مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ آذر ۱۳۱۷ نشست ۶۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری یازدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری یازدهم |
دوره یازدهم قانونگذاری
مذاکرات مجلس
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۱
جلسه: ۶۵
صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه ۸ آذر ماه ۱۳۱۷
فهرست مطالب:
۱. تصویب صورت مجلس
۲. تقدیم و تصویب لایحه اعطای صفت ایرانی به والاحضرت شاهزاده فوزیه
۳. تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید.
صورت مجلس روز یکشنبه ۶ آذر ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند.
(اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایبین بااجازه - آقایان: رضوی - مژده ای - دکتر طاهری - گودرزی - خواجه نوری - مرآت اسفندیاری.
غایبین بی اجازه - آقایان: امیر ابرهیمی - دبیر سهرابی - صدر - معدل - محیط - حمزه تاش - شیرازی - اعظم زنگنه - نواب یزدی.
دیرآمدگان بی اجازه - آقایان: دکتر سمیعی - بیات - ملک مدنی - لیقوانی - نیک پور - وکیلی - مسعودی خراسانی)
- تصویب صورت مجلس
۱. تصویب صورت مجلس
رئیس - در صورت مجلس نظری نیست؟ (خیر) صورت مجلس تصویب شد.
- تقدیم و تصویب لایحه اعطای صفت ایرانی به والاحضرت شاهزاده فوزیه
۲. تقدیم و تصویب لایحه اعطای صفت ایرانی به والاحضرت شاهزاده فوزیه
رئیس – آقای نخست وزیر
نخست وزیر – خاطر آقایان محترم از طرح مواصلتی که بین والاحضرت همایونی و والاحضرت فوزیه در بین است مستحضر است وآقایان مسبوق هستند که نامزدی رسمی این مواصلت در چندی قبل بعرض مجلس شورای ملی رسید (صحیح است) چون لازم بود که این امر مبارک و مهم با تمام تشریفات قانونی انجام گیرد لایحه ایست که با اجازه اعلیحضرت همایونی راجع باعطاء صفت ایرانی بوالاحضرت فوزیه تنظیم و بقید دو فوریت تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود (لایحه مزبور در بین کف زدن ممتد حضار تقدیم گردید)
رئیس – خوانده می‌شود:
مجلس شورای ملی: بطوریکه مجلس شورای ملی استحضار دارند باجازه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی نامزدی بین والاحضرت همایون شاهپور محمد رضا ولیعهد ایران و والاحضرت فوزیه دختر اعلیحضرت مرحوم ملک فؤاد وخواهر ملک فاروق پادشاه مصر مقرر و اعلام گردیده و اینک لازم است قبل از عقد ازدواج مطابق تفسیر اصل ۳۷ متمم قانون اساسی مصوب ۱۴آبان ۱۳۱۷بموجب فرمان جهان مطاع همایونی صفت ایرانی بوالاحضرت معظم لها اعطاء گردد دولت ایران این مواصلت فرخنده را از هر حیث مقتضی مصالح عالیه کشور دانسته و بهمین نظر ماده واحده ذیل را پیشنهاد و بقید دو فوریت تقاضای تصویب آن می‌شود:
ماده واحده – مجلس شورای ملی نظر به تفسیر اصل ۳۷ متمم قانون اساسی باقتضاء مصالح عالیه کشور بنابر پیشنهاد دولت تصویب می‌نماید که بوالاحضرت فوزیه دختر اعلیحضرت مرحوم ملک فؤاد و خواهر اعلیحضرت ملک فاروق پادشاه مصر بموجب فرمان همایونی صفت ایرانی اعطاء شود
رئیس – آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری – نظر به اهمیت لایحه‌ای که تقدیم شده است بنده لازم میدانم چند کلمه عرض کنم که موضوع کاملا روشن شده باشد – روز چهاردهم آبان ماه گذشته که لایحه راجع به تفسیر اصل ۳۷ متمم قانون اساسی در اینجا مطرح شد و بنده بعدها متوجه شدم که آنروز چه روز مبارکی بوده و عجب تصادفی شده است برای اینکه آنروز مصادف با پنجم نوامبر بود و پنجم نوامبر روز ولادت با سعادت والاحضرت فوزیه است. باری در آنروز مفصلا توضیح دادم و آقایان نمایندگان باتفاق آراء و با ایمان کامل به موضوع و اظهار شعف فوق العاده تصویب فرمودید که منظور قانون اساسی از کلمه مادر ایرانی الاصل این است که مادر ولیعهد ایران باید کسی باشد که ایرانیت را بصرف ازدواج با ولیعهد یا پادشاه ایران یعنی بطورعرضی تحصیل نکرده بلکه قبل از ازدواج بطور اصلی بیکی از طرق قانونی دارای صفت ایرانیت شده باشد (صحیح است) این تفسیر را مجلس شورای ملی: باید تذکر بدهم بموجب حقی که خود قانون اساسی مطابق اصل ۲۷ متمم قانون اساسی به مجلس داده است کرده. این تفسیر قانونی تمام مراحل قانونی را مطابق قانون اساسی طی کرده یعنی بصحه ملوکانه موشـح شده و در مجله رسمـی وزارت دادگستـری منتشر شـده و امروز بیـش از ده روز کـه نصـاب قانونـی برای لازم الاجرا شدن قوانین است از انتشار آن می‌گذرد و جزء لایتجزای قانون اساسی محسوب می‌شود (صحیح است – صحیح است) همانروز بنده اینجا اعلام کردم که بعد ازطی شدن تشریفات قانونی این تفسیر لایحه مخصوصی راجع باعطای ایرانیت به والاحضرت فوزیه تقدیم خواهیم کرد و این لایحه که خوانده شد همان لایحه است که بنده قبلا اعلام کرده بودم و آقایان با کمال علاقمندی انتظار آنرا داشتند (صحیح است) علت علاقمندی آقایان هم پرواضح است. علاقه ایست که همه در درجه اول بخاندان جلیل سلطنت خود داریم که سرچشمه تمام نیکبختی‌های ما وجود شاهنشاه عظیم الشأن ما است و البته خوشبختی اعضاء معظم خاندان شاهنشاهی خصوصاً وجود مبارک والاحضرت همایون ولایت عهد خوشبختی و سعادت همه ما است؟ (صحیح است) و بعد هم علاقه ایست که عموم بلا استثناء نسبت بمواصلت فرخنده بین دو خاندان جلیل سلطنتی اظهار کرده و می‌کنند (صحیح است) اما دولت که مطابق نقسیر قانون اساسی عهد ه دار پیشنهاد اعطاء ایرانیت بمادر ولیعهد آینده ایران است بحکم قانون تمام مصالح را عموماً و شایستگی شخصی نامزد معظم را خصوصاً در نظر داشته است. والاحضرت فوزیه که امروز پیشنهاد اعطای ایرانیت بایشان می‌شود قطع نظر از جلالت دودمان که محتاج به بیان بنده نیست بطوریکه آقایان در این چند ماه البته شنیده‌اید و مطلع شده‌اید شخصاً از حیث تربیت جامع تمام کمالاتی هستند که در این عصر برای یک پادشاه زاده لازم است و خلقتاً هم دارای تمام فضایل معنوی و احساسات عالیه شرافت و بزرگواری هستند که مقتضی مقام ارجمند ایشان است و با این حال یقین دارم برای همه جای بسی خورسندی است که یک چنین عنصری برای نمایندگان محترم ملت و بموجب فرمان جهانمطاع همایونی وارد جامعه ایرانیت می‌شوند
(صحیح است – صحیح است – کف زدن حضار)
رئیس – رأی می‌گیریم بفوریت اول لایحه آقایان موافقین قیام نمایند
(عموم نمایندگان برخاستند)
رئیس – باتفاق آراء تصویب شد. رأی بفوریت ثانی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام فرمایند
(تمام نمایندگان قیام نمودند)
رئیس – باتفاق آراء تصویب شد. رأی بفوریت ثانی مسروریم که هیئت معظم دولت متمم قانون شنبه ۱۴آبان را که انتظار می‌رفت برای تکمیل شادمانی و ابتهاج مردم امروز به مجلس آوردند. ماشناختن والاحضرت شاهزاده فوزیه را قانوناً بسمت یک ذات اقدس ایرانی برای ورود بخاندان جلیل شاهنشاهی پهلوی از طرف مجلس وملت ایران تبریک میگوئیم (صحیح است) بدیهی است آنچه اسباب فرخندگی و سعادت شاهنشاهزاده معظم و ولیعهد محبوب ما که همه بفضائل اخلاقی و مکارم صفات و ملکات ذاتی و معارف مکتسبی آن وجود اقدس مستحضرند مربوط باشد طوری در قلب پر عشق و علاقه ایرانیان مؤثرو موجب خرمی است که بهیچ چیز نمی‌توان شبیه کرد و چون مسئله همسری و اتصال دارای چنین مقامی یکی از بزرگترین اموری بوده که بایستی کاملا اهمیت آن مرعی و منظور باشد این انتخاب والاحضرت شاهزاده فوزیه که برحسب آنچه شنیده‌ایم و میدانیم بعلاوه شرافت و علو مقام خانواده با شوکت سلطنت مصر شخصاً دارای اوصاف عالیه و مزایای فاضله و شایستگی و آراستگی هستند یکی از همان افکار بی نظیری است که مخصوص ذات همایون شاهنشاه عظیم الشأن ما است (نمایندگان – صحیح است) چنانکه همه آگاهند جلوه این فکر همایون و این انتخاب گرانبها بطوری شد که در داخل و خارج حسن اثر آن برکل پوشیده نبوده و احساسات پر سرور ایرانیان در نزد احدی مستور نیست امیدواریم وصلت این دو کفو کریم موجب خوشبختی و فرخندگی دائم هردوطرف بوده شاهنشاه بزرگ ما از آن همیشه خوشنود و ملتهای ایران ومصراز آن سربلند باشند. (صحیح است – صحیح است). آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی – قبلا لازم میدانم یک موضوع را بعرض آقایان برسانم و آن این است که دریک همچو روزی همه آقایان میل دارند که بروز احساسات و عواطف قلبی خودشان را اظهار کنند (صحیح است) و بدیهی است وقت اینقدر گنجایش ندارد که صدو بیست و هشت نفر آقایان همه صحبت کنند این است که بنده و سایر آقایانی که عرایضی می‌کنیم از طرف عموم آقایان نمایندگان می‌باشد (صحیح است) در واقع امروز یکی از روزهای مشعشع تاریخی عصر نوین است (صحیح است) و این جلسه مجلس یکی از جلسات بزرگ تاریخی ادوار مجلس شورای ملی است (صحیح است) این بنده لازم دانستم در این روز فیروز و این جلسه تاریخی احساسات قلبی خود و آقایان نمایندگان را فی الجمله اظهار نمایم باقلبی سرشار بفریاد عالم فرسا ازپشت این تریبون بتمام افراد ملت ایران اعم از ساکنین کشور و ایرانیان ساکن کشورهای خارجه تبریک و تهنیت عرضه می‌دارم. که یکفرد مبرز خانواده بشری یک بانوی عالمه عظیم الشأن – از احفاد محمد علی کبیر ناجی و محیی کشور باستانی مصر – دختر ملک فؤاد بزرگ – خواهر ملک فاروق پادشاه محبوب مصر – هم وطن و هم میهن ایرانیان و ایرانی الاصل می‌شوند (صحیح است) واقعاً هیچ مژده برای ایرانیان بهتر از این مژده نیست – که چنین فرد مبرز برجسته و گوهر گرانبهائی داخل جمعیت ایرانی شده و بصفت ایرانیت متصف می‌شوند – زهی افتخار زهی شرف – و بنام نمایندگی از این شرافت و سعادت که نصیب کشور وملت شده بعموم ایرانیان و هم میهنان تهنیت عرض می‌کنم (صحیح است –صحیح است) و از طرف نمایندگان مجلس شورای ملی بنام ملت ایران بآن بانوی معظم و شاهزاده خانم مفخم والاحضرت فوزیه بعنوان هم وطنی تبریک و تهنیت تقدیم می‌دارم – حقیقت در نتیجه همم عالیه و فکر عالی دور اندیش صائب قائد توانا و ناجی ایران اعلیحضرت همایون شاهنشاه خلد الله ملکه و سلطانه در این دوره تاریخی نوین و عصر مشعشع پهلوی قاضایائی بمنصه ظهور و بروز رسیده که در ادوار تاریخی ایران باستان و عصور قدیمه سابقه نداشته است (نمی‌خواهم وارد قضایائی شوم که انجام آنها باوضع اسفناک سابق در نظر هر عاقل مطلعی محال و ممتنع بود و بدست توانای قائد بزرگ ایران تمام آنها انجام گردیده و امور محال و ممتنع آنروز امروزعملی و جزء عادیات و رایج گردیده) فقط بچند موضوع می‌خواهم اشاره کنم که بخیال احدی خطور نکرده و در تاریخ کهن ایران باستان و قرون اخیره سابقه نداشته – و فصل جدیدی است که در تاریخ مشعشع عصر نورانی پهلوی اضافه و ایجاد شده – یکی همین موضوعی است که هیئت معظم دولت پیشنهاد کرده‌اند و فعلا خوشبختانه امروز مطرح است – و نمایندگان این دوره بسعادت تصویب این لایحه فائز شده‌اند که یک شاهزاده خانم بزرگ اصیل نجیب با تشریفات مهم قانونی ایرانی الاصل و هم وطن ایرانیان می‌شود – در هیچ عصر و قرن و تاریخی نظیر ندارد – و دیگر موضوع والاحضرت همایون ولیعهد است – که در عصور قدیمه و قرون اخیره هیج در تاریخی دیده نشده که ولیعهد ایران پس از تحصیل در داخله کشور برای تکمیل تحصیلات خود باروپا مسافرت نماید و چند سال رنج غربت و زحمت مفارقت و تحصیل را تحمل نماید – و پس از مراجعت از سفر تحصیل بواسطه عشق سرشار بدانش و تحصیل علم دانشکده افسری را هم به پایان رساند. ولیعهد‌های سابق در زیر دست دایه‌ها و خواجه سرایان در اندرونها تربیت و برای یاد گرفتن و آموختن رویه‌های ناستوده که میل ندارم یادآوری کنم بحکومت آذربایجان و خفه کردن احساسات آن ملت غیور وطن پرست مأمور می‌شدند عشق سرشار والاحضرت همایون شاهپور ولیعهد ایران بکسب علم و معرفت و علاقه به تعلیم و تربیت و سرپرستی پیش آهنگان و دانشجویان و موضوعیکه فوقاً اشاره شد موجب شده است که اهالی این کشور و عموم ملت ایران از زن و مرد کوچک و بزرگ از صمیم قلب عشق سرشار و علاقه مخصوص بشاهنشاه زاده معظم خود دارند و حقیقت محبوب القلوب عامه اهالی این کشور می‌باشند و ملت ایران از جان و دل فدائی این وجود مبارک می‌باشند (صحیح است) و ایشان را ستایش می‌کنند و طرف توجه عموم ملتند (صحیح است) موضوع دیگر مواصلت والاحضرت همایون ولیعهد با والاحضرت فوزیه است که قرون اخیره و تاریخ باستانی ایران چنین موضوعی را نشان نمی‌دهد و سابقه ندارد فکر بزرگ اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ایدالله جیشه و ید قدرت قائد توانای عظیم الشأن ایران باین مواصلت دو خانواده بزرگ تاریخی و دو سلطنت عظیم و دو کشور تاریخی باستانی و دو ملت قدیمی هم کیش را بهم مرتبط و متصل ومتحد فرمودند (صحیح است) چه خوشبخت و سعادتمندند معاصرین این دوره مشعشع نورانی تاریخی که این قضایای مهم را بچشم خود می‌بینند و مشاهده می‌کنند باش تا صبح دولتت بدهد
- کاین هنوزاز نتایج سحر است
(صحیح است – صحیح است)
رئیس _آقای اعتبار
اعتبار _ اهمیت تاریخی این قانون که امروز مطرح و برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی گشته محتاج به بحث و توضیح نیست و بهترین سعادت و خوشبختی برای نمایندگانی است که امروز در مجلس حضور داشته و آراء خودشان را با نهایت مسرت برای تصویب این قانون تقدیم میداند (صحیح است) با تصویب این قانون یکی از سلاله خاندان سلطنتی معظم و نجیب مصر برای همیشه ایرانی اصیل شناخته شده و بر افراد ایرانی یک فرد برجسته و ممتاز اضافه می‌گردد با افتخاری که از ایرانی شدن والاحضرت شاهزاده خانم فوزیه از طرف بندگان اعلیحضرت همایونی نصیب معظم لها می‌شود ایرانیان نیز بنوبه خود از ایرانی بودن ذات محترم شان مفتخر و سرافراز می‌شوند و جای بسی خورسندی است که این سعادت و افتخار نصیب دوره فعلی مجلس و نمایندگان حاضر می‌گردد (صحیح است) البته در ادوار قبل هم قوانین مؤثر و مفیدی از تصویب مجلس گذشته لیکن از نظر مقایسه و فلسفه تاریخی این قانون دارای اهمیت تاریخی و مزایای بخصوصی است که دوره قانونی فعلی را از ادوار تاریخی مجلس شورای ملی محسوب خواهد داشت زیرا تصویب قانون امروز نه فقط مربوط بشئون ملی ایران و مصر می‌باشد بلکه قانونی است که عموم ملت ایران از خرد و کبیر بآن اظهار علاقه قلبی و شادمانی کامل می‌نمایند (صحیح است) قوانینی که از تصویب مجلس می‌گذرد ممکن است در حین تصویب و اجراء عموم ملت از فوائد آن آناً آگاه نشوند و بعدها ثمر و فوائد آنرا به بینند و بدانند لیکن قانون امروز صرف نظر از عواقب مستحسن آن آناً حس می‌کنند ایجاد شادمانی و مسرت در قلوب عموم ایرانیان ساکن کشور و خارج از کشور می‌نماید که بنده از شرح و وصف آن عجز دارم و نمیدانم با چه جمله و عبارتی پایه این مسرت و احساس را تشریح و توضیح نمایم که توانسته باشم مقصود و منظور را بطور واقع بیان نمایم و شک نیست که عموم ایرانیان احساسات خودشان را از این پیوند شرافت آمیز بیش از پیش نشان خواهند داد قائد عظیم الشأن و شاهنشاه معظم ما در تمام رشته‌های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کشور و ایرانیان تبدل و تحولات ترقی آمیزی را امر و انجام فرموده‌اند که تذکر و شماره آنان از عهده بنده خارج و مورخین که وظیفه دار تحریر وقایع روزانه هستند تغییر اوضاع و اصلاحات جاریه را بطوریکه بوده و دیده‌ایم شرح و تفصیل می‌نمایند (صحیح است) و ما هم اگر مختصر توجهی بگذشته و حال بنمائیم می‌توانیم رؤس تحولات مفیده را از نظر گذرانده و حس نمائیم. این فکر بکر دیگر شاهنشاه معظم ما نیز دارای آثار مصلحت آمیزی برای ملت و کشور بوده بنحویکه تأثیرات آن در آینده از حیث اتحاد دو ملت شرقی و اسلامی فوائد و منافع صوری و معنوی را برای هر دو کشور تأمین خواهد کرد (صحیح است) که این قسمت را هم آیندگان بهتر و بیشتر حس و قضاوت خواهند کرد. در خاتمه بشاهنشاه معظم محبوب خود این وصلت پر مسرت را بعرض شادباش مفتخر. و قهری است که عموم ایرانیان در موقع انجام این واقعه تاریخی بپاس مجاهدات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی در راه اصلاحات اجتماعی و اقتصادی موقع و فرصتی بدست آورده و سپاسگذاری خود را با علی درجه امکان ابراز خواهند داشت – زنده باد شاهنشاه معظم ایران (کف زدن ممتد حضار) پاینده و سعادتمند باد والاحضرتین (کف زدن ممتد حضار)
رئیس _آقای جهانشاهی
جهانشاهی_روزی مبارکتر از این و سعادتی بالاتر از این نیست که دولت شاهنشاهی لایحه را راجع بایرانی الاصل شدن خواهر اعلیحضرت پادشاه معظم مصر والاحضرت فوزیه نامزد والاحضرت همایون ولیعهد محبوب ایران را امروز به مجلس شورای ملی آورده است بسی خوشوقتیم و افتخار داریم که یک عضو شرافتمند و والا تباری از اعضاء بلافصل خاندان سلطنت مصر که در اصالت و شرافت خانوادگی و فضایل ذاتی و مکتبی سرآمد جهان بوده و پدران بزرگوارشان بکشور زیبای مصر خدمات گرانبهائی انجام داده و تمدن جدید را در مهد مدنیت قدیم دنیا برقرار نموده‌اند امروز می‌خواهند بجامعه ما ورود فرموده عالم ایرانیت ما را مشرف نمایند (صحیح است) البته برای همسری والاحضرت همایون ولیعهد جوانبخت ایران که از حیث عظمت و جلالت خاندان و محامد و مناقب ذاتی و مکتبی و بلندی مقام و تحصیلات عالیه و صفات حسنه و مکارم اخلاق بیمانند هستندو دودمان با شرافت ایشان یک عصر نوینی برای تاریخ بی نظیر ایران ایجاد فرموده‌اند و ملت ایران از نقطه نظر حق شناسی الی الابد بسلسله عالیمقام پهلوی تعظیم و تجلیل خواهد نمود باید چنین عضو شریف انتخاب و بر گزیده شود (صحیح است) اینموضوع یکی از برجسته ترین نتایجی است که از فکر بلند و رأی رزین شاهنشاه و پیشوا وموجد این همه ترقیات و افتخارات ملی ترشح نموده که باید در جزء سایر آراء و اعمال متین تاریخی این قائد عظیم الشأن دانسته و این فکر خجسته و مبارک را نیز یکی از علل و موجبات ترقی وتعالی کشور ایران و مصر بشمار آورد (صحیح است) افتخارات تاریخی باستانی و عظمت دیرین هر دو کشور ایران ومصر قسمت عمده تاریخ دنیا را طوری مزین نموده که محتاج بشرح و بیان بنده نیست در دنیای امروزه هم آثار علمی و صنعتی و تمدن ایران توأم با عظمت و قدرت شاهنشاهان گذشته زینت بخش تاریخ و مخازن آثار عتیقه ملل متمدن بوده و همچنین آثار صنایع وعلوم و مدنیت مصر در هر گوشه و کنار و در هر موزه که بیادگار نگاهداری می‌شود آشکار و هویداست در حقیقت این علقه و رابطه جدید و سعید بعد از این روابط اقتصادی و سیاسی و تاریخی و معنوی ایران را بامصر بمرحله نهایت تکامل رسانیده و بیش از پیش خلل ناپذیر و مستحکم خواهد نمودبنده امروز هر قدر از مزایا و محاسن این لایحه و این وصلت مبارک صحبت کنم توضیح واضحات بوده زیرا مسئله بقدری مدلل و درخشنده است که مجال سخن سرائی برای ما باقی نگذارده همین قدر می‌توانیم بگوئیم که اینهم یکی از ابواب سعادت است که پس از دیگری بدست توانـای پیشوای ما اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بروی ملـت ایران گشوده می‌شود (صحیح است) با این مقدمه می‌توانیم بقدر استعداد خود بعلو همت و ارجمندی مقام اعلیحضرت شاهنشاهی در فکر و عمل برای ایجاد وسائل ترقی و تعالی این کشور پی ببریم. که این نابغه عصر هر روز ملت خود را با یک عوامل قوی تمدن و با یک علت مؤثر بسعادت آشنا ساخته و یک اثر گرانبهائی برای جامعه ایرانی اعطاء میفرمایندو آن ایجاد وضعیت کنونی بین دربار باعظمت شاهنشاهی با دربار با جلالت شاهنشاهی مصر است که دو ملت باستانی و شرقی ودوکشور تاریخی و پادشاهی را بصورت وحدت و یگانگی در می‌آورد. و پادشاهی را بصورت وحدت و یگانگی در می‌آورد. بهمین نظر ایرانیان به محض شنیدن نوید این پیوند مبارک غرق شادی گشته ابراز مسرت و شادمانیها نمودند که نظیر آن کمتر دیده شده و مسلماً بعد از تصویب این لایحه جشنها وشادمانی هااز طرف ملت بیشتر ابراز و تجدید خواهد شد ملت ایران در شکرگذاری و قدر دانی در مقابل رجال بزرگ و با عظمت که در سعادت آنان کوشیده‌اند همیشه وظیفه شناس بوده و هیچوقت عطایا و نعم آنان را فراموش نخواهند نمود (صحیح است – صحیح است) مامقدم با میمنت و مبارک والاحضرت فوزیه ملکه آینده ایران را بجامعه ایرانی تبریک عرض نموده از خداوند مسئلت مینمائیم که در زیر سایه بلند پایه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی والاحضرت همایون ولیعهد محبوب ایران را بمنتهای آمال خودشان موفق و کامران فرمایند (انشاءالله)
رئیس – آقای زوار
زوار – اینجا یعنی مجلس شورای ملــی مرکز ثقل افکار ملت و آئینه احساسات اوسـت آنچـه گفته می‌شود همان افکار بی ریا ملت است که بصورت کلمات منعکس و تجلی می‌نماید چون امروز نیز یکی از تاریخی ترین روز این کشور وروز مبارک و میمون و شایسته است که بار دیگر احساسات پر حرارت نسبت باین قران سعدین و وصلت همیون در این کانون ملی زبانه کشد این بنده هم بنوبه خود از طرف ملت بعرض این مختصر می‌پردازم در جلسه اسبق در اطراف این وصلت میمون بطور شاید و باید ناطقین محترم اظهاراتی کردند و بنده هم آن اندازه ایکه حافظه‌ام وفا بکند بعرض میرسانم در طی قرون متمادی که تاریخ نشان می‌دهد کشور باستانی ما با کشور کهن سال و زیبای مصر از روابط دوستی و صمیمیت برخوردار بوده و همیشه ایرانی نسبت باین ملت بسیار نجیب و اصیل چهره مهر افروز برادرانه‌ای نشان داده است که حالا هم با تمام اشتیاق روحی خود می‌خواهد او را بسرحد کمال برساند و با دستیکه مورد پرستش و دلبستگی تام وتمام ایرانیان شاه پرست است یک اتحاد معنوی را ایجاد نماید ملت نجیب و اصیل و رشید مصر بتاریخ بسیار مشعشع و نیرومند جهان شاهد بوده و در تمام ادوار تاریخی اصالت و نجابت و رشادت خود را بروز داده و در سایه شجاعت فرزندان دلیرش حیثیت و شرافت تاریخی خود را حفظ کرده است کشور زیبای مصرفرزندان گران قیمت از قبیل محمد علی کبیر و مرحوم ملک فؤاد و بالاخره اعلیحضرت ملک فاروق پادشاه محبوب فعلی را با تمام شئون اخلاقی دردامان خود پرورانده و بجامعه خویش تحویل داده است که در سایه مجاهدت میهن پرستانه این بزرگواران امروز ملت نجیب مصر یکی از مترقی ترین ملل بشمار می‌آید و این ترقیات خوشبختانه همیشه مورد توجه و تقدیر ایرانیان بوده است از تصادفات حسنه تاریخی است که اجداد نامدار ما ایرانیان خورشید را برای لوای خود انتخاب و اجداد رشید مصری‌ها هم ماه وستاره را برای بیرق خود تعیین کردند گویا دست طبیعت آن وقت بالهام غیب این فکر را باجداد طرفین داده و میدانسته که وقتی یکی از نوابغ بزرگ آسمانی شرق بنام اعلیحضرت همایون شاهنشاه رضا پهلوی (کف زدن ممتد حضار) برای استحکام برادری این دو ملت ماه و خورشید را قرین همدیگر خواهند فرمود وقطعاً این دو ضیاء آسمانی نه تنهادر ایران و مصر بلکه در عالم شرق نور افشانی خواهد کرد و اثرات بسی نیکو خواهد بخشید (صحیح است) امروز در تمام ملت ایران یک سرور و وجد غیر قابل الوصفی حکم فرما است و این فرح و انبساط بر روی این اصل است که یک وجود مقدس میهن پرست لایق با دستهای توانا و مقتدر خود این ملت را از گرداب مذلت بیرون کشیده و باین مرحله از مراحل شئون دنیا رسانیده است که عقلای عالم در عملیات سریع محیرالعقول ذات اقدسش انگشت حیرت بدندان گرفتند آری این سرور و فرح بمنزله حق شناسی و سپاس گذاری بذات مقدس اوست که مخصوصاً در این روز میمون که جشن فرخنده دره تاج سلطنت آن کسی است که در تمام قلوب ملت ایران جایگاه بس ارجمندی دارد یعنی والاحضرت همایون ولایت عهد. با صدای رسا عرض می‌کنم ای ناجی ایران و ای کسیکه برای ما از نیستی یک هستی ایجاد کردی این وصلت میمون بر ذات مقدست مبارک و میمون باد (کف زدن ممتد حضار)
رئیس – آقای اوحدی
اوحدی – بنده تصور می‌کنم از روزی که دست معمار اولیه این مجلس بنای این مجلس را گذاشته تا این تاریخ هیچ مجلسی تشکیل نشده که از مجلس امروز فرخنده تر باشد (صحیح است) و تصور نمی‌کنم تمام نمایندگانی که در ادوار مختلفه روی این صندلیها جلوس کرده‌اند مثل امروز این طور غرق شادی و مسرت واقع شده باشند (صحیح است) تنها نمایندگان دارای این شوق و شعف نیستند بلکه بالاتر از نمایندگان هیئت‌های دولت وقت که حامل این قبیل لوایح بمجلس بوده‌اند مخصوصاًهیئت دولت حاضره که بوسیله حامل بودن یک چنین لایحه این شوق و شعف را در وجود نمایندگان ایجاد کرده‌اند البته خود آنها بیشتر از نمایندگان مشعوف و مفتخر هستند (صحیح است) اعقاب نمایندگان بسایرین در آتیه افتخار خواهند کرد که ما اولاد کسانی هستیم که در این مجالس در امر مواصلت دخالت داشته‌اند و یک چنین مواصلت میمون و مبارکی را تصویب کرده و غرق شادی و مسرت بودند در مقابل نعمت حیات و سعادت ابدی که از طرف ذات اقدس اعلیحضرت شاهنشاهی نصیب ملت ایران شده هر قدر ملت ایران بخواهد فداکاری بکند بعشری از اعشار آن نائل نخواهد شد (صحیح است) ایران مهد تمدن، ایران محل پرورش نوابغ بوده و صفحات تاریخ شاهد این مدعاست ولیکن از روز پیدایش ایران و از روز سکونت ملت ایران در ایران تا امروز یک نابغه پیدا نشده است که همسری بتواند بکند با اعلیحضرت همایون شاهنشاهی (صحیح است) زیرا که هر یک از نوابغ چه از سلاطین و چه غیر سلاطین در هر عصری از اعصار که پیدا شدند آنها دارای یک خصوصیات مخصوصی بودند ولی شخص اعلیحضرت پهلوی در تابعیت بدرجه رسیده‌اند که نه تنها در ایران نظیر نداشته بلکه در روی کره نظیر نداشته – کدام نابغه‌ای در دنیا پیدا شده که جامع جمیع صفات باشد و در آن واحد هم لشکری هم سیاسی آنچه را که یک جامعه‌ای احتیاج بآن برای ترقی داشته باشد تمام در وجود آن یک شخص جمع باشد که بداند یک جامعه‌ای را چطور از حضیض پستی باوج رفعت برساند تمام را در نظر گرفته و قدم بقدم تمام را بموقع اجرا گذارد؟ (صحیح است) در کدام کشور کدام تاریخ نوشت که یک نابغه این قسم جامع کمالات باشد که تمام متخصصین در هر فنی اذعان دارند که شخص اعلیحضرت در آن قسمت از او متخصصتر است، خواه ایرانی، خواه اروپائی. بنابر این هر قسم فداکاری در مقابل این نعمت‌های موجوده که موجب ارتقاء ملت ایران شده و ملت ایران را همدوش ملل راقیه قرار داده هر چه بکند کرده. با این وصف از روز انتشار خبر وصلت والاحضرت همایون ولایتعهد با والاحضرت فوزیه بطوری ملت ایران غرق شادی و مسرت شد که حتی بقول بعضی از رفقای خودم پیره زنهای اقصی بلاد هم در این قضیه اظهار شوق و شعف کردند. این شوق و شعف تنها در ملت ایران نبود بلکه بملت مصر هم سرایت کرد پای کمی هم در شوق و شعف ملت مصر نسبت بایرانی نداشت. آنها هم آنچه را که لازمه شوق و شعف بود در این مواصلت اظهار کردند خصوصاً آنوقتی که پادشاه مصر امر دادند که والاحضرت فوزیه باید زبان ایرانی را یاد بگیرند و برسوم ایران باید آشنا شوند از آن تاریخ ملت مصر هم والاحضرت فوزیه را هم ایرانی شناخت و هم ملکه ایران ملت ایران هم والاحضرت فوزیه را هم ایرانی شناخت و هم ملکه ایران – مبارک باد این مواصلت میمون از برای شخص اعلیحضرت پهلوی که بهتر از این من تصور نمی‌کنم آرزوئی داشته باشند
رئیس _ آقای اورنگ
اورنگ _ تمام همکاران محترم هر یک بنوبه خودشان آنچه لازمه سخن و شایسته این معنی بود در باره وپیرامون اینموضوع مهم بیان کردند ولی اهمیت موضوع باندازه‌ای است که: مجلس تمام گشت و بپایان رسید نطق
- ما همچنان در اول وصف تو مانده‌ایم
(نمایندگان احسنت – احسنت – کف زدن ممتد)
حقیقتش این است که امرمهم است. خاطرهمه آقایان مسبوق است که زمان هیچوقت در دنیا اسم ندارد. ماهها سال‌ها بهارها تابستانها زمستانها یکشنبه‌ها چهار شنبه‌ها تمام این ازمنه که در خاطره‌ها هستند بواسطه اعمال و اتفاقاتی است که در آن زمان واقع شده است (زمانه بتو یادگاری شود) و بزرگترین رجل در دنیا آن کسی است که زمان را مسخر کند برای خودش و روزگار و زمان را مردم آینده دنیا بواسطه اعمال و کردار او بیاد بیاورند (صحیح است – صحیح است) این جمله معترضه است. بهر حال بنده هم بنوبه خودم تشرف حاصل کردم که یکی دو مقدمه را بعرض مبارکتان برسانم مقدمه اولی که دارم این است که یک اصل مسلم کلی است در بین بشر که مثل غریزه و ناموس می‌ماند مثل حقیقت جریان آب در آب و حرارت آتش در آتش که ما میگوئیم ناموس و در زبان دین می‌گویند سنت در یک لسان دیگر در فلسفه می‌گویند غریزه. غریزه بشر و سنت ثابته آدمی این است که در هر حالتی که هست از حالات خوشی و سعادت خودش واقف آن حالت نیست. اینکه آقایان ملاحظه میفرمائید که اوضاع متعلق به پانصد سال زمان گذشته را خوب می‌توانید بنشینید و خوب قضاوت کرده باشید در صورتیکه زمان خودمان و متعلق بزمان خودمان را درست نمی‌توانیم قضاوت کنیم و نمی‌توانیم به بینیم. انسان بهر حال که هست خودش نمی‌تواند درک کند باید زمان بر او بگذرد و دیگران او را درست به بینند. یعنی آدمی مثل ماهی است و آب. ماهی این حیات جاویدان را نمی‌تواند درک کرده باشد. ولی دیگران که در لب آب دریا ایستاده‌اند این حیات را می‌بینند و ماهی را می‌بینند که غوطه ور در حیات است بشر هم در سعادت و خوشی‌هایش مثلش همان مثل ماهی است خودش نمی‌تواند درک کند. مگر بعض نفوس هستند شاد و نادر که بین عائله بشر پیدا شده‌اند که آنها در حال حاضر خودشان می‌روند بهزار سال بعد از زمان خودشان و این بساط حاضر خود را نگاه می‌کنند و بساط هزار سال بعد را آماده می‌نمایند اینکه شما ملاحظه میفرمائید که فردوسی هنوز زنده است. هزار سال از زمان خودش رفته است عقب و زمان خودش را نگاه کرده و برای هزار سال بعد این کار را کرده که می‌گوید: (عجم زنده کردم از این پارسی) اینکار را او کرده که از زمان خودش خودشرا بهزار سال بعد برده آنوقت زمان و عصر خودش را خوب دقت کرده و کار خود را برای همیشه دنیا تدارک کرده است این معنی بسته بهمت اشخاص است. هر قدر همت آن آدم عالیتر است از زمان خودش دورتر می‌رود وهزار‌ها سال بعد از زمان خودش را می‌بیند و بساط را برای آن زمان می‌چیند. این یک مقدمه را داشته باشید من بنده سعادت تشرف در محضر آقایان را چند سال است که دارم من حالا فکر می‌کردم و عرض می‌کنم که از آغاز دوره هفتم مجلس شورای ملی تا این دقیقه که من اینجا ایستاده‌ام نه سال و دو ماه و هشت روز است و در این مدت چهار صد و هشتاد و یک جلسه شما آقایان اینجا تشریف آورده و جلوس فرموده‌اید بشهادت این مجلاتی که در مجلس هست آنها را مراجعه کنید چطور مراجعه کنید چطور باید ملاحظه کرد مثل یک قاضی که شرط اصلی قضاوت این است که وقتی دو نفر مطالبه حقی می‌کنند سوابق این مدعی و مدعی علیه را هم باید یک میزانی قاضی در خیال خودش بگیرد مثلا دو نفر فاسد آمده‌اند دعوی می‌کنند این را قاضی بفهمد که این دو تا مدعی و مدعی علیه فساد اخلاق دارند مثل دو نفر امام نیستند که با هم دعوی داشته باشند یکوقت دو نفر مقدس با هم دعوی می‌کنند اگر این سابقه را در نظر بگیرد زودتر بحقیقت می‌رسد. در قضاوت راجع به زمان آینده باید قاضی زمان گذشته را هم در نظر بگیرد تا خوب قضاوت بکند یک قدری حافظه اش باید باو کمک کند مراجعات را زیادتر بکند سوابق امر راهم در نظر بگیرد مثلا شما آقایان اگر بخواهید راجع باین چهار صد و هشتاد و یک جلسه یک قضاوت کلی واقعی بفرمائید بیست جلسه یا پنجاه جلسه از قبلش را هم بایستی در نظر بگیرید یعنی به بینید جریان امور چه بوده چه موضوعاتی بمجلس می آمده. بنده خاطر دارم و نمی‌خواهم قضایا را متذکر شوم و برای این نیامدم که قضایای گذشته را در این روز میمون و ساعت سعد و همایون تذکر و شرح دهم فعلا وقت شادمانی است برای نمونه و یاد آوری خاطر آقایان عرض می‌کنم که بسا جلسات مجلس برای سه من آرد طی می‌شد که بنده سئوال می‌کردم دیگری توضیح می‌داد که این آرد برای سه من نان تافتون است و دیگری طور دیگر توضیح می‌داد و سه ساعت و چهار ساعت بحث می‌کردیم و عمر خود و کشور را تلف می‌نمودیم. باید این سوابق را قاضی خوب دقت کرده کاملا در نظر بگیرد تا بتواند بخوبی از عهده قضاوت برآید و حق گذاری کند ۴۸۱ جلسه مجلات مجلس را ملاحظه کنید در هر جلسه مجلس شورای ملی هیئت دولت شاهنشاهی یا یک قانون مفید آورده است برای سعادت کشور یا اینکه یک مژده آورده است برای حیات ایران (صحیح است – صحیح است) بحث هم بقدری که عقل اجازه می‌دهد برای فهمیدن قانون در مجلس شده است نه آنطوری که هوس داریم حرف بزنیم اگر انسان بخواهد هوس را رعایت کند غوغا می‌شود کور و کچل می‌شود این زندگی نمی‌شود که آدم به نشیند که یک کسی هوس دارد حرف بزند مثل بنده (توی دلتان نگوئید بنده خودم می‌گویم) باری در تمام ۴۸۱ جلسه مجلس که ملاحظه میفرمائید که امور مفید بمجلس آمده یکی از آنها راه آهن است و دیگری بانک ملی است نمی‌خواهم اینها را احصائیه بدهم تذکری است می‌خواهم بدهم که تمام جلسات مجلس شورای ملی در این ۴۸۱ جلسه تمام اموری مفید برای سعادت ما مردم و برای آتیه ما مردم و برای کشورمان و برای میهنمان و برای بنگاه و جایگاههایمان به مجلس شورای ملی آمده است یا یک مژده که پس فردا فلان کارخانه افتتاح می‌شود یا پس فردا کار مفید دیگری انجام می‌شود (صحیح است – صحیح است) تا اینکه جلسه هشتم خرداد ۱۳۱۷ در همین مجلس شورای ملی در همین جایگاه جناب آقای نخست وزیر تشریف آوردند و مژده این واقعه مهم تاریخی را ذکر کردند حالا این واقعه مهم تاریخی را من یکقدری میشکافمش بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه محبوب عظیم الشأن ما مردم یک ایرانی را ایجاد کرده و جمع شئونی که لازمه یک ملت زنده است برای این ملت تدارک و فراهم فرموده (صحیح است – صحیح است) خدای جهان در ازاء تمام این فداکاریها همه چیز باین شاهنشاه عنایت کرده است عرض کردم از طرف خدا واقعاً هم خدا داده است بعد از اینهمه عنایت‌ها و بالاتر از همه آنها یک فرزند برومند نیک اختر پاک گوهر با قریحه پر هوش با عقل با فطانتی هم بآن اعلیحضرت عنایت کرده
از درخت خسروی بی منت ابر بهار
- نو گلی شاداب و خندان دست حق آورد بار
(دست زدن ممتد حضار – احسنت) حق تعالی باین شاهنشاه عنایت کرده است ولی شاهنشاه محبوب عظیم الشأ ن ما قانع باین چیزهاو این کارها نیست گر چه ما مهم میدانیم مثل راه آهن _ و کشتی رانی که ما مهم میدانیم و حق هم داریم که مهم بدانیم ولی بشهادت خودم و آقایانی که بوده‌اند در حضور اعلیحضرت که دو هزار مرتبه بیشتر از اعلیحضرت همایونی خودم شنیدم که تمام این اقدامات در نظر و همت بلند شاهنشاه سازگار نیست هنوز کاری شایسته همت بلند شاهنشاه مفخم ما انجام نشده بلی همت بلند است
همتش قصر بلند افراخت در عرصه جهان
- قطر این قصر معلق فسحت پهناش باد
شاهنشاه ما یک همچو همتی دارد حالا برای خاطر آتیه این مملکت و آتیه این کشور برای همچو شاخی می‌خواهد پیوندی پیدا کند.
از پی نور دیده اش فرمود
- همسری را طلب درین عالم
دیده بگشود و شه نظر افکند
- زیر این سبز قبّه و طارم
عاقبت یافت گوهری در مصر
- خاطر شه که باد دور از غم
اختر برج سعد فوزیه
- بانوی بانوان بخوی و شیم
ایندو شهزاده چو نشدند قرین
- آفرین خواند آسمان آندم
دل هر ذرّه را که بشکافی
- از طرب شاد یابی و خّرم
پارسی بچگان بکوبیدند
- پا سر سبزه از طرب محکم
(احسنت –کف زدن ممتدحضار) درست است مزایا و محسناتی که در این نظر خسروانه درج است از وظیفه حالیه بنده در این موقع خارج است این یک کنفرانس می‌خواهد سه چهار ساعت تا در اطراف این مسئله صحبت بشود ولی یک نکته را می‌خواهم عرض کرده باشم و این نکته را از رفیق محترم آقای دکتر غنی اقتباس کرده‌ام من هر چه دارم از ایشان است در جهت اینکه ما ایرانیها ملت نجیب مصر را دوست داریم و ملت اصیل مصر هم ما ایرانیها را خیلی دوست دارند علت چیست و سببش کدام است انسان در اول هر که همچو قضیه را می‌شنود ذهنش متوجه می‌شود بنکاتی چند اول خیال می‌کند که ما هم کیشیم و باین سبب همدیگر را دوست می‌داریم یا اینکه هم عادت هستیم یا یک شکل غذا می‌خوریم و یک شکل خانه می‌سازیم از این جهت است که هم دیگر را دوست داریم ولی من برخوردم بیک نکته و اعتقادم این است که از امور جزئی و کوچک و شخصی و دوستیهای فردی می‌توانیم دوستی و یکجهتی دو ملت را بسنجیم از جزء بکل می‌توانیم پی ببریم در شخصیات به بینید از هر جماعتی چه در مجلس شورای ملی چه در خارج دو نفری که با همدیگر رفیق اند این دو نفر آدم هر دو پدرهای مرتب معینی دارند ده تا پدر این می‌تواند برای خودش بشمرد ده تا پدر هم او می‌تواند بشمرد اتفاق روزگار این پدرها مردمان عالم و با ملکات و با اخلاقی بوده‌اند و چون خیلی از فضائل و ملکات را داشته‌اند با هم مهربان بوده‌اند و سوابق مهر و محبت داشته‌اند. این دو پسر که پهلوی هم می‌نشینند خاطره هائی را برای همدیگر از ملکات و فضائل آبائشان ذکر می‌کنند مثلا این می‌گوید مرحوم جد شما با مرحوم پدر من در سفر حج که رفته بودند یک پلی روی فلان رودخانه ساخته‌اند برای عبور و مرور مردم آن یکی می‌گوید جد اعلای شما فلان کار خیر را برای عموم بمعیت و کمک جد من نبوده است یا فلان کار خوب را بکمک هم برای مردم کردند این خاطره‌های خوب که حکایت می‌کند هم از دوستی بین آن گذشتگان هم از اعمال و افعال گذشتگان برای خیر جماعت، این دو نفر را یعنی این دو جوان را با هم نزدیک می‌کند و دوست و مهربان می‌نماید. شما دقت بفرمائید آنچه را که امروز در مملکت مصر از دیرها زمان طبع شده و می‌شود تاریخشان را ملاحظه بفرمائید تمام مورخین متفق الرأی می‌نویسند که اقدامات بزرگان گذشته ایران خیلی برای فضائل انسانیت مفید بوده یعنی انسانیت در عالم مدیون همت این بزرگان گذشته ایران است که اینها قربانی آدم را یعنی آدم کشی برای سلامت مریض و سعادت بشر را در عالم قدیم معمول بوده موقوف کردند بزرگان ایران این عادت بد را از بین برانداختند تمام کتب تاریخ شما پر است از اینکه آن یونانی که آنمقدار درعالم دنیا ترقی پیدا کرد از علم و صنعت، در نقاشی و حجاری آنها شاگرد مصر بودند و از مصر این تمدن را آوردند، حالا دیگر بفرمائید یک ملتی که با یک ملت دیگر سابقشان اینجوری باشد که اینها نسبت به گذشته آنها این اعتقادات و این خاطرات را داشته باشند و آنها نسبت باینها دارای این خاطره‌ها باشند آن رگ خاصی است که این ملت و آن ملت را مثل شیر و شکر در هم می‌آمیزد و مختلط می‌کند این است آن نکته اصلی و آن چیزهای دیگر که بنظر آقایان می‌رسد آنها استحسانات و آن مقربات است و اطراف و حاشیه است که اینها را یکی کرده، خوب آقایان اعلیحضرت همایون ما شاهنشاه ما و قائد ما و سائس ما و چشم ما ونور ما و بالاخره همه چیز ما این نظر انداخت و برای یک همچو پسری از همچو ملتی با آن سوابق همسر و همسنگی انتخاب فرمود آنوقت روزگار چه کار کرد؟ (آنرا خدا می‌کند باعتقاد من) اعلیحضرت همایونی نظر افکند و این گوهر را انتخاب و اختیار فرمود، لیکن چه مناسبتی را روزگار در بین این وصلت شاهانه عهده دار شده است ملاحظه کنید بین والاحضرت همایون و ولایتعهد عظمی و والاحضرت فوزیه پیوند بزرگوارانه بر قرار گردید که واقعاً (مهر و مه چون قرین هم گشتند – آسمان از طرب فکند کله) این درست شد؟ آسمان چه چیز رابهم وصلت داده که در حقیقت دو وصل اعلیحضرت همایونی که بی شک محیی ایران جدید (صحیح است) و موجد ایران نو است (صحیح است) از یک طرف و خاندان بزرگ اصیل نجیب مصر هم شاخه‌های آن درختی هستند که آن درخت محمد علی کبیر بود که آن درخت هم موجد مصر نوین است پس در حقیقت وصلت و یکی شدن این دو خاندان بزرگ اتصال ویکی شدن آن دوخانه ایست که سر و سرور آن دو محیی و موجد کشور و ملت خویش هستند این دو نام بزرگ باهم پیوند کرده یکی شده‌اند این دو خاندان را خدا با هم وصلت داده است. دقت فرمودید چه عرض کردم؟ این وصلت همایون واقع شد و ما امروز شعف داریم، شادی داریم البته شادی هم می‌کنیم. یک نکته را چند روز قبل یک کسی بمن گفت و جوابی هم که من دادم حالا می‌گویم گفت متانت جزء عادات خوب است گفتم البته هر کاری متانتش متناسب آن کار است حالا در یک چنین موقعی متانتش این است که ما اینطور باشیم – برقصان چو سروم بهار اندرون – بلب نای گیر و بچنگ ارغنون – بکوبیم پای و فشانیم دست – البته پای می‌کوبیم -، می‌رقصیم، کف می‌زنیم البته لازمه متانت این کار همین است. ما امروز مسرور و شادمانیم از این که توفیق یافتیم یک جلسه در مجلس شورای ملی تشکیل شد که در این جلسه رنگ مقدس ایرانیت صبغه مقدس ملیت با تصویب مجلس شورای ملی و صدور فرمان جهان مطاع شاهنشاه عظیم الشأن یک کوکب درخشان رنگ ملیت ایران را بخود گرفت که برای آتیه ما صد در صد سعادت اندر سعادت است (صحیح است) من از طرف همه آقایان و از طرف روزگار (ما تشکر نباید بکنیم ما اشتباه می‌کنیم ما خیال می‌کنیم یک کسی هستیم بیانمان در آینده عالم قدر و قیمتی دارد خیر) گیتی و زمانه و دهر تشکر می‌کند از پهلوی شاهنشاه محبوب ما (صحیح است – احسنت – کف زدن ممتد حضار) منتهی من از زبان روزگار و دهر تشکرات کیهان و روزگار را زبان شده به پیشگاه همایون شاهنشاه عظیم الشأن خود خطاب کرده عرض می‌کنم شاهنشاها:
- سپاس آور تو است گیتی بجان اگر چند گویا ندارد زبان من ایدون بجایش زبان آورم سپاس از زبان جهان آورم خدایا تو این شاه پاینده دار (کف زدن حضار) بتوفیق خدمت دلش زنده دار (احسنت – کف زدن عموم) از ملک آمین و ز بنده دعای (احسنت – کف زدن بسیار ممتد حضار)
رئیس _ آقای دکتر طاهری
دکتر طاهری _ مایه بسی خوشوقتی و تشکر است همان طوریکه در موقع تفسیر اصل ۲۷ قانون اساسی استدعا شد و وعده فرمودند آقای نخست وزیر وهیئت وزیران لایحه اعطای اصل ایرانیت را بوالاحضرت فوزیه امروز بمجلس تقدیم فرمودند. اگر چه همکاران محترم بیانات کافی و وافی فرمودند بنده هم تأیید و تکمیل می‌کنم بنده و تمام نمایندگان محترم با کمال سرور و مسرت و خوشحالی با اعطای اصل ایرانیت والاحضرت فوزیه موافق هستیم. والاحضرت فوزیه دختر مرحوم اعلیحضرت ملک فؤاد و خواهر اعلیحضرت ملک فاروق پادشاه مصر و نامزد والاحضرت و ملکه آینده ایران که از خاندان اصیل و با نجابت و بزرگواری پادشاهی مصرند و صاحب کمالات و واجد مزایای ارثی و مکتسبی می‌باشند گذشته از اینکه خدمات آن خاندان سلطنتی بکشور مصر موجب احیاء و آبادانی آن کشور گشته و موجب افتخار کشور مصرند. شخص والاحضرت فوزیه دارای تمام اوصاف خوب و برجسته اصالت و نجابت و عفاف می‌باشند تعریف و توصیف ایشان احتیاج بعرض نیست زیرا مدح و تعریف است تخریق حجاب فارغ است از مدح و تعریف آفتاب. والاحضرت همایون جوانبخت ما محمد رضا شاهپور هم که دارای ملکات فاضله ارثی هستند با سرپرستی اعلیحضرت همایون شاهنشاه پهلوی بفضایل و مزایای عالیه اکتسابی نیز نائل گشته و فوق العاده محبوب ملت اند عظمت و جلالت و کامیابی ایشان را همه از صمیم قلب خواهانیم وصلت این دو خاندان بزرگ موجب سعادت دو کشور و باعث مسرت و کمال خوشوقتی ایرانیان است این اقدام عالی هم یکی از اقدامات شاهنشاه همایون ماست که هر روز بواسطه یکی از شاهکار‌های فکری خود روز بهتری بایران می‌بخشد ادای شکر و مدح اعلیحضرت همایونی از عهده زبان الکن و میان قاصر من خارج است. یک دهن باید به پهنای فلک – تا بگوید وصف آن رشک ملک با عرض این مقدمات این بنده و تمام نمایندگان محترم با اعطای اصل ایرانیت بوالاحضرت فوزیه ملکه آینـده‌ایـران موافق و مقدم مبارکشان را کمـال افتخار و مسرت پذیرنده‌ایـم – مقدمش یا رب مبارکباد بر سرو وسمن
رئیس _ ماده واحده مجدداً قرائت می‌شود و رأی می‌گیریم
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده واحده – مجلس شورای ملی نظر بتفسیر اصل ۳۷ متمم قانون اساسی باقتضاء مصالح عالیه کشور بنابر پیشنهاد دولت تصویب می‌نماید که بوالاحضرت فوزیه دختر اعلیحضرت مرحوم ملک فؤاد و خواهر اعلیحضرت ملک فاروق پادشاه مصر بموجب فرمان همایونی صفت ایرانی اعطاء شود
رئیس _ موافقین با ماده واحده مبارکه که از طرف دولت پیشنهاد شده است برخیزند
(عموم نمایندگان برخاستند)
رئیس _ باتفاق آراء تصویب شد
(کف زدن بسیار ممتد حضار – انشاءالله مبارک است)
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
[ ۴- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه ]
رئیس _جلسه را ختم می‌کنیم. جلسه آینده روز یکشنبه سیزدهم آذر ماه دستور هم لوایح موجوده
(صحیح است)
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – حسن اسفندیاری
قوانین تصویب شده
قانون
تصویب اعطاء صفت ایرانی بوالاحضرت فوزیه
ماده واحده – مجلس شورای ملی نظر به تفسیر اصل سی و هفتم متمم قانون اساسی باقتضاء مصالح عالیه کشور بنابر پیشنهاد دولت تصویب می‌نماید که بوالاحضرت فوزیه دختر اعلیحضرت مرحوم ملک فؤاد و خواهر اعلیحضرت ملک فاروق پادشاه مصر بموجب فرمان همایونی صفت ایرانی اعطاء شود.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه هشتم آذرماه یکهزارو سیصد و هفده بتصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی – حسن اسفندیاری