مذاکرات مجلس شورای ملی ۶ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۱

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۶ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۱

مذاکرات مجلس شورای ملی ۶ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۱

جلسه ۱۰۱

صورت مشروح مجلس یوم شنبه جدی ۱۳۰۳مطابق سنخ جمادی الاولی ۱۳۴۳

مجلس دو ساعت قبل از ظهر بریاست آقای موتمن الملک تشکیل گردید

صورت مجلس پنجشنبه چهارم جدی را آقای میرزا جواد خان قرائت نمودند

رئیس – آقای دست غیب ( اجازه )

دست غیب – بنده جز دیر آمدگان بی اجازه نوشته اند در صورتیکه بنده دیر نیامده ام خواستم تذکر بدهم که اشتباه شده است

رئیس – رسیدگی میشود دیگر ایرادی نیست ؟

(گفته شد خیر )

رئیس – راپرت کمیسیون بودجه راجع به قوش بیگی بخارائی مطرح است

(خبر مزبور بشرح ذیل قرائت شد )

کمیسیون بودجه لایحه ۱۰۳۲۰مورخه ۲۱قوس دولت ر امورد مطالعه قرارداده وبا دلائل قویه که برای اعضا کمیسیون مکشوف بود ماده واحده پیشنهادی دولت را بامختصر اصلاحی باتفاق آرا تصدیق و بمجلس مقدس تقدیم مینماید ماده واحده مجلس شورای ملی بوزارت مالیه اجازه میدهد که ماهیانه مبلغ سیصد تومان بدون کسر برای مخارج اقای محمد تقی بیک قوش بیگی بخارائی از محلی اعتبار شهریه ها از اول حمل هذه السنه سیچقان ئیل ۱۳۰۳مادام که در ایران متوقف باشد تادیه نماید .

رئیس – مخالفی دارد.

(گفتند خیر )

رئیس – رای میگیریم با ورقه آقایان موافقین سفید و مخالفین باورقه کبود خواهند داد

( اخذ و استخراج آرا به عمل آمده نتیجه اینطور حاصل شد )

ورقه سفید علامت قبول ۸۶ ورقه کبود علامت رد ۱

رئیس – عدد حضار ۹۱باهشتاد و شش رای تصویب شد .

اسامی موافقین شیخ العراقین زاده ، کاشانی ، شیروانی ، داور، نجات، سلطان العلما،امین الشریعه ، امیر احتشام ،ضیاالملک ، مدرس، آقای سید مصطفی، بهبانی، سید محیی الدین ،آقا سید یعقوب، معاضه السلطنه، آشتیانی، عمادالسلطنه سالار لشکر، ضیاالواعظین، سید احمد بهبانی. سردار معتمد، سپهدار اعظم، شیخ السلام ملایری، ضیا الاطبا، زعیم، حائری زاده، حاج سید المحققین، طهرانی، قایم مقام، مصدق السلطنه، دست غیب، حاج میرزا علیرضا . شیخ عبدالرحمن، سهام السلطان، روحی، ایزدی، صدرائی، شریعت زاده، تدین، سهراب زاده. امیر اشرف، مفتی، دیوان بگی، آقا میرزا آقاخان، رئیس التجار، مصدق الملک، نصره الدوله، معتمد السلطنه، مشیر معظم، احتشام الحکما، سردار منتصر، میرزا شهاب الدین، هرمزی، یاسائی ،سهراب خان صدق السلطنه، اسکندری، صدر الاسلام، مشار اعظم ، شوشتری .مقوم الملک، سر کشیک زاده، عدل الملک، سلیمان میرزا، وکیل الملک، سردار فاخر، تقی زاده، رهنما ، اعتبار الدوله، کازرونی، الموتی، حاج آقااسمعیل، محمد هاشم میرزا، دولت آبادی، سردار عشایر، شیخ جلال الدین، اجاق، مشیر اعظم محمد ولی میرزا، سید کاظم ایزدی، شیخ هادی شیخ الرئیس، میرزا حسن خان علائی، افشار، معظم السلطان، میرزا جواد خان، خوئی، ورقه کبود ملک الشعرا.

رئیس – بودجه مملکتی مطرح است پاره مواد الحاقیه رسیده است که باید تکلیفشان معین شود پیشنهاد آقای یاسائی قرائت میشود

( بشرح ذیل قرائت شد )

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی دامت شوکته بنده ماده ذیل ر اپیشنهاد میکنم .

ماده الحاقیه – وزارت مالیه مکلف است که صورت جز عایدات مستقیم و غیر مستقیم را که در تحت عنوان و اسم خاص مطالبه میشود و اخذ آن از طرف مجلس شورای ملی بموجب قانون مخصوص تصویب نشده باذکر نوع هریک و تعیین محل وصول آن و تاریخ شروع باخذ هر قسم از آنها قبل از لایحه بودجه ۱۳۰۳بمجلس شورای ملی تقدیم دارد که پس از تعیین تکلیف این نوع عایدات بودجه سنه مزبوره را مرتب و تسلیم مجلس شورای ملی نماید .

رئیس- پیشنهاد آقای تدین هم در همین زمینه است قرائت میشود

( بشرح ذیل قرائت شد )

مقام محترم ریاست مجلس شورایعالی دامت شوکته نظر باینکه باسامی مختلفه مالیات و عوارض از مردم گرفته میشود که ممکن است بعضی از آنها مدرک و ماخذ قانونی نداشته باشد نظر باینکه بدون تصویب مجلس شورای ملی به هیچ وجه وبه هیچ عنوانی نمیشود از مردم مالیات گرفت لهذا پیشنهاد میکنم که تبصره ذیل ضمیمه ماده اول شود . تبصره وزارت مالیه مکلف است که در ظرف یک ماه ا ز تاریخ تصویب این ماده صورت انواع و اقسام مالیاتها وعوارض مملکتی که تاکنون معمول شده بهراسم و رسم اعم از اینکه عمومی باشد یا محلی تقدیم مجلس شورای ملی نماید

رئیس- آقای سایائی (اجازه)

یاسائی- از مذاکرات مخالف و موافق که راجع بماده اول بودجه مملکتی شد گمان میکنم تمام آقایان نمایندگان محترم متوجه شده باشند به اینکه یک قسمت از عوائدی که معمولا وصول می شود صورت قانونی ندارد ویک قسمتش هم ظالمانه است یک قلم از عایدات ما عایداتی است که اسمش را گذاشته اند عایدات مستقیم و این عایدات مستقیم آن هائی است که جز مخصوصی دارد . یکی از اقلامی که به اسم مالیاتهای مستقیم در این مملکت گرفته میشود و خیلی هم ظالمانه است مالیات سرشماری هست مالیا ت سرشماری را بنده بطور خلاصه توضیح می دهم چون در بعضی جاها میگیرند این مالیات فکر کنیم می بینیم این مالیات بر فقر است زیر ا در ولایات معمولا از اشخاص درجه سه و چهار این مالیات ر امیگیرند که دارائی ندارند از قبیل عمله، فعله، زارع ،کارگر، کاسبهای کوچک وغیره وا شخاصی که تا اندازه برجستگی دارند از قبیل تجار،روحانیون، اعیان و اشراف که در مرکز وایالات هستند از این مالیا ت معافند و مخصوصا چندی قبل یک کاغذی به بنده رسید که آن کاغذ از طرف یک کسی که در درجه سوم و چهارم بوده و اخیر ا سرمایه پیدا کرده است و تجارت میکند و تا اندازه اعتبار پیدا کرده است نظر به اینکه در سابق مالیات سرشماری از او و نفرات فامیلش شکایت کرده است که آیا سزاوار است با وضع کنونی من هم مالیات سرشماری بدهم و مقصودش این است در صورتی که من اعتبار پیدا کرده ام و تاجرشده ام دیگر چرا باید مالیات سرشماری بدهم و نوشته است من راضیم صد تومان بدهم که بمن نگویند مالیات سرشماری بده این شکایت را برای چه میکند؟ برای این است که به او نگویند تواز فقرا هستی این مالیات سرشماری از این اشخاص گرفته می شود بعلاوه در بعضی جاها کدخدا هائی هستند که هر کدام دو هزار تومان سه هزار تومان جزو جمعی دارندو اختیار جمع آوری این مالیات هم بعهده آنها است یکی از اقلام عایدات مستقیم هم یک نظریاتی هست که البته هر وقت دولت صورتش را آورد در آن موقع گفته خواهد شد یک قسمت هم مالیات خانواری بود که در قدیم بنام سربازگیری گرفته میشد ولی چون باین نام یک وجوهی به اسامی مختلف گرفته میشد این بود که ماهم موافقت نکردیم گرفته شود حالا هم بهترین طریق برای اینکه ما مطمئن باشیم که بودجه سنه آتیه وقتی تصویب می شود تمام مقررات عایدات به تصویب مجلس خواهد رسید .این است که در بودجه هذه السنه این پیش بینی را بکنیم که قبل از اینکه بودجه سنه هزار و سیصدو چهار بمجلس نیاید دولت مکلف باشد صورت جز عایدات مستقیم و غیر مستقیم بیاورد که بکمیسیون قوانین مالیه رفته و نظریاتی در ش بشود از طرف کمیسیون راپرت بدهند آنچه ر امجلس تصویب کرد بگیرند و آنچه را نکرد نگیرند توا باین مالیاتها ظالمانه از بین برداشت شود به این نظر بنده این پیشنهاد را کردم . ولی چون پیشنهاد آقای تدین بنظر من جامع تر آمد با آن قیدی که در آن شده است که تا یک ماه دولت باید این کار را بکند باین جهت بنده هم باپیشنهاد ابشان موافقت می کنم .

رئیس – آقای تدین ( اجازه )

تدین – بنده لازم نمی دانم در این باب زیاد صحبت کنم یعنی اینطور احساس می کنم که کلیه آقایان نمانیدگان محترم علاقه مند هستند که حقیقه یک صورت مجموعی از مالیاتها و عوارضی که گرفته می شود بمجلس آورده و این مسئله محتاج بتوضیح نیست حالا بسته است بنظر آقایان نمایندگان .

رئیس – آقای دست غیب ( اجازه )

دست غیب-موافقم .

مخبر – کمیسیون بودجه هم باپیشنهاد آقای تدین موافق است .

رئیس – قبول می کند.

مخبر – بلی .

رئیس بطور ماده الحاقیه نوشته شودبهتر نیست ؟

تدین – چرا بعنوان ماده الحاقیه پیشنهاد می کنم.

رئیس-مجددا بقرائت می شود ورای می گیریم

( بشرح سابق قرائت شد )

رئیس – آقایانی که با این ماده الحاقیه ر اتصویب میکنند قیام فرمایند .

( اغلب قیام نمودند )

رئیس – تصویب شد . پیبشنهاد آقای ملک التجار قرائت می شود .

( اینطور قرائت شد )

نظر به اینکه وزارت مالیه در پرداخت حقوق وزارت خانه ها و ادارات تبعیضاتی برای خود قائل شده است ومنتظرین خدمت هم از حقوق ششماهه اول سال محروم بوده اند وبرای اینکه رعایتی از منتظرین خدمت شده باشد ودر اخر سال هم یک عده طلبکار قانونی برای دولت تهیه نشود این بنده پیشنهاد می نماید که در فصل دوم مخصوصا قید شود که حقوق قانونی منتظرین خدمت باید مثل حقوق مستخدمین مشغول بخدمت مرتبا در هر برج پرداخته شود .

رئیس چون ایشان نیستند نمیشود رای گرفت .

سلطان العلما – بنده امضا می کنم رای گرفته شود.

رئیس – تو ضیح هم دارید؟

سلطان العلما – خیر

وزیر مالیه – بعقیده بنده این پیشنها د ضرورتی ندارد. اگر بمنتظرین خدمت چیزی داده نشده است باین جهت بوده است که اعتبار نبوده است وقتی که اعتبار معین شد دیگر منتظر خدمت و مشتغل خدمت تفاوت ندارد فقط حقوقشان با هم فرق دارد و هروقت وزارت مالیه بهر وزارت خانه حقوق میدهند حقوق منتظرین خدمت آنجاراهم میپردازد

رئیس – آقایانی که این پیشنهادر ا قابل توجه میدانند قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

رئیس – قابل توجه نشد .

مراجعه میشود بکمیسیون و میماند برای روز سه شنبه پیشنهاد آقای اقبال الممالک

( بشرح ذیل قرائت شد )

بنده پیشنهاد میکنم برجمله حقوق منتظرین خدمت این جمله ( که باید با قساط ماهیانه تادیه شود)اضافه گردد .

رئیس پیشنهادآقای عظیمی و شریعت زاده قرائت میشود .

( اینظور قرائت شد )

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی .

بنده پیشنهاد می کنم در تمام مواد قانون بودجه بجای (مجازات )جمله مکلف است نوشته شود

شریعت زاده – شاید بعضی مقامات باشند که کلمه (مجازات ) را الزامی در اجرای قوانین مصوبه نمیدانند از این جهت بنده پیشنهاد کردم که کلمه مکلف است نوشته شود .

وزیر مالیه – عرض می کنم برای آقایانی که این نظر را دارند اشتباهی دست داده است که تصور میکنند مکلف است یا مجاز است در این موضوع تفاوتی دارد در صورتیکه هیچ تقاوتی ندارد فرضا رای هم بدهند باز تفاوتی ندارد زیرا اگر مقصود این است که وزارت مالیه مخارجی را که قانونی است و پرداخت آن مانع قانونی ندارد آن مخارج را بپردازد البته همین طور هم هست و از پرداخت آن امتناع نخواهد کرد ولی اگر مقصود این باشد که وزارت مالیه مکلف است یعنی بای نحو کان مخارجی را که شورای ملی تصویب میکند حتما آن مخارج ر ابپردازد این غلط است زیرا مخارجی که از طرف مجلس شورای ملی تصویب میشود یک اعتبار یست ممکن است آن خرج بشود و ممکن هم است نشود ونمیشود گفت که وزارت مالیه مکلف است مخارج ر اکه مجس شورای ملی تصویب کرده است اگر یک وزارت خانه مطالبه کند چشمش را هم بگذارد وبپردازد وزارت مالیه البته مخارجی را که می پردازد باید بداند و مطمئن باشد که صحیح است و آن خرج بایدبشود و موقع پرداختنش شده یا خیر ؟ اگر بگوئید وزارت مالیه مکلف است تمام مخارج ر ابپردازد آنوقت وزارت مالیه مسئول صحت مخارج مملکت نخواهد بود

رئیس – آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند

( عده قلیلی قیام نمودند )

رئیس قابل توجه نشد .

پیشنهاد آقای روحی قرائت میشود

( اینطور خوانده شد )

بنده ماده الحاقیه ذیل ر اپیشنهاد میکنم .

ماده الحاقیه دولت مکلف است که مبلغ پنجاه هزار تومان از یک صدو سی وششهزارهفتادودو تومان بودجه صحیه کل مملکتی را بتناسب اختصاص بصیحه ایالات وولایات بدهد

رئیس – آقای روحی ( اجازه )

روحی بنده توضیح زیاد نمی خواهم بدهم همینقدر میخواهم عرض کنم که از این مبلغ صدو سی وشش هزار کسری یک دینار خرج صحیه هیچیک از ولایات نمیشود یعنی تا این ساعت نشده است شاید بعد ها بشود آقای وزیر فرمودند ولایات هم از این صحیه استفاده می کنند ولی اینطور نیست حتی سرم آبله هم برای ولایا ت نفر ستاده اند و اگر فرستاده بودند قریب چهل هزار بچه در شهر کرمان نمی مرد.

بعضی از نمایندگان – چهار هزار نفر

روحی – بلی معذرت میخواهم چهار هزار نفر ولی در تمام مملکت شاید چهل هزار از این مرض مرده باشد و گناه این بگردن دولتهای وقت است این است که از آقایان نمایندگان محترم ولایات و ایالات تقاضا می کنم که باین ماده الحاقیه رای بدهند تا اهالی ایالات وولایات هم از این صحیه استفاده کنند

مخبر – این پیشنهاد آقای روحی اگر مربوط به امسال است با دلائلی که در این چند جلسه در این جا گفته شد گمان نمی کنم برای امسال مثمر ثمر باشد زیرا اساسا همینطور که آقای وزیر مالیه با کمال صراحت در پشت تریبون تصریح کردد که اگر فرضا رای هم بدهند دولت نمی تواند امساله برای صحیه ولایات فکری بکند واین بپیشنهاد برای امسال اثری نخواهد داشت واگر مقصود برای سا ل آتیه است خود دولت وعده کرده در صورت تفصیلی بودجه سال آتیه این مسئله را تامین کند

رئیس – رای می گیریم آقایانی که این ماده الحاقیه ر اقابل توجه میداند قیام فرمایند

( اغلب قیام نمودند )

رئیس – قابل توجه شد .

خبر کمیسیون بودجه راجع بپیشنهاد آقای داور

( بشرح ذیل قرائت شد)

کمیسیون بودجه پیشنهاد آقای داور نماینده محترم را مورد مطالعه قرارداده تصمیم کمیسیون از قرار یست که ذیلا بعرض میرساند نسبت بجز اول پیشنهاد که وزارت خانه ها مکلف هستند بودجه تفصیلی خود را موافق قانون استخدام تهیه نمایند چون این توضیح ر ابدلائل کافیه زائد میدانند نمیتوانند موافقت نمایند نسبت بجز دوم راجع بحد اول مقرری مستخدمین کشوری درسی ودو تومان و مقرری رتبه اول قضات در چهل و پنج تومان بهمین ترتیب قبلا کمیسیون موافقت کرده و راپرت آن تقدیم شده بنابراین کمیسیون بودجه را جع بماده چهارده در عقیده سابق خود باقی خواهد بود

رئیس گرچه بیست و چهار ساعت قبل باید این خبر طبع و توزیع بشود ولی چون مطلب قابل مطالعه ندارد این است که قرائت شد رای میگیریم .

داور – ماده چهارده ر ابنده تقاضای تجزیه میکنم .

رئیس – تقاضای تجزیه شده است رای گرفته میشود قسمت ( الف ) مقرری رتبه اول مستخدمین کشور سی ودو تومان و مقرری رتبه اول قضات چهل وپنج تومان آقایانی که این قسمت ر اتصویب میکنند قیام فرمایند

( اغلب قیا م نمودند )

رئیس – تصویب شد قسمت دوم ( ب) ابتدای رتبه های قانونی مستخدمین کشور وقضات از اول حمل ۱۳۰۲رای گرفته میشود باورقه آقایانیکه تصویب میکنند ورقه سفید والا ورقه کبود خواهند داد

( اخذ و استخراج آرا بعمل آمده نتیجه بقرار ذیل حاصل شد )

اسامی موافقین : آقا سید کاظم یزدی، شیخ العراقین زاده، شیروانی، سلطان العلما، امین الاشریعه، سید محیی الدین، سید یعقوب، حائری زاده، تدین، صدرائی، روحی، سهام السلطان، میرزا شهاب الدین، الموتی، رئیس التجار، حاج سید المحققین، اعتبار الدوله، کازرونی، شیخ جلاالدین، حاج مشیراعظم، سلیمان میرزا،

اسامی مخالفین صدق السلطنه، دولت آبادی، آقا سید احمد بهبهانی، سردار نصرت، سیف الله خان اسکندری، یاسائی، ارباب، سردار معتمد، مشیر معظم، محمد ولی میرزا، افشار، محمد هاشم میرزا، سهرابی، علائی، میرزا جوادخان خوئی، سردار منتصر، ضیا الملک، امیراحتشام، شیخ الاسلام، سپهدار اعظم، اجاق، وکیل الملک، سهراب زاده، احتشام الحکما، امیر اشرف، سید محمد علی شوشتری، سردار عشایر، تقی زاده، مصدق الملک، میرزا آقاخان، دیوان بیگی، شیخ عبدالرحمن، نصرت الدوله، معتمد السلطان عمادالسلطنه، هرمزی، مشار اعظم، قائم مقام، مصدق السلطنه، دست غیب، صولت السلطان، سید مصطفی، داور، ضیا الواعظین، حاج میرزا علی رضا.

رئیس – بلا تکلیف ماند. رای می گیریم به قست و مقرری کلیه مستخدمین کشور و قضات در حدود اقل میزان مقرر آن رتبه آقایانیکه تصویب میکنند قیام فرمایند

( عده قیام نمودند )

رئیس – تصویب نشد . آقای شیخ الرئیس ( اجازه )

محمد هاشم میرزا – آن قسمتی که در ابتدای این ماده نوشته شده است از اول میزان هذه السنه سیچقان ئیل ۱۳۰۳ بعقیده من این قسمت هم قابل رای است زیرا همان طور که در قسمت الف مقرری رتبه اول مستخدمین شد چون این قسمت هم معین کرده است که از اول میزان باشد بعقیده من باید درش رای گرفته شود ودر حقیقت مقصودم این است که این ماده بچهار جز تجزیه شده باشد

مخبر – این اشکال حضرت والا وارد نیست . زیرا الان مجلس بر خلاف راپورت کمیسیون بودجه رای داد به این ترتیب که در این قسمت شش ماه اخر سال هم مستخدمین میتوانند از حداکثر استقاده کنند ودیگر این عبارت از اول میزان به بعد لزومی ندارد

شاهزاده شیخ الرئیس – بنده خواستم تذکر بدهم

وزیر مالیه - اجاز ه بفرمائید یک توضیحی عرض کنم در این قسمت که کمیسیون بودجه مقید کرده است بودجه ها از اول میزان معین کنند من این نکته را خاطر نشان اقایان می کنم که این ترتیب اسباب زحمت خواهدشد واگر این قید نباشد وزارت خانه ها میتوانند صرفه جوئیهائی را که در اول سال کرده اند آنها را به مصرف آخر سال برسانند باین واسطه میتوانند یک قدری از عسرت بیرون بیایند والا این ترتیب نتیجه دیگری نخواهدداشت اگر آقایان یعنی آن کسانی که این رای را داده اند که از اول میزان نوشته شود مقصودشان این بوده است که حقوقات و مخارج بموجب تصویبات مجلس شورای ملی پرداخته شود واضافه بر آن چیزی نپردازند که همین طور هم است وبنده اینر را اطمینان میدهم که تا کنون هر نوع خرجی که شده است مطابق تصویب مجلس بوده و بدون تصویب مجلس است بخرجی نزده اند وفقط یک مخارجی که ممکن بوده است بکنند و نکرده اند وقتی بودجه تصویب بشود شاید بتوانند ازآن راه جبران تصفیه که بانها شده است بنمایند و بنده عقیده دارم یعنی دولت تقاضا میکند که این رای را مجلس ندهد ووزارت خانمها را آزاد بگذارند که بودجه سالیانه شان را حاضرکنند.

رئیس – خطاب به شاهزاده شیخ الرئیس مقصودتان این پیشنهاد است

( پیشنهاد مزبور بشرح ذیل قرائت شد )

بنده پیشنهاد میکنم چون ماده چهارده چهار جز دارد

(۱)بودجه از اول میزان .

(۲)مقرری رتبه اول .

(۳)ابتدای رتبه .

(۴) حداقل حقوق لهذا تقاضا میکنم جدا جدا مطرح و جدا جدا رای گرفته شود

شیخ الرئیس –بلی چون این ماده چهار جز و بنظر بنده لازم است رای گرفته شود و اگر توضیح آقای مخبر کافی است که بسیار خوب والا جدا جدا رای گرفته شود در هر صورت مقصود بنده رای گرفتن بود

رئیس – پیشنهادتان را بنویسید تااز آن رورای گرفته شود

شیخ الرئیس – همین پیشنهادی که کرده ام تقاضای تجزیه در رای نموده ام

رئیس – بنده که درست ملتفت نشدم مقصودتان چیست مجددا بفرمائید

شیخ الرئیس- عرض کردم بنده چهار جز در این ماده چهارده دیدم یکی مقرری رتبه اول مستخدمین وقضات و یکی هم که راجع بقانون استخدام است که ابتدای رتبه های قانونی از اول حمل تنگوزئیل است یکی هم حداقل مقرری مستخدمین یکی هم که قسمت اول است راجع به اول میزان است وبرای اینکه درست معلوم شود بنده تقاضای تجزیه نمودم بعقیده بنده آن قسمت اول میزان هم قابل رای است وآقای مخبر توضیحاتی که دادند حاکی از این بود که با دادن آن رای اولی دیگر اینجا محتاج به رای نیست و همینطور ماهم که آقای وزیر مالیه شرحی بیان فرموند وبنده عرض می کنم که اگر لازم نیست باول میزان رای گرفته شو د که هیچ واگر لازم است رای گرفته شود.

رئیس – بلی صحیح است قسمت اول ماده چهارده قرائت میشود بعد رای میگیرم

( بشرح ذیل خواند شد )

ماده چهارده – کلیه وزارتخانه ها مکلف خواهند بود که بودجه تفصیلی خود را بادر نظر گرفتن اصول ذیل از اول میزان هذه السنه سیچقان ئیل ۱۳۰۳ تهیه نمایند

رئیس – مقصودتان این است که رای گرفته شود

شیخ الرئیس – بلی

وزیر مالیه – اجازه بفرمائید مقصود دولت این است که این جمله ازاول میزان هذه السنه صدق شود وآقایانی که موافق نیستند باید رای ندهند

رئیس – ( خطاب به شاهزاده شیخ الرئیس ) حضرت والا میفرمائید این قسمت که قرائت شد تجزیه شود یا بتمامش رای گرفته شود؟

شیخ الرئیس – اگر کمیسیون قبول میکند که هیچ والا باید در مجلس مطرح شده ورای گرفت.

رئیس – آقای تدین ( اجازه )

تدین – مقصود از اضافه کردن این جمله از اول میزان این بود که آن هفت دوازدهم را مجلس بطور علی الحساب تصویب کرده بود واین اجزائی را که کمیسیون بودجه در این ماده تنظیم نموده است مقصودش این است که از اول میزان تاآخر هذه السنه این ترتیب معمول شود و هرچه مستخدمین ادارات بطور علی الحساب از بودجه هذه السنه در حدود سال گذشته گرفته اند نسبت به آن چیزی کسر نشود باین جهت بود که گفتند از اول میزان یعنی ششماه اخر سال را حداقل بگیرند ولی ششماه اول سال وپارسال را هم گرفته اند مال خودتان ولی این شش ماهه اخرسال را نگیرند ولی چون آن ماده های اخر قابل توجه نشده است و ردشده است بنده تصور میکنم دیگر اول میزان مورد نداشته باشد

رئیس – باید رای گرفته شود

رئیس التجار – بنده مخالفم وراجع باظهارات آقای وزیر مالیه عرض دارم

رئیس – آقای سهام السلطان ( اجازه )

سهام السلطان – بنده عجالة عرضی ندارم .

رئیس – آقای رئیس التجار ( اجازه )

رئیس التجار – بعقیده بنده اگر از اول میزان باشد برای بودجه بهتر است زیرا ممکن است از این صرفه جوئیهائی که دولت مینماید مسئله خانواری ونیم عشر اوقاف را جبران نمایدو اگر مابخواهیم دست دولت ر اباز بگذاریم به عقیده بنده اسباب اشکال خواهد شد و بضرر دولت یعنی بضرر بودجه تمام میشود

مخبر – چون آقایان اعضا کمیسیون موافق هستند که این کلمه برداشته شود لهذا کلمه اول میزان ر ابنده پس میگیرم .

رئیس – پس میگیرید؟

مخبر-بلی .

رئیس –پیشنهاد هم شاهزاده سلیمان میرزا کرده اند راجع به اینکه کلمه سیچقان ئیل هم برداشته شود وهمان هزار و سیصدو سه کافی است

( مجددا بشر ح ذیل خوانده شد )

ماده چهاردهم – کلیه وزارتخانه ها مکلف خواهند بود که بودجه تفصیلی خود را با در نظر گرفتن اصول ذیل از اول هذه السنه ۱۳۰۳ تهیه نمایند .

رئیس – صحیح است؟

مخبر – بلی .

رئیس – رای میگیریم به این ماده به ترتیب که قرائت شد خطاب به شاهزاده شیخ الرئیس ) چه میفرمائید .

شیخ الرئیس – چون یک قسمت هائی است که بلا تکلیف ماند وباید مجددا برود بکمیسیون و بنده نیمدانم کمیسیون قبول میکند یا خیر ؟ واگر آن قسمتها حذف شود اصول ذیل معنی ندارد .

رئیس – یک قسمتش که قبول شده است و انهم در واقع بمعنی اصول است رای میگیریم به قسمت اول ماده چهارده بترتیب که قرائت شد آقایان موافقین قیام فرمایند

( اغلب قیام نمودند)

رئیس – تصویب شد

راپرت کمیسیون بودجه راجع بحقوق آقایان وزرا قرائت میشود

( بمضمون ذیل خوانده شد )

کمیسیون بودجه پیشنهاد آقای یاسائی نمانیده محترم را راجع بتنزل حقوق وزرا بششصدو تومان ومعاونین بسیصد تومان مورد مطالعه قرار داده و با دلائل لازمه که برای کمیسیون مکشوف بود پیشنهاد ایشان باکثریت رد وعقیده خودرا درضمن ماده الحاقیه بعرض مجلس میرساند ماده الحاقیه – حقوق وزرا در هذه السنه سیچقان ئیل ۱۳۰۳از قرار ماهی هفتصدو پنجاه تومان و حقوق معاونین وزرا ماهیانه سیصدو پنجاه تومان باستثنای معاون وزارت خارجه که ماهیانه چهار صد تومان است باید منظور پرداخته گردد

رئیس – آقای طهرانی ( اجازه )

آقای شیخ محمد علی طهرانی- بنده تقاضای تجزیه میکنم نسبت به حقوق وزرا و معاونین

رئیس – بنویسید آقاب معتمد السلطنه ( اجازه )

معتمدالسلطنه – بنده تقاضای تجزیه میکنم و راجع بحقوق معاونین هم مخالفم وعرایض هم دارم که در موقعش باید عرض کنم اگر حالا موقعش است عرض کنم ؟

رئیس – در موقع رای دادن باید تقاضای تجزیه کرد.

معتمد السلطنه- پس اجازه میفرمایید بنده عرایضم را عرض کنم

رئیس – بفرمائید

معتمدالسلطنه – راجع بحقوق معاونین که کمیسیون بودجه قائل شده است حقوق معاونین در حدود سیصدو پنجاه تومان باشد باستثنای حقوق معاون وزارت خارجه بنده مخالفم ومخالفتم هم از نقطه نظر چهار صد تومان حقوق معاونین وزارت خارجه نیست بلکه از این نقطه نظر است که بعضی وزارتخانه ها دیگر شاید باشند و حقا هم هستند که کارشان از کار معاون وزارت خارجه بیشتر است واین اختصاصی که اینجا داده شد ه است که حقوق معاون وزارت خارجه باید بیشتر از سایر معاونین است وعلت ندارد که حقوق او کمتر از حقوق معاون وزارت خارجه باشد

رئیس – شاهزاده سلیمان میرزا( اجازه )

سلیمان میرزا – بنده موافقم ولی یک اصلاحی دارم می گذارم برای بعد.

رئیس آقای یاسائی (اجازه )

یاسائی – با راپورت کمیسیون مخالفم

رئیس – آقای مشار اعظم ( اجازه )

مشار اعظم- بنده موافقم

رئیس – بفرمائید

مشاراعظم- آقای معتمد السلطنه یک نظر کلی گرفتند نسبت بحقوق معاونین و اینطور اظهارعقیده فرمودند که خوبست همه مساوی باشند واگر در یک وزارت خانه کار زیاد است مثل وزارت مالیه که مثل زدند چرا حقوق آنجا رازیاد نکرده اند ومال وزارت خارجه راچهار صد تومان کرده اند بنده خیال میکنم چون مبدا حقوقی برای معاونین تشخیص داد ه نشده است نمیشود این ایراد را کرد و بعلاوه معاون وزار ت خارجه یک تکالیفی دارند که باید مطابق این تکالیف عمل کند واین طبعا یک اضافه خرجی هم لازم خواهدداشت واین پنجاه تومان اضافه خرج از نقطه نظر ادای آن تکالیف است و بنا برا ین بنظر بنده ایرادی که چرا حقوق او چهار صد تومان است سایرین سیصد پنجاه تومان وارد نیست ودر واقع این پنجاه تومان بعنوان کمک خرج به ایشان داده میشود تا اینکه بتوانند از عهده آن تکالیف برایند وتکالیف او این است که مثلا با نمایندگان خارجه یک ملاقاتهای باید بنمایند واین اضافه برای این قبیل مسائل است که آقایان به همان مبلغ چهار صد تومان موافقت بفرمایند

رئیس – آقای طهرانی ( اجازه )

آقای شیخ محمد علی طهرانی – بنده میخوهم تقاضای تجزیه بکنم بین حقوق وزرا ومعاونین زیرا حقوق وزرا ششصد تومان کفیات میکند برای اینکه آن وقت که اتومبیل بوزرا نیمدادند با پانصد تومان گذارن میکردند ولی حالا که اتومبیل هم میدهند دیگر ولی حالا که اتومبیل هم میدهند دیگر بیش از ششصد تومان لزومی ندارد و خاصه که صورت حرکت وزرا با وزرا پیش فرق کرده است وزرا سابق همیشه بیست نفرسی نفر همراه خودشان راه میانداختند ولی امروز یک تنه حرکت میکنند وبیش از ششصد تومان هم لازم نیست داده شود واما نسبت بمعاونین چون زحمات معاونین بیشتر از مدیران است بنده عقیده ام این است که بکلیه معاونین بلا استثنا سیصد و پنجاه تومان داده شود و هیچ فرقی بین معاون وزارت عدلیه ومالیه و یا داخله و خارجه نیست و هر کدام اینها یک زحماتی دارند وهمه اینها باید بیک نظر نگاه شود وبیک ترتیب باشند پس از این جهت مخالف باپیشنهاد کمیسیون هستم که وزرا هفتصد و پنجاه تومان بگیرند وباید وزرا غیراز آقای رئیس الوزرا ششصد تومان بگیرند و با اینکه اختصاص داده که معاون وزارت خارجه چهار صد تومان بگیرند وسایر معاونین سیصد وپنجاه تومان با این هم مخالفم بنظر بنده غیر منطقی می آید بنابراین بطوری که بمقام ریاست پیشنهاد کردم معتقد م که باید وزرا ششصد تومان معاونین آنها هر کدا م سیصد وپنجاه تومان بگیرند.

مخبر- یک کلمه اینجا آقا طهرانی فرمودند که مخصوصا میخواهم از ایشان استدعا کنم که این مسئله اتومبیل تکرار نفرمایند و آن مسئله اتو مبیل است وزرا همیشه باید اتومبیل سوار شوند و انشا الله برای هریک از وکلاهم اتومبیل تهیه کنند که سوار شوند و بنده اگر تمام ادارات هم اتو مبیل سوارشوند مخالف نیستم این چه حرفی است که میگوید اتومبیل بوزرا میدهند اینرا بنده مایل نبودم در مجلس شورای ملی گفته شود و میلی ندارم آن دلائلی را هم که کمیسیون داشت اینجا در مجلس علنی تمام را عرض کنم و اگر حقیقتا شما هم با این قضیه مخالف بودید ممکن بود در موقعی که این مسئله در کمیسیون مطرح شد انجا تشریف بیاورید تا ببیندید دلائل اعضا کمیسیون در تصویب این امر چه بود آنها هم بی جهت نرسیده ونفهمیده این مبلغ ر اتصویب نکردند در این موضوع بنده نمی خواهم بیش از این چیزی عرض کنم شما هم هر طور عقیده دارید ممکن است نفیا یا اثباتا در موقع رای دادن عملا اثبات فرمائید و مذاکره بیش از این در اینجا لزومی ندارد.

رئیس – آقای تدین ( اجازه )

تدین- عرضی ندارم

رئیس – آقای یاسائی ( اجازه )

یاسائی – در جلسه که اینوموضوع مطرح بود بنده عرض کردم که ما نمیتوانیم در موضوع حداقل واکثر مخارج وزرا وارد شویم قطع نظر از این موضوع بنده عرض میکنم سالیا ن دراز است که ماایرانی ها از زندگانی تجملی شکایت می کنیم وقتی که این شکایت را داریم آنوقت باید برگردیم و بینیم از کجا باید شروع کنیم با این زندگانی تجملی ر اتنزل بدهیم و اصلاح کنیم ؟ بمقتضای الناس علی دین ملو کهم آن اشخاصی که در راس موسسات این مملکت قرار گرفته اند هر طور زندگی میکنند آن زندگی در واقع یک دستوری برای زندگانی سایر افراد ملت و مملکت است بنده خوب حس کرده ام که مامورین تهران که بولایات میروند زندگانی تجملی را سو قا ت همراه می برند و از این جهت بمرور اهالی ولایا ت هم بزندگانی تجملی آشنا شده بطوری که در نتیجه این مسئله فقر و استیصال آنها را از پا درآورده است زیرا از یک طرف عوائد آنها اینقدر نیست که کفاف این مخارج را بدهد و از طرفی هم تاسیس و تقلید لازمه بشر است وقتی که مردم دیدند رئیس مالیه یا رئیس عدلیه اینطور زندگی میکنند آنوقت فلان شخص هم که ابدا این نوع زندگانی ر اندیده و نداشته میخواهد مثل آنها زندگانی بکند مثلا در یزد مردم قبای قدک می پوشیدند و خیلی هم افتخار داشتند ولی در نتیجه رویت زندگانی مامورین مالیه اهالی هم آن زندگانی ساده خود را از دست داده وطرز زندگانی تجملی آن ها را پیش گرفته اند و این اسباب بدبختی آنها شده است در مرکز هم همینطوراست ما بیاد زندگانی مامورین دولتی را امسال که بودجه گذشت ولی برای آتیه طوری بگیریم که مردم کمتر رغبت کنند داخل در ادارات دولتی شوند هر چه شما بیک مامور پول دادید همانقدر هم خرج میکند مثلا اگر صد تومان دادید بقدر صد تومان واگر هزار تومان دادید باندازه هزار تومان خرج خواهد کرد پس حالا که مامیخواهیم به این اصلاحات شروع کنیم باید ابتدا از وزرا و معاونین وبعد از وکلا وبعد از مدیران کل وهمینطور به پایین شروع کنیم و از این حقوقات زیاد که با وضع زندگانی توده ایرانی تناسب ندارد کسر کنیم و از این عوائدی که قسمت مهمش بصرف حقوق ها گزاف میرسد باید مقدرای بمصرف عام المنفعه از قبیل شوسه کردن را ه وغیره برسانیم لذا بنده عقیده ام این است که حقوق وزرا در همان حدود ششصد تومان کافی و خوبست واگر سال دیگر بنده بودم پانصد تومان برای وزرا پیشنهاد خواهم کرد تا بتدریج کم شود و همان زندگی عادی قدیمی ایرانی از سر گرفته شود این ارقام را که در روزنامه ایران آقای رهنما هر روز تکرار میکنند که سالی هشتاد کرور تومان پول بخارجه میرود چه چیزرا جبران خواهد کرد پس ماعلاجی نداریم جزانکه این زندگانی تجملی رادور بیاندازمیم.

وزیر مالیه- چون یک اندازه ای مطلب راجع بخودم است بنده هیچ میلی نداشتم در این باب چیزی عرض کنم ولی بعضی اشتباهات هست حالا بنده نمیخواهم عرض کنم که زندگانی تجملی چیست؟ این مملکت خوبست یا بد؟ واین ۸۰کرور هم که از مملکت خارج میشود به چه ترتیب است و چه علتی دارد اینها یک موضوع دیگری است ولی همینقدر عرض کنم که با ۷۵۰ تومان کسی نیمتواند زندگانی تجملی بکند و نمی کند. بروید زندگانی این وزرا را ظاهر و آشکارا به بینید ولی یک مسئله هست و آن این است اشخاصیکه یک مسئولیتهای دارند باید حواسشان جمع باشد تابتوانند آن مسئولیت های که دارند بدون داشتن نگرانی انجام بدهند این را بنده فقط در مورد وزرا عرض نمیکنم بلکه برای آقایان وکلا هم می گویم چون آقای یاسائی در ضمن مذاکره راجع بوزرا نسبت بوکلا هم مذاکره فرمودند بنده خودم یک روزی اینجا اشاره کردم که حقوق وکلا زیاد شده است ولی این اشاره بنده ازاین باب بود که نبایست حقوق وکلا زیاد بشود بلکه بنده عقیده دارم که ملت و مملکت باید مستخدمین خودش را مرفه نگاهدارد تا بتوانندبخوبی از عهده خدمت برایند زندگانی شوخی نیست انسان وقتی که از باب امر معاش خودش نگران بود هیچ کاری از او ساتخته نیست راجع به وزرا و وکلا بنده عرض می کنم که یک چیزهائی هم باید در خاطر داشت زیرا وزرا و کلا مثل سایر مستخدمین نیستند ویک تفاوت کلی دارند و آن این است که مستخدمین بموجب قانون استخدام حال وآینده شان تامین میشود ولی وزرا و کلا تاازاین حیث حکم سایر مستخدمین راندارند وزیر یک مدتی الی یک سال دوسال وزیر است بعد که از کار منفصل شد بسا هست پنج سال شش سال ده سال بیکار میماند در این مدت بیکاری حقوق انتظار خدمت را هم که ندارند مستمری و شهریه هم اگر بخواهد بگیرددر مجلس شورای ملی مورد حمله می شود و حقیقتا هم کار خوبی نیست و اگر هم بخواهد بگیرد باید در تحت ترتیب باشد که هنوز آن ترتیب داه نشده است وکیل هم همین حال را دارد مثلا ممکن است امسال یک کسی وکیل باشد در دوره دیگری منتخب نشود چنانچه خیلی اشخاص در دوره اول مجلس انتخاب شده بودند ولی دوره های بعد دیگر منتخب نشدند خوب باین وضع مملکت که خودتان میدانید طوری نیست که انسان بمحض اینکه از وزارت یا وکالت افتاده فورا وارد یک مشاغلی بشود و معاش خودش را فراهم کند باید همه ملاحظات را در نظر گرفت با این حال اگر حقوق وکیلی یاوزیری پنجاه تومان از خرجش اضافه تر باشد اهمیتی ندارد زیرا ایام بیکاری و پیر یر اهم ملاحظه باید کرد بعلاوه اگر موضوع قابل بودشاید بنده هم حرفی نداشتم ولی از این صد تومانی که از حقون وزرا کسرکنید برای مملکت چه صرفه حاصل خواهد شد واین صرفه که از این را ه حاصل میشود نمی ارزد بصدمه که بیک عده وارد می آید این عده فعلی را بنده عرض نیمکنم بلکه اشخاصی هم که بعد ها خواهند امد با این حال هر طور بفرمائید بنده حرفی ندارم

رئیس – پیشنهاد تجزیه شده آقای طهرانی پیشنهاد کرده اند باقایان وزرا ششصد تومان ومعاونین سیصد و پنجاه تومان داده شود

آقا شیخ محمدعلی طهرانی – نسبت بوزراپس گرفتم ولی نسبت بمعاونین بطور تساوی همان سیصد وپنجاه تومان را عقیده دارم.

رئیس – آقای ملک الشعرا پیشنهاد کرده اند وزرا ششصد تومان وبمعاونین سیصد وپنجاه تومان داده شود.

ملک الشعرا- یک استثنائی هم داشت.

رئیس – معاون وزارت خارجه را استثناعا چهار صد تومان نوشته اند

ملک الشعرا- اجازه میفرمایید.

رئیس- بفرمائید

ملک الشعرا- مقدمه امرخیلی واضح است البته وکلا ووزرا و تمام مردم بواسطه وضعیاتی که در مملکت پیش آمده است همیشه فکر میکنند از چه راهی مخارجی را که میشود کاست بکاهند واین یک سلسله افکار طبیعی است که برای یکعده اشخاص ویک ملتی که از زندگانی عقب افتاده است طبعا پیش می اید در این قضایا نیمتوان یکدیگر را ملامت کرد و با منطق و دلیل هم نمی شود این حس را از دماغ ها خارج کرد راست است بنده خودم یکی از اشخاصی بودم که عقیده داشتم باید همیشه عایدات را زیاد کرد واز مخارج نباید زیاد کاست این عقیده را بنده داشته ام ولی باوضع کارکردن همگنان ویا پیشامدهای که عرض شد متاسفانه چیزی که هیچ در فکرش نیستیم همان زیادی مداخل وکثرت عواید مملکتی است و چون اینطور است هر وقت و درهر موردی که بتوانیم حقایکقران از مخارج زیاد کسر کنیم بایدکسر کنیم و در تقلیل مخارج مقدم شویم واز همدیگر گله بکنیم وبا منطق هم در مقابل یکدیگر مقاومت نکنیم بطوری که اینجا گفته شد سابقا وزرا پانصد تومان می گرفته اند با این حال تجملاتشان هم بیشتر بود وضعیتشان هم خیلی خوب بود مراودات و معاشرتشان هم با مردم خیلی زیادتر بود ولی امروزه بواسطه حس اقتصادی هم مخارجشان کمترشده است هم تجملاتشان کمتر شده است اتومبیل هم از طرف دولت بانها داده میشود ودر مقابل حوققشان زیادترشده است آقایان وزرا نشسته اندوهی برای خودشان حقوق زیاد کرده اند درکمیسیون و مجلس هم از آقایان ووکلا تقاضا کرده اند که رای بدهند واین بعقیده بنده مخالف آن صمیمیتی است که امروزه بایددر بین تمام طبقا ت وافراد مملکت از نقطه نظر اقتصاد موجود باشد آقای کفیل ریاست وزرا ایام پیری و بیکاری وزرا ووکلا رامثل می زنند ملت مسئول نیست که برای ایام بی کاری وپیری وزرا و وکلا هم فکری کند اگر نمی توانند قبول نکنند.

رئیس – در واقع می خواهید یک نطقی بکنید در صورتی که کفایت مذاکرات تصویب شده است.

ملک الشعرا –می خواستید اجازه ندهید .

رئیس – پیشنهادی کرده اید باید روی پیشنهاد صحبت کنید .

ملک الشعرا - بسیار خوب روی پییشنهاد صحبت می کنم. باری از این نقطه نظر باید موافقت بفرمائید والبته اگر چنانچه ما خوب خدمت کنیم ملت قدر خدمات مارا خواهددانست ودر زمان پیری وبی کاری ازما قدردانی خواهند کرد بالعکس اگر خوب کارنکنیم و صمیمیت نداشته باشیم در مقابل عموم در موقع کار هم چندان بما اهمیت نخواهند داد.

رئیس –رای می گیریم به ششصد تومان آقایانیکه تصویب میکنند قیام فرمایند

( عده قلیلی قیام نمودند )

رئیس – تصویب نشد. حقوق معاونین سیصد وپنجاه تومان

آقا سید یعقوب- بنده یک پیشنهادی کرده ام.

رئیس- آقای ملک الشعرا پیشنهاد کرده اند بمعاونین سیصد و پنجاه تومان بدهند ویک استثنای هم نسبت بوزارت خارجه پیشنهاد کرده اند

ملک الشعرا – چون عین راپرت کمیسیون است بند های قسمت را مسترد میدارم.

رئیس- آقای آقاسیدیعقوب ( اجازه )

آقاسیدیعقوب– بنده نسبت بسهم خودم عرض میکنم که باید مجلس شورای ملی حقیقه نظر تساوی نسبت بهمه وزارت خانه ها داشته باشد و تمام معاونین وزارت خانه ها هم یکی هستند اگر حقیقه معاون یک وزارت خانه ای یک کار برجسته کرد ممکن است دولت یک پیشنهاد مخصوص برای او بکند والا این چه اختصاصی است که نسبت بمعاون وزارت خارجه قائل شده اندوبنده همیشه مخالف با این قبل اختصاصات بوده ام و آنرا مخالف با قانونگذاری می دانم برای اینکه ما باید قانون را علی السویه وضع کنیم و اختصاص قائل نشویم از اینجهت بنده این پیشنهاد را کردم و عقیده دارم اگر بناست چهار صد تومان بدهند همه را بدهند والا تمام سیصد پنجاه تومان بگیرند زیرا چه دلیل دارد معاون وزارت عدلیه سیصدو پنجاه تومان بگیرد و معاون وزارت خارجه چهارصد تومان باین جهت بنده پیشنهاد کردم که تمام علی السویه بگیرند

رئیس – آقای معتمدالسلطنه هم نسبت به معاون وزارت مالیه استثنائی قائل شده اند پیشنهاد کرده اند آقای معتمدالسلطنه (اجازه )

معتمد السلطنه – بطوری که سابقا هم عرض کردم عقیده دارم اگر بنا شود یک استثنائی برای معاونین قائل شویم نسبت بمعاون وزرات مالیه اول وانسب است برای اینکه کار معاون وزارت مالیه از همه بیشتر است وبیشتر از سایر وزارت خانه ها کار میکند وفعلا هم این چهار صد تومان را میگیرد این است که بنده پیشنهاد کردم اوچهارصد تومان بگیرد

رئیس – رای می گیریم.

بعضی از نمایندگان – این پیشنهاد اضافه است نمی شود رای گرفت.

رئیس – صحیح است نمی شود رای گرفت

معتمد السلطنه - پیشنهاداضافه نیست عین پیشنهاد دولت است که در بودجه تفصیلی که تقدیم مجلس کرده اند حقوق معاون وزارت مالیه را چهارصد تومان پیشنهاد کرد ه اند و اضافه نیست تقاضا می کنم نسبت به معاون وزارت مالیه وخارجه همانطوری که دولت پیشنهاد کرده رای بگیرید

رئیس – آقای مخبر اینجا هستند باید اظهار عقیده کنند اضافه خرج هست یا نیست ؟

مخبر – نسبت به راپرت کمیسیون اضافه خرج است

رئیس رای میگیریم به پیشنهاد آقاسید یعقوب

سردار فاخر – بنده مخالفم.

رئیس –بفرمایید.

سردار فاخر – آقایان اطلاع دارند واگر ببودجه های امسال و سال سابق مراجعه کنند می بیند که سابقا هم حقوقات مختلف بوده و بنده معتقد بودم که حالا هم مثل سابق باشد ولی کمسیون میخواست متحدالشکل شود باین جهت تمام را یک مبلغ پیشنهاد کرد استثنای وزارت خارجه که آنهم برای این بودجه نتوانست در مورد استثنا قائل نشودوعلتعش هم معلوم است که او یک پذیرایی ها ویک معاشرت هایی دارد که به ناچار خرج او زیادتر از سایر معاونین میشود از این جهت بنده باپیشنهاد آقای آقا سید یعقوب مخالفم و با راپرت کمیسیون موافقم

رئیس – رای می گیریم به پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب که کلیه معاونین سیصدو پنجاه تومان باشد آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند

( عده معدودی برخاستند )

رئیس – تصویب نشد. پیشنهاد آقای داور ورئیس التجار قرائت میشود

( بشرح ذیل قرائت شد ) امضا کنندگان پیشنهاد می کنیم حقوق معاونین وزارت خانه ها مثل سابق تصویب شود

رئیس – آقای داور (اجازه)

داور – بنده نمیخواهم در این خصوص مذاکرات شودواینکه ما هشتاد کرور کسر صادرات داریم و یا وارات مان تعادل ندارد واگر مثلا صد تومان از وزرا یا پنجاه شصت تومان از معاونین آنها کسرشود جبران این کسر را میکند یا نمی کند ولی بنده نمیدانم اصلا کمیسیون بودجه می توانسته این پیشنهاد ر اباین ترتیب بکند یانه؟ چون در سابق هم معاونین وزارت خانه ها بتفاوت حقوق می گرفته اندبعضی از سیصد وپنجاه تومان بیشتر و بعضی کمتر می گرفته اند و حالا هم بنده عقیده دارم مثل سابق باشد واگر لازم است برفرض یک صرفه جوئی هائی از این قبیل پنجاه شصت تومانها بشود که مثلا از ممعاونین کسرشود اگر یک چنین فکری هست خوب است این را بگذارند برای سال آینده و بنده عقیده دارم بهمان ترتیبی که هفت ماه تصویب کرد ه اند پنج ماه دیگر را هم بترتیب سابق تصویب کنند واین کسر را بگذارند برای سال آتیه دیگر بسته به نظر آقایان است

رئیس – پیشنهاد دیگری رسیده است که قبلا باید به او رای گرفت

(بشرح آتی خوانده شد )

بنده پیشنهاد می کنم در هر برجی حقوق آقایان وزرا هفتصد تومان باشد محمد هاشم میرزا

رئیس – شاهزاده شیخ الرئیس ( اجازه )

محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس علاوه برتوضیحاتی که آقایان دادند بنده معتقدم که یک تناسبی در بین باشد در صورتی که مامورینی در ولایات داریم که هفتصد و پنجاه تومان وهشتصد تومان حقوق می گیرند گمان نمی کنم ششصد تومان حقوق برای وزرا موضوع داشته باشد ولی چون حقوق معاونین سیصدو پنجاه تومان پیشنهاد شده بنده عقیده دارم که حقوق وزرا باید دو مقابل باشد باین جهت این پیشنهاد را کرد م

مخبر – بنده درست توضیحات حضرت والا رانفهمید م. ولی برای استحضار خاطر ایشان عرض می کنم که این مبلغ را اگر ما کم کنیم مربوط به پنج ماه اخر سال است واگر چنانچه تا آخر سال هم پنجاه تومان کسر کنیم پنجماهه اش میشود هزار پانصد تومان چون شش وزیر بیشتر نیستند بهر صورت این وضع وترتیب مجلس بیشتر بحراج شبیه شده یا بنده گمان میکنم اوقات مجلس را با این چیزها نباید صرف کرد

رئیس – رای گرفته میشود باین پیشنهاد آقا یانیکه تصویب می کنند قیام فرمایند

( کسی قیام نکرد )

رئیس – تصویب نشد .رای باید گرفته شود بپیشنهاد آقای داور.

دست غیبی – بند ه اخطار نظامنامه دارم .

رئیس – بفرمائید.

دست غیب- ماده شصت و پنج نظام نامه داخلی مطرح است در موقعی که قانون بودجه مطرح است گرچه از طرف کمیسیون وچه از طرف وکلا وپیشنهاد آقای داور وآقای رئیس التجار باین ماده است.

رئیس – ماده را درست نخوانده اید.

دست غیب – میخوانم در قانون بودجه هیچ طرحی را که مستلزم ازدیاد مقرری یا مدد معاش یا وظیفه باشد بعنوان ماده الحاقیه یا بعنوان اصلاح نیمتوان پیشنهاد کرد و هم چنین است طرحی که خواه مستلزم با حداث تاسیسات یا شغل یا وظائف بوده باشد الی آخر اینجا تصریح کرده که نمیشود پیشنهاد اضافه کرد چه از طرف نمایندگان باشد و چه از طرف کمیسیون بودجه و چه از طرف دولت.

رئیس – اشخاصی که طرح پیشنهاد میکنند آنها افراد وکلا هستند نه کمیسیون افراد وکلا نمیتوانند یک همچو چیزی پیشنهاد کنند ولی کمیسیون میتواند آقای تدین ( اجازه )

تدین- با این پیشنهادی که آقا داور کرد ه اند بنده مخالفم ودلیل مخالفتم هم این است که نسبت بحقوق معاونین وزرا در این لایحه ثانی که دولت تقدیم مجلس کرده است کمیسیون بهیچوجه کسر نکرده چون لایحه بودجه اولیه را که تقدیم مجلس کرده بودند مسترد داشتند بنابراین امروز دیگر نمیشود در آن صحبت کرد بعد که یک بودجه اعتباری خواستند در بودجه هم همانطوری که نوشته شده بود کمیسیون معتقد بود که حقوق مستخدمین از رتبه اول معین بشود و حقوق وزرا و معاونین ر اهم معتقد بود معین شود بدلیل اینکه در سال گذشته که بودجه اعتباری پیشنهاد نموده اضافاتی منظور کنند چون درسال گذشته در بودجه حقوق وزیر مالیه هشتصد تومان وسایر وزرا هفتصد وپنجاه تومان شده بود این بود که کمیسیون در نظر گرفت حالا که بودجه اعتباری میدهد اختلاف ما بین حقوق وزرا و معاونین آنها مرتفع شود و یک میزان باشد که دیگر تا اخر سال از این حدزیادتر شود ازاین جهت این ماده را پیشنهاد کرد هم راجع بحقوق وزرا وهم راجع بحقوق معاونین که اختلاف نداشته باشد.

رئیس- رای میگیریم بپیشنهاد آقای داوری آقایانیکه این پیشنهاد ر اتصویب میکنند قیام فرمایند

( عده کمی قیام نمودند)

رئیس تصویب نشد و رای گرفته میشود بماده پیشنهادی کمیسیون قرائت میشود .

ماده الحاقیه حقوق وزرا درهذه السنه سیچقان ئیل ۱۳۰۳از قرار ماهی هفتصد وپنجاه تومان و حقوق معاونین وزرا ماهیانه سیصدو پنجاه تومان باستثنای معاون وزارت خارجه که ماهیانه چهار صد تومان است باید منظور و پرداخته گردد.

رئیس- آقای سلیمان میرزا ( اجازه )

سلیمان میرزا – همان طور که در یک قسمت عرض کردم در قانون چهار جا لفظ ترکی استعمال شده است که هیچ مفید فایده نیست واگر بگوئیم ۱۳۰۳که دیگر لفظ سیچقان ئیل نباشد کافی است همینطور در ماده نه نوشته بودجه مصوبه ایت ئیل پهلویش هم نوشته ۱۳۰۱ درماده ۱۲نوشته سنه ماضیه تنگوزئیل اینهم لازم نیست وهمان ۱۳۰۲کافی است وخوب است بعد از این هم این الفاظ ترکی رادر لوایح نگذارند همان سنه۱۳۰۱و۱۳۰۲کافی است

رئیس – اجازه میفرمایید الفاظ ترکی برداشته شود.

بعضی از نمایندگان- صحیح است.

رئیس- آقای معتمدالسلطنه پیشنهاد تجزیه کرده اند قسمت اول آقایان وزرا هفتصد وپنجاه تومان . آقایانیکه تصویب می کنند قیام فرمایند

( اغلب قیام نمودند )

رئیس – تصویب شد .(خطاب به آقای معتمدالسلطنه )سه قسمت کنیم یا دو قسمت ؟

معتمدالسلطنه – بیک قسمت دیگر رای گرفته شود

رئیس – رای می گیریم بقسمت دوم آقانی که تصویب می کنند قیام فرمایند .

اکثر قیام نمودند

رئیس –تصویب شد

( همهمه نمانیدگان )‌

ایشان پیشنهاد کردند دو قسمت شود قسمت اولش را اول رای گرفتیم و این قسمت ثانی بود که رای گرفته شد حالا رای گرفته میشود بمجموع این ماده که ماده الحاقیه شده . آقایانی که تصویب می کنند قیام فرمایند

( اغلب قیام نمودند )

رئیس – تصویب شد .آقای تدین ( اجازه )

تدین – بنده یک کلمه را عقیده دارم اضافه شود ان کلمه شمسی است چون ۱۳۰۱و۱۳۰۳مطلق نوشته شده.

رئیس – نسبت بکلیه لایحه یک چنین پیشنهادی شده است در موقعی که راجع بکلیات صحبت میشود این قضیه هم حل میشود اجازه میفرمایید جلسه ختم شود

بعضی از نمانیدگان – صحیح است

رئیس- جلسه آتیه فردا . دستور اولا بودجه مملکتی ثانیا خبر کمیسیون بودجه راجع به حق التدریس آقایان مدیران و ناظمین مدارس ثالثا راپرت کمیسیون بودجه راجع به کنترات مسیو هانری اشترونک مدیر مدرسه آلمانی رابعا راپرت کمیسیون بودجه راجع به مسیو هونن مستخدم بلژیکی خامسا راپرت کمیسیون فوائد عامه راجع به امتیاز رب سوس اگر مخالفی هست بفرمایید.

وزیر فوائد عامه – آیا مممکن است بنده استدعا کنم لایحه معافیت ماشین های صنعتی و فلاحتی ر اجز دستور بگذارند

رئیس – در کدام درجه؟

وزیر فوائد عامه – در هر درجه باشد بعد از بودجه .

رئیس – درجه دوم مخالفتی ندارد

(بعضی گفتند –خیر )

رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب – عرض بنده راجع بلایحه رب سوس بود که فرمودید .

رئیس – آقای یاسائی ( اجازه )

یاسائی – بنده میخواهم تقاضا کنم لایحه علامت صنعتی که چند جلسه جز دستور بود وتمام نشد وفقط یک ماده اش باقی است جز دستور شود این یک ماده اش هم تمام شود که این قانون هم از مجلس بگذرد.

رئیس – عده برای رای گرفتن کافی نیست. کازرونی .(اجازه)

کازرونی – بنده عرض ندارم فقط خواستم استدعا کنم که قانون تجدید نظر در انتخابات که مدتی است در کمیسیون بوده است و بنظر بنده ممکن است وقتش بگذرد و چون آقایان در نظر دارند که در دوره چهارم همینطور بمسامحه گذشت توا این که بکلی وقتش فوت شده حالا اگر جز دستور بگذارند که بهمت آقایان شش ماه باخر دروه مانده از مجلس بگذرد خیلی بجااست که بنده پیشنهاد می کنم آن قانون جز دستور گذارده شود

رئیس – آقای اجاق (‌اجازه)

آقای سید حسن اجاق – بنده عرضم این است که آقای سالا ر اشرف ر ابا اینکه بیست روز اجازه خواسته اند دو جلسه است ایشان راغائب مینویسند تمنی دارم در جلسه بعد راجع به اجازه ایشا ن رای گرفته شود

رئیس – آقای معتمد السلطنه ( اجازه )

معتمدالسلطنه- بنده استدعایم این بود که دو فقره راپرت کمیسیون بودجه راجع بدونفر از صاحب منصبان سوئدی و فرانسوی جز دستور شود.

رئیس – اینها می ماند برای روز شنبه مجلس موقع ظهر ختم شد

رئیس مجلس شورای ملی- موتمن الملک،

منشی – علی اقبال الممالک،

منشی- معظم السلطان.