مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ اردیبهشت ۱۳۱۲ نشست ۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نهم |
دوره نهم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ اردیبهشت ۱۳۱۲ نشست ۸
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه شنبه پنجم اردیبهشت ماه ۱۳۱۲ (۲۹ ذی حجه ۱۳۵۱)
فهرست مذاکرات :
۱) تصویب صورت مجلس .
۲) شورو تصویب لایحه اعتبار راه آهن و مخارج کارخانه سیمان .
۳) موقع ودستور جلسه بعد – ختم جلسه .
(مجلس دو ساعت قبل از ظهر بریاست آقای دادگر تشکیل گردید. )
صورت مجلس روز شنبه دوم اردیبهشت ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند.
-تصویب صورت مجلس
[۱-تصویب صورت مجلس ]
رئیس- در صورت مجلس نظری نیست
(گفتند: خیر)
صورت مجلس تصویب شد.
-شور وتصویب لایحه اعتبار راه آهن و مخارج کارخانه سیمان
[۲-شور وتصویب لایحه اعتبار راه آهن و مخارج کارخانه سیمان ]
رئیس- خبر کمیسیون بودجه راجع باعتبار برای راه آهن .
خبر کمیسیون:
کمیسیون بودجه لایحه نمره ۱۹۸۱ وزارت طرق راجع باعتبار سی میلیون ریال مخارج دو ماهه راه آهن و کارخانه سیمان سازی را با حضور آقای وزیر طرق مطرح نموده بالاخره با لایحه مزبور موافقت و اینک عین ماده واحده پیشنهادی را برای تصویب مجلس مقدس پیشنهاد مینماید .
رئیس- عین ماده واحده پیشنهادی دولت قرائت میشود: ساحت محترم مجلس شورای ملی – نظر باینکه برای مخارج دو ماهه فروردین و اردیبهشت ۱۳۱۲ قسمتهای مختلف راه آهن ومخارج یکساله مؤسسه سیمان‌سازی وجوهی مورد احتیاج وزارت طرق وشوارع میباشد لذا ماده واحده ذیل بقید فوریت تقدیم و تقاضای تصویب آن میشود.
ماده واحده – وزارت مالیه مجاز است برای مخارج دو ماهه فروردین واردیبهشت ۱۳۱۲ قسمتهای مختلفه راه‌آهن و مخارج یکساله ۱۳۱۲ کارخانه سیمان سازی مبلغ سی میلیون ریال از محل عایدات انحصار قند و شکر و چای بوزارت طرق وشوارع پرداخت و احتساب نماید.
رئیس- آقای طباطبائی دیبا.
طباطبائی دیبا- راه آهن از مدتی باینطرف در مملکت شروع شده است هیچ وقفه هم در این کار پیش نیامده است پیشرفتهایی هم کرده است ولی متأسفانه در این پیشرفت یکقدری تأخیر شده اگرچه در مواقع خودش دولت اقدامات جدی کرده ومجلس هم در موقع از مساعدت مضایقه نداشته است اعتباراتیکه دولت آورده همه را تصویب کرده والبته این بطوء حرکت نه از جهت قصور دولت بوده منتها میتوان گفت بواسطه اینکه اصول راه‌آهن در مملکت ما سابقه نداشته و وسائلی هم چندان نبوده این است که یکقدری بطئی پیش رفته است در موقعی هم که این لایحه مطرح میشود البته تمام آقایان نمایندگان موافقند. راه‌آهن شروع شده در مملکت و بنده عقیده مند هستم که آقای وزیر طرق در صورت امکان یک توضیحات مفصلی در این باب بدهند. آنچه ما اطلاع داریم تا بحال اقداماتی دولت کرده ولی این اقدامات حقیقتاً یک مرحله امتحان و آزمایش بوده است ونتیجه مطلوبه از این اقدامات بدست نیاورده ایم فعلاً آنچه از خارج میشنویم دولت با یک هیئت اروپائی وارد مذاکره شده و یک قراردادهایی دراین باب بسته‌اند که بالاخره راه جنوب در ظرف شش سال و راه شمال را در چهارسال آن کمپانی تمام کند و البته این قرارداد در موقع خودش صحیح است و بمجلس هم اطلاع خواهند داد بنده میخواستم آقای وزیر طرق اولاً در این باب یک توضیحات بیشتری در مجلس بدهندو بعد هم بنده میخواستم این راهم مخصوصاً توضیح بدهند که برای اتمام تمام راه آهن چه مبلغی در نظر گرفته شده فعلاً و درظرف این مدت شش سال هم محل مخارج راه آهن که عایدات قند و شکر و چای باشد آیا کافی هست برای این مخارج پیش‌بینی شده یا خیر؟ چون دولت ما حقیقتاً امروز دولت عملی است دولت حرف که نیست حالا که قراردادی با یک هیئت اروپائی میبندد بنده عقیده ام این است که بدواً باید مخارج اتمام تمام راه آهن پیش بینی بشود و بعد هم برای این مخارجی که پیش بینی شده باید دید در ظرف این شش سال محلی که پیش بینی شده که عایدات قند و شکر و چای باشد کافی هست یا کافی نیست این را اگر یک توضیحی در مجلس بدهند بهتر است برای اطلاع آقایان. بعد هم یک توضیح دیگر میخواستم دراین لایحه بدهند که جهت اینکه دو ماه فروردین واردیبهشت نوشته اند چیست؟ خوب بود قراردادی با هیئت اروپائی میخواستند میبستند و تمام مخارجی که درظرف یکسال لازم است معین میکردند و تقدیم میشد و یکی هم عقیده بنده این بود که مسئله سیمان سازی را تفکیک بکنند از راه آهن. اینجا مخارج دو ماهه فروردین واردیبهشت راه آهن یکجا نوشته میشود اگر ممکن باشد این را تفکیک کنند و خرج سیمان سازی علیحده باشد و مخارج راه‌آهن هم علیحده بکلی هم خوبست توضیح بدهند راجع باین قسمتهای مختلفه که مقصود از قسمتهای مختلفه راه آهن چه چیز است .
