مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ اسفند ۱۳۴۶ نشست ۴۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۸ اسفند ۱۳۴۶ نشست ۴۰
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۲
جلسه: ۴۰
| مجلس ساعت ۴:۳۰ بعد از ظهر به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
فهرست مطالب:
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان حق‌شناس- کریم بخش سعیدی- معزی- دکتر رضوانی- دکتر حبیب‌اللهی- مهندس اخوان- غلام نیاکان- دکتر سعید حکمت- دکتر وفا- مهندس یارمحمدی- دکتر رهنوردی- مافی.
غائب بدون اجازه
- آقای رضوی.
غائبین مریض
- آقایان ادیب سمیعی- بختیار بختیاریها- اصولی- پرویزی- قاضی‌زاده- دکتر یگانگی.
- ادامۀ مذاکره در کلیات و مواد گزارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به برنامه چهارم عمرانی کشور
۲- ادامۀ مذاکره در کلیات و مواد گزارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به برنامه چهارم عمرانی کشور
رئیس- وارد دستور می‌شویم کلیات لایحه برنامه چهارم عمرانی کشور مطرح است، آقای دکتر مهذب بفرمائید.
دکتر مهذب- مجدداً با اجازه مقام ریاست و همکاران محترم عرایض بنده نیمه تمام ماند و آن وقتی که صحبت از محرومیت‌های قبل از انقلاب بود و تأسف و تأثری که هر ایرانی پاک‌نژاد می‌توانست با آن وضع قبل از انقلاب داشته باشد متأسفانه با جار و جنجال بعضی از دوستان مواجه شدیم و جلسه تمام شد در هر حال آنچه که مسلم است برای بنده و هر ایرانی پاک‌نژاد در عین حال تأثرانگیز است وقتی که فکر بکنیم تا چند سال قبل از انقلاب بانوان در سطح دیوانگان قرار داشتند و وقتی که فکر کنیم و به یاد بیاوریم که میلیونها مردم زحمتکش رعیت در چنگال خونخوار عده‌ای مالک بی‌انصاف قرار داشتند و به همین ترتیب بود وضع کارگران زحمتکش این مملکت که در چه وضعی زندگی می‌کردند و با چه وضعی روبرو بودند این عوامل بود که قلب هر ایرانی را متاثر می‌کرد و نزد بیگانگان ما را سرشکسته می‌کرد و حالا که این مجلس انقلاب تشکیل می‌شود در آن از زن، کارگر، روشنفکر، طبیب و از هر دسته دیگری کار می‌کنند (صحیح است) برای بهبود مملکت و به ثمر رساندن انقلاب و مسبب سربلندی ما در همه جای دنیا است ما الان در دنیا سرافرازیم و به این غرور ملی‌مان و به این ایرانی بودن خودمان افتخار می‌کنیم (صحیح است) که رهبری داریم که در دنیا پیشوای مبارزه با بیسوادی شناخته شده (صحیح است) من خیال می‌کنم و در این خیال یقین دارم که حقیقتی است که اگر پادشاه امروز ما در ادوار گذشته بر گذشتگان ما سلطنت می‌کرد امروز وضع ما این نبود ولی همانطور که عرض کردم عوامل مختلف دست به دست هم داد و وضعی برای ما بوجود آورد که ما مجبور شدیم با یک قدمهای سریعتری برای سازندگی این مملکت قدم برداریم و پادشاه مملکت مجبور شد فرمان انقلاب صادر کند و بتایید ملت برسد. اینجا صحبت از صنعت شد مسلما یک مملکت موقعی می‌تواند در رفاه قرار بگیرد که به همان اندازه که کشاورزی او جلو می‌رود صنعت هم جلو برود مسلما ذوب آهن یک عقده‌ای بود در این مملکت که با همت والای پادشاه ما این عقده برطرف شد و انشاءالله دیر یا زود محصولش به بازار می‌رسد و بسیاری از عقده‌های دیگر که اگر ذوب آهن عقده چهل ساله بود آنها عقده‌های چندین صدساله بود سد لتیان این پشت عقده چندین صدساله بود، سد درودزن در فارس عقده چندین صدساله بود تمام اینها یکی بعد از دیگری به توسط دولتی که سعی می‌کند منویات پادشاه مملکت را درک کند و دولت می‌داند که جلب رضایت مردم در درک منویات پادشاه مملکت است و می‌داند جلب رضایت مردم جلب رضایت شاه مملکت است این عقده‌ها را یکی بعد از دیگری برطرف کرد و آنها را کنار گذارد بنابراین در برنامه چهارم بحث فقط از ذوب آهن نیست بحث از صنایع سنگین است بحث در صنعت پتروشیمی است که شاید در دنیای امروز اهمیتش از ذوب آهن زیادتر باشد فقط کافی است نگاهی سطحی به این اعتبارات تخصیص به صنایع برنامه چهارم بشود و دیده شود که تا چه حد دولت به صنعتی شدن مملکت توجه دارد (دکتر عاملی- که در برنامه سوم کمترین جذب را داشته این را توجه داشته باشید) ما الان در مرحله اول صنعتی شدن هستیم ما هنوز مرحله اول را طی می‌کنیم هنوز بسیاری از محصولات، در خارج از کشور بازار ندارد. من یادم هست خیال می‌کنم همه همکاران من به یاد می‌آورند که تا چند سال قبل تقریباً همه آن چیزی که لازم داشتیم از خارج وارد می‌کردیم و روی تمام کالاها نوشته بود ساخت یکی از کشورهای خارجی ولی حالا خیلی از کالاهای مصرفی در ایران ما ساخته می‌شود این سبب کمال افتخار است که نوشته شده ساخت ایران، این اتومبیلهای کوچک که در خیابان‌ها می‌بینیم و پهلویش پیکان نوشته شده ساخت ایران است و همینطور شاهین و آریا و سایر اتومبیلها که به بازار خواهد آمد امیدواریم این محصولات ما هر چه زیادتر و در تمام نقاط دنیا به معرض فروش گذاشته شود و آنوقت است که یک ایرانی وقتی قدم در کشورهای خارج می‌گذارد و پشت ویترین خارجی نام وطنش را روی اجناس می‌بیند آنوقت غرور ملی من و شما می‌تواند واقعاً تجلی کند آنطوری که هست (دکتر عاملی- ایرانی همیشه و در هر حال احساس افتخار می‌کند).
جوانشیر- احساس افتخار یک فقیر کافی نیست بلکه باید به پیشرفت و تکنولوژی و صنایعش و سایر پیشرفتها افتخار کند.
دکتر مهذب- عرض کنم صحبت از خلیج فارس شده بنده افتخار می‌کنم فارسی هستم و خیال می‌کنم از لحاظ فارس و فارسی بودن یک ایرانی هستیم و از این لحاظ هیچ فرقی بین یک آذربایجانی و یک سیستانی و یک بلوچستانی و یک همدانی و یک تهرانی نمی‌دانیم همه افتخار می‌کنیم که اهل این مملکت هستیم و به آن ایران می‌گویند موقعیکه ما برنامه را مورد مطالعه قرار می‌دهیم بحث آذربایجان و فارس را نمی‌کنیم بلکه بحث رفاه ملت ایران است (صحیح است) دیگر اینکه از لحاظ خلیج فارس صحبت از ناوگان شد نمی‌دانم ناوگان به کشتی تجاری یا جنگی می‌گویند در هر حال کشتیهای تجاری مسلماً هر ایرانی آرزومند است که هر چه بیشتر ممکن است همه گونه وسائل حمل و نقل داشته باشد ولی من باید خدمتتان عرض کنم که اگر کسی بخواهد اتومبیلی بخرد اول باید به فکر راننده و گاراژ و تعمیر آن باشد پس اول من باید به فکر نگهداری کشتی‌هائی باشم که می‌توانم بخرم و در یک جائی اینها را تعمیر بکنم باید اسکله بسازم باید بندر بسازم باید راه بسازم تا کالاهای داخلی را از نقاط مختلف به بنادر جنوب برسانم آنوقت انشاءالله کشتیهای ما اینها را به بازارهای بین‌المللی ببرد و در بندر عباس که دولت اقدام کرده تا چند سال قبل متاسفانه تبعیدگاه بود و محل زندانیان بود ولی امروز می‌گویند زمینش شده متری هزار تومان یعنی جلب جمعیت می‌کند یعنی بندرعباس بندری خواهد بود که مجهز باشد تا کشتیهای تجارتی را بپذیرد یعنی اسلکه‌های قوی داشته باشد که اگر یک کشتی به گل نشست بیرونش بیاورند پس اول من باید به فکر بندر باشم اول باید به فکر راه باشم و وسائل ارتباطم را درست بکنم مسلماً منهم آرزو دارم در همان بنادر کارخانجات کشتی‌سازی درست کنیم (انشاءالله) (یک نفر از نمایندگان- ولی درست نیست) شما توجه نکرده‌اید شما شلوغ می‌کنید اگر توجه بفرمائید ۶۱۰ میلیارد خرج بندر است الان می‌گویم در چه صفحه‌ای نوشته شده (دکتر عاملی- بندر هست ولی از کشتی خبری نیست).
دکتر مهذب- اول بندر لازم است بعد کشتی.
مهندس معتمدی- کشتی هم داریم دو کشتی از جمله کشتی آریا خریداری شده است.
دکتر عاملی- شما چرا می‌گوئید کشتی نباشد؟
دکتر مهذب- بنده عرض نکردم نباشد عرض کردم که لازم است، جناب آقای رئیس استدعا می‌کنم تذکر بفرمائید آقایان ساکت بنشینند و به عرایض بنده توجه بکنند.
دکتر عاملی- شما مرا مورد خطاب قرار می‌دهید و امروز صبح هم که من صحبت می‌کردم تذکراتی می‌دادید.
دکتر مهذب- من یک بار تذکر دادم.
عباس میرزائی- آقای دکتر مهذب بایشان بفرمائید مرد آخربین مبارک بنده‌ایست.
دکتر مهذب- مسلماً در صفحه ۳۷۸ سیصد و هشتاد میلیون ریال برای توسعه بنادر تخصیص داده شده عرض کنم جناب دکتر عاملی بحثی راجع به جمعیت فرمودند بنده نمی‌دانم این مطالب را خودشان به آن ایمان دارند یا ندارند ولی من خیال می‌کنم که در هر حال هر کشوری اول فکر می‌کند برای رفاه ملت خودش اول باید جمعیتی که در یک مملکت زندگی می‌کنند رفاه داشته باشند اگر یک جمعیتی رفاه نداشت هدفهای مقدس خودش را هم نمی‌تواند انجام بدهد از لحاظ رفاه در هر کتابی نوشته‌اند، خیلی امر ساده‌ای است اول تولید و تکنولوژی است بقول فرنگیها یعنی اول باید شما تولیدتان را بالا ببرید مرحله دوم مرحله کارهای سیاسی و مدیریت است یعنی بدانید چطور سرمایه‌گذاری بکنید چطور یک مملکت را در این دنیای توفانی به سعادت و سلامتی سوق بدهید سوم بحث سرزمین است که باید سرزمینی داشته باشند آنوقت بعد بفکر جمعیت باشید من خیال نمی‌کنم کسی واقعاً بخواهد عرض بنده را رد بکند یکی دو سه سال پیش که یک ملت دو میلیونی با یک غول ناصریسم با چندین میلیون جمعیت جنگید و شکست داد برای اینکه آن کشوری که چندین میلیون جمعیت داشت ضعف مدیریت سیاسی داشت پس جمعیت تنها عامل نیست.
فرهادپور- در آن کشور دو میلیونی بفرمائید جمعیت نسبی در هر کیلومتر مربع چقدر است؟
دکتر مهذب- من حوصله‌ام خیلی زیاد است و جناب رئیس هم فرموده‌اند وقت نامحدود است بهرحال در تاریچه چه بسا کشورها که با جمعیتها و سرزمینهای زیاد مغلوب کشورهای کوچک شده‌اند و چه بسا کشورهای کوچک که با جمعیت کم کشورهای بزرگ را به زانو در آورده‌اند پس عاملی که در اینجا موثر است بیشتر از همه تولید است پس ما باید در حالیکه سعی می‌کنیم جمعیت با تناسب رشد ملی ما زیاد بشود پایه رفاه این ملت را مستحکم کنیم ما نمی‌توانیم یک ملت خدای نکرده گرسنه داشته باشیم ولی جمعیت ما خیلی زیاد باشد ما باید جمعیت مرفه داشته باشیم تا بتواند با تکنولوژی نیروهای خودش را حفظ بکند بخصوص این روزها صحبت خیلی عوامل دیگری هست برای حفظ مرزها صحبت از طیاره، صحبت از بمب اتم است (یکی از نمایندگان- کجا) همه جا بنابراین واقعاً خیال می‌کنم که سخنگوی محترم با این عرایض من قانع شده باشد که مسلماً مرحله دفاع مقدمه است بر هر مرحله‌ای خودتان جناب آقای دکتر چند تا بچه دارید؟ با این سن و سال باید پنج تا بچه داشته باشید ولی چون در سطح بالا هستید دو تا دارید (دکتر عاملی- امثال من هیچ بچه ندارند چون سیاست دولت شما جلوی آن را گرفته) یعنی هر چه رفاه بالا برود تعداد بچه کمتر است به همین دلیل است که در کشورهای مرفه تعداد بچه کمتر است ولی وقتی شما بیائید روی مملکت‌های کم رشد که تولید ملی آنها زیاد نیست خانواده‌ها هفت، هشت، ده بچه دارند این حقیقت بارز و یک اصل مسلم است که هیچکس نمی‌تواند رد کند من خیال می‌کنم در حدود یک ششم جمعیت دنیا در کشورهای مرفه زندگی می‌کنند و این باعث کمال تاسف و تاثر است که بیش از سه چهارم ملل دنیا در کشورهای عقب افتاده در کشورهائی که درآمد ملی آنها کمتر از ۱۰۰ دلار است زندگی می‌کنند صحبتی شد اینجا از لحاظ سرمایه‌گذاری خصوصی مسلماً اگر ما توجه بکنیم و حتی کشورهای بعد از جنگ دوم که مثال زده شد که چطور رشته صنعت و رشته اداری زندگی آنها از دستشان در رفته بود و شاید یک مقداری سرمایه‌گذاری خارجی سبب شد آنها نظم و نسق در برنامه خودشان بدهند راه دوری نرفته‌ایم بسیاری از کشورهای بزرگ امروز ما بوسیله سرمایه‌گذاری بعد از جنگ بوسیله کشورهای دیگر نظم و نسق به خودشان دادند و وقتیکه رسیدند به سطح عالی صنعت کم کم این سرمایه خارجی را رفع و بالاخره ما یک مملکت مستقل هستیم که با سیاست مستقل ملی، با قانون خودمان آن نوع سرمایه‌ها را می‌پذیریم که متناسب باشد با سرمایه‌گذاری در سیاست ایران و متأسفانه اگر خدای نکرده ناسالم برای سیاست خودمان تشخیص بدهیم مسلماً اجرا نمی‌شود بحثی هم نشد نسبت به تخصیص اعتبارات در نقاط مختلف مملکت می‌خواهم توجه همکاران محترم را به توجه کمیسیون برنامه جلب کنم که کمیسیون برنامه بخصوص موجه دانست که اعتبارات استانی با توجه به اولویت و احتیاج به مصرف برسد لایحه یک ماده‌ای دارد که با اجازه شما می‌خوانم در مورد فعالیتهای عمرانی و شهرداریها و موسسات وابسته به آنها و مؤسسات عمومی و عام‌المنفعه‌ای که طبق قوانین کشور تشکیل شده است سازمان برنامه با رعایت اولویت شهرهائی که در وضع نامساعدی از جهت اقلیمی و جغرافیائی و مقتضیات محلی و درآمد و استفاده از کمکهای عمومی دولت قرار دارند و همچنین با در نظر گرفتن جدول اولویت الی آخر... یعنی ممکن است در گذشته توجه زیادی روی عوامل مختلفه مسلماً نسبت به تهران شده باشد به شهرهای بزرگ شده باشد ولی فلسفه این دولت و این مجلس اینست که با توجه اولویت این عوامل اقدام بشود یعنی اگر یک دهی در گذشته دچار محرومیت بوده باید این محرومیت‌های گذشته مورد توجه قرار بگیرد باید مرزهای مملکت که تا حدی با توجه به برنامه‌های عمرانی در وضع نامساعد قرار گرفته‌اند در اولویت واقع شود باید به آموزش و پرورش در این شهرهائی که تذکر داده شد توجه خاصی بشود از همین جهت است که این ماده به صراحت روشن می‌کند که اگر یک شهری درآمد نداشت کمک مجانی بشود و باید بشود آنچه جالب است اینست که برنامه‌های عمرانی با آن وضعی که در گذشته و بخصوص در تهران انجام می‌شد دیگر انجام نمی‌شود و حتی صحبت بیمارستانها که شد بنده هم موافقم که وام برای ساختن بیمارستان در تهران حتی‌المقدور نباشد اگر قرار است وام داده شود باید تحت ضوابط معینی در شهرهائی که مورد احتیاج است این وام داده شو و الا اگر شما بیائید این منبع درآمد را به تهران تخصیص بدهید این هدف برنامه که صحبت می‌کنیم خواه اکثریت خواه اقلیت عملی نمی‌شود به همین جهت که صحبت از ساختن ۵۰۰ درمانگاه در مناطق مرزی است یعنی آنجا منع نمی‌کند استخدام یک دکتر دولتی تا آن حد که مورد بحث و بررسی قرار بگیرد در هر حال امیدوارم که در بودجه‌ای که تقدیم می‌کند توجه خاص اول به روستاها دوم به شهرهای کوچک و سوم به شهرهای بزرگ بشود و این عقده‌ای که سالهای سال در دل مردم بوده از بین رفته و براساس صحیح یک کاری بکنیم ما اول تهران را ساختیم یک غول بی‌شاخ و دم و بالنتیجه روستاهای ما در یک وضع خوبی قرار نگرفتند من اینجا تشکر می‌کنم از مسئولین برنامه‌ریزی و اعضای کمیسیون برنامه که لایحه‌ای که تقدیم و تصویب کردند از لحاظ عمران روستائی ۷۰۰ میلیون تومان فقط تخصیص داده شود کمیسیون برنامه ۲۱۰ میلیون دیگر بر اعتبارات روستائی مملکت افزود یعنی ۹۱۰ میلیون که ما امیدواریم انشاءالله تکنسین و کارشناس به اندازه کافی داشته باشیم که این پول را در راه صحیح خرج بکند و وضع روستاهای ما از این وضع خاص که پیدا کرده نجات پیدا کند و بالاخره وضع زندگی در روستاها بحد سطح امروز بعضی شهرهای کوچک بیاید بالا این است که در این ماده بخصوص که با توجه به اولویت احتیاجات است اعتبارات خرج می‌شود ماده‌ای دیگر در اینجا گنجانده شده که اعتبارات استانی با نظر استانداران و با نظر نمایندگان مجلسین هر استان خرج بشود یعنی آقای اسدی یا آقای دکتر عدل طباطبائی که می‌داند احتیاجات گرمی یا حوزة انتخابیه‌شان چقدر است بنابراین اظهارنظری است که می‌تواند یک تعدیل مصرف این اعتبارات را در سطح استانی بیاورد (کلانتری- آقای دکتر مهذب گرمی حوزه انتخابیه آقای اسدی است) گرمی و فسا برای من یک حکم را دارد هر دو عزیز است و فرقی نمی‌کند فیروزآباد تهران و سایر نقاط بنابراین با این وضعی که پیش آمده امیدوارم با این ماده تخصیص اعتبارات ما به روستا و شهرستانها با نظر نمایندگان انقلاب با نمایندگان مجلسین صرف شود و از این لحاظ این مشکلی که بود حل شود و این عقده‌ای که در دل همه هست مرتفع گردد در هر حال بنده عرایض خودم را کوتاه می‌کنم و امیدوارم دولتی که با این فداکاری و این رشادت این برنامه را برای تصویب به مجلس تقدیم کرده است موفق بشود برنامه سنگینی را که در راه دارد انجام بدهد و این رشد ملی پیش‌بینی شده ۹% در سال به مرحله عمل برسد و ۵ درصد رشد کشاورزی تامین بشود و بعد از ۵ سال دیگر هر یک از نمایندگان که اینجا صحبت کنند با افتخار و غرور اسم از برنامه‌ریزی برنامه چهارم ببرند و به ما هم که با این حدت و شدت صحبت می‌کنیم دفاع می‌کنیم خرده‌گیری و انتقاد می‌کنیم طبعاً ذکر خیری بکنند (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود.
مادۀ ۱- دولت مکلف است از محل درآمدهای مندرج در این قانون ظرف مدت پنج سال که از اول فروردین ماه ۱۳۴۷ شروع می‌شود مبلغ چهارصد و هشتاد میلیارد ریال در اختیار سازمان برنامه بگذارد که براساس جداول کلی پیوست به مصرف اجرای برنامه عمرانی چهارم برساند.
به کمیسیونهای برنامه مجلسین اجازه داده می‌شود که اصول و هدفها و برنامه‌های کلی برنامه چهارم عمرانی کشور را که به پیوست لایحه تقدیم مجلس شورای ملی گردیده است رسیدگی و تصویب نماید.
رئیس- در ماده اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که بند آخر ماده یک لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور دایر بر اجازه رسیدگی کمیسیونهای برنامه مجلسین حذف شود.
با تجدید احترامات- دکتر عدل طباطبائی.
در مورد لایحه برنامه عمرانی چهارم پیشنهاد می‌نماید پاراگراف ماده اول حذف گردد.
دکتر یزدان پناه.
پیشنهاد می‌شود: ضمن ماده یک لایحه برنامه عمرانی کشور اصول سیاستها و هدفهای کلی برنامه تعیین شود.
با تقدیم احترام پزشکپور- دکتر عاملی- دکتر فریور.
رئیس- ماده دوم قرائت می‌شود.
مادۀ ۲- اعتبار فوق شامل سرمایه گذاری کلیه مؤسسات دولتی در دورة برنامه چهارم و همچنین هزینه نگاهداری و ادارة تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود می‌آید خواهد بود و هیچیک از وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت به استثنای دستگاههای انتظامی و شهرداریها مجاز نیستند بدون موافقت هیئت عالی برنامه مبادرت به سرمایه‌گذاری بنمایند.
- تبصره- منظور از سرمایه‌گذاری در این قانون تخصیص اعتبار و مصرف آن برای یکی از امور تولیدی و عمرانی است که ضمن صورت فصول و بندهای برنامه تعیین می‌شود.
رئیس- در ماده دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماً در مورد لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور پیشنهاد می‌نماید که قسمت آخر مادۀ ۲ و تبصره آن بشکل ذیل ادغام شود و در نتیجه تبصره حذف شود:
- «... مجاز نیستند بدون موافقت هیئت عالی برنامه به تخصیص اعتبار و مصرف آن برای یکی از امور تولیدی و عمرانی که ضمن صورت فصول و بندهای برنامه تعیین می‌شود مبادرت بنمایند».
دکتر عدل طباطبایی.
رئیس- ماده سوم قرائت می‌شود.
مادۀ ۳- هیئت عالی برنامه می‌تواند بنابر احتیاجات طرحها در داخل هر فصل برنامه اعتبار هر بند را تا حدود بیست درصد اعتبار همان بند کاهش یا افزایش بدهد.
کاهش یا افزایش اعتبار هر فصل تا حدود بیست درصد اعتبار همان فصل موکول به موافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.
رئیس- در ماده سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که در قسمت آخر مادۀ ۳ اصلاحات ذیل بعمل آید:
- «کاهش یا افزایش اعتبار فصول تا حدود بیست درصد موکول به موافقت هیئت عالی برنامه و تصویب هیئت دولت خواهد بود»
دکتر عدل طباطبایی.
در مورد لایحه برنامه چهارم در مادۀ ۳ معلوم نشده است افزایش اعتبار هر بند یا هر فصل از چه محلی باید صورت گیرد پیشنهاد می‌نماید در شور دوم اصلاح لازم بعمل بیاید.
دکتر یزدان پناه.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۳ بعد از قسمت اول اضافه شود:
- ۱- به استثنای فصل هشتم، عمران دهات که قابل کاهش نیست.
- ۲- در قسمت دوم بعد از: کاهش یا افزایش هر فصل... اضافه شود (به استثنای فصل هشتم، عمران دهات که قابل کاهش نیست).
با احترام- دکتر مهذب- دکتر اسفندیاری.
رئیس- مادۀ چهار قرائت می‌شود.
مادۀ ۴- تقسیم سنواتی اعتبار موضوع مادۀ یک براساس فصول و بندهای برنامه به قرار زیر تعیین می‌شود.
| سال ۱۳۴۷ | ۷۸ میلیارد ریال |
| سال ۱۳۴۸ | ۸۷ میلیارد ریال |
| سال ۱۳۴۹ | ۹۶ میلیارد ریال |
| سال ۱۳۵۰ | ۱۰۵ میلیارد ریال |
| سال ۱۳۵۱ | ۱۱۴ میلیارد ریال |
سازمان برنامه می‌تواند با موافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین تغییراتی را که در تقسیم سنواتی فوق ضروری بداند بدهد بدون اینکه در کل مبلغ اعتبار تقلیلی حاصل شود.
رئیس- در مادۀ چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که قسمت آخر مادۀ ۴ بشرح ذیل اصلاح شود:
- «سازمان برنامه می‌تواند با موافقت هیئت عالی برنامه و تصویب هیئت دولت تغییراتی را که در تقسیم سنواتی فوق ضروری بداند بدهد بدون اینکه در کل مبلغ اعتبار تقلیلی حاصل شود.
دکتر عدل طباطبائی.
رئیس- ماده پنجم قرائت می‌شود.
مادۀ ۵- هشتاد درصد از درآمد نفت و صد درصد درآمد گاز و پتروشیمی که در هر سال طی دورة برنامه عاید دولت می‌شود بمحض وصول در اختیار سازمان برنامه گذارده می‌شود.
حساب مخصوصی بنام «حساب درآمد برنامه» در بانک مرکزی سپرده خواهد شد.
در موقع پرداخت اقساط فوق وجوه مربوط به هزینه طرحهای عمرانی مستمر دولت که ضمن برنامه چهارم منظور شده است و هزینه نگاهداری و اداره تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود آمده است بر اساس اعتبارات عمرانی مصوب و بترتیبی که بین وزارت دارائی و سازمان برنامه توافق خواهد شد از اقساط مزبور کسر خواهد گردید.
تبصرة ۱- درآمد نفت مذکور در این ماده عبارت از جمع وجوهی که بموجب قرارداد نفت مصوب هفتم آبان ماه ۱۳۳۳ (اعم از مالیات بر درآمد و پرداخت مشخص) عاید دولت ایران می‌شود و همچنین هر درآمد دیگری که دولت ایران از منابع نفت طبق قراردادهای موجود یا قراردادهائیکه بعداً منعقد خواهد نمود بدست می‌آورد.
تبصرة ۲- علاوه بر درآمدهای مذکور در این ماده درآمدهای متفرقه سازمان برنامه که ناشی از اجرای طرحهای تولیدی و عمرانی می‌باشد و همچنین دریافتی‌های بابت وامهای پرداختی سازمان برنامه نیز به حساب درآمد منظور خواهد شد.
رئیس- در مادۀ پنجم نظری نیست؟ آقای دکتر مهدوی فرمایشی داشتید بفرمائید.
دکتر مهدوی- در مادۀ ۵ قسمت اخیرش جمله «حساب مخصوصی بنام حساب درآمد» اینجا نیست و این جمله اشتباهاً اضافه شده است.
