مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ آبان ۱۳۴۳ نشست ۱۱۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۷ آبان ۱۳۴۳ نشست ۱۱۰
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۱۱۰
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت جلسه
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: تبریزی- مبارکی- علی‌مرادی- ریگی- رامبد- دکتر حسینی
۳- شول اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح مقررات بازنشستگی قضات
۴- طرح و تصویب یک فوریت لایحه قانون واصله از مجلس سنا راجع به اجازه مبادله اسناد مصوبه اصلاح مواد ۲۳ و ۲۷ و ۶۱ منشور ملل متحد
۵- اعلام وصول دو فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۶- اعلام وصول یک فقره لایحه قانونی اصلاحی از مجلس سنا
۷- اعلام ختم جلسه
| مجلس ساعت نه وده دقیقه صبح بریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- تصویب صورت جلسه
۱- تصویب صورت جلسه
رئیس - اسامی غائبین جلسه قبل قرائت میشود.
غائبین با اجازه
- آقایان مهندس والا - سرتیپ حکیمیان - طهماسبی - نیری - مهندس آراسته - دکتر اسفندیاری - بالاخانلو - اوزار - پرویزیی - رضوی - رهبر - دکتر ضیائی - فخر طباطبائی - دکتر مبین - متولی باشی.
غائبین بی اجازه
- آقایان دکتر جعفری - ساگینیان - زهتاب فرد – مهندس کیا - مرتضوی - دکتر مصباح زاده.
غائبین مریض
- آقایان دکتر حاتم - سلیمانی.
رئیس - راجع بصورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ آقایان دکتر الموتی.
دکتر الموتی - اصلاحات مختصر عبارتی در عرایض جلسه قبل بنده به اداره تند نویسی می‌دهیم.
رئیس - اصلاح میشود. دیگرنظری نیست؟ (اظهار نشد) صورت جلسه قبل تصویب میشود. آقای دکتر یزدان پناه.
دکتر یزدان پناه - تلگرافی ازخرده مالکین مازندران رسیده است برای رسیدگی تقویم مقام ریاست میشود.
رئیس - آقای معتمدی.
معتمدی - طوماری است از کارگران صنایع پشم اصفهان در خصوص معافیت فرزندان کارگران از پرداخت ورودیه وشهریه در مدارس تقدیم مقام ریاست میشود تقاضا می‌کنم دستور فرمایند رسیدگی شود.
رئیس - آقای کبیری.
کبیری - چند فقره نامه وشکایت رسیده تقدیم مقام ریاست میشود
رئیس - آقای دکتر زعفرانلو
دکتر زعفرانلو - چند نامه از فرهنگیان و یک نامه از بهبهان رسیده جهت رسیدگی تقدیم مقام ریاست میشود.
رئیس - آقای شاخوئی.
شاخوئی - چند نامه وشکایت رسیده تقدیم مقام ریاست میشود.
- بیانات قبل از دستور آقایان: تبریزی - مبارکی - علی مرادی - ریگی - رامبد - دکتر حسینی
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: تبریزی - مبارکی - علی مرادی - ریگی - رامبد - دکتر حسینی
رئیس - نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنم آقای تبریزی.
تبریزی - با اجازه مقام محترم ریاست بنده شرحی تهیه کرده بودم روز یکشنبه بعرض نمایندگان محترم برسانم اسم بنده در ورقه‌ای که در تابلو بود نفر چهارم بود بعدا دیدم که اشتباها اسم بنده پریده منتها بالا نرفته پائین رفته نفر هفتم شده جالا امروز می‌خواهم قضا را ادا نمایم انشاءالله آقایان نمایندگان این قضا را بجای ادا قبول فر مایند.
به نام خداوند یکتا.
- دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند
- و اندر آن ظلمت شب اب حیاتم دادند
- بیخود از شعشعه پرتو ذاتم کردند
- باده از جام تجلی صفاتم دادند (احسنت)
- چه مبارک سحری بود چه فرخنده شبی
- آن شب قدر که این تازه براتم دادند
چهل و پنج سال پیش در سعادت را خداوند بزرگ با تفضل خود بر وی عموم ایرانیان گشود و برای حفظ استقلال تمامیت ایران و وارث تاج وتخت کیان فرزند برومند و توانا و نابغه دانا پا به عر صه وجود گذارد که امروزه موجب افتخار ملی ماست تا دنیا هست (صحیح است).
این جانب بنمایندگی از طرف عموم کشاورزان افتخار دارم این میلادمسعود رابعموم خانمها وآقایان نمایندگان واقعی ملت وسربازان حقیقی شاهنشاه کیوان رفعت صمیمانه تبریک وتهنیت عرض نموده وتوفیق نمایندگان محترم را درراه خدمت به شاهنشاه وملت از خداوند متعال مسئلت می‌نمایم .(احسنت) پدران ما کشاورزان در طی قرون متمادی نوشیروانها ونادرها دیدند وبزیر خاک رفتند متأسفانه در این مملکت پهناور حتی صاحب یک وجب زمین نشدند. بعد از قرنها محرومیت بفضل خداوندی بااعلام فرمان اصول ششگانه شاهنشاه که مورد تأیید وتصویب قاطبه ملت ایران وحتی ملل راقیه جهان است رعیت محروم دیروزی بمالک عرصه واعیان امروزی مبدل ووسایل علاقمندی کشاورزان شاه دوست به آب وخاک وایجاد واحداث باغات وتوسعهتولیدات وصادرات از هر حیث فراهم گردیده مخصوصاً میخ‌های آهنین امنیت اجتماعی بدست توانای شاهنشاه معظم برای همیشه بزمین کوبیده شد (صحیح است). اخیراًهنگام تعطیل مجلس که بنده درحوزه انتخابیه خود در دهات باآقایان سپاهیان دانش تماس گرفتم بایک علاقه خاصی بتدریس وتعلیم اطفال معصوم دهقانان اعم از پسر ودختر مشغول بودند که شایان تقدیر است وتفکیکاً صورت تعداد محصلین وسپاهیان دانش بوزارت محترم فرهنگ ذیل شماره۴۲۴ تسلیم شد ودر دهات که بنده دیدم درهمهآنها دبستان می‌ساختند بعضی تمام بعضی درشرف اتمام بودبه آب آشامیدنی ورزش وحرکات نرمش بچه‌ها وسایر امور بهداشتی می‌رسیدند ورضایت دهقانان راجلب نموده‌اند امیدوارم سپاه ترویج وآبادانی متعاقباً بکمک آنها بپردازد یکی از ثمرات برجسته ونهائی نهضت ششم بهمن تشکیل حساب پس انداز نوین در بانک اعتبارات وکشاورزی است از آنجائیکه جناب آقای دکتر زاهدی مدیر کل بانک مزبور باپیروی از منویات پاک شاهانه علاقه وافر به ازدیاد سرمایه بانک وگزرش آن صرفاًدربالابردن سطح تولیدات کشاورزی دارند تا از هر طریق کمک بزارعین شود لذا عموم کشاورزان وباغداران کشور می‌توانند با باز کردن حساب پس انداز وپرداخت وجهی با سود قابل ملاحظه ۶% وبا در نظر گرفتن جوائز متعدد حتی سه میلیون ریالی رشد ملی خود را بمنصه ظهور برسانند مخصوصاً موقع فروش محصول مازاد وجه خود را عوض صرف در جا‌های غیر ضروری در حساب پس انداز کذارده وموقع شروع عملیات کشاورزی بسهولت در یافت دارند خوشبختانه اولین حساب در بانک مزبور بنام گرامی شاهنشاه باز گردیده وموجباب تشویق وترغیب همگان فراهم شد بطوریکه خود بنده هنگام مراجعه چندین نفر غیر زارع دیدم که حساب پس انداز بازمیگردند ویکی از آنها قماش فروش بود برای خود و۵ نفر فرزندان خود حساب بازمیکرد.
در پایان عرایضم امیدوارم انشاء الله نمایندگان محترم با باز کردن حساب پس انداز نوین در بانک اعتبارات و کشاورزی ایران موکلین خود شانرا که اغلب کشاورزند رهبری فرمایند (صحیح استء احسنت) بنده باقی وقتم را به آقای مرادی می‌دهم.
رئیس - آقای مبارکی.
مبارکی - دوشنبه گذشته میلاد مسعود شاهنشاه عظیم الشأن بزرگترین روز تاریخی وشادمانی همه ما ایرانیان بود. بنده از طرف خود و از طرف برادارن بلوچ استان بلوچستان و سیستان تبریک صمیمانه خود را از پشت این تریبون به پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه بعرض میرسانم.
با اجازه مقام ریاست ونمایندگان محترم مجلس وهیئت محترم دولت سال گذشته که از سر کشی حوزه انتخابیه خود مراجعت کردم تقاضا وحوائج برادارن بلوچ ونواقص آن منطقه را از حیث راه شوسه ء کشاورزی ء فرهنگ ء بهداشت وغیره از پشت همین تریبون بعرض رساندم ولی متأسفانه تا کنون در رفع نیازمندیها مردم کوچکترین اقدامی نشد.
با اینکه سال پیش وسیله دفتر فنی استانداری بلوچستان نقشه برداری ریگستان اسپکه شده حتی برای تظاهر ودلخوشی مردم مدتی سنگ جمع آوری کردند که کار را شروع کنند وکار جاده مرزی سر باز وپیشین نیز شروع شد ولی معلوم نیست بچه علت دست کشیده وامید مردم را بیأس مبدل نمود !در صورتیکه آقایان محترم بخوبی متوجه‌اند اولین قدم برای عمران وآبادی هر منطقه ایجاد راه وتأمین وسایل ارتباطی است درایام تعطیل تابستانی مجلس مه به منطقه ایرانشهر وچابهار عزیمت نمودم ملاحظه شد که مردم دور افتاده آن منطقه با کمال بی صبری منتظر اقدامات سریع دولت بوده وآرزو دارند انقلاب ششم بهمن شامل آنها شده ومانند سایر استانها از مزایای برنامه‌های ابتکاری شاهنشاه برخوردار گردند واینجانب نیز آنها را بمراحم اعلیحضرت همایونی امیدوار نموده ووعده توجه فوری دولت را به آها دادم. اینک بار دیگر نیاز مندیهای مردم واقداماتی را که دولت باید در رفع آنها مبذول دارد در چهار قسمت بطور خلاصه ذیلاًبعرض میرسانم.
قسمت اول:
- راهها –
- ۱- ساختمان اساسی بیست کیلومتری ریگستان اسپکه که بین جاده اصلی ایرانشهر وچابهار قرار گرفته درحال حاضر فقط وسیله جیپ کمانکار آنهم بسختی قابل عبور ومرور است.
- ۲- ایجاد راه مرزی ایرانشهر از طریق سرباز وپیشین بچابهار.
- ۳- ساختمان راههای فرعی برای اتصال شهرهاوبخشها وبخشها بایکدیگر بشرحی که بعداًبجناب آقای وزیر راه توضیح داده خواهد شد.
قسمت دوم.
- کشاورزی-
- ۱- شروع ساختمان سد انحرافی باهوکلات ‹‹توضیح اینکه بستن این سد که بابیست میلیون تومان هزینه عملی است نه تنها از مهاجرت ساکنین بخش دشتیاری جلوگیری می‌نماید بلکه موجب معاودت هزارها خانوار بلوچ ایرانی از پاکستان وعربستان شده واسباب رونق بندر چابهار وعمران این شهرستان رافراهم می‌کند. ››
- ۲- ساختمان یک سد خاکی درمنطقهدشتیاری ‹‹یعنی سد گر گرو››
- ۳- سد بمپور که سال گذشته آسیب دیده چنانچه در تعمیرآن قبل از آغاز بارندگیهای زمستان اقدام نشود بکلی منهدم گردیده ومیلیونها مخارجی که شده بهدر خواهد رفت.
- ۴- تأسیس بانک کشاورزی در چهار بهار ء نیکشهر وسرباز ودادن وام طویل المدت بکشاورزان وتمدید وامهای قبلی و اعطای کمک جنسی به اهالی زیرا مردم بلوچستان وسیستان بیش از مردم سایر استانها محتاج کمکهای مرکز هستند قسمت سوم:
- توسعه فرهنگ
- ۱- تأسیس مدارس ابتدائی در قراء وقصبات منطقه ایرانشهر وچهابهار.
- ۲- تأسیس دبیرستان در مرکز بخش‌های دو شهرستان
- ۳- تأسیس کلاسهای بالاتر در مرکز شهرهای مزبور واعزام عده‌ای کافی دبیر برای دبیرستان.
- ۴- تبدیل دبیرستان کشاورزی بمپور کمافی السابق بدانشسرای کشاورزی وتوسعه آن تا جائیکه رفع احتیاج محصلین ازاین حیث بعمل آید.
قسمت چهارم:
- بهداشت
- ۱- تأسیس دو بیمارستان ۲۵ تختخوابی یکی در شهرستان ایرانشهر دیگری در چها بهار وتجهیزآنها بوسیله پزشک وجراح ووسائل کافی معالجه.
- ۲- تأسیس پنج باب بهداری در دامن - هر یدک - پیشین - دشتیاری وکنارک واعزام پزشک ووسائل کافی جهت آنها.
بالاخره موضوعی که مایه تأ ثر وتأسف هر شنونده می‌باشد مسئله آب آشامیدنی اهالی بندر کنارک در چابهار است.
امروز در دنیا مسئله آب ونان از مسائل پیش افتاده وغیر قابل بحث است هفت هزار نفر مردم زحمتکش و ساده دل ومردمی که قلب شان آکنده از مهر شاهدوستی و مهین پرستی است در کنارک آب خوردن ندارد.
