مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ اسفند ۱۳۴۹ نشست ۲۲۹

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ اسفند ۱۳۴۹ نشست ۲۲۹

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۴ اسفند ۱۳۴۹ نشست ۲۲۹

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۲۲

جلسه: ۲۲۹

فهرست مطالب:

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل‏

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر الموتی- رامبد (ضمناً طرحی تقدیم نمودند) دکتر عاملی- خانم دکتر دولتشاهی- حیدر صایبی- روستا- سعید وزیری‏

۳- تصویب صورت جلسه‏

۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله خانم پارسای وزیر آموزش و پرورش‏

۵- بیانات آقای نخست‌وزیر و تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور

۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ‏

۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معصومی معاون وزارت کشاورزی‏

۸- تقدیم یک فقره لایحه و استرداد لوایح حفظ و تکثیر ماهی در دریای خزر و آیین‌نامه بازخرید خدمات کارکنان پیمانی و حکمی و روز مزد زاید براحتیاج سازمان بنادر و کشتیرانی وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی‏

۹- طرح گزارش شور اول کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستایی راجع به لایحه تغییر نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون‏

۱۰- قرائت طرح تقدیمی فراکسیون پارلمانی حزب مردم راجع به تقدیم لوحه زرین به حضور شاهنشاه آریامهر و تصویب فوریت آن‏

۱۱- تقدیم یک فقره گزارش و یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس ظهیری معاون وزارت آب و برق‏

۱۲- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به لایحه مجازات اخلال‌کنندگان در امنیت پرواز هواپیما و خرابکاری در وسایل و تأسیسات هواپیما و ابلاغ به دولت‏

۱۳- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون اقتصاد راجع به لایحه اصلاح ماده چهار قانون توسعه صنایع پتروشیمی مصوب ۱۳۴۴ و ارسال به مجلس سنا

۱۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون بودجه راجع به چهل و چهار فقره تصویب‌نامه‌های دوره فترت‏

۱۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون پست و تلگراف و تلفن راجع به لایحه حق اشتراک و تعیین نرخ مکالمات تلفنی‏

۱۶- قرائت نامه اداره کمیسیون‌ها و شعب پارلمانی‏

۱۷- اعلام وصول و قرائت‌نامه مربوط به یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا

۱۸- اعلام وصول و قرائت‌نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات‏

۱۹- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه‏

صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز سه شنبه (۴) اسفند ماه ۱۳۴۹

مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رئیس- صورت غائبین جلسۀ قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین بااجازه

آقایان زرگر زاده- دکتر خسروی کردستانی- رضازاده- تیمسار نکوزاد- لطف‌الله حی- دکتر خیر اندیش- مهندس جلالی نوری- دکتر رشتی- رضوی- مهندس اربابی- جهانشاهی- شاهنده- دکتر صالحی- دکتر صدر- دکتر عدل طباطبائی- مهندس فروهر- مصطفوی نائینی- بانو ابتهاج سمیعی.

غائبین مریض

آقایان پرویزی- دکتر متین- سلیمانی کاشانی- دکتر ضیایی- مهندس ریاحی- اخلاقی- دکتر برومند- پردلی- دیهیم- مهندس صائبی- ضیائی احمدی- فروتن- مهاجرانی- تیمسار وحدانیان.

- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر الموتی- رامبد (ضمناً طرحی تقدیم نمودند) دکتر عاملی- خانم دکتر دولتشاهی- حیدر صائبی- روستا- سعید وزیری

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر الموتی- رامبد (ضمناً طرحی تقدیم نمودند) دکتر عاملی- خانم دکتر دولتشاهی- حیدر صائبی- روستا- سعید وزیری

رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای دکتر الموتی تشریف بیاورید.

دکتر الموتی- جناب آقای رئیس، همکاران محترم، به طوری که استحضار دارید این روزها مصادف با پنجاهمین سال رهبری دودمان پهلوی است (صحیح است) ملت ایران بسیار مفتخر و مباهی است که می‌بیند ظرف مدت ۵۰ سال این مملکت کجا بوده و به کجا رسیده روزی که سردار بزرگ ایران تصمیم به نجات وطن خود گرفت مملکت ما در سراشیبی سقوط بود نزدیک بود تاریخ ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ما برای همیشه از بین برود و ملتی که روزی افتخار جهان بود نابود شود ولی سردار بزرگ ایران با قیام رشیدانه خود ملت ایران را نجات داد (صحیح است) مملکتی که حتی در اثر اضمحلال و سقوط کارش به جایی رسیده بود که قرارداد تقسیم این مملکت بین کشورهای خارجی در شمال و جنوب تنظیم شده بود در آن روزها تمام مردم وطن‌پرست اشک می‌ریختند و به وضع نزار مملکت متأسف بودند ولی سردار بزرگ تاریخ ایران در روز سوم اسفند ۱۲۹۹ با اراده قاطع و مصمم خود تصمیم گرفت که ایران را نجات دهد این تصمیم را به مرحله اجرا گذارد و امروز ما هرچه داریم از خاندان پهلوی است (صحیح است- احسنت) روز سوم اسفند ۱۲۹۹ با طلوع رضا شاه کبیر در صحنه سیاست ایران کوکب فروزانی بر افق تاریک حیات ملت ایران درخشید و به زندگی سرد و افسرده این ملت تاریخی نور حیات بخشی تابید و صفحه جدیدی در تاریخ ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران گشوده شد که سر آغاز رستاخیز بزرگی در زندگی ملت ما می‌باشد. کلیه امور و ارکان کشور با طلوع رضا شاه کبیر قوام و دوام تازه‌ای گرفت خدمات و اقدامات درخشان دوران سلطنت پهلوی بسیار زیاد است ولی اشاره به بعضی از کارها مثل لغو کاپیتولاسیون، تأسیس شیر و خورشید و لغو القاب و عناوین، برقراری خدمت وظیفه، تأسیس دانشگاه و تأسیس بانک ملی و تأسیس ساختمان راه آهن سراسری و راه‌های سراسری کشور و بازدید از کارهای مهم، لغو قرارداد نفت دارسی لازم است بحث شود همه ما می‌دانیم وقتی قرارداد نفت دارسی در هیئت وزیران مطرح شد رضا شاه کبیر پرونده نفت را در بخاری انداخت و سوخت و گفت به ملت ایران چنین قراردادی نباید تحمیل شود (احسنت). این اقدام آن روز به دست رضا شاه کبیر صورت گرفت و بعد از ۵۰ سال همه ما شاهد و ناظر هستیم فرزند برومند رضا شاه کبیر شاهنشاه آریامهر در جلسه تاریخی سنا و در مصاحبه مطبوعاتی فرمودند وقتی ملت‌های صاحب نفت ذیحق هستند تا دینار آخر باید حقوق حقه خودشان را بگیرند و با اراده نیرومند و استوار خود قیام کردند و اقدام فرمودند و موفق شدند نتیجه قرارداد تاریخی اخیر است که مایه افتخار همه آزادگان جهان شده (صحیح است- احسنت) و تنها ملت ایران نیست که به این قرارداد تاریخی افتخار می‌کند بلکه دنیا می‌داند که پادشاهی مصمم و رهبری خردمند با اندیشه خلاقه خود آنچنان اقدام کرد که ریشه استثمار در کشورهای صاحب نفت برای همیشه خشک شد و این کمپانی‌ها و غول‌های نفتی که در گذشته می‌گفتند رژیم‌ها می‌آورند، رژیم‌ها می‌برند، دولتها می‌آورند، دولتها می‌برند با اراده شاهنشاه ما برای همیشه طلسم نفت در دنیا شکسته شد. دیگر امروز نفت در دنیا جنبه سیاسی ندارد و جنبه اقتصادی دارد و اینها فقط کمپانی‌هایی هستند که می‌خواهند نفت استخراج کنند و باید بدانند با ملل زنده‌ای مثل ملت ایران و رهبر خردمندی مثل شاهنشاه آریامهر طرف هستند نه تنها شاهنشاه با اقدامات خودشان استیفای حقوق حقه ملت ایران را تأمین فرمودند بلکه امروز تمام کشورهای صاحب نفت به حقوق حقه خود رسیده‌اند. این آمار واقعاً وقتی که خوانده می‌شود عجیب است ما می‌بینیم درآمد نفتی ایران در سال ۱۳۵۰ در حدود ۴۶۰ میلیون دلار اضافه می‌شود و درآمد نفتی ایران طی مدت ۵ سال ۳۶۰۰ میلیون دلار افزایش می‌یابد و درآمد نفتی ۶ کشور خلیج فارس ظرف مدت ۵ سال ده میلیارد دلار اضافه می‌شود آنها که با رقم و عدد سر و کار دارند می‌دانند که کمپانی‌های خارجی برای یک سنت چه تلاشهایی می‌کنند آن وقت عظمت این اندیشه و فکر روشن می‌شود که شاهنشاه با چه اراده‌ای توفیق پیدا کردند که با این قاطعیت حقوق حقه ملت ایران و کشورهای صاحب نفت را تأمین بکنند و این آن سند تاریخی و افتخار آمیزی است که موجب می‌گردد ملت ایران همیشه به وجود چنین پادشاهی افتخار کند (صحیح است- احسنت) (ایلخانی پور- واقعاً این همه آوازه‌ها از شده بود) ما اگر بخواهیم اقدامات درخشان دورۀ رضا شاه را بررسی کنیم زیاد است، تأسیس دانشگاه، اعزام محصل به اروپا که یکی از خدمات مهم رضا شاه بود امروز اگر نیروی انسانی مملکت ما غنی است و با هیچ کشور دیگر قابل مقایسه نیست به خاطر این است که درهای دانشگاه به روی همه افراد ملت ایران باز شد تحصیل از جنبه انحصاری در آمده، مناصب از دست خانواده‌ها خارج شد. به هر ایرانی این اجازه داده شد که از لحاظ استعداد بتواند تا عالی‌ترین مدارج ترقی را طی کند (صحیح است) این است که دیدیم فرزندان برومند وطن ما با تحصیل در دانشگاه‌های مملکت و خارج از مملکت توانستند به عالیترین مدارج ترقی برسند. متأسفانه با وقوع جنگ دوم کارهای عظیم رضا شاه بزرگ متوقف شد آتش ناامنی و هرج و مرج در سراسر مملکت شعله کشید ولی زمام امور کشور به دست با کفایت شاهنشاه آریامهر سپرده شد همه ما شاهد بودیم روزهای ناامنی را می‌دیدیم هیچ کس به فردای خودش امیدی نداشت اما امروز مفتخر و مباهی هستیم که می‌دانیم شاهنشاه آریامهر از آن کشور پر آشوب و هرج و مرج و نا امن کشوری ساختند که به عنوان کشور نمونه در دنیا شناخته شده است از نظر عمران و آبادی، نهضت صنعتی کشاورزی و سایر اقدامات در مراحلی است که امروزه در دنیا این اقدامات به عنوان اقدامات نمونه تلقی شده است. برنامه‌های عمرانی، برنامه‌های وسیع انقلابی، اصلاحات ارضی، اعزام سپاهیان دانش، ملی کردن جنگلها و مراتع، انقلاب آموزشی همه اینها موجب شده است که امروزه کشور ما در دنیا به عنوان یک کشور پیشرو شناخته شود و همه ما ملت ایران و همه آزادگان به وجود چنین شاهنشاه بزرگی افتخار می‌کنیم و درود و آفرین می‌فرستیم (صحیح است- احسنت) از طرف فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین به روح پر فتوح رضاشاه کبیر پایه گذار ایران مترقی درود می‌فرستیم و به پیشگاه شاهنشاه آریامهر مهمترین یادگار آن شاهنشاه عظیم‌الشأن پیروزی‌های بزرگ سیاسی اقتصادی و اجتماعی ایران را در پنجاهمین سال رهبری دودمان پهلوی تبریک و تهنیت می‌گوییم و از اینکه در اثر اراده استوار و اندیشه خلاق رهبر داهی و خردمند ملت ایران پیروزی بزرگ نفتی و سیاسی نصیب کشورهای عضو اوپک و جهان آزاد شده است به وجود رهبر بزرگ خود افتخار می‌کنیم و از خداوند بزرگ دوام عمر و بقای سلطنت شاهنشاه آریامهر را آرزومندیم (احسنت) امیدواریم خداوند به شاهنشاه ما توفیق عنایت فرماید تا آن برنامه‌های وسیعی را که دارند و به ملت ایران عرضه کرده‌اند برنامه‌های درخشان آینده به مرحله اجرا در آید تردید نداریم که اجرای این برنامه‌ها موجب خواهد شد که ایران در ردیف کشورهای مترقی و پیشرو جهان قرار گرفته و همه ملت ایران از برکات اندیشه‌های شاهنشاه بزرگ ما بیشتر بهره‌مند شوند و آرزوی ما که همه خدمتگزاران شاهنشاه بزرگ خود هستیم این است که توفیق پیدا کنیم و ببینیم این روزهای بزرگ طلائی را که نمونه‌هایش را می‌بینیم (احسنت- احسنت).

رئیس- آقای رامبد تشریف بیاورید.

رامبد- در طول تاریخ حوادث بزرگی دیده می‌شود که در میان حوادث بزرگ روزگار جاودانی شده‌اند اینگونه حوادث معمولاً نشانه‌های خاص دارند و آن انجام امری است که پیش از آن به نظر محال و ناشدنی بوده است سرداری بزرگ از معبری غیر قابل عبور گذشته است، فرماندهی توانا جبهه‌ای تسخیر ناشدنی را فتح کرده است. جهانگیری نام‌آور ملتی شکست‌ناپذیر را به زانو در آورده است، رهبری خردمند قومی را از ناتوانی و پریشانی به عظمت و افتخار رسانده است نابغه‌ای دانشمند فرضیه مسلم را با کشفی جدید در هم ریخته است.

عظمت این حوادث در آن است که ملت‌ها بر اثر تجربه آموخته بودند که آنچه در پیش چشمشان دگرگون می‌شد تغییرناپذیر بوده اما ناگهان مردی اراده‌ای، همتی دستی شمشیری اندیشه‌ای بنیان عقاید دیرینشان را واژگون می‌کرد و این آن چنان بود که پنجاه سال قبل سر سلسله خاندان پهلوی در نجات ایران کرد.

قرن‌ها دیوار چین تسخیر ناپذیر بود صدها سال زمین را ساکن و مسطح می‌دانستند وقتی آن دیوار شکسته شد و سکون این کره ابطال گردید همه چشم‌ها خیره ماند نسل ما شکستن خط شکست‌ناپذیر ماژینو و پس از آن شکست ارتش شکست‌ناپذیر نازی را شاهد بود.

افسانه شکست‌ناپذیری اربابان نفت، داستان اسارت و اطاعت ملل صاحب نفت، سنت تغییرناپذیر بودن تصمیمات گردانندگان بازار نفت نیز از اینگونه مسلمات تاریخ سیاست بود مگر ملل صاحب نفت حق داشتند درباره سرنوشت خود تصمیم بگیرند؟ مگر با نیروی عظیم دستگاه نفتی جهان می‌شد مبارزه کرد؟ مگر در قلمرو قدرت دیرین خدایان نفت جهان جای بحث و گفتگو بود؟ این عقاید و افکار نیز حاصل تجربه‌های تلخ گذشته بود. ملل جهان از جمله خود ما در این راه چه زیانها و محرومیت‌ها دیدیم. چگونه با نخستین ادعای حق کارشکنی‌ها، تحریکات، بلواها، شورشها به راه می‌افتاد. از همه طرف تهدید می‌شدیم محاصره اقتصادی می‌شدیم مغضوب می‌شدیم چنان عرصه را بر ما تنگ می‌کردند تا علی رغم میل و منفعت خود به زانو در آئیم و تسلیم شویم.

در افسانه‌های کهن سرزمین باستانی خویش، در داستان‌های شیرین کودکی که مهر این آب و خاک را با جان دل ما می‌آمیخت خوانده بودیم و شنیده بودیم که شهریاری، شهزاده‌ای، ملکی، سلطانی طلسم دیوان را می‌شکست و قومی‌را از بند رهایی می‌داد، درهایی بسته قرون گشوده می‌شد و هوای تازه آزادی و فروغ روشن رهایی به دخمه‌های تاریک اسارت راه می‌یافت امید به جای نومیدی، روشنی به جای تیرگی، شادی به جای غم و حق به جای ستم می‌نشست آنچه در کار نفت شد، توفیق درخشان و فتح نمایانی از دست توانای شهریار ما به ملت ایران ارزانی داشت از اینگونه حوادث بزرگ بود که نه کسی آن را بیش از آن باور داشت نه انتظار.

دیدیم اگر خرد و روشن بینی باشد، همت و شجاعت باشد، دلبستگی به این آب و خاک باشد طلسم شکست‌ناپذیری دیگران شکسته خواهد شد و ملتی به آرزوی دیرین خواهد رسید.

از روز نخست لحن شاهنشاه در طرح مسئله نفت، افشاء سود کلان دیگران و زیان هنگفت ملت ایران و قاطعیت اندیشه بلندی که اراده می‌کرد و زبانی که سخن می‌گفت گواه این بود فصلی نوین در تاریخ نفت گشوده خواهد شد. تشخیص اعضای اوپک و اعتقاد بی چون و چرای آنان به رهبری خردمندانه شاهنشاه، نظارت و مراقبت شهریار ما در تمام مراحل و لحظات مذاکرات دلگرمی‌و تیزهوشی در الهام گیری نمایندگان ایران، همدلی و همزبانی و هماهنگی و پایمردی نمایندگان ملل ذینفع با ما سرانجام به توفیقی انجامید که دست یافتن به آن از محالات تاریخ بود (صحیح است) همه کس حتی روشنفکران و صاحب‌نظران درباره نفت کلیاتی می‌دانستند و سخنانی شنیده بودند اما کسی از دقایق امر و واقعیات تلخ آگاهی نداشت. کدام اندیشه بلند و چشم بینا تا مرز این همه روشندلی و آگاهی می‌رسید که ارقام و آمار را چنان که شهریار خردمند دیدند ببیند (صحیح است) و به آن روشنی که مایه اعجاب هوشمندان جهان شد بازگو کند این شاهنشاه آریامهر بودند که برای نخستین بار تفاوت بارز و غبن فاحش ملت ایران را در فروش فرآورده‌های نفت و خرید مصنوعات دنیای غرب آشکار ساختند و پرده از این رازهای مگو برداشتند و به صراحه فرمودند تا رابطه‌ای عادلانه در بین بهاء مواد اولیه و قیمت فرآورده‌های صنعتی در جهان برقرار نشود صحبت از عدالت و مساوات و حقوق ملل افسانه‌ای برای افسونگری بیش نیست. همین آگاهی و بیدار دلی بود که ملت ایران را یک دل و یک زبان با تأیید شاهنشاه واداشت و بار دیگر وحدت و یگانگی مردم را در این آزمایش بزرگ آشکار ساخت. (صحیح است).

این هدیه ارزنده پادشاهی خردمند بود به ملتی حق‌شناس (صحیح است) اکنون همه افراد این مرز و بوم از روستایی و شهری، کارگر و دهقان، اداری و سپاهی مست این پیروزی و سرخوش از این توفیق بی‌مانندند. (صحیح است) امسال در روز تقدیم بودجه سال نو درآمد ما بیشتر، دست و دامان ما پرتر، دل ما گرم‌تر و خاطر ما آسوده‌تر است، افتخار جهانی ما افزون‌تر است اما این نعمت را چگونه باید سپاس گفت، این وظیفه خطیر دولت است که حاصل این مجاهدت عظیم را به جا و در طریق صحیح خرج کند و از حاتم بخشی بپرهیزد (صحیح است) درآمد نفت گنج بی رنج و ثروت باد آورده‌ای نیست (احسنت) که به غفلت بر بادش دهند این هدیه شاهنشاه است و باید در صرف آن کمال دلسوزی و مراقبت را به خرج داد و از خرجهای بیهوده پرهیز کرد (احسنت) نه دولت حق دارد که در این کار گشاده دستی کند (قراچورلو- از لحاظ دولت اطمینان داشته باشید) نه ما حق داریم خاموش باشیم تا نکند دولت با همان بی‌خیالی و غفلت فرزندی که عطایای پدری کریم را بی‌رویه خرج می‌کند به حساب این نعمت و ثروت دست بگشاید و راه اسراف در پیش گیرد. در این مورد هیچ خطایی بخشودنی نیست. امید که از اتلاف هدیه شاهانه هوشیارانه جلوگیری شود (انشاءالله).

نشان رشد و ترقی ما، استحقاق ما در مطالبه و دریافت حقوق ملت ایران و حق ما در خواستن این افزایش و بیش از این وقتی مسلم است که آنگونه رشد و ترقی را بخواهیم که منظور نظر بلند شاهنشاه است (صحیح است- احسنت).

بیش از پیش به روستاها برسیم دهقانان آزاد شده را بی‌نیاز کنیم، کارگران امیدوار را امیدوارتر سازیم دبستانها دبیرستانها دانشگاه‌ها درمانگاه‌ها بیمارستان‌ها پارک‌ها خیابان‌ها جاده‌ها کارخانه‌ها را بهتر و بیشتر بسازیم مراتع را سرسبزتر، جنگل‌ها را انبوه‌تر، آب‌ها را سرشار تر، نهرها را پر آب تر، شهرها را روشنتر، برقها را بیشتر، شبکه‌های ارتباطی را مفصل‌تر کنیم ایران آباد و خرم و خوشبخت را آبادتر و خرم تر و خوشبخت تر بسازیم (احسنت).

و اما ای مجلسیان به راستی وظیفه خود و دین خود را فراموش نکنیم. این همه را مدیون و مرهون شاهنشاه بزرگ ایرانیم. ملت ایران ملتی حق شناس است و این حق شناسی باید به نوعی تجلی کند (صحیح است) به عنوان سپاسگزاری ابتکار آقای بهبودی را طی طرحی از طرف حزب مردم پیشنهاد می‌کنم (دکتر اسفندیاری- نظر همه اعضای فراکسیون بود) لوح زرینی به پیشگاه شاهنشاه تقدیم شود تا این نشان حق شناسی به روزگار بماند و یادبود ورق زرینی باشد که اراده شاهنشاه بر تاریخ پر افتخار ملت ایران افزوده‌اند.

اما متن طرح:

«به پاس پیروزی درخشان ملت ایران که به رهبری شهریار خردمند اعلی حضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران در آرزوی دیرین خویش به حد امکان حقوق از دست رفته را در کار نفت بازیافت این لوح زرین به نشان ستایش و سپاسگزاری ملت ایران تقدیم پیشگاه شاهنشاه می‌گردد تا به یادگار این سرافرازی و پیروزی به روزگار بماند» نمایندگان دورۀ بیست و دوم. و اکنون استدعا چنین است که پس از تصویب این پیشنهاد اگر آن چنان حق شناسی که همه احساس می‌کنیم بخواهیم ابراز بداریم جناب رئیس مجلس شرفیاب بشوند و از طرف تمام نمایندگان به پیشگاه شاهنشاه تقدیم بکنند. (احسنت- احسنت).

رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمائید.

دکتر عاملی تهرانی- جناب آقای رئیس، همکاران ارجمند، امروز که چهارم اسفند ماه سال ۱۳۴۹ خورشیدی است و مجلس شورای ملی در این روز به منظور سپاس از رضا شاه کبیر سر دودمان زنجیره شاهنشاهی پهلوی این روز را گرامی‌می‌دارد اجازه می‌خواهم از طرف گروه پارلمانی حزب پان ایرانیست مراتب سپاس بیکران همه دوستداران ایران زمین را به پیشگاه شاهنشاهی عرضه بدارم که این موهبت پروردگاری را دارند که فرزند خردمند آن سردار تاریخی میهن ما باشند و این موهبت پروردگاری را دارند که مانند پدر پر ارج خود روح زمان را بشناسند و گامهای استوار خود را بر آهنگ پر طنین روح زمان استوار بدارند مردان بزرگ این خصیصه را دارند که می‌توانند ندای زمان خودشان را بشناسند و بر آهنگ آن گام بردارند رضا شاه بزرگ چنین بود این زمانی را که ما از آن صحبت می‌کنیم چیست؟ این روح زمان که از آن صحبت می‌کنیم چیست؟ روح زمان از آغاز قرن بیستم نمایشگر شدیدترین جلوه از جنگ ناسیونالیسم با همه سیاست‌های استعماری است مبارزه ناسیونالیستی ملتها از یک سو مبارزه جهان‌خواران استعمارگر از سوی دیگر این جنگ همه نهادهای اجتماعی را در سراسر جهان به خود اختصاص داده.

هر پدیده‌ای در سراسر جهان اجتماع و سیاست امروز نموداری است از جنگ نیروهای ناسیونالیست که حیات ملتها و نجات انسانیت و فرهنگ انسانی را طلب می‌کند در برابر استعمار گرانی که به خاطر سودجوئی در صدد پایمال کردن روح انسانیت هستند در آن هنگام که رضا شاه کبیر قیام خود را آغاز کرد ما مظاهر پلیدی را داشتیم نفوذ استعمار گران امتیاز منحوس شرکت سابق نفت مظاهری از تعصبات بیجای ارتجاع سیاه همه آثاری بود که آن هنگامی که رضا شاه بزرگ قیام خود را آغاز کرد با همه مظاهر سیاست‌های استعماری نبرد کرد ارتش پیروزمند ما را پایه‌ریزی کرد به نشانه آنکه دیگر نمی‌خواهیم هیچ نشانی از پلیدی‌های بیگانه بر دامان قدرت ما باشد پیش از آن دوران نیروهای مسلح ما چه بودند جز نشانه‌هایی از نیروهایی که استعمارگران گوناگون در این کشور سازمان داده بودند بلی ارتش ما پدیدار گشت به همت رضا شاه و به نشانه بازگشت ملت ایران به ناسیونالیسم از آن بزرگتر دوران پهلوی دوران درخشانی است که ملت ایران با تمام نیرو و توان خود به تجدید عظمت‌های دیرین همت گذاشت و کوشش کرد تا روح فرهنگی مل خود را احیا کند در این دوران بود که ما بعد از یک هزاره تمام شاهد آن بودیم که باز مظاهری از فرهنگ خالص ایران زمین از مظاهر پاک و ناب ایران زمین چهره گشود و آثاری از هنر و ادب و فرهنگ ایران زمین به آنگونه که درخور ملت ایران بود سیمای خود را نشان داد به هر حال اقداماتی شد برای از میان بردن مظاهر نیروهای استعمار و پدید آوردن پایه‌هایی که برای ساختن بهروزی ملت ایران ضروری بود این انقلاب که از زمان رضا شاه بزرگ در حقیقت پایه گذاری شد همچنان ادامه یافت نیروهای عظیم تحصیل‌کرده نهادهای اقتصادی صنعتی به ما اجازه می‌داد که در ششم بهمن ۱۳۴۱ شاهد یک پیروزی انقلابی دیگر باشیم و بتوانیم بر اساس آن نهادهای اجتماعی که هر یک از آن در زمان رضا شاه بزرگ پایه ریزی شده بود بهره برداری عظیمی کنیم و بر سکوی تاریخی نوین بایستیم این جنبش ضروری این قیام تاریخی به همت آریامهر شاهنشاه ایران زمین صورت گرفت ولی بهره هر انقلاب تنها پیروزی در جبهه‌های داخلی نیست بهره انقلاب آن هنگامی‌ظاهر می‌شود که یک ملت می‌تواند در برابر غارتگران استعمارگر بایستد و حقوق خود را مطالبه کند و پیروزی سیاسی به دست بیاورد.

