مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ تیر ۱۳۴۳ نشست ۸۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنج‌شنبه ۴ تیر ۱۳۴۳ نشست ۸۷
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۸۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت جلسه
۲- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور و ارسال به مجلس سنا
۳- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
| مجلس ساعت هشت و چهل دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- تصویب صورت جلسه
۱- تصویب صورت جلسه
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان بوشهری- دکتر الموتی- ارسنجانی- نوربخش- سیفی- ختائی- زند- مهرزاد- دکتر وحیدنیا- مهندس والا- صائب- مهندس پروشانی- جهانشاهی- مصطفوی نائینی- موقر- محدث‌زاده- پزشکی- دکتر سعید حکمت.
غائبین بی‌اجازه
- آقایان شفیعی‌پور کرمانی- دکتر اسفندیاری- مرتضوی- دکتر صالحی- بانو دکتر دولتشاهی.
غائبین مریض
- آقایان مهندس ارفع- بختیار بختیاری‌ها- دکتر مهذب.
رئیس- راجع به صورت جلسه قبل نظری نیست؟ آقای کبیری
کبیری- در صورت جلسه گذشته اشتباهاتی در عرایض بنده هست در صفحه ۵ سطر اول و در صفحه ۶ سطر ۲۶ و در صفحه ۲۷ سطر ۳۱ که تصحیح می‌کنم و به اداره تندنویسی می‌دهم.
رئیس- اصلاح می‌شود، آقای بدر صالحیان.
بدر صالحیان- در عرایض بنده اشتباهاتی است که تصحیح می‌کنم و به اداره تندنویسی می‌دهم.
رئیس- اصلاح می‌شود. نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
رئیس- آقای معتمدی.
معتمدی- پیشنهاداتی در سی صفحه از طرف خرده مالکین طبع و توزیع شده که تقدیم می‌کنم تمنا دارم برای رسیدگی به کمیسیون مشترک رسیدگی به آئین‌نامه اصلاحات ارضی مجلسین ارسال شود.
رئیس- آقای کبیری.
کبیری- آموزگاران کرمانشاهان شکایتی کرده‌اند که عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- خانم جهانبانی.
بانو جهانبانی- چند نامه از طرف آموزگاران بازنشسته و سایر آموزگاران رسیده که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- آقای روستا.
روستا- شکایتی است از طرف پلیس راه‌آهن راجع به حقوق و مزایاشان که تقاضا کرده‌اند رسیدگی شود تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- آقای شاخوئی.
شاخوئی- شکایتی است که از طرف صنف قصاب آبادان و خرمشهر رسیده، شکایت کرده‌اند که عوارض غیر عادلانه‌ای باسم جنگلبانی از آنها وصول می‌کنند برای رسیدگی عینا تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور و ارسال به مجلس سنا
۲- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور و ارسال به مجلس سنا
رئیس - وارد دستور می‌شویم گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۲ کشور مطرح است، قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور موقعی تقدیم آن مجلس محترم می‌شود که چند روزی بیش نیست که از تقدیم گزارش بودجه سال ۱۳۴۱ و تصویب آن می‌گذرد.
در مقدمه بودجه سال اخیر الذکر در باب نحوه رسیدگی به بودجه هائیکه دوره عمل آنها خاتمه یافته است نکاتی به استحضار رسید که تکرار آن موجب اطاله کلام خواهد بود ولی ذکر این نکته را ضروری میداند که اگر چه انتظار می‌رفت بودجه سال ۱۳۴۲ بلافاصله پس از افتتاح مجلس شورای ملی (که پس از یک دوره فترت بنا به اراده ذات ملوکانه بدنبال انقلاب شاه وملت گشایش یافت مورد رسیدگی قرار گیرد) ولی چون آماده شدن مجلس و رسیدگی بلوایح دوران فترت مستلزم صرف وقت زیادی بود امکان رسیدگی به بودجه سال ۱۳۴۲ میسر نگردید و در نتیجه بودجه مذکور به صورتی که از طرف دولت تصویب شده بود مورد عمل قرار گرفت.
در موقع تدوین این بودجه همان ترتیبی از طرف کمیسیون بودجه اعمال گردید که در مقدمه گزارش بودجه سال ۱۳۴۱ به استحضار مجلس محترم رسیده است به این معنی که در موقع رسیدگی به توصیبنامه‌های بودجه ئی سال ۱۳۴۲ ارسالی به کمیسیون بودجه معلوم شد که در سال مورد نظر حدود ۳۵ تصویبنامه به صورت متمم بودجه – اصلاح بودجه – و اصلاح بودجه‌های تفصیلی و یا وضع مقرراتی که در بودجه و یا متمم بودجه بود ومفاد آن در اقلام در آمد و هزینه کاهش یا افزایش حاصل می‌کرد عیناً در متن بودجه عمل گردید بدین ترتیب که رقم اولیه مذکور در بودجه تقدیمی دولت (چاپ ۴۹۳) در جای خود محفوظ ماند وارقامی که باید بردیفها اضافه یا از آن کسر می‌شد عیناً در ذیل ارقام اولی ضمن ذکر شماره تصویبنامه و شماره چاپ عمل گردید بدیهی است که در این صورت و همان طور که از مقایسه بودجه تقدیمی دولت و بودجه فعلی بر می‌آید در ارقام در آمد و هزینه تغییرات زیادی حاصل شد و مبلغ /۳۰۰۲۹۰۰۰۰۰ ریال کسر بودجه دولت (چاپ ۴۹۳) در بودجه فعلی به ۵۱۲۴۵۵۸۴۰۰ ریال بالغ گردید.
تعدادی ازتصویبنامه‌ها که مربوط به بودجه تفصیلی وزارت خانه‌ها و مؤسسات بود تلفیق و تحت عنوان ضمیمه به بودجه الحاق گردید و بالاخره پاره‌ای از تصویب نامه‌ها نیز به صورت تبصره دائم یا موقت به قسمت تبصره‌ها اضافه شد و در نتیجه تعداد کل تبصره‌ها با توجه به توضیحات زیر به هفتاد ویک تبصره بالغ گردید. ضمناً برای تسهیل مراجعه نمایندگان محترم و اینکه تکلیف تصویبنامه‌های قدیمی از طرف دولت معلوم شده باشد شماره تصویبنامه و شماره چاپ مربوط به هر یک از تصویبنامه هائیکه به نحوی از انحاء در بودجه سال ۱۳۴۲ مورد عمل قرار گرفت در ذیل هر صفحه درج گردید.
برای مزید استحضار نمایندگان محترم در مورد تغییراتی که در تبصره‌های مندرج در بودجه تقدیمی از طرف دولت به عمل آمدتوضیحات زیر را اضافه می‌نماید:
- ۱- تبصره ۱۳ بودجه دولت (چاپ ۴۹۳) موضوع دریافت وام برای تأمین کم بود کسور بازنشستگی ژاندارمری چون در بودجه سال ۴۱ تحت تبصره ۳۱ پیش بینی شده بود لذا حذف گردید.
- ۲- تبصره‌های ۱۹ و ۲۰ مربوط به ساختمان دبستان از طرف وزارت فرهنگ ادغام شدند.
- ۳- چون موضوع تبصره ۲۳ یعنی اجازه خرید لوازم فنی دفع آفات نباتی و حیوانی از طرف وزارت کشاورزی در تبصره ۶۶ بود سال ۴۱ پیش بینی شده بود لذا تبصره مزبور حذف شد.
- ۴- تبصره ۳۲ موضوع اجازه احداث جاده‌های جدید به وزارت راه با توجه به توضیحاتی که ضمن گزارش بودجه سال ۱۳۴۱ به استحضار رسید چون طبق تأیید وزارت راه از مفاد این تبصره هرگز استفاده نشد لذا حذف گردید.
- ۵- تبصره ۴۰ با توجه باینکه در این تبصره که مربوط بکارمندان اداری وزارت پست و تلگراف است مانند تبصره ۳۹ بودجه سال ۱۳۴۱ به تصویبنامه ۱۲/۶۹۷۶-۴۰/۳/۱۸ شده بود و این تصویبنامه:
- ۱- هنوز مورد رسیدگی است لذا موافقت گردید که این تبصره نیز به تصویبنامه فوق اضافه گردد بدیهی است تبصره مزبور قدرت اجرائی خود را تا تعیین تلکیف نهائی حفظ خواهد کرد.
- ۲- در مورد تبصره ۴۲ تصویبنامه اصلاح بودجه ۵۴۸۴-۴۲/۴/۶ شماره چاپ ۴۸۵/۶ مربوط به ایجاد تغییراتی دراعتبارات پنجاه درصد اضافه در آمد ثبت اسناد و املاک موضوع تبصره ۳۱ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ نظر به اینکه تصویب نامه‌های شماره ۲۷۵۰-۴۲/۴/۲۴ شماره چاپ ۵۶ و ۶۶۴۴-۴۲/۴/۲۴ شماره چاپ ۵۱ که ارتباطی باموضوع تبصره فوق داشته‌اند در کمیسیونهای دارائی و دادگستری مورد رسیدگی بوده است لذا مراتب به کمیسیونهای مذکور گزارش گردید تا در موقع رسیدگی به تصویبنامه‌ها نسبت به این تبصره نیز اتخاذ تصمیم فرمایند.
مخبر کمیسیون بودجه – مهندس عبدالله والا.
ماده واحده - بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور را که از حیث در آمد (اعم از عمومی و اختصاصی) بالغ برپنجاه هزار ریال (-/۵۲۷۷۲۳۵۰۰۰۰ ریال) و از لحاظ هزینه به مبلغ پنجاه و هفت میلیارد و هشتصد و نود وشش میلیون و نهصد و هشت هزار و چهار صد ریال و نود دینار (۵۷۸۹۶۹۰۸۴۰۰/۹۰ ریال) است در سه قسمت به شرح زیر تصویب و به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود:
در آمدهای پیش بینی شده برای سال ۱۳۴۲ منظور در قیمت اول را وصول و کلیه حقوق و مزایای قانونی کارمندان و خدمتگزاران جزء و هزینه‌های مستمر و غیر مستمر وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی و سایر مصارف منظور در قسمت دوم وسوم را درحدود درآمدهای وصولی مذکور در قسمت اول با رعایت کامل مقررات و مفاد تبصره‌های منظور در این قانون پرداخت نماید.
- تبصره ۱- بودجه تفصیلی اعتبارات عمومی و اختصاصی سال ۱۳۴۲ وزارتخانه‌ها وادارات و سازمانهای دولتی در حدود رقم اعتبار منظور در قسمت دوم بودجه کل کشور پس از تصویب وزارت دارائی قابل اجرا خواهد بود مصرف اعتبارات اختصاصی سازمانهای دولتی تابع مقررات و قوانین وجوه اختصاصی مربوطه می‌باشد.
- تبصره ۲- باستثنای اعتبار مواد فصل اول و هشتم کسر اعتبار مواد سایر فصول بودجه‌های تفصیلی به منظور تأمین کمبود اعتبار مواد همان فصل تا ده درصد اصل اعتبار هر ماده در عرض سال آنهم یکبار با موافقت وزارت دارائی مجاز می‌باشد قوانین و مقرراتیکه مغایر با این قانون باشد ملغی خواهد بود مگر در مورد دانشگاه تهران و دانشگاههای شهرستانها که از لحاظ اصلاح بودجه تابع قسمت اخیر ماده ۱۴ و ماده ۱۵ قانون امور مالی دانشگاه تهران مصوب ۲۱ فروردین ماه ۱۳۳۹ می‌باشند.
- تبصره ۳- تنخواه گردان خزانه داری کل در سال ۱۳۴۲ سه هزار و پانصد میلیون ریال تعیین می‌شود.
- تبصره ۴- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود برای خرید قند وشکر و غله و مواد دخانیه و چای در صورت لزوم در حدود احتیاجات دستگاههای مزبور از بانک مرکزی وام دریافت نموده و در آخر سال مالی ۱۳۴۲ نسبت به واریز آن اصلا و فرعا اقدام نمایند.
- تبصره ۵- وزارت دارائی مجاز است از مخحل اعتبار هزینه‌های پیش بینی نشده حقوق و عوارض گمرکی و مالیات مربوط به کارشناسانی را که بر طبق موافقنامه‌های موجود بین دولت شاهنشاهی و سایر کشورها یا سازمانهای بین المللی به ایران می‌آیند بنا به پیشنهاد وزارت امور خارجه با تصویب هیئت وزیران تأدیه نماید.
- تبصره ۶- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ ۴۹۱۰۲۶۴۷۷/۴۰ ریال زیان عملکرد سال ۲۸ غله و نان را با گواهی اداره رسیدگی و تمرکز حسابها طبق بیلانهای مصوب به هزینه قطعی منظور دارد.
- تبصره ۷- تبصره ۱۲ بودجه سال ۱۳۴۱ کل کشور در سال ۱۳۴۲ قابل اجرا خواهد بود.
- تبصره ۸- اجازه داده می‌شود بدهی‌های قطعی سازمان تدارکات بابت بهای کالا وغیره از محل فروش کالای باقیمانده در تهران و شهرستانها و مطالبیکه در سال باقیمانده در تهران و شهرستانها و مطالبیکه در سال ۱۳۴۲ وصول خواهد شد درهر مورد با تصویب وزارت دارائی پرداخت و مازاد در آمدهای مذکور به حساب خزانه داری کل منتقل شود.
- تبصره ۹- وزارت دارائی مکلف است آن قسمت از وامهای دریافتی تا آخر سال ۱۳۴۰ دستگاههای دولتی از محل تنخواه گردان خزانه داری کل را که امکان تأمین آن از محل بودجه وزارتخانه یا مؤسسه استفاده کنند نبوده است واریز نماید.
- تبصره ۱۰- بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود از محل مازاد در آمد سالهای ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ چاپخانه دولتی ایران ماشین آلات چاپ تمبر مورد نیاز چاپخانه از خریداری و هزینه‌های مربوطه آنرا تأمین نماید.
- تبصره ۱۲- اجازه داده می‌شود ساختمانهائیکه از محل پذیره نفت یا صدی پنج عوارض شهرداری ویا مازاد صدی سه فرهنگ و بهداشت احداث گردیده و به علت کمبود اعتبار ناتمام مانده و هم چنین ساختمانهای ناتمام اهدائی نیکو کاران از محل اعتبارات ساختمانی سازمان برنامه تکیمل و مطالبیکه مقاطعه کاران مربوطه بابت کارهای انجام شده ساختمانهای مذکور دارند از همان محل پرداخت گردد.
- تبصره ۱۳- بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود صورت ریز دیون بلامحل وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مندرج در بودجه سال ۱۳۴۲ را رسیدگی و بدستگاههای مربوطه برای اجرا ابلاغ نماید.
- تبصره ۱۴- به وزارت اقتصاد اجازه داده می‌شود لوله و شیر و متعلقات و سایر لوازم و ماشین آلات برای لوله کشی و سد سازی و کارخانه لوله سازی و هم چنین مواد شیمیائی و یدکی ماشین آلات مورد نیاز سازمان آب تهران را به استثنای ماشین سواری و همچنین یکهزار و دویست تن لوله آسپست مربوط به شرکت سهامی آبیاری همدان را که منحصراً به مصرف لوله کشی شهرستان همدان خواهد رسید از پرداخت کلیه حقوق و عوارض گمرکی (به استثنای هزینه باربری و انبار داری) معاف نماید.
- تبصره ۱۵-وزارت اقتصاد مجاز است لکوموتیو و واگنهای باربری و مسافربری و لوازم فنی راه آهن و وسائل راهداری و راهسازی و تجهیزات فنی ادارات هواشناسی و هواپیمائی را که توسط وزارت را ه یا بنگاه راه آهن از خارج خریداری و در سال ۱۳۴۲ ترخیص می‌شود از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی (به استثنای باربری و انبار داری) معاف نماید.
- تبصره ۱۶- به وزارت افتصاد اجازه داده می‌شود دستگاههای فرستنده بی سیم و لوازم مورد نیاز وزارت پست و تلگراف و لوازم فنی اداره کل انتشارات و رادیو را که در سال ۱۳۴۲ از گمرک ترخیص می‌شود از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی (به استثنای بار بری و انبار داری) معاف نماید.
- تبصره ۱۷- به وزارت کار و خدمات اجتماعی اجازه داه می‌شود به منظور تکمیل کادر پرسنلی خود تا پنجاه نفر لیسانسیه و مهندس بر طبق قوانین و مقررات مربوطه بطور رسمی و چهل نفر دیپلمه با پایه یک اداری با موافقت شورای عالی از طریق مسابقه استخدام نماید.
- تبصره ۱۸- بوزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود مبلغ ۲۴۴۵۰۰۰ ریال اعتبار خرید ساختمان بزم ایران در کلکته و هم چنین ۷۴۹۷۰۰۰ ریال وجوه ذخیره اعانه دبستان ایرانیان در ترکیه را به ترتیب به مصرف ساختمان دبستان در نقاط مرز شرقی و نقاطی از مرز ایران و ترکیه و عراق که مصلحت و ضروری باشد برساند در صورتیکه هزینه ساختمان هر دبستان از سیصد هزار ریال تجاوز نکند در نقاطی که کمیسیون پنج درصد سهم فرهنگ دایر باشد با نظر کمیسیون مزبور و در نقاطی که این کمیسیون تا بحال تشکیل نشده باشد با نظر کمیسیون پنج درصد نزدیکترین شهرستان به محل مورد نظر با در نظر گرفتن صرفه و صلاح دولت بدون رعایت تشریفات مناقصه انجام دهد و درنقاطی که اعتبار مذکور در سال ۱۳۴۲ بمصرف نرسیده تا پایان سال ۱۳۴۳ قابل مصرف خواهد بود.
- تبصره ۱۹- به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود مانده اعتبار پذیره نفت بعضی از شهرستانها را به مصرف تکمیل ساختماه‌های فرهنگی شهرستانهای دیگر که از محل اعتبار پذیره نفت شروع شده برساند.
- تبصره ۲۰- به وزارت کشاورزی اجازه داده می‌شود هم ارز ۵۵۰۷/۱۱/۷ لیره انگلیسی بابت سهمیه مرکز تعلیماتی ماشینهای کشاورزی و حفاظت خاک وابسته به سازمان پیمان مرکزی درکرج را از اعتبارات بودجه سال جاری بنگاه آبیاری (مهندسی زراعی) که برای این منظور اختصاص خواهد داد پرداخت نماید.
- تبصره ۲۱- اجازه داده می‌شود اعتبار طرحهای موضوع تبصره ۴۱ بودجه سال ۱۳۴۱ که ادامه آن ضروری باشد از اعتبارات سازمان برنامه تأمین گردد وطرح ۱۰۳ حساب مخصوص خزانه داری کل بمنظور تصفیه و انجام تعهدات گذشته طرحهای حساب مخصوص کماکان با مقررات حساب مخصوص برمبنای موافقتنامه منعقده بین وزارت دارائی و هیئت عمرانی بین المللی آمریکا در تهران تا پایان سال ۱۳۴۲ بقوت خود باقی باشد.
- تبصره ۲۲- اعتبارات مستمر عمرانی که از محل سازمان برنامه تأمین شده بر اساس ماده ۶ قانون برنامه عمرانی سوم به اختیار وزارت دارائی گذارده می‌شود.
- تبصره ۲۳- اجازه داده می‌شود مدت پرداخت تعهدات تا آخر اسفند سال گذشته هزینه‌های مستمر بودجه سال ۴۱ وزارت جنگ تا آخر مهرماه ۱۳۴۲ و مدت پرداخت هزینه‌های غیر مستمر بودجه سال ۱۳۴۱ آن وزارت خانه به استثنای مبلغ سیصد و چهل و دو میلیون ریال اعتبار باقیمانده ماده ۱۴ غیر مستمر بودجه سال ۱۳۴۱ که به ترتیب زیر:
- الف – مبلغ یکصد و نود و دو میلیون ریال به منظور تأمین هزینه‌های پیش بینی شده در ماده ۱۴ رعایت مقررات و انجام تشریفات لازم تا پایان خرداد ماه سال ۱۳۴۲.
- ب – مبلغ یکصد و پنجاه میلیون ریال بابت هزینه ساختمان خانه‌های سازمانی لشگر گارد شاهنشاهی وسیله هیئت پنج نفری تا پایان سال جاری.
تعهد و مصرف می‌شود بقیه در صوریتکه تا آخر اسفند سال گذشته تعهد شده باشد تا آخر اسفند سال جاری تمدید شود.
- تبصره ۲۴- وزارت جنگ مجاز است آن قسمت از اعتبارات مستمر و غیر مستمر بودجه سال ۱۳۴۱ خود را که تعهد و مصرف ننموده و مشمول تبصره فوق نمی‌باشد تا آخر سال جاری به مصرف پرداخت دیون خارجی خود برساند.
- تبصره ۲۵- به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود مبلغ سی و هفت میلیون ریال اعتبار خرید چادر موضوع ماده ۱۰ بودجه تفصیلی سال ۱۳۴۱ خود را تا آخر مهر ماه سال ۱۳۴۲ تعهد و تا پایان سال پرداخت نماید.
- تبصره ۲۶- بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود آن قسمت ازمطالبات مقاطعه کاران ساختمانهای دولتی مربوط بکارهای انجام شده تا پایان سال ۱۳۴۱ را که پرداخت آن تا آخر خرداد ماه ۱۳۴۲ از محل ردیف۱۶۳ بودجه سال ۱۳۴۱ کل کشور میسر نگردیده تا پایان آذرماه ۱۳۴۲ در حدود سهمیه اعتبار ردیف مزبور از محل همان اعتبار تأمین و با رعایت مقررات پرداخت نماید.
- تبصره ۲۷- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود حق لیسانس ششماه دوم سال ۱۳۴۱ کارمندان لیسانسیه اداره کل هنرهای زیبای پرداخت نشده از محل اعتبار ردیف ۱۳ قسمت سوم هزینه بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور (اعتبار کمک تعاونی کارمندان کشوری) پرداخت نماید.
- تبصره ۲۸- به دولت اجازه داده می‌شود ساختمان کاخ نیاوران را در سال ۴۲ بوسیله بانک عمران طبق مقررات آن بانک انجام دهد.
- تبصره ۲۹- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ پانصد هزار ریال جهت هزینه احداث برجهای مراقبت در منطقه فارس را از محل اعتبار ردیف ۴۶ قسمت سوم هزینه بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور تأمین و به اختیار ژاندارمری کل کشور قراردهد.
- تبصره ۳۰- برای تأمین کسری اعتبار کمک به سازمان تربیت بدنی مبلغ پنج میلیون ریال از اعتبار ردیف کمک تعاونی کارمندان موضوع ردیف ۱۳ قسمت سوم بودجه کل کشور کسر و عیناً به اعتبار ردیف ۲۳ قسمت سوم بودجه کل کشور اضافه شود تا بمصرف هزینه مربوط و کمک به باشگاه‌های ورزشی بانوان برسد.
- تبصره ۳۱- به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود در حدود مبلغ ششصد وپنجاه هزار ریال اسناد هزینه تعمیرات اماکن استیجاری که از نظر جلوگیری از خطرات احتمالی در سنوات ۳۰ الی ۳۵ انجام و وصول ان از موجرین میسر نگردیده و به صورت علی الحساب در حساب سالهای مربوطه باقیمانده به شرط صحت اسناد به هزینه قطعی منظور نماید.
- تبصره ۳۲- به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود اسناد مربوط بخرید دارو و سایر و سائل مورد نیاز آزمایشگاه دانشکده‌های شهرستانها و سازمانهای تابعه را که درسالهای ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۵ وسیله بنگاه داروئی و یا مستقیماً سفارش داده شده ولی به علت عدم تحویل کالا در سال مربوطه اسناد آن پذیرفته نشده و هم چنین اسناد هزینه وجوه دیگری که در فاصله سنوات ۲۹ لغایت ۳۵ بعلت عدم انطباق تاریخ تنظیم سند با سال پرداخت وجه به صورت علی الحساب باقی مانده در صورت وجود اعتبار در سال مربوطه و صحت اسناد با رعایت مقررات به هزینه قطعی سنوات مربوطه محسوب نماید.
- تبصره ۳۳- اجازه داده می‌شود مبلغ ۳۸۰۰۰۰۰ ریال اسناد سوخت و تعمیرات کامیونهای اداره کل باربری که در سال ۱۳۴۱ علاوه بر میزان اعتبار ماده مربوطه خرج شده است از محل صرفه جوئی سایر مواد بودجه تفصیلی سال ۱۳۴۱ اداره مزبور بهزینه قطعی منظور گردد.
- تبصره ۳۴- به وزارت کشور اجازه داده می‌شود از محل اعتبار انتخابات مجلسین شور اوسنا منظور در بودجه سال جاری کل کشور تعداد پنجاه دستگاه جیپ سی جی پنج کالسکه ساخت کارخانه جیپ ایران جهت فرمانداریها خریداری و بهای آنرا به قیمت معینه از طرف کمیسیون دائمی نظارت و تثبیت قیمتها و همچنین هزینه شماره گذاری و خرید لوازم کلیه را از اعتبار مزبور پرداخت نماید.
- تبصره ۳۵- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ هفت میلیون ریال هزینه تهیه نومر اتور کاخ دادگستری و ادارات دادگستری شهرستانها را از محل اعتبار ردیف ۴۶ قسمت سوم هزینه بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور پرداخت نماید.
- تبصره ۳۶- به بنگاه مستقل آبیاری اجازه داده می‌شود از محل سود سهام بنگاه در شرکت سهامی آبیاری آذربایجان مبلغ یک میلیون ریال برای هزینه لوله کشی جذام خانه تبریز اختصاص دهد.
- تبصره ۳۷-اجازه داده می‌شود مبلغ چهارده میلیون و ششصد و شصت و دو هزار و پانصد وشصت و دو ریال هزینه حمل ۸۲۰۰۰ تن گندم اهدائی دولت آمریکا از محل اعتبار ردیف ۳۵ مکرر قسمت سوم بودجه سال جاری کل کشور دروجه اداره کل غله و نان پرداخت گردد.
- تبصره ۳۸- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود تا میزان ۳۴۰۰۰۰۰۰ ریال (سی و چهار میلیون ریال) بقیه بهای ۱۲ هزار تن برنج خوراکی خریداری سال ۱۳۴۰ ارتش را از پاکستان از محل اعتبار کمک سال ۴۰ آمریکا به ارتش که درحساب در آمد عمومی کشور پادار می‌باشد پرداخت نماید.
- تبصره ۳۹- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود از محل اعتبار ردیف ۴۶ قسمت سوم هزینه بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور تا مبلغ نوزده میلیون ریال برای تکمیل ساختمانهای بیمه تمام وزارت دارائی استفاده نماید.
- تبصره ۴۰- اجازه داده می‌شود اعتبار ساختمانی سال ۱۳۴۱ منظور در بودجه تفصیلی وزارت جنگ که طبق مقررات تا اخر سال ۱۳۴۱ نسبت به آن قرار داد با پیمانکار مربوطه منعقد گردیده در قبال انجام عملیات ساختمانی تا آخر مهر ماه سال ۴۲ قابل پرداخت باشد.
- تبصره ۴۱- وزارت بهداری مجاز است از محل اعتبار حق الکشف کاشفین و پاداش مأمورین و هزینه امحاء کشت خشخاش موضوع ردیف ۴ قسمت ۳ هزینه بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور حداکثر تا ده درصد میزان حق الکشفی که بر اساس ماده ۱۹ قانون اصلاح قانون منع کشت خشخاش مصوب خرداد ۱۳۳۸ باشخاص تعلق می‌گیرد در وجه کاشفین پرداخت و اسناد آنرا به حساب قطعی منظور نماید.
طرز پرداخت این وجوه به موجب آئین نامه‌ای خواهد بود که تحت نظر کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت دارائی – وزارت بهداری – وزارت کشور – ژاندارمری کل کشور – شهربانی کل کشور – اداره برمواد مخدره تنظیم و به تصویب وزارت بهداری برسد.
از کلیه حق الکشف‌های متعلقه بجرائم وصولی ده درصد کسر و به حساب در آمد عمومی کشور پرداخت شود.
- تبصره ۴۲- اجازه داده می‌شود یک میلیون و دویست هزار ریال مانده اعتبارات آسایشگاه مجذومین بابا باغی تبریز تا آخر سال ۱۳۴۲ قابل تعهد و مصرف بوده و با رعایت مقررات تحت نظر استاندار آذربایجان شرقی به مصرف تکمیل و ترمیم آسایشگاه مزبور برسد.
- تبصره ۴۳- وزارت دربار شاهنشاهی مجاز است اسناد هزینه مربوط به بهای اثاثیه و هزینه حمل آن و تجهیزات و تأسیسات و هم چنین تزئینات کاخ گلستان را که درسال ۱۳۳۹ انجام شده و به گواهی مهندس مشاور وزارت مزبور وسایر مسئولین امر رسیده است به هزینه قطعی منظور دارد.
- تبصره ۴۴- وزارت جنگ مجاز است مبلغ ۲۶۳۵۹۲۴۰۲ ریال از باقیمانده اعتبار مصوب بودجه سال ۱۳۴۱ خود را که تا آخر اسفند ماه سال مزبور تعهد نگردیده تا آخر سال ۴۲ با رعایت نقررات به مصرف بقیه هزینه هائی که طبق مقاوله نامه پانزده میلیون دلار کمک دولت آمریکا به وزارت جنگ مشخص شده برساند.
- تبصره ۴۵- اقساط پرداختی شرکت هواپیمایی ملی ایران بابت پنجاه میلیون ریال طلب دولت (موضوع تصویبنامه شماره ۳۴۴۶۲- ۲۴/۱۲/۴۰) به حساب درآمد سنوات مربوطه کشور منظور گردد.
- تبصره ۴۶- اداره کل انتشارات و رادیو مجاز است به ازای خدمتی که استاد علی‌نقی وزیری از تاریخ ۱۸ فروردین الی ۳۱ خرداد ماه ۱۳۴۲ در ساعات آزاد از دانشگاه به منظور سرپرستی شورای موسیقی انجام داده‌اند یکهزار ریال در هر جلسه (حداکثر سی‌جلسه در هر ماه) به ایشان پرداخت نماید.