رئیس- پیشنهاد بفرمائید در کمیسیون اصلاح می‌شود نظر دیگری در مادۀ ۵ نیست پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
محترماً در لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور مادۀ ۵ پیشنهاد می‌شود بشرح زیر نوشته شود.
مادۀ ۵- هشتاد درصد از درآمد نفت و صد درصد درآمد گاز و پتروشیمی که در هر سال طی دوره برنامه عاید دولت می‌شود به محض وصول در اختیار سازمان برنامه گذارده می‌شود.
با تقدیم احترام- مهندس صائبی.
پیشنهاد می‌کنم در مادۀ ۵ اصلاح زیر بعمل آید:
- در سطر سوم «می‌شود حساب» به «شده و در حساب» اصلاح شود.
- در سطر اول تبصره یک «وجوهیکه» به «وجوهی است که» اصلاح گردد.
دکتر اسفندیاری.
در مورد لایحه برنامه چهارم پیشنهاد می‌شود مادۀ ۵ بشرح زیر اصلاح شود.
مادۀ ۵- هشتاد درصد از درآمد نفت و صد درصد درآمد گاز و پتروشیمی که در هر سال طی دورة برنامه عاید دولت می‌شود در موقع پرداخت اقساط فوق... الی آخر.
زیرا آن قسمت از مادۀ ۵ که با این پیشنهاد حذف می‌شود در مادۀ ۷ گفته شده است.
دکتر یزدان پناه.
پیشنهاد می‌نماید:
- در مادۀ ۵ لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور جمله «... پیشنهادات سازمان برنامه...» بشرح زیر تصحیح گردد.
- «... پیشنهادهای سازمان برنامه...»
با تقدیم احترام- ماهیار.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۵ لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور در سطر سوم عبارت بشرح زیر اصلاح شود:
- «... گذارده می‌شود و به حساب مخصوصی...»
- و نیز در تبصره یک سطر اول پس از کلمه «عبارت» کلمه «است» اضافه شود.
با تقدیم احترامات- پزشکپور- دکتر عاملی- دکتر فریور.
پیشنهاد می‌شود در مادۀ ۵ سطر سوم حساب بخصوصی بنام حساب درآمد برنامه در بانک مرکزی سپرده خواهد شد حذف شود.
دکتر مهدوی.
رئیس- مادۀ ششم قرائت می‌شود.
مادۀ ۶- دولت مجاز است به‌منظور جبران کمبود درآمد مذکور در مادۀ ۵ نسبت به اعتبارات برنامه چهارم در اوراق قرضه و اسناد خزانه و اعتبارات بانکی و بخش خصوصی از منابع داخلی و همچنین ۱۵۰ میلیارد ریال بر طبق ماده واحده مصوب ۱۸ خرداد ماه ۱۳۴۵ در مدت پنج سال اجرای برنامه از اعتبارات خارجی استفاده نماید اصل و بهره وامهای مذکور در دورة برنامه چهارم از محل درآمد برنامه و پس از آن از محل درآمد عمومی کشور قابل پرداخت خواهد بود.
رئیس- در مادۀ ششم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۶ لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور سطر سوم پس از کلمه بر طبق بجای «مادۀ واحده» اضافه شود:
- ... قانون نحوة خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور...
با تقدیم احترامات پزشکپور- دکتر فریور.
رئیس- مادۀ هفتم قرائت می‌شود.
مادۀ ۷- کلیه درآمدهای مذکور در مواد ۵ و ۶ در حساب مخصوصی بنام حساب درآمد برنامه در بانک مرکزی سپرده خواهد شد و برداشت از آن منحصراً در اختیار سازمان برنامه خواهد بود و وجوه برداشتی در موارد زیر به مصرف خواهد رسید:
- الف- پرداخت هزینه عملیات عمرانی و هزینه‌های اداری سازمان برنامه.
- ب- پرداخت اقساط اصل و بهره وامهائی که برای اجرای برنامه‌های دوم و سوم تحصیل شده است و وامهائی که دولت طبق مادۀ ۶ این قانون تحصیل خواهد نمود.
- ج- پرداختهائی که سازمان برنامه بموجب مادۀ ۳۲ این قانون بعمل خواهد آورد.
- د- پرداخت هزینه‌های مستمر برنامه سوم.
رئیس- در مادۀ هفتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصرة زیر به بند «الف» از مادۀ ۷ لایحة برنامه عمرانی کشور افزوده شود:
- تبصره- دولت مکلف است بودجه داخلی سازمان برنامه را برای سال اول برنامه چهارم طی سه ماه از تاریخ تصویب این قانون و برای سالهای بعد هم زمان با بودجه کل کشور برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی نماید.
با تقدیم احترام- پزشکپور- دکتر فریور.
رئیس- مادۀ هشتم قرائت می‌شود.
مادۀ ۸- سازمان برنامه دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است که طبق مقررات مندرج در این قانون اداره خواهد شد و وظائف آن عبارتست از:
- اول- بررسی و تصویب و در صورت لزوم تهیه طرحهای مربوط به فصول و بندهای برنامه و محول کردن اجرای آنها به دستگاههای اجرائی و نظارت در اجرای صحیح طرحها طبق فصل ششم این قانون.
- دوم- پرداخت هزینه اجرای طرحهای مصوب و نگاهداری حسابها و ممیزی اسناد.
- سوم- تنظیم گزارشهای اجرای برنامه و حساب عملیات و تسلیم آن به مقامات مربوط طبق مواد بیست و پنج و بیست و هشت این قانون.
- چهارم- تمرکز امور کمکهای خارجی بلاعوض (اعم از مالی و جنسی و فنی) و وامهای خارجی و هماهنگ ساختن آن با برنامه و نمایندگی دولت در مذاکرات مربوط به وامها.
- پنجم- بررسی و تهیه پیشنهاد به دولت در مورد وضع قوانین درباره هر نوع اقدام که برای حسن اجرای برنامه لازم شناخته شود.
- ششم- تسویه حساب برنامه‌های دوم و سوم و پرداخت دیون و وصول مطالبات آن طبق ماده سی و دو این قانون.
- هفتم- تهیه برنامه عمرانی پنجم و تسلیم آن به مقامات مربوط بنحوی که حداقل چهار ماه قبل از پایان برنامه چهارم از طرف دولت به مجلسین تقدیم می‌شود.
- هشتم- تهیه گزارش اقتصادی سالانه با همکاری وزارت دارائی و وزارت اقتصاد و بانک مرکزی ایران و همچنین تخصیص اعتبارات عمرانی برای هر سال برنامه.
- نهم- برای انجام وظایف پیش‌بینی شده در قانون طرز تهیه و تنظیم بودجه کل کشور مصوب ۱۴ تیر ماه ۱۳۴۵ که بعهدة سازمان برنامه محول است.
رئیس- در مادۀ هشتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۸ لایحه برنامه چهارم عمرانی کشور در وظیفه هشتم پس از کلمه ایران بقیه عبارت حذف شود و بجای آن وظیفه نهم بشرح زیر تنظیم گردد:
- نهم- تخصیص اعتبارات فصول و بندهای عمرانی برای هر سال برنامه با توجه به مقررات مادۀ چهار این قانون.
با تقدیم احترامات : دکتر فریور- دکتر عاملی- پزشکپور.
در مورد لایحه برنامه چهارم پیشنهاد می‌نماید بند هفتم مادۀ هشت با توجه به تکلیفی که در مادۀ ۳۷ شده است حذف گردد.
دکتر یزدان پناه.
در مورد لایحه برنامه چهارم پیشنهاد می‌نماید در بند نهم کلمه (برای) از اول بند و عبارت (که بعهده سازمان برنامه محول است) از آخر بند حذف شود.
دکتر یزدان پناه.
پیشنهاد می‌نماید:
- در مادۀ ۸ لایحۀ برنامه چهارم عمرانی کشور وظیفه چهارم سطر دوم پس از عبارت «... هم آهنگ ساختن آن با برنامه و...» کلمه «داشتن» افزوده شود.
- در وظیفه هفتم سطر دوم «تقدیم می‌شود» به «تقدیم شود» اصلاح شود.
با تقدیم احترامات: پزشکپور- دکتر فریور.
پیشنهاد می‌کنم در بند ۹ مادۀ ۸ اصلاح زیر بعمل آید:
- «برای» از اول بند نهم حذف شود.
دکتر اسفندیاری.
پیشنهاد می‌نماید در قسمت ۷ مادۀ ۸ لایحه برنامه عمرانی کشور مدت چهار ماه به شش ماه اضافه شود.
با تقدیم احترام- محمد اسدی.
در قسمت نهم از مادۀ ۸ برنامه عمرانی چهارم در کمیسیون بودجه در سطر اول بصورت زیر مورد نظر بوده که گمان می‌رود توجه نشده و حذف شده است استدعا دارد پیشنهاد زیر را به کمیسیون ارسال فرمایند.
- «آن قسمت از وظایف پیش بینی شده در قانون»
با عرض احترام- دکتر بهبهانی.
رئیس- ماده نهم قرائت می‌شود.
مادۀ ۹- مسئولیت امور سازمان برنامه با نخست وزیر است.
سازمان برنامه تحت نظر یک مدیر عامل اداره می‌شود که در مقابل نخست وزیر مسئول می‌باشد مدیرعامل سازمان برنامه بنا به پیشنهاد نخست وزیر و بموجب فرمان همایونی برای تمام مدت برنامه منصوب می‌شود. معاونان سازمان برنامه مشمول مقررات مربوط به معاونان وزارتخانه‌ها خواهند بود.
مدیرعامل سازمان برنامه موظفاً انجام خدمت نموده و جزء انجام این وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل آزاد یا سمت دولتی دیگر داشته باشد.
اختیارات مدیرعامل سازمان برنامه به قرار زیر است:
- ۱- اداره امور سازمان برنامه براساس وظائفی که این قانون و سایر قوانین مربوط به سازمان مزبور محول نموده است.
- ۲- تنظیم تشکیلات سازمان برنامه و اداره امور استخدامی آن براساس لایحه قانونی استخدام کشوری
- ۳- عقد قراردادها و امضاء اسناد و نامه‌ها و اوراق بهادار مربوط به برنامه.
- ۴- تهیه آئین‌نامه‌های مذکور در این قانون و تسلیم آن برای تصویب به مقامات صلاحیتدار.
- ۵- نمایندگی سازمان برنامه در مقابل وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و کمیسیونهای برنامه و سایر کمیسیونهای مجلسین و افراد و مؤسسات خصوصی داخلی و خارجی و محاکم با حق توکیل غیر.
مدیرعامل می‌تواند با مسئولیت خود هر قسمت از اختیارات خود را که لازم بداند کتباً به هر یک از کارمندان سازمان برنامه تفویض نماید.
رئیس- در مادۀ نهم نظری نیست؟ آقای پزشکپور فرمایشی دارید بفرمائید.
پزشکپور- جناب آقای رئیس اجازه بفرمائید مادۀ نهم پیشنهادی کمیسیون دادگستری هم قرائت شود.
رئیس- پیشنهاد کمیسیون دادگستری در مادۀ ۹ قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه پنجشنبه ۳ /۱۲ /۴۶ با حضور نماینده دولت مواد مربوط در لایحة برنامة عمرانی چهارم کشور را مورد رسیدگی قرارداد و با اصلاحاتی به تصویب رسانید. اصلاحات مزبور مجدداً در کمیسیون برنامه مطرح گردید و بجز دو مورد در مادۀ ۹ با اصلاحات مزبور موافقت بعمل آمد.
اینک گزارش آن با ذکر موارد اختلاف به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
موارد اختلاف:
در مادۀ ۹ بعد از عبارت مدیرعامل سازمان برنامه بنا به پیشنهاد نخست وزیر بموجب فرمان همایونی جمله (برای تمام مدت برنامه) حذف شد و در دنبالة آن پس از منصوب می‌شود عبارت (معاونین سازمان برنامه مشمول مقررات مربوط به معاونین وزارتخانه‌ها خواهند بود) نیز حذف گردید.
مخبر کمیسیون دادگستری- دکتر متین.
پزشکپور- البته اینجا از طرف گروه پارلمانی حزب پان ایرانیست در این جلسه پیشنهادی تقدیم مجلس محترم نشد از برای اینکه نظر گروه پارلمانی پان ایرانیست هماهنگ است با نظر ابراز شده از طرف کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی بدیهی است چون تصمیم کمیسیون مادر به کیفیتی است که در لایحه دولت مندرج است قبلاً تصمیم کمیسیون دادگستری در واقع بصورت یک پیشنهادی است و نظری است که در شور اول در مجلس شورای ملی مطرح است و بعد رسیدگی خواهد شد و اما با توجه به اینکه آنچه که به تصویب کمیسیون محترم دادگستری مجلس شورای ملی رسیده است پیشنهاد و نظری است که ما نمایندگان پان ایرانیست با آن هماهنگ هستیم بنابراین نظریات و توضیحات خودم را عرض می‌کنم زیرا در کمیسیون دادگستری هم یکی از کسانی که آنچه را که نظر کمیسیون دادگستری است تایید می‌کرد و این پیشنهاد را پشتیبانی می‌کرد خود من بودم و حالا مطالب و عرایضی به این شرح است در مادۀ ۹ دو قسمت مورد بحث قرار گرفته است و آن دو قسمت موارد اختلاف کمیسیون دادگستری است با کمیسیون برنامه مورد اول اینست که قید شده است مدیرعامل سازمان برنامه بنا به پیشنهاد نخست وزیر و به موجب فرمان همایونی برای مدت برنامه منصوب می‌شود و مفهوم مخالف این جمله یا مفهومی که در این جمله است این است که پس از آنکه این تشریفات بعمل آمد پس از آنکه مدیرعامل سازمان برنامه از طرف نخست وزیر به پیشگاه همایونی معرفی شد و فرمان همایونی هم بر انتصاب مدیرعامل سازمان برنامه صادر شد دیگر برای تمام مدت برنامه که پنج سال باشد مدیرعامل سازمان برنامه قابل عزل نیست مگر اینکه هرگاه ضرورتی پیدا کرد گذشته از فرض استعفا بموجب لایحه و بموجب قانون این کار صورت بگیرد طرح کنندگان این پیشنهاد در کمیسیون دادگستری و کسانی که به این پیشنهاد رأی دادند و بالاخره گروه پارلمانی پان ایرانیست چنین عقیده دارند که یک چنین حکم قانونی که چنین آثاری بار آن حکم می‌شود که در هنگام ضرورت از نظر نص قانونی برای مدیرعامل سازمان برنامه امکان عزل وجود نداشته باشد درست نیست البته در این تردیدی نیست که همة مردم ایران همه افراد این ملت در هر سطح و هر درجه و مقامی که باشند بهر هنگام گوش به فرمان رهبر خود و شاهنشاه خود هستند (صحیح است) اما این نکته قطعی است که باید مقررات و موازین قانونی دقیقاً منطبق بر اصول کلی باشد در برابر آن نظر چنین استدلال می‌شد که این قید انتصاب مدیرعامل سازمان برنامه برای تمامی مدت برنامه به این خاطر است که ثبات و دوامی احساس بشود ولی استدلال و استنباط برای این استدلال این بود که اولا آن ثبات اساسی که هست در مملکت ما و ناظر است بر همه برنامه‌هائی که در مملکت ما اجرا می‌شود و تأمین کننده ثبات و ثبات همه برنامه‌های ما هست آن رهبری هست که هست و آن نظارت عالیه‌ایست که شاهنشاه دارند بخصوص آنکه تشریفات و مقرراتی برای برگزیدن مدیرعامل سازمان برنامه پیش‌بینی شده است در آن سطحی است که امکان هیچگونه تغییر و تحولی را قابل تصور نمی‌سازد مگر زمانیکه رهبری مملکت چنین تشخیص بدهند زیرا بموجب مقررات این قانون قسمت اول این ماده قید شده است که مدیرعامل سازمان برنامه با پیشنهاد نخست وزیر و به فرمان همایونی منصوب می‌شود بنابراین همین تشریفات که برای برگزیدن و منصوب کردن و مدیرعامل تعیین کردن است خودبخود آن امر، مداومت آن امر، غیر قابل تغییر بودن آن امر دور بودن از تزلزل‌های احتمالی را در بر دارد بعضی چنین اندیشه می‌کردند که منظور این است که هرگاه احیاناً اگر هیأت دولت تغییر کرد مدیرعامل سازمان برنامه به تبع این تغییر، تغییر نکند ولی چنین چیزی نخواهد بود زیرا مدیرعامل سازمان برنامه تغییر نمی‌کند زیرا مدیرعامل سازمان برنامه از وزراء نیست هیات دولت نیست وزیر هیأت دولت نیست که الزاماً تغییر فرضی هیأت دولت مستلزم تغییر مدیرعامل سازمان برنامه باشد بنابراین در هنگامیکه از نظر اهمیت و موقعیتی که این مقام دارد و باید با توجه به ارشاد و رهبری رهبر مملکت وظائف مهمی را ایفاء بکند برنامه‌های مهمی را به مورد اجراء بگذارد و این برنامه‌ها دور از تغییرات و نوسانات سازمانهای اجرائی باشد تمام این موارد در کیفیت برگزیدن و انتصاب مدیرعامل سازمان برنامه در نظر گرفته شده است زیرا هیچ مقام دیگری سوای رهبری مملکت سوای شاهنشاه که با پیشنهاد نخست وزیر فرمان به انتصاب مدیرعامل سازمان برنامه می‌دهند نیست که بتواند چنین فرمانی صادر بکنند بنابراین از نظر آن استدلال از نظر آن انگیزه و آن امری که مورد نظر برخی از همکاران بوده است یا مورد نظر مقنن قبلی بوده است نحوه انتصاب مدیرعامل سازمان برنامه این نظر را بطور کامل تأمین می‌کند الا اینکه این درست نیست که به کیفیتی در قانون یک نوع غیر قابل تغییر بودن پیش‌بینی بشود چه برای مدت کوتاه چه برای یک ماه چه برای دو ماه چه برای یک سال البته باز هنگام بحث و گفتگو و بررسی نسبت به این مسئله مهم قانونی و حقوقی دلائلی دیگر ابراز می‌شد از قبیل اینکه برخی از مقامات مثل رئیس دانشگاه و یا مقامات دیگر از این قبیل هم برای مدت معینی انتخاب می‌شوند ولی همانطور که اساسنامه‌های این قبیل مؤسسات مربوط نشان می‌دهد این قبیل مقامات دو نوع هستند یا منتخب هستند یا منتصب مقاماتی که منتخب هیأتی هستند در همان مقررات و قانون پیش‌بینی‌هائی هست که همان هیأت انتخاب کننده قبل از انقضای مدت در موقع لزوم می‌تواند آن مقام منتخب را تغییر بدهد، یا منتصب هستند که بطور قطع مقام انتصاب کننده می‌تواند و باید این تغییر را بدهد.
رئیس- آقای پزشکپور بنده خیال می‌کنم اگر این پیشنهاد را مرحمت می‌کردید و در کمیسیون صحبت می‌کردند خیلی بهتر بود چون در کمیسیون دیگران هم می‌توانند توضیح بدهند بنابراین بنده خیال می‌کنم این مطلب را پیشنهاد بفرمائید تا در کمیسیون مطرح بشود جای این صحبتها و همچنین بحث در پیشنهادها در کمیسیون بهتر است.
پزشکپور- هر طور نظر جنابعالی است و قسمت دوم مربوط به معاونان سازمان برنامه است.
رئیس- هر دو را پیشنهاد بفرمائید در کمیسیون رسیدگی می‌شود. نظر دیگری در مادۀ ۹ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید مضمون ذیل به بند ۲ مادۀ ۹ لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور اضافه شود:
به سازمان برنامه اجازه داده می‌شود ماهانه علاوه بر حقوق و مزایای مندرج در لایحه قانونی استخدام کشوری فوق‌العاده تخصصی که حداکثر آن از حقوق ثابت پایه و درجه مربوط تجاوز ننماید با تأیید هیئت عالی برنامه درباره کارشناسان برنامه و بودجه برقرار نماید ترتیب برقراری این فوق‌العاده و شرایط مربوط به صلاحیت کارشناسان مذکور طبق آئین‌نامه‌ای خواهد بود که به پیشنهاد سازمان برنامه و تأیید سازمان اداری و استخدامی کشور به تصویب هیأت دولت خواهد رسید.
دکتر مهذب- دکتر اسفندیاری.
پیشنهاد می‌کنم در آخر بند ۵ مادۀ ۹ «توکیل غیره» به «توکیل غیر» اصلاح شود.
دکتر اسفندیاری.
در مادۀ ۹ پیشنهاد می‌نماید که در سطر چهارم جمله برای تمام مدت برنامه حذف شود.
با تقدیم احترام – دکتر بهبهانی.
رئیس- آقای پزشکپور اجازه بفرمائید که عین آن دو پیشنهاد کمیسیون دادگستری را بنام جنابعالی ذکر کنند.
پزشکپور- در همین مورد پیشنهادی تقدیم گردیده است.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۹ بعد از عبارت مدیرعامل سازمان برنامه بنا به پیشنهاد نخست وزیر و بموجب فرمان همایونی جمله (برای تمام مدت برنامه) حذف شود و در دنباله آن پس از منصوب می‌شود عبارت (معاونین سازمان برنامه مشمول مقررات مربوط به معاونین وزارتخانه) خواهند بود) نیز حذف گردد.
با احترام- دکتر عاملی- دکتر فریور- پزشکپور.
در مادۀ ۹ پیشنهاد می‌نماید که در سطر پنجم نیز مشمول مقررات مربوط به معاونین و وزارتخانه‌ها می‌باشند حذف شود.
دکتر بهبهانی.
محترماً پیشنهاد می‌شود در مادۀ ۹ نوشته شود:
- معاونین سازمان موظفاً حق اشتغال دیگر ندارند.
با تقدیم احترام- روحانی.
رئیس- مادۀ ۱۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۰- هیئت عالی برنامه تحت ریاست نخست وزیر و عضویت ۶ نفر اشخاص زیر تشکیل می‌شود:
- وزیر دارائی.
- وزیر اقتصاد.
- رئیس کل بانک مرکزی ایران.
سه نفر شخصیت مطلع در امور مربوط به برنامه که برای تمام مدت برنامه به پیشنهاد مدیرعامل سازمان برنامه به تصویب هیئت وزیران انتخاب می‌شوند و حق حضور آنان در صورتیکه از صندوق دولت حقوقی دریافت نمی‌دارند با تصویب هیئت دولت تعیین خواهد شد.
جلسات هیئت عالی برنامه با حضور لااقل ۵ نفر رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه رأی لااقل ۴ نفر معتبر خواهد بود. جلسات مزبور با دعوت مدیرعامل سازمان برنامه حداقل ماهی یک بار با حضور او تشکیل می‌شود و در غیاب مدیرعامل معاونی که از طرف او تعیین شده است حضور خواهد یافت.
رئیس- در مادۀ ۱۰ نظری نیست؟ آقای مسعودی بفرمائید.
کاظم مسعودی- در مادۀ ۱۰ راجع به هیئت عالی برنامه تحت ریاست نخست وزیر و عضویت ۶ نفر تشکیل می‌شود. خواستم آقای دکتر کاظم زاده توضیح بدهند که آن سه نفری که مدیرعامل پیشنهاد می‌کند و انتخاب می‌شوند و جلسات هیئت عالی برنامه با حضور لااقل ۵ نفر رسمیت پیدا می‌کند (یک نفر از نمایندگان- ۴ نفر) رسمت با ۵ نفر است و تصمیمات با ۴ نفر و موضوع اصلی که می‌خواستم روشن بشود ۴ نفری که می‌توانند تصمیم بگیرند که جزء این ۴ رئیس سازمان برنامه هست یا نیست؟ برای اینکه این خیلی فرق می‌کند در آنجا خودشان سه نفر را انتخاب می‌کنند و دعوت هم که می‌شود با اختیار خودشان هر موقع که خودشان دعوت بکنند تعیین وقت می‌کنند و رأی هم با ۴ نفر است این را خواستم توضیح بدهند.
رئیس- آقای دکتر کاظم زاده بفرمائید.
دکتر کاظم‌زاده (معاون نخست وزیر)- ملاحظه بفرمائید در این لایحه وظیفه مدیرعامل دبیری هیئت عالی برنامه است عضویت هیئت عالی برنامه نیست و این چند نفر عبارتند از آقای نخست وزیر، وزیر دارائی، وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی و سه نفر شخصیت مطلع بنابراین مدیرعامل سازمان برنامه صرفاً دبیر هیئت عالی برنامه است.
نمایندگان – روشن است.
رئیس- نظر دیگری در مادۀ ۱۰ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌شود از لحاظ اهمیت موضوع کشاورزی- وزیر کشاورزی از اعضای ثابت هیأت عالی باشد
و دو نفر دیگر از شخصیت‌های مطلع انتخاب شوند.
با ادای احترام- روحانی.
پیشنهاد می‌نماید در آخر ماده ۱۰ این جمله اضافه شود.
در صورت فوت یا استعفای یکی از افراد سه گانه مطلع که برای تمام مدت برنامه انتخاب شده‌اند یا در صورتی که بعلل قانونی ادامه کار آنها میسر نباشد برای بقیه مدت برنامه افراد دیگری بجای آنها انتخاب خواهند شد.
مصطفوی نائینی- مهندس زرآور.
محترماً پیشنهاد می‌نماید جمله «به پیشنهاد مدیرعامل سازمان برنامه» از مادۀ ۱۰ حذف گردد.
با تقدیم احترام- دکتر رفیعی- دکتر خیراندیش.
رئیس- مادۀ یازده قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۱- وظائف هیئت عالی برنامه به قرار زیر است:
- ۱- توصیه نسبت به اتخاذ سیاست‌های اقتصادی و مالی و اداری و اجتماعی دولت و مقررات مربوط با توجه به گزارش اقتصادی سالانه مذکور در بند ۸ ماده هشتم.
- ۲- بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مشی اجرای برنامه و نوع و حدود عملیات سالانه.
- ۳- بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مسائلی که وزارتخانه‌ها ضمن اجرای برنامه با آن مواجه می‌شوند.
- ۴- تصویب اعتبارات عمرانی هر سال براساس مادۀ ۴ این قانون.
- ۵- اظهارنظر نسبت به پیشنهادات سازمان برنامه در مورد تغییر اعتبار برنامه.
- ۶- تصویب آئین‌نامه‌ها و مقررات مربوط به نحوة تهیه و تصویب طرحها و اجرا و نظارت بر آنها.
رئیس- در مادۀ یازده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۱۲ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۲- هیئت عامل برنامه مرکب است از مدیرعامل سازمان برنامه با سمت ریاست هیئت و چهار نفر عضو که از اشخاص با تجربه و بصیر در رشته‌های مختلف مربوط به برنامه برای تمام مدت برنامه بنا به پیشنهاد مدیرعامل و تصویب هیئت وزیران منصوب می‌شوند.
در صورت احراز عدم صلاحیت یا فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت عامل جانشین او به همان ترتیب برای بقیه مدت منصوب خواهد شد.
چهار نفر عضو هیئت عامل موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارند هیچ نوع شغل یا سمت دولتی یا غیردولتی دیگر داشته باشند (به استثنای مؤسسات خیریه آنهم غیر موظف) و از نظر تشکیلاتی و امور استخدامی (بجز نحوه عزل و نصب) تابع مقررات سازمان برنامه خواهند بود.
