مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ تیر ۱۳۳۷ نشست ۲۱۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی دوره ۱۹
جلسه: ۲۱۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۳ تیر ماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- بیانات قبل از دستور آقای خرازی
۳- اعلام مقام ریاست دایر به ادامه عضویت نظار مجلس در شورای عالی نفت و اعضای کمیسیون نفت تا آخر دوره
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
۵- تصویب انتخاب دو نفر از هر کمیسیون برای کمیسیون خاص رسیدگی به تشکیلات وزارتخانه‌ها به جای ۳ نفر
۶- قرائت اسامی هیئت رئیسه کمیسیون‌ها
۷- مذاکره در گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به مقررات بازنشستگی و تصویب ماده واحده و تبصره آن
۸- اخذ رأی و تصویب تبصره‌های ۱۰ و ۱۱ قانون مقررات بازنشستگی
۹- طرح و تصویب دو فوریت طرح پیشنهادی راجع به سن بازنشستگی پزشکان و اعضای دیوان محاسبات
۱۰- اعلام چاپ اختلافات مصوبه مجلس شورای ملی و مجلس سنا در لایحه تعرفه گمرکی و طرح آن در جلسه بعد
۱۱- شور دوم گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به استخدام آموزگاران پیمانی
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و ده دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس
رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه- آقایان:
صارمی- کدیور- قراگزلو- اردلان- دکتر آهی- دکتر امین- کاظم شیبانی- ثقه‌الاسلامی- ساگینیان- دولت‌آبادی- سنندجی- اسکندری- غضنفری- کورس- اخوان- دکتر عمید- دکتر اصلان افشار- اورنگ- مهندس فیروز- آقایان- بهادری- مهندس فروغی- امامی‌خویی- دکتر ضیایی- اعظم زنگنه- دهقان- اریه- پناهی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان:
دکتر طاهری- قرشی- بوربور.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان:
فولادوند- طباطبایی قمی- سالار بهزادی- عرب شیبانی.
رئیس- نسبت به صورت‌مجلس نظری نیست؟ آقای ابتهاج.
ابتهاج- بیانات بنده احتیاج به یک اصلاحاتی دارد که اگر اجازه بفرمایید اصلاح می‌کنم و می‌دهم به تندنویسی.
رئیس- بسیار خوب دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه قبل تصویب می‌شود.
۲- بیانات قبل از دستور آقای خرازی
رئیس- نطق قبل از دستور شروع می‌شود آقای خرازی.
خرازی- بنده می‌خواستم امروز دو موضوع را که یکی از نظر اجتماعی اهمیت دارد و یکی از نظر دینی و مذهبی مخصوصاً از نظر خارجی اهمیت دارد به عرض همکاران محترم برسانم. البته اولین مرتبه‌ای که دولت متوجه شده که این حقوق‌هایی که به کارمندان که اشلشان تغییر نکرده می‌دهد ناچیز است و با این بالا رفتن قیمت اجناس و پایین بودن سطح زندگی یک کمک‌های بیشتری لازم است به آنها بشود اولین مژده را اگر خاطر آقایان باشد اعلیحضرت همایونی در یکی از شرفیابی‌ها که تقریباً در برج بهمن بود فرمودند دولت هم که مجری منویات ملوکانه است توجه کرده و یک صد میلیون تومان برای این کار اختصاص داد البته آقایان توجه دارند که اینجا صحبت از این که کی کارش زیاد است کی کم است و کی کارش زائد است نیست فقط موضوع این است که دولت به کارمندان خودش کمکی بکند و وضع آنها را از این سختی معیشت زندگی نجات دهد بنابراین برای دولت کلیه مستخدمین یکسان هستند وقتی ما می‌گوییم سختی معیشت در مملکت هست مثل این می‌ماند که بگوییم آب از سرچشمه گل شده خانه هر کس گل است برای دولت فرق نمی‌کند مستخدمین اداری مستخدمین جز و پیمانی مخصوصاً دون‌پایه‌ها و روزمزدها که خیلی حقوق‌شان قلیل است و از همه بیشتر در مضیقه زندگی هستند بنده می‌خواستم از همکاران خودمان که در کمیسیون بودجه تشریف دارند تمنا کنم که یک توجهی بکنند که این کمک به تمام طبقات مستخدمین از هر طبقه‌ای هستند مخصوصاً روزمزدها و دون‌پایه‌ها شده باشد (صحیح است) موضوع دومی که می‌خواستم توجه آقایان را جلب کنم این است که بنده خودم سال گذشته افتخار این را داشتم که به حج مشرف شوم و اگر این را ادعا تصور نفرمایید یک حاجی عادی هم نبودم در کلیه شئون کشور عربستان سعودی مخصوصاً مقرراتی که راجع به حج است مطالعه کردم سال گذشته خوشبختانه کمیسیون حج یا وزارت خارجه یا دولت ایران اجازه مراجعت حجاج را به کشور عربستان سعودی نداده بود بنابراین از ظهر ۱۲ ذیحجه که فرایض حج تمام می‌شود و اشخاص می‌توانند به اوطان خودشان مراجعت کنند البته این سه روز اول را آنها یک حسن تعصبی دارند و حق تقدمی قایل می‌شوند برای ممالک عربی ولی شرکت واحد ایران که عبارت از شرکت هواپیمایی ایران و پارس باشد حجاج ایران را از ۱۵ تا ۲۵ ذیحجه یعنی تا ده روز بعد رساندند به دمشق و بیروت و بغداد بنده مخصوصاً از تمام آقایان تمنا دارم که این قسمتی را که عرض می‌کنم توجه بفرمایند بنده این را امروز اینجا می‌گویم که اقدامی بشود که فردا همه آقایان گیرمو کلینشان نباشند بنده صورت بلیط‌ها را از فرودگاه گرفتم آقای ذوالفقاری توجه بفرمایند رفتن حجاج با هواپیماهای ایرانی است یعنی شرکت واحد و مراجعتشان با شرکت عربستان سعودی است و به این ترتیب اولین دسته‌ای را که حرکت می‌دهند ۱۳ محرم است یعنی حاجی باید یک ماه تمام در آن درجه حرارت بین ۵۲ و ۵۵ بماند بنده صریحاً عرض می‌کنم با حسابی که کرده‌ام در حدود ۸۰۰۰ نفر از ایران حاجی به حج مشرف شده بنده می‌گویم نفری ۴ هزار تومان حداقل را گرفتم که نگویید در ایران عدد نیست ۳۲ میلیون تومان ایران آنجا خرج می‌کند نفری ۹۰۰ تومان هم خرج مراجعت با هواپیماهای عربستان سعودی باید بدهند بنابراین اگر یک ماه هم آنها را نگاه دارند نفری هزار تومان هم برای آن یک ماه یعنی از ۱۲ ذیحجه تا ۱۳ محرم که مطابق این بلیط‌ها که تاریخ مراجعت معین کردند ۸ میلیون تومان حجاج ایرانی باید آنجا خرج کنند (دکتر بینا- جای تأسف است) بنده خواستم توجه دولت را جلب کنم جایی که آب سطل معمولی ۶ تومان است این را بنده سال گذشته دیدم مرغ یکی ۲۰ تومان است یخ کیلویی ۱۵ ریال است هندوانه دانه‌ای ده تومان است بنده صریحاً عرض می‌کنم این آقایان حجاج از ۱۲ ذیحجه به بعد به آقایان نمایندگان آذربایجان. خراسان. فارس. کرمانشاه هی تلگراف می‌کنند بنده یقین دارم که یک عده از ایرانی‌ها از بالا بودن درجه حرارت هوا تلف می‌شوند از دولت و مجلس جدا می‌خواهم که به این کار رسیدگی نماید دولت حافظ جان و مال و ناموس مردم مخصوصاً در خارجه است مجلس باید از دولت جدا بخواهد که این قضیه را حل کند و از روز ۱۲ ذیحجه حجاج را برگردانند. (صحیح است احسنت)
۳- اعلام مقام ریاست دایر به ادامه عضویت نظار مجلس در شورای عالی نفت و اعضای کمیسیون نفت تا آخر دوره
رئیس- وارد دستور می‌شویم دو سه موضوع است که به اطلاع آقایان می‌رسد خاطر آقایان مسبوق است که دو نفر برای عضویت شورای عالی نفت در دو سال قبل انتخاب شده‌اند در اساسنامه شرکت ملی نفت نوشته که این انتخاب برای مدت نمایندگی است مطابق ماده ۳۲ اساسنامه شرکت ملی نفت اشخاصی که از طرف مجلس انتخاب می‌شوند برابر مدت نمایندگی تا انتخاب جانشین خود به عضویت شورای عالی نفت عضو شورای عالی نفت خواهند بود و در صورت انقضای دوره باقی خواهند بود حالا که دوره نمایندگی چهار سال شده دو سالی که آقایان انتخاب شده‌اند تمام شده می‌خواستم نظر مجلس را بخواهم و تصور می‌کنم باید برای تمام دوره نمایندگی که چهار سال است این آقایان در کار خود باقی بمانند (صحیح است) یکی هم لایحه‌ای در جلسه گذشته دولت راجع به نفت تقدیم کرد چون کمیسیون خاص است و تمام امور مربوط به نفت به آن کمیسیون باید برود این لایحه هم باید به آن کمیسیون برود و تجدید کمیسیون لازم نیست. (صحیح است)
۴- تصویب انتخاب دو نفر به جای سه نفر از کمیسیون‌ها جهت کمیسیون خاص رسیدگی به تشکیلات وزارتخانه‌ها
رئیس- کمیسیونی است برای رسیدگی به سازمان وزارتخانه‌ها که از کمیسیون‌ها از هر کمیسیون سه نفر انتخاب می‌شوند دیروز در هیئت رئیسه مذاکره کردیم چون خیلی از اعضای کمیسیون‌ها تغییر کرده‌اند یک عده‌ای در کمیسیون‌هایی عضویت داشته‌اند و حالا انتخاب نشده‌اند و کمیسیون حاضر که باید به لایحه سازمان رسیدگی کند از کمیسیون‌ها انتخاب شده‌اند و حالا کمیسیون‌ها تجدید شده این طور رأی گرفتیم که به اطلاع مجلس برسانیم و جلب موافقت مجلس را بکنیم که کمیسیون‌های فعلی ۴۸ نفر را انتخاب کنند که به سمت نمایندگی بتوانند در آن کمیسیون خاص عضویت داشته باشند حالا اگر نظر آقایان هم همین طور است باید کمیسیون‌ها هر یک سه نفر به ترتیبی که سابقه دارد از کمیسیون خودشان انتخاب کنند برای کمیسیون خاص مربوط به سازمان وزارتخانه‌ها آقای صدرزاده تقاضای شما راجع به همین موضوع است؟
صدرزاده- بلی.
رئیس- بفرمایید.
صدرزاده- بدواً دو تلگراف که از شیراز رسیده است راجع به لایحه فرهنگ که از مقام محترم ریاست تمنا کرده‌اند که در دستور قرار بگیرد و دیگری هم از اطاق بازرگانی آنجا راجع به مسئله چای که تقدیم می‌کنم. راجع به این قسمت در کمیسیون خاص هم چند روز قبل مذاکره شد این کمیسیون‌هایی که برای امر خاص انتخاب می‌شوند مثل کمیسیون نفت. کمیسیون سازمان وزارتخانه‌ها برای امر خاصی است پس مأموریت اعضای انتخاب شده تا انجام آن کار است در ماده ۲۱ آیین‌نامه هم ذکر شده که کمیسیون‌هایی برای انجام وظیفه خاص تشکیل می‌شوند شاید این طور به نظر می‌رسد که آن کمیسیون‌هایی که برای امور خاصی تشکیل می‌شوند مثل کمیسیون‌های وزارتخانه‌ها برای یک سال نیست آن کمیسیون‌هایی که برای امر خاص انتخاب می‌شوند یا از کمیسیون‌ها یا از شعب مدت رسمیت آنها موکول به انجام کاری است که محول شده بنده این طور عقیده دارم که مادامی که آن کار انجام نیافته است اشخاصی که انتخاب شده‌اند صلاحیت رسیدگی به آن کار دارند این عرض بنده بود.
رئیس- راجع به ۴۸ نفر عضو کمیسیون سازمان هم نظر دارید که عضو کمیسیون هستند؟
صدرزاده- عرض کردم اینها کمیسیون‌هایی است که برای امر خاصی تشکیل می‌شود و تا آخر دوره عمل در کار باقی هستند و الان در کمیسیون نفت هم همین طور عمل می‌کنیم.
رئیس- فرق می‌کند بنده حالا توضیح می‌دهم کمیسیون نفت از شعب انتخاب می‌شوند شعب تشکیل شده و یک کمیسیونی را انتخاب کرده ولی در کمیسیون سازمان نمایندگان کمیسیون‌ها هستند الان آقای مهندس سلطانی در کمیسیون کشور دیگر نیستند حالا به چه سمت در کمیسیون خاص به عنوان نماینده کمیسیون کشور حاضر بشوند و همچنین دیگران در کمیسیون‌هایی که در آن انتخاب شده‌اند حالا عضو نیستند حضورشان در کمیسیون خاص معنی ندارد برای این که از طرف کمیسیون‌ها باید انتخاب بشوند و نظر خودشان را به کمیسیون‌های مربوطه بدهند و توجه کمیسیون را جلب کنند حالا البته بسته به نظر مجلس است بنا به اختیاری که طبق آیین‌نامه هیئت رئیسه دارد این طور هیئت رئیسه نظر داد که این کمیسیون حاضر تجدید بشود و از تمام کمیسیون‌ها مجدداً انتخاب بشوند.
رئیس- آقای ارباب.
ارباب- بنده هم در همین حدود توضیحاتی که جناب آقای رئیس فرمودند خواستم به عرض مجلس برسانم لازم است کمیسیون‌های جدید انتخاب کنند اشخاصی که سابق از طرف کمیسیون‌ها در این کمیسیون انجام وظیفه می‌کردند دیگر اعتبارشان در این کمیسیون‌ها به قوت خود باقی نخواهد بود چون در کمیسیون‌های اصلی خیلی از آن آقایان عضویت ندارند.
رئیس- بسته به نظر مجلس است آقای مهندس هدایت.
مهندس هدایت- بنده سابقاً عضو کمیسیون ۴۸ نفری بودم حالا تجدید انتخاب خواهد شد خواستم مطالبی به عرض برسانم و آن این است که تشکیل یک کمیسیون ۴۸ نفری کار بسیار مشکلی است این است که استدعا دارم فکری درباره این موضوع بفرمایند که اگر تشکیلات هر وزارتخانه را کمیسیون خاص همان وزارتخانه رسیدگی کند نه ۴۸ نفر و یک عده‌ای را معین بفرمایند که مواد عمومی را رسیدگی کنند و کمیسیون هر وزارتخانه تشکیلات آن وزارتخانه را تصویب بکند این یک کار عملی است و الّا تشکیل یک کمیسیون ۴۸ نفری کار عملی نیست ما آمدیم بارها نشسته‌ایم و کمیسیون اکثریت پیدا نکرده و کار باطلی را انجام دادیم.
رئیس- ممکن است آقایان تصمیم اتخاذ بفرمایند که از هر کمیسیون ۲ نفر انتخاب شود به جای ۳ نفر.
دکتر بینا- نظر آقای مهندس هدایت این است که کار هر وزارتخانه‌ای برود به کمیسیون مربوطه و برای هر وزارتخانه کمیسیون خاص انتخاب شود.
رئیس- این کمیسیون خاص در آیین‌نامه یک وظایفی برایش معین شده و مطابق وظیفه خودش باید رفتار کند یعنی مجموع سازمان وزارتخانه‌ها را این کمیسیون باید رسیدگی و تصویب بکند حالا اگر آقایان مایل باشند عده کمیسیون محدودتر باشد ممکن است از هر کمیسیون دو نفر انتخاب شود که جمع اعضای کمیسیون ۳۶ نفر خواهد بود پس اول رأی می‌گیریم برای انتخاب سه نفر اگر آقایان به سه نفر رأی ندادند برای دو نفر رأی گرفته می‌شود (چند نفر از نمایندگان- برای دو نفر رأی بگیرید) بسیار خوب آقایانی که با انتخاب دو نفر از هر کمیسیون برای کمیسیون خاص سازمان وزارتخانه‌ها موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد بنابراین کمیسیون‌ها را رؤسای کمیسیون‌ها تشکیل بدهند و از هر کمیسیون دو نفر انتخاب می‌کنند.
۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
رئیس- آقای بهبهانی.
بهبهانی- سؤالی است راجع به قالی ماشینی که تقدیم می‌کنم.
۶- قرائت اسامی هیئت‌رئیسه کمیسیون‌ها
رئیس- صورت هیئت رئیسه کمیسیون‌ها به اطلاع آقایان می‌رسد.
(به شرح آتی قرائت شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
محترماً هیئت رئیسه کمیسیون‌های پارلمانی را که در تاریخ ۲۹ و ۳۱ خرداد و اول و سوم تیرماه ۱۳۳۷ انتخاب شده‌اند برای اطلاع خاطر مبارک ذیلاً به عرض می‌رساند.
کمیسیون بودجه آقای فتح‌الله فرود رئیس
کمیسیون دادگستری آقای فخر طباطبایی رئیس
آقایان بزرگ‌ابراهیمی دکتر سعید حکمت‌نواب رئیس
آقای عمیدی‌نوری مخبر.
آقایان دکتر دادفر فولادوند منشی کمیسیون دارایی:
آقایان دکتر جهانشاهی رئیس.
آقایان باقر بوشهری- دادگر. نواب رئیس.
آقای مشایخی مخبر.
آقایان مرتضی حکمت- اعظم زنگنه منشی.
کمیسیون کشور: آقای موسوی رئیس.
آقایان سعیدی- مجید ابراهیمی‌نواب رئیس.
آقای رامبد مخبر.
آقایان مهندس دهستانی- فولادوند منشی.
کمیسیون فرهنگ: آقای پروفسور جمشید اعلم رئیس.
آقایان دیهیم- علامه وحیدی نواب رئیس.
آقای مهندس جفرودی مخبر.
آقایان- دکتر دادفر. سعیدی منشی.
کمیسیون بهداری- آقای دکتر سیدامامی رئیس.
آقایان- دکتر امیر نیرومند. دکتر شفیع امین‌نواب رئیس.
آقای دکتر سعید حکمت مخبر.
آقایان- دکتر دیبا. شادلو منشی کمیسیون راه- آقای علامه وحیدی رئیس.
آقایان- مهندس بهبودی. مجید ابراهیمی‌نواب رئیس.
آقای مهندس فروهر مخبر.
آقایان- مرتضی حکمت. پردلی منشی.
کمیسیون کشاورزی- آقای مهندس شیبانی رئیس.
آقایان قبادیان. مهندس دهستانی‌نواب رئیس.
آقای رامبد مخبر.
آقایان پردلی. شادلو منشی
کمیسیون امور خارجه- آقای سنندجی رئیس.
آقایان- خزیمه‌علم. امید سالارنواب رئیس.
آقای مرآت اسفندیاری مخبر.
آقایان- دکتر سعید حکمت. قوام منشی.
کمیسیون برنامه- آقای دکتر بینا رئیس.
آقایان- مشایخی. خرازی. نواب رئیس.
آقای تیمورتاش مخبر.
آقایان- مهندس فروهر- دکتر دادفر منشی.
کمیسیون تحقیق سؤالات- آقای عرب شیبانی رئیس.
آقایان- قبادیان سالار بهزادی نواب رئیس.
آقای مهندس هدایت- مخبر.
آقایان- مهندس سلطانی- پردلی منشی.
کمیسیون گمرکات و انحصارات- آقای باقر بوشهری رئیس.
آقایان- دکتر وکیل. زنگنه. نواب رئیس.
آقای فلیکس آقایان مخبر.
آقای دکتر عدل- منشی.
کمیسیون بازرگانی: آقای خرازی رئیس.
آقایان- بزرگ‌نیا. فلیکس آقایان. نواب رئیس.
آقای عمیدی‌نوری مخبر.
آقایان- مهندس فیروز. اریه منشی.
کمیسیون صنایع و معادن- آقای کورس رئیس.
آقایان- دکتر فریدون افشار- بزرگ‌نیا. نواب رئیس.
آقای مهندس هدایت مخبر.
آقایان- مهندس بهبودی- مهدی فیروز منشی.
کمیسیون امور استخدام- آقای مهندس فروغی رئیس.
آقایان- دکتر وکیل- ساگینیان. نواب رئیس.
آقای مهران مخبر.
آقایان- فولادوند. برومند منشی.
کمیسیون پست و تلگراف و تلفن- آقای دولتشاهی رئیس.
آقایان- یارافشار- عامری نواب رئیس.
آقای دکتر مشیر فاطمی مخبر.
آقای قراگزلو منشی.
کمیسیون نظام- آقای کیکاوسی رئیس.
آقایان- توماج. عباسی. نواب رئیس.
آقای بزرگ‌ابراهیمی مخبر.
آقایان- رامبد. ثقه‌الاسلامی منشی.
کمیسیون امور اجتماعی و کار- آقای دکتر حسن افشار رئیس.
آقایان- سلطان‌مراد بختیار- مهندس شیبانی. نواب رئیس.
آقای مهندس سعید هدایت- مخبر.
آقای مهندس فروهر- منشی.
کمیسیون محاسبات- آقای دکتر امیر نیرومند رئیس.
آقای جلیلی نایب رئیس.
آقای امیدسالار مخبر.
آقای ثقه‌الاسلامی منشی.
کمیسیون عرایض: آقای قنات‌آبادی رئیس.
آقای دادگر نایب رئیس.
آقای مسعودی مخبر.
۷- مذاکره در گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به مقررات بازنشستگی و تصویب ماده واحده و ده تبصره آن
رئیس- خاطر آقایان مستحضر است که از مجلس شورای ملی راجع به بازنشستگان یک قانونی تصویب شد و رفت به مجلس سنا آنها تغییراتی داده‌اند و فرستاده‌اند اختلافش حالا به نظر آقایان می‌رسد. آقای منشی توضیح می‌دهند اگر این اختلافات را ما تصویب کنیم به دولت ابلاغ می‌شود و اگر اصلاح کنیم باید دو مرتبه برود به مجلس سنا چون مجلس سنا تعطیل تابستان خودشان را اعلام کرده‌اند و این بازنشستگان مدتی است که همین طور در معطلی مانده‌اند و کارشان معوق مانده است باز هم معطل می‌مانند حالا قرائت می‌شود اگر آقایان همین طور که مجلس سنا تصویب کرده تصویب بفرمایند به دولت ابلاغ بشود. (صحیح است) (به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۲۷۵۲۵- ۵/۹/۳۶ دولت راجع به اصلاح قانون بازنشستگی و اصلاح حقوق بازنشستگان که طی مرقومه شماره ۱۳۳۲۱- ۲۸/۱۲/۳۶ از مجلس شورای ملی به مجلس سنا ارسال و فوریت آن در جلسه روز شنبه سی‌ام فروردین ماه یک‌هزاروسیصدوسی‌وهفت مجلس سنا مطرح و با اصلاحاتی به تصویب رسید. اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی و طرح مجدد در مجلس شورای ملی به ضمیمه ایفاد می‌شود- نایب رئیس مجلس سنا دکتر سعید مالک
رئیس- لازم است بنده به اطلاع آقایان برسانم که نظر مجلس سنا نظر مشورتی و ابراز ملاحظات است ما می‌توانیم قبول بکنیم می‌توانیم قبول نکنیم حالا این اختلافات به اطلاع آقایان می‌رسد هر طور نظر دارند انجام می‌شود
(توسط آقای دکتر دادفر منشی به شرح زیر قرائت شد)
تبصره ۶ این طور بوده: وزارتخانه‌ها و بنگاه‌ها و شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و سازمان برنامه و شهرداری‌ها و دستگاه‌های تابع آنها. کلمه «بنگاه‌ها» را مجلس سنا حذف کرده و کلمه «مؤسسات» را اضافه کرده و این تریتب شده که: وزارتخانه‌ها و شرکت‌ها و مؤسسات و سازمان‌های دولتی و سازمان برنامه و شهرداری‌ها و دستگاه‌های تابعه آنها. بعد در داخل پرانتز در اول بوده: به استثنای قضات و پزشکان و اعضای شورای عالی و هیئت نظارت سازمان برنامه و اعضای دیوان محاسبات و حالا این طور شده (به استثنای قضات دیوان عالی کشور و دادگاه عالی انتظامی و استادان و پزشکان دانشگاه. دیوان عالی کشور و دادگاه عالی انتظامی اضافه شده و کلمه (پزشکان) (پزشکان دانشگاه) شده اعضای شورای عالی و هیئت نظارت سازمان برنامه و اعضای دیوان محاسبات هم حذف شده.
در تبصره ۷- کلمه (کارمند) تبدیل به کارمندان شده.
تبصره‌های ۱۰ و ۱۱ هم حذف شده.
رئیس- آقای رامبد.