منبع آب آشامیدنی ساکنین این بندر منحصر بچند حلقه چاه معمولی است. علی الصباح مردم روی این چاهها نوبت گرفته پس از سه چهار ساعت معطلی مقداری آب شور برای مصرف روزانه خود تهیه می‌نمایند چه بساعده‌ای از آنها موفق به تهیه آب نشده وروز را درتشنگی وعطش سپری می‌نمایند. حال آنکه در اغلب نقاط دنیا جهت استفاده زراعی آب دریا راتصفیه ودر دسترس مردم می‌گذارند. مشاهده این وضع بیش از هر چیز مرا متأسف وبلکه شرمنده ساخت وقتی که مردم در اینمورد به بنده مراجعه کردند بااعتماد واطمینانیکه از نوع دوستی وحس ترحم جناب آقای منصور نخست وزیر داشتم وعده عطف توجه فوری دولت را به انها دادم بنابراین از جناب آقای نخست وزیر تقاضامیکنم درتذمین اب آشامیدنی مردم کنارک دستور فوری صادر فرمایند. البته از بندر طیس که باکنارک از طریق دریا بیش از ۲۵ کیلومتر فاصله ندارد می‌توان بوسیله لوله کشی آب آشامیدنی شیرین بحد کافی دردسترس ساکنین بندر مزبور گذاشت وتاانجام لوله کشی شرکت نفت بذل کمکی فرموده تعدادی تانکر بامخارج وهزینه انها جهت حمل آب از طیس به کنارک بگمارند وایمان کامل دارم که جناب آقای دکتر اقبال دراین امر خیر پیشقدم شده ومردم این بندر را از مراحم شاهنشاه عظیم الشأن بهره مند وامیدوار خواهند فرمود ودرخاتمه عرایضم اضافه می‌کنم جناب آقای منصور که واقعاًمرد عمل هستند وهمه ما نسبت بایشان اعتماد داریم درزمینه انجام این پیشنهادات دستور فوری صادر فرموده وراضی نباشند که درسایه توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی اینگونه مسائل درسایر استانها حل شده واصلاقابل گفتگو نمی‌باشد که دراین مکان مقدس مطرح شده ووقت گرانبهای مجلس ونمایندگان محترم دراین اطراف آن گرفته شود (احسنت).
رئیس-آقای مرادی.
علی مرادی – قبلا از جناب آقای تبریزی تشکر می‌کنم که بقیه وقت خودشان را به اینجانب دادند. می‌گویند وقتی یوسف مصری را به بازار بردند خریداران باهمراه داشتن از یک کلاف تا چند گنج دورش راگرفته بودند یکنفر میان مشتریها فقط یک بسته نخ داشت گفتند شما چه میخداهید گفت منهم خریدارم گفتند اینها چند گنج میدهند، گفت برای من کافیست جزو خریداران قرار بگیرم من چون هدیه‌ای که بقول شاعر شیرازی:
- میخواستمش پیشکشی لایق خدمت
- هر چند حقیر است ندانم چه فرستم
من هدیه‌ای که لایق پیشگاه اعلیحضرت شاهنشاه باشد نداشتم ناچار تبریک ونیات خود وعموم دهقانان ایران خاصه اهالی شاهدوست مهاباد را در سه بیت خلاصه کرده‌ام وبا اجازه خانمها وآقایان باستحضار میرسانم:
- پادشاه روز میلادت بسی پر نور باد
- پرچمت در راهتزاز ودشمنت مقهور باد (احسنت)
- آنجه دارم در جهان ای شهریار مهربان
- جملگی قربان جانت جانم هم منظور باد
- از خدا خواهم بقای خاندان پهلوی
- ملتش پر افتخار ودولتش منصور باد
‹‹آفرین ››.
رئیس - آقای ریگی.
ریگی - همیشه همکاران محترم مجلس از این تریبون بعنوان مقدس یاد می‌کنند این عنوان البته صحیح است ودلیل خاصی هم ندارد جز اینکه ما در اینجا بمقدسات مذهبی خودمان قسم یاد کرده‌ایم که جز بخیر وصلاح جامه سخنی بزبان نیاوریم وهرگز از راستی وحقیقت منحرف نشویم بالنتیجه این میز چوبی برای ما عنوان مقدس پیدا کرده پس اگر خدای نخواسته کسانی بیایند وبرخلاف سوگندی که اینجا یاد کرده‌اند فقط برای پیشرفت مقاصد شخصی از پشت این تریبون سخنان ناصواب ونادرستی بر زبان بیاوردند نسبت باین مکان مقدس بنظر بنده هتک حرمت کرده‌اند (یکنفر از نمایندگان - کسی چنین کاری نکرده است) (اگر) عرض کردم. متأسفانه روز سه شنبه گذشته یکی از همکاران ما که بنده از او انتظار نداشتم تشریف آورند اینجا وبه اغراق ویا ندانسته مقایسه‌ای کردند بین کار کنان یک مؤسسه وبعد گفتند که عمرو بر زید برتر ی دارد وتلویحاً به بنده وعده‌ای از همکارانم توهین کردند بنده خطاب بخود جناب ایشان که متأسفانه تشریف ندارند عرض می‌کنم. آقای عزیزاحتیاجی نیست که شما بیائید بین عده‌ای از همکاران یک مؤسسه که خودشان خوب مقام ومرتبه خودشان خوب مقام ومرتبه خودشان را در آن مؤسسه میدانند مقایسه‌ای بکنید وبعد نتیجه گیری بکنید، شما خودتان داعیه رهبری گروهی از مردم را دارید و بخودتان اجازه می‌دهید که بین شخصیت‌ها مقایسه کنید ء بنده خیلی دلم می‌خواست ثابت می‌کردید که آیا شما از این اشخاص که این مقایسه را می‌کنند تحصیلات بالاتر وبیشتری دارید (مصطفوی نائینی - آقا مسائل خصوصی که بمجلس مربوط نیست) و یا مقام اجتماعی مهمتری دارید آقای مصطوفی اینجا هم جای این نبود که بیایند وبگویند که در این مؤسسه ستوان یکم هست سر لشکر هم هست بنده سر لشکر آن مؤسسه هستم اگر ایشان راست می‌گفتند من را لانسه می‌کردند (مصطفوی نائینی - این جا جای معارضه شخصی نیست) بنده جواب کسی را می‌گویم که به بنده اهانت کرده ء اهانت شخصی کرده بنده برأیی که آقایان داده‌اند احترام می‌گذارم. رأی مجلس محترم است و آقایانی که انتخاب شدند بنده به آنها علاقمند هستم واز دوستان من هستند وبه آنها احترام می‌گذارم (چند نفر از نمایندگان - سوء تفاهم شده) البته ایشان یک چیز‌ها ئی بیش از بنده دارند. یک اتومبیل دراز تر و کاخ خور نق …
رئیس - آقای ریگی این مطالب جایش اینجا نیست.
(مصطفوی - آقای ریگی به فرمایشات آقای رئیس توجه کنید)
ریگی - بنده فقط اضافه می‌کنم که فرزند یک عشایر پاک سرشت هستم که در زیر یک چادر سیاه بدنیا آمده‌ام وبا کد یمین وعرق جبین تحصیلات عالیه کرده‌ام (آفرین) بنده خودم را فردی خود ساخته میدانم که از زیر یک چادر سیاه به آخرین استاندارد یک مرد مترقی خودم را رساندم وبهمین علت اجازه نمی‌دهم کسیکه با پول پا پا وناز مامان خودش را بجائی رسانده بشخصی مثل من در محیط مقدسی مثل مجلس اهانت کند (همهمه نمایندگان) و بگویند ایشان شخصیت این کار را ندارند و آنها که شخصیت اینکار را دارند بیایند (یکی از نمایندگان - همه نمایندگان دارای شخصیت هستند) دوست عزیز من ء آخرین عرضی که می‌خواهم در این زمینه بکنم اینست که می‌خواستم فراموش نفرمائید بعد از انقلاب شاه وملت معیار و ضابطه شخصیت فرق کرده است وگرنه این آقایان سیفی‌ها وزرگر زاده‌ها اینجا نبودند وبجایشان دوله‌ها وسلطنه‌ها نشسته بودند. بنده از این بحث می‌گذرم فقط از دوستی که هیچ از ایشان انتظار نداشتم آمدند اینجا بخاطر اینکه دوست دیگری رالانسه کنند دوست دیگری رارنجاندند. موضوع دیگری که می‌خواستم اینجا عرض کنم، بنده موقعیکه وارد مجلس می‌شدم عده‌ای از کارگران اخراجی نفت جنوب جلوی بنده راگرفتند وتقاظاهائی دارند، تقاظا می‌کنم جناب آقای وزیر مشاور که اینجا تشریف دارند تشریف ببرند پائین وبحرفهای ایشان توجه کنند. بنده سال گذشته بطور تفصیل عرض کردم اخراج یک عده کارگر از یک مؤسسه قبل از آنکه برای آنها درجای دیگر کار پیداکنند عمل صحیحی نیست. به امر اعلیحضرت همایونی باتوجهی که رئیس شرکت نفت ابراز کرد اخراج این کارگران متوقف شد ولی عده‌ای بودند که قبل از آن از کار برکنار کرده بودند وحالادروضع بسیار سخت ومستأصلی بسرمی برند. استدعا می‌کنم ازآقای دکتر یگانه که تشریف ببرند وبه تقاضاهای ایشان رسیدگی کنند چون صحیح نیست که عده‌ای از هموطنان ما دریک استان زر خیز محتاج تأمین زندگی ردزانه شان باشند بنده عین شکایتی راکه آنها تقدیم کرده‌اند تقدیم مقام ریاست می‌کنم که کمیسیون عرایض دربارهآن رسیدگی کند. عرض دیگری که داشتم راجع به حوزه انتخابیه‌ام بود. بنده شنیدم که دولت جناب آقای منصور نسبت به تهیه گندم وتوزیع بذر اهالی روی اوامری که اعلیحضرت همایون شاهنشاه صادر فرموده‌اند در بلوچستان اقداماتی فرموده‌اند ومردم از این لحاظ خیلی خوشوقت هستند وبنده برخودم واجب میدانم که از دولت تشکر کنم حتی شنیدم که سازمان برنامه هم برای نصب کارخانه قند درآن استان مشغول مطالعه است، این امر باعث خوشوقتی است امیدوارم دراین امر هم تسریع بشود. باز هم از دولت آقای منصور که توجه بیشتری به نقاط دور دست ومردم درمانده دارد تشکر می‌کنم واستدعادارم که باین منطقه توجه بیشتری بشود دیگر عرضی ندارم (احسنت).
رئیس-آقای رامبد.
رامبد- بنده خیلی متأسفم که برای دوست عزیز ومحترمم آقای ریگی سوءتفاهمی پیش آمده بنده نهایت ارادت واحترام رابایشان دارم وامیدوارم بااین عرایض رفع سوءتفاهم ایشان بشود (احسنت).
رئیس- آقای حسینی.
