مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ شهریور ۱۳۲۶ نشست ۱۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: اداره ۵۴۴۸ - اطاق رئیس ۹۴۴۱
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۵
جلسه: ۱۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه سوم شهریور ماه ۱۳۲۶
فهرست مطالب:
۱-تصویب صورت مجلس
۲- قرائت خطابه معروضه پیشگاه اعلیحضرت همایونی
۳- بیانات قبل از دستور ۵ نفر از آقایان نمایندگان
۴- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس نیم ساعت بعد از ظهر به ریاست جناب آقای رضا حکمت تشکیل گریدد.
[۱- تصویب صورت مجلس]
صورت مجلس روز یکشنبه اول شهریور ماه را آقای معتمددماوندی (منشی) قرائت کردند.
صورت مجلس روز یکشنبه اول شهریور ۱۳۲۶
ساعت ده صبح روز یکشنبه اول شهریور مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت گردید.
آقای حاذقی پیشنهاد نمودند پرونده‌هایی که مورد اعتراض واقع شده مطرح شود و صورت مجلس تصویب شد.
آقای دکتر شفق قبل از دستور بیاناتی داشتند و آقای ملک‌مدنی مخالف بوده اظهار نمودند به رعایت سابقه و سنت بقیه اعضاء هیئت رئیسه انتخاب شود. سپس وارد نطق قبل از دستور شویم و پیشنهاد نطق قبل از دستور تصویب نشد.
آقایان لاهوتی و مشایخی و دکتر مجتهدی به حکم قرعه برای نظارت در اخذ آراء انتخاب اعضاء هیئت رئیسه معین شدند و آقای بهار توضیح دادند که کاندیدای فراکسیون دموکرات آقایان ایلخان و نبوی هستند.
برای انتخاب نواب رئیس اخذ رأی به عمل آمد از ۱۰۵ نفر عده حاضر آقای امیرحسین ایلخان به اکثریت ۵۴ رأی به نیابت ریاست انتخاب شدند و در انتخاب نایب رئیس دیگر از ۱۰۴ نفر عده حاضر آقای نبوی به اکثریت ۵۵ رأی انتخاب گردیدند. سپس انتخاب منشیان هیئت رئیسه به انتخاب جمعی شروع شد و آقای بهار آقایان حاذقی و دادور و فولادوند و دماوندی را کاندیدای فراکسیون دموکرات معرفی نمودند.
از ۱۰۶ نفر عده حاضر آقایان حاذقی و دادور و فولادوند و دماوندی به سمت منشی انتخاب شدند و بعد به انتخاب جمعی سه نفر کارپرداز شروع گردید. در وهله اول اکثریت حاصل نشد و در مرحله دوم از ۱۰۶ نفر عده حاضر آقای افخمی با ۵۴ رأی انتخاب شدند و برای دو نفر دیگر بار سوم اخذ رأی به عمل آمد. در نتیجه از ۱۰۴ نفر عده حاضر آقای مهندس رضوی به اکثریت ۵۸ رأی وآقای ابوالقاسم امینی با ۴۵ رأی انتخاب گردیدند.
آقای رئیس راجع به تشکیل کمیسیون‌های محاسبات مجلس (بدون عضویت اعضاء هیئت رئیسه) و عرایض و مرخصی و مبتکرات و بودجه به اعضاء شعب تذکر دادند که روز سه‌شنبه قبل از تشکیل مجلس یا تشکیل شعب به انتخاب کمیسون‌ها بپردازند.
آقای دکتر معظمی راجع به وضع انتخاب کمیسیون‌ها و لیست اسامی اعضاء آنها توضیحی دادند و معتقد بودند که شعب فوراً تشکیل و صورت اسامی تهیه شود که صبح سه‌شنبه دستور جلسه انتخاب کمیسیون‌ها باشد.
آقای رضوی اظهار نمودند برای ابراز تشکر از توجه آقایان نمایندگان از عدم قبول به سمت کارپردازی منصرف شدند و متأسف بودند که آقای مرآت با سوابق وخدمات زیاد در کارپردازی مجلس چون تمایلی نداشتند انتخاب نشده‌اند و جای ایشان توفیق خدمت می‌خواهند که وظایف سنگین کارپردازی در حفظ استقلال و حسن جریان اداری مجلس شورای ملی
با کمک هیئت رئیسه مجلس و عموم نمایندگان انجام شود.
