مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ شهریور ۱۳۲۱ نشست ۸۲

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری سیزدهم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ شهریور ۱۳۲۱ نشست ۸۲

دوره سیزدهم قانونگذاری

مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره‏۱۳

جلسه: ۸۲

صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه سوم شهریور ماه ۱۳۲۱

فهرست مطالب

۱- تصویب صورت مجلس

۲- بیانات قبل از دستور آقای اوحدی و معدل و آزادی

۲- طرح لایحه متمم بودجه کل سال ۱۲۳۱ کل کشور

۴- اعلام اسامی اعضا کمیسیون‌های خاص و عرایض و مبتکرات

۵- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه

(مجلس یک ساعت و نیم پیش از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)

صورت مجلس روز یکشنبه اول شهریور ماه را آقای (طوسی) منشی خواندند. (اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است:

غایبین با اجازه- آقایان: مکرم افشار، فاطمی

غایبین بی‌اجازه- آقایان: رضوی، دکتر ضیا، فیاض، شهدوست، فرخ، موقر، شاهرودی، مشار، اکبر، حمزه‌تاش، رفیعی، دبستانی، آصف، صادق وزیری، مقدم، کامل ماکو

دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: نمازی، سلطانی، نقابت، نصرتیان، منشور)

- تصویب صورت مجلس

۱- تصویب صورت مجلس

رئیس-در صورت مجلس نظری نیست (خیر) صورت کجلس تصویب شد وبرای تذکر خاطر آقایان عرض می‌کنم که قریب یک ساعت است که ما منتظر تشکیل مجلس هیتیم و بنده دفعه دیگر آنقدر تامل نخواهم کرد چنانچه اطلاع تشکیل جلسه داده شد و آقایان حاضر نشدند بنده از خدمت آقایان مرخص می‌شویم آقای طباطبائی

طباطبائی-می‌خواستم خدمت آقای رئیس عرض کنم علت اینکه بعضی از آقایان حاضر نبودند این بود که هم شعب تشکیل شده بود و هم کمیسیون کشاورزی از این جهت بود.

رئیس-شعب را در غیر روز مجلس باید تشکیل داد نمی‌شود هفتاد نفر آقایان منتظر چهار پنج نفر باشد.

-طرح لایحه متتم بودجه

{۲-طرح لایحه متتم بودجه}

جمعی از نمایندگان- دستور

وزیر پیشه و هنر و بازرگانی-خواستم عرض کنم که چون به آقای وزیر دارائی اطلاع داده شده بود که شاید قانون متمم بودجه امروز مطرح شود و ایشان هم مجال اینکه مطالعه کاملی در این باب بفرمایند نداشته‌اند و ازئ طرف دیگر چون طرح این قانون وزراء شد بود و بنده سابقه داشتم خواهش حضور داشته باشم و اگر توضیحاتی لازم باشد بعرض برسانم.

رئیس-گزارش کمیسیون بودجه راجع به متمم بودجه مطرح است. مذاکره در کلیاتست. آقای نراقی

نراقی-در موقعی که لایحه بودجه مطرح بود بنده چون دیر رسیده بودم اجازه صحبت به بنده نرسیده ولی نظریاتی که بنده داشتم فعلاً در ضمن مذاکرات در متمم بودجه به عرض میرسانم این لایحه متتم بودجه گه چند سال است مملکت مد شده اسایش این بوده است که قانون بودجه که گذشته یعنی خرج و دخل کشور بطور چار دیواری می‌گذرد و بعد از چند ماه دولت متوجه می‌شود که با چه اشکالاتی بر خورد می‌کند آن اشکالات را جمع آوری می‌کند و بعنوان قانون متمم بودجه از کجلس میگذراند کم کم این عمل توسعه پیدا کرد و خارج از حدودی که برای قانون بودجه است این مواد کش پیدا کرد این قانون متمم بودجه که الآن مطرح است آقایان ملاحظه می‌فرمایند ۵۳ ماه دارد خیلی از مواد این لایحه اساساً و مستقیماً مربوط به بودجه نیست مربوط به قوانین دیگر است مثلاً در این قانون متمم بودجه به واحد پول اشاره شده به قانون دانشگاه اشاره به قانون محاسبات عمومی به قانون ثبت اسناد به قانون استخدام کشوری به قانون اوقاف و یک عده دیگر از قوانین همینطور در طی این متمم بودجه وضع مالیات شده مثل مالیات جدید اخذ بیست ریال از هر مکعب چوبهای جنگل و هزینه پلمپ بنده از این نظر مخالفت کردم که چه مانعی داشت که دولت برای هر یک از احتیاجات و اشکالات که برخورد می‌کرد لایحة تهیه می‌کرد و می‌آورد که ضمیمه همان قانونش بشود اگر به قانون استخدام کشوری در بعضی جاهایش احتیاج داشتند ماده اش اصلاح می‌شود یا اگر مالیات جدیدی لازم می‌دانستند که در کشور ما بر قرار شود لایحه خاصی برایش تنظیم می‌کردند همچنین اگر هیئت دولت لازم می‌دانست برای ورثه مرحوم فرزین شهریه و مستمری بر قرار شود چه مانعی داشت که یک لایحه شهریه و مستمری بنام ورثه ایشان در ظرف این چند ماهه بمجلس می‌آورند که محتاج نباشد لایحه متمم بودجه را خراب بکنند این لایحه متمم بودجه با این کیفیت که می‌گذرد تمام قوانین ما را مخدوش کرده است الآن اگر کسی بخواهد قانون استخدام کشوری را مطالعه کند معلوم نیست چه باید بکند آیا قانونی که روز اول گذشته باید بخواند یا چندین آئین نامه و چندین تصویب نامه که در طی مواد مختلفی که در ضمن قوانین مختلف از مجلس گذشته و مخصوصاً در قوانینی که بعنوان متمم بودجه از مجلس گذشته این‌ها را باید در نظر بگیرد و بالاخره یک مجتهد لازم است که بنشیند و هم این‌ها را بهم پیوند کند و به بیند قانون استخدام کشوری چه صورتی دارد همینطور سایر قوانین این رویه مال دوره گذشته بود که نمیخوایتند نه مجلس و نه دولت صرف وقت کنند برای تهیه قوانین هفته یک مرتبه بیشتر مجلس تشکیل نمی‌شد و باید همه کارها انجام بگیرد و مطالب مختله متشتت ما متناسب را باهم جمع می‌کردند و بعنوان قانون متمم بودجه از مجلس می‌گذشت و حالا بعقیده بنده دیگر مورد ندارد و بایستی هر نظری که هست بعنوان لایحه خاص از مجلس بگذرد یکی از آنها ماده سوم است راجع به دانشگاه دخالت شده و هیچ مورد نداشت و می‌شد که در همان قانون دانشگاه همین مواد را تنظیم کنند و بنده متاسفم که تهیه کنندگان این طرح خودشان نخوانده‌اند قانون دانشگاه را تا به بینند که هیئت شورای عالی دانشگاه اختیار دارد که هر مؤسسه علمی را که صلاح بداند ضمیمه دانشگاه بکند محتاج نیست که ماده مخصوص از مجلس بگذرد که دانشکده کشاورزی ضمیمه دانشگاه بشود خود دانشگاه می‌توانست که این کار را انجام بدهد چنانچه خود دانشگاه این عمل را انجام داده و ضمیمه دانشگاه شد بعد بیک مناسبات خصوصی دوباره تجزیه کردند بنده متأسفم که آقای وزیر کشاورزی تشریف ندارند که به ایشان عرض کنم که تشبث به این مسائل عملیات گذشته شما را جبران نمی‌کند برای جبران عملیات گذشته خودتان باید راه قانونی پیدا کنید برای این کار. دانشکده کشاورزی مثل سایر دانشگاه‌ها استادان و رئیسش باید مقام استادی داشته باشد و حداقل او باید درجه دکترا باشد شما که این عمل را انجام نداده‌اند مسلماً در تقاعد و در شورای عالی دانشگاه به اشکال بر خوردید که نمی‌پذیرند شما را اگر آن عمل را انجام داده بودید کسی مزاحم شما نبود چون انجام نداده‌اید یک جوان بیست و چند ساله را که معلوماتش هم معلوم نیست تا چه پایه است بعنوان مدیر دانشکدا انتخاب کرده‌اید و به دانشکدة که پانصد نفر درش پانسیون هیتند و مهم ترین و بزرگترین دانشکده‌های کشور است فرستاده‌اید آنوقت شورای عالی فرهنگ نمی‌تواند استاد آنجا را بر سمیت بعنوان لیسانس بشناسد و حالا می‌خواهید بزور قانون بآنها تحمیل کنید همینطور مواد دیگری درش هست بنده خیلی متاسم که کسانی که این لایحه را تهیه کرده‌اند خودشان حضور ندارند که جزء بجزء نواقص را ببینند و گوش بکنند از طرفی آقای وزیر دارائی سابق موقعی که بودجه مطرح بود و عده هائی راجع بتعدیل مالیتها می‌دادند و مخصوصاً اظهار می‌کردند که در موقع قانون متمم بودجه اینها را اصلاح خواهند کرد حالا متأسفانه تشریف ندارند و جانشین و قائم مقام ایشان هم که آمده اد البته دو سه روز بیشتر نیست وارد شده‌اند و اظهار خواهند فرمودند که وارد نیستم آقای وزیر پیشه و هنر بازرگانی هم مامورند که در این قانون اظهاراتی بکنند بنده متأسفم که عرض بکنم ایشان خیلی حاضر جواب هستند ولی خیلی هم علاقمند نیستند که جوابها را مطابق با صحت بکنند و اگر مقرون بحقیقت هم نباشد اهمیت نمی‌دهند اما حالا بنده وظیفه خودم را انجام می‌دهم و نظریات خودم را عرض می‌کنم و نواقصش را ذکر می‌کنم مخصوصاً بنده سوء جریان اصول اخذ مالیات را بشکل جدولهائی در آورده‌ام و عرض می‌کنم و امیدوارم که این امر تاثیر داشته باشد در اخذ مالیات و اصلاح آن در آتیه آقایان مستحضر هیتند که سیستم هر حکومتی را می‌شود براههای مختلف تشخیص کرد بکدفعه می‌شود سیستم حکومت را از رویه حکومت تشخیص داد مثلاً توی خیابان که را می‌روید می بینید که مأمورین دولتی مثل مگس از سر روی شما بالا می‌روند این میرساند که حکومت حکومت دیکتاتوری است تروری در مملکت است یکی هم از راه وصول مالیتها اخذ می‌شود و چه طبقة مالیتها را می‌پردازند از این راه هم می‌شود فهمید که چه سیستم حکومتی در مملکت حکفرماست از این ترتیبی که مالیات اخذ می‌شود استنباط می‌شود که یک اقلیت کوچکی اما مقتدر و صاحب تمام شئون و مقامات کشور اینها زماندار کشورند و خواسته‌اند تمام خرج مملکت را تحمیل کنند بطبقه رنجبر و زحمتکش که ابداً در تشکیل این دولت دخالت نداشته‌اند برای اینکه این قضیه خوب روشن شود بنده مالیاتها ذرا رویش مطالعه کرده‌ام و بعرض آقایان میرسانم تمام در آمد کشور به سه قسمت متمایز تقسیم می‌شود اول مالیتهای مستقیم و دوم در آمدهای غیر مستقیم و سوم در آمدهائی که عنوان مالیات ندارد در آمدهائی است که بعنوان منفعت سرمایه‌های ملی است که در اختیار دولت است مثل منفعتی که دولت از شرکت نفت اخذ می‌کند (پول دولت از شرکت نفت) یا استفاده‌ای که دولت از معادن می‌کند یا استفاده‌ای که دولت لز پارچه می‌کند یا از کارخانجات می‌کند اینها مالیات نیست اینها منفعت سرمایه‌های ملی است که در اختیار دولت گذاشته شده است. ما دو جور مالیات داریم مالیات داریم مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم مالیتهای مستقیم را آقایان توجه دارند پردازنده اش شناخته شده کیست و پردازنده اش می‌بایست به تناسب استفاده‌ای که از تشکیلات عالیه کشور می‌کند بپردازند هر چقدر مالیتهای مستقیم در مملکت زیادتر باشد و بهتر وصول بشود این علامت رشد ملی است میرساند که این کشور افراد فهمیده اش زیاد است افراد با انصاف و با و جدانش زیاد است و آنها که تمکن هستند بیشتر در امر دولت شرکت می‌کنند و هرچه مالیتهای غیر مستقیم زیادتر باشد میرساند که طبقه‌ای که حاکم و عامل هیتند در کشور طبقة ظالمی هستند و اقلیمی را تشکیل می‌دهند که خودشان فرار کرده‌اند از پرداخت هزینة دولت و هزینه را بعهده توده رنجبر گذارده‌اند مالیتهای مستقیم که اول عرض کردم در قانون بودجه دو تا عنوان بیشتر ندارد یعنی دو قلم عنوان مالیات مستقیم است یکی مالیات بر در آمد که صدو نود و هشت میلیون ریال است دوم مالیات بر ارث و نقل و انتقالات بلاعوض است که دو میلیون ریال است و جمعاً می‌شود دویست میلیون ریال تقریباً معادل شش در صد از کل در آمد دولت مالیات مستمیمش است اما مالیات‌های غیر مستقیمش مالیهاتهای غیر مستقیم چند قلم است اول مالیات صدی سه مالیات بنزین و نفت مالیات رسومات و زبایح که اینها جمعاً دویست و هشتاد و دو میلیون ریال است این چند قلمی که عرض کردم بعنوان مالیات غیر مستقیم است مالیاتهای غیر مستقیم دیگری هم هست که در بودجه ذکر نکرده است یا استنکاف و خوداری شده که کلمه غیر مستقیم رویش بگذارید در صورتیکه غیر مستقیم است ولی در ضمن مالیتهای غیر مستقیم ذیکر نشده از قبیل گمرکی و مالیات قند وشکر و مالیات بازرگانی دولت غیر از کارخانه‌ها اینها هزار و چهار صد و چهل و شش میلیون ریال است جمع کل مالیات غیر مستقیم هزار و هفتصد و بیست و نه میلیون ریال است یعنی مالیتهای غیر مستقم معادل پنجاه در صد و مالیتهای مستقیم شش در صدی کل در آمد دولت است و این میرساند که چقدر طالمانه این مالیات‌ها باین سیستم تنظیم شده است یعنی چه؟ معنایش را می‌خواهم عرض کنم یعنی همان اندازه که مالیات قند و شکر را یک فعلة پا برهنه که بین راه کرمان و یزد گرسنه و تشنه کار می‌کند بعنوان مالیات قندو شکر می‌دهید همان اندازه هم یکی از مردمان اعیان و خوشگذران تهران مدهید یعنی معادل همدیگر هیتند در پرداخت تمام این اقلام مالیتهای غیر مستقیم حالا اگر این مالیتهای غیر مستقیم به اشیاء و موادی تحمیل می‌شد که مخصوص طبفة اغنیاء بود خوب بود ولی خیر این مالیتها را مخصوصاً باشیاء و موادی قرار داده‌اند که ما به الاحتیاج تمام افراد کشور است مثل قند و شکر و چای که تمامش اینها ارزاق عمومی است تا دو سال قبل دولت از نان هم استفاده می‌کرد آقایان اطلاع دارند که تا دو سال قبل گندم را خرواری هیجده تومان می‌خرید و سی تومان می‌فروخت از نان وارزاق عمومی هم دولت استفاده می‌کرد؟ مالیات صدی سه هم موضوعش همین است یک بار خیاری که وارد طهران می‌شود ازش مالیات می‌گیرند اما این یک بار هر دانه اش قاتوق منحصر بفرد یک فعله است که با نان جو می‌خورد اما یک هزار موادی است که در روی میز یکی از اشراف گذاشته می‌شود که بعنوان سالاد مصرف می‌شود ولی هر دو در پرداخت این مالیات شریک و مساوی هستند و این میرساند سیستم حکومت ما آن حکومتی که این مالیات را وضع کرده است سیستم ظالمانه‌ای بوده است و برای فرار خودشان از مالیات این هیئت عامله طوری قرار داده‌اند که بتوده پائین تحمیل می‌شود مالیتهای شهرداری دیگر از اینها ظالمانه تر است: آقایان ملاحظه می‌کنید در اتوبوس رانی هردهشاهی که برای اتوبوس پرداخته می‌شود ده دینارش یعنی صدی بیست از در آمد آن متعلق بشرداری است یکنفر کارگر یا یکی از اعضاء جزء ادارت که در روز چندین مرتبه آمد و شد می‌کند باید صدی بیست از این پول اتوبوس رابعنوان نالیات بدهد برای ساختمان خیابانهای شهر اما صاحبان اتومبیل‌های شخصی که از آن خیابانها استفاده می‌کنند نباید بدهند یک کارگر بیچاره یا یک کارمند که از شمیران می‌آید پنج قران به اتوبوس می‌دهد یک قرانش مال شهرداری است اما آنهائی که برای خرید دوتا تکمه با خانمش بشهر تشریف می‌آورند با اتومبیل شخصی و بر می‌گردند هیچ نباید مالات بدهند برای ساختمان شهر او استفاده از اسفالت خیابان نمی‌کند این رویة ظالمانه ایست که بر قرار بوده رفع شود و عرض کردم متأسفم که آقای وزیر دارائی (که بنده ایشان را مرد شریفی میدانم) اینجا تشریف ندارند که جزئیات باطلاعشان برسد تا اقلاً برای قسمت‌های بعدی این را جبران کنند مالیات بر ازث چرا باین کمی است همه اش دویست هزار تومان است چه مانعی داشت اگر وضع می‌کردند که هر کس صد هزار تومان بهش می‌رسید پنجاه هزار تومان بهش می‌رسید پنجاه هزار توان آن یعنی نصفش را به خزانه دولت بدهد یک پولی زحمت نکشیده و مفت که گیر یک کسی می‌آید چه مانعی دارد کهئ نصف آن را بخزانه دولت بدهد از یکدانه خیار که غذای منحصر بفرد یک عمله است مالیات می‌گیرند و آنوقت از آن مبلغ خطیری که بدون زحمت گیر یکنفر می‌آید زورشان میاید مالیات بگیرند. مالیاتهای بر در آمد مالیات مستقیم در سایر ممالک دنیا زیاد است اگر ما سر مشقمان مملکت امپراطوری انگلیس است در آنجا مالیات ارث تا صدی نود می‌رسد یعنی کسی که یک میلیون لیره از ارث بدست می‌آورد نهصد هزار لیره اش مال دولت است یعنی نود در صد آن را باید بخزانه دولت بپردازد همینطور در سایر مالیتها چه مانعی داشت حالا که ما اسممان را داشته‌ایم مملکت دمکراسی اینها را هم اقتباس بکنیم از ممالک متمدنة دینا اشخاصی که در منتزل نشسته‌اند و صرفاً بعنوان داشتن سهام فلان کارخانه یا فلان ملک استفاده هنگفتی می‌کنند چه مانعی دارد که بیشتر بپردازند همینطور که از آبادی کشور بیشتر استفاده می‌کنند یا پسر این شخص از دانشگاه استفاده می‌کند یا پسر آن عمله پا برهنه که بین راه کرمان کار می‌کند؟ پس این باید بیشتر خرج مملکت و دانشگاه را بدهد بنابراین بنده تمنی دارم که هیئت دولت جدید در این قسمت‌ها یک دقتی بفرمایند بارسنگینی را از دوش طبقه رنجبر و فقیر سبک بکنند و حتی المقدور تحمیل بکنند بآن طبقه‌ای که بیشتر از آن تشگیلات استفاده می‌کنند و در آمد زیادتری دارند آنوقت در قانون متمم بودجه عرض کردم این مواد مختلف که باهم تلفیق شده ترکیب شده این اسباب اختلال و اغتشاش تمام قوانین ما خواهد بود حالا بنده تمنی دارم که اینها تفکیک و تجزیه بشود از هم و آنچه که مربوط بقانون استخدام کشوری است بعنوان مواد الحاقیه بقانون استخدام کشوری بآن قانون ضمیمه شود آن ماده‌ای مربوط به وضع مالیات است یک قانون مستقلی وضع شود آنچه که مربوط بدانشگاه است ضمیمه بقانون دانشگاه بشود که من بعد اگر کسی خواسته باشد قانون دانشگاه را بخواند و بخواهدمراجعه بکند بگویند این یک قانون است که در ۱۳۱۶ گذشته چند نا ماده هم در قانون متمم بودجه ۱۳۲۱ گذشته چند تا هم در طی یک تصویب نامه و اختیاراتی که به وزراء داده‌اند تصویب شده و گیجش بکنند و قوانین را منظم و منزه بکنند و ازاین دستبردها که در قوانین می‌شود حفظش بکنند این رویه ایست که از حکومت سابق باقی مانده بود وزراء و هیئت دولت برای طفره از کار خودشان این رویه را اتخاذ کرده بودند که هر اشکالی پیش می‌آید در طی چندین ماده که با هم ترکیب می‌کردند در ظرف چند دقیقه می‌آورند از مجلس میگذارندند حالا برای حفظ اصول پارلمانی و حفظ قوانین از تعرضات باید اینکار را کرد یعنی از هم تفکیک کرد و هر یک از قوانین را که در نظر دارند اصلاح کنند و نواقص دارد چرا خود آن قانون بخصوص را نمی‌آورند که یکدفعه اصلاح شود و هر جا که یک ماده اش احتیاج پیدا کرد آن را می‌آورند در جزءاینها میگذارنند یکی دیگر می‌خواستم عرض کنم اینجا دیدم برای ورثه مرحوم فرزین یک شهریه ماهی چهار صد تومان معین کرده‌اند البته آقای فرزین یک مرد شریفی بود و خدماتی در این کشور کرد ولی آیا واقعاً خانواده شریف که پریشان باشند منحصر بایشان است؟ هنوز هم معتقد باصول اشراف پرستی هستیم ده هزار نفر آموزگار وزارت فرهنگ دارد یعنی معلم مدرسه ابتدائی که اینها بطور کنترات می‌روند خدمت می‌کنند سالی چند نفر از اینها می‌میرد بچه هایشان در کوچه‌ها سرگردان می‌مانند هیچکس بفکر اینها نیست چندین هزار نفر کارمند جزء در وزارتخانه‌ها و ادارت دولتی در شهرستانها سر گردانی آنها هم که مشغول قانون استخئام کشوری هستند تازه سی و چهل ریال بیشتر حق ورثه شان نمی‌شود کسی دیگر هم این فکر را نمی‌کند ولی وقتی حق ورثه شان نمی‌شود کی دیگر هم این فکر را نمی‌کند ولی وقتی یک کسی می‌میرد که ورثه او کسی است که نفوذ دارند و می‌توانند با تلفن کاغذ وملاقات مزاحم دولت بشوند برای آنها چهار صد تومان در ماه نوشته می‌شود بنده هم عرض کردم مرحوم فرزین مرد شریفی بود و باید از ورثه اش قدر شناسی کرد اما باید رعایت تعادل را کرد بنده کارگری را میدانم که در ضمن کار افتاد و مرد و بچه‌هایش گرسنه‌اند هیچکس سراغ آنها را نمی‌گیرد و بوزارتخانه هم کم مراجعه می‌کنند ابداَ اعتنائی نمی‌کنند میگویند جهنم که بچه‌های او گدائی می‌کنند محل نداریم و در مقابل او هزار عذر قانونی و غیر قانونی می‌تراشند ولی در برابر ورثه یک چنین اشخاص مادة مخصوصی در ضمن قانون متمم بودجه پیش بینی می‌کنند اینها میرساند که هنوز دولت ما مجلس ما آشنا به اصول پارلمانی و رعایت پارلمانی نیستم.

رئیس-آقای انوار

انوار-آقای مخبر و آقای وزیر جوابهای آقای نراقی را حاضر نشدند بدهند لذا بنده می‌دهم بیاناتی کردند آقای نراقی مثل این بود که خودشان هم در مدرسه تظام درس می‌دهند والا اگر رجوع می‌کردند بسوابق میدانند بنده در دورة دوم و سوم نبوده‌ام ولی از دوره چهارم که در مجلس بودم ازآنوقت ترتیب دولت این بوده است بعد از اینکه قانون بودجه از مجلس می‌گذشت از برای عمل تا آخر سال وزراء هر وزارتخانه یک عملیاتی داشت برای این عملیات ممکن نبود در بودجه هی ذکر کنند رویهرفته اصلاح عملیاتش که بتوانند بودجه را مطابق آن بترتیبی که لازمست و در مجلس گذشته اسن بموقع اجرا بگذارند مواد محتاج الیه خودشان را جمع می‌کردند بعنوان متمم بودجه و موادی مه باید عمل کنند می‌آورند مثلاً برای وزارت جنگ یک چیزی محتاج الیه بود که نمی‌شد از برای هر واحد یک ماده بیاورد همینطور معارف همینطور خارجه رویهمرفته احتیاجات خودشان را در مدت عمل که یکسال باید عمل بشود در نظر می‌گرفتند و وزیر مالیه که مشمول است مالیات را بگیرد و بودجه را بپردازد ناچار است این اصلاحات و احتیاجاتی را که وزارتخانه‌ها دارند روی آن لایحه متمم بودجه تنظیم بکند و بمجلس بیاورد که وزارت مالیه مطابق آن این حقوق را بپردازد بعد در اینجا آقای نراقی وارد شدند در وضع مالیات دوقسمت سه قسمت خیلی خوشم آمد از آقای نراقی که مدتها تحصیل کرده‌اند در مسئله اقتصادی و حالا بطور آزادی آمده‌اند اینجا و می‌گویند مالیات غیر مستقیم اینجور و مالیات مستقیم اینجور و شرح و بسط دادند خوب نظر ایشان اینطور است نظریات که آزاد است و مطابق نظریات هم باید حرف زد ولی این را در نظر بگیرید آقا که ما جدیداً مالیاتی تنظیم نکرده‌ایم یک ترتیبی بوده است مطابق قانون اساسی خودتان وضع مالیات با مطابق اساسی بوده است جریان کارها مطابق قانون اساسی بوده است که قانون اساسی مقدس است و در اینجا بقرآن قسم خوردیم به حفظ قانون اساسی باید مطابق آن عمل کنیم حالا شما اینجا بیاناتی فرمودید که خیلی خوب یک تربیتی را بهم بزنیم و یک ترتیب جدیدی را درست بکنیم این را بنده و یکعده از رفقا نمتوانیم حالا اگر زمینه حاضر بشود شاید روزی بشود گفت که‌ای اشراف است ای اعیان است امیدوار هم نیستم انشاء الله که روزی مملکت ما باین بدبختی بیفتد پس تقسیم کردن مالیات باین سه قیم و باین ترتیب بوده است سوابق مفصلی داشته است و امر جدید نیست که این دولت یا دولت سابق اقدام کرده باشد آنوقت آمدیم سر این موضوع که میفرمائید ماده‌ای که راجع است به دانشکده یا ماده‌ای که راجع است به پیشه و هنر و کارخانجات چرا اینجا ذکر کردید بنده عرض کردم که ان وزیر پیشه و هنر وقتی که بودجه را روانه می‌کند بوزارت مالیه که مطابق این صورت که فزستاده است بودجه داده شود نقصان عمل دارد نقصان عمل را که نمی‌تواند وزارتخانه بدون قانون عمل کند باید در تحت قانون این نقصان رفع شود. آنوقت مجدداً موادی که می‌آید اینجا که قانون متمم بودجه را از آن مواد تنظیم کرده‌اند و این سابقه را که گذاشته‌اند از برای سهل بودن کار است والا اگر اینطوری که میفرمائید برای هر یک از اینها بنا بود یک لایحه بیاورند با این وقت مجلس و این جریانی که ما درکار داریم نه بودجه تمام می‌شد و نه کار دولت تمام می‌شد و این ترتیب برای تمام کردن کار دولت بهترین راه است راجع بآن حقوق زیاد بنده کاملاً موافق با نظر شما بودم و مخالف بودم که برای یکنفر ماهی چهار صد تومان معین کنند لکن موافق یا مخالف بودن در یک ماده یا یک مادةدیگر را در موقع خودش ممکن است اظهار کنند پیشنهاد می‌کنند اکثریت مجلس موافقت می‌کنند رد می‌شود والا اساس آن که چرا این مواد تنظیم شده است عرض کردم سابقه دارد و انشاءالله امیدوار هستم شما بر گردید بادوار مجلس و ببنید از دورةچهارم تا بحال قانون متمم بودجه بهمین ترتیب جریان پیدا کرده است بخواهیم اساسش بهم خورده شود یعنی بودجه‌ها وقتی که به مجلس می‌آید وزراء احتیاجات خودشانرا تا آخر سال نسبت باموری که پیش می‌آید در نظر بگیرند نسبت به بودجه‌ای که نوشته‌اند آنرا هم باینصورت در بیاورند بنده موافق هستم و مجلس ناچار است که تمام بودجه را ببیند و تصویب کند و مهر صورت ما باید متمم بودجه و قانون بودجه را تماماً در مجلس بگذرانیم

رئیس-آقای فرمانفرمائیان

فرمانفرمائیان-البته آقایان سابقة کامل دارند که بودجه یک امری نیست که ما مخترعش باشیم یا در واقع ابتدا بساکن این عمل را کرده باشیم بلکه بودجه یک موضوعی است عملی و عملی که در ممالک غربی سالهای دراز و قرنها است متداول است وبرای این امر یک چیزهائی قائل شده‌اند که بودجه یعنی چه بودجه بطوری که بنده آن اندازه علم و اطلاع دارم (اگر فرهنگستان مداخله نکرده باشد و تغییری نداده باشد در این کلمه که مورد استعمال است) بودجه یعنی پیش بینی جکع و خرج مملکت و این پیش بینی در تحت یک تقیداتی داقع شده است که باید آن روال تعقیب بشود والا یبک بودجه‌ای می‌شود که ما مخترع آن می‌شویم البته مانعی ندارد و اشکالی ندارد ولی تطبیق نمی‌کند با آن کلمه که ما با آن آشنا هستیم اگرآقای مخبر و اعضاء کمیسیون بودجه در این تعریف و توصیفی که عرض کردم اختلاف نظری نداشته باشند گمان نمیکمنم با هم اختلاف داشته باشیم ولی اگر اختلاف نظر داشته باشند و به بنده بفرمایند که اشتباه می‌کنی و بودجه اینطور نیست آنوقت البته راه حرف باز می‌شود ولی در صورتیکه اختلاف نظر نباشد متمم بودجه هم تکلیفش معلوم است متمم بودجه دنباله و مکمل آن بودجه ایست که در یک اوقات معینی به مجلس شورای ملی باید تقدیم شود و آن اندازه که بنده در ادوار گذشته که افتخار و کالت داشتم اطلاع دارم در موضوع بودجه و متمم بودجه همین نظر بود اشکالی پیش نمی‌آید و بنده خصوصاً برای اینکه شبهه نشده باشد به آقای مخبر و آقایان اعضاء کمیسیون بودجه تذکر می‌دهم که بودجة که در سال ۱۳۰۷ گذشته است متمم آن بودجه هم در همان تاریخ گذشته دارای هفده ماده بوده و بنده واقعاً اگر نگرانی نداشتم که تضییع وقت مجلس بشود آن هفده ماده را اینجا از صدر تا ذیل قرائت می‌کردم که آقایان ملاحظه بفرمایند که در آنجا یک حمله یک سطر یک ماده که شبیه این متمم بودجه ما باشد وجود ندارد و یک متمم بودجه ایست که بهیوجه این ایرادی که در این متمم بودجه وارد است در آن وارد نیست در اینجا بنده هر چه مطالعه کردم در این ۵۹ ناده که بعنوان متمم بودجه تنظیم شده است اگر بخواهم خیلی مساعدت بکنم با نظر کمیسیون بودجه ممکن است بیست یات بیست و دو ماده اس را تماس داد با موضوع بودجه‌ای یعنی با موضوع جمع و خرج مملکت اساساً متمم بودجه در چه مواردی مورد استعمال پیدا می‌کند؟ در موردی ایس که دولت بودجه خودش را پیش بینی کرده باشد و تقدیم کمیسیون بودجه کرده باشد از کمیسیون بودجه هم تقدیم مجلس شده باشد بعد در اثر یک حوادثی مملکتی یک تعغییراتی را یک ضروریاتی ایجاب مرده باشد و یک مسئله فوق العاده باشد که بودجه گنجانده نشده و در متمم بودجه می‌آورند یا این که در اقلام خرج معلوم شود که یک موضوع مهمی از قلم یا از یک ستون بودجه بیک ستون دیگری یک نقل و انتقالاتی ضرورت پیدا کرده است چون در بودجه حسابی نقل و انتقال هم ممنوع است حالا بنده نمیدانم در این پانزده سال اخیر این قسمت چطور جریان داشته است البته چون تمام اقدارات در یک دست یا چند دست بوده است نمیدانم نقل و انتقالات هم دست کمیسیون بودجه و کجلس بوده است یا خیر ولی این اصل مسلم است که وقتی یک بودجة تنظیم می‌شود و تقدیم مجلس می‌شود بعد از تصویب مجلس یک وزیری و یکوزارتخانه‌ای جق ندارد که اصلاً ولو صد تومان از یک ستونی با نظر خودش نقل و انتقال بدهد ستون دیگر یا آنکه بیاید صرف یک مخارجی بکند که اصلاً مربوط ببودجه نیست این کار صورت قانونی ندارد و اگر بنا باشد ما بیائیم این در را بگشائیم که هر عملی که واقع شد است از طرف وزارتخانه یا در نظر دارند انجام بدهند مثل سبد و زنبیلی هرچه هست بریزید توی آن و بنام متمم بودجه بیاورند آن در واقع بودجه نیست و این در واقع یک امر خلاف و خطائی است که مجلس شورای ملی مرتکب شده یعنی اگر این کار بشود و این ناب مفتوح بشود اصل آن بودجه از بین می‌رود و بنده تصور می‌کنم که اگر در این متمم بودجه بخواهیم ماده به ماده بحث کنیم و رأی گرفته شود اگر بودجه تفصیلی را آورده بودید به مجلس وفت را کمتر می‌گرفت و حالا برای این که بنده ثابت بکنم به آقایان و توجه آقایان اعضاء کمیسیون بودجه را جلب بکنم بطور خلاصه عرض می‌کنم و توجه آقایان را معطوف به مواد ۱۳ و۱۸و۳۱و۳۶و۳۹ این قانون مثلاً ماده ۳۹ این قانون راجع بآموزشگاه عالی مشهداست به بنده بفرمائید آموزشگاه عالی مشهد چه مناسبت دارد با جمع و خرج مملکتی وقتی که یک آموزشگاهی تشکیل شد البته یک خرجی دارد ولی چه مانعی داشت که این را در متن بودجه بگذارند این یک چیز از قلم افتادة نبود که محتاج باشند در متمم بودجه گذاشته شود اگر شما بخواهید نظایر این را در متمم بودجه بگذارید ممکن بود که سر بزند به قسمت به دویست ماده عرض کردم متمم بودجه برای یک خرج ضروری و فوری و احتیاجات مملکتی است که از قلم افتاده است مثلاً قلان احتیاج برای فلان شهر بود و در موقع تنظیم بودجه از فلان شهرستان نتوانسته‌اند بموقع برسانند والا یک وزارتخانه‌ای باین تشکیلات عریض و طویل و حسابداری‌ها وسابقه که در امر بودجه داشته و دارند اینها را باید در موقع خودش جمع کنند و در متن بودجه بگذارند این فکر چیست که آموزشگاه مشهد از قلم افتاده است حالا که از قلم افتاده است باید بگذارید برای سال بعد.

مخبر-از قلم منیفتاده در بودجه تفصیلی هم هست.

امیر تیمور-آقا پیشنهاد حذفش را بفرمائید که بماند برای سال بعد.

دکتر طاهری-این مطلب در کلیات موضوعی ندارد خوب است موادی بفرمائید.

فرمانفرمائیان-مثلاً فرض بفرمائید در ماده ۳۱ راجع به وامهائی است که دولت دارد وام دولت را باید جزء محاسبات عمومی و خرج بودجه تکلیفش را معین بفرمایند قانون محاسبات عمومی است در این مملکت و هنوز هم مبلغی نشده است البته وای یک امر دو جانبه است و دو طرفه است لابد در آن قرار دادی که یک بانگی به یک وزارتخانه یا یک بنگاهی وام می‌دهید یک شرایطی در نظر گرفته شده که حاکم است بعمل طرفین و چه ضرورتی دارد که شما در تحت دو سطر بطور خلاصه می‌نویسید که فلان وزارتخانه وامش را اینطور استهلاک کند مثلاً سالی صدو پنجاه هزار تومان بدهد استهلاک کند البته هر چه قرار دادش دارد مکلف است بهمان ترتیب استهلاک کند مگر بنابراین بوده است که وام نپردازدمگر معاف است از پرداخت وام شما این ماده را در اینجا گذاشته‌اید او اجازه داشته است که این وام را از یک بانگی از یک بنگاهی از یک موسسه بکند و در واقع مطابقهمان همان اجازه او ککلف است مطابق شرایطی که وام باو داده شده است عمل کند و لازم نیست که در متمم بودجه تکلیف برای او معین کنیم قانون محاسبات عمومی در این باب متذکر شده است مثلاً در ماده ۸ ۱نوشته می‌شود استخدام آقای هانری ربرتس برای کارهای محاسباتی نفت استجازه می‌شود بنده کاری ندارم شاید وجود او خیلی ضرورت داشته باشد شما یک فانونی داشتید در ایام گذشته برای استخدام مستخدمین خارجی در دوره چهارم و پنجم عمل بر آن می‌شد اگر نقض نشده باشد باید حالا هم طبق آن عمل شود و استخدام فلان شخص از ارتباع خارجه شرایط استخدامش باید منطبق بآن قانون باشد این شخص اگر امروز وجودش لازم است استخدام او چه ربطی بقانون متمم بودجه دارد اگر شما بخواهید این کار را بکنید پس تمام امور ککلکتی باید در متمم بودجه یک سطری برای او باید (دکتر طاهری-این استخدام تجدید می‌شود) تجدید چه رقی با استخدام دارد؟ تجدیدهم یک استخدام جدیدی است مستخدم خارجی که شما می‌خواهید استخدام کنید در این مملکت یکنفر که نیست پنجاه نفر شصت نفر ممکن است باشد پس تمام اینها را در متمم بودجه بنویسید ارگ برای صرفه جوئی کاغذ است پس برای چه وزارتخانه مربوط یک لایحه می‌آورد که فلان آقا را ما می‌خواهیم استخدام کنیم و استخدامش خاتمه پیدا کرده است (دکتر طاهری مگر این لایحه نیست؟) عرض کردم در اینجا نباید باشد والا تمام مطالبی که تماس با امور مملکتی دار باید در متمم بودجه بیاورند مثلاً می‌خواهید یک مالیات جدیدی وضع کنند مالیات جدید یک تشریفاتی دارد و باید بآن تشریفات مقید بود وزارتخانه لایحه‌ای تهیه کند و بیاورند این جا که مثلاً صلاح مقتضی میداند که چوبی که از جنگل بریدهمیشود هر متر مکعب دو تومان گرفته شود باید لایحه اش بیاید بمجلس و از مجلس برود بکمیسیون مربوطه اش ودر آنجا بحث شود باز دو مرتبه می‌آید بمجلس و دو شور باید بشود و شما می‌خواهید تمام این تشریفات را برطرف کنید و کمیسیون بودجه در تمام این موارد وکیل در تو کیل باشد و تمام این کارها برود به آن کمیسیون البته تمام کارها سهل می‌شود ولی رویه است و نباید بشود ممکن است بکنند ولی نباید بشود. در ماده ۱۳ راجع بکارهای مقاطعه کاری است البته در سه سطر اینجا نوشته شده ولی آن اندازة که اطلاع دارم و همه اطلاع دارند اگر مقاطعه گاری عبارت است از ساختمان راه‌ها ساختمان راه آهن شاختمان آبنیه در این شهر و در نقاط دیگر که این یک کار کوچکی نیست آقا شما در اینجا در سه سطر در یک ماده در توی لایحه متمم بودجه یک اعتباری از مجلس می‌گیرید این در عمل چه صورتی پیدا می‌کند ممکن است سر بزند مبلغی تجدید نظر در امور مقاطعه کاری ممکن است سر بزند بچندین میلیون تومان و شما در واقع اجازه خرج چندین میلیون تومان را از مجلس گرفته‌اید کی مسئول است خود آقایان نمایندگان اگر شما‌ها مسئو لیت را قبول می‌کنید بنده هم اعتماد دارم از رفقای من هستید ولی بعقیده بنده این موضوع مربوط است بچندین میلیون خرج و باید لایحه علیحده برای آن تنظیم شود عرض کنم در این لایحه متمم بودجه ما می‌خواهیم حرف بزنیم ولی دو سه نفر که حرف زدند آقایان مذاکرات کافی است بعد تصویب می‌شود میرود پی کارش ولی اگر در هر کدام از این مواد که مربوط بیک امر مستقلی است مربوط بکار یک وزارتخانه علیحده ایست و توضیحات لازم در اطراف آن باید داده شود اگر یک لایحه مستقلی می‌آمد البته همه آگاه می‌شدیم و جزء دستور واقع می‌شد بعد از آنکه از موضوع همه علم و اطلاع کامل پیدا می‌کردیم رای می‌دادیم ولی با این شکل که هست بحث در اطرافش نمی‌شود که اطلاعاتی بدست آورده شود و بنده رای نمی‌دهیم چون ممکن است چندین میلیون تومان بخرج شما اضافه شود شما در آن بودجة تفضیلی و جمع و خرج ملکتی که عرض کردم بودجه یعنی آن شما این را پیش بینی کرده‌اید یا نکرده‌اید اگر پیش بینی نکردید از کجا محل در آمدش را پیا می‌کنید الآن آذربایجان معافش طئری است برای تشکیلات معارفی در شهرهای مهم آذربایجان که سالی چندین میلیون تومان این دولت استفاده از درآمد آن شهرستان می‌کند یک مدرسه ندارد (دکتر طاهری-دو میلیون تومان بودجه دارد (یک خانه کرایه که مدرسه را در آنجا تشکیل داده بودند صاحبش رفته است اجرائیه صادر کرده است و معارف را از آنجا انداخته است بیرون (رضوی-اگر بسایر ایالات قیاس شود بهتر است) سایر ایالات هم همینطور است توجه بفرمائید بنده خطایم به آقایان نمایندگان سایر ایالات و ولایات هم هست بنده نمایده سایر ایالات و ولایات هستم اگر این عرضی که می‌کنم صحیح است و اگر هیمنطور است پس بگذارید روی لایحه و رای ندهید با این ماده تنها چندین میلیون تومان بآن بودجه تفصیلی که بشما وعده داده‌اند بعد بیاورند اضافه خواهد شد و بنده نمیدانم چه صودتی پیدا خواهد کرد و بنا بود که اقلام جزء بودجه‌های تفصیلی در کمیسیون بودجه مطرح شود و با این ترتیب چندین میلیون اضافه خرج پیدا خواهد شد باز هم بهداشت فارس و خراسان و آذربایجان باید بزنند و این خرج را در اینجا بکنند برای اینکه فلان بنا در این جا نا تمام مانده این جان کلام است مثلاً فرض بفرمائید در ماده ۳۶قانون متمم بودجه می‌نویسد یک کامیونهائی در سال ۱۳۱۴ وارد شده است برای شرکت حمل و نقل خراسان و می‌خواهند آن کامیونها و لاستیکهائی که وار شده است از گمرک معاف کنند نمیدانم چه جریان اداری بوده است که محتاج به این معافیت شده است که در ۱۳۱۴ این کامیونها وارد شده و این معافیت را امروز شما میکوئید در متمم بودجه سال ۱۳۲۱ قبول کنید این را امروز آورده‌اند بنده مه در سال ۱۳۱۴ وکیل نیوده‌ام از جریان این کار اطلاع ندارم آقایانی که تشریف داشتند ممکن است ریشه عمل پیش آن آقایان دوشن باشد ولی بنده اطلاع ندارم تعجب می‌کنند که چرا بنده اینطور سئوال می‌کنم ولی ناچارم بنده مثل یک آدمی هیتم که از آسمان بیفتد و نمدانم که چرا این کامیونی که در ۱۳۱۴ آمد است حالا می‌خواهند معافیت گمرکی آنرا نصویب کنند این چه امری است و چه صورتی دارد که در این مدت معافیت این کامیون و لاستیک را نخواسته‌اند در صورتیکه ازآن تاتعبیر و تفسیر کرده تریخ سه دوره مجلس کذشته و حالا جزء مواد متمم بودجه شده این جریانی را که عرض کردم من باب مثال است ولی ما ولی اینجا با کمیسیون بودجه یک اختلافی داریم یا اینکه باید بفرمایند که فرهنگستان بودجه را طور دیگری تعبیر تقسیر کرده است که بنده به آن علم ندارم که بنده هم یاد بگیرم ئر آتیه یا آنکه اکر بودجه آن چیزی است که بنده عرض کردم (رجوع بودحه آن به تمام کتب علمی) بودجه عبارت است از پیش بینی مخارج و عوائد مملکت که در یک ستون عوائدی که تز ملت گرفته می‌شود در آنجا بعنوان جمع منظور می‌شود و مخارجی هم که برای همان ملت باید باشد آنرا هم بعنوانخرج اگر بودجه این است که این لایحه است که این لایحه اشتباه دارد و بدون غور وبررسی کامل تنظیم شده است خیلی معذرت می‌خواهم البته آقایان علمتان اطلاعتان تجربه تان خیلی از بنده بیشتر است ولی به آقایان عرض می‌کنم که در اینجا مصدر یک اشتباه بزرگی شده‌اند و نباید این اشتباه بشود و هر جا که جلویش را بگیرند برای آینده نفع دارد چون آقایان متکی می‌شوند باین کار که کار سابقه دارد مثلاً مجلس دوره دوازدهم هم لایحه متمم بودجه را همینطور تصویب کرده است بنده عرض می‌کنم آن مجلس هم بخطا رفته است بنده هم اگر امروز رای بدهم و آقایان هم این لایحه را تصویب بفرمایند این یک منطقی می‌شود مه بعد بگویند که مجلس دوره سیزدهم هم که مطالب درش بحث می‌شد بمراتب بدتر شده مثلاً ملاحظه بفرمائید چنانچه در اینجا هم اشاره شد این قانون متمم بودجه بفرمائید چنانچه در اینجا هم اشاره شد این قانون متمم بودجه مالیات وضع کرده است بتمام مواد قانون استخدام دخالت کرده در صورتیکه مورد نداشته است بودجه یعنی رقم و در قانون متمم بودجه باید بنویسند که آن صد ریال را فلان ستون و فلان فصل برداشتیم و بکجا اضافه کردیم والا اگر تاریخچه بنویسید این دگر بودجه نیست مثلاً اینجا در اکثر مواد قانون ترفیع کارمندان لیسانسه و دکترا شما در اینجا برای آنها در واقع یک اساسی را قائل شدید در صورتیکه بنده در موقع بحث اولیه بودجه اگر نظر آقایان باشد در شش ماه هفت ماه قبل از این عرض کردم که ما یک قانون استخدامی داشتیم که پایة استخدام مستخدمین را روی یک پایة خوبی گذاشته بود بنده عرض می‌کنم البته از دورة چهارم که ۱۳۰۱ بود تا بحال اوضاع تغییر کرده است و باید در قانون استخدام تجدید نظر کرد بنده هم کاملاً موافقم آنوقت لیسانسیه و دکترا هیچ نداشتیم امروزامروز بحمد الله داریم و خیلی جای تشکر است و باید مشعوف باشیم با سه سطر نمی‌شود این را ردست کرد باید دولت خیلی وقت کند مراتب و درجات را مشخص کند و بسنجد و یک لایحه کاملی تهیه کنند و لایحه‌ای باشد که مواد او اصلاح کند قانون استخدام گذشته را تا منظم بشود به قانون استخدام گذشته اینجا شما ذکر کیردید از لیسانسیه و دکترها و مهندسین بنده خودم تحقیقات کردم مثلاً مهندسین یک طبقه‌ای هستند که از جوانان فاضل و خیلی ذی قیمت است وجودشان مهندسین هیچ تکلیفشان در قانون استخدام معلوم نیست یعنی طرز عملی هر روز باید باآنها بشود و خودشان یک لوایحی نوشته بودندو بین آقایان توزیع کرده‌اند و بنده آنها را کاملاً ذی حق میدانم یک طبقه‌ای که که از نظر فنی احتیاجات ما بآن‌ها از همه بیشتر است بکلی بلاتکلیف هیتند وقتی می‌خواهند در یک وزارتخانه استخدام بشوند اگر ضرورتاً تن در می‌دهند میگویند شما بیائید با رتبه ۲ استخدام شوید در صورتیکه یک نفر آدمی است که در فنون معماری یا فنون راهسازی دیپلمی دارد که ارزش زیادی دارد زحمات فوق العاده کشیده است اصلاً وجودش ذیقیمت است این که عرض کردم شما این را بطور ناقص و شتاب می گنجانید در قانون متمم بودجه و آنوقت یک قسمت از کار مردم را در حاشیه می‌گذارید و پارویش می‌گذارید و بهمین قانع می‌شوید که فعلاً آن چهار نفری که مزاحم بودند در قانون متمم بودجه تکلیفشان را معین کنید ودیگران بمانند این هم غلط است پس در اینجا معارضه و تنقید نیست نظر این است که ان نظر تا ابد اصلاح و تکمیل قوانین ما را ناقص می‌گذارد وقتی که شما دیدید در قانتون متمم بودجه نمی‌توانید بسهولت یک چیزی را بگنجانید آنوقت ناچار می‌شوید و فکر می‌کنید و آقایان فوراً آنها را تحت مداقه قرار می‌دهند و آنهائیرا که ما بهالابتلاء و احتیاج مملکت است آنها را اصلاح می‌کنند برای آنها فکری می‌کنند و لایحه‌ای تنظیم می‌کنند در تحت چند ماه و می‌آورند به مجلس و تکلیفش معلوم می‌شود ولی خطر اینکه در قانون متمم بودجه گنجانده شده این است که هیچوقت این قوانین تکمیل نمی‌شود.

رئیس-آقای اعتبار (مخبر کمیسیون)

اعتبار-بطوری که آقایان مسبوق هستند محققاً آقای فرمانفرمائیان از دورة چهارم می‌توان گفت که بودجه درست شده و به مجلس شورای ملی آمده است و از دورة دوم و سوم بودجه نبوده است یک رقم کلی بوده که دخل و خرج‌های آن را معلوم می‌کردند میآوردند به مجلس و جمع و خرجش اینجا تصویب می‌شد است بعد هم دولتهای وقت دستشان باز اینجا تصویب میشده است بعد هم دولتهای وقت دستشان باز بوده و آن رقم کلی را هر طور که می‌خواستند خرج می‌کردند ولی آن ترتیبی که از دوره چهارم مقرر شده است یعنی در دوره چهارم آمده‌اند و آن بودجه‌ای که آقای فرمانفرمائیان فرمودند دولت تشکیل داده و آمده است به مجلس شورای ملی در همان دوره چهارم هم قانون متمم بودجه برای طرز پرداخت والا هم بودجه‌ها به مجلس آمده که البته خود حضرت والا هم توجه داشته‌اند البته در دوره چهارم قانون متمم بودجه با ۱۷ ماده بمجلس آمد ولی از سالهای بعد در دورة پنجم و ششم همیشه قانون متمم بودجه با یک احتیاجات بیشتری با یک موادی بیشتری به مجلس آمده و مجلس هم تصویب کرده است پس اینجا مسلماً یک چیزی تازه‌ای نبوده است که عرض کنم که متمم بودجه مال ادواری بوده است که مجلس درش دقتی نمکرده یا اینکه مال حالا است خیر از دوره چهارم این قانون متمم بودجه معمول بوده است و از دوره‌های بعد هم که فرمایشات آقا صدق نمی‌کند اینجا آمده است و آقا اگر مراجعه بفرمایند ملاحظه می‌فرمایند که مواد کثیری هم بر آن اضافه شده (ملک مدنی-خود آقای محمد ولی میرزا در مجلس بودند) اینجا فرهنگستان البته هیچ تغییری در کلمه بودجه و کلمه متمم بودجه و تفسیر آن نداده و ما هم تغییری نداده‌ایم قانون متمم یعنی اینقانون تکمیل می‌کند قانون بودجه را که خود آقا تصویب فرمودند اینجا مواد را آقای فرمانفرمائیان درش وارد شدند و یک اشکالاتی هم داشتند که هر یک بنوابه خودش البته جواب داده می‌شود خاطر آقایان هم مسبوق است که هیچ اهمالی کمیسیون بودجه نکرده است بلکه نهایت مراقبت را کرده است و بنظر بنده کاملاً هم لازم بوده است و هر قدر هم از این بیشتر از نظر اجرای کار از نظر تنظیم کار از نظ پرداختها موادی لازم می‌شد هیچ اشکالی نداشت که کمیسیون بودجه با او موافقت بکند و همین طوری که قبلاً بنظز بنده این مواد پیشنهاد شده است و کمیسیون بودجه با مطالعه درش دقت کرده است و تصویب کرده است در موضوع نقل و انتقال فرمودند که نقل و انتقال را وزارتخانه مطابق بودجه حق دارند بدهند یا ندهند این را باید عرض کنم که وزارتخانه‌ها یعنی دولت از مجلس شورای ملی اجازه خواسته‌اند که بتواند نقل انتقال را در حدودبودجه خودشان بدهند و اگر مجلس شورای ملی تصویب کرد می‌توانند ولی اگر مجلس تصویب نکرد اینها هیچ نمی‌توانند این کار را بکنند البته از این قانون برای ما این نتیجه حاصل می‌شد که در غیر اینصورت اینها هیچ نقل و انتقالی در مواد بودجه خودشان مطابق همان قوانینی که لآقا تذکر دادند نمی‌توانند بدهند ولی البته پیشنهاد شده است که در این قانون گذاشته شود و دولت یا اداره امنیه کشود آمده است این تقاضا را رکده که از لحاظ مقتضیات وقت و احتیاجات کشور می‌خواهیم این تغییرات را بدهیم و وقتی که دلایل آنرا دولت دید و شنید آن ماده را که در نظر داشته‌اند در قانون متمم بودجه گذاشته است که اگر مجلس شورای ملی تصویب بکنند این اجازه برای اینها حاصل خواهد شد و اگر نکند این اجازه برای آنها نیست پس این قسمت بنظر بنده اشکالی ندارد و بنده تعجب می‌کنم که چرا استیحاش دارند از قانون متمم بودجه اگر یک چیزهای دیگری راجع به قانون استخدام و راجع بقانون دیگری دارید در قانون متمم بودجه باشد چه مانعی دارد و این لایحه یا یک لایحه دیگری که بیاید مجلس شورای نلی باید تصویب بکند آنوقت قانون شود بنظر بنده اگر جایش اینجا نیست با آنجاست چه تاثیری دارد هیچ فرق نمی‌کند شما باید تصویب کنید چه این حالا اگر هر کدام از این مواد را که واقعاً آقا موافق نباشند و تصویب نکنند می‌گذاریم کنار یمیل اکثریت مجلس شورای ملی اگر تصویب شد میزود پی کارش و آن قانون هم اگر بیاید ههمین حال را دارد باضافه آقا باید توجه بفرمایند که راجع بآن آقایان لیسانس‌ها و دکترها که فرمودنداین قانون جدیدی نیست فقط قانون مربوط بآن است که مواقصی داشت که در ضمن عمل بآن نواقص و اشکالات بر خوردند و حالا برای رفع نقصه آن قانون موادی دولت در اینجا آورده که بنظر بنده صلاح هم در این بود که موافقت بکنند اساساً این فکر که چون ما در دوره پنجم یا دوره چهارم ۱۷ ماده داشتیم امروز هم باید داشته باشیم این فکر غلطی است این یک فکر بی قاعده و بی جائی است و نباید این فکر را کرد آن روز لازم بود که ۱۷ ماده داشته باشد و حالا قانون متمم بودجه لازم است که ۵۰ ماده داشته باشد اینجا مجلس شورای ملی به کمیسیون بودجه اختیار داده است که در بودجه‌ها رسیدگی بکند و تفتیش بکند و پس از تصویب قابل اجرا است و این یک اختیاری است که مجلس شورای ملی بکمیسیون بودجه داده است ولی قانون را ما به مجلس آورده‌ایم که مجلس شورای ملی یکان مواد این قانون را ببیند و البته در هریک از این مواد هم توضیحات لازم داده خواهد شد و هر یک از مواد را که آقایان تصویب نفرمودند یعنی اکثریت تصویب نکرد رد می‌شود و اگر پس از این توضیحاتی که داده شد اکثریت تصویب کرد قانون می‌شود اینجا حضرت آقای فرمانفرمائیان فرمودند که ۱۰ میلیون خرج می‌شود ۱۰میلیون کجا خرج میشودآقا؟ آقای فرمانفرمائیان راجع بمقاطعه کار گفتند چند میلیون تومان داریم می‌دهیم و ده میلیون تومان کجا و کجا بعقیده بنده این حرف‌ها جر ایجاد وحشت و جزاینکه بر خلاف واقع باشد چیز دیگری نیست و این هم علتش این است که مطالعه نفرمودند و اگر به بنده و یا یکی از آقایان اعضاء هیچ جای نگرانی نیست موضوع دیگر که مربوط به مقاطعه کاران است این است که دولت مطابق قرار داد خودش با مقاطعه کاران یک قراری دارد و آنها هم ملزم هستند که مطابق آن قرار داد کار کنند ولی حالا بر خورد هم مقاطعه کارها هم دولت بوضعیت حاضر یعنی از هر جهت گرانی مصالح و کارگر بقدری زیاد شده که دولت از نطر انصاف واز نظر اینکه حقیقتاً اشکال وارد است و از نظر اینکه شکایاترا وارد دانسته است این است که یک پیش بینی کرده است که تا صدی ده نسبت بقرار داد اولیه دقت بکنند و اجازه خواسته است که اگر واقعاً دید که یک مقاطعه کاری واقعاً ضرر می‌کند دولت نظر ندارد و کجلس شورای ملی هم نظری نداذرد که او در اثر بالا رفتن مزد و قیمت مصالح ضرر بکند و کار ساختمان دولت متوقف شود نظر این است که بالاخره او ضرر نکند و کار دولت هم انجام شود این است که اینجا اجازه‌ای گرفته‌اند که این قرار داد را آنهائی که شکایت می‌کنند یک تجدید نظری اگر خواستند بکنند تا صدی ده نسبت بقرار داد اگر واقعاً شکایات وارد بود بموجب این قانون بآن مبلغی که با آنها قرارداد بسته است یک افزایشی قائل نیست و شما نمی‌توانید که اصل قرار داد چقدر است؟ و اصلاً شاید اصلش به ده میلیون تومان نمی‌رسد معارف آذربایجان را فرمودند می‌خواستم عرض کنم آقایان نمایندگان برای سهمیه هائی که برای ایالات و ولایات تعیین شده است همه گله مندند و حق هکم ندارمد ولی در قسمت آذربایجان اگر ما نسبت بگریم نسبت بودجه وزارت فرهنگ و تقسیماتی که نسبت به تمام شهرستانها حتی مرکز شده است ملاحظه می‌فرمایند که نسبت به آذربایجان همیشه مجلس شورای ملی و دولت یک نظر ارفاقی بیشتری داشته باشد و مخصوصاً بودجه آذربایجان یعنی بودجه فرهنگ آذربایجان بارقمی که وزارت فرهنگ برای ریاست خراسان قائل شد (۷۵%)صدی هفتاد و پنج بیشتر است این را برای نسبت عرض می‌کنم و اگر ما بخواهیم حقیقتاً جمعیت را در نظر بگیریم اگر بخواهیم عایدات را در نظر بگیریم اگر بخواهیم وسعت خاک را درنظر بگیریم نلاحظه خواهید فرمود که در قسمت آذربایجان هیچ فرد گذارنکرده است دولت در قیمت فرهنگ و سایر کارهای آذربایجان یک قدر بلندتری بر داشته است بنظر بایستی هم که برداشته باشد پس نظر آقای فرمانفرمائیان صرفاً در این نظر این است که خ. استند نسبت بموکلین خودشان اطهار وجودی کرده باشند والا اگر تشریف آورده بودند در کمیسیون بودجه و اطلاعی حاصل کرده بودند این فرمایش را نمی‌کردند من هم از همکاران شما هستم و ما هم قبول داریم حضرت والا نماینده آذربایجان و طرفدار کارهای آذربایجان هستید ولی بهتر این است که تشریف بیاورید در کمیسیون بیائید انجام ارقام را به بنید مقیاس را ملاحظه فرمائید نسبت هائی که معلوم شده است ملاحظه بفرمائید آنوقت این اعتراض را بفرمائید راجع بموضوع منهدسین که ایشان اظهار کردند خواستم عرض کنم که فرمایشات ایشان صحیح است ولی موضوع این است که مهندسین اصلاً قانون استخدام ندارند ولی بعداً مذاکره شد که قانونی برای این کار تهیه و بمجلس پیشنهاد و البته وقتی که پیشنهاد شد آن موقع باید آقای فرمانفرمائیان اظهار میل کرده و توجهشان را نسبت باین طبقه عطف بفرمایند هر قدر واقعاً لیاقت و شایستگی آنها است بآنها اظهار ارفاق بشود ولی این جا تطبیق نمی‌کند اینجا هر کدام طبقه را ملاحظه بفرمائید لیسانس‌ها پزشگها دکترها مستخدمین قضائی و کشوری و لشگری هر کدام یک قانونی خاصی دارند که از مجلس شورای ملی گذشته است لازم است بلکه قانون است که هر سال باید در قانون متمم بودجه اشل مستخدمین لشکری و کشوری و قضائی ما در قانون متمم بودجه روشن شود و چون قانونی هنوز برای مهندسین نگذشته است در قسمت اصلاحش هم نمی‌توانیم صحبت کنیم و صحبتش برای بنده مورد فقط در قسمت دکترها و لیسانس‌ها یک قانونی گذشته است که با قانون افزایش شورای ملی گذشت اشکالی در پرداختهای آنها پیش آمده برای رفع این اشکالات دولت یک همچو مادة را پیشنهاد کرده و کمیسیون هم چون نظرش تسهیل کار دولت بوده است البته مقتضی با نظر دولت موافقت بکند اساساً بنده نمیدانم چرا اینطور میگوئیم که چرا فلان قانون در قانون بودجه است این که طفره از کار مردم چیز دیگری نیست بالاخره متمم بودجه همان قانون است که آمده است به مجلس شورای ملی و شما هم صحبت می‌کنید و شما عوض نمی‌شوید در قانون متمم بودجه می‌توانید همان نظر را اظهار کنید که در قانونی که دولت به مجلس پیشنهاد می‌کند فقط تفائتش این است که این طرز وقت را کمتر و بیشتر می‌شود (بعضی از نمایندگان ختم جلسه)

رئیس-آقای وزیر پیشه و هنر و بازرگانی

وزیر پیشه و هنر و بازرگانی-بنده توضیح مفصلی نمی‌خواهم به آقایان عرض کنم جواب آقایان را آقای انوار و آقای اعتبار توضیح فرمودند و آنچه که مربوط می‌شود به مندرجات مواد برای اینکه تکرار نشده باشد حالا چیزی عرض نمی‌کنم و در مواد وقتی که صحبت شد جواب عرض می‌کنم و از جمله راجع بوام فقط یک موضوع کلی را خواستم حضور آقای فرمانفرمائیان عرض کنم توضیحاتی که در بودجه فرمودند شاید یک توضیح تفصیل و تفسیر بودجه باشد ولی این را خواستم عرض کنم این قانون متمم بودجه از لحاظ این تشکیل نشده است که یک مخارج تازه‌ای را ایجاد کند چون فرمودند که مثلاً ده در صد اجازه می‌خواهند که به مقاطعه کارها بدهند و اگر چنانچه بدهند خسارت زیادی وارد می‌شود و چطور جبران می‌کنند و اینطور تصور فرمودند که اگر این اجازه داده شد ۱۵ میلیون یا چند میلیون تومان خرج خواهد شد زائد بر ارقامیکه در بودجه تصویب شده خواستم عرض کنم همچو چیزی نیست مخارجی که دولت می‌تواند بکند منحصر خواهد بود باقلامی که در بودجه کشور نوشته شده است و اینجا یک اجازه خرجی می‌خواهند مثلاً دیگر برای ساختمانهای خودش وزارت راه یا یکی از وزارتخانه‌های دیگر در بودجه خودش اگر ۱۰۰ میلیون ریال فرضاً پیش بینی کرده باشد و لبته آن صد میلیون ریال باید منطق بشود بر مقررات از جمله مقررات یکی قانون محاسبات عمومی است از جمله مواد قانون محاسبات عمومی این است که یک خرجی را اگز بخواهند بکنند طبق مزایده یا مناقصه باید باشد حالا یک قرار دادی را بترتیب مناقصه بسته‌اند البته دولت اجازه ندارد که بیاید آن قرار دادرا حذف کند و یک چیز بیشتری بپردازد اینجا اجازه می‌خواهند که یک چیزی علاوه بر آن مبلغی که تعیین شده بپردازند ولی از چه محل از محلیکه در بودجه شان هست اگر در بودجه دارند که می‌توانند بپردازند اگر ندارند که باید منصرف شوند یا یک قانون تازه‌ای بیاورند یک مبلغی بر اعتبار ساختمان آن وزارتخانه اضافه شود والا تصور نفرمائید که این اجازه هائی که داده می‌شود عبارت خواهد بود از اضافه از مخارجی که در بودجه هست این فقط مربوط به طرز جریان و عمل آن خرج است که در قانون پیش بینی می‌شود.

-اعلام اسامی اعضاء کمیسیونهای خاص و کمیسونهای مبتکرات و عرایض

{۴-اعلام اسامی اعضاء کمیسیونهای خاص و کمیسونهای مبتکرات و عرایض}

رئیس-بر حسب نظر مجلس شعب ۶ گانه کار خودشانرا انجام دادند و گزارش آن برالی استحضار آقایان بعرض می‌رسد کمیسیون رسیدگی بحساب در آمد کارمندان دولت از هر شعبه دو نفر انتخاب شده‌اند

آقایان: ارکانی –ثقه االاسلامی-فرمانفرمائیان-افخمی-دکتر قزل ایاغ-ذئالقدر-طباطبائی-مخبر فرهمند-طوسی-مهذب-گودرزنیا-آزادی

کمیسیون عرایض-آقایان:

اصفهانیان-لاریجانی-حریری-اصفهانی-گرگانی-رهبری.

کمیسیون مبتکرات-آقایان:

روحی-مجد ضیائی-ساگینیان-فرشی-منشور-نائینی.

بعضی از نمایندگان-ختم جلسه.

رئیس-آقای مخبر فرمایشی داشتند اجازه تان محفوظ است.

- موقع و دستور جلسه بعد-ختم جلسه

{۵- موقع و دستور جلسه بعد-ختم جلسه}

اجازه میفرمائید جلسه راختم کنیم (صحیح است)

جلسه آتیه روز سه شنبه ۱۰ شهریور ماه سه ساعت و نیم قبل از طهر دستور هم بقیه شور لایحه متمم بودجه

(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی –حسن اسفندیاری