مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ اردیبهشت ۱۳۳۰ نشست ۱۴۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم
قانون اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت فروردین ماه ۱۳۳۰ تصمیم قانونی دایر به انتخاب اعضای کمیسیون‌های مجلس شورای ملی از شعب |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال هفتم – شماره ۱۸۰۹
۱شنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۰
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۴۰
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۴۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۰
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور - آقایان: دکتر مصدق - حاذقی - امینی
۳ - قرائت اسامی اعضای کمیسیون‌های منتخبه از شعب
۴ - انتخاب دو نفر ناظر ذخیره اسکناس
۵ - تقدیم یک فقره لایحه راجع به انحلال دیوان کیفر به وسیله آقای وزیر دادگستری
۶ -معرفی آقای دکتر سمیعی به معاونت وزارت دادگستری به وسیله آقای وزیر دادگستری
۷ - مذاکره و اخذ رأی و تصویب یک‌دوازدهم اجازه پرداخت حقوق و هزینه کل کشور بابت فروردین ۱۳۳۰
۸ -مذاکره در گزارش کمیسیون حسابداری مجلس راجع به فروش اراضی مجلس به سنا
۹ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه.
مجلس ساعت نه و نیم صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل شد.
۱ - تصویب صورت مجلس
رئیس - صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه- آقایان: دکتر علوی- پالیزی - اورنگ - برومند - رفیع – امینی- کوراوغلی - دکتر مصدق - دکتر بقایی - دکتر شایگان
غائبین بی‌اجازه - آقایان: خاکباز - محمودی- دکتر مصباح‌زاده - قبادیان - اعظم زنگنه - منصف - نصرتیان - قهرمان - ابریشم‌کار - تولیت - اقبال - شهاب خسروانی - دکتر سید امامی - قرشی - عماد تربتی - محسن طاهری -رضوی - پیراسته - افشار صادقی - امیر افشاری - سلطانی - ابوالحسن حکیمی - طباطبایی
دیرآمدگان با اجازه- آقایان: جواد مسعودی – معین‌زاده – هراتی - دکتر طاهری – اکبر – سنندجی - محمدعلی مسعودی
رئیس - آقای دکتر جلالی نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟
دکتر جلالی - عرض کنم در صورت جلسه یک چند تا اشتباه کوچک است که بنده تقدیم می‌کنم و اصلاح خواهد شد البته در عبارت خیلی تغییر فاحشی نداده ولی متأسفانه با این که ملاک و مأخذ صورت جلسه است آنچه به دست مردم می‌رسد روزنامه‌ها است و از پریروز تا به حال شیر و خورشید سرخ و آقایانی که زحمت کشیدند مثل آقای کوچکی و سایر آقایان که با زحمات زیادی رفته‌اند و فداکاری کرده‌اند از من گله می‌کردند که شما نسبت به ما حرف زده‌اید در صورتی که من از آنها تشکر کردم ولی در روزنامه‌ها طور دیگر بود با این که بیست و سه نفر حرکت کردند و پیاده یک چیزهایی را بردند به محل ولی آنچه بردند بسیار ناچیز بوده شاید بیست و چهار پنج هزار نفر مردم بی‌خانمان شده بودند در صورتی که چند پتو و چند دست لباس و چند کیلو نان رفته است آنجا و به یک جای معینی یک دانه رسیده بنده عرضی غیر از این نکردم البته صد تا پتو بوده ولی برای پنج هزار نفر به هر ۵۰ نفر یک دانه می‌رسد. البته کارکنان شیر و خورشید سرخ زحمت زیاد کشیدند ولی حق این بود که برای محلی که پنج هزار نفر ده هزار نفر بی‌خانمان شده بودند بیش از این فرستاده می‌شد ضمناً با این که دولت تشریف ندارند و هیچ کدام از آقایان وزرا تشریف ندارند بنده از جناب آقای رئیس تمنا می‌کنم که به جناب آقای وزیر فرهنگ اطلاع بدهند که نسبت به این معلمینی که اخیراً به علل مختلفه بیکار شده‌اند و در زحمت افتاده‌اند یک تصمیمی گرفته بشود که اینها از این وضع نجات پیدا کنند و بعضی از اینها حقیقتاً مفید هستند و به اینها باید کمک بشود چون بعضی از اینها زندگی بسیار سختی را می‌گذرانند اینهایی که در مدارس هستند باید به آنها کمک بشود نه این که توی خیابان راه بروند اینها کاری باید بکنند که از اینها استفاده بشود (احسنت)
رئیس - دیگر نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
۲ - بیانات قبل از دستور - آقایان: دکتر مصدق- حاذقی - امینی
رئیس - سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند. آقای دکتر مصدق
دکتر مصدق - روز نهم آبان را به خاطر دارم که روز شنبه بود. مرحوم مستوفی‌الممالک به من تلفن فرمودند که شما امروز مجلس می‌روید یا نه؟ به ایشان عرض کردم که خیر امروز روز مجلس نیست، روز شنبه است: فرمودند پس شما اطلاع ندارید امروز یک ماده واحده‌ای به مجلس می‌برند و باید که در این باب با هم مشورت بکنیم و تکلیف خودمان را معین بکنیم. بنده رفتم منزل ایشان، فرمودند که آیا صلاح هست که به مجلس برویم یا نه؟ به ایشان عرض کردم که خیر امروز روز مجلس نیست و شنبه است، فرمودند پس شما اطلاع ندارید امروز یک واحده‌ای به مجلس می‌برند و باید که در این باب با هم مشورت بکنیم و تکلیف خودمان را معین بکنیم.
بنده رفتم منزل ایشان، فرمودند که آیا صلاح هست که به مجلس برویم یا نه؟ به ایشان عرض کردم توپچی ده سال مواجب می‌گیرد که یک روز شلیک بکند و اگر شلیک نکرد انجام وظیفه نکرده (صحیح است) به وکیل مجلس که دو سال حقوق می‌دهند و از این امتیازات نمایندگی استفاده می‌کند برای این است که یک روز درباره مملکت قدم بردارد و یک روز کار صحیح بکند، و اگر نکرد تمام این دو سال رفت و آمدش در مجلس بی‌مورد است. مقصود از این عرایض این بود که من به اتفاق آرای اعضای کمیسیون نفت به ریاست کمیسیون انتخاب شدم (صحیح است) البته آقایان این طور انتظار دارند که اگر من چیزی به نظرم برسد و آقایان نشنیده باشند یا اطلاع نداشته باشند عرض بکنم تا آنچه را که صلاح مملکت می‌دانند خودداری نکنند. مطابق اطلاعاتی که به من رسیده که باید عرض بکنم ممکن است در آتیه خیلی نزدیکی حوادثی روی بدهد که این کاری که شما کرده‌اید به کلی عقیم بماند. حالا این اطلاعات من است حالا اگر این اطلاعات صحیح باشد شما اگر زودتر کارخودتان را تمام بکنید به مقصود نمی‌رسید و اگر صحیح نباشد باز انجام وظیفه کرده‌اید. خصوصاً این که از نظر اقتصادی ما روزی سیصد هزار لیره از تأخیر کار متضرر می‌شویم (صحیح است) سیصد هزار لیره که تقریباً سه میلیون تومان در روز می‌شود که شما می‌توانید یک روزش را بدهید و یک مردمان گرسنه‌ای را که به این مجلس و به این دستگاه هجوم می‌آورند سیر بکنید. مطابق صورتی که خود شرکت نفت می‌دهد ۳۲ میلیون تن استخراج می‌شود ۳۲ میلیون تن هر تنی ۵ لیره نرخ خلیج‌فارس است یک میلیون که برای مخارج موضوع کنید چهار لیره قیمت هر یک تن نفت است بنابراین شما سی دو میلیون تن ضرب در چهار می‌شود ۱۲۸ میلیون لیره در سال و هر ماهی تقریباً متجاوز از ۳۰۰ هزار لیره عایداتی است که به این مملکت و به این ملت فقیر باید برسد و از بین می‌رود بنده عرض می‌کنم که کمیسیون نفت با این رویه‌ای که دارد موفق نخواهد شد که این کار را قبل از حوادثی اگر روی بدهد این کار را تمام بکند. استدعای من این است که امروز ۴ بعد از ظهر آقایان اعضای کمیسیون محترم نفت تشریف بیاورند کمیسیون را تشکیل بدهند (صحیح است) اکر امروز این کار تمام نشد فردای جمعه را هم به هیچ‌وجه تعطیل نکنند و تشریف بیاورند در مجلس و این کار را تمام کنند (صحیح است) و جناب آقای رئیس هم امروز شنبه یا صبح یا عصر مجلس را تشکیل
بدهند و این طرحی را که کمیسیون باید پیشنهاد کند، به عنوان یک طرح به قید سه فوریت بیاورند در این مجلس تصویب بشود (صحیح است) آقایان، شما یک رأیی دادید یک خدمتی به این مملکت کردید یک نامی‌در کردید، یک مردمی هم برای این کاری که کردید نهایت فداکاری را کردند بیایید و نگذارید فداکاری مردم و خدمتی که شما کردید به هدر برود.
من آنچه که اطلاع دارم و بی‌مأخذ نیست ممکن است که برای از بین بردن کار شما برای از بین بردن این فداکاری که مردم این مملکت کرده‌اند حوادثی روی بدهد که تمام این مسائل عقیم بماند. شما اگر این قدم را برداشتید می‌توانید به یک عایداتی که متجاوز از عایدات تمام مملکت است نائل بشوید.
بعضی اشخاص می‌گویند که این کمیسیونی که ما در نظر داریم از حیث مقننه یعنی از مجلس سنا و مجلس شورای ملی که در این کار دخالت بکنند این دخالت قوه مقننه در قوه مجریه است. به هیچ‌وجه این طور نیست این کمیسیون کارش این نیست که بعد از این که تعیین شد بلافاصله تأسیسات نفت جنوب را از شرکت انگلیس تحویل می‌گیرد و از تحویل گرفتن هم مقصود این نیست که اینها را تحویل بگیرند یعنی خلع ید از آنها می‌کنند که در عایدات‌شان دخالتی نکند و یک عده‌ای را آنجا بگمارند که عایدات نصیب ملت ایران بشود و بعد اساسنامه شرکت نفت جنوب را تهیه بکنند و به مجلس شورای ملی برای تصویب پیشنهاد بکند این یک کاری نیست که این کمیسیون با هیئت در کار اجزایی دخالت کرده باشند.
این هیئت کارش نظارت چند روزهای است که تا آن اساسنامه شرکت نفت جنوب تهیه بشود نظارت باید بکند همچنان که امروز نمایندگان مجلس در کار بانک ملی نظارت می‌کنند و بعد وظیفه‌اش این نیست که آن اساسنامه را به مجلس شورای ملی پیشنهاد بکند و همچنین وظایفش این نیست که اگر کمپانی ادعایی بکند به ادعای کمپانی و به مطالبات حقه دولت ایران که از کمپانی دارد رسیدگی بکند و باز به مجلس گزارش بدهد.
به هیچ‌وجه کار این کمیسیون دخالت در قوه مجریه نیست وقتی که این کار تمام شد کمیسیون می‌رود و شرکت نفت مطابق یک شرکت دولتی در دست ملت ایران اداره می‌شود.
در خاتمه آقای فقیه‌زاده به بنده شرحی مرقوم فرمود که من دیروز در کمیسیون پیشنهاد کردم که عایدات شرکت نفت از تاریخی که مجلس سنا ملی شدن نفت صنعت نفت را تصویب کرده است باید به ملت ایران برسد (صحیح است) و بعضی از جراید به نام آقای تقی‌زاده نوشته‌اند. حالا ممکن هم هست که آن جراید به واسطه قریب‌المخرج بودن این دو اسم اشتباه کرده باشند البته در جراید این مطلب تصحیح خواهد شد بنده به جناب آقای رئیس عرض می‌کنم که امروز جنابعالی وظیفه دارید که این کار را اداره بفرمایید و اگر اداره نفرمایید هرگونه خسارتی که به این ملت برسد مسئولش حضرتعالی هستید.
رئیس - جنابعالی رئیس کمیسیون نفت هستید هر وقت بفرمایید بنده اقدام می‌کنم.
دکتر مصدق - بنده عرض می‌کنم امروز ۴ بعد از ظهر کمیسیون تشکیل خواهد شد، اگر کارش تمام شد که تمام شد اگر کارش تمام نشد فردا ۴ قبل از ظهر باید دوباره تشکیل شود و برای روز شنبه هم جلسه را هر ساعتی که صلاح می‌دانید معین بفرمایید.
شوشتری - بحرین را هم باید رویش تصمیم بگیرید.
عامری - بنده عضو کمیسیون نفت هستم و یک تذکری دارم.
رئیس - اینها نطق قبل از دستور است و آقایانی که اسم نوشته‌اند راجع به هرچه بخواهند صحبت می‌کنند دیگر تذکر ندارد.
عامری - اگر یک تذکری باشد و یک موضوعی مطرح باشد و یکی از اعضای کمیسیون هم بخواهد توضیحی بدهد، آن مقدم بر این است.
رئیس - شما مطابق کدام ماده آیین‌نامه این را می‌فرمایید؟ اولاً اختیار تشکیل کمیسیون‌ها با رئیس کمیسیون است منتها به طوری که عرض کردم آقای دکتر مصدق اطلاع می‌فرمایند بنده هم تأکید می‌کنم که اطلاع داده بشود و انشاء‌الله تشکیل بشود به محض این هم که گزارش برسد فوری مجلس دعوت خواهد شد، آقای حاذقی
حاذقی - مطالبی که جناب آقای دکتر مصدق فرمودند البته آقایان محترم همه جلب توجه‌شان شد و البته هیچ تردیدی نیست که این موضوع یعنی موضوع ملی شدن نفت امری است مورد علاقه تمام مردم کشور و هیچ‌گونه حوادثی هم نمی‌تواند کوچک‌ترین اثری در عملی شدن این امر داشته باشد برای این که آقایان متوجه هستند که ملت ایران از خواب غفلت بیدار شده‌اند و به منافع ملی خودش علاقمند است این کار را با حسن تدبیر با خواست خدا و با همکاری و اتحاد نظر تمام طبقه اصلاح‌طلب انجام می‌دهد این حوادثی که جناب آقای دکتر مصدق فرمودند البته ممکن است آنهایی که به منافع‌شان لطمه وارد می‌آید یا عمال آنها در مقام این باشند که تصمیم مقدس که مجلسین ملت ایران گرفته‌اند به هم بزنند ولی هیچ تردیدی نیست که دیگر فاتحه شرکت نفت خوانده شده و این امر مسلم است که مردم ایران هیچ جا نمی‌روند و مادامی‌که این ملت و مردم باشند خواهان حق خودشان هستند و هیچ دستگاهی قادر نخواهد بود که منافع از استیفای حق ملت ایران بشود حالا ممکن است که کسانی در مقام کارشکنی و اخلال و به هم ریختن اوضاع باشند ولی ما متکی به حق هستیم و امیدواریم خدا آنها را موفق ندارد و مردم ایران هم هوشیار باشند و آماده دفاع از حق خودشان باشند (انشاء‌الله) و اگر هم کسانی در مقام اخلال هستند به ایشان اطمینان می‌دهم که آنها هم تیرشان به سنگ خواهد خورد (صحیح است) زیرا که مردم ایران زیر بار از دست دادن حق خودشان نخواهند رفت موضوعی که می‌خواستم عرض بکنم موضوع انتخاب کمیسیون‌های مجلس شورای ملی است که خواهش می‌کنم آقایان به این موضوع یک توجهی بکنند اگر آقایان در نظرشان باشد که در سه مجلس که اصرار شد که کمیسیون تجدید انتخاب بشود من عرض کردم که من طرفدار به هم زدن اوضاع حاضر نیستم زیرا به تجربه معلوم شده است که از این به هم زدن اوضاع یک نظر صحیح کمتر تعقیب می‌شود حالا خواهش می‌کنم آقایان محترم به دقت به اسامی اعضای کمیسیون‌های بودجه و دارایی و برنامه هفت ساله نگاه کنند ببینند از این تغییری که داده شده است چه عمل اصلاًحی انجام گرفته و کدام یک از اشخاص بیرون گذاشته شده است که به نفع مملکت بوده و کدام یک از آنهایی که داخل شده‌اند (پناهی - به نفع مملکت است یعنی چه؟ آزادانه انتخاب شده‌اند) اجازه بدهید توضیح بدهم (پناهی - هیچ توضیح ندارد گر چه توضیح بدهید خراب‌تر می‌شود) آقا اگر میلتان نیست ممکن است گوش ندهید ولی این توضیح لازم است (دکتر مجتهدی - برای این که شما انتخاب نشدید) نه من آنجا نبودم، نه آن دفعه بودم و نه این دفعه می‌خواستم انتخاب بشود خب آقایان محترم توجه بفرمایید من توضیحات بیشتری می‌دهم برای این که آقای دکتر مجتهدی تذکر فرمودند آقایان می‌دانند که کارهایی که در مجلس است تقسیم می‌شود بین تمام نمایندگان و اگر یک عده‌ای از نمایندگان و یک دسته مخصوصی بخواهند با دسته‌بندی حقوق مردم سایر قسمت‌های کشور را از بین ببرند این قابل تحمل نیست و ما هم سعی می‌کنیم آن جریان را به هم بزنیم وقتی که کار روی منطق نبود ما هم تصمیم می‌گیریم آقایان اعضای مجلس هم تصمیم می‌گیرند که تصمیمات کمیسیون بودجه و کمیسیون برنامه را از ترتیبی که به صورت قانون دربیاید خواهیم انداخت و اجازه نمی‌دهیم که مردم یک حوزه‌ای را از حق‌شان به کلی محروم کنند از تمام استان هفتم یعنی از ۱۴ وکیل فارس ما یک نفر در کمیسیون برنامه داشتیم و او هم سید حسن رضوی بود که این موضوع رابه همه آقایان گفتم از آذربایجان آقایان برادران ما هستند، به همه‌شان هم ارادت داریم همیشه هم گفتیم همان طور که معروف است به اصطلاح قدیم که کبیر قدیم نباید حق صغیر را بخورد، صغیر هم نباید حق کبیر را بخورد، این صحیح نیست ما هم چهارده نفر وکیل هستیم ما هم حق داریم در کمیسیون بودجه ما یک نفر عرب‌شیبانی را داشتیم او را هم بیرون گذاشتند حالا از آقایان نمایندگان آذربایجان در کمیسیون بودجه شش نفر و از فارس هیچ نفر، این درست نیست. قابل تحمل نیست برای این که ما هم منافع داریم ما باید حقوق حوزه انتخابیه خودمان را حفظ بکنیم (همهمه نمایندگان)
رئیس - این نطق قبل از دستور است هر کس هر چه خواست می‌گوید.
اردلان - آقای حاذقی وکلای آذربایجان هم مثل وکلای فارس هستند.
رئیس - آقای حاذقی تأمل بفرمایید اکثریت نیست (پس از چند لحظه عده کافی شد) بفرمایید.
حاذقی - من نظرم این بود که به آقایان محترم سربسته نکته‌ای را تذکر بدهم ولی همکار محترم آقای دکتر مجتهدی مرا مجبور کردند این نکته را عرض کنم البته تمام آقایان نمایندگان محترم در نظر همه احترام دارند و حقوق‌شان متساوی است ولی باید انصاف هم داد معروف است که می‌گویند بکن هر آنچه بشاید نه آنچه بتوان کرد ما نمایندگان فارس هیچ‌گونه مراجعه‌ای به هیچ کس نکردیم، توقعی هم نداشتیم ولی در موقعی که آقایان همکارهای‌شان را انتخاب می‌کنند باید رعایت انصاف را هم بکنند در پنج شعبه که انتخاب شدند، یکی از آقایان فارسی‌ها یعنی از ۱۴ نفر وکلای فارس یکی در کمیسیون برنامه نیامدند در شعبه پنجم که من در آنجا بودم اطلاع دارم که این یک شعبه باقی مانده است و آقای رضوی از همان شعبه در کمیسیون برنامه انتخاب شده بودند و بنده عرض کردم که عیب ندارد اگر اجازه بدهید که یک نفر هم از همکاران فارس آنجا باشد آن را هم رعایت نکردند من می‌خواهم عرض کنم که بایستی در انتخاب اعضای کمیسیون‌ها رعایت تناسب بین نماینده‌های استان‌ها بشود اگر مجلس ما روی حزب بود تردیدی نبود که حزبی که اکثریت داشت تمام کمیسیون‌ها را هم انتخاب می‌کرد ولی حالا که حزبی نیست و کارها روی مصالح حوزه ها و منطقه‌ها است بایستی آقایان رعایت این نکته را بکنند که حقوق یک عده از مردم یک استان سلب نشود. این اشتباهات را بنده باید عرض کنم در کمیسیون برنامه وقتی وکیل یک حوزه‌ای نباشد حقوق مردم آن حوزه ضایع می‌شود (صحیح است) من به طور مثل عرض می‌کنم شهرستان جهرم در قانون ۲۶ آبان ماه ۱۳۱۶ در دوره ۱۱ در قانون تقسیمات کشور به تصویب رسیده است جزو یکی از ۵۰ شهرستان مصوبه مجلس بود و بعد در کمیسیون برنامه به توهم این که شهرستان جهرم شهرستان قانونی نیست و تصویب‌نامه‌ای است یک میلیون تومان ازش کم کردند حالا اگر یک نفر از همکاران ما آنجا باشد اطلاع می‌دهد تذکر می‌دهد که تصمیمی برخلاف مصلحت آن منطقه نگیرند حالا هم استدعای من بر این است که آقایانی که در کمیسیون بودجه یا برنامه هستند در تصمیم‌شان رعایت حق مردم را هم بکنند و یکی از ماها را دعوت کنید و اگر غیر از این باشد ما هم ایستادگی می‌کنیم و نمی‌گذاریم مصوبات آنها به صورت قانونی در بیاید برای این که ما هم وکیل هستیم حقمان است ما وکیل مردمیم و بایستی حفظ حقوق مردم را بکنیم این عرض من بود و اما نکته‌ای که راجع به دولت تذکر داشتم البته آقای فروزان از طرف هیئت دولت اینجا تشریف دارند مسئله مهمی‌که راجع به دولت من تذکر داشتم این بود که اخیراً آقای مهندس مصدق معاون وزارت راه دیده شد از معاونت وزارت راه استعفا دادند و آقایان مهندس شالچیان و مهندس گنجی هم که از رؤسای و مدیران وزارت راه بودند استعفا دادند و این عمل ناشی از یک انتخاب بی‌موردی بود که یک نفر ناظر هزینه‌ای که در آنجا بود به عنوان معاون وزارت راه انتخاب شده من خواستم به وسیله معاون وزارت دارایی به دولت سفارش بدهم که ما با این گونه ایجاد پست‌ها و تغییر و تبدیل‌ها موافق نیستیم کسانی که بر سر کار هستند و مردمان درست و امین و در کار خودشان صاحب اطلاعات و بصیرت هستند نباید اینها را دلسرد کرد این عمل‌ها درست نیست نه به نفع مملکت است نه به نفع دولت است دولت بایستی بدون ضرورت تغییری در اعضای دولت ندهد اگر تغییری می‌دهد باید یک بهتری بگذارد به جای یک کسی که قبلاً بود ولی به هم زدن اوضاع بدون این که اصلحی انتخاب شده باشد این به صلاح مملکت نیست.
بنابراین از دولت خواستاریم که این اعمالش را اصلاًح کند معنی ندارد ایجاد پست کردن و اشخاص را راضی کردن این به ضرر مملکت است مکرر هم تجربه شده به خصوص اشخاصی که عرض کردم خدمت‌شان را خوب انجام داده‌اند ما طرفدار اشخاص صالح و درست و خوب هستیم خصوصاً اشخاصی که سر کار هستند و هیچ راضی نیستیم که این اشخاص را از سر کار بردارند و یک کسانی که در صلاحیت مثل آنها نیستند بگذارند.
یکی دیگر از موضوع عای تذکر بنده راجع به اعضای فرهنگ بود که پریروز هم همکار محترم جناب آقای فرهودی مفصل به عرض مجلس شورای ملی رساندند قوانینی که تصویب می‌شود بایستی اجرا بشود از وزارت فرهنگ انتظار می‌رود که قوانینی را که مجلس شورای ملی به تصویب رسانده است. درباره عموم فرهنگی‌ها علی‌السویه اجرا شد تبعیض نشد کسی شکایت نمی‌کند و کسی اعتراضی ندارد.
و آن وقت وزارت فرهنگ خواهد توانست اصلاح اساس در کارهای فرهنگی بکند حالا هم عده‌ای از دستگاه فرهنگی ناراضی هستند و علتش این است که مدارس خوب اداره نمی‌شود (صحیح است) این دبستان و دبیرستان و دانشکده بایستی به نفع تمام مملکت با علاقه تمام اولیای مدارس اداره بشود وقتی قانون درباره آنها هم از انجام وظیفه کوتاه می‌آیند و نتیجه مدرسه‌ها خوب تربیت نمی‌شوند. موضوع دیگر راجع به هجوم ملخ به مناطق کشور بود. همکار محترم آقای اردلان یک تذکری دادند که تلگرافی از کردستان رسیده آنجا هم ملخ شروع به مزاحمت و آزار مردم نموده (اردلان - و سن) و سن و لازم است که دولت در رفع آنها اقدام کند من می‌خواستم عرض کنم که فارس و خوزستان و کرمان این سه استان بزرگ هم در معرض تجاوز ملخ بوده آنچه که اطلاع داریم دولت تا حدی مقدمات کار را فراهم کرده (سالار بهزادی - نبرده) سم فرستاده است مأمور فنی فرستاده است ولی باید این مقدمات به نتیجه منتهی بشود یعنی مراقبت دائمی دولت بر دستگاه فنی مبارزه با ملخ ادامه پیدا بکند تا محصول مملکت از آفت ملخ‌خوارگی نجات پیدا کند. موضوع دیگر به طوری که امروز شنیده شد رئیس کشاورزی فارس را که یکی از هموطنان آذربایجانی ما است مهندس افتخاری که مردم هم از او راضی بودند و تازه هم رفته بود آنجا او را هم عوض کرده‌اند بنده با این تغییر و تبدیل‌ها اصلاً موافق نیستیم در خارج شهرت دارد که وکلای هر محل مأمورین آنجا را عوض می‌کنند در صورتی که ما وکلای فارس با این امر موافق نیستیم معنی ندارد رئیس دادگستری فارس آقای سرابندی بود و شخصی درست و امین بود عوض کردند رئیس کشاورزیمان هم یک نفر مهندس تحصیلکرده از هموطنان آذربایجانی ما که به او هم علاقه داریم تازه هم رفته بود آنجا ۶ ماه پیش رفته بود او را ه هم تغییر داده‌اند این چه معنی دارد و چه نتیجه‌ای دارد جز خرج سفر اضافی دادن و ناراضی برای دولت درست کردن و اشکال داشتن، من به طور کلی از آقای معاون وزارت دارایی که اینجا تشریف دارند تقاضا دادم که این موضوع را به اطلاع دولت برسانند که ما با این تغییر و تبدیل‌ها موافق نیستیم ....
رئیس - آقای حاذقی وقت شما تمام شده است.
حاذقی - ... بنده چند کلمه دیگر عرض دارم. موضوع دیگر این بود که در قسمت احتیاجات عمرانی توجهی داشته باشند ما تنها بودجه مملکتمان حقوق نیست هر چه که ما ملاحظه می‌کنیم می‌بینیم دولت اسکناس می‌خواهد برای حقوق دادن پول از بانک می‌خواهند برای حقوق دادن. دستگاه مملکت برای کار است اگر آقای وزیر دارایی یا معاون وزارت دارایی مختصر اعتبار عمرانی هر نقطه را ندهند و کارشان رساندن حقوق‌ها باشد هیچ کاری برای مردم مملکت نمی‌شود اعتبارات عمرانی را به عقیده من باید مقدم به تمام مخارج دانست.
رئیس - آقای امینی.
امینی - قبل از این که بنده به عرایض حوزه انتخابیه بپردازم یادداشتی از آقای کشاورز صدر رسیده است که چون اهمیت ملی آن بیشتر است بنده آن را قبلاً عرض می‌کنم: دیشب در روزنامه اطلاعات از طرف شرکت منقرض و منحله نفت جنوب طرحی بی‌ادبانه مبنی بر تکذیب اظهارات سخنگوی وزارت خارجه ما انتشار یافته بود در صورتی که بر عکس بر کوچک و بزرگ ما پوشیده نیست که این تکذیب دروغ است و همه کس می‌داند که قطع مزایای کارگران برای ایجاد اغتشاش و بلوا بوده تا به این وسیله سنگی پیش پای اجرای ملی شدن نفت بگذارند (صحیح است) بنابراین یک شرکت منحله خاتمه یافته حق ندارد با این انتشارات حقایق را مکتوم دارد. کشاورز صدر
مکی - پس آقای صدر کشاورز اطلاع ندارند که شرکت نفت می‌خواهد مجلس را منحل کند.
امینی - بنده هم مثل هر کدام از آقایان نمایندگان که از حوزه انتخابیه مراجعت می‌فرمایند از وضع ناراضی هستند بنده هم متأسفانه وقت آقایان را می‌گیرم و برای این که اخبار شوم گیلان را مثل بوم به عرض آقایان برسانم از رودبار منجیل که وارد گیلان می‌شوید منظره درخت‌های زیتون خشک شده آنجا که سابقاً از لحاظ زیبایی طبیعت و فراوانی نعمت که برای مردم آنجا بی‌اندازه جلب توجه می‌کرد امروز خشکی آنها اسباب تأثر است و این درخت‌ها که واقعاً ثروت اهالی آنجا است خشک شده است (صحیح است) این امر باعث تأسف و تأثر است و هر کدام از آقایان که در ایام عید به آن صفحات رفته بودند واقعاً اظهار تأسف و تأثر می‌کردند نمایندگان گیلان مدتی است راجع به این موضوع با بانک کشاورزی و وزارت کشاورزی مذاکره کردند و استدعا کردند که توجهی بشود و این درخت‌های سالم خشک شده است و از پا رخ کرده است با کمک مالی بانک کشاورزی مجدداً به محصول برسد و مردم آنجا از بین نروند (صحیح است) متأسفانه بانک کشاورزی با این که تمام وسایل برای این کار را دارد بنده ندیدم که اینها تا به حال حرکت بکنند و در پنج ساعتی راه از تهران به آنجا بروند برای تسلی خاطر مردم (فرهودی - اگر هم برود نمی‌تواند تشخیص بدهد) شاید هم ندهند لااقل برای تسلی خاطر مردم بروند درخت زیتون را که باید بعد از ۱۲ سال بار بدهد خود بنده در وقتی که متصدی بانک کشاورزی رشت بودم و به تمام آن منطقه آشنایی دارم اشخاصی بودند که شاید ۲۰۰ اصله درخت زیتون داشتند که در سال هر اصله‌ای ۵۰ تومان عایدی داشت اشخاص متمکنی بودند در این سفر که رفتم بیچاره‌ها از شدت فقر و مسکنت در حضور من یقه پاره می‌کردند وقتی که بنده با آقای معاون وزارت دارایی که متأسفانه دارند صحبت می‌کنند (دکتر جلالی - آقای معاون وزارت دارایی استدعا می‌کنم توجه بفرمایید) این مطلب مربوط به بانک کشاورزی است چون در این مدت مکاتبه زیاد شده و صحبت زیاد شده است و تاکنون توجه نکرده‌اند بنده برای آخرین بار ناچار شدم بگویم که اگر کمیسیونی فوراً از نمایندگان گیلان از نماینده بانک کشاورزی از نماینده وزارت دارایی و نماینده وزارت کشاورزی این مطلبی را ننشینند و حل و رسیدگی نکنند اول از دولت بنده سؤال می‌کنم و صورت وام‌های بزرگی که بانک کشاورزی به اشخاص داده صورت می‌خواهم بعد دولت را استیضاح می‌کنم استدعایم این است که جنابعالی این مطلب را توجه بفرمایید و در آن کمیسیون به حرف حساب توجه بفرمایید (شوشتری - راجع به جنگل‌ها هم بفرمایید) جنگل‌ها که از بین رفته است موضوع دوم مربوط به نظام وظیفه است که البته آقایان توجه خواهند داشت در فصلی نظام وظیفه را شروع می‌کنند که رعایا و زارعین گیلان مشغول کشت و زراعت هستند (چند نفر از نمایندگان- همه جا این طور است) چیز عجیبی است در تمام مدت سال فصلی را انتخاب می‌کنند که رعیت را بیکار بکنند و این بدبخت در نتیجه گرفتاری و ناچاری خوب اطلاع دارید که
چه باید بکند تا خلاصه بشود من استدعا می‌کنم به این قضیه توجه بکنند وضع اینها باید روشن شود متکفل و مریض را می‌آورند که وضع‌شان را روشن کنند و بدبختانه اصلاً تاریک می‌کنند بنده تقاضا دارم توجه به این مطلب بشود و از طرف وزارت جنگ لااقل تاریخ احضار آنها را طوری تعیین بکنند مخصوصاً در گیلان زمانی که کار زنانه به قول خودشان در مزرعه برنج شروع می‌شود آن وقت مردانه آزاد است و می‌توانند بروند. مگر این کار را بکنند دنیا زیر و رو می‌شود؟ مطلب دیگر بحث در این است که شرکت ابریشم و شرکت چای را که مربوط به سازمان برنامه است از گیلان به مرکز منتقل بکنند تنها دلیلش این است که به نظر بنده آقایان متصدیان در نظر داشتند که به مرکز بیایند و نمی‌دانم چه فکری است که استان‌ها را کوچک می‌خواهند بکنند و مرکز را هم بزرگ نکنند خوب اگر می‌توانستند که مرکز را آباد بکنند می‌گفتیم استان‌ها خراب شده است ولی عیب این است که هم مرکز خراب است هم استان استان‌ها هرچه دستگاهای‌شان بهتر باشد دستگاه‌های اداری‌شان بهتر بشود استان‌ها آباد می‌شود مردم برمی‌گردند سر کارهای‌شان آنچه که هی به مرکز منتقل می‌کنند بنده می‌دانم که این فقط برای صدای نعلین خود رئیس اداره است (شوشتری - برای انجام معاملات خصوصی) در برنامه چون بحث در این قضیه بود
راجع به نوغان بنده جلوگیری کردم بنده نمی‌دانم در صورتی که محل محصول در شمال ایران است مرکزش چرا در تهران باشد؟ (صحیح است) اما موضوع راه البته یکی از مسائل مهمی است که همه مبتلا هستیم مخصوصا راجع به راه منجیل رودبار بنده خواهش کرده بودم که آنجا را مقدم بکنند چون مقرر بود که از اول سال جاری شروع بکنند به آسفالت‌کاری. بنده نمی‌دانم کی شروع خواهد شد؟ این که بنده خواهش کردم که آسفالت آن قسمت را مقدم بدارند که مردمان بیچاره و بیکار و بدبخت آنجا که در نتیجه سوخت درخت‌های زیتون بیچاره شده‌اند در این راه‌سازی مشغول کار شوند (صحیح است) و برای ارتزاق وسیله‌ای داشته باشند این را هم که نمی‌کنند فرهنگ رشت نه معلم دارد، نه شاگرد، نه دستگاه و نه تشکیلات مثل همه جا و این را هم بنده با نهایت علاقه‌ای که به دولت دارم و البته آقایان هم همه علاقمند هستند بحث این نیست که تنها دولت خوشنام باشد صحبت این است که هم خوشنام باشد و هم کار بکند (صحیح است) صرف خوشنامی‌که برای مردم نان نمی‌شود بنده این را عرض می‌کنم که آقایان توجه بفرمایند این قضیه از اهم مطالب است که واقعاً کارها رو به راه بشود و با این بودجه‌ای که دارید البته بنده با این تجزیه مخالفم باید توجه بفرمایید که این قبیل کارها راه بیفتد و بنده خواهش می‌کنم که مجلس شورای ملی به این تجزیه توجه بفرماید نظر مجلس سنا راجع به تجزیه مشورتی بوده است. پارسال سازمان برنامه برای مبازره با مالاریا اقدامات مفیدی کرده است باید متأسفانه اظهار بکنم که امسال تا به حال هیچ اقدامی‌نشده است و به عنوان این که گرد د د ت ندارند کاری نمی‌کنند بنده تعجب می‌کنم که این سازمان عریض و طویل چرا فکری برای د. د. ت. نکرده اگر امسال هم مبارزه می‌کردند خرج به ثلث تقلیل پیدا می‌کرد ولی اگر امسال مبارزه نکنند به کلی آن اثر پارسال هم از بین می‌رود و حالا خواهش می‌کنم که آقایان به این قسمت هم توجه بفرمایند (احسنت)
دکتر مجتهدی - آقای حاذقی توهین کردند و فرمودند که وکلای آذربایجان بند و بست کرده‌اند می‌خواستم دو کلمه توضیح بدهم.
۳ - قرائت اسامی اعضای کمیسیون‌های منتخبه از شعب
رئیس - ایشان نظری نداشتند. وارد دستور می‌شویم اسامی‌کمیسیون‌ها قرائت می‌شود و تمنا دارم آقایان در اولین فرصت کمیسیون‌ها را تشکیل بدهند و هیئت رئیسه‌شان را انتخاب بکنند که زودتر کارها حاضر بشود. (صورت اعضای کمیسیون‌ها به شرح زیر قرائت شد)
از شعبه اول:
کمیسیون برنامه - آقایان: مهدی ارباب. دکتر کاسمی. ثقت‌الاسلامی/ کمیسیون بودجه - آقایان: قراگوزلو. اسلامی. سودآور/ کمیسیون دارایی - آقایان: نریمان. صفوی. امامی‌اهری/ کمیسیون اقتصاد ملی - آقایان: وهاب‌زاده. مهدی ارباب. سودآور/ کمیسیون فرهنگ - آقایان: گرگانی صفوی. ثقت‌الاسلامی/ کمیسیون دادگستری - آقایان: امامی‌اهری. اسلامی. دکتر مصباح‌زاده/
کمیسیون خارجه - آقایان: نریمان. خزیمه علم. جواد مسعودی/ کمیسیون کشاورزی - آقایان: شادلو. قراگوزلو. خزیمه علم/ کمیسیون راه - آقایان: کاظم شیبانی. اسلامی/ کمیسیون بهداری - آقایان: منصف دکتر کاسمی/
کمیسیون کشور - آقایان: کاظم شیبانی. خزیمه علم. معین‌زاده/ کمیسیون نظام - آقایان: شادلو. کاظم شیبانی/ پست و تلگراف - آقایان: خاکباز. مهدی ارباب/ کمیسیون محاسبات - آقای ثقةالاسلامی/
کمیسیون عرایض - آقای صفوی/ کمیسیون امور اجتماعی و کار - آقایان: دکتر مصباح‌زاده. جواد مسعودی/ کمیسیون استخدام - آقایان: امیر افشار. سودآور
از شعبه دوم
کمیسیون برنامه - آقایان: دکتر معظمی. دکتر مجتهدی. دولت‌آبادی/ کمیسیون بودجه - آقایان: ملک‌مدنی. دکتر طاهری. قشقایی/ کمیسیون دارایی - آقایان: پناهی. آشتیانی‌زاده. حائری‌زاده/ کمیسیون دادگستری - آقایان: صالح. حسن نبوی. صاحب‌جمع/
کمیسیون خارجه - آقایان: موقر. پناهی. صالح/ کمیسیون کشور - آقایان: قشقایی. ملک‌مدنی. حائری‌زاده/ کمیسیون فرهنگ - آقایان: دکتر معظمی صدرزاده. موقر/ کمیسیون اقتصاد - آقایان: پناهی. آشتیانی‌زاده. دولت‌آبادی/
کمیسیون کشاورزی - آقایان: قشقایی. ملک‌مدنی. عباسی/ کمیسیون راه - آقایان: آشتیانی‌زاده. عباسی/ کمیسیون بهداری - آقایان: دکتر طاهری. دکتر مجتهدی/ کمیسیون نظام - آقایان: افشار صادقی. عباسی/ کمیسیون پست و تلگراف- آقایان: افشار صادقی. حکیمی/
کمیسیون اجتماعی و کار - آقایان: موقر. نصرتیان/ کمیسیون امور استخدام - آقایان: اورنگ. دکتر مجتهدی/ کمیسیون عرایض - آقای حکیمی/ کمیسیون محاسبات مجلس - آقای حائری‌زاده
از شعبه سوم
کمیسیون برنامه - آقایان: آزاد. سالار بهزادی. حمیدیه/ کمیسیون بودجه - آقایان: دولتشاهی. مکی. کشاورزصدر/ کمیسیون دارایی - آقایان: حسن اکبر. غلام‌رضا فولادوند. آصف/ کمیسیون دادگستری - آقایان: موسوی. دکتر شایگان. غلام‌رضا فولادوند/ کمیسیون خارجه - آقایان: حسن اکبر. ابتهاج. دکتر شایگان/
کمیسیون کشور - آقایان: کشاورزصدر. محمد ذوالفقاری. آصف/ کمیسیون فرهنگ - آقایان: دکتر شایگان. سلطان‌العلما. شوشتری/ کمیسیون اقتصاد - آقایان: برومند. موسوی. قهرمان/ کمیسیون کشاورزی - آقایان: محمد ذوالفقاری. صدر میرحسینی. اعظم زنگنه/
کمیسیون راه - آقایان: ابتهاج. صدر میرحسینی/ کمیسیون بهداری - آقایان: محسن طاهری. قهرمان/ کمیسیون نظام - آقایان: محمد ذوالفقاری. اعظم زنگنه/ کمیسیون پست و تلگراف - آقایان: سالار بهزادی. آبکار/ کمیسیون امور اجتماعی و کار - آقایان: کشاورزصدر. برومند/ کمیسیون استخدام - آقایان: محسن طاهری. سلطان‌العلما/ کمیسیون عرایض - آقای مکی/ کمیسیون محاسبات مجلس - آقای شوشتری
از شعبه چهارم
کمیسیون برنامه - آقایان: بزرگ‌نیا. دکتر طبا. تیمورتاش/ کمیسیون بودجه - آقایان: دکتر کیان. فرهودی. ناصر ذوالفقاری/ کمیسیون دارایی - آقایان: مهدوی. معدل. محمدعلی مسعودی/ کمیسیون دادگستری - آقایان: فرامرزی. فقیه‌زاده. گودرزی/ کمیسیون خارجه - آقایان: ناصر ذوالفقاری. تیمورتاش. محمدعلی مسعودی/ کمیسیون کشور - آقایان: قاسم فولادوند. عرب‌شیبانی. دکتر نبوی/
کمیسیون فرهنگ - آقایان: دکتر طبا. دکتر نبوی. فرهودی/ کمیسیون اقتصاد ملی - آقایان: بزرگ‌نیا. دکتر کیان. عرب‌شیبانی/ کمیسیون کشاورزی - آقایان: مهدوی. مرتضی حکمت. معدل/ کمیسیون راه- آقایان: قاسم فولادوند. عرب‌شیبانی/ کمیسیون بهداری - آقایان: دکتر راجی. دکتر سیدامامی/ کمیسیون نظام - آقایان: تیمورتاش. فقیه‌زاده/ کمیسیون پست و تلگراف - آقایان: مرتضی حکمت. دکتر نبوی/
کمیسیون امور اجتماعی و کار - آقایان: دکتر راجی. محمدعلی مسعودی/ کمیسیون استخدام - آقایان: دکتر کیان. فرامرزی/ کمیسیون عرایض - آقای معدل/ کمیسیون محاسبات مجلس - آقای شکرایی
ازشعبه پنجم
کمیسیون برنامه - آقایان: ناصر صدری. فتح‌علی افشار. ظفری/ کمیسیون بودجه - آقایان: ابوالقاسم امینی. گنجه. کهبد/ کمیسیون دارایی - آقایان: عماد تربتی. عبدالحسین مجتهدی. هراتی/ کمیسیون دادگستری - آقایان: ابوالحسن رضوی. گنابادی سلطانی/ کمیسیون خارجه - آقایان: ابوالقاسم امینی. حاذقی. مخبر فرهمند
کمیسیون کشور - آقایان: ناصر صدری. عماد تربتی. فتح‌علی افشار/ کمیسیون فرهنگ - آقایان: ابوالحسن رضوی حاذقی. گنابادی/ کمیسیون اقتصاد- آقایان: بوداغیان. ارباب گیو. علی‌محمد دهقان/ کمیسیون کشاورزی - آقایان: ظفری. کهبد. علی‌محمد دهقان/ کمیسیون راه- آقایان: ناصر صدری. کهبد/ کمیسیون بهداری - آقایان: دکتر علوی. قبادیان/
کمیسیون نظام - آقایان: دکتر علوی. قبادیان/ کمیسیون پست و تلگراف - آقایان: گنجه مخبر فرهمند/ کمیسیون امور اجتماعی - آقایان: کوراوغلی. هراتی/ کمیسیون استخدام - آقایان: قبادیان. سلطانی/ کمیسیون عرایض - آقای حاذقی/ کمیسیون محاسبات مجلس - آقای ظفری
از شعبه ششم
کمیسیون برنامه - آقایان: بهادری. دکتر هدایتی. صفایی/ کمیسیون بودجه - آقایان: دکتر بقایی. اسکندری. بهبهانی/ کمیسیون دارایی - آقایان: اسکندری. مکرم. اردلان/ کمیسیون دادگستری - آقایان: جواد عامری. دکتر هدایتی. صفایی/ کمیسیون خارجه - آقایان: رفیع عامری. سنندجی/ کمیسیون کشور - آقایان: پالیزی. ناظرزاده. تولیت/ کمیسیون فرهنگ- آقایان: بهبهانی. دکتر بقایی. ناظرزاده/
کمیسیون اقتصاد - آقایان: اردلان. شهاب خسروانی. دکتر برال/ کمیسیون کشاورزی - آقایان: غضنفری. بهادری. تولیت/ کمیسیون راه - آقایان: محمودی. پالیزی/ کمیسیون بهداری - آقایان: دکتر برال. ابریشم‌کار/ کمیسیون نظام - آقایان: غضنفری. بهادری/ کمیسیون پست و تلگراف - آقایان: محمودی. پیراسته/ کمیسیون امور اجتماعی و کار - آقایان: دکتر هدایتی. شهاب خسروانی/
کمیسیون استخدام - آقایان: مکرم. عبدالوهاب اقبال/ کمیسیون عرایض - آقای مکرم/ کمیسیون محاسبات مجلس - آقای اردلان
رئیس - صبح شنبه آقایان کمیسیون‌ها را تشکیل بدهند و هیئت رئیسه‌شان را انتخاب می‌کنند. آقای مخبر فرهمند در این قسمت فرمایشی دارید؟
مکی - آقای اقبال را ما شنیدیم که شهردار مشهد شده‌اند.
رئیس - به ایشان چیزی نوشته شده از طرف هیئت رئیسه یعنی بنده نوشته‌ام که نظرشان را بگویند و هنوز جواب نرسیده است.
مکی - اگر شهردار باشند که وکیل نیستند.
رئیس - بله صحیح است اگر شهردار شدند دیگر وکیل نیستند.
مخبر فرهمند - عرض کنم بنده را که در شعبه پنجم بودم در دو کمیسیون بنده را نوشته‌اند بنده هم از آقایان خواهش کردم که بنده را ننویسند به همین جهت هم آن ورقه امضاء ندارد. بنده امضا نکردم و داوطلب هیچ کمیسیونی هم نیستم. آقایانی که جوانترند و بیشتر حرارت دارند و دنبال کار هستند و علاقه دارند باید در ۴ و ۵ و ۶ تا کمیسیون تشریف داشته باشند و امثال بنده باید برویم کنار به همین جهت بنده امضاء نکردم بین چند نفر کارها را احتکار کرده‌اند یک کلاس آمده‌اند می‌خواهند ۱۰ کلاس جلو بروند.
رئیس - آقای بهبهانی چون عضویت کمیسیون بودجه را قبول نکرده‌اند آقای سنندجی که بعد از ایشان اکثریت دارند به عضویت کمیسیون بودجه انتخاب می‌شوند.
۴ - انتخاب دو نفر جهت نظارت ذخیره اسکناس
رئیس - حالا شروع می‌کنیم به انتخاب دو نفر نظار بانک سه نفر به حکم قرعه انتخاب می‌شوند برای نظارت در استخراج آرا. آقای آصف
آصف - آقای اردلان که این دو ساله به این سمت تعیین شده بودند وظیفه خود را با نهایت خوبی انجام داده‌اند و حالا هم از آقایان تقاضا می‌کنم که ایشان را انتخاب بکنند و در ضمن اجازه بفرمایید این توضیح را بنده بخواهم که روشن شود که این انتخاب برای یک سال است یا برای تا آخر دوره است.
رئیس - این قسمت طبق قانون در مجلس سابقه دارد و طبق همان سابقه عمل می‌شود.
(برای نظارت در استخراج آرا به وسیله آقای فولادوند (منشی) اقتراع به عمل آمده آقایان ذیل تعیین شدند)
آقای دولت‌آبادی (عده‌ای از نمایندگان- نیستند)، آقای صالح، آقای ابوالحسن حکیمی (عده‌ای از نمایندگان- نیستند) آقای سید محمدعلی شوشتری، آقای میر مجید موسوی. فولادوند- بالنتیجه آقایان: صالح، شوشتری، موسوی به حکم قرعه معین شدند. (اسامی آقایان به شرح ذیل اعلام و هر یک در محل نطق حاضر و رأی دادند)
آقایان: جمال امامی. مکی. حائری‌زاده. موسوی. بوداغیان. اردلان. مجتهدی. پناهی. دکتر مجتهدی. ناصر صدری. شیبانی. بهادری. محمد ذوالفقاری. کشاورزصدر. قاسم فولادوند. نورالدین امامی فرهودی. دکتر هدایتی. مصباح‌زاده ارباب. فقیه‌زاده. آشتیانی‌زاده. امینی صفوی. موقر. دولتشاهی. وهاب‌زاده. سرتیپ‌زاده. امامی‌اهری. گنجه. دکتر راجی. شوشتری. سنندجی. نبوی سلطان‌العلما. ناصر ذوالفقاری. گنابادی. دکتر نبوی. اسکندری. دکتر جلالی. عباسی. آبکار. آصف. مهدوی. ملک‌مدنی. صاحب‌جمع. گودرزی. شکرایی. ثقت‌الاسلامی. عزیز زنگنه. ابتهاج. جواد مسعودی. بزرگ‌نیا. صفایی. دکتر کاسمی. سالار بهزادی. غضنفری. ظفری. گرگانی. مکرم. سودآور. فرامرزی. سلطانی. معدل. حاذقی. نریمان. شادلو. خزیمه علم. قراگوزلو. عرب‌شیبانی. عامری. مخبر. فرهمند. دکتر طاهری. دکتر کیان. فولادوند. ارباب گیو. صدر میرحسینی. تیمورتاش. هراتی. دهقان. مرتضی حکمت. خسرو قشقایی. دکتر برال. شوشتری. صالح. ناظرزاده. صدرزاده. دکتر طبا
رئیس - آقای تیمورتاش یک اشتباهی کرده‌اند و یک ورقه‌ای به امضای خودشان به عنوان موافق داده‌اند که باید باطل شود و یک رأی بدهند. مهره‌های تفتیشیه و اوراق رأی شماره شد و پس از استخراج آرا نتیجه به قرار زیر بود:
مهره تفتیشیه ۷۹
اوراق رأی ۷۹
آقایان: صفایی ۴۹ رأی اردلان ۴۲ رأی عرب‌شیبانی ۳۹ رأی ثقةالاسلامی ۱۶ رأی مخبر فرهمند ۱۶ رأی ناصر صدری ۹ رأی آقایان: امینی. نبوی. مرتضی حکمت. بزرگ‌نیا. گرگانی. تیمورتاش. سلطان‌العلما. هر یک رأی داشتند.
رئیس - چون اکثریت نسبی است آقای صفایی و آقای اردلان به سمت هیئت نظارت بانک انتخاب شدند (مبارک است) آقای وزیر دادگستری بفرمایید.
۵ - تقدیم یک فقره لایحه راجع به انحلال دیوان کیفر به وسیله آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری - بنده یک عرایضی داشتم که می‌خواستم توجه آقایان را جلب کنم تأسیس دیوان کیفر از مبتکرات تأسف‌آور این کشور به شمار می‌آید صحیح است که در کشورهای دیگر شبیه و نظیر ندارد (صحیح است) در بدو تشکیل آن مقصود آن بوده است که نسبت به اتهامات مأمورین دولت رسیدگی دقیق و سریع به عمل آید ولی در عمل نتیجه معکوس حاصل شده و حتی بعضی از این قبیل اتهامات مشمول مرور زمان گردیده است.
تشکیل دادگاه‌های اختصاصی اصولاً صحیح نیست (صحیح است) مگر در مورد اصل ۸۷ متمم قانون اساسی که منحصر است به دادگاه‌های نظامی. قوانین مربوطه به طرز رسیدگی و دادرسی در دیوان کیفر برخلاف اصول تدوین شده (صحیح است)
اغلب مواد آن به کیفیت و به منظور خاص و در نتیجه تعقیب متهمین که باید با سرعت انجام شود به قدری بطی و کند است که در اثر طول زمان و از بین رفتن دلایل جرم گناهکار به مجازات نمی‌رسد و یا آن که در نتیجه همین طول مدت اثر مجازات که غرض از آن تنبیه جامعه است از بین می‌رود و بالاخره نتیجه‌ای که از تأسیس دیوان کیفر در نظر بوده حاصل نشده است. (صحیح است)
برای مزید استحضار خاطر آقایان نمایندگان محترم چند نمونه از معایب دیوان کیفر و مواردی که قوانین و مقررات مربوطه
به آن برخلاف اصول است توضیح می‌دهد.
۱ - غالبأ در اثر اتهامات به اتهامات مأمورین دولت و اشخاصی که به تبعیت از کارمندان دولت در دیوان کیفر تحت تعقیب قرار می‌گیرند بین بازپرس‌ها و دادستان و دادگاه‌ها از جهت تعیین مرجع رسیدگی اختلاف حاصل می‌شود که باید در دادگاه دیوان کیفر حل شود و برای حل اختلاف جریان کار مدت زیادی به طول می‌انجامد و رسیدگی به اصل موضوع را مدت‌ها به تعویق می‌اندازد (صحیح است)
۲ - چون اکثر جرائمی که اتفاق می‌افتد و متهمینی که بایستی تعقیب شوند و اشخاصی که در موضوع اتهام لازم است از آنها تحقیق شود در شهرستان‌ها هستند دادسرای دیوان کیفر ناچار است با استفاده از مواد قانون دیوان کیفر اجرای تحقیقات مقدماتی را به مأمورین قضایی شهرستان‌ها محول کند (صحیح است) و این موضوع باعث بطوء جریان است و آن طور که شایسته است بازپرس شخصاً حقیقت امر را نمی‌تواند درک کند و چون دادستان‌ها و بازپرس‌های شهرستان‌ها هم رسیدگی به پرونده‌های دیوان کیفر را از وظایف اصلی خود نمی‌دانند و آن را کار فرعی و اضافی تلقی می‌کنند تحقیقات را آن طور که باید و شاید دقیق و سریع انجام نمی‌دهند و بعد از مدت‌ها پرونده را به طور ناقص اعاده می‌دهند و اکثر دیده شده است پرونده‌هایی که تحقیقات مقدماتی آن به وسیله دادرسان شهرستان‌ها انجام شده ناقص بوده و برای رفع نقایص بازپرس ناچار می‌شود مجدداً پرونده را اعاده دهد (صحیح است) و یکی از جهات عمده کندی کار در دیوان کیفر همین موضوع است که نه فقط موجب بطوء جریان است بلکه اساساً چون دلایل و مدارک بزه به خوبی جمع‌آوری نشده باعث می‌شود که گناهکار از کیفر رهایی یابد.
۳ - به دادستان دیوان کیفر اختیار داده شده است که به مجرد اطلاع از وقوع جرم شخصاً اقدامات مقدماتی بنماید و متهم را نیز توقیف و بازداشت کند- اجرای تحقیقات را می‌تواند شخصاً عهده‌دار شود یا به یکی از معونین خود و یا به بازپرس ارجاع نماید و یا به یکی از مأمورین غیر قضایی دولت و یا رئیس اداره که متهم در آن اداره کار می‌کند نمایندگی و اختیار بدهد که او متهم را تعقیب کند و نیز دادستان دیوان کیفر که خود مدعی است که تحقیقات را که وظیفه بازپرس است می‌تواند شخصاً انجام دهد و کیفرخواست صادر کند به این معنی که در آن واحد دارای دو عنوان می‌باشد یعنی هم مدعی است و هم قاضی و جمع این دو عنوان روی یک سر برخلاف اصول قضایی است (صحیح است)
۴ - یکی از بزرگترین معایب قوانین مربوط به دیوان کیفر این است که دادستان می‌تواند در هر مرحله از تعقیب متهم را توقیف کند و مرجع شکایت از این امر وزیر دادگستری است و از کسی که به امر دادستان دیوان کیفر توقیف شده جز به دستور خود دادستان و یا برحسب دستور وزیر دادگستری رفع توقیف نخواهد شد این موضوع که یا به دخالت دولت و قوه مجریه را در امور قضایی استوار ساخته و در حقیقت مدعی را برطرف خود کاملاً مسلط نموده به کلی برخلاف موازین حقوقی بوده و اصل تفکیک قوا و عدم تأثیر و نفوذ قوه اجرائیه را در قوه قضاییه متزلزل ساخته است.
۵ - به طوری که گفته شد به دادستان دیوان کیفر اختیار داده شده است که اشخاص مظنون را توقیف نماید این اختیار علاوه بر این که برخلاف اصول می‌باشد در تعبیر و تفسیر و کیفیت اجرای آن بعضی اوقات مبالغه شده تا آنجا که بعضی تصور کرده‌اند شخص دادستان به صرف سوء‌ظن می‌تواند هر کس را بدون هیچ گونه مقدمه توقیف کرده و بعد در جمع‌آوری دلایل اتهام یا جرم او اقدام کند و حتی این موضوع مورد سوء‌استفاده قرار گرفته است و اشخاص خوشنام و بیگناهی توقیف شده‌اند این است که این اختیار علاوه بر این که برخلاف اصول می‌باشد عملاً نیز به مرحله خطرناکی رسیده- در حالی که سایر قوانین جزایی بازپرس را مکلف ساخته است که بدون وجود دلایل و مدارک لازمه حتی متهم را احضار ننماید چه رسد به این که او را بدون وجود هیچ گونه دلیل و قرینه توقیف کند و بدیهی است که به این اختیارات اگر خدای نخواسته دادستان یا بازپرس مغرض و تابع نظریات خاص باشند تا چه حد حیثیت و حتی جان اشخاص دست‌خوش هوا و هوس‌های شخص ممکن است قرار گیرد (صحیح است)
از این قبیل موارد خلاف اصول بسیار است یکی دیگر از موارد مزبوره این است که طبق اصول قضایی هر گونه قرار یا حکمی‌که از دوایر و دادگاه‌های قضایی صادر شود قابل شکایت به مرحله بالاتر است تا حقی از کسی تضییع نگردد لیکن در دیوان کیفر این اصل نیز نقض شده و قرار بازپرس یا نظر دادیار بر منع تعقیب متهم همین که مورد موافقت دادستان واقع شد برای مدعی خصوصی که در غالب موارد دولت است قابل شکایت تشخیص نشده و درنتیجه با مختصر مسامحه و عدم توجهی ممکن است خسارات غیر قابل جبران به دولت و اشخاصی که مدعی خصوصی قضیه هستند وارد شود و همین طور است موضوع بسط و تعمیم صلاحیت دیوان کیفر در رسیدگی به اتهامات اشخاص که به تبعیت از کارمندان دولت در دیوان کیفر تحت تعقیب قرار می‌گیرند که برخلاف اصول تعقیب می‌شود و تبعیض در کیفیت و تشدید تعقیب درباره این اشخاص به آنها که در محاکم عمومی تعقیب می‌شوند برخلاف عدالت و ناروا است.
در سال ۱۳۲۸ قانونی راجع به اصلاح بعضی از مواد قانون دیوان کیفر از تصویب مجلس شورای ملی گذشته که بر طبق آن رسیدگی به قسمتی از جرایم مأمورین دولت را به عهده دادگاه‌های عمومی تفویض نموده و در نتیجه پرونده‌های زیادی که در دیوان کیفر به دادگاه‌های عمومی احاله و تا حدی از تراکم کار دیوان کیفر کاسته شد ولی هنوز پرونده‌های زیادی موجود می‌باشد که تعداد آن در اول فروردین ۱۳۳۰ به ۴۲۹۹ بالغ می‌گردد (فقیه‌زاده- آقای وزیر دادگستری این پرونده‌هایی که فرمودید غیر از آنها است که برای ولایات فرستاده‌اید؟) بله غیر از آنها هستند و لازم می‌دانم به استحضار آقایان برسانم که قانون مزبور به نحو اتم و اکمل منظور حقیقی که حفظ اصول کلی قضایی و اجرای عدالت است تأمین نمی‌نماید زیرا با باقی بودن قوانین مصوبه و اختیارات زیاد و وسیع دادسرای دیوان کیفر هیچ‌گونه وسیله موجود نیست که عدم سوء‌استفاده از مقررات مزبوره را تأمین و تضمین نماید.
از چندی به این طرف نکات مزبوره همواره مورد توجه اشخاص بصیر و مطلع به امور قضایی بوده جامعه و افکار عمومی انتظار داشته‌اند که وزارت دادگستری در این موضوع چاره اندیشیده و به این وضع که مخالف اصول است خاتمه داده شود این است که بنا به احترام افکار عمومی و به منظور حفظ و صیانت اصول قضایی و حقوقی و سایر جهاتی که معروض شد لایحه قانونی مبنی بر انحلال دیوان کیفر کارمندان دولت و ارجاع رسیدگی به اتهامات آنها به دادگاه‌های عمومی تنظیم شده که اینک تقدیم و تصویب آن تقاضا می‌شود (احسنت، احسنت)
دکتر هدایتی - دادرسی دارایی چطور می‌شود.
وزیر دادگستری - در این خصوص مشغول مطالعه هستند.
۶ - معرفی آقای سمیعی به معاوانت وزارت دادگستری به وسیله آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری- آقای دکتر سمیعی را به معاونت وزارت دادگستری حضور مبارک آقایان معرفی می‌کنم (مبارک است)
۷ - مذاکره و اخذ رأی و تصویب اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت فروردین ۱۳۳۰
رئیس - نامه مجلس سنا راجع به یک دوازدهم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی- در جواب مراسله ۱۲۰۳۷- ۲/ ۲/ ۱۳۳۰ راجع به لایحه یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت فروردین ۱۳۳۰ که برای اظهار نظر به مجلس سنا ارسال شده بود لایحه مزبور در جلسه روز چهارشنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۳۰ که برای اظهار نظر به مجلس سنا ارسال شده بود لایحه مزبور در جلسه روز چهارشنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۰ مطرح و قسمت اول آن با اظهار نظر موافق به تصویب رسید و نسبت به قسمت دوم نظر موافق اظهار نشد اینک قسمتی که از لایحه یک دوازدهم به تصویب رسیده است تلویحاً ارسال می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- سید حسن تقی‌زاده
جمال امامی - حق نداشتند.
اسلامی - مطابق ماده ۱۳۸ اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس - پریروز هم مطابق این ماده اخطار گردید و جواب داده شد بفرمایید.
اسلامی - این عملی که مجلس سنا کرده البته از نظر اصول آنها حق مشورتی دارند (صحیح است) ولی اساساً یک نظر بسیار صحیحی داده‌اند یعنی همان نظری بود که بنده در جلسه قبل طبق ماده ۱۳۸ اخطار نظامنامه‌ای کردم و آن این است که در این ماده ۱۳۸ نظامنامه قسمت آخرش متذکر است که هر وقت دولت یا مجلس محتاج شد که حتماً دوازدهم تقدیم بکند دیگر حق ندارد تبصره‌ها یا چیزهایی غیر از دوازدهم که فقط پرداخت حقوق کارمندان دولت است چیز دیگری اضافه کند آقای معاون وزارت دارایی توجه بفرمایید مطابق ماده ۱۳۸ چند دفعه هم که این پیشنهادات یا تبصره‌ها الحاق بود بر اثر پیشنهاداتی که آقایان نمایندگان می‌کردند رد می‌شد مضافاً به این که اساساً بودجه‌ای که در کمیسیون بودجه در سال ۱۳۲۹ تصویب شده مخارجش خیلی کمتر از این دوازدهمی بود که دولت تقاضا کرده و یکی از وظایف مهمی که نمایندگان مجلس بر عهده دارند این است که همیشه باید اقل مخارج را در نظر بگیرند به علاوه آنچه که شما در قسمت آخر این ماده خواسته‌اید از قبیل بودجه اداره کل خالصه کشتارگاه یا سازمان برنامه در همان بودجه‌ای که در کمیسون بودجه تصویب شده آنجا متذکر است بنابراین یا بایستی که این ماده را استرداد بکنند و طبق تصویبی که در کمیسیون بودجه شده و منظور وزارت دارایی را هم تأمین می‌کند تقاضا بکنند یا مطابق ماده ۱۳۸ نظامنامه این قسمت آخرش را که مجلس سنا رد کرده است باید جدا بشود یک موضوع دیگری که بنده در همین قسمت آخر ماده واحده تقدیمی دولت باید متذکر شوم راجع به حقوق کارمندان سازمان برنامه است یک قانونی از مجلس
گذشت تبصره الحاقی به بودجه سال ۲۷ بود که استخدام جدید ممنوع است یک کلاه قانونی درست کردند و سازمان برنامه اعوان و انصار کارمندان آنجا یا شورای عالی یا بعضی بستگان اشخاص دیگر را با حقوق خیلی گزاف استخدام کرده حالا که سازمان برنامه منحل شده همان اشخاصی که در آنجا استخدام شده بودند با حقوق و مزایای بیشتری می‌خواهند بروند به وزارتخانه‌های دیگری و حال آن که ما قانونی گذرانده‌ایم که نباید وزارتخانه‌ها استخدام جدید بکنند اگر سازمان برنامه استخدام کرده حالا که منحل شده باید برود پی کارشان نه این که با حقوق و مزایای بیشتری بروند به وزارتخانه‌های دیگر آقایان توجه بفرمایید این یکی از مسائل خیلی مهمی است این تعصب پیش نیاید که مجلس سنا آمده و رد کرده و آقای دکتر کیان و آقای دکتر معظمی و بنده هم پیشنهاد تجزیه نسبت به قسمت آخر لایحه داده بودیم (جمال امامی - شما می‌توانید ولی آنها حق نداشتند به این شکل بیاورند) (صحیح است) آقایان می‌دانید هر وقت مجلس سنا خلاف نظامنامه عمل می‌کرد بنده خودم اول مدعی‌شان بودم ولی در اینجا من حق به جانب آنها می‌دهد آنها نظر مشورتی دارند ما پیشنهاد تجزیه به قسمت آخرش داده‌ایم.
رئیس - کی داده‌اید؟
اسلامی - همان روز که در مجلس مطرح بود.
رئیس - پیشنهاد تجزیه نبود.
اسلامی - پیشنهاد بود منتهی چون فرمودید پیشنهاد مطرح نمی‌شود بنده صرف‌نظر کردم بنده نوشتم که قسمت آخرش حذف شود.
رئیس - حذف غیر از تجزیه است.
اسلامی - ضمیمه آن پیشنهاد بود اجازه بفرمایید این موضوع خیلی مهم است.
رئیس - آقای اسلامی چون پیشنهاد شما مربوط به اخطار است خارج نباید صحبت کنید بفرمایید.
اسلامی - عرض کنم این موضوع خیلی مهم است ما با دولت موافقیم ولی اگر شما بیایید هر چه که دولت می‌خواهد هر دولتی باشد در یک ماده واحده بگنجاند و کلاه شرعی نمی‌گویم چون آقای شوشتری تذکر داده‌اند کلاه قانونی درست کند این که نمی‌شود هر گونه قانونی را می‌آیند بدون امعان نظر بدون توجه در کمیسیون می‌آیند رأی می‌گیرند برای این که بتوانند حقوق کارمندان داده شود چیز دیگر نباید ضمیمه آن بشود این است که آقایان در مورد رأی باید توجه بکنند ما قسمت اول را رأی می‌دهیم ولی قسمت آخرش را رأی نمی‌دهیم دولت لایحه علیحده بیاورد دو فوریت تقاضا بکند و ما با کمال میل رأی می‌دهیم.
حبیب پناهی - آقای معاون وزارت دارایی بایستی جواب بدهند.
اسلامی - جواب ندارد.
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - در مجلس سنا راجع به بودجه و یک دوازدهم در جلسه قبل مذاکراتی کردند که به طور کلی صحیح است زیرا که مطابق قانون اساسی ما باید بودجه مملکت را در اسفند ماه برای سال آینده تصویب بکنیم و از مجلس شورای ملی بگذرد برای این که تکلیف دولت روشن باشد از لحاظ مخارج و از لحاظ عواید اما متأسفانه به واسطه تغییر دولت و به واسطه آن که بودجه سابق را پس گرفتند که آن را اصلاح بکنند و بودجه سال ۱۳۳۰ را در موقع قانونی به تصویب برسانیم آقایان فروردین هم رسید و دولت ناگزیر بود که از لحاظ مخارج عادی و مستمر بودجه یک دوازدهم تقدیم کند نسبت به این قسمت در مجلس پیشنهاد کفایت مذاکرات داده شده است وظیفه مجلس سنا در امور مالی نظر مشورتی است اعم از قبول یا رد ولی مطابق آیین‌نامه و فصل مشترکی که هست ما مجبور به قبول نیستیم می‌توانیم نسبت به آن هر رویه و هر نحوی که میل داریم و صلاح بدانیم نسبت بآن رأی بدهیم ولی این قسمتی که تفکیک شده یعنی اظهار نظر بر تفکیک نموده‌اند به نظر بنده مورد ندارد آن وقت ما نمی‌توانیم که فقط به مستخدمین دولت حقوق بپردازیم یعنی کار ما این باشد که ما بیاییم موادی را اینجا وضع بکنیم که از مردم مالیاتی بگیرند و تنها حقوق مستخدمین دولت را بدهند آن وقت چیزهایی که مربوط به عمران و مربوط به ساختمان است تمام اینها معوق بماند (صحیح است) و در حقیقت وظیفه خودمان را در مقابل مردم به هیچ‌وجه انجام نداده‌ایم (صحیح است) الآن یک قسمت از ساختمان‌ها هست که معوق مانده است علاوه بر این که ممکن است فصل ساختمانی بگذرد و عملیات ساختمانی تمام نشود یک عده کارگر که از این ساختمان‌ها اعاشه می‌کردند به این جهت بیکار می‌شوند و بیکار شدن اینها هم در یک چنین موقعی به صلاح مملکت نیست این است که من از حضور آقایان استدعا می‌کنم نسبت به تمام ماده پیشنهادی دولت که کفایت مذاکرات نسبت به او اعلام شده است اتخاذ رأی بفرمایند (صحیح است)
رئیس - رأی نهایی باید با ورقه گرفته شود یک پیشنهادی رسیده که قسمت آخر تجزیه شود و به این پیشنهاد با قیام و قعود رأی گرفته می‌شود. آقای معاون وزارت دارایی اگر فرمایشی دارید بفرمایید.
معاون وزارت دارایی (آقای فروزان) - قسمتی را که می‌خواستم حضور آقایان عرض کنم این است که تصمیمی را که نمایندگان محترم سنا گرفته‌اند به نظر خودشان روی دو اصل بود یکی برای این که دولت مجبور کنند که زودتر بودجه کل مملکتی را بیاورند و از تصویب بگذراند که البته این نظری است که آقایان نمایندگان مجلس شورای هم همین نظر را دارند در این قسمت اتفاق نظر است (صحیح است) دوم این که صرفه‌جویی شده باشد از مخارجی که خارج از بودجه است اینها بماند زمین و آنچه که تابع بودجه است قبلاً تصویب بشود ولی این یک اشتباهی دارد و آن این است که باید فهمید بودجه چه چیز است بودجه البته یک برنامه پرداختی است برای دولت و اگر این طور باشد چه این باشد چه آن باشد که در سال ۱۳۲۸ گذشته چه اعتباراتی که بعدا گذشته اینها مجموعاً بودجه کل را تشکیل می‌دهند و فرقی بین آنچه که در همین بودجه کل و با اعتباراتی که بعداً تحت لوایح علیحده گذشته و ضمیمه بودجه کشور شده فرقی در این دو نیست از طرف دیگر آن منظور دیگری را که آقایان در مجلس سنا داشتند تقریباً هم نقض شده چرا؟ برای آن که آقایان به تصور خودشان خواسته‌اند صرفه‌جویی هم شده باشد ولی بودجه سال ۳۳۰ را که دولت سابق داده بود که البته به ظاهر متعادل بود ولی البته از یک جهت متعادل نبود معذالک این بودجه مدت‌ها در کمیسیون بودجه تحت مداقه قرار گرفت و اقلامی را از وزارتخانه‌ها زدند حذف کردند بنابراین وقتی که این جا توجه داده می‌شود با رعایت آن پرداخت بشود ممکن است در صورتی که صرفه‌جویی در این است که بودجه سابق و با توجه به آن محذوفات پرداخته شود و اگر این طور باشد بودجه اضافه پرداخت می‌شود آن قسمت‌هایی که مؤخر است و در قسمت آخر لایحه است اما چیزی که اینجا صحبت شد و آقای اسلامی فرمودند مقصود از بودجه موضوع حقوق نیست اساساً بودجه یعنی یک سند دولتی است که مجلس شورای ملی تصویب می‌کند برای یک دوره عملاً یا برای یک ماه فرق نمی‌کند و او حاوی تمام دخل و خرج است اعم از حقوق و سایر مخارج و این بدیهی است که بدون مخارج امر دولت نمی‌گذرد و اگر منظور این باشد که فقط حقوق بگذرد پس خرج‌های دیگر از چه محلی تأمین می‌شود و این اشاره‌ای هم که در این لایحه شده است که با رعایت گزارش‌هایی که در کمیسیون بودجه گذشته است در سال گذشته به طوری که عرض کردم اینها یک اعتبارات دیگری است که دولت دید که در عمل دچار مشکل شده است این را آورد به کمیسیون بودجه و کمیسیون بودجه بعد از مطالعات ممتدی که واقعاً خارج از عادت معمولی هم کار کردند و شب و روز نشستند و بودجه را بالاخره تلخیص کردند و آنچه که به نظرشان زائد می‌آمد حذف کردند و این گزارش‌ها ضمیمه بودجه سال ۱۳۲۹ بود که می‌بایستی از مجلس بگذرد ولی آقایان مسبوقند بودجه در سال ۱۳۲۹ نگذشت و تمام آن یک دوازدهم گذشت پس اعتبارات ما در سال ۱۳۲۹ همان چیزی است که در سال ۱۳۲۸ گذشته و اضافاتی که بعد گذشته و محذوفاتی که در عمل پیدا شده است به همین شکل نه چند تبصره دارد و نه یک چیزی اضافی تمام این اعتبارات از اول تا آخر یعنی بودجه فروردین را برای سال ۱۳۲۹ تعریف کردیم و تصویبش را از مجلس شورای ملی تقاضا کردیم چیزی نه ملحقات دارد و نه می‌شود در عباراتش تصرفی کرد برای این که عمل را مشکل می‌کند البته نظر مجلس شورای ملی هر طور باشد دولت همان طور عمل می‌کند ولی عرض می‌کنم که برای دولت مشکل تولید می‌کند تبعیضی در پرداخت می‌شود و حتی شاید هم ملازمه پیدا کند با محدودیت یک عده‌ای که حتی حقوق‌بگیر هستند چون یک بودجه‌ای در سال ۱۳۲۹ جامعاً از مجلس نگذشته است که دولت بیاید بگوید یک دوازدهم بودجه ۱۳۲۹ را بدهید ناچار مانده است آنچه را که باید در فروردین پرداخت کند با این عبارت کش‌دار که تمام این عبارتی که روی هم بودجه سال ۱۳۲۹ را تشکیل می‌داده است تقاضای تصویب آن را بکند.
صدرزاده - بودجه کل را کی تقدیم می‌کنید؟
اسلامی - شما گفتید خالصه، کشتارگاه اینها که جزو دوازدهم نیست.
رئیس - پیشنهادی برای تجزیه قسمت آخر این ماده رسیده باید به آن با قیام و قعود رأی گرفت و بعد هم با ورقه نسبت به تمام آنچه که تصویب شد رأی گرفته می‌شود.
ملک‌مدنی - اجازه بفرمایید بنده توضیحی بدهم.
رئیس - این مورد بحث نیست پیشنهاد تجزیه شده تجزیه هم صحبت ندارد باید به تجزیه رأی گرفت.
امامی‌اهری - جناب آقای رئیس توضیحاتی داده شود بد نیست.
ملک‌مدنی - بنده خواستم یک توضیحاتی بدهم که مجلس روشن بشود.
رئیس - اگر قرار باشد مذاکره شود چند نفر قبل از جنابعالی اجازه خواسته‌اند آقای فرامرزی
عده‌ای از نمایندگان - نیستند
رئیس - آقای نورالدین امامی
نورالدین امامی - بنده عرضی ندارم.
رئیس - آقای شوشتری بفرمایید ولی بیش از پنج دقیقه نمی‌شود صحبت کرد
شوشتری - بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم با بیاناتی که آقای فروزان فرمودند مواقع و ساعات را باید توجه داشت ما همه‌مان هی فشار می‌آوریم بودجه باید تنظیم بشود و به مجلس بیاید سال گذشته هی یک دوازدهم گذشت به این محظور افتادیم و آن روز هم عرض کردم که دولت باید تا آخر این ماه یعنی تا بیستم این ماه که ۷ و ۸ و روز هم بشود در بودجه صحبت کرد بودجه کل را به مجلس بیاورد که این سوء‌تفاهم ایجاد نشود آقای اسلامی از نظر اصول یک معنایی را تذکر می‌دهند که اگر بنا شود در یک دوازدهم ما تمام آنچه را که منظور بودجه است تأمین کنیم این مفهوم اساسیش این است که عین کل بودجه را روی آن تصویب کرده‌ایم در صورتی که دولت و وزارت دارایی با تقریری که آقای فروزان فرمود این مقصود را ندارند مقصودشان این است که هم کارمندان دولت حقوق گرفته باشند و هم کاری را که نشود مخصوصاً در این ایام ملاحظه بفرمایید اگر راه‌سازی و ساختمان‌ها تعطیل بشود و این وضعیت پیش بیاید و حقوق داده نشود ممکن است منعکس به حسن اثر نشود از این جهت من استدعا دارم آقای اسلامی نماینده محترم نظر تجزیه را پس بگیرند و آقایان سناتورهای محترم هم نظرشان مشورتی است و برای ما الزام‌آور نیست که قبول بکنیم ما یک چیزی را می‌فرستیم در امور مالی آنها نظر می‌دهند نظر اساسی را ما باید بدهیم بناء علیهذا برای این که پیشامدی نشود و بهانه به دستشان بدهیم که بگویند آقا آمدید تجزیه کردید راه‌سازی فلان جا ماند کار فلان جا ماند حالا که بنده لوح محفوظ نیستم همه را تشریح کنم به طور کلی این را تصدیق بفرمایید تجزیه این یعنی فقط پرداخت حقوق کارمندان دولت این از شأن و وظیفه ما نیست که بقیه اصلاحات و کارهایی که برای موکلین‌مان باید بکنیم جلوگیری بکنیم من استدعا می‌کنم این موضوع را تجزیه و تفکیک کنید و دولت باید ملزم باشد تا بیست روز بودجه را تمام و کمال بیاورد مجلس
رئیس - وقتی که وارد تجزیه می‌شویم دیگر هیچ‌گونه بحثی ندارد حالا بنده اعلام رأی برای تجزیه نکردم که یک قدر ذهن آقایان روشن بشود آقای ملک‌مدنی بفرمایید.
ملک‌مدنی - عرض کنم بنده خواستم دو مطلب را به عرض برسانم که به نظرم ضرورت داشت یکی این بود که نظر مجلس سنا در کار بودجه تأثیر ندارد (صحیح است) چون همیشه در موقعی که صحبت از نظریات مجلس سنا شده است ما نهایت احترام را به مجلس سنا و سناتورها قائل هستیم (صحیح است) ولی حقوق ملی و حقوق مملکتی و ملتی را هیچ وقت نمی‌توانیم متزلزل کنیم یعنی باید طوری باشد که متزلزل نشود چون متأسفانه این نکته را بنده باید اینجا متذکر شوم ما هنوز هم که چهل و چند سال است از مشروطیتمان می‌گذرد باز هم متأسفانه مثل این که گاهی تمایلی پیدا می‌شود که اصول مشروطیت و آزادی را زیر پا گذاشته شود و حقوق ملت ایران تضییع بشود بنده از نقطه نظر وظیفه می‌خواستم این عرض را کرده باشم که نظر مشورتی مجلس سنا به جای خودش صحیح است ولی بودجه از حقوق مختصه مجلس شورای ملی است (صحیح است) که حقوق ملت و مردم است (صحیح است) اما راجع به موضوعی که جناب آقای اسلامی فرمودند بنده با نظر ایشان موافقت دارم فقط می‌خواستم یک نکته را تذکر بدهم و آن این است که آقای فروزان معاون وزارت دارایی هم فرمودند بنده اعتقادم این است که ما کاری نکنیم که در امور ساختمانی و راه‌سازی وقفه‌ای وارد شود چون حالا اول بهار است و باید ساختمان و راه‌سازی معطل نماند این رعایت را بفرمایید.
اسلامی - جناب آقای رئیس اجازه بفرمایید سه نفر با پیشنهاد بنده مخالفت کردند بنده هم دو کلمه توضیح می‌خواهم عرض کنم.
اردلان - اجازه بفرمایید بنده هم صحبت کنم
رئیس - خیلی از آقایان اجازه خواسته‌اند اصلاً در این پیشنهاد مذاکره ندارد باید رأی گرفته شود ماده ۱۴۸ قرائت می‌شود که آقایان توجه بفرمایند.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۴۸ - در مسائل و مواردی که مشتمل بر فقرات مختلف است هرگاه تجزیه آن از طرف یک نماینده خواسته شود باید آن ماده یا مطلب تقسیم و جزء به جزء بدون توضیح و بحث رأی گرفته شود و در پایان مجدداً در باب فقراتی که قبول شده است اخذ رأی به عمل آید.
رئیس - مطابق این ماده الان هم بی‌ترتیب آقایان دارند صحبت می‌کنند این صحبت ندارد و نباید هم اصلاً صحبت کنید بنده رأی می‌گیرم به این که صحبت بشود یا نشود (بعضی از نمایندگان - اعلام رأی فرمودید مطابق نظامنامه کسی نباید صحبت کند) اعلام رأی برای تجزیه شده است و ده نفر اجازه خواسته‌اند این که معمول نیست.
صدرزاده - برخلاف نظامنامه که نباید رأی گرفته بشود اگر می‌خواهند ماده را تغییر بدهند طرحی بدهند ماده صراحت دارد (نمایندگان - رأی، رأی)
اسلامی - سه نفر صحبت کرده‌اند بنده هم اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
کشاورز صدر - ایشان توضیح می‌دهند و پس می‌گیرند.
رئیس - آقایان بنده می‌خواهم رأی بگیرم ولی قبل از این که به تجزیه رأی بگیرم آقایانی که صحبت را کافی می‌دانند رأی بدهند که صحبت کافی است.
نورالدین امامی - آیین‌نامه صراحت دارد و دستور داده است این دستور را هم اجرا بفرمایید رأی برخلاف آیین‌نامه که نمی‌شود گرفت.
رئیس - رأی به تجزیه گرفته می‌شود حالا ماده واحده قرائت می‌شود.
(قسمت اول ماده به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود حقوق و کمک و مزایای کارمندان و خدمتگزاران و مخارج مستمر و غیرمستمر وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های دولتی و سایر مصارف منظور در بودجه کل کشور را در فروردین ماه ۱۳۳۰ در حدود اعتبارات ۱۳۲۹ بپردازد.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به قسمت اول ماده واحده بعد بقیه ماده واحده
جمال امامی - آقایان توجه نکردند در پیشنهاد تشریح بفرمایید خیال می‌کنند که تجزیه نیست.
رئیس - این قسمت اول برای پرداخت حقوق فروردین است آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد قسمت دوم قرائت می‌شود.
(قسمت آخر ماده واحده به شرح زیر قرائت شد)
اعتبارات سال ۱۳۲۹ مندرج در فهرست و لوایح منظم به گزارش‌های شماره چهار و شماره یازده مورخ ۳۱ تیر ماه و پنجم دی ماه ۱۳۲ کمیسیون بودجه و اعتباراتی که موجب قوانین مخصوص در سال ۱۳۲۹ به تصویب رسیده و در سال ۱۳۳۰ مورد پرداخت دارد با رعایت مقررات لوایح مذکور و سایر قوانین و مقررات مالی و در نظر گرفتن پیکر اعتباراتی که در بودجه پیشنهادی سال ۱۳۳۰ تقلیل یافته از محل درآمد عمومی‌کشور پرداخت می‌نماید. اعتباراتی که در ۱۳۲۹ کمتر از دوازده ماه پیش‌بینی شده به مأخذ اعتبار یک ماه و همچنین تفاوت اعتبار بودجه نگاهداری و ساختمانی کشتارگاه‌ها موضوع ردیف یک و دو لایحه شماره ۵۸۲۳۳ به تاریخ ۲۹ آبان ماه ۱۳۲۹ در فروردین ماه سال جاری به میزان یک دوازدهم اعتبار مربوطه منظور در بودجه سال ۱۳۲۸ که در سال گذشته نیز به همین مأخذ مورد عمل قرار گرفته قابل استفاده خواهد بود و نیز حقوق و کمک فروردین ماه کارمندان سازمان برنامه هفت ساله که به وزارتخانه‌ها و ادارات منتقل شده یا می‌شود در حدود یک دوازدهم اعتباری که برای حقوق و کمک سالیانه آنها در نظر گرفته شده قابل پرداخت می‌باشد.
رئیس - آقایان توجه بفرمایند این قسمت را هم رأی می‌گیریم اگر رأی داده نشد همان قست اول اجرا می‌شود حالا رأی گرفته می‌شود به قسمت دوم آقایانی که با قسمت دوم که قرائت شد موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا رأی گرفته می‌شود به مجموع لایحه با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند.
(اسامی آقایان به شرح ذیل اعلام و در محل نطق حاضر و رأی دادند)
آقایان: جمال امامی. امامی‌اهری. شوشتری. جواد مسعودی. محمدعلی مسعودی. آشتیانی‌زاده. ظفری. بوداغیان. اردلان. نورالدین امامی. مجتهدی. اسکندری. مهدی ارباب. پناهی. کشاورز صدر. محمد ذوالفقاری. دکتر مجتهدی. دکتر طبا. فقیه‌زاده. دکتر کاسمی. بزرگ‌نیا. دکتر مصباح‌زاده. امینی. صفوی. دولتشاهی. افشار. عزیزاعظم زنگنه. وهاب‌زاده. سرتیپ‌زاده. اکبر. حمیدیه. ثقةالاسلامی. صاحب‌جمع. ملک‌مدنی. بهادری. دکتر جلالی. گودرزی. اسلامی. سلطان‌العلما. شادلو. شیبانی. خزیمه علم. حاذقی. دکتر نبوی. آزاد. نریمان. حائری‌زاده. اللهیار صالح. صدرزاده. سودآور. مهدوی. موسوی. عباسی. آصف. آبکار. بزرگ‌نیا. ابتهاج. صفایی. غضنفری. گرگانی. معدل. قراگوزلو. سالار بهزادی. دولت‌آبادی. مکرم. دکتر طاهری. دکتر کیان. مخبر فرهمند. جواد عامری. شکرایی. رفیع. ناظرزاده. ناصر ذوالفقاری. دهقان فرهودی. گیو. هراتی. دکتر برال
(پس از شماره آرا نتیجه به قرار ذیل بود)
ورقه سفید موافق ۶۰/ ورقه کبود مخالف ۲/ ورقه سفید علامت امتناع ۷
رئیس - لایحه یک دوازدهم با ۶۰ رأی موافق تصویب شد.
اسامی موافقین - آقایان: نورالدین امامی. ثقةالاسلامی. گیو. بهادری. فرهودی. صدری. ملک‌مدنی. بزرگ‌نیا. آزاد. دهقان. سودآور. عامری. دکتر برال. قراگوزلو. مخبر فرهمند. دولت‌آبادی. معدل. ناصر ذوالفقاری. دکتر طاهری. شکرایی. مکرم. عبدالحسین
مجتهدی. خزیمه علم. مهدی ارباب. حاذقی. بوداغیان. گرگانی. افشار. شیبانی. دولتشاهی. آبکار. موسوی. وهاب‌زاده. امینی. صدرزاده. دکتر نبوی. ناظرزاده. حبیب پناهی. عزیزاعظم زنگنه. صاحب‌جمع. حمیدیه. شادلو. جمال امامی. اسکندری. اکبر. محمد ذوالفقاری. امامی‌اهری. محمدعلی مسعودی. کشاورز صدر. گودرزی. شوشتری. سرتیپ‌زاده. صفوی. دکتر طبا. فقیه‌زاده. دکتر کاسمی. دکتر مجتهدی. دکتر مصباح‌زاده. ظفری. جواد مسعودی.
اسامی مخالفین - آقایان: اردلان. آشتیانی‌زاده ورقه سفید بی‌اسم ۷ برگ
۸ - مذاکره در گزارش کمیسیون حسابداری راجع به فروش زمین مجلس سنا
رئیس - گزارشی از کمیسیون محاسبات مجلس رسیده است قرائت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
کمیسیون محاسبات لایحه کارپردازی مجلس شورای ملی راجع به فروش زمین واقع در شمال باغ مجلس شورای ملی به مجلس سنا را رسیدگی نمود و با توجه به دلایل و توضیحات مذکور در مقدمه لایحه ماده واحده پیشنهادی را به شرح زیر تصویب کرد و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده - مجلس شورای ملی به کارپردازی اجازه می‌دهد پنج قطعه زمین خریداری ملکی و متصرفی مجلس شورای ملی واقع در محوطه پشت دیوار شمال غرب باغ بهارستان را به مساحت ۳۱۶۷/ ۹۵ متر مربع (دارای دو سند مالکیت) به مبلغ تمام شده (۲۴۰۲۴۴۴/ ۹۵ ریال) به مجلس سنا واگذار نموده و اسناد مثبته آن را در دفتر رسمی تنظیم و مبادله نماید.
مبلغ مزبور طبق ماده دوم قانون بودجه ۱۳۲۳ چاپخانه مجلس برای ساختمان بنای جدید کتابخانه مجلس شورای ملی اختصاص خواهد داشت.
مخبر کمیسیون محاسبات- ناصرقلی اردلان
رئیس - اینجا در برگ موافق و مخالف آقای پیراسته مخالف اسم نوشته بودند که غایب هستند بنابراین دوم مخالف آقای حاذقی هستند.
کشاورز صدر - بنده یک توضیح نظامنامه‌ای داشتم که این فوریت ندارد و مادام که ما لوایح و طرح‌های دو فوریتی داریم و در هیئت رئیسه هم مطابق اصول چیزی را در دستور گذاشته‌اند مراد من این بود که طرح این آیا مشکل دارد یا نه؟
رئیس - این مورد احتیاج مجلس سنا است مجلس سنا می‌خواهد جایی تهیه کند آقایان هم موافقت کنند که جایی تهیه بشود.
شوشتری - آنها چرا بکنند خود مجلس بسازد.
رئیس - ما می‌فروشیم برای این کار
حاذقی - پیشنهادی کرده بودم به مقام ریاست که پولی که از حجاج در گمرک گرفته بودند آن را مقدم بدارند مقام ریاست این لایحه را مقدم داشتند در هر حال مخالفت من با این لایحه یک مخالفت اصولی نیست به این معنی که با واگذاری اراضی مجلس شورای ملی که به قصد توسعه ساختمان‌های مجلس داده شده است و از طرف مجلس سنا خریداری شده است هیچ‌گونه مخالفتی ندارم زیرا هردو مجلس را یک قوه می‌شناسم قوه مقننه مرکب از مجلس شورای ملی و مجلس سنا است بنابراین هیچ مانعی نیست که از آنچه که متعلق به یکی هست مورد استفاده قرار گیرد (گفته شد اکثریت نیست) (پس از لحظه‌ای اکثریت شد) ولی جهت مخالفت من این است که اصولاً بعد از اعتقاد به این که هر چه می‌توانیم بایستی از مخارج غیر ضروری و زائد بکاهیم و حتی‌المقدور به بودجه مملکت ما که در حال حاضر دچار یک اشکال مهم هستیم افزوده نشود با این که مجلس شورای ملی یک ساختمان تازه‌ای بکند در حال حاضر مخالف هستم و حتی معتقد هستم برای مجلس شورای ملی و مجلس سنا یک عمارت کافی است برای این که چه جلسه‌هایی هست که نمی‌شود در همین جا تشکیل داد و چه احتیاجاتی مجلس شورای ملی و مجلس سنا دارد از حیث مکان که در حال حاضر مرتفع نمی‌شود که نیازمند بنا و ساختمان بنای جدیدی باشند تردیدی نیست که اگر ما الان در حال حاضر یک اضافه درآمدی داشتیم و بودجه مملکت سرشار بود و در خزانه مملکتمان پول زیادی داشتیم چقدر خوب بود که ما یک عمارت‌های عالی و مجللی به وجود بیاوریم مجلس سنا هم یک عمارت عالی و خیلی آبرومندی داشت و مجلس شورای ملی یک عمارت عالی‌تر و کتابخانه هم برای مجلس از وضع فعلی به یک صورت آبرومندتری ساخته بشود اما در عین حال که دولت حتی برای پرداخت‌های ضروری و واجب و فوری خودش اعتبار ندارد و خزانه دولت تهی است و اسکناس در بانک کم است ما بیاییم یک رأیی بدهیم که دو میلیون و چند هزار ریال مجلس شورای ملی بگیرد و یک ساختمانی بسازد (گفته شد- اکثریت نیست) (پس از لحظه‌ای اکثریت شد) عرض کردم که قوه مقننه در حال حاضر یک چاره‌جویی اساسی بکند برای رفع مشکل مملکت بودجه ما در طول این مدت دو سال یعنی از ۱۳۲۰ به این طرف مدام با یک قوس صعودی و یک صورت وحشت‌آوری بالا رفته است و یک بودجه هشتاد، دو میلیون تومانی به هزار میلیون تومان بالغ شده است و این مبلغ هم متأسفانه همه صرف مخارج غیر انتفاعی و غیر تولیدی می‌شود در نتیجه رکود مدحش و عجیب اقتصادی در این مملکت وجود دارد به طوری که در هیچ جای دنیا نمی‌توان نظیر و شبیهی برایش پیدا کرد بودجه مملکتی که در هر کجا برای به کار انداختن چرخ اقتصادی و کارهای عمرانی و انتفاعی باید به کار رود و بودجه پرسنلی هم همه جا ده درصد بیست درصد و تا سی و پنج درصد و هیچ کشوری نیست که از سی و پنج درصد بودجه برای پرسنل و اعضای اداری بیشتر خرج کند در حالی که ما ۹۲ درصد بودجه مملکتی خودمان را صرف حقوق می‌کنیم و این هشت درصد هم متأسفانه صرف یک کارهایی مشابه همین ساختمان می‌شود که می‌روند موقتاً عده‌ای عمله مشغول کار می‌شوند و نتیجه آن هیچ کار تولیدی نیست که از ناحیه این کار نفعی به حال رعایا و کارگر و مردم و طبقه مؤدی مالیات داشته باشد (اکثریت نبود پس از لحظه‌ای اکثریت شد)
عرض بنده دایر بر این است که قوه مقننه باید در مقام یک چاره‌جویی اساسی برآید که دولت را در این مورد کمک کند و طوری تصمیم بگیرد که دولت نتواند بالطبیعه از دریافت یک سلسله وجوهی که به عنوان مالیات غیر مستقیم تحویل مردم می‌شود ...
رئیس - آقای حاذقی یک زمینی مجلس دارد این را می‌خواهد بفروشد به مجلس سنا این ربطی به مالیات و اینها ندارد.
حاذقی - نتیجه این می‌شود که اگر آقایان توجه بفرمایند موضوع خیلی روشن است مجلس شورای ملی زمینی دارد برای ساختمان در سمت شمالی حالا نتیجه این اقدام دو خرج بزرگ برای مملکت افزوده می‌شود در حالی که ضرورت ندارد به نظر بنده خرج اول این است که مجلس سنا یک مبالغی خرج می‌کند یک ساختمانی در آن اراضی به وجود می‌آورد خرج دوم این است که این پولی که مجلس شورای ملی می‌گیرد به جای این که صرفه‌جویی بشود صرف و کار مفیدی بشود صرف یک ساختمان مجددی می‌شود برای کتابخانه مجلس (یک نفر از نمایندگان - چه عیبی دارد) اجازه بفرمایید خیلی مفید است ولی اگر یک خانواده‌ای نتواند نان و لباس بچه‌هایش را درست بکند نقاش بیاورد سقف خانه‌اش را نقش و نگار بزند این عمل او عمل عاقلانه‌ای نیست نگارخانه خیلی ضرورت دارد اما وقتی که نان و لباس بچه‌هایش فراهم شده باشد ما می‌دانیم که فعلاً وضع مالیاتی‌مان خوب نیست مؤدی مالیات‌ها از طبقه ضعیف هستند اغلب از طبقه متمکن که مالیات نمی‌گیرند طبقات دیگر که این مالیات‌ها را می‌دهند به وسیله حراج کردن یا دکانی داشته باشند مختصر کالایی داشته باشند مالیات از آنها وصول می‌کنند که مالیات را به این طریق می‌گیرند مروت است که ما بیاییم و گشادبازی بکنیم و یک کارهایی بکنیم که جنبه تفننی داشته باشد من عرض کردم که با ساختمان محلی برای مجلس سنا موافقم و با ساختمان یک کتابخانه‌ای هم برای مجلس شورای ملی موافقم ولی مشروط به این که در وهله اول الاهم فالاهم و حوائج ضروری بهداشت و فرهنگ مردم کشور تأمین بشود با این دویست هزار تومان به عقیده بنده بیست دبستان در ده استان کشور می‌توانند بسازند یا اگر بیایند صرف یک کار بهداشتی بکنند که امراض مالاریا یا تراخم یا سایر امراض بومی‌در خراسان یا کرمان برداشته بشود به نظر من برای ملت ایران مفیدتر است تا ما بیاییم یک قصور و ساختمان چند اشکوبه‌ای درست بکنیم که در نتیجه هیچ گونه راندمان و منافعی هم برای مردم نداشته باشد بنابراین بنده عرایضم را خلاصه می‌کنم که مجلس شورای ملی توجه بفرمایند که اگر موافقت بفرمایند چنان که خود من هم موافقم با انتقال این اراضی به مجلس سنا ولی با صرف یک مبلغ دیگری و خرج جدیدی برای این موضوع بنده موافق نیستم.
اردلان - آقای رئیس اجازه می‌فرمایید بنده مخبر هستم فقط چند کلمه توضیح عرض کنم.
رئیس - بفرمایید.
اردلان - خوب بود که جناب آقای حاذقی این فرمایشات را در بودجه کل کشور می‌فرمودند و به لایحه یک دوازدهم یک رأی نمی‌دادند برای این که این یک دوازدهم کسر داشت (حاذقی - در قسمت آخر رأی ندادم) و به نظر بنده شما می‌بایست یک رأی کبود می‌دادید که دولت ناچار می‌شد یک بودجه موازنه درست می‌کرد و می‌آورد یک قانونی از مجلس شورای ملی گذشته است و یک پولی را معین کرده است برای کتابخانه بنابراین ما نمی‌توانستیم این زمین را واگذار کنیم به مجلس سنا مجبور بودیم مطابق قانون این پول را نگاه داریم برای این که قانون گفته است که این پول باید صرف ساختمان کتابخانه بشود البته مجلس شورای ملی هر وقت این قانون را نقض بفرمایند ما همان طور اطاعت امر می‌کنیم ولی تا موقعی که مجلس شورای ملی چنین قانونی
را وضع نفرموده و این قانون به قوت خودش باقی است این پول باید به مصرف کتابخانه برسد حالا مجلس سنا تشخیص داده است که این عمارت مجلس شورای ملی حاجت او را برآورده نمی‌کند و احتیاج به یک مکان جداگانه‌ای دارد گمان می‌کنم که مجلس سنای یک مملکتی این اندازه خودشان صلاحیت تشخیص داشته باشند و حضرتعالی هم تمنا می‌کنم موافقت بفرمایید اگر هم مخالف هستید که کتابخانه‌ای ساخته بشود موقعی که بودجه مجلس مطرح بود بفرمایند که این جریان مطرح بشود ولی تا وقتی این قانون هست ما باید اطاعت بکنیم و نظریات اصلاحی را که فرمودید بسیار صحیح است انشاء‌الله دولت که بودجه را آورد نظریات خودتان را می‌فرمایید و بنده هم از اشخاصی هستم که صد در صد با نظریات جنابعالی موافق هستم.
آقایان موافقت بفرمایید که این زمین را با همان قیمتی که تمام شده به مجلس سنا بدهیم که آنها هم حاجت‌شان برآورده بشود. رئیس - پیشنهادی رسیده است از آقای حائری‌زاده که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم فعلاً مسکوت بماند (مخالفی نیست)
چند نفر از نمایندگان - مخالفی نیست.
رئیس - آقای حائری‌زاده توضیحی ندارید بدهید؟
حائری‌زاده - اگر مخالفی نیست که توضیح نمی‌دهم.
حاذقی - بنده مخالفم.
رئیس - آقای حائری‌زاده بفرمایید.
حائری‌زاده - بنده فکر می‌کردم مخالفی در این موضوع نباشد زیرا که عده برای رأی هم کافی نیست به علاوه کارپردازی که تجدید شده هیچ کدام از کارپردازهای قدیم که این گزارش آن موقع تهیه شده نیستند حالا علاوه بر کارپردازی کمیسیون حسابداری هم دیروز تجدید انتخاب شده خوشبختانه آقای اردلان در کمیسیون جدید هم تشریف دارند این اگر مسکوت بماند یک تجدید نظری در کارپردازی بشود ضرر ندارد حالا هم که عده کافی نیست برای رأی. خیال می‌کنم توضیح من هم لازم نبود و آقای حاذقی هم در این موضوع فرمایشی نفرمایند بماند برای بعد
رئیس - آقای اسلامی
اسلامی - بنده می‌خواستم عرض کنم این رأیی که نسبت به یک دوازدهم گرفته شده در اینجا از طرف مقام ریاست بی‌لطفی شده در یک موضوعی دو مرتبه رأی گرفتند (نمایندگان - این طور نیست آقا) یک مرتبه رأی گرفتند نسبت به قسمت دوم تصویب نشد دفعه دوم رأی گرفتند.
رئیس - این خارج از موضوع است این تمام شد رفت پی کارش.
پناهی - آقای اسلامی‌شما اشتباه می‌کنید.
رئیس - توضیح کافی داده شد و رأی هم گرفته شد.
۹ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - چون وقت تمام شده و عده هم برای رأی کافی نیست جلسه ختم می‌شود در جلسه آینده رأی گرفته می‌شود به همین پیشنهاد.
(مجلس پانزده دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت
قوانین
شماره ۳۰۱۶ ۱۲/ ۲/ ۱۳۳۰
وزارت دارایی
فرمان همایونی راجع به اجرای تصمیم قانونی دائر به ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور و دو ماه تمدید به کمیسیون نفت جهت مطالعه در اطراف اجرای این اصل و تصمیم متخذه کمیسیون نفت و قانون مزبور که به تصویب مجلسین سنا و شورای ملی رسیده است ذیلاً ابلاغ می‌گردد.
با تأییدات خداوند متعال ما پهلوی شاهنشاه ایران
محل صحه ملوکانه
نظر به اصل بیست و هفتم قانون اساسی مقرر می‌داریم
ماده اول - تصمیم قانونی دائر به ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور و دو ماه تمدید به کمیسیون نفت جهت مطالعه در اطراف اجرای این اصل و تصمیم متخذه کمیسیون نفت که در جلسه ۲۴ اسفند ماه ۱۳۲۹ به تصویب مجلسین سنا و شورای ملی رسیده و منظم به این دستخط است به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده دوم - هیئت دولت مأمور اجرای این قانون هستند. به تاریخ دهم اردیبهشت ماه ۱۳۳۰
تصمیم قانونی دائر به ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور و دو ماه تمدید به کمیسیون نفت جهت مطالعه در اطراف اجرای این اصل تصمیم متخذه کمیسیون نفت
نظر به این که ضمن پیشنهادات واصله به کمیسیون نفت پیشنهاد ملی شدن نفت در سراسر کشور مورد توجه و قبول کمیسیون قرار گرفته و از آنجایی که وقت کافی برای مطالعه در اطراف اجرای این اصل باقی نیست کمیسیون مخصوص نفت از مجلس شورای ملی تقاضای دو ماه تمدید می‌نماید.
ماده واحده - مجلس شورای ملی تصمیم مورخ ۱۷ اسفند ۱۳۲۹ کمیسیون مخصوص نفت را تأیید و با تمدید مدت موافقت می‌نماید.
تبصره ۱ - کمیسیون نفت مجاز است از کارشناسان داخلی و خارجی در صورت لزوم دعوت نماید و مورد استفاده قرار دهد.
تبصره ۲ - آقایان نمایندگان حق دارند تا پانزده روز بعد از تشکیل کمیسیون پیشنهادات و نظرات خود را به کمیسیون داده و برای توضیحات در کمیسیون حق حضور داشته باشند.
تصمیم قانونی بالا که منظم به تصمیم متخذه کمیسیون نفت می‌باشد در جلسه بیست و چهارم اسفند ماه یک هزار و سیصد و بیست و نه از طرف مجلس شورای ملی اتخاذ شده است.
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت
اصل فرمان همایونی و تصمیم قانونی در دفتر نخست وزیر است
م- ۱۹۸۱ نخست وزیر
شماره ۳۰۱۴ ۱۲/ ۲/ ۱۳۳۰
وزارت دارایی
فرمان همایونی راجع به اجرای قانون دائر به طرز اجرای اصل ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور و قانون مزبور که به تصویب مجلسین شورای ملی و سنا رسیده است ذیلاً ابلاغ می‌گردد
با تأییدات خداوند متعال ما پهلوی شاهنشاه ایران
محل صحه مبارک ملوکانه
نظر به اصل ۲۷ متمم قانون اساسی مقرر می‌داریم:
ماده اول - طرح قانونی دائر به طرز اجرای اصل ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور که در جلسه نهم اردیبهشت ماه ۳۳۰ به تصویب مجلسین سنا و شورای ملی رسیده و منظم به این دستخط است به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده دوم - هیئت دولت مأمور اجرای این قانون هستند.
به تاریخ ۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۳۰
طرح قانونی دائر به طرز اجرای اصل ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور
ماده ۱ - به منظور ترتیب اجرای قانون مورخ ۲۴ و ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۹ راجع به ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور هیئت مختلطی مرکب از پنج نفر از نمایندگان مجلس سنا و پنج نفر از نمایندگان مجلس شورای ملی به انتخاب هر یک از مجلسین و وزیر دارایی وقت یا قائم مقام او تشکیل می‌شود.
ماده ۲ - دولت مکلف است با نظارت هیئت مختلط بلافاصله از شرکت سابق نفت انگلیس و ایران خلع ید کند و چنانچه شرکت برای تحویل فوری به عذر وجود ادعایی بر دولت متعذر شود دولت می‌تواند تا میزان ۲۵ درصد از عایدات جاری نفت را پس از وضع مخارج بهره‌برداری برای تأمین مدعا به احتمالی شرکت در بانک ملی ایران یا بانک مرضی‌الطرفین دیگر ودیعه گذارد.
ماده ۳ - دولت مکلف است با نظارت هیئت مختلط به مطالبات و دعاوی حقه دولت و همچنین به دعاوی حقه شرکت رسیدگی نموده نظریات خود را به مجلسین گزارش دهد که پس از تصویب مجلسین به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده ۴ - چون از تاریخ ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۹ که ملی شدن صنعت نفت به تصویب مجلس سنا نیز رسیده است کلیه درآمد نفت و محصولات نفتی حق مسلم ملت ایران است دولت مکلف است با نظارت هیئت مختلط به حساب شرکت رسیدگی کند و نیز هیئت مختلط باید از تاریخ اجرای این قانون تا تعیین هیئت عامله در امور بهره‌برداری دقیقاً نظارت نماید.
ماده ۵ - هیئت مختلط باید هرچه زودتر اساسنامه شرکت ملی نفت را که در آن هیئت عامله و هیئت نظارتی از متخصصین پیش‌بینی شده باشد تهیه و برای تصویب به مجلسین پیشنهاد کند.
ماده ۶ - برای تبدیل تدریجی متخصصین خارجی به متخصصین ایرانی هیئت مختلط مکلف است آیین‌نامه فرستادن عده‌ای محصل به طریق مسابقه در هر سال برای فرا گرفتن رشته‌های مختلف معلومات و تجربیات مربوط به صنایع نفت به کشورهای خارج را تدوین و پس از تصویب هیئت وزیران به وسیله وزارت فرهنگ به موقع اجرا گذارده مخارج تحصیل این محصلین از عواید نفت پرداخته خواهد شد.
ماده ۷ - کلیه خریداران محصولات معادن انتزاعی از شرکت نفت انگلیس و ایران هر مقدار نفتی را که از اول سال مسیحی ۱۹۴۸ تا تاریخ ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۹ (۲۰ مارس ۱۹۵۱) از آن شرکت سالیانه خریداری کرده‌اند می‌توانند از این به بعد هم به نرخ عادلانه بین‌المللی همان مقدار را سالیانه خریداری نمایند و برای مازاد آن مقادیر در صورت تساوی شرایط در خرید حق تقدم خواهند داشت.
ماده ۸ - کلیه پیشنهادهای هیئت مختلط که برای تصویب مجلس شورای ملی تهیه و تقدیم مجلس خواهد شد به کمیسیون نفت ارجاع می‌گردد.
ماده ۹ - هیئت مختلط باید در ظرف ۳ ماه از تاریخ تصویب این قانون به کار خود خاتمه دهد و گزارش عملیات خود را طبق ماده ۸ به مجلس تقدیم کند و در صورتی که احتیاج به تمدید مدت باشد با ذکر دلایل موجه درخواست تمدید نماید و تا زمانی که تمدید مدت به هر جهتی از جهات از تصویب مجلسین نگذشته است هیئت مختلط می‌تواند به کار خود ادامه دهد.
طرح قانونی بالا مشتمل بر ۹ ماده است در جلسه عصر روز دوشنبه ۹ اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و سی به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا- سید محمد تقی‌زاده
اصل فرمان همایونی و قانون در دفتر نخست وزیر است
م- ۱۹۸۲- نخست وزیر
شماره ۲۲۳۴ ۴- ۲- ۳۳۰
وزارت جنگ
فرمان همایونی راجع به اجرای تصمیمات قانونی مجلسین شورای ملی و سنا دائر به تصویب استقرار حکومت نظامی در نقاط (آبادان. گچساران. آغاجاری. لالی. بند معشور. هفتگل. مسجد سلیمان) به انضمام قانون مزبور ذیلاً ابلاغ می‌گردد.
با تأییدات خداوند متعال ما پهلوی شاهنشاه ایران
محل صحه مبارکه
نظر به اصل بیست و هفتم متمم قانون اساسی مقرر می‌داریم:
ماده اول - تصمیم قانونی راجع به اعلام حکومت نظامی‌در نقاط آبادان. گچساران. آغاجاری. لالی. بندر معشور. هفتگل. مسجد سلیمان که در جلسه بیست و پنجم فروردین ماه ۱۳۳۰ به تصویب مجلسین سنا و شورای ملی رسیده و منظم به این دستخط است به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده دوم - هیئت دولت مأمور اجرای این قانون هستند.
به تاریخ بیست و هفتم فروردین ماه ۳۳۰
جناب آقای حسین علاء نخست وزیر
پاسخ نامه شماره ۴- ۱۷۰- ۱۸ را ۳۳۰ موضوع اعلام حکومت نظامی در پاره از نقاط نفت‌خیز جنوب اشعار می‌دارد:
مجلس شورای ملی در جلسه شب یکشنبه ۲۵/ ۱/ ۳۰ در نقاط آبادان. گچساران. آغاجاری. لالی. بندر معشور. هفتگل و مسجد سلیمان از تاریخ پنجم فروردین ماه ۱۳۳۰ برای مدت دو ماه اجرای مقررات حکومت نظامی را تصویب نموده است.
تصمیم قانونی بالا در جلسه شب یکشنبه بیست و پنجم فروردین یک هزار و سیصد و سی از طرف مجلس شورای ملی اتخاذ گردید.
رئیس مجلس شورای ملی
اصل فرمان همایونی و تصمیم قانونی در دفتر نخست وزیر است.
م ۱۲۹۱ نخست وزیر
شماره ۲۷۱۸ ۹/ ۲/ ۳۰
وزارت دارایی.
بانک ملی ایران
تصمیم قانونی دائر به انتخاب دو نفر ناظر اندوخته اسکناس که در جلسه پنجم اردیبهشت ماه ۳۳۰ از طرف مجلس شورای ملی اتخاذ شده است ذیلاً ابلاغ می‌گردد.
تصمیم قانونی دائر به انتخاب دو نفر ناظر اندوخته اسکناس
مجلس شورای ملی به موجب ماده ۲۹ قانون ۲ اساسنامه بانک ملی ایران مصوب مرداد ماه ۳۱۷ آقایان عبدالصاحب صفایی و ناصرقلی اردلان نمایندگان مجلس را به سمت نظار اندوخته اسکناس انتخاب نموده است.
تصمیم بالا در جلسه پنجم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و سی از طرف مجلس شورای ملی اتخاذ شده است.
رئیس مجلس شورای ملی
اصل تصمیم قانونی در دفتر نخست وزیر است.
م ۱۸۹۱ نخست وزیر
اخبار مجلس
شماره ۴ر۱۷۰
مجلس شورای ملی
در روزهای اول فروردین گزارش‌های تلگرافی از مأمورین کشوری و مسئولین انتظامی رسید که از یک سلسله تظاهرات در مناطق نفت‌خیز حکایت می‌کرد. عده‌ای از دانشجویان دانشکده فنی آبادان در انتظار انجام تقاضاهایی که راجع به وضع تحصیلی خود داشتند با حال اعتصاب از حضور در جلسات درس خودداری نموده بودند و مقارن همان اوقات عده‌ای از کارگران تحت عنوان مطالبه مدد معاش و فوق‌العاده سختی معیشت دست به اعتصاب زده بودند.
در خلال این احوال پیش از آن که به دولت فرصت رسیدگی داده شود اطلاع رسید که اعتصابات صورت ساده و طبیعی ندارد و تحریکاتی در جریان است و بیم آن می‌رود که بر اثر کافی نبودن قوای انتظامی حوادثی پیش‌آمد کند و خساراتی به مناطق نفت‌خیز وارد گردد که بالمآل به زیان کشور تمام شود. حتی تصریح شده بود که اعتصاب‌کنندگان یک هفته استمهال مقامات دولتی را هم که به آنان پیشنهاد نموده بودند نپذیرفته‌اند.
چون از طرفی رسیدگی به تقاضای کارگران و تأمین رفاه آنان مستلزم اعزام هیئتی به جنوب بود و از طرف دیگر وضع مناطق نفت‌خیز ایجاب می‌کرد که قبل از هر چیز برای حفظ نظم و آرامش و تأمین امنیت آن نقاط اقدام شود هیئت دولت با مداقه پیشنهادها و در گزارش‌های واصل و با توجه به ماده واحده مربوط به مقررات اعلان حکومت نظامی مصوب مجلسین شورای ملی و سنا در جلسه ۵ فروردین ۱۳۳۰ تصویب نمودند که برای مدت دو ماه فقط در نقاط آبادان، گچساران، آغاجاری، لالی، بندر معشور، هفتگل و مسجد سلیمان حکومت نظامی اعلام شود و در اجرای ماده واحده مزبور مراتب در تاریخ ۷ فروردین به استحضار مجلسین شورای ملی و سنا نیز رسانید.
به طوری که ملاحظه می‌فرمایند این عمل فقط برای حفظ آرامش در مناطق نفت‌خیز و به منظور جلوگیری فوری از پیش‌آمدهای غیرمنتظر و تحریکات و خرابکاری انجام گردید و به هیچ وجه دولت نظر نداشته است که در تمام خوزستان حکومت نظامی اعلام شود چنان که در اهواز و شهرهای دیگر خوزستان اعلام نشده است.
برای رسیدگی به اظهارات اعتصاب‌کنندگان هم به طوری که استحضار دارند هیئتی به جنوب اعزام گردیده و تا به حال نتیجه کار هیئت رضایت‌بخش بوده و امید کامل می‌رود با رسیدگی‌های دقیقی که به عمل خواهد آمد ترضیه خاطر کارگران فراهم خواهد شد. البته اقداماتی هم برای تأمین حوایج کارگران و این که در هر حال بایستی وسایل آسایش آنان فراهم شود در مرکز به عمل آمده است.
بنا به جهات و دلایل مذکوره به استناد ماده واحده موافقت با برقراری حکومت نظامی در نقاطی در نقاطی که شرح داده شده درخواست می‌نماید.
نخست‌وزیر ـ حسین علاء
سؤالات نمایندگان
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در سال گذشته عملیات سمپاشی به وسیله گرد د. د. ت. در بعضی از قراء شهری و بلوک غار و فشاپویه از طرف سازمان برنامه و وزارت بهداری به عمل آمد مقامات مذکوره در سال جاری به عنوان نداشتن د. د. ت. تاکنون شروع به سمپاشی در دهات ننموده‌اند چون در صورتی که عملیات سمپاشی تجدید نشود نتایج حاصله به کلی از بین خواهد رفت از این لحاظ استدعا دارم مقرر فرمایند جناب آقای نخست وزیر و وزیر بهداری برای پاسخ در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند.
دکتر محمدعلی هدایتی
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است به آقایان وزرای دارایی اقتصاد ملی، جنگ اطلاع دهند که برای جواب سؤال زیر در مجلس حاضر شوند.
معادن سرب انارک که میلیون‌ها تومان ارزش دارد ۱۷ سال قبل با دسته‌بندی به بهای بسیار قلیلی (سالی ۸۰۰ تومان) اجاره داده می‌شود که در اسفندماه ۳۲۷ اجاره آن منقضی و مستأجر موظف بوده کلیه تأسیسات آن را بلاعوض به دولت واگذار نماید و با این که طبق تصویب‌نامه بهره‌برداری آن به وزارت جنگ واگذار گردیده به قرار اطلاع کماکان مستأجر قبلی بدون پرداخت دیناری اجاره مشغول بهره‌برداری است و سرب‌های استخراجی را مقداری به وزارت جنگ به گزاف‌ترین قیمت‌ها (کیلویی ۲۲ ریال) می‌فروشد و مقدار زیادی را هم به خارجه صادر می‌کند با این وصف مستأجر به تصرف غیرقانونی خود ادامه داده نه تنها اجرت‌المثل این سه سال را نپرداخته بلکه از بابت پانزده سال گذشته هم مبالغی بدهکار است.
اینک از مقامات مسئول سؤال می‌شود که:
اولاً در ظرف پانزده سال مستأجر چقدر سرب به دولت فروخته و چه به میزان اجاره پرداخته و چقدر دیگر از بابت اجاره و مالیات بدهکار است؟
ثانیاً در ظرف این سه سال طبق چه مجوزی از معادن سرب استفاده می‌کند و چرا درباره مزایده آن تصمیم نهایی گرفته نمی‌شود؟
ثالثاً این که شنیده می‌شود اشخاصی با دسته‌بندی درصدد ثبت معادن مزبور به نام خود برآمده‌اند. تا چه اندازه صحت دارد و چگونه ممکن است معادن دولتی به نام اشخاص ثبت داده شود.
عبدالصاحب صفایی
مقام ریاست مجلس شورای ملی
خواهشمند است مقرر فرمایید به جناب آقای نخست‌وزیر اطلاع داده شود هر چه زودتر برای پاسخ دادن به سؤال زیر در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند.
آیا مفاد سخنرانی آقای عبدالحسین حمزاوی مستشار مطبوعاتی سفارت کبرای شاهنشاهی در لندن که منافی با تصمیم ملی شدن نفت است بنا به دستور و طبق تعلیمات دولت بوده است یا ایشان ابتدا به ساکن نظریات شخصی خود را درباره مسئله نفت و مناسبات ایران و انگلیس ابراز کرده‌اند؟
آیا دولت در قبال این سخنرانی اقدامی به عمل آورده است یا خیر؟
دکتر محمد مصدق ـ حائری‌زاده ـ عبدالقدیر آزاد ـ اللهیار صالح ـ محمود نریمان ـ حسین مکی ـ دکتر بقایی کرمانی
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
تقاضا دارد سؤال اینجانب را به آقای فرمند وزیر کشاورزی ابلاغ فرمایند که برای جواب آن در مجلس شورای ملی حاضر شوند.
تلگرافی از چندی به این طرف از اهالی دشتی و دشتستان به اینجانب رسیده و از هجوم ملخ به آن حدود و مزارع و باغات و نخلستان‌ها اظهار نگرانی فوق‌العاده نموده‌اند که با پرواز پوره‌های ملخ در آن صفحات خطر قحطی پیش‌بینی می‌نمایند در این موضوع نامه‌هایی به وزارت کشاورزی نوشته‌ام و مراتب را اطلاع داده و اینک تقاضا دارم اقداماتی که برای مبارزه و رفع نگرانی مردم بوشهر و بنادر و دشتی و دشتستان نموده‌اند توضیح دهند که تا چه اندازه پیشرفت حاصل شده است.
نماینده بوشهر ـ صفوی