آقای اورنگ پیشنهاد ختم جلسه و توضیحی دادند و مجلس یک ساعت بعد از ظهر خاتمه یافت جلسه آینده بروز سه‌شنبه سوم شهریور موکول و دستور خطابه و اعتبارنامه‌ها تعیین گردید.
رئیس- آقای شریعت‌زاده نسبت به صورت جلسه اعتراضی دارید؟
شریعت‌زاده- خیر.
رئیس- آقای دهقان نسبت به صورت جلسه اعتراضی هست؟
دهقان- بنده هم عرضی ندارم.
رئیس- آقای ارباب به صورت جلسه اعتراضی دارید؟
مهدی ارباب یزدی- خیر اعتراضی ندارم.
رئیس- آقای گنجه.
گنجه- درصورت مجلس راجع به آراء سفید اشاره نشده است در صورتی که لازم بود بنویسند آیا نبوی با فلان قدر رأی، واین قدر هم رأی سفید، چون این آراء سفید آراء مثبتی بود (صحیح است).
رئیس- اصلاح می‌شود و در صورت مشروح البته نوشته می‌شود. آقای محمدعلی مسعودی نسبت به صورت جلسه اعتراضی دارید؟
محمدعلی مسعودی- عرض کنم بنده تذکری دارم در جلسه گذشته راجع به این که چرا آقایان رأی سفید دادند و این تذکر در صورت جلسه نوشته نشده چون در مجلس صحبت شده بهتر بوددر صورت خلاصه هم اشاره‌ای می‌شد.
رئیس- پس اجازه بفرمایید بعد از این صورت مشروح و مفصل همه اینجا قرائت شود تمام اینها در صورت مشروح هست و این صورت مختصر است. این هم اصلاح می‌شود. (گنجه- این آراء سفید مثل کاندیدا است قربان) خطابه‌ای که باید امروز به حضور اعلیحضرت همایونی تقدیم شود حاضر است قرائت می‌شود. (امامی- هنوز صورت جلسه تصویب نشده) صورت جلسه تصویب می‌شود.
[۲- قرائت خطابه معروضه به پیشگاه اعلیحضرت همایونی.]
خطابه به شرح زیر به وسیله آقای حاذقی (منشی) قرائت گردید:
پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی. پانزدهمین دوره قانونگذاری که به عنایات پروردگار توانا و توجهات ذات شاهانه گشایش یافته موافق اصل دهم قانون اساسی با کمال افتخار آماده بودن خود را برای انجام وظایف ملی به عرض پیشگاه همایونی می‌رساند، از تأخیر افتتاح دوره پانزدهم و امتداد فترت و صدمات وارده به کشور که موجب تکدر خاطر شاهانه گردیده مجلس شورای ملی نیز به نوبه خود متأسف است ولی جای شکرگزاری است که با تأییدات خداوند متعال و بر اثر منویات شاهانه بحران‌های ناگوار حسن ختام یافته و اوضاع عمومی به حال عادی برگشته است. اصول سیاست خارجی که بر طبق منظور اعلیحضرت همایونی روابط دولت شاهنشاهی با کشورهای دوست و مخصوصاً با دول معظمه بر پایه مودت واحترام متقابل استوار و با شرکت ایران در سازمان ملل متحد موجبات پشتیبانی از صبح عالم و حفظ و صیانت حقوق ملل مبرا است موجب کمال خوشوقتی و تأیید مجلس شورای ملی است مجلس شورای ملی امیدوار است موفق شود در پیروزی از نیات حسنه ملوکانه با توجه به احتیاجات مبرم کشور قوانینی بگذراند که متضمن آسایش و رفاه عامه و عدالت اجتماعی و ترقیات کشور شاهنشاهی باشد و از این راه نیز خاطر اعلیحضرت همایونی قرین رضایت و مسرت گردد. مجلس انتظار دارد که دولت اعلیحضرت همایونی با توجه به احتیاجات عمومی برنامه جاعی به مجلس تقدیم نمایدو بدیهی است مجلس از همکاری کامل خودداری نخواهد کرد و مساعدت و تقوقیت لازم به عمل خواهد آورد. امید است یاری خداوند متعال در نتیجه حسن تفاهم بین دولت و مجلس، اصلاحات اساسی خصوصاً از لحاظ اقتصادی و قضایی و اداری صورت پذیر و موجبات تأمین سعادت مردم ایران فراهم گردد و مجلس در سایه توجهات ذات شاهانه به انجام وظایف خطیر خود توفیق حاصل نماید. (صحیح است. انشاء الله)
رئیس- برای تقدیم خطابه به پیشگاه مبارک ۱۲ نفر به حکم قرعه انتخاب می‌شوند از اعضاء مجلس که به اتفاق هیئت رئیسه شرفیاب شوند.
(اقتراع به عمل آمده و ۱۲ نفر تعیین گردیدند) آقایان: دکتر طبا، دکتر امینی، ابوالفتح قهرمان، اسمعیل ظفری، عبدالحسین اورنگ، مهدی باتمانقلیچ، حسن اکبر، جواد گنجه، صفا امامی، سید علی بهبهانی، نصرالله لاهوتی، کامل ماکویی.
حاذقی- ۲۰ نفر باید انتخاب شود یا ۱۲ نفر.
[۳- بیانات قبل از دستور پنج نفر آقایان نمایندگان.]
رئیس- ۱۲ نفر، آقای دکتر شفق بیاناتی دارند که می‌خواهنداظهار کنند. بفرمایید آقای دکتر شفق، (امامی- این قربان قبل از دستور است و حالا نمی‌شود چون وارد دستور شده‌ایم).
رئیس- چون امروز خطابه بود دیگر مطلبی نداریم و آقایان بیاناتی که دارند می‌فرمایند. بفرمایید آقای دکتر شفق.
دکتر شفق- در باب مطلبی که می‌خواستم چند روز قبل به سمع آقایان محترم برسانم بعضی از نمایندگان دیگر که از آن جمله آقای دهقان باشند مصمم بودند که در این باب صحبت کنند. آقای بهار نماینده محترم در یک جلسه‌یی راجع به یک واقعه اندوهگینی صحبت کردند و نمایندگان مجلس شورای ملی ایران از این خبر غم‌انگیز متأثر شدند و اظهار تأثر کردند و آن عبارت بود از وقایعی که با کمال تأسف در اندونزی روی داده است و هنوز هم پایان نیافته بنده باید این نکته را اضافه کنم بفرموده‌های ایشان که ملت ایران نسبت به دولت وملت هلند از قدیم‌الایام حسن نظر داشته است و آن ملت را ملتی نجیب و حقیر است و دموکرات واقعی تشخیص داده است. و اکنون از رسیدن این اخبار راجع به معامله دولت هلند نسبت به مردم اندونزی بدیهی است هم تعجب می‌کند و هم متاثر است (صحیح است) اما بنده دراین موقع می‌خواهم از یک خبر خوبی صحبت کنم و آن عبارت است از آزادی و استقلال هندوستان (صحیح است) هندوستان به موجب پیامی که یک هفته، ده روز قبل به ما رسید واعلیحضرت پادشاه انگلستان رسما به جهانیان اعلام کردند از مقام مستعمرگی بعد از صدها سال تقلا و فداکاری خلاصی یافت ودر ردیف دمینیون‌ها یعنی ممالک متحد دولت انگلیس قرار گرفت ما همه‌مان می‌دانیم که دولت هندوستان و ملت هندوستان از حدود سه قرن به این طرف فداکاری در راه آزادی و استقلال کامل خودشان می‌کرده‌اند و پیشوایان هند در موارد مختلف در راه کسب آزادی نسبت به ملت و کشورشان فدکاری‌های گوناگون کرده‌اند و ما یکی یکی آنها را در این موقع به احترام یاد می‌کنیم. تنها اشعار تاگور یا عملیات گاندی نیست که ما را به کرات به این قسمت یعنی به هدف ملی ملت هند متوجه کرده باشد هندوستان یکی از قدیم‌ترین قطعات دنیا است تا ربع هند با فجر تاریخ بشر طلوع می‌کند. حدود سه هزار سال پیش از این بود که در هندوستان کتاب‌هایی به نام کتاب ودا تألیف یافت که آن کتاب‌ها فلسفه دین و حقایق عرفان را در بردارد هندوستان از لحاظ اشتراکی که در داستان وادبیات و فلسفه وآداب و قصه‌ها وافسانه‌ها ازقدیم الایی‌ام با ایران داشته است شاید از این لحاظ نزدیک‌ترین قطعات و ملت‌های جهان باشد. (صحیح است) ما در کتب دینی و در کتب افسانه‌یی به خصوص شاهنامه مسائل بسیار زیادی داریم که در آن قسمت‌ها با هندوستان وحدت داریم. زبان قدیم ایران با زبان قدیم هندوستان یعنی سانسکریت از یک رشته است و می‌توان بعضی از قسمت‌های کتاب مقدس قبل از اسلام ما اوستا را با اندک تغییری تغییر داد به زبان قدیم هند، بعد از اسلام هم در همان قرن اول دین مقدس اسلام در هندوستان رسوخ یافت و روابط ما را با ملت هندوستان بیش از پیش تقویت کرد. و اکنون بیش از هفتاد میلیون و به عقیده چند نفر از خود اهالی پاکستان که آن روز می‌گفتند صد میلیون مسلمان در سرتاسر هندوستان که حدود ۳۲۰ میلیون نفوس دارد هستند و ما ایرانیان به خصوص از استقلال ملت مجاور و هم نژاد و دوست خودمان هندوستان متشکریم و به خصوص از لحاظ ملت و دولت پاکستان که نسبت به قسمت‌های دیگر هندوستان یک رابطه بیشتری هم با ما دارند و آن رابطه دینی است با نهایت مسرت و خوشوقتی خبر استقلال هندوستان را تلقی می‌کنیم. (صحیح است) (نورالدین امامی- و پاکستان) در خاتمه عرایض خودم می‌خواستم یک نکته را متوجه بشوم و امیدوارم که مجلس هم در این باب با بنده هم عقیده باشد، در نتیجه تجاربی که ما امروز در عالم فرهنگ داریم برای بنده تردیدی نیست که فرهنگ ما از لحاظ شناساندن همسایه‌ها یعنی دولت‌های اسلامی عراق و ترکیه وافغانستان و روسیه متفق و دوست محترم شمالی، بکی هم نباشد از لحاظ سیاسی قصور کرده است، کتاب‌های تاریخ و جغرافیای ما دراین باب حقیقت گنگ و مبهم بوده است جوانان ما نسبت به جزایر ماداگاسکار معلوماتی، محفوظاتی یاد می‌گیرند ولی اطلاعات کافی راجع به همسایه‌های ما از لحاظ اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و دینی و ادبی ندارند بعد از این که جهان جهانی نو شد و روابط ملل روی تفاهم و روی دوستی روی صلح دائمی که انشاء‌الله نصیب بشر خواهد شد استوار است جا دارد که وزارت فرهنگ توجه خاصی دراین باب مبذول دارد و جا دارد کمیسیون خاصی از مؤلفین معین گردد و تجدیدنظری از لحاظ شناسائی ملت‌های همسایه و مجاور ما
به عمل آید تا این که ما بتوانیم شرط تفاهم و حسن تفاهم است ملت‌های مجاور خودمان را بهتر بشناسیم. امیدوارم ملت هندوستان هم به مفهوم آزادی و هدف مقدس ملی بهتر پی ببرد. زیرا هنوز با کمال تأسف وقایعی در آن قسمت که روی تعصب‌های خام مذهبی است روی می‌دهد که قلوب همه را به خصوص قلوب اسلامیان را جریحه‌دار می‌سازد (صحیح است) ماوحدت کامل ملت هند و همکاری صمیمانه دودولت هندوستان رابا کمال خلوص و صمیمیت خواهانیم و امیدوارم در آینده روابط واقعی اجتماعی و اقتصادی و ادبی و سیاسی در بین ما و هندوستان برقرار خواهد بود (صحیح است. انشاء‌الله)
رئیس- در همین زمینه پیشنهادی آقای اردلان کرده‌اند اگر اجازه بفرمایید قرائت می‌شود.
به شرح زیر قرائت شد:
ریاست محترم مجلس شورای ملی. اینجانب درخواست می‌کنم که از طرف آن ریاست محترم بنام مجلس شورای ملی ایران تلگراف تبریک و تهنیتی به مناسبت استقلال دولت هندوستان و دولت پاکستان به مجالس دول نامبرده مخابره و بدین وسیله ترجمان احساسات صمیمانه نمایندگان واقع شود (جمعی از نمایندگان- مخالفی نیست).
رئیس- دیگر توضیحی ندارد.
اردلان- بنده توضیح مختصری که خواستم عرض کنم این است چون مجلس امروز آماده کار شده به این مناسبت امروز این تلگراف مخابره شود.
رئیس- بسیار خوب، آقای مهندس رضوی.
مهندس رضوی- چون در روز سوم شهریور ۱۳۲۰ کشور ایران به طرز غیرمترقبی از طرف قوای مسلح ممالک انگلستان و روسیه شوروی مورد حمله قرار گرفت و در آن روز و روزهای بعد از آن جمعی از سربازان و افسران رشید ایرانی و همچنین جمعی از سکنه بیگناه مملکت شهید شدندمراتب تأسف ملت ایران را بنام شخص خودم ابراز و در عین حال از اینکه بنا بر رشد سیاسی وملی مملکت ما خیلی زود در عداد متفقین قرار گرفت ودرراه وصول به هدف بزرگ ملل آزادی خواه شرکت کامل نمود خوشوقتیم ولازم به تذکر است که مملکت وملت ایران درحصول پیروزی متفقین سهم بسزایی را عهده دار بوده وتمام افسران و سربازان و افراد ملل متفق که در آن موقع بنا بر وظایف جنگی خود دراین مملکت بوده‌اند همگی میزان فداکاری و زحمات دولت و ملت ایران را در راه جنگ جهانی و برعلیه فاشیسم گواهی داده‌اند (صحیح است) و سران سه مملکت بزرگ و دوست هم مراتب را طی اعلامیه معروف تهران تأیید نمودند. اکنون که روز سوم شهریور ۱۳۲۶ می‌باشد با یادبود آن روز تاریخی و تجلیل روح شهدای آن واقعه امید ملت ایران را از ملل بزرگ عالم در رعایت احترام متقابل و تأمین آرزوهای ملی خوداعلام داشته و انتظار داریم مردان سیاسی ممالک دوست به خصوص ممالک معظم همواره در حفظ منافع حقه مملکت ما دوستی خود را علناً و همان طور که مکرر وعده فرموده‌اند به ملت ایران ثابت نمایند. (صحیح است، صحیح است).
رئیس- آقای دهقان.
دهقان- نمایندگان محترم مستحضر شده‌اند که اخیراً عده از پارسیان مقیم هندوستان یعنی برادران عزیز و ارجمند زردشتی ما در آن سامان تصمیم گرفته‌اند که بایران معاودت کنند این خبر گمان می‌کنم که موجب مسرت تمام نمایندگان باشد (صحیح است) برادران پارسی ما در تمام مدتی که در هندوستان بوده‌اند همیشه نسبت به میهن خود و کشور خود وفادار بوده‌اند (برزین- البته) و به قول روزنامه آزادی شرق، ایران همیشه قبله آنها بوده است و رو به ایران نماز می‌گذاردند ما خیلی خوشوقتیم که این برادران را با آغوش باز پذیرایی کنیم و آنها را در ایران مشغول فعالیت و خدمتگزاری ببینیم (صحیح است. انشاء‌الله) بنده گمان می‌کنم در عرض این مطالب مترجم احساسات نمایندگان محترم هستم. (البته، صحیح است) و مخصوصاً می‌خواهم عرض بکنم که اولیای امور دراین موقع باید کمال کوشش و تسهیل را برای پارسیان مقیم هندوستان فراهم کنند و آنها را به این نیت خیر و صحیح تشویق کنند. بنده مخصوصاً می‌خواهم از مقام ریاست تقاضا کنم که به دولت تذکر بدهند که اگر لازم است لوایحی هم در این موضوع تهیه بشود که تسهیلات لازم برای ورود پارسیان فراهم کنندوبه مجلس پیشنهاد کنند و ما هم با کمال افتخار و صمیمیت این پیشنهادات را قبول می‌کنیم (صحیح است، احسنت).
رئیس- آقای مهدی ارباب.
مهدی ارباب- گرچه راجع به مژده‌ای که آقای دهقان نماینده محترم به مجلس دادند نسبت به معاودت پارسیان مقیم هندوستان بنده اطلاع معینی ندارم اما این نظر قریب ۱۲ سال است که در بین عده‌ای از میهن‌پرستان ایران پیدا شده که وسایل معاودت این آقایان را فراهم کنند اما نکته‌ای که می‌خواستم به عرض مجلس برسانم و از موقع استفاده کنم این است که پارسیان مقیم هندوستان وکلیه ایرانیانی که دراطراف و اکناف عالم پراکنده هستند همه آرزومند و علاقه‌امند هستند که به وطن مألوف خود مراجعت کنند چیزی که آنها را تشویق خواهد کرد امنیت قضایی، امنیت حقوقی، امنیت اجتماعی است که امیدوارم با همکاری مجلس دوره پانزدهم و با فعالیت دولت آینده ایجاد یک چنین اصلی را در کشور بکند. مسلم بدانید آنچه ایرانی در خارج است به وطن خود مراجعت خواهد کرد نکته دیگری که خواستم به عرض آقایان برسانم اینست که تمام شکایات مردم نسبت به سطح هزینه زندگی است و همه حملاتشان به افراد است در حالی که بنده معتقدم تمام این اشکالات را دولت‌های وقت ایجاد می‌کنند (صحیح است) یک آگهی دیشب از روزنامه اطلاعات استخراج کردم، برای آقایان می‌خوانم. به موجب اطلاع رسمی واصله از آمریکا ۱۲۴۵۵ تن شکر از محصول کوبا علاوه بر سهمیه برای فروش به دولت ایران عرضه شده که قیمت سیف خرمشهر آن در حدود ۱۷۵ دلار می‌باشد بدین وسیله مراتب به استحضار کلیه بازرگانان که مایل به وارد کردن این کشر می‌باشند و برای پرداخت قیمت آن احتیاج به دلار دولت ندارند و مایل باشند وزارت دارایی معامله تمام یا قسمتی از شکرهای مزبور را به آنها واگذار نماید می‌رساند که حداکثر تا آخر وقت اداری روز ۱۲ شهریور ماه ۱۳۲۶ پیشنهادات خود را به دفتر وزارت مالیه تسلیم نمایند. در پیشنهادات ارسالی باید مبلغی را که از بابت واگذاری معامله هر یک تن از این شکرها به وزارت دارایی خواهند پرداخت صریحا معلوم شود بدیهی است اجازه ورود به کی داده خواهد شد که علاوه بر تعهد عدم تقاضای ارز دولتی میزان حق واگذاری را بیشتر حاضر باشد بپردازد مسلم است که عوارض و حقوق گمرکی و ده ریال سود بازرگانی دولت جداگانه اخذ خواهد گردید آقایان این شکر با ارز آزاد قیمتش دوبرابر می‌شود کیلویی ۱۰ ریال حق انتفاعی دولت می‌گیرد و مجموعاً در حدود کیلویی ۱۰ ریال گمرک و سایر عوارض تعلق می‌گیرد به اضافه اینها موضوع را هم به مزایده می‌گذارد وزارت دارایی ببینید کیلویی چند تمام می‌شود آن وقت دیگر فریاد نکنید که محتکرین باعث بالا بردن سطح زندگی هستند (همهمه نمایندگان) از هر چهل ریال ۱۰ ریال مطالبه دولت دارد دولت زندگی مردم را به مزایده می‌گذارد توجه بفرمایید آقایان اگر نظری به پایین آوردن سطح زندگی مردم دارید از اینجا شروع کنید. توجه کنید تذکر بدهید یک عوارض عادلانه دولت رویش بکشد. (سزاوار- تجار رویش نمی‌کشند) (مکی- بگذارید حرفش را بزند) زیان بیشتری که متوجه می‌شود اینجاست که هر چه عوارض وزارت بازرگانی افزوده شود راه قاچاق بیشتر باز می‌شود قطعا وقتی که کیلویی چهل ریال عوارض و سود انتفاعی و اینها بهش تعلق بگیرد با کیلویی ۱۰ ریال قاچاق بهتر وارد می‌شود هم حقوق دولت از بین می‌رود هم زندگی مردم گران تمام می‌شود. این مطلب را خواهش می‌کنم توجه بفرمایید که از این به بعد این عوارض فوق‌العاده وضع نشود.
رئیس- آقای ارباب گیو.
رستم گیو- بنده از حسن نیت آقای دهقان نسبت به پارسیان هندوستان سپاسگزارم ولی نسبت به بیانات ایشان بنده اطلاعی ندارم.
رئیس- آقای کشاورز صدر اظهاراتی دارید بفرمایید.
کشاورز صدر- بنده یک موضوعی را در نظر داشتم که به عرض آقایان محترم برسانم که آن راجع به مطبوعات بود و فرصت پیدا نمی‌شد تا در این جلسه که فرصت پیدا شد و مقام ریاست اجازه دادند خواستم به عرض آقایان برسانم که همه آقایان اطلاع دارند و تصدیق می‌فرمایند که مطبوعات یکی از ارکان مشروطیت است (صحیح است) مطبوعات در مملکت لازم است اگر مطبوعات در مملکت نباشد مشروطیت ظهور نمی‌کند و مظهری ندارد ...
مکی- راجع به حکومت نظامی هم استدعا می‌کنم بفرمایید.
کشاورز صدر- ... اطاعت می‌شود. و اخیراً ملاحظه می‌شود که عده از جراید را بر طبق قانون حکومت نظامی توقیف می‌کنند. بنده این نکته را نمی‌خواهم منکر بشوم که بعضی از جرایدها شاید روی این که تازه در رشد و نمو هستند یک اشتباهاتی در نویسندگی می‌کنند یا از حدود عفت قلم خارج می‌شوند بعضی را بنده هم تصدیق دارم اما به گواهی عموم آقایان در تمام دول مشروطه و دموکراسی همیشه در ابتدای رشد و نمو مشروطیت این معایب ونواقص بوده است و بایستی این نواقص به مرور مرتفع بشود و بنده می‌خواستم که برای نمونه عرض
بکنم. یکی از جراید روزنامه قیام ایران است (صحیح است) که هم آقای حسن صدر مدیر روزنامه قیام ایران مرد آزادیخواه و دانشمندی است (صحیح است) و هم در روزنامه قیام ایران دیده نشده است که دور از حدود عفت قلم یا بر خلاف مصالح کشور چیزی نوشته بشود. این روزنامه متأسفانه درتوقیف است بنده خواستم استدعا بکنم از مقام ریاست که به دولت تذکر بدهند چنانچه موانعی در کار نیست رفع توقیف از این روزنامه بشود تا جراید دیگر دلگرم بشوند (بعضی از نمایندگان- از تمام جراید) و اگر نقیصه دیدند در جراید متذکر به آنها بشوند که آقایان ترک این رویه را بکنند. نه این که به این عنوان هر روز یک رزونامه توقیف بشود و اسباب اختناق مطبوعات فراهم بشود و راجع به حکومت نظامی هم یکی از آقایان به بنده نوشته است: تصدیق می‌فرمایید موقعی که مملکت دچار یک بحران و یک وضعیت غیرعادی شد البته حکومت نظامی لازم شاید بشود و ضرورت داشته باشد تشکیل حکومت نظامی ولی حالا که مجلس شورای ملی باز شده است و مظهر آزادی و دموکراسی است شاید اقتضا نداشته باشد که حکومت نظامی باشد (مکی- هیچ موضوع ندارد) بنابراین بنده در این موضوع هم استعفا می‌کنم مقام ریاست وارد مذاکره با دولت بشوند و چنانچه قانع شدند خودشان به این که ضرورت ندارد حکومت نظامی، تقاضای الغای حکومت نظامی بشود. (صحیح است)
[۴- موقع ودستور جلسه بعد ختم جلسه.]
رئیس- پیشنهاد ختم جلسه رسیده است قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم جلسه ختم شود. محمدعلی دادور (محمدعلی مسعودی- مخالفم).
رئیس- آقای دادور توضیح بدهید.
دادور- بنده خیال می‌کنم که چون آقایان ابتدا به تشکیل و انتخاب شعب مشغول بودند و بعد در جلسه خصوصی تشریف بردند خسته باشند وقت هم گذشته و یک ساعت بعد از ظهر است اگر تصویب می‌فرمایید جلسه ختم شود.
رئیس- آقای محمدعلی مسعودی.
محمدعلی مسعودی- عرض کنم از صبح تا حالا که آمدیم، کار مهمی انجام ندادیم فقط آن نامه را تهیه کردیم و اعضای شعب هم چیزی بود که ما می‌توانستیم زودتر این کار را انجام دهیم. دیروز هم وقت داشتیم و نیامدیم به عقیده من موافقت بفرمایید مجلس ادامه پیدا کند یا صحبت بشود یا اعتبارنامه مطرح شود.
رئیس- آقایانی که با ختم جلسه موافقند قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد. جلسه راختم می‌کنیم. جلسه آینده روز پنجشنبه ساعت ۵/۸ صبح به دستور بقیه اعتبارنامه‌ها (مجلس ساعت یک بعد از ظهر ختم شد)