مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ آذر ۱۳۰۵ نشست ۳۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
جلسه ۳۵
(مجلس دو ساعت قبل از ظهر بریاست آقای تدین تشکیل گردید)
صورتمجلس یکشنبه ششم آذر ماه را آقای آقاسید ابراهیم ضیاء قراعت نمودند.
رئیس – آقای آقاسید یعقوب
آقا سید یعقوب – دو چیز در صورتمجلس نوشته نشده ، یعنی اینطور گمان می کنم چون درست توجه نداشتم یکی راجع بالقاء مالیات روده که بنده اظهار داشتم به کمیسیون بودجه برود. چنانچه از کمیسیون بودجه هم راپرتش مطابق کمیسیون قوانین
مالیه صادر شد بیاید به مجلس و آقای مخبرگفتند چند تومان پول است و در بودجه مدخلیت ندارد خواستم این حق از بین نرود که هر مسئله خرجی بمجلس میآیدبکمیسیون بودجه برود یکی هم راجع بمعرفی بنده نشنیدم نمیدانم هست یا نیست.
رئیس – مسئله معرفی که بود . و علیت اینکه قاون روده ارجاع شد بکمیسیون بودجه این بود که یک خرجی را از عوائد روده پیش بینی کرده بودند ولی کمیسیون قوانین مایله از عوارض روده را بطور کلی القاء کرده دیگر عوائدی باقی نمی ماند که کمیسیون بودجه در آن اظهار نظر نماید .
نسبت به صورتمجلس مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد)
رئیس – صورتمجلس تصویب شد.
طرحی از طرف عده ای از نمایندگان محترم بعرض مجلس می رسد
(بشرح ذیل خوانده شد)
آقایان نمایندگان محترم تصدیق می فرمایند که اطلاع خاطر اهالی مملکت بر مذاکرات مجلس شورای ملی و جریان عقاید و نظریات سیاسی نمایندگان یکی از مسائل مهمه است که عدم توجه به آن ممکن است غالباً تولید سوء تفاهمات کند بعلاوه انتشار صورت مشروح مذاکرات مجلس خود مفسر واقعی قوانین موضوعه است و با دانشتن چنین مدارک کافی هیچ وقت قوانین سوء تفسیر نمی شود در دوره دوم و سوم تقنینیه روزنامة مجلس این خدمت را عهده دار بود . فعلاً روزنامه مزبور منتشر نمی شود و بعلاوه طبع و نشر مذاکرات مشروح جلسات علنی مجلس از وظایف اداره مباشرت است و باید در هر جلسه تمام مذاکرات را بدون تحریف و تغییر پس از ملاحظه ناطقین بشکل مجله بطبع رسانیده منتشر نماید اگر چه روزنامجات تا حدی مذاکرات را درج می نمایند ولی بدیهی است جراید فعلی هیچ الزامی و مسئولیتی برای درج تمام مذاکرات و دقت در عدم تحریف و تغییر ندارند بناء علیهذا امضاء کنندگان مواد ذیل را پیشنهاد و تصویب فوری آنرا از مجلس شورای ملی استدعا می نمائیم.
ماده اول – اداره تقنینیه مجلس شورای ملی مکلف است که صورت مذاکرات مشروح جلسات علنی مجلس را بدون تحریف و تغییر بترتیبی که در جلسات نطق می شود طبع و نشر نمایند.
مادة دوم ـ مذاکرات هر جلسه باید منتهی تا یکهفته بعد منتشر گردد بنابراین ناطقین هر جلسه تا سه روز وقت خواهندداشت که نطق خود را ملاحظه نموده اگر سهو و اشتباهی داشته باشد اصلاح نماید .
ماده سوم – مخارج طبع و نشر مذاکرات مشروح جلسات در بودجه مجلس منظور و پرداخته می شود .
حاج شیخ بیات – امیر حسین ایلخانی – دولتشاهی – فهیمی ابراهیم آشتیانی – عراقی – مهدی بنی سلیمان – حسن ملک غلامحسین میرزا مسعود – حسین الموسوی – مقدم – حسین جلائی – جهانشاهی – طباطبایی وکیلی – نوبخت – فاطمی – امام جمعه شیراز – شیروانی – فیروز – عدل – اسماعیل نجومی – سهراب ساگینیان – دکتر لقمان – معتمدالتولیه - جواد امامی خویی – سلطان محمد عامری – دکتر رفیع امین – محمد ولی – رضا مهدوی – حسین پیر نیا – ثقه الاسلامی – سید ابراهیم ضیاء – بامداد – امیر تیمور – حبیب الله امین هاشم آشتیانی – حسین وزیری و جمعی دیگر.
رئیس – فوریت این طرح مطرح است .آقای حائری زاده (اجائحائری زاده-بنده میخواستم تقاضای فوریت کنم که یکشور داشته باشد و الا اگر بنا باشد بکمیسیون مبتکرات برود و بعد راپرت کمیسیون مبتکرات بمجلس بیاید و این ترتیبات اجرا بشود این طرح بدرد دوره هفتم میخورد
رئیس-در خور لایحه تقاضای فوریت شده است .
حائری زاده-بنده ملاتفت نشدم
رئیس- بر طبق ماده ۵۹ نظامنامه یک شور بیشتر ندارد چون اجازه خرج است.آقای آقاسید یعقوب(اجازه)
آقا سید یعقوب-در این ماده ۵۹ که فرمودید تقاضای خرج است نمیدانم باید بکمیسیون محاسبات برود یا از طرف مباشرات مخارج آن به مجلس باید پیشنهاد شود ؟ چون درست در نظر ندارم از اینجهت مخالفم مگر آنکه
توضیح داده شود برای اینکه بودجه ۱۳۰۵ که گذشته است اگر برای اینکه بودجه ۱۳۰۵ که گذشته است اگر برای ۱۳۰۶ باشد بنده حرفی ندارم لکن حالا پیشنهاد یک خرجی است . نمیدانم میتوانیم رای بدهم یا نمیتوانیم؟
رئیس – بنده عرض کرده که ماده ۵۹ می گوید اینگونه لوایح و طرحها که تقاضای خرجی مخصوصی میشود یکشور بیشتر ندارد بنا بر این تقاضای فوریتی که شده است راجع به یک فوریت بحث می شود یعنی فوریتی فی المجلس بعلاوه چون راجع به بودجه خود مجلس است مجلس اختیار دارد. آقای فاطمی که موافقند؟
فاطمی – بلی موافقم
رئیس – آقای بیات
مرتضی قلیخان بیات – موافقم
رئیس – آقای روحی
روحی – موافقم
رئیس – آقای عراقی
عراقی – موافق
رئیس – آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی – بنده یک سئوالی دارم . به کمیسیون نمیرود؟
رئیس – خیر اگر فوریتش تصویب شود به کمیسیون ارجاْ نخواهد شد.
شیروانی – پس بنده موافقم
رئیس – مخالفی ندارد
یاسائی – بنده مخالفم
رئیس – بفرمائید
یاسائی – بنده هر چه فکر می کنم نتیجه و فایده ای هنوز برای این طرح بنظرم نمی آید که چه فایده ای برای این طرح هت و مجلس شورای ملی چه استفاده ای از این طرح می تواند بکند بالاخر یک مذاکراتی در مجلس شورای ملی می شود و اشخاصی یک صحبت هایی کم و بیش می کنند و مفاد آن راهم جراید و مطبوعات انتشار می دهند اینکه ما بیائیم و اجازه یک مخارجی بدهیم که بطور مخصوصی تمام مذاکرات را بطبع برسانند و بعد از یکهفته انتشار دهند به نظر بنده موضوع خیلی مهمی نیست اولاً تهیه صورت مفصل مجلس اینطور که در طرح پیش بینی شده شاید تا یکهفته هم میسور نباشد که ناطقین محترم هم مراجعه بکنند و اصلاحاتی هم در نطق خودشان بنمایند و با این ترتیب هفت هشت روز طول دارد که صورت مجلس هر جلسه ای بطبع برسد آنوقت چه موقعی است که بطبع می رسد موقعی است که مفاد خلاصه مذاکرات مجلس در مطبوعات دیگر منتشر شده و مبتذل شده است و دیگر هیچکس نمی خرد و نمی خواهد مردم هم این اندازه ها علاقه تامی بمذاکرات مفصل ما ندارند .
یکنفر از نمایندگان – چرا دارند.
یاسائی – خیر ندارند . بعلاوه خوبست آقایان در نظر بگیرند که مجلس شورای ملی تا کنون هیچ کمکی به مطبوعات ملی نکرده است تا حلاکه بنده چیزی نفهمیده ام که از طرف مجلس شواری ملی در ادوار گذشته و فعلی کمک مهمی به مطبوعات ملی که یک رکن معارف است شده باشد.
آقا سید یعقوب – خیر نشده است سانسور را هم نتوانستیم برداریم.
یاسائی – این طرح هم در حکم این است که اگر چند روزنامه هم در این مملکت هست آنها هم نتوانند مرتباً روزنامه خودشان را اداره کنند . یک قسمت از اخباری که مردم میل دارند بخوانندخلاصه مذاکرات مجلس و اقداماتی است که مجلس می کند که بدانند چه قوانینی از مجلس می گذرد یا فلان جلسه مثلاً چه اقدامی شده و چه تصمیمی اتخاذ شده است و چه قانونی وضع شده و در عین حال میل دارند فرضاً چهار ستون مذاکرات قبل
از دستور بنده و دیگری را بخوانند شما می خواهید این حق را هم از مطبوعات بگیرید و اختصاص به خود مجلس بدهید که خود مجلس آنا را انتشار بدهد و مندرجات مطبوعات دیگر با این ترتیب راجع به مذاکرات مجلس چندان اهمیت و اعتباریندارد. بنده بطور کلی مخالفم با این رویه و قصور می کنم این طرح موجب وقت تلف کردن است بجای اینکه مایک کمکی به مطبوعات بکنیم یک اقدامی می کنیم که لطمه ای به مطبوعات می خورد . بنده برای اینکه ضرر به مطبوعات نخورد با یک طرز دیگری که عرض می کنم ممکن است موافقت کنم و آن این است که با همین مطبوعات فعلی که دائر است مجلس یک قراری بگذارد که مذاکرات را مفصل تر بتساوی در جلسات عدیده مجلس طبع کنند یعنی در در هر جلسه ای یک روزنامه ای نطق مفصل را مشروحاً درج کند و مخارج آنرا اداره مباشرت به آن روزنامه بپردازد هر جلسه ای هم اختصاص داشته باشد به یک روزنامه ای اگر آقایان میل دارند نطق مفصلشان در روزنامه درج شود و یک استفاده ای از درج این نطقها فرض می کنند ممکن است علیحده هم بنده بمطبوعات و بنده تعهد می کنم که درج کنند.