رامبد- این لایحه وقتی که تقدیم مجلس شورای ملی شد کم و بیش شبیه بود با همین وضع حاضری که از مجلس سنا عودت داده شد بعد مجلس شورای ملی یک مطالعه‌ای فرمودند در این لایحه و با توجه به پیشنهادات و توضیحاتی که بعضی از آقایان نمایندگان دادند یک اصلاحاتی را آقایان اکثریت تصویب فرمودند متأسفانه همان مصوبات مجلس شورای ملی در مجلس سنا مجدداً حذف شده است از این جهت است که بنده لازم دانستم با اجازه آقایان یک توضیح مختصری عرض کنم یکی از دستگاه‌های بسیار بسیار مهمی که در کشور باید مورد توجه قرار بگیرد صراحتاً عرض می‌کنم بدبختانه در چند سال اخیر روزبه‌روز در تضعیف این دستگاه می‌کوشند دیوان محاسبات است، دیوان محاسبات یعنی محلی که نمایندگان انتخاب شده از طرف مجلس شورای ملی می‌روند می‌نشینند و خرج‌هایی که دولت کرده تصدیق می‌دهند که آیا با مصوبات مجلس شورای ملی تطبیق دارد یا ندارد، آقایان در اینجا بودجه را تصویب می‌فرمایید ولی اگر دولت این عمل را برخلاف انجام داد یا انجام نداد هیچ دستگاهی نیست که این را کنترل بکند و این دستگاه قانوناً دیوان محاسبات است بنده افتخار داشتم دو سال گذشته عضو کمیسیون بودجه و به کمک جناب آقای فرود و جناب آقای انواری که اینجا حضور دارند در تمام مدت سال این تذکر را دادم که دیوان محاسبات باید تکلیفش روشن بشود و مثل گذشته شروع به کار کند متأسفانه این کار به تعویق افتاد و صورتی که از طرف دولت برای انتخاب اعضای دیوان محاسبات فرستاده شده بود اکثراً از آقایان جوان و تازه‌کار بودند که وقتی با همکاران‌مان صحبت می‌کردیم اکثراً آنها را نمی‌شناختیم در صورتی که دیوان محاسبات در حکم دیوان کشور وزارت دادگستری است و باید از اشخاص مسن به خصوص که دارای تجربیات و بی‌نظری و اطلاع کافی باشند انتخاب بشوند مجلس شورای ملی اینجا تصویب فرمودند نمایندگی که در دستگاه دولت از طرف مجلس شورای
ملی انتخاب می‌شوند مشمول آن شرایط بازنشستگی که برای عضو عادی اندیکاتورنویس مقرر است نیستند ما در اینجا افسر شهربانی را به موجب یک قانون علی‌حده مستثنی کردیم اعتقاد بنده این است که افسران تحصیل‌کرده‌ای که جدیداً انجام وظیفه می‌کنند به مراتب شایسته‌تر از افسران قدیمی ممکن است باشند ولیکن در دیوان محاسبات که خرج و دخل مملکت به آن بستگی دارد عضو عادی یعنی عضو رتبه ۵ و ۶ که دیروز وارد دستگاه شده و پس فردا هم تابع مدیر کل وزارت دارایی است نمی‌تواند باشد به این جهت در این لایحه اکثریت آقایان نمایندگان مجلس تجلس تصویب فرمودند که اعضا و مستشاران دیوان‌عالی محاسبات هم مستثنی از این قانون بازنشستگی باشند قطعاً تصور می‌کنم در مجلس سنا توضیحات کافی به عرض آقایان سناتورها نرسیده و سهواً این قسمت را حذف کرده‌اند بنده از حضور آقایان محترم استدعا دارم اگر به مصوبات مجلس شورای ملی که قبلاً تصویب شده معتقد هستند این را مجدداً یعنی همان مصوبات قبلی را تأیید بفرمایند. (صحیح است)
رئیس- بیانی که آقای رامبد کردند دو قسمت است یکی این که به طور کلی باید کشور هر مؤسسه‌ای که دارد بگذارند انجام وظیفه‌اش را بکند دیوان محاسبات همان طوری که گفتند یک وظایفی از طرف مجلس شورای ملی دارد که باید دولت در آن کار اهمال نکند و تمام اسناد و مدارکی که دارند بفرستند به دیوان محاسبات ولی موضوع سن و بازنشستگی مربوطه انجام وظیفه نیست آن هم البته بسته به نظر مجلس است علاوه بر اعضای دیوان محاسبات در مجلس سنا اعضای شورای برنامه را هم که مجلس استثنا کرده بود آنها را حذف کرده‌اند حالا بسته به نظر آقایان است آقای انواری بفرمایید.
معاون وزارت دارایی (انواری)- به طور کلی به استحضار آقایان می‌رسانم که منظور از تقدیم این لایحه این نبود که کارمندان را به یک قسمت‌هایی تقسیم بکنیم و بگوییم دسته‌ای تا سن فلان و دسته دیگر تا سن فلان بازنشسته شوند چون برای یک دسته از کارمندان قوانین خاصی هست که آنها را مستثنی کرده وظیفه خاصی را نوشته که شامل بشود علت این که دیوان محاسبات را مجلس سنا حذف کرده این بود که برای مستشاران دیوان محاسبات قانون خاصی نگذاشته است که مستشاران دیوان محاسبات تا چه سنی در خدمت باقی باشند یعنی اعضای دیوان محاسبات هم مثل سایر قسمت‌ها هستند و بنابراین چون منظور دولت این بود که دسته‌هایی که قانون خاصی دارند مستثنی باشند این قسمت اعضای دیوان محاسبات در مجلس سنا حذف شده و اما برای تأمین نظر جناب آقای رامبد و سایر آقایان نمایندگان قانون دیوان محاسبات اخیراً تقدیم شده در این قانون دیوان محاسبات سن آقایان اعضای دیوان محاسبات را معلوم کرده و شرایط خاصی برای آنها قائل شدیم به نظر بنده اگر این قانون تصویب بشود منظور حاصل است و دیگر مورد ندارد برای این که ما بگوییم به استثنای مستشاران دیوان محاسبات یکی هم مربوط به شورای عالی سازمان برنامه است آن را هم که به قانون مراجعه کردیم در قانون می‌گوید کارمند بازنشسته را هم می‌شود در این شورا معلوم کرد ولی قانونی برایش نیست که اگر کارمندی بازنشسته بشود بعد بازنشستگی رسیده باشد نشود بازنشسته کرد پس قانون خاصی برای شورای عالی سازمان برنامه نداشتیم به این جهت حذف کردیم (دکتر وکیل- پزشکان چه طور؟) پزشکان آنهایی که قانون خاص داشتند استثنا کردیم و آنها که نداشتند نکردیم و من اطمینان می‌دهم این قانون دیوان محاسبات که بگذرد نظر آقایان تأمین خواهد شد و در آن قانون تمام این اختیارات منظور می‌شود.
رئیس- یک اصلاحات دیگری هم هست که حالا آقای منشی قرائت می‌کنند راجع به هیئت نظارت برنامه هم یک قانون خاصی از مجلس گذشته به تصویب مجلس سنا هم رسیده الان این حذفی که کرده‌اند اشکال دارد و مخالف این قانون است با آن قانون دیگر احتیاج نداشت که در این قانون بازنشستگی گذاشته شود چون در قانون انتخاب اعضاء شورای سازمان برنامه هست که از بازنشستگان هم می‌شود انتخاب کرد و اگر این قسمت حذف شود برخلاف آن قانون است بقیه اصلاحاتی که در مجلس سنا شده قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد)
در تبصره ۷ کلمه (کارمند) تبدیل به (کارمندان) شده که اصلاح عبارتی است و ضمناً تبصره‌های ۱۰ و ۱۱ حذف شده است حالا تبصره قرائت می‌شود.
تبصره ۱۰- وزارتخانه‌ها و مؤسسات مذکور در تبصره ۶ مکلفند صورت کارمندانی که باید بازنشسته شوند لااقل شش ماه قبل از رسیدن به حد بازنشستگی به اداره کل بازنشستگی اطلاع بدهند اداره بازنشستگی مکلف است در ظرف مدت مذکور میزان حقوق کارمندانی که باید بازنشسته شوند تعیین و به اطلاع ادارات کارگزینی‌های مربوطه برساند تا حکم بازنشستگی با تعیین حقوق استحقاقی یک جا صادر و ابلاغ گردد.
تبصره ۱۱- دولت مکلف است ظرف مدت یک سال لایحه قانونی دایر به ایجاد بانک بازنشستگی به جای صندوق بازنشستگی جهت تصویب تقدیم مجلس نماید
رئیس- آقای انواری.
معاون وزارت دارایی- در تعقیب عرایض قبلی بنده باید به استحضار آقایان برسانم در شورای عالی برنامه قانونی هست این است که کارمند بازنشسته را می‌شود برای شورای عالی انتخاب کرد و قانون خاصی نیست که اگر کارمندی انتخاب شد و به حد بازنشستگی رسید نشود متقاعدش کرد قانون این طور است که اگر کارمند بازنشسته هم باشد برای شورا می‌شود انتخاب کرد این قانون است حالا بسته به نظر آقایان است و اما تبصره ۱۰ و ۱۱ که فرمودند وقتی در کمیسیون رسیدگی می‌شد بنده موافقت کردم صحیح است ولی بعد رفتیم در اطراف این تبصره دقت کردیم در قسمت اول این ماده اشکالی نبود اگر این تبصره را اجرا می‌کردیم ولی در قسمت دومش که می‌گوید: ادراه بازنشستگی نیز مکلف است در ظرف مدت مذکور میزان حقوق کارمندانی که باید بازنشسته بشوند تعیین و به اطلاع ادارات کارگزینی‌های مربوطه برساند تا حکم بازنشستگی با تعیین حقوق استحقاقی یک‌جا صادر و ابلاغ گردد این قسمت باعث می‌شود که اغلب از کارمندان می‌روند متشبث می‌شوند، نمی‌گذارند اسباب زحمت می‌شوند ولی برای این که تأمین نظر آقایان بشود برای رفع این اشکال وزارت دارایی بخش‌نامه صادر کرد به مجردی که کارمند بازنشسته شد قبل از این که حقوق بازنشستگی‌اش تعیین بشود حقوقی را که می‌گرفته است بپردازند تا وقتی که حقوق بازنشستگی تعیین بشود وقتی که تعیین شد یا بدهکار می‌شود یا طلبکار و حساب او را تسویه می‌کنند پس تا تعیین تکلیف بازنشتگی او نشده آن حقوقی را که قبلاً به او می‌پرداخته‌اند به او می‌پردازند (رامبد- مجدداً یک بخش‌نامه صادر می‌شود که آن بخش‌نامه اولی را نقض می‌کند) بالاخره این برای این است که زودتر بتواند کارمند متقاعد حقوقش را دریافت کند ولی قبلاً به کارمند خبر دادن مقتضی نیست.
رئیس- آقای مهدوی.
سعید مهدوی- بنده تصور می‌کنم در این قانون تنها موردی که کاملاً با دقت و مطالعه یک مطلبی گنجانیده شده است همین تبصره ۱۰ است که روی سوابق و روی اطلاعات و روی شکایات اشخاصی که بازنشسته شده‌اند تبصره تنظیم شد چون اشخاصی که بازنشسته می‌شوند مدت‌ها بلاتکلیف هستند و در اداره بازنشستگی نمی‌توانند هیچ نوع دست و پایی بکند اغلب این پرونده‌ها گم و مفقود هم می‌شود ما آمدیم گفتیم که کسی را که می‌خواهند بازنشسته کنید بازنشستگی که جرم نیست می‌خواهد حقوقش را بدهید این چه اشکالی دارد که شما تکلیف او را قبلاً تعیین کنید برای این که تشبث نشود ما گفتیم دستگاه خودتان این کار را بکند به این معنی که یک افرادی را که می‌دانند در فلان تاریخ بازنشسته می‌شوند این افراد را برایشان پرونده مرتب و منظم درست کنید که حقوق بازنشستگی اینها تعیین بشود که وقتی حکم بازنشستگی آنها ابلاغ شد دیگر مدتی در بلاتکلیفی و بی‌حقوقی به سر نبرند برای آنها یک ابلاغ صادر می‌شود که در آنجا نوشته می‌شود که حقوق شما این قدر خواهد بود فرضاً اشخاص هم زورشان رسید و از بازنشستگی جلوگیری کردند خوب زحمت بازنشستگی که گم نمی‌شود. این جای خیلی تأسف است که این قسمت در مجلس سنا حذف شده است و این را توجه نکرده‌اند.
رئیس- آقای انواری.
معاون وزارت دارایی- می‌خواستم به استحضار آقایان محترم برسانم که حذف این دو تبصره بنا به تقاضای دولت بوده است در مجلس سنا ما تقاضا کردیم که این دو تبصره را حذف کنند و امیدوارم که مجلس شورای ملی را هم قانع کنم با حذف این دو تبصره موافقت کنند چون کسی که بازنشسته می‌شود وقتی ابلاغ به دست او دادند او می‌آید ادعا می‌کند که من یک سال دو سال سه سال چهار سال در فلان قسمت کار کرده‌ام و جزو سنوات خدمت بنده منظور نکرده‌اند برای انجام این عمل هم یک مدتی کارمند بازنشسته معطل می‌شود نه این که اداره بازنشستگی ترتیبش طوری است که تأخیر می‌کند، خیر در مورد اشخاصی که اشکالی در خدمت‌شان نباشد تأخیری ندارد فقط در هر صد نفر یک یا دو نفر ممکن است اتفاق بیفتد ولی با این حال برای این که کسی که بازنشسته می‌شود معطل نشود در سابق می‌گفتیم دو ثلث حقوقش را بدهند و حالا بخش‌نامه صادر کرده‌ایم و گفتیم تمام حقوقش را بدهند که رفع این اشکال هم که مورد نظر آقایان است بشود با این ترتیب دیگر کارمند هم معطل نمی‌شود استدعا می‌کنم به حذف این دو تبصره رأی بدهید.
رئیس- آقای دکتر بینا.
دکتر بینا- فرمایشات همکار عزیزم آقای رامبد کاملاً صحیح بود منتهی در قسمت دانشگاه نظری ندادند و این که جناب آقای معاون وزارت دارایی توضیح دادند این استثنا مربوط به کسانی است که قانون خاصی ندارند اینها را استثنا کرده‌اند به خصوص دانشگاه هم باید مشمول این استثنا بشود برای این که در دانشگاه از ۶۰ سال به بالا از خیلی آقایان استفاده می‌شود و کادر دانشگاه طوری نیست که از سن ۶۰ به بالا را ما صرف‌نظر بکنیم سن ۶۰ به بالا واقعاً برای دانشگاه ذی‌قیمت است از حیث تدریس و تجربه و مطالعات این بود که خواستم این تذکر را بدهم. (صحیح است)
رئیس- آقای مهندس هدایت.
مهندس هدایت- عرض بنده
راجع به تبصره ۱۱ است که خود بنده اتفاقاً این پیشنهاد را دادم و مجلس محترم هم تصویب فرمودند که دولت مکلف باشد ظرف مدت یک سال لایحه تأسیس بانک بازنشستگی را تقدیم مجلس بکند و این موضوع مورد توجه آقایان نمایندگان محترم قرار گرفت و حالا نمی‌دانم چه طور شده که بعد دولت از مجلس سنا تقاضا کرده که این تبصره را حذف کنند یا این که حذف این تبصره به اتکا نظر مجلس سنا بوده است در هر صورت تأسیس بانک بازنشستگی ممکن است به متقاعدین و این بانک کمک‌های فوق‌العاده بتواند بکند و الان معلوم نیست که پول این متقاعدین چه جور نگهداری می‌شود چه جور خرج می‌شود و چه حسابی دارد و حساب آن معلوم نیست در صورتی که اگر بانک تشکیل بشود به نظر بنده کمکی است به متقاعدین و از آقایان استدعا می‌کنم به رأی سابق خودشان باقی بمانند.
رئیس- آقای انواری.
معاون وزارت دارایی- پیشنهاد تأسیس بانک در کمیسیون مجلس شورای ملی شد به مجلس هم آمد و مجلس هم تصویب کرد در مجلس سنا خیلی بحث شد پول متقاعدین مال کارمندان است و دولت هیچ‌گونه تصرفی در این مدت در پول کارمندان نکرده است و اگر حالا ما بخواهیم با این پول بانک تأسیس بکنیم مشترکی تأسیس بکنیم البته هر بانک و شرکتی متضمن نفع و زیان است ممکن است نفع و زیان داشته باشد (مهندس هدایت- بانک که ضرر ندارد آقا) البته ممکن است نفع داشته باشد یک وقت هم هست که ممکن است ضرر داشته باشد عمل کردن ممکن است متضمن نفع و زیانی باشد به نظر دولت اگر زیانی باشد دولت مجبور می‌شود از بودجه خودش تأمین آن ضرر را بکند و این یک زیانی برای بودجه مملکت خواهد بود (مهندس هدایت- آقا بانک که ضرر نمی‌کند) ممکن است این فرض پیش بیاید که این بانک ضرر بکند وقتی که ضرر کرد کی باید بدهد؟ دولت باید بدهد (مهندس هدایت- پس بانک سپه برای چیست بانک سپه پول افسران را نگاه می‌دارد بانک سپه کی ضرر کرده است؟) بانک سپه یک حساب دیگری دارد (مهندس هدایت- چه حسابی دارد) بالاخره اگر یک همچو عملی بشود احتمال زیان هم دارد (رامبد- اگر اتومبیل کمتر بخرند مدیر کل درست نکنند هیچ ضرر ندارد)
رئیس- متأسفانه همان طوری که گفته شد یک مواد خیلی خیلی روشن را دست برده‌اند یکی هم صندوق تقاعد که ۲۰۰ میلیون دستش باشد خیلی فرق می‌کند با این که بانک باشد و مسلماً بانک ضرری نخواهد کرد حالا بسته به نظر مجلس این که بنده می‌گذارم موافق و مخالف صحبت کنند برای این است که بالاخره نظر مجلس معلوم شود و آقایان هر نظری دارند بفرمایند تأسیس بانک هم مقصود یک کمکی به حال بازنشستگان است. آقای عمیدی‌نوری.
عمیدی‌نوری- همین طوری که جناب آقای رئیس محترم مجلس شورای ملی فرمودند موادی که در مجلس شورای ملی پیشنهاد شد و اضافه شد به نفع کارمندان و بازنشستگان بود حالا معلوم نیست که خود دولت خواسته است این مواد حذف شود یا مجلس سنا این کار را کرده در هر صورت به نظر بنده این کار صحیح نیست و خلاف اصل و خلاف عدالت است یکی از مواد موضوع شش ماه است آقایان شما اگر یک نوکری در منزل خودتان داشته باشید یک مستخدم کوچکی بعد از ۱۰ سال ۱۵ سال نمی‌توانید شب تصمیم بگیرید و اراده بکنید که صبح به او بگویید برو گمشو این نمی‌شود کارمندان دولت سی سال از عمرشان را در خدمت دولت می‌گذرانند بعد از ۶۰ سال که سی سال خدمت کرده‌اند یک مقرراتی برای آنها وضع شده جناب آقای انواری بازنشستگی که مجازات نیست که شما شب تصمیم بگیرید که چون من بدم آمد از ریخت فلان مستخدم و کارمند دولت هر وقت دلم خواست بگویم بازنشسته بشود اگر شما این را می‌خواهید بنده خیال می‌کنم مخالف اراده مجلس شورای ملی است ما می‌خواهیم کارمند دولت حقوقش محفوظ باشد و بازنشسته بشود و ۶ ماه قبل هم حقوقش معلوم باشد و به او اطلاع داده بشود تشبث یعنی چه؟ دولت برود سیاست محکم اتخاذ بکند این حرف‌ها چیست؟ پس معلوم می‌شود عکس این را می‌خواهید یعنی می‌خواهید از حکم بازنشستگی برای کارمندان دولت مجازات قائل بشوید و ما مخالف این حرف هستیم بازنشستگی مجازات نیست بازنشستگی سن معینی ندارد خدمت معینی ندارد و بایستی جشن بگیرند برای آقایان بازنشسته‌ها و با احترام و تجلیل بگویند ما از خدمت شما تقدیر می‌کنیم این است که بنده معتقدم این قسمت تبصره که مجلس شورای ملی پیشنهاد کرده بسیار صحیح است و عقیده دارم آن قسمتی که شش ماه قبل اطلاع بدهند و همین طور پیشنهاد آقای مهندس هدایت که دولت مکلف است در ظرف یک سال لایحه‌ای برای تأسیس بانک بازنشستگان بیاورد بسیار خوب است نگفته است که شما الان بانک را تشکیل بدهید که شما رفته‌اید دنبال ضررش و به چه دلیل ضرر؟ شما آقای انواری در ظرف یک سال لایحه‌ای تهیه کنید با آن درایت و آن موشکافی مالی خودتان یک جوری این لایحه را تهیه کنید که ضرر ندهید و الّا شما با ادعای این که اگر یک سال دیگر لایحه‌ای آوردیم و تصویب شد ممکن است ضرر بکند، نمی‌توانید این کار را نکنید در حالی که ما همه می‌دانیم بانک‌ها هیچ وقت ضرر نمی‌کنند این بانک‌های متعددی که در این مملکت به وجود می‌آیند اینها همه استفاده می‌کنند هم خودشان و هم مملکت استفاده می‌کنند مگر این که بگوییم چون این پول در اختیارتان است و این را به مصارف دیگری می‌زنید چنانچه تا به حال زده شده حتی در دوره حکومت مصدق برداشت شد ما می‌خواهیم جلوی این کار گرفته شود پولی که مال بازنشستگان است به معنای واقعی خودش باشد و بگردد و بچرخد و درآمدش اضافه بشود به اصل پول و صرف بهبود حال خودشان بشود در کشورهای دیگر از این موقعیت‌ها استفاده می‌کنند بنده در ترکیه شنیده‌ام این مهمانخانه بزرگی که ساخته شده از پول متقاعدین گرفته شده صندوق تقاعد یا بانک متقاعدین با این آقایان هیلمن شرکت کرد (رامبد- هیلتن) ببخشید هیلتن این را ساختند که بعد از ۲۰ سال برگردانند و حالا استفاده‌ها برای صندوق بازنشستگان می‌شود چرا این جور کارها را ما هم نکنیم؟ یک ماده خوبی مجلس شورای ملی تصویب کرد حالا چرا حذف کنیم هر دو ماده صحیح بود و تمنا می‌کنم که نمایندگان محترم همان نظر خودشان را که بسیار صحیح و بجا بود تأیید کنند. (صحیح است)
رئیس- یک راه‌حلی به نظر رسیده که اگر آقایان بپسندند آن را اجرا کنیم و آن این است که دو تبصره را برگردانیم به مجلس سنا و دو مرتبه بخواهیم که تجدیدنظر کنند و مابقی لایحه را به دولت ابلاغ کنیم (صحیح است) اگر آقایان موافق باشند این کار را می‌کنیم و در اینجا چون اصلاحاتی کرده‌اند راجع به قانون سازمان برنامه که قانون خاصی دارد نمی‌شود تغییر بدهیم آن را تغییر نمی‌دهیم. آقای بوشهری.
صادق بوشهری- اولاً تصور می‌کنم این پیشنهادی که مقام ریاست فرمودند باز برخورد می‌کند که لایحه برگردد به سنا (یکی از نمایندگان- لایحه نیست مواد مابه‌الاختلاف است) موضوعی که می‌خواستم عرض کنم این بود که وقتی لایحه آمد به کمیسیون دارایی و تصویب شد ما آنجا زحمت زیادی کشیدیم و جناب آقای انواری را با توضیحات زیادی با آن دو ماده متقاعد کردیم ولی حالا معلوم شد که متأسفانه ایشان دبه درآورده‌اند (خنده نمایندگان) و می‌خواهند ما را متقاعد کنند که این را حذف کنیم اینجا یک نکته‌ای بود که بنده خواستم تذکر بدهم که این دو نظری که ما گرفتیم جناب آقای عمیدی‌نوری مقصود این نبود که یک فردی را که می‌خواهند بازنشسته کنند شش ماه قبل او را مطلع کنند که می‌خواهند او را بازنشسته کنند و او از بازنشستگی خودش مطلع شود و تشبث کند مقصود ما این بود که ما شش ماه مهلت بدهیم به دوایر مربوطه مخصوصاً به قسمت بازنشستگی که بتوانند سوابق را مطالعه کنند جمع‌آوری کنند و بعد به او ابلاغ کنند که از این تاریخ شما بازنشسته هستید و این قدر هم حقوق شماست چون شکایات متعددی رسیده بود به کمیسیون دارایی و افرادی شکایت کرده بودند که ما الان دو سال است که بازنشسته شده‌ایم و هنوز حقوق ما معلوم نیست و تمام زندگی ما متلاشی شده است از این جهت بود که ما این تبصره را اضافه کردیم و بنده خواستم عرض کنم انصاف نیست شما وقتی یک کارمندی را بازنشسته می‌کنید که تنها منبع معاشش هم همین حقوقش است و دو سال او بدون حقوق بماند این است که این شش ماه را قبول بفرمایید حالا می‌فرمایید تشبث می‌کنند: تشبث هم یک چیز معمولی شده است در این مملکت شما تشبث را قبول نکنید آخر این کارمند بدبخت چه بکند دو سال بدون حقوق مانده باید به وضعش رسیدگی بکنید و حقوقش را معلوم کنید و در قسمت بانک هم ما نظری داشتیم مگر بانک سپه چه عملی می‌کند؟ همان عملی که بانک سپه می‌کند همان عمل را شما هم بکنید بانک ملی که تمام ثروت مملکت دستش است اگر ضرر بکند ورشکست بشود تمام مملکت ورشکست شده پس نباید باشد؟ به عقیده بنده این درست درنمی‌آید (حشمتی- آقای انواری بالاخره خودتان هم بازنشسته خواهید شد).
رئیس- یک دفعه دیگر آقایان توجه کنید این ماده واحده ۱۲ تبصره دارد این دو تبصره را مسلماً دو مرتبه برمی‌گردانیم به مجلس سنا که آنجا تجدیدنظر کنند و آن ماده واحده را با ۱۰ تبصره به دولت ابلاغ می‌کنیم (صدرزاده- بنده عرضی دارم) یا باید این اصلاحات را رد کنیم و هر دو قسمت را مجدداً به مجلس سنا بفرستیم یا اصلاحات دیگر را قبول کنیم و این دو تبصره را بفرستیم. آقای مهران.
مهران- بنده چون مخبر کمیسیون استخدام بودم و هستم نسبت به بیاناتی که جناب آقای انواری اینجا فرمودند لازم شد که بنده هم چند دقیقه‌ای تصدیع بدهم اولاً آقای انواری استدلال جنابعالی را نمی‌شود پذیرفت می‌فرمایید به تقاضای دولت این دو تبصره حذف شده و طرز استدلال جنابعالی هم این است که می‌فرمایید چون قانون است که بازنشسته را می‌شود در شورای عالی سازمان برنامه برد پس ما اینجا این استثنا را برداشته‌ایم که اگر در حال خدمت کسی به حد بازنشستگی رسید و نشود دیگر در آن سازمان به خدمت ادامه بدهد آقای انواری توجه بفرمایید به فرمایشاتی که اینجا می‌فرمایید چون اگر اینجا نشستیم و در مقابل فرمایش جنابعالی
ساکت باشیم کانه این استدلال را پذیرفته‌ایم بنده به جنابعالی با کمال ارادتی که دارم عرض می‌کنم نمی‌شود این طور استدلال کرد چون اگر بنا باشد که بازنشسته را مطابق قانون بتوانید به عضویت سازمان برنامه انتخاب کنید چه دلیلی دارد که در وسط کار اگر بازنشسته شد به خدمتش ادامه بدهد و این استثنایی را که شده حذف می‌فرمایید این یکی، دوم این که یادم نیست در پیشنهاد دولت این تبصره‌ها بود یا نبود (مهندس هدایت- نبود) ولی قدر مسلم این است که این تبصره‌ها وقتی مورد توجه کمیسیون استخدام واقع شد اعضای ارجمند هیئت دولت از ما تشکر کردند یعنی از این کار اصولاً خیلی خوششان آمد و بنده اینجا گزارشی دارم که هم آقای وزیر دارایی در کمیسیون تشریف داشتند و هم آقای انواری که حالا بر رد این دو تبصره استدلال می‌فرمایند اگر صورت‌مجلس کمیسیون را توجه بفرمایید ملاحظه خواهید فرمود که تبصره‌های پیشنهاد شده را هم وزیر دارایی و هم آقای انواری قبول فرمودند و حتی تشکر کردند ولی حالا پشت تریبون بر رد اینها حرف می‌زنند اما تبصره به شش ماه بازنشستگان این تبصره کمال لزوم را دارد برای این که اشخاص را معطل نکنند ولی اینجا استدلال فرمودند که ما حقوق اینها را می‌دهیم یعنی برای سی سال که یک سی‌ام حقوق ضرب در سنوات خدمت معادل حقوق می‌شود به دلیل این که تساوی حقوق می‌شود می‌دهیم می‌پرسم از خودشان که از چه محل می‌دهند؟ اگر از محل حقوق دولتی بدهند چون این شخص شاغل نیست تصرف غیرمشروع در وجوه دولتی است و اگر از محل صندوق بازنشستگی بدهند نظر به این که هنوز حکم بازنشستگی صادر نشده تصرف غیرمشروع در وجوه بازنشستگی است. بنابراین تکلیف معلوم نیست و نمی‌توانید قانوناً به او حقوق بدهید و اما تبصره مربوط به بانک همکار محترم آقای سعید هدایت این ابتکار را کردند و در اینجا مختصراً توضیح دادند جناب آقای انواری این بانک زیان ندارد ولی تشکیلش برای وزارت دارایی ضرر دارد (صحیح است) این قدر هم تصور نفرمایید که ما اینجا خالی‌الذهن نشسته‌ایم بله برای این که وزارت دارایی وقت احتیاجی پیدا کرد به صندوق بازنشستگی دست دراز می‌کند در این صورت برای شماست که زیان دارد (انواری- اجازه می‌فرمایید؟) خیلی تشکر می‌کنم که اجازه گرفتید که تشریف بیاورید اینجا ولی بنده لازم دیدم عرض کنم که مسایل مالی در این مملکت با این کوشش‌هایی که تصور می‌کنید حل نمی‌شود.
همان آقای میرزا ابوالقاسم‌خان بودجه رحمت‌الله‌علیه همکار شما برای یک شاهی بودجه را امضا نکرد. خداوند روحش را شاد بکند می‌دانید چرا؟ می‌گفت که من امضا غلط نمی‌کنم ولو این که یک شاهی اختلاف باشد ولی امروز از این قبیل مسایل آقایان به طرز عجیبی می‌گذرند و توضیحاتی در مجلس می‌فرمایند ولی استدعا می‌کنم نکنید و بگذارید در این مملکت حساب حساب باشد بنده ارادت به دولت دارم به وزیر دارایی دارم به جنابعالی دارم ولی هیچ مربوط به هم نیست حساب و صورت‌حساب باید درست باشد موجودی‌ها باید سر جایش باشد. بانک اگر تشکیل شود بزرگترین حمایت است از بازنشستگان زیان هم ندارد و امیدوارم سود هم داشته باشد بگذارید آنچه اسباب حمایت و بیمه افرادی است که به این مملکت خدمت می‌کنند هر چه بیشتر مستقر و پابرجا شود. (احسنت)
رئیس- در قسمت این تبصره‌ها معلوم شد که نظر مجلس با این قسمت موافق است و دیگر صحبتی در اطرافش نکنیم دو راه‌حل دارد یکی این که گفتیم ماده واحده بدون این دو تبصره به دولت ابلاغ شود و دو تبصره به مجلس سنا برگردد و یا این که این دو تبصره را با یک طرح قانونی به مجلس سنا بدهیم هر کدام که نظر آقایان باشد عمل کنیم. آقای انواری.
معاون وزارت دارایی- بنده در قسمت اول عرایضم عرضی نکردم که خلاف قانون باشد بنده قانون شورای عالی برنامه را عرض کردم این طور می‌گوید که می‌شود از بازنشسته‌ها انتخاب کرد ولی قانون خاص برای بازنشستگی آنها نیست اگر در حین اشتغال به سن بازنشستگی رسید باید تکلیف بازنشستگی او معلوم شود و اشکالی ندارد که سر آن کار باشد اما بحث دیگری که فرمودید از چه محل کسی را که تکلیف بازنشستگی او معلوم نشده در دستوری که هست و بنده آن را می‌خوانم آن را نوشته است: «در صورتی که برای پرداخت حقوق بازنشستگی احیاناً بیش از یک ماه به طول انجامید بنابراین وزارت دارایی دستور خواهد داد که حقوق بازنشستگی را بپردازند و بعد از تعیین تکلیف بازنشستگی محاسبه او را تصفیه نمایند حالا با این طوری که مقام محترم ریاست فرمودند ممکن است تبصره را برگردانند به مجلس سنا دیگر اشکالی که ندارد.
رئیس- آقای دکتر مشیرفاطمی.
دکتر مشیرفاطمی- بنده عرضم این بود که نمی‌توانم اصلاً بفهمم که چرا آقایان سناتورهای محترم تبصره‌هایی که مورد نظر ما بود حذف کردند و همان طور که جناب آقای مهندس سعید هدایت به عرض آقایان رساندند بانک سپه الان مرتب اول ماه که می‌شود حقوق افسران بازنشسته را می‌برد در خانه‌شان یا به حسابشان می‌ریزد تازه ما نگفتیم که الان این کار را بکنید یک سال دیگر دولت وقت دارد لایحه بیاورد و این لایحه هم به مجلس سنا خواهد رفت و هر اظهارنظری دارند می‌فرمایند و الان هم حذف کردن این تبصره خیلی زشت بود این را هم بنده اینجا از جنبه گله‌گذاری گفتم (مهران- خود آقایان سناتورها کردند) خوب کار خوبی نکردند بنده به سناتورها ارادت دارم ولی خوب کار درستی نکردند عرض کنم در قسمت دیگر راجع به تعیین تکلیف بازنشسته‌ها هیچ ضرری ندارد که این تبصره دوم به جای خودش باقی بماند هر کسی می‌داند چون به سن ۶۵ سالگی رسید مطابق شناسنامه‌ای که در دست دارد بازنشسته می‌شود خوب این شش ماه زودتر به او بگویید که تو در فروردین بازنشسته می‌شوی این چه عیبی دارد؟ (مهندس هدایت- هیچ عیبی ندارد) اما بی‌خود مردم را بازنشسته نکنید که جنبه تنبیه داشته باشد اصلاً موضوع بازنشسته کردن به صورت تنبیه با این قانونی که گذشت از بین رفت سابقاً بعضی وقت‌ها روی حب و بغض این کارها را می‌کردند ولی با این قانون تکلیف بازنشسته کردن معلوم شده و آن نظرهای سابق از بین رفته حالا چون مقام ریاست فرمودند و نظری ابراز فرمودند ما همه مطیع نظر ایشان هستیم.
رئیس- آقای مهدوی.
سعید مهدوی- بنده دیگر عرضی ندارم.
رئیس- آقای صدرزاده.
صدرزاده- عرض کنم به حضور آقایان راجع به مسئله بازنشستگی بنده دو نظر دارم که باید در اینجا عرض کنم یکی این است که یک کسی که سی چهل سال از بهترین دوره‌های خودش را در خدمت دولت صرف می‌کند بعد از این که متقاعد می‌شود باید حتماً در رفاه و آسایش باشد (صحیح است) پاداش خدمات صادقانه او تشویق و ترغیب جوانان به خدمت است ولی برعکس اگر جوان‌ها ببینند بعد از سی و چهل سال خدمت وضع زندگی او پریشان خواهد بود رغبت خدمتگذاری از جوان‌ها سلب می‌شود این یک مطلب، مطلب دوم این که اشخاصی که به سن بازنشستگی می‌رسند باید آنها از کار برکنار شوند و بروند استراحت کنند و یک فرصتی بدهند که جوان‌ها بیایند به جای آنها خدمت کنند و این از مطالبی است که هر دو باید مورد توجه قرار بگیرد و اما در خصوص بانک بنده یک نظری دارم که خدمت آقایان عرض می‌کنم و استدعا می‌کنم که توجه بفرمایند و گمان می‌کنم که این مطلب هم در مجلس سنا مورد توجه واقع شد. این پولی است که مستخدم دولت به رسم امانت به صندوق تقاعد به عنوان حقوق تقاعد بپردازد حالا آیا مناسبت دارد ما بیاییم در باب یک پولی که به رسم امانت به دست او سپرده شده است بدون رضایت صاحب مال برای او تکالیفی معین کنیم (مهندس هدایت- سی سال است بانک سپه می‌کند) این یک قدری از نظر حقوقی قابل بحث است عرض کنم تشکیل بانک هم احتمال ضرر دارد و هم احتمال نفع دارد آخر آن طرفش را فکر کنید ما می‌خواهیم نسبت به یک پولی که به نحو امانت از طرف یک مستخدمی به صندوق تقاعد داده شده است و برای ایام ناتوانی او است تصمیمی بگیریم و آن را در معرض معامله و کار قرار بدهیم این ممکن است سودی داشته باشد و یا زیانی به هر حال اگر هم در این باب تصمیمی گرفته می‌شود باید یک ترتیباتی در قانون قید بشود که اصل حقوق از بین نرود این یک مطلبی است که باید در آن قانون پیش‌بینی بشود و الّا اگر بنا بشود پولی که مستخدمین داده‌اند بعد خدایی نخواسته در معرض خسران و زیانی قرار بگیرد مسئول کی خواهد بود و او وقتی متقاعد شد از چه طریق اعاشه خودش را ادامه بدهد این نظر بنده است اما فرمودید و نظری داده شد که این دو تبصره به موجب طرحی برگردد به کمیسیون بنده تصور می‌کنم که این شاید از نظر آیین‌نامه کمی اشکال داشته باشد یک لایحه‌ای آمده مجلس رسیدگی کرده است و فرستاده به مجلس سنا و در آنجا رسیدگی شده و اظهارنظری شده و حالا اگر مصوبات مجلس سنا را تأیید بفرمایید که ابلاغ می‌شود به دولت برای اجرا و اگر مصوبات سنا را تأیید نمی‌فرمایید بسیار خوب نظرتان را باید بدهید نظرتان را می‌دهید می‌رود به مجلس سنا در مرتبه ثانی سنا یا قبول می‌کند یا قبول نمی‌کند غرض بنده این است که ما باید اظهارنظر کنیم نسبت به تمام لایحه اعم از قبول یا رد یعنی قبول نظر آنها یا رد نظریات آنها ولی ما بیاییم و تفکیک کنیم گمان می‌کنم که تفکیک موردی ندارد و این که سنتی می‌شود که هر وقت یک لایحه‌ای از آنجا به اینجا می‌آید یا از اینجا به آنجا می‌رود اگر این را تفکیک کنند و یک قسمت را رسیدگی کنند و یک قسمتش را بگذارند برای بعد اسباب اشکال می‌شود گاهی ممکن است این مطالب به قدری با هم ارتباط داشته باشد که تفکیک آنها به اصل قانون هم صدمه بزند این نظر بنده بود.
رئیس- برای احتراز از نظری که آقای صدرزاده الان دادند یک نظر دیگری هم بنده دارم که این را به عنوان طرح آقایان بدهند با فوریت و همین دو تبصره را الان تصویب بکنیم و بفرستیم به مجلس سنا (صفاری- نظر اولیه بهتر است) اینجا دو نظر است یا این که این دو تبصره را ما دو مرتبه تأیید می‌کنیم و می‌فرستیم سنا باقی را هم قبول داریم این به نظر بنده اشکالی ندارد. (صحیح است) آقای رامبد.
رامبد- طرحی که فرمودید تقدیم
می‌کنم.
رئیس- بفرمایید توضیح بدهید.
رامبد- بنده برای این که هم نظر ریاست معظم بر این که این لایحه زودتر به تصویب برسد و به دولت ابلاغ شود و عده‌ای از بازنشستگان از حق قانونی خودشان استفاده کنند از یک طرف و از طرف دیگر که آن مصوبات قبلی مجلس شورای ملی که با مداقه خاص به تصویب رسیده بود فسخ نشود و یک لایحه جامعی به تصویب برسد (صحیح است) آن قسمت مستشاران دیوان محاسبات را از داخل لایحه خارج کردیم که فعلاً مصوبات مجلس سنا در اینجا هم تأیید شود. و آن قسمت مستشاران دیوان محاسبات را هم در این طرح گنجاندیم که ضمن دو تبصره‌ای که مجدداً به مجلس سنا برمی‌گردد برگردد این استدلال بنده است.
رئیس- آقای دکتر دادفر.
دکتر دادفر- در ماهیت مسئله به حد کافی بحث شده نظر مجلس شورای ملی و نظر آقایان نمایندگان بر این است که تبصره ۱۰ و ۱۱ که اولی مربوط به شش ماه مدتی است که قبلاً برای اجرای حکم بازنشستگی لازم است آقایان نظر موافق دارند و تبصره دیگر مربوط به تأسیس بانک بازنشستگی است در طریقه اجرای این نظر به طوری که هم لایحه بازنشستگی از جهت بازنشستگان در بوته تعویق نماند و آقایان بازنشستگان از حقوق جدیدشان در سال ۳۷ محروم نشوند و هم راه‌حلی برای اجرای آن دو تبصره پیدا شده باشد به نظر جناب آقای رئیس رسید که این دو تبصره تفکیک شود خوشبختانه نظر دیگری هم پیدا شد که این دو تبصره ضمن یک طرح دو فوری تصویب شود که مستقلاً تصویب شود و دیگر آن اشکالی که جناب آقای صدرزاده فرمودند پیش نیاید (صدرزاده- لایحه سنا هم تصویب شود) این ایرادی که جناب آقای صدرزاده فرمودند از لحاظ ایجاد سابقه یک قدری جای تأمل است که آیا می‌شود دو تبصره را تفکیک کرد یا نه؟ اما این طرحی که آقای رامبد پیشنهاد کردند که پانزده امضا رسیده این کامل است فقط یک اشتباه عددی شده است که ۱۰ و ۱۱/۱- ۱۱ و ۱۲ نوشته‌اند (رامبد- این را اصلاح بفرمایید) با اجازه آقایان بنده اصلاح می‌کنم ضمناً برای تبصره ۶ که نظر مجلس شورای ملی بر این بوده است که پزشکان دانشگاه و اعضای دیوان عالی محاسبات هم استثنا باشد که در سنا حذف شده است ایشان مال دیوان محاسبات را اضافه کرده‌اند در واقع کلیه نظرات آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی را در این طرح جمع کرده‌اند و تصور می‌کنم اگر با فوریت این طرح موافقت بشود به همان نظری که آقایان دارند رأی بدهند و این طرح بعد از تصویب ضمن یک ماده برود به مجلس سنا تمام اشکالات برطرف می‌شود و اگر اجازه بفرمایید بنده آن طرح را قرائت می‌کنم.
رئیس- آقای دکتر سیدامامی بفرمایید ضمناً به این طرح پزشکان را هم اضافه بفرمایید.
دکتر سیدامامی- بنده با این طرح موافقم ولی در اصل لایحه که ما اینجا به تصویب رساندیم آن تبصره را علاوه کردیم و کلمه پزشکان را نوشتیم ولی در مجلس سنا بعد از پزشکان دانشگاه را علاوه کردند در صورتی که مقصود از کلمه پزشکان به طور اعم است پزشکان وزارت بهداری یا دانشگاه (یک نفر از نمایندگان- هست) ندارد بالاخره چرا فقط استادان را علاوه نکنیم بنده معتقدم که این کلمه به طور اعم اضافه بشود و مشمول حال تمام پزشکان بشود و بنده موافقم در این طرحی که جناب آقای رامبد تهیه کردند و پیشنهاد نمودند کلمه پزشکان اضافه بشود.
رئیس- حالا برای این کار دو صورت است یکی طرحی است که تقدیم شده و علی‌حده است و یکی هم این است که گفتیم ماده واحد با ۱۰ تبصره ابلاغ شود و بقیه را به سنا برگردانیم. آقای سعید مهدوی بفرمایید.
سعید مهدوی- بنده همیشه فکر می‌کردم که این وضعیت لوایح دولت که بعضی‌ها هم صورت تسریع دارد با بودن دو مجلس برای هر مجلس این فکر را ایجاد می‌کند که فرض کنید این مجلس یک نظری دارد و مجلس دیگر بدون مطالعه رد می‌کند البته این کار یک مشکل بزرگی است ما می‌آییم یا آقایان سناتورها می‌آیند یک نظری دارند یک لایحه‌ای می‌گنجانند و چون دولت نظر تسریعی دارد بنده در آن قسمتی که در لایحه هست همیشه فکر می‌کردم که خدمت مقام ریاست برسم و استدعا کنم که راجع به این قسمت یک فکری بفرمایند و حالا این فرمولی که می‌فرمایند به نظر بنده آن فرمول اولی کاملاً بهتر است (صحیح است) برای این که دیدم عموم آقایان راجع به این دو قسمت اظهار علاقه فرموده‌اند که آن دو قسمت باید در لایحه باشد و به دولت ابلاغ بشود خوب بهترین راه این است که قانون همان طور که فرمودند به دولت ابلاغ بشود و این دو قسمت هم که تمام آقایان علاقه دارند به مجلس سنا بفرستند که در این دو قسمت تجدیدنظر بکنند و احتیاج به طرح جداگانه ندارد چون باز هم سابقه خواهد شد و صلاح هم نیست.
رئیس- آقای دکتر امیر حکمت بفرمایید.
صدرزاده- این مذاکرات مربوط به طرح است؟
رئیس- مربوط به اصلاحی است که از مجلس سنا فرستاده شده بالاخره چه کار باید کرد؟ صحبت باید بشود که موضوع حل بشود بفرمایید.
دکتر امیر حکمت- موضوعی که در تبصره ۶ ملاحظه می‌فرمایید اعضای دیوان محاسبات را گذاشته بودیم و مجلس سنا این قسمت را حذف کرده و دیوان محاسبات ارتباطی با مجلس سنا ندارد و مربوط به مجلس شورای ملی است و در اساس مورد نداشته که سنا مداخله کند دیوان محاسبات از مختصات مجلس شورای ملی است و نه ارتباطی با دستگاه دولت دارد و نه با مجلس سنا و باید نام دیوان محاسبات قید بشود دلیلش هم خیلی آشکار است اشخاصی که بهتر هستند و مورد اعتماد باید در دیوان محاسبات از وجود آنها استفاده بشود و این کار قانونی هم هست یکی هم موضوع پزشکان هست بنده نفهمیدم که قید کلمه پزشکان دانشگاه معنی‌اش چیست مگر پزشکانی که در خدمت وزارت بهداری هستند و یا در خدمت دولت در سایر ادارات هستند خدمت‌شان فرقی دارد پزشکانی که به طور کلی در خدمت دولت هستند هر کدام پزشک مجرب‌تر هستند مفیدترند، این خیلی ساده است این است که بنده موافق این طرح هستم و استدعا می‌کنم آقایان تصویب بفرمایید و این یک امر لازم و ضروری است.
رئیس- آقای مهندس جفرودی بفرمایید.
مهندس جفرودی- سؤالی است از وزارت کشور تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- آقای صدرزاده بفرمایید.
صدرزاده- مثل این که ما خودمان را در یک محظوری قرار می‌دهیم هم نمی‌خواهیم که لایحه به دولت ابلاغ بشود و هم این که از ابتدای سال ۳۷ اجرا کنیم و هم می‌خواهیم اصلاحی که مجلس سنا کرده است رعایت نکنیم باید یکی از اینها را انتخاب بفرمایید اگر قبول دارید یعنی اصرار دارید که این لایحه تصویب بشود و به دولت ابلاغ بشود پس اصلاح مجلس سنا را هم قبول بفرمایید و اگر نظری دارید به وسیله طرح اقدام بفرمایید و اما اگر این نظریه را قبول ندارید می‌خواهید قانونگذاری را انجام بدهید بفرمایید راجع به این اصلاحاتی که در مجلس سنا کرده‌اند بحث بفرمایید هر کدام را صلاح ندیدید رد کنید و اگر اختلاف نظری پیدا شد یک کار دیگری بکنید.
رئیس- این لایحه تصویبی است اگر رد کنیم باز باید برود به مجلس سنا این را در حقیقت می‌شود تفکیک کرد و اگر رد کردید باید دو مرتبه به مجلس سنا فرستاده بشود. آقای عمیدی‌نوری بفرمایید.
عمیدی‌نوری- بنده معتقدم این لایحه به این صورتی که جناب آقای رئیس مجلس فرمودند باید عمل بشود (صحیح است) یعنی تفکیک بشود آن قسمتی که جنبه مالی صرف دارد که اصل لایحه است و این را تصویب کنیم و نظر مشورتی سنا را هم ما می‌پذیریم یا نمی‌پذیریم و این قسمت به دولت ابلاغ می‌شود و آن قسمت‌هایی که در مجلس سنا حذف شده است و جنبه صرف مالی را ندارد پیشنهادی در مجلس شورای ملی نسبت به آن قسمت شده است چون جنبه اصلاح قانونی است به این جهت وظیفه داریم به مجلس سنا بفرستیم بنابراین آن خدشه‌ای جناب آقای صدرزاده فرمودند خیال می‌کنم که منطبق با آیین‌نامه نباشد لایحه دو قسمت دارد لایحه جنبه مالی صرف را دارد از نظر مجلس شورای ملی یعنی از اصل حقوق تقاعد که بایستی پرداخت بشود این را الان می‌توانیم تصویب کنیم و به دولت ابلاغ کنیم و آن قسمت‌هایی که اصلاح قانونی دارد یعنی دولت مکلف است در ظرف شش ماه لایحه‌ای بدهد برای فلان اینها جنبه اصلاح قانونی است و مجلس سنا بفرستیم این عمل خواهد شد اما این که گفته شد طرح بدهیم برای این قسمت با دو فوریت به نظر من این کار برخلاف قانون شده است چرا؟ برای این که طرح برای یک موقعی است که امری در مجلس شورای ملی تصویب نشده باشد در حالی که شما قبلاً این دو تبصره را تصویب کردید و حالا اگر بخواهید طرح بدهید این بلاتکلیف می‌ماند و صحیح نیست لازمه‌اش این است که این دو تبصره را رد بکنید و این که تبصره وجود نداشته باشد و بعد بیایید طرح بدهید و این برخلاف اراده مجلس شورای ملی است مجلس شورای ملی معتقد است که هر دو موضوع صحیح است خود مجلس هم پیشنهاد داده پس صلاح مجلس هم نیست که دو تبصره‌ای که فهمیده و سنجیده و روی آن استدلال شده حالا بگوید که من این را رد می‌کنم بعد به صورت طرح درمی‌آورم آن هم با قید دو فوریت این پسندیده نیست زیبنده نیست اینها را از هم تفکیک بفرمایید قسمت مالی را ابلاغ کنید و قسمت‌های دیگر که اصلاح قانونی است تأیید کنید و بفرستید به مجلس سنا که آنها هم تصویب کنند این بهترین راه است.
رئیس- آقای مشایخی بفرمایید.
مشایخی- بنده نظریه جناب آقای عمیدی‌نوری را تأیید می‌کنم و عقیده دارم که اتخاذ این رویه موافق با دوستی پارلمانی نیست به این معنی که اگر چنانچه لایحه‌ای در مجلس تصویب شد و به مجلس دیگری رفت و در آنجا تغییراتی به آن داده شد برمی‌گردد به مجلس اولیه و مجلس اولیه می‌تواند آن تغییرات را قبول یا رد کند لایحه بازنشستگی شامل دو قسمت است یک قسمت به نحوی که در مجلس تصویب شده است عیناً به تصویب مجلس سنا رسیده است بنابراین در این قسمت که مجلسین نظریاتی
داشته‌اند مرحله قانونگذاری خاتمه یافته است و قابل ابلاغ به دولت خواهد بود باقی می‌ماند آن قسمتی که مجلس سنا نظریه مجلس شورای ملی را تأیید نکرده است و برگشته است به مجلس از مجموع مذاکراتی که اینجا شد این طور نتیجه گرفتیم که مجلس شورای ملی معتقد به بقای آن دو تبصره است و باز مطابق رویه پارلمانی وقتی مجلس شورای ملی تبصره‌ای را تأیید کرد برمی‌گردد به مجلس سنا برای اظهارنظر و به جهت این که مجلس شورای ملی به نظریه و رویه خودش باقی است بنابراین راهی که جناب آقای رئیس فرمودند راهی است که با اصل و آیین‌نامه و رویه پارلمانی و طرزی که بین دو مجلس باید اعمال بشود منطبق است و مصلحت عمومی در این است برای این که این قانون زودتر به دولت ابلاغ شود و تکلیف بازنشستگان روشن گردد و بازنشستگان سابق هم بتوانند استفاده کنند به طور خلاصه بنده معتقدم که نظریات مجلس شورای ملی که به تصویب سنا هم رسیده است ابلاغ بشود و آن دو تبصره برای بار دیگر به مجلس سنا به طور عادی اعاده شود.
رئیس- بنابراین چون کس دیگری اجازه صحبت نخواسته است پس مطابق اصلاحی که مجلس سنا کرده ماده واحده را با ده تبصره تصویب می‌کنیم و آن دو تبصره مربوط به پزشکان و اعضای دیوان محاسبات را با طرحی که داده شده است به عنوان ماده واحده تصویب می‌کنیم و بار دیگر می‌فرستیم به مجلس سنا پس اگر آقایان با ماده واحده و ده تبصره‌ای که از مجلس سنا رسیده است موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. به دولت ابلاغ می‌شود.
۸- اخذ رأی و تصویب تبصره‌های دهم و یازدهم قانون مقررات بازنشستگی
رئیس- حالا طرحی که برای آن دو تبصره داده شده قرائت می‌کنیم راجع به اعضای دیوان محاسبات و پزشکان به طور کلی پس آقایان قبول بفرمایید که به عنوان ماده واحده باشد.
(عمیدی‌نوری- این کار برخلاف قانون است) آن دو تبصره را که مجلس سنا حذف کرده بود چون نظر مجلس این است که آن دو تبصره باقی بماند به عنوان ماده واحده مجلس می‌دهد و مانعی ندارد طرح قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
امضاء‌کنندگان زیر ماده واحده را به قید دو فوریت تقدیم می‌داریم.
ماده واحده- پزشکان و مستشاران دیوان عالی محاسبات از نظر بازنشستگی جز مستثنیات تبصره ۶ قانون اصلاح قانون بازنشستگی مصوب تیر ماه ۱۳۳۷ می‌باشند.
مهندس فروغی- رامبد- مهندس فروهر- سراج حجازی- پردلی- مهندس ظفر- دکتر مشیر فاطمی- مسعودی- قوام- مهندس دهستانی- دکتر امیر حکمت- سلطانی- دکتر جهانشاهی- دکتر دادفر- مهندس شیبانی.
رئیس- این طرح به قید دو فوریت است آقای مشیر فاطمی. (مهندس هدایت- یکی دیگر هم بود مال بانک را نخواندند).
دکتر مشیرفاطمی- بنده خواستم تذکر بدهم که این تبصره ۶ را حذف کنیم چون به صورت ماده واحده است که جداگانه به مجلس سنا می‌رود و دیگر تبصره شش وجود ندارد.
رئیس- صحیح است لازم نیست اشاره بشود پس با دو فوریت است فوریت اولش مطرح است آقای مهدوی بفرمایید.
مهدوی- بنده تصور می‌کنم که وقتی لایحه ارجاعی به مجلس سنا اینجا تصویب شد این مراحلی که قرار شد مطابق طرح به مجلس سنا فرستاده شود دیگر بایستی فرمول نوشتن به عنوان ماده واحده باشد اینجا اگر صحبت از تبصره و استثنایی در کار نیست آنچه که باید به مجلس سنا برود مورد بحث است یک ماده واحده‌ای است که خوانده شد و صحبت از استثنا دیگر گمان نمی‌کنم مورد پیدا کند.
رئیس- آقای مشایخی بفرمایید.
مشایخی- مقام محترم ریاست قبلاً فرمودند که پس از مصوبات مجلس سنا آنچه که می‌ماند بحث می‌کنیم و مذاکره می‌کنیم و اگر اصلاحاتی هم در آن لازم هست اعاده می‌کنیم که به صورت اصلاح مجدداً نظریه مجلس شورای ملی در مجلس سنا بحث شود که البته قبول یا رد می‌کنیم (صدرزاده- این طور نفرمودند) چرا استدعا می‌کنم بنده الان به عرض‌شان رسانیدم و تأیید فرمودند و بنده تصور می‌کنم قبول طرح را اصلاً اگر بخواهیم راهی باز کنیم این مخالف با سیره و روشی است که مجلس تا به حال داشته است چرا بنده مجدداً توضیح می‌دهم اصولاً اگر لایحه‌ای در مجلس به تصویب رسید و عیناً در سنا تصویب شد این اشکالی نیست اگر رفت در سنا و در یک قسمتی تغییراتی داده شد مجلس شورای ملی می‌تواند قبول یا رد کند و همان موقع هم می‌تواند چیزی را کم و یا زیاد کند حالا اینجا راجع به اعضای دیوان محاسبات یا راجع به پزشکان یک نظری اتخاذ شده است که ما در مجلس شورای ملی می‌توانیم نسبت به آن اضافه کنیم یا یک چیزی کسر کنیم بنابراین از لحاظ روش پارلمانی بنده معتقدم که اتخاذ فرمول طرح به هیچ‌وجه من‌الوجوه سابقه نداشته و مطابق اصول پارلمان هم نیست و مقام محترم ریاست هم با این نظریه موافقت دارند و تأیید می‌فرمایند و عقیده دارم که آنچه دو مرتبه می‌خواهیم برگردانیم به مجلس سنا به عنوان اصلاحیه برگردانیم پس این طرح نقص غرض است.
رئیس- آقای رامبد بفرمایید.
رامبد- بنده خیلی معذرت می‌خواهم که دوباره مجبور شدم عرایضی عرض کنم اگر دو تبصره به خصوص در آخر لایحه کنار گذاشته می‌شد و موقع اخذ رأی حتی ابلاغ به دولت با این نحو بود که مصوبات مجلس سنا به استثنای فلان تبصره به تصویب مجلس شورای ملی رسید و برای اظهار مجدداً این تبصره به سنا فرستاده شده بود البته فرمایشات همکار جناب آقای مشایخی صدق پیدا می‌کرد ولی درست توجه بفرمایید دو کلمه پزشکان و دیوان محاسبات از یک ماده به خصوص خارج شده و آن ماده را تصویب کردیم حالا چه جوری بنویسیم که جز این قانون باشد فقط بنویسیم که ما این قانون را با این اصلاحات تصویب کردیم به دولت ابلاغ کردیم شما هم تأیید کنید این صحیح است اگر فقط منحصر به یک قسمت مجزایی بود فرمایش حضرتعالی کاملاً صدق می‌کرد ولی چون حالا مربوط به یک اصلاحی است و یک قسمت آن مربوط به آقایان بازنشستگان است که عده بسیار زیادی هستند خدمت‌گذاران واقعی هستند که دوران عمر خودشان را گذرانیده‌اند در این مملکت و منتظر هستند شورای ملی قبل از شروع تعطیلات کارشان را تمام کنند از این جهت این رویه اتخاذ شد اما مطلبی که در مجلس به صورت طرح درآمده بنده خواستم به عرض برسانم وقت مجلس خیلی گران‌بها است و برای هر مطلبی تکرار موضوع و تجدید بحث تضییع اوقات آقایان را فراهم می‌کند چون تمام توضیحات لازم داده شده و آقایان محترم در جریانش هستند سابقه در حضورشان روشن است هر تصمیمی اتخاذ بفرمایند در وقت هم صرفه‌جویی شده است. اینجا دو قسمت پیدا شد یکی آن دو تبصره است تبصره ۱۰ و ۱۱ و این دوتا تبصره را مجلس می‌خواهد باقی بماند و دو مرتبه به سنا بفرستیم و بگوییم این دو تبصره را که تغییر داده‌اید مجلس به عقیده خودش باقی است و مجدداً تصویب کرده است و اما یک چیز دیگری هم هست و آن کلمه پزشکان و دیوان محاسبات است که آقایان اضافه کردند و طرحی دادند این راه دیگری ندارد. (صحیح است)
رئیس- پس باید یک رأی بگیریم که این دو تبصره به قوت خودش باقی است که به مجلس سنا بفرستیم ولی این دو قمست پیدا می‌کند یکی تبصره‌های ده و یازده است که این دو تا را مجلس می‌خواهد باقی بماند و اگر این تبصره‌ها را دو مرتبه به مجلس سنا بفرستیم هیچ مانعی ندارد برای این که می‌گوییم شورای ملی به عقیده خود درباره دو تبصره‌ای که مجلس سنا حذف کرده است باقی است پس یک رأی می‌گیریم به ابقای دو تبصره که در مجلس سنا حذف شده است به طور علی‌حده چون راه دیگری ندارد آقایانی که با ابقای دو تبصره موافقند قیام بفرمایند. (صدرزاده- پس آن قسمت بدون دو تبصره ابلاغ می‌شود به دولت؟) آن دو تبصره را برمی‌گردانیم به مجلس سنا و یک طرحی هم دنبال آن می‌فرستیم (اکثر قیام نمودند) تصویب شد- به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۹- طرح و تصویب دو فوریت طرح پیشنهادی راجع به سن بازنشستگی پزشکان و اعضای دیوان محاسبات
رئیس- حالا یک طرحی است راجع به پزشکان و دیوان محاسبات به صورت ماده واحده که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده- پزشکان و مستشاران دیوان عالی محاسبات از نظر بازنشستگی جزو مستثنیات تبصره ۶ قانون اصلاح بازنشستگی مصوب تیرماه ۱۳۳۷ می‌باشند.
رئیس- فوریت اول مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) آقایانی که با فوریت اول موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
فوریت دوم مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به فوریت دوم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد تصور می‌کنم که فی‌المجلس دیگر لازم نباشد چاپ می‌شود برای جلسه آینده مطرح خواهد شد (رامبد- حالا آقایان ذهنشان روشن است) این فقط چاپ می‌شود. دیگر کمیسیون ندارد فقط چاپ می‌شود و در جلسه آینده مطرح خواهد شد.
۱۰- اعلام چاپ اختلافات مصوبه مجلس شورای ملی و مجلس سنا در لایحه تعرفه گمرکی و طرح آن در جلسه بعد
رئیس- یکی دیگر راجع به تعرفه گمرکی است که یک اختلافاتی با نظر سنا پیدا شده است و یک تغییراتی داده‌اند ولی چون امر مالی است هر نظری که مجلس اتخاذ کند همان است، ممکن است الان به دولت ابلاغ کرد، آقای دکتر مشیر فاطمی بفرمایید.
دکتر مشیرفاطمی- یک استدعایی
از حضور محترمتان دارم چون این تغییرات زیاد است اصلاحاتی در قانون تعرفه گمرکی شده است دستور بفرمایید که آن را چاپ کنند و آنچه در اینجا تصویب شده است با آن اصلاحاتی که در مجلس سنا به عمل آمده مشخص باشد و ما واقعاً بدانیم که چه اصلاحاتی کرده‌اند و در دسترس آقایان گذارده بشود تا جلسه آینده در دستور قرار بگیرد.
رئیس- برای روشن شدن موارد اختلاف چاپ می‌شود تا آقایان اطلاع پیدا کنند و برای روز پنجشنبه مطرح شود.
۱۱- شور دوم گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به استخدام آموزگاران پیمانی
رئیس- یک لایحه‌ای است راجع به فرهنگ و آموزگاران پیمانی گزارشی که از کمیسیون فرهنگ رسیده قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ در جلسه مورخ ۳۱/۲/۳۷ لایحه شماره ۸۱۴۵- ۲۲/۴/۳۵ دولت راجع به استخدام آموزگاران پیمانی و تعدیل به پایه‌های اداری و آموزشی را با حضور آقای دکتر مهران وزیر فرهنگ و آقایان پیشنهاددهندگان برای شور دوم مطرح و با اصلاحاتی تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱- مادام که عده فارغ‌التحصیلان دانشسراها کافی برای تأمین نیازمندی‌های وزارت فرهنگ از حیث آموزگار نیست وزارت فرهنگ می‌تواند کسری آموزگاران را از بین دارندگان گواهی‌نامه کامل متوسطه در تهران و مراکز استان‌ها و از بین دارندگان گواهی‌نامه دوره اول متوسطه به بالا در مراکز شهرستان‌ها و بخش‌ها از طریق مسابقه انتخاب و به طور پیمانی استخدام نماید شرایط و ترتیب مسابقه بر طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب شورای عالی فرهنگ می‌رسد.
ماده ۲- وزارت فرهنگ مکلف است برای کسانی که طبق ماده یک این قانون به خدمت پذیرفته می‌شوند کلاس‌های کارآموزی ترتیب داده و روش تعلیم و تربیت را به آنان بیاموزد کسانی که استعداد آموزگاری نداشته و در این کلاس‌ها ابراز شایستگی ننمایند به پیشنهاد هیئت ممتحنه از طرف وزارت فرهنگ به خدمت آنان خاتمه داده می‌شود.
ماده ۳- وزارت فرهنگ مجاز است در نقاطی به غیر از تهران و مراکز و شهرستان‌ها و مراکز بخش‌ها که نتواند آموزگاران واجد شرایط طبق ماده یک این قانون استخدام نماید اشخاصی که صلاحیت دارند به خدمت موقت معلمی منصوب بدارد و حق‌الزحمه آنان را از اعتبار محل‌های رسمی یا پیمانی و یا از مجموع اعتبارات استخدامی پرداخت نماید خدمت معلمی موقت مزبور برای وزارت فرهنگ هیچ‌گونه تعهدی را غیر از پرداخت حق‌الزحمه ایجاد نمی‌نماید و هر موقع که از خدمت آنان بی‌نیاز گردد آموزگاران رسمی یا کسانی را که طبق ماده یک استخدام می‌شوند به جای آنان می‌گمارد. میزان حق‌الزحمه معلمین موقت بر طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت فرهنگ تدوین خواهد شد و در هر صورت از حداقل حقوق آموزگاران پیمانی تجاوز نخواهد نمود.
تبصره- هر یک از معلمین موقت مذکور در فوق که واجد شرایط استخدامی مندرج در ماده یک بشوند به خدمت پیمانی پذیرفته شده و از مزایای مربوط به این گونه آموزگاران استفاده خواهد کرد.