حقوق و مزایای چهار نفر فوق‌الذکر توسط هیئت وزیران تعیین خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۱۲ نظری نیست؟ آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور- بنده مقدمتاً باید عرض کنم که شخصاً از افرادی هستم که معتقدم در مقابل مسئولیت خواستن باید اختیارات هم داد ولی این اختیارات حد و حدودی دارد در مملکت ما از لحاظ مقررات مالی در شرایط خاصی یک گنگی فوق‌العاده هست یعنی ما برای خرج ۴۸ میلیارد یک مقررات ساده با وظایف سنگین و آزادی عمل به ۵ نفر می‌دهیم برای خرج چهار عباسی سوخت و نوشت افزار وزارت کار یا وزارت راه یا وزارت پست و تلگراف دو هزار مقررات مناقصه و مزایده داریم بنده فکر می‌کنم، با وظایفی که برای هیئت عامل در نظر گرفته شده نحوة انتخاب هیئت عامل به اینصورت که خود مدیرعامل چهار نفر را پیشنهاد بکند بعد هم در هر جلسه‌ای با دو تا که رفیق‌تر بود سه نفری بنشینند یک چیزی را تصویب کنند این درست نیست فکر بفرمائید همیشه که جناب آقای مهندس اصفیا که مورد اعتماد همه آقایان هستند مدیرعامل سازمان برنامه نیستند قانون برای همیشه هست بنده در این زمینه پیشنهادی دارم با توجه به مسئولیت و اختیارات فوق‌العاده‌ای که به دنباله این ماده برای هیأت عامل در نظر گرفته شده و تصور می‌کنم با همین مختصر توضیح اکثریت محترم شاید به این پیشنهاد عطف توجهی بفرمایند و در کمیسیون برنامه رعایت این اصل بشود که آن چهار نفر دیگر با شرایطی انتخاب بشوند که بیشتر برای ما اطمینان بخش باشند پیشنهاد بنده بطور خلاصه این است که دولت ۱۶ نفر واجد شرایط به مجلس معرفی بکند و مجلس چهار نفر را از بین آنها انتخاب می‌کند به اضافة مدیرعامل می‌شود پنج نفر تا ما با اعتماد بیشتر و اطمینان خاطر بیشتر بتوانیم نحوة خرج ۴۸ میلیارد تومان را از خزانه مملکت به اختیار این پنج نفر بگذاریم (احسنت).
رئیس- آقای فرهادپور پیشنهادتان را مرحمت بفرمائید.
فرهادپور- تقدیم کرده‌ام.
رئیس- نظری دیگری در مادۀ ۱۲ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۱۲ و چهار نفر عضو هیأت عامل برنامه از بین ۱۶ نفر افراد واجد صلاحیت که از طرف دولت پیشنهاد می‌شوند وسیلة مجلس شورای ملی انتخاب شوند.
ناصرقلی فرهادپور.
رئیس- مادۀ ۱۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۳- وظائف هیئت عامل برنامه به قرار زیر است:
- ۱- تصویب طرحهای اجرائی و روش اجرای آنها در حدود مصوبات هیئت عالی برنامه.
- ۲- تصویب قراردادها- هیئت می‌تواند برای فعالیتهای مشابه در رشته‌های مختلف طرح قراردادهای نمونه تصویب نماید.
- ۳- تصویب پیشنهادهای ترک مناقصه و مزایده.
- ۴- تصویب پیشنهادهای ارجاع بدآوری و تعیین داور و تفویض اختیار صلح و تصویب پیشنهادهای مربوط بصلح و سازش.
- تبصره- در مورد تغییر یا رد موضوعهای پیشنهادی هیئت عامل موظف است پس از استماع توضیحات نماینده دستگاه مربوط تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.
رئیس- در مادۀ ۱۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود:
- به آخر عبارت بند ۴ مادۀ ۱۳ اضافه شود: «در حدود مقررات».
فخر طباطبائی.
رئیس- مادۀ ۱۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۴- جلسات هیئت عامل با حضور لااقل سه نفر که یکی از آنها مدیرعامل یا معاون او خواهد بود رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه لااقل رأی سه نفر معتبر خواهد بود.
رئیس- در مادۀ ۱۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ چهارده با اضافه کردن کلمه تصمیم قبل از کلمه نسبت در سطر دوم و «با» قبل از کلمه رأی در سطر سوم اصلاح شود.
با تقدیم احترام- دکتر فریور- محسن پزشکپور.
رئیس- مادۀ ۱۵ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۵- سازمان برنامه قبل از خاتمه هر سال ارقام اعتبارات عمرانی سال بعد را با توجه به مادۀ ۴ با همکاری دستگاههای اجرائی تهیه و پس از تصویب هیئت عالی برنامه به مرحله اجرا خواهد گذارد.
رئیس- در مادۀ ۱۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
با احترام پیشنهاد می‌کند:
- در مادۀ ۱۵ بعد از کلمات «با توجه به مادۀ چهار» اضافه شود «با در نظر گرفتن اولویت طرحهای قابل تکمیل گذشته که در جریان اجرا است بخصوص در طرحهای مربوط به بند ۸ از فصل یازدهم برنامه چهارم کشور».
سرتیپ‌پور- علی ماهیار.
رئیس- مادۀ ۱۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۶- سازمان برنامه اجرای طرحهای عمرانی را پس از رسیدگی و تصویب بعهده وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی مسئول و مؤسسات عمومی و عام‌المنفعه محول خواهد نمود و مساعدتهای لازم را بمنظور تجهیز و آماده نمودن این دستگاهها بعمل خواهد آورد.
برای اجرای طرحهائی که جزء فعالیت هیچیک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی موجود نباشد و اداره کردن تأسیساتی که در اثر اجرای آن بوجود می‌آید و دستگاههای مناسبی با تصویب هیئت دولت تحت نظر یکی از وزارتخانه‌ها یا سازمان برنامه ایجاد خواهد گردید.
رئیس- در مادۀ ۱۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد: خواهشمند است در سطر هفتم مادۀ ۱۶ اصلاحی به اینصورت اصلاح گردد.
- تحت نظر یکی از وزارتخانه‌ها که تناسب بیشتر داشته باشد.
با احترام- دکتر بهبهانی.
رئیس- مادۀ ۱۷ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۷- برنامه‌های عمرانی استانها و فرمانداری‌های کل و یا مستقل را سازمان برنامه با توجه به نظر نمایندگان مجلسین در آن مناطق و استانداران و فرمانداران مزبور تهیه می‌نماید و هر سال طرحهائی از قبیل راههای فرعی و آموزشگاهها و درمانگاهها و امور اجتماعی شهرها و روستاها و آبیاری و کشاورزی را که اجرای آنها در محل بدون احتیاج به مراجعه به مرکز امکان پذیر باشد پس از تصویب به استانداران و فرمانداران کل ابلاغ خواهد نمود تا طبق مقررات سازمان برنامه اجراء نمایند.
برای آنکه استانداران و فرمانداران کل بهتر بتوانند احتیاجات عمرانی منطقه خود را پیش‌بینی نموده در اجرای آنها مجهز شوند سازمان برنامه کارمندان فنی در اختیار آنها خواهد گذاشت که زیر نظر آنها انجام وظیفه نمایند.
رئیس- در مادۀ ۱۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید در ذیل مادۀ ۱۷ لایحه برنامه عمرانی چهارم تبصره‌ای بشرح زیر اضافه شود.
- تبصره- سازمان برنامه و وزارت بهداری مکلفند در هر حوزه انتخابیه که در حال حاضر بیمارستان وجود ندارد ساختمان و ایجاد یک بیمارستان با حداقل پنجاه تختخواب اقدام نمایند.
با تقدیم احترام- پروفسور مخبر فرهمند- ناصرقلی فرهادپور- ابوذر.
پیشنهاد می‌نماید در ذیل مادۀ ۱۷ لایحه برنامه عمرانی چهارم بشرح زیر اضافه شود.
- تبصره- سازمان برنامه موظف است در شهرستانها و بخشهائی که جمعیت مرکز شهرستان و بخش و توابع آن بیش از پنجاه هزار نفر جمعیت و فاقد بیمارستان می‌باشد نسبت به ساختمان بیمارستان در درجه اول اقدام نماید.
پروفسور مخبر فرهمند- حسین یوسفی- محمد اسدی- فرهادپور.
در مورد لایحه برنامه چهارم پیشنهاد می‌نماید اصلاحات زیر در مادۀ ۱۷ بعمل آید.
مادۀ ۱۷- سازمان برنامه برنامه‌های عمرانی استانها و فرمانداری‌های کل و یا مستقل را با توجه به نظر استانداران و فرمانداران کل و یا مستقل تهیه می‌نماید. مقامات مذکور موظفند در موقع تنظیم برنامه و همچنین در هر سال نظرات مشورتی نمایندگان هر یک از حوزه‌های انتخابیه مربوط را به ضمیمه نظرات خود به سازمان برنامه ارسال دارند. سازمان هر سال طرحهائی از قبیل راهنمائی فرعی و... الی آخر.
۲- پاراگراف زیر به ماده ۱۷ اضافه شود.
(سازمان برنامه موظف است در آغاز اجرای برنامه پنجساله چهارم گزارش کاملی از برنامه‌هائی‌که در نظر است در طی اجرای برنامه در هر شهرستان انجام گیرد و همچنین در آغاز هر سال برنامه‌های مربوط به همان سال را برحسب شهرستانها تهیه کرده به ضمیمه برنامه‌هائی که در سطح هر استان انجام خواهد گرفت برای اطلاع تقدیم مجلسین نماید)
دکتر یزدان پناه.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که تبصره ذیل به مادۀ ۱۷ لایحه برنامه عمرانی کشور اضافه شود.
- تبصره- عمران مناطق و نوارهای مرزی مقدم بر سایر نقاط کشور خواهد بود.
با تقدیم احترام- ابوذر.
محترماً پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده ۱۷ لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور اضافه شود.
- تبصره- ساختمان و ایجاد بیمارستان در مراکز شهر و بخشهائی که جمعیت تمام شهرستان و یا بخش مربوط بیش از ۵۰۰۰۰ نفر باشد بر سایر امور عمرانی حق تقدم خواهد داشت.
مهندس علی برومند- دکتر رضا نجیمی- مهندس حسن صائبی.
پیشنهاد می‌نماید جمله: (سازمان برنامه کارمندان فنی در اختیار آنها خواهد گذاشت که زیر نظر آن انجام وظیفه نمایند) از قسمت اخیر مادۀ ۱۷ حذف گردد و مادۀ دیگری بشرح زیر به لایحه الحاق گردد.
سازمان برنامه به تأسیس دفاتر برنامه‌ریزی در استانها و فرمانداری‌های کل مبادرت خواهد نمود تا زیر نظر استاندار و یا فرمانداری کل مربوط انجام وظیفه نمایند.
محسن پزشکپور.
رئیس- مادۀ ۱۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۸- در مورد فعالیتهای عمرانی شهرداریها و مؤسسات وابسته به آنها و مؤسسات عمومی و عام‌المنفعه‌ای که طبق قوانین کشور تشکیل شده است سازمان برنامه با رعایت اولویت شهرهائی که در وضع نامساعدی از جهت اقلیمی و جغرافیائی و مقتضیات محلی و درآمد و استفاده از کمکهای عمومی دولت قرار دارند و همچنین با در نظر گرفتن جدول اولویت طرحهای مربوط به تأمین آب مشروب و برق و طرحهای حفاظتی و بهداشتی و تهیه مسکن و تلفن با اعطای وام و کمکهای رایگان فنی و غیر فنی مبادرت خواهد نمود.
طرز اجرای این ماده و همچنین میزان وام و کمک بلاعوض و بهره و مدت وام طبق آئین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف سازمان برنامه تهیه و به تصویب کمیسیونهای برنامه و کشور مجلسین خواهد رسید.
- تبصره- قراردادهائی که سازمان برنامه طبق مقررات برنامه‌های گذشته برای اجرای بعضی طرحها با شهرداریها منعقد نموده می‌توان از تسهیلات مقرر در این ماده استفاده نمود.
رئیس- در مادۀ ۱۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
در مورد لایحه برنامه چهارم پیشنهاد می‌نماید دو تبصره زیر به مادۀ ۱۸ اضافه شود.
- تبصرۀ ۲- (سازمان برنامه مجاز است اقساط معوقه بدهی شهرداریها را تا پایان برنامه چهارم تقسیط نماید).
- تبصرۀ ۳- بمنظور کمک به شهرداریها سازمان برنامه در آغاز هر سال معادل بیست درصد وجوهی که از محل جانشین عوارض دروازه‌ای به هر شهرداری تعلق می‌گیرد از محل اعتبارات عمرانی به شهرداریهای درجه سوم به بعد پرداخت می‌نماید.
دکتر یزدان پناه.
پیشنهاد می‌نماید تبصره دیگری به مادۀ ۱۸ قانون برنامه بشرح ذیل اضافه شود:
- تبصره- اجرای طرحهائی که در برنامه‌های عمرانی گذشته مورد مطالعه واقع شده و به مرحله تصویب رسیده نسبت به طرحهای جدید اولویت خواهد داشت.
مصطفوی نائینی- مهندس زرآور- دکتر نجیمی.
پیشنهاد می‌کنم تبصره مادۀ ۱۸ بصورت زیر اصلاح شود.
- تبصره- شهرداریهائی که قراردادهائی با سازمان برنامه طبق مقررات برنامه‌های گذشته برای اجرای بعضی طرحها منعقد کرده‌اند می‌توانند از تسهیلات مقرر در این ماده استفاده کنند.
دکتر اسفندیاری.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که تبصره ذیل به مادۀ ۱۸ لایحه برنامه عمرانی کشور بعنوان تبصرة ۲ اضافه شود.
- تبصرۀ ۲- عمران و آبادانی شهرهای عقب افتاده مرزی و کمک مؤثر شهرداریهای آن نقاط برای شهرسازی و ایجاد عوامل شهری مخصوصاً آب و برق و اسفالت و بیمارستان مقدم بر سایر مناطق خواهد بود.
با تقدیم احترام- ابوذر.
پیشنهاد می‌کنم اصلاح زیر در آخر مادۀ ۱۸ بعمل آید:
- «کمیسیونهای برنامه و کشور مجلسین «به کمیسیونهای برنامه و مربوط مجلسین» اصلاح گردد.
دکتر اسفندیاری.
پیشنهاد می‌نماید به سطر آخر ماده ۱۸ بعد از کشور (آبادانی و مسکن) نیز اضافه شود.
دکتر کیان.
با کمال احترام پیشنهاد می‌شود در مادۀ ۱۸ لایحه برنامة چهارم عمرانی کشور در سطر چهارم قبل از (همچنین) اضافه شود «یا در برنامه دوم و سوم عمرانی کشور سهم کمتری از اعتبارات آن بوده‌اند و در نقاط مرزی قرار گرفته‌اند.»
با تقدیم احترام- محمد اسدی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید سطر آخر مادۀ ۱۸ بشرح زیر اصلاح شود:
- «به تصویب کمیسیون برنامه و کمیسیون مربوط مجلسین خواهد رسید.»
دکتر اعتمادی.
محترماً در مورد لایحه عمرانی چهارم کشور پیشنهاد می‌شود در سطر آخر مادۀ ۱۸ پس از جملة کشور- جملة و دارائی... اضافه شود.
با تقدیم احترام- مهندس حسن صائبی.
محترماً پیشنهاد می‌شود تبصره مادۀ ۱۸ بشرح زیر اصلاح شود.
در مورد قراردادهائی که سازمان برنامه طبق مقررات برنامه‌های گذشته برای اجرای بعضی طرحها با شهرداریها منعقد نموده می‌توان از تسهیلات مقرر در این ماده استفاده نمود.
با تقدیم احترام – روحانی.
در تبصرۀ پیشنهادی راجع به عدم شرکت مسئولین امور در اخذ وام و کومک‌های تأسیسات بهداشتی از اعتبارات برنامه چهارم اضافه از بطور غیرمستقیم نیز حق شرکت ندارند.
با تقدیم احترام- محمد اسدی.
رئیس- مادۀ ۱۹ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۹- برای تشویق و بکار انداختن سرمایه گذاری خصوصی در فعالیتهای عمرانی و تولیدی که در جهت هدفهای برنامه چهارم باشد سازمان برنامه می‌تواند از طریق مؤسسات اعتباری وجوه لازم را بصورت وام براساس طرحهای مصوب در اختیار افراد و مؤسسات خصوصی بگذارد و یا در سرمایه‌گذاری با این مؤسسات مشارکت نماید. همچنین سازمان برنامه می‌تواند کمکهای فنی لازم را برای تهیه طرحهای عمرانی و تولیدی خصوصی که منطبق با برنامه چهارم باشد بعمل آورد.
رئیس- در مادۀ ۱۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
تبصره ذیل به مادۀ ۱۹ اضافه شود:
- پرداخت وامها و قبول مشارکتهای بیش از پنج میلیون ریال با تصویب هیئت عالی برنامه خواهد بود.
با احترامات، محسن پزشکپور- دکتر فریور- دکتر عاملی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که در مادۀ ۱۹ لایحة برنامة عمرانی چهارم کشور سطر اول کلمات «و بکار انداختن» حذف شود.
دکتر عدل طباطبائی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید جمله زیر به آخر مادۀ ۱۹ اضافه شود:
- «پرداخت وام برای فعالیتهای درمانی در شهر تهران ممنوع است.
دکتر مهذب.
رئیس- مادۀ ۲۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۰- هر یک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرائی که از اعتبارات عمرانی برنامه چهارم استفاده می‌کنند باید بمنظور تهیه طرحهای عمرانی دفتری برای طرح‌ریزی ایجاد نماید.
سازمان برنامه می‌تواند تهیه طرحهای عمرانی را مستقیماً عهده‌دار گردد و یا به وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی و مؤسسات عمومی و عام‌المنفعه محول و در صورت ضرورت در تهیه طرحها به آنها کمک نماید.
رئیس- در مادۀ ۲۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
محترماً در مورد لایحة برنامه عمرانی چهارم کشور پیشنهاد می‌شود:
- در سطر دوم مادۀ ۲۰ پس از کلمه «تهیه» اضافه شود و اجرای...
با تقدیم احترام- مهندس حسن صائبی.
رئیس- مادۀ ۲۱ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۱- دستگاههای اجرائی مکلفند در پیشرفت طرحهای عمرانی عملیات مستمر و غیر مستمر مراقبت دائم بعمل آورند و منظماً گزارش‌هائی به سازمان برنامه بدهند سازمان برنامه از جهت رعایت دستورالعملها و مقررات برنامه و پیشرفت طرحها طبق برنامه کار و تطبیق عملیات با مشخصات و عدم تجاوز از اعتبارات مصوب طرح نظارت خواهد نمود.
نظارت در اجرای طرحهائی که توسط اشخاص و مؤسسات خصوصی انجام می‌شود و سازمان برنامه طبق مادۀ ۱۹ از راه مؤسسات اعتباری به آنها وام می‌دهد به نمایندگی از طرف سازمان برنامه توسط مؤسسات اعتباری مزبور بعمل خواهد آمد و سازمان برنامه در موارد لازم مستقیماً نظارت خواهد نمود.
رئیس- در مادۀ ۲۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۲۱ سطر دوم بجای و منظماً (هر شش ماه یک بار به طور دقیق و کامل) گنجانده شود.
دکتر فریور- محسن پزشکپور.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که در مادۀ ۲۱ لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور در جمله آخر (در موارد لازم) حذف شود و جمله (نظارت سازمان برنامه الزامی می‌باشد) اضافه گردد.
با عرض تشکر- دکتر میرعلاء.
رئیس- مادۀ ۲۲ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۲- برای انجام مطالعات فنی و تهیه برآوردها و نقشه‌ها و نظارت فنی در اجرای طرحها در مواردی که ضرورت ایجاب می‌کند سازمان برنامه می‌تواند با مهندسین مشاور و دیگر کارشناسان (اعم از اشخاص یا مؤسسات) قرارداد منعقد و در هر مورد که صلاح بداند انعقاد قرارداد را به دستگاههای اجرائی محول کند تشخیص صلاحیت مهندسین مشاور یا کارشناسان باید با موافقت قبلی هیئت عالی برنامه بعمل آید.
رئیس- در مادۀ ۲۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۲۲ در سطر دوم بجای مواردی نوشته شود موارد مهمی و در سطر پنجم پس از کارشناسان اضافه شود و نیز ضرورت احاله امر به آنان...
محسن پزشکپور- دکتر عاملی- دکتر فریور.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به مادۀ ۲۲ اضافه شود؛
- تبصره- سازمان برنامه نمی‌تواند با مهندسین مشاور و دیگر کارشناسان (اعم از اشخاص یا مؤسسات) که مطالعات گذشته آنها بعلل فنی قابل اجرا نیست مجدداً قرارداد منعقد کند.
با تقدیم احترامات- مهندس افراسیاب کیا.
رئیس- مادۀ ۲۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۳- سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی در مورد اجرای طرحهای عملیات عمرانی غیر مستمر تابع آئین‌نامه‌های حسابداری و معاملاتی خواهند بود که بنا به پیشنهاد سازمان برنامه به تصویب کمیسیونهای دارائی و برنامه مجلسین خواهد رسید آئین‌نامه‌های حسابداری و معاملاتی عملیات عمرانی مستمر از طرف وزارت دارائی و سازمان برنامه تهیه و به تصویب کمیسیون دارائی مجلسین خواهد رسید.
- تبصره- سازمان برنامه می‌تواند در مورد طرحهائی که به تشخیص سازمان ماهیت و طرز اجرای آن ایجاب می‌کند تبعیت از آئین‌نامه‌ها و مقررات خاص دستگاههای اجرائی را تصویب نماید.
رئیس- در مادۀ ۲۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۲۳ سطر سوم بجای کمیسیونهای دارائی و برنامه نوشته شود کمیسیونهای مربوط و در سطر آخر پس از کمیسیون دارائی (و برنامه و دادگستری) اضافه شود.
دکتر فریور- محسن پزشکپور.
در مورد لایحه برنامه چهارم پیشنهاد می‌نماید تبصره ماده ۲۳ حذف گردد.
دکتر یزدان پناه.
رئیس- مادۀ ۲۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۴- سازمان برنامه هر سه ماه گزارشی از پیشرفت عملیات برنامه را تسلیم نخست وزیر خواهد نمود. سازمان برنامه منتهی تا سه ماه پس از پایان هر سال گزارش جامعی از فعالیتهای عمرانی که از شروع برنامه چهارم تا پایان سال مزبور صورت گرفته و به انضمام صورت حسابی از درآمدها و پرداختهای دوره مزبور برای تقدیم به مجلسین به نخست وزیر تسلیم می‌نماید. در این گزارش توجه خاصی نسبت به این موضوع که هدفهای برنامه تا چه حد تحقق یافته است خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۲۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده مادۀ ۲۵ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۵- دستگاههای اجرائی مکلفند منظماً کلیه ارقام و اطلاعاتی را که برای تهیه گزارشهای موضوع مواد ۲۴ و ۲۷ این قانون ضروری است به سازمان برنامه تسلیم دارند و کلیه اوراق و اسناد هزینه و دفاتر مربوط به اجرای طرحها را در اختیار سازمان مزبور بگذارند و وسایل نظارت و رسیدگی دقیق را از هر حیث فراهم سازند.
در صورت تخلف دستگاههای اجرائی از مقررات این ماده و مادۀ ۲۱ و تأخیر و مسامحه در انجام کار سازمان برنامه اقدام لازم را معمول و در صورت اقتضاء از پرداخت وجه برای اجرای بقیه عملیات طرحها به دستگاههای مزبور خودداری می‌نماید و این عملیات را بنحوی که مقتضی بداند به اتمام خواهد رسانید و مراتب را به نخست وزیر گزارش خواهد داد که نسبت به موارد تخلف و تعقیب متخلف اقدام نماید.
در مواردی که پرداخت هزینه‌های عملیات عمرانی توسط وزارت دارائی بعمل می‌آید سازمان برنامه موارد تخلف و نظرات خود را به وزارت دارائی اطلاع خواهد داد تا اقدامات لازم از طرف آن وزارت بعمل آید.
رئیس- در مادۀ ۲۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌شود ماده ذیل به فصل ششم لایحه برنامه چهارم اضافه شود.
- سازمان برنامه و سازمانهای مأمور اجرای طرحهای عمرانی کشور مکلفند برای اجرای برنامه‌های عمرانی، بهداشتی، آموزشی اجتماعی و عمران شهری در بخشها، شهرستانها و استانها به ترتیب اولویت قائل شوند.
با تقدیم احترام- روحانی.
محترماً در مورد لایحه برنامه عمرانی چهارم پیشنهاد می‌نماید قسمت دوم مادۀ ۲۵ به شرح زیر اصلاح شود.
مادۀ ۲۵-... در صورت تخلف دستگاههای اجرائی از مقررات این ماده و مادۀ ۲۱ و تأخیر و مسامحه در انجام کار سازمان برنامه اقدام لازم را معمول و در صورت اقتضا از پرداخت وجه برای اجرای بقیه عملیات طرحها به دستگاههای مزبور خودداری نموده و بقیه عملیات را طبق برنامه پیشرفت کار پیش‌بینی شده در طرح به نحوی که مقتضی بداند به اتمام خواهد رسانید الی آخر...
با تقدیم احترام- مهندس صائبی- مهندس عترت.
رئیس- مادۀ ۲۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۶- هیئت حسابرسی برنامه مرکب خواهد بود از سه نفر حسابرس با تجربه و بصیر که دو نفر از آنان از طرف مجلس شورای ملی از میان فهرست ۶ نفری و یک نفر دیگر از طرف مجلس سنا از میان فهرست سه نفری که دولت با ذکر سوابق و تحصیلات هر یک از آنها پیشنهاد می‌نماید برای مدت پنج سال از شروع سال دوم برنامه انتخاب می‌شوند و تا انتخاب جانشین خود به این سمت باقی خواهند ماند در صورت احراز عدم صلاحیت یا فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت مزبور جانشین او به ترتیب مقرر در فوق از طرف مجلس شورای ملی یا مجلس سنا انتخاب خواهد شد.
حقوق و مزایای اعضای هیئت حسابرسی برنامه از طرف هیئت وزیران تعیین و از محل بودجه اداری سازمان برنامه پرداخت خواهد شد. اعضای هیئت حسابرسی موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارند هیچ نوع شغل یا سمت دولتی یا غیر دولتی دیگر داشته باشند.
- تبصره- در سال اول برنامه چهارم حسابرسان آخرین سال برنامة سوم رسیدگی به حساب آن برنامه را به اتمام خواهند رسانید.
رئیس- در مادۀ ۲۶ نظری نیست؟ آقای روحانی فرمایشی دارید بفرمائید.
روحانی- بنده از همین جا سئوال می‌کنم آقای دکتر کاظم‌زاده توضیح بفرمایند اگر یک نفر استعفا داد یک نفر پیشنهاد می‌کنند به مجلس یا دو نفر.
رئیس- آقای دکتر کاظم‌زاده بفرمائید توضیح بدهید.
دکتر کاظم‌زاده- بنده متوجه نشدم چه فرمودند؟
نمایندگان- ایشان متوجه سؤال نشدند.
رئیس- آقای روحانی سؤال کردند اگر یک نفر استعفا داد بجای او یک نفر پیشنهاد می‌شود یا دو نفر.
دکتر کاظم‌زاده- در لایحه روشن نیست.
رئیس- آقای روحانی اگر لازم است پیشنهاد بفرمائید که اصلاح بشود.