وزیر طرق (آقای منصور)- راجع براه آهن که آقا توضیحاتی میخواستند اجمالاً عرض میکنم: عملیاتی که در گذشته شده است در راه آهن البته آقایان مستحر هستند که چند سال است شروع شده است به عمل راه‌آهن با عایدات اختصاصی که بموجب قانون معین شده است و یک مقداری کار شده است و یک مقداری راه ساخته شده است در قسمت شمال و جنوب دو قسمت تمام شده که عبارتست در جنوب از ۲۰۰ کیلومتر که از بندر شاه پور است تا صالح آباد مقابل دزفول و در شمال از بندر شاه تا شاهی ۱۲۷ کیلومتر اینها بکلی تمام شده است که حالا در دست بهره برداری است و منظماً کار میکنند بعداز این نقاطی که عرض کردم از صالح آباد باینطرف و از شاهی به آنطرف عملیات ساختمانی در جریان است و یک مقداری در تحت ساختمان است ولی البته هنوز تمام نشده است و یکقدری طول کشیدنش دو علت داشته یکی تغییر وضعی که دومرتبه در ساختمان راه آهن شده ویک اندازه اسباب وقفه شده است و دیگر این که از این دو نقطه به بعد راه آهن ما داخل یک مناطق خیلی مشکلی میشود که یکقدری حوصله و صبر لازم دارد که از این مناطق مشکل دربرود از شاهی به کدوک فیروزکوه که آقایان اغلب بمازندران مسافرت فرموده‌اند و دیده‌اند که همه‌اش در دره‌های سخت و کوهها ودر ارتفاعات مشکل است و تمام این قسمت هم حالا در تحت ساختمان است منتها البته طول دارد که با آن دقایق وترتیبات فنی باتمام برسد مقدار زیادش تونل است والبته کار تونل یک کاری نیست که خیلی بسرعت پیش برود. یعنی وقت خودش را لازم دارد همینطور در قسمت جنوب از صالح آباد تا بحرین که قریب دویست کیلومتر راه است این هم یک نقطه خیلی مشکلی است که متجاوز از بیست کیلومترش تونل است و دره‌های مشکلی است که ساختمانش بایستی از روی دقت شود در قسمت صالح آباد بشمال پنجاه کیلومتر الآن در تحت ساختمان است که عنقریب این پنجاه کیلومتر تمام میشود و از شاهی بطرف فیروزکوه بیش از پنجاه کیلومتر یعنی قریب ۷۰ کیلومتر تحت ساختمان است ولی قسمتهای سختی است که البته اینها همه با هم کار میشود یکمدتی طول دارد که تمام شود تونلهای زیادی هم دارد در آن قسمت که الآن تا اندازه تمام شده است ومشغول رایل گذاری هستند از شاهی بطرف فیروزکوه و البته بتدریج که ساختمان تمام میشود کم‌کم رایل‌گذاری هم تمام میشود بنده تصور میکنم که همین نظری که آقا فرمودند که این تصمیم گرفته شده است برای ساختن راه آهن و بهتر این است که تسریع شود بهمین نظر بود که دولت وضع اداره ساختمانی را لازم دانست تغییر بدهد یعنی بجای اینکه خودمان اداره تشکیل بدهیم برای ساختمان مهندس استخدام کنیم محاسب نگاه داریم خرج آمد و رفت بدهیم و متصل تمام لوازمی که برای یک اداره ضرورت دارد برای راه آهن درست کنیم یک قسمت در شمال و یک قسمت در جنوب همه اینها را یک جا در نظر گرفتیم که یکنواخت و یک شکل بشود و این اداره یعنی تشکیلاتش را واگذار کردیم بیک هیئتی که آماده و مجهز است برای این کار والبته سهلتر و عملی تر و با صرفه تر میتواند کار کند و دیگر این مخارج اداری بعهده دولت نبوده یعنی در مقابل این حق الزحمه به آن هیئت میدهد و اصل منظور و فلسفه این تغییر وضع همان نظریست که فرمودند برای اینکه کار سریعتر بشود وحتی الامکان باصرفه‌تر بشود اما در اصل طرز عمل آنهم اساساً با این هیئت تعیین شده است که این هیئت چه جور اداره کند عمل ساختمان را و بعد هم قرار شده است بطور مناقصه و مقاطعه باشد نه اینکه خوددولت عمله بگذارد و با عمله روزمزدی این کار ساختمانی را انجام بدهد که هیچ بصرفه نیست بلکه تحت نظر این تشکیلات اداری که اختصاص دارند برای این کار تمام این خط تقسیم میشود به قسمتهای مختلف متعدددی و هر قسمتش با آن شرایط و مشخصات فنی بمناقصه داده میشود و این مناقصه البته آزاد خواهد بود و تمام سرمایه‌دارهای داخلی و خارجی میتوانند شرکت بکنند مشروط بر اینکه مطابق آن شرایط باشد و بترتیب معینی مقاطعه خواهد شد که آنهم مستلزم صرفه‌های زیادی است هم در مخارج و هم درسرعت کار. اینکه فرمودید این لایحه که بنده حالا آورده‌ام تقدیم کرده‌ام چرا دو ماهه است برای همین نظراست که ما الآن مشغول هستیم و همان طرز عمل دولتی را داریم جریان میدهیم واین عمل تا آخر اردیبهشت است از اول خرداد عمل تشکیلاتی بدست این هیئت داده خواهد شد بنابراین ناچاریم که این بودجه اش را تفکیک کنیم که آنجا یک طرز عمل دیگری است که یک برآوردهایی خواهد داد برای مخارج آینده که البته اول هم یک برآورد موقتی است برای اینکه کارها وقفه پیدا نکند وشاید تا آخر سال است و در ضمن همین سال برآورد شش ساله را خواهند کرد که آنهم البته لوایحش بمجلس تقدیم خواهد شد و توضیحاتش هم در موقع خودش عرض خواهد شد فعلاً ما میخواهیم تأمین کنیم جریان عمل را که وقفه پیدا نکند تا آخر اردیبهشت که مدتمان است و باید در آن تاریخ کارها را تحویل بدهیم به هیئت جدید پس این بودجه مااین اعتبار ما دوره عملش تا آخر اردیبهشت است برای از اول خرداد به بعد بنده علیحده لایحه تقدیم خواهم کرد و توضیحاتش را هم عرض خواهم کرد مطابق برآورد موقتی که این هیئت خواهند داد یا شش ماهه است یا تا آخر سال و بعد هم برآورد قطعیش را و بودجه و پرگرام قطعیش را میدهند واما تفکیک این اقلام که فرمودند مثلاً عمل مخارج سیمان سازی را تفکیک کنیم ساختمانها کلیتاً یک نوع عملی است که درست است که پیش بینی میشود برآورد میشود ولی بطور قطع هم تا دینار آخر تفکیکش یک قدری مشکل است بخصوص آن وقت هم که یک بودجه موقتی هم تقدیم کردیم لزومی ندارد برای اینکه البته حسابهایش علیحده نگاه داشته میشود با جزئیاتش و با ترتیب و مقررات مالی و محاسباتی ولی بنظر دولت چندان ضرورتی نداشت که تفکیک کنیم زیرا که تمام اینها از اعتبار راه آهن نیست و سیمان سازی هم بموجب یک قانون علیحده و قبلی تصویب شد که از اعتبار انحصار قند و شکر باشد پس چندان ضرورتی ندارد تفکیکش شاید تولید اشکالی را هم بکند که محتاج نیست قسمتهای مختلفه هم که عرض کردیم در لایحه چون مخارج خود راه آهن قسمتهای مختلفه دارد یکی مخارج ساختمانی جاری است که عملیات مختلفی آنهم دارد . خاک ریزی است خاک برداری است. سنگ چینی است . ساختمان پل است. تونل است . تمام این قسمتهای مختلف است و یکی دیگر هم بهره برداری راه آهن است یعنی آن قسمت قطعی که تمام شده آن اداره میشود برای حمل و نقل و نگاه‌داری میشود آنهم یک قسمت مخارج راه آهن است که آنهم خرجش از اعتبار انحصاری داده میشود و عایداتش هم بهمان حساب انحصاری ریخته میشود یکی دیگر از قسمتهای مختلفه مخارج مربوطه براه آهن خریدهایی است که برای ساختمان راه آهن میشود فرض بفرمایید از قبیل رایل است تراورس است ماشین است . خط دکوویل است از این قبیل مخارج دارد که در نوع خرید است این هم یک قسمتش است بنابراین تصور میکنم که با این توضیحات خاطر آقایان کاملاً متوجه شد.
رئیس- آقای دکتر ملک زاده .
دکتر ملکزاده- بنده میخواستم دراین جا تذکری بدهم وآن این است که البته راجع به ساختمان راه آهن محتاج پولیم و همه موافقند از بدو تأسیس ساختمان راه آهن در ایران دولت برای ساختمان راه چندین رویه اتخاذ کرده است که پس از اینکه داخل در عمل شده است متأسفانه عملاً معلوم شده است که طرق متخذه چندان بر نفع مملکت نبوده است و آمده اند یک راه دیگری و یک طریق دیگری در نظر گرفته‌اند تا اینکه بالاخره در نتیجه تجربیات منظوری که آقای وزیر طرق اظهار فرمودند اخیراً یک طریقه دیگری و وضع دیگری در نظر گرفته شده است امیدواریم که این آخرین امتحان و تجربه باشد که دولت برای ساختمان راه آهن میکند چیزی که بنده میخواهم عرض کنم این است که خط آهن الآن شاید بیش از یک قرن است صد سال است در اغلب ممالک متمدنه کشیده شده است ودارای خط آهن هستند و خطوط بسیار زیاد . و در آن جا که هزارها اشخاص عالم متخصص و فنی دارند بالاخره یک رویه خاصی در تمام ممالک از برای ساختمان راه آهن اتخاذ شده است وآن این است که هیچوقت آنچه شنیده ایم کمتر شنیده شده است که دول خودشان اقدام بساختمان راه آهن بکنند شخصاً. یک کمپانیهای متخصص و مخصوصی هستند که وقتی یک دولت میخواهد خط آهن بکشد به آنها مراجعه میدهد والبته مطالعه میکند وهر کدام از آنها راکه به منافع آن دولت باشد قبول میکند. تصدیق میفرمایید یک مملکتی که هیچگونه این تجربیات را نداشته است و بعلاوه آن متخصصین و آن مطلعین را نداشته آیا حقاً مطابق با عقل وانصاف بوده است که ما بیاییم و متکی به آن علوم و متکی به آن تجربیات دول نشویم و بیاییم خودمان هر چهار روزی پرگرام خاصی برای ساخمان راه آهن اتخاذ کنیم و بعد بیاییم و بگوییم آن رویه متأسفانه منتج به نتیجه نشده و مجبوریم طریقه دیگری را اتخاذ کنیم که بدون تردید از این امتحاناتی که تا بحال بعمل آمده است بطوریکه یکی از مطلعین بخود بنده میگفت چندین کرور خسارت بدولت و به مملکت وارد شده است البته در اینجا در مقام این نیستیم که خیلی وارد تنقید بشویم در آنچه که گذشته است ولی البته برای آتیه ظن قوی دارم بدقت وکاردانی آقای وزیر طرق امیدوارم که این امتحان آخرین تجربه باشد و دیگر محتاج نشویم که چندی دیگر دولت لایحه بیاورد که یک طریقه دیگری در نظر گرفته است و بالاخره بگوید طریق گذشته خوب نبوده است یا اینقدرها مفید خوب است ومنتج به نتیجه نشده است . این چیزی بود که بنده میخواستم عرض کنم.
وزیر طرق- آقای دکترملک زاده بیانی که فرمودند بیشتر راجع به گذشته بود و ضمناً طوری بیان کردند مثل اینکه کاری که در گذشته شده است تصدیق شده است و حال آنکه اینطور نیست هر کاری که شده است و میزان کاری که گذشته است بنده در ضمن عرایضم توضیح دادم حالا ترتیبی را که اتخاذ کردیم برای این است که کارهامان زودتر تمام شود و حتی الامکان با صرفه‌تر انجام شود پس در واقع بیان ایشان که گفتند خود دولت مباشر ومتصدی ساختمان نباید باشد این در واقع همان عین عملی است که حالا دولت میکند و بنده هم توضیحاتش را عرض کردم ودر این باب هیچ اختلاف نظری نبوده است جهت اینکه بنده عرض کردم این عمل ساختمانها چیزی است که اختصاص دارد باشخاص فنی و هیئتهایی که برای اینکار حاضر شده اندو میتوانند بعهده بگیرند که هم در مدت کمتر و هم با خرج کمتر و باصرفه‌تر باتمام برسانند دولت هم حالا در ضمن اینکه علمیات ساختمان راه آهن خودش را انجام میدهد خواسته است که از این وسائل استفاده کند برای تسریع وتسهیل کار.
رئیس- آقای طهرانچی .
طهرانچی- عرض ندارم.
رئیس- آقای کاشف.
کاشف- موضوعی را که بنده میخواستم خدمت آقایان تذکر بدهم اگرچه آقا فرمودندکه قراردادی که فعلاً در نظر است بسته شود با آن کمپانی بعداً خواهد آمد به مجلس ومذاکره خواهد شد ولی برای اینکه آن قراردادی را که میخواهند منعقد کنند کاملاً بصرفه مملکت باشد به عقیده بنده دو موضوع اساسی را باید در نظر بگیرند البته مسلم است که خط آهن مخصوصاً برای مملکت ما از لوازم اولیه است و بدون خط آهن هر قدر هم ما شوسه زیاد داشته باشیم و اتومبیل زیاد داشته باشیم نمیتوانند قائم مقام خط آهن باشد و خیلی اجناس صادراتی داریم که همیشه از اروپا از آمریکا میخواهند ولی متأسفانه بواسطه زیادی قیمت حمل ونقل و کرایه مقرون بصرفه نیست دو موضوع را که بنده میخواستم عرض کنم یکی موضوع عوض است که باید در ازاء لوازم راه آهن بدهیم و یکی هم ترتیب خرید البته اگر بنا شوددر مقابل وسائل خط آهن که شاید در حدود صد و پنجاه میلیون تومان میشود پول بدهیم این برای ما فوق العاده مشکل است برای اینکه اگر ما در مقابل جنس بدهیم هر جنسی بدهیم بهر قیمتی بدهیم بالاخره توانائیش را داریم ولی اگر بخواهیم پول بدهیم تصدیق میفرمایید که ما در این بحران عمومی دچار یک بحران مشکلی خواهیم شد باید این مطلب در نظر دولت باشد که در مقابل این اجناس یک اجناس دیگری بدهیم ولو اینکه تمام آن مبلغ نباشد اقلاً حداعلی حداکثر آن جنس باشد و این البته برای ما خیلی مفید است موضوع دیگر راجع بخرید وسائل خط آهن است این ترتیب مناقصه البته خیلی اصل صحیحی است اما موضوع خط آهن یا ماشین آلات یاکارخانه موضوع خرید کاغذ و پاکت نیست این است که در این قسمت باید ترتیب خاصی در نظر گرفته شود فرض بفرمایید که برای خریدن رایل یک مناقصه بگذاریم که هر کلیومتر رایل یا هر پنج کیلومتر از یک کارخانه خریده شود بالاخره این چطور خط آهنی میشود البته تصدیق میفرمایید که هر کارخانه ساختمانش یک ترتیب خاصی دارد هر ساختمان رایل یک ترتیب خاصی دارد هر ساختن لکوموتیف یک ترتیب خاصی دارد که غالباً باهم متحدالشکل نیست و برای ما لازم است که حتی‌المقدور متحدالشکل و ساختمانش متحد باشد فرض بفرمایید اگر بنا شد از نقطه نظر مناقصه چندین رقم لکوموتیو داشته باشیم هر کدام لکوموتیو ساختمان خاصی دارد مکانیسم خاصی دارد لوازم یدکی خاصی دارد و برای هر رقم لوازمات یدکی مخصوصی باید داشته باشیم و برای هر کیلومتر ماشینهای خاصی باید داشته باشیم. و این دو موضوع عرض بنده اصولاً راجع باین لایحه نیست ولی خواستم عرض کنم که این دو اصل را باید دولت در نظر بگیرد که خیلی برای ما اهمیت دارد یکی موضوع عوضی است که باید بدهیم در مقابل مصالح خط آهن یکی هم موضوع مناقصه البته درمناقصه این نکات باید رعایت شود که بگویند با فلان مارک یا فلان رقم لوکوموتیف یا فلان جور ریل باید در قسمت ساختمان مساوی باشد این برای ما فوق العاده اهمیت دارد.
وزیر طرق- از بیانات آقای کاشف بنده یک قسمتی را ملتفت شدم ولی قسمت دیگرش را ابداً اعتراف کنم که ملتفت نشدم . قسمتی را که ملتفت شدم عبارت از این است که ما حتی الامکان سعی کنیم عوض خریدهایی که از خارجه میکنیم از مصالح ولوازم راه آهن مال التجاره بدهیم این خیلی نظر صحیحی است و ما هم سعی داریم که حتی الامکان اینطور بشودولی بنده نمیتوانم قول بدهم که تمامش را بتوانیم اینکار را بکنیم برای اینکه ما یک وقتی محتاج هستیم واگون و لوکوموتیف بخریم و یک قراردادی داریم با یک کمپانی که در عوض مال التجاره ببرند و البته آن قرار را حفظ میکنیم. و شاید توسعه بدهیم ولی یک نوع مصالحی لازم داریم که از یک کسی باید بخریم که آن اجناس را نمیخرد چراه نداریم جز اینکه پول بدهیم بجهت اینکه یک اصل مهمتر این است که راه آهن تمام شود و معطل نشویم ولی نظر دولت این است و بنده هم عرض کردم در اینجا که حتی الامکان سعی میکنیم هم از حیث اسعار و هم از حیث پول نقد کمتر بدهیم و حتی الامکان با مال التجاره صادراتی مان عوض بشود ولی راجع بمناقصه چون درست ملتفت نشدم این است که جوابش را نمیتوانم صحیحاً عرض کنم تصور میکنم آنچه ایشان در نظر دارند این است که خیال میکنند وقتی ما گفتیم مناقصه مقصودمان این است که هر جزء از چیزی را ممکن است مختلف بخریم همچو چیزی نیست فرض بفرمایید ما میخواهیم رایل بخریم چنانچه خریدیم ۶۰۰ کیلومتر ریل برای شمال وجنوب خریدیم که زودتر حاضر بشودو کارهایمان زودتر تمام شود برای اینکه ریل گذاری کردن و آمدن جلو خیلی کارهای ساختمانی را سهل میکند البته این رابمناقصه گذاشتیم دقت کردیم مشخصات واینها معین شد بالاخره از یک جا خریدیم واینرا تقسیم نکردیم که هرتیکه ریلش را از یک جایی بخریم چند صد کیلومتر ریل را ما از چند جا بخریم ممکن است این کار را بکنیم ولی در مناقصه همیشه مشخصات واحد معین میشود. عرضش اینقدر طولش اینقدر آهن و فولادش این قدر قطرش این قدر وزنش این قدر آنوقت اگر ده تا کارخانه هم بسازند مجبورند که یکنواخت بسازند همین طور است واگون همینطورست لوکوموتیف وهمینطور است سایر مناقصه های ساختمانی مثلا راه را قطعه قطعه میکنیم اعلان مناقصه میدهیم میگوییم فلان قدر باید خاک ریزی شود این خاکریزی از قرار هر متر مکعب چقدر سنگ‌ریزی باید بشود و بچه شکل ساختمان بشود فرض بفرمائید پل باید ساخته شود پل از سنگ است یا از آجر است یا از بتون است یا از آهن است اینها تمام نوع مشخصاتش معین میشود واعلان میشود و آنوقت اگر دهنفر هم با هم شریک شوند و کار کنند یک جور کار میکنند بنابراین در باب مناقصه یک همچو نگرانیهایی نباید باشد.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- کار زیادی نداریم .آقای دشتی.
دشتی- بنده با اصل لایحه مخالفتی ندارم فقط چند سئوال است میخواستم از آقای وزیر طرق بکنم: و با اطلاعی که باحوال آقای منصور دارم امیدوار هستم که مثل بعضی از همکارانشان جوابهای مبهم و سربهوا ندهند. اگر بخاطر آقایان باشد پارسال در وسطهای زمستان مسئله ذغال یک قدری مشکل شد وبنده هم در این جا راج بذغال مذاکره کردم و در یک جلسه بعد آقای فرخ رئیس اداره صنعت آمدند این جا و یک توضیحاتی دادند در ضمن توضیحاتی که راجع بذغال سنگ دادند گفتند یک علت اینکه ذغال کمیاب شده این است که ما ششهزار خروار ذغال سنگ باصفهان فرستاده ایم بنده بعد از دو سه ماه از قضا از اصفهان میرفتم ببوشهر باآقای جلالی که حاکم اصفهان بود صحبت میکردیم گفتند که کارخانهای این جا کارخانه برق است و گفتند که ما برای نمونه سه خروار ذغال سنگ از طهران خواستیم وبعد هم دیدیم که صرف نمیکند و نخواستیم واین جا در مجلس در یک جای رسمی گفتند ما شش هزار خروار ذغال سنگ دادیم . پریروز در مقابل آقای مؤید احمدی که گفتند متخصص رفته بعوض درخت پسته درخت گلابی را معاینه کرده گفتند خیر همچو چیزی نیست مقصود این است که بعضی از نمایندگان دولت حقیقتاً همچو تصور میکنند که ما باهاشان مشاجره میکنیم در صورتیکه غرض این است که مطلب فهیمده شود وحقیقتاً اگر چیزهایی را نمیدانند بگویند ما نمیدانیم و اگر یک چیزی بد شده است بعد خوبش میکنیم ما که مقصودمان مناقشه نیست مثل این است که بمأمور دولت بگوییم حالا ساعت یک و ربع قبل از ظهر است او بگوید خیر پنج بعدازظهر است حالا البته با ارادتی که به آقای منصور دارم وبا اطلاعی که بسوابق فکری واخلاقی ایشان دارم امیدوارم که اگر اطلاعاتی دراین باب دارند بمجلس بدهند والا بعدها این اطلاعات را تحصیل کنند و سئوال دیگرم اینکه مسئله ساختمان راه آهن و مخارجی که دراین راه میشود بعقیده بنده مثل یک معمائی شده است باین معنی که شما از فرد فرد آقایان وکلاء بپرسید که تا بحال چقدر مخارج راه آهن شده است گمان میکنم هیچکس نداند وبنده در موقعی که لایحه بودجه در سال گذشته مطرح بود در همین مجلس مذاکره کردم که خوبست وزارت مالیه بودجه طرق را هم یعنی بودجه ساختمانی و راه آهن را هم توی بودجه بیاورد یعنی تمام عوایدی که از محل قند و شکر و مالیات راه حاصل میشود اینها را جزو عایدات عمومی مملکت بیاورندو در مقابلش هم مخارجش را جزو مخارج مملکتی بیاورند برای اینکه آقایان میدانند که اصلاً علت غائی وجود مجلس و تشکیلات پارلمانی نظارت در خرج است تمام مسئله این است نظارت در خرج ونظارت در عایدات عمومی و بنابراین تمام مخارج و تمام عوائد دولتی که دولت تحصیل میکند باید در بودجه گذاشته شود. یادم میآید آن روز آقای وزیر مالیه گفتند مخارجی که برای راه آهن میشود و برای راهسازی میشود مطابق قانون مخصوصی است و عوائدش هم مطابق قانون مخصوصی اخذ و مصرف میشود بنده عرض میکنم تمام مالیاتهایی که در این مملکت گرفته میشود مطابق یک قانونی است شما امروز مالیاتی ندارید که مطابق قانون گذشته نشود فرض کنید عایدات قند و شکر شش میلیون است درقلم عایدات بودجه مینویسید شش میلیون این عایدات آنوقت در مخارج هم بنویسید شش میلیون برای مخارج راه آهن و بنده نمیدانم دولت چه اصراری دارد که نه عایدات قند و شکر و چای ونه عایدات راهسازی راهیچکدام در بودجه نمی‌آورد مخارجش را هم نمی‌آورد بنده عقیده ام این است که آقای وزیر طرق توضیح بدهد علت اینکه دولت این را در بودجه نمی‌آورد چیست؟ یک سئوال دیگر هم راجع باین مسئله است که چون تا بحال وزارت طرق بهیچ وجه اطلاعاتی در خصوص راه آهن منتشر نکرده است و تمام افراد نمایندگان ملت کاملاً از این مسئله بی‌اطلاع هستند این است که این را یا حالا بگویند یا اگر بی اطلاع هستند در دو سه جلسه دیگر بطور مفصل و مشروح این مسئله را بعرض مجلس برسانند که تا بحال از اولی که قانون انحصار قند و شکر وضع شده است چقدر پول جمع شده است یعنی چقدر عایدی دولت شده است واز وقتی که خط آهن ساخته شده است چقدر خرج شده است چقدر خرج ساختمان شده است چقدر خرید کرده اند و چقدر بمهندسین پول داده شده است این را بطور مفصل بفرمایند که معلوم شود. این را هم عرض کنم راجع باین کنتراتی که اخیراً کرده اند با این هیئت مهندسین و در حقیقت اداره راه آهن را باینهاواگذار کرده اند که ساختمان را خود دولت بکند خرید را هم خود دولت بکند فقط آنها مهندس بدهند و نظارت در کار راه آهن بکنند این را از قراری که بنده در روزنامه ها خواندم درهر متری ۵ دلار یا ۵ دلار و نیم باید داده شود که این میشود سیزده میلیون و کسری از شمال بجنوب است در ین باب هیچ معلوم نیست که آیا این می‌ارزد یا نمی‌ارزد. چون ما نمیدانیم که خرج اداره راه آهن در این چند سال چقدر است نسبت باین ۲۶۰ کیلومتری که کشیده شده است . خرج راه آهن چقدر شده است خرجی که ایشان میفرمایند بصرفه است مقایسه کنیم. پس اگر وزارت طرق یک صورت مفصلی از عواید دولت از بدو قانون انحصار قندو شکر و همچنین صورت مفصلی از مخارج ساختمانی خط آهن از اول بیاورند اسباب تشکر خواهد شد.
وزیر طرق- قسمت اول سئوال را که فرمودند تا بحال عایدات اختصاصی چرا وزارت طرق جزء بودجه نیاورده است و سابقاً آقای وزیرمالیه آنطور توضیح دادند بنده تصور میکنم که همان نظر بوده است والا هیچ نظر دیگری نبوده و همانطور که فرمودید خیلی آسان است و هیچ اشکالی ندارد که نوشته شود عایدات انحصاری برای ۱۳۱۲ وعلت اینکه نیاورده اند جزو بودجه این نظر است که مجلس محل خرج رامعین کرده است. محل خرج را که اساساً مجلس تعیین کرده است بقیه اش چه میشود جزئیات خرج باقی میماند که آن را خود دولت معین میکند پس بودجه دارد نه اینکه تصور بفرمایید بودجه ندارد منتهی اساس خرج را مجلس تصویب فرمودندو جزئیاتش را هم دولت معین میکند و همه ساله هم همینطور عمل میشودواگر هم فرضاً در آتیه آن شکل بشود هیچ اشکالی ندارد و نظر دیگری نیست مثل اینکه الآن بودجه جزئی طرق را داریم و اگردر عمل هم در آتیه آنطور که فرمودید بشود اشکالی ندارد. راجع بمیزان عایدات انحصار قند و شکر از اول تا بحال و مخارجی که تاکنون شده است البته حالا بنده نمیتوانم عرض کنم ولی بنده سعی دارم که زودتر این قسمت را باطلاع آقایان برسانم و کاملاً هم تصدیق دارم که باید باطلاع آقایان برسد. راجع بحق الزحمه باین کمپانی هم همانطور که فرمودند این هیئتی که ما با آنها قرار دادیم برای ساختمان راه آهن هیئتی است که تشکیلات ساختمانی را اداره میکند و مخصوصاً نمیخواهیم که خودش ساختمان کننده باشد برای اینکه مصلحت نیست ما خواستیم که ناظر واداره کننده غیر ساختمان کننده باشد برای اینکه سابق تجاربی شد ودیده شد که آن طور صلاح نیست بنابراین بجای این ادارات ساختمانی که داریم یک میزانهایی که خرجش شده و بعد معین میکنیم و بعرض میرسانیم ولی اجمالش را حالا میتوانم عرض کنم که چه میکنیم بجای تمام آنها ما آمده‌ایم و یک هیئت آماده را آورده ایم که خودمان گرفتاری استخدام مهندس واضافه حقوق دادن و خرج راه‌آهن دادن و تمام این چیزهایی که لازمه اداره است و میدانید اینها را بکلی خارج کردیم و گفتیم که لازم نیست و در مقابل تمام این چیزیکه برای این تشکیلات بود از تشکیلات اداری و فنی و مهندسین و متخصصینی که برای این کار لازم داریم تمام را کنار گذاشتیم ودولت از این بابت مخارجی نمیکند و فقط خرج ما اداره مرکزی است برای اجرای این قرارداد البته در موقعیکه مذاکره میکردیم برای همین حق‌الزحمه دقت کردیم حالا چه جور عمل میکنیم و در سابق چه جور شده است واین ترتیبی که قرار میدهیم میتوانیم عرض کنم که بالنسبه با صرفه است بنابراین ما هم از حیث خرج صرفه داریم هم از حیث خوبی و پیشرفت وکیفیت کار وبعد هم که صورت جزء عایدات ومخارج تهیه شد ملاحظه خواهید فرمود و معلوم میشود.
جمعی ازنمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- به بنده بعضی از آقایان تذکر میدهند که میل دارند حرفشان را زده باشند واز طرفی هم تذکر بعلاوه میدهم که همین یک مورد را کار داریم
(صحیح است )
آقای مؤید احمدی.
مؤید احمدی- یک تذکری آقای دشتی دادند در جوابهایی که آقایان وزراء میدهند بنده دو نکته یادم آمد که اجازه میخواهم اینها را مقدمتاً عرض کنم بعد عرض خودم را بکنم در سئوالی که بنده کردم راجع بمأمور دفع آفاتی که به رفسنجان رفته بود دو جواب دادند یکی اینکه آقای تقی زاده فرمودند که مأمور دفع آفات رفسنجان میخواستید پروفسور پاریس باشد. بنده یک مثلی یادم آمد که یک کسی از دکان نانوائی نان خرید دید داخل نان مگس است برد پیش نانوا گفت این چه نان است گفت میخواستی توی نان صد دیناری اسب عربی باشد . (خنده نمایندگان) یکی هم اینکه آقای فرخ تکذیبی کردند و حال آنکه بنده نوشتم به آقای فرخ که اسم مأمور ومفتشی هم که الآن در رفسنجان است کیست و آن کسی هم که به بنده گفت الآن در مجلس است و جزو تماشاچی ها است (خنده نمایندگان) معذلک ایشان تکذیب کردند. عرض کنم یک موضوع دیگر هم راجع باوقاف بنده مذاکره کردم که این پولی که از مردم میگیرند جزو چه پولی است و برای چیست لیکن امروز در روزنامه دیدم آقای وزیر معارف متحدالمالی داده‌اند بادارات معارف واوقاف که پولهایی که میگیرند با جزو جمعش بفرستند تصور کردند بنده در جزو جمعش حرف دارم بنده میگویم بچه قانون میگیرید شما پول مطابق اصل قانون اساسی دیناری از احدی نمیتوان گرفت مگر بتصویب مجلس شورای ملی بنده میگویم شما بچه قانون از اوقاف پول میگیرید جواب میدهند حساب جمع وخرجش را ببینید یک قدری خوبست اینها را رعایت کنید ما میگوییم فلان اوقاف را بیاورید ما رأی میدهیم ولی بدون تصویب مجلس شماحق ندارید از مردم پول بگیرید راجع باین لایحه عرض کنم که فرمایشاتی که آقایان کردند راجع براه آهن بود واین سه میلیون برای دو کار است یکی برای راه آهن دیگری برای سیمان سازی است خوبست یک توضیحاتی راجع باین کارخانه بدهند موضوع دومی که میخواستم عرض کنم این بود که دراثر قانون انحصار تحارت صادرات و واردات ما تعادل پیدا کرده آیا حالا این لطمه به آن قانون نمیزند یعنی واردات ما از خارج زیادتر از صادراتمان نخواهد شد و آن تعادل بهم نمیخورد چون یک پولهایی باید برود بخارج برای خرید لوازم راه آهن واین پولی است که از مملکت خارج میشود آیا برای این فکری کرده‌اید (رهنما: جزو کنتنژان نیست ) اگر نیست بنده عرضی ندارم لیکن در واقع یک پولی است میرود بخارجه .
دکتر طاهری (مخبر کمیسیون بودجه )- اینموضوع اساسی که فرمودند راجع به تعادل واردات و صادرات اگر نظر آقا باشد در قانون انحصار تجارت خارجی که اخیراً اصلاح شد یکی از نکاتی که ملحوظ شد در مقابل صدور اجناس هر صدی نود و پنج تصدیق صدور میدهند در هر صدی پنج در آنجا کسر میگذارند واین برای این است که در واقع خمس باشد برای انیکه دریک واردات علیحده موازنه را بهم نزند و جبران کند این یک راه. اما موضوع کارخانه سیمان چندین قانون برایش گذشت (مؤید احمدی: نتیجه اش چه شد؟ عملش چه شد؟) عملش را مشغولند کارخانه اش ساختمانش را مشغولند ماشین آلاتش هم وارد شده و اخیراً کار گذاشته شده و بطوریکه اطلاع داده اند تا اول پاییز شروع بکار و دادن محصول میکند و روزانه صد تن محصول سیمان میدهد بنابراین دیگر بعقیده بنده اشکالی نیست.
رئیس- آقای مرآت .
مرآت – بنده یک عرض مفصلی نداشتم چون اینجا گفتند که در نظر گرفته شده که راه آهن در مدت شش سال تمام شود فقط خواستم از آقای منصور سئوال کنم که آیا عایدات انحصاری که هست درظرف شش سال تکافو میکند یا نه چون گفته شد که در موضوع راه آهن تصمیمی اتخاذ فرموده اند که در ظرف شش سال تمام شود خواستم از آقای منصور سئوال کنم که آیا عایدات انحصار قند و شکر و کبریت واینها (یکی از نمایندگان: کبریت نیست) تکافو میکند یا نه؟
وزیر طرق- این را حالا بنده بطور قطع نمیتوانم جواب بدهم برای اینکه منتظر هستیم این ترتیب ساختمانی برآورد کار را بدولت بدهد و ما هم دقت میکنیم مطالعه میکنیم و بعد هم که میزان تحقیقی مخارج بدست میآید یامیزان تخمینی بدست میآید آنوقت میتوانیم جواب بدهیم ولی در هر حال البته مخارج لازم را ما خواهیم کرد برای اینکه در مدت شش سال تمام شود ولی حالا که جواب آقا را عرض کردم یکموضوع هم آقای مؤید احمدی فرمودند راجع بکارخانه سیمان که خواستند بداننددر چه حال است جواباً عرض میکنم کارخانه سیمان درحال ساختمان است در کارش هم تسریع میشود برای اینکه ما احتیاج زیادی داریم به سیمان و برای کارهای ساختمانی و بنده تصور میکنم و امیدوارم که تا آخر پائیز محصول این کارخانه بدست آید.
جمعی از نمایندگان – آقای طهرانچی.
طهرانچی- بنده از آقای وزیر طرق سئوالی داشتم و آن این است که قراردادی که در روزنامه بود از روی دولار بود خواستم ببینم تعیین این که هر کیلومتری پنج هزار دولار باشد از برای قسمتهای ساختمانی این از روی دولار است یا از روی واحد طلا است و آیا وقتی که در دولار ترقی و تنزلی حاصل میشود آیا باز دولار خواهد بود یا دبه میکنند چون درهر صورت تا حالا اسباب ضرر ما بوده و بنفع آنها میدادند یعنی اگر دولار ترقی میکرد که هیچ واگر تنزل میکرد کسرش را میگرفتند حالا خواستم ببینم این قسمت در دولار پیش بینی شده یا روی اسعار خارجی که بطلا باشد معین شده است.
وزیر طرق- اولا مقصودمان حق الزحمه واینها است حق الزحمه تمام دولار نیست نصف به دولار است و نصف به ریال واگر دولار ترقی یا تنزل عادی پیدا کند آن اهمیت ندارد و حساب نمیشود مگر اینکه صورت دیگری پیدا کند البته آنوقت آنها باید حقشان را بگیرند واین یک پیش بینی هایی است که شده است و میزان حقی که دولت میدهد نصف به ریال و نصف به دولار است.
رئیس- رأی میگیریم بماده واحده با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و شماره آراء بعمل آمده ۹۷ ورقه سفید تعداد شد.)
رئیس- عده حاضر در موقع اعلام رأی ۱۰۷ نفر باکثریت ۹۷ رأی تصویب شد.
-موقع ودستور جلسه بعد – ختم جلسه
[۳-موقع ودستور جلسه بعد – ختم جلسه ]
رئیس- دیگر چیزی در دستور نداریم لایحه متمم بودجه هم در کمیسیون است وخیال میکنم که یکی دو روز وقت میخواهد که آماده باشد و بعلاوه نگرانی نداریم واگرکار فوری پیدا کردیم مجلس را اطلاع میدهیم .
جلسه آینده یکشنبه ۱۰ اردیبهشت سه ساعت قبل از ظهر دستور لایحه متمم بودجه .
(مجلس سه ربع قبل از ظهر ختم شد. )
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر
قانون
اجازه پرداخت سی میلیون ریال بابت مخارج دو ماهه فروردین و اردیبهشت ۱۳۱۲ براه راه‌آهن و سیمان‌سازی .
ماده واحده – وزارت مالیه مجاز است برای مخارج دو ماهه فروردین واردیبهشت ۱۳۱۲ قسمتهای مختلفه راه‌آهن و مخارج یکساله ۱۳۱۲ کارخانه سیمان‌سازی مبلغ سی میلیون ریال از محل عایدات انحصار قند و شکر و چای بوزارت طرق و شوارع پرداخت واحتساب نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه پنجم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و دوازده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر