مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ خرداد ۱۳۳۹ نشست ۴۱۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۴۱۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز پنج‌شنبه ۵ خرداد ماه ۱۳۳۹
فهرست مطالب:
۱ - طرح صورت‌مجلس
۲ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای خلعتبری
۳ - اعلام تصویب صورت‌مجلس
۴ - اعلام و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به اجازه استخدام یک صد نفر کارمند جهت وزارت امور خارجه و ارسال به مجلس سنا
۵ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون برنامه راجع به تمدید مدت تقدیم لایحه تشکیلات سازمان برنامه و ارسال به مجلس سنا
۶ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اصلاح بعضی از مواد قانون انتخابات مجلس سنا و ارسال مجدد به مجلس سنا
۷ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون راه راجع به اجازه تمدید استخدام آقای پل فوریل کارشناس نگه‌داری راه‌آهن و ارسال به مجلس سنا
۸ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه.
مجلس یک ساعت و ۵۵ دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای عماد تربتی (نایب‌رئیس) تشکیل گردید.
۱ - طرح صورت‌مجلس
نایب‌رئیس - صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه - آقایان: قوام – دادگر - دکتر امین - کاظم شیبانی – پناهی – سنندجی – ذوالفقاری – غضنفری - بزرگ ابراهیمی – خرازی – اریه – محمودی – آقایان – اورنگ - صادق بوشهری – تیمورتاش - مهندس جفرودی – قراگزلو - اعظم زنگنه - دکتر اصلان افشار – فولادوند – خلعتبری – کورس - امامی خویی.
غائبین بی‌اجازه - آقایان: دکتر طاهری – قرشی - مهندس فیروز.
نایب‌رئیس - نسبت به صورت‌جلسه اعتراضی نیست؟ آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی - استثنائاً بنده آن جلسه حاضر بودم با این که همیشه راست می‌نویسند ولی بدبختانه یا خوشبختانه آن جلسه حاضر بودم.
نایب‌رئیس - بسیار خوب، پس از حصول اکثریت تصویب صورت‌جلسه اعلام می‌شود امروز نطق‌های قبل از دستور ایراد می‌شود. آقای ابتهاج (در جلسه نبودند) آقای پروفسور اعلم.
پروفسور اعلم - یک عریضه‌ای است توسط بنده برای کمیسیون عرایض فرستاده شده راجع به چاقوکشی اخیر که تقدیم کمیسیون عرایض می‌کنم استدعا می‌کنم که این چاقوکش را تعقیب کنند این که درست نیست که هر کس هر کاری دلش خواست بکند (صحیح است).
نایب‌رئیس - به کمیسیون عرایض فرستاده می‌شود. آقای ابتهاج از نطق قبل از دستور که تقاضا کرده بودند صرف‌نظر کرده‌اند لذا وارد دستور می‌شویم.
۲ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای خلعتبری
نایب‌رئیس - آقای خلعتبری.
خلعتبری - بنده سؤالی راجع به مرض طاعون اسبی که اخیراً شایع شده تقدیم می‌کنم.
نایب‌رئیس - به جریان گذارده می‌شود.
۳ - اعلام تصویب صورت‌مجلس
نایب‌رئیس - چون عده کافی است تصویب صورت‌مجلس اعلام می‌شود.
۴ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به اجازه استخدام یک صد نفر کارمند برای وزارت امور خارجه و ارسال به مجلس سنا
نایب‌رئیس - لایحه استخدام صد نفر کارمند جهت وزارت امور خارجه مطرح است. در جلسه قبل قرائت شد. حالا کلیات مطرح است آقای دکتر شاهکار (در جلسه حاضر نبودند) آقای دولت‌آبادی (دولت‌آبادی - موافقم) چون کمیسیون‌ها منعقد است و آقایان تقاضا کرده‌اند که وظایف خودشان را در کمیسیون‌ها انجام بدهند و در موقع رأی بیایند در جلسه فعلاً فرستاده شده که بیایند در رأی شرکت کنند (با ورود چند نفر عده برای رأی کافی شد) چون در کلیات مخالفی نیست رأی می‌گیریم برای ورود در ماده واحده آقایانی که با ورود در ماده واحده موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است. آقای دولت‌آبادی.
دولت‌آبادی - با این که همه آقایان نمایندگان مجلس موافقند که این لایحه زودتر تصویب بشود و به دولت ابلاغ بشود بنده راجع به وزارت امور خارجه و کادر وزارت امورخارجه مطالبی داشتم که اجمالاً ضمن موافقت اصلی با این لایحه می‌خواستم برای توجه مجلس شورای ملی و همچنین برای جلب توجه دولت بیان کرده باشم و آن این است که مملکت ایران قدیمی‌ترین تشکیلاتش تشکیلات وزارت امور خارجه است و از دیرگاه رجال لایق و شایسته‌ای برای مأموریت‌های خارج و سفارت و وزارت مختار از ایران به خارج رفته‌اند که همه حافظ حیثیت و حدود ایران بوده‌اند در گذشته بعضی از رجال ما خدماتشان در خارج از مملکت حقیقتاً بزرگ بوده و حالا هم هست (چند نفر از نمایندگان با یکدیگر صحبت می‌نمودند) به حدی درددل‌های خارج و صحبت‌های آقایان زیاد است که بذل عنایتی به مطالب نمی‌شود من گله ندارم اما فکر می‌کنم اینجا برای این کار که بنده دارم در آن مذاکره می‌کنم آمده‌ایم به هرحال توجه به تکمیل کادر وزارت امور خارجه یکی از مسائل مهم مملکت است یعنی افرادی که خدماتی را به نام وزارت خارجه در هر رتبه و مقام در خارج ایران انجام می‌دهند بایستی دارای شرایطی باشند که من از پشت این تریبون عرض می‌کنم و امیدوارم مورد تأیید همکاران عزیز من و توجه دولت قرار بگیرد، لایحه استخدام صد نفر برای تکمیل کادر وزارت امور خارجه یکی از لوایحی است که مورد علاقه دولت است و بایستی با بذل توجه آقایان انشاءالله امروز تصویب بشود اما در وضع حاضر سیاسی و با توسعه‌ای که روابط ایران با تمام ممالک خارج حاصل کرده است وزارت امور خارجه ما باید کادر خارجی خودش را متناسب با حیثیت و امور امروزه مملکت بکند این مطلبی است که بنده لازم دانستم در این لایحه عرض کنم و تا ضرورتی ایجاب نکند بنده به اشغال وقت آقایان نمی‌پردازم البته افرادی که آنجا کار می‌کنند بنده بسیاری از آنها را می‌شناسم که افراد وطن‌پرستی هستند اما این مانعةالجمع با بیان اصولی و اساسی بنده نیست خود وزارت خارجه هم معتقد است که کادر او تکمیل و تجهیز برای انجام وظایفی که مأمورینش در خارج از مملکت دارند نیست و علت آن هم آوردن این لایحه است اشخاصی که درخارج به نام مأمور دولت در پست‌های سیاسی خدمت می‌کنند باید اشخاصی باشند که از نظر خانواده و تحصیلات و از نظر امانت و تقوی حتماً و حتماً ممتاز باشند این اصلی است که بنده اینجا بیان می‌کنم و سایر ممالک راقیه هم به این نکته توجه دارند که کارهای وزارت امور خارجه‌شان را به دست افرادی بسپارند که در میهن‌پرستی و تقوای اخلاقی‌شان تردید نباشد بنده عرایضم را خلاصه و کوتاه می‌کنم به این مطلب که دولت باید توجه داشته باشد که در کارهای بزرگ خارجه اشخاص با صلاحیت و دانشمند و با تقوی بگمارد مخصوصاً تحصیلات آنها مورد نظر باشد اگر در خارج از ایران کسی زبان فارسی خوب بداند این البته مایه افتخار است اما کافی نیست که کسی در خارجه زبان فارسی بداند اما اشخاصی که می‌روند به خارجه باید به زبان آن کشور آشنایی کامل داشته باشند این عرایض بنده است و امیدوارم که آقای معاون وزارت امور خارجه که خودشان از جوان‌های تحصیل‌کرده مملکت ما هستند این نکات را یادداشت کنند که به آقای وزیر امور خارجه بگویند و مورد توجه قرار بدهند که در کارهای مهم اشخاص کوچک نگمارند و بکوشند در تربیت کادر سیاسی وزارت امور خارجه و فداکاری کنند در این راه دیگر عرضی ندارم.
نایب‌رئیس - آقای مهران موافق هستید بفرمایید.
مهران - بنده برای عرض توضیحی آمدم و آن این است که در تبصره ۲ این ماده واحده یک اشکالی می‌بینم می‌گوید «وزارت خارجه مجاز است کارمندان ایرانی محلی نمایندگی‌های شاهنشاهی در خارجه و همچنین کارمندان ایرانی که در سازمان‌های بین‌المللی خدمت می‌نمایند منتهی تا سه ماه از تاریخ تصویب این قانون به خدمت رسمی دعوت نماید مشروط به آن که سن آنها از ۳۵ سال تجاوز ننماید و دارای دیپلم کامل متوسطه و یا درجه لیسانس در علوم سیاسی - اقتصادی - قضایی - تاریخ و جغرافیایی بوده و واجد شرایط مقرر در اساسنامه وزارت امور خارجه باشند و از عهده امتحانات ورودی برآیند» تا اینجا صحیح است و امیوارم همان طور که جناب آقای دولت‌آبادی گفتند جناب آقای افشار که من به ایشان ارادت دارم تشریف بیاورند و قول بدهند که در این استخدام واقعاً نظر مجلس شورای ملی را رعایت خواهند کرد به این معنی که در انتخاب این اشخاص حقیقتاً دقت کافی مبذول می‌دارند اما از این قسمت که می‌خوانم به نظر بنده صحیح نیست می‌گوید «باید خدمت این قبیل کارمندان چنانچه لیسانس باشند از تاریخ اخذ لیسانس و برای کسانی که دیپلم کامل متوسطه باشند از پایه یک اداری شروع خواهد شد و برای تعیین پایه مدت خدمت آنها در نمایندگی‌ها یا سازمان‌های بین‌المللی طبق قانون استخدام کشوری احتساب خواهد شد» به نظر بنده این صحیح نیست که بگویند از تاریخ اخذ لیسانس ممکن است کسی یک روزی لیسانس شده باشد ده سال هم رفته کار آزاد کرده باشد بعد از ده سال فی‌المثل وارد خدمت در یکی از نمایندگی‌های سیاسی شده باشد به طور مستخدم محلی. حالا ما در این گزارش می‌گوییم از تاریخی که این آدم لیسانس گرفته به او رتبه می‌دهیم این را تصدیق بفرمایید که صحیح نیست ما باید از تاریخ شروع خدمت به آنها رتبه بدهیم اخذ لیسانس نمی‌تواند مأخذ اعتبار خدمت کسی باشد (دکتر مشیر فاطمی - از تاریخ شروع به خدمت می‌شود رتبه ۹) توجه بفرمایید که خیلی بی‌ترتیب می‌شود اگر آن طور که اینجا نوشته به آنها رتبه بدهیم اگر رتبه ۳۰ هم داشتیم باید به او می‌دادیم یکی ممکن است لیسانس گرفته باشد بعد رفته باشد دنبال کارش و دو سال هم در یک نمایندگی سیاسی به عنوان کارمند محلی استخدام شده باشد این نمی‌شود از تاریخ اخذ لیسانس رتبه دارد به نظر بنده باید این عبارت را اصلاح کنیم بنده فکر می‌کنم این طور اصلاح کنیم که پایه این قبیل کارمندان طبق قانون استخدام کشوری از ورود به خدمت در نمایندگی‌های سیاسی یا در سازمان‌های بین‌المللی احتساب خواهد شد دادن رتبه به آنها باید مطابق قانون باشد حالا در مورد اشخاص مختلف چون وضع آنها مختلف است بهتر است بنویسیم هر طور ی که قانون استخدام کشوری تعیین کرده و بنده این نظر را به عنوان یک پیشنهاد تقدیم می‌کنم و این اصلاح را ضرور می‌دانم.
نایب‌رئیس - آقای فخر طباطبایی بفرمایید.
فخر طباطبایی - بنده تذکری داشتم راجع به تبصره ۳ این ماده واحده صرف‌نظر از این که عبارتش نارسا است به این کیفیت که قرائت می‌کنم «وزارت امور خارجه مجاز است کارمندان قبلی پیمانی خود را که دارای درجه لیسانس در علوم سیاسی – قضایی - اقتصاد یا تاریخ و جغرافی می‌باشد به خدمت رسمی پذیرفته و پایه آنها طبق قانون استخدام کشوری اعطا می‌شود و پس از موفقیت در امتحان ورودی با احتساب نصف مدت خدمت این کارمندان در وزارت امور خارجه مقام سیاسی آنها تعیین می‌گردد» به نظر بنده اولاً این جمله اعطا می‌نماید اگر تبدیل شود به (بپذیرد) بهتر است صرف‌نظر از این اصلاح عبارتی من محتاج توضیح بودم که ببینم به چه کیفیت باید این کارمندان پیمانی را طبق قانون استخدام کشوری استخدام کرد یک وقت قانونی گذشت راجع به تبدیل پایه‌های پیمانی به رسمی از روی حقوق و مدت خدمت در اینجا ملاکشان حقوق است برای تبدیل پایه‌ها؟ اگر ملاک سابقه خدمت است در مقابل چند سال خدمت رتبه می‌دهید اگر ملاک حقوق است در مقابل چه حقوقی چه پایه‌ای می‌گیرند این مسائل در این تبصره روشن نیست از این جهت تقاضا می‌کنم در این مورد توجه بفرمایید که با چه ملاکی و به چه کیفیتی این رتبه‌ها را خواهند داد و تبدیل خواهند کرد.
نایب‌رئیس - آقای معاون وزارت امور خارجه بفرمایید.
معاون وزارت خارجه (افشار) - بنده قبلاً می‌خواستم از فرمایشات جناب آقای دولت‌آبادی تشکر کنم و به طور اختصار عرض کنم که آنچه آقای دولت‌آبادی فرمودند درددل و منظور ما است راجع به کادر وزارت امور خارجه اجازه بفرمایید بنده یک دو سه سطری توضیح عرض کنم و آن عبارت از این است که همه آقایان مایلند که وزارت امور خارجه یک کادر قوی داشته باشد چه در مرکز و چه در خارج یک کادر قوی را محال است که در ظرف ۲۴ ساعت یا یک سال یا دو سال بشود تهیه کرد وزارت امور خارجه برای این که
کادر و دیپلمات ورزیده داشته باشد لااقل باید ده سال درباره یک جوانی که تازه لیسانس گرفته و وارد کادر می‌شود زحمت بکشد تا بعد از ده سال بشود گفت که او می‌تواند وظایف خودش را انجام بدهد منظور از این که این قانون را تقدیم مجلس کردیم این بود که بتوانیم یک عده جوان که لیسانسیه شده‌اند و واجد آن شرایطی هستند که کم و بیش جناب آقای دولت‌آبادی اشاره فرمودند ما آنها را جمع‌آوری کنیم و استخدام کنیم و به مرور بتوانیم تا چند سال دیگر یک کادر مجهزی داشته باشیم بنابراین امکان‌پذیر نیست که بشود در عرض ۶ ماه و یک سال کادر مجهزی تربیت کرد بنده خواستم این را به عنوان تذکر حضور آقایان عرض کنم و ضمناً تشکر کنم از آنچه جناب آقای دولت‌آبادی ذکر فرمودند اما راجع به پیشنهادی که جناب آقای مهران دارند بنده به سهم خودم از ایشان تشکر می‌کنم این نهایت دقت و موشکافی ایشان بود در این لایحه و بنده خوشوقتم که جنابعالی این پیشنهاد را فرمودید و بنده این پیشنهاد را قبول می‌کنم ولی تصور می‌کنم در آن پیشنهادی که دادید و بنده درست عین جملات و کلماتش را به خاطر ندارم اگر قانون اعزام محصل به خارج را هم اضافه بفرمایید تکمیل می‌شود چون تا آنجا که بنده اطلاع دارم طبق قانون اعزام محصل به خارج است که رتبه سه به لیسانسیه‌ها تعلق می‌گیرد و طبق قانون استخدام کشوری گویا رتبه ۲ تعلق می‌گیرد بنابراین اگر قانون اعزام محصل به خارج را هم اضافه بفرمایید سپس در نظر بگیرید که طبق قانون استخدام کشوری و قانون اعزام محصل به خارج بنده موافقم.
نایب‌رئیس - پیشنهاد در موقع خودش طرح خواهد شد. آقای صدرزاده موافقید.
صدرزاده - مخالفم.
نایب‌رئیس - آقای نورالدین امامی (نورالدین امامی - عرضی نداشتم). آقای عمیدی نوری - مخالف هستید (عمیدی نوری - من در اصل بلی عرضی دارم مخالف هستم) چون موافقی نیست بنابراین نوبت آقای صدرزاده است بفرمایید.
صدرزاده - تا آنجا که بنده اطلاع دارم از زمان صفویه ایران ارتباط با دول خارج پیدا کرد و اغلب سفرایی به آن نقاط می‌فرستاد که در تواریخ ما به خوبی انعکاس دارد بنابراین با یک چنین قدمتی که در ارتباطات با دول خارجی داریم می‌بایستی که کادر وزارت خارجه ما کادر بسیار مجهزی باشد از اشخاصی ورزیده و دانشمند که که در امور سیاسی ورزیدگی داشته باشند توجه بفرمایید جناب آقای معاون وزارت خارجه که می‌خواهم توضیحی به من بدهید در اینجا نوشته «به وزارت امور خارجه اجازه داده می‌شود در مدت سه سال صد نفر لیسانسیه که واجد شرایط مندرج در اساسنامه وزارت امور خارجه باشد از طریق مسابقه برای خدمت سیاسی استخدام نماید» جنابعالی می‌دانید که دستگاه دانشگاه تهران امروز مجهز است و ما در دانشگاه تهران دوره دکترای حقوق و علوم سیاسی و همچنین تاریخ و جغرافی داریم به نظر بنده باید حتی‌المقدور از وجود اشخاصی که دانش بیشتری دارند برای وزارت امور خارجه استفاده کرد چون آنها به نقاطی می‌روند که سطح معلومات آنجا زیاد است و این افراد لازم است دانش بیشتری داشته باشند بنده عرض نمی‌کنم از لیسانسیه‌ها استفاده نکنید اما می‌گویم این را حداقل قرار بدهید یعنی اگر دکتر در علوم سیاسی و دکتر در علوم اقتصاد داشته باشید اول از آنها استفاده کنید اگر به حد کافی نبود از لیسانسیه‌ها استفاده بکنید این نکته‌ای است که باید مراعات بشود نکته دیگری که خواستم تذکر بدهم این است که در تبصره ۲ که جناب آقای مهران تذکر فرمودند عبارت این است که خدمت این قبیل کارمندان چنانچه لیسانس باشد از تاریخ اخذ لیسانس و برای کسانی که دیپلمه کامل متوسطه باشند از پایه یک اداری شروع خواهد شد عبارت این طور است که آن که لیسانس است و آن که دیپلم کامل متوسط دارد خدمت آنها از پایه یک اداری شروع می‌شود ممکن است مقصودتان این نباشد ولی عبارت این طور می‌فهماند در صورتی که مطابق قانون استخدام قضایی آنهایی که دارای لیسانس قضایی باشند با رتبه ۳ قضایی در مرکز استخدام می‌شوند و هر گاه بخواهند برای خارج از مرکز آنها را استخدام بکنند به آنها رتبه چهار می‌دهند بنابراین مناسبت ندارد آن کسی که لیسانس دارد و آن کسی که دیپلم کامل متوسطه دارد هر دو را با رتبه یک استخدام کنیم ممکن است منظور غیر از این باشد یعنی لیسانسیه را با رتبه سه استخدام بکنند و دیپلمه را با رتبه یک ولی این عبارت نارسا است و اگر منظور این باشد که لیسانس و دیپلم متوسطه هر دو با رتبه یک شروع به کار کنند این صحیح نیست برای این که آن کسی که تحصیلات بیشتری دارد باید رجحان داشته باشد یک دیپلمه ۱۲ سال تحصیلات دارد و لیسانسیه ۱۵ سال، هم
لیسانسیه و هم دیپلمه را با رتبه یک استخدام کردن صحیح نیست بنابراین عبارت به نظر بنده باید اصلاح شود.
نایب‌رئیس - آقای صارمی موافقید بفرمایید.
صارمی - به عقیده بنده وضع و تصویب این قانون از لحاظ احتیاجاتی که وزارت امور خارجه دارد نهایت ضرورت را دارد به موجب تصمیمی که هیئت دولت به موجب قانون بازنشستگی اتخاذ کرد در حدود یک ثلث از کارمندان وزارت امور خارجه بازنشسته شدند و با توجه به این که تعداد کارمندان سیاسی وزارت امور خارجه زیاد نیست با بازنشسته شدن یک ثلث از کارمندان موجود نتیجتاً یک تنگنا و وقفه‌ای در کار وزارت امور خارجه به وجود آمد که با توجه به این که کادر ثابت سیاسی وزارت امور خارجه هم به گفته خود آقای معاون وزارت خارجه تکمیل شود لازم بود که اقداماتی بکنند که مأمورین آشنا به امور امروزی تربیت شوند و پست‌های حساس نمایندگی‌های خارجی را اشغال کنند بنابراین ضرورت دارد که عده‌ای جوان را استخدام کنند و مدتی آنها را تحت نظر بگیرند و به جای افرادی که بازنشسته شده‌اند و الآن از لحاظ قلت عضو در زحمت هستند رویه‌ای اتخاذ بکنند تا بتوانند جبران کمبود را بنمایند خوب طبیعی است در یک وزارتخانه‌ای اگر یک ثلث از اعضاءی آن بازنشسته بشوند به طور قطع و یقین به وضع کار اداری صدمه و لطمه وارد می‌شود شاید در حدود ۳۰۰ نفر از اعضاءی وزارت خارجه رفته‌اند دراین صورت تصویب و تسریع در تصویب این قانون از لحاظ جبران کمبود کارمندان وزارت امور خارجه ضرورت دارد النهایتاً چنانچه اشکالاتی به نظر آقایان برسد در وضع تدوین این ماده واحده ممکن است پیشنهاداتی تهیه بکنند تا بدهند مورد بحث قرار بگیرد خوشبختانه تا به حال آنچه به عنوان مخالف صحبت شده نسبت یبه اصل لایحه مخالفتی ابراز نشده است بنابراین اگر جبران این کمبود را قبول کنیم باید وارد اصل موضوع بشویم و پیشنهادهایی هم اگر باشد برای اصلاح آن تقدیم بشود تا مورد تصویب واقع بشود.
نایب‌رئیس - آقای عمیدی نوری بفرمایید.
عمیدی نوری - بنده هم در اساس این لایحه نظر مخالفی ندارم فقط نظر بنده تذکراتی است در اصلاح خود ماده واحده و تبصره‌ها و عقیده دارم که شاید این صد نفر هم برای سه سال کافی نباشد برای کادر وزارت امور خارجه با این توسعه‌ای که فعلاً پیدا کرده و نمایندگی‌های بسیار زیادی که در بسیاری از کشورها به وجود آمده و البته این احتیاج خود وزارت خارجه است که این عده را تشخیص داده است اما نکاتی که خواستم تذکر بدهم یکی در تبصره ۲ است که راجع به افرادی است که فعلاً در حال کار هستند و اشتغال هم دارند کارمندان ایرانی محلی نمایندگی‌های شاهنشاهی در خارجه هم چنین کارمندان ایرانی که در سازمان‌های بین‌المللی خدمت می‌نمایند. البته در اینجا باید فکری بشود که این کارمندان ایرانی به خدمت رسمی دعوت شوند و کار صحیحی هم هست برای این که آنها از این بلاتکلیفی باید در بیایند ولی در شرایط رسمی کردن آنها طوری نوشته شده که یک قدری به نظر بنده قدری تناقض در آن پیش می‌آید شرایط این طور نوشته شده که این اشخاص را به خدمت رسمی دعوت نماید مشروط بر آن که سن آنها از ۳۵ سال تجاوز ننماید و دارای دیپلم کامل متوسطه یا درجه لیسانس در علوم سیاسی، اقتصادی، قضایی، تاریخ و جغرافی باشند و از عهده امتحانات ورودی برآیند یعنی چه؟ کسی که در خدمت هست مشغول کار هم هست این شرایط را هم دارد دو مرتبه از عهده امتحانات ورودی برآید یعنی از سر نو کسی که ده سال بیست سال است مشغول کار است و شما می‌خواهید او را از وضع موقت خارجش کنید و رسمیش کنید بعد هم تکلیف اورا معلوم کردید اگر لیسانسیه بود فلان قدر و چیزهای دیگر آن وقت این جمله که از عهده امتحانات ورودی برآید یعنی چه؟ این امتحان برای استخدام اولیه و کسی است که تازه می‌خواهد وارد خدمت شود (ابتهاج - یک ماشین‌نویس که نمی‌خواهد) این ماشین‌نویس نیست ماشین‌نویس در تبصره یک است در تبصره یک این طور نوشته شده است که در این مدت ده تا ماشین‌نویس و ده بایگان استخدام کند در آن قسمت حرفی ندارم تبصره ۲ راجع به افراد شاغل است که در حال حاضر شاغل کار هستند و محلی هم هست درست، بعد می‌خواهد از حال موقت وضع اینها را خارج کند تبدیل کند به دائم گفته‌اند که اینها وضعشان این طور است لیسانسیه این طور باشد دیپلمه این طور باشد بنده خواستم بدانم فلسفه این و منظور از این که از عهده امتحانات برآیند چیست؟ آیا لازم است این افرادی که ده سال بیست سال شاغل هستند دو مرتبه امتحان ورودی بدهند یا نه؟ و به نظر بنده مطلب زائدی است (افخمی - مقصود ورود او به کادر سیاسی است) اگر مطلب خاصی است ممکن است قید بفرمایید چون بنده یکی از این محل‌ها را دیدم که شخصی مدت‌ها در خارج بوده و در یکی از سفارتخانه‌های حساس هم هست مترجم فارسی بود و اتفاقاً همین جا که
آمده بود مجلس شورای ملی را مجلس شوروی ترجمه کرد که مورد تعجب واقع شد با رئیس جمهور محل آمده بود در اینجا که ترجمه می‌خواست بکند مجلس شورای ملی را مجلس شوروی ترجمه کرده بود منظور از امتحانات آیا این است که امتحان زبان فارسی می‌خواهید بکنید یا امتحانات خاص دیگری تکلیف این کار را معلوم کنید که منظور از امتحان ورودی چیست بنده که نمی‌دانم نکته دوم این است که در تبصره ۴ قید شده است که وزارت خارجه مکلف است ظرف دو ماه اساسنامه سازمانی خود را به کمیسیون‌های خارجه و استخدام مجلسین تقدیم دارد و در هریک از مجلسین کمیسیون‌ها مشترکاً رسیدگی و پس از تصویب به موقع اجرا بگذارد بنده یادم می‌آید مثل این که یک وقتی این اساسنامه وزارت خارجه در مجلس آمد و مطرح شد بحث‌های مفصلی کردیم نمی‌دانم آیا آن اساسنامه به تصویب قطعی خودش رسید یا نه و اگر آن بود که جریانش را طی کرد دیگر این چیست یک وقت یک اساسنامه در مجلس شورای ملی ماده به ماده بحث می‌شود و رسیدگی می‌شود و تمام می‌شود بعد یک اساسنامه دیگری را به کمیسیون‌ها می‌فرستند و تصمیم کمیسیون‌ها قاطع باشد این چیست؟ این غیر از آن است (صارمی - به تصویب نهایی نرسید) به تصویب نهایی نرسید در چه حال است آیا دولت استرداد کرده است آن اساسنامه را یا مسکوت مانده؟ اگر استرداد کرده باشد یا می‌کند باید بگوید و اعلام کند اگر استرداد نکرده یک اساسنامه اگر در حال تصویب و جریان تصویب بین مجلس شورای ملی و مجلس سنا است اگر همان موضوع در کمیسیون‌ها، مطرح بشود به نظر بنده متضاد است مگر تکلیف این کار معلوم بشود نکته سوم این است که این طور بنده در این گزارش می‌بینم که مکلف است ظرف دو ماه اساسنامه سازمانش را به کمیسیون‌های خارجه و استخدام مجلسین تقدیم دارد و در هر یک از مجلسین کمیسیون‌ها مشترکاً رسیدگی و پس از تصویب به موقع اجرا بگذارد، این را بنده نفهمیدم، ما یک کمیسیون مشترکی تا به حال داشته‌ایم و داریم که کمیسیون‌های مشترک دو مجلس مشترکاً این مطلبی را رسیدگی کنند مثل این که الآن کمیسیون مشترک دادگستری داریم کمیسیون مشترک کار و امثال آن و اینها نظرشان قاطع است اما کمیسیون مشترک خود مجلس شورای ملی یعنی چه، ما کمیسیون مشترک مجلس نداریم یعنی منظورتان این است که کمیسیون خارجه و کمیسیون استخدام مجلس شورای ملی با هم باشند این که کمیسیون مشترک نیست، کمیسیون خارجه مجلس با کمیسیون استخدام با هم دوتایی یک کاری را بکنند کمیسیون مشترک یعنی بین مجلس شورای ملی و مجلس سنا اگر نظرتان این است که می‌گویید دو کمیسیون‌ها در هریک از مجلسین به این موضوعات رسیدگی کنند منظور شما حاصل نمی‌شود یعنی اگر کمیسیون خارجه با کمیسیون استخدام مجلس رسیدگی کردند بعد برود به مجلس سنا و کمیسیون‌های خارجه و استخدام مجلس سنا رسیدگی کند اگر بینشان اختلاف نظر پیش بیاید آن وقت تکلیف چه می‌شود اگر موافقت بفرمایید مصلحت این است که بگوییم همین طور که الآن هم عمل ما هست راجع به اساسنامه پولی بانک گفتیم در هر یک از کمیسیون‌های دارایی و دادگستری مشترک مجلس اصلح این است نه این عبارت که اینجا نوشته شده به کمیسیون‌های خارجه و استخدام مجلسین تقدیم می‌دارد و در هر یک از مجلسین کمیسیون‌ها مشترکاً رسیدگی و پس از تصویب به موقع اجرا بگذارد این صحیح نیست و نتیجه هم نخواهد داشت و ایجاد اشکال می‌کند و به این جهت است که بنده در این موضوعاتی که عرض کردم پیشنهاد دادم و همین طور آن نکته‌ای را هم که جناب آقای صدرزاده گفتند بسیار صحیح است عبارت تبصره ۲ که می‌گوید چنانچه لیسانس باشند از تاریخ اخذ لیسانس و برای کسانی که دارای دیپلم متوسطه باشند از پایه ۱ اداری شروع خواهد شد این عمل مثل این است که لیسانس و دیپلم متوسطه در عرض هم هست هر دو پایه ۱ باید بگیرند در حالی که لیسانس لااقل پایه ۳ باید بگیرد آن هم قضایی اگر پایه اداری است باید لااقل رتبه ۴ بگیرد و برای کسانی که دارای دیپلم کامل متوسطه باشند از پایه ۱ اداری شروع خواهد شد این است که بنده نسبت به این نکاتی که به نظرم رسید پیشنهادهایی تهیه کرده‌ام و تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم که در خود ماده بحث بشود.
نایب‌رئیس - آقای امیدسالار بفرمایید.
امیدسالار - آقایان همکاران محترمی که به عنوان مخالف صحبت فرمودند خوشبختانه هیچ کدام مخالفتی با اصل لایحه نداشتند. جناب آقای عمیدی نوری هم اگر توجه بفرمایند با لزوم تصویب این لایحه و استخدام این صد نفر آقایان هیچ کدام نظر مخالفی نداشتند و یک اصلاحاتی را در این لایحه لازم می‌دانستند و آقای معاون وزارت امور خارجه هم قول دادند که رسیدگی کنند و بنده هم تصدیق می‌کنم و این نکته را اضافه می‌کنم به دلیلی که جناب آقای صارمی فرمودند راجع به بازنشسته شدن یک عده زیادی از اعضاءی وزارت امور خارجه و با اوضاع و احوال دنیا چون روابط سیاسی ما
با ممالک خارجه رو به توسعه است حتماً مستلزم استخدام یک عده زیادی در کادر وزارت امور خارجه هست ولی همان طور که جناب آقای دولت‌آبادی فرمودند در استخدام وزارت خارجه به نظر بنده باید کیفیت بیشتر از کمیت رعایت بشود یعنی افرادی که استخدام می‌شوند همان طوری که جناب آقای دولت‌آبادی فرمودند و واقعاً وارد بود باید اهل تقوی و خانواده و امانت و پرستیژ و شخصیت باشند در خارج که می‌روند نمودار و نمونه برای ایران و ایرانی باشند مخصوصاً توجه بشود به این که مأمورینی که از این مملکت به خارج می‌روند به زبان آن ملکتی که مأمور می‌شوند حتماً آشنایی داشته باشند والا مأموری که به آلمان می‌رود چون بنده تصادفاً در آلمان دیده‌ام مأمور وزارت امور خارجه که به آلمان رفته آلمانی نمی‌دانست ممکن است زبان فرانسه و انگلیسی بداند ولی به زبان آلمانی آشنایی نداشت وقتی در آلمان به زبان محلی آشنا نباشد برای ایران نمی‌تواند آن طوری که باید و شاید حفظ منافع بکند اخیراً در اثر مسافرت شخص اول مملکت ما یک شخصیت و یک حیثیت و یک ارزش فوق‌العاده‌ای برای ایران در خارجه ایجاد شده است این موقعیت را باید به وسیله مأمورین و نماینده وزارت امور خارجه حفظ کنیم والا اگر بعد از آن تأثیر عمیق که مسافرت شخص اول در ممالک خارجه داشته است یک عده افراد کم‌وزنی به آن ممالک بروند خیال می‌کنند که پشت مملکت ما یک خلائی هست و یک افرادی هستند که نمی‌توانند موقعیت را حفظ کنند و آن مقام شایسته را برای ایران در ممالک خارج به دست بیاورند بنده استفاده می‌کنم در موقعی که راجع به این موضوع استخدام صحبت می‌کنیم مطلبی را برای نمونه عرض بکنم در مملکت عراق دو پسر دو نفر ایرانی یعنی دو پسر از دو نفر ایرانی که یکی کارمند وزارت خارجه بوده و یکی هم کارمند وزارت فرهنگ اینها تحصیل کردند و موفق شدند به این که از دانشگاه بغداد لیسانس حقوق بشوند بعد دولت عراق به آنها پیشنهاد کرد که جنسیه بگیرند یعنی سجل احوال خودشان را عوض کنند و عراقی بشوند و با ماهی ۹۰ دینار آنها را استخدام کنند یکی از آنها قبول کرد و ورقه سجل خودش را عوض کرد و تبعه عراق شد و با ماهی ۹۰ دینار استخدام شد ودیگری برای حفظ حیثیت ایرانیت حاضر نشد ورقه سجل احوال خود را عوض کند و افتخار ایرانی بودن را از خودش سلب کند و حالا آقایان تصور می‌فرمایید که چکار با او کردیم به جرم این کار علاوه بر این که هیچ کاری به او رجوع نشد با این که شورای عالی فرهنگ ارزش لیسانس او را هم شناخته است اول به سمت آموزگاری او را استخدام کردند و در اثر لجاجت شخصی که من پشت این تریبون عرض نمی‌کنم او را منتظر خدمت کرد آقایان این اثر خوبی دارد؟ می‌گویند ظاهراً بیست هزار نفر ولی شاید ۳۰ هزار نفر ایرانی بلکه بیشتر در عراق هستند و من مخصوصاً از جناب آقای دکتر کیان خواهش می‌کنم این قسمت را یادداشت بفرمایند این کار خیلی سوء تأثیر کرده است در بین ایرانیان مقیم عراق به جرم این که این شخص حاضر نشد شناسنامه‌اش را عوض کند یک نفر لیسانسیه را اول برای آموزگاری استخدام کردند و بعد هم اورا منتظر خدمت کردند ملاحظه کنید آیا دیگر کسی حاضر است ادامه بدهد به این وضع و خواستم از این مطلبی که عرض کردم استفاده کنم که در آینده در وزارت خارجه این نکات را رعایت کنند و نسبت به ایرانیان خارج توجه لازم بنمایند والا بنده خودم معتقدم که در وزارت خارجه ما نسبت به سایر وزارتخانه‌ها انصافاً مردمان بسیار شریف و پاک و لایق وجود دارد که یکی هم شخص آقای وزیر امور خارجه هست که مورد کمال اعتماد و احترام و علاقه ما هستند (صحیح است).
نایب‌رئیس - آقای دکتر امیر حکمت بفرمایید.
دکتر امیر حکمت (مخبر کمیسیون امور خارجه) - به طوری که آقایان فرمودند نسبت به اصل لایحه همه آقایان و حتی آقایانی که به عنوان مخالف ایراد کردند موافقت دارند که هرچه زودتر این گزارش تصویب بشود. ولی در قسمت بعضی ایراداتی که شده بود بنده یک توضیح مختصری می‌خواهم عرض کنم در تبصره ۲ قسمتی که راجع به لیسانس اینجا مذاکره شد بنده خیال می‌کنم که عبارت تا اندازه‌ای روشن باشد ولی معذلک اگر باید چیزی اضافه کرد عیبی ندارد اما علت این که در تبصره این طور نوشته شده خدمت این قبیل کارمندان چنانچه لیسانس باشد از تاریخ اخذ لیسانس محسوب می‌شود این است، در حین خدمتی که در محل داشته‌اند دنبال تحصیل رفته‌اند و لیسانس اخذ کرده‌اند البته پایه آنها از تاریخ اخذ لیسانس باید احتساب شود منظور تبصره این است ولی اگر عبارت نارسا است و نقصی دارد ممکن است اصلاح شود پایه در قانون استخدام راجع به دیپلمه‌ها و لیسانسیه‌ها معلوم است و معین است مطابق قانون باید لیسانسیه‌ها با رتبه ۳ استخدام بشوند اگر بخواهید
اینجا هم ذکری بشود مانعی ندارد تأکید بشود مقصود از تاریخی که لیسانسیه شده‌اند در حین خدمت (مهران - از تاریخ اخذ لیسانس نمی‌شود) از تاریخی که لیسانسیه شده‌اند و در خدمت بوده‌اند از آن تاریخ محسوب می‌شود و آنها را لیسانسیه می‌شناسیم، اما راجع به پایه‌شان پایه لیسانسیه‌ها معلوم است البته با دیپلمه‌ها تفاوت دارد و محتاج به ذکر نیست یک ایراد دیگری را در تبصره ۴ که جناب آقای عمیدی نوری کردند بنده خیال می‌کنم عبارت اگر یک جزئی اصلاح بشود جناب آقای معاون وزارت خارجه هم نظرشان مساعد باشد به نظر من مقصود در تبصره این باشد که کمیسیون‌های خارجه و استخدام مجلس شورای ملی برای خودش و کمیسیون‌های خارجه و استخدام مجلس سنا برای خودش ممکن است و اگر موافقت داشته باشید مجلسین باشد که تمام محظورات رفع بشود تسریعی در این کار بشود راجع به سؤالی که یکی از همکاران محترم راجع به سازمان وزارت خارجه فرمودند این گزارش چند ماهی در کمیسیون خارجه مطرح بود و تا اندازه‌ای هم مورد رسیدگی قرار گرفت منتهی وزارت خارجه مجدداً اصلاحاتی را درش ضروری دید و خواهش کرده بود که این اصلاحات را تکمیل کند بنابراین مطابق این تبصره‌ها بیاید به کمیسیون‌ها و مورد رسیدگی کامل و تصویب واقع بشود.
نایب‌رئیس - مذاکره در اطراف ماده واحده تمام است. شروع می‌شود به قرائت پیشنهادها. پیشنهاد آقای مهران قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نماید در تبصره ۲ - ماده واحده اصلاح ذیل به عمل آید.
مدت خدمت این قبیل کارمندان در نمایندگی‌های شاهنشاهی در خارجه و یا در سازمان‌های بین‌المللی جزء خدمت رسمی آنان محسوب و پایه آنها با رعایت سنوات خدمت و نوع مدارک تحصیلی که در سنوات مزبور در دست دارند طبق قوانین مربوطه تعیین خواهد شد. احمد مهران
مشایخی - مورد قبول آقای معاون وزارت خارجه واقع شد.
معاون وزارت امور خارجه - بنده موافقم.
نایب‌رئیس - آقای مهران بفرمایید توضیح بدهید.
مهران - توضیحات آن قبلاً داده شده مخالفی نیست.
نایب‌رئیس - بنابراین اعلام رأی می‌شود، آقایانی که با پیشنهاد آقای مهران که مورد موافقت آقای معاون وزارت خارجه هم واقع شد مبنی بر اصلاح تبصره ۲ ماده واحده موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم در تبصره ۲ پس از جمله «از تاریخ اخذ لیسانس» اضافه شود (با رتبه ۳ اداری). عمیدی نوری
مشایخی (مخبر کمیسیون بودجه) - با این اصلاحی که شد منظور آقا تأمین است.
عمیدی نوری - چه جور تأمین است؟
معاون وزارت امور خارجه - در آنجا گفته شد طبق قوانین مربوطه.
نایب‌رئیس - نظر جنابعالی تأمین است پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم در تبصره یک در صفحه ۲ در سطر ۲ جمله (و از عهده امتحانات ورودی برآیند) حذف شود. عمیدی نوری
نایب‌رئیس - پیشنهاد حذف است در موقع اخذ رأی به عنوان تجزیه در نظر گرفته می‌شود.
عمیدی نوری - توضیح عرض کنم.
نایب‌رئیس - پیشنهاد حذف توضیح ندارد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره چهار این طور اصلاح و تصویب شود.
تبصره ۴ - از تاریخ تصویب این قانون وزارت امور خارجه مکلف است ظرف دو ماه اساسنامه سازمان خود را به مجلس تقدیم دارد که در هر یک از کمیسیون‌های مشترک خارجه و استخدام مجلسین رسیدگی و پس از تصویب به موقع اجرا بگذارد. - عمیدی نوری
معاون وزارت امور خارجه - با این پیشنهاد بنده موافقم ولی با پیشنهاد قبلی مخالفم.
نایب‌رئیس - پینشهاد قبلی مطرح نیست بنابراین آقایانی که با این اصلاح تبصره ۴ که مورد موافقت آقای معاون وزارت خارجه قرار گرفت موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌شود که اصلاح زیر در ماده واحده به عمل آید
به وزارت امور خارجه اجازه داده می‌شود در مدت سه سال صد نفر که حداقل معلومات آنان لیسانس (علوم سیاسی – اقتصادی – قضایی - تاریخ و جغرافی) الی آخر - صدرزاده
نایب‌رئیس - آقای صدرزاده بفرمایید.
صدرزاده - این همان پیشنهادی بود که بنده قبلاً توضیحاتش را عرض کردم و آقای معاون وزارت خارجه هم موافق هستند که لیسانس حداقل معلومات باشد.
نایب‌رئیس - آقای معاون وزارت خارجه موافق هستید؟ (معاون وزارت خارجه - بلی) بنابراین رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای صدرزاده که مورد موافقت آقای معاون وزارت خارجه نیز واقع شده است آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. در تبصره ۲ پیشنهاد حذف جمله‌ای از طرف آقای عمیدی نوری شده بود که «از عهده امتحانات ورودی برآیند» این قسمت حذف شود طبق آیین‌نامه پیشنهاد حذف قابل بحث و مذاکره نیست بایستی رأی گرفت چون امتحان ورودی را لازم ندانسته بودند و به دیپلم و معلوماتی که در ماده واحده ذکر شده است اکتفا کرده‌اند بنابراین چون به موجب آیین‌نامه اجازه داده نمی‌شود که بحث شود رأی به تجزیه این قسمت می‌گیریم.
عمیدی نوری - اجازه بفرمایید که آقای معاون وزارت خارجه یک توضیحی بدهند شاید بنده قانع بشوم.
نایب‌رئیس - آقای معاون وزارت امور خارجه.
معاون وزارت امور خارجه - عرض کنم حضور محترم آقایان کسی که ما مایلیم کارمند وزارت خارجه باشد یعنی در کادر سیاسی وزارت خارجه وارد شود تنها کافی نیست لیسانسیه باشد یا حداقل لیسانس داشته باشد یا دکترایش را گرفته باشد و یک معلوماتی داشته باشد و یا حتی یک تجربیاتی در کار داشته باشد اینها به خودی خود کافی نیست شاغل را بنده باید اول توضیح بدهم، در وزارت خارجه دو نوع کارمند داریم اینجا منظور ورود به کادر کارمندهای سیاسی است در همه جای دنیا رسم است که مهم‌تر از مدرک تحصیلی امتحان ورودی است یعنی مدرک تحصیلی در خیلی از ممالک فقط یک پوأن بهش داده می‌شود و به خودی خود کافی نیست که یک مدرک تحصیلی داشته باشد ما در وزارت خارجه همین طور که عرض کردم حضور آقایان دو طبقه کارمند داریم، کارمند سیاسی و کارمند اداری در حال حاضر در وزارت خارجه کسانی هستند که جزو کارمندان اداری وزارت خارجه هستند هر کدام در حدود ۱۰ سال ۱۲ سال شاید بیشتر خدمت کرده‌اند وقتی که موفق می‌شوند مدارک تحصیلی‌شان را بگیرند تقاضا می‌کنند که از کادر اداری بیایند به کادر سیاسی و ما برای این اشخاص امتحان می‌گذاریم و دو مرتبه امتحان می‌کنیم پس وقتی که برای کارمندان شاغل وزارت خارجه یعنی آن دسته از کارمندان اداری که به کادر سیاسی می‌آیند امتحان می‌کنیم چطور ممکن است برای کسانی که کارد محلی هستند امتحان نگذاریم و آنها را معاف کنیم این امر برای ما امکان‌پذیر نیست.
عمیدی نوری - با توضیحی که داده شد نظر بنده تأمین شد یعنی اشخاصی که از کادر اداری به کادر سیاسی می‌روند باید امتحان بدهند بنابراین بنده موافقم که ماده همین طور باشد و پیشنهادم را پس می‌گیرم.
نایب‌رئیس - بنابراین چون ایشان پیشنهاد خود را مسترد داشتند و پیشنهاد دیگری نرسیده است لذا رأی می‌گیریم به ماده واحده با اصلاحاتی که در تبصره‌های ماده واحده از طرف آقایان به عمل آمد و مورد موافقت واقع شد آقایانی که با ماده واحده و تبصره‌های مربوط موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، کلیات آخر مطرح است. آقای دکتر دادفر مخالف هستید بفرمایید.
دکتر دادفر - بنده از حضور جناب آقای معاون وزارت خارجه استفاده می‌کنم و تذکرات چندی که به نظر خودم عرض آنها ضروری است به اطلاعشان می‌رسانم و قطعاً آقایان نمایندگان محترم هم توجه خواهند فرمود برای این که آقایان بهتر می‌دانند که امروز وظیفه نمایندگان سیاسی در دنیا با وظیفه آنها در نیم قرن یا در یک قرن قبل تفاوت دارد از لحاظ نزدیکی دنیا از نظر ارتباطی وظایف مأمورین سیاسی غیر از آن وظایفی است که نیم قرن قبل یا یک قرن قبل یک سفیر یا یک وزیر مختار انجام می‌داده در حال حاضر یک نماینده عادی سیاسی در یک کشوری کاملاً باید علاوه بر جهات سیاسی از نظر منافع سیاسی - اقتصادی - توریستی و دانشجویی از هر جهت مراقبت در منافع عالیه مملکت نماید بنده در سفر اخیری که رفته بودم و چند روز قبل از اروپا آمدم خیلی خوشوقت شدم مخصوصاً در پاریس بنده ملاحظه کردم که سفیر ما آقای نصرالله انتظام علاوه بر این کارها یک جزوه بسیار دقیق و بسیار عالی و مطالعه شده درباره قانون اساسی جدید فرانسه و کیفیت تنظیم و تدوین آن تهیه کرده است و همین طور اگر بخواهم نقطه عکس آن را
بگویم که بسیار متأسف شدم به این که دستگاه سیاسی وزارت خارجه ما در موقع این رقابت شدیدی را که خشکبار کشور همجوار ما ترکیه با ما دارد در بازار آلمان پیش‌بینی نکرده و به موقع خود تذکر نداده و منجر به این شده است که امروز تمام خشکبار و بادام کشاورزان و رعایای ایران مانده است روی دستشان و نه تنها قیمت آن کمتر از پارسال است بلکه خریدار ندارد چرا؟ برای این که در ترکیه قیمت ارز صادراتی و ارز وارداتی به طور کلی متفاوت است برای لیره و دلار آنها دو تا قیمت قائل هستند و در نتیجه برای صادرکننده در ترکیه صرف می‌کند و عوض این که یک جنسی را به چند لیره می‌خرد وقتی که صادر کرد دلار آن را تقریباً به دو برابر می‌فروشد چون دلار را در ترکیه به قیمت بیشتری می‌فروشند اینها یک مطالبی است که باید به موقع خودش گفته بشود و مقرراتی که در امر صادرات ایران، فرش و سایر موارد وضع شده به موقع خودش تذکر داده بشود تا دولت چاره‌اندیشی بکند، مسئله دیگری که خواستم توجه آقای معاون وزارت امور خارجه را جلب کنم مسئله توسعه عجیب کشورهای جدیدالاستقلال است و این چند نفر کارمندی که انشاءالله استخدام خواهید کرد از یک کارمندانی نباشند که به محض استخدام به خیال رفتن در بلژیک و پاریس و نیویورک و ژنو باشند آقایان اطلاع دارند که در سال ۱۹۴۵ وقتی کنفرانس سانفرانسیسکو تشکیل شد فقط ۵۲ کشور درش شرکت داشت، الآن امروز ۸۲ کشور عضویت دارد، همین امسال ۶ کشور جدیداً مستقل می‌شوند که یکی از آنها کامرون می‌باشد و نماینده ایران آقای دکتر عبده نظارت در انتخاباتش خواهد کرد و کشور گانا که در اکتبر استقلال قطعی پیدا می‌کند این کشوری است که ۳۵ میلیون جمعیت دارد و منابع طبیعی و اقتصادی دارد، نصف جمعیت این کشور مسلمان هستند و در سازمان ملل متحد یک بلوک بسیار مهمی تشکیل داده‌اند که تا آنجایی که ملل درجه اول به این فکر افتاده‌اند که اصل تساوی رأی را در سازمان ملل از بین ببرند به این معنی که بیایند آرا هر کشوری را بر مبنای نیروی اقتصادی و نیروی نظامی آن کشور در سازمان ملل قرار بدهند برای این که می‌بینند ۸۲ کشور در یک طرف و ۲۰ کشور اروپایی در یک طرف هر سال هم یکی، دوتا، پنج تا اضافه می‌شود ممکن است به این ترتیب کشورهای آسیایی و افریقایی در سازمان ملل آرا آنها را از بین ببرند و برای این منظور است که کشورهای کمونیستی مخصوصاً توجه عجیبی به توسعه روابط خود با این کشورهای افریقایی دارند شاید تعجب بفرمایید که مثلاً در کشور غنا، اولین سفیری که وارد شد سفیر کشور بلغارستان است و سفیر آن کشور شیخ‌السفرا است چرا؟ برای این که اینها می‌خواهند در آتیه در سازمان ملل متحد که خوشبختانه امروز یک مرجعی شده است برای دنیا و تمام امور کم و بیش در آنجا حل و فصل می‌شود در آنجا طرفدارانی به دست بیاورند، عرض من این بود که وزارت امور خارجه ما ودولت ما هم برای ارتباط با این کشورهای جدیدالاستقلال که در پاره‌ای جهات مثلاً از لحاظ مذهب با ما تشابهی دارند و معاضدت دارند یک فکری بکنند و در استخدام این قبیل کارمندان برای فرستادن به این نواحی دقت بیشتری بکنند و آنهایی که انتخاب می‌کنند ببینند چه اشخاصی هستند، چه مدارکی دارند، چه زبان‌هایی بیشتر لازم است آنها را بفرستند والا برای رفتن به بلژیک و لندن همه حاضرند، سواد هم داشته باشند و نداشته باشند این قدرها مهم نیست چون اولاً کاری انجام نمی‌دهند، آنجا یک نفر، دو نفر کافی است و تازه نباشد شما هر دقیقه آنجاها وسیله تلفنی دارید و یک نفر مأمور سیاسی هم اگر در پاریس داشته باشید می‌تواند مأموریت سیاسی خود را انجام بدهد برای این که هر دقیقه ارتباط دارید اما از اینجا تا مراکش تا تانگانیکا یک جایی است که باید سفیر ورزیده مجربی فرستاد تا منافع کشور ما را حفظ کند، بنده ضمن این توضیحات خواستم از فرصت استفاده بکنم و یک نکته را اضافه بکنم که حقاً دراین مسافرت که بنده کردم و حسب عادت برای عرض ادب خدمت نمایندگان سیاسی خودمان رسیدم و کادر سیاسی و اشخاصی که آنجا دارای سمت‌های مختلف بودند ملاحظه کردم و حرف زدم با آن اطلاعاتی که در چند سال قبل بنده خودم داشتم ودر اروپا بودم مقایسه کردم باید تبریک بگویم چون در تمام نمایندگی‌های خودمان جوانان تحصیل‌کرده و برازنده و و طن‌پرست انجام وظیفه می‌کنند و باعث آبروی ما هستند و امیدوارم که در این مورد این آقایان نسبت به وظایف خطیری که در خارج از کشور دارند متوجه باشند و معتقد بشوند به این که رفتن به کادر سیاسی فقط تفریح و مهمانی رفتن نیست باید از کوچک‌ترین واقعه کشوری که در آنجا انجام وظیفه می‌کنند مملکت خودشان را مستحضر نمایند و به درد مملکت خودشان بخورند. دیگر عرضی ندارم.
نایب‌رئیس - چون دیگر درخواست مذاکره‌ای نشده
است لذا اعلام رأی می‌کنیم و منتظر حصول اکثریت هستیم (بعد از چند لحظه عده کافی شد) آقایانی که با مجموع ماده واحده موافق هستند قیام فرمایند (عده زیادی برخاستند) تصویب شد. برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود، آقای معاون وزارت امور خارجه.
معاون وزارت امور خارجه - بنده از طرف دولت از توجهی که آقایان محترم نمایندگان نسبت به این لایحه مبذول فرمودند و تصویب فرمودند تشکر می‌کنم و ضمناً با چند کلمه می‌خواستم حضور آقایان احساسات خودم را عرض کنم موقعی که آقایان محترم در اینجا پیشنهاداتی می‌دادند احساسات من این بود که این پیشنهادها از روی کمال بی‌غرضی و بالاتر از صحبت‌های پایین و کوچک است این موضوع واقعاً ما را تشویق می‌کند، وزارت امور خارجه را تشویق می‌کند که وقتی که آیین‌نامه و اساسنامه خودش را می‌آورد با همین احساسات و همین نظریات صائب آقایان محترم مواجه خواهد بود (احسنت).
۵ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون برنامه راجع به تمدید مدت تقدیم لایحه تشکیلات سازمان برنامه و ارسال به مجلس سنا
نایب‌رئیس - گزارش کمیسیون برنامه به مجلس شورای ملی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون برنامه به مجلس شورای ملی
کمیسیون برنامه در جلسه چهارشنبه ۲۸/۲/۳۹ با حضور آقای مهندس خسرو هدایت وزیر مشاور قائم‌مقام نخست‌وزیر در سازمان برنامه و آقایان پینشهاددهندگان لایحه تهیه و تقدیم تشکیلات جدید سازمان برنامه به پیشنهادات واصله رسیدگی و به شرح زیر گزارش شور دوم را تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده - دولت مکلف است تا مهر ماه ۱۳۴۰ قانون تشکیلات جدید سازمان برنامه و برنامه عملیات عمرانی که می‌باید متعاقب عملیات عمرانی هفت ساله دوم صورت پذیرد با تعیین مدت آن و اعتباراتی که برای انجام آن ضرورت دارد تقدیم مجلسین نماید.
تبصره ۱ - با توجه به سهم سازمان برنامه از نفت و تغییراتی که ممکن است نسبت به حدود ووسعت برنامه‌ها و برآورد هزینه آنها صورت گیرد اعتبارات فصول چهارگانه موضوع ماده (۲) قانون برنامه هفت ساله دوم را بدون آن که اعتبار کل فصول تصویب شده تقلیل پیدا کند ظرف مدت چهار ماه از طرف سازمان برنامه مورد تجدید نظر قرار داده و جهت تصویب به کمیسیون مشترک برنامه تقدیم خواهد کرد.
تبصره ۲ - مدت انجام وظیفه هیئت نظارت فعلی تا پایان دوره هفت ساله (مهر ماه ۱۳۴۱) از تاریخ انقضا تمدید می‌شود.
تبصره ۳ - دولت مکلف است اجرای آن قسمت از کارهایی را که هنوز شروع نشده و جزء برنامه‌های عمرانی هفت ساله دوم پیش‌بینی شده و اعتبار آن موجود است و ممکن است به وسیله دستگاه‌های اجرایی موجود انجام پذیرد تا مهر ماه ۱۳۴۱ به دستگاه‌های مربوطه منتقل نماید و سازمان برنامه نظارت در حسن اجرای طرح‌های مزبور به عمل می‌آورد.
مخبر کمیسیون برنامه - شمس‌الدین قنات‌آبادی
نایب‌رئیس - کلیات مطرح است آقای خلعتبری مخالف هستید بفرمایید.
خلعتبری - بنده اولاً می‌خواستم عرض کنم که آنچه شنیده‌ام در این هفت، هشت ماه اخیر در سازمان برنامه از لحاظ صرفه‌جویی در کارها وضع بهتر است (صحیح است) در مواردی هم که از لحاظ احتیاجات محلی خودم مراجعه کردم دیدم جریان کارها از لحاظ سرعت و توجه باز بهتر است این را برای مقدمه خواستم عرض کنم که چون جناب آقای مهندس خسرو هدایت فعلاً سرپرست آنجا هستند به سهم خودم از این که ایشان توجه بیشتری کرده‌اند واقعاً تشکر می‌کنم و مطالبی هم که عرض می‌کنم برای این است که ما در دوره سوم سازمان برنامه برای مملکت یک نتیجه‌ای بگیریم آقایان ملاحظه فرمودند چندی قبل در جراید خواندیم که برای تهیه برنامه سوم معاونین وزارتخانه‌ها دعوت شدند که احتیاجات دولت را تدوین کنند و برنامه سوم با توجه به اقدامات و نظریات آنها تأمین بشود اگر آقایان توجه فرموده باشند علت این که ما برنامه دوممان به آن موفقیتی که انتظار داشتیم منتهی نشد و بلکه قسمت عمده آن بدون نتیجه ماند و مبالغ عمده‌ای پول صرف شد برای این بود که از اصل راجع به خود برنامه فکر کافی نکردیم برنامه هفت ساله دوم تقریباً می‌خواهم عرض کنم اساسش این بود که یک عده‌ای از مشاورین ماورا بحار دعوت شدند در سال ۳۸ و ۳۹ اینها مطالعاتی راجع به ایران کردند و گزارشی تهیه کردند تقریباً گزارش به این قطر برای ما باقی گذاشتند چون آنها به احتیاجات مملکت ما واقف و بصیر نبودند
فورمولر، به عنوان فورمول یک چیزهایی بریده تهیه کردند برنامه‌هایی تدوین کردند که در واقع الگوی برنامه هفت ساله دوم ما قرار گرفت یعنی برای هر چیزی یک چیزی پیشنهاد کردند این قدر برای کشاورزی، این قدر برای دفع آفت و هر یک از اینها به قدری ناچیز بود که توجه فرمودید در دفع آفت در کشاورزی هیچ تأثیر عمده‌ای نداشت و الآن به همان وضعی که در سابق داشتیم تقریباً با خرج این همه وجوه باقی مانده برای این که برنامه‌هایی که تهیه شده بود برنامه‌هایی بود که بر اساس رفع احتیاجات وزارتخانه‌ها بود، به عنوان مثال عرض می‌کنم بنده در همان موقع به شهادت آقایان محترم و صورت مجالس شاید پنجاه نطق در مورد سازمان برنامه کردم و به همین جهت معروف شد که بنده مخالف سازمان برنامه هستم این راخواستم عرض کنم که هیچ کس نمی‌تواند مخالف سازمان برنامه باشد برای این که امید همه ما به سازمان برنامه است از لحاظ پیشرفت‌های مملکت، بنابراین به تذکراتی که می‌دادیم، ما دو دسته بودیم هم آقایان نمایندگان محترم در مجلس و هم مطبوعات یک تذکرات بسیار مؤثر و سودمندی راجع به امور سازمان برنامه دادند و یک برنامه هفت ساله دومی هم دولت تهیه کرد، یک برنامه‌ای هم از مشاورین خارجی بود که به احتیاجات بصیرت نداشتند و حالا هم ندارند حالا بعد از چند هزار میلیون تومان پولی که صرف شده تازه آقایان توجه می‌فرمایند که هزینه زندگی امسال ده درصد از پارسال بیشتر است و پارسال ده درصد از سال قبل بیشتر بود و به همین رویه سال دیگر بیست درصد از امسال زیادتر خواهد شد. به همین جهت بنده با نهایت ارادتی که به خود آقایان معاونین وزارتخانه‌ها دارم و به همه آقایان وزرا دارم این را آقاین باید خودشان تصدیق بکنند که برنامه هفت ساله ممکلت را، یا برنامه پنج ساله را معاونین وزارتخانه‌ها صلاحیت ندارند تنظیم کنند و هر کدام اگر روی احتیاجات وزارتخانه خودشان بخواهند برنامه تهیه کنند آن نتیجه اصلی به نفع کشور گرفته نمی‌شود. یکی از آقایان می‌گفت در زمان اعلیحضرت فقید برای یک رقم پنجاه هزار دلاری و صد هزار دلاری چندین روز و چندین هفته سعی می‌کردند که یک همچو پولی بتوانند به دست بیاورند، چرخ مملکت روی صادرات و واردات می‌گشت یک راه‌آهن هم ساختیم. راه‌های زیادی ساختیم، چندین کارخانه هم وارد کردیم فقط روی همان واردات و صادرات و پول دیگری هم نداشتیم حالا ۲۵۰ میلیون دلار از درآمد نفت در سال داریم که پنجاه، شصت میلیون آن بلاتردید به سازمان برنامه می‌رسد حالا حساب بفرمایید آنچه بنده در شش سال پیش عرض کردم و هر سال هم تکرار کردم و تا آخر هم عرض می‌کنم علت این که برنامه هفت ساله دوم به ثمر نرسید این بود که احتیاجات مملکت از لحاظ قواعد اقتصادی و از لحاظ احتیاجات در نظر گرفته نشد، هزینه زندگی همین طور پایین نمی‌آید، هیچ شخص مقتدری نمی‌تواند هزینه زندگی را با اقتدار پایین بیاورد هزینه زندگی تابع یک قواعد اقتصادی است که اگر رعایت نشد یا ثابت می‌ماند یا خیلی به سختی پایین می‌آید در برنامه هفت ساله دوم آن چیزی که توجه نشد و آن چیزی که حالا عرض می‌کنم باید توجه بشود که در درجه اول هزینه زندگی بالاتر از این نرود آن مسئله قاعده اقتصادی است، یعنی افزایش تولید و افزایش محصولات کشاورزی و توجه به تولید مملکت و صادرات حالا صادرات یک بحث دیگری دارد ملاحظه بفرمایید ما در سازمان برنامه چقدر پول خرج کردیم حالا بنده یک قلمش را عرض می‌کنم ۱۲۸ میلیون تومان و اگر رقمش غلط است استدعا می‌کنم تصحیح بفرمایید در همین حدود ما برای چیت‌سازی دادیم، یک یدو تا کارخانه سیمان تأسیس کردیم ۶۰ میلیون تومان، هشتاد میلیون تومان در این حدود برای ما خرج کردند حالا ما کارخانه چیت‌سازی را ضرر می‌دهیم و دلیلش هم متمم بودجه است قانونی که آوردند بنده در آنجا دیدم کارخانه چیت تهران و شرکت نساجی ضرر می‌دهد سالی یک میلیون دو میلیون تومان ضرر می‌دهد پس این پول را ما بی‌خود خرج کردیم یا پولی که دادیم برای سیمان خرج کردیم، این پولی که برای این کارخانه چیت‌سازی دادیم یک شاهی از این پول‌ها را نمی‌بایستی دولت خرج کرده باشد این را می‌بایستی دولت به اشخاص کمک کرده باشد که اشخاص بروند کارخانه چیت‌سازی و سیمان تأسیس کنند و اگر کمک می‌کرد خود مردم با خرج خودشان می‌رفتند تأسیس می‌کردند، ما دویست میلیون تومان داشتیم برای کارخانه قندسازی ۴۰ میلیون تومانش را سازمان برنامه خرج این کار کرد و اگر این ۲۰۰ میلیون را خرج کارخانه می‌کرد ما چهار کارخانه عظیم قند داشتیم و بنده از بیخ معتقد بودم که نباید خرج کنند برای این که کارخانه قند را آلمانیها و دیگران به اقساط شش ساله می‌فروشند، خود مردم رفته‌اند کارخانه قند تهیه کرده‌اند کمک به ایشان می‌کردید در ظرف دو سه سال این پول را از این دست می‌دادید از آن دست
پس می‌گرفتید آن وقت بالنتیجه بدون این که دولت دخالت بکند هزینه پرسنلی بدهد، مخارج بدهد، دستگاه اقتصادی مملکت روی فعالیت مردم می‌گشت بدون این که پول دولت صرف بشود، چون پول دولت وقتی صرف کارخانه شد پول از لحاظ دولت از بین رفته است و ما در این کارها مخارج زیادی کردیم بنده در این موقع که لایحه سازمان برنامه مطرح است می‌خواستم این را از دولت تقاضا کنم توجه بفرمایند این برنامه هفت ساله سوم را این دفعه خواهش می‌کنم که به نظر معاونین وزارتخانه‌ها نگذارید، به نظر وزرا نگذارید، به نظر اعضاءی وزارتخانه‌ها نگذارید این برنامه را با اهلش مشورت کنند با صنوف مختلف مشورت کنند با آنهایی که بصیرند مشورت کنند و ببینند که احتیاجات واقعی مملکت چیست آن احتیاجات واقعی مملکت را که درجه اول تولید است این را در نظر بگیرند شما اگر از این پول هزار میلیون تومان صرف امور تولیدی بکنید که به مردم بدهید و از مردم پس بگیرید که تولید مملکت زیاد بشود هزینه زندگی بالا نخواهد رفت ولی اگر برنامه‌های بریده بریده هر کدام یک قسمت یا یک گوشه‌ای همین طور صرف کنید به نظر بنده برنامه هفت ساله سوم منتهی به شکست خواهد شد و این فایده ندارد پس بنابراین در درجه اول آقایان شما را به خدا قسم شما را به سر شاه قسم، شما را به هر که دوست دارید قسم این برنامه هفت ساله سوم را مطالعه کنید بهترین فرمول و بهترین طریق اقتصادی را در نظر بگیرید و به حرف مشاورین خارجی‌تان گوش مکنید، اگر اساس تولید و فعالیت‌های فردی دولت را با کمک دولت و با این پول تأمین کردید و تولید را زیاد کردید تمام مشکلات مملکت حل می‌شود چون غیر از این در محظور می‌افتید. آخر دوره مجلس است من دارم عرض می‌کنم دو سال، سه سال دیگر از عهده این بودجه نمی‌توانید بربیایید از عهده مخارج مملکت نمی‌توانید بربیایید، هزینه زندگی بالا خواهد رفت مردم هم آن قدر ندارند که خیال کنید از مالیات می‌توانید بگیرید و احتیاجات را برطرف کنید احتیاجات مردم از لحاظ بهداری، از لحاظ فرهنگ و از لحاظ راه خیلی زیاد است زیادتر از آن چیزی است که شما تصور می‌کنید بنابراین اگر می‌خواهید مثل سابق روی فرمول غلط نروید و این پول را در راهش خرج کنید آن راهی که همه جای دنیا امتحان شده و آن راه ثمره دارد یعنی پول دولت را دولت در دخالت و مباشرت در کار صنعت، در کار کارخانه، در کار تجارت و این کارها نکند؛ از فعالیت و ابتکار و ذوق مردم استفاده کند و این پول‌ها را به مردم وام بدهد از طریق افزایش اعتبارات کاری کند که مردم تشویق بشوند به توسعه صنعت به توسعه محصولات کشاورزی و مردم را به کار بیندازد که بعداز سه، چهار سال این پول را از مردم پس بگیرد و دو مرتبه باز به خود مردم قرض بدهد هر مملکتی که آباد شد و ترقی کرد روی همین فرمول بوده، این است که چون بنده در گذشته دیدم این فرمول مورد توجه واقع نشد و خدایا تو شاهدی که اقلاً من صد دفعه به دولت، و به سازمان برنامه تذکر دادم حالا هم وظیفه خودم دانستم در این موقع هم تذکر بدهم بروید روی فرمولی که آلمان غربی دارد، فرانسه دارد، بلژیک دارد، هلند دارد، امریکا دارد و آنها را در نظر بیگرید و ببینید که آنها مشکلات اقتصادی خودشان را چطور حل کردند اگر آن راه را بروید موفق خواهید شد والا بعداز پنج سال این دفعه دچار شکست و مشکلات زیادی خواهید شد. برنامه‌های بی‌مطالعه تورم را زیاد می‌کند گزارش بانک ملی را مطالعه بفرمایید در گزارش بانک ملی اشاره کرده است بعضی از برنامه‌ها و بعضی از اعتبارات موجب ایجاد تورم شده، ما جلو اعتبارات را گرفتیم اما اینها کافی نیست، اگر برنامه‌های غیرصحیحی که مأخذ اقتصادی نداشته باشد در هر گوشه این مملکت یک سدی، یک کارخانه‌ای که دولت نتواند از عهده بربیاید درست کنید و دولت ضرر بدهد یا کارهای غیرانتفاعی که پول مملکت را در یک جا مصرف کنید این عاقبت خوشی ندارد مزدها بالا خواهد رفت تورم ایجاد می‌شود و دیگر راهی نداریم باید هر سال بودجه مملکت را ببریم بالا و آن هم مقدور نیست و مملکت می‌افتد به ورشکستگی اقتصادی و من به شما توجه می‌دهم که الآن وضع اقتصادی ما بد است وضع اقتصادی ما وخیم است در صورتی که دولت برنامه توسعه صنعت دارد، دولت برنامه توسعه کشاورزی دارد فکر هست، مقصود هست، نیت هست اما اگر در طریق اشتباه بکنید بعد از ۵ سال به نتیجه نخواهد رسید این عرض اول بنده که خلاصه می‌کنم در سازمان برنامه سوم هدفتان باید این باشد که اقلاً نصف این وجوه را صرف کنید برای تولید، تولید، تولید، توسعه صنعت، توسعه محصولات کشاورزی، اگر غیر از این بکنید کشاورزی هم البته، قنات هست، راه‌سازی هست که باید همه اینها را انجام بدهید، اگر این کارها را بکنید موفق می‌شوید. عرض دومم صرفه‌جویی است، عرض
کردم در برنامه‌های گذشته و کارهای گذشته ما صرفه‌جویی وجود نداشت این را تجربه کردیم آقایان محترم بنده از این مقاطعه‌ها و این کارهایی که به مهندسین مشاور خارجی واگذار شده و به عقیده بنده آنها نسبت به سازمان برنامه رعایت امانت و صداقت را نکردند، و سازمان برنامه حس اعتماد زیادی نسبت به آنها داشته پول‌های ما را تفریط کردند، بنده از مهندسین با اطلاع ایرانی خودمان شنیدم که این واحدهای قیمتی که سازمان برنامه دارد، یعنی برای سازمان برنامه مهندسین مشاور و مقاطعه‌کار تهیه کردند اینها قیمتش چندین برابر قیمت واقعی است بعضی‌هایش خیلی زیادتر از قیمت واقعی است باید یک وقت جلو این خرج‌ها را گرفت شما اگر در ده تا قرارداد، جلو یک قلم خاک‌برداری را بگیرید همین خرج خاک‌برداری را بنده اطلاع دارم متری ۸۰ ریال یا ۹۰ ریال بعضی جاها حساب شده در صورتی که ارزش واقعی آن ۳ تومان بیشتر نیست یعنی مقاطعه‌کار دست سوم با سه چهار تومان کار خودش را انجام می‌دهد این قدر استفاده نباید باشد باید جلو اینها را گرفت با کمال صداقت عرض کنم هر چه از این تذکرات بیشتر داده شود شما بیشتر و بهتر می‌توانید وظیفه‌تان را انجام بدهید برای این که بیشتر دقت کنید بیشتر جلو تفریط‌ها را بگیرید. اینجا یک قراردادی است جلو بنده، این قرارداد منسوجات است، شرکت نساجی سازمان برنامه با یک عده آلمانی قرارداد کرده است برای استخدام آنها در این کارخانه (یکی از نمایندگان - کدام کارخانه؟) کارخانه بهشهر و شاهی و آنجاها بود، و نیکلر سالیانه مبلغ چهل هزار دلار به عنوان حقوق خواهد گرفت و اگر فروش کارخانه از چهار میلیون دلار بیشتر شود، صدی یک از میزان فروش هم به او تعلق خواهد گرفت یعنی ما یک خارجی استخدام کردیم برای کارخانه نساجی و به او سالی چهل هزار دلار حقوق داده‌ایم که سالی ۴ دفعه از آلمان بیاید ایران یک هفته ده روز اینجا بماند و برگردد همیشه هم اینجا نیستند و بعد گفته‌اند اگر ۴ میلیون دلار اضافه فروش کردی یک درصد مال خودت، یک درصد از فروش نه از منفعت، توجه فرمودید؟ و می‌گوید مأخذ محاسبه از سال سوم خواهد بود نه از سال‌های اول و دوم یعنی برای محاسبه سال‌های اول و دوم، فروش سال سوم مورد محاسبه قرار خواهد گرفت یعنی اگر سال سوم ۵ میلیون فروخت و سال اول یک میلیون متر، ۵ میلیون متر سال سوم را مأخذ قرار می‌دهیم، بلی اگر می‌گذاشتند سالی چقدر نفع کرده و از نفع پورسانتاژ می‌دادند از شیر مادر حلال‌تر بود اما این چه قراردادی است که بیاید اینجا سالی چهل هزار دلار بگیرد و سالی سه چهار دفعه در ایران بیاید، در اینجا هم نماند و یک درصد از فروش بگیرد نه از منفعت، این را اگر به بنده هم می‌دادید خیلی ممنون می‌شدم، فایده‌اش هم در دست ایرانی بود، کارش هم که ضرر دارد، اگر کارخانه فایده می‌کرد ما حرفی نداشتیم مگر این که آن قانون متمم بودجه‌ای که آوردند تکذیب کنند و بگویند که نخیر این شرکت نساجی فایده می‌برد دوازده سیزده نفر دیگر بودند که هر کدام به طور متوسط تا ۱۵ هزار دلار حقوق می‌گیرند و آنها هم از یک هزارم فروش محصول استفاده می‌برند بنده عرض می‌کنم گذشته گذشته، ما خیال می‌کردیم که اگر از خارجه مشاورینی بیاوریم برای کارخانه خیلی مفید خواهد بود ولی در داخله ما بعضی مهندسینی بودند که از خراجه آوردند واین مبلغ را ندادند بعضی از اشخاص پانصد دلار در ماه یا شش صد دلار داده‌اند در سال ما داده‌ایم ۱۵ هزار دلار یعنی اینها به اندازه نصف ما داده‌اند به مهندسین خارجی و حالا مهندسین خارجی حاضر نیستند برای آنها کار کنند برای این که می‌گویند مأخذ حقوق دولت این قدر است و دولت به آنها دو برابر حقوق می‌دهد ببینید آقای کورس چه کار کرده است متخصص آورده سالی چهل هزار دلار حقوق داده، این را می‌خواهم عرض کنم که از شش سال پیش یک اعتقادی پیدا کردیم که اگر ما از خارجی‌ها آوردیم و از عقیده‌شان استفاده کردیم فایده می‌بریم بنده عرض می‌کنم در این کارهای درجه ۲ و ۳ برای ما خارجی‌ها فایده ندارند چرا، یک سد بزرگی بخواهند بسازند، یک شبکه بزرگی بخواهند بسازند اما برای کارهای کوچکی مثل راه‌سازی و کارخانجات فایده‌ای ندارد این پول‌هایی که خرج کرده‌اند به کلی غلط بوده است و حالا هم جلو این مستشاران خارجی را باید بگیرید. خود آقای مهندس هدایت خود شما بصیرتتان خیلی زیاد است در کارهای فنی در کارهای اقتصادی اینجا خرج‌های زیادی شده حالا خواهش می‌کنم کمر همت ببندید همین طور که خبر دارم این قرارداد را اصلاح کرده‌اید جنابعالی این قرارداد را اصلاح کرده‌اید و مبلغی صرفه‌جویی کرده‌اید و به همین دلیل هم عرض کردم که شما حسن نیت دارید منتهی باید تذکر داد
و ارائه طریق کرد، حالا که شما این قرارداد را اصلاح کردید از این، این مقدار استفاده کرده‌اید آن قراردادهای بزرگ را هم که اصلاح بکنید، در هر کدام که همین دقت را بفرمایید سالی پنجاه شصت میلیون دلار سالی دویست میلیون تومان صرفه‌جویی دارید و این مسئله قراردادهای خارجی و واحد قیمت‌ها که عرض کردم برای این است که آقایان مورد توجه قرار بدهند و آنچه تاکنون اشتباه کردند در آینده جبران کنند و در آتیه بودجه مملکت را ببرند یکی روی تولید و یکی از طریق صرفه‌جویی و من به شما اطمینان می‌دهم اگر در این قراردادهای خارجی تجدید نظر کنید، این طریق امانی را موقوف کنید یک مراقبت بیشتری بکنید من به شما قول می‌دهم که یک ثلث از آنچه در آن خرج می‌کنید می‌توانید صرفه‌جویی بکنید چون واحد قیمت‌هایی که آنها دارند قابل عمل نیست شما در برنامه سوم اگر باز بخواهید اطمینان بکنید به این مشاورین خارجی و هر چه صورت دادند صحه بگذارید باز هم کلاه سر شما خواهد رفت این است که این تذکرات را بنده دادم که شما از این بیانات استفاده کنید و فرمول آینده را طوری تنظیم کنید که این دفعه دیگر اگر ۵ سال گذشت نبینیم سر جای اول هستیم درست است که کارهایی کرده‌اند راه‌آهن تبریز ساخته شده راه‌آهن مشهد ساخته شده هر کس منکر بشود بی‌انصافی می‌کند یک کارهایی دست زده‌اند و شروع کرده‌اند بنده می‌گویم اگر برنامه صحیحی داشتند بعد از ۵ سال وضع اقتصادی تمام مردم تأمین بود و هزینه زندگی بالا نمی‌رفت مردم هم راضی بودند قسمت عمده احتیاجات هم برطرف می‌شد حالا پول‌های زیادی خرج کرده‌ایم و آن احتیاجات به جای خود باقی است، پس از الآن جلو سرچشمه را بگیرید و مخارج اضافه نکنید.
نایب‌رئیس - چون درخواست صحبتی نشده اعلام رأی می‌کنیم و منتظر حصول اکثریت هستیم (چند دقیقه بعد اکثریت برای اخذ رأی حاصل شد) آقایانی که با ورود در ماده واحده موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است (صدرزاده - بنده پیشنهادی در ماده واحده دادم که در کمیسیون قبول نگردید و می‌خواهم آن را تجدید کنم.) در شور اول پیشنهادی داده‌اید و مورد توجه کمیسیون واقع نشده و تجدید می‌فرمایید در شور دوم که پیشنهاد تازه قابل قبول نیست، حالا پیشنهاد شما قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
به جای تبصره ۲ ماده واحده تبصره ذیل را پیشنهاد می‌نمایم
تبصره - مدت انجام وظیفه هیئت نظارت فعلی از تاریخ انقضا برای مدت دو سال تمدید می‌شود. صدرزاده
نایب‌رئیس - توضیحی در این باب دارید آقا (صدرزاده - بله) بفرمایید.
صدرزاده - بنده قبلاً این توضیح را دادم مطابق قانونی که از مجلس گذشته عده‌ای که هیئت نظارت هستند هر سال تعیین می‌شوند و معرفی می‌شوند به مجلس از میانه آنها را یک عده‌ای مجلسین انتخاب می‌کنند و مدت کار آنها هم دو سال است این عده‌ای که الآن به عنوان هیئت نظارت انجام وظیفه می‌کنند مدت نظارتشان در بهمن ماه ۳۹ تمام می‌شود حق این بود که آنها پیشنهاد می‌دادند و عده‌ای را انتخاب می‌کردند ولی نکردند خود این عمل مورد انتقاد است که در مجلس بنده عرض کردم که می‌بایستی دستگاه دولت وظیفه خودش را انجام بدهد و در موقع خودش عده را معلوم کند و نکرده است ولی دیگر دو خلاف قانون نکنیم مدت هیئت نظارت دوسال است چرا چهار سال بکنیم مدت هیئت نظارت دو سال است حالا می‌گویید غفلت شده است به موقع معرفی نشده است دیگر چرا چهار سال بکنید؟ آخر باید به قوانینی که خودمان می‌گذرانیم احترام بگذاریم و می‌گویند که این عده پیشنهاد شده‌اند معرفی شده‌اند ودر موقع خود انجام وظیفه کرده‌اند بسیار خوب یک دوره ۲ ساله برایشان تمدید می‌شود دوره ۲ ساله به بهمن ۳۹ منتهی می‌شود مجلس هم یک دو ماه دیگر تشکیل خواهد شد و از آن حقی که دارد استفاده خواهد کرد بنده تصور می‌کنم که انعکاس این هم در خارج خوب نباشد که ما یک مطلبی که برای دو سال و به صورت انتخاب باشد بیاییم به صورت انتصاب درآوریم و مدت را هم بکنیم چهار سال این در حقیقت یک نظر خصوصی می‌شود و نظر بنده این بود که در اینجا بگویم دیگر عرضی ندارم.
نایب‌رئیس - آقای قنات‌آبادی مخبر کمیسیون برنامه
قنات‌آبادی - پیشنهاد جناب آقای صدرزاده در کمیسیون برنامه مطرح شد و ایشان بیانی فرمودند و دلایل‌شان را در کمیسیون بیان فرمودند و مخالف با پیشنهاد ایشان مذاکراه کرد و نظریاتش را گفت و به پیشنهاد ایشان رأی گرفتند و مورد توجه واقع نشد. از نفس پیشنهادی که جناب آقای
صدرزاده تقدیم کردند این مطلب استنباط می‌شود که ایشان علی‌الاصل با این عمل مخالف نیستند والا اگر کسی علی‌الاصل با یک عمل مخالف بود دو روز و سه روز و یک ماه و دوماه فرق در ماهیت قضیه نمی‌کرد، این پیشنهاد در کمیسیون برنامه داده شده ودر کمیسیون برنامه مورد توجه واقع نشد و این آقایان اعضاءی هیئت نظارت تا الساعه هم انجام وظیفه کردند و شاید خود بنده هم با اصل اعتراض جناب آقای صدرزاده که چرا دولت در موعد مقرر این عمل را نکرده و لایحه را نیاورده و برای تجدید انتخاب آنها اقدامی نکرده بنده هم با جنابعالی در این اعتراض شریکم اما خود نفس این عمل بنده می‌خواهم عرض کنم که یک عمل خلاف اصلی واقع نشده و نمی‌شود به دلیل این که یک لایحه‌ای دولت آورده که ۷ نفر یا ۹ نفر به انتخاب مجلس به طور فردی انتخاب بشوند و به این سمت تعیین شوند الآن هم این عمل تقریباً همان نوع است و همان شکل است مضافاً به این که خود جناب آقای صدرزاده پیشنهاددهنده محترم این را قبول دارند که این تا فلان مدت ادامه پیدا کند اصل لایحه زیاد فرقی با اصل پینشهاد ایشان که از نظر زمان ۳ یا ۴ ماه دیگر بیشتر طول بکشد یا یک سال دیگر بیشتر طول بکشد ندارد بنده می‌خواهم عرض کنم اگر خلاف اصل باشد یک روز هم خلاف اصل است اگر خلاف اصل نباشد دو سال و سه سال هم خلاف اصل نیست و گو این که به عقیده خود من خلاف اصل نیست برای این که انتخاب جمعی است که از طرف خود مجلس مجدداً در کمیسیون برنامه انتخاب شده و رأی داده اگر هم رأی نداد مثل این است که اگر فردی را هم رأی ندادند رد می‌شود جمعی را هم رأی ندهند رد می‌شود فرق نمی‌کند عمل خلاف اصلی در این مورد اساساً اتفاق نیفتاده است.
نایب‌رئیس - آقای ارباب مخالفید با پیشنهاد یا موافق؟ (ارباب - مخالفم) بفرمایید.
ارباب - بنده که با عقیده و فکر جناب آقای صدرزاده نمی‌توانم اخلاقاً و با مراجعه به عقیده خودم مخالفت کنم منتهی این مورد، موردی است که به نام مخالف باید صحبت کرد و تصور می‌کنم که خود جناب آقای صدرزاده هم لطف بفرمایند وموافقت بفرمایند (صدرزاده - نخیر بنده موافقت نمی‌کنم) ما برای این تاریخ تمدید می‌کنیم خارج از مدت عمر این مجلس است و به نفع سازمان هم است برای این که در این مدت کوتاه ما نمی‌توانیم یک هیئت نظارتی انتخاب کنیم، وقت نداریم تا دولت پیشنهاد بکند و ما انتخاب کنیم و تصویب کنیم بنابراین ناچار به تمدید شده‌ایم و این مدت هم از اقدامات و عملیات هیئت نظارت مجلس ناراضی نیست بنابراین ما که تا آخر دوره یعنی آخر دوره برنامه ۷ ساله تمدید می‌کنیم حالا سه چهار ماه بیشتر فرقی نمی‌کند (صدرزاده - از یک سال هم متجاوز است) به هر صورت مجلس دوره ۲۰ که انشاءالله به سلامتی تشکیل شد آن وقت اختیار دارد که تصمیم جدیدی اتخاذ بکند یک قانونی را نقض کند یا اصلاح کند بنابراین فرق زیادی نمی‌کند تصور می‌کنم اگر جناب آقای صدرزاده موافقت بفرمایند یک کمکی است و زودتر این لایحه تصویب خواهد شد.
نایب‌رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای صدرزاده آقایانی که موافقند قیام کنند (عده‌ای برخاستند) تصویب نشد.
رأی می‌گیریم به ماده واحده آقایانی که با ماده واحده موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است. چون اظهار نظری در کلیات نشد لذا رأی می‌گیریم به مجموع ماده و تبصره‌ها آقایانی که با مجموع ماده و تبصره‌های آن موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود. آقای وزیر مشاور.
مهندس خسرو هدایت (وزیر مشاور) - بنده برای عرض تشکر وقت آقایان را می‌گیرم در ضمن خواستم که نسبت به فرمایشات جناب آقای خلعتبری که تشریف ندارند جوابی عرض کنم همان طوری که ایشان فرمودند برنامه سوم یک برنامه‌ای خواهد بود که با مشورت کلیه عناصری که صلاحیت دارند صورت خواهد گرفت و از همین حالا هم دست به کار هستند حتی به استاندارها بخشنامه شده است و از استاندارها تقاضا شده است که شورایی در محل تشکیل بدهند و از لحاظ عمران استان خودشان اگر نظری دارند بدهند و هدف برنامه سوم را هم خود اعلیحضرت تعیین کرده‌اند و گفته‌اند که هدف این است که درآمد فردی ترقی کند حالا ببینیم که چه باید کرد و راجع به صرفه‌جویی‌هایی که فرمودند خواستم عرض کنم هدف سازمان برنامه برای این کار در برنامه سوم این است که نیاز به مهندسین مشاور خارجی کم بشود که از مهندسین ایرانی بیشتر استفاده شود چون به هرحال مهندس مشاور لازم است و این عمل هم
صورت گرفته و بنده امیدوارم برای کارهایی از قبیل شهرسازی یا از قبیل کارخانه و انواع دیگر ما به مهندسین خارجی احتیاجی نداشته باشیم و مهندسین مشاوری که انتخاب می‌کنیم مهندسین مشاوری باشند که ایرانی باشند البته باید آنها هم همطراز خارجی باشند این نظرشان کاملاً عملی خواهد شد و این که فرمودید به یک نفر چهل هزار دلار حقوق داده شده خواستم عرض کنم چهل هزار دلار حقوق داده نشده است یک دستگاهی که مأمور بوده است متخصصین مورد حاجت را بیاورد و یک دستگاهی تعهد کرده است که در ظرف سه سال محصول را تا فلان میزان برساند و برای این کار باید یک تدابیری اتخاذ کند برای مجموع این عمل یعنی مشاور بودن، یعنی متخصص تهیه کردن، یعنی رفع نواقص، و اگر محصولش رسید به ۴ میلیون دلار یک درصد اگر محصول صد هزار دلار باشد خیر و بنده فقط یک قسمت از کاری که این متخصص کرده عرض می‌کنم سابقاً پای هر دستگاه ماشینی در کارخانه شاهی ۲ نفر کار می‌کرد و چهار ماه بعد از آن پای هر ۸ دستگاه یک نفر کار می‌کرده، پس این منجر به این شده است همچنین تهیه متخصصین که واقعاً اگر می‌خواستیم یکی‌یکی پیدا کنیم نمی‌دانستیم از کجا پیدا کنیم و شاید پیدا هم نمی‌شد همه را آورده و نواقص را رفع کرده و نتیجه استفاده از ماشین منجر به این شده که به جای ۲ نفر برای یک دستگاه به یک نفر برای ۸ دستگاه رسیده و آنجایی که ۱۰۰ هزار دلار فروش نداشته اگر به ۴ میلیون برسد آن وقت او حقی می‌برد، اما همان طوری که خودشان فرمودند در قراردادش تجدید نظر شد و تخفیف کلی گرفته شد صرف نظر از این که رو به اختتام است در آتیه هم نظر این است که از مهندسین و مشاور فنی ایرانی استفاده شود مگر برای مواردی که آن موارد استفاده از متخصصین خارجی را ضرورت قطعی ایجاب کند عرض کنم از تصویب این لایحه بسیار متشکرم ولی به طور خلاصه می‌خواهم عرض کنم که از لحاظ پیشنهاد انتخاب هیئت نظارت خلافی سر نزده برای این که هیئت نظارت موعدش ۲۵ بهمن تمام می‌شود ۱۲ بهمن آمده‌اند در مجلس اختیارات مدیرعامل را تفویض کردند به نخست‌وزیر و در تبصره‌ای هم گفته‌اند که تکلیف هیئت نظارت را هم معلوم کنید پس با تصویب آن قانون آن تکلیف که در ۲۵ بهمن دو مرتبه باید انجام شود ساقط شده برای این که برای هیئت نظارت گفته‌اند تا شش ماه پیشنهاد کند به هرحال بنده از توجه آقایان کمال امتنان را دارم و تذکراتی که آقایان می‌دهند بنده یادداشت می‌کنم و حداکثر استفاده را می‌کنم و یقین داشته باشید تا آن حدی که به کارهای سازمان برنامه کمک می‌شود و نسبت به لوایحش توجه می‌شود تاثیر بسیار قطعی خواهد داشت در انجام کارهایی که آقایان به آن توجه و علاقه دارند.
۶ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اصلاح بعضی از مواد قانون انتخابات مجلس سنا و ارسال مجدد به مجلس سنا
نایب‌رئیس - گزارش کمیسیون کشور راجع به اصلاح بعضی مواد قانون انتخابات مجلس سنا قرائت می‌شود:
(به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۳۱ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ با حضور آقایان پیشنهاددهندگان نسبت به لایحه شماره ۴۴۳۸ ارسالی از مجلس سنا راجع به اصلاح بعضی مواد قانون انتخابات مجلس سنا تشکیل و بعضی از مواد قانون انتخابات سنا به شرح زیر اصلاح و متن آن برای تصویب تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌گردد.
ماده واحده - مواد ۱۶ و ۲۴ و ۲۵ از قانون انتخابات مجلس سنا حذف و ماده ۴ و بند ۴ ماده ۹ و مواد ۱۸ و ۱۹ و ۲۲ و ۲۳ و ۳۴ آن که ضمن ماده واحده مصوب اردیبهشت ماه هزار وسیصد و بیست و هشت به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۴ - انتخاب اعضاءی مجلس سنا در محل‌هایی که یک نفر نماینده انتخاب می‌شود به طور فردی و در نقاطی که بیش از یک نفر نماینده باید انتخاب نمایند جمعی خواهد بود.
بند ۴ ماده ۹ - مسلمان باشد مگر یک نفر که ممکن است از اقلیت‌های مذهبی (زرتشتی – مسیحی - کلیمی) باشد.
ماده ۱۸ - بلافاصله بعد از شماره و استخراج آراء رئیس انجمن نظارت منتخبین آن حوزه را معین و به صدای بلند اعلام می‌دارد - اوراق انتخاب تا موقع انحلال انجمن محفوظ مانده و در آن هنگام باحضور فرماندار و جمعی از وجوه محل آنها را معدوم می‌کنند به استثنای اوراقی که باید ضمیمه صورت‌مجلس گردد.
ماده ۱۹ - انجمن‌های نظارت فرعی نیز به طریقی که برای انجمن‌های مرکزی مقرر است آرا خود را استخراج نموده بلافاصله رئیس انجمن نظارت منتخبین را تعیین و به صدای بلند اعلام می‌دارد.
صورت‌مجلس انتخابات فرعی باید به امضای اعضاءی انجمن
نظارت رسیده و به انجمن مرکزی فرستاده شود تا در آنجا با ملاحظه صورت‌مجلس‌های انتخابات کلیه نقاط مشترک آن حوزه منتخبین یا منتخب معین و اعلام گردند.
ماده ۲۲ - منشی انجمن نظارت مرکزی باید صورت‌مجلس انتخابات را در سه نسخه حاضر کرده به امضا فرماندار و اعضاء انجمن نظارت رسانیده یک نسخه به فرمانداری تسلیم نموده و نسخه دوم را به وسیله فرماندار به وزارت کشور و نسخه سوم را توسط وزارت کشور به دبیرخانه مجلس سنا بفرستد.
ماده ۲۳ - اسامی انتخاب‌شدگان بعد از اتمام انتخابات از طریق فرماندار حوزه انتخابیه مرکزی اعلام می‌شود.
ماده ۲۴ - هر گاه یک یا چند نفر از سناتورهای انتخابی زودتر از یک سال به آخر دوره عضویت باقیمانده فوت کنند یا استعفا دهند در این صورت به جای عضو متوفی یا مستعفی طبق مقررات این قانون تجدید انتخاب به عمل خواهد آمد هرگاه عضو متوفی یا مستعفی از سناتورهایی باشد که از طرف اعلیحضرت همایون شاهنشاهی معین شده است مراتب را فوراً وزارت کشور مستقیماً یا به درخواست رئیس مجلس سنا به شرف عرض ملوکانه می‌رساند تا در صورتی که بیش از یک سال به عضویت دوره سناتور متوفی یا مستعفی باقیمانده باشد جانشین او معین گردد.
مخبر کمیسیون کشور - مهدی ارباب
نایب‌رئیس - کلیات مطرح است کسی اجازه نخواسته چون مخالفی نیست رأی می‌گیریم به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در خود ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) آقایانی که با ماده واحده موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است و چون مخالفی نیست رأی می‌گیریم به مجموع ماده واحده آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گر چه از مجلس سنا آمده بود ولی چون اصلاحاتی در آن شده لذا مجدداً به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۷ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون راه دایر به اجازه تمدید استخدام آقای مهندس پل فورل کارشناس نگه‌داری راه‌آهن و ارسال به مجلس سنا
نایب‌رئیس - گزارش کمیسیون راه دایر به تمدید مدت استخدام آقای مهندس پل فورل مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی
کمیسیون راه لایحه دولت راجع به اجازه تمدید مدت استخدام آقای مهندس پل فورل تبعه دولت فرانسه را برای شور دوم مطرح نمود در نتیجه خبر شور اول را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - به وزارت راه اجازه داده می‌شود قرارداد استخدامی آقای پل فورل مهندس دیپلمه تبعه دولت فرانسه را برای مدت یک سال دیگر به عنوان کارشناس نگه‌داری خطوط راه‌آهن به طریق مکانیکی تمدید نماید. حقوق آقای مهندس پل فورل در مدت مزبور به قرار ماهی شصت هزار ریال با معافیت از پرداخت مالیات و صدی سه بهداشت و فرهنگ خواهد بود.
از طرف مخبر کمیسیون راه - علامه وحیدی
گزارش از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی کمیسیون امور استخدام با حضور آقای معاون وزارت راه لایحه دولت راجع به اجازه تمدید مدت استخدام آقای مهندس پل فورل را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و پس از مذاکرات لازم خبر کمیسیون راه را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
به جای مخبر کمیسیون امور استخدام - محمد دیهیم
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه لایحه دولت راجع به اجازه تمدید مدت استخدام آقای مهندس پل فورل تبعه دولت فرانسه را با حضور آقای معاون وزارت راه مطرح و با خبر کمیسیون راه موافقت نمود اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه - مشایخی
گزارش از کمیسیون امور خاره به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه با حضور آقای معاون وزارت راه لایحه دولت راجع به اجازه تمدید مدت استخدام آقای مهندس پل فورل تبعه دولت فرانسه را برای شور دوم مطرح نموده و پس ازمذاکرات لازم خبر کمیسیون راه را تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه - دکتر سعید حکمت
نایب‌رئیس - در ماده واحده مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
کلیات آخر مطرح است و چون درخواست مذاکره‌ای نشده لذا رأی می‌گیریم به مجموع ماده آقایانی که موافقند با مجموع ماده واحده قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۸ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
نایب‌رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یک‌شنبه خواهد بود دستور لوایح جاری
(مجلس ۵ دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
نایب‌رئیس مجلس شورای ملی - عماد تربتی