- تبصره ۴۷- وزارت اقتصاد مجاز است سمپاش‌های وارده به کشور موضوع تبصره ۳۸ بودجه سال ۱۳۴۱ را از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی (به استثنای کارمزد باربری و انبارداری) معاف نماید.
- تبصره ۴۸- اجازه داده می‌شود که بودجه تفصیلی دانشگاههای تبریز- مشهد- اصفهان- اهواز و دانشسرای عالی با تصویب وزیر فرهنگ به مرحله اجرا گذاشته شود و در مواردی که وزارت فرهنگ لازم بداند بنا به پیشنهاد آن وزارتخانه از عتبارات بودجه هر یک از واحدهای نامبرده برای جبران کمبود اعتبار سایر مؤسسات مذکور با صدور اصلاح بودجه از طرف وزارت دارایی استفاده شود.
تبصره‌هایی که مادام لغو نشده به قوت خود باقی است.
- تبصره ۴۹- از اول سال ۱۳۴۲ بودجه وزارتین فرهنگ و بهداری از محل درآمد عمومی پرداخت و درآمد ۳% حقوق موضوع تبصره ۲۹ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ به درآمد عمومی منظور می‌شود تبصره ۵۷ بودجه سال ۱۳۴۱ از اول سال ۱۳۴۲ ملغی است.
- تبصره ۵۰- وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی در صورتی که فروش وسایل نقلیه اسقاط را مصلحت بدانند می‌توانند از حاصل فروش آن برای رفع احتیاجات خود با موافقت قبلی وزارت دارایی وسایل نقلیه نو خریداری نمایند خرید اتومبیل سواری جیپ و جیپ استیشن در حدود اتومبیلهای سرویس‌های هر دستگاه که طبق تصویبنامه شماره ۴۲۷۶۸ مورخ ۱۹/۹/۴۱ مورد تأیید وزارت دارایی قرار گرفته مجاز خواهد بود و از محل وجوه حاصله از فروش ماشینهای راهسازی فقط می‌توان ماشین راهسازی نو خریداری نمود وزارت جنگ و سازمانهای انتظامی مشمول این تبصره نبوده و تابع مقررات مربوط به خود هستند.
- تبصره ۵۱- حق‌التدریس در وزارت فرهنگ فقط از محل اعتبار منظور در ماده ۱۳ بودجه تفصیلی وزارتخانه مزبور و با صدور حکم وزارتی و تعهد قبلی قابل پرداخت خواهد بود قسمت اخیر ماده ۱۲ قانون استخدام آموزگاران پیمانی مصوب ۵/۲/۱۳۳۸ در مورد اعتبار حق‌التدریس و سایر مقرراتی که مغایر با این تبصره باشد از اول سال ۱۳۴۲ ملغی است.
- تبصره ۵۲- اجازه داده می‌شود حق لیسانس دریافتی سال ۳۹ مشمولین قانون استخدام مهندسین برای مدتی که در سال مزبور تفاوت متعلقه را دریافت نداشته‌اند به هزینه قطعی منظور و از استرداد آن صرفنظر شود تفاوت حقوق مشمولین قانون مزبور که تاکنون پرداخت نشده برای مدت قبل از دی ماه ۱۳۳۹ دیگر قابل پرداخت نخواهد بود.
- تبصره ۵۳- تبصره چهار بودجه سال ۱۳۳۸ و تبصره ۳۵ بودجه سال ۱۳۳۹ از اول سال ۱۳۴۲ ملغی می‌شود.
- تبصره ۵۴- قسمت اخیر تبصره ۵۲ بودجه سال ۱۳۴۱ جمله (صرفه‌جویی‌های تا پایان سال ۱۳۴۰) (به صرفه‌جویی‌های تا پایان هر سال) اصلاح می‌شود.
- تبصره ۵۵- از اول سال ۱۳۴۲ وجوه حاصله از عوارض مقرر ضمن تصویبنامه شماره ۲۰۶۰۲ مورخ ۱۰/۶/۱۳۲۵ و تبصره ۳۵ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ و تبصره ۳۹ قانون بودجه سال ۱۳۳۹ به درآمد عمومی منظور و بودجه وزارت راه از محل درآمد عمومی تأمین و پرداخت خواهد شد و همچنین درآمد موضوع تبصره‌های ۴۰ و ۴۲ قانون بودجه سال ۱۳۳۹ کل کشور نیز به درآمد عمومی منظور و هزینه‌های مربوطه از محل درآمد عمومی پرداخت می‌گردد.
- تبصره ۵۶- فوق‌العاده مأمورین ثابت و موقت دولت در کشورهای خارج به مأخذ مقررات مورد عمل و برمبنای ریال بر طبق آئین‌نامه‌ای که بنا به پیشنهاد وزارت دارایی به تصویب هیئت دولت خواهد رسید به ارز قابل پرداخت است و در مورد درآمدهای وصولی که قبل از اجرای قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۷/۳/۱۳۳۹ پهلوی و یا ریال طلا مبنای عمل بوده است و با توجه به مقررات قانون مزبور به ترتیب که از طرف وزارت دارایی تعیین و ابلاغ خواهدشد در داخله کشور بریال و درخارجه به ارز وصول می‌گردد.
- تبصره ۵۷- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود وجوه سپرده که به علت عدم مطالبه ان در ظرف ده سال بدر آمد عمومی منتقل شده و می‌شود هر موقع صاحب سپرده مراجعه و مطالبه نماید پس از انجام تشریفات مقرر از محل در آمد عمومی مسترد کند.
- تبصره ۵۸- تعیین ماهیت فنی بودن خریدهائیکه طبق تبصره ۴۳ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ کل کشور انجام می‌گیرد به عهده شورای عالی انستیتو پاستور می‌باشد و نیز شورا می‌تواند بارعایت صرفه و صلاح دولت ترک مناقصه را برای پرداخت هرنوع هزینه فنی تجویز کند.
- تبصره ۵۹- فوق العاده مخصوص کارکنان انستیتو پاستور در مدت مرخصی یکماه در معذوریت دو ماه و در موارد استثنایی به مدتی که برای هر کارمند جداگانه توسط شورای عالی تعیین گردد قابل پرداخت خواهد بود.
- تبصره ۶۰- جمله (درجه دارانیکه از جیره جنسی استفاده می‌کنند جیره نقدی نخواهند گرفت) از قسمت اخیر تبصره ۳۰ قانون بودجه سال ۱۳۴۰ کل کشور حذف می‌شود.
- تبصره ۶۱- حق لیسانس موضوع تبصره ۳۲ قانون بودجه سال ۱۳۳۹ واشل حقوق کارمندان لیسانسیه اداری موضوع تبصره ۲۷ قانون بودجه سال ۱۳۴۰ و تبصره ۵۳ بودجه سال ۱۳۴۱ فقط به کارمندانی تعلق می‌گیرد که از اشل حقوق اداری استفاده می‌نمایند و بکارمندانیکه مقرری ماهانه آنها در وزارت خانه‌ها و مجلسین بیش از حقوق ثابت لیسانسیه‌های اداری است تعلق نمی‌گیرد مگر اینکه از حقوق خاص خود صرفنظر و منحصراً از حقوق کارمندان لیسانسیه اداری استفاده نمایند.
- تبصره ۶۲- مأمورین دولت ایران در کشورهای خارج مکلفند در نقاطیکه بانکهای ایرانی دارای شعبه یا نمایندگیهای مزبور بسپارند.
- تبصره ۶۳- به منظور پرداخت هزینه‌های نقشه برداری و ارزیابی وسایر هزینه‌های ضروری اراضی جلالیه به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود برابر ۱:۱/۲% وجوه حاصله از فروش اراضی مزبور را در حساب مخصوص در بانک ملی ایران متمرکز و به مصرف برسانند.
- تبصره ۶۴- وزارت دارائی می‌تواند مبلغ یک هزار و هشتصد وبیست و چهار میلیون ریال (۱۸۲۴۰۰۰۰۰۰ ریال) از دیون شرکت ملی نفت ایران به بانک مرکزی ایران را به عهده گرفته و ظرف مدت ده سال (ازسال ۱۳۴۳) به اقساط مساوی واریز و تصفیه نماید با قبول این تعهد از طرف وزارت دارایئ شرکت ملی نفت در قبال بانک مرکزی ایران نسبت به مبلغ مذکور تعهدی نخواهد داشت.
- تبصره ۶۵- از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۴۲ سرویس بروات پستی درسراسر کشور به منظور تسویه حساب با بانک ملی ایران تعطیل واز محل ردیف ۲۱ مکرر قسمت دوم بودجه سال جاری مبلغ ده میلیون ریال برسم علی الحساب بابت استرداد وجوه سپرده اشخاص به اختیار وزارت پست و بروات پستی معادل وجه مورد اختلاس از وجوه بروات پستی از محل مبلغ مزبور به اشخاص مسترد داشته و اسناد آن را به هزینه قطعی منظور نماید. اصل وجه موضوع اختلاس که بعداً از مختلسین وصول می‌شود بدر آمد عمومی کشور منتقل و باقیمانده ده میلیون ریال عیناً به خزانه داری کل برگشت شود.
- تبصره ۶۶- اجازه داده می‌شود کارکنان محلی نمایندگیهای سیاسی و کنسولی شاهنشاهی در خارج از کشور از پرداخت سه درصد کمک به فرهنگ و بهداشت (موضوع تبصره ۲۹ قانون بودجه سال ۱۳۳۸) بشرط انجام عمل متقابل معاف باشند.
- تبصره ۶۷- به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود از اول خرداد ماه ۱۳۴۲ به هر یک از افسران و همردیفان آنان که از حق لیسانس استفاده نمی‌نمایند ماهیانه یکهزار ریال بنام کمک هزینه پرداخت و اعتبار آن را از محل بودجه وزارت جنگ تأمین نماید.
- تبصره ۶۸- وزارت کشور مجاز است از اول مهرماه سال ۴۲ بهر یک از آقایان معاونین استانداریها ماهیانه تا ۱۵۰۰۰ ریال به عنوان هزینه پذیرائی ازبودجه وزارت کشور در حدود اعتبار مربوط از تاریخ ورود به محل پرداخت نماید.
- تبصره ۶۹- به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود در صورت لزوم از اعتبارات بودجه دانشگاههای تبریز ـ مشهد ـ اصفهان و اهواز به منظور جبران کمبود اعتبار هر یک از دانشگاههای مذکور پس از تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی استفاده نماید.
- تبصره ۷۰- اداره کل انتشارات و رادیو مجاز است ارزش کار آقای حسنعلی راشد استاد دانشگاه را بابت جلسات سخنرانی‌های رادیو ایران در ساعات آزاد از دانشگاه بقرار هر جلسه تا پنجهزار ریال و حداکثر درماه بیست هزار ریال از محل اعتبار خود پرداخت نماید.
- تبصره ۷۱- از اول سال ۳۷ ببعد هرگونه تغییری که درحقوق مستخدمین لشگری و کشوری در نتیجه تغییر اشل و یا تبدیل و تشخیص پایه داده شده یا بشود شاغلین خدمت یا ورثه آنها در صورتی می‌توانند از تفاوت حقوق بازنشستگی و وظیفه آن استفاده نمایند که حداقل معادل بیست سال از تفاوت جدید استفاده نموده یا ما به التفاوت آنرا طبق ضرایب مقرر در قوانین مربوطه برای باقیمانده مدت در موقع بازنشستگی و نصف باقیمانده مدت در موقع برقراری حقوق وظیفه حداکثر به اقساط ده ساله به صندوق بازنشستگی پرداخت نمایند.
وچنانچه سنین خدمت در موقع بازنشستگی و یا برقراری حقوق وظیفه کمتر از بیست سال باشد کسور بازنشستگی ما به التفاوت مربوط به آن مدت به ترتیب فوق اخذ خواهد گردید.
بازنشستگان و وراث آنها نیز که از تاریخ وفق حقوق بازنشستگی یا وظیفه آنها ترمیم گردیده یا می‌شود مکلف به پرداخت ما به التفاوت کسور بازنشستگی به ترتیب بالا می‌باشند مشمولین تبصره ۲۶ قانون بودجه سال ۳۷ و تصمیم مورخ نوزدهم خرداد ماه ۳۷ کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی و قانون مربوط به ترمیم حقوق کمک آموزگاران و آموزگاران و دبیران و پاسبانان مصوب نهم شهریور ماه ۳۷ از شمول این تبصره مستثنی و وزارت جنگ و ژاندارمری از بابت تفاوت حاصله ناشی ازاجرای این تبصره سهم موضوع قسمت اخیر بند الف ماده ۸۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی رابه صندوق ارتش و ژاندارمری نخواهند پرداخت و بند یک و دوتصویبنامه ۲۶۱۹۰ مورخ ۴۰/۹/۲۲ لغو می‌شود.
رئیس – کلیات لایحه مطرح است. آقای پروین فرمایشی داشتید؟
پروین – بنده درمواد عرایضی دارم.
رئیس – بنابراین به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر بخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است آقای دکتر جعفری.
دکتر جعفری – بنده اخطار آئین نامه‌ای داشتم به موجب قانونی که مربوط به تشکیل کمیسیون خاصی برای اجرای آئین نامه اصلاحات ارضی است تبصره دومش ملکف کرده کمیسیون مشترک را که از نمایندگانی که پیشنهاداتی کرده‌اند برای توضیح دراطراف پیشنهادشان دعوت بکنند متأسفانه بنده امروز دیدم در سر سرا که شرحی مرقوم شده بود که نمایندگان پیشنهاداتشان را حداکثر تا پنج شنبه بدهند وچنانچه تمایلی داشتند مراجعه بکنند خواستم این قسمت اصلاح بشود و دستور بفرمایند همانطور که قانون مقرر داشته از نمایندگانی که پیشنهاد داده‌اند دعوت بکنند (خواجه نوری – دعوت می‌شود این مربوط به آخرین روزی است که پیشنهادات را قبول می‌کنند این مربوط به این است که اگر پیشنهادی دارند بدهند) ملاحظه بفرمائید نوشته شده در صورتیکه پیشنهاداتی دارند بدهند و در کمیسیون برای توضیح حاضر شوند محققاً در مورد اشخاصی است که پیشنهاد داده‌اند چون خود بنده از این اشخاص هستم که از طرف فراکسیون پارلمانی حزب مردم پیشنهاد داده‌ام.
رئیس – آقای پروین فرمایشی داشتید؟ بفرمائید.
فضل الله پروین – موقعی که بودجه ۱۳۴۱ اینجا مطرح بود بنده به طور خلاصه عرض کردم و تشبیه به این کردم که این بودجه مانند آن مریضی است که او را عمل جراحی می‌کردند و در حین عمل جراحی فوت کرده بود و بعد استاد جراحی گفت که شما دست از کار برندارید این مرحوم را جراحی کنید و بانداژ کنید و تنتوید بزنید که مبادا چرک بکند و همین کار راهم کردند و او را دفن کردند اما آن قضیه در آنجا یکبار اتفاق افتاده بود اما حالا می‌بینیم ماکه هر روز یک مریض مصدوم و مرحومی را می‌آورند اینجا که ما او را جراحی بکنیم و بخیه بزنیم و بعد دفن بکنیم و این به علت عقب ماندگی کارها است جناب آقای مهندس والا که مخبر کمیسیون هستند با احاطه کاملی که دارند چون رو بروی بنده نشسته‌اند و می دانم که آماده دفاع هستند یک قدری اغماض می‌کنم از اینکه زیاد صحبت کنم زیرا که یک امر گذشته است و بایستی که البته مطابق قواعد لوایحی که می‌آید از مجلس بگذرد اما با مطالعه‌ای که نسبت به بودجه ۱۳۴۲ شده و تبصره‌های بسیاری که به ضمیمه ماده واحده درج شده و ارقامی که در متن بودجه مندرج است اگر بخواهیم کاملا واقف شویم و بعد درباره ان اظهار رای بکنیم می‌بایستی لااقل یک هفته این بودجه رامطالعه کرد همچنانکه در ابتدا مخبر فعال و دانای کمیسیون که احاطه کاملی داشتند عبارات کافی و کاملی هم نوشته‌اند معذلک برای اینکه خوب سر در بیاوریم از این بودجه لازم بود یک هفته ان را مطالعه کنیم در حالی که ۲ روز گذشته بودجه را بما دادند و امروز مطرح است که بایستی درباره آن اظهار نظر کنیم و این فرصت کم اجازه نمی‌دهد که تمام مطالب و تمام نکاتی را که درآن مندرج است مورد دقت و بحث قرار دهیم آنچه که امکان داشت و به نظر بنده رسید یادداشت کردم و فقط تا تبصره ۱۲ فرصت داشتم که مطالعه کنم بیشتر فرصت نداشتم و اگر تا آخر تبصره‌ها را می‌خواندم شاید که دو سه جلسه متوالی وقت لازم بود که نسبت به این بودجه اظهار نظر، انتقاد و موشکافی و ایرادگیری بشود که برای بعدها مبری از هرگونه نقص و خلافی باشد اما آنچه که بنده دراین مدت کوتاه توانستم بر آورد کنم ۲ فقره بود که یادداشت کردم و از این بودجه این نواقص را استخراج کردم و حالا عرض می‌کنم و امیداوارم که مورد نظر و توجه واقع بشود بلکه برای آینده جلوگیری از نواقص بکند زیر بطوریکه عرض کردم این بودجه گذشته است و مانند یک مریضی است که مرحوم شده است ودیگر هرچه بخواهیم کالبد شکافی بکنیم فایده ندارد ولی امکان دارد آنچه که بنده تذکر می‌دهم برای آتیه مفید باشد مثلا در مورد تبصره ۶ نوشته شده است که به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود چهارصد و نود و یک میلیون ریال ضرر و زیان عمل کرد غله سال ۲۸ را بپردازید این یک مبلغ ۴۹۱ میلیون ریالی است که در این تبصره جا دارد به نظر بنده این خیلی عجیب است و قابل توجه است ملاحظه بفرمائید اساساً برای یک مؤسسه یک تجارتخانه یا یک مغازه هر چه باشد فرق نمی‌کند سود وزیان را باید ببینیم که چگونه حاصل می‌شود بدیهیست اگر یک جنسی را ارزان بخرند و گران بفروشند تفاوت حاصل آن منفعت می‌شود اگر بر عکس گران خریده شود و بعد به نرخ ارزان بفروشند این معلوم است که برای صاحب کار ایجاد زیان می‌کند، خیلی خوب اگر یک تاجر را مجاز کنیم بهر قیمتی که دلش می‌خواهد بخرد و بهر قیمتی که دلش می‌خواهد بفروشد آنهم با کمال قدرت و با کمال توانائی باین طریق خرید و فورش نماید آنوقت اگر در آخر سال بیاید حساب بدهد صورتی درجلو ما بگذارد و سرش را پائین بیاندازد و با صدای نازکی بگوید آقا ۴۹۱ میلیون ریال هم ما ضرر کرده‌ایم که بایستی شما از جیب فتوت خودتان مرحمت کنید ما به چنین تاجری چه خواهیم گفت وبا او چه خواهیم کرد؟ میگوئیم آخر آقا ای مرد، ای مرد بی انصاف تو اختیار خرید و فروش که داشتی و تمام امکانات در کف کفایت تو گذاشته شده بود پس چکار کردی و چه اختراعی بکار بردی که در آخر سال بجای سود زیان نشان دادی آنهم مبلغ گزاف حالا رسیدگی کنید که اداره غله ونان که این زیان را نشان داده است چطور می‌توانیم به پذیریم و چه دلایلی داشته است ما نمی دانیم که دلایل او چیست و چگونه بما توضیح خواهند داد اماآنچه که دراین رقم نشان داده است فقط درباره آن بحث می‌کنیم این اداره محصول گندم داخله کشور را به قیمتی که دولت مشخص کرده است خریداری می‌کند نه به قیمتی که صاحبان غله عرضه می‌دارند پس این نشان می‌دهد که میزان خرید و قیمت پرداختی با اراده خریدار بوده است نه با اراده فروشنده، وقتی خریدار قیمت را خودش معین می‌کند چطور ممکن است قیمت فروش را طوری مشخص کند که آخر سر ضرر بدهد پس معلوم می‌شود یا نادان است یا تاجر خوبی نیست یا اینکه خواسته است بخصوص ضرری فراهم کند اما این نبوده است برای اینکه ما میدانیم که اداره غله هم نبایستی ضرر کند حالا تجسس کنیم که چطور شده است که این پیش آمده است مابهتر اینست که در طی توضیحاتی که داده می‌شود لااقل مطلع بشویم بلکه راهی ایجاد بشود که بعدها این ضرر را از خزانه دولت برداریم و اگر معایبی به نظر می‌رسد آن معایب را بگوئیم که بالاخره منجر به منفعت و سود باشد یا لااقل بدانند یک تجارتخانه‌ای باشد که اگر سودی نبرده زیانی هم نداده ولی همان زیان اگر همه ساله در بودجه تکرار بشود این واقعاً باعث تأثر و تأسف است برای خزانه دولت بایستی کاری کرد که لااقل سایر مؤسسات عبرت بگیرند و از آن راه نروند و چنین زیانی دیگر پیش نیاید غالباً می‌شنویم که دولت آمریکا چندین تن گندم به رایگان یا بخشودگی و تقدیمی یا به نصف قیمت اصلی به مملکت ایران تقدیم و اهداء داشته و کشتیها در بنادر جنوب تخلیه می‌کنند این گندمها به کجا فرو می‌روند اگر به اداره غله تحویل شده و می‌شود پس به جای استفاده چرا باز هم ضرر وزیان را نشان می‌دهد وقتی که مقداری چنین به رایگان می‌گیرد ولی انرا به رایگان به مردم نمی‌دهد بلکه می‌فروشند و پولش را می‌گیرند پس این ضررو زیان از کجاست اینجا نوشته شده است بعد ازگواهی و رسیدگی اداره رسیدگی به تمرکز حسابها پس معلوم می‌شود و نشان می‌دهد که یک حساب و کتابی درکار بوده است که در اینجا اشاره کرده‌اند به اداره رسیدگی به حسابها چیست و کجاست چگونه با تفصیلی که عرض کردم این ضرر وزیان را گواهی داده است که این طور داد و ستد را زیان تأیید کرده و تصدیق کرده است و ما امروز به اتکای آن اداره این ضرر را باید تصدیق کنیم. آن اداره کی بوده کجا بوده چکار کرده است؟ دلایل را بما ارائه بدهند دلایلش را بگویند بااین دلایلی که بنده عرض کردم چرا زیان آورده است اگر این اداره یعنی دیوان محاسبات این طور کار می‌کند و ادای وظیفه می‌کند تکلیف معلوم است زیرا بطوریکه مکرر در پشت این تریبون عرض کردم دیوان محاسبات مرحوم است زنده نیست اگر دیوان محاسبات زنده بود و بوظایف قانونی خودش عمل می‌کرد همچنانکه در اصل متمم قانون اساسی است گویا که در اصل ۱۰۲ متمم قانون اساسی مندرج است که دیوان محاسبات وظایف کلی و قانونی دارد و مجلس شورای ملی هم اعضای او را تعیین می‌کند اگر همچو دیوان محاسباتی در مملکت ما بود و وظایف خودش را همواره انجام می‌داد تصدیق می فرمائید که بسیاری از خرابکاریها و بسیاری از نابکاری‌ها و بسیاری از اعمالی که منجر به تعقیب افراد می‌شوند اینها اساساً اتفاق نمی‌افتد زیرا که اول تمام جریان امورمالی از دیوان محاسبات عبور می‌کرد و آنها بر طبق وظیفه و مسئولیت مستقیم که از طرف مجلس شورای ملی دارند وظایف خودشان را انجام می‌دادند اینکه گفته شده است مجلس شورای ملی ناظر بر اعمال دستگاه اجرائیه دولت است فرد فرد آقایان نمایندگان محترم که نمی‌توانند بوزارتخانه‌ها حاضر بشوند و رسیدگی کنند یا تحت نظارت قرار دهند پس قانون اساسی برای اینکار راهی مشخص کرده است دستور داده است که دیوان محاسبات را ایجاد می‌کند و آن دیوان محاسبات چون منتخب از مجلس شورای ملی است در تمام کارها و داد و ستدها و خرجهای دولتی نظارت می‌کند البته معایبی را که وجود دارد امیدوارم یک روزی ما بتوانیم این خدمت را در این دوره بجا بیاوریم که دیوان محاسبات را به وظایف خودش آگاه کنیم اما اگر اداره رسیدگی به حسابها مانند دیوان محاسبات باشد که معلوم است اداره رسیدگی محاسباتی هم در بین بوده و هست و اما اگر بوده است پس باید ارائه بدهد چطور شده است این ضرر ایجاد شده است و ما بعد از اینکه حالی شدیم البته تصدیق خواهیم کرد والا بطور مجمل و نادانی و ندانسته چطور تصویب کنیم ۴۹۱ میلیون ضرر می‌دهیم برای مؤسسه ایکه خرید و فروش در دست خودش است و نمی‌بایستی ضرر داشته باشد ولی بنده یک قدری دقت کردم وفکر کردم که چطور شده است این ضرر ایجاد شده است بنده خودم برآوردهایی کردم و مشاهداتی کردم برای خرید و فروش غله که کار ساده سرایداری و انبارداری است آنقدر عرض و طول اداری رئیس و مرئوس مدیر کل و بازرس، اعضاء و کارمند ماشین نویس، دفتر، بایگان، اتومبیل، تلفن، سرد کن، گرم کن یعنی کولر و شوفاژ باربزن و گلکار وحمامی و چراغ دار و همینطور تا آخر نگهبان و آشپز و اطاقدار و غیره و غیره گروه، گروه جمع کرده‌اند و به آنها حقوق، خرج سفر، اضافه کار، پاداش عیدانه، فوق العاده دستمزد و انعام مواجب و حقوق مرخصی، حقوق ایام مزد چرت زدن و کسالت ایام بیداری و ایام بیماری و بیحالی و غیره و غیره می‌دهند و اینها تمام بحساب خرج این دستگاه رفته است (دکتر رهنوردی – نفس کشیدن را نفرمودید) بله در همان وقتی که چرت می‌زند گاهی نفس هم می‌کشیدند این ارقام زیر هم اگر باشند وقتی اینها را زیر هم بنویسیم و در مدت سال جمع بزنیم به مبالغ هنگفتی بالغ می‌شود که البته این مخارج اداری است و مانع از سود است بلکه موجب ضرر است بنده آنچه پیش خودم برآورد کردم و خواستم علت ضرر را بدانم وقتی تجسس کردم دیدم یک قسمتش به علت این گونه مخارج است این از مخارج اداری اما سیلوها و قپانها و باسکول‌ها و گونی و بارگیری و تخلیه و غیره و غیره بجای خود که بنده نسبت به آنها حرفی نمی‌زنم فقط اینجا اشاره می‌کنم که مردم از تحویل دادن جنس به اداره غله چه گله‌هایی دارند و چطور از این اداره فراری هستند وقتی اداره غله اعلان می‌کند که گندم را می‌خرم مردم از کنار آن اداره عبور نمی‌کنند و گندم‌های خودشان را به قیمت ارزانتر در بازار می‌فروشند و به اداره غله تحویل نمی‌دهند زیرا از این اداره یاد گارهای بسیار بدی دارند از حیث تحویل گرفتن و معطل کردن بقدری دچار اشکال و مخمصه می‌شوند که به طرف اداره غله نمی‌روند در حالیکه اگر تسهیلاتی باشد و رفع این محظورات بشود مردم مازاد غله خودشان را به اداره غله تحویل می‌دهند در نتیجه عمل اداره غله است که غالباً سیلوها خالی می‌ماند ولی کاروانسراها در شهرها پر از گندم است و مردم گندم خودشان را به سیلوها نمی‌دهند علت بدرفتاری و بد حسابی و معطل کردن و آزاری است که به مردم می‌دهند این یک تذکری بود که عرض کردم که این همه مأمورین و این همه مزایایی که می‌گیرند لااقل توجه کنند با مردم به نحوی رفتار کنند که مردم راحت باشند و جنسشان را به آنها عرضه دارند نمی دانید برای تخلیه و غیره چه عسرت‌ها و بدبختی‌ها و گرفتاریها و بی انصافیها در کار است شاید قسمتی را آقایان میدانند از حیث احاطه اداری و تسلط و کاردانی و معلومات هم ماشاءالله دست کمی از سایر ادارات ندارد یعنی آن کسی که غله را تحویل می‌گیرد و بایستی که افت را تعیین کند هیچ بصیرت و بینائی ندارد از این جزئیات می‌گذرم زیرا که موجب ملالت آقایان می‌شود یک کارهای دیگری هم اداره غله می‌کند که اگر توجه بفرمائید ضررها یک قسمتی از آنجا حاصل می‌شود مثلا چند سال قبل دستور داده بودند مقدار زیادی گندم از کرمانشاهان به کاشان و اصفهان حمل بشود و بنده خودم ناظر این کار بودم چون این گندمها از اراک عبور می‌کرد بعد از چندی برای جبران کمبود غله دستور فرمودند مقداری گندم از اراک به کرمانشاهان حمل شود در صورتیکه راه اراک تا کاشان و اصفهان نصفه بود و لازم نبود که اول از کرمانشاهان به اصفهان ببرند بعد آنجا که کمبود حاصل شد از اراک حمل کنند به کرمانشاه این کارها را می‌کنند و این کرایه‌های گزاف را می‌پردازند و بعد در آخر سال می‌بینند که ضرر حاصل شده است درصورتیکه اگر از روی بصیرت و بینائی بنشینند و ببینند که کجا کمبود غله دارد و کجا سیلو دارد و فاصله‌ها چقدر است کرایه چقدر است و از روی کمال دقت این کار را بکنند بنده خیال می‌کنم یک مقداری جلوگیری از ضررها خواهد شد وقتی که خود بنده دیدم که این کارها را می‌کنند سنجیدم که چقدر ضرر کرایه برای این کار می‌دهند و چقدر هم موجب تعویق کار می‌شود زیرا معلوم است راه دورتر و فاصله زیادتر التبه مدت بیشتری هم می‌خواهد آنجا معطل غله بودند در صورتی که غله در اراک که نزدیکتر بود وجود داشت حالا نمی دانم آنهائی که در مرکز بودند چه سیاستی داشتند و چگونه فکر می‌کردند که این دستور را داده بودند بنده تصور می‌کنم که توجه و دقت نداشتند اما در همین موردی که عرض کردم غله را حمل کرده بودند به این طریق من مطلب را از آقای رئیس غله پرسیدم او جواب داد این دستور در زمان آقای مدیر کل سابق بوده است بعد مدیر کل دیگر که آمد دستور داد فوری موقوف کردیم این امر را و این طور که شما می فرمائید انجام شد و تصدیق کرد که بنده درست می‌گویم فوری دستور دادند از اراک به کرمانشاهان دیگر حمل نشود بلکه از اراک به اصفهان ببرند و بازار سیلوی آن محل هم درجای خودش بماند گفتم این یکی معجز کرد به جای آقای قبلی برای اینکه لااقل فهمید که اراک به کاشان و اصفهان نزدیکتر است و کرمانشاهان دورتر است شاید نقشه جغرافیا را نگاه کرد و ملتفت شد که این مطلب صحیح است از اینکه غالباً روسا و مدیران کل چه آنها که در راس کارهای حساس می‌نشینند غالباً از اوضاعی که در دست آنها است تا حدی بیخبر هستند این را گمان می‌کنم آقایان غالباً تصدیق دارند که ضررها وزیان‌ها از همین جا ایجاد می‌شود که مدیرانی در رأس ادارات می‌نشینند که در آن اداره سابقه ندارند و آن اداره را نمی‌شناسند و به حرف کارمندان با سابقه آنجا هم اعتنا نمی‌کنند یک عده افراد جدید را که مطیع تر باشند می‌آورند و دستورهائی از این قبیل که عرض کردم صادر می‌کنند و آن زیر دستان هم اطاعت می‌کنند این است که آخرش ضرر و زیان به جای سود و منفعت برای کشور حاصل می‌شود اینکه بنده عرض می‌کنم به طریق تذکر است و امیدوارم که گوشهای شنوا باشد و آقایان که اکنون زمامدار هستند و به یقین میدانم که برای کشور دلسوزی دارند و زحمت می‌کشند و می‌خواهند رفع معایب بکنند وما هم با کمال صمیمیت پشتیبان این نیت هستیم امیداوارم این امور جزئی که ضرر‌های کلی دارد مرتفع بشود چون درهنگام طرح لایحه بودجه می‌توان از هر طرفی صحبت کرد اگر گاهی حاشیه میرویم این برخلاف قاعده نیست اما متوجه هستم که زیاد هم دردسر ندهم و حتی المقدور مطلب را کوتاه تر کنم (احسنت).
بسیار خوب خلاصه این بود که از هر جای ضرر برگردیم منفعت است به بنده یادداشتی نوشته‌اند که آن را مطالعه کردم اطاعت می‌شود اما اگر همه مطالب را بخواهیم بگوئیم مدتها طول می‌کشد گاهی در صورت مذاکرات مجلس بنده سابقاً که خوانده‌ام درباره لایحه بودجه پنج ساعت چهار ساعت شش ساعت بحث شده است و حتی رد یک جلسه کفایت نکرده است و به جلسه دیگر موکول گردیده است، ما در اینجا غالباً وقت خودمان را صرف لوایحی کردیم که ارزش چندانی نداشته است و وقت گرانبهای مجلس از خود آن لایحه ارزشش بیشتر بوده است اما اگر اجازه بفرمائید درباره لایحه بودجه ارزش آن هست که بخواهیم بحث کنیم (رضوی – جناب آقای پروین من وقت خودم را تقدیم می‌کنم) تشکر می‌کنم بنده یک تبصره بخواهم بحث کنم لابد چندین ساعت و چندین جلسه طول می‌کشد بنده فقط تبصره ۹ را عرض می‌کنم و بعد به عرایض خودم خاتمه می‌دهم تبصره ۹ چه می‌گوید توجه بفرمائید تبصره را می‌خوانم تبصره ۹ خیلی کوتاه است می‌گوید «وزارت دارائی مکلف است آن قسمت از وامهای دریافتی تا آخر سال ۱۳۴۰ دستگاههای دولتی از محل تنخواه گردان خزانه داری کل را که امکان تأمین آن از محل بودجه وزارتخانه یا مؤسسه استفاده کننده نبوده است واریز نماید» حالا ملاحظه کنید که همین دو سه سطر کوتاه چه تأثیر بزرگ و چه عمل بزرگی را می‌کند به همین تبصره ۹ توجه کنید خیلی خوب اگر که می‌گفت (وزارت دارائی مجاز است) لااقل بهتر بود اینجا گفته است که وزارت دارائی مکلف است که اینکار را بکند مکلف است چه بکند آن قسمت از وامهای دریافتی تا آخر سال ۴۰ که دستگاههای دولتی به نظر می‌رسد دستگاهها مثل کارخانه‌ها است و حال آنکه ادارات دولتی هم همان دستگاههای دولتی هستند وامی که از تنخواه گردان گرفته‌اند مجاز می‌کند آن وام را پس ندهند و واریز نمایند (خواجه نوری – این فقط یک عمل حسابداری است) یک عمل حسابداری است ولی نتیجه اش نتیجه پول است یعنی پول گرفته‌اند این وام کاغذ که نبوده حرف که نبوده است وام وجه بوده است وام پول بوده است پول و وام گرفته‌اند و حالا مجاز می‌کند که به آنها پس ندهند فقط واریز کنند اجازه بفرمائید توضیح بدهم اصل موضوع این است که طبق این تبصره معلوم که یک عده زیادی از دستگاههای دولتی از محل تنخواه گردان خزانه داری کل موقتاً قرض گرفته‌اند یعنی وام گرفته‌اند مثلا کارهای ضروری دشته‌اند که من نمی دانم این کارهای ضروری چه بوده است ولی ایجاب کرده است که از تنخواه گردان وام گرفته‌اند در موقع گرفتن وام تعهد می‌کنند که بعداً از محل بودجه خود این مبلغ را مسترد دارند جناب آقای قوام صدری معاون محترم وزارت دارائی اینجا تشریف دارند ایشان احاطه کامل و تسلط بسیار در حسابداری و در تمام قسمتهای وزارت دارائی دارند اگر بنده اشتباه می‌کنم نذکر خواهند داد مسأله همین است زیرا بنده سوابق این گونه کارهای اداری را دارم یک مبلغی قرض گرفته‌اند برای کارهای فوری اداری خودشان از تنخواه گردان و تعهد داشته‌اند که این مبلغ را برگردانند اما اهمال کرده‌اند وبر نگردانده‌اند حالا چون به قول‌های خود وفا نکرده و قرض خویش را ادا نکرده‌اند این تبصره با دو سطر و جمله‌های کوتاه و بی صدا اجازه می‌دهد دولت این بد قولی و بد حسابی و سهل انگاری و اهمال کاری استفاده کننده راببخشد و اغماض کند و مبلغ بدهی آنها را واریز نماید واریز یعنی چه؟ اول این لغت را تحقیق کنیم بعد عقب مضمون بگردیم زیرا عجالتاً عبارت و لغت در دست ما است مضمون را نمی دانیم چگونه است بعد پیدا می‌کنیم به بینیم چه می‌شود.
(یک نفر از نمایندگان – فرهنگستان تعریف کرده) بعد اگر خود عاملش را هم پیدا کردیم لابد اسم می‌بریم عجالتاً بنده که نمی دانم چیست و چگونه است و کدام اداره است همین عبارتی که هست تعقیب می‌کنم اولا این قسمت را توجه بفرمائید که در تبصره ۳ همین لایحه که در دست ما است ملاحظه می فرمائید الان جلوی همه آقایان هست در تبصره ۳ مبلغ ۳۵۰۰ میلیون ریال باسم تنخواه گردان یکجا از خزانه داری کل تعیین و تصویب شده است که برداشته شود این تنخواه گردان برای چیست؟ ماده ۳ را ملاحظه فرمودید خوب پس این مبلغ یکجا از خزانه داری کل یعنی بصورت تنخواه گردان برداشته شده اساساً در حسابداری و اوضاع اداری مرسوم است که یک مبلغ تنخواه گردان معین می‌کنند که برای سهولت انجام کارها از آن پول موقتاً بردارند خرجهای ضروری بکنند و بعد همان پول را بجای اولیه و اصلی خودش باید در مجرای صحیح و حسابی خود خرج شود و اسناد خرج طبق قوانین و قواعد جاری هر اداره پس از اینکه خاتمه پذیرفت به خرج صندوق نوشته شود و بعد وجه آن که از تنخواه گردان گرفته شده بود عیناً بجای خودش برگردانده شود این عمل برای سهولت کارهای اداری است که همه جا معمول است اسم تنخواه گردان با خودش است تنخواه یعنی پول گردان یعنی در دست گردش و عمل به فرانسه این موضوع را کوررولان می‌گویند بنده معذرت می‌خواهم که در اینجا یادداشت کرده بودم عرض کردم یعنی واضح است که تنخواه گردان یعنی پولی که در گردش است و باید بر گردد اما ملاحظه می فرمائید که درنزد ما این دستور که آمده گردش می‌کند اما پول به جای خودش بر نمی‌گردد پس این تنخواه نگردان است نه تنخواه گردان اگر این اینطور بود کم وکسری را که برداشته بودند سر جایش می‌گذاشتند دیگر لازم نبود یک تبصره در بودجه برای اینکار ایجاد بکند (موقر – تنخواه نگردانش کنند) بله تنخواه نگردان بکنند و در تبصره ۹ نوشته بشود که اداره ویا دستگاه یا مؤسسه استفاده کننده که این پول را گرفته و بر نگردانده واریز نماید، فراموش نفرمائید عرض کردم لغت واریز توضیح آن تفسیر دیگر دارد در حسابداری واریز نمودن حسابی به معنی این است که مبلغی موقتاً گرفته شده است وخرجهای مختلفی از آن مبلغ شده پس از چندی که البته موقع مقرر آن را حسابداری میداند صورت صحیح می‌دهند خرجهای پذیرفته شده را منظور می‌دارند وجه آن رابرمیدارند و مابقی را بحساب اصلی بر می گردانند واین را می‌گذارند واریز یعنی تسویه شده پاک عمل شده ولی اینجا که واریز می‌شود نه به قاعده تنخواه گردان عمل شده است نه بقاعده حسابداری، این حساب چگونه واریز شده است مبلغی را گرفته‌اند و اینجا اجازه می‌گیرند که پس ندهند پس در اینجا لغت واریز صدق نمی‌کند فقط باید گفت از محل ۳۵۰۰ میلیون ریال وام گرفته‌اند و بعد تصفیه نشده وبه تنخواه گردان پس نداده‌اند و حالا به موجب این ماده از بندرها گشته و رها شدند این به معنی واریز است که اینجا نوشته شده حالا نمی دانم این مبلغ‌ها اساساً چقدر است برای اینکه در این تبصر مبلغ ننوشته است مبلغ معلوم نیست چقدر است و چرا برگشت نشده و بچه مصارفی رسیده وچه ضرورتهائی داشته است که برگشت نکرده‌اند و مسئول آن چه شخص یا چه اشخاصی با چه امکانی بوده واگر محل و بودجه آنرا اول نداشته‌اند چرا از تنخواه گردان از اول بامید برگرداندن و استرداد آن گرفته‌اند و اگر محل آن را داشته‌اند چرا برنگردانده‌اند ودولت در این باره چه اقدامی کرده چه وظیفه‌ای داشته و همانطور که ما بیصدا و رایگان و بدون ایراد این ماده راتصویب می‌کنیم به معنی تأیید این گونه عمل‌ها است یعنی بعدها باز به همین طریق پول را خواهیم گرفت و مقید نیستند که به محل خودش برگردانند خیلی معذرت می‌خواهم بسیاری از مطالب داشتم که دراین هنگام مایل بودم به عرض آقایان برسانم چون عرایضم مطول شد بقیه مطالب را برای بعدها هنگام فرصت می‌گذارم این لایحه چون مربوط به بودجه‌ای است تمام شده امیدوارم بودجه‌ای که برای سال جاری دولت می‌آورد و میدانم که چه زحمت و کوششی برای این کار می‌کشد همانطور که رئیس دولت از پشت این تریبون به نمایندگان محترم وعده فرمودند و شنیده‌ام که برای آن بودجه مشغول هستند و کوشش می‌کنند امیدوارم در آن بودجه معایبی وجود نداشته باشد و آنطور که انتظار ملت مردم ایران است این بودجه تهیه شود و ما فرصت داشته باشیم که در آن بودجه مراقبت بیشتری بکنیم اکنون عرض بیشتری ندارم (احسنت).
رئیس – آقای سرتیپ پور.
سرتیپ پور – معمولا و قاعدتاً باید بودجه در اوایل سال بیاید و در پایان سال تفریغ بودجه بیاورند (احنست) و ما می‌بینیم بودجه سه سال را سال ۳۹ سال ۴۰ و سال ۴۱ و الان ۴۲ را مطرح می‌کنیم و تصویب می‌کنیم بدون اینکه نظر ما راجع به صحت دخل و خرج سالهای گذشته که باید در پایان سال عرضه می‌شد و بوسیله دیوان محاسبات که جناب آقای فضل الله پروین اشاره کردند تصدیق می‌شد و مورد تصویب ما قرار می‌گرفت و باز هم وارد بحث می‌شویم ودرباره بودجه و درست معکوس عمل یعنی بجای اینکه در اول سال بودجه را تصویب کنیم و در آخر سال تفریغ بودجه را می‌بینیم در آخر سال بودجه را تصویب می‌کنیم و معلوم نیست در چه سالی باید تفریغ بودجه را ببینیم و چرا دیوان محاسبات تشکیل شده و وظیفه آن چی است و چرا این وظیفه اجرا نمی‌شود نتایج وظیفه آنها بنظر کمیسیون و مجلس نمی‌رسد آیا واقعا این خرج و دخل‌ها صحیح است یا ناصحیح است و اگر ناصحیح است چرا ناصحیح است اگر صحیح است چرا به اطلاع مجلس نمی‌رسد الان این ابهاماتی که باعث تصرف خاطر جناب آقای فضل الله پروین شد بیشتر از همین جهت است که اگر این بودجه‌ای که الان در سال ۴۲ کارش تمام شده و ۴۱ هم تمام شده به نظر دیوان محاسبات میرسیده وتفریغ بودجه اش می‌آمد به مجلس دلایلش هم همراهش بود و بنابر اینکه یک مرجع قانونی و حسابداری او را تصویب کرده بود دیگر نمی‌آمدیم بگوئیم چطور شد در سال ۲۸ شما عملکرد زیان داشته‌اید و در سال ۴۰ عم بهمین ترتیب البته نمی‌خواهم بگویم همه آنچه که ایراد می‌شود صحیح است ولی آنچه که موجب ابهام باشد این کار ناصحیح است باید هیچ وقت در کارهای دولت ابهام نباشد و ابهامی وجود نداشته باشد تا درباره آن بشود بحث کرد مطلب دیگری که می‌خواستم عرض کنم این است که بودجه‌ها برای چه مصرف می‌شود؟ آیا صرفاً برای این است که اداراتی داشته باشیم که آن ادارات وظایف صحیحی را به انجام برسانند یا خیر برای این است که وظایفی را که برعهده آن وزارتخانه‌ها وادارات است سنگ تمام اجرا بشود اگر اجر می‌شود این شکایاتی را که نمایندگان هر روز به مجلس عرضه می‌کنند از ایالات و ولایات و شهرها و کوره دهات و کوهستانها اینها پس دلیل بر چیست؟ دلیل این است که حسن اجرا بوده است؟ یا خیر حسن اجرا نیست اگر حسن اجرا نیست پس این خرجها برای چیست. اگر حسن اجرا هست پس این شکایات از کجاست و برای چیست و غالباً می‌بینیم شکایات صحیح است. ما بودجه تنظیم می‌کنیم برای اینکه بر اساس آن پول بدهند و ادارات گردش کار خود را حفظ بکنند و وظایف خود را درآن سال اجرا کنند ولی ما می‌بینیم که ۲۶ سال است فی المثل تقسیمات کشوری در وزارتخانه‌های ایران مطرح است و بعد از ۲۶ سال هنوز معلوم نشده که فلان شهر اداراتش متعلق به استان هشتم است یا استان نهم (صحیح است) نصف تشکیلات باید باین طرف استان نگاه کند و نصف دیگر به طرف دیگر. خوب اگر واقعاً این پولها داده می‌شود که وزارتخانه‌ها و ادارات تکلیفشان را بدانند و اجرا کنند ۲۶ سال تمام که نمی‌شود معطل بود آقا، اصل مطلب این است که دولت باید متوجه این شکایات باشد و وقتی که دانست صحیح است که آنها را رفع کند تا این بودجه بر او سازگار باشد و الا آوردن بودجه بعد از خرج که تصویب بکنیم بدنبال آنهمه شکایات درست نیست یعنی همه اعمال شکایت آمیز درست هست چون ما تصویب کردیم که حق دارند در این سال از ملت ایران پنجهزار و پانصد میلیون بگیرند و مردم را در یک راهی قرار بدهیم که شکایت کنند و ما تصویب بکنیم که آنها حق داشته‌اند که این شکایات را بوجود بیاورند و این صحیح نیست ما در این نه ماهی که اینجا بوده‌ایم غالب لوایحی را که تصویب کرده‌ایم بر اساس تبعیض بوده سی هزار نفر از کارمندان هستند که می‌گویند ما کار می‌کنیم نظیر کارمند رسمی ولی از مواهبی که کارمند رسمی بهره مند است استفاده نمی‌کنیم اگر واقعاً این کارمند لازم است خوب این را از دایره تبعیض خارج کنید و بگذارید مثل سایرین دلش خوش باشد، آینده اش تأمین باشد اگر لازم نیست بیرونش کنید چرا اینطور صیغه و عقدی درست می‌کنید که موجب یک عقده‌ای بشود تنها در طبقه کارمند اینطور نیست و طبقه کارگر هم اینطور است (صحیح است) اساس تبعیض اصلا منشاء فتنه است، منشاء تبه کاری است، منشاء کینه‌ها است ما تشکیلات می‌دهیم که کینه‌ها را فرو بنشاند برای اینکه اصل کینه را از بین ببریم ولی ما تبعیض را منبسط می‌کنیم این کلمات را همه قبول داریم که باید بودجه خرج بشود در راه عدالت باید بودجه خرج بشود در راه رفاه عمومی، باید خرج بشود در راه اجرای نظریات شاهنشاه که انقلاب می‌کند برای اینکه مردم راحت باشند ولی درست در جهت معکوس انقلاب عمل می‌کنیم. الان در مرحله دوم اصلاحات ارضی هستم وآئین نامه آن در کمیسیون خاص مشترک است خوب می‌خواهید عمل کنید الان پول ندارید برنامه‌های طویل المدت را به مرحله اجرا می‌گذارید اما این که دست به یقه است چلوکبابی باصطلاح علم شده را چرا نمی آئید به مرحله اجرا بگذارید، چرا نمی آئید اصلاحات ارضی را بمرحله قطعی برسانید. برنامه‌های طویل المدت اعتبارات خودتان را تخصیص بدهید به مرحله دوم اصلاحات ارضی (صحیح است) که هم نیت شاه اجرا شده باشد و هم این تزلزلی که در بین صاحبان املاک هست فرو بنشیند که بیایند املاک خودشان را بفروشند شرکت‌های تعاونی و جای سرمایه‌های گمشده را اشغال کرده باشند یا جای مدیریت را اشغال کرده باشند (صحیح است) و ما می‌بینیم پس از پایان سال ما را در مقابل امر واقع شده می‌گذارند نه یکسال نه دو سال نه سه سال نه چهار سال و حالا هم که قرار بوده بعد از سه ماه بودجه را بیاورند سه ماه هم تمام شده است و هنوز بودجه تفصیلی نیامده است انشاءالله سال ۴۴ باید تصویب کنیم.
آقایان این صحیح نیست این سنگ‌ها را باید از سر راه رفاه مردم برداشت همین طور که مجلس وظیفه خودش را صحیح عمل می‌کند از دولت هم توقع دارد که وظیفه خودش را صحیح عمل کند و صحیح عمل کردن این است که راه بر کینه و بر شکایات و بی عدالتی و تیعیض و فتنه بسته شود (صحیح است) و مادام که بسته نشده باشد حکایت از این می‌کند که بودجه در راه خودش خرج نمی‌شود و وظیفه در راه خودش اجرا نمی‌شود، در این جا یکی از دوستان فرا کسیونی چندی قبل خیال می‌کنم آقای معتمدی بوده‌اند ایراد کردند بفرهنگ یعنی به تعلیمات فرهنگ و برنام تعلیمات فرهنگ (معتمدی – وبه معلم و کتاب) و کتاب واقعاً هدف فرهنگی چیست؟ بنده خوش وقت هستم که یکی از دوستان مجلس ما در دستگاه فرهنگی ایران دارای اقتدار وزارتی یا معاونت شده است (دکتر امین – بسیار شایسته است) (معتمدی ـ بسیار مرد شریفی هستند) و خیال می‌کنم که بتواند خوب درک کند که بنده چه می‌گویم هدف تربیتی چیست؟ تمام این شکایاتی که می‌شود و تمام آن مطالبی که آقای معتمدی فرمودند راجع به خوب نبودن هدف تربیت است اگر ما بدانیم که می‌خواهیم چه بسازیم در این کارخانه آدم سازی که نام آن فرهنگ است متناسب با آن چه می‌خواهیم بسازیم مصالح تعبیه بکنیم اصل این است که نوع ساختمان و هدف ما معلوم نیست ما می‌خواهیم عارف درست کنیم باید اشعار ملا را بگذارید می‌خواهید آداب فضیلت را درست کنید باید فصل هشتم گلستان را بگذرانید و اگر فرض بفرمائید که می‌خواهید یک قدری پا در هوا درست کنید باب عشق و جوانی را بگذارید چه چیز می‌خواهیم درست کنیم؟ اگر می‌خواهیم واقعاً تمام آنها را درست کنیم تمام این برنامه را باید درست کنیم.
شما در کتاب کلاس سوم می‌نویسید: هیچ ترتیبی و آدابی مجوی، هرچه می‌خواهد دل تنگت بگوی این شعر بسیار عالی است ولی نه برای کلاس سوم که سطح قضیه را می‌بیند وفکر می‌کند که باید آدابی نجوید که هر چه دل تنگش می‌خواهد بگوید و فکر می‌کند که حتی می‌تواند ناسزا هم بگوید این شاگرد وقتی که از کلاس بیرون می‌آید باید بر اساس هدف ترتیبی او موضوع باید در کتاب گنجانده شده باشد (مهندس صائبی – بشرطی که پدرها و مادرها توجه داشته باشند) پدر و مادر هیچ نقشی ندارند پدر و مادر فقط باید بگویند که معلم ولی تو است. (مهندس والا – شما آن سطری را که خواندید قبل از آن سه سطر دیگر هم هست که دید موسی یک شبانی را براه الی آخر) بله سطحی نگاه می‌کنند که دید موسی یک شبانی را براه الی آخر را هم میدانم و آدابی مجوی هر چه می‌خواهد دل تنگت بگوی این چه نتیجه‌ای دارد و وقتی از مدرسه خارج می‌شود سنگ می‌اندازد و شیشه خانه همسایه را می‌شکند یک جا می‌گوید مهتری گر بکام شیر درست – شو خطر کن زکام شیر بجوی و در دوسطر دیگر می‌نویسد ما نداریم از رضای حق گله – عار ناید شیر را از سلسله این درست نیست (صحیح است) پس باید منظورش معلوم شود نمایندگان محترم البته تصدیق می‌فرمایند ما راجع به شخص مطلقاً صحبت نداریم کلیه کسانی که در این مملکت مصدر کار و شاغل کار هستند همه پیش ما محترم هستند و همه را فرض می‌کنیم خوبند تا خلافش ثابت بشود پس وظیفه ما این است آنچه را که از نارسائیها چه در فرهنگ و چه در مؤسسات دیگری می‌بینیم تذکر بدهیم چرا؟ برای اینکه این وطن مال ماست و این وطن را باید دست آیندگان بسپاریم وقتی نتیجه تعالیم متزلزل باشد فلسفه حیاتیشان متزلزل باشد نمی‌توانند کار ثابت انجام بدهند ای بسا که میراث‌های خوب ما را هم از دست بدهند (صحیح است) تشکر می‌کنم از آقائی که یادداشت داده‌اند (مهندس صائبی – وظیفه خانواده‌ها را هم شما توجه بفرمائید که پدر و مادری که شب تا صبح می‌نشینند قمار می‌کنند چطور ممکن است بتوانند بچه خود را تربیت کنند) خانواده‌های ما هم از مدارس ما بیرون آمده‌اند پدران و مامادران ما همه از مدارس بیرون آمده‌اند هر یک از مادر عین حالی که آئینه تجلیات حقیقی از فضایل اجداد و نیاکان خود هستمی بهمان نسبت از صفات مکتسبه هم سهم داریم این صفات مکتسبه را درست است مادر و پدر در آن سهم زیادی دارند ولی معلم هم سهم دارد سهم معلم عمیق تر است و مبتنی بر علم است اگر بنا باشد معلم یک چیزی بگوید و خلاف آنرا پدر و مادر بگویند یعنی تزلزل تعالیم بشود به بخشید طفل با یک وضع هپل و هپوبار می‌آید یعنی بوجار لنجال بهر حال بنده با کمال اعتقاد و اعتمادی که به یکایک اهل علمیکه در هیأت دولت هستند و زمام مملکت را در دست دارند دارم این نکات را بخصوص عرض کردم که توجه داشته باشند در موقعی که برنامه سال را تنظیم می‌فرمایند به نکاتی که مورد توجه عامه است و گاهگاهی از زبان ما یا دوستان مجلسی ما جاری می‌شود ارزش دارد توجه لازم مبذول بدارند (صحیح است) ما درباره بودجه بنده عرض کردم این جا روی سخن بنده بخصوص با جناب آقای دکتر نصر یگانه است که قرار بوده دولت در پایان سه ماه بودجه تفصیلی سال ۴۳ را به مجلس بیاورد (دکتریزدان پناه، تا آخر تیر خواهد آورد) (یکنفر از نمایندگان – مجلس تعطیل اس) تعطیل هم باشد باید بیاورد چون دستگاه تعطیل نیست ما در مرخصی هستیم باید بخاطر داشته باشید رأی که تحصیل شده است مربوط به آوردن بودجه تفصلیی بوده است حالا آخر تیر یا آخر مرداد باید بیاورند تمنای دیگر ما این است که در مورد تقسیمات کشوری توجه بفرمائید که به این ماجرای ۲۶ ساله پایان بدهید (صحیح است) و همچنین در مورد کارمندان غیر رسمی که بالغ برسی هزار نفر ند اگر هر کدام چهار نفر عائله داشته باشد به ۱۲۰ هزار نفر می‌رسند و شعی بوجود بیاورید که این ۱۲۰ هزار نفر ناراضی در این مملکت نباشد که اگر هم هست کم بشود. این نظریات بنده بود و از این تذکری که یکی از دوستان فرمودند که شما آن لحن نرم خودتان را از دست داده‌اید خیلی متشکریم و اگر یک کمی خارج صحبت کرده‌ام بسیار معذرت می‌خواهم. (احسنت)
رئیس – آقای حاذقی.
حاذقی – طرح لایحه بودجه سال ۱۳۴۲ هر چند دوره عمل او گذشته و مربطه بدولت گذشته بود و دولت حاضر که مورد تأیید و تقویت و پشتیبانی کامل مجلس شورای ملی ایران هست نه در تنظیم آن و نه دراجرای ان هیچ سهمی نداشته ولی از آنجائی که ما سوگند خورده‌ایم که هر جا هر چه که بصلاح و نفع ملت می دانیم آنرا دور از شائبه و غرض و نظر بعرض مجلس شورای ملی برسانیم و نظر محترم دولت را بآن جهت متوجه بکنیم بهمین دلیل تذکراتی دارم که در این لایحه عرض می‌کنم بهمین دلیل تذکراتی دارم که دراین لایحه عرض می‌کنم هدفم نه انتقاد از گذشته است بر سبیل تخطئه و نه حمله بدولت حاضر است، فقط ارشاد و راهنمائی و استفاده از این تذکرات در ضمن اداره امور مملکتی و همچنین در اجرای بودجه سال ۱۳۴۳ است وقتی که بودجه سال ۱۳۴۱ مطرح بود من عرض کردم در متن بودجه که دوست و همکارمحترم ما آقای مهندس والا مخبر کمیسیون بودجه یاد آور شده‌اند که این بودجه از حیث درآمد و هزینه در وهله اول دو میلیارد ریال کسر داشته و در اثر صدور تصویب نامه‌های مالی که تعهدات تازه‌ای برای دولت بوجود آورده در پایان سال به چهار میلیارد ریال کسر بودجه رسیده عرض کردم که اگر ما چنانچه کسر بودجه داشته باشیم برای امور عمرانی برای امور تولیدی این جای هیچگونه نگرانی نیست زیرا سرمایه گذاریهائی کرده‌ایم که بعداً از آن بهره برداری می‌شود وام گذشته را می‌دهیم و ازمنافع آن دستگاه ساخته شده و پرداخته شده که از این بهره برداری باصطلاح سرمایه گذاری حاصل شده است جبران می‌کنیم ولی تأسف ما این است که تمام این تبصره‌ها که حاکی از تصویب نامه‌های خاصی برای یک خرجهای اضافی است همه برای پرداختهائی است که هیچ برگشت ندارد، پرداختهایی است که جنبه سرمایه گذاری تولیدی و عمرانی ندارد بلکه صرفاً مخارجی است که می‌شود و دیناری هم برگشت ندارد ومبلغی هم برکسر بودجه مملکت افزوده شده است ملاحظه بفرمائید بجای اینکه دولت بعدی از کار دولت قبلی تجربه بگیرد و جلوی این اشتباه کاری را بگیرد و تا اعتباری و پولی موجود نباشد امضاء نکند که پولی پرداخت شوددولت اجرا کننده بودجه ۴۲ از اجرای بودجه ۴۱ نه تنها سرمشق نگرفته بلکه یک فصل مشبهی از صدور اینگونه تصویبنامه‌های بلا عمل دارد تصویب نامه صادر کرده که از خزانه ئی که پول موجود نداشته بردارد و برای امور غیر تولید مصرف نماید و همه این تصویبنامه‌ها صد در صد اجرا شده ملاحظه می فرمائید که درماده واحده یادآور می‌شود که بودجه سال ۱۳۴۲ که از حیث در آمد بالغ بر پنجاه و دو میلیارد و هفتصد و کسری ریال است از حیث هزینه پنجاه و هفت میلیارد و هشتصد و نود و شش هزار و کسری است یعنی بیش از ۵ میلیارد بخرج بودجه کشور افزوده شده که بحساب کسر بودجه معرفی می‌شود آن بار عرض کردم که چطور می‌شود که تناسبی دولت بین این در آمد و مخارج بوجود می‌آورد البته وزارت دارائی نه معجزه کرده و نه خلق الساعه پول و اسکناس تهیه می‌کند نتیجه این نحوه کار همین طور می‌شود که نمایندگان محترم مجلس شورای ملی توجه بفرمایند هروقتی برای امور عمرانی برای احداث ساختمان برای تکمیل ساختمان برای دادن پولی که دولت به مؤسسات و اشخاص باید بپردازد و در بودجه وجود دارد و نظیر اینها بکلی نمی‌پردازد و در بودجه وجود دارد و نظیر اینها بکلی نمی‌پردازد یعنی امور عمرانی متوقف می‌شود یعنی آن مدرسه ئی که ۲۰ سال پیش نیمه کاره بود هنوز نیمه کاره می‌ماند آن درمانگاهی که در اقصی نقاط کشور نیمه تمام مانده بود می‌ماند آن وسائل جراحی و طبی که برای آن مریضخانه باید تهیه شود نمی‌خرند آن ابزار کاری که برای آن دانشگاه و آن لابراتوار و آن کارگاه باید تهیه بشود نمی‌شود و صرفاً به مصرف پرداخت حقوق به اشخاص و صرف خرج بدون برگشت می‌شود این گناه است وذنب غیر قابل بخشش است (صحیح است) در تمام دنیا می‌گویند که بودجه مملکت معرف سلامتی یا بیماری یک ملت است یعنی اگر تعادل و وتوازن در بودجه بود نشان می‌دهد که یک اجتماع صحیحی است و یک ملتی از لحاظ اجتماعی سالم است و کارهایش روی حساب است و همیشه مراعات می‌شود و هیچ کاری روی نظر‌های شخصی روی کمک‌های شخصی و اغراض اشخاص انجام نمی‌گردد ولی در کشور ما نشان داده می‌شود با آن همه توصیه‌ها و سفارش‌های شخص شاهنشاه دایر بضرورت ایجاد عدالت اجتماعی و عمل کرد صحیح باز این گونه اشتباه کاری‌ها ادامه پیدا کرده و من امیدوارم دولت فعلی دولت منصور که ما همیشه دعا می‌کنیم که منصور باشد واقعاً از اینگونه کارها مطمئناً خودداری بکند آنچه که در بودجه پیش بینی شده است از امور عمرانی و تولیدی که به نفع ملت است امور عمرانی و تولیدی که بنفع قاطبه افراد ملت و بخصوص کشاورزان و روستائیان است مقدم بر پرداختهای به اشخاص و صدور تصویبنامه هائیکه مربوط بامور غیر عمرانی است بدارد و تا در خزانه مملکت پولی موجود نباشد خرج بکند یکی از دوستان محترم فرمودند باید کمیسیون عرایض شدت عمل به خرج دهد من می‌خواهم عرض کنم نوعاً شکایاتی که به کمیسیون عرایض می‌رسد حاکی از تبعیض و همان اجرای روح عدم توافق در بین دستگاهها است همانطور که جناب آقای سرتیپ پور وزارتخانه‌ها را گاهی خود آقایان وزراء یا معاونینشان را دعوت می‌کنیم و صحبت می‌کنیم و شکایات جلب می‌کنیم برای نمونه صنف کشتار کنندگان گوسفند تهران شکایت کردند که چندین سال است یک تصویبنامه ئی گذشته است که ازهر گوسفندی که می‌کشیم چهار ریال برای ایجاد یک سردخانه بزرگ در تهران می‌پردازیم سالهاست که این پول را داده‌ایم نه سردخانه بوجود آمده نه شهرداری می‌گوید بس است و گرفتن این پول را دیگر ترک کنید ما حساب کردیم دیدیم که بیش از بیست میلیون تومان از صنف کشتار کننده یعنی از مردم تهران چون آنها از پول گوشت می‌پردازند گرفته‌اند و اگر در خاتمه چهارسال این سرد خانه درست می‌شد حرفی نبود (مهندس عطائی – هیچ همچو چیزی نیست سردخانه ۵۰ میلیون تومان هزینه دارد) چرا همچو چیزی نیست نماینده سازمان برنامه آمد و بما توضیح داد که ما یک سرد خانه ئی پیش بینی کرده‌ایم که حداکثر هشت میلیون خرج آن هست و می‌توانیم همین حالا هم هم انجام بدهیم (مهندس عطائی – اشتباه کرده‌اند) چرا دفاع می‌کنید از کاری که اطلاع ندارید شما دفاع می‌کنید از چیزی که متوجه نیستید ما رسیدگی کردیم دیدیم که اینجا بیست میلیون تومان الان باید موجود باشد و موجود نیست (یکی از نمایندگان – چهل میلیون تومان) معلوم شد که شهرداری بعد از یک مدتی که یک مبلغ کلی جمع می‌شود یک گزارشی حساب است و همیشه مراعات می‌شود و هیچ کاری روی نظر‌های شخصی روی کمک‌های شخصی و اغراض اشخاص انجام نمی‌گردد ولی در کشور ما نشان داده می‌شود با آن همه توصیه‌ها و سفارش‌های شخص شاهنشاه دایر بضرورت ایجاد عدالت اجتماعی و عمل کرد صحیح باز این گونه اشتباه کاری‌ها ادامه پیدا کرده و من امیدوارم دولت فعلی دولت منصور که ما همیشه دعا می‌کنیم که منصور باشد واقعاً از اینگونه کارها مطمئناً خودداری بکند آنچه که در بودجه پیش بینی شده است از امور عمرانی و تولیدی که به نفع ملت است امور عمرانی و تولیدی که بنفع قاطبه افراد ملت و بخصوص کشاورزان و روستائیان است مقدم بر پرداختهای به اشخاص و صدور تصویبنامه هائیکه مربوط بامور غیر عمرانی است بدارد و تا در خزانه مملکت پولی موجود نباشد خرج بکند یکی از دوستان محترم فرمودند باید کمیسیون عرایض شدت عمل به خرج دهد من می‌خواهم عرض کنم نوعاً شکایاتی که به کمیسیون عرایض می‌رسد حاکی از تبعیض و همان اجرای روح عدم توافق در بین دستگاهها است همانطور که جناب آقای سرتیپ پور وزارتخانه‌ها را گاهی خود آقایان وزراء یا معاونینشان را دعوت می‌کنیم و صحبت می‌کنیم و شکایات جلب می‌کنیم برای نمونه صنف کشتار کنندگان گوسفند تهران شکایت کردند که چندین سال است یک تصویبنامه ئی گذشته است که ازهر گوسفندی که می‌کشیم چهار ریال برای ایجاد یک سردخانه بزرگ در تهران می‌پردازیم سالهاست که این پول را داده‌ایم نه سردخانه بوجود آمده نه شهرداری می‌گوید بس است و گرفتن این پول را دیگر ترک کنید ما حساب کردیم دیدیم که بیش از بیست میلیون تومان از صنف کشتار کننده یعنی از مردم تهران چون آنها از پول گوشت می‌پردازند گرفته‌اند و اگر در خاتمه چهارسال این سرد خانه درست می‌شد حرفی نبود (مهندس عطائی – هیچ همچو چیزی نیست سردخانه ۵۰ میلیون تومان هزینه دارد) چرا همچو چیزی نیست نماینده سازمان برنامه آمد و بما توضیح داد که ما یک سرد خانه ئی پیش بینی کرده‌ایم که حداکثر هشت میلیون خرج آن هست و می‌توانیم همین حالا هم هم انجام بدهیم (مهندس عطائی – اشتباه کرده‌اند) چرا دفاع می‌کنید از کاری که اطلاع ندارید شما دفاع می‌کنید از چیزی که متوجه نیستید ما رسیدگی کردیم دیدیم که اینجا بیست میلیون تومان الان باید موجود باشد و موجود نیست (یکی از نمایندگان – چهل میلیون تومان) معلوم شد که شهرداری بعد از یک مدتی که یک مبلغ کلی جمع می‌شود یک گزارشی می‌دهد وبه وزارت کشور که قائم مقام انجمن شهر تهران است و می‌گوید اجازه بفرمائید که ما مبلغی ازاین بر محل داریم فرض بفرمائید نوشت افزار نداریم پول هم نداریم اجازه بفرمائید از محل پول این سردخانه که جمع شده است و الان مصرف نمی‌شود بگیریم تمام این پول یعنی اکثر این پول را برداشته‌اند خرج کرده‌اند وحالا نماینده شهرداری می‌گوید ما مشغول هستیم توافق کنیم که این پول را که گرفته‌ایم ۵ ساله پس بدهیم (صادق احمدی – این جرم است) جرم است عرض کردم در کجای دنیا این گونه با امانت مردم با پولی که باید مصرف کار معینی بشود این طور بازی می‌کنند اینها گناه است اینها باید متروک بشود دولت خیلی باید با جدیت وتوجه تمام جلوگیری از تکرار این گونه ولخرجیها بکند (صحیح است) ملاحظه بفرمائید در تبصره ۶۵ می‌گوید از تاریخ اول فروردین ۴۲ سرویس بروات پستی در سراسر کشور به منظور تسویه حساب با بانک ملی ایران تعطیل و از محل ردیف ۲۱ مکرر قسمت دوم بودجه سال جاری مبلغ ده میلیون ریال برسم علی الحساب بابت استرداد وجوه سپرده اشخاص به اختیار وزارت پست و تلگراف وتلفن گذارده می‌شود تا پس از رسیدگی بحساب بروات پستی معادل وجه مورد اختلاس از وجوه بروات پستی از محل مبلغ مزبور به اشخاص مسترد داشته و اسناد آنرا به هزینه قطعی منظور نماید (دکتر عدل طباطبائی – مربوط به کدام تبصره است) تبصره ۶۵ همین لایحه است. استدعا می‌کنم توجه فرمائید این حساسترین موضوعی است که بنده می‌خواهم عرض کنم می‌خواهم این جمله را بگویم که این تبصره موجب ناراحتی وجدانی زمامداران این مملکت است و اینست که ما میائیم تصویب می‌کنیم یک تبصره‌ای را که پست و تلگراف می‌خواست یک قانونی را اجرا بکند که مثل تمام ملل راقیه دنیا که یک سرویس بروات پستی داشته باشد که مردم پولی را که می‌خواهند بفرستند بشهرستانها بهر کجا بدهند به آن سرویس بروات پستی و حواله بگیرند به محلشان و کار انجام بشود در فاصله مدت کممی ده میلیون تومان امانت مردم و پولهای مردم را اعضای وزارت پست و تلگراف به موجب همین تبصره هائی که خود دولت وقت تنظیم کرده و تصویب نامه آن را در دولت گذرانده اختلاس کرده‌اند پول مردم را برداشته‌اند حالا بجای اینکه وزارت پست و تلگراف به مقام جبران قضیه بر بیاید مأموران صالح را بیاورد جای این افراد ناصالح بگذارد گفته است خیلی خوب ما صلاحیت اینکه سرویس بروات پستی داشته باشیم نداریم پس بنابر این اولا آن قانونی که بشما اجازه داد سرویس بروات پستی دائر کنید بموجب این تصویب نامه‌ای که دولت صادر می‌کند لغو و بعد هم آن پول مردم را که اختلاس کرده‌اند از محل بودجه و خزانه دولت بر می‌داریم و به صاحبان پول که پولشان را گرفته‌ایم می‌دهیم و بعد هم اگر توانستیم از کسانی که اختلاس کرده‌اند پول را می‌گیریم و به این محل می‌گذاریم از این کار نتیجه می‌گیریم که سطح امانت باندازه‌ای ضعیف شده که حتی مقامهای رسمی که نمی‌توانند مأموران خودشان را مسئول امور مالی بکنند و عاجز شده‌اند و از گردن خودشان رفع می‌کنند پول اشخاص را بر می‌دارند بعد می‌گویند میرویم آنها را تعقیب می‌کنیم ملاحظه بفرمائید این کمال تأسف است بنابر این آن نکته ئی که جناب آقای سرتیپ پور فرمودند که نگرانی ما از برنامه و کتاب و فرهنگ نیست که توی آن عبارت:
- هیچ آدابی و ترتیبی مجوی
- هرچه می‌خواهد دل تنگت بگوی
یا اینکه گفت ما نداریم از رضای حق گله اینها همه بخاطر فسادی است که در این مملکت جلوی چشم بچه‌ها گذاشته‌اند این مجالس قمار و فساد این کاباره‌ها واین فیلم هائی که درس فساد می‌دهند اینها را باید چاره جوئی کرد (صحیح است) من البته تصدیق می‌کنم که باید برنامه کتب درسی اصلاح بشود ولی مهمترین عوامل فساد آن فیلمهای عملی است که جلوی چشم جوانها گذاشته شده و آنها را بانحراف و فساد کشانده است (صحیح است) و این را باید از دولت فعلی استدعا بکسنم که یک راه حلی برای ایجاد روح امانت در نسل جوان پیش بینی بکند و وزارت فرهنگ با آنهمه تذکراتی که داده شده توجهی به تربیت اخلاقی و دینی نسل جوان ما بکند نمی‌کند تا مأمور دولت بجای امانت خیانت نکند و دولت مجبور نشود که یک چنین تبصره‌ای را در لایحه بودجه بگنجاند دیگر ملاحظه بفرمائید در رقم ۳۵ مکرر در صفحه ۱۹ جزء ارقام پرداختی که دولت می‌کند برای کمک بسازمان ذوب آهن ۳۵ میلیون ریال منظور شده این را باز برای نتیجه اش عرض می‌کنم در زمان اعلیحضرت رضا شاه فقید که روح او شاد باد برای خرید کارخانجات ذوب آهن تمام مقدمات فراهم شد خیلی کارها در آن زمان شد تمام راه آهن ایران تمام مخارج آن از طریق مختصر عوارض بر قند و شکر پرداخته شد برای ذوب آهن هم تمام اعتبار آن تأمین شد ولی جنگ آمد و آن سرمایه ما را بغارت بردند تا حالا ۲۲ سال هست که دولتهای ما مشغول مطالعه هستند و یک سازمانی هم هست که سالی سی چهل میلیون ریال پول می‌گیرند برای این سازمان البته ما روی فرمایش جناب آقای منصور حساب می‌کنیم که ایشان وعده دادند که این موضوع ازحرف بعمل منتهی می‌شود و این کارخانه ذوب آهن در ایران تأسیس می‌شود تا این که ۲۰ سال ملت ایران غرامت یک سازمانی را که هیچ فایده‌ای برای مملکت تا بحال نداشته نپردازد. (صحیح است) من نمی‌خواهم بیش از این تفصیل کلام بدهم استدعا می‌کنم جناب آقای دکتر یگانه که وزیر محترم مشاور هستند یادداشت بفرمایند این مسائلی که یادداشت می‌فرمایند بدولت تذکر بدهند و چاره جوئی اساسی برای بهبود وضع مملکت بکنند باین ترتیب سپردن کار باشخاص اشخاص امین و دادن کارهای مالی به اشخاصی که مخصوصاً امتحان امانت داده‌اند و گرفتن سمت‌ها ازاشخاص مشکوک. تا امانت درمملکت بالا برود و فرهنگ هم بتواند یک برنامه صحیح تربیتی و اخلاقی را اجرا کند این مشکلات کار است که عرض کردم.
رئیس – آقای دکتر شفیع امین بفرمائید.
دکتر شفیع امین – یکی از وظایف مهم مجلس شورای ملی رسیدگی به بودجه یعنی دخل و خرج مملکت است بنده حتم دارم که نمایندگان محترم علاقه زیادی دارند دربودجه‌ای که تقدیم می‌شود آنچه امکان دارد رسیدگی و دقت کافی بشود بودجه سال ۱۳۴۲ بودجه ایست عمل شده تعدادی از تبصره‌ها را اجرا کرده‌اند گذشته را نمی‌توانیم چانه بزنیم ولی آنها که مربوط به حال وآینده است بنده نظریاتی دارم که باستحضار نمایندگان محترم و همین طور هیأت محترم دولت می رسانم همکاران محترم قبلا توضیحات مفصلی دادند بنده در چند مورد یادداشتهایی کرده‌ام که بعرض می رسانم یک مقداری از تبصره‌ها مربوط بسال قبل است این دولت در سال قبل وظیفه‌ای نداشته سرکار نبوده‌اند امیدوارم این دولت اجرا خواهد کرد بنده حتم دارم که علاقمند هستند توجه خواهند فرمود در سال قبل بنده اطلاع دارم که عده زیادی از همکاران محترم و همین طور زارعین و خرده مالکین از شهرستانها با نامه‌ها و تلگرافات خواسته‌اند و خواهش کرده‌اند عوض اینکه گندم از خارج بخرند گندم را از دست زارعین که مانده با نصف قیمت بخرند (صحیح است) سیلوها چه شد، سیلوهائیکه در زمان اعلیحضرت فقید ساخت شده یا بعد از آن ساخته شده‌اند منظور از ساختن این سیلوها فقط نگاهداری گندم در یکسال یا دو سال یا سه سال بوده چون از نظر فنی در سیلوها می‌توانند به گندمها هوا بدهند و مراقبت کنند که خراب نشود بنده عرض می‌کنم سیلوی تبریز الان خالی است پارسال در دست کشاورزان این مملکت گندم و جو به مقدارزیادی ماند حتی حاضر شدند که عده زیادی از شهرستانهای اطراف اردبیل و ارسباران گندم به تبریز بیاورند از دولت تقاضا دارم توجه بکنند به بینند دنیا چه می‌کند چکار می‌کند آنهائی که در کار کشاورزی پیشرفت کرده‌اند یکی از عوامل پیشرفتشان این است که کنترل می‌کنند که چقدر باید کاشته شود جناب آقای معاون وزارت کشاورزی خودشان وارد هستند آنقدر می‌گذارند کاشت شود که دست کشاورز چیزی اضافه نماند اگر احیاناً ماند خود دولت خود اتحادیه‌های تعاونی می‌خرند که کشاورز، زارع، دهقان متضرر نشود بنده خواستم این را عرض بکنم موضوع دیگری که راجع بدانشگاههاست خوشبختانه جناب آقای دکتر رسام که مورد احترام همه ما هستند (صحیح است – صحیح است) و بنده بایشان ارادت دارم معاون وزارت فرهنگ هستند و تمام مراحل فرهنگی را طی کرده‌اند وارد هستند و همینطور آقای وزیر فرهنگ که شخص شایسته‌ای هستند توجه خواهند فرمود دانشگاههای شهرستانها در سال ۱۳۲۶ تأسیس شده است روی عللی روی احتیاجات عمومی مملکت، روی احتیاجات فرهنگی و مخصوصاً اینکه می‌بینیم جوانهای ما می‌خواهند تحصیلات عالیه داشته باشند باروپا می‌روند در اروپا با مشکلات زیادی روبرو هستند ودانشگاههای شهرستانها در شیراز در مشهد در تبریز در اصفهان و اهواز تشکیل شد ولی بودجه‌های آنها هنوز بر طبق بودجه سال ۳۹ است در حالی که قیمتها بالا رفته کادر تعلیماتی شان زیاد شده خرج بیمارستان‌های آنها بالا رفته کادر تعلیماتی شان زیاد شده خرج بیمارستان‌های آنها زیاد شده و متأسفانه بودجه شان همان است که قبلا بوده سازمان برنامه حقاً کمک زیادی کرده بنده تشکر می‌کنم از طرف آنها ولی می‌گویم که وزارت فرهنگ قصور کرده در سابق در دولتها البته با مدراک عرض می‌کنم وزارت فرهنگ توجه زیادی نسبت بدانشگاههای شهرستانها نمی کرده بنده یادم هست درسالهای پیش دو مرتبه از آقایان وزاری فرهنگ و همین طور نمایندگانشان آمدند برای دیدن دستگاههای فنی در دانشگاه و گذری پنج دقیقه نگاه کردند و نپرسیدند که شما چه نقصی در کار دارید نقصان چیست، احتیاجاتتان چیست بنده ناراحت شدم خواستم مزاحم نشوم گفتم که خوب کارشان زیاد است بنده چون ایمان دارم که دولت فعلی مخصوصاً وزیر فرهنگ و معاون محترمشان علاقه دارند که فرهنگ پیشرفت بکند تذکرات اصولی را عرض می‌کنم که نسبت بکار تمام دانشگاهها که البته دانشگاه تهران هم مدت زیادی زحمت کشیده است و بنده خودم را مدیون آن جا میدانم ترتیبی اتخاذ بفرمایند که بودجه دانشگاهها زیاد تر بشود ولی آنهایی که نزدیک آتش هستند زودتر گرم می‌شوند ولی دانشگاههای شهرستانها متأسفانه چون دورند دیرتر گرم می‌شوند مثل اینکه هر کس نزدیکتر به مرکز باشد یعنی نزدیکتر به تهران باشد زودتر نتیجه می‌گیرد اغلب وزراء کار موسسات تهران را زودتر حل می‌کنند ما در امر شهرداری، در فرهنگ درراه یا در کارهای عمرانی دیگر احتیاجاتی داریم مثلا عرض می‌کنم در سال ۳۵ تصویب نامه‌ای گذشت و بعد هم بصورت قانون در آمد که ۵ درصد از فروش قیمت اتومبیلها برای خرج اسفالت بگیرند در چهار سال پیش هم سؤالی شد از دولت که تا آن وقت در حدود ۹۶ میلیون تومان از این راه عوارض از مردم گرفته شده بود پرسیدیم که در کجا خرج شده است صورتی دادند که اکثر در تهران و یا در اطراف تهران خرج شده بود و در شهرستانها خرج نشده بود باز هم امیدوارم مخصوصاً جناب آقای معاون وزارت راه تشریف بردند جناب آقای وزیر مشاور آقای دکتر یگانه توجه بفرمائید که از این محل در شهرستانها هم جهت اسفالت خرج بشود و نسبت به دانشگاههای شهرستانها هم باز عرض می‌کنم زحمت می‌کشند، فعالیت می‌کنند خوشبختانه دانشگاه شیراز البته جای خوشبختی است که تبدیل به دانشگاه پهلوی شده بودجه شان و وضعیتشان بهتر شده و روز بروز هم بهتر خواهد شد و امیدوارم که در تمام دانشگاههای کشور در شهرستانها و قسمتهای مختلف از نظر ملی از نظر اجتماعی از نظر فرهنگی و بهداشتی به نظر بنده و بنظر دستگاه وزارت فرهنگ و تعلیمات عالیه خدمات بزرگ بهداشتی واجتماعی و فرهنگی انجام بدهند این دانشگاهها تا بحال بیش از هزاران نفر دکتر و لیسانسیه تحویل این جامعه داده‌اند که قسمت عمده آنها از تبریز را بنده یا معرف بوده‌ام یا رفرانس داده‌ام برای بنده نامه‌هایی از خارج کشور می‌رسد که همه آنها حاکی از تقدیر است از وضع کارو تحصیل جوانهای ما در خارج و تشکر می‌کنند از اینکه این جوانها خوب تحصیل می‌کنند علت ندارد که خوب تحصیل نکنند، واگر بگوئیم که در شهرستانها خب تحصیل نمی‌کنند علتش این است که روی علل مختلف روی این علت که چهار نفر در تهران نشسته‌اند و کار را طوری ترتیب می‌دهند که محصلین در شهرستانها آنطور که شاهنشاه بزرگ ما تمام هم و غمشان سعادت و بالا رفتن سطح زندگی و فرهنگ و بهداشت ملت است و بشهرستانها مخصوصاً علاقه زیاد دارند چرا ما محصلین شهرستانها رامعطل کنیم چرا در اجرای اوامر شاهانه که فرموده‌اند کار مردم باید به مردم واگذار شود تمام کارها را منحصر به تهران بکنیم حتی برای تهیه آب خوردن باید بتهران مراجعه کنند چرا و به چه علت آنها هم مقام دارند آنها هم شایستگی و لیاقت و شخصیت دارند باید کار خودشان را در محل بدست خودشان بسپاریم در تبصره ۱۹ راجع به پذیره نفت بنده ایراداتی که داشتم قسمتی را همکاران محترم فرمودند، در تبصره ۱۹ راجع به پذیره نفت گفته شده که وزارت فرهنگ مانده اعتبار پذیره نفت بعضی از شهرستانها را که قبلاً داده شده و در شهرستان مربوطه باید خرج بشود حالا چرا خرج نشده بنده حس می‌کنم که از نظر اداری و از نظر مالی و از این قبیل اشکالاتی داشته‌اند که اگر توجهی بشود خرج خواهند کرد در بودجه پارسال در تبصره ۴۸ در خصوص دانشگاهها و بودجه شان اشکالی بوده که بنده تبصره اش را یاد دارم که قبول شده است و جناب آقای وزیر فرهنگ قبول کردند که این اصلاح نیست همین طور در بودجه ۴۲ که گفته‌اند ادامه پیدا خواهد کرد در تبصره ۶۹ که وزارت فرهنگ اختیار داشته باشد از بودجه دانشگاههای شهرستانها، از بودجه شهرستانی به شهرستان دیگر منتقل کنند و به عقیده بنده از نظر اصولی صحیح نیست بنده تعجب می‌کنم کمه دولتهای قبلی وزرای فرهنگ قبلی و نویسندگان این لایحه در سال پیش چرا توجه نکردند چرا باید بودجه دانشگاه یک شهرستانی را به دانشگاه شهرستان دیگر منتقل کنند به چه علت بنده پرسیدم گفتند چون اعتبار آن دانشگاه خرج نشده به شهرستان دیگر منتقل شده جای تأسف است و جای تعجب است چرا خرج نشده چرا خودتان اجازه ندادید و یا وضعی پیش آوردید که خرج نشود پلن نبوده است خرج نکرده‌اند آیا دانشگاه بزرگ مشهد نمی‌توانست ۵ میلیون تومان خرج کند؟ یا پول نداشته‌اند یا اجازه خرج نداده‌اید چرا به دانشگاه تبریز اعتبار بیمارستان‌ها را ندادید (موسوی ماکوئی – دانشگاه تبریز خیلی حساس است باید تقویت شود) تشکر می‌کنم آقایان وارد هستند بودجه شان نمی‌رسد، بودجه خواربار بیمارستانهاشان کم است حداقل کالری یک بیمار را نمی‌دهند، چطور نمی‌توانند خرج کنند بعقیده بنده وزارت دارائی روی عللی پول برایشان حواله نمی کرده و در آخر سال مالی میدیدند که اعتبار خرج نشده و صرفه جوئی شده و فعلا با اجازه همکاران محترم و تصور می‌کنم خود وزارت فرهنگ هم موافقت خواهد کرد و بنده تقاضای حذف تبصره ۶۹ را کرده‌ام و مطمئن باشید که روی ایمان وروی عقیده و روی تماسی که با دانشگاههای شهرستانها دارم می‌گویم که بودجه دانشگاههای شهرستانها کم است و باید خیلی بیش از اینها کمک بشود و نگذارید که اختلافی بین دانشگاهها پیدا بشود که بالنتیجه خود وزارت فرهنگ ناراحت بشود و بنده بنام یک آذربایجانی و یک نماینده آذربایجان عرض می‌کنم که این کارصلاح نیست هم آنها ناراحت خواهند شد و هم آنها خرجهائی دارند و احتیاج دارند و در این سال خرج نشده باید از این اعتبار خودشان استفاده کنند و باید بنویسیم این اعتبار را می‌نویسیم در سال آینده طبق قانون برای خرید لوازم درمانگاه و ساختمان بمصرف برسانند این قسمت را استدعا دارم توجه بفرمائید بنده راجع به دولتهای سابق صحبت می‌کنم و این دولت روی احترام به دولت سابق این تبصره را حذف نکرده و آقایان موافقت بفرمائید که این تبصره ۶۹ حذف بشود تشکر می‌کنم.
رئیس – آقای صادق احمدی بفرمائید.