دکتر حسینی- هر چند خود جناب آقای رامبد فرمودند ولی منهم می‌خواستم بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم که جناب آقای رامبد دارای هر گونه مشی سیاسی یاعقیده اجتماعی باشند قدر مسلم که آقایان هم قطعاً با بنده هم عقیده هستند اینست که ایشان از نقطه نظر صورت وظاهر بسیار بسیار مبادی آداب هستند و خود بنده که در جلسه قبل حضور داشتم در بیانات ایشان کوچکترین مطلبی که نشانه اسائه ادب یابی احترامی نسبت به همکار محترم آقای ریگی باشد نبوده است. بنده خیلی خوشوقتم که جناب آقای دکتر یگانه اینجا تشریف دارند چون فکر می‌کنم فلسفه نطقهای قبل از دستور اینست که لا اقل نمایندگان است توجه بفرمایند وتا حدودی که امکان دارد رفع مشکلات بشود آقا یان اطلاع دارند ومستحضر هستند که چندین سال است وضع اقلیمی وجوی ایران تغییر پیدا کرده واز آن بارانهای سیل آسا وبرفهای سنگین مدتها ست که هیچ خبری نیست بخصوص سال گذشته سال بسیار بدی بوده آفت خشک سالی اغلب محصولات زراعی را بین برد ء باغات واشجار را در شمال وسایر مناطق این مملکت بکلی منهدم کردو خسارات بسیار بسیار زیاد به محصو لات کشاورزی وارد آورد. متأسفانه قرینه و اماره‌ای هم وجود ندارد که سال آینده بهتر از سال گذشته باشد یا بدتر نباشد امیدوارم انشا ء الله طبیعت قدری مهر بانتر باشد واز این بغضهائی که نسبت بکشور عزیز ما ودیگران داشته قدری صرفنظر کند ولی در هر حال ما نمی‌توانیم به امید طبیعت بنشینیم. بنده از آقایان استدعا می‌کنم به این مسئله که یک مسئله حیاتی است توجه بفرمایند یک مسئله مبتلا به روز است واقعیت است ء بنده از پشت این تریبون اعلام خطر می‌کنم اگر وضع به این منوال باشد تمام روستائیان و دها قین ما الان در یک وضع نا مطلوبی بسر می‌برند (صحیح است) همین یکی دوشب پیش بود که آقایان در روزنامه اطلاعات مطالعه فرمودید که سد گلپا یگان بچه روزی در آمده اغلب آنها رو قنوات خشک شده بایستی قبول کرد واذعان نمود که انصافاً دولت تا آنجائی که امکان داشته ار نظر تهیه بذر اقداماتی کرده ولی ادامه این وضع نه برای دولت میسر است نه دردی را آنطور که باید وشاید از دهقانان وکشاورزان ما دو امیکند چون موضوع خرید گندم از آمریکا هم اشکالاتی دارد اول این که بنادر ما ظرفیت وگنجایش اینکه دفعتاً یک مقدار معتنابهی گندم را تخلیه بکند ندارد وبعد خود امر توزیع که ۴۰۰ هزار تن غله باقصی نقاط این کشور با این راههائی که در بعضی منا طق زیاد هم خوب نیست این مسأله بسیار بسیار مشکلی است وبرای دولت بسهولت ممکن نیست بعلاوه تا کی میشود که ما بیائیم محصولات زراعتی را از خارج وارد کنیم. در این مورد من نمیدانم تأمین آب زارعتی واستفاده از آبهای زیر زمینی در صلا حیت و اختیار کدام یک از وزارتخانه‌ها است ء وزارت آب وبرق است یا وزارت کشاورزی است؟ ولی در هر حال دولت باید یک فکر اساسی واصول بکند من توجه دولت را عاجلاً باین مطلب معطوف می‌کنم که وضع جوی آنطور که تا کنون ما دیدیم نوید آینده خوبی را برای زارعت ما نمی‌دهد امر اصلاحات ارضی دهقانان ما را صاحب زمین کرد ولیکن دهقانان الان روی زمین نشسته است ء نه آب دارد ونه بذر ء آقایان این یک واقعیتی است وهمه آقایان ء آنکسانی که در روستا‌ها یا در حوزه‌های انتخابیه شان رفته‌اند شاهد وتأ یید کننده این عرایض بنده هستند ء تعارف و مجامله نیست وضع کشاوزان هیچ خوب نیست خشکسالی بحد اعلی رسیده ودولت باید یک فکر اساسی واصولی بکند دانش و بهداشت و سایر سازمانهای اداری متفرق بر وجود انسان است و مادام که یک فردی حداقل زندگی وقوتلا یموتش تأ مین نشده است هیچ نمی‌تواند متمتع بشود از سایر مزایا ء مطلب دومی که می‌خواستم بعرض نمایندگان محترم برسانم موضوع تقسیمات کشوری است چندی پیش از طرف فراکسیون مستقل یک طرحی تهیه شد وبمجلس داده شد مبنی براینکه دولت بیاید واین تقسیمات کشوری را براساس احتیاجات واقعی مناطق مختلفه تجدید نظری بکند ولایحه اش را بیاورد بمجلس تا امروز که در حدود ۵ ماه از تقدیم آن طرح می‌گذرد هنوز این لایحه بمجلس نیامده وطرح نمایندگان هم در کمیسیونهای مربوط دفن شده اگر چنانچه تقسیمات فعلی کشوری واقعاًمتناسب وجوابگوی کلیه احتیاجات مردم هست بنده عرضی ندارم دولت صراحتاً بیایدوبگوید که تقسیمات موجود رسمی است ومورد تأیید وقبول است ومردم هم همه راضی هستند واین تقسیمات جوابگوی همه احتیاجات مردم هست ولی اگر خود دولت هم معتقد است که این تقسیمات متناسب بااوضاع طبیعی واجتماعی واداری نیست واقعاًیک فکر اساسی برای این موضوع بکند صرفنظر از جنبه تقسیمات کشور ی موضوع تطبیق ادارات وسایر سازمانها ی اداری است باعنوانی که از نطر کشوری تقسیمات به هر ناحیه‌ای داده‌اند منطقه‌ای را بهش اطلاق می‌کنند فرمانداری کل، این فرمانداری کل از نطر امکانلت ومقدورات وتوانائی درست همان بخشداری ۲۰ سال قبل یا۱۰سال قبل است برای اینکه سایر سازمانهای اداری بهیچوجه تطبیق بااین عنوانیکه این فرمانداری کل دارد، ندارند ملاحظه میفرمائید این چه مشکلاتی بوجود می‌آورد از طرفی استان همجوار وادارات استان تحت عنوان اینکه آنجا فرمانداری کل است توجهی بسازمانهای اداری تابعه خودشان که فرمانداری هیت مطلقاًندارند از طرفی آن فرمانداری کل هیچگدنه اختیارات وهیچگونه توانائی وامکاناتی برای انجام خواسته‌های مردم ندارد برای اینکه ادارات دیگرش بقدری ضعیفند وبقدری ناتوانند وبقدری اختیاراتشان محدود است که بایستی مکاتبه بکنند باادارات مافوق در یک حیطه‌ای خارج فرمانداری کل خودشان. واقعاًپایه ومبنای یک قسمت عمده اختلافات وعدم رضایتها جناب آقای دکتر یگانه مطمئن باشید این مسأله است که یک ناحیه عنوان فرمانداری کل دارد یایک شهرستان دارد سایر سازمانهای دیگر اداری بهیچوجه انطباق با آن ندارد البته بنده اذعان می‌کنم مشکلاتی از این لحاظ برای بودجه دولت هست ولی باهمه این تفاصیل دولت باید بداند که مبنای یک قسمت عمده عدم رضایتها همین مسأله است وبایستی مهماامکن تا آنجائیکه مقدور ومیسر است این سازمانها رابوجود بیاورند ومتناسب بکنند باوضع آنها، بنده بیشتر از این وقت شریف آقایان رانمیگیرم وراجع باین مطلب باز تأکید می‌کنم مسأله خشکسالی مسأله خشک شدن آب پائین رفتن سطح آبها یک مسأله‌ای نیست که بانظر کوچک وبی اهمیت بهش نگریست ودولت بایستی یک فکر اساسی واصولی بکند ما نمی‌توانیم همیشه دست نیاز یا استقراض یانسیه خری بسوی کشورهای خارج دراز بکنیم کشور ما دارای همه نوع استعداد از نظر کشاورزی می‌باشد ولی فردا است که می‌بینید که این دهقانان واین زارعین درنتیجه اینکه نمی‌توانند از آن زمینی که دولت بآنها تقسیم کرده بهره برداری کنند رو می‌آورند بشهرها، شروع میشود. بجیب بری وتکدی، جلوهر نفر رایک عده گدا وعاجز وبیچاره می‌گیرند واین یک بار دیگریست برسایر بارهای دولت اینجا عرایضم رابنده باکمال صمیمیت وصراحت عرض می‌کنم وامیدوارهستم دولت واقعاًتوجه عاجلی نسبت باینموضوع مبذول دارد (احسنت).
- شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح مقررات باز نشستگی قضات
۳- شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح مقررات باز نشستگی قضات
رئیس-وارد دستور می‌شویم. شور اول گزارش اصلاح بازنشستگی قضات مطرح است، قرائت میشود.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۲۷|۳|۱۳۴۳با حضور آقای وزیر دادگستری لایحه شماره ۳۱۷۲ - ۲۰|۲|۱۳۴۳ دولت ارسالی از مجلس سنا راجع به اصلاح مقررات بازنشتگی قضات را که بشماره ۸۳۷ به چاپ رسیده است مطرح وبا اصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
ماده ۱- سن بازنشتگی اجباری رئیس دیوانعالی کشور - دادستان کل - رؤسای شعب دیوانعالی کشور و رؤساء و اعضاء دادگاههای انتظامی وتجدید نظر انتظامی قضات هفتاد وپنج سال تمام است.
ماده ۲- رؤسای کل دادگاههای استان واعضای معاون دیوانعالی کشور از نظر سن بازنشستگی اجباری در ردیف مستشاران ودادیاران دیوانعالی کشور می‌باشند.
- تبصره - دیوانعالی کشور می‌تواند حداکثر به نسبت نصف تعداد شعب خود عضو معاون داشته باشد.
ماده ۳- سن بازنشستگی اجباری سایر کارمندان قضائی ۶۵ سال تمام است.
- تبصره - ملاک تشخیص سن بازنشستگی قضات کماکان سن مندرج در شناسنامه ایست که در تاریخ سوم ماه ۱۳۳۷ (تاریخ تصویب قانون بازنشستگی) در دست داشته‌اند.
ماده ۴- حکم دادگاه عالی انتطامی قضات دائر بر ردپیشنهاد ترفیع کارمندان قضائی در سال ۱۳۴۲ ببعد در دادگاه عالی تجدید نظر قضات قابل رسیدگی مجدد است.
ماده ۵- مقررات مربوط به بازنشستگی قضات در قسمتی که مخالف این قانون باشد ملغی است وکلیه مقررات قانون استخدام کشوری راجع بهبازنشستگی ووظیفه که مخالف با مواد این قانون نباشد شامل کارمندان قضائی وزارت دادگستری و وراث آنها خواهد بود.
از طرف مخبر کمیسیون دادگستری –فخر طباطبئی.
گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام درجلسه ۴۳/۶/۳۰باحضور آقای وزیر دادگستری لایحه شماره۳۱۷۲-۴۳/۲/۲۰دولت ارسالی از مجلس سنا راجع باصلاح مقررات بازنشستگی قضات راکه بشماره۸۳۷بچاپ رسیده است مطرح ومصوبه کمیسیون دادگستری راتأیید نمود. اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون امور استخدام –مهندس آراسته.
رئیس- کلیات این لایحه مطرح است. آقای پاینده.
پاینده- گفتند برای یک آقائی که خیلی پول نداشت اجرائیه بردند بعد ضمن اعتراضات گفت که اجرائیه خطش بد است درصورتیکه اجرائیه، اجرائیه است حالا ممکن است خط اجرائیه، خط میر عماد حسنی باشد یاخط بنده بد خط ،(صحیح است) بنده اینجا یادم هست یکروزی گفتم این قانون گران کردن اوراق خلاف منویات دولت است یک کسی آمد گفت آقای وزیر دادگستری مرد شریفی است من هیچ ارتباطی میان این دوقضیه نمی‌بینم می‌خواستم استدعا کنم چون اینجا مجلس است ومجلس هم جای بحث وگفتگو است و بحث هم آدابی دارد ما درمقابل تاریخ آینده ونسل حاضر مسئولیم اگر کسی دربحثی اختلاف نظری دارد درهمان نقطه نظر حرف بزند فی المثل بنده می‌گویم که آقای دکتر عدل طباطبائی متخصص اقتصاد است مقصود بنده هم همین است اما یک کسی می‌آید میگوید کتش تیره رنگ است این چه ربطی بهم دارد این مدافعین لوایح چه از طرف دولت وچه از طرف مجلس بنظر بنده اگر آداب بحث راهمانطور که باید وشاید رعایت بفرمایند دربحث خودمان به نتایج بهتری می‌رسیم بنده هم بایان لایحه مخالفم ودلایل مخالفتم رابعرض میرسانم ومخالفت بنده مانع از این نیست که معتقد باشم آقای دکتر عاملی بسیار مرد خوبی است بنابراین خواهش می‌کنم مدافعین لایحه از خوبی کسی صحبت نکنند بنده ممکن است به آقای اشرف سمنانی خیلی ارادت داشته باشم ولی نظریات ایشان رانپذیرم ویا پذیرفتن نظریات ایشان مانع از نیست که ایشان مرد خوبی هستند این دو بحث جدا ودو باب جدا است امیدوارم در مباحث ما این باب نشود (صحیح است) در مورداین لایحه من نمیدانم از کجا شروع کنم یک لایحه‌ای دولت آورده در حقیقت سه گونه وسه مقیاس برای بازنشستگی هست رؤثسای شعب دیوان کشور ۷۵ سال عده دیگری خارج از این قانون. حلا بحکم این قانون عده‌ای به آنها ملحق می‌شوند ۷۰ سال بقیه قضات ۶۵ در سال در صورتیکه سن بازنشستگی در مملکت مطابق قوانین جدا گانه ۶۰ سال است با ۳۰ خدمت ملاحضه میفرمائید عدالت که دستگاه دادگستری هم بایستی مدافع آن باشد از عدل واعتدال می‌آید لا اقل در خود دستگاه دادگستری باید عدالت را رعایت کنند عدل یعنی تبعیض موقوف یعنی سو گلی بازی موقوف یعنی این آقا به اینجا آن آقا به آنجا درست نیست خلاف عدالت است ء این خلاف است سالها است یعنی دو سال است این قانون استخدام در مجلس مورد گفتگو است تمام صحبتش این است که یک وضع متحد الشکلی بوجود بیاید اما حالا می‌بینیم وزارت دادگستری می‌خواهد برای ۱۳۰۰ قاضی خودش سه سن بازنشستگی درست کند. چرا؟ بنده نمیدانم قانون باید چیزی ثابت و کلی و قطعی باشد با یک فلسفه ومنطق خاص. من هیچ نمی‌فهمم سن بازنشستگی یک کسی که رئیس شعبه دیوان کشور است ۷۵ سال یک کسی که عضو است ۷۰ سال و یک کسی که در دادگاه استیناف است ۶۵ سال است این با هیچ ترتیب و منطقی تطبیق نمی‌کند البته دررویه موجودی که ما داریم یک اکثریت محترمی هست از مردمان روشنفکر وشریف وشایسته وبایستی هم اینها مثل ما رعایت نظر یات دولت را بکنند ولی باید دید آیا این اکثر یت باید یک ابزار بلا اراده دولت باشد که در هر هوس و در هر مقصدی بدون جهت بر خلاف اصول انقلاب ء بر خلاف ترتیب (قراچور لو - اینطور نیست - اینرا نفرمائید ء اکثریت آلت بلا اراده نیست) (خواجه نوری - قرار بود در اینجا بکسی توهین نشود تعهدهم کردید در مقدمه صحبت تان فرمودید) عذر می‌خواهم اگر ندانسته کلمه‌ای بر زبان راندم (خواجه نوری - متأ سفانه شاید اغلب اوقات شما نتیجه انعکاس صحبت‌ها یتان را توجه نمی‌کنید تحریک می‌کنید استدعا می‌کنم که مراقبت بفرمائید). اگر اینجور باشد - (قراچورلو - می‌خواهید فرمایشا تتان را تکرار کنم ببینید توهین هست یا نه) باید یک کمیسیونی بیاید بگرید که هست یا نیست (قراچولو - خود جنابعالی قضاوت بفرمائید) بنده خودم اعتقاد دارم که عرضی نمی‌کنم و نکردم که جنبه توهین داشته باشد اکثریت محترم حق دارد در مسائل تحقیق کند و ببیند آیا این مطلب مطابق منطق هست یا نیست و این حق مال اکثریت است همانطور که مال اقلیت هم هست اگر این جنبه توهین دارد از این کلمه بنده عذر می‌خواهم تمام مجلس همه ما حق داریم وقتی که یک چیزی اینجا مطرح میشود علت وجودی آنرا از دولتی که ما همه مدافع و پشتیبان آن هستیم بپرسیم این مطلب شما با کدام منطق تطبیق می‌کند ۱۲ نفر همین گروه رؤسای دیوان کشور که مردمان شریفی هستند و مدافع قانون اساسی هم در لحظات حساسی بودند اینها خودشان مدافع اصولند من تصور نمی‌کنم که این بی اعتنائی‌ها و این تبعیض‌ها و این خاصه خرجیها که بدون تردید مخالف اصول است مخالف سنت است و تبعیض است و مخالف همان چیزی است که دولت مکرراً اینجا از شان دفاع کرده است هیچ دلیلی دارد که سن بازنشستگی یک گروه دوازده نفری ۷۵ سال ویک گروه ۲۰ نفری هفتاد سال ویک گروه ۱۲۰۰ نفری ۶۵ سال توجه بفرمائید که بر گردیم به مقیاسی که برای کار هست یک اقا هفت ساله می‌رود بمدرسه در سیزده سالگی تصدیق ابتدائی می‌گیرد در نوزده سالگی از مدرسه متوسطه میاید بیرون و این در ۲۵ سالگی حداکثر یک دکتر حقوق است مثل جناب سرهنگ حسینی خودمان این شروع می‌کند بخدمت قضائی پس ملاحظه بفرمائید در ۶۵ سالگی چهل سال خدمت کرده ودر ۷۵ سالگی پنجاه سال خدمت کرده ایا به نظر شما این محکوم کردن یک قاضی شریف به اعمال شاقه نیست که پنجاه سال بنشیند واین پرونده‌های بد خط مثل خط بنده را با ان مطالب عجیب و غریب بخواند و ما این را محکوم می‌کنیم که تو تا ۷۵ سالگی باید این جا بنشینی بنده یادم میاید که چند روز پیش از این وزیر محترم دادگستری یک بخشنامه‌ای داده بود که احکام را قابل فهم عامه بنوسید یک آقایی هم برداشته بود کلمه اناطه را بعین نوشته بود ما معنی عناطه (با عین) را نمی‌فهمیم ولی می‌خواستم از اولیای محترم وزارت دادگستری مه به همشان هم ارادت دارم تقاضا کنم اناطه را بنویسد وابستگی مه قابل فهم بشود مسئله مسئله الفاظ نیست مسئله مسئله یک مقدار معانی است که یک کس میداند و یک کس نمیداند بهر حال نظر من این است که یک دقتی بکنیم در یک قانون برای یک گروه معدود سه سن بازنشستگی قائل شدن کار صحیحی نیست خود قضات هم خود مستشاران دیوان کشور خود روسایشعب از این ترتیب ناراضی هستند و همان طور که عرض کردم این مجلس انقلاب این اقلیت پشتیبان دولت این اکثریت مدافع دولت اینها قطعا بایستی مطلبی را با سنت با منطق با ترتیبات با سوابق تطبیق بکنند یا نه؟ یا جناب آقای خواجه نوری اگر بنا باشد بنده اگر هوس کردم م یک چیزی به اقتضای هوس خودم اوردم ایا بایستی دقت کافی در این بکنید یا نه؟ این فئود الیته که می گوئیم زیر پا له شده و انشاء الله دیگر سر بر ندارد یعنی چه؟ فئود الیته یعنی تبعیض یعنی استثمار یک اقلیت از یک اکثریت یعنی یک جمعیتی امتیازات خاصی داشته باشند معذرت می‌خواهم منظورم اقلیت واکثریت مجلس نبود حالا می‌بینیم این فئود الیته درست مثل دیو سفید سرش رابریده‌اند واز هر قطره خونش باز یک بساط تازه درست شده اگر قرار باشد دردستگاه عدالتی که تمام انتظارات مملکت درایجادعدالت ودرایجادیک ترتیب صحیح ودرتثبیت انقلاب که تمام این انتظارلت از این دستگاه است خود این دستگاه بیایدوعدالت رارعایت نکند وخود این دستگاه برخلاف ترتیب وبرخلاف سنن وبرخلاف سوابق برخلاف اصول یک مرقع درویشان بسازد یکی ۷۵ ساله چرا؟ من نمی دانم یکی ۷۰ساله چرا؟ باز بنده نمی دانم یکی ۶۵ ساله باز بنده نمی دانم چرااگر یک دلیلی دارید لااقل توضیح بفرمائید بیائید یک وحدت شکلی بسازید بگوئید قاضی به این ترتیب باز نشسته میشود البته درمقام دفاع می‌توان همه چیز گفت بعد هم گفت جواب دادیم بنده هم می‌شنویم قبول می‌کنیم واحترام هم می‌گذارم به نظریات هر مدافعی ولی آیا بایک مقداری کلمه درمقام دفاع وبعنوان جواب میشود یک حقیقتی رامنقلب کرد آیامیشود گفت که یک لایحه‌ای که داد می‌زند که من برخلاف سنت هستم وحتی برخلاف اصول انقلابم وبرخلاف احساسات قاضی هستم خود شما که مدافع تبعیض هستید که تبعیض نباید باشد آیا این لایحه را جز یک احساسات خاصی وبایک کلمات خاصی میشود تبرئه کرد واین سند راداد دست مردم وبگویند که ما تبعیض نمی‌کنیم درعین حال دریک عصری که افتخار این عصر این است که درتاریخ آینده خواهند نوشت که دراین دوران فئودالیسم از میان رفت مامائیم درداد گستریمان بساط تبعیض را که همان فئودالیسم است بصورت دیگری عنوان می‌کنیم اگر می‌پسندید بنده هم باکمال منت تبعیت می‌کنم ورأی می‌دهم بنده آنچه که می‌خواستم بگویم بیش از این نبود حالااگر گاهی کلمات ممکن است خشن وسرکش باشد ویایک طبعی مثل طبع آقای ریگی ظریف باشد از یک کلمه‌ای یک معنی بیش از آنچه باید باشد استنباط بکند عذر می‌خواهم وعذر رابرای این گذاشته‌اند بنده می‌خواهم خواهش کنم آقای معاون محترم دادگستری وآقای وزیر مشاور که اینجا هستند همانطور که دربسیاری از موارد بدون تعصب وبدون اصرار دربحث دوطرفی خیلی مسائل حل شده است توجه بفرمائید بهاین مطلب که این لایحه برود به کمیسیون درآنجا مطاله کنند واین ترکیب ناصحیح از این لایحه برداشته بشود البته این مطلب راخودم نخواهم گفت ولی اگر کسی درکوچه بمن بگوید این لایحه‌ای که مجلس تصویب کرد برای این بود که یک عده از رفقای فلان آدم راضی بشوند لااقل دولت بمن بگوید که چه جواب بدهم بنده بعنوان یک مسئول که بهرحال دراین رأی شرکت خواهم کرد می‌گویم تبعیض نسبت به ۱۲ نفر آیا این پسندیده است ؟(خانم تربیت –اینطور نیست) بسیار خوب بعد بعنوان جواب بفرمائید وبعرض مجلس برسانید بنده این مقوار بحث بنظرم در کلیات بس است اگر وارد مواد شدیم باز عرایضی دارم که عرض می‌کنم ولی خواهش می‌کنم توجه بفرمائید قوانین مملکت رادستخوش هوس کردن درست نیست از یک قانون مرقع درویشان ساختن درست نیست بخاطر این وآن سن بازنشسنگی رابالا وپائین بدرن صحیح نیست وچیزی که شایستهحرمت وزارت دادگستری است یک ترتیب بازنشستگی یکنواخت است برای تمام قضات درهرسن وهرمقامی بیک صورت وبیک ترتیب لاغیر (صحیح است).
رئیس-آقای حاذقی.
خانم تربیت – من اجازه خواسته بودم.
رئیس- اول آقای حاذقی هستند.
حاذقی- خلاصه همه مطالبی که همکارمحترم جناب آقای پاینده فرمودند مبنی براین بود که تعیین سنین مختلف برای رسیدن به باز نشستگی قضات تبعیض است من خواستم عرض کنم تشخیص‌ها مختلف است معنی آزادی هم همین است که هر کسی فهمی ودرکیاز مطلب می‌کند این رامیگوید ورأی نهائی هم بامجلس محترم است بنظر من این استدلالی که آقا یپاینده فرمودند استدلال منطقی وصحیح نبود ونیست زیرا فرمودندبرای دسته‌های مختلف قضات مثلاآنهائی که بمقام ریاست شعب تمیز می‌رسند یادستهدیگری که رؤسای استیناف هستند وغیره سنین مختلفی برای رسیدن به باز نشستگی پیش بینی شده واین تبعیض است درصورتیکه یک امر خیلی طبیعی است نه تنها تبعیض نیست بلکه دقت ومطالعه شده که آن قاضی که مراتب راطی کرده وبه آن درجه وموازین قضائی رسیده که به ریاست شعبه دیوان کشور انتخاب شده این یک ارزش ویک استعداد ویک قدرت روحی ویک تجارتی اندوخته است که برای وزارت دادگستری ارزش دارد که بیشتراز وجود او استفاده کند وچند سال دیگر فرصت باشد که او در مقامش بماند وخدمت بکند ونظر بدهند و ممکن است از فکر ونظر وتجربه یک چنین قاضی دانشمندی استفاده بکند (مجد - خوب کتاب بنویسد سن بازنشستگی یعنی چه؟ سن بازنشستگی سنی است که معمولا قانونگزار فکرمیکند که شخص نمی‌تواند کار بکند) استدعا می‌کنم البته اگر کسی عذری دارد وقدرت روحی و جسمی او ضعیف است او مورد نظر نیست مورد نظر این است که دولت تشخیص داده که قضاتی که این مراحل راطی کرده‌اند وبه این مقام رسیده‌اند می‌تواند پنج سال دیگر از وجود آنها استفاده کند الزامی هم نیست که حتماً بماند ولی می‌تواند پنج سال دیگر خدمت کند بنابراین بنظر من هیچگونه تبعیضی نیست حقی هم از کسی فوت نشده است و به فرموده خود آقای پاینده اگراین قاضی زودتر بازنشسته بشود از نظر خودش به نفعش است ولی از نظر اجتماع صلاح این است که او بیشتر از تجاربش مملکت را بهره مند کند یک کار بسیار منطقی ودرست است وروی مطالعه تهیه شده و هیچوقت هم تبعیض نشده در قرآن مجید هم هست واولواالاحارم بعضهم اولی ببعض فی کتاب الله. حتی بزرگان وزعمای عرب می‌گویند کی بود تبت یدا مانند یا ارض ابلعی که آیه ارض ابلعی را فصیح ترین آیه می‌دانستند ء مقصود این است که همه جا تبعیض هست (مجد - قیاس نفر مائید قیاس در دین هم درست نیست) استدعا می‌کنم اگر جنابعالی فرمایشی دارید بعد بفرمائید تمام نکته‌ها این است که آقایان قضات جوان فکر می‌کنند اگر آقایانی که بمقام شیخیت رسیده‌اند زودتر بروند در خانه بنشینند آنها زودتر جای آنها را می‌گیرند ولی بدانند خودشان هم چندی بعد که بمقام شیخویت رسید ند همان فکر را می‌کنند که احترامشان واجب است یک قاضی برای وزارت دادگستری ارزش زیادی دارد و یک قاضی مسن ارزشش برای دادگستری خیلی بیشتر است.
رئیس - آقای روحانی مخالفید یا موافق؟
روحانی - بنده پیشنهادی دارم که در ماده ۲ وقتی ماده ۲ مطرح شود صحبت می‌کنم.
رئیس - خانم تربیت موافقید یا مخالف؟
بانو تربیت - موافقم.
رئیس - آقای معتمدی مخالفید یا موافق (معتمدی مخالفم) بفرمائید.
معتمدی - بعقیده بنده عقیده‌ها محترم است وأی آزاد. بنده بفرمایشات جناب آقای پاینده و جناب آقای حاذقی حاشیه‌ای نمی‌زنم عقیده شخصی خودم را عرض می‌کنم یکی از عوامل بدبختی ونارضائی مردم این مملکت تبعیض است وبس (صحیح است صحیح است) کارمندان دولت اگر ناراضی هستند نه بخاطر تبعیض است و بس (صحیح است) این درست است که سن بازنشستگی قضات می‌بایستی بالاتر از سایر کارمندان باشد و بیشتر در کادر قضائی خدمت کرده باشند و از تجربه آنها استفاده شود ولی چرا بین قضات تبعیض قائل می‌شوید (صحیح است) شما برای یک قاضی جوان سند محکومیت را امروز با این قانون امضاء میکنیدو دیگر به او راه نمی‌دهید که بیاید بسن ۷۰ و۷۵ ساگی برسد چرا؟ این قانون که امروز اینجا آوردید نتیجه اش اینست که آن قاضی که دکتر است ودر فلان شهرستان دور از مرکز کار میکنداو به سن ۶۵ سالگی که رسید دیوانعالی کشور یا دادگاه عالی انتظامی قضات راه پیدا نمی‌کند ولی اگر برای بازنشستگی قضات یک سن متساوی قائل شوید تبعیض بر طرف میشود و قضات در سراسر مملکت راضی خواهند شد بنابراین با هر گونه تبعیضی که موجب نارضائی هر طبقه‌ای باشد بنده مخالف هستم (احسنت) و این لایحه هم تبعیض برای قضات فراهم می‌کند و بهمین مناسبت ما نباید کاری بکنیم که این نارضائی را دامن بزنیم (احسنت).
رئیس - آقای روحانی.
روحانی - در اینجا چون زیاد بحث از تبعیض شد بنده بنظرم رسیده که خدمت همکاران عزیز عرض کنم مثل اینکه درست در موضوع توجه نشده وبر خلاف منظور تفسیر و تعبیر میشود در این لایحه تبعیض نیست این بسته بتکالیفی است که هر یک از آقایان در مراحل مختلف بعهده دارند وبرای هر کاری یک موقعیتی از سن لازم است بطور اختصارعرض می‌کنم برای ورودبخدمت اداری سن هجده سالگی کافی است ومجاز است استخدام بشوند ولی از ۲۵ سالگی به پائین نمی‌تواند کسی شغل قضاوت داشته باشد وصحیح هم هست چرا این راایراد نمی‌گیرند واین تبعیض نمی فرمائید مقام قضاوت مقامی است خیلی ارجمند خیلی دقیق وخیلی حساس کسی که حقوق وشئون وحیثیت مردم به او محول میشود بایستی خیلی تجربه آموخته وکاردیده دیده باشد (صحیح است) اگر گفته شده است که مثلاسن بازنشستگی قاضی درمراحل پائین تر ودرسن پائین تر باشد این را باید مورد توجه قرار بدهید رئیس دادگاه چقدربا ارباب رجوع سروکار دارد وغیر از وکیل مدافع واشخاصی که دائماًمراجعه می‌کنند ولی دردیوان کشور کارشان مطالعه پرونده است درموقعش بنده عرض خواهم کرد عرض کنم که دراین تغییر سن بازنشستگی توضیحی که بنده می‌خواستم عرض کنم اینست که مشاغل وکارهائی راکه آقایان قضات برعهده دارند همانطوریکه درموقع اشتغال بکارهای قضائی سن قضات باسایرکارمندان فرق دارد درمقامات بالاتر هم اشخاصی مجرب تر کاردان تر تجربه آموخته سرد وگرم روزگار دیده تر کاملابرای مملکت مفید است عده آنها هم زیاد نیست وبسیار معدودند و۱۲شعبه دیوان کشور دارد مه ۱۲نفرهستند فقط دراین قسمت بنده پیشنهادی دارم که درموقع خودش عرض خواهم کرد پیشنهاد کرده‌ام که سن مستشاران دیوان کشور هم درردیف رؤسای شعب دیوان کشور باشد رئیس ومرئوس ندارد یک شخصیتهائی متساوی هستند افرادی فاضل ودانشمند هستند همه شان روی مسائل اصولی شور وبحث می‌کنند اظهار نظر می‌کنند ونباید دراین مقام برای کسیکه اداره جلسه برعهده دارد وبنا به مقتضیات وموقعیتها امتیاز فوق العاده‌ای قائل بشویم بلکه اعضاءهم همان مقام رادارند آقایان جوانان هم بفرمایش آقای حاذقی به آن مقامات خواهند رسید یعنی از جوانان مجرب وتحصیل کرده استفاده خواهد شد بنده بیش از این درکلیات عرض نمی‌کنم.
رئیس- آقای فیلیکس آقایان.
فیلیکس آقایان – بنده هم تاحدی این لایحه رامطالعه کردم اصلااین لایحه راقابل طرح نمی دانم برای اینکه از نظر حقوقی هم اگر بخواهیم به این لایحه رسیدگی کنیم غلط است برای اینکه توضیح کافی داده شد که یک قانون استثنائی است وتبعیض نباید قائل بشویم مابانجا نیامده‌ایم برای استثناءقانون بگذاریم از نظرعمل هم بنظربنده عملی نیست برای اینکه سن ۷۵ سال فوق العاده زیاد است (پاینده-پنجاه سال خدمت میشود) البته استثناءهم دارد مادیدیم که آدنائر تاهشتادو چند سالگی خدمت کرد ودوگل الان ماشاءالله بااین سن وسال باتمام قدرت خدمت می‌کند این استثناءاست ولی ما نیامده‌ایم برای استثناءقانون بگذاریم از نظرروانشناسی هم غلط است برای اینکه ماوظیفه داریم که حقوق جوانها را که موکلین ما هستند حفظ کنیم وبااین قانون راه آنها راسد می‌کنیم (دوحانی سد نمیکنیمالان جوانها ۴۰ساله هم دردیوان کشور داریم) بهر حال یگر دولت اصرار دارد برای یک چند نفر یک تبعیضی یایک استثنائی یایک جایزه‌ای بهشان بدهد این اشخاصی که دارای مطالعات زیادی هستند وآنها رابعنوان یکنوع سرمایه ملی میدانیم مانعی ندارد قانون شورای دولتی دارید که موظف به اجرایش هستند وتابحال اجراهم نکرده‌اند این آقایان رابعد از سن بازنشستگی منتقل بکنید به شورای دولتی ودرآنجا فکر می‌کنم بهتر بتوانند به مملکت خدمت کنند بنده فقط خواستم ضمن عریضم استدعاکنم دولت توضیح بدهد که این شورای دولتی چرا تشکیل نمی‌شود قانونش که تصویب شده واین آقایان هم که مورد احترام ومورد افتخار این مملکتند این قضات شریفی که به این مقامات بالا رسیده‌اند از ان راه نظرشان راتأمین کنید والاقانون اختصاصی گذاردن بنده تجربیات تلخی از آن دیده‌ام ونمی‌توانم باان موافق باشم.
رئیس- خانم تربیت.
بانو تربیت- بنده چون عضو کمیسیون دادگتری هستم واین مطلب درکمیسیون چند جلسه مکررتحلیل وتجزیه شده وبالاخره آن استدلالاتی که درباره این لایحه ودرست بودن این مظلب درانجا گفتگو شده وقانع شده‌ام می‌خواهم همکاران عزیزم راازاینکه چه موجب شده که بنده قانع شده‌ام عرض کنم اولاتصدیق بفرمائید که طبابت وقضاوت این دوفن ماورای فنون دیگر است هرچه یک طبیب کاربکند بیشتر بتجربه شخصی نائل میشود وهرچه یک قاضی کاربکند بیشتر بتجربه اش افزوده میشود اگر آقایان وخانمهای محترم درست توجه کرده باشند از قرنها باین طرف می‌بینند که حتی قاضیهای جوان هم وقتی که می‌خواهند برمسند قضابنشینند آن پروک سفیدرا بس می‌گذارند درتمام دنیا متداول هست فلسفه اش درچیست فلسفه اش درهمین است که مردم بتجربیات او و بسن او احترام قائل هستند و میدانند که بعد از مدتهای زیاد اینها به آن مقام و مسند رسیده‌اند بنده یک مثالی از طبابت می‌زنم شاید عده‌ای از همکاران عزیزم اسم مرحوم زالبروک را شنیده‌اند (یکنفر از نمایندگان - جراح بود) این جراح هشتاد و پنجساله‌ای بود این جراح هشتاد و پنج ساله را با اینکه خیلی جراحهای مجرب جوان بودند باز تمام پادشاهان و بزرگان عالم وقتیکه احتیاج پیدا می‌کردند این جراح را احضار می‌کردند تصدیق میفرمائید اگر سن جراح ملاک باشد در ۸۵ سالگی دستش بیشتر می‌لرزد (یکنفر از نمایندگان - استثناء است) استثناء نیست اینها هم بهمان طریق به آن مقام رسیده‌اند باور بفرمائید بنده که در اینجا هستم خدا شاهد است که بیشتر از همه کس طرفدار جوانهای این مملکت هستم که واقعاً بمراتب لازم سعی کرده‌اند رسیده‌اند ولی این افرادیکه اینجا ذکر شد خود آقای اشرف سمنانی معاون محترم وزارت دادگستری شرح دادند که این افراد انگشت شمارند اینها ذخایر ملی ما هستند و ما از تجربیات اینها حداکثر استفاده را می‌کنیم چه بسا شده که در موافع حساس مملکت اینها فوق العاده کمک کرده‌اند و اینها استفاده شده است و بقیه قضات هم تا ۶۵ ساله راه داده شده پس تمام این جوانان هم انشاءالله به آن مسند و مقام می‌رسند و اینجا هم بر خلاف آنچه که آقای پاینده و آقایان دیگر فرمودند مسلماً مسأله تبعیض مطرح نیست اینجا احتیاج مملکت است اینجا احتیاج دستگاه دادگستری ما هست بنده خیلی متأسف هستم که جناب آقای پاینده از فئو دالیزم صحبت کردند آقا بهمت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی فئودالیزم در مملکت ما نابود شده است هیچگاه فئودالیزم دیگر سربلندنخواهد کرد این اصلاحاتیکه تحت توجهات اعیحضرت همایونی شاهنشاهی در تمام شئون مملکت شده و میشود اگر در یک جائی افرادی باشند که انشاء الله نیست همینطور که در آئین سلام فرمودند همه کسانیکه پیرو آن مسلک بودند در این مملکت نابود خواهند شد دیگر برای اینها جا نیست توجه بفرمائید بنده از لحاظ روانشناسی که جناب آقای آقایان فرمودند توضیح میدهند اصلا از احاظ روانشناسی است که قاضی را از بین اشخاصی مسن و باتجربه انتخاب می‌کنند یا به طبیعت مسن مجرب اشخاصی بیشتر از طبیعت جوان اعتماد دارند این یک اصول روانشناسی است در این مملکت بنده باز هم از پشت این تریبون بصراحت اعلام می‌کنم که وافعاً بنده ترقی و تعالی طبقه جوان این مملکت را می‌خواهم که همیشه انشاء الله ترقی کنند و راههادر تمام مراحل برای آنها باز باشد اینها را برای این بحضور همکاران گرامی عرض کردم که این غیر از سایر مطالب است در اینجا لطفاً توجه بفرمائید بنده خواستم آنچه را که مرا قانع کرد حضور مبارکتان عرض کنم.
رئیس - آقای اشرف سمنانی.
اشرف سمنانی (معاون وزارت دادگستری) - بنده با اجازه مقام ریاست مجلس خواستم مقدمتاً از سر کار علیه خانم تربیت تشکر کنم که قسمتی از بیاناتی را که در کمیسیون خدمت ایشان عرض کرده بودم با ستحضار مجلس شورای ملی رساندند (پاینده - بفرمائید چرا تبعیض نیست) عمده مطلبی که بنده در فرمایشات جناب آقای پاینده استنباط کردم و بعضی از آقایان هم اشاره فرمودند این بود که بنظر شان رسیده بود که در این لایحه تبعیضی شده است می‌خواستم به استحضار برسانم که قبل از تقدیم این لایحه قوانین راجع ببازنشستگی قضات موجود است بدون این لایحه آن قوانین را برسی کنید وببینید که اگر این لایحه نباشد قوانین موجود ما چه هست؟ آیا در آنجا تمام قضات راسن بازنشستگی یکنواخت برایشان در نظر گرفته‌اند یا در آنجا هم برای هر یک از قضات وضع بخصوصی در نظر گرفته شده (مجد - آنهم غلط بوده ولی شما بدترش می‌کنید) اول موضوع این بود که این لایحه تبعیض است ولی ببینیم که ما بدعتی در چیزیکه نبود گذاشتیم یا خیر می‌خواهیم که موجود را بنحو احسن در بیاوریم برای استحضار عرض می‌کنم در قانون سابق برای قضات محکمه انتظامی ۷۵ سال سن قائل شده‌اند (یکنفر از نمایندگان - چرا؟) عرض کردم در قوانین سابق بوده است برای رؤسای دیوان کشور ۷۰سال برای قضات عادی هم ۶۵سال دراین قانون که از طرف دولت سابق تقدیم مجلس شده جزئی تغییراتی درقانون موجود داده شده بعلت احتیاجاتی که دراجرای آن قانون بآن برخورد کردیم ودیدیم که باید اصلاح بعمل بیایدازجمله همان رئیس استیناف یارئیس کل دادگاه استان که بایدبرود درمرکز یک استان واقلابه۵۰نفر قاضی نظارت بکند باید از هر جهت شیخونیت و برازندگی نسبت به قضات را داشته باشد که فی الواقع قضات ریاست او را قبول داشته باشند و یکی از شرایطش این است که باید سنی هم از او گذشته باشد که وقتی یک قاضی را احضار می‌کند به اطاق خودش اثر نامطلوبی در او از این جهت نگذارد و یک سوابقی و یک کرسیهائی هم دیده باشد که در مواردی که با او مشورت قضائی می‌کنند او بتواند به تمام امور دادگستری وارد باشد و به سئوالاتی که افراد می‌کنند بتواند جواب کامل بدهد بیشتر از این قانون در نظر بود که برای روسای دادگاه استان از مستشاران و دادیاران دیوان عالی کشور انتخاب بشود ولی به مجردی که می‌خواستند این افراد را انتخاب بکنند چون سن بازنشستگی دادگاه استان ۶۵ سال بود بمجردیکه این کرسی را انتخاب می‌کردند بازنشسته می‌شدند و این کاملا ما رابه دور می‌داشت از ان هدفی که در این کار داشتیم باین علت رئیس کل دادگیه استان را در ردیفدادیاران و مستشاران دیوان کشور قرار دادند این توضیحی بود که عرض کردم یک جهت دیگر تقدیم این لایحه از طرف دولت قبلی این بود وروز قبل هم عرض شد امروز دادگستری یکی از گرفتاریهایش اینست که قضات کافی بحد کرسیهای ازادی که دارد ندارد دویست نفر احتیاج داریم و پست و محل خالی داریم در یک همچو وضعیتی اگر می‌خواستیم یک طبقه‌ای از قضات که ان هم طبقه تجربه دار ما باشد اینها را از دست بدهیم یک لطمه کامل بدستگاه ما وارد می‌شد (مجد - پنجسال دیگر چه می‌کنید ؟) در طول این پنجسال دو لایحه است خدمت آقایان برای کلاسهائی که جبران کمبود علمی که اگر احیانا در لیسانسییه‌های دا نشکده‌های حقوق باشد جبران بشود و اینها می آیند کرسیهای پائین دادگستری رااشغال می‌کنند تابعد بیایند درکرسی‌های بالافعلاکه دادگستری دچارکمبود قاضی هست و۲۰۰نفرقاضی کم داردآیامامی‌توانیم چند نفرقاضی که از هر جهت شایستگی شان مسلم است اینهارابگذاریم کنار؟ بنظربنده عقل سلیم اجازه می‌دهد اینهارانگاهداریم تاکادرقضائی تکمیل بشود بنابراین بنده درکلیات لایحه بیستر ازاین عرضی ندارم البته وقتیکه مواد مطرح شداگرتوضیحات دیگری لازم بودبعرض نمایندگان محترم خواهم رسانید.
رئیس- آقای صادق احمدی هم توضیحاتی راجع باین لایحه میدهند بعد به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم.
صادق احمدی- عرض کنم بنده قصدنداشتم درباره این لایحه امروز عرضی بکنم ولی فرمایشات دوستان عزیزم بخصوص فرمایشات آقای پاینده بنده رامجبورکرد بیایم توضیحاتی بدهم که ذهن نمایندگان محترم بیشترروشن بشود نظربنده این است جناب پاینده که رعایت تساوی مطلق یعنی اجرای بی عدالتی (احسنت) الان خود جنابعالی از تبعیض برخورداریدبرای اینکه جنابعالی بایک کارگر هردویک شکم دارید وهردویک مغزدارید هردودوست دارید ولی به او روزی ۱۰تومان بدهند وبجنابعالی مبلغی بیشتراین احترام کاری است که دراینجا انجام میدهیدهرکس متناسب باکارش بایدحقوق بگیرد این یک واقعیتی است جنابعالی روی این تز که تساوی مطلق درهمه جابایدباشدبااین لایحه مخالفید همینطور که یکی از دوستان عزیزم نمی دانم کدام یک از آقایان بودند آقای حاذقی بودند یاکس دیگرگفتند سن ۱۸ سال برای استخدام کشوری است و۲۵ سال برای قضاوت دادگستری چری؟(روحانی بنده عرض کردم) جنابعالی فرمودید معذرت می‌خواهم امااینکه این لایحه فلسفه تقدیمش بمجلس چه بوده است ومادرکمیسیون دادگستری باچه مشکلاتی مواجه شدیم وچطورشد باین نتیجه رسیدیم برای روشن شدن ذهن خانمها وآقایان عرض می‌کنم بطوریکه آقای اشرف سمنانی معاون وزارت دادگستری فرمودند دادگستری مواجه شد بادومطلب یکی کمی قاضی ویکی از دست دادن چند نفرقاضی که برای وزارت دادگستری بسیار وجودشان ارزنده بود وهست وهمانطور که سرکارخانم تربیت فرمودند یک قاضی که ۴۰سال ۴۵سال تجربه آموخته وشایستگی خودش را نشان داده ارزش زیاددارد بنده هم فکر می‌کنم که این قاضی که توانسته است مراحل مختلف راطی بکند وشایستگی این راداشته باشد که بدیوان عالی کشور برود فرق دارد بایک قاضی دیگری که بعد از ۴۰سال دادیار است بایستی وزارت دادگستری ازتجربه ومقام ونظریه قاضی که بدیوان کشور رسیده استفاده بکند ولی وزارت دادگستری همانطورکه عرض کردم مواجه شد اولاباکمی قاضی یک برنامه‌ای آقای دکتر باهری گذاشته بودند که یکعده بعد از اینکه از مدرسه حقوق خارج می‌شوند کارآموزی بکنند وبعد استخدامبشوند که تاحدودی رفع محظورازوزارت دادگتری بشود ثانیاًمواجه با این مشکل شدند که چندنفردردیوان عالی کشور درجریان بازنشستگی هستند که ازدست دادن آنهافوق العاده برای وزارت دادگستری گران تمام میشود وآنوقت این لایحه تهیه وتقدیم شد مادرکیسیون مواجه با مشکلات متعددی شدیم چون بنده خودم را جناب آقای پاینده قاضی عادلی میدانم جهات مثبت ومنفی هردوراعرض می‌کنم برای روشن شدن ذهن جنابعالی بخصوص چون تعصبی درهیچ قسمتی ندارم درکمیسیون گفته شد اگر بناباشد برای اینکه ازوجود چهر پنج قاضی مجرب فهمیده وباسواد بتمام معنی استفاده کنیم واینهارااز دست ندهیم وبیائیم یک قانونی بگذرانیم که تمام قضات دیوان عالی کشور اعم از رؤسای شعب مستشارها ودادیاران سن بازنشستگی شان به ۷۵ سال اضافه شود این موجب خواهد شد که طبقه جوان تااندازه‌ای دلسرد می‌شوند وآنها خواهند گفت کی نوبه مامیشود که بدیوان عالی کشور برویم چون ماهم باید خدمت بکنیم وشایستگی نشان می‌دهیم برای اینکه ماروزی بتوانیم بدیوان عالی کشور برویم بااضافه کردن سن بازنشستگی قضات دیوان عالی کشور اعم از رؤسا ومستشاران این راه سد میشود وما این حرف راجناب آقای پاینده قبول کردیم این جهت کار بعد گفته شد یک نظر بینابین داده شود که تمام قضات دیوان کشور سن بازنشستگی شان بالابرود چون همه دریک عرض نیستند مارؤسای شعب راکه علی القاعده بایستی تجربه بیتری داشته باشند معلومات بیشتری داشته باشند به اداره محکمه وفن مدیریت بهتر وبیشتر وارد باشند درنظر گرفتیم که سن بازنشستگی آنها بالاترباشد جناب آقای مصطفوی توجه بفرمائید خواستم بتمام نکاتی که در کمیسیون دادگستری برخورد کردیم ذهن مجلس روشن بشود تا با توجه بروشن شدن و آمادگی رأی داده شود البته هر چه مجلس تصویب کند محترم است بعد باین نتیجه رسیدیم که اگر سن بازنشستگی رؤسای شعب تنها باین منطقی که عرض کردم ۷۵ سال شود طبعاً یکعده از مستشاران دیوان عالی کشور که مردمانی مجرب هستند و شاید هم تفاوت زیادی نداشته باشند با رؤسای شعب آنها دلسرد و ناراحت می‌شوند بهر حال نتیجتاً این فرمول در نظر گرفته شد یعنی بزعم خودمان اقل الضررین را انتخاب کردیم البته این تزرا هم صد در صد نمی‌توانم دفاع کنم که رؤسای شعب فقط باشند منتهی ما هر سه را در عرض هم گذاشتیم گفتیم یک فرض این است که همه سنشان ۶۵ سال باشد اعم از مستشارء رئیس شعبه ء دادیار دادسرا دیدیم این عدالت نیست برای اینکه یک نفر که چهل سال خدمت قضاوت را طی کرده و بدیوانعالی کشور رفته ویک مدارج خاص طی کرده و با یک کسی که نتوانسته است احراز شایستگی بکند و ۴۰ سال در پست پائین مانده این هر دو را در کار دادگستری و کارقضا نمی‌شود در ردیف هم گذاشت کما اینکه در گذشته هم تبعیض باین معنی بوده است یعنی مستشاران دیوان عالی کشور در حال حاضر هم بادادیاران دادسرا سن بازنشستگیشان فرق دارد دیدیم نمی‌توانیم روی این دلیلی که عرض می‌کنم کلیه را بیک چشم بنگریم چون یک دادیار دادسرا یا یک بازپرس در درجه اول باید تحرک داشته باشد بایستی فعالیت بیشتری داشته باشد بایستی دنبال کار بدود یک پیرمرد ۷۲ ساله نمی‌تواند این کار را بکند باید حتماً جوان باشد و با انرژی بیشتری کار کند اما آن پیرمرد می‌تواند در دیوان عالی کشور نظر قضائی خودش را اعلام بکند همانطور که الان ملاحضه میفرمائید جناب پاینده در ارتش هم هست یک کسی ابراز لیاقت می کندمی‌تواند از درجه سروانی به سرگردی یازاسرهنگی بسرتیپی یرود این می‌رود بالاسنش هم ممکن است به هفتاد سال برسد ولی یکی دردرجه سروانی دهسال می‌ماند مقررات ارتش اینطور است که این سروان دریک سن کمتری بازنشسته شود ممکن است یک افسری دهسال دردرجه سرهنگی بماند وبازنشسته شود چون نتوانسته است بمرحله بالا برود چون یکی از آقایان گفتند چه فرقی می‌کند فرقش این است که یک کسی که درسن ۶۵سالگی بازنشسته شده نتوانسته است بالا برود این شخص البته درهمان سن ۶۵ سالگی باید بازنشسته شود وبهرحال علت اینکه منحصرکردیم برؤسای شعب دیوان کشور همانطور که عرض کردم این بود که نظری راکه نسبت بسایرنظرات وجه رجحانی داشت آنراانتخاب کردیم ولی همانطورکه عرض کردم این هم بطور کلی نمی‌تواند جامع ومانع باشد خود بنده قبول می‌کنم جناب پاینده این هم خواه ناخواه بیک عده‌ای که دردیوان کشور هستند ظلم میشود واگر سن بازنشستگی همه مستشاران دیوان کشور را ۷۵ سال بکنیم ممکن است بیک عده از جوانها ظلم بشود بنابراین تنها راهی که بنظر ما رسید این بود که منحصربشود برؤسای شعب تمیز حملاهم بنده می‌خواهم عرض بکنم (مصطفوی –رهجع بمستشاران نظرتان رابفرمائید) درمورد مسیشارها همانطور که عرض کردم تنها اشکالی که هست دربین طبقه جوان اگر بنا باشد مستشاران دیوان کشور همه سنشان به۷۵ سال اضافه شود تااندازه‌ای راه برای جوانها سد میشود علتش هم این است چون ما دردیوان کشور رئیس شعبه داریم مستشار داریم عضومعاون داریم دادیارداریم عضومعاون هم فردا میگوید من معاونم باید ۷۵ سالگی باز نشسته شوم دادیار دادسرا ی انتظامی قضات هم میگوید چون ما هم دادیار دادسرای انتظامی قضات هستیم ودادگاه انتظامی قضات یک شعبه دیوان کشور است پس درردیف دادیار ان دیوان کشور ما هم باید ۷۵ سال باشیم این اشکال را اگر بهش توجه بفرمائید تااندازه‌ای بنظر بنده قابل امعان نظر است یکی دیگر هم نظری است که الان بنظر بنده رسید شاید هم جواب قانع کننده داشته باشد اگر جواب قانع کننده داشت هباشد بنده پس می‌گیرم آن نظر این است که سن بازنشستگی همه قضات دیوان کشور اعم از رئیس ومستشار ۷۰ سال باشد وجه رجحهنی نداشته باشند فقط بااین تفاوت که برای استفاده از آن افراد انگشت شمار که بازنشسته شدن آها برای وزارت دادگستری گران تمام میشود ۷۵ سال شود وموکول شود به تصویب هیأت عمومی دیوان عالی کشور اگر دو ثلث از هیءت عمومی دیوان عالی کشور تصویب کردند که یکی از مستشاران تا ۷۵ سال بماند بازنشسته نشود البته همانطور که عرض کردم این نظریه ممکن است واقعاًیک نقطه ضعفی هم داشته باشد خلاصه کسانی را که وزارت دادگستری می‌خواهد ازشان استفاده مند اگر دوسوم اعضاءدیوانعالی کشور تصویب کردند تاسن سن ۷۵ سالگی بمانند (دکتر عدل طباطبائی-آقای احمدی استدعامیکنم علت اختلافی که بین سن بازنشستگی مستشاران دادگاه تجدید نظر هم هست بفرمائید چون آنها ۷۰ واینها ۷۵ سال است) همانطور که عرض کردم این درگذشته هم بوده است چون دادگاه انتطامی یک محکمه قضات وبرای محاکمه ورسیدگی به تخلفات تمام قضات است وعلی القاعده این افراد باید یک شوخیتی داشته باشند حتی نسبت بقضات دیوان کشور باید تجربه بیشتری داشته باشند از اینجهت گفته‌اند ۷۵ سال …(مجد –جناب آقای صادق احمدی چه اشکالی دارد برای همه قضات یک سن واحدی درنظرگرفته شود؟)بنده این راعرض کردم سن واحد (منظور ایشان این است که همه راپائین بیاوریم) عیبش اینست که از وجود آن عده استفاده نمی‌توانیم بکنیم (یکی از نمایندگان نکنید) خوب اگر نکنیم بنده فلسفه تقدیم لایحه راعرض کردم توجه نفرمودید اگر هم سن راپائین نبریم درمقامات پائین تر پیرمردها نمی‌توانند انجام وظیفه کنند چون در مقامات پائین تر دردادگاه شهر ستان یک قاضی بیچاره درتمام ساعات قبل از ظهر که باید کار کند بعد هم یک کارتن پرونده هم باخودبمنزل ببرد بعد از ظهر هم باید برگردد بسرکارش. این البته از یکح پیرمرد ۷۵ ساله نمی‌شود توقع داشت یک بازپرس ممکن است برای کشف جرم ناچار شود از کوه برود بالا باپزشک قانونی جسدرابه بیند وهزارکار این راالبته یک پیرمرد ۷۵ ساله نمی‌تواند (مجد –پنجسال دیگر چکار می‌کنند) تاچندسال دیگر دست وزارت دادگستری درانتخاب قاضی باز میشود عده بیشتری استخدام میشود ودست وزارت دادگستری بیشتر باز میشود ملاحظه بفرمائید اگر اینطور نشود مانمی‌توانیم درحال حاضر از تجربیات آنها استفاده کنیم (مجد –بعد هم همین مصیبت هست یک سال واحدی را درنظربگیرید آقای صادق احمدی شماخودتان باین لایحه مؤمن نیستید) بهرحال بنده همانطور که عرض کردم تعصبی نسبت بهیچیک از این شقوق سه گانه ندارم خواستم عرض کنم که ما درکمیسیون دادگستری باین نتیجه رسیدیم واین تصمیم گرفته شد حالابستگی دارد به نظرخانم‌ها وآقایان.
رئیس-آقای دکتریگانه.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)- چون صحبت از قوه قضائیه بود برای اینکه درتصویب این لایحه تبعیضی نشود چون قوه قضائیه بامفهوم تبعیض هیچوقت سازگارنیست امیدوارم که عرایضم تاحدی باشد که تقریباً مبرهن بکند که مادرباره قضات عالیمقام اصلااین توهم رانداریم البته آنچه لازم بود جناب آقای احمدی فرمودند والبته هر مسأله‌ای یک دلیل مخالفتی ویک بحثی هم دارد والبته وقتی روشن شد تغییر عقیده میدهند دربازنشستگی بطورکلی درتمام قوانین ماسه اصل رعایت میشود اول توانائی جسمی ملاک بازنشسته کردن از دست دادن توانائی است بعد مقدورات مملکتی وافی وکافی است بازنشستگی درسن زودتر است اما اگر دریک طبقه عده بقدر کافی نباشد سن بازنشستگی بالا می‌رود سوم نوع کار است البته در مهندسی، یک پلیس راهنمائی ورانندگی قدرت جسمانی خیلی لازم است ولی برای استاد دانشگاه وبرای تدریس آن قدرت به آن میزان لازم نیست بهمین جهت درتمام قوانین بانوع مشاغل همیشه از صدر مشروطیت باین تربیت سن بازنشستگی در نظر گرفته شده است در قوانین خارجی هم همیطور است که بطور مثال عرض می‌کنم استاد حقوق جزای بنده در دانشگاه پاریس بیش از ۹۰ سال داشت واز بهترین استادان حقوق بود (پاینده-در چه سالی؟)در سال ۱۹۵۰واماراجع به قضات من هیچوقت نمی‌توانم به گذشته استناد بکنم اینکه البته در گذشته بوده دلیل قوی نیست ولی دلایلی که گذشتگان هم دراین تصویب قبلی روی همین فلسفه یک فرقی قائل شدند این را قبول می‌کنم بطور مثال عرض می‌کنم در قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی هر درجه یی یک سنی برای بازنشستگی دارد ستوان در سن ۵۰ سالگی ولی ارتشبند در سن ۶۵ سالگی این فرق است یک ستوان باید قدرت جسمی برای یک کار جسمانی داشته باشد این مثل بازپرسی است که باید قدرت داشته باشد در روز ۵ معاینه قتل و دیدن جسد متوفی و همه کاری که قدرت جسمی لازم دارد بکند ولی آنکه دریک فرماندهی عالی است کار اجرائی قدرت جسمی اش کمتر است قدرت نیروی فکریش باید زیاد تر باشد بهمین جهت حتی در قوانین ۱۳۲۸ سن استادان دانشگاه در یک رشته ورئیس دیوانعالی کشور ۸۰ بود اگر یک روزی آمدند بدون مطالعه کافی جوانان مملکت هم اگر قوه جسمی و فکری داشتند آنها را روی یک قانونیبازنشسته کردند این را اگر ما اصل بگیریم شاید از آن قانون اصلی عدول شود واین لایحه استخدام کشوری که تقدیم مجلس شده براین اصل مبتنی است که تا حدی که کارمند دولت نیروی فکری دارد ازش استفاده بشود اینستکه بنده خواستم عرض کنم شاید خود مستشاران دیوان کشور وؤسای دیوان کشور مایل باشند با اخذ حقوق کافی در منزل استراحت کنند چون مردمی هستند که معمولا جاه طلب نیستند (صحیح است) و آنطور نیست که خواسته باشند با یک تبعیضی یا یک مساعدتی دولت از نظر احتیاج آنها را بخواهد نگهدارد این طریقه ایست که در تمام قوانین دیده میشود استادان دانشگاه و پزشکان تا ۸۰ سال بوده در مورد قضات هم روی همین ترتیب بودالنهایه سن قضات دیوانعالی کشور در این قانون اجمالی است چون رئیس ۷۵ سال ملحوظ است و اجمالی در آن قانون بود این بود که در رؤسای شعب خواستند تصریح بشود همان ۷۵ سال بصورت قانون تصریحی باشند ودر قسمتی از لایحه فقط بمنظور رفع اجمالی بوده است و الاشاید در مقام اجمال قانون نظر بعضی این باشد که سن قضات همان ۷۵ سال باشد.
رئیس - نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) بنابراین بورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانمها وآقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول قرائت میشود.
ماده یک- سن بازنشستگی اجباری رئیس دیوانعالی کشور دادستان کل، رؤسای شعب دیوانعالی کشور ورؤساو اعضاءدادگاههای انتظامی وتجدیدنظرانتظامی قضات ۷۵سال تمام است.
رئیس-آقای مصطفوی بفرمائید.
مصطفوی نائینی – بنده بااصل این لایحه موافقم وعقیده‌ام اینستکه تبعیضی ک دراینجا مکررگفته شد مورد نداشته ولی بااین ماده بعلت تبعیضی که وجود دارد مخالفم ومعتقدم این ماده باید اصلاح بشود پیشنهادی هم تهیه کرده‌ام که خدمت جناب آقای رئیس تقدیم نمودم دلایل خودم راعرض می‌کنم ازآقایانیکه قضات جوان هستند واینجادفاع می‌کنند تقاضادارم باین گفته ولتر توجه کنند که میگوید:
- ‹‹من باعقیده تومخالفم ولی حاضرم جان خودم را بدهم تاتوآزاد باشی که عقیده خودت را بیان کنی››
بنده شخصاًنه دردیوان کشور دوستی دارم ونه قومی دارم برای اینکه در۷آسمان یک ستاره ندارم که دروزارت دادگستری دعوائی داشته باشم اما یک حقیقتی راباید گفت وآن این است که درمملکت مااقتصاد، امنیت، فرهنگ همه مربوط به این است که دادگستری درست شود (صحیح است) اگر دادگستری درست نباشد، قضاوت صحیح نباشد مسلماًکاراقتصاد رونق ورواجی ندارد، دیوان کشور یک محکمه‌ای است که مرجع نهائی وملجاءمتظلمین است این چیزی نیست که مااز خود مان ابداع کرده باشیم درتمام دنیا همینطور هست قضات دیوان کشور بالطبع چون رأیشان دریک پرونده تأثیرکلی دارد، تأثیرنهائی دارد وبایداز کلیه شهوات، هوی وهوس، غرض، سیاست، تخریبوتمام این اغراض وشهواتی که ممکن اسن درموقع رأی دادن مورد نظرقرار بگیرد مبری باشد وبنابراین بنظربنده قضات دیوان کشور، قضاتی که حاکم محکمه هستند باید حتماًافراد مجرب، افراد مسن که ازهرگونه اغراض وشهوات مبری باشند باشند بنده خیال می‌کنم که درآمریکا مطابق قانون اساسی آمریکا قضات دیوان کشور مادام العمر دردیوان کشور می‌مانند (صحیح است).
در سایر کشورها هم بنده یک صورتی گرفتم سنین ۸۰-۷۵ و یکی دو تا از کشورها هم مادام العمر هستند کسان دیگری هم که درسایر نقاط به اصطلاح آقایان تبعیض قائل شده‌اند آنها هم فکر کرده‌اند برای شلامت دادگستریشان، برای سلامت امر قضااین کارراکرده‌اند وامادرمورد تبعیض بنده مطالبی داشتم که می‌خواستم عرض کنم که اصل این لایحه تبعیض نیست خوشبختانه هم سرکارخانم تربیت وهم جناب آقای وزیر مشاور کاملا توضیح دادند دریک اجتماعی عده قضاتی که وارد دستگاه دادگستری می‌شوند ازسن جوانی بتدریج غربال می‌شوند امتحانات خودشان رامیدهند، طرز تفکرشان روشن میشود، امانتشان روشن میشود، بی غرضی شان روشن میشود یکعده‌ای بعد از چندین مرتبه غربال شدن پیدامیشوند که می‌توان دردیوان گشور به انها گفت حاکم محکمه وبنابراین اینها افرادی هستند که درحقیقت میشود گفت از نظر طرز تفکرشان یک نبوغی دارند مملکت برای انها زحمت کشیده خرج شده تااینها پیدا شده‌اند بنده خیال می‌کنم صحبت عدالت که فرمودید اصلامطرح نیست چون تمام قضات دیوان عالی کشور دلشان می‌خواهد که آزادشان بکنید بروند راحت باشند آنها شاید عدالت را اینطور تعبیر می‌کنند که زودتر مرخص بشوند بروند بخانه شان استراحت کنند بنابراین لایحه برای خواسته امثال آنها آورده نشده که بگوئیم عدالت نیست اما علت اینکه بنده بااین ماده مخالف هستم چون دلیل خودم رارجع به سن بازنشستگی قضات عرض کردم که باید حاکم محکمه از تمام امیال وشهوات مبری باشد وباین جهت سن ۷۵ سال رابنده مصاب میدانم درخود ماده۱ فقط رئیس شعبه راگفته‌اند درصورتی که دریک محکمه وقتی رأی میدهند رئیس ویک یا دونفر مستشار می‌نشینند رأی میدهند همانطوری که رذی رئیس محکمه درسرنوشت یک پرونده مؤثراست بنابراین اگر برای عنوان ریاست واین حرفها می‌خواهند سن ۷۵ قائل شوند که ماقائل نیستیم خیلی اشخاص هستند که مقامهای ریاست راباتشبث درکارها بدست آورده‌اند اگر منظورتان سلامت دادگستری است کسانی که دررأی شرکت دارند وحاکم محکمه هستند وبه سن ۷۵ سالگی باشند مستشار ورئیس محکمه دریک شرایط خاص ودریک عرض هستند بنابراین بنده ازاین جهت بااین ماده مخالفم که فقط سن ۷۵ سالگی رابرای رؤسای شعب دیوان کشور درنظرگرفته‌اند اگر باین ترتیب اصلاح بشود که برؤسای شعب ومستشاران شعب هم اطلاق بشود بنده بااین لایحه موافق خواهم بود پیشنهادی هم دراین زمینه تقدیم مقام ریاست کرده‌ام (شیخ الاسلامی-جنابعالی پیشنهاد کرده‌اید که ۷۵ بشوند یا۷۰؟)همه مستشاران دیوان کشور ۷۵ بشوند.
رئیس- آقای پایند بفرمائید.
پاینده- خداوند بموجودات خودش واز جمله کلمات یک خاصیتی داده که میشود همه جور آنرا کش داد بنده یک دوست دارم وقتی از بنده طلبکار بود می‌آمد میگفتد صدهزارتومان بدهی دارم ولی وقتی بدهکاربود می‌گفت هزار تومان شما رامیدهم وخیلی سریع وفوری می‌گفت بنده مطلب را نمی‌خواهم مجداًتکرار کنم چون بخصوص یکی از مخادیم بنده به بنده سفارش کرده‌اند که عرضم را کوتاه کنم ولی خوشبختانه امروز چون دردستور چیز دیگری نداریم واینهم چون یک لایحه بسیار مهمی است بنده خواستم چند کلمه دیگر در مادهاول عرض کنم (یکنفراز نمایندگان –عده کافی نیست) برای گفتگو ومذاکره مانعی نیست چون آهائی هم که درخارج از تالار جلسه علنی هستند گوش میدهند ومساوی است دراینجه اشاره به سابقه شد چون اگر سابقه عمل داشته باشد مثل لاحقه است می‌بینیم دراین قسمت نماینده دولت ظاهراًبابحث قرین اصرار می‌فرمایند که ماچون قاضی کم داریم اینکار رامیکنیم ماهم همین رامیگدئیم که شما که گفتگوی کم داشتن قاضی دارید چراشماعده‌ای را بحکم اینکه رئیس ومستشار نشدند میگوئید ۶۵ ساله بروند خانه شان ویکعده معدودی که از ۱۰-۱۲ نفربیشتر نیستند باشند. شما فرمودید ۲۰۰ تا ۳۰۰ قاضی کم دارید این برای شازمانهای فعلی است برای سازمانهای مورد احتیاج مملکت که از هر گوشه تقاضائی هست واز یک دادگاه بخش تامحل دادگاه استیناف صدفرسخ فاصله است شماخیلی بیشتر از اینها قاضی کم دارید (لفوطی-درمنطقه مافاصله اش ۱۲۰فرسخ است) دربعضی جاها بیشتر. بحثی که اینجا هست برای این است که یک کار یبحق خودش انجام شده باشد والاهمه قضات از هر طبقه از طبقات بالا یاپائین همه مورد احترام ماهستند. گروه مستشاران ورؤسای دیوان کشور مردمان شریف وشایسته مثل همه قضات دیگر اینها طبقه‌ای هستند که مجمعشان وقتی یک نظری میدهند دروجود خودش ارزش قانونی دارد ونظرشان محترم است درحقیقت یک مجلس شورای ملی کوچمتری است تمام اینها محرز. امااینکه فرمودند تبعیض نیست بسیارخوب من نمی دانم تبعیض چیست تبعیض از بعض است یعنی دسته‌ای بآنصورت آنوقت میفرمائید تبعیض نیست بنده قبول می‌کنم که تبعیض نیست امامتأسفانه هست بنظرم می‌آید بااستنادآنچه که وزیر مشاور نماینده محترم دولت دراینجه فرمودند این مطلب به این صورت درکمیسیون مطرح بود وانشاءالله یک راه حلی پیدابکنند یکنواخت باشد ملاحظه بفرمائید فرض کنید که بنده افتخاراین راداشتم که در۶۵ سالگی می‌توانستم تقاضاکنم ومستشاردیوان عالی کشور بشوم درحالیکه سه ماه نشده بایدبروم خانه‌ام. شمامیفرمائید ماگروه گروه قضاتمان کم است بنابراین سن ۶۵ساله برای تعدادبیشتربنظربنده همان چیزی است که می‌خواهم عرض کنم عدایت نیست امااینکه فرمودند قضات را در۶۵ سالگی بازنشسته کنند برای اینکه خدمت قضات از دیگران دیرتر شروع میشود آنهم مطلبی است بنده بهرحال بعرض خودم خاتمه می‌دهم پیشنهادی هم تهیه کرده‌ام تقدیم مقام ریاست می‌کنم وبایدعرض کنم که دراین جا یک لایحه داریم یک بام داریم وچهار هوا درصورتیکه همیشه صحبت می‌کردیم یک بام ودوهوا گروهی از قضات ۶۵ساله گروه دیگر ۷۰ ساله گروهی ۷۵ ساله ملاحظه بفرمائید من نمی دانم اگر میگوئید که تبعیض نیست اگر این معنی تبعیض ندهد پس اجازه بدهید بنده این سؤال را بکنم که پس چه معنی تبعیض می‌دهد که بموجب یک لایحه قانونی اجازه داده میشود که دریک سازمان واحد چهار پله برای رسیدن بافتخار بازنشستگی باشد یعنی گروهی را در۶۰سالگی اجباراًبلکه عده ئی رادر۵۵سالگی البته بنده خدمت همه کسانی که بعنوان موافق ومخالف صحبت کردند ارادت دارم این گفتگوها برای اینست که یک حقی از کسی تضعییع نشود بنده خیال می‌کنم شأن مجلس انقلاب نباشد که یک لایحه ئی راتصویب بکند که دران ۵واحد برای بازنشستگی اتخاذ بشود عرض ویگری ندارم. پیشنهاد خودم راهم تقدیم می‌کنم.
رئیس-آقای فیلیکس آقایان موافقید یامخالف ؟(آقایان- مخالفم) پس آقای خواجه نوری که موافقند تشریف بیاورند.
خواجه نوری- موقعی که آقایان مطالبی در کلیات بیان می‌فرمودند وخانم تربیت صحبت فرمودند باندهزه کافی وبه تفصیل راجع به فلسفه این قانون وپیش آمدی که موجب شده است دولت سابق این پیشنهادواین لایحه راتنظیم بکند گفتگو شد وواقعاًمن خیلی خوشوقت هستم که مجلس شورای ملی باین موضوع اسسی که مربوط بدادگستری وعدالت مملکت است توجه کرده‌اند وله وعلیه موضوع آزادانه حرفها ومطالب خودشان رابیان فرمودند وبعد هم مجلس رأی داد بورود درمواد وبنده می‌خواستم ازآقایان خواهش کنم که البته باز هم مجال داریم پیشنهادات خودشان رامرقوم بفرمایند وبدهند برای طرح درکمیسیون ووقتی که مواد مطرح میشود بهترین وقت برای اظهار نظر همان دادن پیشنهاد است وتوضیحاتی که داده میشود بصورت موافق ومخالف درپشت تریبون شاید موجب شود که وقت مجلس زیاد تر از حد تلف شود بنده تقاضا می‌کنم ازخانم‌ها وآقایان ارباره مواد دیگر آنچه که نظر دارند مرقوم بفرمایند وتسلیم مقام ریاست معظم بکنند والبته درکمیسیون رسیدگی خواهد شد وبنده از این موقعیت یک استفاده دیگری می‌خواستم بکنم وآن اینست که باید واقعاًتوجه داشت مقام قضاوت بامقام‌های دیگر درمملکت خیلی فرق دارد یک احترامی خاص برای قضات باید قائل باشیم ومخصوصاًبرای مقامات عالی قضائی این مملکت اگر قرار باشد که دیوان عالی کشور که باصطلاح نه تنها ریاست عالیه بتمام مراجع قضائی دارد بلکه نسبت به تفسیر مقررات وقوانین وتعیین خط مشی سیاسی مملکت می‌تواند قدرتی باشد اگر ماتوجه باین مقام خاص نداشته باشیم وتوجه نداشته باشیم که تجربه موی سفید برای این کار واجب است مثل این است که راه ناصواب رفته‌ایم (صحیح است) این است که استدعا می‌کنم بگذارید این مواد خوانده بشود پیشنهاداتمان را مطابق احتیاجات و مطابق اطاعاتمان بدهیم و بعد هم برویم در کمیسیون واز نظر خود دفاع کنیم و موجب اتلاف وقت مجلس نشویم.
رئیس - آقای فلیکس آقایان بفرمائید.
فلیکس آقایان - بنده حرفم را طبق دستور خیلی مختصر می‌کنم منتهی مجبورم این جا عرض کنم که فرمایشات سرور گرامی جناب آقای دکتر یگانه و جناب آقای اشرف سمنانی مراقانع نکرد و معنی اینکه بنده قانع نشدم این است که یا به صحیح وبابه غلط طوری بنده استنباط کردم که این استدلالات خودشان هم بهش صد در صد مؤمن نیستند ممکن است بنده اشتباه فهمیده باشم ولی توضیحاتی که اینجا داده شد صد درصد با ایمان نبوده بلکه یک تفسیری میشود که بنده متوجه نیستم و یا فهم درکش را ندارم بهر حال بنده اینجا خلاصه می‌کنم که اگر واقعاًاین آقایان که توضیح دادند بعنوان موافق بیایند وبما اعلام بکنند که این کار بنفع مملکت است بنده مخالفتم را پس می‌گیرم اینجا گفته شد که اینها از قبل یک مزایائی داشتند اگر داشتند این مزایا را برایشان محفوظ نگهدارید واین مجلس را به این کار آلوده نکنید.
رئیس - نسبت بماده اول دیگر نظری نیست؟ (اظهار نشد) بنابراین پیشنهادات قرائت میشود.
دکتر الموتی - پیشنهادات زیاد است ولی در سه قسمت است یک قسمت پیشنهاد کرده‌اند سن ۷۵ سال برای همه قضات دیوان کشور اعم از مستشار یا دادیار ویکعده هم پیشنهاد کرده‌اند سن مشابه یا ۷۰ سال یا ۷۵ سال البته همه را می‌خوانیم.
پیشنهاد می‌کنم در سطر دوم ماده یک لایحه دادگستری مربوط بسن بازنشستگی قضات بجای عبارت ‹‹رؤسای شعب ››عبارت ‹‹رؤسا ومستشاران شعب ›› نوشته شود.
با تقدیم احترام مصطفوی - نائینی.
در مورد لایحه اصلاح مقررات بازنشستگی قضات پیشنهاد میشود سن بازنشستگی اجباری مستشاران دیوان عالی کشور هفتاد و پنج سال باشد.
اول: اگر بوجود چند نفر از رؤسای شعب دیوانعالی کشور که بسن بازنشستگی رسیده‌اند احتیاج است پیشنهاد می‌کنم بجای ماده یک تصریح شود که این عده منحصراً تا سن ۷۵ سالگی بانشسته نشوند.
دوم : پیشنهاد می‌کنم برای رفع تبعیض ورفع امتیازات طبقاتی سن واحدی برای بازنشستگی کلیه قضات در نظر گرفته شود.
رضا مجد.
باکمال احترام پیشنهاد می‌نماید:
- درماده یک بعد از جمله رؤسای شعب (مستشاران) وبعد از کلمه اعضاء (دادیاران) اضافه شود.
- در ماده دو نام مستشاران حذف شود.
آموزگار.
بمنظور رفع هر گونه تبعیض بین قضات و مستشاران و رؤسای دوایرا دیوانعالی کشور که از لحاظ مقام قضائی و سوابق خدمتگذاری حکم واحددارند پیشنهادمینماید سن بازنشستگی کلا ۷۵ سال باشد.
بالاخانلو.
در مورد لایحه بازنشستگی قضات اینجانب پیشنهاد می‌نماید که سن بازنشستگی اجباری مستشاران دیوانعالی کشور هم مانند رؤسای شعب ۷۵ سال باشد.
مهندس حسن صائبی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که در لایحه سن بازنشستگی قضات در ماده اول بعد از عبارت رؤسای شعب عبارت ‹‹ مستشاران اضافه شود.
مهرانگیز دولتشاهی.
چون آخرین مرحله دادرسی دیوانعالی کشور است پیشنهاد می‌نمایم شرایطی برای ورود در دیوان عالی کشور وضع شود.
نزهت نفیسی.
در ماده اول پیشنهاد می‌کنم سن بازنشستگی برای کلیه قضات یک نواخت باشد.
پاینده.
بجای ماده یک و دو وسه و تبصره‌های مربوط ماده ذیل را پیشنهاد می‌نماید: ماده یک سن بازنشستگی کلیه قضات کشور هفتاد ساد تمام است.
معتمدی.
رئیس - ماده قرائت میشود.
ماده ۲- رؤسای کل دادگاههای استان و اعضای معاون دیوانعالی کشور از نظر سن بازنشستگی اجباری در ردیف مستشاران و دادیاران دیوانعالی کشور می‌باشند.
- تبصره - دیوان عالی کشور می‌تواند حداکثر به نسبت نصف تعداد شعب خود عضو معاون داشته باشد.
رئیس - نسبت بماده دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده سوم قرائت میشود.
ماده ۳- سن بازنشستگی اجباری سایر کارمندان قضائی۶۵ سال تمام است.
- تبصره - ملاک تشخیص سن بازنشستگی قضات کماکان سن مندرج در شناسنامه ایست که در تاریخ سوم تیر ماه ۱۳۳۷ (تاریخ تصویب قانون اصلاح قانون بازنشستگی) دردست داشته‌اند.
رئیس - نسبت بماده سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده چهارم قرائت میشود.
ماده ۴- حکم دادگاه عالی انتظامی قضات دائر بررد پیشنهاد ترفیع کارمندان قضائی در سال ۱۳۴۲ ببعد در دادگاه عالی تجدید نظر قضات قابل رسیدگی مجدد است.
رئیس - آقای مهندس ریاحی.
مهندس ریاحی - بنده پیشنهادی در این خصوص دارم تقدیم می‌کنم اگر احتیاج به توضیح باشد البته اجازه خواهید فرمود.
رئیس - پیشنهاد را مرحمت بفرمائید قرائت میشود.
بااحترام پیشنهاد می‌نماید:
- درماده ۴ لایحه بازنشستگی قضات بعد از جمله از سال ۱۳۴۲ببعد اضافه شود (وهمچنین حکمی که این دادگاه نسبت بمشمولین تبصره۴قانون اصلاح بعضی ازمواد قانون تشکیلات دادگستری واعزام قضات بخارجه مصوب اسفند ماه ۱۳۳۸ دائر برردتبدیل پایه ویاقلت پایه قضائی مقرر درهمان قانون صادرنموده ویابعداًبنماید) دردادگاه عالی تجدید نظر انتظامی قضات قابل رسیدگی مجدد است.
مهندس ریاحی.
رئیس- ماده ۵ قرائت میشود.
ماده ۵- مقررات مربدط ببازنشستگی قضات درقسمتی که مخالف این قانون باشد ملغی است وکلیه مقررات قانون استخدام کشوری راجع ببازنشستگی ووظیفه که مخالف بامواد این قانون نباشد شامل کارمندان قضائی وزارت دادگستری ووراث آنها خواهد بود.
رئیس- نسبت بمادهپنج نظری نیست؟(اظهاری نشد) پیشنهادی رسیده قرائت میشود.
درماده۵پیشنهاد می‌کنم مواد مخالف این قانون صریحاً معین و ملغی شود.
پاینده.
رئیس- لایحه وپیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونها ی مربوط فرستاده میشود.
- طرح وتصویب یک فوریت لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به اجازه مبادله اسناد مصوبه اصلاح مواد ۲۳و ۲۷ و۶۱ منشور ملل متحد
۴- طرح وتصویب یک فوریت لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به اجازه مبادله اسناد مصوبه اصلاح مواد ۲۳و ۲۷ و۶۱ منشور ملل متحد
رئیس- لایحه ایست از مجلس سنا رسیده برای اطلاع مجلس شورای ملی قرائت میشود.
گزارش کمیسیون شماره ۱ (خارجه) مربوط بلایحه شماره ۵۵۷۰/۹۸۸/۲۱-۱۳۴۳/۳/۵دولت راجع به اصلاح مواد ۲۳ و ۲۷و ۶۱ منشور سازمان ملل متحد درجلسه روز شنبه دوم آبانماه ۱۳۴۳ مطرح وبدواً یک فوریت آن وبعداً لایحه مزبدر بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانونی نامبرده برای تصویب آن مجلس محترم بضمیمه ایفا میشود.
رئیس مجلس سنا – مهندس شریف امامی.
ماده واحده- اصلاحات وارده برمواد ۲۳و۲۷و۶۱ منشور سازمان ملل ماحد بشرح مندرج دربند یک قسمت الف وبند یک قسمت ب قطعنامه شماره (۱۸)۱۹۹۱ مصوب ۲۶ آذر سال ۴۲مجمع عمومی سازمان ملل متحد که اصل وترجمه فارسی آن ضمیمه است تصویب وبدولت اجازه داده میشود اسناد تصویب انرا تسلیم نماید. لایحه قانونی بالامشتمل برماده واحده درجلسه روز شنبه دوم آبانماه یکهزار وسیصدوچهل وسه شمسی بتصویب مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.
رئیس - این لایحه درمجلس سنا بایک فوریت تصویب شده بنابراین درمجلس شورای ملی هم یک شوری تلقی میشود. فوریت آن مطرح است اجازه بفرمائید یکباردیگر ماده واحده خوانده میشود.
ماده واحده - اصلاحات وارده برمواد ۲۳و۲۷و۶۱ منشور سازمان ملل ماحد بشرح مندرج دربند یک قسمت الف وبند یک قسمت ب قطعنامه شماره (۱۸)۱۹۹۱ مصوب ۲۶ آذر سال ۴۲مجمع عمومی سازمان ملل متحد که اصل وترجمه فارسی آن ضمیمه است تصویب وبدولت اجازه داده میشود اسناد تصویب انرا تسلیم نماید. لایحه قانونی بالامشتمل برماده واحده درجلسه روز شنبه دوم آبانماه یکهزار وسیصدوچهل وسه شمسی بتصویب مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا - مهندس شریف امامی.
رئیس- فوریت لایحه مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) بفوریت این لایحه رأی می‌گیریم خانها وآقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط فرستاده میشود.
- اعلام وصول دوفقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۵- اعلام وصول دوفقره لایحه قانونی از مجلس سنا
رئیس- لایحه دیگری است که از مجلس سنا رسیده قرائت میشود.
گزارش کمیسیون شماره ۳مربوط بلایحه شماره ۳۰۶۰۰-۱۳۴۰/۱۰/۹وشماره ۸۹۴-۱۳۴۱/۱/۱۸دولت (مربوط به تصویب نامه‌ها) راجع به تأسیس شورای عالی اداری کشوردرجلسه روز شنبه دوم آبانماه ۱۳۴۳ مطرح ومورد شور واقع وبتصویب مجلس سنارسید. اینک لایحه قانونی مزبور برای تصویب آن مجلس محترم بضمیمه ایفاد میشود.
رئیس مجلس سنا - مهندس شریف امامی.
رئیس- به کمیسیونهای مربوط فرستاده میشود لایحه دیگری هم هست که از مجلس سنا رسیده قرائت میشود.
گزارش کمیسیون شماره ۲ مربوط بلایحه شماره ۷۲۴۸-۱۳۴۲/۵/۵وشماره ۸۷۷۸-۱۳۴۲/۶/۵دولت (مربوط به تصویب نامه‌ها) راجع به تشکیل دادگاه عالی انتظامی قضات ارتش در جلسه روز شنبه دوم آبانماه ۱۳۴۳ مطرح ومورد شور واقع وبتصویب مجلس سنارسید. اینک لایحه قانونی مزبور برای تصویب آن مجلس محترم بضمیمه ایفاد میشود.
رئیس مجلس سنا-مهندس شریف امامی.
رئیس- به کمیسیونهای مربوط ارجاع میشود.
- اعلام وصول یک فقره لایحه اصلاحی از مجلس سنا
۶- اعلام وصول یک فقره لایحه اصلاحی از مجلس سنا
رئیس- لایحه دیگری است که درمجلس شورای ملی تصویب شده ولی درمجلس سنا تغییرات زیادی کرده قرائت میشود.
گزارش کمیسیون شماره۱(خارجه) مربوط بلایحه شماره ۲۲۴۳-۳۷/۱۲/۲۱دولت راجع به عهدنامه بازرگانی واقامت ودریانوردی بین کشور شاهنشاهی ایران وکشور متحده انگلستان که ضمن مرقومه شماره ۲۶۳۰۷-۱۳۳۹/۱/۲۴ازآن مجلس محترم بمجلس سنا ارسال شده است درجلسه ۲شنبه ۲۷مهرماه ۱۳۴۳مطرح ومورد شور واقع وبتصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانونی مزبور که اصلاح شده برای تصویب مجدد بضمیمه ایفادمیشود.
رئیس مجلس سنا-مهندس شریف امامی.
رئیس- چون اصلاحات زیادی دراین لایحه بعمل آمده است بااجازه خانمها واقایان به کمیسیونهای مربوط ارجاع میشود تامجدداًمورد رسیدگی قرار گیرد.
-اعلام ختم جلسه
۷-اعلام ختم جلسه
رئیس-چون فعلا مطلب دیگری دردستور نداریم بااجازه خانمها وآقایان جلسه را ختم می‌کنیم موقع جلسه آینده بعداًبه اطلاع خواهد رسید واز کمیسیونها تقاضا میشود جلسات خود رابیشتر تشکیل بدهند ولوایحی راآماده بفرمایند که درجلسه علنی مطرح بکنیم.
رئیس مجلس شورای ملی –مهندس عبدالله ریاضی.