رئیس – آقای حائری زاده (اجازه)
حائری زاده – یک قسمت از فرمایشات آقای یاسائی را بنده موافقم که راجه به طرز اجراء و عمل این قانون است که اداره مباشرت چطور اجراء کند اما آن جمله ای که فرمودند چه لزومی دارد مردم از مذاکرات مجلس و وکلاء اطلاع پیدا کنند عرض می کنم این قوانین می گذرد و بدست مردم می افتد مفسر و مبین آن که نظر قانون گذار را خوب تشریح می کند همین مذاکرات مشروح مجلس است . اگر نظر آقاین باشد همین باشد همین فرمایشی که آقای قائم مقام فرمودند راجع به شکایت اهالی گیلان در موضوع ممیزی بنده در موقعی که قانون ممیزی مطرح بود در آن موقع در کمیسیون قوانین مالیه بودم و در یک قسمت بنده نمی توانم وزارت مالیه را مقصر بدانم زیرا دولت دو سال مهلت گرفت که قانون را اجراء کند . اگر نظر آقایان باشد پیشنهاد دولت این بود که هر جا صرف دارد اجراء کند و هر جا صرف ندارد موقوف بماند ما گفتیم ما نمی توانیم این ترتیب را قبول کنیم دو سال به شما مهلت می دهیم که در این مدت دوسال قانون را اجراء کنید منتهی هرجا صرف دارد در سال اول اجراء کنید و هرجا صرف ندارد در سال دوم و این مسئله در ضمن مذاکرات مجلس نوشته شده و موقعی که قانون تنظیم می شد توضیحاتی داده شده که اگر مردم آنرا می فهمیدند و ملتفت می شدند طرز اجراء آن قانون چطور است به تکالیف خودشان عمل می کردند و آنجا که مخالف قانون بود مأمورین دولت اصرار نمی کردند که آن طرز را عمل کنند و بنده کاملاص موافقم که عین مذاکرات طبع و توزیع شود ولی در طرز عمل که اداره مباشرت به مناقصه بگذارد بین جرائید و هر روزنامه ای که عهده دار می شود با خرج کمتری اینکار را بکند به او بدهند یا در خود مجلس یک اداره ای دائر کنند برای این موضوع اینها یک چیزهائی است که باید اداره مباشرت ببیند کدام بصرفه مملکت است و آنرا عمل کند و بنده کاملاص موافقم که این طرح از مجلس بگذرد.
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – رأی گرفته می شود بفوریت این طرح آقایانی که موافقتند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. برای اطلاع خاطر آقایان محترمی که قبل از شروع بشور در کلیات لازم میدان در خصوص این طرح چند کلمه ای عرض کنم در چندی قبل هیئت رئیسه در نظر گرفت که در این خصوص نظریه آقایانی را تامین کند و بطور تفصیل در هیئت رئیسه مذاکرات لازمه در این باب شد هیئت رئیسه کاملاً موافق بود با اینکه مذاکرات جلسات علنی مجلس خواه مختصر خواه مفصل طبع و توزیع شود دلائلی هم داشت یکی از دلائلی که هیئت مرئیسه دارد و الان هم موافق است این است که اسناد مجلس
شورای ملی باید طوری محفوظ بماند که مصون از هرگونه تعرز باشد و یکی از وسایل مصونیت و محفوظ ماندن اسنا این است که طبع بشود و در بین مردم منتشر گردد یک تجربه ناگواری که از دوره اول برای همه مان باقی است این است که در اثر آن چپاول و غارتگری ها تمام اسناد دوره اول از بین رفت و ممکن است یک حوادث دیگری از قبیل حریق و زلزله یا غیر آن اتفاق بیفتد که اگر چنانچه اسناد و مدارک پالمانی در جامعه منتشر نباشد و در یک دفتری راکد باشد بکلی از بین برود بنابراین با رعایت این نکته هیئت رئیسه هم کاملاً موافق بود که باید صورتمجلس طبع و در جامعه منتشر شود . نهایت راجع بمخارجش چون در این طرح یک ماده ای دارد مذاکراتی که شد لازم می دانم عرض کنم در بودجه هذه السنه که مجلس سابق تصویب کرده است هیچگونه اعتباری نداریم برای اینکه صورت مذاکرات مجلس را طبع کنیم بنابراین در هیئت رئیسه مذاکره شد که یکی از دو کار را باید بکنیم یا این است که اعتبار جدیدی مجلس تصویب کند رای چند ماه بقیه هذه السنه و بعد در بودجه سنه آتیه منظور شود دیدیم این یک قدری مشکل است و محلی را که هیئت رئیسه پیش بینی کرد این بود که ممکن است از محل جرائم در این چند ماهی که از امسال باقیمانده مذاکرات طبع شود و برای سال آتیه در ضمن بودجه یک اعتباری برای این کار منظور شود و برای همین اصل بود که با اداره مباشرات مذاکره شد که ترتیب اینکار را بدهن و پیش بینی نمایند که چقدر مخارج دارد و صورتش را بیاورند به هیئت رئیسه و پس از آنکه هیئت رئیسه هم موافقت کرد به عرض مجلس برسد ولی حالا که این طرح آمده است علی الاصول نتیجه یکی است این اطلاعات را خواستم به عرض آقایان برسانم .
شور در کلیات است آقای یاائی (اجازه)
یاسائی – بطوری که بنده در فوریت این طرح عرض کردم فایده ای برای این طرح نمی بینم و اینکه آقای رئیس فرمودند اسنادی که ممکن است از بین برود این مسئله راجع به کلیه مؤسسات حکومت شوروی است و بالاخره یک وقتی اسناد یک وزارتخانه بکلی از بین می رود اینها یک چیز هایی نیست که باعث شود ما مذاکرات مفصل مجلس را طبع کنیم بعلاوه به جای اینکه ما این اقدام را می کنیم بهتر این بود که فکری بکنیم که قاری و خواننده مملکت زیاد شود خوب بود فکر می کردیم و این خرج را در یک قریه یا بلوکی می کردیم که در آنجا مدرسه دائر می شد که مردم سواد پیدا کنند و بتوانندروزنامه بخوانند.شما مراجعه نمائید به دفاتر مطبوعات فعلی خودتان و ببینید آن عده روزنامه هایی که منتشر می شود چقدر قلیل است و اگر پس از بیست سال مشروطیت هفت هشت ده روزنامه هم در مرکز شما منتشر می شود ایقدرها خریدار ندارد خریدار آنها محدودند و بالاخره افراد جامعه آنطور که باید به معارف و مطبوعات آشنا باشند نیستند مخصوصاً در ولایت بنده نمی فهمم بالخره مذاکرات مشروح مجلس را چه اشخاصی خواهند خواند؟ غیر از همان اشخاصی که جراید فعلی را می خوانند و روزی هم که جلسه تشکیل می شود بوسیله جراید ملی خلاصه مذاکرات آن جلسه فردای آن روز منتشر می شود و اگر هم بخواهند نطق مفصل وکلاء را بخوانند باید یک هفته یا ده روز تأمل کنند و بعد بخوانند در صورتیکه آن موقع مبتذل شده و دیگر کسی نمی خواند بعلاوه بنده نمی دانم یک خرج لا علی التعینی را چطور مجلس می تواند رأی بدهد. مبلغ خرج باید معین شود اداره مباشرت مجلس هنوز معین نکرده است که میزان مخارج طبع مذاکرات مجلس چقدر است در این طرح هم مبلغی به گوش بنده نخورده که معین شده باشد بدون تعیین مبلغ هم سابقه ندارد که مجلس یک خرجی را اجاره بدهد بنده با اساس این طرح هم مخالفم و یک نتیجه معتنابه از این طرح گرفته نخواهد شد مگر اینکه وقت یک عده اشخاص تلف بشود و یک خرج غیر لازمی را تصویب کنند.
رئیس – آقای فاطمی . (اجازه)
فاطمی – اولاً بند معتقد نیستم که هر وقت یکی
از این قبیل لوایح به مجلس می آید فوراً این قسمت را پیش بیندازیم . مدارس . معارف . جراید . و البته این چیزها در جای خودش صحیح است مملکت باید روزنامه ملی داشته باشد. روزنامه دولتی داشته باشد . دولت هم باید به جرائد کمک کند . مدارس هم باید باشد. تمام اهل این مملت هم باید با سواد باشند. تمام اینها بجای خودش صحیح است و اشخاصی هم که این طرح را پیشنهاد کرده اند با تمام این قضایا موافق هستند . اما چرا این طرح را پیشنهاد کرده اند ؟ این نه برای این است که نطق قبل از دستور بنده و جنابعالی را فردا صبح مشروحاص تا آن نقطه آخرش را بنویسند و مردم هم بخوانند . خیر . اینجا هم نوشته نشده است که فردا صبح بلافاصله منتشر شود . نوشته پس از یکهفته مذاکرات و صورت مشروح مجلس طبع و توزیع می شود و همانطوری که آقای حائیری زاده فرموده اند این برای قسمت تفسیر قوانین است . شما اینجا یک قانون یا یک ماده را می گذرانید . آنوقت در موقع اجراء و در موقع نوشتن نظام نامه فلان امین مالیه یا رئیس فلان اداره یک طور دیگر به نظرش می رسد.و میخواهد اجراء بکند و می گوید من از این قانون اینطور می فهمم . اما اگر نطق مشروح مجلس حاضر باشد در می آورند و بهش می گویند خیر آقا اینطور نیست این قانونی است که مجلس گذرانده . این هم مخبر کمیسیون اینطور جواب داده . مجلس هم تصدیق کرده است پس مقصود وکلاء و مقصود مجلس شورای ملی از گذاشتن این قانون این بوده است باضافه هر جایی که پارلمان هست نطق مشروح مجلس را انتشار می دهند و این ترتیب در همه جای دنیا معلوم و مرسوم است اما اینکه فرمودند لطمه برجرائی دیگر می زند . بنده قول می دهم که به هیچ وجه لطمه به جرائد نزند زیرا بفرمایش خودتان جرائد نطق مجلس امروز را فردا انتشار می دهند اینکه فردا در نمی آید . ده روز دیگر از طبع بیرون می آید از آنطرف آن منافعی را هم که آقای رئیس فرمودند در بردارد. پس علت مخالفت دیگر نمی دانم چیست؟
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است .
رئیس – آقای بیات موافقند.
مرتضی قلیخان بیات – بلی
رئیس - رأی گرفته می شود بشور در مواد . آقایانی که موافقند قیام فرمایند. (اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد . ماده اول .
(بمضنون ذیل خوانده شد)
ماده اول – اداره تقنینیه مجلس شورای ملی مکلف است که صورت مذاکرات مشروح جلسات علنی مجلس را بدون تحریف و تغییر بترتیبی که در جلسات نطق میشود طبع و نشر نمایند.
رئیس آقای سید یعقوب (اجازه)
آقای سید یعقوب-چون ماده اول ام المواد است مطابق سابقه در شور ماده اول هم ممکن است در کلیات صحبت کرد.این ماده اول اجازه میدهد با اداره تقنینیه که صورت مشروح نطق وکلاء را بطبع برساند و انتشار بدهد. چون ماده اول است میخواستم این قسمت را بعرض آقایان برسانم:اگر آقایان توجه بفرمایند در دوره چهارم این طرح را آقای تیمور تاش و شاهزاده فیروز میرزا پیشنهاد کردند و بقدری هم ادله وبراهین در اطرافش اقامه کردند که حد نداشت و خیلی بیش از این ادله بود که آقای حائری زاده و آقای فاطمی در اینجا اظهار کردند. در همان موقع هم بعد از یکقدری توجه اکثریت رای نداد و علت رای ندادنش هم این بود که آقای یاسائی اینجا بیان کردند بنده میخواهم یکقدری از مقام لفظ بمقام عمل بیائیم. نظر ما این نیست که اینجا بیائیم و الفاظ و کلماتی ادا کنیم که بعد انتشار پیدا کند.
نظر ما این است که حقیقه قدمهای عملی برای مملکت برداشته شود و عین حرف خود بنده است که میگفتم نطق آتشین و کلمات آهنین مملکت را آباد نمی کند . مملکت را عملیات آباد میکند . آقای یاسائی اظهار کردند که عوض
این صحبتهائی که میکنیم و عوض اینکه از این مسئله تقویت میکنیم خوب است از مطبوعاتمان تقویت کنیم.بواسطه اینکه مطبوعات یک قوه ایست که دست راست مجلس شورای ملی است .حالا که مجلس شورای ملی قوتی ندارد قوتش مطبوعات است و هر چه ما بمطبوعات قوت بدهیم بمجلس شورای ملی قوت داده ایم و در این ضمن هم خدمت بمملکت کرده ایم که مملکت را بیدار و هوشیار نموده ایم .بنده میخواهم عرض کنم که مقصود از طبع این نطق مشروح چیست . برای این است که نظامنامه بر خلاف این مواد نوشته میشود؟ اگر صورت مفصل مجلس باشد نوشته نمیشود ؟آن دولتی را که نظامنامةبر خلاف قانون تهیه میکند استیضاح کنید .نه اینکه نطق مفصل مجلس او را استیضاح کند .خیر آقا .باید اگر دولتی بر خلاف مواد قانون یک نظامنامه نوشت آن را استیضاح کنیم و بگوئیم چرا این نظامنامه را نوشتید .این نطق مشروح و مفصل مجلس در لنگرود اگر در دست رعیت باشد صحبکم الله هم بهش نمی گویند. ما باید اینها را درست کنیم و اینجا بنشینیم و آن وزیر مالیه یا داخله یا عدلیه را که آمده است و یک نظامنامة بر خلاف قانونی که از مجلس گذشته وضع کرده است استیضاح کنیم و بیندازیم .رعیت که زور ندارد .پشت همین تریبون شاهزاده سلیمان میرزا داد میزد که ای رعیت مالیات خلاف قانون ندهید ولی خیر فائده نداشت توی سرشان زدند وازشان گرفتند!این چیزها فائده ندارد. ما باید کاری بکنیم که وزراء نتوانند نظامنامة بر خلاف قانون بنویسند .نطق مفصل در اینجا نوشته شده و در ادارةتقنینیه هم هست .ما باید سر چشمه را ملاحظه کنیم. ما خودمان اینجا از وزیر ملاحظه میکنیم.آنوقت میگوئیم رعیت تو برو خودت آنجا این کار را بکن !بنده و جنابعالی که نماینده این ملت هستیم باید جلو وزراء را بگیریم و نگذاریم که نظامنامه بر خلاف قانون وضع کنند .ما بتکلیف خودمان عمل نمیکنیم آنوقت بآن رعیت بیچاره که هیچ ندارد بگوئیم ما برایت نطق کردیم برو نطق ما را بخوان و خودت اجرا کن !! بینی وبین اللة این خدمت است برای مملکت ؟بندة میگویم نطق آتشین و بیان آهنین هیچ فایدة ندارد . عمل باید بکنیم و این یک عملی برای مملکت و برای جامعه نیست. بنده هیچ با این طرح آنهم باین فوری آمدن که هیچ ملاحظه نکرده ایم موافق نیستم بنده والله هیچ نفعی درش ملاحظه نمی کنم و وارد در مطالب دیگر هم نمیشوم اما خواستم عرض کنم این دلیلی که آقای حائری زاده بیان کردند هیچ کافی برای مدعا نیست. برای خاطر اینکه آقا-جلو نوشتن نظامنامه بر خلاف مواد قانون را باید استیضاح نماینده بگیرد. انداختن وزراء بگیرد. نه مستحضر کردن رعیت را در فلان نقطه با اینکه این نظامنامه بر خلاف قانون است اینها فایده ندارد ما در اینجا وارد شده ایم با اینکه یک خرجی بر بودجه مملکت تحمیل کنیم در صورتی که ما الان خودمان را حاضر کرده ایم در بودجه مملکت ایراد نمائیم و بگوئیم این پول را که فلان وزارت خانه خرج می نمائید چه ترقی برای مملکت دارد و کم کم بودجه را از اداره شکم خارج کنیم و برای اداره مملکت بنویسیم و بگوئیم تا کی می خواهیم بودجه برای شکم بنویسیم ؟و بودجه بنویسیم که برای ترقی مملکت باشد نه نان خانه بمردم بدهیم ما باید اول قدم را خودمان برداریم حالا آمده ایم یک بودجه نوشته ایم برای یک چیزی که ابدا فایده برای مملکت ندارد این چه ترقی برای مملکت است؟چه قدمی است ؟
آقا سید میرزا علی عمادی – خیلی فایده دارد.
آقا سید یعقوب – خیلی؟ کدامش ؟ یکی از آن هزارتا را بفرمائید نهصد و نودو نه تایش را هم نمی خواهم یک نصف اش را بفرمائید و اگر آن بیانی باشد که آقای حائری زاده فرمودند . آنرا هم بنده کافی می دانم و بهترین دلیلی که ذکر شد همانی بود که آقای حائری زاده گفتند و همه تان هم تصدیق کردید ولی بنده عرض می کنم آن دلیل کافی نیست . بعلت اینکه عملیات بنده و جنابعالی باید جلو
آن نظامنامه ها را بگیرد رعیت نمیتواند جلو او را بگیرد بنده خودم یکوقتی روز نامه مینوشتم بنده می دانم این نطق مفصل مجلس چقدر خرج دارد .تقریبا ً ماهی سه چهار هزار تومان خرجش می شود یک تومان هم بشود این یک تومان را چرا خرج کنیم؟ بنده و جنابعالی باید تبعیت و تاسی کنیم از جدمان که چراغ را خاموش کرد که پول بیت المال صرف مردم نشود . ما هم باید همانطور باشیم همین یک تومان را هم باید بنده و شما ملاحظه کنیم آقای عمادی :برای اینکه گوشمان خوشش بیاید که بگویند نطق آقاسید یعقوب .خیر آقا-بنده خوشم نمی آید که یک تومان بر بودجه مملکت اجازه بدهم تحمیل شود و نطق مفصل خودم نوشته شود . بنده عرض می کنم اول منافع مملکت را در نظر بگیریم . به بینیم این خرجی که پیشنهاد می کنیم برای مملکت نفع و سود دارد یا نه ؟ولی وقتی بنده درست دقت می کنم می بینم هیچ نفعی درش تصور نمی شود که برای مملکت داشته باشد یک بیان مقام ریاست فرمودند که در هیئت رئیسه این صحبت شد که یکی از منافع و آثار این قسمت این است که قوانین و مسائلی که از مجلس گذشته است بر خلاف دوره اول که آن ترتیب واقع شد و آن آثار از بین رفت بعدها محفوظ می ماند .ولی حالا بنده خیلی شکر میکنم و ممنون هستم که همان اشخاصیکه آنوقت آمدند مجلس را بتوپ بستند خودشان مشروطه طلب شده اند و خیلی جلوتر از ما هستند اینها دیگر کاری نمی کنند زیرا قوای ملی طوری بآنها فشار آورد که زانو زدند و آمدند مشروطه شدند و طوری هم جلو میروند که ما بگردشان نمی رسیم . این کاغذها هم در خانه ما بماند هیچ اثر ندارد . ما باید کاری بکنیم که قوانین عادت مملکت بشود و در جریان خون مردم باشد .از اینکه اینها در تمام خانه ها باشد فائده ندارد .مگر قرآن که در تمام خانه ها هست آیا دیگر خلاف قرآن رفتار نمی کنند و معصیت نمی کنند؟ پس ما باید یکقدمی بر داریم و یک خرجی پیشنهاد کنیم که برای مملکت نافع باشد و بنده چون نفعی برای این کار نمی بینم از این جهه مخالفم
رئیس-پیشنهاد آقای حائری زاده و آقای امامی قرائت میشود
(بشرح ذیل قرائت شد)
امضا کنندگان پیشنهاد میکنیم . طرح راجع بطبع و توزیع صورت مشروح مذاکرات مجلس از دستور امروز خارج شود .
رئیس- آقای حائری زاده (اجازه)
حائری زاده- بنده با اینکه خیلی با این طرح موافقم ولی چون خودم ندیده ام و وقتی هم که قرائت می شد بعضی اصلاحات در موادش لازم بود که اگر بعرض آقایان برسد شاید موافق باشند و ما هم که رأی بفوریتش دادیم برای این بود که در کمیسیون مبتکرات و سایر کمیسیونها دفن نشود و زود از مجلس بگذرد و حالا که رأی هم بدخول در مواد داده شد استدعا میکنم آقایان موافقت بفرمایند از دستور امروز خارج شود تا در خارج یک مطالعاتی بشود و اگر اصلاحاتی هم در موادش لازم است بشودو جزء دستور جلسة آینده خودمان قرار بدهیم که با مطالعه و بدون مخالفت از مجلس بگذرد.
رئیس- آقای روحی (اجازه)
روحی-عرض کنم این یک همچو مسئله مهمی نیست و از بابت خرجش هم آنقدر نباید بترسیم. مطبعه از خود مجلس و کار کنانش هم حقوق میگیرند و تصور میکنم جز کاغذ خرج دیگری ندارد بعلاوه اگر خیلی مسئله خرج را میخواهید ملاحظه کنید کمتر حرف بزنید که صورت مجلس کوچک شود (خندة نمایندگان)
رئیس- رأی گرفته میشود به پیشنهاد آقای حائری زاده آقایان موافقین قیام بفرمایند.
(عدة قلیلی قیام نمودند)
رئیس تصویب نشد.آقای شیروانی موافقند؟
شیروانی- بلی
رئیس- بفرمائید
چند روز پیش بنده در وزارت فوائد عامه کاری داشتم آنجا یک کمیسیونی از روسای وزارت خانه جمع شده بودند و راجع باین موضوع صحبت میکردند که در کنترات مسیو فن دم هاگن که یکنفر متخصص جنگل است مجلس شورای ملی تصویب کرده است که روزی دو تومان باو خرج سفر بدهند .حالا میخواهد از اینجا برود بگیلان و مازندران یا بختیاری آنجاهائیکه جنگل است و بالاخره با اتومبیل باید حرکت کند از این جا تا مازندران یا جای دیگر یکروز. یکروز و نیم یا دو روز میرود و چهار تومان باین شخص باید خرج سفر داده شود. یک عدة عقیده شان این بود که مجلس روزی دو تومان بیشتر برای خرج سفر مسیو فن دم ها گن تصویب نکرده است و بنده درست یادم است و وقتی هم آنجا رسیدم بهشان تذکر دادم که مراجعه کنید بصورت مشروح مجلس. در مجلس مخصوصاً گفته شد فن دم ها گن کارش در جنگل است و حتی یک اسب با علیق هم برایش پیش بینی شد که چون باید در توی جنگل حرکت کند بیش از روزی دو تومان مخارج ندارد ولی البته در موقعی که مأمور میشود برود فارس و جنگلهای فارس را به بیند مگر اینکه ناچار شود الاغ سوار شود و منزل بمنزل برود و روزی دو تومان بهش بدهند و الا اگر با اتومبیل بخواهد برود البته شصت هفتاد تومان صد تومان باید کرایه اتومبیل او را بدهند در اینجا نمی شود گفت روزی دو تومان خرج سفر بهش بدهند و همینطور است سایر قوانین تمام این نکاتی که در ضمن اجرای قانون پیش میآید اینها را نمی شود از روی قانون قضاوت کرد و باید مراجعه کرد به آندکس های قانون یعنی اضافاتی که قانون دارد و در تمام دنیا هم معمول است و آن اضافات عبارت از خلاصه یا عین صورت مجلس است و همین طور چند روز پیش آقای حائری زاده وقتی پیشنهاد کردند که الغاء مالیاتهای صنفی برود به کمیسیون بودجه در ضمن نطق خودشان فرمودند که مقصود من این است که این لایحه یک شوری باشد معهذا چون تا امروز این قسمت بعمل نیامده است که بصورت مجلس مراجعه نمایند مجلس تصدیق کرد که خیر دو شور دارد اینها مسائلی است که نه در یک روز بلکه همیشه تمام وزارتخانه ها و دوائر ما احتیاج پیدا میکنند که در مواقع اجرای قوانین بسابقة قوانین مراجعه کنند و مهمترین سوابق قوانین هم صورت خلاصه بلکه صورت تفصیلی مجلس است .در اینجا آقای یاسائی نماینده محترم اظهار فرمودند که ما باید بمطبوعات و مدارس کمک کنیم .اینها یک مسائل صحیحی است همان طور که آقای فاطمی فرمودند. ولی منطقاً و از روی فلسفه نباید اجراء هیچ اصلاحی را مستلزم عدم اجرای اصلاح دیگری قرار داد . اگر اینطور بکنیم هیچوقت هیچ اصلاحی در مملکت اجرا نمی شود پس هر اصلاحیرا باید در موقع خودش هر طور پیشرفت کرد شروع کرد و بعقیده بنده این خودش یک اصلاح اساسی است برای پارلمان و بنده تصور می کنم نه تنها صورت مفصل مذاکرات مجلس با مطبوعات ما کنکورانس ورقابت نمی کند بلکه کمک هم بمطبوعات میکند. برای اینکه خود بنده هم روزنامه نویس بودم .چون روزنامه ها فعلاًسه ساعت بعد از اظهارات من و شما خلاصه نطق ماها را منتشر میکنند و یک عده هم فردا صبح و بالحان مختلفه منتشر میکنند و البته ممکن نیست یک روزنامةبتواند صورت مفصل مذاکرات مجلس را منتشر کند مگر اینکه چهل صفحه روزنامه منتشر کند و در مملکت ما هم یک چنین مطبعهنیست که بتواند روزنامة بیست صفحه بدهد و لازم هم نیست برای اینکه هیچکس هم نمی خواند مگر آنهائی که کار دارند بعلاوه مذاکرات مجلس هم برای خواندن نیست و برای استفاده است از نقطه نظر اینکه امروز مطبوعات رونقی پیدا کرده است و در تمام مسائل سیاسی دخالت می کنند مجبورند بقوانین و سوابق قوانین
مجلس مراجعه کنند و بنده معتقدم که هر روزنامه نویس لازم است صورت مشروح نطق ها روی میزش باشد که هر وقت بخواهد از او استفاده کند و برای او مضر که نخواهد بود نافع هم خواهد بود. اما اینکه فرمودند خرج باید میزانش معین باشد. ماخود خرج را اینجا تصویب نمی کنیم ما قانون خرج را تصویب می کنیم و می گوئیم اداره مباشرت با اداره تامینه مکلف هستند که خرجش را در بودجه پیش بینی نمایند ما اینجا قانون را وضع می کنیم خود خرج را البته وقتی که بودجه خرج طبع و نشر روزنامه به مجلس آمد درش بحث می کنیم و یکی از نتایج دیگری که به نظر خود بنده برای طبع و نشر صورت مجلس رسیده قسمتی است که آقای روحی بطور مزاح فرمودند و بنده بطور جدی عرض می کنم و آن رعایت چیزهائی است که در تاریخ میماند و در هوا محو نمیشود کسانیکه میل دارند در جریانات عنوانی داشته باشند همیشه این نکته را رعایت می کنند. بنده وقتیکه دیدم ممکن است یک روزی یک موضوعی را در مقابل من بگذارندکه زانو خم کنم .. زیرا نطق من طبع و نشر شده و سند جلو من میگذارند بنده حتی المقدور سعی میکنم که در موقع مذاکرات خودم رعایت تمام اطراف مسائل را بکنم ولی اگر بنا باشد بطور خلاصه .در موضوع فلان چیز فلان کس فلان حرف را زد بنده آنقدر ها هم اهمیت نمی دهم .بر فرض که یک صورت مفصلی هم در یک گوشه یا در دفتر را کد مجلس افتاده باشد اشخاص آنقدرها خودشان را زحمت نمی دهند که بروند آن را به بینند و مچ بنده را بگیرند و بگویند تو فلان مسئله را آن روز این طور گفتی و امروز ناقضش را میگوئی ولی اگر بنا باشد حرف بنده و جنابعالی که قانون است و مملکت مکلف است حرف بنده و شما را اجرا کند و این سند همیشه در دستها بود ما هم مجبور میشویم این اسناد را کمتر بدست مردم بدهیم که کمتر محکوم بشویم و بندة معتقد هستم که نه تنها کم حرف میزنیم بلکه درست هم حرف می زنیم .بنابرین بنده تصور نمیکردم مخالفتی در این موضوع بشود که صورت مذاکرات مجلس طبع و نشر بشود و بدست مجرمان و محتاجین قانون بدهند شما برای هر موضوع و هر ماده اینجا حرف میزنید و در فلان ماده چندین فلسفه بنده که موافق هستم اظهار می کنم و چندین فلسفه هم که شما مخالف هستید اظهار میکنید و ممکن است ظاهر عبارت قانون طوری باشد که این فلسفه های ما درش نباشد و همیشه عدلیه و سایر وزارتخانهای شما محتاج خواهند بود که بصورت مذاکرات مجلس مراجعه کنند و بنده خیال نمی کنم این موضوع اینقدر مخالف لازم داشته باشد .
بعضی از نمایندگان –مذاکرات کافی است .
رئیس- پیشنهاد آقای ضیاء
(بترتیب ذیل خوانده شد)
پیش نهاد میشود که ماده اول به ترتیب ذیل اصلاح شود:
ماده اول –اداره تقنینیه مجلس شورای ملی مکلف است که صورت خلاصه و مشروح مذاکرات جلسات علنی مجلس را الخ.
رئیس-بفرمائید.
ضیاء - بنده عقیده ام اینست از جمله چیزهائیکه حیاتش در تولید مثل است مطبوعات است مطبوعات بهر صورت و بهر وضعی که منتشر شود برای ترقی و توسعه آن نافع است مطبوعات خوب فقط از دو چیز است از مطبعه خوب و زیاد و از سایر مطبوعات که هر قدر زیادتر باشد نافع تر است در این ماده ذکر شده است که اداره تقنینیه فقط صورت مشروح مذاکرات را طبع و نشر کند .بنده پیشنهاد کردم این قسمت علاوه شود که هم صورت خلاصه مذاکرات و هم صورت مشروح مذاکرات جلسات را طبع و نشر کنند اولاًاز طبع و نشر صورت خلاصه مذاکرات فوائد و محسناتی است که آقایانیکه آشنا بوضع قوانین هستند و اشخاصی که از جریان پارلمانها مطلعند فوراً ملتفت
میشوند که مذاکرات از کجا شروع و بکجا ختم شده است و نتیجه میگیرند. و باضافه برای سند این قوانین و مذاکرات طبع و نشر نطق مفصل آقایان خیلی لازم است که در تمام اطراف منتشر شود . و بنده علاوه بر اینکه مفید میدانم طبع و نشر انواع و اقسام مطبوعات را بهر وسیله که ممکن است لازم میدانم که صورت خلاصه مذاکرات هم طبع و نشر شود .باضافه در این این قسمت اداره تقنینیه آزاد خواهد بود و دستش باز است در اینکه راجع بطبع خلاصه مذاکرات با مطبوعات ملی مذاکراتی بکند و ممکن است خلاصه مذاکرات در مطبوعات ملی طبع و نشر شود و مذاکرات مفصل هم در یک مجموعه نظیفی طبع و نشر شود .
رئیس آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی- بنده جداًمخالفم با این پیشنهاد برای اینکه همه حرفهای آقای یاسائی و سایر مخالفین راجع باین نکته بود که ممکن است طبع صورت مشروح مجلس تولید یک رقابتی با مطبوعات نماید و مطبوعات ما هم هنوز اقتدار کاملی ندارد که بتوانند در میدان رقابت جنگ کنند و این یک لطمة است که مجلس بآنها میزند و ما هم با دلیل ثابت کردیم که صورت مفصل مذاکرات که یک هفته بعد منتشر می شود نمی تواند رقابت با مطبوعات بکند ولی این پیشنهاد آقا درست همان موضوع رقابت است زیرا همان موقعی که سایر روزنامه ها با داشتن یک نفر مخبر پارلمانی می خواهند نطق را طبع و نشر کنند مجلس شورای ملی با داشتن ده دوازده نفر مخبر پارلمانی میخواهد با آنها رقابت کند .
رئیس – رأی گرفته میشود باین اصلاح آقایانی که موافقند قیام فرمایند .
(عده قلیلی قیام کردند )
رئیس ـتصویب نشد . پیشنهاد آقای شیروانی
(این قسم قرائت شد )
بنده پیشنهاد میکنم بعد از کلمة (تقنینیه) نوشته شود (و مباشرت)
شیروانی – تدوین صورت مذاکرات هر جلسه از وظایف اداره تقنینیه است ولی طبع و نشرش تصور میکنم وظیفة اداره مباشرت است.این است که بنده ذکر کلمه مباشرت را بعد از اداره تقنینیه لازم میدانم
رئیس-آقای روحی(اجازه)
روحی- این هر دو کار از نقطه نظر جریان اداری با اداره مباشرات است تند نویسی هم با اداره مباشرت است .
بعضی از نمایندگان – خیر جزء اداره تقنینیه است
روحی – بنده تصور نمی کنم لازم باشد و بهتر اینست خود اداره مباشرت مسئولیت مستقیم داشته باشد.
رئیس –رأی گرفته می شود باین اصلاح یعنی اضافه کلمه مباشرت . آقایانی که موافقند قیام فرمایند
(عدة زیادی بر خواستند)
رئیس –تصویب شد . رأی گرفته میشود بماده اول با اصلاحی که شد .
حائری زاده – بنده پیشنهادی کرده ام .
رئیس – کجاست . هنوز که نرسیده.
(پیشنهاد ایشان تقدیم و اینطور قرائت شد)
بنده پیشنهاد می کنم در ماده اول بعد از جمله (مذاکرات مشروح جلسه علنی مجلس را)جمله ذیل اضافه شود :
(باستثنای مذاکرات قبل از دستور)
جمعی از نمایندگان – صحیح است .
رئیس – بفرمائید.
حائری زاده – بنده بر فقای محترم خودم حمله نمیکنم بخودم حمله میکنم . اگر بنا بشود که بنده قبل از دستور وقت مجلس را تضییع کنم و هر مزخرفی که دلم میخواهد از یک جائی پیدا کنم و بیایم پشت تریبون بگویم و دلم خوش باشد که درج می شود صحیح نیست . و بنده با این
قسمت موافق نیستم که مذاکرات قبل از دستور نوشته شود و استدعا میکنم آقایان محترم هم موافقت کنند و این قسمت را استثناء کنند . چون نقطه نظر ما قوانین و مذاکرات مربوط بآنهاست که مردم آشنا بشوند و آنها را طبع کنند .
رئیس – رأی میگیریم باین اصلاح آقایانیکه موافقند قیام فرمایند.
(اغلب قیام کردند)
رئیس – تصویب شد ـرأی گرفته می شود بماده اول با این دو فقره اصلاحی که شده است آقایان موافقین قیام فرمایند .
(جمع کثیری بر خواستند)
رئیس – تصویب شد . ماده دوم قرائت میشود.
( بشرح ذیل قرائت شد)
ماده دوم – مذاکرات هر جلسه باید منتهی تا یک هفته بعد منتشر گردد بنابرین ناطقین هر جلسه تا سه روز وقت خواهند داشت که نطق خود را ملاحظه نمایند .
رئیس – آقای فهیمی (اجازه)
فهیمی –موافقم.
رئیس - آقای شیروانی
شیروانی- مخالفم.
رئیس – بفرمائید.
شیروانی – بنده با جمله اخیر این ماده کاملاً مخالفم باین معنی که بنده یک مسائلی را فرضاًدر مجلس شورای ملی اظهار میکنم بعد بیرون مورد یک ملامت هائی واقع میشوم (در صورت مشروح مجلس هم عیناً همه آنها نوشته شده و بنده هم به تند نویس های خودمان اعتماد دارم هر چه هم کفته ام تند نویس نوشته است آنوقت بنده حق داشته باشم قلم دست بگیرم و بروم نطقم را اصلاح کنم . بنده کاملاًمخالفم آنچه که در اینجا ذکر میشود تند نویس می نویسد و بالاخره کسی هم حق ندارد اظهارات خودش را تحریف و تردید کند . بلی در مجلس علنی معمول شده است که در موقع خواندن صورت خلاصه مذاکرات مجلس بعضی اشخاص نطق خودشان را اصلاح می کنند ولی در یک اطاقی که صورت مشروح مجلس در آنجا گذاشته شده است بنده بروم آنجا و نطق خود را اصلاح کنم بنده کاملاً با این ترتیب مخالفم.
جمعی از نمایندگان – صحیح است .
رئیس- آقای فهیمی . اجازه
فهیمی- شاید عبارت ماده یک قدری خوب نوشته نشده باشد ولی مقصود این است که ممکن است در ضمن نوشتن تند نویسان یک اشتباهاتی بکنند یا در بین نطق یک کلمات یا یک جملاتی را تند نویس حذف کند یا در موقع پاک نویس اشتباه کند .این است که در ماده پیش بینی شده نطق را قبلاً بنظر ناطقین برسانند و در صورت اشتباه اصلاح کنند کما اینکه الان هم معمول است نه اینکه ناطق برود و نطق جدیدی برای خودش بنویسد و تحریف کند و یا یک مقاله درست کند و بدهد بمطبوعات .خیر . بطور خلاصه مقصود این است که اگر در ضمن عبارات یک اشتباهی شده باشد آنها را اصلاح کنند .
رئیس – آقای یاسائی (اجازه)
یاسائی- گر چه بنده با اساس این طرح مخالفم ولی منافی نیست که عقیده خودم را در این ماده عرض کنم همانطور که آقای شیروانی اظهار داشتن این ماده باعث سوء استفاده خود ماها واقع می شود زیرا که بالاخره بنده یک اظهارات و بیاناتی میکنم بعد در اثر یک سیاستهائی پشیمان میشوم وآنوقت که می روم نطق خود را اصلاح کنم یک مشاجراتی هم باید با اداره تند نویسی بکنم که من عبارات را اینطور نگفتم و شما اشتباه کردید. بالاخره معلوم نیست
حکم این کار که خواهد بود ؟و ممکن است این ماده اسباب اشکالات کلی بشود و کار صورت مجلس را بجاهای بدی بکشاند لهذا بنده اساسا با این طرح و خصوصا با این ماده عقیده ندارم .
رئیس –آقای فرمند مخالفید ؟
فرمند- بلی بند هم با آقای یاسائی هم عقید هستم .
رئیس – آقای فیروز میرزا (اجازه)
فیروز میرزا- نظری را که آقای شیروانی اظهار داشتنند و آقای یاسائی هم تائید کردند البته صحیح است ولی در پیشنهادی که داده شده است همانطوریکه آقای فهیمی هم توضیح دادند البته مقصود این نیست که موقع و مجال یک تحریف و تغییر مفصلی بناطق داده شود بلکه مقصود از اصلاح یک چیزهای جزئی است که الان هم مرسوم است و اگر با ننوشتن در این ماده معمول به سابق مجلس از بین نمیرود بنده هم موافقم با آقای شیروانی که قسمت اخیر ماده از بین برود ولی اگر آن معمول بهی که همیشه در مجلس بوده است که قبل از پاکنویس کردن نطقها صورت مشروح را در یک اطاقی میگذارند و وکلا میروند در آنجا و مراجعه میکنند باین نطقها که اگر یک اشتباهات جزئی بوده است مثلا (بشود) (نشود) شده است و اینها را اصلاح میکنند اگر آن از بین نمیرود که بنده هم با ایشان موافقم ولی باید در هر صورت اینمطلب روشن باشد که مطابق سابق معمول مجلس همانطور قبل از پاکنویس شدن نطقها را مدت بیست و چهار ساعت میگذارند در اطاق جنب مجلس برای مطالعه وکلا حالا هم قبل از طبع و نشر مدت بیست و چهار ساعت یا چهل و هشت ساعت در اطاق بگذارند برای دیدن وکلا که اصلاحات لازم را بکنند اگر اینطور باشد بنده هم موافقم با ایشان که قسمت اخیر حذف شود
رئیس پیشنهاد آقای بهار
(بمضمون ذیل قرائت شد )
این عبارت در آخر ماده اضافه شود: باینطریق که سهو و اشتباهی در ضمن تند نویسی شده باشد
بهار – پیشنهاد بنده هم در حقیقت توضیح مقصود بود همانطور که آقایان اشاره فرمودند در جریانات پارلمانی رسم بوده است که اگر یک اشتباهات لفظی در ضمن تندنویسی رخ بدهد نماینده حق دارد آنرا اصلاح کند و خود ادارة تندنویسی هم همیشه مراقب بوده است که این اشتباهات را در حدودیکه از اصل بیان و متن مطلب خارج نشود اصلاح کنند این مراقبت البته همیشه بوده است و میشود و البته باید هم بشود ولی اگر این ماده را بکلی از بین بر داریم ممکن است این جریان و بالاخره ترتیبات مجلسی از بین برود و اگر هم باین طریقی که الان در ماده هست باقی باشد ممکن است اعتراض آقای شیروانی وارد باشد لهذا بنده این کلمه را اضافه کردم که اگر در ضمن تند نویسی اشتباهی هم شده باشد (چنانکه معمول هم هست)نمایندگان حق داشته باشند که اصلاح کنند
رئیس- آقای بیات(اجازه)
بیات- بنده گمان میکنم این قسمت اصلاً اینجا محل مذاکره اش نباشد قسمت راجع به نطق مجلس چیزی است که مربوط به هیئت زئیسه و در جزء نظامنامه هم نوشته است و اگر اصلاحی لازم داشته باشد یا نداشته باشد محل گفتگویش اینجا نیست و همانطور که تا بحال معمول بوده است عمل میشود و فقط ما اینجا مقصودمان این است که بعد از یکهفته صورت مشروح مذاکرات منتشر شود دیگر اصلاح و غیره که محل گفتگو است اینجا جا ندارد . البته هیئت رئیسه بهر ترتیبیکه تا بحال معمول بوده و صورت مفصل نطقها را ملاحظه میکرده اند حالا هم بهمان ترتیب عمل می کنند باین جهه بنده هم همچو گمان می کنم که این قسمت را خوبست حذف بکنیم و بطور کلی رأی داده شود و دیگر به پیشنهاد آقای بهار هم محتاج نیست.
بهار –بسیار خوب پیشنهاد بنده مسکوت بماند اصراری ندارم
رئیس - پیشنهاد آقای احتشام زاده
(بشرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد میکنم جمله (با موافقت هیئت رئیسه) باخر جمله اضافه شود
احتشام زاده-بنده خیال می کنم اگر این جمله از آخر ماده حذف شود یک حق اصلاحی که ممکن است قطعاً در اثر اشتباه تند نویسان حاصل شود از بین برود تصور می کنم آقایان تصدیق بفرمایند که ممکن است تند نویس اشتباه بکند و وقتی هم که صورت مذاکرات مجلس با آن اشتباه طبع شود آنوقت ممکن است این اشتباه یک اثرات بدی برای شخص نماینده داشته باشد و این حق را نمیشود از ناطق سلب کرد که نتواند یک اشتباهی را که از طرف تند نویس شده است رفع بکند و از طرف دیگر همانطور که آقای شیروانی و یاسائی فرمودند ممکن است یک نماینده به بیند مذاکراتی که کرده است بر خلاف مصلحت بوده و بخواهد از حق اصلاح نطق استفاده بکند و مطلق العنان برود نطق خودش را تغییر بدهد و بالاخره بنده بین این دو نظر یک حد وسطی را قائل شده ام و آن این است که با اطلاع هیئت رئیسه باشد و غیر از این راه حلی ندارد
رئیس- آقای بیات(اجازه)
بیات- گمان می کنم اینکار اسباب اشکال و محظور از برای هیئت رئیسه فراهم مینماید و از موقع طبع و نشر صورت جلسه هم بگذرد و یک تعویقی حاصل بشود اول عرض کردم این قسمت ابداً مربوط باینجا نیست یک چیزیست مربوط و مخصوص بهیئت رئیسه و البته در آنجا یک ترتیبی دارند اینجا فقط ما می گوئیم مذاکرات را طبع و نشر بکنند و البته هر طور که تا بحال راجع باصلاح نطق معمول بوده است حالا هم معمول خواهد بود و تصور نمیکنم هیچ اشکالی داشته باشد . آقای احتشام زاده هم گمان می کنم نظرشان محفوظ باشد و این عمل را هم خود هیئت رئیسه و اداره تندنویسی میکنند
احتشام زاده- در صورتیکه هیئت رئیسه این نظر را محفوظ نمایند بنده عرضی ندارم
رئیس- هیئت رئیسه این مسئولیتی را که مقصود شما است هیچوقت قبول نخواهد کرد ولی نظامنامه یک ترتیبی معین کرده که دو نفر از آقایان منشیان صورت مجلس را ملاحظه می کنند بعد رئیس مجلس امضا میکند و در دفتر ضبط می شود حالا رأی بگیریم یا مسترد میدارید ؟
احتشام زاده – مسترد می کنیم
رئیس-آقای شیروانی –بهبهانی و محمد ولی میرزا پیشنهاد کرده اند که جمله اخیر از ماده حذف شود .
فیروز میرزا- تجزیه بفرمائید
رئیس- بلی تجزیه میشود ولی یک نکته را لازم می دانیم اینجا بعرض آقایان برسانم و آن این است که خیال نمیکنم یک هفته که معین شده است عملی باشد و مدت کم است حالا آقای ارباب هستند ممکن است توضیحاتی بدهند چون ملاحظه کرده اید صورت مشروح مجلس خیلی مفصل است و اصلاً سه چهار روز طول دارد تا اداره تندنویسی استخراج کنند و بعد هم باید پاک نویس شود پس از آن آقایان منشی ها به بینند و آن پاک نویس اداره تند نویسی باید ثانیاً پاک نویس شود برای مطبعه آنوقت یک مدتی هم در مطبعه طول میکشد تا طبع و جلد و صحافی بشود و با همه اهتمامات مدتی وقت لازم دارد ولی اینجا نوشته است تا یکهفته بعد منتشر می گردد و خیال میکنم این مدت خیلی کم است معذلک آقایان هر طور صلاح میدانند پیشنهاد کنند.
(آقای ارباب اجازه)
ارباب کیخسرو- در چند روز قبل که در هیئت رئیسه در این باب مذاکره شد اداره مباشرت تحقیقاتی بعمل آورد و معلوم شد که دائرة تندنویسی میتواند صورت مشروح را متدرجاً در ظرف چهل و هشت ساعت بدهد وقتیکه نطقها از اداره تند نویسی رسید بنده تصور
میکنم مطبعه هم زودتر طبع کند و بدهد در هر صورت گمان می کنم در ظرف یکهفته دایره تند نویسی و مطبع تو امام بتوانند این را حاضر بکنند و اشکالی در این قسمت نیست .
رئیس – مقصود این بود که در آتیه محتاج به تفسیر و توضیح نشود . ماده دوم تجزیه می شود. قسمت اول (مذاکرات هر جلسه باید منتهی تا یکهفته بعد منتشر گردد) رأی گرفته می شود به این قسمت آقایانیکه موافقند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد . رأی گرفته می شود. به قسمت دوم: (بنابراین ناطقین هرجلسه تا سه روز الی آخر .) آقایانیکه با این قسمت موافقند قیام فرمایند. (عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس – تصویب نشد. فقط قسمت اول ماده تصویب شد. ماده سوم .
(بمضنون ذیل قرائت شد)
ماده سوم : مخارج طبع و نشر مذارکات مشروح جلسات در بودجه مجلس منظور و پرداخته می شود.
رئیس – آقای یاسائی (اجازه)
یاسائی – همانطور که قبلاً عرض کردم ما نمی توانیم به یک مخارجی قبلاً رأی بدهیم که میزان مبلغ آن معین نیست در دوره پنجم که بنا بود یک چنین اقدامی بشود آنچه بنده در نظر دارم این بود که گفته می شد ماهی سه چهار هزار تومان خرج دارد شاید هم بیشتر بشود بالخره بنده الان نمی دانم در سال پنجاه هزار تومان خرج این کار است یا صد هزار تومان ؟ و تشخیص نداده چطور می توانیم رأی بدهیم . به این مسئله؟ در هر حال بنده که مخالفم ولی آقایانیکه می خواهند رأی بدهند و موافقند نمی دانم به مبلغی که نمی دانند چقدر است چطور رأی می دهند. بودجه هذة السنه مجلس را هم که دوره پنجم تصویب کرده اند و امسال مجلس شورای ملی بودجه جدیدی که ندارد اگر منظور آقایان این است که از السنه آتیه این اقدام بشود آن موضوع دیگری است و الان این خرج را در تحت چه عنوان وجه میزان رأی تصویب می فرمایند؟
رئیس – آقای ارباب (اجازه)
ارباب کیخسرو – راجع به بخرج این قدر که فرمودید نمی شود مأخدی که ما بدست آورده ایم این است که در صورتیکه در صورتجلسات مفصل و مختصر را روی هم طبع کنیم و در هر ماهی از ده جلسه (روی هم رفته با تعطیل و غیره ) تجاوز نکند هزار نسخه که طبه بکنیم و جلد هم بکنیم مخارجش بیش از هزار تومان نمی شود . ضمناً عوایدی هم که از این ره بدست می آید از آن کسر می شود و چیز زیادی نیست.
رئیس – آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی – بنده به این ماده ای که با این طرز نوشته شده مجبورم مخالف باشم برای اینکه همانطور که آقای یاسائی گفتند اگر ماده را به این نحو بخواهیم تصویب کنیم چیز غیر معلومی را تصویب کرده ایم مگر اینکه ما قانون خرج را تصویب بکنیم یعنی بگوئیم که اداره مباشرت مکلف است در ضمن بودجه مجلس مخارج این کار را پیش بینی کند . قسمت دیگری را که می خواستم یادآوری کنم این بود که آقای محترم در دوره پنجم قانونی گذراندندو عایدات مطبعه مجلس را اختصاص دادند برای تاسیس کارخانه کاغذ سازی و البته این وجه تا بحال مطابق قانون در یک جایی ذخیره شده است و در موقع خودش اقدام خواهد شدو برای اینکه آن چیزی که مطمح آقای یاسائی و سایر آقایان است که کمکی به مطبوعات بشود و مؤثرترین کمکها این است که ما بتوانیم از ورود کاغذ جلوگیری کینم و کاغذ به این گرانی وارد مملکت ما نشود و جل یکی از واردات مهم مملت را که در ردیف اول واقع شده است بگیریم . بلکه صادره هم داشته باشیم چون بنده تصور می کنم فروش صورت مجلس هم چه در داخله و چه در خارجه یک عایداتی دارد و عایداتش هم کافی خواهد بود عقیده ام این است که این عایدات
هم ضمیمة همان سرمایة که برای کارخانه کاغذ سازی اختصاص داده ایم بشود که بلکه انشاء ا… با این کار موفق بشویم .
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – پیشنهاد آقای افشار (به ترتیب ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می کنم ماده سه به طریق ذیل اصلاح شود .
ماده سه – مخارج مربوطه به اجرای مداول مواد ۱ و ۲ بالسویه از حقوق نمایندگان موضوع در محاسبه منظور شود.
رئیس – آقای افشار (اجازه)
افشار – از بیاناتی که در ضمن این مسئله شد معلوم شد که تقریباً بیست و پنج وشش هزار تومان برای مخارج این کار پیش بینی شده است . حالا کاری به آن ندارم بعضی از آقایان فرمودند که اجرای یک اصلاحی نباید منط به اجراء اصلاح دیگری بشود این اصل صحیح است ولی باید دید این اصلاحی را که آقایان در مد نظر دارند آیا یک اصلاحی است که بهتر از سایر اصلاحات از قبیل ترویج معارف و سایر مسائل دیگر است یا خیر؟ پس حال که این فکر بنظر رسید و ما باید به یک قانونی که هیچ نمی دانیم مخارجش چقدر است رأی بدهیم خوب است این خرج را آقایان تصویب فرمایند که از بابت حقوق خودشان داده شود بعلاوه نظامنامه هائی که مخاف قانون در این مملکت تدوین می شود وقتی در اینجا صحبتش می شود آقایان هیچ اظهار حرارتی نمی کنند و در اصلاح آنها نمی کوشند فرضاً حالا دوازده جلسه یا هزار نسخه هم در ماه از بیانات آقایان نمایندگان طبع و توزیع شد و مفسر قانون هم بود آیا همین کافی است ؟ دولتی که بخود قوانین ترتیب اثر نمی دهد و نظامنامه های مخالف قانون وضع می کند و در ولایات و ایالات اجرا می کند آنوقت بمذاکرات و به این تفسیری که آقایان می خواهند قائل بشوند ترتیب اثر می دهد؟ اینکه گمان نمی کنم بشود لهذا پیشنهاد کردم از حقوق خودشان داده شود و بنده هم سهم خودم حاضرم از حقوق خودم بدهم
رئیس – آقای فاطمی ( اجازه)
فاطمی – بنده خیال می کنم پیشنهاد آقای افشار بشوخی و مزاح نزدیکتر باشدزیرا اگر بنا بشود در هر مطلبی که ما یک قدم می خواهیم برداریم برای اصلاحات (البته یک عده هم مخالفت خواهند کرد) وقتی که مخالفت می کنند بگویند از حقوق آقایان برداشته شود نمی شود خیلی خوب. . بنده موافقم .آقای یاسائی که مخالفند از حق ایشان چرا باید برداشته شود ؟! بعلاوه سرکار می فرماید که یک دولتی برخلاف قانون عمل کرد چرا استیضاحش نمی کنید ؟ بنده اگر بدانم و به بینم و برمن مدلل شود که دولتی برخلاف قانون عمل کرده بدون هیچ ملاحظه استیضاحش می کنم و هیچ مانعی هم نخواهد داشت. ولی این قانون برای این است که اگر در یک مکانی در یک محلی یکی از عمال دولت خواست برخلاف قانون و رأی مجلس و قضایایی که در مجلس گفته شده عمل بکند این صورت مشروح در دست مالک یا یک نفری که برخلاف قانون می خواهند ازش مالیات بگیرند باشد و بگوید این قضیه اینطور نبوده است و مجلس نظرش فلان بوده است و البته آن مامور هم نمی تواند چیز به این واضحی را با بودن صورتمجلس برخلافش عمل کندو دلیلی هم ندارد که آقایان نمایندگان با ماهی دویست تومان خرج این کار را هم خودشان بدهند و بنده اصلاً گمان نمی کردم که این فکر از کله آقای افشار بیرون بیاید و یک همچو حرفی را در مجلس شورای ملی بگوید مخصوصاً بنده مخالفت می کنم در صورتیکه همه می دانند اهمیت به ماهی دویست تومان نمی دهند ولی مخالفتم بر این است که آقایان بدانند که این قسمت عملی نیست به چه مناسبت از حقوقشان بدهند این حقیقتاً توهین آمیز است به نمایندگان.
افشار – اجازه می فرمائید توضیح بدهم.
رئیس – بفرمائید.
افشار – بنده در عرایضی که کردم غرضم توهین نبود . تصور نمی کنم توهین هم کرده باشن به هیچ وجه توهین نیست.
یک مسئله است پیشنهاد شده و بعرض مجلس رسیده است و بعقیده بنده بهتر این است از حقوق خود آقایان برداشته شود و هیچ اهمیتی هم ندارد.
رئیس – رأی گرفته می شود به پیشنهاد آقای افشار آقایانیکه موافقند قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس – تصویب نشد، ماده سوم یک مرتبه دیگر قرائت می شود و رأی می گیریم ، اینجا باید توضیح داده شود کدام بودجه؟
مرتضی قلیخان بیات – بنده یک پیشنهاد فرستاده ام .
رئیس – قرائت می شود .
اینطور قرائت شد.
اصلاح ماده سوم را به ترتیب ذیل پیشنهاد می نماید:
ماده ۳- اداره مباشرت مکلف است مخارج طبع و نشر مذاکرات مجلس شورای ملی را در هذه السنه از صرفه جوئیهای بودجه مجلس شورای ملی و در سنوات بعد جزو بودجه مجلس شورای ملی پیش بینی نماید و نیز عایدات آنرا هم جزء عایدات مطبعه که مخصوص بخرید کارخانه کاغذسازیست پیش بینی و منظور نمایند.
رئیس – بفرمائید.
بیات – آن ماده که نوشته شده و بود چون همینطور که اظهار شد معین نکرده بود محل آن از کجاست این بود که بنده پیشنهاد کردم که مخارج امسال را اداره مباشرت از صرفه جوئیهای مجلس و از سال آتیه مرتباً جزو بودجه منظور شود و چون عایداتی هم تصور می شد داشته باشد لذا پیشنهاد کردم که ضمیمه عایدات مطبعه که برای خرید کارخانه کاغذسازی تخصیص داده شده بشود و به آن مصرف برسد که هم نتیجه برای آن قسمت گرفته باشیم و هم برای صورت مشروح مجلس و طبع آن اقدامی شده باشد.
رئیس – آقای ارباب کیخسرو (اجازه)
ارباب کیخسرو – بنده در تردید هستم که آیا می شود از صرفه جوئی محلی برای این کار معین کرد یا نه صرفه جوئی از اختیار اداره مباشرت خارج است . فقط اداره مباشرت می تواند در حدود اختیاراتش هرقدر که مصرف معینه دارد آنرا خرج بکند، اینجا اگر این قضیه حل بشود که اداره مباشرت می تواند این کار را بکند بنده هم عرضی ندارم ولی این را بنده تردید دارم دیگر اینکه آقای شیروانی در ضمن بیاناتشان یک چیزی را فرمودن که بنده لازم میدانم توضیح بدهم و آن این است که فرمودند اداره مباشرت وجوهی را که متعلق به کارخانه کاغذسازیست ذخیره کرده است خیر ، اداره مباشرت ذخیره نکرده است قسمتی که مالیه میباید بدهد از همان روزی که این قانون از مجلس گذشته است نپرداخته است ودرخود مالیه است چیزی هم در دست اداره مباشرت نیست.
رئیس – بنده تصور می کنم این پیشنهاد یک قدری با قانون محاسبات عمومی معارض باشد توضیحاتش را ممکن است در خارج عرض کنم.
بیات – اجازه می فرمائید.
رئیس – بفرمائید.
بیات – اگر لازم است اصلاح بشود ممکن است اجازه بدهید چند دقیقه تنفس داده شود تا در خارج این ماده را بایک اصلاحاتی در نظر بگیریم و بعد از تنفس این ماده را تصویب کنیم.
بعضی از نمایندگان – صحیح است
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیمساعت مجدداً تشکیل گردید)
رئیس – آقای بیات پیشنهاد سابق خودشان را مسترد کردند و پیشنهاد دیگری نموده اند قرائت میشود
(بشرح ذیل خواند شد)
پیشنهاد می کنم ماده سه بطریق ذیل اصلاح شود.
ماده سه – اداره مباشرت مجلس شورای ملی مکلف است مخارج طبع و نشر مذاکرات مشروح مجلس را از تاریخ تصویب این قانون تا آخر هذ السنه از محل جرائم پرداخته و در سنوات بعد جزء بودجه مجلس شورای ملی پیش بینی نماید.
رئیس – آقای بیات (اجازه)
بیات – در این موضوع بنده توضیحاتی که لازم بود عرض کردم چون محل صرفه جوئی را تصور شد که شاید اشکالاتی پیش بیاید از این جهت محل جرائم را پیشنهاد کردیم بعد هم البته ادارة مباشرت اگر مخارجی داشته باشد از این محل یا محل دیگری که صلاح می داند خرجش را در ثانی پیشنها می نماید. عحالهً برای اینکه این قانون از تصویب مجلس می گذرد از محل جرائم برای اینکار تخصیص دایم و چون سه ماه هم بیشتر از سال باقی نیست البته اگر هم کافی نشود بعد ممکن است درستش کرد این است که تصور نمیکنم اشکالی داشته باشد و برای سال بعد هم که در بودجه منظور می شود و بمجلس خواهد آمد.
آقا سید یعقوب - بنده خواستم عرض کنم مسئول این قانون و اجرای آن اداره مباشرت است باید رئیس مباشرت ، اعضاء مباشرت حقیقهً این را بیان نمایند که حالا که یک قانونی از مجلس می گذرد بدانیم که جرائم اینقدر محل دارد یا نه ؟ چون بنده کاملاً مستحضرم .
اولاً در این دوره خیلی عفو اغماض راجع به غیبت است . بنده خودم در کمیسیون بودجه هستم می دانم و خوب مسبوق هستم بنابراین خوب است اداره مباشرت بگوید و اطمینان بده که تا اول فروردین اینقدر محل دارند که پیش بینی می کنند ؟ تا آنوقت ما رای بدهیم و بطوریکه آقای یاسائی بیان کردند به مسئله که هیچ پولش معلوم نیست رای ندهیم و مباشرت هم که مسئول است تعهد این مسئله را نخواهد کرد.دیگر نمیدانم چه می شود ؟
رئیس – رای گرفته می شود به پیشنهاد آقای بیات آقاینی که موافقند قیام فرمایند. (اکثر برخاستند)
رئیس – تصویب شد. شور در کلیات است آقای یاسائی ( اجازه)
یاسائی – مذاکراتی که نمایندگان محترم دایر به موافقت با این طرح می کردند بنده تا آخر استماع کردم . چیزی که بنده را قانع بکند در فرمایشاتشان نبود . کراراً گفتند که این قضیه جزو اصلاحات اساسی مملکتی است و صحبت از اصلاحات می شد بنده نفهمیدم که بالاخره این کجای مملکت را اصلاح می کند ؟ ! و بالاخره طوری جلوه می دادند که این در ریدف کشیدن خط آهن و استخراج معادن توسعه معارف و توسعه اقتصادیات و اینطور چیزها است. اصلاحات ! اصلاحات !!
آقای شیروانی رفیق محترم بنده فرمودند که اصلاحات انواع و اقسام دارد دست زدن به یک اصلاحی منافعی نیست که ما بگوئیم فرضاً صلاح دیگری نباید بشود یا چون یک اصلاح دیگری در نظر است باید اصلاح دیگر را موقوف داشت یا آن اصلاح به نظر نیاید . بنده خوب نظر دارم که آقای تقی زاده در مجلس پنجم یک بیانی اینجا کردند و گفتند اصلاحات همه در ردیف یکدیگر و مساوی همدیگر نیستند بالاخره یکی مهم است و یکی غیر مهم یعنی لازم است و یکی الزم.
بینی و بین الله بنده از آقای شیروانی می پرسم . نقطه اگر شاهزاده نصرت الوله که این طرح را تهیه کردند یک طرحی تهیه می کردند که ده باب مدرسه ابتدائی که یکی صد تومان خرجش باشد در اطراف کرمانشاه که حوزه انتخابی ایشان دائر می شد بهتر نبود ؟ قطعاً از این طرح بهتر و برای مملکت مفید تر بود در ضمن بیاناتی که فرمودند گفتند چون قوانین که از مجلس می گذرد در اطرافش یک مباحثاتی می شود باید ملت نظریه قاون گذار را بفهمند و وسیله فهمیدنش این است که صورت مشروح مذاکرات وکلاء در مملکت منتشر شود. بنده که تا کنون موردی ندیده ام که خود نمایندگان محترم هم در یک مواردی
مراجعه بکنند بصورت مفصل مجالس بعلاوه همانطور که آقای آقا سید یعقوب فرمودند مردم سواد فارسی ندارند که روزنامه بخوانند آن کسانی که قانون برخلاف واقع در مورد آنها اجرا میشود غالباً بی سوادند و نمی خوانند از نطق وکلاء و از مذاکرات مفصل مجلس استفاده کنند . گفته شد که : نظامنامه هائی که وزراء می نویسند بسا هستن برخلاف قاون است و اگر صورت مفصل مذاکرات مجلس در اطاف آن قاون در جلوی نظر واضعین نظامنامه باشد حتماً نظامنامه را برخلاف قانون وضع نمی کنند اگر مقصود آقایان اینقدر کوچک است بالاخره هر قانونی که از مجلس می گذرد مربوط به هر وزارتخانه است از هیئت محترم رئیسه مجلس تقاضا کنیم که صورت مفصل مذاکرات وکلاء را که در اطراف آن قانون شده ضمیمه آن قانون بکنند و بفرستند به آن وزارتخانه تا نظریه قانونگذارها معلوم شود نظامنامه نویس ها هم سعی بکنند برخلاف قوانین نظامنامه وضع نکنند . و این قدرها چیز مهمی نیست که ما در سال یک مبالغ زیادی برای اینکار صرف کنیم و بعلاوه از نقطه نظر قانون محاسبات عمومی بنده نمیدان اینگونه مخارج را چطور می توانیم تصویب بکنیم ؟ اینها تاثیر مهمی در خرج و دخل عمومی مملکت دارد . هر روز به یک عنوان بیاییم یک خرجی پیشنهاد کنیم و از مجلس بگذرانیم نمی فهمم مورد قانونی دارد یا نه ؟ صرفه جویی و غیره هم در قانون محاسبات عمومی پیش بینی نشده و بالاخره صرفه جویی به نفع مملکت در خزانه عمومی باید ضبط بشود . آقای شیروانی در ضمن بیاناتشان فرمودند که بگذارید که ما از تناقض گویی وکلاء جلوگیری نمائیم . بنده هم کاملاً موافقم که وکلاء هر روز سیاست هاشان را تغییر ندهند ولی آیا انتشار صورت مشروح مذاکرات وکلاء جلوگیری می کند از این مسئله ؟
شیروانی – بلی
یاسائی – خیر این جامعه فراموشکار را هنوز نمی شناسید ؟ هر کس شش ماه قبل یک سیاستی را تعقیب می کرده است بعد از پنج شش ماه دیگر آن سیاست را عوض کرده و برخلاف گفته های پیش یک اظهاراتی همینجا کرده است شما این جامعه را نمی توانید دارای یک عقاید و افکار ثابتی نمائید که راجع به نطق وکلاء (بنده و غیر بنده) یک عقاید ثابتی پیدا کند و انتشارات این صورت مجلس ها هم جلوگیری از این تناقض گوئی نمی کنند مملکتی که حزب ندارد احزاب سیاسی درش زیاد نیست و یک نظاماتی در احزاب و قسمتهای مختلفه اش حکمفرمانیست و تبعیتی از نظامات در ین نیست شما نمی توانید بوسیله طبع و توزع صورت نطق مفصل وکلاء جلوگیری از این قضایا بکنید و وضعیات جدیدی در مملکت ایجاد نمی کند و مطمئن باشید که تاثیری نخواهد داشت بعلاوه آقایان در ادوار گذشته رای دادند که قوانین مربوط به امور قضائی و عدلیه در کمیسیون ادلیه که تصویب شد بموقع به اجرا گذاشته شود و قوانینی هم که تا بحال برای عدلیه تصویب شده از کمیسیون عدلیه گذاشته و قوانین مهم دیگر هم که قانون تجارت و قانون جزائی عمومی باشد در آنجا تصویب شده اینها هم یک صورتمجلس هایی دارد . خوب اگر مقصود فقط این است و نظر دیگری نیست چه تفاوتی می کند بین مذاکراتی که در مجلس برای یک قانون می شود با یک مذاکراتی که در کمیسیون عدلیه در اطراف یک قاون می شود .مجلس رای می دهد مذاکراتی که در اطراف یم قانونی می شود طبع و نشر شود تا نظریه قانون گذارها معلوم شود قوانین مهمه برای عدلیه از کمیسیون عدلیه گذشته است و در آنجا هم اعضای کمیسیون یک مذاکراتی کرده و نظریات خودشان را گفته اند چه شده است که آقایان این را فقط در نظر گرفته اند پس خوبست اجازه بدهن آن مذاکرات هم طبع و نشر بشود فردا قانون مدنی که ام القوانین است می آید و تصور می کنم که اجازه بدهن کمیسیون عدلیه تصویب بکند و به مجالس نیاید دراینصورت هیچ موجب نداشت که آن مذارکات را از این طرح منها کنیم یک پیشنهادی آقای حائری زاده فرمودند که مذاکرات قبل از دستور منها شود آقاین هم رای دادند که مذاکرات قبل از دستور استثناء شود ولی چه فلسفه دارد که این رای را
دادند و چه فایده دارد بنده که نفهمیدم اشخاص که قبل از دستور مذاکره می کنند غالباً مذاکراتشان راجع به خلاف قانون هائی است که در وزارتخانه ها می شود یا یک کلیاتی می گویند که بحال مملکت مفید است یا یک تذکرات و اعتراضاتی می نمایند که تقریباً قائم مقام سئوالاتی است که از وزراء می شود حالا چه موجبی دارد که آقایان رای می دهند که مذاکرات قبل از دستور در صورت مشروح مجلس طبع و نشر نشود در صورتیکه در نظامنامه اگر ملاحظه بفرمائید نوشته اند که وکلاء می توانند قبل از دستور و بعد از دستور مذاکراتی بکنند. چه تفاوتی است بین قبل از دستور و بعد از دستور و چه موجبی دارد که مذاکرات بعداز دستور را بگوئیم طبع و نشر بشود ولی مذاکرات قبل از دستور نشود اینجا بالاخره آقایان فکرهاشان را روی هم ریختند که یک محل خرجی برای این مسئله پیدا بکنند – قلم خرج هم این اندازه ها کوچک نیست – گفتند از محل جرائیم از محل جرائیم هم چیزی باقی نیست اگر بنده سر وقت آمدم اداره مباشرت نمی تواند مرا جریمه کند دیگران هم که سر وقت در شعبه ها و کمیسیونها و مجلس حاضر شدند جریمه نمی شوند غالباً این طور است و اگر مراجعه بفرمائید جریمه هائی که گرفته می شود یک مبلغ خیلی کمی است و وافی برای این مقصود نیست و بالاخره یک قانونی از مجلس گذرانیده ایم و در موقع عمل اجرا نمی شود وعملی نیست بالاخره خواهیم دید که اداره مباشرت آنطوری که شما در نظر دارید اجرا نمی کند .یک صرفه جوئیها و یک پول جرائمی هم که در اینجا گرفته می شود سابقه اینطور بوده که بفقراو ضعفا مخصوصاً در زمستان سرد داده میشده است حالا اگر شما بخواهید تخصیص باینمصرف بدهید بدهی است در این اول زمستان فقرای گرسنه و برهنه و مردم فقیر یک توقعاتی از مجلس و از عاطفه وکلا دارند آنوقت آقایان هم یک خرج غیر لازمی را در نظر می گیرند و اسمش را می گذارند اصلاحات مملکتی .اشخاص گرسنه زمستان سرما در بازار در آغوش سگ ها می خوابند آقایان اصلاحات آنها را در نظر نمی آورند و فکر اینها را نمی کنند آخر یک فکری هم برای آنها باید بشود- آنها هم بشرند آنها هم مثل ما هستند در خلقت آینقدر تفائتی با ما ندارند . در هر حال اگر در این قضیه سباست مخصوص آقایان در نظر دارند مثلاً می خواهند رل اقلیت بازی کنند و مطبوعات اینقدر ها با ایشان موافق نیستند و بالاخره می خواهند با دولت حاضره مخالفت کنند و می خواهند از این راه استفاده کنند بنظر بنده این یک قضیه ای نیست که بخواهند از این راه اینکار را بکنند هر وکیلی در هر موقعی ممکن است یک مذاکراتی بکند و بالاخره هر وکیلی رشید باشد شجاع باشد حرف خودش را میزند جامعه هم گوش دارد و می شنود و بالاخره این نظر باعث می شود که بیائیم یک خرجی راتصویب کنیم و اسمش را اصلاحات اساسی بگذاریم.
رئیس- آقای فاطمی (اجازه)
فاطمی- با اینکه آقای یاسائی خیلی سعی کردند که یک نیش هائی مخصوصاً با امضاء کنندگان این طرح بزنند و خیلی هم خواستند برای بعضی افکار ساده یک چیزهائی پیدا کنند و خیلی هم طول و تفصیل دادند-بنده خیلی مختصر جواب فرمایشاتشان را میدهم اولا اینکه فرمودند که اصلاحات نیست بنده بالا دستش را می گیرم و می گویم از لوازم است به بینید سایر پالمانهای دنیا در ممالکی که پالمان دارند این چیزها را که ما امروز پیشنهاد کردیم آنها هم دارند یا ندارند ؟اگر دارند جزو لوازم است اگر ندارند بسیار خوب فرمودند که مردم بی سوادند و از کجا معلوم است که اگر یک صورت مشروح مجلس را منتشر کنند آنها بخوانند همان مردم بی سوادی که بلد بودند که یک تلگرافی بکنند که امروز آقای رفیع اینجا اظهار کردند و بلد بودند وآن تلگراف را امضاء کردند که این نظامنامه بر خلاف قانون است آنها هم می توانند این روز نامه را بخوانند بعلاوه لازم نیست تمام مردم با سواد باشند وقتی نباشد چیزی بر خلاف قانون عمل شد فرق نمی کند بنده وقتی دیدم بر خلاف قانون است وقتی بنده آن اعتراض را کردم رفعش از آن رعیت بیچاره که شما حمایتش را می کنید میشود او سواد
ندارد- و یک نفر دیگر که سواد دارد چه اهمیت دارد یکی اظهار فرمودند از نقطه نظر قانون محاسبات عمومی مخالفت دارد –بنده بهیچوچه من الوجوه این موضوع را مربوط به قانون محاسبات عمومی نمی دانم – همینطور که مقید هستم قانون محاسبات عمومی و کنترات دکتر میلیسپو و سایر قوانین مالیه بجای خودش بر قرار باشد –حاضر هم نیستم یک حق مشروح مجلس شورای ملی را بکس دیکر بدهم .بودجه مجلس با خود مجلس است از بابت سنوات آتیه که گفتم اداره مباشرت جزو بودجه مجلس پیشنهاد میکند – هیچکس هم حق مداخله ندارد اما از بابت هذه السنه هم گفتیم از محل جرائم بدهند – این را هم چرا گفتیم از محل جرائم . بی اطلاع که این حرف را نزدیم رفتیم از آقای زئیس این مسئله را تحقیق کردیم که آیا این محل در اداره مباشرت برای امسال هست یا نه؟باینجهه از همین جرائم ما پیشنهاد کردیم – و برای سال آتیه و آتی وآتی هم که جزء بودجه مجلس پیشنهاد میکنند و هیچکس هم حق مداخله ندارد فرمودند که وضعیات جدیدی از حیث طبع و نشر نطقوکلا ترتیب بدهیم ما هیچ اینکار را نمی خواهیم بکنیم و فقط همین وضع فعلی را می خواهیم نگاه داریم که آنچه منظور ما و مقنن است بالاخره در عمل هم همانطور بموقع اجرا گذاشته شود و بالاخره هر کس به فکر خودش قانون را یک طور تعبیر و تفسیر ننماید و فکر خودش را بمردم تحمیل نکند مقصود ما این است – فرمودند نطق قبل از دستور و بعد از دستور چه فرقی دارد ؟ اولاً این پیشنهادی بود که آقای حائری زاده کردند – بنده هم موافق بودم و مجلس هم رأی داد ولی نطق قبل از دستور و بعد از دستور خیلی فرق دارد . نطق قبل از دستور ممکن است وقت مجلس را که باید صرف مسائل لازمی که در دستور است بشود می گیرد و ما هم که معمولمان این است که (یعنی غیر از این هم نمی شود) یکساعت بعد از ظهر برویم – قطعاً یک کارهای خیلی لازمی را که در دستور مجلس است نمی توانیم بکنیم ولی اگر در دستور مجلس چیزی نبود –یعنی مذاکرات دستور ختم شده بود آنوقت چه ضرر دارد ممکن است مذاکراتی بعد از دستور بشود ولی این مانع نیست که اگر بنده با جنابعالی یک اظهاراتی داریم بخواهیم در مذاکرات مشروح مجلس هم نوشته شود –آنوقت البته بطریق سوال باید وارد شویم – یعنی از فلان وزیر راجع بفلان مسئله که می خواهند تذکر بدهند (در تذکر هم بنده هیچ نتیجه ندیده ام ) همان را از وزیر مسئول سوال کنند –اقلا این اندازه نتیجه دارد که وقتی بنده یا شما یک سوالی را کردیم از وزیر این وزیر مجبور می شود که دوسیة آنرا بخواهد و قضیه را تعقیب کند و از این راه ممکن است برای مقصود ما نتیجه گرفته شود ولی تذکرات جائی ضبط نمی شود و جزو هوا می رود ولی سوال می ماند – فرمودند قانون عدلیه چه عیب دارد که چون در کمیسیون میگذرد مذاکرات آنها طبع شود – اولا آن قانون قانون دائمی نیست و قانون موقتی است فقط مجلس شورای ملی بکمیسیون عدلیه اجازه داده است که قوانینی را که وزارت عدلیه یک مدتی پیشنهاد میکند تصویب کند و برای آزمایش بموقع عمل گذاشته شود – تا بعد بیاورند بمجلس شورای ملی و از تصویب مجلس بگذرد – البته آن قوانین هم هر وقت بمجلس آمد مذاکرات آن در ضمن همین مذاکرات مشروح مجلس طبع و نشر خواهد شد – و بالاخره آن قانون اصلی باید از مجلس شورای ملی بگذرد یکی هم فرمودند که جرائم بقدر کافی نیست خیر اینطور نیست – شما هر روز سر وقت می آئید منکه سر وقت نمی آیم – همه روزه دیر می آیم و همیشه جزو دیر آمدگان بی اجازه بنده را نوشته اند – از این قبیل آقایان خیلی هستند که جریمه می دهند یکی دیگر اینکه در آخر اظهاراتشان فرمودند آقایانیکه این طرح را نوشته اند می خواهند اقلیت بشوند و بدولت حمله کنند و مذاکراتشان را در روز نامه طبع و نشر کنند –خدا شاهد است این فکری را که جنابعالی کردهاید ابداًو بهیچ وجه من الوجوه در نظر ما نبوده است و فقط با نظر ساده این طرح را پیشنهاد کردیم – از کجا معلوم است که ماها بیش از شما که طرفدار دولت
بوده اید طرفداری نکرده باشیم ما که با دولت همیشه بیشتر همراهی می کنیم – و با لوایح دولت موافقت میکنیم – هر وقت هم بخواهیم مخالفت کنیم اگر جرائد نطق ما را ننوشتند آنقدر استطاعت داریم که یکی دو تا سه روزنامه هم خودمان منتشر کنیم و بیانات خودمان را در آن جرائد بنویسم.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است .
رئیس – یک جمله آقای یاسائی اظهار کردند راجع باعانة فقرا که محل جرائم اختصاص داده شده بطبع بصورت مشروح مجلس و چیزی برای اعانه فقرا باقی نخواهد ماند بنده خواستم تذکر بدهم که محل اعانه فقرا کما فی السابق باقی است (بعضی از نمایندگان صحیح است )قسمت دیگر هم آقای فاطمی فرمودند بنده عرض کردم تصور می کنم از محل جرائم بشود این صورت مذاکرات مشروح مجلس را طبع کرد و البته تحقیقات کامل در این باب باید اداره مباشرات بکند –آقای ارباب-(اجازه)
بعضی از نمایندگان مذاکرات کافی است.
ارباب کیخسرو- میفرمایند کافی است .
رئیس – سوالی داشتید؟
ارباب کیخسرو –بلی بنده در ضمن این قانون که می گذرد و این طرحی که پیشنهاد شده است سابقه نداشتم حالا که مطالعه کردم یک چیزی بنظرم رسید که از پیشنهاد کنندگان این طرح سوال کنم که آیا چه منظوری داشته اند ؟آیا عقیده دارند که از اول دوره ششم صورتهای مشروح مجلس طبع شود یا از حالا؟
بعضی از نمایندگان- از حالا-
ارباب کیخسرو- اگر از حالا اشکالی ندارد ولی اگر مقصودشان از اول جلسات دوره ششم است .خیلی مشکل است
فاطمی – اجازه می فرمائید
رئیس- بفرمائید
فاطمی- مقصود از تاریخ تصویب است – یعنی از وقتی که این قانون تصویب می شود
رئیس- رأی گرفته می شود باین قانون که مشتمل برسه ماده است .با ورقه
(اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس- اخذ اوراق رای تمام شد – (اوراق رای تعداد و نتیجه بطریق ذیل حاصل شد)
ورقه سفید علامت قبول ۵۵ ورقه کبود علامت رد ۷
اسامی موافقین :آقایان:
حاج میرزا حبیب الله امین – میرزا حسنخان جلائی – محمد علی میرزا دولتشاهی – احتشام زاده – شیروانی – دکتر سنک – غلامحسین میرزا مسعود – میرزا حسنعلی خان فرمند – امیر حسینخان ایلخانی – میرزا سید علی – سهراجان ساکنیان – میرزا حسن آیه الله زاده – میرزا سید احمد بهبهانی – میرزا هاشم آشتیانی – میرزا محمد تقی بهار – میرزا سید مهدی (معتمد التولیه)- شیخ العراقین بیات – میرزا محمد علی خان نظام مافی – سید زین العابدین فومنی – مرتضی قیلخان بیات – میرزا حسن خان اسفندیاری –سلطان محمد خان عامری – میرزا سید مهدیخان فاطمی – آقای جوانشیر- میرزا محمد علی خان با مداد – حاج اسدالله زوار – دکتر مصدق – محمد ولی میرزا – آقا رضا مهدوی ملک ایرج پور تیمور- عطاءالله خان روحی – مهدی بنی سلیمان – میرزا حسین خان وزیری – فیروز میرزا فیروز – میرزا عبدالعزیز مفتی – عطاءالله خان پالیزی – کیخسرو شاهرخ – نوبخت اسکندر خان مقدم – وکیلی طباطبائی دکتر رفیع خان امین – آقا زاده سبزواری – محمد تقی خان اسعد – میرزا سید حسین خان میر ممتاز – ابوالحسن خان ثقه اسلامی
نصره الله خان اسکندری – میرزا ربیع خان جهانشاهی – میرزا علی حقنویس – سید جواد محقق – ذوالقدر – حاج آقا اسمعیل عراقی – دکتر لقمان – میرزا خلیل خان فهیمی – میرزا حسینخان موقر – میرزا عبدالامیر خان نگهبان
اسامی مخالفین:
آقایان ثابت – میرزا عبدالله یاسائی – میرزا رضا خان افشار – میرزا یدالله خان نظامی – سید یعقوب –میرزا علیخان خطیبی – شیخ علی دشتی
رئیس – عده حضار ۹۱ باکثریت ۵۵ رای تصویب شد جلسه ختم می شود جلسه آینده روز پنجشنبه سه ساعت قبل از ظهر – دستور اولاً خبر کمیسیون قوانین مالیه راجع بمعافیت چای ثانیاً خبر دیکر کمیسیون مالیه راجع به معافیت گچ و آهک و ساروج – ثانیاً خبر کمیسیون بودجه راجع به قانون بلدی
(مجلس سه ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)