رئیس- آقای دکتر عاملی وقت جنابعالی تمام شد.

دکتر عاملی- بلی ما به این عرصه رسیدیم و در راه مبارزه، در راه استیفای حقوق ملت ایران در مورد نفت به پیروزی درخشانی رسیدیم این پیروزی به دست نیامد مگر در زمینه‌های انقلاب داخلی ایران که ششم بهمن ماه یکی از مظاهر عظیم آن بود ولی آغاز این انقلاب داخلی از آغاز دوران پر شکوه پهلوی است که امروز به یاد آن پیروزی به روان آن رادمرد بزرگ درود می‌فرستیم (احسنت- احسنت).

رئیس- خانم دکتر دولتشاهی بفرمائید.

خانم دکتر دولتشاهی- جناب آقای رئیس، آقایان خانم‌ها محترم، چون وقت تنگ است از مقدمه صرف نظر می‌کنم و به مطلب می‌پردازم.

خوب به خاطر دارم در سال ۱۳۲۷ هنگامی‌که افتخار شرفیابی به حضور شاهنشاه گرانقدرمان برای من دست داد از فرصت استفاده کرده با کسب اجازه به عرض رساندم، شاهنشاها چشم امید تمام زنان کشور به رأی و اراده شاهنشاه است تا از این حال عقب ماندگی و بی‌عدالتی بیرون بیایند. فرمودند «این کاری است که پدرم شروع کرده‌اند و من آن را تمام و تکمیل خواهم کرد. خانم‌ها باید بدانند که در موقع خود من به فکر این تحول خواهم بود. شاید ده سال یا بیشتر طول بکشد ولی انجام خواهد شد».

این فرمایشات شاهانه درست نمونه ایست از عزم راسخ ایشان در تکمیل و دنباله‌گیری اصلاحات و اقداماتی که در زمان شاهنشاه فقید رضا شاه کبیر شروع و پایه‌گذاری گشت. اعم از اقداماتی که جنبه مادی داشت و در نتیجه نابسامانی‌های زمان جنگ از هم پاشیده شده بود و احتیاج به تلاش و زحمت و نوسازی مجدد داشت و اصلاحاتی که در مغزها جایگزین شده بود و دست روزگار یا دایه‌های مهربان تر از مادر دیگر به آنها دسترسی نداشت.

پنجاه سالی که گذشت برای کشور و ملت ایران دوران پر نشیب و فرازی بود دو پادشاه بزرگ هر یک در زمانی پا بر اریکه سلطنت نهادند که آشفتگی و از هم گسیختگی و نابسامانی هراسناکی ایران را فرا گرفته بود و کشور نیاز به رهبری توانا داشت که کشتی طوفان‌زده ایران را به ساحل نجات و رفاه راهنمایی کند.

همانطور که در سال ۱۲۹۹ دست توانایی از آستین کفایت بیرون آمد و با عزمی جزم کمر به سر و سامان دادن اوضاع آشفته آن زمان بست و نه تنها اوضاع آن روز را سر و سامان داد بلکه بلافاصله دست به کار تحولات بزرگ نیز شد در شهریور ۱۳۲۰ نیز اوضاع کشور از حیث از هم‌گسیختگی و نابسامانی دست کمی از اسفند ۱۲۹۹ نداشت در اینجا شاهنشاه بسیار جوان ما باز با عزمی‌راسخ با وجود مشکلات فراوان و در هم پیچیده آن زمان با ارادۀ آهنین تصمیم گرفتند که عنان لجام گسیخته و امور را به دست بگیرند و ملت و کشور خود را رهبری فرمایند.

در این روزهای تاریخی پنجاهمین سال رهبری خاندان پر افتخار پهلوی بسیاری از وطن‌پرستان گفتنی‌ها را در این زمینه گفته‌اند. همکاران محترم نیز از این دوران پر افتخار به طور مبسوط سخن گفتند اما ما زنان دین خاصی نسبت به این دو رهبر بزرگ تاریخی کشور خود داریم.

زیرا ما فراموش نکرده‌ایم و خود شاهد و ناظر اوضاع قبل از ۱۷ دی ۱۳۱۴ بودیم و خود از مزایای آن بهره بردیم و خود شاهد برنامه‌های تکمیلی شاهنشاه آریامهر هستیم و امروز دنیا شاهد و ناظر نتایج چشم‌گیر تحولات ۱۷ دی و ۸ اسفند می‌باشد (صحیح است).

شاهنشاه گرانقدر ما در بسیاری از موارد اشاره فرموده‌اند که زنان ایرانی باهوش و کفایت و لیاقت بوده‌اند و از بهره گیری آنها در ثمرات انقلاب اظهار خوشنودی فرموده‌اند بلی زن ایرانی مانند هر فرد دیگر ایرانی از هوش و ذکاوت ذاتی و لیاقت برخوردار هست ولی تا رهبری درست و کافی برایش نمی‌شد و با برنامۀ صحیح مدارج و مراحل پیشرفت را طی نمی‌کرد چنین نتایج چشمگیری امروز از خدمت زنان به دست نمی‌آمد (صحیح است) بلکه ممکن بود حتی گرفتار لجام گسیختگی‌ها و نابسامانی‌هایی نیز بشود.

اگر امروز زنان ایران با کمال سربلندی می‌توانند منشأ خدماتی از سطح روستا گرفته تا بالاترین سطوح یعنی مراجع قانونگذاری و اجرایی باشند یا در مجامع بین‌المللی و در بین ملل راقیه عرض اندام نمایند و به پیروی از منویات رهبر و پیشوای خود در ترقی کشور خود سهمی‌داشته باشند آیا این غیر از بهره‌مندی از امکانات همین ۳۰ سال اخیر است؟

خدا را شکر که پروردگار توانا که پیوسته حافظ و نگهبان ایران بوده با وجود فراز و نشیب‌های فراوان تاریخ ایران و با وجود سوء قصدهای ناجوانمردانۀ خائنان و بدخواهان این رهبر دانا و مدبر و دلسوز را برای ما حفظ کرد و در پناه عنایات خود قرار داد تا نه تنها اصلاحات زمان پدر تاجدار خود را پیگیری کند بلکه بر اساس تجربیات پر ارزش و دانش و بینش وسیع و جهان بینی امروزی خود تحولات ارزنده و چشمگیری را در این کشور به‌وجود آورد (صحیح است).

هنوز بیست سال نمی‌گذرد که دنیا شاهد ورشکستگی اقتصادی این کشور شد و ضمناً هر کس در خارج از کشور بود شاهد سرزنش‌هایی می‌شد که به ما می‌کردند و تلویحاً یا صریحاً به ما می‌گفتند شما را چه به اینکه با غول‌های اقتصادی در بیفتید شما که از حیث اقتصاد و علم و تکنولوژی و تخصص کشور عقب مانده هستید چاره‌ای ندارید جز اینکه با همین کمپانی‌ها و آن سهمی که به شما می‌دهند بسازید امروزه رهبر ملت ما نه فقط پرچمدار اصلاحات اساسی در داخل کشور می‌باشند بلکه با حمایت و پیشقدم شدن در امر پیکار با بیسوادی در سطح جهانی و با پیشنهاد تشکیل لژیون خدمتگزاران بشر و با حمایت از پیشنهادات و برنامه‌های صلح‌جویانه و با پشتیبانی اساسی از سازمان ملل متحد یک شخصیت برجسته بین‌المللی می‌باشند و از همه بالاتر اقدامات مدبرانه و منطقی ایشان که با تنظیم یک نقشۀ دقیق و یک استراتژی بررسی شده ده ساله کارتلهای سرسخت یا به اصطلاح غول‌های روئین تن نفتی را در مقابل ممالکی که معروف به عقب مانده و ضعیف و فقیر بودند به زانو در آوردند (صحیح است).

بلی اوپک پیروز شد در نتیجه اتحاد و اتفاق، اما همین همبستگی و اتحاد نیز رهبری لازم داشت شاهنشاه عظیم‌الشأن ما که آسایش و راحت را به خاطر کشور و ملت خود بر خود حرام کرده‌اند با حسن تدبیر و دوراندیشی یک سد عظیم را در روابط اقتصادی و سیاسی بین‌المللی شکستند و بدعت تازه‌ای در این روابط به‌وجود آوردند یعنی برابری حقوق در بین ممالک و تسلیم نشدن در مقابل زور چنانچه خود نیز در کتاب انقلاب سفید می‌فرمایند «در دنیای کنونی دیگر زور و قدرت مادی پاسخگوی تمام مشکلات نیست».

رئیس- خانم دکتر دولتشاهی وقت جنابعالی تمام شد.

خانم دکتر دولتشاهی- با اجازه جناب آقای رئیس فقط یک قسمت مختصری را قرائت می‌کنم و به عرایضم خاتمه می‌دهم. رهبر ما بدون اقتباس از ایسم‌های گوناگون که همه ساخته و پرداخته همان گروه‌هایی هستند که از اتحاد کشورهای ضعیف تر می‌هراسیدند و همان کشورهایی که می‌خواستند کشورهای ما همیشه صادر کننده مواد خام باشند و خریدار چند برابر گرانتر تولیدات صنعتی آنها، تز جدیدی در روابط بین‌المللی وارد کردند.

به خلاف بسیاری از سیاست‌مداران عوام فریب ما می‌بینیم که رهبر ملت ما از سالها بدین طرف هرچه گفتند صمیمانه به دنبال تحقق دادن به آن بوده‌اند وقتی در کتاب انقلاب سفید می‌فرمایند «حقوق سیاسی بدون حقوق اجتماعی و عدالت قضایی بدون عدالت اجتماعی و دموکراسی سیاسی بدون دموکراسی اقتصادی مفهوم واقعی ندارد» خود نیز سالها با مطالعات عمیق و تنظیم استراتژی دقیق در پی تحقق بخشیدن به این فرمایشات خود بوده‌اند چنان که اکنون هم نتیجه درخشان و تلاشها و کوشش‌های ایشان نه تنها عاید ملت ایران گردید بلکه مقدمه پیروزی برای کشورهای جهان سوم شد (احسنت- احسنت).

رئیس- آقای حیدر صائبی بفرمائید.

حیدر صائبی- آقای رئیس، نمایندگان محترم. امروز برای مردم این مرز و بوم کهن موجب افتخار و مباهات است که در دوران شاهنشاهی خاندان ایرانی و بزرگ زندگی نموده و به خصوص از رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر آنچنان بهره‌مند و بلند آوازه گردیده‌اند که تاریخ کشور ما کمتر به یاد دارد (صحیح است) زیرا عظمت و بزرگی کارهای انجام شده در این مدت گواهی صادق به نبوغ شاهنشاه آریامهر و همت مردم ایران است که روز به روز بهتر با شکوهتر به دنیا عرضه می‌شود (صحیح است) ایرانی که پنجاه سال قبل فقط نامی از آن باقی مانده بود و می‌رفت که دفتر حیات ملی آن در پیچ و خم تند باد حوادث ایام محو و نابود شود دست رادمردی توانا و سرداری وطن پرست و شجاع یعنی رضا شاه کبیر که طبق تاریخ موجود خود از دودمانی بزرگ هزار ساله ایران بود آن را از گرداب فنای سیاسی نجات داد (صحیح است) و در چنین روزهایی یعنی سوم اسفند ۱۲۹۹ درست پنجاه سال قبل با یک قیام ملی تاریخ را ورق زد و ملت را که در تنگنای بدبختی و فلاکت و وطنش داشت قطعه قطعه می‌شد از خواب غفلت بیدار کرد و پس از یک سلسله اصلاحات مردم او را به رهبری و شاهنشاهی خود انتخاب نمودند اقدامات و دگرگونی‌هایی که در دوران سلطنت رضا شاه کبیر برای ترقی و تعالی ملت ایران روی داده از حد فزون است (صحیح است) برای نمونه بنده فقط از صنایعی عظیم مانند نساجی- سیمان- سیلو- قند- دخانیات- راه آهن و تأسیس دانشگاه و ارتش نوین یاد می‌نمایم. آن قهرمان تاریخ ایران نه تنها در عمران و آبادانی و سایر اصلاحات اجتماعی و اقتصادی و سیاسی ایران همت گماشت و همیشه به فکر کارگران هم که این چرخ‌های صنعتی را می‌گرداندند بودند و برای اولین بار قانون حفاظت و بهداشتی کار و بیمه کارگران توصیه و تصویب گردید که در واقع پایه و اساس قانون بیمه‌های اجتماعی و حفاظت و بهداشت کار فعلی می‌باشد کارگران ایران درود بی پایان خود را به روان پاک آن سردار بزرگ تقدیم می‌دارند (احسنت).

رضاشاه بزرگ علاوه بر اینکه ایران را از پرتگاه نیستی نجات دادند بلکه هدیه‌ای آنچنان ارزنده و گرانبها به ملت ایران ارزانی داشتند که ملت ایران نمی‌تواند به هیچ وجه دین خود را از بابت این هدیه گرانبها یعنی شاهنشاه آریامهر فرزند برومندش به آن سردار کبیر ادا نمایند (نمایندگان- صحیح است) تنها ادای دین ما حمد و سپاس به درگاه باری تعالی برای آمرزش روح آن رادمرد بزرگ و سلامتی وجود شاهنشاه و خاندان جلیل سلطنت است. شاهنشاه آریامهر در سخت‌ترین دوره‌های تاریخ ایران زمام کشور را به کف با کفایت خویش گرفتند و به بهترین وجهی که تاریخ جهان نظیر آن را به یاد ندارد (صحیح است- احسنت) با هزاران کارشکنی عمال داخلی و خارجی از سختی‌ها نهراسیده و حتی با از خود گذشتگی افکار و اندیشه‌های گرانبهای خود ئرا چون چراغی فروزان فرا راه ملت ایران قرار دادند که امروزه ثمرات آن سربلندی و افتخار مردم ایران زمین است نگاهی به حوادث روزهای تیر ۲۱ آذر- ۱۵ بهمن- نهم اسفند- ۲۵ مرداد- ۲۱ فروردین مؤید این نظر است تا اختری تابناک با اندیشه پاک بر تارک شاهنشاهی ایران درخشید (انقلاب سفید شاه و ملت با رستاخیز ششم بهمن ۴۱ جامعه ایرانی از زن و مرد را از قید و بندگی نجات داد).

و امروز پس از هشت سال شهرت انقلاب سفید ایران در همه جهان پیچیده است در سازمان‌ها و محافل بین‌المللی اصول دوازده گانه انقلاب سفید که هر کدام از اصول آن به عنوان موضوع جالبی مورد بررسی واقع شده و برای کشورهایی که در راه اصلاحات اجتماعی و اقتصادی آزاد و دموکراتیک گام بر می‌دارند نمونه شناخته شده است. یکی از ثمرات انقلاب سفید ایران همبستگی و اتحاد و اتفاق است که در بین تمام طبقات ملت ایران در پشت سر رهبر اندیشمند خود به وجود آمده و ما توانستیم در نتیجه رهبری‌های معظم له بزرگترین پیروزی را در مسئله نفت به دست آوریم (صحیح است). طنین پیروزی موافقت نامه اخیر نفتی تهران، طنین برقراری عدالت و حق طلبی کشورهای صاحب نفت به رهبری شاهنشاه آریامهر از کارتلها و انحصارات نفتی و در واقع از امپریالیسم اقتصادی و سلاطین نفت بسیار عمیق و پر دامنه بود زیرا مذاکرات تهران را در راه استیفای حقوق حقه ملل و کشورهای صاحب نفت منطقه خلیج فارس و به طور کلی احقاق حق ممالک عضو اوپک اندیشه گهربار شاهنشاه ایران و کیاست و درایت معظم له توام با ستقامت و پایمردی رهبری می‌کرد و در این جریان عملا معلوم گردید که حق توام با اراده راسخ و استقرار ما فوق قدرتهای مادی و مظاهر و عوامل آن بوده و در نتیجه حق بر قدرت و نور بر ظلمت غلبه کرد (صحیح است) چنانکه شاهنشاه آریامهر فرمودند:

«اگر توفیقی به دست آمد مسلماً بر اساس اعتقاد به خداوند یکتا و ایمان به حق عدالت بوده است اینها اصولی است که همواره سعی کرده‌ایم از آنها پیروی کنیم و تا آخر نیز پیروی خواهیم کرد».

و بی‌جهت نیست که در نتیجه این توفیق و پیروزی اکنون ده روز است که همه طبقات ملت ایران در شادمانی و جشن و سرور و چراغانی به سر می‌برند. کارگران اینک که فعلاً اکثریت دوم و بنا به فرمایشات شاهنشاه آریامهر در آینده نزدیک اکثریت اول خواهند بود این پیروزی عظیم را در کارخانجات و سندیکاها جشن گرفتند و هزاران تلگراف برای سپاسگذاری و عرض تشکر قلبی از سرتاسر ایران به پیشگاه پدر تاجدار تقدیم داشته‌اند و چه بسیار باعث مسرت است که این پیروزی‌های عظیم تقارن دارد با برگزاری دومین کنگره عظیم کارگران ایران که با پیام شاهنشاه آریامهر گشایش خواهد یافت. کارگران ایران مصممند که در سال ۱۳۵۰ در تمام کارگاهها و حرفه برای خود سندیکا تشکیل دهند و هیچ کارگاه و حرفه‌ای بدون سندیکا نباشد که با ائتلاف چند سندیکا و همبستگی چند اتحادیه دارای کنفدراسیون کارگری گردند بنده ناگزیر از ذکر این نکته ی باشم که اگر در راه تشکیل سندیکا در بعضی از کارگاهها مقاومت‌هایی از طرف بعضی از کارفرمایان می‌شود و تضییقاتی برای کارگران تشکیل دهنده سندیکا به عمل می‌آید در اثر عدم درک مفاهیم سندیکایی است و این از وظایف اتاق بازرگانی و صنایع و معادن است که به آنها تفهیم نمایند که سندیکالیسم در رشته‌های مختلف تولیدی تنها ناظر به تأمین منافع کارگران نیست بلکه نقش عمده آن ارتقاء تولید چه از نظر کمی‌و چه از نظر کیفی است که بهبود شرایط کار آن را سبب می‌شود و مآلا همه طبقات از آن بهره‌مند می‌گردند که از آن جمله کارفرمایان هستند از طرفی سندیکالیسم روابط مترقی و دوستانه را در روابط کارگران و کارفرمایان جایگزین شیوه‌های کهنه می‌سازد و در نتیجه ترقی سطح تولید و تأمین منافع طرفین را دربر خواهد داشت در مورد سهیم کردن کارگران در منافع کارگاهها امیدواریم که کارفرمایان شریف و وطن پرست فرمایشات شاهنشاه آریامهر را در جلسه تاریخی کاخ سازمان برنامه مد نظر قرار دهند و اصل چهارم انقلاب و قوانین مربوط به آن را تمام و کمال اجرا نمایند تا از این طریق در پیشبرد هدف‌های انقلاب که طبعاً موجب ازدیاد تولید و تقلیل ضایعات و موجبات درآمد بیشتری برای طرفین است از نظر دور ندارند.

در مورد تأمین مسکن برای کارگران نظر شاهنشاه آریامهر بر آن است که عموم کارگران خود صاحب مسکن گردیده و قسمت عمده درآمد آنها صرف پرداخت کرایه مسکن نگردد خانه‌های ساخته شده چه از طرف دولت خدمتگزار حزبی جناب آقای هویدا و چه بخش خصوصی به کارگران واگذار و بهای آن به اقساط طویل‌المدت دریافت گردد.

رئیس- آقای صائبی وقت جنابعالی تمام شد.

حیدر صائبی- اجازه بفرمائید چند دقیقه دیگر عرضم تمام می‌شود اجرای کامل مقررات قوانین کار و بیمه‌های اجتماعی به نحو احسن در کلیه کارگاههای مشمول مورد توجه و علاقه شدید طبقه کارگر است که وزارت کار و امور اجتماعی در انجام این امر مهم سهم بسزایی به عهده دارد، چون یکی از نیات عالیه رهبر خردمند ما شاهنشاه آریامهر جهت تأمین زندگی بهتر برای همه و کنترل قیمت‌ها از طریق تشکیل و توسعه شرکتهای تعاونی می‌باشد امید ما این است که در این امر به خصوص از طرف دولت و بخش خصوصی اقداماتی به عمل آید که برای تأمین حوائج کلی کارگران شرکت تعاونی مادر تشکیل و در کلیه واحدهای کارگری برای پیشرفت امر تعاون کمکهای لازم جهت ایجاد شرکت‌های تعاونی مصرف و مسکن و غیره به عمل آید و امیدواری کامل ما این است که دولت حزبی جناب آقای هویدا در اجرای برنامه‌های فوق که تحقق هدفهای فوق است موفق و توفیق بیشتری به دست آورد (احسنت- احسنت).

رئیس- آقای روستا بفرمائید.

روستا- با کسب اجازه از مقام معظم ریاست و همکاران عزیز و ارجمند.

جای بسی افتخار و مباهات است که در این موقع که ملت ایران در هر گوشه و کنار کشور سرشار از احساس و غرور موفقیت بزرگی را که به رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر در مورد حل مسأله نفت پس از سالهای متمادی و استیفای حقوق حقه ملت ایران جشن گرفتند و شادی می‌کنند ترجمان احساسات پاک و بی‌شائبه طبقات اصناف و پیشه‌وران کشور هستم و در محضر نمایندگان محترم ملت مراتب حق شناسی و قدر دانی اصناف را ضمن ستایش از رهبری‌های قاطع ناجی عظیم‌الشأن خود در کسب این پیروزی درخشان درباره استیفای حق مسلم مردم شریف ایران و سایر کشورهای منطقه خلیج فارس و کشورهای تولید کنندۀ نفت و ملت‌های رنج‌دیده جامعه جهانی است به استحضار ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌رسانم اصناف این طبقه زحمتکش همگام با همه طبقات مردم همیشه از یک روح شاه دوستی و میهن‌پرستی بهره‌مند بوده‌اند و در نتیجۀ همین روح ملی است که کشور ما ایران در مقابل همۀ رویدادهای تاریخ سر بلند و مباهی است و در حفظ مبانی فرهنگ خود موفق بوده است (صحیح است).

در زندگی نسل حاضر نیز کشور ما با حوادث مختلفی مانند شهریور ۲۰، واقعه آذربایجان و ۲۸ مرداد و وقایع دیگری روبرو بوده است که در تمام این مراحل به لطف و مهر خدائی شاهنشاه آریامهر به یاری پروردگار توانا ملت خود را رهبری و به شاهراه سعادت هدایت فرمودند (صحیح است) در این دوران طلائی در مقابل دیدگان دملت ایران و طبقات اصناف و پیشه‌وران فقط یک چهره قرار داشته است و بس، چهرۀ مصمم شاهنشاه آریامهر در مقابل مشکلات و رویدادهای غیر منتظره مقاومت و آنچنان پایداری فرمودند که بالاخره مقام و موقع ملت ما در جامعه جهانی به چنان مرحله‌ای رسید که احترامی عمیق برای کشور ما کسب کرده است (صحیح است).

تردیدی نیست عظمت اقدامات شاهنشاه ما که همواره در یک سطح وسیع جهانی بوده به حدی است که بیان نخواهد توانست ذره‌ای از شکوهمندی آن را برساند و شکی نیست که نقش رهبری و اراده توانای معظم‌له مایۀ خیر و برکت و سعادت و امنیت واقعی می‌باشد (صحیح است).

طبقات اصناف و پیشه‌وران کشور براساس روح حق‌شناسی و فداکاری که داشته و دارند در مقابل شاهنشاه خود که در نتیجه حسن درایت و کاردانی راه ترقی و تعالی ملت خویش را تشخیص داده و در راه عظمتش تلاش می‌نمایند سر تعظیم و تکریم فرود می‌آورند و از صمیم قلب مباهی و مفتخرند که جهان و جهانیان از شاهنشاه ما به عنوان یک رهبر بزرگ و خردمند یاد می‌نمایند و از افکار معظم له در پبش برد طرح‌های جهانی استفاده می‌نمایند به همین منظور است که طبقات اصناف و پیشه‌وران بر کوشش‌های شاهنشاه آریامهر ارج می‌نهند و بر آن سپاس می‌گویند (صحیح است- احسنت).

امروز کشور ما تحت رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر توانسته است مقام والائی در جهان برای خود به دست آورد و این افتخار ما ایرانیان است که شاهنشاه ما نه تنها در مسائل داخلی پرچم دار اصلاحات اجتماعی هستند بلکه در صحنه گیتی پیشوائی عظیم‌الشأن و مصلحی خیراندیش و انسان دوست شناخته شده‌اند و فرد فرد طبقۀ اصناف و پیشه‌وران دوش به دوش سایر افراد ملت ایران وظیفه خود می‌دانند که در راه ایفای دین ملی در انجام مسئولیتی که برعهده دارند کوشا و ساعی باشند زیرا در این چند روز اخیر کشور ما در مورد مسأله‌ای که همیشه برای مملکت غولی از مشکلات سیاسی و اجتماعی بود آن چنان تحت رهبری پرچم دار انقلاب ایران حل شد که نه تنها حق خود را از قدرت‌های نفتی جهان گرفتیم بلکه حق همه کشورهای صاحب نفت گرفته شد (صحیح است).

این است نتیجه رهبری قاطع شاهنشاه آریامهر در حفظ حقوق کشور و ملت‌های در حال توسعه. برای ملت ایران تنها مسأله افزایش درآمد ارزی مطرح نیست بلکه بالا رفتن ارزش بین‌المللی ایران در حل مسائل سیاسی و اقتصادی خود در جهان مطرح است که بدون زور و با توجه به منطق صحیح و قاطع و مستدل توانسته‌ایم نقطه عطفی در سیاست اقتصادی ملت‌های تولید کننده نفت به‌وجود آوریم (صحیح است).

طبقه اصناف و پیشه‌وران بر مبنای حرفه و روال کسبی خود بیشتر از تمام گروههای اجتماعی کشور قدر این موهبت و موقع حساس را می‌دانند برای این که سرنوشت آنها در ثبات مملکت است و این پدیده پر ثمر تاریخی یعنی استیفای حقوق ملی را که نتیجه این ثبات و امنیت است و تحت رهبری ناجی عالی قدر فراهم شده است ارج قائل هستند و می‌دانند که باید با متانت و کوشش نشان دهند که به نوبه خود در بهبود امور مملکت سهم مؤثری دارند امروز ما در آستانه سوم اسفند روز حیات بخش تاریخ پر افتخار ایران قرارداریم که مهر خداوندی سبب شد فرزندی برومند از این آب و خاک به نام رضا شاه کبیر در صحنه تاریخ بدرخشد تا خاندان پهلوی را بنیان گذارد و راه ترقی کشور ما را هموار و ایران را از عقب‌ماندگی‌های گذشته نجات دهد و مفتخریم که در پرتو رهبری خردمندانه فرزند برومندش اصلاحات عمیق و دامنه دار در کلیه شئون کشور روی داده و مسأله نفت پس از سال‌ها تلاش و پی گیری در جهت احقاق حق مسلم افراد این مرز بوم و مردم کشورهای صاحب نفت با قاطعیت حل شد.

باید به اطلاع همکاران گرامی‌برسانم که اصناف و پیشه‌وران در روز شنبه ۱ /۱۲ /۴۹ اجتماع پر شکوهی در حزب پاسداران انقلاب تشکیل دادند در این اجتماع پر شکوه با صدور قطعنامه‌ای از پای مردی و رهبری و قاطعیت شاهنشاه آریامهر در کسب پیروزی در مذاکرات نفتی اوپک تقدیس و مباهات صادقانه‌ای نقش رهبری خردمندانه‌اش را مورد ستایش قرار دادند.

رئیس- آقای روستا وقت جناب عالی تمام شد.

روستا- چشم، طبقه اصناف و پیشه‌وران کشور پیروزی ملت ایران و کشورهای عضو اوپک را به ملت ایران و دولت جناب آقای هویدا تبریک می‌گویند و برای بزرگداشت این موفقیت عظیم که در راه استیفای حقوق حقه صاحبان نفت نصیب ملت ایران و کشورهای عضو اوپک گردید همگام با سایر گروهها و طبقات مردم از روز یکشنبه تا پنج شنبه محل‌های خود را آذین بندی می‌کنند و احساسات پاک خود را در روز چهارشنبه ۵ /۱۲ /۴۹ ضمن به راه انداختن کارناوال شادی در شهر، که از ابتکارات بدیع و مخصوص خودشان می‌باشد متجلی خواهند ساخت (احسنت، احسنت).

رئیس- آقای سعید وزیری بفرمائید.

سعید وزیری- جناب آقای رئیس، خیلی متشکرم با این که وقت گذشته به من اجازه داده شد برای بنده مایه کمال افتخار است که در روز آغاز نیمه دوم قرن پهلوی یکی از بزرگترین پیروزی‌های پهلوی دوم شاهنشاه آریامهر را از طرف دهقانان آزاد اعضای شرکت‌های تعاونی روستایی، اعضای واحدهای سهامی‌زراعی و تمام مردم روستانشین و کشاورزان مملکت تبریک عرض کنم کشاورزان مملکت دهقانان مملکت مثل تمام طبقات و قشرهای این مملکت که از مواهب انقلاب استفاده کرده‌اند و به خصوص شانس بزرگ امکانات بزرگی که به علت پیروزی بزرگ نفت عایدشان شده است شکرگذار هستند دهقانان کاملاً در قلب خودشان احساس می‌کنند دولت خواهد توانست با امکاناتی که از طریق ازدیاد درآمد نفت به دست آورده است برای آنها وسائل بیشتر چه از لحاظ راه‌سازی و چه از طریق توزیع اعتبارات بیشتر و بهبود وضع روستاها به آنها کمک خواهد کرد بنده با اطلاعی که از طریق فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین دارم و با مختصر اطلاعی که از طرف آقای نخست وزیر به اطلاع فراکسیون حزب خودش رسانیده دارم به خصوص می‌دانم چه امکانات وسیعی را در بودجه‌ای که الان تقدیم ساحت مجلس خواهند کرد برای بهبود وضع دهقانان در این بودجه پیش‌بینی کرده‌اند بنده یک بار دیگر تشکرات دهقانان این مملکت را به دولت خدمتگزار شاهنشاه تقدیم و ابلاغ می‌کنم (احسنت) و عرض می‌کنم واقعاً از جهت شخص خودم به عنوان کسی که در این مسائل مطالعه کرده است اهمیت عظیم پیروزی بزرگ شاهنشاه در زمینه حل مسئله نفت در مقیاس ملی، مطلبی است که همکاران محترم به نمایندگی از قشرهای عظیم سرتاسری کشور گفتند و مطبوعات کشور و تمام افراد با تظاهرات عظیمی که در سراسر مملکت ترتیب می‌دهند ابراز کرده‌اند ولی بنده باید عرض کنم اهمیت بسیار زیادی که از لحاظ بین‌المللی اقدام بزرگ شاهنشاه ما دارد این است که ایشان نشان دادند که در مشرق زمین هم انسانهایی هستند که وقتی می‌گویند حق زندگی آزاد داریم حق برتری داریم حق زندگی داریم حق مساوی با ملتهای بزرگ داریم حق دارند و راست می‌گویند (صحیح است- احسنت) و شاهنشاه ما نه تنها به عنوان یک رهبر ملت ایران بلکه به عنوان رهبری در مقیاس بین‌المللی سعی می‌کنند که «رهانند غریق را» سعی می‌کنند که ملت‌های دیگر را هم به آزادی برسانند و این نقش عظیم رهبری را با کمال انسان دوستی با کمال شهامت انجام داده‌اند (صحیح است) و انسانها را از اجبار مرعوب شدن و مجذوب شدن به جهان دو قطبی نجات داده‌اند و نشان داده‌اند که انسانها می‌توانند بدون اینکه مجبور باشند به یکی از دو قطب مجذوب باشند راه انسان بودن راه آزاد بودن را ادامه بدهند و با آزادی و سربلندی زندگی کنند (احسنت) من معذرت می‌خواهم از جناب آقای رئیس و دو دقیقه دیگر به عرایضم ادامه می‌دهم چون آقای رامبد در فرمایشاتشان به یک مطلب بسیار بسیار اساسی اشاره کردند که باید از این پیروزی و موفقیت بزرگ ازدیاد درآمد خوب استفاده بشود و دولت به عنوان یک فرزند خلف از این پیروزی که پدر در دسترسش قرار داده خوب بهره‌مند بشود من که معمولاً عادت به این تعارفات ندارم باید از شخص هویدا نخست وزیر خدمتگزار شاهنشاه که نه تنها به عنوان یک فرزند خوب یک سرباز خوب با همکاران خود با وزیر دارائی با رئیس شرکت نفت توانسته به عنوان واقعاً یک سرباز خوب وظایف خودش را انجام بدهد و مورد مراحم شخص شاهنشاه قرار گرفته‌اند من به عنوان یک نماینده تشکر می‌کنم و تلگرافات متعددی از دهقانان مملکت را که در تجلیل و تشکر از این پیروزی و حل مسئله نفت به عنوان بنده رسیده است و به جهت اینکه افتخار عضویت شورای کشاورزان وابسته به حزب ایران نوین را دارم که هزاران تلگراف از این قبیل تقدیم پیشگاه مبارک شاهنشاه شده است و قسمتی که در اختیار بنده است به حضور ریاست محترم مجلس تقدیم می‌کنم و به عرایضم خاتمه می‌دهم (احسنت- احسنت).

- تصویب صورت‌جلسه

۳- تصویب صورت‌جلسه

رئیس- راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله خانم پارسای وزیر آموزش و پرورش

۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله خانم پارسای وزیر آموزش و پرورش

رئیس- وارد دستور می‌شویم خانم دکتر پارسای فرمایشی دارید بفرمائید.

دکتر پارسای (وزیر آموزش و پرورش)- با کسب اجازه از مقام ریاست، نمایندگان محترم استحضار دارند که انقلاب آموزشی یکی از موارد خاص و بزرگ منشور انقلاب کشور است و در راه تحقق بخشیدن به آن لازم بود که تمام نظام‌های آموزشی کشور بررسی شود و نظام جدیدی متناسب با پیشرفت‌ها و تحولات کشور در نظر گرفته شود به همین مناسبت به فرمان شاهنشاه آریامهر در سال ۱۳۴۳ شورای برنامه‌ریزی کشور تشکیل گردید و بعد مطالعات زیاد شورا مطالعات خودش را به صورت یک نظام جدید به شورای آموزش و پرورش تقدیم کرد که مورد تصویب قرار گرفت چون لازم بود به موجب قانون تعلیمات اجباری نظام جدید به صورت لایحه‌ای جدید تقدیم مجلس شورای ملی بشود به این جهت این لایحۀ اصلاحی تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌شود که مورد تصویب قرار بگیرد.

رئیس- لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- بیانات آقای نخست وزیر و تقدیم لایحۀ بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور

۵- بیانات آقای نخست وزیر و تقدیم لایحۀ بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور

رئیس- جناب آقای نخست وزیر بفرمائید.

نخست وزیر (امیر عباس هویدا)- جناب آقای رئیس، نمایندگان محترم،

با تأییدات خداوند متعال و توجهات اعلی حضرت همایون شاهنشاه آریامهر اجازه می‌خواهم لایحۀ بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور را به ساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم کنم و چون همواره در موقع تقدیم لایحۀ بودجه مختصری درباره کارهای انجام شده بیان می‌شود و تصویری از اقدامات آینده عرضه می‌گردد اینک شرح پیشرفت‌هایی را که در سال ۱۳۴۹ حاصل گردیده و فهرست کارهای عظیم تری را که در پیش است با نمایندگان محترم در میان می‌گذارم.

سال ۱۳۴۹ متضمن پیروزی‌های بزرگی برای کشور در صحنه داخلی و هم در عرصه خارجی بود. در صحنه داخلی هرچند هنوز سال ۱۳۴۹ به پایان نرسیده ما بر اساس برآوردهای موجود می‌توان گفت که رشد اقتصادی به میزان ده درصد به قیمت ثابت حاصل خواهد آمد که از هدف اصلی برنامه چهارم عمرانی بالاتر خواهد رفت و در مقابل آهنگ افزایش قیمت‌ها حتی به نصف میزانی که در سال ۱۳۴۸ مشاهده شده بود نخواهد رسید و به این ترتیب موفقیت شگفت اقتصادی ایران در تحقق رشد سریع با حفظ ثبات نسبی قیمتها ادامه پیدا خواهد کرد. در اینجا اگر افزایش قیمت‌ها در ایران که حداکثر به میزان ۴ /۱ درصد در سال ۱۳۴۹ خواهد رسید با وضع تورمی اکثر کشورهای جهان سنجیده شود حق خواهیم داشت که از ثبات نسبی قیمتها در عین تحقق رشد اقتصادی به خود ببالیم. (صحیح است).

در یک سال گذشته چند طرح از طرحهای عظیمی که در زمینه صنعت به موقع اجراء گذاشته شده بود به ثمر رسید و منجمله طرح بزرگ شاهنشاه لوله گاز به دوره بهره برداری نائل شد و پارۀ تأسیسات نفتی جدید در جنوب کشور گشایش یافت و مقدمات اساسی افتتاح صنعت ذوب آهن فراهم آمد. صنعت بزرگ پتروشیمی شاهپور آغاز به کار کرد و کارخانه مهم کاغذ سازی هفت تپه وارد مرحله بهره‌برداری شد. ضمناً در امور زیر بنایی اقدامات عمده به نتیجه رسید و از آن جمله افتتاح سد شاه عباس کبیر و شروع استفاده از شبکه برق سرتاسری بود که در نتیجه میزان رشد نیروی برق را نسبت به سال گذشته به میزان ۳۵ درصد افزایش داد، هرچند حجم سنگین هزینه‌های مربوط به اینگونه طرحها موجب شد که مجال مورد نظر برای گسترش کافی بعضی طرح‌های اجتماعی به دست نیاید لیکن این طرحهای بزرگ ضمن اینکه به آرزوهای دیرین ملی جامه عمل پوشید راه را برای جهش صنعتی آینده مملکت هموار کرد.

از امتیازات دیگر سال گذشته این بود که دستور تنظیم گزارش تفصیلی برنامه پنجم عمرانی به هدایت شاهنشاه بزرگ ما صادر گردید و در بیانات مدبرانه و آمیخته به جهان بینی و دور اندیشی که در سازمان برنامه ایراد نمودند نه فقط خطوط اصلی برنامه مذکور بلکه دور نمای تحولات بیست سال آینده اجتماع و اقتصاد ایران را ترسیم فرمودند.

در عرصه سیاست بین‌المللی سال ۱۳۴۹ را نقطه عطفی نه فقط در تاریخ ایران بلکه در سرگذشت ملل در حال رشد جهان باید شمرد زیرا در این سال بود که توفیق درخشانی در مذاکرات نفت حاصل آمد و چنانکه بعضی از متفکران ژرف‌بین متذکر گردیده‌اند، این پیروزی رابطه میان ملل صنعتی و کشورهای در حال رشد عالم را دگرگون کرد و در حالی که از گفتگوهای طولانی و مکرر مربوط به «توسعه و تجارت» میان این دو دسته ممالک هنوز نتیجه‌ای به دست نیامده بود مذاکرات موفقیت آمیز تهران پایه مستحکمی برای ایجاد رابطه صحیح میان قیمت مواد خام صادراتی ممالک جهان سوم و بهای کالاهای تمام ساخته وارداتی کشورهای پیشرفته به‌وجود آورد و به عبارت دیگر شیوه مبادله ظالمانه‌ای را که کشورهای مقتدر صنعتی بر ممالک غیر صنعتی تحمیل کرده بودند به یکباره بر هم زد و بنیاد نظام عادلانه تر و عاقلانه‌تری را در میان آورد.

ذکر جزئیات پیشرفت‌های به دست آمده در سال گشته ضروری نیست زیرا گزارش پیوست به بودجه کل کشور این پیشرفتها را به تفصیل بیان می‌کند. در اینجا منظور ذکر اهم کارهای انجام شده بود که در حقیقت نقطه کمال و تمامیتی بر دفتر پنجاه سال تاریخ تجدد ایران گذاشت و ورقی تازه تر از دوران جنبش‌های روزافزون اقتصادی و اجتماعی که در آینده‌ای نزدیک باید به عصر درخشان تمدن بزرگ منتهی گردد باز کرد.

اما سالی که در پیش است یعنی سال ۱۳۵۰ امیدهای روشن‌تر و نویدهای بیشتری را در بر دارد، امیدها و نویدهایی که در روح فلسفه عالی انقلاب ایران نهفته است و هر روز ثمرات ارزنده‌تری را برای جامعه ایرانی به عرصه وجود می‌آورد.

پیروزی تاریخی نفت و افزایش دیگر درآمدهای مملکت به ما اجازه آن را می‌دهد که در سال آینده جمع کل بودجه عادی را به میزان ۲۳ درصد و جمع کل بودجه عمرانی را به میزان ۳۰ درصد افزایش دهیم (احسنت) و در نتیجه در زمانی کوتاه‌تر کارهایی بس عظیم تر از گذشته را به ثمر رسانیم (انشاءالله) در مورد بودجه عادی مسلماً باید اولویت نخستین به برنامه‌های دفاعی مملکت داده شود زیرا در جهان پر آشوب کنونی، تنها با تقویت نیروهای دفاعی است که می‌توان نه فقط استقلال و تمامیت مملکت را پاسداری کرد (صحیح است- احسنت) بلکه با ایجاد محیط نظم و امنیت، موجبات دوام و بقای رشد و توسعه سریع اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی را فراهم آورد. کشور ما از آغاز تاریخ پر افتخار خویش به صلح دوستی و محبت نوع بشری موصوف و معروف بوده است و نشانه آن را در شیوه کار و رفتار پادشاهان بزرگواری چون کورش کبیر که در سال آینده دو هزار و پانصدمین سال شاهنشاهی ایران را که به کوشش وی بنیان‌گذاری شده جشن می‌گیریم، می‌توان به روشنی بازیافت. تقویت بنیه دفاعی کشور به منظور تأمین صلح جهانی است و بدون شک تا پنج سال بعد با اجرای برنامه جامع و مستمر دفاعی خویش به مقامی‌خواهیم رسید که نه فقط در سطح منطقه بلکه در پهنه جهان به نیروی پاسداری ما از صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی اتکاء خواهد شد و با چنین نیرویی نه فقط آماده دفاع از میهن عزیز خویش خواهیم بود بلکه در تأمین صلح و آرامش در این منطقه و عرصه جهانی نقش مؤثری خواهیم داشت (احسنت).

در اینجا ذکر این نکته را لازم می‌دانم که اصول سیاست مستقل ملی ما در امور بین‌المللی کاملاً روشن است و بر همان مبانی اساسی احترام به اصول منشور ملل متحد، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها و عدم دخالت در امور داخلی آنها- رعایت هم زیستی مسالمت آمیز- مجاهدت در تامین صلح بین‌المللی و پشتیبانی از هر نوع کوششی که به منظور برقراری عدالت در سطح بین‌المللی صورت گیرد استوار است و همواره همین سیاست در آینده نیز پیروزی خواهد شد. براساس همین احترام به استقلال و حق حاکمیت ملتهاست که دولت شاهنشاهی ایران عقیده دارد که خلیج فارس متعلق به کشورهای ساحلی خلیج است و بعد از خروج نیروهای انگلیس هیچ قدرت خارجی اجازه ندارد که جانشین آن گردد.

روابط دولت شاهنشاهی با کلیه دول جهان به خصوص همسایگان روز به روز در توسعه می‌باشد. با ترکیه و پاکستان که متحدین ما هستند و در همکاری عمران منطقه‌ای با هم عضویت داریم روابط ایران در کمال صمیمیت است.

با افغانستان دولت شاهنشاهی، روابط مخصوص و برادرانه دارد، با شوروی همسایه شمالی روابط دو کشور بر اساس دوستی و احترام متقابل و همکاری اقتصادی استوار است و سال گذشته شاهد توسعه روز افزون این همکاری بوده‌ایم.

مناسبات دوستانه ایران با امارات خلیج فارس پیوسته در گسترش است و بازدیدهائی که مقامات عالیه آن امارات از کشور ما بعمل آورده‌اند نمودار تشدید این روابط می‌باشد.

با این مقدمه که مبین خط مشی سیاسی دولت است اینک به موضوع بودجه باز می‌گردم و بدواً درباره بودجه عادی توضیحاتی را به استحضار می‌رسانم، پس از نیروی دفاعی مهمترین افزایش اعتبارات در بودجه جاری به دستگاه‌های مسئول خدمات اجتماعی خصوصاً آموزش و پرورش و گسترش و تقویت مؤسسات عالم‌المنفعه درمانی و بهداشتی اختصاص داده شده است و در مرحله بعد دستگاه‌های کشاورزی مملکت قرار گرفته‌اند.

در اینجا که از اعتبارات دفاعی کشور سخن به میان آمد لازم است این نکته را متذکر شوم که با وجود کمال توجهی که به تقویت نیروی دفاعی شده است هنوز ما با مقایسه با کشورهای مشابه، سهم کمتری از درآمد ملی را با این امر اختصاص داده‌ایم.

در مورد افزایش بودجه مؤسسات آموزشی و دستگاه‌های کشاورزی یادآور می‌شوم که این افزایش به میزان ۱۱ درصد در سال ۱۳۵۰ پیش‌بینی است (احسنت) سایر فعالیت‌های عمده‌ای که در بودجه عادی سال ۱۳۵۰بر آنها تکیه شده است و ناظر به تامین موجبات رفاه عمومی و همچنین فراهم آوردن شرایط زندگی بهتر و مرفه تر برای کارکنان دولت و مخصوصاً کارمندان بازنشسته واجد استحقاق است، اجمالاً به این قرار است:

اعطای یک پایه ترفیع به کار کنان دولت- تامین اعتبار لازم برای پرداخت تدریجی اشتباه محاسبه حقوق کارکنان دولت (احسنت) اجرای اصلاحیه جدید قانون استخدام کشوری- افزایش حقوق پاره‌ای از کارکنان بازنشسته دولت – بهبود وضع معلمان با اجرای اصلاحیه جدید قانون استخدام کشوری و اجراء طرح خدمات تمام وقت معلمان – توجه بهبود وضع افراد ژاندارمری و شهربانی و تامین حق مسکن و جیره نقدی آنان. علاوه بر این در بودجه عادی سال ۱۳۵۰ اعتبارات بیشتری برای دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها – آموزش و پرورش – دادگستری و ارتباطات و مخابرات در نظر گرفته شده است.

بودجه کل کشور شامل عادی – عمرانی و مؤسسات وابسته در سال ۱۳۵۰ کلاً بالغ بر۴۸۱ میلیارد ریال خواهد بود که از بودجه مصوب سال ۱۳۴۹ در حدود ۷۵ میلیارد ریال بیشتر است به طوری که خانم‌ها و آقایان اطلاع دارند اولین بودجه‌ای که به وسیله این دولت تقدیم مجلس شورای ملی گردید کمتر از یک ثلث این بودجه بوده و ملاحظه می‌فرمائید در یک زمان کوتاهی بودجه کل کشور به سه برابر افزایش یافت و اگر مقایسه‌ای بین بودجه ۴۹ و۵۰ بشود ۷۵ میلیارد ریال بیش از بودجه قبلی است و در این حدود اقداماتی با اولویت‌های که عرض شد انجام خواهد گرفت (کاظم مسعودی- جناب آقای نخست وزیر این بودجه شما یک عیب دارد و آن این است که این بودجه درخشان را با بودجه‌ها ۱/۱۲ که دولت‌های گذشته به مجلس می‌دادند مقایسه نکردید تا کاملاً برای مردم روشن شود که کجا بودیم و به کجا رسیدیم). صحیح است ولی در عمر دولت من تا به حال سابقه ندارد که بودجه ۱/۱۲ به مجلس داده باشیم. بدین توضیح که جمع کل بودجه عادی سال۱۳۵۰ به میزان ۱۵۸ میلیارد ریال و مجموع بودجه عمرانی معادل ۱۸۲ میلیارد ریال خواهد بود. اگر اعتبارات بودجه عمرانی سال ۱۳۵۰ را با سال ۱۳۴۹ مقایسه کنیم بیشترین افزایش را در بخش‌های عمران دهات- عمران ناحیه‌ای – آموزش و پرورش – بهداشت و درمان – فرهنگ و هنر و نظائر آن ملاحظه می‌نمائیم و این خود گواه عزم راسخ دولت بر تقویت بخش‌های زیربنائی و اجتماعی و حرکت سریع در جهت سیاست رفاه عمومی است. افزایش اعتبارات در بخش‌های مذکور به ترتیب در بخش عمران دهات به ۱۴۳ درصد- در عمران ناحیه‌ای به ۷۳ درصد- در آموزش و پرورش به ۶۴ درصد- در بهداشت و درمان به ۵۹ درصد و بالاخره در فرهنگ و هنر به ۹۴ درصد بالغ می‌گردد، درحالی که به علت موفقیت‌های نمایانی که در سال‌های پیشین در اجرای برنامه‌های عظیم صنعتی روی داده می‌توان از این پس سرعت افزایش اعتبارات این گونه برنامه‌ها را نسبت به گذشته کاهش داد بدون آن که در آهنگ رشد صنعتی و اقتصادی کشور کوچک‌ترین نقصانی حاصل گردد.

در میان بخش‌های تولیدی، کشاورزی کماکان از اولویت خاصی برخوردار خواهد بود. در برنامه کشاورزی سال۱۳۵۰ اعتبارات متعلق به برنامه‌های اصلاح مراتع- تثبیت خاک از طریق ایجاد جنگل- حفاظت آب خیزها- افزایش تولید علوفه- طرحهای آبادانی مناطق عشایری – تحقیق و ترویج کشاورزی- اعتبارات نظارت شده- برنامه تسطیح اراضی و مخصوصاً اصلاح بذر و نهال از افزایش قابل توجهی برخوردار است، ضمناً درباره طرح‌های آبیاری تأکید اساسی به ساختمان شبکه‌های آبیاری معطوف خواهدشد.

در سال ۱۳۵۰ طرح‌های عمران ناحیه‌ای خصوصاً در جیرفت- کهکیلویه و سرپل ذهاب مورد توجه خواهد بود و برای اولین بار طرحی جامع برای مناطق عشایری که شامل آموزش- بهداشت- دام پروری – دام پزشکی – احداث راه‌های فرعی و استقرار صنایع مناسب در مراکز مزبور و هم چنین ایجاد انبارهای علوفه و مراکز تجمع دام باشد، تنظیم و اجراء خواهدشد.

در بخش صنایع نفت و گاز و برق اغلب طرح‌هائی که در دست اجراء است به تدریج به مرحله بهره‌برداری خواهد رسید. در اوائل سال ۱۳۵۰ از صنعت ذوب آهن بهره برداری خواهد گردید و در آخر همین سال قسمت نورد ذوب آهن آماده بهره‌برداری خواهد بود و اعتباراتی که برای سرمایه در گردش این صنایع لازم می‌باشد در اختیار قرار خواهد گرفت.

در سال ۱۳۵۰ صنایع مهم ماشین‌سازی اراک و تبریز و صنعت آلومینیوم اراک به مرحله بهره برداری خواهند رسید و نیز در همان سال اعتبارات تخصیص یافته به بانک‌های تخصصی افزایش قابل توجهی خواهدداشت تا بدین ترتیب بتوان به بخش خصوصی صنعتی تحرک بیشتری بخشید. به صنایع کوچک و متوسط که سطح اشتغال را بالاتر می‌برند در برنامه عمرانی ۱۳۵۰ توجه خاصی معمول گردیده است. ضمناً برای مطالعات زمین شناسی و اکتشافات معادن خصوصاً در منطقه جنوب شرقی کشور اعتبارات لازم پیش‌بینی شده است در مورد بخش گاز و نفت برنامه‌های جدیدی مورد نظر است و چنان که اشاره شد از شاه لوله گاز بهره برداری آغاز گردیده و برای افزایش ظرفیت شاهنشاه لوله مزبور نیز اعتبارات لازم پیش‌بینی گردیده است. استفاده بیشتر از گاز به مقاصد در شهرهای عمده مانند تهران - اصفهان- قزوین – شیراز و اهواز مورد عمل قرار گرفته و برای تأمین حوائج سوخت کشور طرح‌های جدیدی تنظیم خواهدشد. به منظور تقویت خط لوله نفت و افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های کشور و ایجاد انبارهای لازم اعتباراتی در نظر گرفته شده است. علاوه بر این با توجه به توسعه اقتصاد ایران و نظر به آنکه احتیاجات کشور به تأمین برق نیز گسترش سریعی خواهد داشت اعتبارات برق در بودجه عمرانی سال مذکور بیش از۹۰ درصد افزایش خواهد یافت که انتظار می‌رود جوابگوی توسعه مصرف برق در کشور مخصوصاًً در صنایع جدیدالتأسیس باشد.

در برنامه سال ۱۳۵۰ توجه شایسته‌ای با احداث راه‌های روستائی و فرعی شده است. اعتبارات راه‌های روستائی بیش از ۳۰۰ درصد افزایش داده شده (آفرین – احسنت) در این مورد دوستان به ما مراجعه می‌کردند و ما سعی کردیم که تا آن جایی که امکانات اجازه می‌داد نسبت به خواسته‌های دوستان با در نظر گرفتن اولویت‌ها اقدام کنیم (احسنت) و در مورد راه‌های اصلی طرح‌های در دست اجراء، پیگیری و تکمیل خواهد شد و نیز در مورد راه‌های ورودی تهران و اصفهان، با توجه به نیازمندی‌های ارتباطی کنونی، طرح‌های جدیدی به مرحله اجراء درخواهد آمد.

از اهم برنامه‌های سال۱۳۵۰ برنامه عمران دهات می‌باشد که با توجه به اصل عدم تمرکز در فعالیت‌های عمرانی و خودیاری مردم، اجرای این طرح‌ها به استان‌ها و فرمانداری‌ها واگذار خواهد گردید. طرح‌های استانی بطور کلی شامل طرح‌های آموزشی– بهداشتی– راه‌های روستائی– آب برق روستائی– برخی از طرح‌های کشاورزی و عمران شهری می‌باشد و مسئولیت اجرای این طرح‌ها به مقیاس نسبتاً وسیعی در اختیار مسئولان محلی قرار خواهد گرفت.

در اینجا لازم می‌دانیم اهمیتی را که دولت برای سیاست منطقه‌ای کردن امور و واگذاری کارهای مردم به مردم و مشارکت دادن افراد و مقامات محلی در فعالیت‌های مختلفه قائل است بار دیگر یادآور شوم. در تعقیب اقدامی که در سال گذشته در تاسیس انجمن‌های استان و شهرستان صورت گرفت اجرای قانون آموزش و پرورش منطقه‌ای در سال آینده به منظور توزیع عادلانه تر خدمات دولت و تجهیز امکانات جدید در همین زمینه، در استان‌ها و فرمانداری‌های کل، از جمله اقدامات واجد ارزش خواهد بود. پس از تصویب آئین‌نامه‌های اجرایی قانون مذکور امید می‌رود که در طی سال بعد به تأسیس ۵۲ منطقه آموزش و پرورش به تربیتی که قانون مقرر داشته مبادرت شود و این مناطق با برخورداری از پشتیبانی معنوی و کمک‌های مالی اهالی هر منطقه به عرضه خدمات آموزشی لازم بپردازند و به این ترتیب مندرجاً یکی از مهم‌ترین گام‌هائی که در راه رفع تمرکز توسط دولت برداشته شده است به پیروزی کامل بیانجامد.

از جمله اقدامات اساسی دیگر دولت در نظر دارد در جهت عدم تمرکز در آینده نزدیک عملی سازد ایجاد دفاتر برنامه ریزی و مطالعات در مراکز استانهای و فرمانداری‌های کل است که بررسی لازم به منظور تشکیل آنها از هم‌اکنون آغاز شده است، به یاری این دفاتر خواهد بود که منابع و امکانات مناطق مختلفه، بهتر شناخته خواهدشد و با تجهیز و بهره برداری از آنها به رشد هماهنگ مناطق و تعمیم بیشتر عدالت اجتماعی کمک لازم خواهدگشت.

درطریق توزیع عادلانه تر درآمد در برنامه سال ۱۳۵۰ توجه خاصی به امر مسکن شده و اعتبارات پیش بینی شده برای این منظور حدود ۷۰ درصد نسبت به سال ۱۳۴۹ افزایش خواهد داشت. در سایر زمینه‌های اجتماعی نیز چنان که مذکور شد سال ۱۳۵۰ سالی بسیار پر رونق و پر برکت خواهد بود منجمله همان طور که یاد کردم در سال ۱۳۵۰ به برنامه‌های آموزش و پرورش توجه خاصی معمول گردیده است. به آموزش فنی و حرفه‌ای حدود ۲۷۰ درصد بیش از سال ۱۳۴۹ اعتبار داده خواهد شد و در مورد تعلیمات مربوط به دوره راهنمائی تحصیلی نیز اعتبارات به مقیاس وسیعی (بیش از ۷ برابر) افزایش خواهد یافت. با توجه به گسترش شبکه تلویزیون و رادیوئی کشور و لزوم آشنا ساختن بیشتر مردم به فرهنگ و هنر ملی خود، برنامه‌های فرهنگ و هنر توجهی از این اعتبارات برای تعمیرات بناهای تاریخی- حفاریه‌ای باستان شناسی- ایجاد و تجهیز موزه‌های کشور- ایجاد کتابخانه‌ها و توسعۀ کارگاههای هنری منظور گشته است.

برنامه‌های بهداشتی نیز در سال ۱۳۵۰ مورد تأکید خواهند بود و از جمله با بیماری‌های واگیر که متأسفانه از خارج کشور سرایت می‌یابد شدیداً مبارزه خواهد شد و اعتبار طرح بهداشت و تنظیم خانواده نیز که مستلزم توسعه شبکه بهداشتی کشور می‌باشد جمعاً حدود ۳۷ درصد افزایش خواهد داشت.

با توجه به لزوم تنظیم گزارش تفصیلی برنامه عمرانی پنجم و اجرای مطالعات گسترده در زمینه‌های مختلف فعالیت‌های پژوهشی و بررسی‌های آماری در سال آینده مورد تأکید واقع خواهدگردید (احسنت).

سال ۱۳۵۰ را از جهت دیگری نیز باید سالی فرخنده شمرد زیرا در نیمه سال مذکور، یکی از اساسی‌ترین بخش‌های برنامه همه جانبه اصلاحات ارضی ایران که تقسیم اراضی بین روستائیان باشد به نتیجه نهائی خواهد رسید. با تصویب لایحه اخیر مواد الحاقی به قانون تقسیم و فروش املاک مورد اجاره به زارعین مستأجر، دیگر از تاریخ اول مهرماه سال آینده در این کشور زراعی باقی نخواهد ماند که مالک قانونی نسق زراعتی و مزروعی خود نشده باشد.

روشن است که از آن پس نیز به منظور نیل به سایر هدف‌های اقتصادی، اجتماعی و معنوی، این اصل مهم انقلاب ایران که از سال‌ها پیش به اتکاء بر اصول مترقی تعاون آغاز شده با جنبه‌ای وسیع تر و آهنگی سریعتر ادامه خواهد یافت و تصمیم اخیر دولت بر ایجاد هم آهنگی در میان سازمان‌هائی که عهده دار وظائف تعاونی هستند مؤید اهتمامی است که دولت در راه استقرار نظام تعاون وجهه نظر خود قرار داده است (صحیح است).

به مدد تعاونی‌های روستائی و شرکت‌های سهامی زراعتی خواهدبود که نه فقط در افزایش تولیدات کشاورزی بلکه در ازدیاد درآمد کشاورزان بهبود شئون مختلف زندگی و تجلی استعدادهای روحی و فکری آنان کمال جدیت معمول خواهد گشت و ضمناً با توسعه طرح‌های کشت و صنعت که از همین سال عملاً آغاز بکار کرده‌اند احتیاجات روز افزون مملکت به تولید غذا و مواد خام کشاورزی و خصوصاً صدور آن به بازارهای مختلف نزدیک و دور برآورد خواهد گشت.

به منظور تکمیل بحثی که درباره بودجه سال ۱۳۵۰ آغاز کردم باید بگویم همانطور که در متن برنامه چهارم عمرانی آمده در تنظیم بودجه، سیاست دولت کماکان بر تأمین چهار تعادل اصلی مبتنی است: تعادل میان تولید و مصرف کالا- تعادل بین عرضه و تقاضای نیروی کار تعادل از جهت ارزی و بالا خره تعادل قیمت‌ها.

باید متذکر گردم که در تنظیم بودجه کل کشور، در سال ۱۳۵۰ سعی شده است که علاوه بر فراهم آوردن امکانات تسریع رشد اقتصادی در شرایط حفظ ثبات نسبی ارزش داخلی و خارجی پول و کاهش وابستگی به خارج موجبات توزیع عادلانه تر درآمد و ایجاد یک جامعه مرفه برای عموم مردم تأمین شود. برای تحقق این منظور، سیاست‌های پولی، مالی، ارزی، بازرگانی، عمرانی و سیاست‌های اشتغال به شیوه‌ای تنظیم شده که علاوه بر ایجاد تعادل در سطح کل اقتصاد، بخش‌های اساسی آن نیز از تعادل لازم برخوردار گردد و رشد اقتصادی حفظ و مداومت و استقرار یابد.

نمایندگان محترم

سال ۱۳۵۰ هنگامی آغاز می‌شود که از طرفی نیم قرن از بنیان گذاری ایران نوین سپری شده است و از طرف دیگر ما در آستانه دورانی واقع شده‌ایم که باید طی آن تمدن بزرگی که شاهنشاه ما برای ملت خود خواسته‌اند تحقق پذیرد (صحیح است).

در نیم قرن گذشته علاوه بر تجدد نظام جامعه ایران انقلاب بزرگ ششم بهمن ۱۳۴۱ روی داد که ما همه امروز از ثمرات آن چون امنیت و ثبات سیاسی، نظم اجتماعی، رشد اقتصادی، اعتلاء شئون انسانی و گسترش عدالت اجتماعی برخوردار هستیم (صحیح است) و در نیم قرن آینده، تحولات عمیق تر و پیشرفت‌های عظیم تری تحقق خواهد یافت که باید از هم‌اکنون خطوط اصلی نیل به هدف عالی آن را ترسیم کنیم. این خطوط اصلی همان است که شاهنشاه ما در سخنان حکیمانه خود به ما تعلیم فرموده‌اند:

همان اصول عالی که در فلسفه انقلاب تاریخی ایران تجلی کرده است و اینک به هنگام تقدیم بودجه سال ۱۳۵۰ وظیفه خود می‌دانم که آن را بار دیگر یادآور شوم و به عنوان مهمترین خط مشی‌های دولت و حزب ایران نوین در فعالیت‌ها و خدمات آینده ارائه نمایم، از همین راه است که می‌توان برای نیل به عصر تمدن بزرگ طی مراحل و منازل نمود.

در زمینه سیاسی، خط مشی‌های دولت به این قرار خواهد بود:

اول- اجرای دقیق اصل سیاست مستقل ملی در عرصه جهانی که خصوصیات عمده آن را پیش از این اجمالاً به استحضار رساندم.

دوم- اتکاء به نفس و حفظ مناعت طبع و استظهار به نیروی ملت و غرور ملی که تکیه گاه سیاست مستقل ملی ایران خواهد بود. برای حفظ چنین روحیه قابل ستایش ملی است که تقویت بنیه دفاعی و تکیه بر نیروی خویش را نه فقط برای صیانت خود بلکه برای کمک به تأمین صلح جهانی ضروری می‌دانیم.

سوم- لزوم اصلاح نظامات اداری و انتخابات بهترین شکل برای سازمانهای دولتی با توجه به خصوصیات تاریخی اجتماعی خود ما و مقتضیات عصر حاضر. هرچند توجه به امور استخدامی‌مورد نظر دولت است ولی به موازات آن باید برای تشکیلات موجود شکلی را برگزید که مناسب برنامه‌های جهش و پیشرفت سریع ایران در سایه برنامه‌های بزرگ عمرانی باشد.

در همه جای دنیا معمولاً دستگاه‌های اداری به علت سنت پرستی و پایبندی به ترتیبات و تشریفات کهنه از تحولات تازه عقب می‌مانند ولی ما باید در مملکت خود در سالهای آینده موجباتی را فراهم کنیم که این سازمان‌ها نو شوند و برای تأمین نیازهای تازه آماده گردند.

از مهمترین اصلاحات سازمانی که در پیش است و دولت در اجرای آن تصمیم قاطع دارد ایجاد هماهنگی بیشتر بین سازمانها- وظایف و فعالیت‌های دستگاه‌های دولتی است که لازمه پیشرفت و تسهیل و تسریع انجام برنامه‌های مملکتی خواهد بود.

چهارم- بسط بیشتر اصل مشارکت مردم در امور مربوط به خود می‌باشد و بدین منظور دولت کوشش مستمر خواهد کرد که از طریق تقویت انجمن‌های ده- شهر- شهرستان و استان و با تشکل بخشیدن به بخش خصوصی در قالب سازمانهای مختلف و خصوصاً سندیکاهای کارگری و کارفرمائی و اصناف، موجبات مشارکت روز افزون مردم را در امور عمومی‌و مسئولیت‌ها و خدمات اجتماعی فراهم آورد.

پنجم- اهتمام دولت در انجام برنامه‌هایی که به تعمیم رفاه و خدمات اجتماعی در بین عموم مردم مؤثر باشد. پس از موفقیت‌های نمایان اقتصادی که در سالهای قبل احراز کرده‌ایم اینک وقت آن است که بیش از پیش به اینگونه برنامه‌ها توجه شود.

قبلا اشاره کردم که سال ۱۳۵۰ سرآغاز تحولات عمیق و عظیمی در زمینه امور اجتماعی و بهزیستی و رفاه مردم کشور خواهد بود. با شروع اجرای قانون حمایت کارمندان در برابر اثرات از کار افتادگی، پیری و فوت، یک سیستم کامل تأمین اجتماعی که تحت لوای آن کلیه افراد شاغل و زحمتکش از مزایای تأمین اجتماعی برخوردار شوند و امکان استفاده افراد از انواع بیمه‌ها به خصوص بیمه درمانی به‌وجود آید، پایه‌گذاری خواهد شد. با اجرای قانون کارآموزی فنی با همکاری بخش خصوصی، موجبات ارتباط سطح ارتقاء و تخصص کارگران و متخصصین فنی صنایع فراهم خواهد آمد.

با تعمیم و بهبود اجرای قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاهها، نه تنها درآمد واقعی کارگران افزایش خواهد یافت بلکه در روابط کارگری تغییر قابل توجهی به‌وجود خواهد آمد و به این جهت است که به تقویت سازمانهای کارگری و کارفرمائی چنانکه اشاره کردم توجه دقیق معمول خواهد شد. توسعه و تقویت سندیکاها اعم از کارگری و کارفرمائی نه تنها از نظر اجتماعی نقش عوامل تولید را در جامعه مترقی ایران برجسته خواهد نمود بلکه به بخش خصوصی ما چهره یک بخش متشکل خواهد داد که به همکاری بیشتری با بخش دولتی در توسعه و پیشرفت سریعتر کشور نائل گردد.

از سال آینده که متدرجاً طرح‌های عظیم فعلی خاتمه می‌یابد سهم برنامه‌های خدمات و رفاه اجتماعی در فعالیت‌های دولت بیشتر می‌شود. از جمله برنامه‌های مذکور، تهیه مسکن است که بنیادگذاری وسیع آن به طوری که قبلاً اشاره شد از سال آینده آغاز خواهد گردید (احسنت).

دولت با آگاهی به نیازمندی‌های مردم به مسکن، تلاش خود را به کار خواهد انداخت تا با اختصاص دادن امکانات تازه موجب شود که سرمایه‌های خصوصی داخلی و خارجی در راه برنامه وسیع خانه‌سازی به کار افتد و خانه سازی و تهیه مسکن به صورت نوینی در کشور ما در آید و به تعداد زیادتر و بهاء مناسب تر و با معیارهای نوینی برای اکثریت مردم تأمین شود.

برنامه مهم دیگر توسعه مقررات بیمه- بازنشستگی و سایر موازین تأمین اجتماعی بین کارمندان بخش خصوصی است که از هم اکنون مقدمات آن فراهم آمده است تا به این طریق موجبات رفاه و آسایش بیشتری برای این افراد مفید تأمین گردد.

خط مشی‌های عمده دولت در زمینه اقتصادی به این شرح خواهد بود:

اول- ادامه کوشش پی گیر و هشیارانه در توسعه اقتصادی و ازدیاد تولیدات ملی با حفظ ثبات نسبی قیمتها. در بودجه سال ۱۳۵۰ برای نیل به این منظور پارۀ تدابیر لازم اتخاذ گردیده است.

دوم- افزایش درآمد و بهبود زندگی عموم مردم از طریق توزیع عادلانه‌تر ثمرات حاصل از برنامه‌های توسعه اقتصادی.

سوم- حفظ توازن ارزی و بهبود و تعدیل روابط بازرگانی با خارج و ایجاد موجبات لازم برای گسترش وسیع صادرات کشور.

چهارم- توسعه همه جانبه و هماهنگ مناطق مختلف کشور و اشاعه اثرات طرح‌های عمرانی و از جمله طرح‌های صنعتی در محیط‌های محلی و مناطق اطراف آنها به منظور ایجاد تحرک در این نقاط.

پنجم- ازدیاد درآمدها از طریق کارآیی بهتر و بیشتر دستگاه‌های وصول با توجه به لزوم احتراز از مالیات‌هایی که موجب فشار بر طبقات مصرف کننده می‌گردد و از این لحاظ ادامه و پیگیری سیاستی که این دولت از آغاز اتخاذ نموده و به موقع اجراء گذاشته خواهد شد.

ششم- حمایت معقول و موجه از بخش خصوصی به منظور مشارکت مؤثر آن بخش در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور.

در مورد اخیر باید این مطلب را توضیح دهم همانطور که ایران در عرصه سیاسی نقش مهمی‌ایفا کرده و می‌کند در زمینه اقتصادیات نیز باید مقامی‌ممتاز در عرصه بین‌المللی به دست آورد و به این منظور لازم است که با گشوده شدن روزافزون اقتصاد ایران به سوی بازارهای بین‌المللی، کوشش کنیم که مخصوصاً صنایع خود را به آن حد اعلاء از جهت کمی و کیفی برسانیم که بتوانند با محصولات ممالک پیشرفته در بازارهای جهان رقابت کنند. دولت با ایجاد صنایع سنگین و اساسی در طی برنامه‌های سوم و چهارم، به صاحبان سرمایه‌ها و کارفرمایان فرصت داده است که بتوانند در رشته‌های صنعتی جدید که وابسته به صنایع مذکور است سرمایه گذاری و فعالیت کنند و لکن ضرورت دارد که تولیدکنندگان مزبور با استفاده از آخرین پیشرفت‌های تکنولوژی و بهره‌مندی از شیوه‌های ایرانی به بهبود کیفیت و افزایش مرغوبیت و تنوع کالاهای تولیدی و تطبیق آنها با معیارهای مربوط و همچنین تقلیل بهای تمام شده آنها با اتکاء به حداکثر ارزش افزوده داخلی، هرچه بیشتر اهتمام کنند چه از این راه‌هاست که علاوه بر تأمین رفاه مصرف کننده و سود تولید کننده، امکانات دسترسی به بازارهای بین‌المللی که رقابت شدید بر آنها حاکم است به وجود می‌آید و با توسعه صادرات صنعتی غیر نفتی، به تقویت بنیه ارزی کشور نیز کمک می‌شود.

در زمینه‌های فرهنگی- فکری- معنوی و انسانی از اصول ذیل پیروی خواهد شد:

اول- اصل حرمت انسان و رعایت حقوق انسانی و ارزشهای عالی بشری که تمدن کهنسال و اصیل ما خود سنت‌های عمیق دیرینه‌ای در آن زمینه دارد و انقلاب ایران از مظاهر و آثار آن مملو و سرشار است. از جمله نتایج این اصل، حرمت به کار و لیاقت است، احترام به کاردانی افراد بیش از حرمت به ظواهر و عناوین باید مد نظر باشد و باید در جامعه خود و نظام اجتماعی و اداری خویش ترتیباتی را فراهم کنیم که استعدادهای نورسیده بیش از پیش بشکفند و به ثمر برسند و جای ابراز لیاقت و کار و خدمت برای همگان بیشتر مهیا گردد.

دوم- ایجاد موجبات آموزش و پرورش و رشد کامل و متوازن کلیه استعدادهای خداداد مردم این مرز و بوم باید تحول انقلابی، در شکل و ترکیب محتوی و برنامه- روش و کیفیت تعلیم و تربیت هرچه بیشتر به‌وجود آورد. از سال آینده دانش‌آموزان ما وارد دوره راهنمایی تحصیلی می‌شوند. از هم‌اکنون باید ترتیبات لازم فراهم آید که با تنوع روزافزون رشته‌های تحصیلی در دوره متوسطه و گسترش بیش از پیش تعلیمات حرفه‌ای و فنی موجبات جذب و جلب استعدادهای نوشناخته در دوره راهنمایی تحصیلی به تحصیلات و مشاغل مقتضی فراهم گردد و به همین قیاس، آموزش عالی ما هم باید خود را با احتیاجات تخصصی و نیازهای تحقیقی و پژوهشی دنیای امروز و جهان فردا منطبق سازد.

سوم- تلاش در نوآوری و جستجوی راههای تازه نه فقط در زمینه‌های فرهنگی و هنری بلکه در عرصه علم و فن. ما باید در همه این زمینه به مرحله ابتکار وارد شویم تا بدانجا که خود سرمشق دیگران باشیم. کاری که شاهنشاه ما در تشکیل سپاه‌های انقلاب و تأسیس لژیون خدمتگزاران بشر و پیکار با بیسوادی آغاز فرمودند و به این اعتبارات، مملکت ما را نمونه و پیشرو جوامع دیگر ساختند باید به سایر زمینه‌ها نیز تسری یابد و تعمیم روز افزون پذیرد شک نیست که در زمینه علم و تکنولوژی باید از راه و روش جهانی در آغاز کار پیروی کرد اما باید متدرجاً بکوشیم که خود از طریق پژوهش و تحقیق به پیشرفت دانش و فن جهانی یاری کنیم و ضمن اقتباس مترقی‌ترین تکنولوژی جدید، تکنولوژی اصیلی که موجب رشد و توسعه درون زای جامعه ما نیز خواهد گردید بیافرینیم و بر گنجینه علوم و معارف بشری بیفزائیم.

چهارم- به وجود آوردن محیطی سالم و دور از آلودگی‌های ناشی از تراکم جمعیت شهر نشین و توسعه صنعتی و استفاده مناسب و معقول از منابع و موهبت و زیبایی‌های طبیعی کشور. آلودگی محیط و از بین رفتن منابع طبیعی، امروز خاطر متفکران را در اکثر ممالک پیشرفته صنعتی عالم نگران کرده است اما خوشبختانه کشور ما هنوز در آغاز انقلاب صنعتی و توسعه سریع شهرنشینی و استفاده از منابع طبیعی است و برای حفاظت منابع مزبور و بهسازی محیط زیست انسان فرصت‌های موسع و امکانات بسیار در دست است که باید از آن حداکثر استفاده بشود.

پنجم- اجراء برنامه‌های بهداشت و درمان و تنظیم خانواده.

با اجرای این اصل نه فقط موجبات حفظ سلامت و صیانت نیروی انسانی که مهمترین عامل تولید و توسعه اقتصادی است فراهم می‌شود بلکه به ازدیاد درآمد سرانه و در نتیجه افزایش رفاه عمومی کمک مستقیم می‌گردد.

ششم- اتخاذ سیاست اشتغال. با توجه به سرعت رشد جمعیت که اقدامات کنونی در تنظیم خانواده فقط در طول زمان اثرات خود را بر آن آشکار خواهد ساخت ضرورت توجه کافی به سیاست اشتغال و تجهیز و پرورش نیروی انسانی و استفاده صحیح از آن مطرح می‌شود و در این زمینه است که موضوع بهره‌گیری بهتر و بیشتر از نیروی جوان و اندیشه‌های نوین و خلاق مملکت به میان می‌آید. تنها نباید به تأمین و تعمیم تحصیلات و ایجاد شرایط استفاده صحیح از اوقات فراغت برای جوانان بیندیشیم بلکه باید موجباتی فراهم کنیم که خود جوانان در فعالیت‌های عمرانی و خدمات اجتماعی نقش وسیعتری احراز کنند و از این طریق خویشتن را برای ایفای مسئولیت‌های خطیر آینده خود در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی آماده تر سازند.

با توجه به هدفها و خط مشی‌هایی که به استحضار رسید اینک افتخار دارد بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور را که برای تحقق این آرمان‌های بزرگ ملی تنظیم گردیده و کلا به مبلغ ۴۸۱ میلیارد ریال بالغ می‌شود به ساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم کنم و ایمان دارم که با ابراز نظریات صائب و سودمند خویش دولت را در ایفای وظائف خطیری که برای نیل به تمدن بزرگ بر عهده دارد یاری و راهنمایی خواهند فرمود (احسنت- احسنت).

رئیس- لایحه به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ

۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ

رئیس- تیمسار سپهبد کاتوزیان بفرمائید.

سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم به منظور استفاده از هنرجویان هنرستانهای صنعتی کشور در کادر درجه داری نیروهای مسلح شاهنشاهی لایحه‌ای تهیه شده که در صورت تصویب در نیروهای مسلح شاهنشاهی از وجود آنها استفاده بشود تقدیم مقام ریاست می‌شود.

رئیس- لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معصومی معاون وزارت کشاورزی

۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معصومی معاون وزارت کشاورزی

رئیس- آقای معصومی‌بفرمائید.

معصومی (معاون وزارت کشاورزی)- با کسب اجازه از مقام ریاست لایحه تمدید موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی و دولت چین ملی را مبنی بر استفاده از کارشناسان فنی در رشته کاشت برنج تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس- لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه و استرداد لوایح حفظ و تکثیر ماهی در دریای خزر و آئین نامه بازخرید خدمات کارکنان پیمانی و حکمی و روز مزد زائد بر احتیاج سازمان بنادر و کشتیرانی وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی

۸- تقدیم یک فقره لایحه و استرداد لوایح حفظ و تکثیر ماهی در دریای خزر و آئین نامه بازخرید خدمات کارکنان پیمانی و حکمی و روز مزد زائد بر احتیاج سازمان بنادر و کشتیرانی وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی

رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی)- با اجازه مقام محترم ریاست در اجرای مادۀ ۷۲ قانون جدید محاسبات عمومی آئین‌نامه معاملات دولتی را که بایستی در کمیسیون محترم دارائی مورد بررسی و تصویب قرار گیرد تقدیم و استدعای ارجاع به کمیسیون را دارد.

رئیس- لایحه به کمیسیون دارائی ارجاع می‌شود.

قوام صدری- در سال ۱۳۴۴ لایحه‌ای تقدیم مجلس محترم شده است درباره حفظ و تکثیر ذخایر ماهی در دریای خزر که با تصمیمات و اقداماتی که بعداً در این زمینه انجام شد چون در حال حاضر احتیاجی ندارد استدعای استرداد این لایحه را از مجلس محترم می‌نمایم همین طور لایحۀ دیگری است که در سال ۱۳۴۶ درباره بازخرید حقوق کارمندان حکمی و پیمانی سازمان کشتیرانی تقدیم شده بود چون با اجرای آئین نامه جدید این سازمان دیگر احتیاج به کسب این مجوز ندارد استدعای استرداد این لایحه را از مجلس محترم دارد.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی راجع به لایحۀ تغییر نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون

۹- طرح گزارش شور اول کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی راجع به لایحۀ تغییر نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون

رئیس- گزارش شور اول تغییر نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی در جلسۀ ۱۵ بهمن ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای مهندس اسدی معاون وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی لایحۀ شمارۀ ۳۴۲۰۸ مورخ ۱۳ /۱۱ /۴۹ دولت راجع به تغییر نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون را که به شمارۀ ۱۵۹۰ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحۀ قانون تغییر نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون

مادۀ ۱- از تاریخ تصویب این قانون نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به وزارت اصلاحات ارضی و تعاون تغییر می‌یابد.

کلیه وظایف و اختیارات وزارت و وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی مصرح در قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی، قوانین و مقررات اصلاحات ارضی و تشکیل شرکتهای سهامی‌زراعی، اساسنامه انجمن ملی خانه‌های فرهنگ روستایی، اساسنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی، قانون بیمه‌های اجتماعی روستاییان، قانون تشکیل بانک تعاون کشاورزی ایران و اساسنامه آن، قانون اجازه معاملات تریاک و کمک به درمان معتادان و آئین نامه‌های مربوط و سایر قوانین و اساسنامه‌ها و آئین نامه‌های مصوب، به عهده وزارت اصلاحات ارضی و تعاون و وزیر این وزارتخانه محول می‌گردد.

مادۀ ۲- برای توسعه امور تعاونی کشور و بسط مفاهیم و آشنایی مردم با اصول و فوائد و تعلیمات تعاونی، و فراهم نمودن تدریجی موجبات همکاری افراد و تجمع و تمرکز سرمایه‌های کوچک و توسعه منبع اعتباری و بسط سازمانهای تعاونی کشور، وزارت اصلاحات ارضی و تعاون سازمانهای اداری لازم را ایجاد و از تاریخ تصویب این قانون کلیه کارکنان و وسائل و دارایی و بودجه و اعتبارات سازمان مرکزی تعاون کشور وابسته به نخست وزیری به وزارت اصلاحات ارضی و تعاون منتقل می‌شود.

مخبر کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی- مهندس اسدی سمیع.

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه ۲۱ بهمن ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای مهندس اسدی معاون وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی لایحۀ دولت راجع به تغییر نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دارائی- دانشمند.

گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه اول اسفند ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای دکتر ولیان وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی لایحۀ دولت راجع به تغییر نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون را مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را در تأیید گزارش کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- دیهیم.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.

دکتر اسفندیاری- در موقعی که این لایحه مطرح بود مذاکره‌ای شد که اگر امکان داشته باشد فوریت برای این لایحه خواسته بشود و یک شوری تلقی گردد چون این عمل انجام نشده و لایحه کماکان روش معمولی را از نظر دو شوری بودن طی می‌کند من از بیشتر عرایض خود صرفنظر می‌کنم به بحث و شور در کمیسیون‌های مجلس محول می‌کنم ولی ذکر چند نکته را در اینجا لازم می‌دانم که اگر لازم است در این موارد مطالعه شود که قبل از اینکه گزارش شور دوم به مجلس شورای ملی بیاید چه از طرف نمایندگان محترم و چه از طرف دولت روی عرایضی که می‌کنم بشود و با اصلاحاتی که به عمل می‌آید فکر بشود در قسمت اول لایحه به طوری که نوشته شده است کلمه روستایی از عنوان لایحه برداشته شده و کلمه تعاون به طور اعم گذاشته شده که شامل تمام تعاونی‌های مملکت می‌شود و علاوه بر اینکه آن وزارتخانه منحل می‌شود در وزارتخانه جدید که امور تعاونی را در تمام مملکت به عهده می‌گیرد یک اداره جدید و یک تشکیلات جدید برای اداره این تعاونی‌ها به وجود می‌آید چه این فکر بسیار بسیار خوبی است امیدواریم که جناب آقای وزیر اصلاحات ارضی مثل کارهای دیگر به نحو احسن این مورد را هم پیاده کنند ولی آنچه که تذکرش را لازم می‌دانم در مادۀ دوم گزارش کمیسیون‌ها به طور عام موارد ذکر شده که من عیناً از روی لایحه می‌خوانم.

مادۀ ۲- برای توسعه امور تعاونی کشور و بسط مفاهیم و آشنایی مردم با اصول و فوائد و تعلیمات تعاونی، و فراهم نمودن تدریجی موجبات همکاری افراد و تجمع و تمرکز سرمایه‌های کوچک و توسعه منبع اعتباری و بسط سازمانهای تعاونی کشور. در این قسمت از لایحه از نظر من آنچه ذکر شده باید در مقدمه لایحه ذکر بشود نه در این ماده و متن لایحه برای اینکه توضیح بیشتری داده بشود و بعداً که می‌خواهند مؤسسات بعدی یا سازمانهای اداری بعدی را به وجود بیاورند در اجرای این قسمت این را در متن لایحه آورده‌اند ولی جناب آقای وزیر اصلاحات ارضی جملاتی که آورده شده مفهوم خیلی وسیعی دارد من استدعا دارم این چند مورد را بفرمائید مطالعه بیشتری بشود و در همین جلسه یا بعد تذکری بفرمائید که ما هم روشن بشویم می‌دانید که سازمان‌هایی که از نظر تعاونی به وجود می‌آید یا تعاونی مصرف هست یا تعاونی تولید یا تعاونی مسکن یا مخلوطی است از یکی، دوتا، یا همه، اینها در مورد آنچه که در متن این لایحه ذکر شده به طور کلی هیچ یک را مستثنی نکرده است خود جنابعالی در ارتش بودید سالها هنوز هم درجه ارتشی شما محفوظ است و از امتیازات ارتش هم بهره‌مند شده‌اید. آنچه که من می‌خواستم عرض کنم این است که سازمان‌های تعاونی نیروهای مسلح شاهنشاهی و سازمان‌های وابسته به ارتش شاهنشاهی را نیز با این ترتیب این لایحه در بر می‌گیرد در صورتی که آنها روی روش قانونی خاصی و طبق مقررات خاص خود که طبق قوانین مربوط اجازه داده شده اداره می‌شود بنابراین بنده پیشنهاد کردم اولاً اگر ممکن است سازمان‌های تعاونی نیروهای مسلح شاهنشاهی را به طور کلی از مقرراتی که در این قانون برای سایر تعاونی‌های مملکت در نظر گرفته شده مستثنی کنید ثانیاً به همان ترتیب که خود جنابعالی اطلاع دارید در وزارتخانه‌ها و مؤسسات وابسته به دولت و دولتی ما یک تعداد سازمانهای تعاونی مصرف وجود دارد که با پول خود کارمندان آنها به‌وجود آمده مثل آموزش و پرورش و غیره منظور شما از این بسط و توسعه نظر در این قسمت اول مادۀ دوم که ذکر فرمودید این است که آن قسمت از شرکت‌های تعاونی یا سازمان‌های تعاونی که مربوط به وزارتخانه‌ها یا مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت مثل آموزش و پرورش و غیره آنها را هم در بر بگیرد یا وزارتخانه شما یک سمت و مسئولیت رهبری یا راهنمایی یا ارشادی خواهد داشت یا اینکه آنها را در بر می‌گیرد و یا خیر. این موضوع برای من روشن نبود که غیر از آنچه گفته شد در این مملکت صرفنظر از آن وزارتخانه‌ها و مؤسساتی که عرض کردم، مؤسسات خصوصی هم امکان دارد برای رفاه کارمندان خودشان شرکتهای تعاونی مصرف یا مسکن یا تولید به وجود بیاورند این وزارتخانه شما روی آنها هم هیچ نوع اثر اصولی خواهد گذاشت و آنها را در بر خواهد گرفت یا نه و در عین حال در چند روز گذشته لایحه‌ای در دست رسیدگی بود که شاید ۱۵۰ ساعت وقت کمیسیون خاص را گرفت و آن لایحه نظام صنفی هست آنجا پیش‌بینی کردیم که اصناف می‌توانند شرکت‌های تعاونی به وجود بیاورند در اینجا مادۀ ۲ به طور اعم ذکر شده ممکن است به شرکت‌های تعاونی اصناف را هم در بر بگیرد این است که من خواستم از حضورتان استدعا کنم اگر حاضرالذهن هستید الان توضیح بفرمائید و اگر حاضرالذهن نیستید مطالعه‌ای بفرمائید روی موادی که عرض کردم یعنی سازمان‌های تعاونی نیروهای مسلح شاهنشاهی یا به طور کلی همه تعاونی‌های مصرف و تولید و مسکن یا اینکه نظر از به‌وجود آوردن این وزارتخانه این است که اینها را استثناء کنید اگر نظر این است که تعدادی از آنها را استثناء کنید این لایحه خیلی عام و گنگ است این است که من استدعا می‌کنم با یک مطالعه‌ای خود جنابعالی و وزارتخانه‌تان و اعضای کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون و سایر کمیسیون‌های مجلس لطفی بفرمایید به صورتی این را بنویسند آنچه را که مورد نظر است دربر بگیرد چون کلمه کشور یک کلمه اعم است وقتی یک چیز اعم است همه آن مواردی را که به عرض رساندم در بر می‌گیرد این است که استدعا می‌کنم اگر ممکن است توضیح بفرمائید بقیه عرایض را در کمیسیون‌ها به عرض همکاران عزیزم خواهم رساند.

رئیس- آقای دکتر ولیان بفرمائید.

دکتر ولیان (وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی)- در مورد مطالبی که آقای دکتر اسفندیاری اینجا فرمودند باید عرض کنم خیلی به حق اینجا تشخیص فرمودید پس از اینکه این قانون به تصویب قوه مقننه مملکت برسد و توشیح شود و جهت اجراء به دولت ابلاغ بشود بدون هیچ تردیدی وزارت اصلاحات ارضی و تعاون تنها مرجعی در سازمان‌های دولتی خواهد بود که بر کلیه امور و فعالیت‌های تعاون مملکت صرفنظر از بخش خصوصی یا دولتی اگر باید نظارت داشته باشد نظارت خواهد کرد اگر احیاناً بر اساس قوانینی که به تصویب می‌رسد یا خواهد رسید باید دخالت بکند دخالت خواهد کرد آنچه که مسلم است ما نمی‌توانیم از یک سو کشاورزان مملکت را در شرکت‌های تعاون روستایی که بیشتر کارشان در مسیر تولید است متشکل بکنیم زحمت را تولید کننده بکشد و اجناسی که تحویل مصرف کنندگان در مناطق شهری و روستایی می‌شود به قیمت‌های بسیار بسیار غیر معقول و در سطح بالا در اختیار مصرف کننده گذاشته بشود و مسلماً من فکر می‌کنم که دولت اجازه نخواهد داد که تحت عنوان تعاون اشخاصی که نه در امر تولید دخالت دارند و نه در امر مصرف این نظام تعاون را آلوده کنند بنابراین این ماده را به این نیت تهیه کردیم و به این جهت کلی است و باید خدمتتان عرض کنم که چندی پیش قانونی به نام قانون تعاون به تصویب مجلس شورای ملی رسیده این قانون در مرحله رسیدگی مجلس محترم سنا است به انتظار اینکه این قانون تصویب بشود و بعد وزارت مسئول در اصلاح آن قانون نهایی دخالت خواهد کرد و حدود و ثغور کلیه تشکیلات را نشان خواهد داد و معلوم خواهد کرد، و بعد مجدداً خدمتتان خواهیم رسید و هر مطلبی باشد روشن خواهد شد (احسنت).

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. مادۀ اول قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱- از تاریخ تصویب این قانون نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به وزارت اصلاحات ارضی و تعاون تغییر می‌یابد.

کلیه وظایف و اختیارات وزارت و وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی مصرح در قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی، قوانین و مقررات اصلاحات ارضی و تشکیل شرکتهای سهامی‌زراعی، اساسنامه انجمن ملی خانه‌های فرهنگ روستایی، اساسنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی، قانون بیمه‌های اجتماعی روستاییان، قانون تشکیل بانک تعاون کشاورزی ایران و اساسنامه آن، قانون اجازه معاملات تریاک و کمک به درمان معتادان و آئین نامه‌های مربوط و سایر قوانین و اساسنامه‌ها و آئین نامه‌های مصوب، به عهده وزارت اصلاحات ارضی و تعاون و وزیر این وزارتخانه محول می‌گردد.

رئیس- در مادۀ اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم جمله «که با تصویب کمیسیون‌های مربوط مجلسین قوت قانونی خواهد داشت» از عنوان لایحه حذف شود.

دکتر اسفندیاری.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌کنم:

تبصرۀ زیر به مادۀ اول لایحه قانون تغییر نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون اضافه شود.

• تبصره- سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی کماکان طبق مقررات خاص خود عمل خواهد کرد.

با تقدیم احترام- دکتر رفعت.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم اصلاح زیر در عنوان و لایحه به عمل آید.

لایحه تبدیل عنوان «قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی» به «قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون».

مادۀ ۱- از تاریخ تصویب این قانون به جای وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی، وزارت اصلاحات ارضی و تعاون تشکیل می‌شود.

وظائف و اختیارات وزارت و وزیر ... الی آخر

دکتر اسفندیاری.

رئیس- مادۀ دوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲- برای توسعه امور تعاونی کشور و بسط مفاهیم و آشنایی مردم با اصول و فوائد و تعلیمات تعاونی، و فراهم نمودن تدریجی موجبات همکاری افراد و تجمع و تمرکز سرمایه‌های کوچک و توسعه منبع اعتباری و بسط سازمانهای تعاونی کشور، وزارت اصلاحات ارضی و تعاون سازمانهای اداری لازم را ایجاد و از تاریخ تصویب این قانون کلیه کارکنان و وسائل و دارایی و بودجه و اعتبارات سازمان مرکزی تعاون کشور وابسته به نخست وزیری به وزارت اصلاحات ارضی و تعاون منتقل می‌شود.

رئیس- نسبت به مادۀ دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم تبصرۀ زیر به مادۀ ۲ اضافه شود.

• تبصره- سازمان تعاون مصرف کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی از مشمول مقررات این قانون مستثنی است.

دکتر اسفندیاری.

رئیس- لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- قرائت طرح تقدیمی فراکسیون پارلمانی حزب مردم راجع به تقدیم لوحه زرین به حضور شاهنشاه آریامهر و تصویب فوریت آن

۱۰- قرائت طرح تقدیمی فراکسیون پارلمانی حزب مردم راجع به تقدیم لوحه زرین به حضور شاهنشاه آریامهر و تصویب فوریت آن

رئیس- طرح گروه پارلمانی حزب مردم با قید فوریت تقدیم شده فوریت آن مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

از آنجا که ملت ایران ملتی حق شناس است و این حق شناسی باید به نوعی تجلی کند به عنوان سپاسگزاری از شاهنشاه آریامهر با قید یک فوریت پیشنهاد می‌نماید.

لوح زرینی به پیشگاه شاهنشاه تقدیم شود تا این نشان حق شناسی به روزگاران بماند و یادبود ورق زرینی باشد که اراده شاهنشاه بر تاریخ پر افتخار ملت ایران افزوده است.

اینک متن لوحه:

به پاس پیروزی درخشان ملت ایران که به رهبری شهریار خردمند اعلی حضرت همایون محمد رضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران در آرزوی دیرین خویش و حد امکان حقوق از دست رفته را در کار نفت باز یافت این لوح زرین به نشان ستایش و سپاسگزاری ملت ایران تقدیم پیشگاه شاهنشاه می‌گردد تا به یادگار این سرافرازی و پیروزی به روزگار بماند.

رامبد- آموزگار- ابوذر- محمد اسدی- دکتر محمد حسین اسدی- دکتر اسفندیاری- امام مردوخ- دکتر مهندس بهبودی- مهندس بهرام زاده ابراهیمی- پرویزی- پر دلی- جاماسبی- دکتر رفعت- دکتر حکمت- ساگینیان- شریعت- صادق سمیعی- فخر طباطبائی- عبدالحسین طباطبائی- ظفر- فرهادپور- فضائلی- مخبر فرهمند- مروتی- دکتر مدرسی- دکتر محققی- مؤید امینی- موقر- یوسفی- نمایندگان دوره بیست و دوم.

رئیس- فوریت طرح مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به فوریت طرح رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. طرح به کمیسیون دادگستری ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره گزارش و یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس ظهیری معاون وزارت آب و برق

۱۱- تقدیم یک فقره گزارش و یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس ظهیری معاون وزارت آب و برق

رئیس- آقای مهندس ظهیری بفرمائید.

مهندس ظهیری (معاون وزارت آب و برق)- با کسب اجازه از مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی در اجرای قانون تأسیس شرکت‌های بهره‌برداری از اراضی زیر سدها موافقت‌نامه‌ای با شرکت شل پترولیوم و میچل کاتس برای بهره برداری از ۱۵۰۰۰ هکتار اراضی زیر سد محمد رضا شاه پهلوی بین وزارت آب و برق و این شرکت‌ها مبادله شده است که به موجب مادۀ سه همین قانون این موافقت‌نامه به انضمام فرم اجاره نامه مربوط جهت استحضار ساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود.

نظر به اینکه وزارت آب و برق با مشارکت وزارت جنگ برای بهره‌برداری از اراضی زیر سد شاوور به استناد قانون تأسیس شرکتهای بهره‌برداری از اراضی زیر سدها مبادرت به تأسیس شرکت نموده است اساسنامه این شرکت در ۴۱ ماده تهیه شده است که برای تصویب کمیسیون‌های مربوط مجلسین تقدیم می‌شود.

رئیس- لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به لایحۀ مجازات اخلال کنندگان در امنیت پرواز هواپیما و خرابکاری در وسائل و تأسیسات هواپیما و ابلاغ به دولت

۱۲- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به لایحۀ مجازات اخلال کنندگان در امنیت پرواز هواپیما و خرابکاری در وسائل و تأسیسات هواپیما و ابلاغ به دولت

رئیس- گزارش شور دوم مجازات اخلال کنندگان در امنیت پرواز هواپیما و خرابکاری در وسائل و تأسیسات هواپیمایی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه ۲۰ بهمن ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای صادق احمدی معاون وزارت دادگستری و آقای مهندس وثیق معاون وزارت راه طرح شماره ۶۴۷۹- ۱۳ /۱۰ /۴۹ آقایان سناتورها راجع به مجازات اخلال کنندگان در امنیت پرواز هواپیما و خرابکاری در وسائل و تأسیسات هواپیمایی را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۱۰۰۸ چاپ شده است مطرح کرد و عیناً مورد تصویب قرار داد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

قانون مجازات اخلال کنندگان در امنیت پرواز هواپیما و خرابکاری در وسائل و تأسیسات هواپیمایی

مادۀ واحده-

۱- کسانی که با اجبار یا ارعاب و تهدید یا اعمال خدعه و نیرنگ هواپیمای آماده برای پرواز یا در حال پرواز را در اختیار بگیرند یا به نحوی از اختیار مسئولین خارج ساخته و موجب تغییر مسیر یا مقصد هواپیما شوند یا در نقطه‌ای غیر از مقصد هواپیما را مجبور به فرود نمایند به حبس با اعمال شاقه از ۳ تا ۱۵ سال محکوم می‌شوند و در صورتی که ارعاب و تهدید با استفاده از سلاح یا مواد منفجر یا محترقه یا خطرناک دیگر صورت گیرد چنانچه مرتکب یک نفر باشد به حداکثر مجازات مقرر بالا و اگر بیش از یک نفر باشند به حبس دائم با اعمال شاقه محکوم می‌شوند.

هرگاه مرتکبین هنگام ارتکاب جرائم مندرج در این ماده نسبت به هریک از افراد گروه پرواز یا مسافران مرتکب ضرب یا جرح ی قتل یا خرابی هواپیما یا هرگونه جرم دیگری شوند برای هریک از جرائم مذکور به حداکثر مجازات مقرر در قانون محکوم خواهد شد.

۲- کسانی که به منظور اخلال در پرواز یا خرابکاری در هواپیما عالماً عامداً اشیایی با خود در هواپیما حمل نمایند و یا به نحوی از انحاء در هواپیما قرار دهند و یا با هواپیما ارسال دارند یا مرتکب عمل دیگری شوند که موجب شود به هواپیما یا مسافرین یا گروه پرواز و یا اموال موجود در آن آسیب برسد به حبس با اعمال شاقه از ۳ تا ۱۵ سال محکوم خواهند شد و در صورتی که اقدامات مذکور منجر به قتل نفس شود و مجازات مرتکب اعدام خواهد شد.

۳- کسانی که با اجبار یا ارعاب و تهدید یا خدعه و نیرنگ در فرودگاه‌ها یا تأسیسات آن یا ایستگاه‌های ناوبری هوائی اخلال کنند یا با سوء نیت در کار تأسیسات آن ناوبری مانعی ایجاد نمایند یا با توسل به زور و تهدید یا خدعه نیرنگ انجام وظیفه مأموران مسئول حفظ ایمنی پرواز و هدایت هواپیما را دشوار یا غیر ممکن سازند یا کار دستگاه‌های ناوبری را از مجرای صحیح خود خارج نمایند به حبس تأدیبی از یک تا سه سال محکوم خواهند شد مگر اینکه عمل مرتکب منجر به وقوع جرم دیگری گردد که در آن صورت مرتکب به مجازات هریک از جرائم که مجازات آن شدیدتر باشد محکوم می‌گردد.

۴- هر یک از کارکنان فرودگاه‌ها یا شرکتها یا مؤسسات هواپیمایی یا سازمان‌های انتظامی‌فرودگاه‌ها یا سازمان‌هایی که به نحوی در امر پرواز یا در فرودگاه‌ها وظیفه‌ای بر عهده دارند در ارتکاب جرائم مذکور در این قانون معاونت یا شرکت داشته باشند به حداکثر مجازاتی که برای فاعل آن جرم مقرر است محکوم خواهند شد.

۵- هر یک از مرتکبین جرائم مذکور در این قانون قبل از اتمام عمل خود نادم گردد و از ادامه آن خودداری کند از تعقیب و مجازات معاف خواهد بود مگر آنکه ضمن اقدامات خلاف قانون خود مرتکب جرائم دیگری شده باشد که در این صورت فقط به مجازات همان جرائم محکوم می‌شود.

۶- کسانی که از تهیه و تدارکات آلات و اسباب جرم یا مقدمات ارتکاب جرائم مندرج در این قانون مطلع شده و جریان را به مقامات ذیصلاح اعلام ننمایند به مجازات معاون جرم محکوم خواهند شد.

۷- مرجع اظهار نظر در امور فنی مربوط به این قانون هواپیمائی کل کشوری است.

۸- رسیدگی به جرائم مندرج در این قانون منحصراً در صلاحیت مراجع قضایی پایتخت است.

۹- استرداد متهمین یا محکومین به ارتکاب جرائم موضوع بند یک این قانون طبق قانون استرداد مجرمین مصوب سال ۱۳۳۹ به عمل خواهد آمد.

مخبر کمیسیون دادگستری- دکتر وفا.

گزارش شور دوم از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی

کمیسیون راه در جلسۀ ۲۴ بهمن ماه ۱۳۴۹ با حضور معاونین وزارت راه و دادگستری طرح آقایان سناتورها راجع به مجازات اخلال کنندگان در امنیت پرواز هواپیما و خرابکاری در وسائل و تأسیسات هواپیمایی را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۱۵۵۸ چاپ شده است مطرح کرد و گزارش کمیسیون دادگستری را در این مورد به تصویب رسانید.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون راه- اولیاء.

رئیس- مادۀ واحده مطرح است آقای رامبد بفرمائید.

رامبد- در وهله اول استدعای من از حضور مقام ریاست محترم مجلس است که بذل توجه بفرمائید این سیستم مادۀ واحده مفهومی‌ندارد، مجلس هم آئین‌نامه‌ای دارد و نحوه رسیدگی به لوایح هم یک تشریفاتی دارد، اگر قرار باشد به عنوان اینکه موضوعی می‌شود در مادۀ واحده تقدیم مجلس بشود هیچ لایحه‌ای در هیچ جای دنیا نخواهد بود که از این قانون مستثنی در بیاید چون هر لایحه مربوط به یک موضوع است و ممکن نیست هیچ لایحه مواد مغایری داشته باشد پس مادۀ واحده آن است که یک موضوع و یک مطلب و یک ماده باشد نه اینکه ده‌ها مواد را ما به صورت تبصره تنظیم کنیم و برای اینکه این مجلس مثبت و موافق و تصویب کننده و تسهیل کننده حتی دو بار بلند نشود و بنشیند و فقط یک مرتبه بگوییم تصویب شد، اساس قانونگذاری را مبتذل کنیم و به علت آنکه فلان معاون وزارتخانه دفعه دوم چرا پشت تریبون برود و توضیح بدهد در یک ماده همه را تصویب بکنیم و این صحیح نیست اما خود مطلب، (دکتر الموتی- اینطور نیست) خود جنابعالی سواد قضایی تان بیش از من است تصدیق بفرمائید که عارفین وقتی خودشان را به جهالت بزنند چه بگویم، لایحه‌ای که تقدیم شده ناقص است هر اهل فنی هم که آن را بخواند به این موضوع واقف خواهد شد، از جمله دو نکته را خدمتتان عرض می‌کنم، در کشتی و هواپیما آنچه که اصطلاح می‌کنیم، کاپیتان یا سر خلبان مسئولیت‌های بسیار زیادی دارد که لازمه قبول این مسئولیت‌ها داشتن اختیارات است که نمی‌توان در آن حین انجام وظیفه او را یک فرد عادی تلقی کرد (مهندس معتمدی- قوانین بین‌المللی تصریح کرده) جنابعالی هم اطلاع پیدا می‌کنید در این امر خاص ما نباید ضمن جاگذاشتن یک مطالب صحیحی اصولی را که ایشان به قوانین بین‌المللی می‌خواهند اطلاع پیدا کنند اینجا یک کمی سبک کنیم و با قانون‌های داخلی حذفش کنیم غافل از اینکه بدانند قوانینی که در اینجا برای ایران تصویب می‌شود حاکم بر تمام کنوانسیونهای دیگر خواهد بود، لذا بدانید آنچه که در طیاره علاوه بر آنچه که در فرودگاه تحویل هواپیما می‌شود در گمرک‌های مختلف شهرها و کشورها هم بسته‌هایی پلمپ می‌شود و تحویل هواپیما می‌شود که ممکن است یک تدارکی علیه امنیت هواپیما دیده باشند که در این لایحه منعکس نیست لذا بنده استدعایم این است که بنا به اهمیت و فوریت موضوع این توجهی که برای تقدیم این لایحه شده تشکر کنم، در تصویب این تأخیر نکنید ولی با اطلاع اشخاصی که قطعاً مثل آقای دکتر و سایرین از قوانین بین‌المللی اطلاع دارند نواقص این لایحه را در آینده رفع بکنید و یک لایحه بی عیب تری تقدیم مجلس بکنید.

رئیس- آقای رامبد جنابعالی در شور اول پیشنهاد فرمودید؟

رامبد- به مناسبت لزوم فوریت تقدیم نکرده ولی به مقامات مسئول تذکر دادم.

رئیس- آقای مانی بفرمائید.

مانی- مطالبی که همکار محترم آقای رامبد نسبت به این لایحه ایراد فرمودند همانطور که مقام ریاست هم تذکراتی دادند در شور دوم دیگر مورد نداشت ولی چون تذکراتی دادند بنده اینجا وظیفه دارم آنچه به نظرم می‌رسد به استحضار ایشان و مجلس برسانم، یکی در مورد تنظیم لایحه به صورت مادۀ واحده که ایشان اعتقادشان این بود که باید به صورت مواد تهیه شود جهت استحضارشان عرض می‌کنم این گزارش طرحی است که در مجلس سنا به وسیله آقایان سناتورها تهیه شد و بعد با تفسیر و اصلاحاتی که دولت در این طرح داد به صورت مصوبه سنا به مجلس ارائه شده است و علت اینکه به صورت مادۀ واحده تنظیم شده است برعکس تصور همکار محترم نه از این جهت است که نسبت به لایحه در یک وهله رأی گرفته شود به دلیل اینکه این لایحه اگر به ورت چند ماده هم تنظیم می‌شد هیچ اشکالی نداشت که چند وهله رأی گرفته شود و جناب رامبد هم یک دفعه در کلیات و یک دفعه در مواد لایحه اگر مطالبی داشتند بفرمایند حالا اگر ایشان فرصت را در شور اول از دست داده‌اند و همکاران فراکسیونی ایشان تذکر یا پیشنهادی داشته و به مجلس نداده‌اند تصور می‌کنم قصوری متوجه تنظیم کنندگان لایحه و یا طرح نمی‌کند مضافاً به اینکه ارتباط بندها با هم به آن درجه‌ای است که تنظیم طرح را به صورت مادۀ واحده توجیه می‌کند والا اگر بر اساس فرمایش جنابعالی اساساً قید یک تبصره هم در قانون ضرورت ندارد چون آنچه که در تبصره گفته می‌شود یک توضیحی است در زمینه متن ماده بنابراین آن را هم باید دنبال مادۀ واحده ذکر کرد حال آنکه اینطور نیست، اگرچه تمام مواردی که در پاراگرافهای این مادۀ واحده گفته شده است همه به هم ارتباط دارد و همه مربوط است به امنیت پرواز به طوری که در تیتر این طرح قید شده است لازم بود که به صورت جملاتی تجزیه بشود و بسیار در قوانین ما داریم که یک مادۀ واحده یا یکی از مواد قانون شامل جملات و احکامی است که خیلی از آن احکام شاید به هم نزدیک نباشد ولی به صورت بندهای ۱و ۲و ۳و ۴ یا الف و ب و ج الی آخر در یک مادۀ واحده یا در یک ماده‌ای از مواد قانون ذکر می‌شود، مطلب دیگری که اینجا اشاره کردند که قوانین که به تصویب می‌رسد حاکم بر کنوانسیون‌های بین‌المللی است تصور می‌کنم عکس مطلب است یعنی قراردادهای بین المللی و کنوانسیون‌ها را آنچنان احترامی‌برایشان قائل هستند در حقوق بین‌المللی که قوانین عادی کشورها آن مقررات را نقض نمی‌کند (فضائلی- بر ما قانون خودمان حاکم است) و قراردادهای بین‌المللی را از بین نمی‌برد، مجدداً عرض می‌کنم کنوانسیون‌ها و قراردادهایی که تنظیم شده است از بین نمی‌برد مطلب دیگری که راجع به ارسال بسته‌ها فرمودند تعجب می‌کنم مثل اینکه همکار محترم لایحه را به دقت مطالعه نکرده‌اند چون در بند ۲ این لایحه یا طرح قیذ شده است «کسانی که به منظور اخلال در پرواز یا خرابکاری در هواپیما عالماً عامداً اشیایی با خود در هواپیما حمل کند» این یک قسمت، «و یا به نحوی از انحاء در هواپیما قرار بدهد» که این قسمت دوم شامل مواردی است که اشخاص اشیایی را به هر طریق بفرستند بدون اینکه خودشان مسافر آن وسیله نقلیه هوایی باشند، بنابراین در شاملیت لایحه به نظر من هیچ جای تردید نیست دیگر عرضی ندارم (احسنت).

رئیس- آقای رامبد بفرمائید.

رامبد- بنده یک توضیحی می‌دهم چون عرایضم تحریف شده است، قوانینی را که یک کشور قبول می‌کند آقای مانی بنده در یک صفحه نقاشی برایتان ترسیم می‌کنم قانون موقعی ارزش دارد برای یک مملکتی که به تصویب هیئت مقننه آن مملکت برسد (صحیح است) وقتی این شد یک قانون است ولی وقتی قانونی بعد از این و حاکم بر این باز تصویب فرمودید خود به خود این یک اشتباه است یعنی اصلا خود قانونتان اشتباه است (مانی- مگر چنین چیزی می‌شود) لذا قسمت دوم که فرمودید جنابعالی بهتر است تمام مواد و تبصره‌ها را مطالعه بفرمایید در مورد مسئولیت کسانی که با پرواز تماس دارند شما کارمندان فرودگاه را گذاشتید ولی کارمندان گمرک‌ها را نگذاشتید بنده منظورم قسمت مسئولین بود، مأمورین دولت که اختیاراتی دارند و احتمالاً از اختیارات خودشان سوء استفاده بکنند، به هر حال همانطور که عرض کردم علاقه بنده این است که همین کاری که ایده‌آل نیست ولی خوب ذکر شده زودتر تصویب بشود و به همین جهت پیشنهادی ندادیم ولی تقاضا کردم خود متصدیان و صاحبان اطلاع دولتی بنشینند و بهتر از بنده می‌توانند خود را با کنوانسیونها و تعهداتی که به‌وجود آورده‌اند مطابقت دهند آن وقت اصلاحات خودشان را بیاورند به مجلس.

رئیس- آقای پزشکپور بفرمائید.

پزشکپور- همکاران گرامی در مورد مواد این طرح من سخنی ندارم این طرح از نظر سیاست تأمینی و امنیتی است که لازم هست و با حوادثی که اخیراً در نقاط مختلف دنیا در حقیقت در فضا رخ داده در همه جای دنیا یک چنین قوانین مشابهی گذشته است النهایه اینجا دو موضوع مطرح شد و چون در مجلس شورای ملی و به هر حال در قوه مقننه این دو موضوع مطرح شده است بر خود فرض دانستم دو تذکر عرض کنم. یکی از نظر طرز کار مجلس است در مورد لوایح یا طرح‌ها که به طور کلی همانطور که به کرات اینجا اظهار نظر کردیم این استدلال درست به نظر نمی‌رسد و صحیح نیست که منظور و مراد از مادۀ واحده این است که یک مواد متعددی را در تحت یک ماده واحده قرار بدهند و البته استدلالی که همکار گرامی آقای مانی کردند که مواد گوناگون این طرح با هم توالی و همبستگی از نظر معنی و مفهوم دارد بنابراین می‌تواند بر کرسی مادۀ واحده بنشیند این استدلال درست نمی‌تواند باشد زیرا اصولاً طبق آئین‌نامه تعریفی که برای لایحه شده است و خصوصیتی که برای یک لایحه یا طرح در نظر گرفته شده است همین است که مربوط به موضوع خاص باشد و مواد مختلف لایحه از نظر موضوع و معنی با هم توالی و ارتباط داشته باشند بنابراین اگر بخواهیم آن استدلال را قبول کنیم هر لایحه‌ای می‌تواند مادۀ واحده باشد زیرا خصوصیتی که جنابعالی فرمودید خصوصیتی است که به موجب قوانین و مقررات آئین نامه برای مواد مختلف یک لایحه در نظر گرفته شده است موضوع دوم مسئله بسیار مهم‌تری است که عنوان شد و به طور قطع فکر می‌کنم منظور نظر همکار گرامی‌جناب آقای مانی هم به همان کیفیت و به آن صورت که همکار گرامی‌دیگر استنباط کرده‌اند نبوده است و آن مسئله تماس قراردادها و قوانین بین‌المللی است با حقوق و قوانین داخلی ما. هنوز حقوق بین‌المللی و روابط بین المللی به آن کیفیت نرسیده است که هیچ یک از قوانین یا قراردادهای بین‌المللی یا قراردادها و کنوانسیون‌ها بتوانند ناقض حقوق داخلی یا سالب اختیار و حاکمیت ملتها در وضع قوانین داخلی خودشان باشند اینکه قراردادهای بین‌المللی گاه دارای اعتبار خاصی هستند به این مناسبت است که به هر حال ملت‌ها با توجه به حق حاکمیتی که در وضع قوانین داخلی دارند به قراردادهای بین‌المللی ملحق می‌شوند و بعد از الحاق کشورها به قراردادهای بین‌المللی است که آن قراردادها اعتبار پیدا می‌کنند کما اینکه بر اساس موازین حقوق بین‌الملل ملت‌ها می‌توانند هرگاه بخواهند از هر یک از این قراردادها کناره بگیرند یا هر قسمتی از مواد این قراردادهای بین‌المللی را بر حسب تصمیمات مراجع قانونی داخلی خودشان نسخ کنند بنابراین چون این مسئله در مجلس شورای ملی مطرح شد من ضروری دانستم که این مطالب را به عرض همکاران گرامی برسانم که به طور قطع مجلس شورای ملی ایران هم جز این استنباطی ندارد که حاکمیت داخلی ما، اختیار و حاکمیت ما برای وضع قوانین داخلی مسلم و مرجح است بر قراردادهای بین‌المللی و هرگاه ما به هر قرارداد بین‌المللی ملحق شویم به مناسبت تشخیص مصلحت ملی ما هست کما اینکه هر موقع که بخواهیم می‌توانیم از هر نوع قرارداد بین‌المللی کناره بگیریم و هر نوع تصمیمی‌بگیریم و هر نوع قانونی وضع کنیم که مغایر مقررات قراردادهای بین‌المللی و کنوانسیون‌ها باشد.

رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.

دکتر الموتی- همکار ارجمند جناب آقای رامبد که نمی‌دانم در جلسه هستند یا نیستند (رامبد- چرا هستم) چون معمولاً فرمایشاتشان را می‌فرمایند و تشریف می‌برند. عرض کنم جناب آقای رامبد بنده فکر می‌کردم در چنین لایحه‌ای که جنابعالی اطلاعات بسیار عمیق دارید حتماً در شور اول پیشنهادهای بسیار مفیدی خواهید فرمود و این لایحه که در مجلس سنا از طرف یک عده از حقوق‌دانهای مملکت مطرح شده و دستگاه دادگستری مملکت هم مطالعاتی کرده کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی روی آن مطالعه کرده خیال می‌کردم با پیشنهاداتی که جنابعالی خواهید فرمود نظر صائب جنابعالی هم در این لایحه منعکس خواهد شد الانکه در شور دوم هستیم یکی از کسانی که تأیید کننده این لایحه باید می‌بود شخص جناب آقای رامبد باید بودند ولی حالا که لایحه در شور دوم است و یکی از مهمترین لوایحی است که دنیای امروز ایجاب می‌کند تصویب شود و باید ممالک داشته باشند و ایران ما در این کار پیشرو و پیشقدم است الان که در شور دوم و آستانه تصویب نهایی هستیم ایشان ایراد می‌فرمایند... من نمی‌خواهم آن جمله جنابعالی را تکرار کنم، برای اینکه خیال نمی‌کنم خودتان به آن کلمه معتقد باشید. مجلس انقلاب لایحه غلط تصویب نمی‌کند سعی ما این است که هر نوع پیشنهاد و هر نظر خوب و منطقی را استقبال کنیم بحث بر سر این نیست که این لایحه یک ماده است یا ۱۰-۱۵ ماه و به خاطر اینکه چند بار نخواهیم قیام کنیم و به چند ماده رأی بدهیم به این صورت درآمده نه این طور نیست بلکه این به خاطر این مطلب است که یک طرحی در مجلس سنا تنظیم شده آنجا اظهار نظر کرده‌اند و در دو شور تصویب کردند به مجلس شورای ملی آمده در شور اول با توجه به اینکه دوستان شما هم همیشه پیشنهاد می‌دهند نمی‌دانم چرا در چنین لایحه مهمی که شخص لیدر محترم فراکسیون مردم که خیلی در این مورد مطلع و بصیر هستند در این مورد پیشنهادی مرحمت نفرمودند در آخرین روز تشریف آوردند و این لایحه را به صورت نفی می‌فرمایند بنده معتقدم که جنابعالی هم از ته قلب می‌دانید که ما همه سرباز شاهنشاه و سرباز انقلاب هستیم کار غلط نمی‌کنیم لایحه غلط تصویب نمی‌کنیم برای فرار از مسئولیت چند ماده را در یک مادۀ واحده تصویب نمی‌کنیم این مسائل را نفرمایید در مجلس انقلاب طرح این مسائل به نظر بنده درست نیست ارزش خدمات خدمتگزاران مملکت را که شب و روز در کمیسیون‌ها می‌نشینند و زحمت می‌کشند به این صورت گفتن درست نیست و درست نیست که ما خودمان کار خودمان را نفی کنیم فکر می‌کنم کاری که مجلس ایران می‌کند کاری بسیار اساسی و اصولی است و کار بسیار لازمی‌است برای امنیت پرواز در دنیا و مملکت ایران در این مملکت دیگر به کسی اجازه داده نمی‌شود که هواپیمای مملکت را به بغداد ببرد این درست نیست اگر چند نفر تحریک کننده پیدا بشوند که بخواهند به امنیت مملکت صدمه بزنند با این قبیل تحریکات باید مبارزه شود و این قبیل قوانین جلوی آنهایی که این قبیل فکرها را دارند می‌گیرند اگر لایحه اشکالی دارد پیشنهاد می‌فرمودید پیشنهاد بفرمائید با هم صحبت می‌کنیم اگر طرح لازم است می‌دهیم آنچه که لازم است و به صلاح مملکت است پیشنهاد بکنید به هم تصویب می‌کنیم ولی ما نمی‌توانیم یک لایحه‌ای را که برای مملکت لازم و ضروری می‌دانیم به خاطر اینکه دوستان عزیز ما در شور اول نخواستند یا نبودند که پیشنهاد بدهند یک چنین لایحه‌ای را از نظر مصلحت سیاسی مملکت فراموش کنیم ما با کمال افتخار به این لایحه رأی می‌دهیم و معتقدیم که یکی از بهترین لوایحی است که در قوه مقننه ایران تصویب می‌شود.

رئیس- تصور می‌کنم حالا موقع این بحث‌ها نیست این یک لایحه دو شوری بوده است که یک شور در مجلس شورای ملی و به کمیسیون رفته هر یک از خانمها و آقایان که پیشنهادی داشتند می‌توانستند مرحمت کنند و در کمیسیون بحث کنند و اگر پیشنهادشان تصویب نمی‌شد می‌توانستند آن را در مجلس مجدداً مطرح کنند و تصور می‌کنم این فرمایشات با شئون مجلس مطابقت نداشته باشد. نظر دیگری در مادۀ واحده نیست؟ (اظهاری نشد) کلیات آخر لایحه مطرح است آقای فرهادپور بفرمائید.

فرهادپور- تصورمی‌کنم همکاران محترم این عنایت را فرمودند که در ضرورت تصویب لایحه برای تأمین امنیت پرواز بین اقلیت و اکثریت کوچک‌ترین اختلاف نظری نبود فرمایشات بسیار متین هم‌مسلک محترم من جناب آقای رامبد در جهت بهتر شدن این لایحه به نظر من باید مورد توجه و حسن استقبال قرار بگیرد و انشاءالله قرار خواهد گرفت برای این که فرق نمی‌کند جناب آقای دکتر الموتی ما هرجا لایحه برسیم با این که ببینیم مطالبی را می‌شود گنجاند یا راهی پیدا کرد اگر مطلب صحیحی به نظرمان برسد بگوئیم هیچ کدام از آقایان فرمایشات جناب آقای رامبد را رد نکردند فقط گفته چرا در شور اول پیشنهاد نشده است ایشان از نظر سرعت در تصویب لایحه نظرشان این بود که لایحه را امروز تصویب می‌کنیم ولی از نظر اهمیت موضوع با توجه به تذکرات که فرمودند خواستند که اصلاحیه‌ای در زمانی هرچه سریع‌تر بیاورند برای این که این لایحه برای مملکت همان طور که جناب عالی گفته یک ضرورت و اهمیت حیاتی دارد از توجه به این امر اقلیت هم مثل اکثریت تشکر می‌کنم اقلیت هم بکرات ثابت کرده‌اند که در مسائل مملکتی بین ما مطلب اکثریت و اقلیت مطرح نیست طیاره مملکت ما را اگر یک خائن به دزد از نظر من و شما از نظر اقلیت و اکثریت خائن است دزدیده است و همه ما معتقد هستیم و می‌خواهیم که لایحه به صورتی باشد که هرچه بیشتر و هرچه مطمئن تر و هرچه دقیق‌تر امنیت خاطر ما را فراهم کند امروز به این لایحه رأی می‌دهیم تا این حد به تأخیر نیفتد دست دولت باز باشد از نمایندگان دولت خواهش می‌کنم درجهت نظر و توضیحاتی که اقلیت داد و اکثریت هم آن را پذیرفت و در جهت اجرای مسیر آئین‌نامه امروز نمی‌شد در لایحه تغییری بدهند اصلاحاتی را بیاورند ما به آنهم رأی خواهیم داد.

رئیس- آقای صادق احمدی بفرمائید.

صادق احمدی (معاون وزرات دادگستری)- بنده نمی‌خواستم مصدع وقت آقایان نمایندگان محترم بشوم ولی چون سوء تفاهمی ممکن است ایجاد بشود که یک لایحه ناقص را دولت آورده و به مجلس هم که اکثریت آن حامی‌دولت است این لایحه ناقص را روی ضرورتی که دارد تصویب می‌کنند خواستم عرض کنم، که مطلقاً این طور نیست این لایحه به نظر اعضای محترم کمیسیون دادگستری و کمیسیون راه که تصویب فرموده‌اند و نمایندگان محترمی که در شور اول تصویب فرمودند از هر جهت کامل است بنده این دو سه مطلب را که جناب رامبد فرمودند یادداشت کردم گو اینکه در فرمایشات جناب مانی و جناب دکتر الموتی جوابشان داده شد معهذا بنده با اشاره به مواد لایحه جواب می‌دهم تا هیچ سوء تفاهمی پیدا نشود این لایحه ناقص نیست و احتیاج نیست که امروز لایحه را تصویب بفرمائید فردا اصلاحیه‌اش را بیاوریم چنین چیزی نیست اما اشکالات جناب رامبد یکی راجع به طرز تنظیم لایحه بود به احترام قوه مقننه چون مجلس محترم سنا به این ترتیب طرح را تهیه کرده بود ما هم قبول کردیم به همین صورت باشد ما تعصب نداریم که این قانون یک یا چند ماده باشد آقایان و خانم‌ها هم نشان داده‌اند که هر یک لایحه ولو ۱۰۰ ماده بود ۱۰۰ بارب لند شده‌اند و نشسته‌اند و رأی داده‌اند و برای این که نمایندگان دو بار سه بار بلند نشوند نبوده است که ما بیائیم لایحه را به صورت مادۀ واحده در بیاوریم و این صرفاً به احترام طرحی بوده است که سناتورهای محترم داده‌اند و ما هم قبول کردیم که به این ترتیب باشد و همان طور که جناب آقای مانی و آقای دکتر الموتی فرمودند اشکالی هم ندارد چون مطالبی که در بندهای این لایحه هست همه به هم مربوط است ایشان فرمودند که در کشتی و هواپیما کاپیتان یک مسئولیت مهمی دارد ما هم منکر نیستیم و از این صغری و کبری که فرمودند چه نتیجه‌ای گرفتند بنده نفهمیدم فرمودند در بسته‌های ارسالی اگر کسی مادۀ خطرناکی بفرستد و خودش در طیاره نباشد پیش بینی نشده این جا آقای مانی توضیح دادند که عین ماده هست و روشن گفته شده است و کسانی که به منظور اخلال در پرواز یا خرابکاری در هواپیما عالماً عامداً اشیائی با خود در هواپیما حمل نمایند و یا به نحوی از انحاء در هواپیما قرار دهند و یا با هواپیما ارسال دارند ... این عین ماده است مطلب دیگری اعتراض فرمودند که مأمورین گمرک در فرودگاه وظایفی دارند ما در بند ۴ با کمال صراحت گفته‌ایم که: هر یک از کارکنان فرودگاه‌ها یا شرکت‌ها یا مؤسسات هواپیمائی یا سازمان‌های انتظامی فرودگاه‌ها یا سازمان‌هایی که به نحوی در امر پرواز یا در فرودگاهها وظیفه‌ای بر عهده دارند... بنابراین هر کس وظیفه‌ای در فرودگاه بر عهده دارد مشمول این بند هست اینکه گفته می‌شود مأمورین گمرک را پیش بینی نکردیم مطلقاً چنین چیزی نیست به نظر بنده لایحه کامل است معهذا همانطور که اینجا گفته شد ما دلمان می‌خواست که جناب آقای رامبد که تخصص در امر هواپیمایی دارند پیشنهادهایی اگر به نظرشان می‌رسید می‌دادند و در کمیسیون دادگستری یا گمرکی راه بررسی می‌شد اگر پیشنهادهایشان قابل توجه بود محققاً هیچ تعصبی نبود کما اینکه در خیلی از لوایح دیگر اقلیت محترم پیشنهاد داده است که مورد موافقت اکثریت محترم و نمایندگان محترم قرار گرفته است در این لایحه هیچ تعصب نداریم که پیشنهاد خاصی را قبول نکنیم (صحیح است، احسنت).

رئیس- آقای رامبد بفرمائید.

رامبد- ای کاش خداوند ما را از تعصبات بی جا بر حذر دارد (احسنت) خیلی میل داشتم که جناب آقای صادق وزیری (نمایندگان- صادق احمدی) می‌بینید که بشر جایزالخطا است (احسنت) همین جناب آقای صادق احمدی که از میزان ارادت و احترام و عقیدۀ من به خودشان واقفند به یاد ایامی که به عنوان نماینده مجلس به پشت تریبون می‌آمدند و طبق صورت مذاکرات موجود مجلس ایراداتی به اینکه قوانین مفصلی را به صورت مادۀ واحده نمی‌توان اینجا آورد و تصویب کرد می‌خواندند بنابراین بین من شاگرد و ایشان استاد این مطلب در خارج حل می‌شود که به احترام فرمایش ایشان توضیح بیشتر نمی‌دهم معلوم شد عرایض بنده ناقص بود و آنچه من عرض کردم کافی برای متصدیان امور در اصلاح لایحه نبوده است مادۀ چهاری که قرائت فرمودند عبارت از این است که: «هر یک از کارکنان فرودگاه‌ها یا شرکتها یا مؤسسات هواپیمائی یا سازمان‌های انتظامی‌فرودگاه‌ها یا سازمان‌هایی که در امر پرواز یا در فرودگاه‌ها وظیفه‌ای بر عهده دارند در ارتکاب جرائم... الی آخر اینها مجازاتشان شدیدتر است گمرک پستی تهران به هیچ وجه در امر پرواز دخالتی ندارد شما اگر چیزی را در آنجا گمرک کردید این ممکن است با قطار فرستاده بشود، ممکن است با کشتی فرستاده بشود و به هیچ وجه الزامی بر این نیست که با امر پرواز دخالتی داشته باشد استنباط شمای قاضی بر این است که دارد من قبول می‌کنم چرا ماده را به نحوی بنویسیم که تمام ملت استنباط شمای وارد را بدون داشتن تمام آن اطلاعات زیاد بکند قسمت بعد فرمودید که خلبان یا کمک خلبان یا کاپیتان اهمیت دارد شما هم به اهمیت آن واقفید دوست عزیز من که اینجا با شما مبارزه بیانی ندارم شما به چه مناسبت یک پاسبان را در حین خدمتش اگر توهین کردند جرائم خاصی را برای آن توهین کننده قائل می‌شوید و برای یک ارتشبد وقتی که در غیر ایام خدمت هر کس به او توهین بکند به صورت یک آدم عادی مطرح می‌کنید برای اینکه در حین انجام وظیفه او مسئولیتی دارد که این مسئولیت مربوط به شخص او نیست برای حفاظت و امنیت و انجام وظایفی است که در قبال اجتماع بر عهده دارد یک کارمند خلبان هر خلبان یا حتی پیشخدمت طیاره وقتی که در آنجا یک مسئولیتی دارد شما نمی‌توانید آن را یک فرد عادی تلقی کنید که اگر کسی بلند شد و خلبان را زد ما به صورت یک توهین عادی بیاییم ۵۳ قران او را جریمه کنیم کجای این ماده چنین حکمی‌را تعیین کرده که شما بگوئید که کارمندان هواپیمایی در موقع انجام وظیفه یک موقعیت خاصی دارند حالا من که ابتدا نمی‌خواستم وقت مجلس شورای ملی را بگیرم ابتدا عرض کردم به لحاظ وقت و سرعت و اهمیتی که در این لایحه هست همین حالا رأی می‌دهیم تصویب می‌کنیم و شما مطالعه بفرمائید شما حقوقدان و آن دوست حقوق بین‌المللی دان و سایر آقایان که در این امر خلبانی وارد هستند بنشینید و در آینده نیایید اینجا و بگوئید که چنین چیزی که شما می‌گفتید وارد نبوده است بحث در این است که مرا محکوم کنید که صد هزار امثال مرا محکوم کنید ولی وجدان خود را به واقع حاکم کنید (احسنت).

رئیس- آقای صادق احمدی بفرمائید.

صادق احمدی (معاون وزارت دادگستری)- بنده فکر می‌کنم بحث حاکمیت و محکومیت در بین نیست اینجا مجلس است و محل بحث و شور است هیچ مسئله حاکمیت و محکومیت در میان نیست به دو مسئله اشاره فرمودند استدعا می‌کنم توجه بفرمائید به عرایضم چون این مسائل در کمیسیون بحث شد جناب آقای رامبد اینکه فرمودید در امر پرواز مأمور گمرک دخالت ندارد حق با جنابعالی است گفته شده است کسانی که در امر پرواز یا فرودگاه‌ها وظیفه‌ای به عهده دارند یعنی هر مأموری در فرودگاه هر وظیفه‌ای که به عهده داشته باشد مشمول این ماده می‌شود اگر خارج از فرودگاه است که مثل مأمور مجلس است و مأمور دادگستری است اگر داخل فرودگاه است هر مأمور هر وظیفه‌ای که مربوط به امر پرواز باشد یا نباشد این مربوط به بند ۴ است (رامبد: گمرک تهران چیست؟)

رئیس- آقای رامبد اگر نوشته باشد پست هوایی مربوط به هواپیما است.

صادق احمدی- جناب آقای رامبد را ما این افراد را تصریح کردیم و چرا نگفتیم اگر مأمورین ابلاغ دادگستری چنین کنند چنین می‌شوند.

این به علت تسهیلاتی است که برای این نوع مأمورین هست بایستی اگر مرتکب جرم بشوند به حداکثر مجازات محکوم شوند آن کسی که در فرودگاه به نحوی از انحاء وظیفه‌ای دارد مشمول این بند است و کسی که وظیفه‌ای ندارد مثل بنده و جنابعالی است، راجع به قسمت دوم فرمایشتان لازم است که یک توضیح بیشتری بدهم موقعی که این طرح مطرح بوده در مجلس سنا و در کمیسیون‌هایی که در دادگستری تشکیل می‌شد با حضور نماینده هواپیمایی ملی و سایر متخصصین از طرف عده‌ای پیشنهاد می‌شد که برای این مأمورین یعنی گروه پرواز یک ماده خاصی پیش بینی بشود که اگر احیانا معذرت می‌خواهم یک کسی در داخل طیاره یک حرف رکیکی به فلان مهماندار زد آن شخص به ۶ ماه تا سه سال حبس محکوم شود ما این را قبول نداریم جناب رامبد ما در بند یک گفتیم «هرگاه مرتکبین هنگام ارتکاب جرائم مندرج در این ماده نسبت به هریک از افراد گروه پرواز یا مسافران مرتکب ضرب یا جرح ی قتل یا خرابی هواپیما یا هرگونه جرم دیگری شوند برای هر یک از جرائم مذکور به حداکثر مجازات مقرر در قانون محکوم خواهند شد» یعنی اگر کسانی حین ربودن هواپیما یا سابوتاژ و خرابکاری مرتکب هرگونه جرمی نسبت به کارکنان هواپیما بشوند به حداکثر مجازات محکوم می‌شوند اما اگر این مسئله نبود و بنده رفتم در هواپیما نشستم در آنجا هوس کردم و فی‌المثل خوشم نیامد از ریخت مهماندار و با او درگیر شدم و یک سیلی هم به گوشش زدم این هیچ ارتباطی به پرواز هواپیما ندارد بنده چرا باید چون این سیلی را در هواپیما زدم به سه سال زندان محکوم بشوم ولی این سیلی را اگر در خیابان می‌زدم مجازات ۱۱ روز حبس بود اگر مربوط به امر پرواز باشد و اخلالی در امر پرواز ایجاد کند حق با جنابعالی است ولی اگر صرفاً یک جرم عادی باشد که هرجا ممکن است اتفاق بیفتد مجازات عمل یکی است مگر در داخل کشتی ممکن نیست چنین جرمی‌واقع بشود مگر در راه آهن ممکن نیست چنین جرمی‌واقع بشود همین عملی که با مأمور راه آهن و کشتی می‌کنند اینجا هم همین طور است منتهی ما اینجا برای ربودن هواپیما و برای امنیت پرواز چون جان یک عده مسافر در بین بوده است یک اهمیت خاصی قائل شده‌ایم و گفتیم اگر کسانی حین ربودن یا خراب کردن هواپیما مرتکب جرم نسبت به گروه پرواز نیز شدند در این صورت به حداکثر مجازات محکوم می‌شوند والا اگر جرم در وضع عادی باشد که معنی ندارد ما بیاییم یک مجازات خاصی قائل بشویم و یک بام و دو هوا باشد.

رئیس- نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون اقتصاد راجع به لایحۀ اصلاح مادۀ چهار قانون توسعه صنایع پتروشیمی‌مصوب ۱۳۴۴ و ارسال به مجلس سنا

۱۳- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون اقتصاد راجع به لایحۀ اصلاح مادۀ چهار قانون توسعه صنایع پتروشیمی‌مصوب ۱۳۴۴ و ارسال به مجلس سنا

رئیس- گزارش شور دوم اصلاح مادۀ ۴ قانون توسعه صنایع پتروشیمی مصوب ۲۴ تیر ماه سال ۱۳۴۴ مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی

کمیسیون اقتصاد در جلسۀ روز شنبه ۲۴ /۱۱ /۴۹ با حضور آقای وزیر اقتصاد لایحه شمارۀ ۳۹۰۳۲- ۱۵ /۱۰ /۴۹ دولت راجع به اصلاح مادۀ چهار قانون توسعه صنایع پتروشیمی‌مصوب ۲۴ تیر ماه سال ۱۳۴۴ را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۱۵۹۵ چاپ گردیده برای شور دوم مطرح و پیشنهادهای مربوط را رسیدگی و مصوبه شور اول را تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون اصلاح مادۀ چهار قانون توسعه صنایع پتروشیمی مصوب ۲۴ تیر ماه سال ۱۳۴۴

مادۀ واحده- مادۀ چهار قانون توسعه صنایع پتروشیمی مصوب ۲۴ تیر ماه سال ۱۳۴۴ به شرح زیر اصلاح می‌شود.

مادۀ ۴- در هر مشارکت موضوع این قانون که تأسیسات و عملیات تولیدی آن در ایران باشد سهم شرکت ملی صنایع پتروشیمی‌و سهم مؤسسات و شرکت‌های ایرانی یا خارجی را هیئت وزیران معین خواهد نمود.

مخبر کمیسیون اقتصاد- مهندس معتمدی.

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه روز سه شنبه ۲۷ /۱۱ /۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه اصلاح مادۀ چهار قانون توسعه صنایع پتروشیمی‌مصوب ۲۴ تیر ماه سال ۱۳۴۴ را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون اقتصاد را تصویب کرد.

اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.

مخبر کمیسیون دارائی- دانشمند.

رئیس- مادۀ واحده مطرح است، نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون بودجه راجع به چهل و چهار فقره تصویب نامه‌های دورۀ فترت

۱۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون بودجه راجع به چهل و چهار فقره تصویب نامه‌های دورۀ فترت

رئیس- گزارش کمیسیون بودجه راجع به چهل و چهار فقره تصویب نامه‌های دورۀ فترت مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

کمیسیون بودجه در جلسه ۲۲ بهمن ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه شمارۀ ۴۹۵۴۲- ۸ /۲ /۱۳۴۲ دولت راجع به ۴۴ فقره تصویب نامه‌های دورۀ فترت را که طی نامۀ شمارۀ ۴۴۵۱۶- ۱۵ /۲ /۱۳۴۴ مجدداً تقاضای رسیدگی آن شده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون مربوط به ۴۴ فقره تصویب نامه‌های دورۀ فترت که با تصویب کمیسیون‌های مربوط مجلسین قوت قانونی خواهد داشت

مادۀ واحده- هر یک از ۴۴ فقره تصویب نامه‌های دورۀ فترت که در جلسۀ ۲۷ /۱۱ /۱۳۴۲ که از طرف دولت به مجلس شورای ملی تقدیم گردیده با تصویب کمیسیون‌های مربوط مجلسین قوت قانونی خواهد داشت.

مخبر کمیسیون بودجه- دکتر بهبهانی.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است، نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور مادۀ واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. مادۀ واحده مطرح است، نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم جمله «که با تصویب کمیسیون‌های مربوط مجلسین قوت قانونی خواهد داشت» از عنوان لایحه حذف شود.

دکتر اسفندیاری.

رئیس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیون مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون پست و تلگراف و تلفن راجع به لایحۀ حق اشتراک و تعیین نرخ مکالمات تلفنی

۱۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون پست و تلگراف و تلفن راجع به لایحۀ حق اشتراک و تعیین نرخ مکالمات تلفنی

رئیس- گزارش شور اول حق اشتراک و تعیین نرخ مکالمات تلفنی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون پست و تلگراف و تلفن به مجلس شورای ملی

کمیسیون پست و تلگراف و تلفن در جلسۀ ۸ بهمن ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن لایحه شمارۀ ۳۹۰۲۰- ۱۴ /۱۰ /۱۳۴۹ راجع به حق اشتراک و تعیین نرخ مکالمات تلفنی را که به شمارۀ ۱۵۴۹ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و عیناً تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون حق اشتراک و تعیین نرخ مکالمات تلفنی

مادۀ واحده- تعیین میزان و حق اشتراک و نرخ مکالمات تلفن خودکار شهری با مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سهامی‌تلفن ایران خواهد بود.

• تبصرۀ ۱- آن قسمت از مقررات مذکور در بند (ت) مادۀ ۱۷ اساسنامه شرکت سهامی‌تلفن ایران و همچنین آن قسمت از تبصرۀ ۲۶ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ کل کشور که مغایر با این قانون است ملغی می‌گردد.

• تبصرۀ ۲- مادۀ واحده مصوب ۲۴ /۹ /۱۳۳۳ کمیسیون پست و تلگراف و تلفن مجلس شورای ملی از تاریخ اجرای این قانون ملغی الاثر خواهد بود.

مخبر کمیسیون پست و تلگراف و تلفن- دکتر کفائی.

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه ۲۷ /۱۱ /۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه حق اشتراک و تعیین نرخ مکالمات تلفنی را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون پست و تلگراف و تلفن را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دارائی- علی اکبر دانشمند.

گزارش شور اول از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون بودجه در جلسۀ اول اسفند ماه ۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه حق اشتراک و تعیین نرخ مکالمات تلفنی را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون پست و تلگراف و تلفن را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون بودجه- دکتر بهبهانی.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.

دکتر اسفندیاری- چند دقیقه قبل جناب آقای دکتر الموتی لیدر محترم فراکسیون حزب اکثریت پشت تریبون فرمودند که ما به طور کلی هیچ لایحه غلطی را تصویب نمی‌کنیم بنده خواستم حضور ایشان عرض کنم که امور نسبی است و باید می‌فرمودند کوشش می‌کنیم که لایحه غلطی را تصویب نکنیم بنابراین اینطور مسجل نگویند اگر بگوئید: «سعی می‌کنیم» درست است (دکتر الموتی- من عرض کردم سعی می‌کنیم کوشش می‌کنیم) ولی نفرمودید. به همین علت لوایحی را که اینجا می‌آورند اینجا مورد بحث و شور و رسیدگی مجدد و دادن پیشنهاد قرار می‌دهیم و حتی بعد از تصویب و به اجرا گذاشتن آنها اصلاحیه‌های بعدی را می‌آورند (مهندس عترت- آنهم غلط نیست ناقص است) اگر غلط املایی باشد حق با جنابعالی است و نظر شما درست است ولی غلط از نظر مفهوم نباید پشت سر هم اصلاحیه و پیشنهاد بدهیم به هر حال از این بحث بگذریم البته دفاع از لیدر خوب است مخصوصاً در این موقعیت زمانی. آنچه خواستم در اینجا و در مورد این لایحه به عرض برسانم، خوشبختانه آقای وزیر پست و تلگراف هم تشریف دارند مقداری از عرایضم را می‌گذارم در کمیسیون پیشنهادی هم دارم بعد صحبت می‌کنم ولی پاره‌ای تذکرات هست که در همین جا عرض می‌کنم بعد جنابعالی توضیحی بدهید شاید هم مرا روشن کند و هم مردم را که از این تلفن‌های خودکار به هر نحوی در هر شهری استفاده می‌کنند. آنچه من استنباط می‌کنم حضورتان عرض کنم که گفته‌اند ما می‌آئیم تعیین میزان مکالمات را در اختیار مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سهامی تلفن ایران می‌گذاریم باید حضورتان عرض کنم که مجمع عمومی‌صاحبان سهام این شرکت که در اساسنامه‌اش پیش بینی شده تشکیل می‌شود از: وزیر پست و تلگراف و وزیر دارائی و وزیر دادگستری در واقع یک سو هیئت وزیران کوچکی است که چند وزیر در آن شرکت دارند و رسیدگی می‌کنند که البته عیبی ندارد چند تا وزیر همیشه رسیدگی کنند البته نمی‌خواهم بگویم این قبیل لوایح که در آن قید مبلغ و هیچ نوع قیدی نشده و به اختیار هیئت دولت گذاشته شده است مغایر قانون اساسی و متمم آن است و این حرف را ما در اینجا نمی‌خواهیم بزنیم برای اینکه وقتی اجازه داده شد به موجب قانون موضوع منتفی است ولی از نظر من آنچه مجلس شورای ملی از ما خواسته در مورد وضع مالیات و عوارض این است که حتماً رقم آن را هم تعیین کنند بدون رقم به اختیار سه وزیر گذاشتن از نظر مجلس درست نیست ممکن است از نظر دولت درست باشد (دکتر الموتی- این مالیات و عوارض نیست و حق اشتراک است) نه قربان هیچ کدام نیست و هنوز من حرفم را تمام نکرده‌ام به هر صورت خیلی متشکرم از اینکه تذکر دادید بنده می‌خواستم دنبال حرفم را بگیرم ولی اینطور نظرات عام برای هر نوع حق اشتراکی یا هر نرخی برای مکالمات تلفنی به اختیار وزیر پست و تلگراف و وزیر دارائی و وزیر دادگستری گذاشتن از نظر کلی و اصولی درست نیست چون این نرخ‌هایی که تعیین می‌کنند در وضع مملکت و وضع مالی خانواده‌ها از نظر کلی مؤثر است ولو اینکه کوچک و کم باشد آنچه که خواستم حضور جناب وزیر پست و تلگراف عرض کنم این است که اصولاً، در مقابل هر نوع پولی از بودجه مملکت یا افراد ملت در اختیار دولت یا شرکت‌های دولتی می‌گذارد سرویس هم لازم داریم جنابعالی شاهد هستید که الان وزارت پست و تلگراف و شرکت تلفن به هیچ عنوان جوابگوی متقاضیان نیست ما قبول می‌کنیم برای اینکه جوابگوی متقاضیان باشد پول بیشتری لازم دارد و ممکن است بگوئید در سایر ممالک رقمی‌که بابت حق اشتراک یا حق مکالمه یا میزان مکالمه گرفته می‌شود یک چیزی بالاتر از اینجا است (دکتر طالع- چنین چیزی نیست پائین تر هم هست) (پوربابائی- چندین برابر بالاتر است) آن استدلالی که ممکن است جناب وزیر بیایند در پشت تریبون بکنند اینست که در اکثر ممالک دنیا از نرخی که ما داریم بالاتر است ولی در مقابل سرویسی هم که به مردم می‌دهند بهتر است الان همه آقایان تلفن در منزلشان هست شماره هر وقت که سعی کنید شماره شش را مثلا بگیرید می‌بینید بوق می‌زند بسیار خوب، این اولش بود و دوباره می‌گیرید به شماره دوم که رسیدید بوق می‌زند مرتبه دیگر بعد از شماره سوم و بالاخره اگر تا آخر موفق شدید شماره‌ها را بگیرید می‌بینید اشتباهاً به شماره دیگری وصل شده است در صورتی که پول مکالمه به حساب دارنده تلفن منظور شده است. این را می‌گویند سرویس غلط و شما سرویس درست به مردم بدهید و پول زیادتر بگیرید و کار بیشتر هم برای آنها بکنید من این قسمت را هم خدمت آقای وزیر پست و تلگراف عرض کنم که در ممالکی که دستگاه‌های سلکتور برای شما می‌سازند شاید در تمام دنیا بیش از سه چهار کارخانه نباشند و سفارش دهندگان را به نوبت می‌گذارند و ممکن است سالی ده بیست هزار سلکتور بیشتر به شما ندهند اینها را خود می‌دانم و به همه عواملی که شما ممکن است بگوئید مطله هستم اما آنچه خواستم عرض کنم سرویس ناقصی است که به مردم می‌دهید و باید متناسب با همان سرویس از مردم پول بگیرید این است که با اجازه جنابعالی پیشنهادی تقدیم حضورتان کرده‌ام که بعداً درباره آن صحبت می‌کنم چیزی که تکرار می‌کنم این است که در مقابل پولی که از مردم می‌گیرید باید یک خرجی ارائه شود صورت حساب یا بیلانی به هیئت دولت ارائه شود در مقابل بحث نمی‌کنم که بفرمایید می‌شود یا نه ولی این را می‌خواهم حضورتان عرض کنم که هنوز این پولها گرفته نشده در خارج اینطور شایع شده است که شما مقداری به عنوان پاداش و حقوق به اعضای هیئت رئیسه شرکت سهامی‌تلفن اضافه کرده‌اید و مقداری هم به حقوق کارمندان آنجا، خوب، کمکی است که به آنها و کارمندان کرده‌اید ولی خوب بود این را بودجه عمومی شرکت تلفن تأمین می‌کردید نه از چیزی که هنوز تصویب نشده است این شایعاتی است که در بیرون شنیده می‌شود موضوع دیگری که خواستم حضورتان عرض کنم البته جنابعالی بعداً جواب خواهید داد در تهران جناب وزیر پست و تلگراف دلال تلفنی پیدا شده و یک عده از بنگاه دارها با اعضاء شرکت تلفن شریک هستند و گفته می‌شود بند و بست‌هایی دارند و اگر شما بخواهید شماره تلفنی بخرید می‌گویند شمارۀ ۶۲ اگر بخواهی مثلاً ده هزار تومان است که ظرف ده روز وصل می‌شود ولی اگر به طور عادی تقاضای شماره تلفن یا اشتراک بکنیم باید مقداری پول در اول بدهیم به شرکت تلفن و برویم توی نوبت ده سال، پنج سال در این حدود که به نظر من این هم عمل غلطی است و این قبیل پولها به هیچ عنوان نباید گرفته شود آقای وزیر پست و تلگراف شرکت سهامی تلفن باید جلوی این کار را بگیرد که این بازار سیاه از بین برود و بی جهت باعث بدنامی دستگاه‌های دولتی نشود موضوع دیگر شما الان می‌خواهید به سه عاملی که در بهبود وضع شرکت تلفن مؤثر است مقداری اضافه کنید و از مشتری پول بگیرید یعنی می‌گویید اگر میزان مکالمات کسی از یک حدی زیادتر شد پول بیشتری می‌گیریم یا تلفنش را قطع می‌کنیم مورد دوم که انشاءالله عمل نخواهد شد یعنی مورد اول که پول بیشتری خواهید گرفت را عمل می‌کنید مثلاً اگر صد مکالمه را در ماه در نظر گرفتید از آن بیشتر را بیشتر پول می‌گیرید این یک نوع تحمیل است به دارنده تلفن موضوع دیگر حق اشتراک است که در حال حاضر ۲۰ تومان است و حالا می‌خواهید بالا ببرید چون رفاقت شخصی چندین ساله حضورتان دارم این را می‌دانم برای بهبود وضع تلفن می‌خواهید و هیچ نظر دیگری ندارید ولی مردم هم در یک طرف دیگر قضیه قرار گرفته‌اند و باید حتماً به مردم و حق مردم توجه بشود موضوع دیگر نرخ مکالمات تلفن خودکار است که می‌خواهید اضافه کنید و با این جملات عامی که نوشته شده شامل تلفن‌هایی که مکروویو شما هم اکنون دارد و بعداً هم درست می‌کنید می‌شود که یا اصفهان یا جای دیگر و یا کرج که ما الان با گرفتن مثلاً نمره ۵ می‌توانیم صحبت کنیم آن وقت این نوع مکالمات هم گرانتر خواهد شد و جمع این سه رقمی که عرض کردم سنگین خواهد شد و بودجه شرکت سهامی‌تلفن ایران اضافه خواهد شد یک اشکال دیگر را هم که در این باره دیدم حضورتان عرض می‌کنم آنچه عرض می‌کنم به نظر خودم رسیده ممکن است که جامع نباشد ولی به نظر من رافع این قبیل اشکالات است که عرض کردم و پیشنهاد هم دادم موضوع دیگر دو تا تبصرۀ این ماده واحده است حضور آقایان عرض کنم آمده‌اید یک مقدار از قوانین را در دو تبصره لغو کرده‌اید از جمله نرخ سیم کشی را لغو کرده این را چرا لغو کرده گفته نرخ سیم کشی را ما لغو می‌کنیم وقتی لغو شد هر نوع نرخ سیم کشی تعیین کردید برای هر مقدار از مسافت یک کیلومتر دو کیلومتر ۱۰۰ کیلومتر یا چند متر این نرخ را از مصرف کننده یا متقاضیان تلفن شما حق پیدا بگیرید برای اینکه ما در مجلس لغو کردیم ولی چیز دیگری که این لغو در بر دارد این است که کرایه تلفنی از بین برود که البته چیز مهمی‌نیست در این مورد باز عرض کنم من در روزنامه‌ها دیدم که شرکت سهامی تلفن ایران تصمیم گرفته که تلفنها را از جاهایی که هستند جا به جا نکند و آنها را در همانجا باقی بگذارد در عوض اگر در آنجا خانه جدید محل کار جدید و کسب جدیدی به‌وجود آمد تلفن جدید نصب می‌کنید و تلفن جدید نصب کردن خرج دارد شما آقای وزیر پست و تلگراف به این مطلب که روزنامه‌ها می‌نویسند توجه کرده‌اید یعنی چندین صد هزار شماره تلفن همیشه در نقاط مختلف تهران باید موجود داشته باشید مثلا اگر در منطقه تجریش یک دفعه ۱۰۰ آپارتمان ساخته شد و احتیاج به سیصد تلفن پیدا کرد شما این کابل موجود دارید؟ آیا مقدور هست؟ یا واقعاً رپورتاژهایی که توی روزنامه‌ها غلط است اگر غلط است لطفاً نگذارید افکار عمومی را منحرف بکنند چون عده‌ای هستند از این مردم که می‌نشینند حساب می‌کنند که ایجاد تلفن‌های یک دستگاه آپارتمان در فلان منطقه چه مقدار کابل می‌خواهد چه مقدار سلکتور می‌خواهد چه مقدار کارمند و چه مقدار بودجه می‌خواهد اگر اینطور است در اینجا تعهد بکنند که بله ما این تلفن‌ها را می‌دهیم اگر اینطور نیست به روزنامه‌ها اعتراض کنید که اینها واقعاً افکار عمومی‌را خراب نکنند منحرف نکنند چون این کارها ارزش شما را پایین می‌آورد و تیراژ روزنامه‌ها را بالا می‌برد و مردم می‌گویند که وزارت پست و تلگراف و شرکت سهامی تلفن خدای نکرده نخواست یا نتوانست در این قسمت عمل کند موضوع دیگری که در این دو تبصره لغو شده موضوع عوارض شهرداری است تا به حال موضوع عوارض شهرداری یکی از چیزهایی بود که جزء حق اشتراک عوارض شهرداری هم ملحوظ شده بود در ماده ۱۷ اساسنامه‌تان مثل اینکه هست، به خاطرم آمد الان حضورتان عرض می‌کنم در کدام ماده است... در تبصرۀ ۲۶ قانون بودجه است که می‌نویسد عوارض شهرداری جزو مبالغ بالا است ولی با لغو تبصرۀ ۲۶ قانون بودجه سال ۳۸ جناب آقای وزیر پست و تلگراف شرکت تلفن باید یا اگر بخواهد می‌تواند علاوه بر نرخ‌هایی که عرض کردم عوارض شهرداری را هم اضافه بگیرد یعنی مرتباً و مجدداً و اضافه پول از مردم بگیرید یعنی این ماده به این ترتیب که تنظیم شده یک تحمیل زیادی است بر مصرف کننده یعنی تعهد زیادی است برای آن کسی که می‌خواهد یک تلفنی داشته باشد در مقابل سرویسی که دولت می‌دهد صفر است در این قانون چیزی را پیش‌بینی نکردیم که دولت را متعهد کنیم که در مقابل پولی که از ما می‌گیرید چقدر سرویس به ما می‌دهید معذرت می‌خواهم هیچ! ! آن وقت می‌شود مثل شرکت واحد اتوبوسرانی آن وقت که در آن اعمالی انجام شده بود و از طرف حزب مردم مطرح شد و بحث شدت پیدا کرد با داد و بیداد زیاد آن همکار ما که الان در مجلس حضور ندارند چنان به ما پرید و حمله کرد که من جا زدم که گزارشی که از طرف رفقای حزبی مان از شرکت اتوبوسرانی تهران به ما رسیده شاید غلط است ولی خدا خواست که چند روز بعد اعلی حضرت امر فرمودند و سازمان بازرسی شاهنشاهی تشکیل شد و رسیدگی کرد و خیلی بیشتر از آنچه ما گفته بودیم کشف شد و تازه جزئی بود از کل- و خوشبختانه معلوم شد که حزب مردم هیچ وقت نمی‌خواهد چیزی به غلط بگوید یا غلط به دهن مردم بیاندازد یا خدای نکرده دستگاههای دولتی را بر خلاف آنچه که هست قلمداد کند این است که ما می‌خواهیم بدانیم در عوض این پولی که از مصرف کننده یا کسی که دارنده تلفنی است می‌گیرید چه سرویسی به او می‌دهید این سرویس را من استدعا می‌کنم در هیئت دولت و در فراکسیون حزب ایران نوین و در کمیسیون‌های مجلس مطرح کنید و آن سرویس را در متن قانون بیاورید که هم مردم راضی بشوند و هم ما متقاعد بشویم که واقعاً آنچه شما می‌خواهید برای مردم بکنید خدمت است و غیر از خدمت چیزی نیست از این جهت من استدعا می‌کنم لایحه را با یک مطالعه بیشتر برای شور دوم به جلسه علنی بفرستید از اینکه وقت تان را گرفتم معذرت می‌خواهم (احسنت).

رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمائید.

دکتر عاملی تهرانی- همکاران ارجمند چون بار دومی‌است که امروز صحبت می‌کنم سعی می‌کنم در نهایت اختصار باشد و تذکراتی که در مخالفت با این لایحه است به عرض برسانم همینطور که کراراً در اینجا گفتگو شده است دولت حاضر لااقل بیش از همه دولت‌های قبلی از این سلیقه پیروی می‌کند که امور مملکتی را به شکل بازرگانی اداره کند در همین سلیقه اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد. هیچ‌گونه موافقتی با دولت نداریم ما هیچگونه عقیده‌ای نداریم که وقتی یک مؤسسه اسمش را شرکت و اسم مسئولش را مدیر عامل گذاشت صاحب یک قدرت مدیریت خارق‌العاده‌ای می‌شود که اگر اسمش بشود اداره و اسم مسئولش بشود رئیس اداره این قدرت خارق‌العاده مدیریت از او سلب می‌شود ما این سیستم را در مجموع سیستمی برای تخریب نظام استخدام در سراسر کشور می‌شناسیم (صحیح است) اصل مسئولیت لوث می‌شود فقط به دلیل اینکه اگر اسمش بازرگانی باشد اگر از شمول قانون معاملات دولتی مستثنی باشد اگر از شمول قانون استخدام کشوری مستثنی باشد، اگر از شمول قانون محاسبات عمومی‌مستثنی باشد صاحب قدرت خارق‌العاده مدیریت می‌گردد شما یکی پس از دیگری چنین لوایحی را تصویب می‌کنید اما از آن مدیریت خارق‌العاده که تنها دلیلی است که چنین کار غلطی را انجام می‌دهند هیچ اثری نیست بهترین نمونه‌اش همین امر تلفن است که از هرگونه قانون مستثنی است آخرش این است که شما از هر ده تلفنی که بکنید ۸ تایش را موفق نمی‌شوید این در اصل موضوع ولی حالا آمدیم این شکل بازرگانی را قبول کردیم این یک شکلی است که می‌شود یک مقدار از امور مملکت را زیر شکل بازرگانی انجام داد اگر دولت اقدام به بازرگانی کردن می‌کند منظور این است که با شکل بازرگانی عمل بکند نه با مقاصد بازرگانی تحصیل حداکثر سود است ولی اگر دولت عمل بازرگانی می‌کند مقصود سود ندارد نمی‌خواهد تحصیل سود بکند اقدام دولت به یک کار بازرگانی متضمن هدف‌های اجتماعی و رفاهی است یعنی چون فکر می‌کند اگر بازرگان متصدی این امر بشود ممکن است مقاصد اجتماعی و رفاهی را فدای سود بکند می‌آید حق را از بازرگان بخش خصوصی می‌گیرد اختصاص می‌دهد به خودش به این منظور که مقاصد اجتماعی و رفاهی را برتر از سودجویی می‌داند این منظور دولت است از اقدام به عمل بازرگانی و شامل تمام اقداماتی است که زیر بخش اعمال تصدی انجام می‌گیرد بنابراین وقتی این منظور هست به این اصل کلی می‌رسیم که دولت ممکن است یک کاری را به شکل بازرگانی بنا به مصلحت انجام بدهد ولی هرگز دولت نمی‌تواند با منظور و مقصود بازرگانی کاری را انجام بدهد این مؤسسات که متأسفانه به شکل شرکت‌های دولتی انجام وظیفه می‌کنند و ما امیدواریم هرچه زودتر این کار بازرگانی دولت به پایان برسد و به جای اصل بازرگانی بودن اصل مسئول بودن دولت حاکم بر جریانات دولت بشود این شرکت‌های دولتی چون مقصود بازرگانی ندارند باید زیر کنترل قوه قانون‌گذاری و قدرت‌های اجرایی بالاتر از خودشان باشند به این منظور که ببینند این مؤسسه بازرگانی دولتی هدفهای اجتماعی و هدف‌های رفاهی را که به خاطر آنها به وجود آمده انجام می‌دهد یا انجام نمی‌دهد بنابراین در اساسنامه‌های این شرکتها یک عامل کنترل همیشه باید باشد اینها مؤسسات خصوصی نیستند که شما اول بیایید قانون استخدامشان را به اختیارشان بگذارید کارهای دیگرشان را هم به اختیار خودشان بگذارید و آخر سر هم بیایید نرخ کارشان را بگذارید به اختیار خودشان این شرکت تلفن به خاطر این به وجود آمده که این نرخ تعیین شده از طرف قوه قانونگذاری مملکت در سطح مملکت حفظ کند یعنی ممکن است حتی این کار مقرون به ضرر باشد ولی تا مجلس ایران تصویب نکند نرخ را بالا نبرند چون ما می‌گوییم ضرر این دستگاه را می‌دهیم و از منافعی که این دستگاه در امور اقتصادی و اجتماعی ایجاد می‌کند از سوی دیگر بهره می‌بریم بنابراین منطق از تشکیل شرکت‌های دولتی این نیست که ما یک شرکت به وجود بیاوریم که بتواند عین عملیات بخش خصوصی را انجام بدهد واقعاً اگر به آن حد برسیم که شرکتی مشابه شرکت‌های خصوصی بسازیم چه کاری است چه منطقی ایجاب می‌کند که ما بیاییم با اعتبارات ملت شرکت دولتی ایجاد کنیم که تمام اعمالش کپیه‌ای از اعمال شرکت‌های خصوصی باش به اضافه امتیازاتی که از دولت و ملت می‌گیرد اگر قرار است شرکت خصوصی عین شرکت دولتی رفتار کند اجازه بدهید این عمل بیافتد دست شرکت‌های خصوصی به طوری که در خیلی از نقاط دنیا این کارها به دست شرکت‌های خصوصی است و مباشر امر تلفن یا مخابرات هستند خوب در ایران هم باشد اگر قرار است تمام کار این شرکت تابع النعل بالنعل نظیر شرکت سودجوی خصوصی باشد اگر خصوصی شد اشخاصی که به این شرکت ودیعه‌ای دادند می‌توانند بابت ودیعه سود مطالبه کنند یا حتی ودیعه خود را مطالبه کنند این شرکت دولتی است که به تعهدات خودش عمل نمی‌کند ولی برای انجام کارش ودیعه می‌گیرد و آن ودیعه را برای هر مدتی که نزد خودش نگاه دارد سودی منظور نمی‌کند و حقی برای صاحب پول قائل نیست لااقل بیایید این را بدهید به دست شرکت‌های خصوصی که تابع نرخ و عرضه و تقاضا باشند و به مراد دل خودشان هر طور خواستند عمل کنند و اگ مردم نخواستند مشتری این شرکت نشوند و مشتری شرکتی بشود که به تعهداتش عمل می‌کند نرخ مکالماتش کمتر باشد اگر صرفاً دنبال منطق بخش خصوصی هستید ولی اگر منظور از این شرکت‌ها این است که ضوابط رفاهی را رعایت کند نرخ تلفن را در یک حد متعادلی که درخور یک اقتصاد پیش رونده‌ای است نگه دارد بنابراین چه حقی است که مجلس از خودش سلب می‌کند و تعیین حق اشتراک را به یک مؤسسه‌ای بدهد که در کار خودش نشانه‌های کامل و کافی از عدم لیاقت و ناتوانی داده امروز کدام مؤسسه‌ای است که به قدر تلفن مضحکه روزنامه‌های فکاهی باشد دیگر چقدر کاریکاتور می‌خواهید بکشند اگر شما قبول ندارید من به شما ده تا شماره می‌دهم بروید توی این باجه تلفن اینجا اگر توانستید با هشت تای آن تا دو ساعت دیگر تماس بگیرید شرکتی که باید یک مقدار اختیاراتش سلب بشود من گمان می‌کنم اگر یک دولت صالحی در امر تلفن یک لایحه انقلابی بخواهد بیاورد این شرکت را منحل می‌کند و یک اداره ایجاب می‌کند تا به وظیفه خودش عمل کند آن وقت خواهید دید همه امور حل خواهد شد شما خیال می‌کنید به محض اینکه شرکت شد معجزه می‌کند این مدیران که شما به این شرکت‌ها می‌فرستید به ادارات بفرستید چرا این مدیران قابل وقتی مؤسسه‌ای شرکت شد حاضر می‌شوند و اگر اداره شد فراری می‌شوند این چه موضوعی است در هر حال این حق مختص به مجلس بوده است و باید باشد و این تنها راه کنترل ماست شرکت‌های دولتی متأسفانه چون قوه مقننه ایران مکانیسم کاملی برای اعمال نظارت در امر مالی مملکت هنوز ندارد و آنچه ما داریم هنوز کافی نیست ولی یکی از ضوابطی که فعلاً در اختیار ما است تعیین نرخ است که لااقل در این مورد نمی‌توانند بدون داشتن مجوز از دستگاه قانونگذاری اجحاف کنند ولی اگر این نبود من فکر می‌کنم حالا نرخ تلفن کشورهای راقیه رسیده بود این تنها جایی است که دست گردانندگان شرکت دولتی بسته است و نمی‌توانند در اجحاف را بر روی مردم و مصرف کنندگان کالای خود باز کنند بنابراین در را نباید ببندیم و این اختیار باید با قوه قانونگذاری باشد که نرخش را مجلس تعیین کند و این شرکت نتواند بیش از این با داشتن خصوصیات کنونی باب اجحاف را بر مردم بگشاید. (آفرین).

رئیس- آقای دکتر مهذب بفرمائید.

دکتر مهذب- مسلماً تلفن یکی از وسائل ضروری مملکت است و چون بسیاری از افراد مملکت با تلفن سر و کار دارند اگر گاهی مشکلی در کارشان پیدا شود این را خواه ناخواه زبان زد می‌کنند و در هر محفلی صحبت از خوبی یا بدی تلفن می‌کنند و بسیاری از انتقادات ناشی از این وضع به خصوص می‌شود جناب دکتر اسفندیاری مطالب مفصلی راجع به عوارض یا مالیات فرمودند که همانطور که آقای دکتر الموتی اشاره کردند این تعیین نرخ خدمت است نه عوارض است نه مالیات دستگاهی خدمتی برای یک فرد به خصوص انجام می‌دهد پول این خدمت را باید بگیرد اینجا بحث مفصلی شد از سیستم بازرگانی و اینکه چرا سازمان‌های وابسته به دولت به صورت بازرگانی اداره می‌شود بنده بر عکس جناب دکتر عاملی خیال می‌کنم بعضی از این دستگاه‌ها باید به صورت بازرگانی اداره شوند تا برای بهبود آن بتوانند قدم بردارند مسلماً هرگز از کلمه بازرگانی که مذکور می‌شود در قوانین منظور بهره برداری یا نفع نیست بلکه روش بازرگانی است که مطرح است و مورد نظر است شرکت تلفن اگر جزئی از دستگاه دولت باشد باید برای هر خریدی مناقصه بدهد باید طبق آئین‌نامه خاصی از نظر استخدام عمل کنند که طبعاً نمی‌توانند برای بهبود آنطور که باید گام بردارد الان شرکت تلفن مورد انتقاد است در صورتی که این شرکت نمی‌تواند به یک متخصص الکترونیک ده هزار تومان حقوق بدهد کوسه و ریش پهن که نمی‌شود باید پول خوب داد و خدمت خوب هم خواست بنابراین بحث بازرگانی بودن نه به منظور بهره برداری بحث روش بازرگانی است که قوه مقننه اختیار بدهد از لحاظ روش بازرگانی اقداماتی به عمل بیاید که بتواند در بهبود دستگاهی که مورد نظر نمایندگان محترم است اقدام بکند والا اگر شما بیایید بگویید جنبه بازرگانی به آن معنی داشته باشد که صحیح نیست یا اگر بگویید جنبه بازرگانی نداشته باشد که اصلاً می‌افتد لای قوانین و مقررات دولتی و هرگز نمی‌تواند از او جدا بشود عرض کنم مسئله نرخی که فرمودند همانطور که عرض کردم بحث عوارض نیست مگر نرخ بلیط راه آهن را مجلس تعیین می‌کند مگر آبی که سازمان آب به منازل می‌دد نرخش را قوه مقننه تعیین می‌کند مگر ممکن است سازمان هواپیمایی نرخ هواپیمایش را مجلس تعیین بکند نرخ هواپیمایی را که یک سازمان وابسته به دولت است اینها تابع ضوابط اقتصادی دنیا است که دائم در حال تغییر است و نمی‌شود دولت برای بلیط راه آهن لایحه بیاورد به مجلس که بلیط دو تومان را سه تومان بکنیم این عمل باعث بطی جریان کار است فردا چرخ‌های راه آهن ممکن است از کار بیفتد و سر و صدا راه بیفتد که‌ای وای چرا راه آهن کار نمی‌کند بنابراین وقتی دستگاه به صورت بازرگانی به همان وضعی که گفتم باید اداره بشود باید این قدرت را به دستگاه داد که بتواند عمل کند حتی بالاتر از این اقدام متأسفانه فقط یک لایحه‌ای مطرح می‌شود صحبت‌هایی می‌شود که اینها ممکن است عکس‌العمل نامطلوب اجتماعی داشته باشد و این صحیح نیست از تلفن ایراداتی گرفته می‌شود از هر سازمان ممکن است ایراد گرفته شود از جمله ممکن است شرکت تلفن باشد ولی خوب یک مقدار وجدان خودمان را قاضی کنیم ظرف هفت هشت سالی که از عمر این دولت می‌گذرد شهر تهران جمعیتش به ۲۷۰۰۰۰۰ نفر رسیده است تقاضای مردم به سرعت بالا رفته و طبعاً در امر ارتباط تلفنی آن مشکل به آن وضعی که مورد نظر است ممکن است حل نشده باشد و بنده الان آماری در اختیار ندارم جناب دکتر ستوده حتماً می‌دانند که چند سال پیش چند تا تلفن در تهران بود و حالا چند شماره تلفن هست و بعد از این چند تلفن خواهیم داشت و همین لایحه دلیل توجه خاص دولت نسبت به حل مشکلاتی است که از مقررات گذشته برای شرکت تلفن و وزارت پست و تلگراف باقی مانده بنده در هر حال امیدوارم این روش بازرگانی تذکر داده شد روش بازرگانی به نفع مردم باشد یعنی جناب آقای وزیر پست و تلگراف اگر واقعاً لازم است دولت باید کمک کند تا خدمت بهتری به مردم داده شود و به خصوص راجع به فروش تلفن‌ها که روزنامه‌ها می‌نویسند و این ایراد هست ولی ما یک قوانین مدنی یک حقوق مالکیت داریم که به مجرد اینکه شرکت تلفن جلوی یک نفر را بگیرد می‌رود به دادگستری و شرکت تلفن را محکوم می‌کند آخر اینها یک مشکلاتی است باید در عمل مورد توجه قرار بگیرد و واقعاً بنده تقاضا می‌کنم از جناب مهندس ستوده که در خرید و فروش و پول در قبال ۲۵۰۰ تومان نمره ۶۵ می‌دهند این قدری زشت است و بنابراین واقعاً باید در بازرگانی شدن این دستگاه تلفن یک اقدامی‌بشود که این مشکل حل بشود هیچ اشکالی هم ندارد اگر نرخ تلفن زیادتر از برخی نقاط دیگر کشور باشد چنانچه اگر یک اتومبیلی به دلایل وضع اقتصادی و اجتماعی ما در ایران می‌خریم ۴۰ هزار تومان ممکن است در یک کشور دیگر ۲۰ هزار تومان باشد باید ضوابط تعیین کننده نرخ را در نظر بگیریم (احسنت).

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور مادۀ واحده رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. مادۀ واحده مطرح است آقای دکتر دادفر بفرمائید.

دکتر دادفر- همکاران محترم در مورد این لایحه تذکراتی فرمودند مخصوصاً آقای دکتر عاملی اشاره کردند که این حق نظارت از شرکت تلفن از مجلس گرفته نشود آقای دکتر مهذب پاسخ دادند که اصولاً مجلس قوه تقنینیه است و امر نرخ‌گذاری کارش نیست چون امروز نرخ گذاری احتیاج به کارشناس دارد معذلک بنده توضیح بیشتری می‌دهم که یک شرکت تجارتی اعم از اینکه صاحب سرمایه و مدیران این شرکت دولتی یا بخش خصوصی باشند امتعه خودش را وقتی می‌فروشد که یک ضوابط بازرگانی را رعایت کند جناب دکتر این نرخ مکالمات تلفنی که در تهران اجرا می‌شود در سال ۱۳۳۴ تصویب شده است اگر فرض کنیم که در آن روز نظر ارفاق‌آمیز بر مکالمات نبوده حداقل اگر به طور متوسط دو درصد در سال افزایش قیمت‌ها را در نظر بگیریم پانزده ساله به طور مرکب می‌شود یک رقم چهل درصد خوب از یک جا باید تامین بشود یا باید بیاییم حق کشاورزان و روستائیانی که باید درمانگاه بسازیم بدهیم بابت کمبود مکالمات تهران که جنابعالی و بنده از آن صحبت می‌کنیم یا اگر چنانچه بخواهیم دستگاه از کار نیفتد که افتاده باید حساب تجارتی بشود دخل و خرج بکند من ایرادات شرکت تلفن را قبول دارم خود شرکت هم قبول دارد خود دستگاه هم منکر نیست که دستگاه‌ها دارد از کار می‌افتد ولی باید فکری کرد یا باید دولت کمک کند یا خودش خرج خودش را بدهد در سابق رسم بر این بود تمام اعتبارات مملکت مخصوصاً حقوق اکثریت افراد مملکت که روستاییان باشند صرف امنیت و آسایش ما شهریان می‌شد از بودجه دولت بهداری از بودجه دولت آب و برق از بودجه دولت مدرسه مجانی اتوبوس مجانی این دولت کیست؟ این دولت حق و حقوق این ۲۵ میلیون نفر ایرانی است که باید راه فرعی داشته باشند درمانگاه داشته باشند ما نمی‌توانیم اجازه بدهیم که فلان تجارت خانه که روزی ۲۰۰۰ تلفن می‌کند به خرج این مملکت ارزان از تلفن استفاده کند مسئله گران کردن هم نیست مسئله سرویس است اغلب به خارج سفر کرده‌اید که در کشورهای خارج مطالعه کرده‌اید دیده‌اید آنها پنجاه سال است مخابرات خود را تکمیل کرده‌اند سازندۀ وسایل مخابراتی هستند نگاهدارندۀ مخابرات هستند معذلک در کدام کشوری این چنین حق مکالمه‌ای به این قیمت داریم اصولاً مسئله گرانی نیست من شرکت تجارتی هستم باید حق داشتم که ارزان بکنم یا گران بکنم چون دولت همانطور که فرمودید قصد انتفاع ندارد به مقاصد بازرگانی عمل نمی‌کند علی‌التحقیق نباید که سودش را ببرد مگر سود این شرکت تقسیم به مدیران این شرکت می‌شود صاحب سهم دولت است و لذا این حداقل قیمت را که لازم است تعیین کند باید امری اتخاذ بفرمائید که دستگاه‌ها بهتر بشود روزی که شرکت تلفن ملی شد شش هزار شماره تحویل گرفته امروز در همین تهرانی که ما در توی آن زندگی می‌کنیم ۱۵۰ هزار شماره است و در برنامه دو ساله‌ای که الان طرح شده ۱۵۰ هزار شماره تلفن دیگر باید وصل شود روزی که قبل از انقلاب در این شهر یک میلیون نفر زندگی می‌کردند اصولاً تلفن مورد احتیاج مملکت نبود احتیاج مردم به تلفن و مخابرات زیاد نبود اقتصاد مردم رشد نداشت ولی امروز احتیاج مردم به تلفن و مخابرات آنچنان بالا رفته و از نظر اقتصادی کشور در نتیجه یک رفرم و نیروی خارق‌العاده پیشرفت نموده که می‌تواند هر چیز لازم را در حداقل مدت تهیه کند به این ترتیب خواستم به استحضارتان برسانم اینکه فرمودید مجلس نظارت بکند و یک نرخ را ثابت نگه دارد این از وظایف مجلس نیست کما اینکه در هیچ نوع از این قبیل امور مجلس هیچگونه دخالت نمی‌کند مگر تعیین نرخ آب و برق و مستغلات با مجلس است که نرخ تلفن هم با مجلس باشد دوم اینکه اصولاً هر شرکتی اگر تأسیس شد هر کالایی که به‌وجود آورد باید تناسب با سرمایه‌گذاری داشته باشد اگر سرمایه‌ای که دولت می‌دهد تکافو نکرد، خوشبختانه شرکت تلفن در بودجه دولت دارای سرمایه‌ایست که توانسته در اختیار ما تلفن بگذارد مضافاً باید به این مسئله توجه داشته باشیم الان وضع مخابرات تلفن با ۵- ۶ سال قبل فرق می‌کند امروز با به وجود آمدن دستگاههایی که مخابرات بین شهرها را راحت می‌کند شما یک شماره را می‌گیرید با کرج صحبت می‌کنید فردا یک شماره را می‌گیرید با اصفهان صحبت می‌کنید این باید دارای ضوابطی باشد این نرخ‌ها باید مشخص باشد تلفن بین شهرها الان با این سیستم‌های ماکروویو از بین رفته و باید شرکت تلفن بنشیند و یک فکر اساسی بکند با توجه به این اصول هست که چون تلفن با تمام ضرورتی که دارد و با تمام توجهی که دولت به گسترش مخابرات دارد و حتماً وزیر محترم پست و تلگراف به دستگاه خودش این فشار را می‌آورد برای تأمین احتیاجات مردم و چون این تلفن که از بیست سال قبل دایر شده بر اثر کثرت استعمال فرسوده شده و احتیاج به تعویض دارد و محتاج پول است و ما نمی‌توانیم از عوائد عمرانی از مالیات بیوه زن مملکت بیاییم خرج تلفن بکنیم که در عین ضرورت هنوز یک کالای مورد استفاده طبقه خاصی است به این دلایل ما باید به شرکت تلفن اجازه بدهیم که با توجه به سرمایه و درآمد خودش بتواند خرج خودش را تأمین بکند مثل شرکت‌های دیگری که نرخ کالای خودش را تعیین می‌کند البته اگر در مورد نرخ اجحاف شد همیشه این فرصت هست این سؤال را می‌شود کرد که شما اینقدر سرمایه دارید اینقدر خرج دارید چرا این قیمت را گذارده‌اید و این حق برای مجلس شورای ملی همیشه محفوظ است.

رئیس- نظر دیگری در مادۀ واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً در مورد لایحه حق اشتراک و تعیین نرخ مکالمات تلفنی پیشنهاد می‌شود عنوان لایحه به شرح زیر اصلاح گردد:

۱- لایحه اصلاح اساسنامه شرکت سهامی تلفن ایران.

با تقدیم احترام- حسن صائبی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید کلمه «میزان» مندرج در خط اول لایحه حذف شود.

جواد مهذب.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم مادۀ واحده به صورت زیر اصلاح گردد:

مادۀ واحده- دولت مجاز است از تاریخ تصویب این قانون حق اشتراک و نرخ مکالمات تلفن خودکار شهری را حداکثر تا دو برابر نرخ‌های فعلی افزایش دهد. عوارض شهرداری و مخارج سیم کشی جزو مخارج فوق‌الذکر است. از تاریخ تصویب این قانون اخذ هرگونه وجهی به هر عنوان از متقاضی تلفن ممنوع است. شرکت سهامی‌تلفن ایران مکلف است تقاضای متقاضیان را جهت رعایت حق تقدم واگذاری تلفن در دفاتر مخصوصی ثبت و به همان ترتیب تلفن واگذار کند.

شرکت سهامی‌تلفن ایران مکلف است ظرف پنج سال از تاریخ تصویب این قانون ترتیبی اتخاذ کند که ظرف سه ماه از تاریخ وصول تقاضا تلفن به متقاضی واگذار شود در غیر این صورت نرخ‌های مجاز در این قانون به یک چهارم (۱/۴) تقلیل پیدا خواهد کرد.

دکتر اسفندیاری.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید:

که مادۀ واحده لایحه قانون حق اشتراک تعیین نرخ مکالمات تلفنی به شرح زیر اصلاح شود:

تعیین میزان و حق اشتراک و نرخ مکالمات تلفن خودکار با پیشنهاد دولت و تصویب مجلس شورای ملی خواهد بود.

با تقدیم احترام- دکتر فریور- دکتر طالع- دکتر عاملی.

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید که تبصرۀ ذیل به لایحه وجه اشتراک تلفن اضافه شود.

• تبصره- تلفن‌های نصب شده به تنهایی قابل معامله و انتقال نخواهد بود.

با تقدیم احترامات- داوود مؤید امینی.

رئیس- لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- قرائت نامه اداره کمیسیون‌ها و شعب پارلمانی

۱۶- قرائت نامه اداره کمیسیون‌ها و شعب پارلمانی

رئیس- نامه‌ای از اداره کمیسیون‌ها رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

در جلسه روز یکشنبه ۳ /۱۲ /۱۳۴۹ کمیسیون پست و تلگراف و تلفن آقای دکتر حمید کفائی از سمت مخبری کمیسیون مزبور استعفا و آقای منوچهر پزشکی به جای ایشان به سمت مخبر کمیسیون پست و تلگراف و تلفن انتخاب گردیدند.

کفیل اداره امور کمیسیون‌ها و شعب پارلمانی- سید حسن جزایری.

- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به یک فقره لایحۀ قانونی از مجلس سنا

۱۷- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به یک فقره لایحۀ قانونی از مجلس سنا

رئیس- لایحه‌ای از مجلس سنا رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

عطف به نامۀ شمارۀ ۳۲۸۵۱ /۵۸۴ ل ق مورخ ۱ /۹ /۱۳۴۹ آن مجلس محترم گزارش کمیسیون شمارۀ ۱۰ (کشور) در قبال لایحه شمارۀ ۱۴۹۹۲ مورخ ۱۶ /۳ /۱۳۴۹ دولت راجع به خدمت وظیفه عمومی‌در جلسه روز دوشنبه ۳ /۱۲ /۱۳۴۹ مطرح گردید و با اصلاحاتی به تصویب مجلس سنا رسید.

اینک لایحه قانون فوق که اصلاح شده جهت تصویب مجدد آن مجلس محترم به ضمیمه ایفاد می‌گردد.

رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.

رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوۀ خرید ماشین آلات

۱۸- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوۀ خرید ماشین آلات

رئیس- نامه‌ای از دولت رسیده است برای اطلاع همکاران محترم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

با رعایت ماده واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقتنامه اعتباری به منظور تأمین ۸۵ درصد هزینه‌های ارزی خرید پست‌های هوایی مورد نیاز شرکت ساکتاب که جمع کل هزینه ارزی آن بالغ بر ۴۲۶۵۲۵۳۲۵۵ فرانک فرانسه است با شرکت فرانسوی کژلکس درتاریخ ۱۷ بهمن ماه ۴۹ منعقد گردیده است. اعتبار مذکور در بیست قسط متساوی و متوالی ششماهه بازپرداخت می‌گردد و به مانده اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار ۶ درصد در سال تعلق خواهد گرفت و سررسید اولین قسط اصل هر قسمت اعتبار ۶ ماه بعد از صدور بارنامه‌ای است که جمع کالای حمل شده را به ترتیب ۲۵%، ۵۰%، ۷۵%، ۱۰۰%مبلغ قرارداد برساند.

این گزارش در اجرای تبصرۀ (۲) ماده واحده فوق الذکر تقدیم می‌گردد.

امیر عباس هویدا.

- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه

۱۹- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه

رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

دستور جلسه ۲۳۰

روز پنجشنبه ۶/ ۱۲ /۱۳۴۹

۱- گزارش شور دوم اصلاح مادۀ ۶ قانون اصلاح قانون اراضی پست و شهرداری‌ها و اوقاف و بانک‌ها.

شمارۀ چاپ ۱۶۲۳

۲- گزارش یک شوری تفریغ بودجه سال ۱۳۳۶ کل کشور

شمارۀ چاپ ۱۶۲۲

۳- گزارش شور دوم اصلاح ادۀ ۹ قانون تشدید مجازات رانندگان متخلف.

شمارۀ چاپ ۱۶۲۵

۴- گزارش شور دوم تعاونی نمودن تولید و یکپارچه شدن اراضی در حوزۀ عمل شرکت‌های تعاونی روستایی.

شمارۀ چاپ ۱۶۲۴

رئیس- با اجازۀ خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز پنج‌شنبه خواهد بود.

(یک ساعت بعد از ظهر جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی.