاف آنچه در روزنامه‌ها منعکس شده است شخص ناشناس صراحتاً در مقابل رئیس کادر مجلس اظهار داشت که من دزد نیستم (قنات‌آبادی- لابد یک چیز از در منزل شما بگذارد و برود) (صدقی- دیلمش را گذاشته و رفته) و برای اثبات این موضوع ممکن است از رئیس کادر مجلس سؤال شود و با این که صلاح بود شخص مأمور به کادر مجلس برای تحقیقات مقدماتی تحویل گردد او را به حکومت نظامی و شهربانی منتقل کردند و حالا او را یک سارق عادی تلقی می‌نمایند. جناب آقای علاء من از مرگ ترسی ندارم به خصوص مرگ شرافتمندانه‌ای که برای حفظ قانون اساسی و رژیم سلطنت مشروطه ایران باشد از آن استقبال می‌کنم با مرگ بارها مبارزه کرده‌ام و چون اعتقاد و اطمینان دارم تا اجل فرا نرسد هیچ‌گونه توطئه‌ای منجر به نتیجه نخواهد شد می‌خواهم از شما سؤال کنم که آیا این عمل جوانمردانه است که بخواهند وکیلی را که مخالف دولت است در بستر خواب فرودین فرزندش را به قتل برساند من به شما اطمینان می‌دهم که اگر چنانچه خود شاهد چنین منظره‌ای بودید و اگر این جریانات همچنان که مخبر به اختلال حواس وقتی فرزند سه ساله‌ام که اثر تیرانداز و پریدن از خواب بدان دچار شده برای شما یا نوه شما که سنیش در همین حدود است اتفاق می‌افتد به امنیت که حالا شما به آن افتخار می‌کنید و مملکت را از آن مستفید می‌دانید به خدای متعال معترض می‌شدید زن و فرزند من چه گناهی مرده‌اند که می‌بایستی دچار این حوادث شوم شوند مگر کسی که خواسته برای حفظ قانون اساسی که با امانت به او سپرده شده است و نسبته به سوگندش که یاد نموده خود را آماده مبارزه با کسانی می‌خواهند که از این اصل تجاوز کنند بنماید بایستی جان خود و فامیلش در معرض خطر قرار گیرد من ترجیح می‌دهم که کشته شوم و یا به امر افسری گروهبان مرا از پای درآود تا این که در مقابل تقض قوانین و اصول ساکت بمانم ولی تعجب من این‌جاست که ایرانیان همیشه با شهامت و مردانگی دشمن خود را از پای در می‌آورند نه این‌که بخواهند انتقام خودشان را در بستر خواب بگیرند کسی که ناشناسی برای نابودی من به خانه‌ام فرستاده چه می‌داند مهندس شاهرخ‌شاهی در کجا خوابیده و فرق بین مهندس شاهرخ‌شاهی و دو برادرش که در یک منزل سکونت دارند چیست و اگر به جای من که به زعم آن‌ها گناهکارم برادرم را می‌کشند مسئول این خون ناحق چه مقامی بود (یکی از نمایندگان- خود شما) اگر تفضل خداوندی شامل حالم نبود شاید توفیق نمی‌یافتم که این حقایق را برای ضبط در تاریخ و استحضار خاطر نمایندگان محترم و اطلاع از آنچه در خارج بر اثر اعمال و رفتار این حکومت بر مردم می‌گذرد فاش کند. آقایان محترم دنیایی که برای حفظ آزادی‌های فردی و جنبی جنگ‌ها نموده و میلیون‌ها قربانی نموده است و همچنین ملت کهنسال ایران در که طول تاریخ چند هزارساله خودشان داده که (صدقی- حالا این قدر ملت، ملت نکن امر مشتبه نشود) برای حفظ آزادی و حریتن بزرگ‌ترین شخصیت‌های خود را از دست داده است امروز چشم به تصمیم ما دوخته تا میزان لیاقت ما را در دنیا درک نماید توهین که به من شده در انتظار فرد فرد شماست دیگر حکومت فردی و قلدوری خریداری ندارد حکومت بایستی حکومت قانون باشد آن روز که من و دوستانم برای حفظ قانون اساسی و رژیم مشروطه با عناصر فاسد و اجنبی‌پرست مبارزه می‌نموده این جز ایمان راسخ به خداوند متعال از خودگذشتگی چیز دیگری نداشتیم امروز هم همین طور در آن روزهای تاریک نه لشگری در اختیار نه اسلحه‌ای در دست جان را بر کف گذارده و بدون مضایقه در راه حفظ قانون اساسی و باز نمودن مجلس که برخلاف قانون و به زور و قلدری بسته شده بود اقدام کردیم و هیچ‌گونه انتظار پاداشت و اجر و مزدی هم نداشتیم چون وظیفه ملی خود می‌دانستیم و حالا هم که دولت وقت بنا بر مبارزاتی که این جانب می‌کنم و آن هم فقط به منظور حفظ قانون اساسی و سلطنت مشروطه ایران می‌باشد پاداشی که به من می‌دهند از آن کینه شخصی به دل ندارم و قضاوت را به تاریخ وا گذار می‌کنم.
آقایان محترم ارواح مرحومین مدرس ملک‌الممین، جهانگیرخان صوراسرافیل و دیگر اذاری خواهان و همچنین روح مرحوم مؤتمن‌الملک و صنیع‌الدوله در این مکان مقدس در پرواز است تا ببیند شما اخلاف و وارث کرسی‌های آن‌ها چگونه با رأی خود آزادی و اصول مشروطیتی را که خود آن‌ها با نثار خون خودشان برای ملت کهنسال ایران گرفته‌اند حفظ می‌نمایند و چگونه با جلوگیری از تعصبات شخصی خود منافع جامعه ایرانی را حفظ و لکه ننگی را که از صدور مشروطیت تاکنون سابقه نداشته از دامن مجلس و مجلسیان زایل می‌فرمایید و خطری را که اساس مشروطیت و قانون اساسی را متزلزل ساخته است با شهامت و از خود گذشتگی رفع می‌نمایید این شما و وجدان شما
رئیس- آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ (سپهبد هدایت)- بنده مطالبی که در این موقع به عرض مجلس محترم شورای ملی می‌رسانم همان مطلبی است که مکرر در جلسات مختلف و در جلسه خصوصی به عرض رسانده‌ام و بی‌نهایت مفختر و سرافراز هستم که در آن جلسات عرایض بنده مورد تأیید و توجه واقع شده است ولی چون امروز مطلبی که در این‌جا مطرح است بایستی به عرض ملت ایران برسانم بنابراین بنده دو مرتبه باید مطالبی را تکرار کنم و آنچه را هم که در ضمن مذاکرات جناب آقای شاهرخ‌شاهی بهش اشاره‌ای نشد بنده اشراه کنم و بعد همان طوری که در آخرین جلسه خصوصی بنده به عرض رساندم بنده حالا ایمان پیدا کردم که مقصود از این مذاکرات و این اقدامات و این استیضاح چه بوده است بنده بایستی که در این مظهر مقدس به ملت ایران گزارش بدهم صبح روزی که فرموده‌اند که گمان می‌کنم یکشنبه باشم سرتیپ بختیار فرماندار نظامی به بنده گزارش داد که در نتیجه عوالم دوستانه‌ای که فی‌مابین بوده روز پنجشنبه خواهش کرده است که آقای شاهرخ‌شاهی را ملاقات کند و حتی تقاضای او در ملاقات روز جمعه بوده ولی چون جناب آقای شاهرخ‌شاهی فرموده‌اند که روز جمعه در تهران نیستند این ملاقات موکول شده است به یکشنبه صبح در دقتر ایشان ولی پس از مذاکراتی که با هم داشته‌اند آقای شاهرخ‌شاهی عصبانی شدند و حتی به ایشان درشت و بلند صحبت کرده‌اند بنده به فرماندار نظامی تهران جواب دادم که گزارش و شکایت شما را امشبه به عرض دولت می‌رسانم چند دقیقه‌ای نگذشته بود که آقای میراشرفی تلفن فرمودند که آقای شاهرخ‌شاهی شاکی است اتفاق نامطلوبی برای ایشان رخ داده است و ما می‌خواهیم بیاییم شما را ببینیم بنده هم بسیار خوشوقت شده‌ام آقایان تشریف آورده‌اند آقای شاهرخ‌شاهی مطالبی را فرمودند همین که الان هم فرموده‌اند فرماندار تلفن کرد و من رفتم به دفتر او ایشان با من صحبتی کردم و من گفتم که من وکیل مجلس هستم و مصونیت دارم و خواسته‌اند و وقتی که از اتاق می‌خواستم خارج بشوم سرتیپ بختیار گفت آقا را بیرون کنید و بعد هم ایشان شکایت دارند و اظهار می‌کنند که شاید آن گروه به آن‌هایی که راهنمایی کرده‌اند از حدود نزاکت خارج شده‌اند بنده در حضور خود ایشان باز دو مرتبه تأیید کرده‌اند و تأکید کرده‌اند که شاید چنین اتفاقی نیافتاده و نکند که یک افکاری یا این که مخالفت با دولت مسلماً باعث این صحبت‌ها شده باشد ایشان گفتند نه من در عقیده خودم باقی هستم و این کار شده است بنده به ایشان فروا پیشنهاد کردم که حالا بیاییم و آشتی کنید و از این قضیه بگذرید در آن دقیقه آقای شاهرخ‌شاهی قبول کردند بنده اطلاع دارم که سرتیپ بختیار بیایید به دفتر من آمد مجدداً آقای شاهرخ‌شاهی این مطلب را در حضور ایشان تکرار کردند و سرتپ بختیار هم در آن موقع در سکوت کامل بود و هیچ نمی‌گفت بالاخره بنده موضوع را قطع کردم و تقاضا کردم که با هم آشتی کنید آن روز جناب آقای شاهرخ‌شاهی به بنده و دستگاه انتظامی و به نظر بنده به مصالح مملکت بیشتر از امروز علاقه داشتند چون استدعای بنده را پذیرفتند و با کمال مهر و محبت روی همدیگر را بوسیدند و بنده هم هر دوشان را بوسیدم و آشتی کردند و از اتاق دفتر بنده خارج شدند (یک نفر از نمایندگان- آقای میراشرفی نبودند؟) آقای میراشرفی را هم بوسیدند پس بنابراین از نظر بنده وزیر جنگ مسئول در مقابل مجلس شورای ملی برای هرگونه اتفاقی که در قوای انتظامی و ارتش بیافتد مطلب خاتمه پیدا کرد بنده امروز گله‌مندم از آقای شاهرخ‌شاهی که آن روز یک هفته متوالی من را اغفال کردند و یک کاری کردند آقای شاهرخ‌شاهی که یک سربازی مثل من را اغفال کردند من خیلی رک و راست هستم (مهندس شاهرخ‌شاهی- بنده هم خیلی رک و راست هستم) من را اغفال کردید شما همان روز اغفال کردید (مهندس شاهرخ‌شاهی- دارند حاشا می‌کنند) آقای شاهرخ‌شاهی خدا می‌داند که وزارت من و وکالت شما این قدر اهمیت ندارد مکه من حاشا کنم (صحیح است) ما هر دو نیت خدمت به این مردم داریم و خدا و این
مجلس می‌داند که یک هفته است که شما و من دارید به این مملکت لطمه می‌زنید (صحیح است) هر دومان داریم لطمه می‌زنیم وزیر بودن برای چیست؟ برای خدمت به این مردم است این مردم من را وزیر کرده‌اند که ده روز است تمام کارم این است که فقط این کار را بکنم در صورتی که شما آن روز آشتی کردید و راضی شدید و بنده سرافراز و مفتخر و خوشوقت که شما راضی از دفتر من تشریف برده‌اید بیرون بنده همه امرزو در حضور مجلس شورای ملی باید اقرار به یک گناه بکنم و آن گناه من این تاست که به این حرف اعتماد کردم من قبول کردم، من قبول کردم که آقای شاهرخ‌شاهی جز آنچه که به من مسئول گفت دیگر نخواهد گفت تعظیم کردم تکریم کردم در مقابل آشتی کردن ایشان و درباره این موضوع تحقیق نکردم این گناه را کردم باز هم تکرار می‌کنم آقای شاهرخ‌شاهی این عمل شما با من دلیل این نیست که دفعه دیگر هم هر کدام از آقایان وکلا هر چه بفرمایند باز قبول بکنم ولی من تحقیق نکردم پس بنده‌ای که مطلب برای من تحقیق نکردم پس بنده‌ای که مطلب برای من مختومه است بنده‌ای که در اطراف یک اتفاقی که اگر آن طوری که آقای شاهرخ‌شاهی می‌فرمایند واقع شده خیلی مهم و خیلی بزرگ است بنده این گناه را دارم که تحقیق نکردم آن روز گذشت فردای آن روز شد بنده این گناه را دارم که تحقیق نکردم که در اطراف این قضیه صحبت است در اطراف این قضیه مذاکره است بنده بسیار متأسف شدم تأسفم برای این بود که می‌خواستم این طور نباشد ولی خوب زندگی سیاسی است، زندگی سیاسی پر از شور و پر از غافلگیری است (عبدالصاحب صفایی- در جنگ هم همین طور است آن‌جا هم غافلگیری است) جنگ مثل این مردانه‌تر است آقای مهندس شاهرخ‌شاهی فرداری آن روز یا دیروز بعد از آن که یک مرتبه دیگر به بنده افتخار این را داند که به دفتر بنده تشریف آوردند بنده از ایشان گله کردند گفتم که شما آشتی کرده‌اید این مطلب تمام شده بود حالا من می‌شنوم که آقایان نمایندگان محترم در این قضیه مذاکراتی دارند ایشانم این مطلب را تکمیل فرمودند و فرمودند که مطلبی را باید به شما اطلاع بدهم که یک تلقین‌هایی هم به من می‌شود بنده پرسیدم دیگر چه تلقینی به شما می‌شود ایشان گفتند که آن دار و دسته‌ای که جز بدبختی و جز تکبت هیچ‌چیز نمی‌خواست آن دارو دسته‌ای که بی‌شرمی را به این‌جا رسانده بود که می‌خواست کلمه به این قشنگی دولت شاهنشاهی ایران را تبدیل کند به جمهوری ایرانستان (دولتشاهی- غلط کرده بود) آن‌ها تلقین می‌کردند این عبارتی است که به من فرمودند و فرمودند به من می‌گویند تو بیفت جلو و ما دنبالیم همان روز جز ایشان و بنده و خدا کسی نبود گفتم آقای شاهرخ‌شاهی پای مملکت به میان آمد پای دشمنان مملکت به میان آمد ولو این که بنده آن روز این مطلب را پشت این تریبون عرض کردن باید عرض کنم که هر کس جلو بیفتد آن پشت سرش نمی‌آید برای این می‌آید که بختیار جان بر کف ایستاده و قوای انتظامی به امر شاهنشاه ایستاده آن‌ها دیگر نمی‌آیند مگر از روی جنازه تمام ملت ایران (احسنت) بنده استدعا کردم که آقا بیاید این موضوع را بگذاریم کنار هر چه بخواهید می‌کنید بنده معذرت می‌خواهم آقا شما را به خدا این موضوع را کنار بگذارید نه تنها آن دسته به تکافو افتاد آن دسته‌ای هم که می‌گفت روزی سیصد هزار لیره می‌دهم و در مقابل آن اعا تمام موجودی خزانه ما را خود و سیصد میلیون اسکنان هم چاپ کرد و ما را تا لب سقوط برد آن‌ها هم به دست و پا افتاده‌اند (صحیح است) ولی دست و پای هر دوشان بی‌نتیجه است برای این که ملت می‌داند این دولت نیتی جز خدمت به این مملکت ندارد کاشکی آن‌ها در مدت طولانی حکومت خودشان یکی از اقدامات و خدمات این دولت را که به شما قول نداده بود کرده بودند اگر کسی مخالف باشد بنده عرضی ندارم ولی ملت حساب دارد خدماتی را که این دولت که در این مدت کرده است همه این‌ها را نمی‌شود روی کاغذ نوشت و یک یک بحث دارد ولی به هر حال چه ما خدمت کردیم و چه نکردیم آن دار و دسته‌ها باید مأیوس باشد بختیار پشت میزش نشسته است ایشان استدعای بنده را نپذیرفتند فرمودند من کاری به این کارها ندارم اهانتی شده و باید این موضوع تأیید شود و شکایت کردند به مجلس هیئت رئیس تشکیل شده جلسه خصوصی تشکیل شد در جلسه خصوصی در حضور آقایان از آقای شاهرخ‌شاهی استدعا کردم گفتم آقای شاهرخ‌شاهی باز دست دشمنان ایران دراز شده بیاید این دست را عقب بزنید قبول نکردید برای این که شما دانستید به چه طرفی پیش می‌روید و من نمی‌دانستم و هر چه شما می‌گفتید قبول می‌کردم اما شما می‌دانستید که من را دارید به کجا می‌برید آن روز در دفتر من شما مثل یک دوست، مثل یک دوست صمیمی‌که امروز هم هست شما داشتید مرا می‌بردید آقا من نمی‌دانستم من داشتم رک و راست در راه احترام به مجلسین می‌رفتم من درر راه احترام به قانون اساسی و مشروطیت می‌رفتم (احسنت) شاید آقای شاهرخ‌شاهی خدا می‌داند شاید آقایان هم می‌دانند که مثل هم یک سرباز بیشتر از شما نمایندگان مجلس به این مجلس احترام می‌گذارم (احسنت) و همین عمل ثابت می‌کند که شما مثل یک نماینده مجلس به من گفتید که برای احترام به مجلس این کار را بکن و این را بگو و من یک سرباز گفتم و امروز شما همان را گرفته‌اید توی سرم می‌زنید همان چیزی که من برای احترام مجلس گفته‌ام امروز همان را از دست من گرفته‌اید و به سر من می‌زنید و من با کمال آرامی این چوبی که در راه احترام به مجلس و احترام به قانون می‌خورم قبول می‌کنم و باز هم می‌ایستم و از لب خنده خودم هم دست بر نمی‌دارم (احسنت) جناب عالی روزی که از دفتر بنده خارج می‌شدید و آشتی کردید بعد که من از شما گله کردم شما به من یک جوابی دادید فرمودی که این کار دو جنبه دارد یک جنبه خصوصی که من آن روز در دفتر شما از آن گذشتم، یک جنبه عمومی دارد و این جنبه عمومی است که مخبرین به این شده که عالی‌ترین مقام قوه مقننه کشور تشکیل جلسه بدهد هیئت رئیسه مجلس سنا هم مجلس شورای ملی اگر در یک اتاق بنشنیند و به این موضوع رسیدگی کنند این برای همه‌مان جنبه عمومی دارد شما جنبه خصوصی مطلب را دفتر من از دست دارید و جنبه عمومی مطلب را هم پس از تشکیل هیئت رئیسه مجلسین از دست دادید پس دیگر نمی‌توانید شکایت کنید نه به عنوان جنبه خصوصی نه به عنوان جنبه عمومی ولی این شکایت را کردید پس از این که همه مشورت کردند و پس از این که هیئت رئیسه مشورت کردند این هزینه منجر به این شد که جلسه‌ای تشکیل شود و اگر چنینی اتفاقی افتاده بنده معذرت بخواهم بنده هم قبول کرده‌ام بنده هم امروز هم می‌گویم که اگر چنین اتفاقی افتاده است اتفاق بسیار بدی افتاده است ولی شما نگذاشتید که من بدانم که این اتفاق افتاد یا نیافتاده (مهندس شاهرخ‌شاهی- شما خودتان ثابت کردید که این اتفاق اقتاده است) من آنچه در این‌جا گفتم برای احترام به مجلس شورای ملی گفتم و شما می‌دانید که من در این پایه احترام آن قدر رفتم که گفتم من را معزولم کنید این را که من تقاضا کردم برای احترام به شما بودم برای احترام به مجلسین بود من چه وزیر باشم چه نباشم این احترام را دارم چون بالاتر از وزیر سربازم و سربازی که به مملکت علاقه‌مند است به استقلال مملکتش علاقه‌مند است به قوه مقننه علاقه‌مند است به قانون اساسی علاقه‌مند است (احسنت) شما آن روز اگر می‌گفتید سرت را هم می‌برم من قبول می‌کردم برای احترام به مجلسین حالا شما آن را برداشتید برای استیضاح همچو چیزی برای آقای شاهرخ‌شاهی واقع نشده بنده وزیر جنگ مسئول هستم مثل مسئول بنده در این موضوع تحقیق نکرده‌ام و چنین عملی نسبت به جنابعالی واقع نشده است ولی دولت باید دولت علاء باشد که بگوید اگر چنین اتفاقی اتفاق افتاده باشد معذرت می‌خواهم ببخشید این بزرگی را می‌خواهد این مشروطه‌طلبی را می‌خواهد این احترام به قانون می‌خواهد آن احترامی که ما بیشتر به شما داریم (مرآت اسفندیاری- آن هم با لباس رسمی) بنده در آخرین جلسه‌ای که قرار شد این مطلب را عرض برسانم و این موضوع تمام بشود در همان موقع هم جناب آقای شاهرخ‌شاهی عرض کردم که دیگر این مطلب از آن داستان ما خارج است بنده به نظرم آمد که هدف این بحث هدف این استیضاح دو چیز است در درجه اول دولت، آقا ما مدعی هستیم که پیدا است از زحمات ما برای این مردم دارد نتیجه‌ای حاصل می‌شود این پیدا است باید جلویش را گرفت سازمان برنامه برای دفعه اول است که می‌گوید این پولی که ملت ایران می‌دهد بی‌خودی نباید خرج کند مگر باید به سرش را ببریم بی‌خودی خرج نمی‌کند؟ بدهید خرج کند او می‌گوید باید دقت کنیم نقشه بکشیم طرح بریزیم (مهندس شاهرخ‌شاهی- که به جیب انگیلسی‌ها برگرد پیش ما انگلیس‌ها وجود ندارد انگلیس چیست؟ (شاهرخ‌شاهی- بگذارید بخوانم تا ثابت کنم) بخوانید آقا انگلیس کیست بنده خودم را از وزیر جنگ انگلیس کم نمی‌دانم من خودم را بسیار محترم می‌دانم انگلیس یک دولتی است مثل همه دولت‌های دیگر این حرف‌ها چیست ول کنید (مهندس شاهرخ‌شاهی- بیاورید در مجلس بخوانید تا همه مردم بفهمند) آقا این پرونده را ببنید انگلیس و روس را بگذارید کنار ما همه ایرانی هستیم و متکی به ایران و متکی به ملت ایران هر کس به ما احترام بگذارد احترام می‌گذاریم هر که احترام نکنید نمی‌کنیم بنده هم صراحت می‌گویم خودم را از وزیر جنگ آمریکا و انگلیس و روس و این‌ها کمتر نمی‌دانم یک قدری بیایید بالا از بس همین حرف‌ها مردم شنیده‌اند خسته شده‌اند هی غرور ما نکشید (شوشتری- بارک‌الله) مطلب رسیده به آن‌جا که بنده خدمت‌تان عرض کردم که به نظر بنده این مطلب متوجه دو موضوع است هیچ موضوع این که اهانتی نشده باشد یا نشده باشد نیست موضوع این است که باید دو دستگاه را ضعیف کرد یکی آن دستگاهی که برای خدمت به ملت ایران آن قسمت از ملت ایران که رنج می‌برد زحمت می‌کشد کار می‌کند و سود کارش به خودش برنمی‌گردد او می‌خواهد کار بکند یعنی چه این حرف‌ها یعنی چه که دولتی می‌گوید باید عدالت اجتماعی باشد یعنی چه آقا این حرف‌ها را نگذارید که ریشه بگیرد این دولت را بگذاریش (عبدالصاحب صفایی- می‌خواهیم بی اندزیم نمی‌رود) نمی‌توانید هدف دوم بایستی که این دستگاهی که با کمال قدرت به دهان دشمنان ایران کوبیده و انتظامات را برقرار کرده امنیت را برقرار کرده تمام روز جمعه‌ای
شما و بنده به گردش می‌رویم او توی آفتاب ایستاده بایستی او را هم در وجود سرتیپ بختیار که مسلماً بیگانه‌پرستان این مملکت او را دشمن خود می‌دانند باید زد توی سرش این غلط‌ها چیست که می‌کند باید زدش چه‌جور باید زد سر سربازی ایستاده خدمتش را می‌کند با کمال شرافت‌مندی باید یک راهی پیدا کرد یک پیچ و خمی خورد باید یک وزیر جنگی پبدا کرد که حرف‌های آن هفته را توجه کرده باشد و بعد آن را مانور بکند و بیاورد این‌جا در مقابل استیضاح قرار بدهد بنده گمان می‌کنم که در عقیده خودم هم باقی هستم به خصوص که در استیضاح امروز مثل این که ثابت شد که بنده راست می‌گویم و بنده اطمینان دارم و می‌دانم که به موجب قانون تمام نمایندگان محترم هر موقع اراده بفرمایند می‌توانند که دولت را استیضاح کنند بنابراین برای استیضاح کردن راجع به برنامه راجع به زندان که به نظر بنده در مورد زندان ما بیشتر از همه متوجه هستیم و تنها ایرادی که به ما هست این است که وزیر دادگستری پا شده رفته توی زندان اگر این وزیر دادگستری هم مثل سایر وزرای دادگستری نمی‌رفت توی زندان این عیب پیدا نمی‌شد به هر حالا به عقیده بنده موضوع این نیست ولی جنابعالی مطلب را از این حد هم گذرانیدید این دفعه به نظر بنده به دستگاه ما نسبتی دادید که چون خودتان آقای شاهرخ‌شاهی آن خدا و شما می‌دانید به آنچه که گفتید عقیده نداشتید در مقابل ملت ایران ما را پس از این دو ساعت آخر جان کندن و زحمت کشیدن با آن حد پایین آوردید و پس کردید که یک ساعت ۵ صبحی یک نفر را بفرستیم با دیلم بالای سر شما حیف حیف جناب آقای شاهرخ‌شاهی شما چنین فکری ندارید شما چنین عقیده‌ای ندارید شما به قوای انتظامی خودتان بیشتر از این احترام و صمیمیت دارید که به آن چنین نسبتی بدهید بنده برای خودم عرض دلیل دارم دلیلش پیش خود شما است جنابعالی اگر بنده در تاریخش اشتباه نکنم روز پنچشبه گذشته به بنده تلفن فرمودید که به شما تلفن می‌کنند و می‌گویند که اگر از تحصن خارج نشوید وقتی بیایی بیرون جنازه‌ات را آن‌جا می‌اندازیم و این تلفن را به شما از قول سرتیپ بختیار می‌کردند بنده از خود شما پای تلفن پرسیدم که جناب آقای شاهرخ‌شاهی به عقیده شما این تلفن را او کرده فرمودید که نه شب قبل چند نفر آمدند در منزل شما برای این که به شما بی‌ادبی بکنند بنده از خود شما سؤال کردم که گمان می‌کنید ما فرستاده‌ایم فرمودید، نه، ملاحظه می‌فرمایید آقای شاهرخ‌شاهی همین مطلب را مهم می‌کرد شما که می‌فرمایید که آن تلفن را ما نکرده‌ایم و آن چند نفر را ما نفرستاده‌ایم و حتی مسلما با بنده هم عقیده هستیم که دشمنان ایران دشمنان استقلال ما می‌خواستند یک استفاده‌ای بکنند حالا یک دزد گردن‌کلفت یک دزد (مهندس شاهرخ‌شاهی- (عادی) بله عادی، خیلی هم عادی آقای شاهرخ‌شاهی این دیگر پرونده دارد این دزد آمده به دو خانه فاصله به خانه شما آن‌جا چون اهل خانه بیدار شدند، بنده نمی‌دانم رفته به خانه همسایه شما آن‌جا هم هیچ‌چیز نبوده وارد خانه شما شده جنابعالی فرمودید که دزد می‌گفته من دزد نیستم بنده بسیار از این مطلب تعجب دارم به نظر بنده بسیار از این مطلب تعجب دارم به نظر بنده توی این مملکت این دزد یک حالت عجیبی دارد چون معمولاً دزدها که می‌روند دزدی یا گیر نمی‌افتند یا گیر می‌افتند اگر گیر افتادند که یک پاسبانی گوش‌شان را می‌گیرد ولی این‌جا یک دزدی آمده و بد تمام سران مملکت ریخته‌اند آن‌جا حتماً این مرد فکر کرده مگر شده من که تا حالا چند مرتبه رفته بودم دزدی و هیچ‌وقت چنین چیزی (مهندس شاهرخ‌شاهی- چرا در این روزنامه‌ها از قول او نوشته بودند که من دزدم و آدم‌کش نیستم) آن وقت جنابعالی انتظار دارید که بگویی بله قربان دزدم و دیشب هم دزدی کردم ملاحظه فرمودید آن شخص در اظهاراتش می‌گفت که من دزد نیستم و سابقه‌ای هم در شهربانی ندارم و این اولین مرتبه‌ای بود که برای دزدی آمده‌ام او می‌خواسته بگوید که سابقه دزدی ندارد و سابقه عملی در این باره ندارم ولی آقای معزی رئیس کارآگاهی اظهار کردند که این شخص دزد است و سابقه هم دارد و تمام این مطالبی را که بنده این‌جا عرض کردم صورت‌مجلس کرده‌اند و جنابعالی هم امضا کرده‌اید بنده عرایضم را خاتمه می‌دهم بنده جریان مطلب را آنچه گذشته است عرض کردم یک نکته‌اش را بایستی که دو مرتبه جواب عرض کنم حضرتعالی فرموید که چون زیر جنگ در مجلس گفته است که برای بی‌نظمی‌که در جنب دفتر فرماندار نظامی واقع شده است مورد مؤاخذه. واقع شده است پس این عمل واقع شده بنده با اجازه آقایانی که حضور داشتند و در جلسه خصوصی عبارات بنده را تصحیح کرده‌اند بایستی این‌جا عرض بکنم که وقوع این عمل برای بنده مسلم نیست چنین اتفاقی از نظر بنده که مسئول عمل هستم واقع نشده علت عدم تحقیق بند هم خود آقای شاهرخ‌شاهی است که فرماندار نظامی برای اتفاق جنب دفترش مورد مؤاخذه واقع بشود این دلیل نیست که این عمل واقع شده بوده است بنده عرایضم را خاتمه می‌دهم و مطمئن هستم که همین توجه برای اکثریت مجلس شورای ملی که در تمام این ۷ هشت ۱۰ روزه شاهد و مراقب آنچه که ایشان گفته‌اند و آنچه که بنده گفته‌ام بوده‌ام روشن است که این مطلب هیچ باعث این قضایا نبوده است و تمام مقصود حمله به فرماندار نظامی و حمله به دولت بوده است مع هذا بنده چون تمام آنچه که در این مدت آقایان اکثریت و تمام مطالبی که هیئت رئیسه مجلسین و به خصوص بنده همانطور که در جلسات خصوصی عرض کردم با جدیت و فشاری که از ناحیه رئیسات معظم مجلس شورای ملی برای رسیدگی و رفع این کار به بنده وارد آمده بنابراین بنده گفتم اگر چنین اتفاقی افتاده باشد معذرت می‌خواهم امروز هم تکرار می‌کنم که برای من مهم نیست که چنین اتفاقی افتاده است مسئول علمی‌بنده در این موضوع شما هستید و حالا باز تکرار می‌کنم که چنین اتفاقی نیفتاده است و معهذا برای نهایت احترام به مجلسین و فرد فرد نمایندگان محترم بنده هم آمدم و ریاست دولت هم آمدند و در این موضوع معذرت خواستم اظهارتأسف کردیم و اگر فردا هم بنده بشنوم خدای نکرده برای کسی اتفاقی بیفتد که در محوطه مسئولیت بنده باشد آن را معذرت خواهم خواست (پورسرتیپ- دیگر شکایت نمی‌کنم) شکایت می‌کنند یا نمی‌کنند مربوط به خود اوست بنده استدعا می‌کنم اکثریت مجلس به این موضوع توجه بفرمانید و هر چه امر بفرمایند ما مطیع هستیم (احسنت)
رئیس- آقای شاهرخ‌شاهی یک توضیحات تکمیلی دارند که می‌دهند.
مهندس شاهرخ‌شاهی- بیانات آقای وزیر جنگ به اندازه‌ای فصیح و بلیغ است که بنده در مقابل نمی‌توانم آن طوری که لازم است این جریانی که اتفاق افتاده به عرض مجلس برسانم (میراشرفی- باید سپهبد بشوی تا بتوانی این حرف‌ها را بزنی) جناب آقای سپهبد فرمودند در این‌که چه جور این موضوع را خاتمه بدهیم چند بار با من مذاکره کردند من هم قبول دارم از روز اول عقیده داشتم کسی که خلاف قانون کرده بایستی مجازات بشود و این موضوع را به جناب آقای وزیر جنگ عرض کردم گفتند که تیمسار سرتیپ بختیار مردی است که برای امنیت پایتخت بسیار زحمت کشیده و من هم قبول کردم ولی این دلیل نمی‌شود اگر کسی خدمتی کرده خلافی هم از او سر نمی‌زند اگر خدمت کرد باید پاداش داد و اگر خلافی هم کرد باید مجازات کرد (بوشهری- چرا رویش را بوسیدید؟) اشتباه کردم و حتی راجع به این که چون گروهبان به شما اهانت کرده من هم حاضرم شخص گروهبان را دم مجلس به دار بزنم جناب آقای وزیر جنگ عین فرمایشات شما راکه اگر گروهبان به شما اهانت کرده حاضرم گروهبان را دم مجلس شورای ملی به دار بزنند عرض می‌کنم من به ایشان ایراد کردم که گروهبان چه گناهی کرده اگر از امر مافوق گروهبان تخطی می‌کرد باید مجازات می‌شد نه این که امر مافوق را اجرا کرده است ولی راجع به این که فرمودید بنده نقشه و برنامه‌ای دارم و می‌خواهم برای دولت که اقدام به یک عملیاتی کرده و به نتیجه‌ای دارد می‌رسد کار شکنی بکنم بنده خواستم عرایضی بکنم که جناب آقای سردار فاخر مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اجازه ندادند راجع به سازمان ولی حضرتعالی که فرمودید که مجبورم برای این که به شما ثابت شود من که مخالف دولت هستم و مخالف با تشکیلات سازمان برنامه هستم بدون جهت و دلیل نیست و این که این موضوع را این‌جا مطرح کردم نظری داشتم آقایان اصل ۲۶ قانون اساسی می‌گوید جناب آقای وزیر جنگ شما هم دقت بفرمایید.
اصل ۲۶ قانون اساسی ساختم راه‌های آهن و یا شوسه خواه به خرج دولت و خواه به خرج شرکت و یا کمپانی اعم از داخلی یا خارجی منوط به تصویب مجلس شورای ملی است (صحیح است) بنده ایرادی که به سازمان برنامه دارم این است که بدون تصویب مجلس شورای ملی قرار دادی به مبلغ ۷۰۰ میلیون تومان با شرکت انگلیسی منعقد کرده (دکتر مشیر فاطمی- همین یک کار خوب را کرده سازمان برنامه) این متن قانون اساسی است اگر شما به این احترام می‌گذارید پس باید همه این را اجرا بکنید (سلطانمراد بختیار- بعد از آن خیلی قوانین گذشته) بالاتر از این قانونی نیست این است که خواستم عرض کنم اگر مخالفتی با دولت دارم برای این است که به قانون اساسی اهمیت نمی‌دهد دلیلش هم این است که الان خودتان گفتید الان این را خواندم. (مهدی ارباب- دولت گفت من اهمیت می‌دهم) اما راجع به دزد و سارق عادی که فرمودید برای این که شما مجبور نشوید بیایید پشت تریبون همان طور که عرض کردم یک بیاناتی بفرمایید که به آن عقیده ندارید از شما در آن روز تلفنی خواهش کردم تشریف بیارید در منزل بنده و شخصاً دستور رسیدگی بدهید ساعت شش صبح این تقاضا را کردم چون من دزد نگه داشته بودم و حاضر نبودم به دست مأموران شهربانی و ژاندارمری بدهم (مهدی ارباب- مستقیم به بندرعباس می‌فرستادید) و اگر حضرتعالی فکر می‌کردید که این یک دزد عادی است اقلاً تشریف می‌آورید آن‌جا و قضیه را خودتان به چشم خودتان می‌دید این آن امنیتی است که جناب آقای علاء در سراسر کشور برقرار کرده‌اند.
وزیر جنگ- از امنیت دیگر صحبت نفرمایید
مهندس شاهرخ‌شاهی- مردم باور می‌کنند.
وزیر جنگ- مردم با ما هستند.
مهندس شاهرخ‌شاهی- من هم با شما هستم. مطمئن باشید تا آنجایی که مخالف
قانون رفتار نکنیم (مهندس شاهرخ‌شاهی- وجود علاء در این مملکت امنیت است) بله وجود آقای ابتهاج هم در این مملکت امنیت است قراردادی امضا شده (مهندس جفرودی- کامیون نمی‌خرند) قرارداد شما هم امضا شده وجود ابتهاج البته برای شما مفید است.
رئیس- پیشنهاد برای رأی سکوت شده که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد).
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی امضاکنندگان در مورد استیضاح جناب آقای شاهرخ‌شاهی نماینده محترم مجلس از دولت به موجب قسمت اخیر ماده ۱۷۳ آئین‌نامه پیشنهاد رأی ساکت می‌نماییم، نقابت- بهادری- صادق سرمد- سالار بهزادی- حسام‌الدین دولت آبادی- استخر- ایلخانی‌زاده- احمد فرامرزی- تجدد- بیات ماکو- فرود- دولتشاهی- ارابا- عماد تربیتی- صراف‌زاده- معین‌زاده- تیمور تاش و عده‌ای امضای دیگر.
رئیس- آقای دکتر شاهکار هم عین این پیشنهاد را داده‌اند.
(به شرح زیر قرائت شد)
طبق ماده ۱۷۳ تقاضای رأی سکوت نسبت به استیضاح مطروحه دارد. دکتر محمد شاهکار.
دکتر شاهکار- بنده اخطار دارم.
رئیس- بفرمایید.
دکتر شاهکار- طبق ماده ۱۷۴ در صورتی که رأی ساکت از طرف یکی از نمایندگان پیشنهاد شود طرح آن قدم بر رأی خواهد بود این را اجازه بفرمایید بنده صحبت می‌کنم.
رئیس- این که گفته مقدم است تردیدی نیست ولی نوبت آقای نقابت است آقایان هم تقاضای رأی سکوت کرده‌اند جمع و بر فرد مقدم است آقای نقابت بفرمایید.
نقابت- دلیل این که جمعی از آقایان نمایندگان منجمله این بنده پیشنهاد سکوت تقدیم کردیم یکی دو مطلب بود یکی این است که ماده ۱۷۱ آئین‌نامه داخلی اجازه نمی‌دهد که موضوعات را مخلوت کنند و یک مطلبی که مربوط به اساس استیضاح است با مطالب دیگر مخلوط شود علتش این است که در آن مسائلی دیگری که بحث می‌شود چه بسا عده‌ای موافقند چه بسا مخالفند و در موضوع استیضاح یک عده‌ای هم هم‌عقیده نیستند قید شد که نباید مخلوط بشود ولی این‌جا مخلوط شد و برای این که این کار مخلوط نشود عقیده‌ها با هم امتزاج حاصل نکند حصر پیدا کند موضوع اهانت به آقای مهندس شاهرخ‌شاهی ما تقاضای سکوت کردیم و اما علت این که این موضع را تقاضای سکوت کردید با بیانات رشیقه جناب آقای سپهبد وزیر جنگ و مطالب صادقانه‌ای که جناب آقای علاء در جلسه گذشته بیان کردند و خالی از هرگونه شائبه و رپبی بود و حاکی از احترام به اساس مشروطیت و قانون اساسی بود اقتضاع نداشت که این قضیه به این صورت حل شود حتی شاهرخ‌شاهی خواهش می‌کنم که اجازه بدهند بنده از طرف ایشان قضیه را ساکت بگذارم و خواهش می‌کنم برای مدتی ساکت بماند زیرا حق ایشان باطل نمی‌شد اما چرا باطل نمی‌شود احترام به نمایندگان و نماینده مجلس در حقیقت احترام به قانون اساسی است احترام به استقلال مملکت است (صحیح است) به طوری که خود آقایان وزرا هم در آن مطلب تردیدی ندارند ولیکن مطلب در این است که در حدود قوانین مصوب منجله در قانون مجازات عمومی پیش‌بینی شده است در ماده ۱۶۳ که هرگاه کسی به یکی از نمایندگان مجلسین به لحاظ شغل و وظیفه نمایندگی اهانت بکند از سه ماه تا شش ماه حبس محکوم می‌شود و ماده ۱۶۵ قانون مجازات عمومی تسریح شده که هر گاه این اهانت مرقوم به صدمه بدنی یا جرح و ضربی هم باشد مجرم به مجازات جنایی او از دو سال تا پنج سال حبس مجرد محکوم می‌شود و این ملحوظ است در قوانین و است این احترام برای نمایندگان و مقام نمایندگی از لحاظ حفظ اساس و استقلال مملکت و تقویت آن دستگاه است فرض بکنیم که امروز نقابت بر این کرسی نشسته است چه بسیار مردان با احترام و مردان تاریخی و شایسته‌ای بر این کرسی‌ها نسشته بودند و خواهند نشست و لحاظاً باید این مقام به هر صورت و به هر کیفیت محفوظ و با احترام بماند (صحیح است) و این که خواهش کردم موضوع سازمان و سایر موضوعات را هم مخلوط نکنند برای این که کم و بیش همه از این دستگاه یک گله‌مندی‌هایی داریم امور ساختمانی و اوضاع و احوال شهرستان‌ها و حوزه‌های انتخابه آن دچار تشنج دچار معطلی است و همه انتظار داریم هر چه زودتر انشاءالله آن وعده برسد آن درهای بهشت باز شود آن وعده‌ها و موعدها به نتیجه عمل برسد (انشاءالله) از طرفی به عقیده بنده ما در محظور این واقعه واقع شده‌ایم دادن رأی در مورد استیضاح این است که آقایان قضاوت عملی در یک موردی بفرمایند با رأی کبود یا رأی سفید نسبت به رد و یا قبول استیضاح باید قضاوت کنند و این قضاوت وقتی میسر است که جهات مختلف قضیه ما را مطالعه کنیم و در این مورد آقای شاهرخ‌شاهی یک قضیه عادی جزایی یا حقوق خصوصی را مخلوط با سیاست کرده‌اند و کشانده‌اند دامنه این کار را به سیاست و ما را دچار یک محظوری کرده‌اند اگر این شکایت‌شان بر طبق این دو ماده قانون مجازات عمومی در مرجع قضایی طرح می‌شد و رسیدگی و تحقیق از شهود و غیره به عمل می‌آید و این مطلب باز می‌گردد ما مواجه با یک دو سیه قضایی بودیم و با یک وجدان راحت قضاوت می‌کردیم از لحاظ خصوصی ولی این کار را به سیاست کشاندند حتی در جلسه یکشنبه که من از ایشان خواهش کردم که آقا ساکت باشند گفتند که من با اقلیت مشورت می‌کنم بعد با اقلیت صحبت کردم اقلیت گفتند که ما دخالتی در ان کار نداریم (شاهرخ‌شاهی- تکذیب می‌کنم بنده چنین حرفی نزده‌ام) آقای میراشرافی آقای صفایی- آقای شمس قنات‌آبادی فرمودند ما دخالتی در این کار نداریم چون مخلوط با این سیاست شد یک گرفتاری پیدا کردیم به عقیده بنده دولت هم تعجیل کرد در این کار و ما در این قضاوت باز ما را مردت گذاشت زیرا از طرفی می‌گویند تحقیقات‌مان کافی نیست اگر واقع شده بود ما معذرت می‌خواهیم از طرف دیگر می‌گویند اوضاع و احوال عمومی مملکت خدمات یک دستگاه جریانات سیاسی که در پیش داریم وضع عمومی اقتضا ندارد که تشنجی ایجاد بشود این حرف هم برای نمایندگان بی‌طرف و علاقه‌مند و قابل قبول با این جهت ما وارد در دو طرف قضیه بوده‌ایم از طرفی هم فراموش نمی‌کنیم ما در خیابان‌های تهران امنیت نداشتیم زن و بچه‌های ما آزادانه نمی‌توانسته‌اند عبور کنند به آن‌ها اسید می‌ریختند فحش می‌دادند ناسزا می‌گفتند و حملات ناروا می‌کردند با آن وضع متشنجی که بودجه آمده بود ما در سایه خدمات دولت‌های بعد از ۲۸ مرداد و تحت رهبری شخص شخیص بندگان اعلیحضرت همایونی دارای یک امنیت و آسایش شدیم باید سعی کنیم که این امنیت متشنج نشود دستگاهی که دولت بخواهد مورد کمال قبول ما است به این جهت که چون در محظور واقع شده‌ایم و همیشه در یک قضاوت‌هایی که انسان به ادله دو طرف هم توجه دارد و هم قاطئیت و جازمیت ندارد باید یک مدتی صبر کند و ساکت باشد و تحقیق بیشتری بکند از طرفی شخص جناب آقای علاء و وزرای محترم ایشان دو دولت ایشان مورد احترام ما هستند اشکالاتی که در طرز کار و غیرذالک هستند خود لازمه بحث فحص است باید مطالعه بشود و حل بشود خواستن رأی اعتماد برای دولت در هر روز و هر ساعتی معین است نباید این مطلب را به آن مطلب مخلوط کرد یعنی بگوییم موضوع رأی اعتماد منتفی است یعنی اهانت به مجلس جایز است این طور نیست و از طرف دیگر رد کردن رأی اعتماد هم بگویم و خدمات دولت و شخصیت دولت را نادیده بگیریم صحیح نیست به این جهت پیشنهاد جمعی دوستان که بنده هم زبان الکن و مبین احساسات آقایان بودند مبنی بر این است که آقایان موافقت بفرمایند که نسبت به موضوع استیضاح رأی سکوت داده بشود (صحیح است)
رئیس- آقایانی که با رأی سکوت موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد
۳- بیانات آقای نخست‌وزیر و تقاضای رأی اعتماد و ابراز اعتماد به دولت ایشان
نخست‌وزیر- اجازه می‌فرمایید
رئیس- بفرمایید
شمس قنات‌آبادی- پیشنهاد تنفس مقدم است
رئیس- آقای رئیس دولت هر وقت بخواهند می‌توانند صحبت بکنند
قنات‌آبادی- پس وکلا حق ندارند اصلاً حرف بزنند آقای رئیس دولت قبلاً هم می‌توانستند فرمایشات‌شان را بکنند
رئیس- آقای نخست‌وزیر بفرمایید
نخست‌وزیر (علاء)- آقایان محترم اگر چه روش این جانب برای این است که از کارهایی است که کرده و یا آنچه که می‌خواهد بکند سخنی به میان نیاورد و همواره عمل را بر گفتار ترجیح بدهد اما چون به استیضاح فعلاً روبه رو ناچار شدم مهر را از لب بردارم و نکته‌هایی چند با مجلس در میان بگذارم. گفته می‌شود دولت این جانب که برنامه خود را مبارزه با فساد قرار داده در این طریق چه کرده است؟
یقین دارم غالب آقایان محترم با این جانب هم عقیده هم هستند در محیطی که همگی از فساد شکایت می‌کنند اگر دولتی توفیق یابد که خود را از فساد محفوظ دارد نخستین و محترمین قدم را برداشته (صحیح است) و روزنه امید را در قلوب مردم صالح باز کرده است. امروز در دستگاه دولت اینجانب کسی نیست که بتواند حتی از روی غرض و دشمنی نسبت فساد و نادرستی به او داد (صحیح است)
آنچه افراد این کشور طالب آن هستند قبل از هر چیز وجود محور و مرکزی است که طرف اعتماد کامل بوده و اطمینان باشد گوش شنوایی برای حرف‌های صحیح آنان در رفع ظلم و استقرار عدالت موجود است. این اطمینان وقتی افزایش می‌یابد که مردم متوجه شوند محور مزبور از عوام‌فریبی دوری جسته و اساس فکر و عمل بر ایمانی کامل صداقت بی‌حد و اعتقاد راسخ استوار بوده و حمایت اشخاص ستمدیده و زحمتکش رعایت توازن و تناسب در اجتماع بهره افراد به تناسب کار و هنر آنان گذاردن پایه یک آینده بهتر ایجاد روح امیدواری
اعتماد رسیدگی به مردم و رفع کردن فقر و بدبختی مدّ‌نظر باشد. علیرغم آنچه مخالفان شهرت می‌دهند که دولت در مبارزه با فساد فقط گریبان کارمندان خود را می‌گیرد دولت اینجانب که فساد دستگاه اداری را معلول فساد محیط می‌دانست کوشید که در اصلاح محیط قدم‌های اساسی بردارد تا مفاسد خود به خود از میان برخیزد و خیر و صلاح جایگزین فساد و تباهی شود. ریشه‌کن کردن فساد کار ساده‌ای نیست احتیاج به آلات و ابزار دارد که در دست دولت نبود و ناچار می‌بایست آن را تهیه کنند. برپا کردن کاخ عدالت اجتماعی و وسایل می‌خواهد همین لوایح که آقایان محترم در تصویب آن شرکت فرمودند به منزله اسباب و لوازم کار است منظره کردن جامعه در چند روز و چند ماه انجام نمی‌گیرد همچنان که فساد متدرجاً در جامعه رخنه کرده و زندگی صحیح را به هم می‌ریزد مرور زمان لازم است تا این فساد از این جامعه رخت بر بندد و نظم و انظبات جایگزین هرج و مرج شود مهم این است که اهمین مسئول اجتماع با عزم جزم و ایمانی تزلزل ناپذیر طالب اصلاح بوده و اکثریت جامعه واقعاً از فساد متأثر باشد.
خوشبختانه اکثر قریب به اتفاق نمایندگان مجلس شورای ملی و مجلس سنا و قاطبه ساکنین این سرزمین پاک دولت را در اجرای این برنامه راهنما و پشتیبان هستند باید گفت که شاید هیچ‌گاه هماهنگی و تفاهم کامل بین دولت و مجلس و مردم مثل اکنون وجود نداشته است.
یقین است که اگر غیر از این بود امید زیادی برای دولت در راه اصلاحات نمی‌ماند (عبدالصاحب صفایی- قربان اگر همه موافق بودند) پس همین کمک نمایندگان محترم است که دولت را به کار خویش امیدوار ساخته و تشویق می‌کند که در عملی ساختن برنامه خود گام‌های مهم و محکم و متوالی بردارد.
دولت حاضر از مایل به ادامه خدمت است مقام و شهرت نیست کسانی دنبال این دو قسمت می‌روند که منظوری غیر از آنچه که اکثریت ملت طالب است داشته باشد.
مفتخریم که اینجانب و عموم وزیران از مقام‌پرستی دور بوده و منظوری جز خدمت به خلق نداریم (احسنت- صحیح است) منتها خوشبختی که به طور کلی افکار عمومی بر تأیید دولت بوده (صحیح است) (میراشرافی- افکار عمومی کجا بود) و همگی اساس اصلاحات را دفع فساد می‌دانند (عبدالصاحب صفایی- این حرف‌های مصدق را نزنید) (شمس قنات‌آبادی- نان مردم را نتوانستید درست کنید) (میراشرافی- از کاخ خود بیایید پایین شهر و ببنید چه خبر است؟)
این خود نشانه این است که جامعه واقعی ایرانی با وجود هزاران مشکل نتوانسته است سجایای نیکان خود را که تماماً با راستی و درستی عجین است حفظ نموده و از فساد بیزار باشد اما یقین است به مقتضای طبعیت بشری نمی‌توان امور دیگر اتا نیل به سلامتی کامل جامعه کنار گذارد در این قسمت نیز باید اقدامات به مطالعه کامل انجام و بر پایه محکمی استوار گردد.
به همین جهت از آغاز کار احتمام شد برای دستگاه‌های دولتی طبق اول امروز سازمان مناسبی داده شده و در حدود امکانات اشخاصی بصیر و صالح در کارهای مناسب گذاشته شود.
برای آن قسمت از امور عمرانی که اقدام آن ضرور با مطالع در مدت نسبه کوتاهی مسیر بوده توجه صریح گردد و اعتبار کافی از طرف کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی تصویب و مقدمات کار از طرف سازمان برنامه فراهم گشته و با تأکیداتی که سازمان مزبور شده قسمتی از برنامه شروع گشته و بقیه قریبا به موقع اجرا گذارده خواهد شد (صحیح است) برای بقیه اقدامات عمرانی نیز توسط متخصصین داخلی و خارجی مطالعات جدید در جریان است (احسنت) تا وجوهی که با این دشواری به دست می‌آید با برنامه صحیح به مصرف حقیقی برسد.
قسمت مهم برنامه‌های عمرانی پس از تصویب لایحه‌ای که اخیراً تقدیم مجلس شورای ملی گردیدی به موقع اجرا گذارده خواهد شد انتظار دارم که در تصویب این لایحه تسریح فرمایند تا کارهای عمرانی عمده بدون وقفه شروع گردد.
دادگستری که اساس پیدایش مشروطیت ایران است هم اکنون طریقی را طی می‌کند که با وجود مشکلات عدیده در مدت معقولی قادر خواهد شد اجرای قوانین را صحیحاً عهده‌دار و اطمینان و اعتماد اهالی را بیشتر را به خود جلب کند با برقراری سازمان تعاونی ارتش تأسیس اداره تدارکات تجدیدنظر در حقوق گروهبانان- پاسبانان و ژاندارم‌ها که حافظین امنیت عمومی هستند کمک مؤثری بر تقویت امنیت و بهبود وضع این دو دسته از خادمین کشود شده است (صحیح است) در امر ارتباط یعنی تلفن تلگراف و پست و راه و راه‌آهن با جدیت مخصوص اقدامات دامنه‌داری در جریان است (صحیح است) از چگونه‌ای آن استحضار کامل دارند.
ادوار شهرها که غالب آن‌ها سالیان دراز است به صورت ادارات مملکتی در آمده و اهلی در ادره آن مداخله نداشتند قریبا جریان عادی به خود گرفته و توسط انجمن‌ها ادراه خواهند شد که اعضای آن آزادنه از طرف مردم انتخاب خواهد گردید اطمینان دارد که در این انتخاب اهالی توجه مخصوص خواهند نمود که منتخبین از کسانی باشند که به اصول مشروطیت پایبند و به شهر خود علاقمند و به امور مربوط آگاهی داشته باشند (احسنت) دستور اکید داده شده است وزارت کشور و سازمان برنامه کمال راهنمایی و مساعدت مالی بنمایند تا در اندک مدتی قدم‌های مؤثر در بهبود اوضاع شهرها از هر حیث برداشته شود (صحیح است) سازمان برنامه در این باب اقداماتی کرده و با چند مؤسسه مهندس مشاور خارجی وارد مذاکره شده و انتظار می‌رود قریباً با آن‌ها قردادهایی منعقد نمایند که به زودی شروع به کار شود (قنات‌آبادی- کارهایی که سازمان برنامه کرده فرودگاه و بندر ساخته هیچ ربطی به عمران ندارد) فرهنگ و بهداری براساس جدیدی گذارده شده که اداره قسمتی از آن را اهالی مستقیماً عهده‌دار و در قسمتی دیگر نظارت خواهند داشت
تجدیدنظر در برنامه‌های مدارس ایجاد و توسعه مدارس حرف‌های (احسنت) و کشاورزی و توجه مخصوص به مبانی دینی و اخلاقی از اهم اقداماتی است که در فرهنگ به عمل آمده است (احسنت) امید می‌رود اهالی دلسوز به طور جدی در اداره این امور قبول مسئولیت کرده و خود را شایسته اعتمادی که دولت به آنان کرده است نشان خواهند داد. با تصویب لایحه منع کشت خشخاش خشت اول اصلاح محیط و اجتماع گذارده شده و خدمتی بس بزرگ و اثری فراموش نشدنی از آقایان محترم در تاریخی کشور عزیزمان باقی خواهد ماند (صحیح است) (قنات‌آبادی- اگر تریاک کشت نشود هیئت حاکمه چه کار می‌کنند).
برای امور بازرگانی و صناعت مطالعات عمیقی می‌شود و سازمان‌هایی مورد نظر است که بازرگانان و صنعتگر و پیشه‌ور با اطمینان خاطر به کارخود بپردازد تسهیلات زیادی در امر بازرگانی ایجاد گردیده و برای انحراف فعالیت اقتصادی از تهران به شهرستان‌ها اقدامات اساسی شده است. تشویق صناعی و بی‌نیاز کردن کشور از بعضی واردات بررسی‌هایی شده که قریباً نتایج آن را به استحضار آقایان خواهد رسایند.
تصویب لایحه فروش خالصه‌جات قدم بزرگی در بهبود وضع کشاورزان می‌باشد و با این ترتیب تعداد کثیری از آنان دارای آبا و ملک شخصی خواهند شد و با سیاستی که دولت در امر فلاحت دنبال می‌کند اطمینان حاصل است که محصول متدرجاً و منظمناً رو به افزایش خواهد گذاشت باید گفته شود توجهی که در دولت حاضر به امر کشاورزان معمول گشته و با لایحه سیانت حقوق کشاورزان که هم اکنون آخرین مراحل قانونی را طی می‌کند به ملت ایران که اکثریت آن را کشاورزان تشکیل می‌دهند خدمتی بزرگ شده است. در تمام این احوال دولت نسبت به طبقه زحمتکش که چرخ کارخانه‌جات و معادن و کارگاه‌های مختلف را با سختی‌ها و حقوق محدود می‌گردانند توجه مخصوص داشته و کمال احتمام را دارد که رفاه آن‌ها فراهم و آینده خود و اطفال و خانواده آنان از هر جهت تأمین باشد.
در مقررات بیمه‌های اجتماعی خصوصا در قسمت بازنشستگی و حق بیمه تغییرات فاحشی داده شده تا با هر پیش آمدی که برای کارگر بشود قانون خانوادگی تربیت و اطفال او در همه احوال بر جای بماند. همچنین برای بهبود وضع کارکنان دولت و تأمین آینده آنان برسی‌هایی شده لایحه تهیه گردیده که این دو روزه تقدیم مجلس مقدس می‌گردد. ولی باز هم مدتی وقت لازم است تا همه کارگران- کشاورزان- کارمندان و کارکنان دولت دارای خانه و زندگانی راحت و ارزان بشوند (صحیح است) تصویب لایحه اساس‌نامه شرکت‌های تعاونی- تأمین قسمتی از منظور را آسان می‌کند. اما شک نیست که میل به این آمال بدون مشارکت مالی هموطنان غیرممکن است به همین جهت دولت این جانب مبنای اصلاحات خود را بر وضع مالیاتی که رعایت عدالت کامل محور آن است قراداد معتقد است اگر مالیات یعنی سهمی که در دنیای کنونی هر یک از ساکنین کشور می‌پردازد عادلانه نباشد آن مالیات قابل وصول نبوده و پایه عدالت استوار نمی‌گردد (صحیح است).
از طرف دیگر لازم است مردم برای تولید کوشش بیشتری نمایند- و در هر وضع که باشد کار را وظیفه ملی خود دانسته و آن را محترم بشمارند و بی‌کاری را مضموم بدانند. خلاصه آن که دولت دست به اقدامات اساسی زده و نسبت به مبارزه با فساد و خوشبختانه هدف افراد صالح کشور نیز می‌باشد علاوه بر طرد و تعقیب افراد ناصالح مطالعات جدی به عمل آورده که سازمان‌ها بر پایه‌ای قرار گیرند تا مجال انحراف حتی‌الامکان طرح‌های چند نیز برای مبارزه با فساد
تهیه گردیده با توجه به اوضاع و احوال پس از دیگری به مرحله اجرا در می‌آید یقین دارند که تمام مورد توجه آقایان محترم خواهد گرفت. تعمیم عدالت اجتماعی که دومین ماده دولت است یقیناً مورد توجه و علاقه ثروتمند کشور نیز می‌باشد و از این اختلاف نظری بین دولت و این طبق نیست دولت در کلیه اقدامت خود جز رفاه و آسایش تمام افراد نظر دیگری نداشته و عنواینی بی‌اساس مانند سوسیالیست و ناروا مانع اجرای برنامه‌های اصلاحی خواهد بود (احسنت) و با تمام قوا و عواملی ایجاد اختلاف بین طبقات کشور اندخته و با تضعیف قوه تولیدی مملکت رکود فعالیت اقتصادی برای نیل به مقاصد و مملکت بر بادده استفاده می‌کنند شدیداً خواهد کرد (احسنت).
هدف اساسی دولت حفظ و حمایت مشروح تمام طبقاتی است که در راه ثروت سعی و کوشش می‌نمایند. مایه بسی خوشبختی است که نمایندگان به اهمینت موقع توجه مخصوص داشته گرمای طاقت‌فرسا تمام روزی و پاسی برای پیشرفت کار دولت فعالیت بدون وقفه ابراز می‌فرمایند. وظیفه خود می‌دانم از فرد فرد آقایان نمایندگان اکثریت که تکیه‌گاه و پشتیبان و چه نمایندگان اقلیت که با وجود راهنمای دولت می‌باشند اظهار امتنان کردیم (احسنت احسنت) (عبدالصاحب صفایی- ولی گوش به تذکراتشان که نمی‌دهید) واثق دارد که اقدامات دولت که برای از راهنمایی‌های خردمندانه شاهنشاه گردیده مورد تأیید نمایندگان محترم و اکنون نیز که با عزمی جزم به خدمت می‌دهد کماکان از اعتماد کامل آقایان خوددار خواهد بود.
اکنون تقاضای رأی اعتماد می‌نمایم.
رئیس- پیشنهاد تنفس رسیده که قرائت می‌شود. به شرح زیر خوانده شد.
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم بعد از ختم رأی سکوت ده دقیقه تنفس اعلام نمایند. شمس قنات‌آبادی.
عبدالصحاب صفایی- اصلاً طرح مطرح بشود تمام شد استیضاح.
رئیس- آقای قنات‌آبادی.
قنات‌آبادی- این پیشنهادی که به ینده تقدیم کردم و تقاضا می‌کنم که اکثریت محترم مجلس شورای ملی با این پیشنهاد رأی بدهند دلیل متعددی داشتم و با اجازه اکثریت دلایل تقیدم این پیشنهاد به اختصار به عرض مجلس محترم می‌رسانم دلیل آقایان نمایندگان محترم هم شاهدند مخصوص مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی که در گیراگیر این جریان و این ماجرا به وقوع پیوست اقلیت مجلس شورای ملی به هیچ‌وجه من‌الوجوه از این موضوع سوءاستفاده کند و این عمل را که یک حربه‌ای به رخ دولت بکد زیرا ما معتقد بودیم که در صورت وقوع این قضیه این مطرح ارتباطی به اقلیت و اکثریت ندارد (صحیح است) بلکه متعلق مجلس شورای ملی است اما متأسفانه در خلال بحث راجع به این موضوع در چند مورد از طرف هیئت محترم دولت مطالب و اشاراتی در این مورد به خصوص به انتقادات اصولی و اساسی و کلیه اقلیت شده است که ما متأسفانه که چون بنا نداشتیم در این مورد دخالت فردی بکنیم روی این موضع صحبت نکردیم مطالبی که دولت به عقیده ما در پیرامون اعتقادات اصولی برخلاف حق گفته است ما حق می‌خواهیم و حق باید داشته باشیم که جواب بدهیم دیگری که بنده با تقدیم پیشنهاد تنفس دارم این است که وقتی در جلسه خصوصی موضوع سکوت استیضاح مطرح شد ما جا صحبت کردیم مطالبی گفتیم و این مطالب را این‌جا تکرار می‌کنیم و او این است که اگر دولت اکثریت دارد از یک فرسی نمی‌خواهد استفاده بکند برای این که دولت هیچ مانعی ندارد که این تقاضای رأی اعتماد را به روز دیگری از جلسه مجلس شورای ملی بگذارد (صحیح است) علاوه آقایان نمایندگان محترم ما در یک امری که مربوط به مجلس بود پا فشاری نکردیم و استفاده از وسایلی که اقلیت در تمام پارلمان‌ها می‌کنند نکردیم اما در یک امر عمومی و یک امری که آئین‌نامه پارلمانی هم اجازه می‌دهد ما جدا ایستادگی می‌کنیم و آن این است که به شهادت ضورت جلسات مجلس شورای ملی در سه جلسه قبل طرحی به امضای سی نفر از نمایندگان با قید سه فوریت تقدیم مجلس شورای ملی شده است و دو جلسه مرتب آئین‌نامه مجلس شورای ملی از طرف اداره‌کنندگان و حافظین او نصب شده است بنده به نام آئین‌نامه مجلس شورای ملی از مقام محترم رذیاست مجلس شورای ملی تقاضا می‌کنم قبل از هر چیز و هر مطلب طبق آئین‌نامه طرح سه فوریتی مربوط به مطبوعات را مطرح بفرمایند.
رئیس- پیشنهاد تنفس را پس گرفتید؟
عبدالصاحب صفایی- نخیر. پس نگرفتند.
قنات‌آبادی- اگر طرح سه فوریتی را مطرح بفرمایید پس می‌گیرم.
رئیس- البته امروز مطرح می‌شود ولی بعد از رأی اعتماد دولت شما با این پیشنهاد تنفسی که دادید همه چیز از بین می‌رود حتی خود طرح شما هم از ین می‌رود طرح را من گفتم که مطرح می‌کند حالا هم مطرح خواهد کرد آقای مسعودی مخالفید با این پیشنهاد؟ بفرمایید.
قنات‌آبادی- پس گرفتم.
رئیس- دولت چون تقاضای رأی اعتماد کرده قبلاً رأی گرفته می‌شود بعد هم آقایان تشریف دارند آن طرح را مطرح می‌کنیم رأی می‌گیرم با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید با اسم می‌دهند (اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله اقای مسعودی (منشی) اعلم و اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: کیکاوسی- امامی- امید سالار- کاشانی- اخوان- تربیتی- دکتر افشار- قنات‌آبادی- زنگنه- تیمور تاش- رضایی- صادق بوشهری- موشوی- دولتشاهی- احمد فرامرزی- بهادری- صدقی- خزیمه علم- دکتر مشیر فاطیم- محمودی- مهندس جفرودی- قباد ظفر- افخمی- عباسی- میراشرفی- ایلخانی زاده- دکتر وکیل- یسد احمد صفایی- ارباب گیو- غضنفری- بوداغیان- بیات ماکو- افشار صادقی- پورسرتیپ- صارمی- صدرزاده- حمید بختیار- بزرگ‌نیا- مهدی ارباب- عبدالصاحب صفایی- سالار بهزادی- مهندس شاهرخ‌شاهی- حائری‌زاده- پناهی- دکتر آهی- مصطفی ذوالفقاری- سلطانمراد بختیار- بور بور- امیر احتشامی- دولت آبادی- فرید اراکی- خاکباز- سرمد- دکتر امیر نیروند- شیبانی- اریه- مکرم- قرشی- دکتر سید امامی- سعید مهدوی- صراف‌زاده- دکتر شاهکار- فرود بهبهانی- خلعتبری- ثقه‌الاسلامی- دکتر جزایری- بزرگ ابراهیمی- نقابت- نصیری- پیر نیا- مرآت اسفندیاری- استخر- معین‌زاده- یدالله ابراهیمی- محمود ذالفقاری- حمیدیه- محمدعلی مسعودی- رضا افشار
اوراق مأخوذه شماره شد ۷۲ ورقه سفید موافق و شش ورقه مخالف و یک ورقه سفید بی‌اسم شمرده شد
رئیس- از ۸۱ نفر حاضر ۷۲ نفر اظهار اعتماد به دولت آقای علاء کرده‌اند اسامی موافقین آقایان: ایلخانی‌زاده- مهندس جفرودی- خزیمه علم- احمد فرامرزی- حسین صدقی (روی تأیید مبارزه با فساد) اخوان- صادق بوشهری- بور بور- سرمد- مسعودی- رضایی- مهدی ارباب- مصطفی ذوالفقاری- دکتر سیدامامی- دکتر حسن افشار- قرشی- خاکباز- بزرگ ابراهیمی- دکتر امیر نیرومند- افشار صادقی- بداغیان- مهندس ظفر- محمودی- سالار بهزادی- دولت شاهی- استخر- یدالله ابراهیمی- عباسی- دکتر مشیر فاطمی- زنگنه- پناهی- نصیری- کاشانی- امید سالار- عماد تربتی- بزرگ نیا- نورالدین امامی- دکتر وکیل- صراف‌زداه- عبد الحمید بختیار- ثقه‌الاسلامی- کیکاوسی- صارمی- اریه- معین‌زاده- سید احمد صفایی- فرید اراکی- افخمی- مکرم- دکتر جزایری- بیات ماکو- گیو- سلطانمراد بختیار- امیر احتشامی- غضنفری- مهدوی- اسفندیاری- فرود- نقابت- دکتر پیر نیا- شیبانی- محمود ذالفقاری- حمیدیه- دکتر آهی صدرزاده- تیمور تاش- دولت آبادی- بهبهانی- بهادری- ارسلان خلعتبری (با دولت موافقم ولی نسبته به برنامه‌های سازمان معترضم) دکتر شاهکار (با برنامه‌ای که رئیس دولت قرائت کردند موافقم)
اسم مخالفین آقایان: عبد الصاحب صفایی- رضا افشار- مهندس شاهرخ‌شاهی- قنات‌آبادی میراشرفی- حائری‌زاده
ورقه سفید بی‌اسم یک برگ
رئیس- آقای نخست‌وزیر
نخسست وزیر- بنده تشکر می‌کنم از آقایان از رأی اعتمادی که به دولت من دادند اطمینان داشتم که اکثریت مجلس شورای ملی به دولت من رأی می‌دهند و اعتماد هم دارم و این که کار خوب داریم انجام می‌دهیم به نفع این مملکت و این رأی اعتمادی که دادید ما را بیشتر تشویق می‌کند به کارهای خوب بپردازیم و انشاءالله خدمتگذار به این کشور باشیم (احسنت)
عبدالصاحب صفایی- اگر خوب کار بکنید اقلیت هم به شما رأی می‌دهد ولی این آقایان وزراء شما علو طبع شما را ندارند کارها را خراب می‌کنند حالا طرح مطبوعات را استدعا می‌کنم مطرح بفرمایید
۴- طرح فوریت اول طرح پیشنهادی راجع به مطبوعات
رئیس- لازم به استدعای شما نیست طرح مطبوعات قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی امضاکنندگان ذیل ماده واحده را با قید سه فوریت تقدیم می‌دارند:
ماده واحده لایحه قانون مطبوعات که در کمیسیون‌های مربوطه مطرح است قبل از طرح در مجلس شورای ملی تصویب نهایی مجلسین غیر قابل اجرا است
سیدشمس‌الدین قنات‌آبادی- عمیدی نوری- صدقی- بهبهانی- داراب- پور سرتیپ- نراقی- درخشش و چند امضای دیگر
رئیس- فورت اول این طرح مطرح است (پورسرتیپ- یک فوریتش را پس گرفتند) کسی اجازه صحبت نخواسته باید رأی گرفته شود ولی عده برای رأی کافی نیست
قنات‌آبادی- حالا اگر لایحه حکومت نظامی‌بود آقایان تشریف داشتند
عبدالصاحب صفایی- پس حالا که اکثریت حاضر نیست بیاید لایحه اتومبیل‌های بهداری و پست و تلگراف را مطرح بفرمایید
قنات‌آبادی- یک مرتبه دیگر رأی اعتماد به دولت را مطرح بفرمایید تا بیایند
رئیس- آقای صفایی یک زحمتی بشکید بفرمایید که آقایان بیایند
صفایی- قربان به عرض بنده هیچ توجه نمی‌کنند به مجرد این که بنده بروم مابقی هم خواهند رفت جناب آقای رئیس تعطیلات تابستانی را از کی شروع می‌فرمایید بنده عقیده‌ام آن است از همین حالا شروع کنید
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم روز جلسه آینده روز سه‌شنبه خواهد بود برای کارهای ضروری و این طرح چون فوریتش مطرح شده و اعلام رأی شده اول به فوریت این طرح رأی گرفته خواهد شد
(مجلس ۵۰ دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت
سؤالات نمایندگان:
ریاست مجلس محترم شورای ملی
مستدعی است مقررر فرمایند وزیر مربوطه برای پاسخ سؤالات زیر حاضر شود.
از قرار شکایات متعددی که اصناف جزو رسیده و گویا برای خود دولت هم فرستاده باشند مأمورین مربوطه برای بازرسی و تعیین نرخ اجهافاتی روا می‌دارند و گویا برای صدور جواز و سایر مقرارت صنفی ناشیانه عمالی انجام می‌شود که منافات با عمال حسن انجام وظیفه شهرداری و دولتی است مستدعی هستند با تحقیق و تدقیق در این موضوع جواب لازم داده شود. بهبهانی
مقام مقدس مجلس شورای ملی.
دام‌بقائه محترماً مستدعی است مقرر فرمایید وزیر دارایی برای پاسخ سؤالات زیر حاضر شوند اداره دارایی ملایر برای تأمین نان شهر مبلغ پانصدهزار ریال در اسفند ماه گذشته از شهرداری ملایر گرفته که با پرداخت بقیه آن به نرخ دولتی مقداری گندم برای نان شهر ملایر در اوردیبهشت و خرداد تهیه نماید تا به حال این موضع عملی نشده و در نتیجه مردم فقیر و بیچاره ملایر مجبور هستند که در این دو سه ماه بهار با قیمت سرسام‌آوری قوت یا لموت خود را تهی کنند علت مسامه اداره دارایی ملایر چه بوده و برای تأمین نان شهر ملایر چه بوده در واقع تنگی وزارت دارایی چه فکری کرده است. غلامحسین بوربور.
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی.
مستدعی است مقر فرمایند وزارت دارایی و وزارت اقتصاد مفصلاً به عرض مجلس برسانند که کامیون‌های مستعمل یا هر نوع کالای مستعمل که در سال‌های ۳۲ و ۳۳ الی حال وارد شده به وسیله چه اشخاصی بود و یا از کمپ‌های خارجی خردیداری شده صادق نراقی.
ریاست محترم مجلس شورای ملی.
مستدعی است مقرر فرمایید دولت برای پاسخ به جواب زیر حاضر شود.
در مدت تصدی دولت سابق چه مبلغی مخارج نخست‌وزیر بوده و ماهیانه مبلغی که به این عنوان گرفته می‌شود چه بوده است و دولت فعلی ماهیانه چه مبلغ مصارف نخست‌وزیر دارد.
سیدجعفر بهبهانی
بسم‌الله الرحن‌الرحیم.
ریاست محترم مجلس شورای ملی.
مقرر فرمایند سؤال اینجانب را بای وزارت دارایی ارسال دارند که در مدت مقرر حاضر شده جواب لازم را به عرض مجلس شورای ملی برساند.
اولاً توضیح دهند که تعیین نرخ غله فقط برای سال جاری است یا آن که این نرخ برای چند سال منظور شده.
ثانیاً توضیح فرمایند علت تبعیض در قیمت چه بوده و از روی چه اطلاع اساسی قیمت‌ها را متفاوت قرار داده‌اند.
ثالثاً روشن فرمایند قیمت غله گرگان را به این بهای ناظر از روی چه منظور بوده و این تفاوت و تبعیض فاهش را به چه مناسبت در آن شهرستان و امور استرآباد از دشت و گرگان منظور کرده‌اند
رابعاً معلوم دارند که طبق محاصبه صحیح استحضار دارند محصول سال جاری از جو و گندم بالغ بر چه میزان است و دولت از نظر جمع‌آوری و انجام وظیفه و احتیاج منظور تا چه میزان از هر استان و شهرستان خریداری خواهد کرد و نسبت به مزد آن چه عملی خواهد نمود؟
سیدمحمد علی شوشتری.
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی.
شرکت برق فیروز اعلامیه‌ای خطاب به مشترکین برق فیروز صادر و در آن ذکر نموده طبق آئین‌نامه جدید مصوب وزارت کشور از اول خرداد ماه سال جاری نرخ ساعت ۴ ریال به علاوه یک ریال مالیات محسوب و دریافت خواهد شد.
تقاضایی دارم جناب آقای وزیر کشور اطلاع داده شود به مجلس شورای ملی بیایند و به سؤال بنده دایر به علت اضافه شدن بهای برق شرکت فیروز آن هم با تصویب وزارت کشور جواب بدهند و نیز علت عدم روشنایی شوارع عمومی از رطف شرکت هم توضیح داده شود. فرود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی دام بقائه
خواهشمند است دستور فرمایند به دولت ابلاغ شود برای جواب سؤال بنده سؤالات زیر در مجلس حاضر شود.
۱- چرا مناقصه خرید دو دستگاه کارخانه سیمان منجیل و دررود به وسیله یک کمپانی انگلیسی و در لندن انجام می‌گیرد و صدی چهار برای این کار کمیسیون می‌پردازد آیا مهندسین ایرانی تا این حد عاجزند.
۲- مخارج ساختمان یک فرودگاه چقدر است که برای تهیه پروژه فرودگاه ۲۰۰ هراز لیره پرداخت می‌شود با تقدیم احترامات- حیسن صدقی.
ریاست محترم مجلس شورای ملی دام بقائه.
احتراماً خواهشمند است به دولت ابلاغ فرمایند برای پاسخ زیر در مجلس حاضر شوند.
با این که در یک سال اخیر در اثر گشایش وضوع مالی سازمان برنامه مشکلات سال مرتفع شده است معذالک نه تنها کارهای عمرانی جدید به وسیله سازمان برنامه شروع نشده بلکه کلیه کارهای عمرانی در جریان نیز متوقف گردیده علت چیست و مسئول این امر کیست با تقدیم احترامات- صدقی
ریاست معظم مجلس شورای ملی
ممتنی است مقرر فرمایید به تیمسار سپهبد هدایت وزیر جنگ اطلاع داده شود برای جواب دادن به سؤال پایین در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند
۱- از بدو شروع خلع سلاح در فارس تاکنون چه مقدار اسلحه از ایلات مختلفاً جمع‌آوری شده و مخصوصاً از طوایف ایل قشقاقی چند قبضه و چه نوع اسلحه گرفته شده است؟
۲- نسبت به رسیدگی به سرقت و قتلی که در ایزد خاص اتفاق افتاده و به همه مقدمات شکایت نموده‌اند برای تأمین خسارات مالی و جانی اهالی چه اقداماتی به عمل آمده است؟ با تقدیم احترام- امید سالار
ریاست معظم مجلس شورای ملی
متنی است مقرر فرمایید به وزارت کشاورزی اطلاع داده شود برای پاسخ به سؤال پایین در مجلس شورای ملی حاضر شوند.
با فقدان اعتبار و کسر سرمایه بانک کشاورزی که حتی از موافقین با وام‌های کوچک خرده مالکنی خوداری می‌نمایند چه مبلغ تاکنون به بردارن قشقاقی وام داده و این قرضه در مقابل چه تضمین و برای انجام کدام امر عمرانی لازم بوده است؟ با تقدیم احترام امید سالار
ریاست معظم مجلس شورای ملی
متنی است مقرر فرمایید به وزارات دارایی اطلاع داده شود برای جواب به سؤالات پایین در مجلس شورای ملی حاضر شوند
۱- با انتشاراتی که همه روزه در روزنامه‌ها و رادیو و غیره راجع به وصول مطالبات دولت از اشخاص می‌شود تاکنون نسبت به وصول چند میلیون ریال بدهی خوانین قشقاقی از حیث مالیات و قیمت املاک قیمت قند و شکر و پارچه غارتی و دریافتی قیمت غله‌هایی که گرفته‌اند چه اقداماتی به عمل آمده و واصلاً کل بدهی‌های آن‌ها چه مبلغ می‌باشد.
۲- با این که در سال ۱۳۲۸ آقای ناصر قشقاقی ۵۰ هزار تومان به عنوان مالیات به دولت پرداخته است در سنوات بعد از سال ۱۳۲۹ تا کنون هر ساله چه مبلغ و به چه ترتیب مالیات پرداخته‌اند و در صورتی که کمتر داده است به چه دلیل دولت با این تخفیف موافقت نموده است؟
۳- در مقابل املاک خریداری اشخاص از دولت که بعد از جریانات سوم شهریور ۱۳۲۰ خوانی قشقاقی عدواناً و با زور تصرف نموده‌اند دولت برای تأمین منافع خریداران چه اقدامی کرد و در مقابل این عصیان خوانین قشقاقی که عوض معوض هر دو را خورده‌اند چه عکس‌العملی نشان داده‌اند با تقدیم احترام امید سالار
ریاست محترم مجلس شورای ملی
مقرر فرمایید سؤال این جانب را برای وزارت کشاورزی ارسال دارند که در موعد مقرر حاضر شده توضیحات لازم را بدهند
س- راجع به مبارزه با ملخ مراکشی و بومی که در مناطق آلوده گرگان و دشت تا حالا نموده‌اند چه حد نتیجه گرفته شده و برای مبارزه با این آفت در سال آتیه چه نموده و چه اقداماتی خواهند نمود زیرا ریزی ملخ پیش‌بینی می‌شود که سال کلیه زراعت آن سامان دچار آفت گردد.
سید محمد علی شوشتری
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
جناب آقای وزیر فرهنگ اطلاع داده شود در مجلس شورای ملی حاضر شوند و به سؤال زیر جواب دهند
به چه علت و به چه مجوزی دانشجویانی که از اول سال ۳۴ به بعد تحصیل به خارجه می‌روند از دولتی نمی‌شود دکتر بینا
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
سؤالی از وزارت راه راجع به نگاهداری راه ازنا به اصفهان و آسفالت را اصفهان نجف‌آباد تقدیم می‌کنم و استدعا دارم مقرر فرمایید قبل از تعطیلات جواب بدهید امیر نیرومند
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
متمنی است مقرر فرمایند جناب آقای نخست‌وزیر برای پاسخ به سؤال به مجلس شورای ملی تشریف بیاورند
۱- موضوع مناقصه اخیر شرط مصالح ساختمانی و تأمین خاک و خانه سیصد تنی سیمان ری که در آن هیئت مدیره شرکت برکنار شده‌اند فعلاً با چه شرکتی قرارداد بسته شده
۲- از ابتدای تشکیل کابینه جدید آقای علاء تا این تاریخ چند شرکت تهران تشیکل و به ثبت رسیده و هیئت مدیره آن شرکت‌ها چه اشخاصی هستند و از نمایندگان محترم مجلسین در این شرکت‌ها سهیم هستند یا خیر
۳- دو کارخانه نخ‌ریسی در زمان دکتر مصدق در مقابل قیمت نفت برای کرج و شیراز خریداری شده عیلت تغییر محل آن به قزوین و کرج چیست
۴- دو هزار تن شکر سازمان از دولت گرفته این دو هزار تن چه شد چه مبلغ و به چه ترتیبی فروخته شده رسمی بانک در روز فروش چه مابه‌التفاوت فروش سازمان با نرخ بانک مبلغ بوده است
۵- نسبته به ۷۰ تن کسری نوغان در انبار شرکت تاکنون چه اقدامی به عمل آمده
۶- از قرار مسموع سابقاً وزارت در دولت سابق برای مطالعه و تهیه نقشه برای ۷ بندر از بنادر قراردادی با یک شرکت به ملبغ لیره منعقد نموده بود حالی شنیده سازمان برنامه آن قرارداد را رد و قراردادی با شرکت دیگری به مبلغ ۴۰۰۰۰۰ لیره برای دو بندر منعقد فاحش چه بوده و برای چه منظوری عمل شده است
با تقدیم احترامات فائقه- نورالدین امامی