صادق احمدی – خوشبختانه مقداری از مطالبی که بنده خواستم عرض کنم همکاران محترم قبلا بالسان شیواتر وشیرین تری بیان فرمودند و چون واجب عینی نیست و واجب کفائی است بنده از این جهت دیگر مصدع نمی‌شوم ولی آنچه که بنده لازم دیدم که عررض کننم این است که اساساً تصویب چنین لایحه‌ای باین صورت اصولی و منطقی نیست دلیلم چیست ؟ملاحظه فرمودید که دولت در دوران فترت ناچار شد برای اینکه چرخ کار مملکت اداره مملکت لنگ نشود تصویبنامه قانونی بگذراند و بعد ناچارشدیم با تصویب ماده واحدهای اجرای آن تصویبنامه‌ها را بدهیم و مکلف کردیم دولت را که در ظرف مدت یکماه برای اینکه آن تصویبنامه‌ها قوت قانونی به خود بگیرد در مجلس شورای ملی مورد بحث و فحص واقع شود و به مجلس بیاید، اما در مورد لایحه بودجه یک وضع خاصی هست که بنده باید نسبت به ان توضیح بدهم و استدعا دارم که آقایان توجه بفرمایند، لایحه بودجه با سایر لوایح فرق دارد چون لایحه بودجه تنها لایحه‌ای است به صورت تخمینی و تقریبی و یکبار هم لایحه تفریغ بودجه است بصورت قطعی و چون لایحه بودجه دوبار بمجلس می‌آید قاعدتاً در ضمن وضع خاصی که ما با تصویب ماده واحده بدولت اجازه داده‌ایم که این تصویب نامه‌ها قوت قانونی داشته باشد بجای لایحه بودجه خوب بود لایحه تفریغ بودجه می آمدو ما هم لایحه تفریغ بودجه را تصویب می‌کردیم آنوقت هم عمل قانونی انجام شده بود وکار دولت هم حل شده بود و هیچ ایرادی هم نداشت چرا ؟علتش اینست شما الان نشسته‌اید و یک بودجه‌ای را تصویب می‌کنید که روی تخمین و تصویب تهیه شده است. در صورتیکه در حال حاضر طور دیگر عمل شده شما ملاحظه بفرمائید بنده تبصره ۳۹ را قرائت می‌کنم «بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود از محل اعتبار ردیف ۴۶ قسمت سوم هزینه بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور تا مبلغ نوزده میلیون ریال برای تکمیل ساختمانهای نیمه تمام وزارت دارائی استفاده نماید»، حالا بنده توضیح می‌دهم، درسال گذشته بنده رفتم وزارت دارائی و گفتم آقا ساختمان دارائی درحوزه انتخابی بنده ساخته شده است و ۶ سال است بحال خود افتاده با دوباران آنرا دارد از بین می‌برد برای اینکه یک دیواری ندارد اداره دارائی محل می‌رود ماهی هزار تومان اجاره می‌دهد ولی آن دیوار ساخته نشده و آن ساختمان نیمه تمام مانده (بعضی از نمایندگان – همه جا اینطور است) آمدند و نشستند و گفتند که برای اتمام اینگونه ساختمانها یک تبصره‌ای می‌گذاریم و مبلغی اختصاص می‌دهیم باین کار وباین جهت ما هم خوشوقت شدیم و رفتیم به حوزه انتخابیه و گفتیم که آقا مطمئن باشید دولت اعتبار برای این کار در نظر گرفته و استفاده خواهد شد واز آن وقت تا بحال هرچه منتظر نشستیم دیدیم که نشد ونشد و نشد و امسال به بنده نوشتند چون از اعتبار تبصره ۳۹ بعلت اختلافی که بین وزارت دارائی و بانک ساختمانی بود استفاده نشد باید دو مرتبه تأمین اعتبار بشود بنابر این آقایانی که نمایندگان مجلس هستند وقتی می آئید با قیام و قعود چنین تبصره‌ای را تصویب می‌کنید که اصلا مورد عمل قرار نگرفته است (صحیح است) بنابر این اصل عمل لغو است ناصحیح است، چنین چیزهائی که برمبنای تخمین وتقریب تنظیم شده است که از حیث در آمد به ۵۲ میلیارد و ۵ میلیارد کسری داشته خوب این کسری بفرمایش جناب آقای حادقی چطور شده و از کجا آمده این کسری از محل همان کسری تبصره ۳۹ و امثال آن است که بنده عرض کردم ۱۹ میلیون تصویب شده است اعتبار تأمین شده است ولی اینها عمل نکردند یعنی هرجائی که دیوارش کوتاه بود عمل نکرده‌اند هر جا فشار بوده عملی شده (صحیح است) بنابر این بودجه کسری ندارد اگر کسری می‌داشت که وزارت دارائی ورشکست می‌شد و این ارقام و تبصره‌ها واهی است و یک رقم تخمینی است بنابر این کسری نداشته بودجه واگر که بودجه شما کسری دارد و به این صورت تصویب بکنیم تصویب این تبصره‌ها ناصحیح است بایستی بدولت تذکر داده شود که فعلا این لایحه بماند و لایحه تفریغ بودجه که آمد و دولت ارقام عملی بودجه را در آن لایحه معین کرده است تصویب کنیم و صحه بعمل دولت بگذاریم و بنده مطالب زیادی داشتم چون راجع به بودجه گذشته است شاید تذکرش ضروری نباشد. که بعرض نمایندگان محترم برسانم زیرا که قبل از بنده توضیحات مفصلی دادند و بنده مسأله غله را یک بار دیگر عرض کردم و جناب آقای پروین هم تذکراتی دادند وباز هم تکیه می‌کنم به این موضوع که این یک کار ناصحیحی است که هر سال در بودجه دولت یک رقم عمده‌ای بعنوان کسری در بودجه دولت مملکت برای غله پرداخت شود و منفعتش در جیب ملت نرود بنده عرض می‌کنم که آقا این کار را نکنید می‌گویند اگر این کار را نکنیم نان گران می‌شود الان مردم نان گران می‌خورند و شما دارید هم چوب را می‌خورید و هم پیاز را (سعید وزیری – پیشنهاد بدهید) من نمی دانم کی باید به این کار برسد بهر حال آنچه نظر بنده است و جواب آقای سعید وزیر اینست که لایحه تفریغ بودجه سال ۴۲ به مجلس داده شود و آن لایحه بجای لایحه بودجه سال ۴۴ تصویب شود و این عمل فعلی هم یک عمل لغوی است که بنشینیم و بلند شویم یک تبصره هائی را که در گذشته مورد عمل قرار نگرفته است تصویب کنیم و این بسیار عمل لغوی است.
رئیس – خانم جهانبانی فرمایشی داشتید؟ بفرمائید.
بانو شوکت ملک جهانبانی – خیلی مختصر عرض می‌کنم در تعقیب فرمایشات جناب آقای سرتیپ پور که بسیار بایشان عقیده و ایمان دارم می‌خواهم عرض کنم همیشه نباید فرهنگ مورد سرزنش واقع شود باید بگوئیم خانه و مدرسه آموزگار و مادر و پدر و دبیر برای اینکه ملاحظه بفرمائید اگر عیب و نقصی هم هست همه متوجه فرهنگ نیست متوجه پدران و مادرانی است که اصولا در این کارها دقت نیمکنند بنده خودم در مدرسه کار می‌کنم و می‌بینم مدارس دیگری را هم مشاهده می‌کنم معلمین ما بخصوص آموزگاران مردمان محرومی هستند (صحیح است) که از صبح با ۵۰ شاگرد در یک اطاق کار می‌کنند و بیشتر از این قدرت و قوه ندارند و کتاب‌های درسی …(مصطفوی نائینی – حقوق آنها از سایر مستخدمین دولت بیشتر است). حقوق یک آموزگار ۴۵۰ تومان است اگر یک آموزگار که ۴۵۰ تومان حقوق می‌گیرد زیاد بنظرتان می‌رسد امر دیگری است حقوق آنها فقط ۴۵۰ تومان است بنده می‌خواهم عرض کنم هر وقت جناب آقای سرتیپ پور راجع به این مطالب که بسیار صحیح هم هست فرمایشاتی می‌فرمایند چون فرمایشاتشان حکیمانه است و همه گوش می‌دهند بخانواده‌ها هم تأکید بفرمائید که آنهاهم بدانند که آنها هم مسئول هستند و فقط بچه هایشان را بمدرس نفرستند برای اینکه تعلیم به بینند و درس بخوانند و کلیه بار سنگین را بعده ملم بگذراند می‌خواستم خدمتشان عرض کنم که در وزارت فرهنگ سعی زید می‌شود کار زیاد می‌شود روز سه شنبه ساعت ۵ بعد از ظهر جناب آقای وزیر فرهنگ از پشت میزشان بلند شدند وتا ساعت هشت باتفاق بنده با هم رفتیم جنوب شهر در آنجاهائیکه حدس می‌زنم اغلب تشریف نبرده باشید در آنجاهایکه اگر بروید قدرت ۱۰ دقیقه ماندن را ندارید وزیر فرهنگ بطور ناشناس به آنجا آمد بتمام گودها بتمام خانه‌ها دانه دانه رسیدگی کردیم قول دادند که نهایت سعی و جدیت بوسیله جناب آقای دکتر رسام در این محلها بعمل بیاورند بنده می‌خواستم همین جا موقع را مغتنم شمرده و از این وزیر انقلابی که از پشت میزش بلند شد و دیگر پشت میزش ننشست و بلند شدند و بنواحی مختلف تهران رسیدگی کردند همان محلی که ما رفتیم خزانه بود وشاید بدترین محلی است برای زندگی هر فرد و قول مساعدت دادند رئیس بازرسیشان را هم آوردند همان جا هم شفاهاً صحبت کردیم کتاب هارا مطابق میل شما و میل ملت و میل مردم ایران درست خواهند کرد.
رئیس – آقای دکتر یگانه.
دکتر یگانه (وزیر مشاور) – در وصف بودجه مملکت گفته می‌شود بودجه آئینه تمام نمای فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی مملکت است این از نظر اهمیتی است که بودجه دارد و مملکت آنست که تمام نمایندگان محترم درباره مواد آن بتفصیل صحبت بفرمایند واقعاً تمام مظاهر فعالیت و کوشش هر دولتی دربودجه‌ای است که تقدیم مجلس نموده است و ازهمین نظر است که آئین نامه داخلی مجلسین ترتیب خاصی برای رسیدگی به آن مقرر کرده است و بنده شخصاً تشکر می‌کنم از نمایندگان محترمی که با ابراز نظرات صائب خودشان ولو اینکه بوده راجع بگذشته است ولی از آن نظریات کاملا می‌شود استفاده کرد اظهارنظر کردند البته مطالبی که گفته شد راجع به تبصره‌های مختلف بودجه بود واگر عرایض من زیاد بهم پیوستگی ندارد این است که مجبورم یک توضیحی عرض کنم ولی پیش از آن توضیحات عرض می‌کنم نقائصی که بنظر رسید راجع به بودجه ۴۲ غیر قابل انکار است از حیث بودجه بندی و از حیث پیش بینی مخارج و در آمد‌ها شاید نقائصی داشته که کسر بودجه در ابتدای سال دو میلیارد بوده ولی در پایان سال به چهار میلیارد ریال رسیده (حاذقی – پنج میلیارد و کسری) پنج میلیارد ریال همانطوریکه فرمودید برای این بوده که قسمتی از هزینه را در بدو سال نتوانسته‌اند پیش بینی کنند ومن اجازه می‌خواهم یک قسمتهائیکه شاید تذکر فرمودید و بجاست که یا توضیحی عرض کنم ویا جواب عرض کنم گفته بشود و بعد بودجه‌ای را که انشاءالله بخواست خداوند در هفته آینده تقدیم خواهد شد که نماینده تمام فعالیتها است با بودجه‌های سابق مقایسه بفرمائید آنوقت روشن خواهد شد که بودجه مملکتی واقعاً چقدر مهم است و به چه ترتیب باید نوشته شود بنده چون قسمتی از بحث راجع به بعضی از تبصره‌های بودجه بود خواستم عرض کنم آن نگرانی راجع به بعضی قسمت‌ها نباشد راجع به تنخواه گردان که فرمودند این یک عمل حسابداری بود در بعضی تبصره‌ها راجع به تنخواه گردان همیشه در بودجه یک مبلغ بعنوان تنخواه گردان با اعتبار دولت منظور می‌شود چون درآمدهای دولت همیشه این طور نیست که درماه اول سال متساویاً بحیطه وصول در آید ممکن است درماه فروردین و اردیبهشت در آمد کم باشد و در ماههای وسط سال زیاد ولی چون مخارج ممکن است درماههای اول زیادتر باشد همیشه دولتها یک تنخواه گردان یعنی یک اعتباری از بانک دارند که از آن استفاده می‌کنند بموجب آن تبصره ۳ که ۳۵۰ میلیون تومان اعتبار تنخواه گردان معین کرده بود هر دستگاهی می‌تواند که برایش میسر است با تصویب هیأت وزیران از بانک قرض بگیرد و ظرف همان سال مالی مسترد کند بعضی از دستگاهها قرض گرفته‌اند چون بودجه شان تکافو نمی‌کرد که آن قرضشان را بدهند از درآمدهای دیگری دولت قبول کرد و رد کرد بنابر این علت این بود که یک وزارتخانه خودش ندانسته یا اینکه در تقسیم اعتبارات برای آن وزاتخانه دقت کامل نشده بنابر این از بودجه خودش تکافو نمی‌کرد که قرضش را بپردازد از دستگاههای دیگر دولت آن طلب بانک ملی پرداخت شده راجع بضرر غله و نان همانطور که ملاحظه فرمودید این کسر راجع به ۱۵ سال قبل است در آن سال هم به علت اینکه غله بصورت بازرگانی اداره می‌شد ونرخ گندم زیاد بود و بایستی به مردم نان ارزان فروخته بشود دولت این ضرر را بر خودش تحمیل کرد و آن مربوط بگذشته است ملاحظه بفرمائید برای رفاه حال مردم آنوقت بوده این پول مربوط به تفاوت خرید وفروش است مربوط به اضافه حقوق و پاداش و هزینه‌های دیگر اداری نبوده جناب آقای سرتیپ پور راجع به دیوان محاسبات وتفریغ بودجه، مسأله کارمندان رسمی مطالبی فرمودند که کاملا همانطوریکه عرض کردم مطمئن باشید دیوان و محاسبات باید طبق اختیاراتی که قانون اساسی بهش داده و قوانین خود دیوان محاسبات مصوب سال ۱۳۱۲ عمل بکند و آن تفریغ بودجه که فرمودید بهترین ضامن صحت بودجه است النهایه باید بعرضتان برسانم که شاید در این فاصله ۳۰ سال فقط سه سال تفریغ بودجه به مجلس تقدیم شده و آن تفریغ بودجه هم شاید به آن صورتی نبود که مورد پسند شخص جنابعالی و نمایندگان محترم باشد برای اینکه تفریغ بودجه جداً خیلی بیش از تنظیم بودجه دقت و رسیدگی لازم دارد و این دولت امیدوار است بخواست خداوند باین مشکل هم فائق بشود و ضمن کارهای مهمی که در پیش دارد مسأله تفریغ بودجه را هم حل بکند و برای آینده در ظرف آخر سال مالی هر دوره تفریغ بودجه هم به مجلس تقدیم بشود و این یکی از مظاهر مشروطیت ایران است که باید مورد توجه واقع شود البته آن قسمت که مربوط بکارمندان رسمی بود خارج از بحث بودجه است شاید درکلیاتش یک اختلاف عقیده‌ای بین دولت و جنابعالی وجود نداشته باشد البته باید یک تدابیری اتخاذ بشود اگر در هر مورد از مسائل امورمملکتی پیشنهادی هست مورد توجه قرار گیرد جناب آقای حاذقی فرمایشاتی فرمودند که راجع به کمیسیون بودجه بود عرض می‌کنم علت آن کسر بودجه مایک مخارج غیر مترقبه است یا متأسفانه از اول سال کسری را بمیزانی که موجود بوده نتوانسته پیش بینی بکند دراواسط سال دستگاهها اضافه اعتباری خواستند کسری بودجه بر روی کاغذ بچشم می‌خورد اما همانطوریکه هیچوقت در دوره عمل هیچ وقت کسری نداشته و اگر هم پیش می‌آید با درآمدهای دیگر دولت تأمین می‌شد و الا اگر کسر عمل تحقیق حسابداری داشت دولت در سالهای بعد نمی‌توانست بودجه خودش را تنظیم کند و در همین امسال هم در ماه اسفند چندین اضافه اعتبار از مجلس تصویب شد بنابر این همیشه خزانه پول داشته و این کسری برای کاملا پیش بینی شدن مخارج بوده راجع به مراتب امانت درکلیه شئون مملکتی و مخصوصاً دربین کارمندان دولت فرمودید بسیار بجا بود من خودم وقتی که تبصره ۶۵ را با این که بصورت اختلاس یا یک کسری که هنوز مقامات قضائی باید به این اختلاس رسیدگی کنند نمی دانم حکم قطعی صادر شده یا نشده به هر صورت خود بنده هم متأثر شدم پس از انقلاب شاه و ملت به نظر بنده یکی از بزرگترین نتایجش همین خواهد بود که بعدها جنبه امانت و دیانت کارمندان دلت بیش از هر چیز مورد توجه قرار بگیرد و قرار خواهد گرفت جناب آقای دکتر شفیع امین راجع بدانشگاهها بحث مفصلی فرمودند وراجع به تبصره ۶۹ که چرا از بودجه یک دانشگاهی کسر شده فرمودند نظرشان بسیار متین بود امیدوارم که موافقت دولت هم در همین زمینه از طرف معاونت وزارت فرهنگ باستحضار مجلس برسد راجع به تعمیم برنامه‌های عمرانی درشهرستانها بسیار مورد توجه است و این اضافه اعتبارات عمل خواهد شد مسأله تمرکز امور اداری که خود از آرزوهای دولت است جناب آقای احمدی فرمایشات بسیار متینی درکلیات بودجه فرمودند فقط در یک قسمتی بنده شاید متأسفم از اینکه عرض کنم عقیده واحد با ایشان ندارم تفریغ بودجه باید داده شود به مجلس و اگر چندین دوره داده نشده این یک قصوری بوده حالا یا کارمندان لازم در اختیار نداشته‌اند یا توجه نشده ازبحث دولت خدمتگزار فعلی خارج است و مربوط به شاید ۲۰ سال گذشته است که تفریغ بودجه جز دو سه سال یا چهار سال داده نشده ولی این کار مانع از این نیست که یک بودجه ۴۲ را در هر قسمتی که مجلس شورای ملی قبول دارند تصویب بفرمائید البته حرف این نیست که لایحه تقدیمی دولت عیناً تصویب شود بهر صورتی که مجلس شورای ملی تصمیم اتخاذ می‌فرمایند تغییری بدهند در لایحه دولت بودجه هیچ منع قانونی ندارد که بتصویب باید برسد النهایه با هر تغییری که می‌فرمایند بودجه سال ۴۰ در مجلس شورای ملی بتصویب رسید در سنا هم بتصویب رسید بودجه سال ۴۱ به همین ترتیب گذشته و در فاصله بین ۱۳۲۰ و ۱۳۴۰ تمام بودجه‌ها بدون اینکه تفریغ بودجه اش بغیر از دو سه سال تقدیم بشود بتصویب برسند این مسأله کاملا جدا است بودجه پیش بینی درآمدها وهزینه‌های مملکتی است البته فرمایش دوست عزیز بنده جناب آقای احمدی در اینکه در یک قسمت چرا دولت در یک تبصره‌ای عمل نکرده بسیار ایراد بجایی می‌باشد ولی نمایندگان معظم استحضار دارند که قانون بودجه فرقش با قوانین دیگر اینستکه پیش بینی رد آمد و مخارج است اگر در بودجه ۲۰ میلیون تواما بعنوان پاداش ملحوظ شده دولت مکلف نیست تمام این را تا دینار آخر خرج کند فرق است بین بودجه با قوانین دیگر (صادق احمدی – شرطش اینستکه لایحه بودجه قبلا داده شود نه بعداً) این قانون بودجه است در آن یک تبصره خاصی است که مربوط به اتمام بنای نیمه تمامی بوده بنده هم تصور می‌کنم که اگر مجری امر بوظایفش آشنا بود چه خوب بود آن بنا را با تمام میرساند ولی حذف این مطلب مانع از این نیست که بودجه برای سال ۴۲ مثل ۴۰ و ۴۱ که به تصویب مجلس با شد برسد البته جناب آقای سرتیپ پور یک فرمایشاتی فرمودند راجع به بودجه سال ۴۳ من یک قسمت آخر عرضم را معطوف باین قسمت می‌کنم همانطور که بعرض رسانیده شد دولت بودجه مملکت را در ماههای خرداد وتیر تقدیم می‌کند از وقتی که قرار شد بودجه به این ترتیب تقدیم شود تا بامروز هر شب و روز دو دستگاه وزارت دارائی و سازمان برنامه با مطالعات بسیار دقیق این مأموریتی که دولت از طرف مجلس محترم داشت انجام دادند ملاحظه بفرمائید این یک کتابچه تبصره‌های بودجه است که انشاءالله هفته آینده ملاحظه می فرمائید این کتابچه شاید زحمات شبانه روزی این دو دستگاه را در این سه ماهه برساند اینجا است که آنچه فرمودید باید تمام مخارج پیش بینی درست بشود هزینه‌ها بجا خرج بشود در آن ملحوظ شده و شاید یک قدمهای بزرگتری برداشته شده برای اولین بار به موازات بودجه عمران بودجه‌های مستمر که در حدود ۵۰ میلیارد بوده بودجه عمرانی سازمان برنامه در مقابل این قرار گرفته که ملاحظه می فرمائید این بودجه برای سال ۴۳ چقدر است و در ردیف دیگر بودجه دستگاههائی که هر قسمت نماینده با یک رقم دیگر است نمودار شده وقتیکه این دو کتابچه تقدیم حضورتان می‌شود در هفته آینده ملاحظه خواهید فرمود که این بودجه آئینه تمام نمای فعالیتهای اقتصادی مملکت است یعنی همان بودجه کل کشور ستون دیگر بودجه عمرانی ستون دیگر بودجه دستگاههای وابسته بدولت و بعد هم همان طور که فرمودند ما این دفعه نیامدیم بگوئیم این دستگاه این قدر بودجه دارد آندستگاه آنقدر خدماتی را که ملت ایران بهش احتیاج دارد آنها را احصاء کردیم این خدمات یا اقتصادی است یا فرهنگی برای هر یک از خدمات باصطلاح خودمان مخارجی قائل شدیم به آن ترتیب مترقی که با اجازه تان معذرت می‌خواهم لغت خودش را استعمال می‌کنیم که لاتین است که یعنی بودجه عملیات و بودجه خدمات تنظیم شده و البته با تمام پیش بینیهای لازم در قسمت ارقام هزینه و در آمد بصورت دو کتابچه قطور آنچه که نمایندگان معظم می‌خواهند درش نوشته شده باشد در هفته آینده تقدیم مجلس محترم شورای ملی خواهد شد و بنده استدعا می‌کنم با اینکه بودجه راجع بگذشته است راجع بگذشته برای تکمیل بودجه‌های آینده و بهر ترتیبی که مورد تصویب مجلس محترم شورای ملی است بودجه سال ۴۲ رد بشود که با فراغت خاطر در این فاصله ۴-۵ روز تا اوایل هفته آینده این بودجه را که مورد پسند نمایندگان معظم خواهد بود تقدیم مجلس شورای ملی بکنیم تمام بودجه‌های وزارتخانه‌ها سازمان برنامه و دستگاههای وابسته با قید ریزترین صورت که هر کدام به چه مصرف باید برسد تقدیم می‌شود و تبصره‌ها هم از آن صورت و آن توهمی که که جناب آقای احمدی فرمودند در می‌آید که اگر قابل اجرا نیست ما تبصره تدوین نکرده و تقدیم نمی‌کنیم و آنچه قابل اجرا است موظف بانجامش خواهیم بود و در آن تنقیح باز از نظرات صائب نمایندگان محترم استفاده خواهد شد وهر اصلاحی برای آینده مملکت لازم بنظر رسید جایش در بودجه ۴۳ است و الا این بودجه ایست که عمل شده ما هم از نظرات نمایندگان محترم ارشاد گرفتیم و تشکر می‌کنیم.
رئیس – آقای سعید وزیری.
سعید وزیری – بنده اصولا درباره لایحه بودجه ۴۲ قصد نداشتم صحبت کنم. چون اعتقاد و ایمان ندارم درباره کاریکه گذشته است وقت مجلس تلف وشد بقول جناب آقای احمدی کاری نیمه کاره شده یا نیمه کاره نشده است مدتی وقت مجلس را برای این تلف کردن در جائی که دردستور مجلس لوایح اصلاحات ارضی، و انجمنهای شهر و لوایح مهمتر دیگری هست وبایستی اینها بیاید و مطرح بشود وقت مجلس به این ترتیب گرفته بشود بنده بسهم خودم خواستم مرتکب این گناه نشوم مزاحم نشوم ووقت مجلس را تلف نکنم ولی یک مطلبی اینجابود چون بعنوان مستمع گوش می‌کردم متوجه شدم که هر چه آقایان نمانیدگان محترم فرمودند بعنوان مخالف و تذکرات و تذکرات اصلاحی وخلاصه دائر به تأیید بود و خوشبختانه نماینده محترم دولت هم بایک بیان بسیار شیوا و نجابت وسعه صدر تمام این گفته‌های آقایان نمایندگان را تصدیق فرمودند پس این مطلب صحیح است و بر می‌گردیم به فرمایشات و پیشنهاد جناب آقای صادق احمدی که این لایحه باید بر گردد و بجای این تفریغ بودجه بیاید (احسنت).
رئیس – آقای سرتیپ پور فرمایشی داشتید بفرمائید.
سرتیپ پور – بنده قبلا باید بعرض برسانم که در مسئله فرهنگ نظرم به هدف تربیتی بود و مطلقاً موضوع مربوط به معلم یا ولی دربین نبوده است وقتیکه هدف مشخص باشد معلم یا ولی آن هدف را دنبال می‌کند ولی اگر هدف مشخص نباشد تابع نظریات شخص می‌شود که البته مفید نخواهد بود. بنابر این خواستم که ذهن حضرت علیه خانم شوکت ملک جهانبانی متوجه این منظور باشد که صحبت بنده ناظر به معلم و ولی نیست و ناظر برهدف تربیتی هست. در قسمت بیانات جناب آقای دکتر یگانه بنده باید واقعا تشکر بکنم که ایشان هم خودشان شخصاً عادل هستند و هم نشان دادند که نماینده یک دولت عادل هستند وقتیکه نقایص درباره یک امری گفته می‌شود تعصب بخرج نمی‌دهند که چون این را دولت من آورده است صحیح است و باید هم چشم بسته قبول کرد. تصدیق می‌کنند که ایرادات وارد است و باید به آن ایرادات رسیدگی بشود. نکته‌ای که می‌خواستم حضور مبارکتان عرض کنم مستندشان در اینکه این لایحه بودجه ۴۲ قبول بشود اینستکه بودجه ۳۹ را قبول کردیم بودجه ۴۰ را قبول کردیم این را هم قبول بکنیم. غرض اینستکه ما برای کمک به انقلاب و کمک به گردانندگان انقلاب و دولتهائی که یا در مرحله انقلابی بوده‌اند یا در مرحله سازندگی هستند البته کمال مساعدت را می‌کنیم فقط ترس ما از رویه است. اگر بنا باشد ما عملی را که می‌کنیم برای آینده رویه باشد یعنی بدلیل اینکه ۳۹ را پذیرفتیم سال ۴۰ را هم بپذیریم و ۴۰ را پذیرفتیم ۴۲ را هم بپذیرفتیم این رویه صحیح نیست واین رویه نباید عمل شود ترس ما از بوجود آمدن رویه است و الا یقین است که یک بودجه‌ای که باید اول سال بیاید یا تصویبنامه هائیکه فی المثل در ۴۲/۱۰/۴ بمرحله اجرا گذاشته شده و دراین بودجه متذکر شده است حالا آمده بمجلس و اگر در اول سال ما آنرا تصویب می‌کردیم لازم نبود درباره آن تصویبنامه ۴۲/۱۰/۴ علیحده صحبت بکنیم حالا اول سال و آخر سال را با هم پیوند می‌کنیم که یک بودجه ناتمام و ناقص را ویا مورد ایرادی را بمرحله تصویب برسانیم که البته گمان می‌کنم که صحبت آقای سعید وزیری در این مرحله صدق می کندکه باید مجال بیشتری برای مطالعه این بودجه داده بشود (صحیح است) قسمتی که مورد علاقه بنده بود ولی جواب داده نشد این بود که انشاءالله مورد توجه هیئت دولت و بخصوص جناب آقای دکتر یگانه قرار بگیرد مسئله اعتبارات مراحله دوم اصلاحات ارضی است که من خیلی خوشوقت می‌شدم اگر مورد توجه قرار بگیرد که قسمتی از اعتبارات طویل المده فعلی برای اجرای مرحله دوم اصلاحات ارضی تخصیص داده بشود (صحیح است) چون واقعا ما باید سعی بکنیم و خودمان را تطبیق بدهیم با اقتصاد انقلابی. اکنون ما مقادیر فراوانی زمین داریم … (در این موقع آقای دکتر یزدان پناه با آقای دکتر یگانه مشغول صحبت بودند) جناب آقای دکتر یزدان پناه اجازه بفرمائید ما بعد از هرگز دولت را گیر آورده‌ایم که عرایض خودمان را بعرضشان برسانیم مشغول کردن آنها بمسائل دیگر یک کمی گناه دارد (سعید وزیری – ما گوش می‌دهیم) می‌خواهم دولت هم گوش بدهد عرض کنم ما بجرم اینکه مالکین سرزمین خود ننشستند و آبادش نکردند املاکشان را که فئودالها داشتند خودمان بکنیم لازم می‌آید یک کس دیگری این را از ما بگیرد (احسنت، آفرین) اراضی وسیعی الان هست که قابل زراعت است و آبهای زیادی را مهار کرده‌اند با مخارج گران و سالی و سال و نیمی گذشته است از انقلاب، اگر بنا باشد باز هم غفلت بکنیم سالی و سال و نیمی دیگر خواهد گذشت این اراضی که می‌تواند قدرت تولید ایران زیاد بکند و کار برای همه بودجود بیاید وقتی از سرمایه‌های عمرانی و عمومی برای آبادی و عمرانی بکار بزند و اگر وضعش کماکان مبهم باشد کماکان خرابی باقی خواهد ماند بنابراین با اجازه جناب آقای دکتر خطیبی بنده تقاضا می‌کنم ترتیبی مقرر بشود با اختصاص قسمتی از اعتبارات طویل المده به اصلاحات ارضی و مرحله دوم اصلاحات ارضی تا زمینه یک فعالیت مهم تولیدی در همین سال وسالهای آینده از نظر عمران و استفاده از سدها و آبهای موجود بوجود بیاید (احسنت، احسنت).
رئیس – آقای دکتر یگانه توضیحی میفرمائید؟
دکتر یگانه – بنده با اجازه مقام ریاست خواستم در این زمینه که جناب آقای سرتیپ پور فرمودند باستحضارشان برسانم که این مطلب عملی شده ومنظور جنابعالی درهر سال وتا این ساعت در حدود یک میلیارد ریال از بودجه‌های عمرانی برای اجرای قانون اصلاحات ارضی تخصیص داده شده و این غیر از چندین صد میلیون تومانی است که درچند روز گذشته به اعتبارات بانک کشاورزی اضافه شده است وحتی دولت در نظر دارد که شاید از این میزان هم بیشتر برای اصلاحات ارضی از بودجه‌های عمرانی استفاده کند و الان آئین نامه اصلاحات موردنظر و مورد قبول دولت هست و منظور جنابعالی هم صد در صد تأمین شده است.
رئیس- آقای اقبالی.
اقبالی – بنده در موضوع بودجه عرضی ندارم گفتنیها گفته شده خواستم ازموقعیت استفاده کنم باز موضوع گردنه حیران را بعرض مجلس برسانم یادداشتهای لازم را داده‌ام حتی حضور جناب آقای نخست وزیر و حضور جناب آقای دکتر یگانه وایشان مرقوم فرموده‌اند به سازمان برنامه متأسفانه جواب ایشان داده نشده است بنده استفاده می‌کنم از فرمایشاتشان که ریز بودجه و محل مصرف آن نیز قید شده است و امیدوارم که هزینه گردنه حیران هم درهمین بودجه قید شده باشد و جان مسافرین صیانت پیدا کند (صحیح است).
رئیس – آقای دکتر مبین
دکتر مبین – بنده می‌خواستم در تأیید فرمایشات جناب آقای سرتیپ پور و تصدیقی که بوسیله جناب آقای وزیر مشاور بعمل آمد این موضوع را تذکر بدهم که ماده ۳ تصویبنامه ۳۵۱۰۴-۴۰/۱۱/۳۰ که بعد به تصویب ملی رسیده درماده ۳ مقرر شد که وزارت دارائی مکلف است برای تأمین اعتبار لازم جهت واریز این دستور پرداختها مبلغ دو میلیارد ریال در بودجه سال ۴۱ منظور و در اختیار اصلاحات ارضی قرار دهد. بودجه سال ۴۱ تصویب شد بدون اینکه این مبلغ تأمین شده باشد بطور کلی طبق ماده ۱۲۹ قانون مجازات عمومی اگر برای جلوگیری از اجرای قوانین مملکتی کسی اعمال نفوذ بکند از نظر قانون قابل تعقیب است این دو میلیارد را دولت موظف بود در بودجه سال ۴۱ منظور بکند و منظور نکرده و در بودجه سال ۴۲ هم بنده می‌بینیم که منظور نکرده دولت در مقابل این عدم انجام تکلیف قانونی خودش بنده می‌خواهم بدانم که چه جوابی دارد بدهد و اگر در گذشته اهمالی شده چون این مربوط به اصلاحات ارضی است و مربوط است ببانک کشاورزی که وظیفه سنگینی از جهت اصلاحات ارضی بعهده دارد بنده می‌خواستم که جناب آقای وزیر مشاور این را در نظر بگیرند که لااقل در بودجه سال ۴۳ این تکلیفی را که دولت مکلف بوده انجام بدهد، انجام دهد (صحیح است).
رئیس – آقای شیخ الاسلامی.
شیخ الاسلامی – بنده چون در کمیسیون مشترک شرکت داشتم وقت نکردم این لایحه را مطالعه بکنم وقتی آمدم که مطرح شده بود و آقایان مطالبی فرموده بودند که بنده قسمت اخیر را استماع کردم بنده بطور کلی می‌خواستم راجع به مسئله بودجه یک تذکری عرض کنم جناب آقای سرتیپ پور اشاره فرمودند و بنده هم نظرم این بود که می‌خواستم عرض کنم که طرز تصویب بودجه‌های سال ۴۰ و ۴۱ این عادت را برای ما خدای نکرده ایجاد نکند که در موارد دیگر هم شاید در بودجه‌های بعدی هم به همین سهولت بگذریم و بودجه‌ها را تصویب بکنیم یعنی امر مهمی که باید گفت مهمترین وظیفه مجلس شورای ملی است (صحیح است) نه برای ما عادت شود ونه اینکه برای دولت توهم بشود که بودجه‌های بعدی هم با این سهولت خواهد گذشت چون بهر حال بودجه‌های سال ۴۰ و ۴۱ و ۴۲ که باینصورت تصویب شد انجام شده است و شاید با این اعتبار مجلس کمی به سهولت (کلمه سهولت را عرض می‌کنم) گذراند بنده اجمالا همین نیم ساعت پیش که آمدم اینجا و این تبصره‌ها را می‌خواندم یکجا تناقض به نظرم رسید و خدمت جناب آقای دکتر یگانه یادداشتی بنظرم رسید دادم که فرصت نشد مطالعه کنند ملاحظه بفرمائید تبصره ۴۸ می‌گوید «اجازه داده می‌شود که بودجه تفصیلی دانشگاههای تبریز – مشهد – اصفهان – اهواز و دانشسرای عالی با تصویب وزیر فرهنگ به مرحله اجرا گذاشته شود ودر مواردی که وزارت فرهنگ لازم بداند بنا به پیشنهاد آن وزارتخانه از اعتبارات بودجه هر یک از واحدهای نامبرده برای جبران کمبود اعتبار سایر مؤسسات مذکور با صدور اصلاح بودجه از طرف وزارت دارائی استفاده شود» یعنی موکول شده باصلاح بودجه با نظر وزارت دارائی برای استفاده کمبود هر دستگاهی و در تبصره ۶۹ همین مطلب را با یک سخن دیگر بیان کرده و گفته شده با تصویب کمیسیون بودجه این تناقض دارد (دکتر یزدان پناه – آن تبصره مال گذشته است و دانش سرا هم جزئش است) بهر حال اگر مال گذشته هم باشد و ما سال قبل از هم تصویب کنیم نباید بیاید اگر منظور اینستکه با آن صورت عملی شود باید گفته شود در سال ۴۱ اینطور و در سال ۴۲ آنطور (دکتر یزدان پناه – پیشنهاد دولت بود) قبول دارم با توجه بهمین مطلب هم عرض می‌کنم وقتی قانون بودجه را میگذرانیم می‌خواهیم این تناقض پیش نیاید بنده این را که می‌خوانم یک تناقضی احساس می‌کنم (مهندس والا – یک قسمت تبصره‌های موقت است ومربوط بسال ۴۱ ویک قسمت تبصره‌های دائمی) بله منظورم اینستکه این تناقض که در اینجا وجود دارد از بین برود بهر حال مربوط به اعتبارات است که از اعتبار بودجه یک دانشگاه برای جبران کمبود دیگری استفاده بکنند منظور هر دو تبصره اینست، حالا اگر نظر اینستکه در یک سال وزارت دارائی اصلاح بودجه صادر بکند ودر سالهای بعد طور دیگر این تناقض است و تناقض در شأن قانونگذاری نیست (صحیح است).
رئیس – آقای فولادوند.
فولادوند – بنده فولادوند عرضی ندارم.
رئیس – آقای قوام صدری.
قوام صدری (معاون وزارت دارائی) - با اجازه مقام محترم ریاست در مورد سؤال جناب آقای دکتر مبین باید عرض کنم که موقعی که قانون اصلاحات ارضی تصویب شده است راجع به اصلاحات ارضی در آنجا ماده‌ای پیش بینی کرده است ودولت را مکلف نموده است که این بودجه را پیش بینی بکند به آن صورت که توجه فرمودند یک تکلیف بوده است ودولت این تکلیف را انجام داده است و اما اینکه از چه محلی و از چه اعتباری باید پرداخت بشود تصور نمی‌کنم ایجاد نگرانی کرده باشد برای آقای دکتر مبین یا جای این باشد که ایجاد نگرانی بکند چون آقایان محترم استحضار دارند اصلاحات ارضی با کمال خوبی و سریع انجام شده است اعتبارات پرداخت شده از جهت اعتبار جای گله گذاری نبوده است و قرار بود که در بودجه کل کشور گنجاینده شود و بعد مصلحت دیده شد درعمل که از محل اعتبارات عمرانی خرج بشود و این اعتبارات را سازمان برنامه دراختیار گذاشت و اجرا بشود و این اعتبارات را سازمان برنامه در اختیار گذاشت و اجرا شد وآقا استحضار دارند که اصلاحات ارضی از لحاظ پول هیچ نگرانی برایش پیش نیامد و خیلی تند زود و سریع کارهای خودش را انجام داد و سازمان برنامه هم این اعتبار را در اختیار اصلاحات ارضی گذاشته و این کار عملی شده یعنی قانون را اجرا کرده است.
رئیس – آقای دکتر بقائی یزدی.
دکتر بقائی یزدی – قبل از اینکه درباره بودجه ۴۲ صحبت کنم لازم میدانم مسائلی را برای یاداوری دوستان عزیز بخصوص اکثریت محترم مجلس بعرض آقایان برسانم ما در خدمت دراین مجلس سوگند یاد کردیم که حافظ حقوق ملت باشیم (صحیح است) نخستین قدم درراه حفظ حقوق ملت آنستکه پولی که در خزانه ملت هست زیر نظر ما و براه صحیح بمصرف برسد (آفرین) و ما نیز با دقت در آن نظارت بکنیم تا بامروز ما دستخوش عملیات گذشته دولتها بوده‌ایم اعمالی انجام دادند که برگشت آنها تقریباً میسر نیست و ما با مختصر مذاکره در اطراف کارهای گذشته بر آنها صحه گذارده‌ایم امروز هم یکی از آن موارد است که بودجه‌ای را بدست ما دادند که تمام عملیاتی که باید درآن انجام بشود شد، است پولی بخزانه ملت وارد شده و خرج شده و تمام شده (یکی از نمایندگان – عملی که صحیح نباشد صحه نمی‌گذاریم) جای خوشوقتی است (مصطفوی نائینی – لایحه تفریغ بودجه به عمل بودجه صحه می‌گذارد) (احسنت، صحیح است) غرض بنده این است که هر کس دراین کشور مالیات می‌پردازد توقع دارد که از مالیات سهمی خرج خودش بشود (صحیح است) ما قبل از هر چیز باید در نظر بگیریم که ایران تهران نیست اگر مردم سیستان، بلوچستان و کرمان و هر منطقه این کشور مالیاتی بخزانه دولت می‌پردازد توقع دارند که قسمتی از این پول صرف بهبود زندگی آنان بشود (صحیح است) بدبختانه رسم بسیار ناپسندی در کشور ما رایج بوده است که ما برانیم که این رسم امروز بکلی بر افتد و آن اینست که بسیاری از زعمای قوم و بسیاری از اولیای امور تاکنون وعده و وعیدهای متفاوتی به این مردم داده‌اند و اکثریت آن تاکنون جنبه عمل بخود نگرفته است آنچه من خواستم خدمت اکثریت محترم عرض کنم این است که انقلاب خواص معینی دارد (یکنفر از نمایندگان – انقلاب سفید) بایستی دولتی که محصول این انقلاب هست و از حمایت اکثریت محترم برخوردار است همیشه خود را موظف بداند که در چهار چوب این راه گام بردارد و در این، چهار چوب عمل نماید. چهار چوب انقلاب را بعرض برسانم، یعنی دقت چهار چوب انقلاب یعنی سرعت، چهار چوب انقلاب یعنی پیروی از روح انقلابی و هدفی که این انقلاب را بوجود آورده است (احسنت) بنده انتظار داشتم تمام مسائلی که در روز تولد این دولت از طرف این دولت عنوان شده است با قاطعیت تمام تبعیت بشود اگر خدای نکرده این دولت هم بخواهد حرفی بزند که یک روز عمل ننماید می‌شود گفت که بکلی اعتبار حرف از میان رفته است من در روز طرح برنامه دولت جناب آقای منصور عرض کردم که شما نماینده نسل جوان هستید و اگر امید مردم از این طبقه قطع شود وای بحال شما و وای بحال ما، اگر نسل جوان دراین انقلاب شکست بخورد اولین مسئول شما هستید بله اولین مسئول شما هستید (مهندس عطائی – ما هم سهم داریم) عرض کردم: مشکن قیمت خود را که شکست من و تست وباز عرض کردم وعده دادن و عمل نکردن ملتی را به یأس و نومیدی مبتلا می‌سازد اگر جناب منصور در حکومت خود وعده دادند که من تقسیمات کشوری را اصلاح می‌کنم فلان مردی از اهالی شهر بابک که مالیات بدولت می‌دهد و ما هم بخرج این مالیات نظارت می‌کنیم توقع دارد که سر و سامانی پیدا کند باین وعده چند صباحی می‌تواند دلخوش باشد ولی اگر بیش از حد انتظاربکشد ناامید و مأیوس می‌شود (صحیح است) من دراین لایحه بودجه رقمی دیدم مربوط به ذوب آهن سه میلیون و نیم برای سازمان ذوب آهن خدمت آقایان عرض کردم که این مسأله ذوب آهن برای ملت ایران بصورت یک عقده روحی در آمده است (صحیح است) با هر کس راجع به ذوب آهن صحبت کنیم سری تکان می‌دهد که نشانه یأس و نومیدی است مطالبی که در حکومت جناب آقای منصور تاکنون عنوان شده است بی شباهت به مطالبی که در حکومت‌های گذشته بوده است، نیست مشغول مطالعه هستیم کنفرانس داریم دراطاق سربسته. با نمایندگان کمپانی وارد مذاکره شدیم آقای کروپ آمدند، آقای فلان رفتند فردا مناقصه منتشر می‌کنیم. پس فردا مزایده می‌کنیم امروز اینکار را می‌کنیم فردا آهنش را تصفیه می‌کنیم و هر روز برای تأخیر موضوع تازه‌ای عنوان می‌کنند اما انتظاری که مردم از این دولت دارند اینستکه جناب آقای منصور بیایند اینجا بگویند که ما ذوب آهن را می‌سازیم از این ساعت از این تاریخ تا سه ماه، اگر پیشنهاد‌های خوبی رسید، رسید اگر نرسید سر مدت سه ماه ما مناقصه را منتشر می‌کنیم و اینکار را بکند تا باعث امیدواری مردم شود ولی اگر بنا باشد هر روز با یک حرف کار ما را بتأخیر بیندازند صحیح نیست در وزارت کشور هر چند وقت یکمرتبه کمیسیونهائی تشکیل بدهند برای اصلاح تقسیمات کشوری ولی ما هنوز در این مملکت بخشهائی داشته باشیم که توسط ۵ شهرستان یا سه استان اداره می‌شود (کبیری – مثل آب دانا) بله بنده این بخش را دیدم آقای کبیری واقعاً خیلی ناراحت کننده است که بگویم مثل بعضی از کشورهای عقب افتاده که الان تحت حمایت سازمان ملل متحد اداره می‌شوند یک کشور بدست ۵، ۶ کشور مختلف اداره می‌شود اقتصادش را یک کشور اداره می‌کند قوه قضائیه اش را یک کشور دیگر تشکیل می‌دهد قوه اجرائیه اش را دولت هندوستان برایش می‌فرستد یک بخش اگر باینصورت در آمد و مردم باین بدبختی و نکبت و فلاکت مبتلا شدند مردم از کی توقع دارند مالیات بدهند پول این اشخاص در خزانه جمع بشود ما طبق آمار وارقامی که خیلی هم گویا نیست و تا تفریغ بودجه نیاید از نظر ما کاملا گنگ است اینها را بمصرف رساندیم ولی آن بدبخت ذره‌ای از بیچارگیش کسر نشده ودائماً ما را استیضاح می‌کند بنده می‌خواهم خدمت آقایان عرض کنم اگر انتقادی می‌کنیم صد در صد جنبه دوستانه دارد چون ما همان اندازه که دلمان برای شکست شما می‌سوزد دلمان برای شکست خودمان هم می‌سوزد مسلماً از آقایان اکثریت تعداد کثیری دائم در معرض استیضاح موکلین خودتان هستید، اگر وکیلی دائماً در معرض استیضاح قرار بگیرد چکار می‌تواند بکند جز اینکه یک روزن بفغان بیاید و این اسیتضاح را منعکس بکند هر کدام از آقایان را استدعا دارم عادلانه قضاوت بفرمایند چند نفردر روز بشما مراجعه می‌کنند که از بیکاری عاجز شده‌اند وبجان رسیده‌اند من خیلی اشتیاق داشتم که یک روز بیایند بگویند که ما فلان کار تولیدی را شروع کردیم کاری انجام دادیم که دست این بیکارها را بند بکنند می‌گویند کشور ما تحصیلکرده ندارد سازنده ندارد من الان، ده دقیقه پیش، پائین بودم یک مهندس پتروشیمی آمده بود پیش من می‌گفت من بهر دری می‌زنم کاری بمن نمی‌دهند اگر مهندس پتروشیمی در کشور ما بیکار بگردد دیپلمه‌ها که تکلیفشان معلوم است چطور می‌شود ما مهندس پتروشیمی داشته باشیم و از اینان استفاده نکنیم (مهندس عطائی – برای اینکه ایشان می‌خواهند در تهران کار بگیرند ما در تهران کار پتروشیمی نداریم) نه، بجان خودتان می‌گوید مرا بفرستید، ابرقو هم حاضرم بروم برای پتروشیمی جنوب شما یک توصیه بدهید هر کجا می‌خواهید بفرستید خیلی متشکرم چرا آدم بایستی بی انصافی بکند (چند نفر از نمایندگان – صحیح است آقا ادامه دهید) غرض من را درک روح انقلاب بود باز بر می‌گردم به مسأله بودجه در یکی ازاین تبصره‌ها راجع به اتومبیلهای دولتی مسأله‌ای دیدم این تذکراتی که می‌دهم استدعا می‌کنم جناب آقای دکتر یگانه در نظر مبارکشان بماند در بودجه تفصیلی سال ۴۳ که می‌آورند برای اینکه مسلم بدانیم مورد نظر همه و به رأی وکلای مجلس هست این مراتب را رعایت بکنند من انتظار داشتم روزیکه دولت انقلابی پا بمرحله عمل می‌گذارد بلکی از تشریفات زائد خویش را کنار بکشد یعنی هیچ وزیری هیچ معاونی فکر اینکه میز من چه شکلی است صندلی من چه جوری است اتومبیل من بچه صورتی است نباشد ما در روزنامه می‌خواهیم جواهر لعل نهرو نخست وزیر بزرگ هندوستان پانزده سال با یک اتومبیل هیلمن که امروز اگر تاکسی اش در تهران یافت بشود آقایان مشکلشان است سوار بشوند ۱۵ سال استفاده کرد من فکر کردم هر اتومبیل بیوک یا کادیلاک که برای یکی ازآقایان اولیای دولت خریداری شود با آن حداقل ۵ درمانگاه روستائی می‌شود ساخت یعنی حکام یک مملکتی سوار ۵ درمانگاه هستند وروزها توی خیابان راه می‌روند (صحیح است) من تذکر می‌دهم که این مطالب در بودجه ۴۳ رعایت بشود که اینجا ایجاد ناراحتی نشود بدبختی اینست که دولت وقتی لایحه‌ای آورد تعصبی دارد که اصلاح نکند و این تعصب هست، نفرمائید نیست و گاهی متأسفانه این تعصب بوسیله اکثریت پشتیبانی می‌شود امیدوارم نشود بعضی میزها که جلو بعضی از بزرگان گذارده می‌شود باهر میزش ۴۰ میز و صندلی دبستان دهقانی و روستائی می‌شود ساخت که بچه‌های مردم پشتش تحصیل بکنند اینکارها خدا میداند شأن دولت انقلابی و عصر ما دیگر نیست (احسنت) من اگر می‌بینم وزیری اتومبیل سه ساله اش را عوض کرده و امسال اتومبیلی نو خریده به ۱۸۰ هزار تومان بخدا خون دل می‌خورم آمار بدهم؟ (فولاد دوند – بهتر است آمار نخواهیم) بنده بعرایضم خاتمه می‌دهم برای اینکه جناب آقای عطائی هم خیلی ناراحت نشوند فقط استدعای من از این ساعت ببعد از دولت اینست که هر کاری را بنا است وعده بدهند و واقعاً می‌خواهند بکنند تاریخ برایش معین بکنند واگر در رأس آن تاریخ انجام ندادند لازم است که مورد بازخواست از ایشان بشود اگر بنا باشد اعتماد حرف از بین برود خدا میداند یکروز دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود آنوقت ملت هم بحرف ما اعتماد نمی‌کند (فضل الله پروین – نماینده مجلس در هر موقع می‌تواند سوال بکند بازخواست کند اجازه نمی‌خواهد شما مقام مجلس را تنزل ندهید) مقام مجلس آقای پروین بدست خود ما است تمام این عرایض بنده متکی باین بود که ما مقام مجلس را حفظ کنیم کسی نتواند بمجلس حرفی بزند که عمل نکند (صحیح است) اگر کسی حرفی بمجلس زد و عمل نکرد و این مجلس هم چیزی نگفت دیگر این مجلس مقام ندارد (احسنت).
رئیس – آقای خواجه نوری.
خواجه نوری – امروز جلسه بسیار مهمی است درعین حال که درباره یک بودجه‌ای که رویش عمل شده و مسئولش هم دولت فعلی نیست زیرا تصویبش را دولت دیگری کرده و اجرایش راهم دولت دیگری کرده ولیکن مذاکراتی به بهانه و بدلیل این بودجه در این محل انجام شد که بسیار آموزنده و بسیار مهم بود و جای خوشوقتی است که وکلای محترم مجلس شورای ملی و نمایندگان دولت در این مذاکرات نشان دادند که اتفاق عقیده دارند اتفاق سلیقه دارند نسبت باشتباهاتی که در گذشته شده همه معترف هستند بنده برای جناب آقای دکتر یگانه دوست عزیزم احترام زیادی داشتم امروز این احترام زیاد تر شد برای آنکه در ایشان یک انصاف یک منطق بسیار منظم و منظمی دیدم (صحیح است) و دیدم بدون تعصب کلیه فرمایشات نمایندگان را که صحیح بود مورد تأیید قرار دادند وقول هم دادند که دراعمال دولت و بودجه نویسی دولت اینگونه اشتباهات دیگر تکرار نشود اگر ما این عقیده راداشته باشیم واین روشن بینی را داشته باشیم که از اشتباهات گذشتگان پند بگیریم و در آینده مرتکب اشتباهات نظیر آن نشویم مسلماً ملت ایران متمتع خواهد شد و مسلماً ما دچار گرفتاریهای گذشته نخواهیم بود به همین دلیل هم بنده معتقد هستم که این جلسه بسیار آموزنده بود بسیار مغتنم بود و خیلی هم امیدوار کننده برای اینکه دیدیم نمایندگان اکثریت همان نقادی و انتقادی نهایت انصاف را بخرج داد ولیکن بنده یک مطلب را می‌خواستم عرض کنم و آن این است که خوب نیست که فقط باعمال غلط گذشتگان اشاره بکنیم و من صحیح نمی دانم که چون این دوره اولین دوره‌ای است که وکیل مجلس شده‌ایم بگوئیم که هیچ وکیلی دراین مملکت خدمت نکرده یا هیچ وزیری درین مملکت خدمت نکرده این نهایت بی انصافی است بنده می‌خواستم حضور آقایان عرض کنم که ممکن است از پاره‌ای از صحبت‌های ما یک چنین مطالبی فهمیده شود خواستم عرض کنم اگر بخاطر بیاوریم جریان ۳۰ سال گذشته ایران را و می‌بینیم در ایران چه اقداماتی شده همین جمع تحصیل کرده و همین اشخاصی که دانشگاههای ایران را اداره می‌کنند وهمین جمعی که حالا ما ایراد می‌گیریم که خوب اداره نمی‌کنند بالاخره آموزگاران و دبیران مؤسسات فرهنگی ما هستند نتیجه زحماتی است که درطی این ۳۰ سال حاصل شده یعنی ما می‌توانیم بگوئیم که از لحاظ تربیت افراد واز لحاظ مجهز کردن مملکت به افرادی که بتوانند این مملکت را در آینده به شاهراه ترقی هدایت کنند درمیان ممالک خاورمیانه گوی سبقت را ربوده‌ایم و نمونه آنهم همین دانشگاهها و مدارس و همین آزادی بیان و نقادی ما است همین داشتن شعور که بیائیم این مطالب را بیان کنیم همه اینها نشانه رشد و پیشرفت یک مملکت است بنابر این نباید بگذشته زیاد ایراد گفت نباید با ناامیدی قضاوت کرد در این مملکت ۳۰ سال پیش راه آهن نداشتیم راه نداشتیم امنیت نداشتیم مملکت ما دچار حکومت فئودال بود در پشت این دروازه تهران گردنه امامزاده هاشم میدان جنگ بود (موسوی کبیری- این واقعه مال پیش تر است مربوط به چهل و چند سال پیش است) درست است مربوط به چهل سال قبل است معلوم است که این اقدامات در سنوات اخیر شده والان بجائی رسیده‌ایم که بقول خودمان وبقول همه دنیا دارای یک حکومتی هستیم که بقول خودمان و بقول همه دنیا دارای یک حکومتی هستیم که دنبال انقلاب سفید است دارای یک مجلسی هستیم که این مجلس مؤید انقلاب سفید است دارای یک مجلسی هستیم که با کمال شجاعت نسبت به کارهای غلطی که می‌شود ایراد می‌گیرد پس تمام اینها موجب امیدواری ما است تمام اینها موجب می‌شود که بگوئیم در آینده نه از این اشتباهات خواهیم کرد نه در آینده وقت این مملکت را با کارهای غلط تلف خواهیم کرد و اما دوست عزیزم جناب آقای دکتر بقائی مطالبی فرمودند نسبت بدولت حال که بنده از لحاظ اینکه در فراکسیون اکثریت هستم و بدولت آقای منصور رأی اعتماد دادم ناچار هستم نسبت باین چند ماه حکومت ایشان مطالبی بعرض برسانم اولا اگر در خاطرتان باشد برنامه ایشان بانهایت واقع بینی تنظیم شده بود ایشان هیچ وقت وعده معجزه ندادن و چندین با هم تکرار کردند که من باید با یک قدمهای منظم وبا یک برنامه علمی مرتب مشکلات این مملکت را بر طرف بکنم جادو گری و معجزه در قرن بیستم معنی ندارد امروزه هر کاری باید از روی برنامه از روی اصول دنیائی انجام بشود و انجام بپذیرد آقای منصور چه وعده‌ای دادند که نکردند؟ ایشان وعده دادند که بودجه عمرانی و منظم خودشان را تنظیم بکنند و به مجلس بدهند ما که الان درجریان کار هستیم وبا دوستانمان که صحبت می‌کنیم اطلاع داریم که این بودجه الان حاضر شده است و درفاصله خیلی نزدیکی تقدیم مجلس شورای ملی خواهد شد و در آن بودجه مجال خواهید داشت با موشکافی دقت بکنید و اگر از آن خرج‌تراشی‌هایی که شما می‌فرمایید دولت حاضر کرده است مچش را بگیرید و نگذارید این خرج‌تراشی‌ها را روی کاغذ بیاورد که بعداً انجام بدهد اما راجع به اموری که دولت تعهد کرده بود انجام بدهد این دولت در درجه اول گفت من سعی می‌کنم این بحران اقتصادی که دستگاه مملکت را دچار رکود کرده است به تدریج این بحران را از بین ببرم این عدم اعتمادی که از نظر اقتصادی بین مردم ایجاد شده است و مردم سعی نمی‌کنند که سرمایه‌گذاری خصوصی بکنند این عدم اعتماد را از بین می‌بریم بنده معتقد هستم که دولت در این مورد وظیفه خودش را انجام داده است به این دلیل که با چشم خودمان می‌بینیم و به گوش خودمان می‌شنویم که در همین رشته امور ساختمانی در همین تهران که ما مشاهده می‌کنیم و ارقامی که ارائه می‌دهند نشان می‌دهد که الان فعالیتهای ساختمانی از لحاظ سرمایه‌گذاری خود مردم به اندازه‌ای رسیده است که میزان فروش مصالح ساختمانی به میزان قبل از دوره بحران رسیده است این حس اعتماد را کی بوجود آورده؟ این حسن اعتماد را همین آرامش یعنی نظم برنامه اقتصادی دولت ایجاد کرده. کار دومی که دولت کرده لایحه‌ای آورده و به تصویب این مجلس رسید و آن هم لایحه تسهیل وصول مالیات بود شما می‌دانید که چقدر این قانون بعد از این که به تصویب سنا برسد و به موقع اجرا گذاشته شود از طبقه سوم و چقدر از ارباب صنایع و حرف از معافیت‌های آن قانون بهره‌مند خواهد شد و از لحاظ بخشودگی جرایم و از لحاظ توافق‌هایی که امکان دارد بهره‌مند خواهند شد توجه بفرمایید که تمام این قدم‌هایی که دولت برمیدارد قدمهای منظمی است بنده اطلاع دارم اینجا اطمینان می‌دهم که با دلگرمی سرمایه‌گذاری بکنند آن بوده است که اصلاً راجع به مالیات بردرآمد یک تجدیدنظری بشود و ما میدانیم که وزارت دارایی مطالعات بسیار دقیق کرده است الان تقریباً طرحشان در دست تهیه است و مسلماً بعد از تعطیلات تابستانی مجلس این لایحه هم تقدیم مجلس خواهد شد و طرز وصول مالیات بردرآمد و طرز عمل دولت در مورد مالیات با شرکت‌ها و کارخانجات و مؤسسات تولیدی به اندازه‌ای منظم خواهد شد و مردم اطمینان پیدا خواهند کرد و با دلگرمی بیشتری سرمایه‌گذاری می‌کنند پس ما می‌بینیم که دولت از لحاظ جلب اعتماد مردم جلب اعتماد سرمایه جلب اعتماد نظر مردم که باید چرخ‌های تولیدی و اقتصادی مملکت را به گردش بیاورند نهایت کوشش را کرده است و الحمدالله در این مدت کوتاه نتایج بسیار نیکویی هم بدست آمده است این خلاف انصاف است اگر ما منکر این امر بدیهی بشویم و جناب آقای کورس که یکی از عوامل اقتصاددان این مجلس هستند الان با سر تأیید می‌کنند فرمایشات بنده را و من می‌خواستم که بیاناً هم تأیید بکنند اما جناب آقای دکتر بقائی بنده می‌خواهم عرض کنم جنابعالی به دو مطلب اساسی توجه فرمودید باید به عرض برسانم که دولت به هر دو این امور توجه کافی دارد یکی موضوع ذوب‌آهن است که این ذوب‌آهن در گذشته با چه مشکلاتی مواجه بود از لحاظ فنی و اقتصادی که الان نه بنده صلاحیت این را دارم که به تفصیل صحبت کنم و نه وقت مجلس اجازه می‌دهد که اطلاع ناقصم را به عرض برسانم ولی همین قدر می‌خواستم به عرض برسانم که راجع به ذوب‌آهن قدمهای اساسی برداشته شده است به خصوص که از لحاظ فنی هم گشایش‌هایی شده است و امید هست که انشاءالله دولت به زودی زود بیاید در پشت این تریبون و شروع کار را اعلام بفرمایند ولی ایجاد ذوب‌آهن خرید به کمتر زمین نیست که در یک روز و یک ساعت انجام بشود تصدیق می‌فرمایید که باید دفتر مشخصات تنظیم بشود محل نصب تعیین بشود بهره‌برداری و استخراج ذغال کرمان شما پیش‌بینی بشود طرز استفاده از گاز نفت حساب بشود از مجموعه اینها یک دفترچه مشخصات براساس محاسبات تنظیم بشود و این دفترچه محاسبات و دفترچه مشخصات است که می‌گذارند به مناقصه والا ما نمی‌توانیم اعلان بکنیم که ایهاالناس در تمام دنیا بدانید که ما می‌خواهیم ذوب‌آهن ایجاد کنیم شما پیشنهاد بدهید بدون این که بدانیم ذغال داریم چند تن نیره داریم چقدر می‌خواهیم استخراج کنیم چقدر مصرف داریم این را باید یک دفترفنی تشخیص بدهد و تعیین کند و این فترچه مشخصات را تنظیم کند بعد ارباب اطلاع را دعوت کنند که در این امور تشریک مساعی کنند اما تا وقتی که این مطالعات به‌طور قطعی نشده است نمی‌شود کاری کرد (دکتر بقائی یزدی- ۲۰ سال است مطالعه می‌کنند و هی سه میلیون و پنج میلیون بعنوان مطالعه خرج شده) این را در موقع معین امیدوارم هستیم دولت گزارش کافی بعرض مجلس برساند و بدانید از وقتی که دولت فعلی مشغول کار شده است دراین کار قصور نکرده است و قدمهای اساسی هم برداشته است اما راجع به تقسیمات کشوری هم باز ایرادی است صحیح، همه ما ناراحت هستیم خود بنده در حوزه انتخابیه‌ام ناراحتی زیاد دارم و تذکراتی هم داده‌ام ولیکن این امر را بایستی بگذارید وزارت کشور با دقت با همکاری با وزارت خانه‌های دیگر انجام دهد بنابر این بنده حسابهای ۲۷ سال و ۳۰ سال گذشته را بحساب ۶ ماه حکومت آقای منصور نمی‌گذارم منصور بشما گفت فلان کار را می‌کنم و کرد وگفت که من یک امنیت اقتصادی بوجود می‌آورم ومردم را امیدوار می‌کنم سرمایه گذاری بکنند این کار را کرد چنانچه می‌بینیم منصور گفت بودجه اعتباری بودجه عمرانی را در بودجه کل کشور می گنجانم کرد منصور گفت مقدار اعتبارات برنامه سوم را بالا می‌برم و قدرت فعاله عمرانی مملکت را بالا می‌بریم بموجب همان قانونی که خودتان تصویب کردید، بنابر این آنچه وعده داده‌اند اجرا شده و باید انصاف بدهیم که هیچ دولتی باندازه منصور در این مدت قلیل به گفته‌های خود وفا نکرده است ولیکن مشکلات بسیار است و انشاءالله که این دوره ۴ ساله تمام می‌شود و دولت خدمتگزار هم کار خودش را انجام خواهد داد اما باز در آخر دوره گله خواهیم کرد که فلان کار انجام نشده است چرا برای اینکه این ارها انتها ندارد تمامی ندارد برای اینکه ما هر روز رو به ترقی میرویم و دلمان می‌خواهد که راه ترقی را دنبال و طی کنیم، برای اینکه وقت دوستان گرام و مجلس شورای ملی تلف نشود به همین مختصر خاتمه می‌دهیم و از حضورشان و جناب آقای رئیس تقاضا می‌کنم که رأی در کفایت مذاکرات بگیرند وارد شور در تبصره‌ها بشوند اگر هم ایرادی در تبصره‌ها داشته باشند باز هم مجال هست که آقایان فرمایشاتی را بفرمایند (احسنت).
رئیس – در صورتیکه نظر دیگری نیست و آقایان مذاکرات را کافی میدانند پیشنهادها قرائت شود.
رئیس – آقای مصطفوی فرمایشی داشتید؟
مصطفوی – با کفایت مذاکرات مخالفم.
رئیس – بفرمائید.
مصطفوی – عرض کنم جناب آقای وزیر مشاور و آقای لیدر محترم فراکسیون اکثریت تصدیق کردند که مذاکراتیکه دراین جلسه شده است برای برنامه‌های دولت آموزنده بوده است و مفید بوده است بنابراین با تصدیق به این مطلب که این مذاکرات برای خط مشی آینده دولت آموزنده هست بنده تصور می‌کنم باید روی بودجه مذاکرات بیشتری بشود بخصوص که بسیاری از تبصره‌ها هنوز در بوته ابهام باقی است آقای نخست وزیر یکی از شانسهایشان این است که رابطشان آقای دکتر یگانه است آقای دکتر یگانه وضعشان این طوری است بمضمون آن شعر آدم صد هزار گله از دولت دارد می‌آید اینجا که صحبت کند ماشاءالله آقای دکتر یگانه باندازه‌ای شریف و نجیبند که وقتی صحبت می‌کنند آدم را ساکت می‌کنند نمایندگان اکثرتی با حرارت صحبت می‌کنند. نمایندگان اقلیت صحبت می‌کنند دولت هم تأیید می‌کند که این حرفها صحیح است ولی نتیجه چیزی نیست، عیب قانون بودجه این است که ماده واحده است و در حدود صد تبصره ولی اجازه داده نمی‌شود به آقایان نمایندگان که مورد تبصره‌ها یک یک صحبت کنند چون ماده واحده است یکجا بماده ماده و تبصره‌ها رأی می‌گیرند.
رئیس – آقای مصطفوی درهر تبصره که نظر داشته باشید صحبت می‌شود و اصلاح می‌شود.
مصطفوی – بهر صورت بنظر بنده این بودجه نقص زیاد دارد باید رویش صحبت بشود آنچه فعلا باید عرض کنم مطلبی است که درجلسات گذشته درمورد بودجه سال ۴۱ عرض کردم چون معمولا بودجه‌ها را در اول سال می‌نویسند و در آمد و خرجش رقم پیش بینی است وصحت و سقم آن وقتی معلوم می‌شود که لایحه تفریغ بودجه بیاید تصویب شود، این مطلب را در بودجه سال ۴۱ بنده عرض کردم که در صورت مجلس ثبت بشود که رویه نشود که ما تأییدی که باین بودجه می‌کنیم و تصویب این بودجه بمنزله تفریغ بودجه تلقی بشود ودرحقیقت صحه‌ای بر مخارجی که در سال ۴۲ شده است بکنیم بنظر بنده ولخرجیها ادر این بودجه زیاد بوده همانطور که آقای دکتر بقائی فرمودند اگر با دقت به بینیم و مخارج زائد راحذف کنیم بسیاری از احتیاجات مردم فقیر روستاها که بما مراجعه می‌کنند وبواسطه فقدان بودجه محروم هستند باین وسیله تأمین می‌شود بنده نمی‌خواهم انتقادی از دولت فعلی بکنم زیرا که از انصاف بدور است برای اینکه لایحه بودجه مربوط بسال ۴۲ است دولت دیگری خودش تصویب کرده و اجرا نموده است ولی ما امیدوار هستیم که اولا آقایان افراد اکثریت واقلیت هیچکدام در این کار تعصب بخرج ندهند دفاع از دولت بالاتر از مصالح مملکت نیست اول مصلحت مملکت و بعد سنت و عادت اینکه اکثریت باید از دولت حمایت کنند باید از حرف حق دفاع کرد هر کس می‌گوید بنده امیدوارهستم همانطور که اقای دکتر فرمودند این دولت با دولتهای سابق فرق داشته باشد ازوعده‌های دولت فعلی هم چیزی تاکنون ندیدیم یا چشم بنده نمی‌بیند یا چشم آقای خواجه نوری و باید عینکم را عوض کنم امیدوار هستم که بنده اشتباه کرده باشم و آقای خواجه نوری بهتر دیده باشند و دولت فعلی برخلاف گذشته وعده‌هایش را عمل کند.
رئیس – فرمایش دیگری نیست ؟آقای پروین فرمایشی ندارید؟
پروین – بنده عرض کردم چون جناب آقای وزیر مشاور تمام گفته‌های ما را تصدیق کردند وبیان کردند که آنچه منویات ما است انجام بدهند دیگر جای عرضی باقی نمی‌ماند.
رئیس – آقای ریگی پیشنهاد کفایت مذاکرات داده‌اند ومنظور این استکه خانمها و آقایانی که فرمایشی دارند در بودجه مطلبشان را بیان کنند مثل اینکه کسی داوطلب صحبت نیست عرض کردم پیشنهاد کفایت مذاکرات آقای ریگی داده بودند ولی اگر کسی تقاضای صحبت داشته باشد می‌تواند صحبت کند نظری نیست؟ (اظهاری نشد) خانمها وآقایانیکه با کفایت مذاکرات موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهادها خوانده می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم تصویب نامه بودجه سال ۱۳۴۲ تا رسیدن لایحه تفریغ بودجه سال مزبور مسکوت بماند.
صادق احمدی.
رئیس – آقای بالا خانلو هم عین همین پیشنهاد را کرده‌اند آقای صادق احمدی بفرمائید.
صادق احمدی – بنده مختصراً عرض می‌کنم چون قبلا توضیحاتی داده‌ام تعصبی راجع به این پیشنهاد که داده‌ام ندارم اما نظر آقایان را جلب می‌کنم خواهش می‌کنم توجه بفرمایند اگر اینطور تشخیص دادید که بنده اشتباه می‌کنم البته رأی اکثریت مورداحترام است و منهم احترام می‌گذارم، بنده عرض کردم در مورد مسئله بودجه بخلاف سایر مسائل که مربوط بقوه مقننه است بودجه دو دفعه لایحه اش به مجلس باید داده شود یک لایحه‌ای که دراول کار قبل از عمل شدن که یک لایحه تقریبی و تخمینی است داده می‌شود و بودجه مملکت را مجلس تصویب می‌کند بعد از عمل این ارقام کم و زیاد می‌شود بعضی هاش مورد خرج پیدا نمی‌کند بعضی‌ها خرج بیشتر می‌شود بعضی ارقام درآمد بیشتر است بعضی کمتر است ولی بعد از اینکه سال مالی تمام شد دولت مکلف است لایحه تفریغ بودجه را بیاورد آن بودجه قطعی است که باید تصویب کنیم و مجلس دوباره صحه بگذارد در مورد این لایحه‌ای که داریم تصویب می‌کنیم بنده به آقای دکتر یزدان پناه دوست عزیزم عرض کردم که یکی از تبصره هائی که مبتلا به من بوده است برخورد کردم حالا اگر آقایان بررسی بکنند مسلماً تبصره‌های دیگری هم هست عرض کردم شما ۱۹ میلیون اعتبار در این تبصره در نظر گرفته‌اید و الان آقای رئیس اعلام رأی می‌کند و رأی می‌گیرند با قیام و قعود به این تبصره‌ها خانمها و آقایان بلند می‌شوند و تصویب می‌کنیم تمام تبصره‌های بودجه که از جمله تبصره ۳۹ است نوزده میلیون ریال ضمن آن گذاشته‌اند ولی بلحاظ اینکه بین وزارت دارائی و بانک ساختمانی اختلاف بوده است نسبت باین رقم عمل نشده است امسال هم که بنده رفتم دنبالش گفتند بایستی در بودجه ۴۳ تأمین اعتبار شود بنابر این شما چه چیز را تصویب کرده‌اید چیزی که کان لم یکن است بقیه تبصره‌ها را اگر دقت بفرمائید مثل همین است امروز شما چیزی را عملی می‌کنید که طور دیگری در سال ۴۲ عمل شده است بنده تعصبی ندارم عرض می‌کنم این لایحه فعلا مسکوت بماند میفرمائید لایحه تفریغ بودجه را دولت نمی‌تواند بیاورد اگر نیاورد عمل خلاف شده شما دولت انقلابی هستید شما لایحه تفریغ بودجه را باید بیاورید جناب آقای منصور شما ادعا می‌کنید با دولتهای سابق فرق دارید ما هم امیدواریم انتقادی هم هنوز بشخصه بدولت آقای منصور ندارم انشاءالله در آینده هم پیدا نمی‌کنم چون هنوز زود است قضاوت قطعی کردن نسبت بایشان البته ایشان وهیئت محترم دولتشان با حسن نیت هستند ودلشان می‌خواهد کار بکنند خدمت بکنند و انشاءالله موفق هم خواهند شد اینجا هیچ بحث دولت آقای منصور نیست لایحه مال دولتهای قبلی است هیچ ارتباطی باین دولت ندارد چون بنده نمی‌توانم وارد ارقام بشوم که شما خرج کرده‌اید این است که می‌گویم آقا این لایحه باید باشد تا لایحه تفریغ بودجه بیاید الان هم وقتی که ما تصویب می‌کنیم دیگر کسی نمی‌تواند بدولت اعلام جرم بکند که شما خلاف قانونی انجام داده‌اید بنابر این این ایرادی ندارد تنها یک ایرادی می‌ماند که می فرمائید لایحه تفریغ بودجه را درگذشته دولتها نتوانسته‌اند بدهند این دولت شاید به علت گرفتاریهای فوق العاده‌ای که دارد به علت اینکه دیوان محاسبات درستی ندارد نمی‌تواند بدهد بنده عرض می‌کنم باید بدهد این عمل قانونی را دولت منصور باید بکنند تا ثابت بکنند با دولتهای گذشته فرق دارد والا فرقی ندارد.
رئیس – آقای دکتر عدل طباطبائی مخالفید؟ بفرمائید.
دکتر عدل طباطبائی – عرض کنم که همیشه رویه این بوده است همانطور که فرمودند بودجه می‌آید و تصویب میشده و در دوره بعد تفریغ بودجه می آمده اینجا ما یک رویه‌ای داریم در مورد بودجه‌های سال ۴۰ و ۴۱ که اینها را تصویب کردیم دلیلی وجود ندارد که بودجه ۴۲ را تصویب نکنیم مطلب دیگر یک تضاد دیگری پیش می‌آید و آن این است که دو بودجه مربوط بیکسال است که توسط دولت تقدیم مجلس می‌شود ولی ماهیت این دو بودجه با هم فرق دارد بودجه وقتی که تقدیم می‌شود قبل از شروع بسال و در واقع یک نوع پیش بینی و پروژکسیون عملیات سال آینده است ولی تفریغ بودجه ایکه داده می‌شود بودجه‌ای است که عمل شده پروژکسیون و پیش بینیهائی است که عمل شده وتحقق پیدا کرده و بالنتیجه وقتی ما تفریغ بودجه را تصویب کنیم نمی‌توانیم دیگر خود این بودجه را تصویب کنیم که بصورت پیش بینی بوده و حال آنکه ما باید تکلیف این تصویبنامه‌های قانونی سال ۴۲ را از لحاظ قانونگذاری روشن بکنیم بنابر این ملاحظه می فرمائید که ایرادات آقای صادق احمدی گر چه بظاهر فریبنده و درست بنظر می‌رسد (صادق احمدی – فریبنده چیست مجلس که فریب نمی‌خورد. نمایندگان ببودجه است روشن بشود در خود لایحه تقدیمی دولت خود دولت متذکر شده راجع به زمان فترت و این طوری نوشته در موقع رسیدگی بتصویب نامه‌های بودجه ئی سال ۱۳۴۲ ارسالی بکمیسیون بودجه معلوم شد که درسال مورد باید نظر بدهند) جالب است. حالا درست شد؟ (احمدی – متشکرم) فریبنده فارسی جالب است و جالب بنظر می‌رسد از نظر اینکه تفاوتی بین این دونوع بودجه هست. اگر ما بخواهیم بودجه تفریغی را تصویب بکنیم دیگر تصویب بودجه‌ای که ماهیتش پیش بینی بوده صورت قابل توجهی پیدا نمی‌کند و بالاخره با سوابق و عمل که مجلس در باره بودجه دارد منافات دارد بنده فکر می‌کنم پیشنهادتان را مسترد بفرمائید بهتر است.
رئیس – آقای دکتر مبین.
دکتر مبین – بنده با پیشنهاد جناب آقای صادق احمدی موافقم بیشتراز این جهت که در خلال اینکه دولت می‌باید لایحه تفریغ بودجه را بیاورد می‌بایستی تکلیف تصویب نامه هائیکه در دوران فترت مربوط نظر حدود ۳۵ تصویبنامه بصوثرت متمم بودجه – اصلاح بودجه – واصلاح بودجه‌های تفصیلی و غیره در نظر گرفته شده طبق ماده واحده بدولت اجازه داده داده شده تصویب نامه هائی را که ادامه اجرای آن را لازم میدانسته در ظرف یکماه بدهد اولا باید روشن بشویم که تصویب نامه هائی که درباره بودجه مملکت بوده و درزمان فترت صادر شده دولت در ظرف یکماه داده یا نداده اگر نداده ادامه اجرای آن را لازم نمی دانسته ما الان روشن نیستیم که چنین تصویب نامه هائی که مربوط به بودجه است دولت داده یا منصرف شده باشد ثانیا در این ۳۵ تصویب نامه که در کمیسیون بودجه است ممکن است تغییراتی داده شود ما اگر الان این بودجه را دربست تصویب بکنیم اگر بعداً تغییری در آن تصویبنامه‌ها داده بشود بچه صورتی در می‌آید (خواجه نوری – اینها بصورت تبصره نوشته شده هر کدام را لغو کنید حذف می‌شود) قسمتی از تصویب نامه‌ها دراینجا ذکر شده ولی تمام این ۳۵ تصویب نامه اگر قید شده ما باید روشن باشیم علاوه بر این کمیسیون بودجه و بطور کلی مجلس باید نظر خودش را نسبت به این تصویب نامه هائی که در زمان فترت صادر شده باید روشن کند و قبل از اینکه روشن بشود وضع آن تصویب نامه‌ها که ما نمی‌توانیم دربست تصویب بکنیم مطلب دیگر که در اول عرایضم عرض کردم این بود که ممکن است تصویب نامه‌های دیگری هم گذشته باشد مربوط به بودجه سال ۴۲ ولی دولت در یکماه فرصت قانونی بمجلس نداده باشد یعنی انصراف حاصل کرده باشد و چون انصراف حاصل کرده ما در بودجه سال ۴۲ نمی‌توانیم نسبت به آنها تصمیم بگیریم تنها راهش همین پیشنهادی است که آقای صادق احمدی دادند که لایحه تفریغ بودجه بیاید ببینیم بچه صورتی هست رسیدگی بشود و اگر اشکالی دربین نبود تصویب بشود.
رئیس – آقای مهندس والا.
مهندس والا – بنده با اینکه قاعدتاً بایستی که در پاسخ همکاران ارجمند چه درکلیات وچه در بحث مواد توضیح بدهم ولی از نظر اینکه تصدیع درکار نشده باشد و زودتر در این بودجه اخذ تصمیم بشود این بود که مصدع نشدم اما در این جا مثل اینکه اشتباه بزرگی رخ داده که من از ناگزیر کرد که چند دقیقه‌ای مطالبی بعرض نمایندگان محترم برسانم اولا چیزی که مطرح مذاکره است گزارش کمیسیون بودجه است نه لایحه دولت این را اشتباه نفرمائید (صحیح است) دولت لایحه‌ای که داده قبلا طبع شده توزیع شده مورد رسیدگی قرار گرفته بعد در کمیسیون بودجه که منتخب خود آقایان نمایندگان است به تفصیل راجع به تبصره‌های تقدیمی دولت و سایر تصویب نامه هائی که مربوط ببودجه سال ۴۲ بود بحث دراطراف چیزی که گزارش کمیسیون بودجه است این است و اما بودجه عبارت است از سند پیش بینی در آمد و هزینه‌های مملکتی (یکنفر از نمایندگان – پیش بینی) بله عرض کردم پیش بینی بنابر این نمی‌توانیم مایک قانونی را معلق بکنیم که بعد منتظر باشیم که لایحه تفریغ بودجه اش بیاید اولا خود دیوان محاسبات قبل از اینکه بودجه‌ای تصویب بشود اجازه قانونی برای رسیدگی ندارد دیوان محاسبات باید رسیدگی به بودجه‌ای بکند و تفریغ بودجه‌ای را باید تقدیم بکند به مجلس یعنی بوسیله هیئت دولت گزارش بدهد به مجلس که قبلا لایحه اش لایحه بودجه اش درمجلس تصویب شده باشد (صحیح است) مطلب دیگر که باید بعرض برسانم این است که مقداری از تبصره‌ها که ملاحظه میفرمائید تصویب نامه هائی بوده است که درکمیسیون بودجه رسیدگی شده و تغییر وتبدیل پیدا کرده بمناسبت مصلحت اندیشی اعضای کمیسیون بودجه از این گذشته جناب آقای صادق احمدی باید توجه بفرمایند که بودجه شامل دو قسمت است یکی شامل تبصره‌ها است که قدرت قانونی پیدا خواهد کرد و دیگری ارقامی است که بعداً نسبت به آنها دیوان محاسبات رسیدگی می‌کند ونه راجع به تبصره‌ها که قدرت قانونی پیدا می‌کند بنابر این توجه داشته باشید که اگر بودجه‌ای را تصویب می فرمائید تنها ارقام و اقلام هزینه‌ها و درآمدها نیست بلکه تبصره هائی هم که صورت قانونی پیدا می‌کند مورد رسیدگی قرار می‌گیرد وبه همین دلیل برای اینکه سرعت بیشتری در کار ایجاد بشود که هر تصویبنامه‌ای یک مراحل تشریفاتی را به آن صورت طی نکنند و وقت مجلس را تضییع نکنید کمیسیون بودجه واقعاً در اینکار نهایت صرف وقت را کرد صبح و بعد از ظهر و حتی چندین ساعت در اوایل شب هم رسیدگی کرده که کلیه تصویب نامه‌هایی که بصورت ماده واحده هر کدام تقدیم مجلس شده بود آنهایی که مربوط به بودجه سال ۴۲ بود ضمیمه بودجه شد بنابر این اگر ملاحظه میفرمائید در مقدمه گزارش این مطلب توضیح داده شده از این جهت است که ما وقت بیشتر مجلس را تضییع نکنیم در این تبصره‌ها آنچه که بنظر نمایندگان محترم برسد و پیشنهاداتی می‌دهند و تنقیدی بعمل می‌آورند و تغییر وتبدیلی خواهند داد موردعمل دولت قرار می‌گیرد بنابر این استدلال بر اینکه گزارش بودجه بماند تا اینکه تفریغ بودجه بیاید به عقیده بنده منطبق با واقعیت نیست بنابر این من بیش از این هم وقت نمایندگان را نمی‌گیرم و در این موردی که جناب آقای صادق احمدی پیشنهاد دادند این توجه را بفرمایند که تفریغ بودجه یک عمل دیگری هست که دولت مکلف است آنرا بیاورد هر ساعتی از دولت شما می‌تواند بخواهید و دولت را مکلف بکنید برود تفریغ بودجه اش را بیاورد اما بودجه را باید علاوه بر مسائل قانونیش نسبت به کلیات و جزئیاتش مجلس تصویب بکند تا ملاک عمل برای دولت باشد بخصوص تغییر وتبدیلاتی که در کمیسیون بودجه داده شده.
رئیس – به پیشنهاد آقای صادق احمدی و آقای بالاخانلو که هر دو یک مضمون دارد راجع بمسکوت ماندن لایحه است رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهادات مربوط به تبصره‌ها قرائت می‌شود اول پیشنهاد‌های اصلاحی خوانده می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نماید در تبصره ۱۹ سطر سوم بشرح زیر اصلاح شود (ساختمانهای فرهنگی شهرستانهای مربوطه).
دکتر امین.
رئیس – آقای دکتر امین.
دکتر امین – بنده درکلیات هم بعرض رساندم هزینه هائی برای شهرستانها یا دانشگاهها و قسمتهای فرهنگی مبلغی در نظر گرفته شده روی عللی این مبلغ در شهرستانها خرج نشده به عقیده بنده بهتر است خانمها وآقایان موافقت بفرمایند باقیمانده این مبلغ درهمان شهرستان خرج بشود انصاف نیست اگر در آن شهرستان بعلتی خرج نشده است به شهرستان دیگر منتقل بشود (صحیح است) بنده عرض دیگری ندارم.
رئیس – آقای دکتر رسام.
دکتر رسام – (معاون وزارت فرهنگ)- از نظر اینکه خاطر جناب آقای دکتر شفیع امین آسوده باشد چون ما معتقدیم که همه دانشگاهها باید رونق و پیشرفت داشته باشند بنده پیشنهاد می‌کنم که این تبصره حذف بشود (نمایندگان – کدام تبصره) دو تبصره است یکی تبصره ۴۸ که فقط مربوط به سال ۴۲ است که آن بجای خودش باقی است دیگر تبصره ۶۹ که اجازه می‌دهد که وزارت فرهنگ در سالهای مختلف اینکار را بتواند بکند ان را حذف کنند.
رئیس – آقای مهندس والا.
مهندس والا – در موقعی که کلیات و مواد بحث شد راجع به تبصره ۴۸ و تبصره ۶۹ این مطلب عنوان گردید بنده همان موقع می‌خواستم این توضیح را عرض کنم …
رئیس – آقای مهندس والا پیشنهاد حذف تبصره ۶۹ بعد مطرح خواهد شد الان تبصره ۱۹ مطرح است.
مهندس والا – اگر تبصره ۱۹ مطرح است بنده راجع به این تبصره توضیحی ندارم.
رئیس – آقای دکتر امین پیشنهادتان را پس گرفتید؟
اینجانب پیشنهاد می‌نماید در تبصره ۱۹ سطر سوم بشرح زیر اصلاح شود (ساختمانهای فرهنگی شهرستانهای مربوطه).
دکتر امین.
رئیس – آقای دکتر امین.
دکتر امین – بنده درکلیات هم بعرض رساندم هزینه هائی برای شهرستانها یا دانشگاهها و قسمتهای فرهنگی مبلغی در نظر گرفته شده روی عللی این مبلغ در شهرستانها خرج نشده به عقیده بنده بهتر است خانمها وآقایان موافقت بفرمایند باقیمانده این مبلغ درهمان شهرستان خرج بشود انصاف نیست اگر در آن شهرستان بعلتی خرج نشده است به شهرستان دیگر منتقل بشود (صحیح است) بنده عرض دیگری ندارم.
رئیس – آقای دکتر رسام.
دکتر رسام – (معاون وزارت فرهنگ)- از نظر اینکه خاطر جناب آقای دکتر شفیع امین آسوده باشد چون ما معتقدیم که همه دانشگاهها باید رونق و پیشرفت داشته باشند بنده پیشنهاد می‌کنم که این تبصره حذف بشود (نمایندگان – کدام تبصره) دو تبصره است یکی تبصره ۴۸ که فقط مربوط به سال ۴۲ است که آن بجای خودش باقی است دیگر تبصره ۶۹ که اجازه می‌دهد که وزارت فرهنگ در سالهای مختلف اینکار را بتواند بکند ان را حذف کنند.
رئیس – آقای مهندس والا.
مهندس والا – در موقعی که کلیات و مواد بحث شد راجع به تبصره ۴۸ و تبصره ۶۹ این مطلب عنوان گردید بنده همان موقع می‌خواستم این توضیح را عرض کنم …
رئیس – آقای مهندس والا پیشنهاد حذف تبصره ۶۹ بعد مطرح خواهد شد الان تبصره ۱۹ مطرح است.
مهندس والا – اگر تبصره ۱۹ مطرح است بنده راجع به این تبصره توضیحی ندارم.
رئیس – آقای دکتر امین پیشنهادتان را پس گرفتید؟
دکتر امین – با توضیاتی که جناب آقای دکتر سام دادند وقبول کردند بعد از این بودجه هر شهرستان در همان شهرستان خرج بشود بنده به گذشته کاری ندارم گذشته گذشته است بعد از این اعتبار هر شهرستان در همان شهرستانهای مربوطه خرج بشود چون نماینده دولت قبول کرد بسیار خوب پس می‌گیریم.
رئیس – پیشنهادات دیگر پیشنهاد حذف است قرائت می‌شود.
در مورد لایحه بودجه سال ۱۳۴۲ :اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که جمله (تفاوت حقوق مشمولین قانون مزبور که تاکنون پرداخت نشده برای مدت قبل از دی ماه ۱۳۳۹ دیگر قابل پرداخت نخواهد بود) از آخر تبصره ۵۲ لایحه بودجه سال ۱۳۴۲ حذف شود – ناصر کنگر لو.
رئیس – پیشنهاد حذف قسمتی از آن تبصره را کرده‌اند بنابر این اول به قسمتی که می‌ماند رأی می‌گیریم و بعد نسبت به قسمتی که پیشنهاد حذفش شده آن را هم می‌خوانند رأی می‌گیریم حالا آن قسمت از تبصره که می‌ماند قرائت می‌شود.
- تبصره ۵۲- اجازه داده می‌شود حق لیسانس دریافتی سال ۳۹ مشمولین قانون استخدام مهندسین برای مدتی که در سال مزبور تفاوت متعلقه را دریافت نداشته‌اند بهزینه قطعی منظور و از استرداد آن صرفنظر شود.
رئیس – بعنوان تجزیه به قسمت اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد قسمت دوم تبصره که پیشنهاد حذفش شده قرائت می‌شود درصورتیکه مجلس باین قسمت رأی نداد حذف می‌شود.
- «تفاوت حقوق مشمولین قانون مزبورکه تاکنون پرداخت نشده برای مدت قبل از دیماه ۱۳۳۹ دیگر قابل پرداخت نخواهد بود».
رئیس – در صورتیکه مجلس باین قسمت از تبصره رأی نداد حذف شده تلقی می‌شود خانمها وآقایانیکه با این قسمت موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد بنابر این این قسمت حذف می‌شود پیشنهاد اضافه کردن یک تبصره شده است که قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به بودجه سال ۴۲ اضافه شود: دولت مکلف است ظرف سه ماه تفریغ بودجه سال مذکور رابه مجلس بیاورد.
معتمدی.
رئیس – آقای معتمدی.
معتمدی – همان طوریکه آقایان نمایندگان محترم دولت ونمایندگان محترم مجلس مستحضر هستند دولت مکلف است بودجه تفریغی هر سال را در پایان آن سال به مجلس بدهد والان سه ماه از سال گذشته و بنده پیشنهاد کردم که سه ماه دیگر که در حقیقت می‌شود ششماه بعد از گذشتن سال ۴۲ دولت مکلف باشد بودجه تفریغی سال ۴۲ رابه مجلس بدهد و چون صحبت هائی که در اینجا شد همه حاکی از این بود و اظهار نارضائی از این بود که چرا بودجه تفریغی را به مجلس نیاورده‌اند البته بنده میدانم اینکار مشکلاتی دارد ولی با اقداماتی که دولت حاضر می‌کند بودجه سال ۴۰ و ۴۱ و ۴۲ را آورده وفعالیت زیادی در این موضوع کرده است بنده امیدواری زیاد دارم که می‌تواند اینکار را هم بکند باین لحاظ بنده پیشنهاد کردم که در آخر این بودجه موضوع این تبصره اضافه بشود بسته بنظر آقایان است.
رئیس – آقای قوام صدری.
معاون وزارت دارائی – آقایان محترم باستحضار دارند در قانون محاسبات عمومی ترتیباتی برای تهیه بودجه و تصویب بودجه و تفریغ بودجه مقرر شده است که الان در دست ما است و بر فرض که بتواند دستگاه تمام کارهای خودش را کنار بگذارد و دنبال لایحه تفریغ بودجه‌ای که اینقدر رویش ایراد میفرمائید برود باید لااقل این مقررات را عمل بکند و بموجب قانون محاسبات عمومی فرصتی را که برای تنظیم لایحه تفریغ بودجه هائی که منظم تهیه شده است و منظم اجرا شده است درنظر گرفته ۱۲ ماه است نماینده محترم تکلیفی برای دولت معین فرمودند که این لایحه تفریغ این بودجه را در ظرف سه ماه بیاورد بمجلس اگر موافقت فرمائید بنظر بنده اجازه بفرمائید این موضوع مسکوت بماند و تکلیف قانونی که بر عهده دولت هست که این ۱۲ ماه پس از دوره عمل کرد بودجه است همانطور عمل کند اجازه بفرمائید عین ماده را برای استحضار آقایان بخوانم:
ماده ۴۷ قانون محاسبات عمومی – موقع پیشنهاد کردن لایحه قانون تفریغ بودجه از روز ختم سنه مالی منتهی تا ۱۲ ماه بعد خواهد بود (معتمدی – تا آخرسال ؟) خیر تا آخر خردادماه سال آینده وباین ترتیب ملاحظه میفرمائید که این مهلت را دولتها نتوانسته‌اند با فرصتهای کافی کار خودشان را انجام بدهند و حالا اگر منظور نماینده محترم این است دولت و وزیر دارائی در موقعی که گرفتار انجام برنامه‌های مملکتی و اینهمه مطالبی که ازش خواسته‌اند و این همه مسائلی که در برنامه دولت گنجانده شده است جنابعالی میفرمائید که این کاربشود و وعده بدهد انجام بدهد واگر ندهد چنین و چنان است آن کارها را بگذارد و کاری که در ظرف ۱۲ ماه باید انجام بدهد در ظرف سه ماه انجام بدهند مطلب علیحده‌ای است بنده استدعا می‌کنم اگر نماینده محترم موافقت می‌فرمایند این پیشنهاد مسترد بشود و اجازه بدهند دولت در موقع قانونی و مقرر خودش کارش را انجام بدهد اگر خدای نخواسته در پایان دوره و مهلت مقرر نرسید آقایان تشریف دارند دولت هم هست باز خواست می‌شود کرد وهم آنوقت می‌شود یک مهلت و ضرب الاجل معینی را برایش در نظر گرفت که وظیفه اش را انجام بدهند.
رئیس– آقای معتمدی پیشنهادتان را پس گرفتید؟
معتمدی – بنده پیشنهادم را اصلاح می‌کنم که ظرف یکسال بیاورد.
خواجه نوری – ظرف یکسال که درقانون پیش بینی شده است دیگر تکلیف تازه‌ای لازم نیست.
رئیس – آقای پروین فرمایشی داشتید؟
پروین – اجازه بفرمائید بنده آقای معتمدی را قانع کنم.
رئیس –آقای مصطفوی جنابعالی مخالفید؟
مصطفوی – بنده موافقم.
رئیس – آقای خواجه نوری.
خواجه نوری – جناب آقای معتمدی توجه بفرمائید همانطور که آقای قوام صدری توضیح دادند ما الان سه بودجه معوقه دولت را تصویب کردیم هر کدام اینها باید لایحه تفریغ بودجه برای هر کدام از اینها باید بیاید بعلاوه اینکه ما الان برای خود سال ۱۳۴۳ یک بودجه تفصیلی از دولت خواستیم که تنظیم کردند که باید بیاورد تصویب کنیم، لایحه اصلاحات مالیاتی راهم خواستیم از دولت که آنرا هم دردست تهیه دارد آخر یک دستگاه وزارت دارائی چطور می‌تواند باضافه این وظایف سنگین که الان بعهده اش محول است تعهد بکند که امر جنابعالی را انجام بدهد درظرف ۱۲ ماه هم اگر بیاورد شق القمر کرده با این شرایطی که از لحاظ فنی و مسائل دیگر دارد اینها را در نظر بگیرید شما میفرمائید سه قانون بودجه سه قانون تفریغ بودجه اش را وزارت دارائی بدهد تمام اصلاحات مالیاتی را که ما ازش خواستیم باید تهیه کند لوایح را تنظیم کند بیاورد بودجه سال ۴۳ را باید بیاورد و ازش دفاع بکند چه جور می‌خواهید در ظرف سه ماه تفریغ بودجه بیاورد مگر چند ساعت مأمورین وزارت دارائی باید کاربکنند که این وظایف سنگین را انجام بدهند این است که جنبه عملی اش را در نظر بگیرید و استدعا می‌کنم پیشنهادتان را پس بگیرید (معتمدی – جنابعالی مطمئن هستید که در رأس یکسال می‌آورند ؟) آنکه قانونی است مطابق قانون باید بیاورند دولتهای گذشته عمل نکردند بودجه‌ای که در زمان فترت خود دولتها تصویب کرده‌اند و اجرا کرده‌اند شما از دولت فعلی که مجری نبوده است. تفریغ سه بودجه را که اصلا مجریش نبوده می‌خواهد شما توجه بفرمائید چیزی از دولت می‌خواهید که اصلا مسئولش نیست.
رئیس – آقای مصطفوی موافقید بفرمائید.
مصطفوی – عرض کنم که تمام این فرمایشات پیشنهاد آقای صادق احمدی و پیشنهاد آقای معتمدی و تمام تلاشهائی که شده است برای اینستکه یک بار تصمیم گرفته بشود کاری را که در پنجاه سال مشروطیت مرتب انجام نداده‌اند انجام بدهند (صحیح است) اینکه گفته می‌شود در گذشته نیاوردند این عذر موجه نیست مثل اینکه یک وقتی در این مملکت پست را با چهار پا می‌بردند اگر یک نماینده ئی بیاید بگوید پست هوائی باشد، بگویند در گذشته نشده وحالا هم لازم نیست فرمایش دوست بسیار عزیز بنده (جناب آقای قوام صدری) که راجع به قانون فرمودند بنده را متأسفانه قانع نکرد زیرا می‌گویند حداکثر ۱۲ ماه گذشته سه ماه هم ضرب الاجل می‌شود هفت ماه منظور اینستکه اگر میفرمائید قانون هست این قانون همیشه بوده و عمل نشده حالا یک قانون هست این قانون همیشه بوده و عمل نشده حالا یک قانون تأکیدی مجددی بیاورند برای اینکه این کاری که همیشه باید کرده باشند بگویند انجام بدهند این مطلبی راکه جناب آقای خواجه نوری فرمودند که دولت لایحه جدید مالیاتی دارد بودجه دارد، خوشبختانه وزارت دارائی جناحهای مختلف دارد، قسمت مالی دارد قسمت درآمد دارد لایحه مالیات بر درآمد را قسمت مالیات بردرآمد می‌نشیند فراهم می‌کند لایحه تفریغ بودجه را هم اداره بودجه اش با آن عرض و طول تنظیم می‌کند اگر بنا باشد تمام قسمتهای وزارت دارائی هرچه ازشان خواستند بگویند ما می‌خواهیم لایحه مالیات بر درآمد جدید بیاوریم اینها صحیح نیست قسمت در آمد کار خودش را می‌کند قسمت بودجه هم کار خودش را می‌کند بنابر این آقایان شأن این مجلس این است که یک کار قانونی را بدولت بگویند بکند و شأن دولت انقلابی اینستکه کاری بکنند که در گذشته نکرده‌اند یعنی یک اصلی از قانون اساسی در واقع چون رسیدگی بخرج و دخل مملکت جزء‌قانون اساسی است یک نکته‌ای از قانون اساسی بموقع انجام نشده وحالا باید انجام بشود شأن این مجلس این استکه اینکار را از دولت بخواهد و شأن دولت است که این را بکنند شأن دولت جوان و انقلابی آقای منصور ایجاب می‌کند که ما این توقعات را داشته باشیم و الا آمدن اینجا و نشستن و دفاع از تصویبنامه هائی که درچند سال دوره فترت گذشته کردن اینکار دولت انقلابی نیست، بعد از پایان عرایضم یک چیزی هم برای تفریح آقایان عرض کنم دوست عزیزم جناب آقای موسوی کبیری یادداشتی نوشته‌اند که بسلامتی هنوزهم پست مهران را با دواب می‌برند این رامحض تفریح عرض کردم که آقایان بدانند که پست مهران با دواب حمل می‌شود.
رئیس – پیشنهاد آقای معتمدی یکبار دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به بودجه سال ۴۲ اضافه شود. دولت مکلف است ظرف یک سال تفریغ بودجه سال مذکور را به مجلس بیاورد.
معتمدی.
رئیس – آقای دکتر یگانه فرمایشی دارید؟ بفرمائید.
وزیر مشاور – بنده فکر می‌کردم با توجه به ۶۰۰ تصویبنامه‌ای که تقدیم مجلس شد وبا توجه به لوایح متعددی که از طرف دولت تقدیم شد اگر این یکسالی که قانون برای تفریغ بودجه اجازه داده تمدید خواهند فرمود یک پیشنهاد جدیدی با کثرت کاری که دولت دارد که این مدت به سه ماه تقلیل پیدا کند داده نمی‌شد اینهمه لوایح دولت در مجلس مطرح است وزارت دارائی مشکلاتی دارد اگر واقعاً بدیده انصاف می‌خواستید تغییری در قانون قبلی بدهید قرار بود این یکسال در این مورد به دو سال افزایش یابد و دو سال مهلت بدهید نه اینکه بعکس سه ماه مهلت بدهید، به دیوان محاسبات که شروع برسیدگی تمام اسناد بکنند (معتمدی – پیشنهاد با یکسال خوانده شد به یکسال اصلاح می‌کنم) در قسمت دوم از نظر قانونگذاری چیزی که قانونی بوده است عینش را به تصویب رسانده موردی ندارد جز اینکه نظر جنابعالی است که پیشنهادتان تصویب شود (معتمدی – یکسال) بنده عرض می‌کنم یکسال که عین متن قانون است و تحصیل حاصل است اگر نظر دیگری دارید بفرمائید موقع پیشنهاد کردن لایحه قانونی نفریغ بودجه از روز ختم سنه مالی که آخر خرداد خواهد بود امروز پنج روز از آن گذشته منتهی تا دوازده ماه بعد خودهد بود دولت طبق قانونی خودش باید عمل کند و چیزی که قانونی است دیگر پیشنهاد و رأی گرفتن ندارد مگر اینکه در قانون تغییری نخواهید بدهید البته عرض کردم نظر جنابعالی آنچه که مکلف کردن دولت به تقدیم تفریغ بودجه است درست است به حکم قانون است ومدتش را هم قانون معین کرده ولی بنده انتظار داشتم که در مورد این دولت و ۶۰۰ تصویبنامه و اینکه چهل سال است تفریغ بودجه نیامده مدت را به دو سال، سه سال تبدیل می‌گردید لااقل جنابعالی موافقت بفرمائید یکسال باقی بماند.
رئیس – آقای فولادوند.
فولادوند – بنده اخطار نظامنامه یی دارم معذرت می‌خواهم صرفنظر از تمام فرمایشات آقایان نمایندگان وقتیکه صحبتشان را فرمودند در باره این لایحه و مخالف هم صحبت کرد باید نسبت به آن اعلام رأی بفرمائید توضیح مجدد درباره آن دیگر موردی ندارد باید رأی بگیرید.
رئیس – آقای معتمدی.
معتمدی – چون آقای وزیر مشاور فرمودند ظرف یکسال تفریغ بودجه را می‌آوریم بنده پیشنهادم را پس گرفتم.
رئیس – پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
چون در ردیف دهم مکرر قسمت سوم بودجه هزینه اشتباه عبارتی شده است که از طرف دولت اصلاح آن خواسته شده لذا پیشنهاد می‌نماید بشرح زیر اصلاح شود (بابت هزینه حمل و نقل و ترخیص و انبارداری و اداری اجناس اهدائی مؤسسه کاره).
دکتر یزدان پناه.
رئیس – آقای دکتر یزدان پناه.
دکتر یزدان پناه – در نقل جملاتی که در ردیف سوم هزینه بودجه شده بود یک اشتباهی در چاپ شده آقای قوام صدری هم متوجه این اشتباه شدند و تقاضا کردند که برای رفع این اشتباه پیشنهاد اصلاحی بشود بنده برای تأمین نظر ایشان و برای اینکه اشتباه نشده باشد پیشنهاد کردم که یک اصلاح عبارتی بشود.
رئیس – کالاها و اجناسی که مؤسسه کاره می‌دهد آقایان استحضار دارند که مجانی می‌دهند هزینه ایکه منظور کردند فقط برای هزینه حمل و نقل است درصورتیکه اجازه بفرمائید به همین ترتیب اصلاح بشود.
یکبار دیگر قرائت می‌شود و بعد رای می‌گیریم.
چون در ردیف ۳۵ مکرر قسمت سوم بودجه هزینه اشتباه عبارتی شده است که از طرف دولت اصلاح آن خواسته شده لذا پیشنهاد می‌نماید به شرح زیر اصلاح شود (بابت هزینه حمل و نقل و ترخیص و انبار داری واداری اجناس اهدائی مؤسسه کاره).
رئیس – باین پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد حذف تبصره ۶۹ شده تبصره ۶۹ قرائت می‌شود.
- تبصره ۶۹- بوزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود درصورت لزوم از اعتبارات بودجه دانشگاههای تبریز – مشهد – اصفهان و اهواز بمنظور جبران کمبود اعتبار هر یک از دانشگاههای مذکور پس از تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی استفاده نماید.
رئیس – پیشنهاد حذف این تبصره از طرف آقایان دکتر امین و شیخ الاسلامی رسیده قرائت می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نماید که تبصره ۶۹ حذف شود.
دکتر امین.
رئیس – چون اول پیشنهاد آقای دکتر امین رسیده آقای دکتر امین بفرمائید توضیح بدهید.
دکتر شفیع امین – بنده قبلا تشکر می‌کنم که جناب آقای معاون وزارت فرهنگ و همینطور جناب آقای معاون وزارت دارائی با حذف این تبصره موافقت فرمودند خواستم توضیحی عرض کنم که در قوانین قبلی تصویب شده که از محل صرفه جوئی‌های بودجه دانشگاهی می‌توانند برای خرید وسایل آزمایشگاهی بمصرف برسانند بودجه هیچکدام از دانشگاهها را بودجه شان زیاد نیست اگر خرج نمی‌شود بواسطه نبودن پول یا علل دیگر است والا بودجه دانشگاههای تبریز –مشهد – اصفهان – اهواز کافی نیست اینها همیشه از نداشتن بودجه و کمبود بودجه ناراحتند بنده استدعا می‌کنم موافقت بفرمائید دولت هم موافقت می‌نماید این تبصره حذف بشود (احسنت).
رئیس – آقای دکتر مهذب.
دکتر مهذب – بنده خیلی متأسفم از اینکه وقت یک پیشنهادی از طرف یکی از همکاران می‌شود و اتفاقاً نماینده دولت با این پیشنهاد موافقت می‌کند بعضی از رفقا می‌گویند چون مورد موافقت دولت قرار گرفته تمام است نخیر هیچ همچو چیزی نیست اگر پیشنهاد نماینده محترم مورد تأیید نماینده دولت قرار گرفت بیاید این تأیید مورد تأیید مجلس قرار گیرد بنابر این تا موقعی که مورد تأیید مجلس قرار نگیرد قطعاً هیچ ارزش قانونی ندارد (صحیح است) پس این صحبت که نماینده دولت موافقت کرده یا نماینده دولت موافقت نکرده خواه نخواه نباید باشد اما از جهت تبصره ۶۹ ما در این مملکت شورائی درست کردیم باسم شورای مرکزی دانشگاهها که وظیفه این شورای مرکزی دانشگاهها هم آهنگی از لحاظ مالی و تعلیماتی بین دانشگاههای ایران است دراین تبصره به وزارت فرهنگ اجازه داده شده که اگر لازم تشخیص داد از بودجه یکی از دانشگاهها در صورت ضرورت و لزوم بردارد و بیاورد موضوع را به کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی و بعد از تصویب بموقع اجرا بگذارد حالا اگر این تبصره را حذف بکنیم نتیجه چه می‌شود؟ واقعاً اگر یک همچو چیزی لازم شد و اگر به شورای مرکزی دانشگاهها اجازه این کار داده نشود این بسیار کا رمشکلی می‌شود فرض بفرمائید برای دانشگاه تبریز یا مشهد یک مشکلی پیدا می‌شود که از بودجه دانشگاه دیگر بتواند استفاده بکند وتمام این مراجع هم موافقند بنده بودجه چند دانشگاه مشهد ۵۲ میلیون، دانشگاه اصفهان ۵۹ میلیون، دانشگاه اهواز ۴۳ میلیون آیا واقعاً ممکن است تصور بفرمائید که ممکن است لازم تشخیص داده بشود در اثر عواملی بودجه دانشگاه اهواز مثلا تقویت بشود و از بودجه محل دیگری بیاورند بدهند به دانشگاه اهواز که ازهمه بودجه اش کمتر است خوب این چه اشکالی دارد. خیال می‌کنم اشکالی نداشته باشد.
دکتر شفیع امین – بودجه اضافی ندارند.
رئیس – آقای قوام صدری.
معاون وزرات دارائی – بنده تصور می‌کنم فرمایشات جناب آقای دکتر مهذب در مواردیکه بودجه بصورتهائی که این قدر مورد ایراد آقایان نمایندگان محترم بوده است خیلی مفید بود ولی عرض می‌کنم با سیستمی که برای بودجه بندی سال جدید و بخصوص سال آینده پیش بینی شده تصور استفاده از چنین اختیاری اصلا مورد پیدا نمی‌کند برای اینکه عرض کردم بودجه، بودجه برنامه ایست و با دقت فراوان با پیش بینیهای دقیق تهیه می‌شود بنابراین اصلا تصورش راهم نمی‌شود کرد که دانشگاه اهواز اضافه اعتباری داشته باشد که دانشگاه مشهد از آن استفاده بکند مسلماً اضافه اعتباری نخواهد داشت که بهش بدهیم خرج کند و اجرا کند اگر اینطور شود معلوم می‌شود والا پیش بینی نبوده و آنوقت مسئول خواهدبود که قطعاً طرح را خوب اجرا نکرده است بنابراین چنین اختیاری بطور مسلم لازم نخواهد بود.
رئیس – آقای شیخ الاسلامی موافقید بفرمائید
شیخ الاسلامی – بنده قبلا توضیح عرض کردم راجع به تناقضی که ظاهراً بین این تبصره و تبصره ۴۸ است اجازه بفرمائید توضیح عرض کنم از نظر ماهیت عرضی ندارم که این لازم است برای دانشگاهها استفاده می‌شود یا نمی‌شود دربودجه سال ۴۲ تبصره‌ای است تبصره ۴۸ باین ترتیب که چنانچه وزارت فرهنگ لازم بداند اقدام بکند سال ۱۳۴۲ تمام شده اگر لازم بوده اقدام کرده و اگر لازم نبوده اسناد این تبصره را اقدام نکرده است ما الان بودجه سال ۴۲ را تصویب می‌کنیم پشت سر این تبصره، تبصره ۶۹ است که باین نحو اجازه داده بدولت که در آینده هم باین صورت عمل کند فعلا این تبصره اصلا لازم نیست تناقضی است بین این دو تبصره اگر در سال ۴۳ لازم شد در بودجه ۴۳ بیاورید (مهندس صائبی – تبصره‌های دائم است) دائم نیست ما بودجه سال ۴۲ را میگذرانیم و میگوئیم درسال ۴۲ کاریکه شده تصویب می‌کنیم اجازه بفرمائید برای سال ۴۳ اگر لازم است این تبصره را بگذراند و باین صورت صحیح نیست (دکتر یزدان پناه – در تبصره ۴۸ اسم دانشسرایعالی هم هست که آنموقع وجود داشته و بایستی باشد اما در تبصره ۶۹ این اسم حذف شده است بنا بر این اختلافی که هست در این مورد است). جنابعالی تأیید می فرمائید عرض بنده را بنابر این اگر این تبصره باشد چون لزومی ندارد این تنافض بچشم می‌خورد در سال ۴۲ دولت عمل کرده تمام شده سال ۴۳ را جناب آقای معاون وزارت دارائی می فرمائید لازم نیست ارقام را طوری پیش بینی نمی‌کنیم که از این تبصره استفاده کنیم چیزی که زائد است و دولت می‌گوید من احتیاجی ندرام که عمل کنم چه لزومی دارد که ما بودجه سال ۴۲ را که گذشته تصویب می‌کنیم برای سال ۴۳ هم این اختیار را بدولت بدهیم خود دولت هم موافق است موافقت بفرمائید که حذف شود بهتر است (صحیح است).
رئیس – آقای مهندس والا.
مهندس والا (مخبر کمیسیون بودجه)- جناب آقای شیخ الاسلامی یک توجهی بفرمائید تبصره ۶۹ همانطوری که در این گزارش اشاره شده است عبارت از تصویب نامه شماره ۵۰۳۰ مورخ ۴۲/۴/۱ است این تصویب نامه به کمیسیون آمد در کمیسیون بودجه مورد مذاکره قرار گرفت استدلال جناب آقای وزیر فرهنگ این بود که ما چون یک قانونی راجع به استقلال مالی دانشگاه داریم بنابراین در دانشگاه ما هم دانشکده‌های مختلفی هست و ما اجازه داریم در حدود بودجه مصوبه کل خودمان از یک دانشگاهی بیک دانشگاه دیگری بدهیم بنابر این دانشگاههای خارج از تهران هم که در شهرستانها و استانهاست حکم همین دانشگاه را دارند این اجازه را بما بدهید که اگر خواستیم از یک دانشگاه، بدانشگاه دیگر بدهیم احتیاج بمجوز جدیدی نداشته باشد در کمیسیون بودجه مذاکره شد و چون در لایحه دولت کلمه دانشسرا بود ما دیدیم اگر این نظر دولت را با تنقیحی که بوجود آمده بصورت تبصره در بیاوریم آن قسمت دانشگاه اختیار قانونی ندارد نسبت به آن سال ۴۲ بنابر این اینجور مصلحت دیدیم که چون این کار عملی است انجام شده و دولت طبق تصویبنامه ایکه گذرانده آن کار را کرده اگر این را حذف کنیم مجوز قانونی نخواهد داشت نسبت به آن عملی که انجام داده اینطور مصلحت دیده شد که در کمیسیون بودجه اینرا از هم تفکیک کنیم یکی بصورت تبصره موقتی قرار بگیرد که صرفاً مربوط بدوران عمل کرد و سالی مالی ۴۲ باشد یکی هم نسبت به آینده (صحیح است) جناب آقای وزیر فرهنگ هم اصرار داشتند که این مطلب حتماً بدون نظر کمیسیون بودجه انجام بشود یعنی صرفاً با موافقت وزرات دارائی این عمل انجام بشود اما چون اعضای کمیسیون بودجه در این کار تشخیص دادند که هر نقل و انتقالی از ماده‌ای بماده دیگر یا از فصلی بفصل دیگر یا هر تغییری که داده می‌شود با نظر کمیسیون بودجه که منتخب مجلس است بعمل بیاید اینجور تصویب کردند که پس از تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی قابل استفاده است بنابراین هم نظر دولت را ما رعایت کردیم و هم از نظر اصول قانونگذاری عدولی نکردیم بدعتی نگذاردیم که این کار بشود و در کمیسیون بحث شد باینکه بایستی نظارت قوه مقننه که تصویب کننده هر قانون مالی هست رعایت بشود خوشبختانه جناب آقای دکتر سام در این مورد با پیشنهاد جناب آقای شیخ الاسلامی موافقت کردند که این تبصره حذف بشود همانطوریکه کلیه مسائل مالی بایستی با نظر مجلس و با نظر کمیسیون بودجه عملی بشود در اینجا بحث نیست و حرفی نیست اما چیزی که لازم است بنده بعرض نمایندگان محترم برسانم اینستکه رویه‌ای که مورد حذف یک تبصره در مجلس شورای ملی معمول و متداول بوده اینستکه اگر پیشنهاد حذفی داده بشود اعم از اینکه مخبر یا وزیر مسئول یا دولت آن پیشنهاد را قبول کند یا قبول نکند همان طور که جناب آقای دکتر مهذب عنوان کردند بایستی مجلس رأی بدهد (پروین – در آئین نامه هست) اما این تبصره بچه صورتی حذف می‌شود بصورتیکه از طرف جناب آقای رئیس عنوان بشود و مجلس شورای ملی حذف آن را با عدم تصویبش اعلام کند (یکی از نمایندگان – خود تبصره باید تصویب نشود).
رئیس – به این تبصره رأی می‌گیریم در صورتیکه مجلس به این تبصره رأی نداد تبصره حذف شده است. یکبار دیگر تبصره قرائت می‌شود.
- تبصره ۶۹- بوزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود در صورت لزوم از اعتبارات بودجه دانشگاههای تبریز – مشهد – اصفهان و اهواز بمنظور جبران کمبود اعتبار هر یک از دانشگاههای مذکور پس از تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی استفاده نماید.
رئیس – توجه بفرمائید بخود تبصره رای می‌گیریم خانمها و آقایانیکه با این تبصره موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد بنابر این، این تبصره حذف می‌شود حالا بماده واحده و ملحقات آن با اصلاحاتی که بعمل آمده است رأی می‌گیریم. خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای اظهار ملاحظات بمجلس سنا فرستاده می‌شود
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
۳- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس – دستور جلسه بعد قرائت می‌شود.
- ۱- گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه راجع بقرار داد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری پاکستان مربوط به انتظامات مرزی ایران و پاکستان شماره چاپ ۹۴۸
- ۲- گزارش شور دوم از کمیسیونهای فرهنگ – دارائی راجع به خرید وسائل و مواد اولیه مورد نیاز مؤسسات فنی و حرفه‌ای تا دویست هزار ریال شماره چاپ ۹۵۶
- ۳- گزارش شور اول از کمیسیون کار و امور اجتماعی راجع به اصلاح قانون کار – شماره چاپ ۹۵۷
- ۴- گزارش شور اول از کمیسیونهای فرهنگ – دارائی راجع به مرکز تربیت معلم حرفه‌ای شماره چاپ ۹۵۸
- ۵- گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی راجع به معافیت موقوفات مرحوم احمد یزدان پناه دیلمقانی از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارث – شماره چاپ ۹۶۸
- ۶- گزارش از کمیسیونهای دارائی – استخدام – اقتصاد راجع به اجازه تجدید نظر در فصول سوم و چهارم و پنجم اساسنامه شرکت ملی نفت (یک فوریت آن تصویب شده) شماره چاپ ۹۵۹
- ۷- گزارش شور اول از کمیسیونهای دارائی خارجه راجع به نحوه مصرف کمک سال ۱۳۳۹ آمریکا به ارتش و ژاندارمری کل کشور. شماره چاپ ۹۶۴
- ۸- گزارش شور دوم از کمیسیون خارجه – دارائی – اقتصاد راجع به موافقتنامه عمومی برای همکاری اقتصادی بین دولت ایران و ایالات متحده آمریکا. شماره چاپ ۹۶۵
رئیس – جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت هشت و نیم صبح روز یکشنبه خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی.