مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ آذر ۱۳۳۷ نشست ۲۴۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۲۴۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه چهارم آذر ماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: بزرگ ابراهیمی- خلعتبری- کدیور- دکتر حسن افشار
۳- تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دادگستری
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات
۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری مربوط به دارایی وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت و ارجاع به مجلس سنا
۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت جنگ
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس ساعت نه و پنجاه دقیقه صبح به ریاست آقای عماد تربتی (نائب رئیس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس:
نائب رئیس- صورت اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین بااجازه- آقایان:
جلیلوند، دکتر فریدون افشار، مهندس سلطانی، دکتر دیبا، اخوان، پناهی، صراف‌زاده، دکترامین، امامی خوئی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان:
موسوی، دکتر طاهری، افخمی، کورس، دکتر مشیر فاطمی، دکتر اصلان افشار، صادق بوشهری، هدی، دکتر سعید حکمت، مهندس دهستانی، مسعودی، مجید ابراهیمی، اریه، سالار بهزادی، پردلی، قرشی، دکترعدل، عبدالحمید بختیار، سعیدی، فرود، مهندس اردبیلی، مرتضی حکمت، عامری، دکتر عمید، ثقةالاسلامی، ارباب، دکتر بینا، دکتر اسدی، مهندس فروهر، آقایان، اورنگ، اعظم زنگنه، تیمورتاش، سنندجی، دکتر شاهکار.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه- آقایان:
دکترامیر حکمت، بزرگ ابراهیمی، مهندس جفرودی، جلیلی، بزرگ‌نیا، طباطبایی قمی، اسفندیاری، خرازی، دکتر ضیایی، مهندس ظفر، عباسی، دکتر پیرنیا، دکتر نفیسی.
دیرآمدگان و زودرفتگان بی اجازه آقایان:
مهدوی، ساگینیان، قنات‌آبادی.
غائبین در رأی- آقایان:
شادمان، حشمتی، دیهیم، قراگزلو، علامه وحیدی، مهندس فروغی، دکتر پیرنیا، قنات‌آبادی، دکتر جهانشاهی، مهندس شیبانی.
نائب رئیس- اعتراضی به صورت‌جلسه نیست؟ آقای دکترشفیع امین.
دکتر امین- بنده مریض بودم و اطلاع دادم آقای مهندس اردبیلی هم مریض بودند و تصدیق طبیب هم فرستاده‌اند.
نائب رئیس- اعتراض دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) چون اعتراضی نیست صورت‌مجلس تصویب می‌شود.
۲- بیانات قبل از دستورآقایان: بزرگ ابراهیمی- خلعتبری- کدیور- دکتر حسن افشار
نائب رئیس- نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی- چون امروز مصادف با رحلت حضرت زهرا علیهاالسلام است و معمولاً از ۵۰ سال قبل مجلس تعطیل می‌کند بنده از حق خودم صرف‌نظر کردم.
نائب رئیس- آقای بهادری.
بهادری- بنده وقت خودم را به آقای بزرگ ابراهیمی واگذار کردم.
نائب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی.
بزرگ ابراهیمی- چند روزی است که در روزنامه‌ها یک اعلاناتی راجع به چای مطالعه می‌شود و خیلی عجیب است بنده امروز نمی‌خواستم مزاحم همکاران محترم بشوم ولی دیشب باز یک مطلبی درروزنامه‌ها خواندم این بود که از جناب آقای بهادری استدعا کردم که امروز بنده را مورد عنایت قرار بدهند و اجازه بدهند که بنده مزاحم بشوم؛ یک عده‌ای که اصلاً مشمول لایحه از کجا آورده‌ای نخواهند شد و دست هیچ کس هم به اینها نمی‌رسد توی این مملکت فقط و فقط نشسته‌اند که این مملکت و این ملت را بچاپند این آقایانی هستند که هی می‌خواهند به نام تجارت یک بر صد منفعت بکنند و هر جا دولت غیرمستقیم جلوی اینها را گرفت داد و بیداد می‌کنند و بدبختانه هنوز ما قانونی برای این آقایان که بگوییم از کجا آورده‌ای و به کجا می‌بری نداریم؛ یکی دو ماه قبل از اینجا رفتند و یک دست و پایی کردند و یک تصویب‌نامه‌ای از هیئت دولت گذراندند و همین آقایان نسبت به چای مملکت به نام دلسوزی به این ملت و برای اسکات چایکاران ایران رفتند خدمت تیمسار صفاری و به ایشان پیشنهاد کردند بیا با ماهی ده هزار تومان مدیرعامل این شرکت واهی را بپذیر و این مرد محترم نرفت و به آن مقاماتی که باید به عرض برساند به عرض رسانید دستور داده شد که آقایان این پول‌ها را نخورید و این آقایان را در بازی نیاورید و دولت خودش تصدی امر چای را بر عهده بگیرد این‌طور نیست قربان؟ (صفاری- صحیح است) اینها پیشنهادی برای بهبود وضع چای داده بودند با دو شرط یکی این که ده میلیون تومان از دولت مفت بگیرند یکی هم هر واردکننده چای که به این مملکت چای وارد می‌کند کیلویی یک تومان مجانی و بلاعوض بدهد (صحیح است) دولت فقط تمام پیشنهادات آقایان را قبول کرد منهای این دو کلمه که این یک تومان را نگیرند ده میلیون تومان هم به جیب نزنند و انصافاً هم امسال این‌طور که بنده چند روز در شمال بودم و دیدم چایکاران اولین دفعه‌ای است که در تمام مدت عمرشان پول صحیح گرفته‌اند (صحیح است) وضع چای هم به طوری که می‌بینیم از قدیم هم مرتب‌تر و هم بهتر شده با یک تفاوت که یواش یواش مردم چای ایران را هم ضمن داخل کردن به چای‌های قلابی که آقایان می‌آورند و کیلویی پنج شش روپیه می‌خرند و چهل تومان می‌فروشند یواش یواش مذاق‌ها عادت می‌کند به چای مملکت اما خود آقایان فقط یک گاف کردند که اینها اشتباه کرده می‌گویند که قاچاقچی چای وارد می‌کند با کیلویی ۱۲ تومان می‌فروشد بنده هم تصدیق می‌کنم این فرمایش آقایان را همین جا بنده استدعا می‌کنم دولت نسبت به این آقایان هوچی منفعت‌خواه پول‌خور بگوید آقا قاچاقچی که ۱۲ تومان می‌فروشد آیا در این دوازده تومان منفعت هم می‌کنند یا فقط وقف اولاد ذکور کرده وقتی ۱۲ تومان می‌فروشد شش هفت تومان می‌خرد سه چهار تومان هم برای رشوه و حق فرار و فلان می‌گذارد و کیلویی دو، سه تومان منفعت می‌کند می‌شود دوازده تومان بنده عرض می‌کنم آقایان شما امروز همان دوازده تومان را حساب کنید با ۵۶ ریال هم حق دولت می‌برد رویش ۱۷۶ ریال را می‌آورد بین هشتاد و شش تومان می‌فروشد و سالی ۶۰ میلیون تومان از پول این ملت بیچاره فقیر چای‌خوار توی جیب چهل پنجاه نفر از آقایان می‌رود (صحیح است) بنده نه در چای‌خواری دستی دارم و نه اهل چای هستم خودم هم شبانه‌روز در ۲۴ ساعت شاید سه چای می‌خورم ولی من غصه آن بدبختی را می‌خورم که به چای معتاد است و این آقایان با هو و جنجال و روزنامه‌نویسی و ایرادات غیرمنطقی و حقه‌بازی این وضعیت را تثبیت کنند و سالی شصت میلیون تومان به جیب بزنند بعد هم بگویند خداحافظ شما؛ بنده می‌خواهم یک استدعا بکنم دولت در این زمان به فکر یک اولوسیون افتاده و واقعاً قابل تعظیم و تکریم است مجلسین هم هر دو با تمام قوا و با سرعت عمل به این دو لایحه مهم دولت که انشاء‌الله سعادت این مملکت و این ملت را تأمین خواهد کرد تا اندازه‌ای رأی می‌دهد و آنها را با رغبت استقبال کرد؛ بیایید یک فکری هم بکنید برای از کجا آورده‌ای این آقایان (صحیح است) (ابتهاج- دوافروش‌ها را هم بفرمایید) دوافروش؛ اتومبیل‌فروش و امثالهمفروشی هی هست اگر بنده بخواهم هی به فروش برسم یکی دو تا نیست باید بگویم پارچه‌فروش؛ دوافروش و کفش‌فروش و به فروش (دیهیم- و غیره‌فروش)؛ بنده فکر می‌کنم مجتمعاً برای سعادت این مملکت بیاییم یک مدت ۱۰، ۱۵ روزی از این آقایان بپرسیم که از کجا آورده‌ای و به کجا می‌بری چون مال بنده هر چه هست توی این مملکت است مال ناصر ذوالفقاری هم هر چه از پدرش بهش رسیده توی این مملکت است ولی بچه مچه‌ها کجا می‌بری هم دارند این پول‌ها در امریکا و سویس هی بلوکه می‌شود بدبختی این است یک راهی که خود بنده با عقل ناقص دهاتی پیدا کرده‌ام این است که به این آقایان بگوییم که براثر ندادن مالیات این پول‌ها این‌طور انبار شده نمی‌گوییم که از کجا آورده‌ای و چرا آورده‌ای البته الکاسب حبیب‌الله است جنس آوردی و یک قران را پنج تومان فروختی نوش جانت ما هم احمق بودیم و خریدیم (خنده نمایندگان) بله این دیگر به شما چه؟ بنده وقتی می‌روم بخرم اگر بی‌شعور نباشم می‌گویم حاجی آقا چای را که خودت می‌گویی ۱۲ تومان قاچاقچی می‌فروشد و تو ۵۶ ریال هم به دولت می‌دهی با سود بازرگانی می‌شود ۱۷۶ ریال پس چرا ۴۰ تومان چرا ۵۰ تومان می‌فروشی باباجان؛ از قدیم هم که ما چای می‌خوردیم مثل بچه آدم هیچ از این چایی‌هایی که تو می‌آوری و کیلویی ۵؛ ۶ روپیه است اصلاً در ایران نمی‌خوردند حالا چطور آوردی بگذاریم کنار فقط می‌پرسیم داداش خریداریش را که انحصار کردی خوب هم کردی انشاء‌الله تعالی کارخانه ژنرال موتور و الدزمبیل به تو یک سمپاتی مخصوصی داشته است و گفته است همه‌اش مال تو پنجاه هزار ماشین در عرض این ۱۰؛ ۱۲ سال فروختی این هم خیلی خوب کردی در هر ماشین هم ده هزار تومان منفعت کردی می‌شود ۵۰۰ میلیون تومان این را هم می‌گوییم خدا بیشتر بدهد اگر خدای نخواسته من بخواهم ببینم و حسود باشم بر من لعنت اما می‌پرسم که بگویید با این قوانین مالیاتی که در تمام طول این مدت مشمول جنابعالی شده است اگر مالیات مرحمت می‌فرمودید آن‌وقت عمارت ۱۵ طبقه آقای ثابت پارسال درست می‌شد؟ آقا این حساب دودوتا چهارتا است همین چای‌فروش‌ها قربانشان بروم که هر روز هو و جنجال می‌کند و دلسوزی برای ملت بیچاره و فقیر ایران می‌کنند بگوییم آقا جان ده سال پیش از این پنجاه هزار تومان سرمایه داشتی نه ده هزار تومان داشتی خدا هم یک گنجی در گرگان بهت داد آن هم ۱۵ هزارتومان تمام سرمایه‌ات شد ۵۰ هزار تومان صد هزار تومان دویست تا سیصد میلیون تومان خیلی هم خوب است اما اگر مالیاتش را می‌دادی این‌طور و این قدر نمی‌شد استدعای بنده این است که رفقای محترم کمک بفرمایید به دولت خدمتگزار جناب آقای دکتر اقبال که واقعاً دارد فداکاری می‌کند و زحمت می‌کشد و همه با هم با کمال میل دنبالش داریم می‌رویم بگوییم یک ماده‌ای از کجا آورده‌ای به اضافه کجا می‌بری برای این آقایان درست کند (صحیح است) نمی‌گویم خدای نکرده بنده سوسیالیست هستم و نمی‌گویم زبانم لال کمونیست نه بنده هم خودم فئودالم و هم مالکم وکیل پابرهنه‌ها هم نیستم از پابرهنه‌ها هم بدم می‌آید عقیده‌ام این است که همه باید کفش داشته باشند چون یکی از رفقا یک روزی اینجا گفت که من وکیل پابرهنه‌های تهرانم بنده وکیل مالکین و عشایر و گوسفنددارهای مهابادم و از پابرهنه‌ها هم فوق‌العاده بدم می‌آید و دلم می‌خواهد همه کفش خوب بپوشند پابرهنه را هم دوست ندارم به پای با کفش تعظیم و تکریم می‌کنم مالیات مملکت آن چیزی است که اگر وصول شد به دست دولت آمد او می‌تواند زندگانی مستخدمین را تأمین کند الان ما سخت‌گیری نسبت به مستخدم می‌کنیم آن هم چه مستخدمی که چهارصد تومان حقوق دارد بچه‌اش به تیفوئید مبتلا شده اکرومایسین می‌خواهد دکتر می‌نویسد می‌رود پهلوی داروساز و داروفروش می‌گوید هر بسته ۳۰ تومان از این مستخدم متوقعیم ۳۰ تومان بدهد به آقای داروفروش و بسته ۸ تومانی را بخرد ۳۰ تومان و ۲۲ تومان به آقا منفعت برساند وخودش هم دزدی نکند بنده هم می‌گویم که دزدی نباید کرد دزدی کار بی‌شرفانه‌ای است اما چه بکند؟ این بیچاره دیگر به اکل‌میته محتاج است آقا کاری بکنید که جنس ۸ تومانی را آقایان ۴۰ تومان نفروشند حق مردم را کاری بکنید که به دستشان برسد این از کجا آورده‌ای و به کجا می‌بری را به آقایانی بگویید که خودشان می‌گویند قاچاقچی چای را به ۱۲ تومان می‌فروشد و ما شصت تومان بفروشیم در هر صورت بنده اگر بخواهم برای شما مثال بزنم که این صنف‌ها چه کار می‌کنند اسباب زحمت است یک جمله‌ای بگویم که همه بخندید زارع ایران که الان همه کس به هواداری او به مالکین فحش می‌دهد نتیجه زحمتش کجا است؟ توی خیابان اسلامبول چندتا بچه قفقازی هستند که ساختن پنیر سفید را از زمان باباهاشان در قفقاز یاد گرفته‌اند اینها می‌آیند به آذربایجان گوش بدهید شیر را از زارع می‌خرند کیلویی ۵ ریال کیلویی ۲ ریال هم خرج ساختن پنیر می‌کنند و از چهار کیلو شیر یک کیلو پنیر به دست می‌آید و برای اینها یک کیلو پنیر ۲۳ یا ۲۴ ریال تمام می‌شود چون در دهات خود بنده این کار می‌شود مواظب هستم این پنیر را در تهران به بنده و جنابعالی کیلویی ۷۰ ریال، حداکثر و حداقل ۶۰ ریال می‌فروشند حاجی آقا هر سال از چهارده حداقل پنج هزار حلبی پنیر تهیه می‌کند هر حلبی ۱۶ کیلو را ۹۶۰ کیلو می‌فروشد اگر عضو انجمن شهر هم باشد عوارض بلدی هم نمی‌دهد قاچاق رد می‌کند مثل آقای افشار می‌آورند اینجا می‌فروشند به ۹۶ تومان و وقتی آقای بهمنیار پیشکار دارایی تهران که از خدمتگزاران صدیق مملکت است (صحیح است) از او می‌خواهد مالیات صنفی روی فرمول از این آقا بگیرد سالی ۴۵۰ تومان مالیات بقالی آقا می‌شود خیلی زیاد بشود ۷۰۰ تومان در تبریز بیچاره حسین اسکندری پیشکار سابق گریه می‌کرد می‌گفت حاج عباس علیزادگان سالیانه پنج میلیون تومان از شیر و روغن قلابی منفعت می‌کند وقتی او را می‌آورند پای مالیات می‌گوید بنده بقالم و سالی ۳۰۰ تومان باید بدهم.
نائب رئیس- جناب آقای بزرگ ابراهیمی وقت جنابعالی تمام شده است.
بزرگ ابراهیمی- از این جهت دیگر مزاحم نمی‌شوم همین قدر می‌خواستم به جناب آقای ذوالفقاری و جناب آقای دکتر هدایتی عرض کنم که برای این بچه مچه‌ها یک از کجا آورده‌ای و به کجا می‌بری درست کنند عرض دیگری ندارم خداحافظ (احسنت).
نائب رئیس- آقای خلعتبری.
خلعتبری- امروز بیاناتی را که جناب آقای بزرگ ابراهیمی اینجا بیان کردند بنده خیال داشتم راجع به آن مطالبی را عرض کنم چون ایشان اظهار کردند بنده از تکرار آن خودداری می‌کنم ولی خیلی بهتر شد که نمایندگان محترم که نماینده تمام ملت هستند مطلع شدند و یک نماینده محترم که به شمال رفته بودند وضع آنجا را دیدند و در این موقع در مورد چای به مجلس گزارش تقدیم کردند بنده هم می‌خواستم عرض کنم واقعاً امثال تنها سالی بود که تمام کشاورزان و باغداران چای شمال از عمل دولت استفاده کردند و حتی عرض می‌کنم که اقلاً پانصد هزار نفر از این عمل استفاده کردند (صحیح است) و وزارت گمرکات واقعاً درست آن‌طوری که باید عمل کند عمل کرد یعنی رفت جنس مرغوب را گرفت و غیرمرغوب را نگرفت و پول را به موقع به کشاورزان داد و آنها دیگر قبوض طلب خودشان را سلف نفروختند و در واقع کمک مؤثری به زندگی مردم شمال شد خدا شاهد است بنده در مشهد مقدس که شرفیاب شدم در آنجا این دهاتی‌های گیلانی را می‌دیدم دعا می‌کردند بنابراین بنده وظیفه خود می‌دانم که در اینجا حقیقتاً اظهار قدردانی بکنم از دولت و از شخص وزیر گمرکات از مأمورین و رؤسای صحیح‌العملی که کار کردند و مردم هم قدردان هستند دو هفته قبل تلگرافی به جناب آقای صفاری نماینده محترم مخابره کردن و رونوشتی هم به نمایندگان ابلاغ شد بیست و دو هزار و پانصد نفر صاحب سواد و امضاء با امضای تصدیق شده امضاء کرده بودند و آلبومی را به عنوان قدردانی توسط تیمسار صفاری تقدیم ملوکانه کردند برای قدردانی و حق‌شناسی و مراتب سپاسگزاری تقدیم حضور مبارک ملوکانه کردند و مردم امسال در کمال خوشی در امر چای شرکت کردند. این است که بنده این قدردانی را وظیفه خودم دانسته که اینجا عرض می‌کنم اما نتیجه‌ای که به دست آمده امسال به تصدیق همه بهترین چای عرضه شده در بسته‌هایی که وزارت گمرکات می‌فروشد آقایان ملاحظه می‌فرمایند و خرید بفرمایند و ببینند که چه چای خوبی است مسئله مهم در چای این است که سطح کشت چای باید در کشور بالا برود اگر سطح کشت بالا رفت آن وقت مملکت دیگر احتیاج به وارد کردن چای از خارجه ندارد چون سالی
دویست میلیون تومان رقم مرئی واردات چای است بنابراین همیشه سعی می‌شود که وضع چای خراب بشود و خریدار نداشته باشد وضع متغیر باشد برای این که سطح کشت بالا نرود چون اگر سطح کشت بالا رفت آن وقت مصرف داخلی تأمین است و دیگر مملکت چای خارجی وارد نخواهد کرد این تمام فشاری است که می‌آید و چندین سال است به انواع و اقسام اقلام می‌کنند و هر وقت که این کار چای می‌خواهد به یک نتیجه برسد یک ضرر قاطع می‌زنند (صحیح است) امسال خوشبختانه هر چه تلاش کردند مؤثر واقع نشد و الان یک رویه ثابتی داریم و مردم هم امیدوارند که دولت این رویه را ادامه بدهد همکار محترم اینجا اسم آوردند از اشخاص در داخله به طور کلی بنده می‌خواهم عرض کنم رقیب و دشمن سرسخت درجه اول چای داخلی تجار و شرکت‌های دارنده کارخانه و تجارت چای خارجی هستند که سال‌ها است بازار ایران را به خودشان انحصار کرده‌اند و اگر در داخله ما چای به قدر کافی تولید بشود به ضرر اینها است (صحیح است) آنهایی که اینجا هستند درست دوم هستند (صحیح است) اینها با آنها از این جهت همکاری دارند بنابراین ناراضی‌ها عده‌ای که در داخله هستند عده‌شان قلیل است و ممکن است از ۱۰ و ۲۰ نفر تجاوز نکند بنابراین یک طرف منفعت ۵۰۰ هزار نفر چاپکاران داخلی هستند که باغدار و کشاورز و چایکار هستند و از طرف دیگر منفعت صد نفر است که همیشه معارض این کار هستند پس در مقابل این مصلحت ملی بنده قطع دارم نمایندگان محترم هم تصدیق خواهند فرمود که دولت عمل صحیحی را در این مورد ادامه دهد و در موارد دیگر محصولات دیگر حمایت از محصولات داخله بکند این که می‌گویند چای را چرا مخلوط می‌کنید بنده عرض می‌کنم تیمسار صفاری و آقایان نمایندگان شمال می‌دانند این تازگی ندارد هر سال چین خوب بهاره را کیلویی ۵ و ۶ ریال کارخانه‌دارهای بزرگ از کشاورز می‌خرند و چهار کیلو سبز می‌شود یک کیلو چای خشک و این را مخلوط می‌کردند با چای خارجی کیلویی ۳۰-۴۰ تومان می‌فروختند (صحیح است) یعنی ده برابر و بیست برابر منفعت می‌دهد و اما حالا به وزرات گمرکات ایراد می‌گیرند (صفاری- این پیشنهاد خود آنها بود) که چرا چای داخله را با خارجی مخلوط می‌کنی این عیب را تا به حال نمی‌دیدند ولی حالا دیدند می‌بینند برای این که منفعت خودشان به خطر افتاده (صحیح است) عرض می‌کنم اما دخالت دولت می‌گویند دولت چرا در امر چای دخالت می‌کند و در امر پنبه دخالت نمی‌کند آقایان ما سالی چهل هزار تن پنبه صادر می‌کنیم و در مقابل پنبه خارجی نداریم که با پنبه داخلی رقابت بکند ولی درمورد چای سالی دویست میلیون تومان رقم مرئی واردات چای خارجی است که رقابت می‌کند پس با اجناسی که صادر می‌شود از ایران مقایسه نفرمایید و نباید با همدیگر مشابه کرد این ایراد را همه جا می‌گویند و سفسطه‌ای بیش نیست و حقیقت این است که بنده عرض کردم در گیلان و در شمال و در یک قسمتی از مازندران مردم شصت؛ هفتاد درصد سرمایه‌شان را در امر چای گذارده‌اند؛ در زمان اعلیحضرت فقید چهار؛ پنج کارخانه چای تأسیس شد در زمان اعلیحضرت فعلی قریب ۹۰ کارخانه چای تأسیس شده مردم خودشان رفته‌اند سرمایه گذاشته‌اند ملک فروخته‌اند گوشواره زنشان؛ پس‌اندازهای قدیمی خانوادگی؛ اشیای عتیقه؛ فرش هر چه داشته‌اند فروخته‌اند تبدیل به کارخانه چای کرده‌اند حالا اگر چای تشویق بشود و سطح کشت بالا بیاید به حمدالله کارخانه داریم که بتوانیم این محصول را تبدیل به چای کند و ما را از وارد کردن کارخانجات خارجی بی‌نیاز بکند و مطالبی که عرض کردم به همین جهت است ضمناً برای ادامه این عمل موفقیت‌آمیز دولت خودش باید این رویه را ادامه بدهد و بنده قطع دارم که همین‌طور خواهد شد و اگر خدای ناخواسته این عمل قطع بشود تمام مردم گیلان زحمتشان به هدر خواهد رفت و اقتصاد گیلان از بین خواهد رفت؛ جناب آقای نخست‌وزیر اینجا تشریف نداشتند بنده اظهار تشکر و قدردانی تمام کشاورزان و باغداران شمال را ضمن تلگرافی که برایمان آمده بود به اطلاع مجلس رسانیدم و خواهش کردم از جناب آقای ذوالفقاری که به اطلاع جنابعالی هم برسانند و امیدوارم که جنابعالی در این قضیه موفق باشید و تقاضایی که دارم این است که برای این که وضع چای تثبیت بشود چون چندین سال بود که ضرر می‌کردند این نرخی که برای برگ سبز تعیین شده است برای کشاورزها و باغدارها دخل و خرج نمی‌کند عده‌ای در سال‌های سابق باغ‌های خودشان را ترک کرده بودند و امسال دومرتبه آن باغ‌ها را آباد کردند برای این که دیدند دولت مشوق است این قضیه قبلاً هم رسیدگی شده و در زمان نخست‌وزیری خودتان رسیدگی شد چای برگ سبز درجه دو ۱۰ ریال و درجه یک ۲۵ ریال این تقریباً در حدود خرجی است که می‌کنند و حالا که وزارت گمرکات درآمدی دارد تقاضایی که دارند این است که این نرخ را یک قدر بیشتر بفرمایید مخصوصاً نرخ درجه دوم قدری بیشتر بشود تا انشاء‌الله کشاورزان و باغداران شمال همت کنند با کمک دولت و تأیید شاهنشاه انشاء‌الله سطح کشت در ظرف پنج سال؛ ده سال برسد به میزانی که کشور مستغنی از واردات چای بشود بنده قطع دارم انشاء‌الله در این امر موفق خواهی شد و سالی دویست میلیون پول مملکت به خارج نخواهد رفت این بود عرایض بنده (احسنت).
نائب رئیس- آقای کدیور.
کدیور- مطلبی را که به استحضار عموم ملت ایران می‌رسانم و از دستگاه تبلیغاتی و روزنامه‌نگاران انتظار دارم مورد توجه قرار دهند مربوط به زاغه‌نشینان جنوب پایتخت و جمع‌آوری ولگردهای داخله شهر تهران است و هفته قبل رادیو و روزنامه‌های پایتخت اطلاع دارند بنابه امر ملوکانه دولت جناب آقای دکتر اقبال محل سیلویی گندم را جهت سکونت زاغه‌نشینان اختصاص داده در نیمه شب امشب آنها را به محل مزبور کوچ خواهند داد سپس محل زاغه‌ها را خراب و برای گردش عمومی به پارک شهر تبدیل خواهد شد که همین افراد و خانواده آنها در این محل گردش و تفریح نمایند این اقدام مفید هم بدون هیچ‌گونه ناراحتی یا سروصدایی عملی شد قسمت دیگر بنابه امر ملوکانه تمام متکدیان و فقرا همین جلوی گاراژها مهمانخانه و مسافرخانه‌ها و فرودگاه و ولگردها که سارقین لوازم اتومبیل‌های کنار خیابان بودند طبق قوانین جمع‌آوری و نیز از عملیات پیاله‌فروش‌ها جلوگیری شد تا در انظار خارجی‌ها و افراد داخله از صورت زنندگی خارج شود و مزاحمتی فراهم ننمایند ضمناً برای این جمعیت هم مقرر فرمودند باید شغلی تهیه شود که در کرج به نام اردوی کار محلی تهیه شده و اینک مشغول آموختن حرفه‌های نافع از جمله تراکتوریستی می‌باشند و خیلی از این وضعیت خرسند می‌باشند بدین نحو چندی از مردم راحت شده کوچک‌ترین مزاحمتی برای اشخاص فراهم نمی‌گردد. بر اثر دستور خردمندانه ذات شاهانه و تعقیب دولت همین افراد در آتیه عضو خوبی برای جامعه خواهند بود.
قسمت دیگر که باید از آن کرد همین زاغه‌ها در دوره حکومت دایه از مادر مهربان‌تر هم بود قبل از حکومت برای این مردم در همین مکان گریه می‌کردند و باز بعد از حکومت به عناوین مختلف حتی همین اواخر وضع همین جمعیت را به خارجی‌ها نشان می‌دادند؟ چرا کسی به فکر آسایش عمومی و یا فردی نبود و یا به فکر تربیت اولاد آنان نیفتاد و یا شناخته نشد.
ملت ایران باید بداند و مطلع شود که غمخوار واقعی او یک نفر است و در سایه فراست و هوش خدادادی و بیداری او است که در ناز و نعمت مشغول راحتی است او است که خانه وحیثیت ملت ایران را در انظار خارجی حفظ می‌نماید او است که به فکر خانه و آشیانه تمام ملت ایران است و راضی نمی‌شود که از زاغه‌ها عکس‌برداری و یا فیلم‌برداری نماید او است که اتصال به فکر عمران قرایه و دهات و ازدیاد تولید کشاورزی و آبادی شهرها است او است که برای ترقی ملت ایران قرار ندارد و آسایش را از خود سلب نموده او است که به فکر طبقه جوان و نسل آتیه و تحصیل محصلین ایرانی در داخل و خارج از کشور از اروپا و یا امریکا گرفته تا آخرین نقطه مرزی است، آیا آن شخص را ملت غیور خوب می‌شناسد و پی به افکار او برده است؟ آری آن فقط شخص شخیص اعلیحضرت همایونی پدر تاجدار ما است.
بر ما است که همه روزه در همه جا و در هر جایی که هستیم باید شکرگزار خدای بزرگ و توانا باشیم که چنین سلطان مهربان و فداکاری به ما عنایت فرموده است آقایان خوب می‌دانید که چند سال است که محل زاغه‌نشینان جنوب تهران به وجود آمده حق این بود نخست‌وزیر وقت که همه نوع اختیارات هم داشت در عوض گریه فکری به حال این مردم می‌کرد و ما را در انظار خارجی به خجالت نمی‌گذاشت و راضی می‌شد که یک کار مثبت کوچکی انجام شده باشد.
به حمدالله به فرمان شاهنشاه محبوب وضع این دسته از افراد مملکت هم با بهترین تشکیلاتی مرتب گردیده فعلاً در اتاق‌های گرم مفروش زندگانی می‌کنند از طرف بنیاد پهلوی که آن هم طبق اوامر شاهانه با وضع بسیار مطلوبی جهت رفاه حال عموم تشکیل شده مشغول معالجه این افراد می‌باشند در پرورشگاه و مدارس این سازمان و سازمان‌های وزارت فرهنگ و بهداری اطفال آنان گذارده شده به اضافه قرار است پس از اطمینان از بهبودی بیماران هر یک از افراد با خانواده آنان به محل اصلی خود به هزینه دستگاه‌ها معاودت دهند و در آن محل جهت این افراد تهیه شغلی خواهد شد.
آنچه مسلم است اعلیحضرت همایونی به فکر تمام طبقات بوده در غالب از شرفیابی‌ها راجع به وضع توده مردم و مستخدمین دولت و کشاورزان بیانات جامعی می‌فرمودند که باید سطح زندگانی افراد ملت بالا رود در درجه اول باید تولید در مملکت اضافه گردد تا در نتیجه راحتی عامه فراهم شود چنانچه در شرفیابی روز قبل راجع به امور کشاورزی و کمک کشاورزان از محل پشتوانه فرمایشاتی فرمودند اینک بر خود لازم می‌دانم از پشت این تریبون به عموم کشاورزان و علاقه‌مندان شغل پرافتخار کشاورزی مژده داده شود که بنابه امور ملوکانه پدر تاجدار تسهیلاتی در پرداخت وام کشاورزی مانند وام‌های صنعتی فراهم خواهد شد اینجانب هم چون خود را کشاورز می‌دانم و وظیفه دارم از طرف این طبقه که همواره برای اجرای اوامر ملوکانه آماده بوده و کوچک‌ترین لغزشی از آنان ظاهر نگردیده و تحت تسلط هیچ دسته و یا حزب غیرقانونی یا پیشوایی قرار نگرفته و خود را مانند یک سرباز وظیفه آماده به خدمت شاهنشاه و میهن عزیز دانسته و می‌داند سپاسگزاری نمایم امیدوارم تحت توجهات عالیه و درایت خاصه بیش از پیش خدمتگزار باشیم.
در اینجا آقایان نمایندگان محترم راجع به چای فرمایشاتی فرمودند بنده هم لازم دانستم راجع به قند عرضی بکنم چون چای بی‌قند خورده نمی‌شود حال چای از خارجه وارد می‌شود یا در داخل تهیه می‌شود در هر صورت به قند احتیاج دارد درحوزه خراسان فعلاً ما دارای سه دستگاه کارخانه قند هستیم به مراحم اعلیحضرت همایونی و اقدامات دولت موفق هستیم که در آینده نزدیکی دارای دو دستگاه دیگر کارخانه قند بشویم فعلاً در خراسان برای کارخانه‌جات فعلی چهارصد هزار تن چغندر قند تولید می‌شود که از این چغندر باید قند تولید بشود متأسفانه به واسطه استعداد کمی که کارخانه‌جات دارد بیشتر از سیصد هزار تن چغندر نمی‌تواند تحویل بگیرد بقیه از بین می‌رود از خارج بنده اطلاع پیدا کردم که سازمان برنامه در نظر دارد که این کارخانه‌جات را توسعه بدهد امیدوارم که زودتر این موضوع جامه عمل بپوشد که هم مردم در این هوای سرد از تحویل چغندر راحت بشوند و هم دسترنج آنها از بین نرود.
و همچنین احتیاج ما به وارد کردن قند و شکر از خارج از کشور مرتفع بشود بنابراین بنده امیدوارم که این موضوع مورد توجه جناب آقای نخست‌وزیر که در اینجا تشریف دارند و امیدوارم که نظر مخصوصی هم به خراسان داشته باشند واقع شود اگرچه تمام کشور در نظر ایشان یکسان است و البته مردم خراسان از ایشان انتظاراتی دارند و امیدوارم که فکر نفرمایید که بایستی خودی‌ها هر چه از سر باز بشوند (صدرزاده- همه خودی هستند) همه خودی هستند ولی مع‌الوصف هر وقت به عرضشان می‌رسد می‌فرمایند که اول سایر استان‌ها بعد مشهد امیدوارم که استخوان‌ها را برای خودی‌ها نگذارند و نظر مرحمتی نسبت به خودی‌ها هم بفرمایند بقیه وقتم را به آقای دکتر افشار می‌دهم.
نائب رئیس- پنج دقیقه از وقت آقای کدیور باقی است که به آقای دکتر افشار داده‌اند؛ آقای صدرزاده فرمایشی دارند.
صدرزاده- تلگرافی است از اهالی داراب به مجلس محترم شورای ملی مخابره شده و استدعا کرده‌اند نظر به این که جمعیت آن ناحیه در حدود صد هزار نفر بیشتر است یک نماینده در جدول انتخابات بر آنها در نظر گرفته شود.
نائب رئیس- به وزارت کشور ارجاع می‌شود پنج دقیقه از وقت آقای کدیور باقی است بفرمایید آقای دکتر افشار.
دکتر حسن افشار- بنده جدیت خواهم کرد که در ظرف همین پنج دقیقه عرایضم را به عرض مجلس شورای ملی برسانم.
تشکیلات مرکزی کارگران ایران در دو ماه پیش ضمن اعلامیه‌ای جریان ایجاد و نحوه اقدام و مبنای مبارزه و اصول خواسته‌های خود را به معرض افکار عمومی گذاشت.
مطالعه این اعلامیه که یک نسخه آن به مقام ریاست تقدیم می‌گردد روشن می‌کند که در نهایت واقع‌بینی کارگران فداکار این کشور از تجربیات گذشته برای تأمین و ترفیع زندگی خود استفاده می‌کنند.
این کارگران می‌دانند که تا چقدر شخص اول مملکت به آسایش آنان علاقه‌مند است و خوب درک می‌کنند که منشأ مزا حمت و سنگ‌اندازی‌ها مجریانی هستند که در اثر جلب و یا طمع و یا سایر آلودگی‌ها در اجرای اوامری که در خصوص تأمین زندگی کارگران صادر می‌گردد تسامع و تعلل می‌کنند و عالی‌ترین افکار و بهترین نیات را چنان زیر چرخ مقررات می‌فشارند و در خم مقتضیات می‌گردانند که هم صورت و هم معنی آن از دست می‌رود.
امروز که حسب‌العمر شاهانه لوایح فوق‌العاده‌ای به مجلسین داده شده است و این خود حاکی از آن است که دولت و به طور کلی دولت‌ها در اجرای قوانین عادی مسامحه کرده‌اند به هر صورت امروز طلبه یک تحویل اساسی نمودار گشته است و برای پیشرفت به سوی هدف نه فقط موانع مرتفع شد بلکه بهانه‌ها نیز از میان برداشته می‌شود.
کارگران ایران تقاضا دارند با وضع قوانین جدید به زندگی آنان توجه بیشتر شود و ابتدایی‌ترین حقوق آنان ملحوظ گردد.
و تا موقعی که قوانین جدید وضع و اجرا نشده لااقل از اجرای مقررات موجود درباره آنان مضایقه نگردد.
سال‌ها است که قانون بیمه‌های اجتماعی به تصویب رسیده است و هنوز کارگران بیمه نشده در همین پایتخت کشور بسیارند و هر وقت صحبت از بیمه کارگران می‌گردد چند نفری به جنب‌وجوش می‌افتند و عاقبت هم عدم اجرای قانون خود را در پناه سنگر یک کلمه که در ابتدا برای تسهیل اجرای قانون نوشته شده قرار می‌دهند اگر آقایان محترم به خاطر داشته باشند برای این که تصمیم قانون بیمه‌های اجتماعی به آسانی صورت گیرد در قانون ذکر شد که کارگران کلیه کارگاه‌ها تدریجاً بیمه شوند این کلمه که منظورش تسهیل تصمیم بیمه بود بهانه‌ای شده است که کارگران را بیمه نکنند و در این خصوص بعضی مطالب هم اظهار می‌کنند که چون شخصاً رسیدگی نکرده‌ام از ذکر آن در ساخت مقدس مجلس شورای ملی خودداری می‌کنم.
من نسبت به شخص آقای وزیر کار که مدتی از انتخاب ایشان به پست جدید نمی‌گذرد گله‌ای ندارم و در پشتکار و جدیت ایشان نیز تردیدی ندارم و امیدوارم به مشکلاتی که با آن مواجه هستند فاقد این دو به تصدیق خودشان تا آنجا که مقدور بوده برای پیشرفت کارشان کوشیده‌ام و باز هم خواهم کوشید چون کار مملکت است و همه ما صرف‌نظر از تمام مسائل وظیفه داریم در راه خدمت به کشور و پیشرفت کارهای مملکت هر چه می‌توانیم بکوشیم منتی هم به کسی نداریم ولی کارکنان دولت و اعضای ادارات و دوایر دستگاه‌ها باید متذکر باشند که مستخدم مردم هستند و قبل از هر چیز باید وظیفه‌ای که به عهده دارند بی‌طرفانه و بدون حب و بغض انجام دهند (احسنت).
۳- تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دادگستری
نائب رئیس- آقای وزیر دادگستری.
وزیر داد گستری (دکترهدایتی)- نمایندگان محترم استحضار دارند که در سال گذشته یک لایحه‌ای در دستور مجلس بود راجع به تعیین روابط مالک و مستأجر. این لایحه بعد از مباحثاتی که در مجلس از طرف نمایند گان محترم به عمل آمد مشاهده شد که مطالبی را درش پیش‌بینی نکرده‌اند و با نظراتی که از طرف نمایندگان محترم ایراد شد وزارت دادگستری لایحه‌ای تهیه کرده است که در آن نه فقط توجه خاصی به حقوق حقه مستأجرین شده است بلکه از طرف دیگری هم سعی شده است که نهایت اهتمام از حیث حقوق مالکین آنچه که حق و عدالت ایجاد می‌کند ملحوظ و مراعات شود. این لایحه با توجه به نظریات صحیحی که در پاره‌ای از ممالک اتخاذ شده است برای رفع این اختلافات و یا تشخیص داده‌ایم که برای مملکت ما هم مفید است تنظیم شده است از این جهت است که امروز این لایحه را که مدت‌ها در وزارت دادگستری حقوقدان‌های ما و اشخاصی که در این کار ذینظر بوده‌اند چه از طبقه مالک و چه از طبقه مستأجر درش اظهار نظر کرده‌اند تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم.
نائب رئیس- به کمیسیون دادگستری فرستاده می‌شود.
وزیر دادگستری- لایحه دیگری است که تقدیم می‌شود راجع به نحوه جلوگیری از تصرف عدوانی قانون تصرف عدوانی که الان مورد عمل ما است مشاهده شده است نواقصی دارد از این جهت برای رفع این نواقص ما راه‌هایی پیش‌بینی کردیم که کمتر اشخاصی بعد از این جرئت بکنند که بر املاک مردم دسترسی پیدا بکنند و تصرفات غیرقانونی نکنند (صحیح است).
نائب رئیس- به کمیسیون دادگستری ارجاع می‌شود.
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت گمرکات
نائب رئیس- آقای معاون وزارت گمرکات.
معاون وزارت گمرکات (خطاطان)- نمایندگان محترم خاطرشان مستحضر است در سال ۱۳۳۲ دولت وقت برای بهبود وضع اتوبوسرانی تهران ۵۰۰ دستگاه اتوبوس بنز از کارخانه بنز خریداری کرد و شهربانی برنامه‌ای تنظیم کرده بود که این اتوبوس‌ها را به عده‌ای بفروشد که به کار بیندازد و برای تشویق خریداران اتوبوس‌ها در آن موقع تصویب‌نامه‌هایی گذشته و تخفیفاتی در حقوق گمرکی قائل شدند چون برای تخفیف حقوق گمرکی تحصیل مجوز قانونی لازم بود در آن موقع قرار بود که این تصویب‌نامه‌ها به تصویب مجلس شورای ملی برسد از این جهت لایحه‌ای تنظیم شده که تقدیم مقام ریاست می‌شود.
نائب رئیس- به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود.
۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری مربوط به دارایی وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت و ارجاع به مجلس سنا
نائب رئیس- لایحه قانونی مربوط به دارایی وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت مطرح است گزارش کمیسیون دادگستری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسات متعدد با حضور جناب آقای دکتر اقبال نخست‌وزیر و آقای دکتر هدایتی وزیر دادگستری و آقایان مهندس طالقانی دکتر کاسبی وزرای مشاور لایحه شماره ۲۴۸۶۱-۲۹/۷/۳۷ دولت راجع به رسیدگی دارایی کارمندان دولت رسیدگی و پس از مذاکرات مفصل با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری- عمیدی نوری
لایحه قانونی مربوط به دارایی وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت اعم از کشوری و لشکری و شهرداری‌ها و مؤسسات وابسته به آنها
ماده اول- از تاریخ تصویب این قانون
وزرا و معاونین و سایر کارمندان دولت اعم از کشوری و لشکری یا شهرداری‌ها دستگاه‌های وابسته به آنها و اعضای انجمن‌های شهر و مأمورین به خدمات عمومی و همچنین کلیه کارکنان هر سازمان یا بنگاه یا شرکت یا بانک یا هر مؤسسه دیگر که اکثریت سرمایه یا منافع آن متعلق به دولت یا سایر مؤسسات مذکور است و یا نظارت یا اداره یا مدیریت آن با یکی از مقامات مزبور می‌باشد و همچنین کلیه اشخاصی که به نحوی انحاء از خزانه دولت یا از مؤسسات مذکور حقوق یا حق‌الزحمه یا پاداش یا امثال آن به طور مستعمر (به استثنای حقوق بازنشستگی یا وظیفه یا مستمری قانونی) دریافت می‌دارند مکلف هستند صورت دارایی و درآمد خود و همسر خود و فرزندانی را که قانوناً تحت سرپرستی آنها هستند به مراجعی که طبق تصویب‌نامه هیئت وزیران تعیین خواهد گردید تسلیم و رسید دریافت دارند. تبصره- کلیه کارمندانی که جدیداً به خدمت دولت یا یکی از مؤسسات فوق‌الذکر وارد می‌شوند باید موقع ورود به خدمت صورت دارایی و درآمد خود و همسر و فرزندان تحت سرپرستی خود را تسلیم نمایند.
ماده دوم- صورت دارایی شامل ریز کلیه اموال غیرمنقول و حقوق متعلق به آنها و مطالبات و دیون و حقوق انتفاعی و وجوه نقد اسناد بهادار و سایر اقلام مهم دارایی منقول با ذکر مشخصات آنها خواهد بود.
تبصره- صورت مزبور در روی اوراقی که از طرف دولت تهیه و در آن فهرست اموالی که باید صورت داده شود تعیین گردیده است تسلیم مشمولین ماده یک می‌شود که از تاریخ دریافت ظرف دو ماه آنها را تکمیل و به مرجع مربوط تسلیم نمایند.
ماده سوم- مشمولین ماده یک مکلفند هر یک سال پس از تسلیم صورت دارایی کلیه تغییراتی که در دارایی و درآمد آنان یا همسر و یا فرزندان تحت سرپرستی آنان پیدا شده و طرق تحصیل آنها را به طریق مذکور در تبصره ماده دوم تسلیم و رسید دریافت دارند.
ماده چهارم- اشخاص فوق در صورتی که در مواعد مقرر صورت‌های مذکور در این قانون را بدون عذر موجه تسلیم نکردند به مجازات انفصال ابد از خدمت در مؤسسات مذکور در ماده یک محکوم می‌شوند. همچنین هر یک از مشمولین مذکور فوق که صورت دارایی خود و یا همسر و یا فرزندان تحت سرپرستی خود را علماً و عامداً بر خلاف واقع تنظیم نمایند اعم از این که حیله و تقلبی به کار برند و یا قسمتی از دارایی را کتمان نمایند به مجازات انفصال ابد از خدمت در مؤسسات مذکور در این قانون و ضبط آن قسمت از دارایی که در صورت قید نگردیده و متعلق به خود کارمند می‌باشد به نفع خزانه دولت محکوم می‌شود.
ماده پنجم- مشمولین ماده یک مکلفند به کلیه پرسش‌های مربوط به تغییرات حاصله در صورت دارایی جواب صریح دهند در صورتی که اضافه دارایی از طریق غیرمشروح تحصیل شده باشد مرتکب به انفصال ابد از خدمت در مؤسسات مذکور در ماده یک و ضبط آن مال محکوم خواهد شد و هر گاه عمل با سایر موارد قانون مجازات عمومی منطبق باشد مرتکب علاوه بر مجازات فوق به مجازات مندرج در آن قانون نیز محکوم خواهد گردید.
تبصره- منظور از انفصال از خدمت درباره مشمولین موارد فوق که جزء مأمورین دولت یا شهرداری یا بنگاه‌های مذکور در قانون راجع به محاکمه مأمورین به خدمت عمومی مصوب ۶/۲/۳۵ نمی‌باشد. انفصال ابد از خدمت در آن مؤسسات و محرومیت از خدمات دولتی (اعم از کشوری و لشکری) و شهرداری است.
ماده ششم- رسیدگی به صورت‌های مزبور و تشخیص انطباق موضوع با موارد ۴ و ۵ در قسمت کشوری به عهده اداره بازرسی کشور و در قسمت نیروهای مسلح به عهده اداره بازرسی ارتش خواهد بود. ادارات مزبور در صورتی که تشخیص دادند موضوع قابل تعقیب کیفری است آن را به دادسرای صلاحیت‌دار ارجاع می‌نمایند تا طبق مقررات کیفری اقدام به عمل آید.
ماده هفتم- کسانی که طبق این قانون از طرف دادستان در دادگاه‌های عمومی یا دادگاه‌های نظامی تحت تعقیب واقع شوند از خدمت معلق یا بدون کار می‌شوند و در صورتی که بر حسب حکم قطعی برائت حاصل نمود ایام تعلیق یا بدون کاری جزو خدمت آنان محسوب و حقوق مدتی را که به علت تعلیق به آنان پرداخته نشده دریافت خواهند کرد.
ماده هشتم- صورت‌های مزبور و مندرجات آن سری است و افشای آن قبل از صدور کیفرخواست به کلی ممنوع است و متخلفین به مجازات مقرر در ماده ۲۲۰ قانون مجازات عمومی محکوم خواهند شد.
ماده نهم- نمایندگان مجلسین پس از تصویب اعتبارنامه ظرف دو ماه صورت دارایی خود و همسر و فرزندان تحت تکلف خود را طبق ماده دوم به رؤسای مجلسین تسلیم می‌نمایند و سه ماه به آخر دوره نمایندگی نیز تغییرات حاصل در دارایی را مجدداً به همان مراجع تسلیم می‌کنند. هر یک از رؤسای مجلسین صورت‌های مزبور را به تشخیص هیئت رئیسه به کمیسیون متشکل از اعضای کمیسیون‌های دادگستری و عرایض مجلس مربوطه ارجاع می‌نمایند تا اگر معلوم شد افزایش ثروت منطبق با موارد این قانون می‌باشد گزارش آن را به مجلس تقدیم نمایند تا طبق مقررات قانونی مورد رسیدگی قرار گیرد.
ماده دهم- وزارت دادگستری و وزارت جنگ مأمور اجرای این قانون هستند.
مخبر کمیسیون دادگستری- عمیدی نوری
نائب رئیس- کلیات مطرح است آقای طباطبایی قمی در کلیات مخالف اسم نوشته‌اید بفرمایید.
احمد طباطبایی- بنده با این که در این لایحه به عنوان مخالف اسم نوشته‌ام فعلاً باید به عرض نمایندگان محترم برسانم که این لایحه در هیچ قسمتش هیچ ارتباطی به بنده ندارد (یک نفر از نمایندگان- وکیل مجلس هستید) وکیل مجلس هستم ولی از لحاظ مفاد لایحه به این که دارایی را صورت بدهم و بعد وقتی می‌خواهم بروم دو مرتبه صورت بدهم الحمدالله نمی‌خواهم بگویم که ندارم و فخر است شکر می‌کنم ولی وضع زندگانی من در تمام مدت عمر طوری بوده است و درآمدم به قدری بوده است که توانسته‌ام تحصیل بکنم و بخورم با یک وضع آبرومندانه‌ای و هیچ اضافی هم ندارم ولی این که در این لایحه به عنوان مخالف اسم نوشته‌ام از این نظر است که بنده در همین جا و در همین مکان مقدس به قرآن سوگند خورده‌ام که مادام که حقوق مجلس و مجلسیان طبق قانون اساسی محفوظ است بنده باید آن کارهایی که به من رجوع می‌شود در مجلس با صمیمیت و درستی انجام بدهم و نسبت به پادشاه محبوب خودم صدیق و راستگو باشم (صحیح است) منافع ملت و مملکت را هم محفوظ بدارم این سه رکنی بوده است که بنده به آن قسم خورده‌ام تصدیق بفرمایید در اینجا کارهایی که به ما رجوع می‌شود جز قانونگذاری کار دیگری به ما رجوع نمی‌شود و باید در قانونگذاری آنچه به نظرمان می‌رسد مصلحت شخص اعلیحضرت همایونی است باید بگوییم؛ مملکت ما یک دموکراسی است یک مملکت پارلمانی است همین‌طور که اعلیحضرت همایونی فرمودند هم می‌دانیم در این مملکت همه چیز آزاد است همه کس آزادی دارد البته تا جایی که از روی خیانت به مملکت نباشد؛ آزادی مضر به جامعه نباشد تا اینجا همه آزادند چون آزادی داریم باید آنچه به نظرمان می‌رسد بگوییم و من به آقایان عرض می‌کنم که چنانچه آقایان مطلبی به نظرشان می‌رسد در قانونگذاری با این آزادی که دارند نگویند من خیال می‌کنم منافی با آن سوگندی است که یاد کرده‌اند (صحیح است) این قانون را در همه جا؛ در خارج اسمی که برایش گذاشته‌اند گفته‌اند قانون از کجا آورده‌ای ولی بنده یک اسم دیگر گذاشته‌ام این قانون بردار و بجه است قانون از کجا آوردی نیست (نخست‌وزیر- کی نوشته؟) روزنامه‌ها نوشته‌اند عرض می‌کنم آنچه می‌گویند و نوشته‌اند قانون از کجا آوردی است امروز هم در پشت این تریبون چندین مرتبه این جمله تکرار شده است جناب آقای نخست‌وزیر تشریف نداشته‌اند (نخست‌وزیر- این سلیقه اشخاص است) این قانون از کجا آوردی نیست این قانون را اگر درست به مفاد آن برخورد بکنیم قانون بردار و بجه است برای این که این قانون برای اشخاصی که دزدی کرده‌اند و چیزی برده‌اند کوچک‌ترین لطمه‌ای به آنها نمی‌زند بلکه یک سند پاکی و طهارت و درستی دست آنها داده می‌شود (نخست‌وزیر- هیچ همچنین چیزی نیست آقا) اجازه بفرمایید (صفاری- اشتباه می‌کنید) (بوربور- این‌طور نیست آقا) اجازه بفرمایید این تریبون در اختیار جنابعالی است بنده یک عرایضی می‌کنم اگر بنده خلاف عرض کنم جنابعالی تشریف بیاورید اینجا به بنده بفرمایید که اینها را مهمل گفتی یا منطق هم بفرمایید (مهندس جفرودی- وکیل باید آزادی داشته باشد) امروز اگر یک کسی آمد این مستخدمین آمدند طی این قانون بعد از دو ماه صورتی از دارایی‌شان دادند بعد از ۶ ماه با یک سال دیگر ما می‌خواهیم حساب بکنیم چی را حساب بکنیم می‌گوییم مازاد بر آن چیزی که امروز داری از کجا آوردی اگر بکنیم اگر هم نکردیم که نکردیم در همه جای دنیا البته هیچ کس نیست که بگوید چرا شما دزد را تعقیب می‌کنید هیچ کس نیست که بگوید که اگر کسی تجاوز به حقوق مردم کرد چرا او را تعقیب می‌کنید هیچ کس نیست بگوید اگر کسی رشوه گرفت و اگر کسی اختلاس کرد چرا او را تعقیب می‌کنید این را هیچ کس نمی‌گوید باید خاطی را تعقیب کرد ولی وقتی ما می‌خواهیم یک قانون بیاوریم به مجلس؛ وقتی ما می‌خواهیم یک جریانی را از لحاظ مصالح مملکت بیاوریم باید این قانون طوری باشد که برای خاطی‌ها و برای آنهایی که عمل بد کرده‌اند وضعی در نظر بگیریم که مجازات بشوند و این قانون طوری نباشد که به حیثیت یک دسته‌ای از مردم بربخورد جناب آقای نخست‌وزیر این قانون با این حرف‌هایی که در روزنامه‌ها می‌نویسند تأیید آن چیزهایی است که در روزنامه‌های خارج می‌نویسند و خود جنابعالی و تمام اولیای مملکت همیشه می‌گویید دشمنان ملت ایران و دشمنان مملکت ایران دارند در علیه ایران انتشاراتی می‌دهند این قانون به منزله تأیید و تأکید و نسبت آن حرف‌ها است (نخست‌وزیر- شما می‌فرمایید و استنباط شخصی است) (مهندس بهبودی- هیچ این‌طور نیست) صحبت در این است که ما قانون می‌آوریم برای این که اگر کسی رشوه گرفته است و دزدی کرده است بعداً او را تعقیب کنیم این روزنامه اطلاعات
است بنده ننوشته‌ام تاریخ سوم جمادی‌الاول ۱۵ نوامبر (نخست‌وزیر- تاریخ ایرانی را بخوانید نوامبر چیست؟) ۲۴ آبان ادعانامه دادستان شهربانی علیه سوء استفاده‌کنندگان خرید اتوبوس برای ایران که تحت تعقیب قرار گرفته‌اند بن اسوشیتدپرس روز گذشته منشی مخصوص همان صدر اعظم آلمان و دو نفر از اعضای هیئت مدیره شرکت اتومبیل‌سازی مرسدس بنز به اتهام رشوه‌خواری مورد تعقیب مقامات قضایی قرارگرفتند دادستان شهر بن پس از دو ماه تحقیقات ادعانامه‌ای علیه متهمین مزبور صادر کرد این شخص که چهل سال دارد چون مورد اتهام است از تاریخ ۸ سپتامبر تا به حال زندانی است دو نفر اعضای هیئت مدیره کمپانی مرسدس بنز عبارتند از آقایان فلان و فلان که بنده اسمشان را نمی‌خوانم علاوه بر آنها رئیس شعبه خود کمپانی و مشاور دولت هم به اتهام گرفتن رشوه و سوء استفاده از موفقیت خود و اعمال نفوذ در مورد سفارش دولت ایران در خرید اتوبوس از کارخانه مزبور تحت تعقیب است بی‌مناسبت نیست که یک جریان فکاهی را برایتان عرض کنم کسی نقل می‌کرد می‌گفت من برای پسرم زن گرفتم بعد معلوم شد پسرم مبتلا به عنن است گفت تحقیق کردم گفتند در یک خانواده‌ای اسم این خانواده را نمی‌آورم یک همچو دوایی است رفتم دوا را گرفتم و آوردم حل کردم و دادم پسرم خورد یک ساعت بعد از خوردن دیدم حالش به هم خورد گیج شد و افتاد گفتم چه شد؟ گفت تمام بدنم؛ دستم؛ پایم؛ همه موهای سرم سیخ شده ولی در اصل قضیه اثری نکرده (خنده نمایندگان) (نخست‌وزیر- مثل قمی بود که فرمودید) تمام جاهای دنیا راجع به این موضوع خبری است جز اینجا؛ همه جا راجع به این موضوع صحبت شد جز ایران بنده می‌خواهم عرض کنم جناب آقای نخست‌وزیر این خبر که در روزنامه‌ها در اطلاعات منتشر شد باید دید کی این معامله را کرده کی به آنها رشوه داده چه وقت آنها تعقیب شدند اگر واقعاً و حقیقتاً بنا است این قوانین اجرا بشود و این قوانین قابل اجرا است خوب دیگر بدتر از این چه می‌شود؟ این جریان مال چه وقت است مال دو ماه قبل است؛ یک ماه و نیم قبل است یک صدایی در ایران؛ یک حرکتی؛ یک صحبتی که مردم بفهمند (نخست‌وزیر- جنابعالی حرکتش را ندیدید) جنابعالی دیدید به ما بگویید (نخست‌وزیر- بله به عرضتان می‌رسانم؛ ارایه می‌دهم) قانون برای ترفیع مردم؛ برای رضای مردم است والا مردم غیر از اینها که شما آوردید می‌خواهند؛ مردم وقتی که در روزنامه می‌خوانند به این که یک مردی خودش را سوزاند و به چهار بیمارستان رفت و هیچ بیمارستانی او را قبول نکرد تا مرد این قانون جلوگیری از عدم رضایت او نمی‌کند (نخست‌وزیر- چه ربطی به همدیگر دارد؟) خیلی ربط دارد (نخست‌وزیر- هیچ ربطی ندارد پرونده‌هایش مجزا است) وقتی کسی بچه‌اش سوخت بچه‌اش را بغل گرفت و این مریضخانه و آن مریضخانه رفت و بالاخره بچه‌اش در دامنش مرد این قانون او را راضی نمی‌کند باید اینها درست بشود اینها درست نمی‌شود (نخست‌وزیر- ربطی به هم ندارد) بنده از این کلیات می‌روم روی اصل قانون در این قانون می‌گوییم که هر کس وزیر می‌شود هر کس وکیل می‌شود باید بیاید صورت دارایی صورت زندگیش را بدهد؛ آخر آقای نخست‌وزیر این یعنی چی؟ معنایش چیست؟ وقتی وزیر می‌آید توی اتاق جیب بغلش را می‌گردید وقتی هم می‌رود جیب بغلش را می‌گردید که قلم خودنویس ندزدیده باشد این چه معنی دارد؟ آقا شما از کجا ۱۲ تا وزیر می‌آورید در این مملکت که این حرف‌ها درباره‌شان زده بشود (نخست‌وزیر- شما را می‌آوریم) این صحیح نیست؛ آخر اینها؛ وزیر مملکت وکیل مملکت یا نماینده مجلس هستند این چه وضعی است این چه جوری است در دنیا به ما چه می‌گویند (نخست‌وزیر- هیچی نمی‌گویند) آقا شما دیروز قانون آوردید که وکلای مجلسین اگر مقاطعه‌کارند؛ اگر در شرکت هستند اگر وکیل دادگستری هستند اینها از مجلس بیرون بروند (صفاری- نگفتند بیرون بروند) و یا اگر در مجلس می‌مانند این کارها را نکنند این دیگر چه صورتی دارد؟ این دیگر چه معنی دارد؟ بنده می‌خواهم ببینم وکیل مجلس اگر یک چیزی بر دارایی‌اش زیاد بکند اگر از راه مشروع باشد که شما حرفی ندارید بنویسید اگر از راه نامشروع باشد وکیل مجلس از راه نامشروع چه طور می‌آورد؟ جز با دستگاه دولت شما دستگاه‌هتان را درست کنید باید جلوی دستگاه دولت را بگیرید وقتی جلوی دستگاه دولت را گرفتید وکیل را گفتید این کار را نکند این دیگر معنی ندارد (دکتر رضایی- این طریق اصلاح دستگاه دولت است این چه عیب دارد؟) آخر طریق اصلاح کار دولت نباید منافی با حیثیت یک جمعیتی باشد (دکتر رضایی- هیچ منافاتی ندارد) بنده اینها را که عرض می‌کنم به دولت عرض می‌کنم که دولت؛ این جریانات منافی است با حیثیت مملکت منافی است با حیثیت خود دولت (نخست‌وزیر- به تشخیص خودتان) اگر چنانچه شما؛ دولت می‌دانید یک وکیلی خارج از میزان عمل خودش رفتار کرده است؛ اگر می‌دانید یک وکیلی تخطی کرده؛ تجاوز کرده؛ بر خلاف وظیفه‌اش عمل کرده. شما راه دارید آقای نخست‌وزیر؛ شما قانون دارید شما چرا قانون را اجرا نمی‌کنید؟ به چه مناسبت شما نمی‌آیید تقاضای سلب مصونیت او را بکنید؟ (دکتر شاهکار- به هم نان قرض می‌دهند) خوب این دیگر به ما مربوط نیست بنده معتقدم جناب آقای نخست‌وزیر در این قضیه فکر بکنید که در این قانون حیثیت مملکت حیثیت وزرا حیثیت وکلا اینها همه به هم بسته و مربوط است اگر وکیل حیثیت نداشته باشد دولت ندارد و اگر دولت حیثیت نداشته باشد مجلس حیثیت ندارد؛ اینها به هم مربوط است؛ بنده راجع به این قانون عرایضم این بود و خواستم به عرض مجلس برسانم مجلس می‌داند و خودش و این قانون (احسنت).
نائب رئیس- جناب آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- عرض کنم قبل از این که وارد مذاکرات آقای طباطبایی نماینده محترم قم بشوم که چند مثل قمی هم اینجا پشت تریبون به ما یاد دادند و به ایشان پاسخ بدهم یک مطالبی خارج از موضوع لازم بود به عرض نمایندگان محترم برسانم البته وظیفه دولت است و سعی هم می‌کند که موجبات رفاه و آسایش مردم را از هرجهت فراهم بکند یکی از موضوعاتی که مورد توجه مردم است و دولت هم وظیفه داشت موضوع دارو بود چون احتیاج مردم به دارو زیاد است باید سعی کرد دارو به قیمت ارزان در اختیار مردم گذاشته شود البته دولت اقداماتی کرد بعضی از این واردکنندگان دارو تصور کرده بودند که با این دولت هم می‌شود شوخی کرد و می‌خواستند مقاومت کنند به آنها اخطار کردیم که داروهای شما را توقیف خواهیم کرد و طبق مقررات با آنها رفتار می‌کنیم و در نتیجه این تذکر بالاخره آنچه که در دستگاه‌های اداری تعیین شده بود تسلیم شدند بنده لازم می‌دانم اینجا به عرض نمایندگان محترم برسانم که دولت در این کار کوتاهی نکرده و نخواهد کرد (صحیح است) و به واردکنندگان دارو هم از این پشت تریبون تذکر می‌دهم که بایستی مراعات انصاف را بکنند این نوع پول‌ها از گلوی آدم پایین نمی‌رود (صحیح است) آنهایی که به یک مبنایی در دنیا معتقد هستند و پایبند هستند باید بدانند که از پول ارزاق و دارو که مورد احتیاج مردم است این نوع پول‌ها از گلوی آدم پایین نمی‌رود یا مبتلا به امراض صعب‌العلاج و گوناگون می‌شود یا هزاران گرفتاری برای خودش و فامیلش پیش می‌آید که شاید مردم نمی‌دانند ولی خودش می‌بیند که چه به سرش آمده و مطمئن باشید که دولت در این باب سخت ایستاده است و بعد هم بنده معتقد هستم و از جنبه حرفهای خودم هم یک تذکری به تمام مردم این کشور می‌دهم شاید به طور کلی در تمام دنیا صد قلم دارو بیشتر نیست که ارزش قطعی خودشان را دارند و اثر قطعی خودشان را نشان داده‌اند محتوی این مملکت ۶ یا ۷ هزار ۷ داروی اسپسیالیته وارد می‌شود به شرافتم غیر از صد قلم باقی دیگرش کشک است بیخود تسلیم و اسیر این حرف‌ها نشوید بیخود به مردم تلقین نکنید این داروهای مؤثر صد قلم بیشتر نیست بنده درباره بقیه به نام یک دکتر و استاد دانشگاه اظهار نظر می‌کنم در ضمن بنده عقیده‌ام را می‌گویم (یک نفر از نمایندگان- آن صد قلم را تعیین بفرمایید) به خاطر دارم سال‌های اولی که هنوز نیامده بودم در تهران و در مشهد که مشغول انجام وظیفه بودم یکی از دکترها در مشهد دکتر خیلی خوبی است و حالا پیر شده یک مریض رفته بود پهلوی او؛ معاینه‌اش کرده بود خلاصه یا خدای نکرده عقلش نرسیده بود و یا این که تشخیص نداده بود. یک لغتی که هیچ معنی ندارد می‌گویند مبتلا به ضعف اعصاب است این از نظر طبی هیچ مفهومی ندارد یعنی با موازین علمی تطبیق نمی‌کند به جهت این که می‌گویند یارو زخم معده دارد و می‌دانند زخم معده چیست ولی ضعف اعصاب یک مطلبی است که عوام می‌گویند و بعضی اوقات برای خوش‌آیند مرضی؛ تکرار می‌کنم عرض کنم در آن موقع ۲ تومان ویزیت می‌دادند و این خیلی بود موضوع مال ۲۵ سال پیش است این دکتر چند تا حب آرسینیک برای او نوشته بود که مقوی است رفته بود داروخانه آنها را گرفته بود دیده بود قیمتش ۱۵ شاهی می‌شود نسخه را پرت کرده بود که این آقای دکتر دو تومان از من ویزیت گرفته و ۱۵ شاهی دارو داده حالا اگر آن دکتر نسخه ۱۰۰ تومانی جلویش می‌گذاشت می‌گفت بسیار خوب دقت کرده و داروی حساس داده البته وقتی که لازم باشد همکاران عزیز من دارویی که خیلی هم گران باشد ولی باعث نجات یک مریض باشد مرقوم می‌فرمایند و باید هم استعمال گردد ولی در ضمن هم مردم هم باید بدانند در تمام دنیای متمدن و به این پیشرفت علم داروهای مؤثر به صد قلم هم نمی‌رسد و از این جهت ما می‌خواهیم سعی کنیم که آن داروهایی که حقیقتاً برای جامعه و مردم بسیار مفید است وارد شود این پروپاگاندی که می‌کنند زیادی است و وقتی هم که به آنها می‌گوییم که دارو را باید به این قیمت بفروشند ابتدا نخواستند دارویی را که در تهران در دسترس دارند در معرض فروش بگذارند من گفتم تمام انبارها و خودتان را طبق قانون توقیف خواهم کرد و دارو را در اختیار مردم خواهم گذاشت و دادگستری هم طبق قانون آن داروها را خواهد فروخت البته این اقدام شده است و گزارشاتی داریم و چند نفر هم آوردند قیمتش ۲۰ و ۳۵ درصد پایین آمده است و بنده از تمام طبقات استدعا می‌کنم که با دولت همکاری بکنند برای این که به نفع خودشان است چون اگر خدای نکرده مبتلا به بیماری و محتاج به دارو شدند ارزان‌تر می‌خرند و از نظر اجتماعی هم اگر همه کمک و راهنمایی به دولت بکنند این به نفع همه است
و خودشان فایده می‌برند (صحیح است) باید آقایان هم از دولت بخواهند و راهنمایی بخواهند ما کف دستمان را بو نکرده‌ایم که در فلان جا چه اتفاقی افتاده همه باید بخواهند همه کمک بکنند؛ همه راهنمایی بکنند همه تذکر بدهند؛ ما هم قول می‌دهیم تا آن جایی که توانایی داریم در این عمر کوتاهی نکنیم یک نکته دیگری که آقایان اطلاع دارند این است که یک سال و نیم است مملکت به صورت حزبی باید اداره بشود و می‌شود و البته در ممالک دموکراسی هم غیر از این نمی‌تواند باشد و خوشبختانه ضمن هزاران اصلاحی که به دست توانای شاهنشاه؛ انجام شده است این تذکر و راهنمایی را هم فرمودند و احزاب مشغول کار هستند البته دوحزبی که الان مشغول فعالیت هستند در این احزاب افراد وطن‌پرست و شاه‌دوست و باایمانی مسلماً هستند غیر از خیر و صلاح مملکت و ملت هم چیزی نمی‌خواهند (صحیح است) اگر ایرانی باقی باشد این احزاب می‌توانند موجودیت خودشان را نشان بدهند و با برنامه‌هایی که دارند مردم را سمت خودشان بکشند البته تمام احزاب و تمام مردم علاقه‌مند هستند به کشورشان و از فداکاری هیچ خودداری ندارند ولی بنده می‌خواهم تذکر بدهم که این احزاب ما نبایستی مأمن و ملجأ اشخاص فاسدی بشود (صحیح است) و به نام این که ما وارد فلان حزب شده‌ایم سوء استفاده بکنند الان دو تا حزبی که دارند فعالیت می‌کنند من از زعمای دو حزب استدعا می‌کنم که سعی بفرمایید افرادی وارد این احزاب بشوند که البته تشویقی اگر نباشد نمی‌آیند ولی از عنوان حزبی سوء استفاده نکنند (صحیح است) برای این که اگر خدای نکرده این موضوع پیش بیاید ایمان و عقیده مردم نسبت به این احزاب کم می‌شود و به آن نظری که ما داریم و آن نظری که سعادت مملکت را تأمین می‌کند از بین خواهد برد باز پریشب دیدم که شکایت کرده‌اند که چند نفری با چراغ زنبوری در این حرارت ۵ درجه زیر صفر رفته‌اند و زمین اشخاص را گرفته‌اند آقا اگر زمین مال شما است اگر سند دارید مگر استحکامات نظامی درست می‌کنید که باید ۲۴ ساعته کار کرد؟ در تاریکی شب باید در زمان جنگ کار کرد والا بنا در روز روشن که چشمش بهتر می‌بیند و بیشتر کارمی‌کند (صحیح است) بنا که در روز روشن بهتر بنایی می‌کند چه ایجاب کرده؟! اگر کسی به ملک شما تخطی کرده دولت اینجا است وزیر دادگستری اینجا است بفرمایید ما برویم رسیدگی کنیم ولی اگر شما شب پاشدید رفتید با چراغ زنبوری دیوار کشیدید دور یک خانه؛ همان است که چون با چراغ آید بهتر می‌برد و بنده استدعا می‌کنم از آقایان چون بعضی‌هایشان ممکن است جزو این حزب باشند یا جزو آن حزب باشد بنده به طور کلی عرض می‌کنم استدعا می‌کنم این نوع عملیات را اجازه ندهند بنده چشم‌های خودم را بسته‌ام برای بنده از نقطه نظر دولت و مقررات هیچ کس تفاوتی ندارد می‌خواهد حزب ملیون باشد می‌خواهد حزب مردم باشد برای بنده هیچ فرقی نمی‌کند هیچ تصمیمی در این قسمت ندارم ولی برای حفظ انتظام امور مملکت ایجاب می‌کند که بیاییم و در هر دسته‌ای که هستیم اعمال و رفتارمان را با مقررات و قوانین تطبیق بدهیم بنده در این قسمت سخت خواهم بود و او این که مورد گله‌گزاری نزدیکان بنده باشد (یک نفر از نمایندگان- اسمش را بفرمایید) بنده می‌خواستم تذکر بدهم و البته وزیر دادگستری به وسیله خودشان عمل خواهند کرد و اما می‌آییم به سر این موضوعی که امروز در حضور آقایان مطرح است آقای طباطبایی یک فرمایشاتی فرمودند روزی که بنده این قوانین را تقدیم مجلس شورای ملی کردم تذکر دادم که ما قوانینی که تقدیم کردیم و خواهیم کرد یک قوانین اصولی است و حتی بعضی از هم‌مسلکان بنده گله فرمودند که چرا در فراکسیون با آنها مشورت نکرده‌ایم به قول یکی از دوستان بنده که اینجا نشسته‌اند فرمودند که از نظر حزبی حقیقتاً شما یک گذشت عجیب و غریبی کردید که گفتید این قانون مافوق حزب است می‌توانستید این را نگویید و به شکلی بیاورید که بگویند این را حزب ملیون آورده و ما خواسته‌ایم، ما دنبال این نوع پروپاگاندها و این نوع حرف‌ها نیستیم، ما خیلی‌اشخاص دیدیم که با چه جار و جنجال و با چه حرف‌هایی آمده‌اند و چون پایه و مایه نداشتند رفتند، این تعریف‌ها و تشویق‌ها چند روزی در روزنامه‌ها می‌شود و بعد هم به قول ما خراسانی‌ها یک الویی است روشن می‌شود و بعد از چند دقیقه الو می‌آید پایین و چیزی باقی نمی‌ماند چون پایه ندارد، همان الو است، از این جهت ما اصولی فکر کردیم و گفتیم که بایستی این قوانین اصولی است و شاید هم مافوق اصول حزبی ما باشد، خیلی بالاتر، خیلی بالاتر، و بنده نخواستم این را به حساب حزب بگذارم مال مملکت است ما به راهنمایی و هدایت شاهنشاه معظممان یک اقداماتی انجام می‌دهیم، دیدیم در یک جاهایی گفته‌اند که زاغه‌های جنوب شهر را که رفته‌اند و خراب کرده‌اند دولت به حساب خودش گذاشته، دولت کیست؟ آقایان این دولت دولت بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه است یعنی مجری اوامر شاهنشاه، معلوم است که این کار را دولت کرده است آن دولتی که برگزیده شاهنشاه است و مورد اعتماد مجلسین است، پس کی کرده است؟ یقنعلی بقال کرده است؟ ما وظیفه‌مان است، فردا یک دولت دیگر هم بیاید باید بکند، البته دولت کرده است پس کی کرده است خانباجی کرده؟ البته دولت این کار را کرده دولتی که به راهنمایی و هدایت شاهنشاه خدمت می‌کند دولتی است برگزیده شاه و مورد اعتماد مجلسین این قانونی که آورده‌ایم اینجا بنده تذکر دادم که ما مقصودمان این است که دستگاه ما فاسد است هیچ همچو چیزی نیست، آقای طباطبایی جنابعالی از آن دریچه نگاه نکنید خیلی معذرت می‌خواهم روی سخنم با جنابعالی نیست عمومی صحبت می‌کنم دوره منفی‌بافی و یأس و ناامیدی و اگر و مگر گذشته دنیا ایجاب می‌کند که مثبت فکر بکنیم و اگر و مگر را کنار بگذاریم البته معایب خیلی زیاد است و اگر جنابعالی تصور می‌کنید که در یک مدت کوتاهی می‌شود دنیا را بهشت کرد اشتباه می‌فرمایید، آدم همیشه می‌رود دنبال کمال مطلوب و هیچ وقت به آن نمی‌رسد، معایب در تمام دنیا وجود دارد جنابعالی الان در روزنامه خواندید که نماینده دولت آلمان فدرال فلان خلاف را کرده بسیار خوب او را گرفتند و حبس کردند. این چه ربطی دارد به دولت آلمان و به ملت آلمان و اگر کمی خلاف کرده عدلیه دارند رسیدگی می‌کنند بعد از آن داد زدند فریاد زدند که از این یک اثری ندیدیم اگر یک بابایی دزدی کرده است به بنده چه مربوط است؟ (طباطبایی- کی خریده؟) اجازه بفرمایید ماشاء‌الله مثل این که شش هفت ماهه به دنیا آمده‌اید، عجله نکنید بنده هنوز صحبتم تمام نشده است این دستگاه و این دولت تا آن حدی که اطلاع به ما می‌رسد مرتب و منظم کار می‌کند جناب آقای طباطبایی این ادعا را من پشت تریبون می‌کنم به محض این که خبر را در روزنامه خواندم این وزیر دادگستری که اینجا نشسته نوشت به سفارت آلمان، شما اگر اطلاع ندارید چرا نمی‌آیید بپرسید؟ بیایید بپرسید. من ممکن بود امروز اینجا در مجلس نباشم این صحبت را می‌فرمودید و ذهن تمام این آقایان نمایندگان را مشوب می‌کردید که چه کردند و بردند چند دفعه به شما گفته‌ام که مخصوصاً بیایید و از بنده بپرسید، من به شما کتباً جواب می‌دهم، آن جواب را بیایید در مجلس بخوانید من کتباً می‌نویسم این وزیر دادگستری که اینجا نشسته است و مرد شریفی است فوراً برداشت نوشت به سفارت آلمان که یک همچو خبری در روزنامه‌ها نوشته‌اند این مطلب را فوراً توضیح بدهید، بنده آقا عاشق چشم و ابروی هیچ کس نیستم، جناب آقای طباطبایی باز هم تکرار می‌کنم هر کس خلاف بکند هر فردی باشد، نزدیک‌ترین فرد به من باشد تعقیب خواهد شد ولی بنده کف دستم را که بو نکرده‌ام روزنامه مال چه روزی بود فرمودید ۱۵ نوامبر چندم فرمودید؟ (طباطبایی- ۲۴ آبان) روزنامه ۲۴ آبان را آوردید اینجا خواندید که یک خبری هست چرا همان ۲ آبان تشریف نیاوردید به دفتر بنده؟ جنابعالی که همیشه لطف داشتید، می‌آمدید می‌پرسیدید آقا چه خبر شده است؟ جواب می‌دادم که آقای وزیر دادگستری بیدار است و این کار را کرده است این را آنجا بفرمایید سؤال کنید حالا که آن یارو در آلمان دزدی کرده است به من چه مربوط است؟ ولی معهذا ما نخوابیدیم چون دلیلی ندارد که بنده دلال مظلمه بشوم که یک نفری بیاید پولی بخورد و دزدی کند بیآبروییش را بکشم، من دلال مظلمه نمی‌شوم، گفتم که تعقیبش کردیم این را برای اطلاع جنابعالی عرض کردم اما در مورد این لایحه بنده نمی‌دانم چرا جنابعالی از آن دریچه نگاه نمی‌کنید که من امروز آمده‌ام می‌خواهم کارمندی دولت را قبول کنم، بسیار خوب می‌شود کارگر و کارفرما: کارفرما می‌گوید شرایط بنده این است اگر می‌توانی قبول کنی امضاء کن و بیا وقتی که می‌خواستید قانون استخدام را بنویسند معلوم است که می‌گویند اسمتان، پدرتان، مادرتان، سنتان، ملیت‌تان، مذهبتان، معلوماتتان، خدمت نظام وظیفه‌تان را کردید یا نکردید حالا ما یک ماده اضافه کردیم که دارید؟ چه عیب دارد؟ بنده می‌پرسم این کار چه عیبی دارد؟ به چه مناسبت باید به کارمندی بربخورد چه عیبی دارد؟ برای بنده کاغذ فدایت شوم نفرستاده‌اند که بیا که بیا کار کن والله به حضرت عباس نفرستاده‌اند اگر بنده قبول کردم خودم قبول کردم بعد به من می‌گویند شرطش این است که سر ساعت ۸ بیایی توی دفترت، شرطش این است، وقتی نیایی جریمه‌ات می‌کنند، می‌فرمایید که به بنده برمی‌خورد جریمه‌ام نباید بکنند چرا آقا؟ چرا؟ هیچ جای برخوردن ندارد یکی از شرایط استخدام این است که اضافه می‌شود که چه داری؟ آن را که حساب پاک است از محاسبه باکی ندارد سال دیگر از بنده بپرسید توضیح می‌دهم می‌خواهم کارمند دولت وقتی که در خیابان‌ها راه می‌رود وقتی پشت میزش با مردم سروکار دارد آن مراجعین یک حس احترام نسبت به او داشته باشند نه این که بگویند که این بابا پشت این میز رشوه می‌گیرد این برای این است که مستخدم دولت بر خلاف مقررات رفتار نکند و احترام داشته باشد این برای این است که مردم وقتی به یک دستگاهی احترام نداشته باشند مؤمن نباشد کارهایش پیش نمی‌رود می‌گفتند که یک بابایی رفته بود دزدی کرده بود فهمیدند که دزدی شده دنبالش رفتند خودش هم فریاد می‌کرد و دنبال آنها می‌دوید که دزد را بگیرد دزد برای این که خودش شناخته نشود خودش داد می‌زد که دزد را بگیرید این اشخاصی که خدای نکرده حرف‌هایی می‌زنند اگر گیر بیفتند چه عیبی دارد اگر ریگی به کفششان نیست چه مانعی دارد که بیایند بگویند
چه دارند؟ بنده هم نمی‌خواهم اهانتی جسارتی به شخصیت و حیثیت اشخاص شده باشد اما برعکس می‌خواهم دستگاه مملکتمان از همه حیث منزه باشد و عکسش هم هست که هر روز نگویید این آدم دزدیده آقا این کارمند این‌طور است حالا یک مرجع رسیدگی پیدا شده است اگر گفتند فلان کس دزد است در اینجا مرجعی پیدا شده است هی هر روز می‌گویند همین می‌گویندها است که پدر مملکت را در آورده است می‌گویند، می‌گویند و شنیدم که می‌گویند فلانی خیلی بلند کرده است ملاحظه می‌فرمایید برای این که به این حرف‌ها خاتمه داده بشود و همه بدانند که استخدام دولت هیچ‌گونه مداخله‌ای ندارد و تنها حقوق است، اگر می‌خواهید بمانید این کار تا درست نشود و تا دستگاه اداری ما از همه جهت منزه نشود هیچ فایده‌ای ندارد و هیچ کاری در این مملکت از پیش نمی‌برد و بالاخره تمام این مستخدمین دولت و کارمندان و سایر آقایان باید بیایند و جواب بدهند جواب بدهند که این کارخانه تمام پیچ و مهره‌اش خوب تحت نظر گرفته بشود والا اگردرست نشود فایده‌اش چیست، ما می‌خواهیم اصلاح بکنیم جنابعالی می‌فرمایید به حیثیت کارمند و وزیر و وکیل برمی‌خورد، این چه حرفی است، چرا برمی‌خورد؟ همین قدر که می‌فرمایید برمی‌خورد بنده هیچ وقت همچو حرفی نزده‌ام که همه اینها خراب است بنده زبانم لال هرگز همچنین چیزی نگفته‌ام، همچو چیزی نیست، صدی نود کارمندان ما با کمال شرافت کار می‌کنند، ممکن است ده درصد خراب باشد در همه جای دنیا خراب هست این موضوع منحصر به ایران نیست، پس شما این استقلال را از آن دریچه نفرمایید و آن مثل قمی که نمی‌دانم تمام مطالب قمی همین‌طور است جایش نبود که پشت این تریبون بفرمایید البته بنده جسارت می‌کنم و معذرت می‌خواهم بنده هیچ وظیفه‌ای ندارم که در اینجا برای آقایان وکلا وظیفه‌ای تعیین می‌کنم، وزیر هستم و موظفم که این احترام را ملحوظ بکنم و این را از نقطه نظر وظیفه عرض نمی‌کنم ولی عرض می‌کنم جایش این جا نبود، حالا تشخیص دادید و فرمودید بنده عرضی ندارم، فرمودند که این قانون را که درآوردند آبروی ما رفت (طباطبایی- نگفتم آبروی ما) یعنی آبروی مملکت است، بنده گفتم ما یعنی مملکت ما که گفتم جمع است اتفاقاً جنابعالی اطلاع دارید به این که مرحمتی فرمودید اگر اطلاع ندارید به عرضتان می‌رسانم که همین دوتا قانونی که بنده تقدیم مجلس کردم باعث تحسین تمام عالمیان شده و اگر هم اطلاع ندارید نخست‌وزیر مملکت شما به عرضتان می‌رساند بر خلاف آنچه جنابعالی فکر می‌کنید ما مورد تحسین و تکریم تمام دنیا واقع شدیم که همچو قانونی آوردیم به مجلس، یک قانونی که دلیل این است که می‌خواهیم نشان بدهیم اولاً منزه هستیم و اگر خدای نکرده یکی دو تا عیب داریم آنها را می‌خواهیم برطرف کنیم دنیا ما را تحسین کرده است که ما در این مکان مقدس آمدیم و می‌خواهیم اقدام به این کار بکنیم و از این که در این مکان مقدس این موضوع گفته شود هیچ ممکن نیست تصور این برود که آبروریزی شده و آبروی ما رفته هیچ همچو چیزی نیست، شما مطمئن باشید بضرس قاطع است از وقتی که این دوتا قانون آمده است آنهایی که دشمنان ایران هستند زبانشان لال شده است و باعث تحسین و تقدیر آن عده‌ای که حسابشان پاک است اهمیتی نمی‌دهند می‌فرمایند که چه می‌خواهی صورت می‌دهیم اگرخلاف کرده‌ایم تنبیهمان بکنید این است که بنده از نمایندگان محترم استدعا دارم که این لایحه را مورد توجه خاص قرار بدهند و متوجه باشند این لوایحی که دولت می‌آورد اینجا نه لوایح فصلی است نه فانتزی، در کار ما نه فصلی وجود دارد نه فانتزی صلاح مملکت همین است، از این جهت هم تقدیم کردم و باز هم پیش‌بینی می‌کنم و اطمینان دارم که اکثریت بالاتفاق آقایان به این لایحه توجه خواهند فرمود و مورد تأیید واقع خواهد شد.
نائب رئیس- نوبت آقای مهندس هدایت است مرقوم فرموده‌اند موافق مشروط ما موافق مشروط نداریم اگر موافقید بفرمایید.
مهندس هدایت- بنده قبل از این که در این لایحه به عنوان موافق مشروط صحبت بکنم چون راجع به احزاب مطالبی جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند و از آن مطالب هم به حزب مردم برمی‌خورد ...
نائب رئیس- استدعا می‌کنم در اطراف لایحه صحبت بکنید.
مهندس هدایت- بنده خواستم دو کلمه‌ای عرض کنم و آن این است که هر دو حزب برای ترقی و سعادت مملکت تشکیل شده است و هیچ کس به عنوان این حزب و نه آن حزب نمی‌تواند از این موقعیت خودش سوء استفاده بکند (صحیح است) خوشبختانه در مملکت دستگاه دادگستری حکومت می‌کنند و دادگاه‌ها باید به هر مطلبی رسیدگی بکنند و نتایج آن رسیدگی در معرض افکار عمومی قرار بگیرد و هیچ وقت اعمال فردی اشخاص خدای نکرده نباید سبب تبلیغ بر علیه این حزب یا آن حزب باشد (صحیح است) چنانچه امروز ملاحظه می‌فرمایید یک نماینده از حزب مخالف به عنوان موافق با لایحه‌ای که جناب آقای دکتر اقبال به مجلس تقدیم کرده است صحبت می‌کند، خیلی واضح است اوضاع درهم گذشته مملکت، بی‌بندوباری متصدیان امور کار را به جایی رسانید که آنهایی که ناخدای کشتی این مملکت هستند صلاح در آن دیدند که برای نجات مملکت فکری بکنند این فکر امروز به صورت لوایحی تقدیم به مجلس شورای ملی می‌شود و همه می‌دانیم که این فکر زاییده افکار بلند ذات اقدس ملوکانه است (صحیح است) دولت‌ها موظفند در پیروی از این افکار لوایحی ترتیب بدهند و مجلس و قوه مقننه مملکت باید این لوایح را حلاجی بکند تا به نفع مملکت به نحو احسن اجرا بشود لایحه‌ای که فعلاً مطرح است گزارش کمیسیون دادگستری است و بنده که به عنوان موافق صحبت می‌کنم صددرصد موافقم که باید یک رسیدگی‌هایی بشود تا اشخاص از زیاده‌روی‌ها و از بی‌بندوباری خودداری بکنند در عین حال مایل هستم که این لوایح واقعاً به صورت عمل درآید از نظر ما اصول این لایحه پسندیده و قابل قبول تمام مردم ایران است لکن برای این که از این لوایح نتیجه‌ای گرفته شود و این نتیجه در اسرع وقت گرفته شود به عقیده ما و به عقیده شخص بنده این لایحه نقایصی دارد و امیدوار هستم با توضیحاتی که عرض خواهم کرد توجه بفرمایند تا بلکه نواقص این لایحه مرتفع بشود اساس این لایحه بر این است که وزرا و معاونین و کارمندان دولت و نمایندگان مجلس سال به سال صورت دارایی خودشان را هر کدام بدهند و اضافه دارایی مورد رسیدگی قرار بگیرد یعنی اگر کسی اضافه دارایی نداشت و یا کسر دارایی داشت مصون از تعجب خواهد بود و حال این که بنده خیال می‌کنم دولت به خوبی می‌داند اگرخدای نکرده فسادی در دستگاه‌ها باشد نود درصد آنچه از طریق نامشروع جمع می‌شود از دست می‌رود و باقی نخواهد ماند که به عنوان اضافه ثروت مورد تعقیب قرار بگیرد این لایحه ارتباط مستقیمی با وضع کارمندان دولت دارد و تا زمانی که وضع کارمندان دولت از لحاظ مادی و معنوی تثبیت نشود، تا زمانی که هزینه زندگی به شکل سرسام‌آوری بالا می‌رود و بودجه مملکت کفاف پرداخت ماهیانه متناسبی به کارمندان دولت نمی‌دهد خیال نمی‌کنم که دولت با این لایحه بتواند موفقیتی به دست بیاورد، مردم با کارمندان عادی دولت سروکار دارند این کارمندان اگر خدای نکرده مردمان فاسد یا ناشایسته‌ای باشند عایداتی که کسب می‌کنند شاید خیلی به ندرت در سال اضافه خواهد آمد بلکه صرف زندگانی روزمره آنها خواهد شد بنده نمی‌دانم دولت راجع به این تیپ کارمندان که انشاء‌الله در دستگاه دولت کم هستند و این تیپ کارمندان که افکار عمومی را راضی می‌کنند چه فکری کرده آیا این طرز قابل ادامه و دوام است که باز مردم به ادارات بروند و سرکیسه بشوند؟ اگر این لایحه به مرحله عمل در نیاید اگر این لایحه طوری تصویب شود که امکان تعقیب این قبیل کارمندان میسر نباشد فردا دولت جواب افکار عمومی را چه خواهد داد بنده همان‌طور که دولت به حق در فکر لایحه‌ای بوده است که جلوی تجاوزات کارمندان ناصالح را بگیرد به عقیده من در موازات این لایحه باید فکری باشد که کارمندان دولت هم تأمین پیدا بکند به علاوه طرز لایحه باید طوری باشد که علاوه بر این که اضافه ثروت غیرمشروع مورد رسیدگی قرار بگیرد نحوه زندگانی غیرمشروع کارمندان دولت هم مورد رسیدگی قرار بگیرد کارمندی که ماهی هزار تومان دارد زندگی او باید حدود هزار تومان باشد نه مطابق ماهی ده هزار تومان این مطلب باید مورد رسیدگی قرار بگیرد البته یک مثلی هست که می‌گویند سنگ بزرگ علامت نزدن است و نباید لوایح به صورتی پیچیده شود که امکان رسیدگی برای دولت باقی نماند (صحیح است) بنده کاملاً با این موضوع موافقم ولی از طرف دیگر راه باز است که کار دولت سبک بشود ما تمام مأموران دولت را مشمول این لایحه کردیم توجه بفرمایید که ما تمام مأموران دولت را مشمول این لایحه کرده‌ایم برای این که ظلم بالسویه عدل است ولی آقایان هیچ وقت فکر کرده‌اید که آموزگار یک دبستان دبیر یک دبستان دبیر یک دبیرستان و استاد یک دانشگاه یا مأمور پست و اندیکا تورنویس و امثال این آقایان اینها امکان این را داشته‌اند که از مال مردم سوء استفاده بکنند (صحیح است) بنابراین دولت به خوبی می‌داند که چه تیپ کارمندی ممکن است از موقعیت خودش و از مقام خودش سوء استفاده بکند این تیپ کارمند را بگیرید عده اینها محدود خواهد بود وقتی که اینها محدود بشود بازرسی کل کشور وقت آن را خواهد داشت که رسیدگی بکند جناب آقای دکتر هدایتی جنابعالی خوب می‌دانید که چه قدر در بازرسی کل کشور عضو دارید که به دوسیه این کارمندان هر سال و به موقع رسیدگی بکنید به علاوه مطالبی در این لایحه به نظر بنده رسید که طرز نوشتن آن مبهم بود این است که به عرضتان می‌رسانم که جناب آقای مخبر شاید با توضیحات خودشان بنده را قانع بکنند یکی در ماده اول جمله و یا نظارات و یا اداره و یا مدیریت آن با یکی از مقامات مزبور می‌باشد اغلب طبق قوانین دولت در بسیاری از مؤسسات ملی و به‌هیچ‌وجه مربوط به سرمایه دولت نیست از نظر دولتی نظارت می‌کنند. آیا منظور آقایان این است که این نظارت چون اینجا نظارت نوشته شده است مشمول این مؤسسات ملی که از سهام شخصی اداره می‌شود خواهد بود یا خیر؟ دوم این که آیا کارگران کارخانه‌جات که به نحوی از انحاء از خزانه دولت پول می‌گیرند مشمول این قانون خواهند بود یا خیر؟ در ماده چهارم تناقضی وجود دارد برای
کارمندانی که صورت دارایی خودشان را ندهند مجازات انفصال ابد از خدمت در مؤسسات مذکور پیش‌بینی شده است اگر اشخاصی عاملاً و عامداً صورت دارایی خودشان یا همسر و یا فرزندان تحت تکلف خود را به غلط بدهند به علاوه بر این محکومیت به ضبط مال محکوم خواهند شد این موضوع را بنده خیال می‌کنم که با مورد اول تناقض فوق‌العاده‌ای دارد مخصوصاً چون ممکن است اتفاق بیفتد که همسر یک کارمند حاضر نباشد صورت دارایی خودش را بدهد (نخست‌وزیر- طلاقش می‌دهد) انشاء‌الله کار محاضر خوب خواهد بود بعد شما که تجویز می‌کنید شوهر صورت دارایی همسر خودش را بدهد آن وقت مستثنی می‌کنند که اگر صورت غلط داد و متعلق به خود کارمند نبود دیگر از ضبط مال صرف‌نظر می‌کنید یعنی اگر کارمندی خدای نکرده بدزدد و به اسم همسرش بکند این دیگر از ضبط مال معاف است موضوع دیگری که در این قانون به نظر بنده رسید موضوع طرز تعقیب و مجازات اشخاصی است که بر خلاف مبادی این قانون عمل می‌کنند وزرا و معاونین و کارمندان دولت را در یک ردیف قرار داده‌اید به نظر من این خلاف اصل است مخصوصاً تعقیب وزرا قانون خاصی دارد (تیمورتاش- همه‌اش قانون دارد تمام اینها) وزیر یک پست سیاسی دارد و نمی‌شود رسیدگی به اعمال یک وزیر را به یک اداره‌ای که تحت نظر آن وزیر است موکول کرد و یا اعمال دولت‌های گذشته را به دست ادارات دولت‌های تابعه داد. جناب آقای نخست‌وزیر خود حضرتعالی می‌دانید ما دیده‌ایم در این مملکت از شهریور ۲۰ به بعد دیده‌ایم حب و بغض‌ها را دیده‌ایم کسانی که در نتیجه سیاست غلط یا سیاست‌های صحیح بسته به زمان به تفاوت محکومیت‌هایی پیدا کرده‌اند که این محکومیت‌ها از روی حب و بغض سیاسی بوده است یک کاری بکنید قانون آن چنان بگذرانید که بعداً اشخاص نتوانند برای تصفیه حساب خصوصی وزرای یک مملکت را لکه‌دار بکنند این به صرفه تمام وزرای این مملکت است که امروز اینجا نشسته‌اند و این قانون را آورده‌اند (صارمی- البته مطابق همان قانون محاکمه وزرا آنها را محاکمه می‌کنند) انشاء‌الله چون خیلی گنگ نوشته شده است بنده هم متوجه شدم که می‌گویند به دادسرای مربوطه احاله می‌شود اگر این جمله کفاف این را خواهد داد و مطالب بنده موضوع را روشن می‌کند که هیچ ولی بنده خیال می‌کردم که کفاف این مطالب را ندهد و ابهامی در کار باشد این است که این مطلب را عرض کردم بنده با توضیحاتی که عرض کردم امیدوارم که لایحه به صورتی که واقعاً عملی تصویب بشودکه دولت در اسرع وقت بتواند منویات اعلیحضرت همایونی را در این که کارمندان نادرست برکنار و کارمندان صالح تشویق بشوند انجام بدهند (نمایندگان- انشاء‌الله) امیدوار هستیم که در این راه توفیق حاصل بکنید و قانون هم به صورتی در مجلس بگذرد که امکان این توفیق در زمان وزارت برای شما باشد.
نائب رئیس- پیشنهادهای مبنی بر کفایت مذاکرات رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
کفایت مذاکرات را پیشنهاد می‌کنم. - اردلان
نائب رئیس- آقای اردلان.
اردلان- در اصل لایحه آن چه معلوم است اتفاق نظر در مجلس شورای ملی موجود است منتهی تذکراتی داده شد که البته یک قسمتش مناسب بود که گفته بشود مثلاً راجع به محاکمه وزرا یک توضیح واضحی است بعد از این که اداره بازرسی اتهام را صحیح دانست از مجرای خودش تقاضا خواهد کرد و بعد به جریان می‌اندازند اما گفتنش هم بد نبود بنابراین بنده نظرم از این پیشنهاد این بود که پس از مذاکرات در کلیات ماده مطرح خواهد شد در ماده اول هم قانوناً مطابق آیین‌نامه می‌توانیم راجع به کلیات صحبت بکنیم و چون موضوع هم مهم و به نظر بنده فوق‌العاده مؤثر است البته تمام نواقص را رفع نمی‌کند مثلاً خود بنده هنوز تردید دارم که نسبت به اشخاصی که یک کارهای خطایی در این مملکت کرده‌اند و یک ثروت‌های بی‌ربطی برای خودشان تهیه کرده‌اند و حالا یا بازنشت شده‌اند یا کنار هستند برای آنها هم یک فکری بکنیم از این چیزها در کار است که باید تکمیل بشود. بنابراین بنده تقاضا می‌کنم موافقت بفرمایید وارد مواد بشویم اگر نواقصی در مواد باشد که مطرح خواهد شد و اصلاح خواهد شد.
نائب رئیس- جناب آقای صدرزاده جنابعالی مخالف با کفایت مذاکرات هستید؟
صدرزاده- بلی.
نائب رئیس- بفرمایید.
صدرزاده- در موقعی که این قانون از طرف دولت به مجلس تقدیم شد با یک مباحثاتی در روزنامه‌ها راجع به روش و اخلاق کارمندان دولت و نمایندگان مجلسین و وزرا با هم مخلوط شد در صورتی که مکرراً آقای نخست‌وزیر هم در اینجا و هم در کمیسیون دادگستری فرمودند که ما از نظر اصول این کار را می‌کنیم نه از جهت این است که یک فساد فوق‌العاده‌ای در مملکت می‌بینیم که مجبور شده باشیم که این قانون را آورده باشیم بنده از این جهت با کفایت مذاکرات مخالفت کردم و استدعا می‌کنم که جناب آقای اردلان هم موافقت بفرمایند که در همین موضوع به خصوص در اینجا بحث بشود...
(اردلان- در ماده اول صحبت بفرمایید) و این عیبی که برای این قانون در خارج گفته شده است که خواسته‌اند به افراد این مملکت اهانت کنند مرتفع بشود ترجمه سیاحت‌نامه تا ورنیه را بنده دیده‌ام در سیصد سال قبل از این یا بیشتر می‌نویسد که در جهرم محل انتخابی آقای سامری مرد مسافری همراه او بوده است که می‌میرد و تمام دارایی اورا حاکم جهرم ضبط می‌کند و بعد از دو سال که به نمایندگی ورثه برمی‌گردد تمام این‌اموال را به او رد می‌کند و می‌گوید که این اخلاق محمدی‌ها است این جور امانت نگاه می‌دارند اینجا از سیصد سال قبل این جوری بوده و اما امروز در بانک یک پاسبانی که ۳۴۰ تومان از این مملکت حقوق می‌گیرد با چند نفر بچه و زن برای دفاع از مال بانک اسلحه به دست می‌گیرد و مقاومت می‌کند کارمند بانک که کلید پهلویش بوده است و شاید چهارصد یا پانصد تومان بیشتر در این مملکت حقوق نمی‌گیرد خطر قتل را مقابل می‌بیند و مقاومت می‌کند این ملت باشرافتی است هیچ وقت نباید در خارج به یک همچو ملتی اهانت بکنند و هر کس اهانت کند مغرض است و غرض دارد هیچ وقت نباید به حرف او توجه کرد اما راجع به این که گفته شد در روزنامه فلان مریض در پشت بیمارستان مرد بله بنده هم خواندم و بی‌نهایت متأسف شدم اما باید این را هم دانست که الان در تهران دو هزار تختخواب وجود دارد و در بیست سال قبل از این شاید صدتا هم تختخواب نبود انصاف را باید مراعات کرد این وضعیت مستخدمین دولت و این حرف‌هایی که در بیرون می‌زنند نسبت به مستخدمین دولت بسیار بیجا است ما خودمان سروکار داریم با دستگاه قضایی این مملکت خود بنده یک قاضی را می‌شناختم در شیراز که چشمش احتیاج به عینک داشت حقوق نرسیده بود که برود عینک بخرد و با چشم درد وظیفه‌اش را با شرافت‌مندی انجام می‌داد هر وقت از خارج حرفی برخلاف این می‌شنوید بدانید که یک غرض خارجی است و می‌خواهد ملت ما را آلوده بکند هیچ وقت نباید ترتیب اثر داد قانون فقط از نقطه نظر اصول است ای کاش این قانون در ده سال قبل از این آمده بود که بسیاری از نمایندگان که امروز سمت نمایندگی دارند آن روز صورت داده بودند امروز هم موضع خودشان را صورت می‌دادند و این تریبون را می‌بوسیدند و می‌دیدند که اسباب افتخار است. من الان در هیچ حزبی نیستم و نمی‌خواهم تعصب حزبی به کار ببرم ولی می‌خواهم عرض بکنم که این قانون یک قانونی است که آورده شده است یک نتیجه‌ای دارد که معلوم می‌شود همه متمول نیستند و یک عده‌ای هم بیچاره هستند و چیزی ندارند آنها هم وقتی صورتشان آمد دولت قطعاً توجه خواهد کرد و یک فکری به حال آنها از روی رقم و آمار خواهد کرد (احسنت) بنده در ماده چهارم یک تذکری دادم و همچنین در ماده پنجم هم دارم از حالا هم وقت می‌خواهم برای ماده اول که اگر پیشنهاد تصویب شد بقیه عرایضم را در ماده اول بکنم.
نائب رئیس- رأی می‌گیرم به کفالت مذاکرات آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد رأی می‌گیریم به ورود در مواد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده اول- از تاریخ تصویب این قانون وزرا و معاونین و سایر کارمندان دولت اعم از کشوری و لشکری یا شهرداری‌ها یا دستگاه‌های وابسته به آنها و اعضای انجمن‌های شهر و مأمورین به خدمات عمومی و همچنین کلیه کارکنان سازمان یا بنگاه یا شریک یا بانک یا هر مؤسسه دیگر که اکثریت سرمایه یا منافع آن متعلق به دولت یا سایر مؤسسات مذکور است و یا نظارت و یا اداره یا مدیریت آن با یکی از مقامات مزبور می‌باشد و همچنین کلیه اشخاصی که به نحوی از انحاء از خزانه دولت یا از مؤسسات مذکور حقوق یا حق‌الزحمه یا پاداش یا امثال آن به طور مستمر (به استثنای حقوق بازنشستگی یا وظیفه یا مستمری قانونی) دریافت می‌دارند مکلف هستند صورت دارایی و درآمد خود و همسر خود و فرزندان خود که قانوناً تحت سرپرستی آنها هستند را به مراجعی که طبق تصویب‌نامه هیئت وزیران تعیین خواهد گردید تسلیم و رسید دریافت دارند.
تبصره- کلیه کارمندانی که جدیداً به خدمت دولت با یکی از مؤسسات فوق‌الذکر وارد می‌شوند باید موقع ورود به خدمت کارت دارایی و درآمد خود و همسر و فرزندان تحت سرپرستی خود را تسلیم نمایند.
نائب رئیس- مخالفی با ماده اول نیست؟ (اظهاری نشد) چون مخالفی نیست پیشنهادات قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم ماده اول به طریق ذیل اصلاح شود:
ماده اول- از تاریخ تصویب این قوانین کلیه کارمندان دولت. - احمد طباطبایی
نائب رئیس- آقای طباطبایی (صدرزاده- بنده با ماده اول موافقم).
طباطبایی قمی- بنده در این قانون در کلیات که صحبت می‌کردم عرض کردم که بنده مخالف این هستم که همان‌طور که جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند یکی ازشرایط استخدام این باشد که کارمند صورت دارایی خودش را بدهد باید مواظب مستخدمین دولت بود به این که البته تخطی نکنند، اختلاسی نکنند. دولت
مکلف است و می‌تواند این کار را بکند ولی این که بنده پیشنهاد کرده‌ام راجع به حذف جمله وزرا و معاونین برای این است که ما در قانون اساسی داریم که عزل و نصب وزرا با شخص اعلیحضرت همایونی است بنابراین بنده معتقدم که اعلیحضرت همایونی وقتی وزیری را انتخاب می‌فرمایند به این که ببینند این وزیر کسی نباشد که در اطرافش حرف‌هایی بزنند و یا دزد نباشد البته ما نداریم و بنده الان هم نمی‌توانم فکر بکنم و تا حالا نتوانسته‌ام فکر کنم و حالا هم نمی‌توانم فکر بکنم که یک وزیری پیدا بشود که یک چنین عملی بکند همه مردمان وطن‌پرست و شاه‌دوست هستند بنابراین اینها وقتی از طرف شخص اعلیحضرت همایونی منصوب به وزرات می‌شوند و مجلس هم آنها را تأیید می‌کند بنده خیال نمی‌کنم که این قسمت درباره وزرا درست نباشد وزرا را عنوان ندارد که آقای نخست‌وزیر بفرمایند که ما این شرایط را داریم می‌خواهی بیا. وزیر کسی است که اعلیحضرت همایونی معین می‌فرمایند آن‌وقت ما برای کار وزرا قانون خاصی داریم بنده معتقد هستم به این که وزرا و معاونین وزارتخانه‌ها را در این قانون نگذاریم بقیه بسته به نظر مجلس است (بزرگ ابراهیمی- وکلا و سناتورها را هم).
نائب رئیس- آقای مخبر کمیسیون دادگستری بفرمایید. پیشنهاد آقای طباطبایی مطرح است یک موافق و یک مخالف می‌توانند هرکدام پنج دقیقه صحبت کنند.
عمیدی نوری (مخبر کمیسیون دادگستری)- در لایحه (دولت در کمیسیون دادگستری جناب آقای طباطبایی تشریف داشتند) گفته شده بود کلیه اشخاص همین جمله کلیه اشخاصی که به نحوی از انحاء از خزانه دولت یا از مؤسسات حقوق یا حق‌الزحمه یا پاداش یا امثال آن می‌گیرد شمول دارد به وزرا و معاونین وزرا در کمیسیون منتهی ما برای این که صراحتش بیشتر باشد و پیدا باشد که یک قانونی که مجلس شورای ملی گذرانیده است جنبه عمومی دارد و همین‌طور که ملاحظه فرموده‌اید در عنوان قانون هم نوشته شده است لایحه قانونی مربوط به دارایی وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت که آن بحث از کجا آورده‌ای که اسم گذاشته‌اند این بحث خارج از این قانون است این قانون مربوط است به دارایی و بنابراین این مطلب ناظر به همه بوده است و بنده دور از شأن قانون‌نویسی از جنبه عمومی مملکت می‌دانم که ما بیاییم و وزرا و وکلا را استثنا بکنیم. آن نکته‌ای که فرمودید البته اعلیحضرت همایونی که همیشه دارای افکار عالی و نیات خیری هستند و بیش از همه اعتقاد به مبارزه با فساد دارند خودشان هم تصور نمی‌کنم که معتقد باشند که اگر یک وزیری دستگاه‌های بازرسی رسیدگی به حسابش کرده و عقیده‌اش این شد که یک دارایی غیرمشروعی به دست آورده است آن‌وقت تقاضای سلب مصونیتش از مجلس شورای ملی بشود. برای محاکمه وزرا مخالف این مطلب باشند این مطابق قانون اساسی است بنده از جناب آقای طباطبایی که به افکارشان از نظر کلیات واقعاً احترام می‌گذارم معتقد هستم که پیشنهادشان را پس بگیرند و این صحیح نیست که ما وزرا را استثنا بکنیم.
نائب رئیس- آقای صارمی.
صارمی- بنده نوبت خودم را به آقای صدرزاده می‌دهم.
احمد طباطبایی- بنده چون نهایت اعتماد و اعتقاد را به وزرای مملکت دارم لازم می‌دانم که این قسمت در قانون باشد اگر آقایان می‌فرمایند نباشد استرداد می‌کنم.
نائب رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که در ماده یک قانون در صفحه دوم سطر دوم بعد از کلمه فرزندان جمله زیر اضافه شود:
و اشخاصی که تحت تکلف و سرپرستی آنها هستند. - دکتر امین
نائب رئیس- آقای دکتر شفیع امین.
دکترامین- بنده آن کلمه‌ای که اضافه کردم برای این بود که نوشته‌اند فرزندان تحت تکلف ممکن است افراد دیگری تحت تکلف و سرپرستی اشخاص از قبیل برادر یا خواهر یا اشخاص دیگری باشند اعم از فامیل یا غیر آن که به عقیده بنده اضافه بشود بهتر است (نمایندگان- پس بگیرید آقا. مسترد بفرمایید).
نائب رئیس- آقای دکتر مسترد می‌فرمایید؟
دکتر شفیع امین- بلی.
نائب رئیس- چون پیشنهاد دیگری نرسیده است لذا رأی می‌گیریم به ماده اول آقایانی که با ماده اول موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده دوم- صورت دارایی ریز کلیه اموال غیرمنقول و حقوق متعلق به آنها و مطالبات و حقوق دیون غیرانتفاعی و وجوه نقد و اسناد بهادار و سایر اقلام مهم دارایی منقول با ذکر مشخصات آنها خواهد بود.
تبصره- صورت مزبور در روی اوراقی که از طرف دولت تهیه و در آن فهرست اموالی که باید صورت داده شود تعیین گردیده است تسلیم مشمولین ماده یک می‌شود که از تاریخ دریافت ظرف دو ماه آنها را تکمیل و به مراجع مربوط تسلیم نمایند.
نائب رئیس- چون نسبت به ماده دوم کسی اجازه نخواسته است و پیشنهادی هم نرسیده است لذا رأی می‌گیریم به ماده دوم آقایانی که با ماده دوم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده سوم- مشمولین ماده یک مکلفند هر یک سال پس از تسلیم صورت دارایی و درآمد آنان یا همسر و یا فرزندان تحت سرپرستی آنان پیدا شده و طرق تحصیل آنها را به طریق مذکور در تبصره ماده دوم تسلیم و رسید دریافت دارند.
نائب رئیس- چون کسی اجازه نخواسته است پیشنهادات قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که سطر اول ماده سوم به این ترتیب اصلاح شود:
مشمولین ماده یک مکلف هستند تا آخر فروردین هر سال کلیه تغییراتی که در دارایی و درآمد آنان. - دکتر دادفر
نائب رئیس- آقای دکتر دادفر.
دکتر دادفر- عرض کنم حضور محترمتان غرض از پیشنهاد بنده دو امر است یکی این که دولت در رسیدگی به این حساب‌ها از لحاظ این که تاریخ ورود هر صورت معلوم و مسجل باشد و برای کارمندانی که صورت ندادند برای آنها مجازات جزایی قائل شده‌اند یک کار مسلمی برای آنها باشد در اینجا می‌گوید مشمولین ماده یک مکلفند هر یک سال پس از تسلیم صورت دارایی فرض بفرمایید برای تسلیم صورت اموال ما مهلتی قائل شدیم به دو ماه بعد از تصویب این قانون در ۱۵ بهمن ۳۷ یک کارمندی صورت دارایی خودش را داد برای این کارمند ۱۵ بهمن تاریخ معین و مسلمی نیست این یکی و دوم ۱۰۰ نفر در ۱۵ بهمن و صد نفر در ۱۵ اسفند می‌دهند رسیدگی به این صورت‌ها هم امر آسانی نخواهد بود در حالی که اگر یک بار این صورت‌ها داده شود در یک تاریخ ثابتی مثل یک وظیفه اداری که در تاریخ ۱۵ فروردین تا ۳۱ فروردین بدهند و در آخر فروردین هم صورت قبول نمی‌کنند این افراد تا آخر فروردین هر سال موظفند که صورت دارایی خودشان را بدهند و عوض کردن تاریخ و تاریخ مقدم به طور کلی از بین می‌رود معین کنید تا آخر فروردین هر سال می‌تواند صورت بدهد و این شخص در اسفند ماه به حساب‌هایش رسیدگی کند مثل یک تاجر که تجارتی داشته است و درآمدی داشته است در ۱۵ فروردین صورت‌حساب خودش را به دولت بدهد به این ترتیب بنده خیال می‌کنم که این پیشنهاد هم کار دولت را سهل می‌کند و هم وظیفه مردم را سهل می‌کند و این تاریخ چون قطعی و عمومی است فراموش نمی‌کند آقایان در نظر داشته باشند که الان از هر کدام از ما بپرسند که تاریخ تولد بچه شما چیست ممکن است یادتان نباشد با تمام علاقه‌ای که داریم اگر تاریخ متفاوت باشد آن کارمند ممکن است یادش نباشد که یک سال درچه روزی سر می‌رسد و یک کارمندی تولید یک فراموشی برایش بشود آن‌وقت بیاییم یک مجازاتی برایش قائل بشویم اما یک تاریخ معینی که شد این یک چیز عمومی است و برایش اجباری دارد با این تعیین تاریخ هم یک تسهیلاتی برای کارمندان فراهم می‌شود و هم بازرسی کل کشور در روز ۳۱ فروردین درش را می‌بندد و هر کسی تخلف کرده بود مجازات می‌شود به این ترتیب بنده پیشنهادم را به استحضار رسانیدم و امیدوارم که آقایان تصویب بفرمایند.
نائب رئیس- آقای مخبر.
مخبر کمیسیون دادگستری- بنده نمی‌دانم جناب آقای دکتر دادفر در کمیسیون دادگستری تشریف داشتند وقتی در اطراف این ماده بحث می‌شد که چطور شد به این نحو اصلاح شد خاطرشان هست که چرا این‌طور شد در لایحه دولت معلوم کرده بوده که اول ماه آبان ما برخوردیم به یک اشکالی که خود دولت هم موافقت کرد و آن این بود که در تبصره ماده یک ما قائل شدیم که کارمندانی که جدیداً به خدمت وارد می‌شوند باید صورت بدهند بنابراین تاریخ ورود آن کارمند معلوم نیست که چه روزی و در چه تاریخی است به این ترتیب عبارت کلی نوشتیم که هر کسی یک سال بعد از تسلیم صورت اولی صورت بدهد بنابراین بهترین شکل همین است که نوشته شده و یک حسن دیگری هم دارد چون اگر تمام این دویست هزار کارمند یک روز داده شود رسیدگی آن تولید زحمت و اشکال خواهد کرد و اگر تدریجی باشد بهتر می‌تواند دستگاه بازرسی رسیدگی بکند بنابراین بنده معتقدم که جناب آقای دکتر دادفر با این توضیحی که بنده دادم موافقت بفرمایید که پیشنهادشان را مسترد بفرمایید.
نائب رئیس- آقای دکتر دادفر پیشنهاداتتان را مسترد بفرمایید؟
دکتر دادفر- بلی.
نائب رئیس- چون پیشنهاد دیگری نرسیده است لذا رأی می‌گیریم به ماده سوم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده چهارم- اشخاص فوق در صورتی که در مواعد مقرر صورت‌های مذکور در این قانون را بدون عذر موجه تسلیم نکرده به مجازات انفصال ابد از خدمت در موسسات مذکور در ماده یک محکوم می‌شوند همچنین هر یک از مشمولین مذکور فوق که صورت دارایی خود را یا همسر یا فرزندان تحت سرپرستی خود را عالماً و عامداً بر خلاف واقع تنظیم نمایند اعم از این که حیله و تقلبی به کار برند یا قسمتی از دارایی را کتمان نمایند به مجازات انفصال ابد از خدمت در مؤسسات مذکور در این قانون و ضبط آن قسمت از دارایی که در صورت قید نگردیده متعلق به خود کارمند می‌باشد به نفع خزانه دولت محکوم می‌شود.
نائب رئیس- آقای صدرزاده مخالفید؟
صدرزاده- بلی.
نائب رئیس- بفرمایید.
صدرزاده- بنده آرزو داشتم که در کلیات این لایحه یک فرصت بیشتری پیدا می‌شد و صحبت می‌کردم ولی متأسفانه فقط در زمینه مخالفت با کفایت پیشنهاد مذاکرات توانستم عرایضی به عرض برسانم و باز هم در این موقع که می‌خواهم نسبت به این ماده چهارم صحبت بکنم یک تذکری دارم چون عرض کردم خبرهایی در روزنامه‌های خارجی نوشته می‌شود و در روزنامه‌های ما هم نقل می‌شود و در همین روزنامه‌های خودمان هم یک چیزهایی نوشته می‌شد که لازم بود یک روزی در این موضوع اینجا گفته بشود که خوب بود بعضی از روزنامه‌های ما تأمل می‌کردند و می‌دیدند که مجلس در مقابل این لوایح چه روشی اتخاذ می‌کند بعد از این که نظر مجلس در مقابل این لوایح و حسن نیت مجلسیان نسبت به این لوایح آشکار می‌شد آن‌وقت ابراز نظر و اظهار عقیده می‌کردند این یک مطلبی بود که بایستی در اینجا گفته می‌شد اما این که در اینجا در مورد وزرا و نمایندگان بحث شد باید گفته شود که در لایحه دولت نام وزرا نبود به طور کلی نوشته شده بود در کمیسیون دادگستری خود جناب آقای دکتر اقبال گفتند که ما مقدم می‌شویم به این امر و ما هم نوشتیم و بسیار کار عاقلانه‌ای بود جناب آقای دکتر اقبال گفتند من که نخست‌وزیر مملکت هستم همان تکلیفی راکه برای خود می‌خواهم برای مأمور ماهی سیصد تومانی هم می‌خواهم آن وقت ما مجلسیان هم گفتیم که همین تکلیفی را مردم و مستخدمین دولت معین می‌کنیم برای خودمان هم که نماینده مجلس هستیم همان روش را انتخاب می‌کنیم انصاف و عدالت حکم می‌کند و هیچ مناسبت نیست راجع به این لوایح غیر از این مطالبی که واقع شده است چیزی گفته بشود بنده می‌دانم این صورت خواهی نخواهی خواهد آمد واضح خواهد شد و خواهید دید که از میان این ۲۰۰ هزار کارمند دولت یک عده معدودی دارای یک ثروتی هستند ولی همه این کارمندان با شرافت‌مندی زندگانی می‌کنند مثال بارز شخص نخست‌وزیر مملکت است که ۱۷ مرتبه مقام وزارت را احراز کرده‌اند از جهت جنبه علمی هم رئیس دانشگاه بوده و حالا هم استاد دانشگاه است مکرر در همین مجلس گفته است که خانه شخصی ندارد این موضوع استخدام و دستگاه استخدامی است که نسبت به چنین دستگاهی روزنامه‌های خارجی اهانت بکنند به هر حال ماده چهارم می‌گوید «اشخاص فوق در صورتی که در مواعد مقرر صورت‌های مذکور در این قانون را بدون عذر موجه تسلیم نکردند به مجازات انفصال ابد از خدمت در مؤسسات مذکور در ماده یک محکوم می‌شوند» بنده در کمیسیون یک تذکری داشتم چون این دو مرحله است یک وقت غفلت می‌کند و تسامح می‌کند در دادن صورت یک وقت است که صورت می‌دهد و کشف می‌شود که خدای نخواسته از طریق غیرمشروعی آن مال را به دست آورده است. مجازات این دو قسمت باید یک قدری با هم فرق داشته باشد بنده معتقد بودم که اگر کسی صورت نداد از خدمت دولت بدون استفاده از حقوق منفصل باشد تا هر وقت صورت داد رفع انفصال او بشود ولی مادام که صورت نداده به خدمت قبول نشود اگر یک مستخدم درستکاری باشد و فقط اهمال کرده باشد بعد از این که منفصل می‌شود و حقوق هم دریافت نمی‌کند درست می‌شود و اگر خدای ناخواسته خطاکار باشد می‌رود و برنمی‌گردد و دولت هم همین را می‌خواهد که برود و برنگردد و این را بنده پیشنهاد کردم حالا بسته به نظر آقایان است اگر ببینید این نظر را که این اشخاص که صورت نمی‌دهند اینها برکنار بشود از کار بدون استفاده از حقوق تا وقتی که صورت را بدهند و هر وقت که صورت دادند برگردند به کار این نظر بنده بود (فضایلی- جابه‌جا می‌کنند و برمی‌گردند).
نائب رئیس- آقای عمیدی نوری.
مخبر کمیسیون دادگستری- ماده چهارم به نحوی که ملاحظه می‌فرمایید برای متخلفین از ندادن صورت بدون عذر موجه انفصال قائل شده است و برای کسانی که صورت می‌دهند و مالی از طریق نامشروع به دست آورده باشند ضبط مال هم هست جناب آقای صدرزاده نظرشان این است که برای کسانی که بدون عذر موجه صورت را نمی‌دهند یک حالت انتظار خدمت بدون حقوق در نظر بگیرید این نظر را در کمیسیون هم فرمودند ولی بعد که مطالعه شد دیدیم که انتظار خدمت هیچ وقت به عنوان مجازات در کارهای اداری پیش نیامده بلکه انتظارخدمت روی مصالح اداری و روی کارهای خاص اداری انجام می‌شود اما اگر بخواهیم یک محمل قانونی را که کسی انجام نداده و یک مستخدم دولت که بدون عذر موجه صورت نمی‌دهد این حتماً سوء نیت دارد برای این که می‌ترسد و می‌داند که یک مال غیرمشروعی دارد و بعد پنهان می‌کند برای این که سوء نیت یک چنین کسی مجازات جزایی داشته باشد جزای او هم همین انفصالی است که در قانون قید شده است دولت هم عقیده‌اش همین بود و برای این بود که خود جنابعالی هم صرف‌نظر فرمودید و اینجا البته بحثی فرمودید در این خصوص بنده معتقدم که به همین شکل باشد بهتر است و همیشه افراد پاک صورت خودشان را می‌دهند آن را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است.
نائب رئیس- آقای مهندس هدایت مخالفید؟ (مهندس هدایت- مخالفم) بفرمایید.
مهندس هدایت- به نظر بنده جناب آقای صدرزاده این ماده خیلی خوب تنظیم شده زیرا ذکر می‌کند اگر کسی بدون عذر موجه تسلیم نکرد به مجازات انفصال ابد از خدمت دولت محکوم می‌شود یعنی مجازات را گذاشته است بعد از احراز نداشتن سوء نیت حالا اگر کسی روی فرس ماژور نتوانست تسلیم بکند دولت این عذر موجه را قبول می‌کند ولی اشخاص ممکن است همان‌طور که پیشنهاد جنابعالی است سوء استفاده بکند خدای نکرده و بخواهند برای پنهان کردن مالشان یک انفصال موقتی داشته باشند و بعد پنهان که کردند بیایند و بگویند این صورت.
صدرزاده- خیلی خوب همان‌طور باشد پیشنهاد را مسترد می‌کنیم.
نائب رئیس- چون پیشنهادی نرسیده است و دیگر کسی اظهار نظری نکرده است لذا به ماده چهارم رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده پنجم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده پنجم- مشمولین ماده یک مکلفند به کلیه پرسش‌های مربوط به تغییرات حاصله در صورت دارایی جواب صریح دهند در صورتی که اضافه دارایی از طریق غیرمشروع تحصیل شده باشد مرتکب انفصال ابد از خدمت در مؤسسات مذکور در ماده یک و ضبط آن مال محکوم خواهد شد و هر گاه عمل با سایر مواد قانون مجازات عمومی منطبق باشد مرتکب علاوه بر مجازات فوق به مجازات مندرج در آن قانون نیز محکوم خواهد گردید.
تبصره- منظور از انفصال از خدمت درباره مشمولین مواد فوق که جزو مأمورین دولت یا شهرداری یا بنگاه‌های مذکور در قانون راجع به محاکمه مأمورین به خدمت عمومی مصوب ۶/۲/۱۳۳۵ نمی‌باشد انفصال ابد از خدمت در آن مؤسسات و محرومیت از خدمت دولتی (اعم از کشوری و لشکری) و شهرداری است.
نائب رئیس- چون نسبت به ماده پنجم پیشنهادی نرسیده است و اظهار نظری هم کسی نکرده است لذا رأی می‌گیریم به ماده پنجم آقایانی که با ماده پنجم موافقند قیام بفرمایید (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ششم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ششم- رسیدگی به صورت‌های مزبور و تشخیص انطباق موضوع با ماده ۴ و ۵ در قسمت کشوری به عهده کل بازرسی کشور و در قسمت نیروهای مسلح به عهده اداره بازرسی ارتش خواهد بود. ادارات مزبور در صورتی که تشخیص دادند موضوع قابل تعقیب کیفری است آن را به دادسرای صلاحیت‌دار ارجاع می‌نمایند تا طبق مقررات کیفری اقدام به عمل آید.
نائب رئیس- کسی اجازه صحبت نخواسته است و پیشنهادی هم نرسیده لذا رأی می‌گیریم به ماده ششم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
ماده هفتم- مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۷- کسانی که طبق این قانون از طرف دادستان در دادگاه‌های عمومی یا دادگاه‌های نظامی تحت تعقیب واقع شوند از خدمت معلق یا بدون کار می‌شوند. در صورتی که بر حسب حکم قطعی برائت حاصل نمودند ایام تعلیق یا بدون کاری جزو خدمت آنان محسوب و حقوق مدنی را که به علت تعلیق که به آنان پرداخته نشده دریافت خواهند کرد.
نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده ۷ آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۸ مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۸- صورت‌های مزبور و مندرجات آن سری است و افشای آن قبل از صدور کیفرخواست به کلی ممنوع است و متخلفین به مجازات مقرر در ماده ۲۲۰ قانون مجازات عمومی محکوم خواهند شد.
نائب رئیس- چون پیشنهادی نرسیده و اظهار نظری هم درخواست نشده نسبت به ماده هشتم رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده نهم مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده نهم- نمایندگان مجلسین پس از تصویب اعتبارنامه ظرف دو ماه صورت دارایی خود و همسر و فرزندان تحت تکلف خود را طبق ماده دوم به رؤسای مجلسین تسلیم می‌نمایند و سه ماه به آخر دوره نمایندگی نیز تغییرات حاصل در دارایی را مجدداً به همان مراجع تسلیم می‌کنند. هر یک از رؤسای مجلسین صورت‌های مزبور را به تشخیص هیئت رئیسه به کمیسیون متشکل ازاعضای کمیسیون‌های دادگستری و عرایض مجلس مربوط ارجاع می‌نمایند.
اگر معلوم شد افزایش ثروت منطبق با مواد این قانون می‌باشد گزارش آن را به مجلس تقدیم نمایند تا طبق مقررات قانونی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
نائب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی در ماده نهم فرمایشی دارید؟
بزرگ ابراهیمی- خیر در کلیات آخر عرایضی دارم.
نائب رئیس- چون نظری نیست پیشنهادات قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌شود قسمت اول ماده نهم بدین طریق اصلاح شود:
ماده نهم- وزرا هنگام معرفی هیئت دولت به مجلسین پس از تصویب اعتبارنامه ظرف دو ماه صورت دارایی خود و همسر و فرزندان تحت تکلف خود را بر طبق ماده دوم به رؤسای مجلسین تسلیم نمایند وزرا به فاصله دو ماه پس از کناره‌گیری از وزرات و نمایندگان و سناتورها سه ماه به آخر ماده. - محمد فضایلی
نائب رئیس- آقای فضایلی.
فضایلی- بنده تصور می‌کنم که مجلس شورای ملی و مجلس سنا یک مقام کاملاً صلاحیت‌داری است که نسبت به دارایی وزرا و تغییراتی که در دارایی آنها پیدا می‌شود مطلع باشد و تصمیم بگیرد البته این پیشنهاد که بنده تقدیم کرده‌ام تکلیف ماده اول را به هم نمی‌زند به موجب مواد این قانون وزرا هم مکلف هستند که به بازرسی کل کشور صورت دارایی خودشان را بدهند ولکن علاوه بر این از آن نظر که در واقع وزرا در مقابل مجلسین مسئول هستند و شأن و سر تشکیل مجلسین و مشروطیت اقتضا می‌کند که همیشه هر دو مجلس در کار وزرا نظارت داشته باشند در مورد چنین قانونی باید استحضار داشته باشند راجع به این موضوع یک تذکری قبلاً از طرف آقایان داده شده بود و جوابی هم داده شد و گفته شد البته چون اشکالی که گرفته شده بود عبارت از این بود که ممکن است دولت‌ها یا بازرسی کل کشور اعمال غرضی نسبت به دولت سابق بکند و مسئله روی دشمنی برود جواب داده شد که بیایید به مجلس و از طریق مجلس رسیدگی بشود این صحیح است ولی راجع به اشخاص چه می‌شود گفت ممکن است بازرسی کل کشور که یک دستگاه اداری است و رئیس آن یکی از وزرا است یعنی وزیر دادگستری البته ما که صحبت می‌کنیم نسبت به همه آقایان همه گونه اعتقاد داریم اما قانون را برای امروز و فردا نمی‌گذرانیم برای همیشه می‌گذرانیم و از طرف دیگر اصولاً سر تنظیم و تقدیم این لایحه این بوده است که جلوی بعضی حرف‌ها گرفته شود از این جهت بنده معتقد هستم که صلاح در این است که دولت وقتی خودش را معرفی می‌کند به مجلس در همان موقع صورت دارایی وزرای خودش را تسلیم کند و وقتی که یک وزیر یا تمام وزرا به هر علتی کناره‌گیری می‌کنند یعنی پایان کار آنها می‌شود بیلان دارایی خودشان را باز به مجلسین بدهند. تصور می‌کنم وقتی به روح قانون اساسی مراجعه کنیم و ببینیم که مجلسین در مقابل وزرا چه وظایفی دارند تصویب یک چنین پیشنهادی جا داردکه مورد استدعای بنده باشد.
نائب رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- عرض کنم آقای فضایلی ظاهراً قانون اساسی را مطالعه نفرمودید (فضایلی- چرا مطالعه کرده‌ام) خیر نکرده‌اید برای این که قانون اساسی وظایف هر یک از قوای سه‌گانه را کاملاً و به طور وضوح تشریح کرده است درست است که بنده در مقابل مجلس مسئول هستم ولی همان‌طور که من حق ندارم در قوه مقننه دخالت کنم قوه مقننه هم طبق قانون اساسی حق ندارد در قوه مجریه دخالت کند (جمعی از نمایندگان- نظارت می‌توانند بکنند) دخالت عرض کردم و برای همین منظور تفکیک قوا را پیش‌بینی کرده‌اند طبق همان قانون اساسی چنانچه وزیری خطایی بکند باز خود مجلس شورای ملی است که تقاضا می‌کند که سلب مصونیت از وزیر بشود و باز می‌رود به همان محکمه‌ای که قانون اساسی معین کرده است به علاوه ما خود من را یک نوع کارمند دولت می‌دانیم منتها اسممان وزیر است و بنده به‌هیچ‌وجه من‌الوجوه موافقت ندارم و دولت موافقت ندارد با پیشنهاد آقای فضایلی. دولت هیچ فرقی بین یک وزیر و یک کارمند ۳۴۰ تومانی نمی‌گذارد جداً وزیر چه مزیتی دارد؟ هیچ مزیتی ندارد به چه مناسبت صورت دارایی را به مجلس بدهد چرا؟ پس ما هم می‌گوییم که همه آقایان وکلای مجلس وقتی انتخاب می‌شوند بیایند و صورت دارایی‌شان را بدهند به دولت (فضایلی- ملت ما را انتخاب کرده است و ما هم شما را) ملت جنابعالی را انتخاب کرده است بنده تردیدی ندارم و همین‌طور که عرض کردم ما را هم شاهنشاه منصوب فرموده و طبق قانون اساسی می‌آییم در مجلس و رأی اعتماد می‌گیریم اگر رأی اعتماد دادید می‌مانیم و اگر ندادید می‌رویم اینها هر کدامش را قانون اساسی معین کرده است با این ترتیب که وزرا وقتی که می‌آیند صورت دارایی‌شان را بدهند به مجلس، بنده هیچ منطقی در این کار نمی‌بینم مثل این که بگویند نمایندگان صورت دارایی خودشان را بدهند به دولت برای این که اتفاقاً ما مجهزتر هستیم که حقیقت را رسیدگی کنیم و بعضی از نمایندگانی که خدای نکرده زبانم لال یک کار خطایی کرده باشند ما بیشتر وارد هستیم و بیشتر می‌توانیم حرف بزنیم برای این که دولتیم اطلاعات داریم و گزارشات به ما می‌رسد لذا بنده موافقت ندارم ما کارمند هستیم طبق ماده یک همان طور که جناب آقای صدرزاده تذکر داده‌اند در لایحه دولت نوشته بشود کلیه کارمندان بعد در یک ماده هم بودند کسانی که به نحوی از انحاء از خزانه دولت حقوق می‌گیرند وزیر و معاون را دیگر لازم نبود اسم ببریم مخصوصاً بنده تقاضا کردم برای این که آن شخص که این قانون را می‌خواند چون آن بعدش را نمی‌داند و به نحوی از انحاء را نمی‌داند گفتیم کلمه وزرا هم باشد وقتی هم که آمدند فرض کنید جنابعالی هم آمدید در مجلس و خواستید رسیدگی کنید، راهش همان راهی است که قانون اساسی معین کرده و بنده هیچ منطقی نمی‌بینم که وزرا بیایند و صورت دارایی‌شان را بدهند به مجلس راهش را قانون گفته حالا بعضی از آقایان نگران هستند که شاید یک دولتی بیاید اعتراض سیاسی را به کار ببرد بخواهد آنها را لکه‌دار کند خیلی‌ها آمدند و بنده را هم در بند (ج) گذاشتند سرم هم بالا است، خجالت هم نمی‌کشم بنده که در پشت این تریبون حزب توده را منحل کردم بنده را جزو بند (ج) گذاشتند. من دکتر اقبال را که غیر از خدمت به شاهنشاه تا این ساعت کوچک‌ترین کاری نکرده‌ام چرا؟ برای این که آنهایی که آنجا رأی داده‌اند یکی ازآنها که به من برای بند (ج) رأی داد وکالت کرمان را از من می‌خواست به او ندادم یعنی دست من نبود که بدهم ملت می‌بایست رأی می‌داد، آمدند از من سناتوری قزوین را خواستند دست من نبود این دوتا رأی و بقیه دیگر (جمعی از نمایندگان- بفرمایید کی‌ها بودند) محکمه که نیست، تاریخ دارم برایتان می‌گویم، بعد یک عده‌ای آمدند چون ما ایرانی‌ها فکرمان این است ما کاری نمی‌کنیم که از آقای فضایلی برویم بالاتر، بلکه فضایلی را پایین می‌کشیم این روش این مملکت است، برای این که شب که می‌رود خانه‌اش، زنش به او می‌گوید خاک بر سرت ببین آن یارو چه جور رفت بالا و تو نمی‌توانی، آخر او نمی‌داند که بالا رفتن ساعت‌ها کار می‌خواهد مفت و بی‌رنج گنج میسر نمی‌شود، چون نمی‌توانیم به فضایلی برسیم فضایلی را می‌زنیم توی سرش، وقتی فضایلی هم‌طراز من شد دیگر زن من نمی‌تواند آن حرف را بزند، این است عزیز من، این است جان من، یک ماه و دو ماه این حرف‌ها شد بعد معلوم شد که من را گذاشته‌اند توی بند (ج) برای این که تمام دزدها تبرئه کنند. برای این که این آقایان بگویند آقای دکتر اقبال هم در بند (ج) است بنده فکر کردم که خطایی نکردم خیانتی نکردم، اما البته از نظر آنها بزرگ‌ترین خیانت را کرده بودم و آن این بود که حزب توده را از پشت این تریبون غیرقانونی اعلام کردم. بعد چون نمی‌توانستند کاری بکنند نشستند شب مثل دزدها و رأی دادند و بنده را گذاشتند توی بند (ج) و بدانید نود و نه درصد برای خاطر بنده و امثال بنده بود که آن قانون به هم خورد و دزدها هم تبرئه شدند رفتند ملاحظه فرمودید آقا از ترس این که این‌طور بکنیم همچو می‌شود بنده را گذاشتند در بند (ج) در سال ۱۳۲۹ بنده را گذاشتند در بند (ج) خیال می‌کردند که بنده نیست و نابود شدم خود آنها بیچاره‌ها همه‌شان رفتند و بنده امروز به فرمان شاهنشاه خدمتگزار این مملکت هستم و خدمت می‌کنم و افتخار می‌کنم حقیقت جان من روشن می‌شود عزیز من جان من، چون بنده می‌ترسم که فلان آقا می‌آید برای بنده پرونده می‌سازد پرونده‌سازی عاقبت خیر ندارد هیچ تردیدی نفرمایید گفت چاه نکن بهر کسی اول خودت دوم کسی. هیچ تردیدی نکنید هر کس که خواست پرونده برای اشخاص درست کند خودش اول از همه از بین خواهد رفت.
فضایلی- ولی به هر صورت باید نظارت مجلس باشد این فرمایشات جنابعالی جواب بنده نبود.
نائب رئیس- آقای شمس قنات‌آبادی مخالف با پیشنهاد هستید؟ (قنات‌آبادی- بلی) بفرمایید.
شمس قنات‌آبادی- بنده اعتقد دارم که هر کس این لایحه تقدیمی به مجلس را که هشت ماده‌اش هم تا حالا تصویب شده است از ابتدا تا انتها در کمال بی‌نظری و بی‌طرفی مطالعه کرده باشد می‌داند که منظور جناب آقای فضایلی کاملاً به نحو اتم و اکمل در این لایحه گنجانیده شده است منتهایش این است که آقایان خوب وارد هستند پارلمان یک تروک‌هایی دارد موافق و مخالف هم یک کارهایی می‌توانند بکنند و یک اعمالی می‌توانند بکنند و از طرق مختلف حرفهای خودشان را در مقابل یک واقعه می‌توانند بدهند بنده خودم وقتی اقلیت بودم و عمل اقلیت را می‌کردم گاهی وقت‌ها از این کارها می‌کردم فکر می‌کردم که خوب این دولتی که من با او مخالفم چه کار کنم که در محظور قرار بگیرد (بیات ماکو- شما می‌کردید به دیگران چه؟) بنده هم راجع به خودم صحبت می‌کنم جناب آقای ماکو (دکتر شفیع امین- بیات ماکو، ماکو اسم شهر است) من بیاتش را نمی‌دانستم اجازه بفرمایید یک پیشنهادی داده شده از طرف جناب آقای فضایلی عضو حزب محترم مردم (مهندس دهستانی- آقا زنگ را بزنید) برای حزب مردم زنگ بزنند یا زنگوله بزنند. صورت پیشنهاد این است که آن ماده‌اش مربوط به وکلا است و وزرا هم به آن اضافه شود آقای رئیس‌الوزرا می‌آیند پشت تریبون با بیانات و دلایلی می‌گویند نخیر نباید بشود یک استفاده‌ای اینجا می‌شود و آن استفاده را اگر یک حزب اغلب در مقابل اکثریت و یک تیپ مخالف دولت در مقابل دولت بخواهد بکند این است که بگویند ما پیشنهاد
کردیم که وزرا هم جزء این ماده باشند و آنها هم دارایی‌شان تحت کنترل باشد گفتند نمی‌خواهد باشد. ما همه‌مان می‌دانیم آقایان حزب محترم مردمی‌ها و ملت ایران و همه مردم می‌دانند که آن منظوری که جناب آقای فضایلی عضو حزب مردم از نظارت بر اعمال و رفتار وزرا داشتند و با دادن این پیشنهاد خواستند در این لایحه گنجانیده شود این منظور بسیار بسیار خوب و مقدس به نحو اتم و اکمل در این لایحه هست (صحیح است) علاوه مجبورم که این شعر را دو مرتبه بخوانم که،
هفت شهر عشق را عطار گشت او هنوز اندر خم یک کوچه است
اولاً او اشاره به دور است و نزدیک نیست وکیل معنای وکیل در تمام در تمام آنات در تمام آنات اگر دلش بخواهد اگر ملاحظه نکند می‌تواند اعلام جرم کند استیضاح کند سؤال کند او را به پشت تریبون بکشد تمام این کارها برای یک نفر وکیل طبق قانون اساسی برای همیشه موجود و مصون و محفوظ است هر وقت یک وزیری یک عمل خطایی بکند با یک رئیس‌الوزرا فرقی نمی‌کند وکیل می‌تواند اعلام جرم کند و این حق را هم قانون از هیچ وکیلی نگرفته است بلکه این حق تشدید شده و جناب آقای فضایلی مطمئن باشید که آن منظور بسیار بسیار مقدس جنابعالی در ابتدا تا انتهای این قانون وجود دارد (فضایلی- ناقص است) و یقین داشته باشید که نقصی که ندارد هیچ کاملاً کامل است مگرآن منظوری که بنده عرض کردم.
جمعی از نمایندگان- پس گرفتند.
نائب رئیس- پس گرفتید آقای فضایلی؟
فضایلی- نخیر قربان برای حیثیت مجلس لازم می‌دانم.
نخست‌وزیر- آنهایی که مجسمه را پایین آوردند صحبت نکنند.
نائب رئیس- با پیشنهاد آقای فضایلی موافقید؟ (تیمورتاش- بلی قربان).
تیمورتاش- یکی از دلایلی که بنده به شخص آقای شمس قنات‌آبادی خیلی ارادت دارم این است که بنده بسیار بسیار متعصبی است وقتی که یاهو یاحق را می‌گوید تا آخرش هست من سر تعظیم فرود می‌آورم و عقیده‌مندم که مرد باید این جور باشد. اما جناب آقای شمس ما که اینجا نشسته‌ایم همه‌مان یک منظور و یک فکر بیشتر نداریم و علت سکوتی که در بسیاری از موارد می‌شود این است که مرام و منظور و نظری را که داریم بسیار بسیار بالاتر از نظریات شخصی خودمان می‌دانیم و خیال نمی‌کنم که در دنیای کنونی جای این باشد که بخواهیم خدای نکرده نفاق و نقار و کدورت و دوئیت در کار باشد والا همان‌طور که پیشترها گفتند و در این مجلس گفته شد هنوز گویندگان هستند اندر عراق هنوز هستند کسانی که می‌توانند بلند شوند و صحبت کنند و بگویند. اما اگر نمی‌کنند برای این است که یک هدفی، یک نظری، یک مرامی، یک منظوری بالاتر از آن امروز و مخصوصاً فردا دارند جناب آقای نخست‌وزیر که می‌دانند من به ایشان ارادت دارم همیشه پشت این تریبون می‌فرمایند برای من تعصب حزبی در امور مملکتی نیست و همه را به یک چشم و به یک نظر می‌بینم و واقعاً هم انشاء‌الله این طور باشد و به همین ترتیب عمل می‌کنند.
برادر عزیز من تو که خیلی سرد و گرم روزگار را چشیده‌ای ما که خیلی با هم از این گفتگوها داشته‌ایم (قنات‌آبادی- بنده را می‌فرمایید) با توام آقای قنات‌آبادی، که اینجا پشت این تریبون موضوع حزب اقلیت اکثریت نیست اگر موضوع اقلیت و اکثریت در میان بود خیلی حرف‌ها گفته می‌شد. بدانید خیلی‌ها هستند که امکان گفتن این حرف‌ها هستند که امکان گفتن این حرف‌ها را دارند ولی چون حالا صحبت از اقلیت و اکثریت است یعنی وجود این مملکت و بقای این مملکت (احسنت- احسنت) یکی از همکاران ما خوشبختانه با بنده هم‌حزب است پیشنهادی داده است، خیال کرده است که این نظر، اگر وزیری هنگامی که دعوت می‌شود و یکی از عالی‌ترین و بلندترین مراتب و مقامات این کشور را می‌گیرد چون شما وقتی که این قانون را می‌آورید برای گرفتن جلوی دهان مردم است اگر این مرد بلند شود و بگوید که من صاحب این چیز هستم و این چیز. و آمد به مجلس گفت و روزی هم که خواست برود بگوید من با قدس و تقوی زندگی کرده‌ام و با قدس و تقوی می‌روم این که عیبی ندارد و عرض کردم که این نظر حزب مردم نبود، پیشنهادی است که از نظر حزب مردم نبود، پیشنهادی است که از نظر خودشان خیال کرده‌اند که اگر این عمل بشود صحیح است. اجازه بفرماییدجناب آقای شمس قنات‌آبادی همان تروک‌های پارلمانی که فرمودید و ماشاء‌الله بسیار هم وارد هستند بنده خواستم عرض کنم که این پیشنهاد یک نظر شخصی بوده است و این نظر هم اتفاقاً با روح قانون مغایرتی ندارد چون اساساً تقدیم این لایحه از روز اول به مجلس برای این بود که به مردم این کشور و همچنین به تمام دنیا اعلام شود که مستخدمین دولت پاک می‌آیند و پاک می‌روند و به نظر بنده این پیشنهاد با منظوری که عرض کردم با منظور اصولی این قانون منافاتی ندارد وعلی ایحال استعدادهای بنده از دوست عزیزم که روی تعصبی که دارید ایشان را تحسین می‌کنم این است که این دو تا را همدیگر مخلوط نفرمایید.
نائب رئیس- آقای مخبر کمیسیون.
مخبر کمیسیون دادگستری (عمیدی نوری)- مطلب همان طوری که فرمودید هیچ بحث اقلیت و اکثریت تعصبات حزبی نیست، یک لایحه اصولی که همه‌مان طرفدار آن هستیم و خوشبختانه تا ماده ۹ هم آمده‌ایم مطرح است و جناب آقای فضایلی هم یک نظری پیدا کردند و پیشنهادی تقدیم کردند که آیا بهتر است وزرا را هم در ردیف وکلا در ماده ۹ بگذاریم یا نه. نظر ما که در کمیسیون دادگستری دادیم این بود که وزرا و وکلا هر کدام در ردیف خودشان یعنی وزرا در ردیف قوه مقننه باشند. جناب آقای فضایلی ما فرق گذاشته‌ایم بین قوه مقننه و قوه مجریه یعنی دولت در لایحه‌ای که آورده بوده وکلا را هم به حساب قوه مجریه آورده بودند یعنی نوشته بودند آنهایی که مقرری می‌گیرند ما آمدیم این را تفکیک کردیم روی این اصل که گفتیم قوه مجریه سر جایش و قوه مقننه هم سر جایش هر دو جداگانه حساب خودشان را بدهند. و این نظر اصولی و کلی بود که وزرا و معاونین را در جای خودشان که کارمند دولت است گذاشتیم. اما این پیشنهاد شما اگر توجه به عرض بنده بکنید و اگر توجه به استدلال بنده بکنید چون بنده شما را مرد منطقی می‌دانم قطعاً قبول خواهید کرد جناب آقای فضایلی. توجه کنید به استدلال من اگر به این بحث منطقی توجه کنید قطعاً قانع می‌شوید ما خیلی از وزراء را داریم که کارمند دولت هستند یعنی رتبه ۹ دارند یا استادند حالا که وزیرند یا نخست‌وزیرند مکلف هستند که به موجب ماده یک این قانون سر هر سال حسابشان را بدهند. حالا فرض کنیم این آقای کارمند دولت وزیر هم شد، سر سال هم حساب خودش را داد، پس فردا آمد شد وزیر، آن‌وقت باید دومرتبه حساب خودش را که یک مرتبه داده است بدهد. این یک ایراد. ایراد دوم این که وزرا معلوم نیست کی کنار می‌روند، وزرا تابع نخست‌وزیرند یک شب نخست‌وزیر دلش خواست فردا صبح استعفا بدهد وقتی استعفا داد کابینه منحل می‌شود و وزیر می‌رود خانه‌اش کی دو ماه قبل می‌داند که از کار برکنار می‌شود تا حساب خودش را بدهد. این منطقی نیست به این جهت بود که ما وزرا و معاونین را سر جای خودش یعنی در ردیف کارمندان دولت گفتیم که سال به سال صورت بدهند چون همان‌طور که عرض کردم نمی‌داند که کی از کار برکنار می‌شود که یک ماه یا دو ماه قبل از آن صورت بدهد (فضایلی- بعدش بدهد) بعدش هم که وزیر نیست این است که به نظر بنده به همین کیفیتی که تنظیم شده است قوه مجریه سر جای خودش قوه مقننه هم سر جای خودش و این ترتیب از نقطه نظر قانون‌نویسی صحیح است. این یک بحث منطقی قانونی است و هیچ ارتباطی هم به تعصبات ندارد بنده از آقایان نمایندگان محترم تقاضا می‌کنم قضاوت منطقی و اصولی در لوایح بفرمایند و وارد مباحثات دیگری نشوند.
نائب رئیس- اجازه بفرمایید که رأی بگیریم. آقای نخست‌وزیر فرمایشی دارید؟
نخست‌وزیر- بنده خواستم به استحضار مجلس برسانم که دولت با پیشنهاد آقای فضایلی موافقت ندارد.
شمس قنات‌آبادی- بنده آقای رئیس اخطار دارم طبق ماده ۸۲.
نائب رئیس- ماده ۸۲ سر جای خودش محفوظ است اجازه بفرمایید رأی بگیریم.
شمس قنات‌آبادی- اخطار مقدم است بیانات من را آقای تیمورتاش تحریف و سوء تعبیر کردند.
نائب رئیس- بفرمایید آقا خیلی مختصر.
شمس قنات‌آبادی- بنده خیلی معذرت می‌خواهم. پیشنهادی شده بود بنده هم در مخالفت با این پیشنهاد عرایضی عرض کردم جناب آقای تیمورتاش دوست بنده مطالبی فرمودند و به بنده فرمودند که تو تعصب داری بنده تصدیق می‌کنم و واقعاً هم یکی از افتخارات زندگی خودم را همین تعصب می‌دانم اما راجع به آن پیشنهاد آن چیزی که بنده استنباط کرده بودم چون آقایان محترم می‌دانند که قضایا و وقایعی که اتفاق می‌افتد هر شخصی مطابق ذوق و سلیقه خودش یک استنباط می‌کند استنباطات شخصی و نظرات شخصی هم هیچ‌گونه گناهی ندارد (مرآت اسفندیاری- نسبی هم است) نسبی به اینجا ربطی ندارد بنده این‌طور استنباط کردم که پیشنهاد جناب آقای فضایلی که با خود بنده هم دوست هستند خود بنده هم به ایشان ارادت دارم پیشنهاد حزب مردم است. جناب آقای تیمورتاش که فرمودند پیشنهاد مربوط به شخص آقای فضایلی است و مربوط به حزب مردم نیست تفکر من عوض شد و حالا هم عرض می‌کنم واقعاً چون پیشنهاد آقای فضایلی است اگر حزب مردم به آن رأی ندهد تفکر من عوض می‌شود و اگر حزب مردم رأی بدهد من به همان تفکر سابقم باقی هستم (همهمه نمایندگان- زنگ رئیس).
نائب رئیس- آقای فضایلی بیاناتی دارید؟ (بعد از رأی عرایضم را خواهم کرد) بنابراین در پیشنهاد خودتان باقی هستید (فضائلی- بلی قربان) بنابراین رأی می‌گیریم.
دکتر شاهکار- بنده اخطار نظام‌نامه‌ای دارم.
مرآت اسفندیاری- اعلام رأی شده است اخطار موردی ندارد.
نائب رئیس- طبق چه ماده‌ای از آئین‌نامه است (دکتر شاهکار- اجازه بفرمایید) اعلام رأی شده است و چون اخطار شما منطبق بر ماده‌ای از آیین‌نامه نبود بنابراین رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای فضایلی آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای مهندس جفرودی به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده نهم لایحه اضافه شود:
تبصره- از مشمولین این قانون کسانی که به نمایندگی یکی از دو مجلس انتخاب می‌شود صورت دارایی خود را فقط به مجلس مربوطه خواهند داد.
نائب رئیس- آقای مهندس جفرودی.
مهندس جفرودی- بنده از آقایان اعضای محترم کمیسیون دادگستری تشکر می‌کنم که با وضع ماده ۹ حیثت مجلس را لااقل برای آیندگان حفظ کردند (صارمی- لااقل ندارد حالا هم همین‌طور است) این آزادی بیان و صیانتی که برای وکیل مجلس قائل شدند از نظر تأمین مصالح مملکت است و البته به موجب ماده ۹ محفوظ مانده است حالا یک کسی کارمند دولت است و می‌آید وکیل مجلس می‌شود اینجا تصریح نشده است که به کدام مرجع باید صورت دارایی را بدهد (بعضی از نمایندگان- به مجلس) اجازه بفرمایید این پیشنهاد را بنده کردم برای این که این مصونیت باقی بماند و این ماده ۹ قوت و قدرتش را حفظ بکند بنده پیشنهاد کردم کسانی که کارمند دولت هستند و مشمول این لایحه می‌شوند اگر به نمایندگی یکی از دو مجلس انتخاب شدند صورت دارایی خودشان را فقط باید به مجلس بدهند و دولت نمی‌تواند از آنها به عنوان این که و به علت این که شاغل شغلی هستند صورت دارایی آنها را بخواهند برای این که این ماده ۹ از آن قوتی که دارد می‌افتد مثال می‌زنیم، خود جناب نخست‌وزیر استاد دانشگاه هستند و روزی ممکن است مجدداً سناتور بشوند در این صورت دولت می‌خواهد هم در دانشگاه صورت دارایی ایشان را بخواهد هم ایشان مکلف هستند صورت دارایی خودشان را به سنا بدهند برای این که حیثیت وکیل مجلس و صیانتی که برای او قائل هستند محفوظ بماند بنده این پیشنهاد را کردم و امیدوارم که بدون تعصب مورد توجه مجلس قرار گیرد.
نائب رئیس- آقای وزیر دادگستری.
وزیر دادگستری (دکتر هدایتی)- راجع به ماده نهم توجه نمایندگان محترم را به این مطلب جلب می‌کنیم که در سطر دوم نوشته شده است نمایندگان مجلسین پس از تصویب اعتبارنامه ظرف دو ماه صورت دارایی خود و همسر و فرزندان تحت تکفل خود را طبق ماده دوم الی آخر اینجا کلمه قانونی افتاده است باید می‌بود تحت تکفل قانونی چون ممکن است‌اشخاص مختلفی تحت تکفل باشند اما آن تکفل قانونی نباشد باید لغت قانونی اینجا بعد از تکفل باشد و آقای مخبر محترم هم از طرف کمیسیون محترم همین نظر را دارند اما راجع به این مطالبی که اینجا گفته شد بعضی از نمایندگان محترم استنباطشان این است که ممکن است خدای نکرده بعضی از مطالب این لایحه چنانچه یکی دو مرتبه هم‌اشاره شد ولو یک صدم هم باشد تجاوزی به حریم نمایندگان و اصل مصونیت نمایندگان مجلسین باشد بنده از همکاران سابق خودم با توجه به این که چندین دوره افتخار نمایندگی داشته‌ام و این اصل مصونیت را یکی از اصول مشروطیت می‌دانم و با توجه به این که ۲۵ سال سابقه خدمت قضایی دارم اجازه بفرمایید که یک توضیحی در این خصوص بدهم این که در قانون اساسی ما و تمام ممالکی که به رژیم مشروطیت معتقد و علاقه‌مند هستند برای نمایندگان مصونیت قائل شده‌اند این یک دلیل بارز و خیلی روشن دارد که همان‌طور که در قانون اساسی پیش‌بینی شده است اگر خدای نکرده یکی از نمایندگان مجلسین شریک جرمی شدند تعقیب اینها با اجازه مجلسین است چرا این کار را کرده‌اند؟ برای این اصل برای این نظر قائل به مصونیت نمایندگان شده‌اند که دولت‌ها مأمورین قوای اجراییه تحت عنوانی از عناوین جزایی نتوانند در اکثریت پارلمان رخنه کنند و یک یا چند وکیل مجلس را تحت عنوان این که اینها شریک جرم شده‌اند و تحت تعقیب هستند از مجلس خارج کنند و یک اکثریت نادرست و به اصطلاح قلابی درست کنند برای جلوگیری از این امر که در اکثریت پارلمانی نتوانند رخنه کنند وکلای مجلس مصونیت دارند و اگر مرتکب جرمی بشوند جنحه یا جنایت حتی تعقیب آنها از طرف مقامات اجرایی و رسیدگی در مقامات قضایی باید با اجازه مجلس باشد خوشبختانه قانون اساسی ما هم پایه این اصل مصونیت را خیلی خیلی بالا گرفته است حتی در ایام تعطیل اگر نماینده‌ای در سایر مملکت مرتکب جرمی شد با این که در این موقع بیم این که در اکثریت رخنه کنند در بین نیست ولی در این مورد نیز قانون اساسی ما باز معتقد به مصونیت شد، و گفته در ایام تعطیل هم حتی اگر نماینده‌ای مرتکب جنحه یا جنایت شد تعقیب او با اجازه مجلس باید باشد حتی باز اضافه کرده است و گفته است حتی در مورد جرایم مشهود هم اگر نماینده‌ای مرتکب جرمی شد مصون است باز هم تعقیب نمایند باید با اجازه مجلس باشد این اصل را قانون اساسی ما حفظ کرده است آقا اجازه بفرمایید غیر از این اصل مصونیت در قانون اساسی پیش‌بینی شده یک اصل عالی‌تری است و آن اصل انفکاک قوا است. هیچ یک از قوای ثلاثه مملکت مشروط حق دخالت در سایر قوا را ندارد در این جا متأسفانه خاطر بعضی از آقایان است که قانون گذرانیده‌اند که فلان کس دیپلمه است یا اموال فلان کس ضبط شود اینها کار قوه مجریه و قضاییه است مجلس باید در کار خودش دخالت کند و همه جور در کار خودش مختار است اما آنچه را دولتی که منتخب مجلس است مطابق قانون اساسی اختیار دارد و موظف به اجرای آنها است باید در کار خودش آزاد باشد یک کار برای مجلس است و آن این است که اگر از کار یک دولتی ناراضی است او را از کار برکنار کند. در ماده ۹ می‌خواستم به استحضار آقایان برسانم که این ماده در لایحه دولت نبود دولت چیز دیگر نوشته بود و کمیسیون محترم دادگستری آقایان اظهار عقیده کردند که من باب احترام بیشتری به قوه مقننه بهتر است که در مورد آقایان نمایندگان مجلسین علیحده در ضمن یک ماده وضع رسیدگی تسریح بشود همان‌طور است؟ (بعضی از نمایندگان- بلی همان طور است) ما هم قبول کردیم این احترام را بنابراین جناب آقای مهندس جفرودی قبول این ماده و وضعش در اینجا بنابه پیشنهاد اعضای محترم کمیسیون دادگستری بوده است و قبول آن از طرف دولت من‌باب رعایت احترام بیشتری بوده است نسبت به قوه مقننه مملکت.
نائب رئیس- جناب آقای اردلان مخالف با پیشنهاد هستید؟ بفرمایید.
بعضی از نمایندگان- پس گرفتند.
اردلان- ببخشید جناب آقای مهندس جفرودی اگر منظور این است که پیشنهاد جنابعالی تصویب شود بنده رأی می‌دهم اما نباید در مورد یک چیزسریع چیز دیگری مجدداً گذاشت الان تصویب کردیم که اگر یک مستخدم دولت وکیل بشود طبعاً دارایی مصونیت خواهد بود وقتی که وکالتش تمام بشود باز هم مستخدم دولت است و باید صورت بدهد این دیگر به عهده بنده توضیح واضح است و خواهش می‌کنم از پیشنهاد خودتان صرف‌نظر بفرمایید.
نائب رئیس- آقای مهندس جفرودی پیشنهاد خودتان را پس می‌گیرید یا رأی بگیریم؟
مهندس جفرودی- با این توضیحی که جناب آقای اردلان دادند و قطعاً مورد قبول مجلس شورای ملی و دولت هم هست بنده پیشنهادم را مسترد می‌دارم (احسنت).
نائب رئیس- دیگر پیشنهادی نرسیده است نسبت به ماده نهم با تصریح این که بعد از فرزندان تحت تکفل خود کلمه (قانونی) اضافه شود. با تذکر این مطلب که کلمه (قانونی) اضافه شود رأی می‌گیریم نسبت به ماده نهم آقایانی که موافقت دارند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده دهم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم ماده دهم به شرح زیر اصلاح شود:
ماده دهم- به استثنای ماده نهم که نظارت در اجرای آن با رؤسای مجلسین است وزارت دادگستری و وزارت جنگ مأمور اجرای این قانون می‌باشند. ابتهاج
نائب رئیس- آقای ابتهاج توضیحی دارید بفرمایید.
ابتهاج- محتاج به توضیح نیست برای این که ماده نهم تصریح دارد که نظارت در اجرای آن با رؤسای مجلسین است بنابراین وزارت جنگ و وزارت دادگستری نمی‌توانند مأمور اجرای قسمت مربوط به ماده نهم باشد.
نائب رئیس- مخالفی با این پیشنهاد نیست؟
بعضی از نمایندگان- مجدداً قرائت شود.
نائب رئیس- یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود.
(مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
نائب رئیس- آقای نخست‌وزیر نظری دارید بفرمایید؟
نخست‌وزیر- عرض کنم اگر خدای نکرده یک وکیل مجلس یا یک سناتور مشمول این قانون شد و مجلس آمد و گفت یعنی رئیس مجلس و کمیسیون‌های مربوطه و قوه مقننه خلاصه رأی داد و نظر داد که این وکیل خدای نکرده زبانم لال خطا کرده است فرض محال که محال نیست آن‌وقت باید نظر کمیسیون‌ها بیاید و در این مجلس و رأی بدهند و سلب مصونیت بکنند بقیه‌اش را کی باید انجام بدهد؟ باید این دوتا وزارتخانه انجام بدهند در ماده نهم نوشته است که رئیس مجلس چه کار کند مگر وقتی که بازرس کل کشور گفت که من خاطی هستم نباید به محکمه برود، البته باشد برود به محکمه کجا است در وزارت دادگستری است بنابراین به همین صورتی که نوشته است صحیح و صلاح است.
ابتهاج- بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
نائب رئیس- بنابراین رأی می‌گیریم به ماده دهم. آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. یک ماده الحاقیه رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم که ماده زیر به لایحه اضافه شود:
ماده ۱۱- مشمولین این لایحه هر گاه دارای بیش از یک سمت باشند صورت دارایی خود را فقط به یکی از مراجع خدمتی خواهند داد. - مهندس جفرودی
نائب رئیس- آقای مهندس جفرودی.
مهندس جفرودی- ملاحظه بفرمایید یک کسی ممکن است صاحب دو سمت باشد و برای دو دستگاه کار کند ازش صورت داراییش را خواسته‌اند و به یک جا داده است از نظر قانون دستگاه دیگر او را تعقیب می‌کند توضیح بدهند که اگر یک کسی دو سمت راست و صورت دارایی خود را در یک مرجع داد مشمول تخلف این قانون نخواهد شد و نباید به موجب این قانون باز گریبانش را گرفت گریبان وکیل مجلس را که گرفتید گریبان مردم را نگیرید.
نائب رئیس- آقای مخبر.
مخبرکمیسیون دادگستری- جناب آقای مهندس جفرودی ماده اول اگر توجه کرده باشید این شبهه از شما رفع می‌شود در آنجا نوشته است به مراجعی که طبق تصویب‌نامه هیئت وزیران تعیین خواهد کرد تسلیم و رسید دریافت شود. این‌طور نیست که اگر یک کسی در دو محل بود ملزوم است به دو جا صورت بدهد در تصویب‌نامه هیئت وزیران که تنظیم می‌شود این نظر جنابعالی را نسبت به کسانی که در دو جا هستند در نظر خواهند گرفت.
نائب رئیس- آقای مهنس جفرودی پس گرفتید؟
مهندس جفرودی- با توضیح جناب آقای عمیدی معلوم می‌شود ابهام داشته است و در آئین‌نامه تصریح خواهد شد با این ترتیب بنده مسترد می‌دارم.
نائب رئیس- کلیات آخر مطرح است چند نفر از آقایان درخواست کرده‌اند. آقای دولت‌آبادی مخالفید؟ (دولت‌آبادی- موافقم) آقای تیمورتاش. (تیمورتاش- بنده عرضی ندارم) آقای بزرگ ابراهیمی مخالفید؟ (بزرگ ابراهیمی- خیر موافقم) بنابراین چون مخالفی نیست موافق نمی‌تواند صحبت کند رأی گرفته می‌شود به مجموع مواد. آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده از طرف خودم و هیئت دولت از ابراز لطف آقایان نمایندگان که این قانون را تصویب فرمودند سپاسگزاری می‌نمایم خوشبختانه مجلس جای همین مذاکرات است و برای همین منظور لوایح مطرح می‌شود و ما هم همیشه عقایدی که قابل قبول باشد چون مجری کار هستیم مورد قبول قرار می‌دهیم و بنده برای یک مرتبه دیگر از ابراز لطف آقایان اظهار تشکر می‌کنم (احسنت).
نائب رئیس- لایحه برای تصویب به مجلس سنا ارجاع می‌شود.
۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت جنگ
نائب رئیس- آقای معاون وزارت جنگ لایحه‌ای دارید؟
معاون وزارت جنگ (سرلشکر زاهدی)- یک فقره لایحه راجع به استخدام ۱۲ نفر مهندس از آلمان غربی که قبلاً استخدام شده بودند چون استخدام آنها تمدید می‌شود لایه آن را مجدداً تقدیم مجلس محترم می‌کنم.
نائب رئیس- به جریان گذاشته می‌شود.
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نائب رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یک‌شنبه نهم آذر ماه خواهد بود پنج‌شنبه جلسه نداریم چون هیئت رئیسه به مشایعت اعلیحضرت همایونی خواهند رفت. دستور جلسه هم لوایح موجوده من جمله موافقت‌نامه تسهیل مبادلات وسایل سمعی و بصری و موافقت‌نامه حمل‌ونقل هوایی بین ایران و بلژیک.
(مجلس یک ساعت و ربع بعد از ظهر ختم شد)
نائب رئیس مجلس شورای ملی- عماد تربتی
سوالات نمایندگان
ریاست محترم مجلس شورای ملی به طوری که در این چند روز در بعضی از نشریات ملاحظه شد وزارت گمرکات و انحصارات درصد خرید کارخانه نان پزی اقتاده و می‌خواهد یکصد و پنجاه میلیون ریال استقراض نماید که نصف سرمایه شرکتی که برای این کار تهیه دیده‌اند بپردازند مستدعی هستم مقرر فرمایید که وزیر مربوطه در مجلس شورای ملی حاضر و جواب بدهند.
۱- با پرداخت سی میلیون تومان برای حرید کارخانه چه مبلغ روی قیمت نان اضافه خواهد شد و استهلاک مبلغ مزبور و پرداخت منافع و وجه مزبور در چند سال خواهد بود.
۲- این شرکت چه تضمینی دارد که بتواند سی میلیون پول در اختیار داشته و چه اطمینان دارد که مردم ایران از خرید نان غیرمألوف استقبال نموده و بتواند محصول کارخانه را بفروش رساند و قیمت نان چه مبلغ خواهد بود.
۳- دولت به چه مناسبت مردم را می‌خواهد مجبور کند که نان کارخانه صرف نماید و این کار حمایت از یک شرکت می‌نماید که اساساً از بیش از چند نفر نانوا تشکیل نشده و بقیه را شاید بیش از یکصد هزار نفر می‌باشند در نتیجه بیکار می‌نماید.
با وعده صریحی که در چندی قبل وزیر گمرکات برای عدم دخالت در خرید کارخانه مزبور داد چطور تغییر عقیده داده و مبادرت به این عمل نمود.
۴- البته پس از خرید کارخانه مزبور و نصب آن کلیه کارگران بیکار می‌شوند برای کار آنها چه پیش‌بینی شده که بنوانند به زندگانی خود ادامه دهند. مقام ریاست معظم مجلس شورای ملی تمنی دارم مقرر فرمایید جناب آفای وزیر محترم دارایی و جناب آقای وزیر محترم دادگستری سؤال ذیل را در مجلس پاسخ بدهند.
در اواخر سال ۱۳۲۰ در صندوق دارایی ایرانشهر متجاوز از ششصد هزار ریال اختلاس شده و مخلتس هم متصدی همان اداره که صندوق اداره نیز سپرده به او بوده شناخته شد این پرونده کجا دفن است؟ و موضوع پول دولت چه شد که هیجده سال گذشته در استرداد پول و کیفر مختلس اقدامی به عمل نیامده است. مهدی ارباب.