روحانی- پیشنهاد تقدیم می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد مادۀ ۲۶ قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌شود مادۀ ۲۶ طوری اصلاح شود که اگر حسابرسان بعلت عدم صلاحیت یا فوت یا استعفا کاسته شود برای جانشین آن عده دو برابر به مجلس پیشنهاد شود و نیز گنجانده شود حسابرسان منتخب در مورد عملیاتی که احیاناً برخلاف قوانین مربوط انجام دهند در حکم ماموران دولت بوده و در دیوان کیفر تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.
با تقدیم احترام- روحانی.
رئیس- مادۀ ۲۷ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۷- سازمان برنامه حسابهای نهائی عملیات مالی هر سال خود را شامل اقلام کلیه درآمد و اعتبارات مصوب و کلیه هزینه‌ها بتدریج که اسناد مربوط ممیزی می‌شود بمنظور حسابرسی تسلیم هیئت حسابرسی برنامه می‌نماید و آن قسمت از اسناد هزینه را که هیئت مزبور بخواهد ارسال می‌دارد.
تسلیم صورت حسابها و اسناد و مدارک فوق باید بنحوی باشد که تمام آنچه مربوط به هر سال است حداکثر تا آخر آبان‌ماه سال بعد به هیئت حسابرسی برنامه تسلیم گردد و هیئت مزبور مکلف است محاسبات سال قبل را از جهت تطبیق هزینه‌ها با اعتبارات و طرحهای مصوب و مقررات مربوط رسیدگی نموده چنانچه ایراد و اشکالی دید نظر خود را به مدیرعامل سازمان برنامه بدهد.
در صورتیکه بین مدیرعامل سازمان برنامه و هیئت حسابرسی اختلاف نظری باقی بماند مرجع رسیدگی به آن کمیسیون برنامة مجلسین می‌باشد.
حسابهای نهائی هر سال که به ترتیب فوق رسیدگی می‌شود حداکثر تا ۱۵ اسفند ماه سال بعد به وزارت دارائی ارسال تا ضمن لایحه تفریغ بودجه تقدیم مجلس شورای ملی گردد هیئت حسابرسی موظف است یک نسخه از گزارش و نظرات خود را به هر یک از مجلسین تقدیم دارد.
رئیس- در مادۀ ۲۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۲۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۸- بمنظور اینکه هیئت حسابرسی برنامه بتواند به نحو احسن انجام وظیفه نماید سازمان برنامه باید کارکنان و وسائل و تسهیلات لازم را در حدود بودجه سالانه مصوب در اختیار هیئت مزبور بگذارد. هزینه حسابرسی برنامه و تعداد کارکنان مورد نیاز ضمن بودجه اداری هر سال سازمان برنامه بطور مشخص تعیین می‌شود و اعتبار مربوط طبق مقررات به مصرف می‌رسد.
رئیس- در مادۀ ۲۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۲۹ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۹- هرگاه برای اجرای طرحها احتیاج بخرید اراضی (اعم از دائر و بائر) و ابنیه و تأسیسات متعلق به افراد یا مؤسسات خصوصی پیدا شود بطریق زیر عمل خواهد شد.
- ۱- هرگاه نسبت به بهای اراضی و ابنیه و تأسیسات بین مقامات اجرا کننده طرح و مالک توافق حاصل نشود بها بوسیله هیئتی مرکب از وزیر کشور- دادستان کل- مدیرکل ثبت یا نمایندگان آنها با توجه به نظر کارشناسان فنی تعیین خواهد شد و رأی هیئت قطعی است. در مورد املاک مزروعی وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی بجای وزیر کشور خواهد بود.
- ۲- ملاک تعیین قیمت عبارتست از بهای عادله اراضی و ابنیه و تأسیسات مشابه واقع در حوزه عملیات در سال قبل از تاریخ تصویب طرح.
- ۳- پرداخت قیمت اراضی و ابنیه و تأسیسات به مالک آن براساس قیمت عادله فوق به اضافه پنج درصد آن خواهد بود. اگر مالک در محل ساکن باشد علاوه بر پنج درصد فوق ده درصد بقیمت عادله افزوده خواهد شد و هرگاه ممر اعاشه او منحصر به درآمد همان ملک متصرفی باشد پانزده درصد دیگر از این بابت به او پرداخت خواهد گردید.
- ۴- در مورد املاک مزروعی طبق تبصرة ۲ ماده نوزدهم قانون اصلاحی قانون اصلاحات ارضی مصوب ۱۹ /۱۰ /۴۰ اقدام و علاوه بر آنچه طبق بندهای ۲ و ۳ فوق به مالک پرداخت می‌شود معادل پانزده درصد قیمت عادله مذکور در بند ۲ فوق بین زارعین و خوش‌نشینان و برزگرانی که محل را ترک می‌نمایند به نسبت تعداد عائله تحت تکفل آنها تقسیم خواهد شد.
- ۵- در صورتیکه طبق نظر اداره اصلاحات ارضی و تعاون روستائی محل زارعین حقوقی در آن ملک داشته باشند حقوق زارعین ذینفع از قیمت ملک کسر و بذوی الحقوق پرداخت و بقیه به مالک پرداخت خواهد شد.
- ۶- تصرف اراضی و ابنیه و تأسیسات بعد از پرداخت تمام قیمت معین شده به مالک یا تودیع آن در صندوق حسابداری دادگستری محل مجاز و نسبت به املاک موقوفه‌ای که فروش آنها مجاز نیست به طریق اجاره طویل‌المدت یا تبدیل به احسن استفاده خواهد شد.
- ۷- در صورتیکه مالک به انتقال ملک و تحویل آن رضایت ندهد پس از سپردن قیمت ملک در صندوق حسابداری دادگستری دادستان محل از طرف او سند انتقال ملک موردنظر را امضاء و ظرف یک ماه به تخلیه قطعی ملک مذکور اقدام می‌نماید.
- ۸- اراضی واقع در خارج از محدوده شهرها که در مسیر راههای اصلی یا فرعی و یا خطوط مواصلاتی و برق و مجاری آب و لوله‌های گاز و نفت قرار می‌گیرد با رعایت حریم مورد لزوم که طبق تصویب‌نامه هیئت وزیران معین خواهد شد از طرف دولت مورد استفاده واقع می‌شود و از بابت این حق ارتفاق وجهی پرداخت نخواهد شد.
در صورتیکه مستحدثات و اعیانی وجود داشته باشد که بر اثر احداث تأسیسات فوق الذکر از بین برود و یا خساراتی به آنها وارد شود مؤسسات دولتی مربوط باید قیمت اعیانی از بین رفته را طبق مقررات این قانون بپردازند و یا خسارات وارده به کلیه ذوی‌الحقوق را جبران کنند.
رئیس- در مادۀ ۲۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماً در مورد لایحة عمرانی چهارم پیشنهاد می‌نمائیم در آخر بند ۶ مادۀ ۲۹ جمله زیر اضافه شود.
- در هر حال حقوق زارعین صاحب نسق از محل مال‌الاجاره سالیانه پرداخت خواهد شد.
مهندس صائبی- مهندس عترت.
احتراماً پیشنهاد می‌نمایم در لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور فصل هشتم مادۀ ۲۹ اصلاحات زیر بعمل آمد:
- ۱- در بند یک سطر سوم بعد از کلمه نمایندگان بجای کلمه آنها نوشته شود آنان و جمله با توجه بنظر کارشناسان فنی معلوم نکرده است که تعداد این کارشناسان چند نفر و از طرف چه مقامی تعیین می‌شوند این مطلب هم در شور دوم روشن گردد در سطر پنجم بعد از کلمه روستائی اضافه شود یا نماینده او و در سطر ششم بعد از کلمه کشور نوشته شود و یا نماینده او.
- ۲- بند ۳ به این شرح نوشته شود:
- پرداخت قیمت اراضی و ابنیه و تأسیسات به مالک آن به میزان قیمت عادله مذکور در بند ۲ این ماده به اضافه پنج درصد آن خواهد بود اگر محل مورد تصرف منزل مسکونی مالک باشد قیمت عادله به اضافه پانزده درصد آن به او پرداخت خواهد شد و چنانچه ممر اعاشه مالک منحصر به درآمد ملک متصرفی باشد قیمت عادله به اضافه سی درصد به او پرداخت می‌گردد.
کمالوند.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در سطر دوم بند ۳ مادۀ ۲۹ بجای کلمه اگر مالک در محل ساکن باشد عبارت ذیل نوشته شود اگر مالک در محل ملک خود ساکن باشد.
با تقدیم احترام- مهندس زرآور.
در مورد لایحه برنامه چهارم پیشنهاد می‌نماید عبارت زیر در آخر بند دو مادۀ ۲۹ اضافه شود: (ولی پرداخت حق ریشه با رعایت مقررات به زارعین مربوط بلامانع است).
دکتر یزدان پناه.
رئیس- مادۀ ۳۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۰- اضافه ارزشی که در نتیجه اجرای عملیات عمرانی توسط مقامات اجرا کننده طرح اعم از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و همچنین شهرداریها در املاک خصوصی واقع در حوزه آن عملیات و بدون سعی و عمل مالک حاصل می‌گردد مشمول مقررات زیر خواهد بود.
اضافه ارزش عبارتست از تفاوت بین قیمت ملک اعم از دائر و بایر در سال قبل از تاریخ تصویب طرح و قیمت آن در تاریخ شروع بهره‌برداری از تأسیسات ایجاد شده.
- ۱- هرگاه تفاوت حاصله بیست درصد یا کمتر از آن باشد مالک از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است و از مازاد بیست درصد نصف آن متعلق به دولت یا شهرداری محل خواهد بود.
- ۲- اعیانی و اراضی زراعتی که در آغاز برنامه عمرانی چهارم سابقه زراعت داشته تا وقتیکه زراعت می‌شود و باغات تا وقتیکه مالک استفاده محصول از آن می‌نماید از پرداخت اضافه ارزش معاف است و در صورتیکه مالک اراضی زراعتی و باغات از آبی که در اثر عملیات عمرانی بدست آمده به مقدار بیشتری استفاده نماید آب بهای مناسبی خواهد پرداخت.
- برای تعیین حدود اراضی که مشمول پرداخت حق اضافه ارزش می‌شود و تشخیص اضافه ارزش و میزان آن کمیسیونی مرکب از نماینده قضائی دادگستری محل و رئیس ثبت و رئیس اصلاحات ارضی و تعاون روستائی یا نمایندگان آنها با حضور مالک یا نماینده او و در صورت عدم حضور مالک یک نفر معتمد محل و نماینده مقامی که عملیات عمرانی را انجام داده است تشکیل خواهد شد و نظر این کمیسیون قاطع خواهد بود.
- مالک می‌تواند اضافه ارزش تعیین شده را در مدت پنج سال به اقساط مساوی سالانه پرداخت کند یا مقداری از اراضی خود را که قیمت آن معادل اضافه ارزش است تحویل دهد.
- هرگاه مالک از پرداخت تمام یا بعضی اقساط و یا تحویل اراضی امتناع کند دادستان شهرستان محل یا نماینده قضائی او به تشخیص کمیسیون فوق از طرف او سند انتقال آن مقدار از اراضی را که قیمت آن معادل حق دولت یا شهرداری محل از اضافه ارزش باشد برای واگذاری به دولت یا شهرداری امضاء خواهد کرد.
- ۳- انجام عملیات لوله‌کشی آب آشامیدنی- برق مؤسسات فرهنگی و بهداشتی و امثال آن موجب مطالبه اضافه ارزش از املاک واقع در حوزه آن عملیات نخواهد بود.
- ۴- موقوفات عام از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است.
رئیس- در مادۀ ۳۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
لایحه برنامه عمرانی چهارم مادۀ ۳۰:
- پیشنهاد می‌نماید در سطر سوم مادۀ ۳۰ بجای «واقع در حوزه آن «عملیات» نوشته شود: «واقع در حریم یکصد متری آن عملیات».
با تقدیم احترامات- سرلشکر همایونی- دکتر اسفندیار یگانگی- دکتر صالحی- معیری- شاخوئی- بهنیا- دکتر امین.
محترماً در مورد لایحه عمرانی برنامه چهارم پیشنهاد می‌نماید:
- در بند ۳ از مادۀ ۳۰ پس از جمله لوله‌کشی آب آشامیدنی عبارت «راهسازی» اضافه شود.
مهندس صائبی- مهندس عترت.
احتراماً پیشنهاد می‌نمایم در لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور فصل هشتم مادۀ ۳۰ اصلاحات زیر بعمل آید:
- ۱- در بند ۲ در سطر هفتم بعد از کلمه کمیسیونی نوشته شود ظرف مدت حداکثر شش ماه بعد از تاریخ اتمام طرح.
- ۲- در بند ۳ سطر اول بعد از کلمه برق نوشته شود اسفالت- جاده‌های اصلی و فرعی.
کمالوند.
پیشنهاد می‌نماید در بند ۳ در مادۀ ۳۰ لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور بعد از کلمه برق کلمة اسفالت اضافه شود.
دکتر صاحبقلم.
پیشنهاد: بند ۳ از مادۀ ۳۰.
- پیشنهاد می‌نماید در سطر دوم بند ۳ از مادۀ ۳۰ بعد از «بهداشتی» اضافه شود «راههای اصلی و فرعی» و امثال آن... الخ.
با تقدیم احترامات- سرلشکر همایونی- دکتر اسفندیار یگانگی- دکتر صالحی- دکتر امین معیری.
رئیس- مادۀ ۳۱ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۱- دستگاههای تابعه دولت و بنگاهها و شرکتهای دولتی مجاز نیستند بدون موافقت قبلی وزارت دارائی و سازمان برنامه برای گرفتن وام و یا اعتبار از مؤسسات خارجی اقدام کنند و یا برای گرفتن کمک فنی خارجی تعهداتی بنمایند.
رئیس- در مادۀ ۳۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
محترماً چون عبارت مادۀ ۳۱ لایحه برنامه چهارم طوریست که ممکن است تصور شود با موافقت وزارت دارائی و یا سازمان برنامه می‌شود از خارج وام گرفت و یا تعهداتی کرد پیشنهاد می‌شود در عبارت مادۀ مذکور تجدیدنظر و بصورتی اصلاح شود که این ابهام برطرف گردد.
با تقدیم احترام- روحانی.
رئیس- مادۀ ۳۲ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۲- سازمان برنامه مسئول تصفیه حساب برنامه‌های گذشته و وصول مطالبات و پرداخت دیون آن می‌باشد. کلیه هزینه‌ها و تعهدات و دیون که برای اجرای طرحهای برنامه‌های گذشته بشرح زیر ایجاد شده است از محل اعتبارات منظور در این قانون پرداخت خواهد شد:
- الف- هزینه‌های اجرائی و تعهدات و دیون مربوط به عملیات طرحهائی که در آخر اسفند ماه ۱۳۴۶ در حال اجراء بوده است.
- ب- تعهدات و دیون مربوط به طرحهای خاتمه یافته تا آخر اسفند ماه ۱۳۴۶ سایر دیون سازمان برنامه مانند دیون مربوط به هزینه‌های اداری و یا آنچه پس از رسیدگی به حسابهای برنامه‌های گذشته تعیین شده و می‌شود و مربوط به طرح خاص نیست و با دیونی که در اثر حکم مراجع قانونی ایجاد شده و می‌شود از محل درآمد برنامه پرداخت خواهد شد بدون اینکه اعتبارات عمرانی منظور در این قانون را تقلیل دهد.
رئیس- در مادۀ ۳۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید به مادۀ ۳۲ بند پ بشرح زیر اضافه شود:
- سازمان برنامه موظف است کلیه طرحهای عمرانی کشوری را که در دوره برنامه‌های اول و دوم و سوم مطالعه شده در هر مرحله که می‌باشند در دورة برنامه چهارم با حق اولویت اجراء و اتمام نماید.
- چنانچه طرحهائی از برنامه گذشته قابل اجراء نیستند با ذکر دلیل در سال ۱۳۴۷ به مجلس گزارش شود.
مهندس افراسیاب کیا.
احتراماً پیشنهاد می‌نمایم در لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور در فصل هشتم مادۀ ۳۲ اصلاحات زیر بعمل آید.
- ۱- در سطر سوم مادۀ ۳۲ بجای برنامه‌های نوشته شود و عملیات عمرانی.
- ۲- در سطر اول بند الف بعد از کلمه به عملیات اضافه شود عمرانی و...
کمالوند.
رئیس- مادۀ ۳۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۳- دولت می‌تواند تأسیسات انتفاعی و تولیدی را که در اثر اجرای برنامه‌های گذشته و این برنامه بوجود آمده و یا خواهد آمد اعم از تمام شده و یا در هر مرحله احداث کلا یا قسمتی از سهام آن را به پیشنهاد دستگاه ایجاد کننده یا اداره کننده این تأسیسات به اشخاص حقیقی یا حقوقی ایران بفروش برساند.
رئیس- در مادۀ ۳۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌شود در مورد مادۀ ۳۳ موضوع کارخانجات که طبق تصویب ملی پشتوانه اصلاحات ارضی است و سایر تأسیسات انتفاعی و تولیدی که تحصیل اجازه برای فروش می‌شود به ترتیبی که حداکثر منافع دولت تأمین باشد عمل شود.
با تقدیم احترام- روحانی.
رئیس- مادۀ ۳۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۴- اختیارات صاحبان سهام متعلق به سازمان برنامه در شرکتهای تابعه آن سازمان با مدیرعامل سازمان برنامه می‌باشد که طبق سیاست کلی که از طرف هیئت عالی برنامه تعیین می‌شود اقدام نماید.
رئیس- در مادۀ ۳۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۳۵ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۵- سازمان برنامه می‌تواند به ترتیبی که به موافقت بانک مرکزی خواهد رسید عملیات بانکی مربوط بخود و یا مؤسسات تابعه را بوسیله بانک اعتبارات صنعتی انجام دهد و تمام یا قسمتی از وجوه مربوط را در بانک مزبور نگاهداری نماید.
رئیس- در مادۀ ۳۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۳۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۶- هزینه‌های اداری و استخدامی سازمان برنامه از محل درآمد برنامه تأمین و به تصویب کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی می‌رسد و در بودجه کل کشور منظور خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۳۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
احتراماً پیشنهاد می‌نمایم در لایحة برنامه عمرانی چهارم کشور در فصل هشتم مربوط به مقررات مختلف بعد از مادۀ ۳۶ مادۀ زیر بعنوان مادۀ ۳۷ اضافه شود و مواد ۳۷ و ۳۸ بعدی بشود مواد ۳۸ و ۳۹.
مادۀ ۳۷- دستگاههای اجرائی طرحهای برنامه عمرانی چهارم کشور مکلفند تدابیری اتخاذ نمایند تا مقاطعه کارانی که با شرکت در مناقصات برنده انجام طرحها می‌شوند نتوانند اجرای طرحی را که برنده شده‌اند به شخص و یا شرکت دیگری واگذار کنند. همچنین اگر مقاطعه کاری در رأس موعد تعهدات خود را انجام نداد علاوه بر ضبط ضمانتهائی که از او گرفته شد فوراً خلع ید شود و تا آخر برنامه چهارم کار دیگری به او داده نشود.
کمالوند.
رئیس- مادۀ ۳۷ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۷- دولت مکلف است ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون لایحه تشکیلات دائمی برنامه‌ریزی کشور را تهیه و به مجلسین تقدیم نماید.
رئیس- در مادۀ ۳۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که در مادۀ ۳۷ لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور بجای کلمات «... لایحه تشکیل دائمی برنامه ریزی کشور...» کلمات «... لایحه تشکیلات برنامه گزاری کشور...» ذکر شود.
دکتر عدل طباطبائی.
پیشنهاد می‌شود در مادۀ ۳۷ پس از کلمه (تشکیلات دائمی برنامه‌ریزی) و بودجه‌ریزی اضافه شود.
دکتر مهدوی.
رئیس- مادۀ ۳۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۸- آئین‌نامه‌های اجرائی قانون ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط دولت تهیه و پس از تصویب کمیسیونهای مذکور در این قانون قابل اجراء خواهد بود.
- تا زمانیکه آئین‌نامه‌های مزبور به تصویب نرسیده آئین‌نامه‌های اجرائی قانون برنامه سوم به قوت خود باقی است.
رئیس- در مادۀ ۳۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای الحاقی قرائت می‌شود.
محترماً با اینکه در برنامه دولت مسئله صنایع کشتی سازی در کشور را در برنامه چهارم رسماً اعلام نمودند معهذا در برنامه چهارم که اینجانب مطالعه نمودم چنین امری مشاهده نمودم خواهشمند است مقرر فرمائید برای رسیدگی در کمیسیون اقدام شود.
با عرض تشکر- دکتر بهبهانی.
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل بلایحه برنامه عمرانی چهارم کشور اضافه شود.
- سازمان برنامه مجاز است طرحهای عمرانی و درمانی مؤسسات عام‌المنفعه را مستقیماً پذیرفته و پس از تصویب اعتبار اجرای آن را از مواد مربوط بودجه برنامه چهارم تأمین و به اختیار مؤسسات مذکور بگذارد.
دکتر خطیبی.
پیشنهاد می‌شود مادۀ زیر به قانون برنامة چهارم اضافه شود:
ماده- سازمان برنامه و وزارت آبادانی و مسکن مکلف است با توجه به وضع مالی و کادر و تجهیزات فنی نسبت به تجدید طبقه بندی پیمانکاران اقدام نماید. چنانچه پیمانکار و مهندسین مشاور در انجام عملیات تهیه و اجرای طرحهای عمرانی تعلل ورزیده و در موعد مقرر منعقده در قراردادها نسبت به تحویل کارهای عمرانی اقدام ننمایند صلاحیت پیمانکاری و مشاوری آنان برای تمام مدت برنامة چهارم لغو خواهد شد.
با تقدیم احترام- دکتر زعفرانلو.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید، تبصره‌های زیر بصورت تبصره الحاقی در پایان لایحه اضافه شود:
- تبصرة ۱- اعتباری که برای ساختن و اداره بیمارستان از طریق وام در اختیار گروههای پزشکی گذارده می‌شود به شرح زیر منظور شود:
- ۱- هیچیک از مسئولین دستگاههای دولتی که مسئولیتی در دستگاههای بهداشتی و یا درمانی و یا سازمانهای اعتباری این برنامه را دارند به هیچ نحوی از انحاء حق مشارکت در گروههای وام گیرنده را ندارند مگر این که از سمت‌های خود استعفا دهند.
- تبصرة ۲- در بخشها و شهرستانهائی که در طی سال اول برنامه هیچیک از گروههای واجد شرایط پزشکی داوطلب گرفتن وام تأسیس بیمارستان در آن نشوند دولت موظف است اقدام به تاسیس بیمارستان نماید.
با تقدیم احترام- محمد اسدی.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر بصورت الحاقی به برنامه چهارم اضافه شود.
چون از نحوه‌ی بیانات جناب آقای دکتر پرتو اعظم مدافع برنامه چهارم و به عقیده اینجانب و اکثر نمایندگان دیگر معلوم گردید در تهران به قدر کافی بیمارستان موجود است و از طرف دیگر اکثر شهرستانها و بخش‌های کشور از داشتن بیمارستان محروم هستند علیهذا پیشنهاد می‌نماید اعتباری که برای ایجاد چهار هزار تخت خواب در بخش خصوصی در اختیار گروههای پزشکی در برنامة چهارم منظور شده است منحصراً در شهرستانها منظور شده و برای تهران منظور نگردد زیرا بدین ترتیب شهرستانها و بخش‌های بدون بیمارستان از این کمک به نحو احسن برخوردار خواهند شد.
دکتر رفعت.
پیشنهاد می‌کنم جمله زیر به آخر فصل چهاردهم بهداشت و بهداری (لایحه چاپی شمارة ۲۴۳-۳ /۱۲ /۴۶ صفحه چهل) اضافه شود:
- جمع کمک (بهر عنوان) به بخش خصوصی در برنامه چهارم جهت سرمایه‌گذاری در تهران و شعاع ۷۵ کیلومتری آن در قسمتهای بهداشتی و درمانی نباید از نیم درصد (۵ /۰%) کل مبلغی که برای مقاصد فوق الذکر پیش‌بینی شده یا می‌شود تجاوز کند.
دکتر اسفندیاری.
محترماً پیشنهاد می‌کند جمله زیر به آخر فصل چهاردهم (بهداشت و بهداری) علاوه شود:
- کلیه کومک‌های بهداشتی و درمانی (از هر قبیل) از برنامه چهارم به بخش خصوصی در تهران و در شعاع ۷۵ کیلومتری آن ممنوع است.
داود امینی- حسین یوسفی- دکتر شریعت- دکتر اسفندیاری- ناصر بهبهانی- منصور کلانتری- صادق سمیعی- دکتر ابراهیمی- محمد اسدی- فخر طباطبائی- محمد فضائلی- دکتر محققی- پرفسور مخبر فرهمند- دکتر رفعت- فرهادپور- جاماسبی- مروتی- دکتر سعید حکمت- آموزگار- موقر- ابوذر.
چون در لایحه پیشنهادی بعضی از مواد به ترتیب اعداد و بعضی به ترتیب حروف الفبا نوشته شده پیشنهاد می‌نماید یکی از شقوق مزبور در نظر گرفته شود.
دکتر فریور- دکتر عاملی.
محترماً پیشنهاد می‌شود بدهی شهرداریهای درجه چهار بابت امور مربوط به برنامه دوم بخشیده و به حساب هزینه منظور شود.
با تقدیم احترام- روحانی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید ماده ذیل در لایحه برنامه عمرانی چهارم کشور اضافه گردد «دولت مکلف است اعتبارات عمرانی برنامه چهارم مندرج در فصل چهارم قسمت بهداشت و بهداری که در بندهای ۲ و ۳ به مبلغ ۴۰۰ /۱۰ هزار میلیون ریال منظور شده بشرح زیر تقسیم گردد.
- ۱- خدمات درمانی استان مرکزی ۱۵۷۰ هزار میلیون
- ۲- خدمات درمانی سایر شهرستانها ۶۲۸۰ هزار میلیون
- ۳- خدمات مختلط درمانی و بهداشتی استان مرکزی ۵۱۰ هزار میلیون
- ۴- خدمات مختلط درمانی و بهداشتی سایر شهرستانها ۲۰۴۰ هزار میلیون
با تقدیم احترام- شکرالله بختیاری پور- پوربابائی- مهندس سهم الدینی- صالح شاخوئی.
رئیس- لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۳- اعلام وصول و قرائت یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
رئیس- لایحه‌ای از مجلس سنا رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شمارۀ ۲ (جنگ) در خصوص لایحه شمارة ۴۶۴۸۲-۶ /۱۰ /۱۳۴۶ دولت راجع به اصلاح تبصرة ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی که ضمن مرقومه شماره ۲۶۹۳ /۶۲ ل ق- ۸ /۱۱ /۱۳۴۶ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه ۷ اسفند ماه ۱۳۴۶ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.
رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
۴- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
- ۱- گزارش شور اول تربیت مامای روستائی.
- شماره چاپ ۲۴۶
- ۲- گزارش شور دوم موافقت نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی اردن و دولت جمهوری سوسیالیستی رومانی.
- شماره چاپ ۲۴۷
- ۳- گزارش شور اول موافقت نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ملی بلغارستان
- شماره چاپ ۲۴۸
رئیس- چون فردا تعداد زیادی از کمیسیونهای مجلس لوایحی در دستورشان هست که باید رسیدگی کنند با اجازه خانمها و آقایان جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده به ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه موکول می‌شود که ابتدا چند لایحه که در دستور هست رسیدگی می‌شود و بعد لایحه متمم بودجه مطرح خواهد شد.
رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی