مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ آذر ۱۳۳۵ نشست ۳۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۸ آذر ۱۳۳۵ نشست ۳۷
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۳۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۸ آبان‌ماه ۱۳۳۵
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت‌مجلس
۲ - تقدیم چند فقره سؤال به وسیله آقایان مهندس فیروز و خرازی
۳ - سؤالات آقای کیکاوسی راجع به سد باهو کلات و رودخانه کاچو و عمران دشتیاری و سد بمپور و جواب آقای وزیر کشاورزی
۴ - سؤال آقای عمیدی‌نوری راجع به میزان وام پرداختی بانک ملی جهت امور عمرانی و تولیدی و جواب آقای معاون وزارت دارایی
۵ - سؤال آقای پرفسور جمشید اعلم راجع به قیمت اتومبیل و لوازم یدکی و جواب آقای معاون وزارت بازرگانی
۶ - شور اول اجازه الحاق به مقاوله‌نامه بین‌المللی لغو کار اجباری
۷ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و پنجاه دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای اردلان (نایب‌رئیس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: دکتر بینا. دکتر سید امامی. امید سالار. قراگزلو. مشار. مهندس اردبیلی. دکتر عمید. عبدالحمید بختیار. کاظم شیبانی هدی. غضنفری. سلطان مراد بختیار. قبادیان. دکتر وکیل. نصیری. عامری. موسوی. اورنگ. سعید شادمان. مهران
غائبین بی اجازه ـ آقایان: معین زاده. تیمور تاش. اریه. دشتی. دکتر هدایتی. استفندیاری. مهندس فیروز. آقایان. مهندس بهبودی.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه ـ آقایان: اردلان. دکتر آهی. خزیمه علم. امامی خوئی. دولت آبادی.
دیر آمدگان و زود رفتگان بی اجازه ـ آقایان: دکتر طاهری. صراف زاده. دهقان. مسعودی.
نایب رئیس ـ در صورت مجلس نظری نیست؟ آقای دکتر مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمی ـ عرض کنم در یکی دو روزنامه در ضمن بیانات جناب آقای طباطبائی در جلسه سه شنبه اشاره شده بود که بنده هم بک تذکراتی عرض کردم بطوری که در ضمن صورت مجلس دیده می‌شود بنده نه نفیاً نه اثباتاً تذکری ندادم.
نایب رئیس ـ بسیار خوب آقای طباطبائی
فخر طباطبائی ـ یک اصلاح عبارتی است بجای کلمه مباشرت شرکت نوشته شده است تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس ـ بسیار خوب دیگر نظری نیست ؟(اظهاری نشد) تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود
۲- تقدیم چند فقره سوال بوسیله آقایان مهندس فروهر و خرازی
نایب رئیس ـ آقای مهندس فروهر
مهندس فروهر ـ سؤالاتی است از وزارت راه و وزارت صنایع و معادن تقدیم می‌کنم
نایب رئیس ـ آقای خرازی
خرازی ـ بنده هم یک سؤالی راجع بامور اقتصادی کشور از آقایان وزیر دارائی وزیر بازرگانی کرده‌ام تقدیم می‌کنم
۳- سؤالات آقای کیکاوسی راجع به سد باهو کلات و رودخانه کاچو و عمران دشتیاری و سد بمپور و جواب آقای وزیر کشاورزی
نایب رئیس ـ ابلاغ می‌شود آقای کیکاوسی
کیکاوسی ـ بنده قبل از اینکه سؤالی که کرده‌ام بخوانم باید بعرض برسانم علت اینکه بنده سؤال تقدیم می‌کنم چیست؟ اولا اینکه واقعاً مشاهدةوضعیت مردم در ناحیه‌ای که بنده افتخار نمایندگی آنجا را دارم بطوری است که طبیعتاً فکر می‌کنم بلکه از این راه بیک نتیجه‌ای برسیم ولی می‌بینم وضعیت دستگاهها اجرائی (عده‌ای از نمایندگان ـ بلند تر بفرمائید) بطوری وضعیت دستگاههای اجرائی زنگ زده و فرتوت و بی سرو ته کار می‌کند که حقیقتاً انسان دچار سرگیجه می‌شود سومی که از همه مهمتر است این است که بنده چون می‌بینم که علاجی ندارد برای تشکیل درد و ایفای وظیفه سنگینی که بر عهده من است این سوال را می‌دهم امیدوارم که آقایان وزراء توجه بفرمایند و یک اقداماتی رویش بشود منظور این نیست که یک حرفی زده شود و یک جوابی داده شود بنده بیش از این در مقدمه عرضی نمی‌کنم سؤالی که بنده کرده‌ام چهار سؤال است و بسیار هم روشی است اولیش این است که با وجود اینکه در برنامه عمرانی بلوچستان ساختمانی سد باهو کلات منظور شده از ۱۳۲۲ هم تأیید شده تا بحال هیچ عملی برای اینکار انجام نشده علت اینکه بساختمان ای سد اقدام نشده چیست؟ بنده باید عرض کنم که آقایان توجه بفرمایند که یکروزی منطقه باهو کلات دارای سیصد و شصت و پنج مزرعه و قریه بوده که امروز در اثر پائین رفتن سطح رودخانه بکلی این مزارع و قراء از بین رفته و در آنجا جز یک مزرعه باقی نیست سؤال دوم یک رودخانه‌ای ما در بلوچستان دارم بنام رودخانه کاچو که تمام منطقه دشتیاری را که از نقاط بسیار حاصلخیز این مملکت ایست آبیاری می‌کند کف این
+ مجلس یک ساعت و پنجاه دقیقه پیش از ظهر بریاست آقای اردلان (نایب رئیس) تشکیل گردید
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: دکتر بینا. دکتر سید امامی. امید سالار. قراگزلو. مشار. مهندس اردبیلی. دکتر عمید. عبدالحمید بختیار. کاظم شیبانی هدی. غضنفری. سلطان مراد بختیار. قبادیان. دکتر وکیل. نصیری. عامری. موسوی. اورنگ. سعید شادمان. مهران
غائبین بی اجازه ـ آقایان: معین زاده. تیمور تاش. اریه. دشتی. دکتر هدایتی. استفندیاری. مهندس فیروز. آقایان. مهندس بهبودی.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه ـ آقایان: اردلان. دکتر آهی. خزیمه علم. امامی خوئی. دولت آبادی.
دیر آمدگان و زود رفتگان بی اجازه ـ آقایان: دکتر طاهری. صراف زاده. دهقان. مسعودی.
نایب رئیس ـ در صورت مجلس نظری نیست؟ آقای دکتر مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمی ـ عرض کنم در یکی دو روزنامه در ضمن بیانات جناب آقای طباطبائی در جلسه سه شنبه اشاره شده بود که بنده هم بک تذکراتی عرض کردم بطوری که در ضمن صورت مجلس دیده می‌شود بنده نه نفیاً نه اثباتاً تذکری ندادم.
نایب رئیس ـ بسیار خوب آقای طباطبائی
فخر طباطبائی ـ یک اصلاح عبارتی است بجای کلمه مباشرت شرکت نوشته شده است تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس ـ بسیار خوب دیگر نظری نیست ؟(اظهاری نشد) تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود
۲- تقدیم چند فقره سوال بوسیله آقایان مهندس فروهر و خرازی
نایب رئیس ـ آقای مهندس فروهر
مهندس فروهر ـ سؤالاتی است از وزارت راه و وزارت صنایع و معادن تقدیم می‌کنم
نایب رئیس ـ آقای خرازی
خرازی ـ بنده هم یک سؤالی راجع بامور اقتصادی کشور از آقایان وزیر دارائی وزیر بازرگانی کرده‌ام تقدیم می‌کنم
۳- سؤالات آقای کیکاوسی راجع به سد باهو کلات و رودخانه کاچو و عمران دشتیاری و سد بمپور و جواب آقای وزیر کشاورزی
نایب رئیس ـ ابلاغ می‌شود آقای کیکاوسی
کیکاوسی ـ بنده قبل از اینکه سؤالی که کرده‌ام بخوانم باید بعرض برسانم علت اینکه بنده سؤال تقدیم می‌کنم چیست؟ اولا اینکه واقعاً مشاهدةوضعیت مردم در ناحیه‌ای که بنده افتخار نمایندگی آنجا را دارم بطوری است که طبیعتاً فکر می‌کنم بلکه از این راه بیک نتیجه‌ای برسیم ولی می‌بینم وضعیت دستگاهها اجرائی (عده‌ای از نمایندگان ـ بلند تر بفرمائید) بطوری وضعیت دستگاههای اجرائی زنگ زده و فرتوت و بی سرو ته کار می‌کند که حقیقتاً انسان دچار سرگیجه می‌شود سومی که از همه مهمتر است این است که بنده چون می‌بینم که علاجی ندارد برای تشکیل درد و ایفای وظیفه سنگینی که بر عهده من است این سوال را می‌دهم امیدوارم که آقایان وزراء توجه بفرمایند و یک اقداماتی رویش بشود منظور این نیست که یک حرفی زده شود و یک جوابی داده شود بنده بیش از این در مقدمه عرضی نمی‌کنم سؤالی که بنده کرده‌ام چهار سؤال است و بسیار هم روشی است اولیش این است که با وجود اینکه در برنامه عمرانی بلوچستان ساختمانی سد باهو کلات منظور شده از ۱۳۲۲ هم تأیید شده تا بحال هیچ عملی برای اینکار انجام نشده علت اینکه بساختمان ای سد اقدام نشده چیست؟ بنده باید عرض کنم که آقایان توجه بفرمایند که یکروزی منطقه باهو کلات دارای سیصد و شصت و پنج مزرعه و قریه بوده که امروز در اثر پائین رفتن سطح رودخانه بکلی این مزارع و قراء از بین رفته و در آنجا جز یک مزرعه باقی نیست سؤال دوم یک رودخانه‌ای ما در بلوچستان دارم بنام رودخانه کاچو که تمام منطقه دشتیاری را که از نقاط بسیار حاصلخیز این مملکت ایست آبیاری می‌کند کف این
+ماه انجام شود و امیدوارم قبول از انقضاء مدت بتونیم کاری انجام بدهیم ولی آن قسمت راه را که تذکر فرمودند اینطور نیست ناچار رسیدگی می‌کنیم بعد نتیجه را باستحضارتان میرسانم
۴- سؤال آقای عمیدی نوری راجع بمیزان وام جهت امور عمرانی و تولیدی و جواب آقای معاون وزارت خانه
نایب رئیس ـ آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری ـ سؤال بنده در اجرای ماده ۷ قانون راجع بتثبیت پشتوانه مصوب تیر ماه ۱۳۳۳ است ماده اینطور نوشته شده وامهائی که قسمت بانک ملی ایران ممکن است در آتیه طبق قوانین بدولت سازمان برنامه شهرداریها و شرکتها و بنگاههای تشکیل یافته باسرمایه دولت بدهد منحصراُ، منحصراُ باید بمصرف عمران و یا افزایش تولید کشور برسد. بانکهائی که با سرمایه دولت تشکیل شده یا می‌شوند از این قانون مستثنی هستند بشرط این که وام دریافتی آنها بمصرف اعطای وام بدولت و شهرداری و وامهای غیر تولیدی ببنگاهها و شرکتهائی که با سرمایه دولت تشکیل یافته‌اند نرسد. وزارت دارائی باید نظارت نماید که وامهای مذکور فقط برای امور عمرانی و تولیدی گرفته شود. پس طبق این ماده ۷ که در قانون تثبیت پشتوانه اسکناس دو سال و چند ماه قبل وضع شد.
مجلس شورای ملی هدف و برنامه اقتصادیش را در عمران و افزایش سطح تولید کشور ثابت کرد و نشان داد فعلا که دو سال و چند ماه می‌گذرد و حجم قروض بانک ملی طبق این ماده ۷ بی اندازه زیاد است که بنده یکشماره مجله بانک ملی ایران را آورده‌ام اینجا و این راجع بوضوع ماهیانه اردیبهشت ۱۳۳۵ بانک ملی است از دولت چهار میلیارد و دویست و سی و هشت میلیون و سیصد و هشتاد و چهار هزار و ششصد و سه ریال بانک ملی طلب دارد و از بنگاههای دولتی یعنی همین شرکتها بانکها شهرداریها بضمانت وزارت دارائی دو میلیارد و هفتصد و سه میلیون و دویست و نه هزار و چهار صد و شصت و هفت ریال طلبکار است یعنی جمعاً نزدیک ۷ میلیارد که بنظر بنده دو ثلث پشتوانه اسکناس است بانکملی از دولت واین بنگاهها طلبکار است از آن طرف هی طبق این ماده ۷ که قرائت شد وامهائی که داده می‌شود باید منحصراً بمصرف عمران و تولیدی کشور برسد متأسفانه وضع تولیدی کشور را همه مسبوق هستیم که اضافه‌ای که در این دو سال نشد هیچ بلکه وضع صادرات ما متأسفانه بدتر از پارسال است این بود که بنده از وزارت دارائی سؤال کردم در اجرای ماده ۷ از تاریخ تیر ماه ۳۳ الی حال آن مقدار وامهائی که بانک ملی داده چطور مصرف شده و این واقعاُ صورتش چیست؟ و آیا این وامها برای امور تولیدی و عمرانی داده شده یا نشده و وزارت دارائی که می‌بایستی نظارت در اجرای این امر بکند چه نظارتی کرده و نتیجه این نظارت چه شده؟ این سوال بنده بود.
نایب رئیس ـ آقای معاون وزارت دارائی
معاون وزارت دارائی ـ انواری)ـ در تعقیب وصول سؤال جناب آقای عمدی نوری وزارت دارائی از بانک ملی توضیح خواستند که صورت جامعی تهیه کند که اینجا بعرضتان می‌رسد و ارقامی که لازم است نوشته کاملا قضیه روشن شود صورتی که بانک ملی معین می‌کند وضعیت آمار بانک ملی معین می‌کند وضعیت آمار بانک ملی در آخر تیر ماه ۳۵ و از طرفی سؤال آقا از تیر ۳۳ ببعد است آمار بانک ملی ایران در آخر ۳۳ و در اواخر ۳۵ نشان می‌دهد با صورت جزء آنها که دولت در آخر تیر ماه ۳۳ چهار میلیارد و دویست و سی میلیون و کسری ریال مدیون بوده در تیر ماه ۳۵ سه میلیارد و ششصد و چهل ونه میلیون ریال مدیون بوده بنابر این در فاصله نهصد و هشتاد و یک میلیون ریال از این دین کسر شده یعنی مسترد شده در تیر ماه ۳۳ سازمان برنامه شرکت ملی نفت بنگاههای وابسته بدولت پنج میلیارد و پانصد و یک میلیون ریال مدیون بوده‌اند در تیرماه ۳۵ یعنی در این فاصله که فرمودید قریب هفت میلیارد و دویست و شصت و سه میلیون و کسری است تفاوتی که در تیر ماه ۳۳ تا ۳۵ دارد در حدود صد و شصت و شش میلیون تومان بوده (عمدی نوری ـ بحث ما همین است پس اضافه شده است) در فاصله از تیر ماه ۳۳ تا تیر ماه ۳۵ فرمودند این ارقام داده شده با این قید که بمصرف عمرانی برسد (صحیح است) بانک صورت می‌دهند که این ارقام باین محل‌ها داده شده است ببانک کشاورزی داده شده است صد میلیون ریال ببانک ساختمانی داده شده است شصت میلیون ریال ببانک رهنی داده شده است ده میلیون ریال بلوله کشی تهران داده شده است سیصد و هشتاد میلیون ریال بشهرداری‌ها شهرستانها داده شده است سی میلیون ریال برای خرید غله استفاده شده است بموجب قانونی که هست دویست و بیست میلیون ریال که این قرضه مرتباُ در آخر هر ماه اقساط معینی دارد که مسترد می‌شود (عمدی نوری ـ اینکه تولیدی نیست) قانون دارد بموجب اصلاح قانون بودجه ۳۴ر۳۵ برای خرید غله از بانک ملی گرفته می‌شود تا قانون نباشد که پول نمی‌گیرند میگیرند و بعد از فروش غله مسترد می‌کنند بشرکت تلفون داده است صد و نود میلیون ریال سازمان برنامه داده شده است سیصد و شصت میلیون ریال جمع یک میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون ریال این وضعیت حساب است بعد توضیح می‌دهد که ارقام مزبور بعضی کاسته شده است بعضی مسترد شده از این محل‌ها مثل غله که مسترد شده و بهمین جهت در حال حاضر یک میلیارد و هشتاد و یک میلیون ریال از تیر ماه ۳۳ تأثیر ماه ۳۵ دین این مؤسسات ببانک ملی اینقدر اضافه شده است (عمدی نوری ـاضافه شده است).
نایب رئیس ـ آقای عمیدی نوری فرمایشی دارند بفرمائید
عمیدی نوری ـ بنده خیلی متشکریم که جواب معاون محترم وزارت دارائی و پاسخی بوده است بسؤال بنده روی ارقام و از این جهت قابل مطالعه است و قابل تشکر برای این که بهر حال یک جوابی مطابق سؤال داده شده است ولی در قسمت بدهی دولت که فرمودند در حدود پانصد میلیون کسر شده البته این صحیح است ولی مبتنی بر خود این قانون است باین معنی که یک قیمت هائی در خود این قانون قید شد که ریش دست بانک ملی آمد بابت منافع و مالیات و گفته شد بر این که ما اینها را کسر می‌کنیم بحساب دولت و الا دولت خوش حساب نبود که بدهی خودش را بدهد و کم شود فقط خوشوقت هستیم که بهر حال فعلا یک پانصد میلیون کسر شده و آنهم بهمین جهت بود و اگر مواد همین قانون تثبیت پشتوانه اسکناس را ملاحظه بفرمائید می‌بینید که خود بانک کسر کرد و امیدوارم همینطور بتدریج کسر بشود و حساب دولت ببانک ملی پرداخته بشود و یک قدری وضع پول ما که مربوط بملت ایران است تثبیت بشود که اعتماد عمومی افزایش یابد اما در قسمت دیگری که تصدیق فرمودند یک میلیارد و ششصد و شصت و نه میلیون بر حساب بدهی آن مؤسسات در این فاصله اضافه شده
بنده هیچوقت از قرض نمی‌ترسم معتقد هستم از قرضی که مبتنی بر تولید باشد و عواید ایجاد کند و بر گرداند نه تنها نباید ترسید بلکه باید رفت دنبالش و ایجاد عایدات کرد و قطعاً در زندگی خصوصی افراد هم هست و کشور هائی که فعال هستند دنبال این کار می‌رود ولی بحث برا این است که پول بمصرف تولید برسد (صحیح است) تا عایدی از آن برگردد و هم قرض مستهلک بشد و هم این که مملکت استفاده بکند (صحیح است) در ارقامی که اینجا خواندند چنانچه ملاحظه فرمودید می‌بینم فقیر تر و ضعیف تر از همه رقم وام برای شهرداریها تمام شهرستانها است از این دو میلیارد که اضافه شده در این دو سال فقط سی میلیون ریال یعنی سی میلیون تومان داده شده این رقمی بود که فرمودند و بنده یادداشت کردم در حالی که در این ماده ۷ قید شده که باید وامی که داده می‌شود بدو مصرف برسد منحصراُ یکی عمران یکی تولیدی اگر ما عمرانی برای کشور قائل باشیم بیشتر از همه برای شهرستانها باید توجه کنیم و هیچوقوت باین موضوع توجهی نشده و اگر می‌آمدند و می‌گفتند که مثلا این دو میلیارد و یک میلیارد باید داده شود برای عمران شهر شهرداریها تصور می‌کنم که مجلس موافقت می‌کرد ولی الان ما همه گرفتار کار شهرداریها شهرستانها هستیم و با این برنامه‌ای که سازمان برنامه تنظیم کرده که اگر شهرداریها برای شهر سازی اعتبار بخواهند باید ۵۰ در صد را خودشان بدهند و ۵۰ در صد را هم سازمان برنامه کمک خواهد کرد در اغلب شهرداریها ایران هنوز این کار عملی نشده و بهمین جهت یکی از مشکلات کار شهر سازی است در کمیسیون برنامه هزار میلیون برای برنامه اجرای فوری در سال ۳۴ تصویب کردیم جناب آقای امیر نصرت اسکندری یادشان است پافشاری شدید کردیم که اینها را میلیون قرض داده شود در سال ۳۴ نشده ۳۵ هم باین وضع است (فضائلی ـ ۳۶ هم نخواهد شد) و با این که در ماده ۷ پیش بینی کردیم که اینگونه وامها بمصرف کالهای عمرانی و تولیدی برسد با کمال تأسف از این ارقام فقط ۳۰ ملیون ریال برا شهرداریها قائل شدند و ما معترضیم باین قبیل کارها نباید شهرداریها شهرستانها را فراموش کنید جناب آقای معاون وزارت دارائی فرمودند که صد و نود میلیون بشرکت تلفن داده شده و وضعیت آنجا هم اینطور است که همه آقایان ملاحظه میفرمائید با این مبلغ که قرضش معلوم است وتازه از هر کس که تلقون بخواهد دو هزار تومان می‌گیرد قطع می‌کند بی جهت وصل می‌کند همه آقایان میدانند اطلاع دارند و یک رقم دیگر دویست و بیست میلیون بغله داده شده اگر این دویست و بیست میلیون را داده بودند بکشاورزان برای بالارفتن سطح تولید گندم ایران عقیده بنده باستناد همان ماده ۷ بود همه هم موافق بودیم اما این پول را داده‌اند باداره غله شاید برای جبران ضرر غله طهران است تصور می‌کنم این مبلغی که باین اسم پرداخت شده است راست است ممکن است در قانون بودجه باشد ولی مربوط بماده ۷ نیست ماده ۷ می‌گوید منحصراً برای تولیدی و عمران، نسبت بکار عمرانی ما قبول داریم ولی از نظر شهرستانها معتقدیم که بسیار کم داده‌اید و نسبت بغله هم معتقدیم نه عمرانی است نه تولیدی بلکه یک کسری در یک رقم از اداراتمان داشته و می‌بایستی از جای دیگر داده بوشد و این ضرر را هم با وضعی که غله طهران دارد که مسبوقید باید داد و این فشاری که الان بشهرستانها می‌آید عنوان ۲۵ در صد مانع زندگی مردم شهرستانها است همین امروز خدا میدانند یک تلگرافی
+از بابل برای آقایان وکلای مازندران آمده که آقایان مسبوقند مردم گریه و زاری می‌کنند که آقایان ما نان نداریم برا اینکه آردی که باید از گرگان بیاید بدستور اداره غله در شاهی جلویش را گرفته‌اند اینها نکاتی است که بنظر بنده دولت باید بآن توجه بیشتر بکند یکی از نمایندگان محترم و همین تذکر را دادند که برای خرید غله یک قانونی خاصی است که باید قرض کنند و این هم ربطی بماده ۷ ندارد و وزارت دارائی باید توجه خاصی بکند و نظارت صحیح در کارش باشد و بعقیده بنده این قسمت از توضیح جناب آقای معاون وزارت دارائی وارد نیست و بحساب آوردن دویست و بیست میلیون بابت ضرر غله بعنوان ماده ۷ بر خلاف قانون بوده و نظارت صحیح نشده و این قسمت قابل اعتراض است حالا نمیدانم چه جواب خواهند فرمود
نایب رئیس ـ آقا معاون وزارت دارائی بفرمائید
معاون وزارت دارائی (انواری) راجع بقرض دولت که فرمودید البته همچو چیزی هست برا اینکه در قانون هست که سود بانک ملی که بایستی بحساب در آمد کشور بیاید بحساب فرض مسترد بشود و همینطور هم مسترد می‌شود و وزارت دارائی عمل کرده اما راجع بشهرداری‌ها باید در نظر داشت که نه بانک ملی و نه وزارت دارائی نمی‌رود دنیال شهرداریها که بیایند وام بگیرند یک عملی است که چند سال قبل مطابق قانون اساسنامه بانک ملی که گویا ماده ۴۰ آن باشد اختیار داده شده که هر شهرداری مطابق سی در صد در آمدش می‌تواند از بانک ملی قرض کند و هر وقت یک شهرداری بخواهد قرض کند بوسیلةوزارت کشور بوزارت دارائی مراجعه کند که ما می‌خواهیم اینقدر قرض کنیم درآمدمان هم این است وزارت دارائی هم بدارائی محل مراجعه می‌کند که میزان در آمد شهرداری آنجا را معین کنید و روی در آمد سی در صد را معین می‌کنند موافقت می‌کنند بانک ملی هم با تضمین وزارت دارائی بآن شهرداری قرض می‌دهد و این عمل هم مرتباً قرض خود را مستهلک می‌کند پس تا این مبلغ تقاضا شده ما اقدام کرده‌ایم راجع بتلفون هم که فرمودند آن مبلغ داده شده است اولا باید در نظر داشت که بانک ملی خواسته است کل مبلغ پرداخت را نشان بدهد و این که آقا سؤال فرمودید صورت کل را هم خواسته‌ایم که تفاوت پرداخت از تیر ماه ۳۳ تا تیر ماه ۳۵ نشان بدهند باین جهت موضوع غله هم پیش آمد البته رقم آن که مورد نظر ما بود مطابق ماده ۷ همان ارقامی بود که عرض کردم از جمله پرداخت جهت نخرید غله بود که باید وزارت دارائی بخرد، حالا قانون عوض بشود یا نشود بنده برای آتیه نمی‌توانم چیزی عرض کنم چون تا حال در آمد خزانه کافی نیست که بتوانیم دفعتاً در سر خرمن تمام غله مورد احتیاج مملکت را بخریم مطابق قانون ۳۴ و ۳۵ از بانک ملی قرض می‌کنیم حساب مخصوص دارد فروش آن هم حساب دارد و بحساب خودش مستر می‌گردد بنابراین آنچه گرفته‌ایم مسترد می‌شود و اگر هم این رقم در این صورت گذارده شده روی این نظر بوده حالا عمل غله را هم بعد باید فکری بکنیم
۵- سؤال آقای پرفسور جمشید اعلم راجع به قیمت اتومبیل و لوازم یدیکی و جواب آقای معاون وزارت بازرگانی
نایب رئیس ـ آقای پرفسور جمشید اعلم بفرمائید
رفسور جمشید اعلم ـ سؤال بنده از وزارت بازرگانی است راجع به اتومبیل و کامیون و اسباب یدکی آنها امروز مسلم است که اتومبیل جزو کالاهای لوکس نیست از لوزامات اولیه است همچنین اتوبوس و کامیون و بالطبع اسباب یدکی دیگر نمی‌شود بی اینها زندگی کرد اگر بنا بود برگردیم بدرشکه و پالکی و کجاوه باید تهران هم برگردد بآن حالت اولیه اش یک کالاهائی که از خارج وارد می‌شود و ما ندارم باید تحت کنترل باشد و تحت دقت قرار گیرد (صحیح است) بنده از وزارت بازرگانی سؤال می‌کنم که آیا کنترل قیمت برای این کالاها دارید، دستگاهی هست یا خیر؟ (نمایندگان ـ خیر) یک دفعه قیمت ماشین‌ها را بردند بالا و آیا کنترل قیمت برای اسباب یدکی دارید یا خیر نمایندگان ـ ابداُ
خزاری ـ عملی نیست.
پرفسور جمشید اعلم ـ آقای خرازی جاهای دیگر عملی شده
خرازی ـ اینجا ایران است
نایب رئیس ـ بین الاثنین صحبت نفرمائید.
پرفسور جمشید اعلم ـ همین چند روزی که سرو صدا هائی در آسیای وسطی و در مصر بلند شد بنده خودم یک اسباب یدکی می‌خواستم هر چه گشتم ندیدم و بمحض اینکه سر وصداها خوابیده پیدا شد ولی قیمتش رفت بالا بنده خواستم از جناب آقای وزیر بازرگانی که توضیح بدهند اولا اتومبیل‌ها چند وارد مرز می‌شوند و چقدر منفعت وارد کننده اتومبیل می‌شود و اجناس یدکی را چطور تحت کنترل دارید خواهش می‌کنم جواب به بنده لطف بفرمائید.
نایب رئیس ـ آقای معاون وزارت بازرگانی بفرمائید
معاون وزارت بازرگانی (دکتر مشاور) اجازه می‌خواهم قبلا یک مقدمه‌ای راجع بعمل تثبیت قیمتهای و نظارت آن عرض کنم و بعد هم سابقه این اداره تثبیت قیمتها را که انتظاراتی از آن هست باین که تمام کالاهای وارداتی مملکت و همچنین اگر لازم بود قیمت تمام محصولات کارخانجات مملکت را تثبیت کند به عرض برسانم و بعد روی سؤال جناب آقای پرفسور جمشید اعلم نکته‌ای را که سؤال فرمودند جواب عرض کنم اولا عمل نظارت و تثبیت قیمتها در دنیا همیشه در مواقع بحرانی و در مواقع خطرناک عمل می‌شود موقعی که تورم پولی در مملکت زیاد بشود و اقتصاد کشور دچار بحران شدیدی بشود در این مواقع است که دست باینکار می‌زنند برای اینکه روی قیمتها تأثیر مستقیم کند ولی از لحاظ اصول صحیح اقتصادی تأثیر روی قیمت اگر تأثیر غیر مستقیم باشد بیشتر بنفع و صالح مملکت است چرا؟
برای اینکه در موقع بحران تولید پائین می‌آید در موقع بحران حجم کالاهای وارداتی ضروری کم می‌شود مثلا در سال ۳۳ و۳۴ مقدورات ارزی ما کم بود بعلت کمبودن مقدورات لازمی ناچار بودیم آن ارزی را که دولت داشت فقط بمصرف ورود کالاهای ضروری برسانیم در نتیجه در مورد بعضی از کالاها ارز کم می‌آمد و ناچار ارز برای آن داده نمی‌شد روی این محدودیت البته ممکن است قیمت برود بالا آنوقت در یک چنین مواقعی بمنظور اینکه قیمتها تجدید شود و مانع بالا رفتن قیمت بشویم یک اقدامی بموازات آن می‌کنیم و آن عبارت از اینست که جیره بندی می‌کنیم و دست بعمل تثبیت قیمتها می‌زنیم بنابراین از این مقدمه می‌خواهیم این نتیجه را بگیریم که عمل تثبیت قیمتها در مواقع عادی یک عمل خطرناکی است که نه تنها کمک نمی‌کند باین که قیمت نرود بالا بلکه سبب می‌شود باینکه وضعیت قیمت اصلا متزلزل بشود یعنی اگر فرض کنیم که یک فشاری آمد روی قیمت و قیمت تثبیت شد بمبلغی عمومی مردم که مواجه با یک چنین اعلانی می‌شوند فکر می‌کنند که مضیقه در کار هست و اثر روحی در مردم پیدا می‌شود و در اثر این وضع روحی ممکن است آن آزادی که برای فروش آزاد حالا هست و آن روش آزادی که برای تعیین قیمت هست آن بکلی کنار گذاشته بشود (یکنفر از نمانیدگان ـ این عمومیت ندارد) این یک مقدمه، مقدمة دیگر راجع باداره ثبیت قیمتها و انتظاری است که از آن می‌رود خواستم خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر بشود اداره ثبیت قیمتها که الان کار می‌کند روی قانونی است که در ۲۷ اسفند ماه ۱۳۳۰ ایجاد شده و تصویب شده قانون ۲۷ اسفند ۱۳۳۰ موقعی بود که جنگ بود در دنیا و مملکت ما اشغال بود کالاهائی که ممکن بود بایران بیاید اینها محدود بود یعنی جیره بندی بین المللی بود اداره تدارکات خاورمیانه میزان کالاهائی را که وارد هر کشوری می‌شد معین می‌کرد و مقدار زیادتری از آن کالا ممکن نبود که بمملکتی بیاید بنابراین دولت ناچار بود در آن موقع اولا جیره بندی کند و ثانیاً یک اصولی بر قرار کند که این محدودیتی که در نتیجه نیامدن کالا سبب می‌شد قیمتها برود بالا و احتکار بشود جلوی اینعمل را بگیرد و باین جهت قانون منع احتکار اداره‌ای بنام اداره نظارت در قانون منع احتکار اداره‌ای بنام اداره نظارت در قانون منع احتکار بوجود آمد وزارت خوار و بار بوجود آمد و این وظایف خودش را عمل می‌کرد بنده وارد این خصوصیات نمی‌شویم که چه جور وظائفش را عمل می‌کرد و خوب بود یا بد بود راجع باین موضوع اگر اجازه بفرمائید وارد نشویم این قانون پس از آنکه جنگ تمام شد عملا نقشه خودش را از دست داد برای اینکه این قانون ناظر برسد چیزی بود اگر قانون را ملاحظه بفرمائید
یکی منع احتکار و الزام دارند گان کالا بفروش آن کالا بمردم یکی جلوگیری از ترقی قیمتها از طریق تثبیت قیمتها سوم منع صدور کالاهای مورد احتیاج از لحاظ منع احتکار و منع صدور کالا این اثرش تقریباً از بین رفت فقط ماند موضوع تثبیت قیمت، در دولت اسبق یعنی دولت سپهند زاهدی در اسفند ۳۳ در اثر فشار مجلس ابلاغیه‌ای بوزارت بازرگانی شد راجع باینکه عمل تثبیت قیمتها را کنار بگذارند کمیسیونی شد در وزرات بازرگان در فروردین ۱۳۳۳ و در آن تاریخ تصمیم گرفتند باینکه عمل تثبیت قیمتها نسبت بکلیه کالاها لغو بشود فقط در مورد دارو تثبیت قیمت عمل بشود در اواخر سال ۳۴ موقعیکه دیده شد قیمتها بالا می‌روید سیر صعودی می‌کند در این موقع فکری شد عمل بشود که از ترقی قیمتها جلوگیری بشود روی این فکر دولت سه تصمیم گرفت یکی این که ورود کالا را آزاد بکند باین معنی که بازار را انباشته بکند از کالا و در نتیجه رقابت و قانون عرضه و تقاضا قیمت کالا بیاید پائین این عمل شد بطوری که در سهمیه سال ۱۳۳۵ محدودیت کالاهای وارداتی مطلقاُ از بین رفت یعنی در سهمیه‌های سال قبل که برای وارد کردن کالاها رقم وجود داشت این رقم از بین رفت و ورود کالا آزاد شد (سراج حجازی ـ هر نوع کالا ؟) خیر کالاهائی مجاز یک قسمت از کالاهائی که ممنوع بودند البته بصورت ممنوعیت باقی ماندند بنا براین این اقدام خودش یک کمکی کرد که قیمتها را تا حدودی متعادل کند و نگذارد برود بالا ضمناً عمل که ورد توجه واقع شد و همان مورد سؤال آقای پرفسور جمشید اعلم است این است که اگر از طریق تثبیت قیمتها هم ای کار را بکند با داده تثبیت قیمتها این موضوع ابلاغ
+شد در نتیجه اداره تثبیت قیمتها که مجهز نبود برای چنین کاری و وسائل لازم را نداشت برای این که خودش را مجهز بکند اقداماتی کرد و وسائل لازم را آماده کرد و اولا طبق ماده ۲ قانون مانع احتکار هر کالائی که می‌رسد دولت مکلف است بترتیب آن کالا را اعلام بکند بنابراین این کار را کرد و اعلام کرد یعنی ۲۴ قلم کالا را در نظر گفت و آن کالاها را اعلام کرد بمنظور اینکه قیمت آن کالاها را در دست بگیرد و بدست بیاورد و دست هم آورد بعد هم قیمت را تثبیت می‌کند که از جمله آن کالاها لاستیک است اتومبیل است کامیون است و لوازم یدکی است اما تصدیق بفرمائید تثبیت قیمت کالا کار ساده این نیست باید قیمت مبداً ا بدست آورد باید خرجی که بابت هزینه حمل و نقل می‌شود بدست آورد و هزینه بیمه را بدست آورد و تمام مخارجی را که یک نفر وارد کننده باید بکند و کالا را بیک مرکزی برساند تمام اینها را در نظر گرفت و بعد روی این سود عادله‌ای هم در نظر گفتن و آنوقت قیمت کالا را حساب بفرمائید تعداد کاللاهائی که وارد ایران می‌شوند چند تا است اگر دولت بخواهد نسبت بتمام اینها قیمتها را بدست بیاورد ملاحظه میفرمائید که با چه اشکالات عجیبی مواجه می‌شود (مهندس فیروز ـ دولت ترکیه این کار را کرده و موفق هم شد) حالا ما هم مقدمة کار را شروع کرده‌ایم اولا آن کالا را اعلان کردیم ثانیاً قیمتهای را خواستیم یعنی قیمتها را از دو منبع خواستیم یکی از منبع داخلی که کلیه وارد کننده گان کالا را ملزم کرده این اینکه اسنادی که (پرفسور اعلم ـ یعنی هنوز نمی دانید) اجازه بفرمائید آن اسناد را بما بدهند روی آن اسناد محاسبه بشود و بعد قیمت اعلان بشود این قیمتها رسیده است و اطلاعات دیگری هم از سفارتخانه‌های خودمان خواسته این برای اینکه کنترل بکنیم این اسنادی را که اینجا ارائه می‌دهند صحیح است یا نه؟ از طرف دیگر اطلاعات دیگری بوسیله آتاشه‌های تجارتی محل خواسته‌ایم که روی قیمتهای محل بما اطلاع بدهند تثبیت قیمت بدون داشتن این اطلاعات که عملی نمی ـ شود نمی‌شود همین طوری که یک نرخی بگذاریم که فلان کالا قیمتش این است و بعد هم تحقیق بکنیم و ببینیم این قیمتی که روی این کالا گذاشته شده صحیح نبوده تثبیت قیمت بایستی روی اصولی باشد بنابراین اداره تثبیت قیمتها دارد خودش را مجهز می‌کند که اینکار را بکند اما راجع باصل سؤال جناب آقای پرفسور جمشید اعلم (پرفسور اعلم ـ اگر مثل همین است کافی است خواهش می‌کنم نفرمائید) اجازه بفرمائید سؤال اول این است که آیا اداره تثبیت قیمتها در تثبیت قیمت اتومبیل و کامیون و لوازم یدکی آنها اقدامی کرده است یا خیر ؟این را بایستی عرض کنم این اقداماتی است که تاکنون شده قیمت هائی هم روی آن اسناد بدست آمده و محاسبه هم شده و در خیلی از موارد باین نتیجه رسیده‌ایم که قیمتهائی که روی این اسناد بدست ما رسیده است از قیمتی که الان در بازار بفروش می‌رسد بالاتر است ـ همهمه و خنده نمایندگان)
نایب رئیس ـ آقایان تأمل بفرمائید که توضیح بدهند
معاون وزارت بازرگانی ـ و اما راجع به لوازم یدکی، لوازم یدکی تقریباً بیش از هزارها قلم است دو هزار، سه هزار قلم هر اتومبیل و سایل یدکی دارد از دولت حساب یک چیزی را بخواهید که عملی باشد (مهندس فروهر ـ دولت ترکیه کرده) ما هم باین مقدماتش را فراهم بکنیم و نخودمان را مجهز بکنیم و بعد شروع و اقدام بکنیم با نداشتن وسیله و با نداشتن تجهیزات چه کاری می‌توانیم بکنیم یک ادارةکه سر تاپایش پنج، شش تا عضو دارد با این ۵،۶ تا عضو می‌خواهید که بتما اینکارها ریدگی بشود و نظارت بشود از این اداره چه انتظاری دارید
نایب رئیس ـ باید منحلش بکنید
معاون وزارت بازرگانی ـ خلاصه اینکه در مورد لزوم یدکی اشکال این است که لوازم یدکی تقریباً دو سه هزار قلم است برای هر ماشین دانستن اسم اینها و تعیین کردن قیمت دانه دانة اینها را حساب بفرمائید که چقدر مشکل است بنابراین راجع بسؤال دوم اینکه میفرمائید اتومبیل با قیمت سرسام آوری به فروش می‌رود (علامه وحیدی ـ جواب سؤال اول را نفرمودید) سؤال اول را بنده جواب عرض کردم در مورد اتومبیل قیمت را ما از مبداً بدست آورده‌ایم و هزینه هم محاسبه شده و نتیجه محاسبه قیمت کلی این شده که قیمت زیاد نبود در بازار الان قیمتی را که می‌فروشند نمیگویم در مورد همه در مورد بعضی از اتومبیل‌ها حتی کمتر از قیمت حساب شده است (عمیدی نوری ـ آقای این را اگر بفرمائید مالیات بر در آمد هم نمی‌دهند این حرفها را نفرمائید استناد می‌کنند بفرمایش شما) (علامه وحیدی ـ اینطور نیست در محاسبه اشتباه شده)(مهندس فروهر ـ در هر فولکس واگن ۸ هزار تومان استفاده می‌برند ۸ هزار تومان خریده‌اند شانزده هزار تومان می‌فروشند)
نایب رئیس ـ آقای معاون وزارت بازرگانی یک ربع بیشتر نمی‌توانیم صحبت بکنید
معاون وزارت بازرگانی ـ چون نظر روشن کردن ذهن آقایان بود بنده بیشتر توضیح دادم دیگر عرضی نمی‌کنم
نایب رئیس ـآقای پرفسور اعلم.
آقای پرفسور اعلم ـ عرض کنم که بنده از جواب جناب آقای معاون وزارت بازرگانی سر در نیاوردم (حشمتی ـ خودشان هم سر در نیاوردند) یک نفر از نمایندگان ـ هیچکس سر در نیاورد) می‌ترسم که منهم مثل آقای ارباب بچشبم و ول نکنم و خواهم هم چسبید (جلیلی ـ بکجا)(سراج حجازی ـ باسباب یدکی) عرض کنم که بنده منشی دارم نه بسفارتخانه مراجعه کرده امن نه دستگاه اداری دارم نه میزی دارم در عرض شش روز جواب آمده است برای بنده چطور کار مشکلی است اتومبیل را قیمتش را تعیین کنند که چقدر وارد می‌شود؟ این واقعاً خجالت آور است (ارباب ـ بگذارید تعیین نکنید گرانتر می‌شود) حالا اگر تثبیت قیمتها نمی‌تواند این کار را بکند این دستگاه را منحل کنید (بور بور ـ اداره میلیونر تراشی است) (ارباب ـ اصلا تثبیت قیمت بضرر است) بنده هیچ تصور نمی‌کردم که جناب آقای معاون وزارت بازرگانی بیایند همان جوابی را بدهند که فروشندگان اتومبیل می‌دهند یک خورده هم چرب تر (صحیح است) وقتی من تحقیق می‌کردم عین این فرمایشات مبارک را آن آقاان فروشنده‌ها هم فرمودند حتی فرمویدند ه ما ضرر می‌کنیم نمیدانم این چه مرضی است که یک کسی ضرر بکند و باز آن جنس را بفروشد بنده تحقیق کردم یک اتومبیل فولکس واگن (ارباب ـ اسم آنرا نبرید حدش بشارع است) بگذار من کارم را بکنم (زنگ رئیس) این اتومبیل در بیروت خریداری شده وارد تهران شده گمرکش را داده صدی پنج هم داده نفع فروشنده بیروت را هم داده تازه نه هزار و پانصد تومان برایش تمام شده چرا می‌فروشند چهارده هزار تومان؟ این را نمی‌توانید بگوئید چرا؟ بنده اینجا سند دارم مطابق نرخ رسمی مملکت امریکا یک اتومبیل شورولت چهار در با رادیو و بخاری (عمیدی نوری ـ آنها را هم فروشندگان در میاورند) ۶ لاستیک ۱۸۰۰ دلار این سند امریکا است این برای کیست؟ برای امریکائی است و برای اکسپورت کم می‌کنند اگر در سوئیس ساعت بخرید اگر بگوئید می‌خواهم ببرم برای فروش نصف قیمت تخفیف می‌دهند (بور بور ـ ۲۵ در صد کم می‌کنند) بلی تخفیف ۲۵ در صد می‌دهد بنده حساب کردم با صدی بیست منفعت با گمرک بنده که هیچ وسیله‌ای ندارم و شما که همه چیزی دارید با تمام مالیاتها و منافعش را هم درست صدی بیست در نظر بگیریم بیست هزار تومان و خورده‌ای قیمت یک شورلت می‌شود حالا آن را بدون رادیو چرا می‌فروشند سی هزار تومان (حشمتی ـ ضرر می‌کنند بیچاره‌ها) بلی ضرر می‌کنند آنهم بدون رادیو و بخاری چیزی دیگری بهتان بگویم وقتی که پارسال قیمتها را گمرکش را بردند بالا بنده اگر می‌گویم شما کنترل ندارید از این جهت است شما میفرمائید اوضاع وقتی که خطرناک شد کنترل می‌کنیم اگر خطرناک نیست چرا شما تثبیت قیمت می‌کنید اگر خطرناک است چرا کنترل نمی‌کنید اصلا حرفتان درست در نیامده پارسال که گمرک را بردند بالا من رفتم رادیوی اتومبیل بخرم رادیو سال ۳۴ را نداد قایم کرد گفتم چرا نمی‌دهی؟ گفت می‌خواهم ببینم که گمرک سال ۳۵ چه می‌شود صبر کردیم پیرارسال من رادیوی اتومبیل را خریده بودم ۳۱۰ تومان پارسال فروخت ۵۱۰ تومان گفتم این مال پیرارسال است گفت برای من فرقی نمی‌کند این را کنترل کردید؟ کالاهائی که به نصف قیمت شده بود سه برابر فروختند کجا این عمل می‌شود (مهندس هدایت ـ لاستیک را بفرمائید) لاستیک بیست در صد رفته بالا (مهندس هدایت ـ پنجاه در صد) رادیو هم اعلان کرد بنده امیدوار بودم از یک وزیر تجارت از یک وزیر بازرگانی مملکت که سؤال می‌کنم بیاید بمن جواب بدهد و نبوید آقا اتومبیل نخریدش این است و قیمتش این است (حشمتی ـ آقا آن که فضول نیست) (خنده نمایندگان) آقا حشمتی صحیح است که شما مدرسه سن سیر را تمام کرده‌اید در سن سیر از این حرفها زیاد است بگذارید کارمان را بکنیم آقای معاون وزارت بازرگانی شما باید بگوئید که این جنس این قسمتش است این مبلغ وارد می‌شود و این قدر هم ما اجازه داده‌ایم که بفروشند آقا شما جوابتان ابداُ مطابق سؤال بنده نبود و بنده خیلی معذرت می‌خواهم ناچارم این سؤال را تجدید بکنم بنده تقاضا می‌کنم بما درس اقتصاد ندهید بفرمائید این چقدر وارد مشود چقدر برای آنها تمام می‌شود و چقدر باید بفروشنده شما میائید اینجا میفرمائید که اینها گران نمی‌فروشند ضرر هم می‌کنند و قیمتها را میبریند بالا محال است که یک وزیر پشت تریبون این حرف را بزند (یک نفر از نمایندگان ـ نگفت که ضرر می‌کنند گفت از منعفت ضرر می‌کنند) خلاصه به بنده جواب صحیح بدهید (دکتر جهانشاهی ـ شما را بخدا این تثبیت قیمتها را بردارید که همیشه مرد م راحت بشوند.
نایب رئیس ـ آقا معاون وزارت بازرگانی
معاون بازرگانی ـ اجازه بفرمائید این یک سند فاکتور اتومبیل است تصادفاً مال شورلت است سندی است که بوسیله بانک ملی آمده و پرداخت پولش هم بوسیله بانک ملی بوده الان این جا حضورتان عرض می‌کنم (فضائلی ـ آقای اگر بر خلاف مصلحت عمومی است نخوانید) (حشمتی ـ اکثر صورت‌ها قلابی است) این سند برای سی دستگاه است عرض کنم سی دستگاهش قستش شده ۵۵ هزار دلار یعنی هر دستگاهی تقریباً در حدود ۱۸۰۰دلار (احسنت) گمرکش را پرداخته‌اند ۱۱ هزار تومان (پرفسور اعلم ـ برای سی دستگاه)
+ببخشید برای سی دستگاه ۱۱۷ هزار تومان گمرک داده شده هزینه حمل و نقل این اتومبیل‌ها طبق همین سند که باز با مهر بانک ملی است و بوسیله بانک ملی آمده ۱۱۲۰۸ دلار براین سی دستگاه توجه بفرمائید ما این قیمت را حساب کردیم برا ی هر دستگاه قیمتی که بدست ما آمده است ۲۵۴۷۸ تومان (پرفسور اعلم ـ دروغ است خلاف است) حساب دروغ است یا سند دروغ است ؟(پرفسور اعلم فاکتور قلابی است)(علامه ـ آقای طبق همین صورت بنده حساب کرده‌ام هر دستگاهی می‌شود ۲۱ هزار تومان)(پرفسور اعلم ـ این اسناد مجهول است همه اش دروغ است) اینجا سند دیگری هست این را هم می‌خوانم ملاحظه فرمایند که اداره تثبیت قیمتها کارش را می‌کند قیمت اتومبیل دسوتو است (پرفسور اعلم پس تثبیت قیمتها کار هم می‌کند ؟)
ارباب ـ این باید در یک کمیسیون رسیدگی بشود.
نایب رئیس ـ پشت تریبون که نمی‌شود حساب کرد به کمیسیون رجوع می‌کنیم.
پرفسور اعلم (اجازه بفرمائید بروید به کمیسیون عرایض
علامه ـ خلاصه با این سند ۱ هزار تومان می‌شود
نایب رئیس ـ ارجاع می‌شود به کمیسیون
۶- شور اول اجازه الحاق بمقاوله نامه بین المللی لغو کار اجباری
نایب رئیس ـ شور اول لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع بالحاق دولت ایران به مقررات بین المللی لغو کار اجباری مطرح است گزارش کمیسیون قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون امور اجتماعی و کار بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور اجتماعی و کار در جلسه ۹ مهر ماه ۳۵ لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع بالحاق دولت ایران بمقاوله نامه بین المللی شماره ۲۹ مربوط بلغو کار اجباری را با حضور آقای وزیر که مورد رسیدگی قرار داده و عیناً تصویب نمود اینکه ضمن گزارش آن لازم میداند برای روشن شدن ذهن آقایان نمایندگان محترم شرح مختصری درباره آن بدهد منظور از کار اجباری کارهائیست که بدون رضایت شخص و بر اثر تهدید و فشار باشخاص تحمیل شود بموجب این مقاوله نامه این قبیل کارها بایستی بکلی متروک گردد و مقامات دولتی بایستی اجازه انجام کار اجباری بنفع افراد یا شرکتها بهیچوجه صادر ننمایند و پس است تصویب این مقاوله نامه نیز هر گونه امتیازی که باشخاص یا شرکتها داده و انجام آن متضمن کار اجباری است لغو و باطل سازند باید متذکر بود که کار نظام وظیفه و امور مربوط بارتش و کارهای شاق و اجباری ناشی از حکم محاکم داد گستری در ردیف کارهای اجباری نبوده و این مقاوله نامه شامل کارهای مزبور نمی‌باشد چون در بعضی موارد از قبیل مواقع فرس ماژور و یا اموری که ارتباط دارد بتعهدات عادی و مدنی کشورها دارد گاهی ممکن است انجام کار اجباری ضرورت پیدا کند کار اجباری بشود و تجویز مقامات عالیه کشور با رعایت مراتب زیر برای مدتیکه از دو ماه در سال تجاوز ننماید مجاز خواهد بود
۱- کاری که انجام می‌شود متضمن منافع فردی و اجتماعی کار کننده باشد
۲- مزد او نقداً پرداخت و میزان این مزد از دستمزد معمولی محل انجام کار کمتر نباشد
۳- عرضه کارگر آزاد وجود نداشته باشد
۴- مقررات مورد استفاده کارگران آزاد درباره بیماریها و حوادث ناشی از کار ساعات کار و تعطیل هنگفتی و حفظ اسباب خانوادگی افراد بشاغلین کار اجباری نیز شامل می‌گردد بطور کلی مقررات این مقاوله نامه کار اجباری را ممنوع و در موارد اضطراری نیز شرائط کار انجام دهنده کار اجباری را هم سطح با کارهای آزاد مقرر داشته است بطوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است کار اجباری بمعنای این مقاوله نامه هیچوقت در تمام طول تاریخ در کشور ایران وجود خارجی نداشته است و کارگران ایرانی آزادی کامل دارند که هر کاری را میل دارند بموجب قرار داد با کارفرمام انجام دهند و هیچگونه اجباری ندارند چون تصویب این مقاوله نامه از لحاظ سیاسی برای دولت ایران فوق العاده واجب و ضروری است و مفاد آن حتی قبل از تصویب کاملا رعایت می‌گردد کمیسیون امور اجتماعی و کار معتقد بتصویب آن می‌باشد
ماده واحده ـ الحاق دولت شاهنشاهی ایران بمقاوله نامه بین المللی شماره ۲۹ راجع بلغو کار اجباری مشتمل برسی و سه ماه تصویب مشود مخبر کمیسیون امور اجتماعی و کار و مشایخی گزارش از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی کمیسیون مور خارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع بالحاق دولت ایران به مقاوله نامه مربوط بلغو کار اجباری را در جلسه ۲۰ آبان ماه ۳۵ با حضور آقایان وزراء امور خارجه و کار مورد رسیدگی و بحث قرار داده و عین خبر کمیسیون کار را تأیید و اینکه گزارش آنرا تقدیم می‌دارد بجای مخبر کمیسیون امور خارجه بور بور گزارش از کمیسیون دادگستری بمحل شورای ملی کمیسیون داد گستری در جلسه ۲۳ آبان ماه ۳۵ لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به الحاق دولت ایران بمقاوله نامه بین المللی مربوط بلغو کار اجباری را با حضور آقای وزیر دادگستری مورد رسیدگی قرار داده و خبر کمیسیون کار را تأیید و اینکه گزارش آنرا تقدیم می‌دارد
مخبر کمیسیون دادگستری عمیدی نوری
نایب رئیس ـ کلیات مطرح است آقای ارباب
ارباب ـ در اطراف این لایحه مطالب بسیار است که بنده چون مهیا نبودم خیال خلاصه دو سه جمله را بعرض مجلس شورای ملی میرسانم موضوع کار اجباری در کشور ما اصلا مورد ندارد بلکه بر اثر سوء تدابیر کارهائی هم که هست از بین رفته و بیکار ما زیاد داریم که با میل و رضا و رغبت حاضرند کار بکنند و خود کار وجود ندارد (بزرگ ابراهیمی ـ بر عکس ما بیکاره زیاد درایم نه بیکار) و وضع ما تطبیق با کشورهائی نمی‌کند که اجباراً مردم را باید بکار وادارند اما یک نکته‌ای را اینجا می‌خواستم عرض کنم و آن مربوط بسازمان بیمه‌های اجتماعی است اولا در این سازمان البته یکی دو نفر مردمان شریف هستند که بنده هم به آنها عقیده دارم اما تشکیلات یک طوری است که اسباب زحمت مردم شده سالی صد میلیون تومان پول از کارگر بیچاره از حقوقش کسر می‌شود ولی سالی پنج میلیون تومان بمصرف کارگر نمی‌رسد (صحیح است) قسمتهای بهداری آنها وضع عجیبی دارد اگر یک کارگر مریض بشود مثلا برود در درمانگاه خیابان برق بکارگر می‌گویند این آمپول در درمانگاه دروس موجود است باید بروی بدرمانگاه دروس یک آمپول بتو تزریق بکنند کار گر بیچاره که ندارد شاید بدویست نفر طبیب از این محل حقوق می‌دهند ولی طبیب اصلا نیست که کسی بهش مراجعه بکند یک کارگر یک مستخدم دولت شب مبتلا بخفقان قلب شده بیک طبیبی مراجعه کرده بود طبیب می‌گوید آقا بمن روزی هفت هشت تومان بیشتر نمی‌دهند بنده وقت اینکه معالجه بکنم و نسخه بدهم ندارم شخص همراه مریض چهل تومان از جیبش درمیارد می‌گوید مریض من دارد می‌میرد مستخدم دولت است بازم اعتناء نمی‌کند دیشب بنده در روزنامه خواندم که یک مدیر عامل خوبی پیدا کرده این آقای آبتین است البته مردم پاکدامی است مردی است جدی (سراج حجازی ـ آقای احمد بختیار هم آدم بسیار خوبی است) بنده شخصاً اسمی نبردم آقای احمد بختیار هم آدم خوبی هستند قبلا عرض کردم یکی دو نفر هستند که بآنها معتقد هستم از جمله آقای احمدی بختیار است بسیار مرد شریفی است ولی یک نفر بیشتر نیست تشکیلات بقدری خراب است
نایب رئیس ـ این لایحه مربوط بالحاق دولت یاران است بکار داخلی ما که مربوط نیست
ارباب ـ بهر حال این ارتباط داشت بآن بنده خواستم تذکر بدهم و از آقای معاون وزارت بهداری (مشایخی ـ مربوط بوزارت بهداری نیست وزارت کار است) از این اشبتاه معذرت می‌خواهم از جناب آقای دکتر معاون محترم وزارت کار تقاضا می‌کنم که بسازمان بیمه اجتماعی کار گران توجه کنند و اجمالا سالی صد میلیون پول کارگر دارد لوطی خود می‌شود
نایب رئیس ـ آقای سلطانمراد بختیار
سلطانمراد بختیار ـ آنچه که آقای ارباب فرمودند مثل اینکه خیلی مربوط باین قضیه مقاوله نامه نبود اما خوب تذکراتی فرمودند همانطوری که در این قانون می‌خواهند تصویب بفرمایند که کار اجباری لغو شود آقای ارباب هم فرمودند در مملکت ما کار اجباری وجود ندارد بنده هم قبول دارم اما این را باید آقایان بدانند که کار اجباری غیر مستقیم وجود دارد یعنی یک کارگری را می‌آورند و با او قرار داد می‌گذارند که باو روزی دو سه تومان دستمزد بدهند و بعد هم بیاید هر روز متشبث بشود که این کارگر را از این دستگاه بیرون نکنند اگر آقایان خاطر شان باشد در کمیسیون من موافق نبودم و این موضوع را متذکر بودم و رأی هم ندادم باین قانون حالا هم باید عرض کنم که اصلا قوانینی که ما داریم اکثراً بضرر کارگر و بنفع کارفرما است. (عمیدی نوری ـ این قانون بین المللی است) اجازه بفرمائید اگر ما یک چیزی را تصویب می‌کنیم جناب آقای عمیدی نوری اگر بایستی ظاهر امر از لحاظ فورمالیته درست باشد من حرفی ندارم اما اگر حقیقت امر است اینطور نیست برای اینکه فرض بفرمائید اگر بین کارگر و کارفرما اختلافی شد کارفرما حق دارد آناً آن کارگر را بیرون کند ولی اگر یک وقتی یک کارگر با کار فرمائی دعوائی داشت بهیچ قیمت دستگاه وزارت کار یا قادر نیست یا حاضر نیست بتقاضای کارگر رسیدگی کند اینها یک کمیسیون حل اختلافات دارند آن کمیسیون حل اختلافات می‌گوید اگر فقط نماینده کار فرما نحاضر نشد کمیسیون تشکیل نمی‌شود پس این خود بخود کار اجباری تشکیل می‌دهد پس اگر اختلافی بود و نتوانستند نماینده کارفرما را حاضر کنند یا اینکه نتوانند در غیاب نماینده کارفرما رأی بدهند این اتوماتیکمان همان عملی است که آقایان میل داشته‌اند و حالا راجع بحداقل دستمزد
+آن چیزی که هست این است که یک حقوقی باید بمردم داده شود و این همان فرمایش جناب آقای عمیدی نوری است راجع بهزینه زندگی از سال ۳۲۸ تاکنون آقایان بهیچ وجه تجدید نظری در حداقل دستمزد نکرده‌اند و بهیچ ترتیب هم وزارت کار حاضر نیست این کار را بکند بامروز و فردا میگذراند و کارگرها اکثراً یا اینکه دستمزد ۱۳۲۸ را که تعیین شده میگیرند یا در بعضی از مناطق اصلا دستمزد نمی‌گیرند بنده همین پریروز یک کاغذی داشتم از یکی از همین کارگرها که نوشته بود که من هجده سال است کار می‌کنم و روزی هفده ریال حقوق می‌گیرم (یکی از نمایندگان ـ شکایت بکند) یکی شکایت بکند؟ اگر بوزارت کار شکایت بکند نماینده کارفرما در کمیسیون حل اختلاف حاضر نمشود کمیسیون حل اختلاف وقتی تشکیل می‌شود که نماینده کارفرم باشد آنجا کافی است که نماینده کار فرما نیاید و آقایان هم بنده چندین دفعه عرض کرده‌ام که بهتر این است که این کمیسیون باکثریت باشد و حالا چرا نمی‌کنند بنده نمیدانم آقایان میدانند کار اجباری البته آنطوری که در بعضی از ممالک هست در مملکت ما نیست اما یک کارهائی است که نظیر کارهای اجباری است و اگر وزارت کار حقیقتامیخواهد کاری بکند بایستی این تبعیض را بین کارگران و کارفرما را یک قدری کمتر بکند (احسنت)
نایب رئیس ـ آقای بزرگ ابراهیمی پیشنهاد سکوت کرده‌اند
عمیدی نوری ـ پیشنهاد سکوت باید رأی گرفته شود قابل پس گرفتند نیست کاگر هم پس بگیرند باز باید رأی بگیرید
نایب رئیس ـ بلی رأی می‌گیریم بفرمائید
بزرگ ابراهیمی ـ قربان بنده تصور می‌کنم همکار محترم وقتی پشت تریبون فرمایشاتی می‌کنند باید توجه بفرمایند که فرمایشاتشان در دنیا منعکس می‌شود بسم الله الرحمن الرحیم: این که ما حمله کنیم بوزارت کار که بین کارگر و کارفرما این طور بعقیده بنده صحیح نیست در مملکت ما همچوقت کار اجباری اصلا نبوده است (سلطان مراد بختیاری ـ بنده هم عرض نکردم که هست عرض کردم که حداقل دستمزد باید باشد) در مملکت ما کار اجباری هیچوقت نبوده
نایب رئیس ـ راجع بپیشنهاد سکوت بفرمائید
بزرگ ابراهیمی ـ چشم فرمودند حداقل دستمزد حداقل دستمزد را وزارت کار ۸۴ ریال بریده است برای کار گر (سلطان مراد بختیار ـ در خوزستان نه در تمام ایران) حالا اگر یک کارگر به بنده توافق می‌کند بروزی شش تومان و شکایتی نمی‌کند مربوط بوزارت کار نیست ثانیاَ مملکت ما بیکاره دارد نه بیکار کار ریخته نمی‌روند پی اش توی خیابان اسلامبول می‌خواهند بگردد و نان مفت بخورد، نمی‌رود پی کار این بیکاره است نه بیکار (سطانمراد بختیار ـ بحث ما سر کارگران است) لایحه‌ای که می‌خواهیم ملحق بشویم بیک پیمان بین المللی کار که گفته‌اند کار اجباری فقط با این شرایط ممکن است اصلا ما هیچ وقت در بدترین مواقع زندگیمان هم کار اجبار نداشته‌ایم اگر ما یک عرایضی داشته باشیم و بخواهیم بوزارت کار حمله کنیم در این مورد بعقیده بنده صلاح نیست (سلطان مراد بختیار ـ این بعقیده شما است) عقیده خودم را عرض کردم نگفتن سلطان مراد بختیار جنابعالی حق دارید هر چه می‌خواهید بفرمائید آقا هم وقتی صحبت می‌فرمودید بنده ساکت بودم ولی توجه بفرمائید این پرونده با همین صورت مجلس‌ها بسویش خواهد رفت و مورد مطالعه قرار خواهد گرفت بنده پیشنهادم را هم پس می‌گیرم
عمیدی نوری ـ نمی‌شود پس گرفت.
بزرگ ابراهیمی ـ بنده خودم رأی نمی‌دهم
نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم بپیشنهاد سکوت آقایانی که موافقند قیام کنند (عده قلیلی قیام کردند) رد شد آقای دکتر رضائی موافقید یا مخالفید ؟(دکتر رضائی بنده مخالفم) (مشایخی ـ بنده مخبرم باید توضیح عرض کنم) آقای مخبر بفرمائید
مخبر (مشایخی)- فرمایشاتی که آقایان موافقین و مخالفین کردند راجع به طرز عمل وزارت کار بود (صحیح است) جناب آقای سلطان مراد بختیار در کمیسیون کار هم این مطالبت را متذکر شدند و البته مقصودشان این است که برای رفاه کارگران اقدامات مؤثرتری بشود (صحیح است) ولی روی این مقاوله نامه نظر مخالفی نداشتند بنده برای مزید استحضار آقایان عرض می‌کنم که همه ساله در ژنو یک کنفرانسی تشکیل می‌شود بنام کنفرانس بین المللی کار و در این کنفرانس از تمام ممالک دمکرات نمایندگانی اعزام می‌شوند و در این کنفرانس مطالبی را مربوط بروابط بین کار گرو کارفرما مورد مطالعه قرار می‌دهند و تصمیماتی اتخاذ می‌کنند که این تصمیمات را باید در ممالک مربوطه قوای مقننه تصویب یا رد بکند موضوع که فعلا مورد تقاضا است موضوع کار اجباری است که در کنفرانس ژنو کار اجباری بطور کلی مردود شناخته شده و تمام ممالک دمکرات هم این اصل را قبول داشته‌اند و تأیید هم می‌کنند و در مملکت ما هم بنحوی که جناب آقای بزرگ ابراهیمی گفتند ما یک مملکتی هستیم دمکرات، آزادی فکر، آزادی عقیده، آزادی بتمام معنی در مملکتمان حکمفرماست و بطور قطع هیچ وقت هم کار اجباری در مملکت ما وجود خارجی نداشته است و در قانون کار هم که بتصویب مجلس شورای ملی رسیده است و این اصل مطرح است و با فرض اینکه این موضوع مقاوله نامه در کنفرانس ژنو تصویب نمی‌شود در قانون کار ما این مطلب قطعیت دارد که ملت ایران لغو کار اجباری را بموجب قانون تسجیل و تأیید کرده است (صحیح است) بنابراین با توجه باینکه در قوانین خومان در قوانین داخلی این موضوع محرز است توضیحاُ عرض می‌کنم که کار گران ما برای انتخاب نوع کار در حدود معلوماتی که دارند آزادی مطلق دارند و هر کس بهر کاری که میل و اشتیاق داشته باشد خودش در آن کار می‌تواند داوطلب بشود و کار فرمایان هم در این کشور بآنها کار ارجاع می‌کنند بنابراین تقاضا این است که موضوع این مقاوله نامه را تصویب و تأیید بفرمائید که چون ایران هم عضو آن کنفرانس هست به پیروی از کنفرانس مقاوله نامه را قبول کرده باشد البته اگر یک وقتی در مملکت کار اجباری اضطراری پیدا بکند که امیدواریم هیچوقت اضطراری نداشته باشیم در این صورت هم توجه شده است که آن قبیل کارها مثلا وقتی که خدای نکرده زلزله بیاید سیل بیاید و تعداد کارگرهای عادی نتوانند جلو این خطرات را بگیرند در این مواقع البته برای اینکه سلامت جامعه تأمین شده باشد ممکن است تدابیری اتخاذ شود که مردم بروند جلو سیل را بگیرند، این قبیل مواقع استثنائی پیش بینی شده البته در این قبیل موارد دستمزد می‌دهند اجرت می‌دهند رعایت ملامت کارگر را می‌کنند و بتمام معنی قانونی برا لغو کارهای اجباری در مجلس شورای ملی گذشته جامع الاطراف است و این مقاوله نامه‌ها غیر از همین قوانین داخلی ما چیزی تازه این ندارد بنابراین تقاضا تصویب آنرا دارم.
نایب رئیس ـ آقای معاون وزارت کار
معاون وزارت کار ـ بنده خواستم آقایان محترم وکلا تشکر کنم از توجهی که نسبت بتصویب این نوع مقاوله نامه‌ها داشته‌اند این مقاوله نامه‌ها از نظر ضرورتی که داشته در کمیسیون‌های مربوطه تصویب شده و بحضور آقایان برای تصویب تقدیم رده است و می‌خواهم استدعا کنم راجع باین موضوع توجه بیشتری مبذول بفرمایند راجع بسازمان بیمه‌های اجتماعی که جناب آقای ارباب تذکر فرمودند بآن ترتیب نبود امور بهداری آنجا از نظر اینکه حقوق کافی به پزشکان داده نمی‌شد شاید آن توجهی که باید بشود نمیشده (ارباب ـ در تمام امورش بی ترتیبی رایج است) آنهم اخیراً در نتیجه مراقبتی که شده رفع این محظورات شده و سازمان کار خودش را می‌کند و رفع این نواقص هم شده
نایب رئیس ـ آقای دکتر رضائی مخالفید بفرمائید
دکتر رضائی ـ چون بار اولی است که نمایندگان محترم را از پشت تریبون مورد خطاب قرار می‌دهم با اجازه مقام ریاست از آقایان همکاران محترم تقاضا می‌کنم مرا در انجام وظایف نمایندگان خود مساعدت فرمایند و از بذل محبت دریغ نکند امیدوارم ارشاد و راهنمائیهای آقایان در انجام وظایف من مؤثر و مفید واقع بشود (احسنت) خصوصاً امیدوارم همکاران معمر و مجرب هیچگاه از بذل توجه دریغ نکنند و بنده را از تجربیات خودشان همیشه بهره مند بکنند بعقیده من یکی از مشخصات مجلس نوزدهم اجتماع معمرین و جوانان در این مجلس محترم می‌باشد امیدوارم تجربه معمرین از یکطرف و ابتکار و پشت کار جوانان از طرف دیگر سبب بشود که این مجلس منشاء تحولات و اقدامات مفید برای این کشور باشد (نمایندگان ـ انشاءالله) بنده بعنوان مخالف در باره این لایحه نام نویسی کرده‌ام چون می‌خواهم یک مطالبی را که از نقطه نظر کار در این کشور متأسفانه مورد توجه قرار نگرفته بعضی آقایان نمایندگان محترم برسانم و توجه دولت را باین امر حیاتی معطوف سازم این مطلبی را که بنده می‌خواهم بعرض آقایان برسانم این است که متأسفانه در این کشور کار نیست بر خلاف آنچه بعضی از آقایان اینجا فرمودند بعقیده بنده کار واقعی در اینجا وجود ندارد درست است که ممکن است در اینجا یک کارهائی باشد که روزی دو تومان بیک شخص بدهند ولی بایستی د نظر گرفت که افراد که زحمت می‌کشند و کار می‌کنند آن کارشان در حقیقت وسیله‌ای برای مرگ تدریجی نباشد اگر مکار می‌کنند باید کارشان وسیله‌ای برای زنگی مرفهی باشد نه مرگ تدریجی (صحیح است) بنده از هنگامی که بوظایف نمایندگی خود پرداخته‌ام این امر بیکاری از هر امر دیگری بیشتر مورد توجه بنده قرار گرفت چون روزی نیست که اشخاص مختلف بمن مراجعه نکنند و تقاضای کمک برای پیدا کردن شغل نکنند (صحیح است) حتی آقایانی هستند که از رفقای تحصیلی خود بنده هستند دارای درجات علمی بسیار بالائی می‌باشند ولی متأسفانه این آقایان بهیچوجه برایشان مقدور نیست که کاری که یک زندگی نسبتاً مرفهی برایشان فراهم کند پیدا کنند (صحیح است) و بنده متأسفانه کاری از دستم بر نمی‌آید نمی‌توانم بآقایان کمک کنم و مجبورم با کمال خجلت از ایشان معذرت بخواهم بعقیده بنده فراهم نمودن شغل و از بین بردن بیکاری یکی از وظایف اصلی دولت است (صحیح است) و هیچ دولتی نمی‌تواند بهیچوجه من الوجوه
+شانه از زیر بار این مسئولیت اساسی خالی کند البته منظور بنده از فراهم نمودند شغل خود هم از آن اشخاصی هستم ه معتقدم جوانان و افراد این کشور بایستی مشاغل غیر را بر مشاغل دولتی ترجیح بدهند خصوصاً در وضع فعلی کشور ولی قدر مسلم اینست که وظیفه دولت آن است که بهر وسیله‌ای که شده است کار برای این مردم فراهم کند (صحیح است) دولت بایستی یک سیاست مشخصی و روشنی در این امر داشته باشد که متأسفانه بنده باید عرض کنم این امر بهیچوجه در مورد دولتی که روی کار آمده‌اند صحیح نیست و باز هم جای کمال تأسف است که دولت جناب آقای علاء هم از این امر کلی بهیچوجه من الوجوه مستثنی نیست (صحیح است) (عمیدی نوری ـ شیشه فروشی هم دولت می‌کند کار برای کسی بگذاشته) این حق انتظار کار یکی از حقوق بسیار مشروع است این انتظار، انتظار کاملا مشروعی است حتی آقایان تصدیق می‌فرمایند مسبوق می‌باشد که این حق در قانون اساسی بعضی از کشورها حق در قانون اساسی بعضی از کشورها منعکس شده است (دکتر شاهکار ـ در قانون اساسی خودمان هم هست) پس وظیفه دولت است که یک روش روشنی و مشخص را در پیش بگیرد و سیاست خودش را بعامه اطلاع بدهد و اقدامات لازمه را در این امر بخصوص بکند، عرض می‌شود از بین امر بخصوص بکند عرض می‌شود از بین بردن بیکاری نه تنها فقط برای امرار معاش است نه تنها مردم شغل لازم دارند برای اینکه امرار معاش بکنند بلکه از بین بردن بیکاری یک وسیله‌ای است برای از بین بردن بیکاری بسیار مشکلات اجتماعی (خرازی ـ و فاسد) شما خودتان میدانید که مثلا یکی از دلائل اصلی که بعضی از جوانان امروزی ما روزها در خیابانها مشغول قدرم زدن هستند همین بیکاری است، کار برایشان فراهم کنید بنده بشما قول می‌دهم این آقایان در خیابانها نخواهند ماند یکی از دلائل شیوع قمار در این کشور بیکاری است که در این کشور وجود دارد بیکاری از بین برود بنده بشما قول می‌دهم که قمار هم از ین خواهد رفت اینکه می‌گویم ‹‹ شما ›› منظور بنده در این مورد بخصوص دولت است
نایب رئیس ـ آقای دکتر خارج از موضوع دارد صحبت می‌کند در مورد لایحه صحبت کنید
دکتر رضائی ـ بنده با اجازه مقام محترم ریاست فقط چند کلمه دیگری بعنوان تذکر باطلاع آقایان محترم میرسانم متأسفانه برای از بین بردن بیکاری نکرده بلکه ما می‌بینیم در این کشور بعضی اقداماتی انجام می‌شود که سبب می‌گردد که بعضی کارهائی که فعلا وجود دارد از بین برود (بسیار صحیح است) مثلا آقایان میدانند که موضوع صادرات یکی از مطالبی بود که سبب شده بود کار در این کشور بوجود بیاید اخیراً بنده شنیده‌ام که شرکت‌های کشتیرانی آمده‌اند علاوه بر بیست در صد سود کشاورزی که بواسطه جریانات کانال سوئز روی کرایه کشیده‌اند که البته طبیعی است و لازم است چون مسافت بیشتری را بیاستی طی کند در نتیجه بیست در صد سود پارژ تعیین کرده‌اند اما آمده‌اند سی شیلینگ روی آن اضافه کشیده‌اند ملاحظه بفرمائید این سی در صد اضافه چه ضرری بصادرات این کشور می‌زند خصوصاً صادرات مارژینالی که اگر فقط مقدار مختصری بهزینه اینها اضافه بشود دیگر صرف نمی‌کند و اینها از بین خواهد رفت پس دولت بایستی جلو اینها را بگیرد بنده با کمال صراحت عرض می‌کنم سال قبل دولت بسیار خوب با این اشخاص صاحب کشتیرانی معامله کرد و این آقایان نتوانستند آن کاریکه می‌خواستند بکنند ولی متأسفانه وضع فعلا طوری است که آن سوء استفاده را که سال قبل می‌خواستند بکنند کامل انجام می‌دهند بنده بیش از این مزاحم آقایان نمی‌شوم فقط بعنوان یک موفق منقد دولت عرض می‌کنم که شما بیکاری را از این کشور از بین ببرید بنده بشما قول می‌دهم که نه تنها بنوانخانه شهرداری احتیاج نخواهید داشت بلکه بدستگاههائی مانند حکومت نظامی و یا سازمان امنیت اجتماعی هم احتیاج نخواهید داشت و حتی بنده فکر می‌کنم که مبارزه با بیکاری آنقدر برای از بین بردن فساد مهم است که شاید جناب آقای علاء بهتر بود بجای مبارزه با فساد با بیکاری را سرلوحه کار خود قرار می‌دادند بنده اجازه می‌خواهم عرض کنم که اگر جناب آقای علاء باین موضوع توجه می‌کردند برای ایشان آنچه فعلا در وزارت دارائی می‌گذرد تا این حد مورد سرزنش قرار نمی‌گرفتند پس دولت بایستی فکر کند و برنامه مشخصی معین کند دولت تاکنون نتوانسته جواب پرسشناه‌ای را کمیسیون اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل در سه سال قبل برای این دولت فرستاد بدهد کمیسیونی هم در وزارت اقتصادی ملی سابق تشکیل شد باین امر رسیدگی کردند ولی متأسفانه دیدند در این مورد بهیچوجه روشی ندارند، سیاستی ندارند و نمی‌توانند جواب آن پرسشناه را بدهند دولت وظیفه اش هست که اینکار را بکند پس دوباره تکرار می‌کنم و تقاضا می‌کنم دولت برا مردم بدبخت یک فکری بکن دو کار تهیه کرند من بشما قول می‌دهم که یک مقدار زیادی از اشکالات اساسی این کشور از بین خواهد رفت (احسنت، احسنت)
نایب رئیس ـ آقای دکتر مشیر فاطمی موافقید؟ دکتر مشیر فاطمی بلی موافقم
نایب رئیس ـ بفرمائید
دکتر مشیر فاطمی ـ بنده بعد از بیانات مفید جناب آقای دکتر رضائی که واقعاٌ همه از آن استفاده کردیم نباید زیاد وقت آقایان را بگیریم تذکرات ایشان بسیار مفید و لازم بود دیگر جا ندارد عرایضی بکنم ولی چون من می‌خواستم استدعا کنم که این مقاوله نامه‌ها سالها است در مجلسین ایران مانده است و همین امسال یک صورتی آورده‌اند که تمام دول این مقاوله نامه‌ها را امضاء کرده‌اند و خیلی اسباب خجالت بود برای نماینده ایران در کنفرانس ژنو که متأسفانه جای ایران تصویب نشده بود و راجع بتهیه کار البته همانطور یکه جناب آقای دکتر رضائی تذکر فرمودند امیدواریم که دولت این کار را جزو برنامه خیل یجدی خودش قرار بدهد و برود کاری تهیه بکند مخصوصاً برای طبقات تحصیلکرده طبقات انتلکتوال این مملکت الان بیکارند والا کارگرها همه از هر حیث کار بایشان فراهم است که شاید هم با برنامه‌های عمرانی و کسر کارگر هم پیدا بکنیم انشاءالله استدعایی بنده این است بدنه عرایضم را کوتاه می‌کنم که زودتر این لایحه بتصویب برسد.
نایب رئیس ـ آقای بور بور مخالفید
بور بور ـ بنده داشتم پیشنهاد کفایت مذاکرات را تهیه می‌کردم
نایب رئیس ـ باید حالا رأی بگیریم در شور مورد ماده واحده است باید بورود در شور مواد رأی بگیریم رأی می‌گیریم بورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای شور دوم بکمیسیون ارجاع می‌شود
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ جلسه ختم می‌شود جلسه آینده روز یکشنبه ساعت نه صبح دستور بقیه لوایح ـ ده دقیقه بظهر مجلس ختم شد ۹
نایب رئیس مجلس شورای ملی اردلان