ماده ۴- وزارت فرهنگ می‌تواند به آموزگاران پیمانی که در موقع تصویب این قانون در خدمت وزارت فرهنگ هستند و یا در آینده طبق ماده یک به طور پیمانی استخدام شوند به ترتیب زیر رتبه رسمی اعطا نماید:
الف- به دارندگان گواهی‌نامه ششم متوسطه در صورت داشتن لااقل دو سال سابقه تدریس و به دارندگان گواهی‌نامه پنج ساله متوسطه در صورت داشتن لااقل چهار سال سابقه تدریس رتبه یک آموزگاری و در مقابل هر دو سال خدمت اضافی یک پایه بالاتر داده می‌شود به شرط آن که در موقع اعطای رتبه از پایه سه آموزگاری تجاوز ننماید.
ب- به دارندگان گواهی‌نامه سه ساله متوسطه در صورت داشتن حداقل دو سال سابقه تدریس و سایر آموزگاران شاغل خدمت در موقع تصویب این قانون در صورت داشتن حداقل چهار سال تدریس پایه یک کمک آموزگاری و در مقابل هر دو سال خدمت اضافی پیمانی یک پایه بالاتر داده می‌شود به شرط آن که در موقع اعطا رتبه از پایه سه کمک آموزگاری تجاوز ننماید.
تبصره ۱- آموزگاران پیمانی که در موقع تصویب این قانون سابقه تدریس مندرج در بند الف و ب را ندارند هرگاه در آینده مدت تدریس آنها به شرح فوق تکمیل گردد از مزایای این ماده استفاده خواهند نمود.
تبصره ۲- اعطا پایه‌های فوق منوط به آن است که آموزگار در مدت خدمت موجبات رضایتمندی کامل وزارت فرهنگ را از حیث اخلاق و طرز کار فراهم نموده و علاوه بر این دوره‌های کارآموزی را که این منظور برای آموزگاران ترتیب داده می‌شود با موفقیت طی نموده باشد.
ماده ۵- رتبه دارندگان پایه‌های آموزگاری یا اداری در صورتی که در موقع تصویب این قانون دارای دانش‌نامه لیسانس باشند و یا تا پایان سال تحصیلی ۱۳۳۸- ۱۳۳۹ لیسانسه بشوند به شرط داشتن سه سال سابقه تدریس و تعهد ۵ سال خدمت در هر منطقه‌ای که وزارت فرهنگ در خارج از تهران و حومه تهران تعیین نماید به دبیری به مأخذ آخرین حقوق دریافتی به دبیری تبدیل می‌شود.
کسانی که تعهد خود را بر طبق این ماده انجام ندهند به رتبه اولیه برمی‌گردند نهایت مدت خدمت آنان جز سابقه خدمت آموزگاری یا اداری منظور و محسوب می‌شود.
ماده ۶- وزارت فرهنگ مجاز است پایه آموزگاری یا اداری اشخاص زیر را به پایه دبیری تبدیل نماید.
الف- کسانی که در موقع تصویب این قانون دارای ۲۰ سال سابقه خدمت در وزارت فرهنگ یا دانشگاه بوده به شرط آن که هشت سال خدمت دبیری و یا جمعاً پانزده سال سابقه تدریس یا مدیریت یا نظامت مدارس و یا ریاست و یا نمایندگی و یا کفالت فرهنگ باشد.
ب- کسانی که در موقع تصویب این قانون در خدمت وزارت فرهنگ و دارای بیست سال سابقه خدمت باشند به شرط آن که دارای تألیفات و تصنیفات علمی یا ادبی مهمی باشند که اهمیت آن مورد تأیید شورای عالی فرهنگ قرار گیرد.
تبصره- ملاک تبدیل پایه‌های مذکور در فوق حقوق دریافتی قبل از قانون ترمیم حقوق فرهنگیان مصوب آذر ۱۳۳۳ خواهد بود و مدت توقف در آخرین پایه جزو توقف در پایه دبیری که به موجب این قانون تشخیص می‌شود محسوب می‌گردد.
ماده ۷- به منظور بهبود روش تعلیم و تربیت و بالا بردن سطح معلومات آموزگاران و کمک آموزگاران وزارت فرهنگ مکلف است در هریک از دانش‌سراهای مقدماتی و کشاورزی و یا مدارس دیگر دوره‌های تحصیلی تابستانی یا کلاس‌های شبانه دایر نماید.
مدت و برنامه تحصیل با تصویب شورای عالی فرهنگ تعیین می‌گردد.
فارغ‌التحصیلان مذکور در فوق از مزایای زیر برخوردار خواهند شد.
الف- آموزگاران رسمی با دارا بودن گواهی‌نامه این دوره تحصیلات در ترفیع رتبه و مقام نسبت به سایرین حق تقدم خواهند داشت.
ب- کمک آموزگاران با طی این دوره تحصیلات در صورت داشتن لااقل ده سال سابقه خدمت تدریس یا مدیریت یا نظامت دبستان می‌توانند رتبه خود را بر مأخذ آخرین حقوق دریافتی به آموزگاری تبدیل نمایند.
ماده ۸- مادام که عده فارغ‌التحصیلان دانشسرای عالی برای تأمین احتیاجات وزارت فرهنگ کفایت نمی‌کند وزارت فرهنگ کلاس‌های شبانه در دانشسرای عالی و در مراکزی که دانشگاه وجود دارد به منظور تربیت دبیر برای تدریس در دوره اول متوسطه داوطلبان این کلاس‌ها از فارغ‌التحصیلان دانش‌سراهای مقدماتی و دبیران پیمانی به شرط دارا بودن گواهی‌نامه کامل متوسطه یا گواهی‌نامه مدرسین یا اجتهاد یا افتا که مورد تأیید شورای عالی فرهنگ باشد انتخاب می‌شوند این داوطلبان باید هر یک دارای حداقل پنج سال سابقه تدریس یا ده سال سابقه خدمت آموزشی و اداری باشند.
عده لازم همه ساله از طریق مسابقه در تهران و مراکز هر استان با رعایت تناسب احتیاجات هر حوزه انتخاب می‌شوند دوره و برنامه تحصیلات در این مراکز به پیشنهاد دانشسرای عالی و تصویب شورای عالی فرهنگ خواهد بود.
وزارت فرهنگ در انتقال محل خدمت آموزگاران و دبیرانی که در مسابقه انتخاب می‌شوند برای طی دوره تحصیلات این کلاس‌ها تسهیلات لازم فراهم می‌کند و فارغ‌التحصیلان آنها را در صورت تعهد ۵ سال خدمت در نقاطی که وزارت فرهنگ احتیاج دارد به غیر از تهران و حومه تهران به خدمت دبیری در دوره اول متوسطه منصوب می‌نماید و در این صورت به دبیران پیمانی پایه یک دبیری و در مقابل هر سه سال خدمت دبیر پیمانی یک پایه بالاتر به شرط آن که از پایه سه تجاوز نکند اعطا می‌نماید و همچنین رتبه آموزگاری آن عده را که دارای رتبه می‌باشند به رتبه دبیری تبدیل می‌نماید.
تبصره- هرگاه یکی از فارغ‌التحصیلان فوق ۵ سال تعهد خدمت خود را در نقاطی که وزارت فرهنگ تعیین نموده انجام ندهد به وضع خدمت اول برمی‌گردد فقط در مورد دارندگان پایه رسمی آن مدت از تعهد را که انجام داده‌اند رأی ترقی‌شان در پایه قبلی محسوب خواهد گردید.
ماده ۹- به دبیران پیمانی که در تاریخ تصویب این قانون در خدمت وزارت فرهنگ بوده و دارای ۴ سال سابقه تدریس باشند اگر دیپلم متوسطه داشته باشند رتبه ۲ آموزگاری و اگر دیپلم متوسطه نداشته باشند رتبه ۱ آموزگاری داده می‌شود و در مقابل هر دو سال خدمت اضافی یک پایه بالاتر داده می‌شود به شرط آن که در موقع اعطا رتبه برای دارندگان دیپلم متوسطه از رتبه ۴ آموزگاری و برای کسانی که دیپلم متوسطه ندارند از رتبه سه آموزگاری تجاوز ننماید.
ترفیعات بعدی آنها بر طبق ترفیعات آموزگاری خواهد بود.
تبصره- دبیران پیمانی که در موقع تصویب این قانون سابقه تدریس مذکور در این تبصره را ندارند هرگاه در آینده مدت تدریس آنها به شرح فوق تکمیل گردد از مزایای این تبصره استفاده خواهند نمود.
ماده ۱۰- سابقه خدمت پیمانی کسانی که به موجب این قانون دارای رتبه رسمی می‌شوند در صورت پرداخت کسور بازنشستگی تمام مدت خدمت پیمانی جزء خدمت رسمی آنان محسوب می‌شود.
ماده ۱۱- سابقه خدمت در مدارس غیردولتی که تحت نظر وزارت فرهنگ اداره شده و یا می‌شود و سابقه خدمت در هنرستان‌های دولتی قبل از انتقال آنها به وزارت فرهنگ و همچنین سابقه خدمت در مدارس ملی در صورتی که برحسب مأموریت وزارت فرهنگ باشد در اجرای این قانون حکم خدمت در وزارت فرهنگ را خواهد داشت.
ماده ۱۲- هرگاه کمک آموزگار به دریافت گواهی‌نامه دانشسرای مقدماتی یا دانشسرای کشاورزی نایل شود یا آموزگاری دانش‌نامه دانشسرای عالی دریافت نماید و یا دبیری با دارا شدن دانش‌نامه دکتری یا معادل آن به موجب قوانین مربوط به خدمت دانشیاری پذیرفته شود وزارت فرهنگ رتبه اول را به مأخذ آخرین حقوق دریافتی به رتبه طبقه بالاتر تبدیل می‌نماید مشروط بر این که تعهد قانونی خود را در خدمت آن طبقه که بوده است انجام داده باشد.
ماده ۱۳- از تاریخ تصویب این قانون به غیر از مواردی که در این قانون و قوانین مصوب دیگر پیش‌بینی شده اعطا پایه دبیری و آموزگاری و کمک آموزگاری و همچنین تبدیل پایه اداری به پایه آموزگاری و تبدیل پایه آموزشی به پایه آموزشی دیگر بدون طی دوره تحصیلات مخصوص به هر یک از درجات فوق طبق قوانین مربوط مجاز نخواهد بود.
ماده ۱۴- به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود در مناطقی که عده دبیر کافی نیست اشخاصی را که صلاحیت دارند برای تدریس دعوت نماید و به دبیران و همچنین کسانی که خدمات فنی انجام می‌دهند ساعات اضافی تدریس رجوع نماید حق‌التدریس این اشخاص طبق قانون مصوب دی ماه ۱۳۳۶ از مجموع اعتبارات استخدامی وزارت فرهنگ قابل پرداخت خواهد بود خدمت تدریس مزبور جزو خدمت رسمی نخواهد شد.
ماده ۱۵- وزارتخانه‌های فرهنگ و دارایی مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
مخبر کمیسیون فرهنگ- دیهیم
گزارش از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام در جلسه دوشنبه دوازدهم خرداد ماه با حضور معاون وزارت فرهنگ به لایحه استخدام آموزگاران پیمانی و تبدیل پایه‌های اداری و آموزشی برای شور دوم رسیدگی و گزارش کمیسیون فرهنگ را غیر از یک مورد که ذیلاً به عرض می‌رسد تأیید و تصویب نمود.
در گزارش کمیسیون فرهنگ در ماده ششم مدت‌های مذکور در بندهای الف و ب از ۲۵ سال به بیست سال تقلیل داده شده ولی در کمیسیون استخدام پس از مذاکرات مفصل و استماع دلایل آقایان اعضای کمیسیون و نماینده دولت نظر قطعی و نهایی بر این شد که مدت مذکور در بندهای فوق همان ۲۵ سال که سابقاً پیشنهاد شده بود باقی بماند.
اینک گزارش آن را در تأیید خبر کمیسیون فرهنگ به استثنای مورد فوق‌الذکر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام- احمد مهران.
رئیس- شور دوم است اینجا در برگ موافق و مخالف کسی اجازه صحبت نخواسته است و نام‌نویسی نکرده است کلیات مطرح است (عمیدی‌نوری- شور دوم کلیات ندارد) پس ماده اول مطرح است کسی هم اجازه نخواسته است بنابراین باید رأی بگیریم رأی گرفته می‌شود به ماده اول آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۲- وزارت فرهنگ مکلف است برای کسانی که طبق ماده یک این قانون به خدمت پذیرفته می‌شوند کلاس‌های کارآموزی ترتیب داده و روش تعلیم و تربیت را به آنان بیاموزد. کسانی که استعداد آموزگاری نداشته و در این کلاس‌ها ابراز شایستگی ننمایند به پیشنهاد هیئت ممتحنه از طرف وزارت فرهنگ به خدمت آنان خاتمه داده می‌شود.
رئیس- چون مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده دوم آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۳- وزارت فرهنگ مجاز است در نقاطی به غیر از تهران و مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها و مراکز بخش‌ها که نتواند آموزگاران واجد شرایط طبق ماده یک این قانون استخدام نماید اشخاصی را که صلاحیت دارند به خدمت موقت معلمی منصوب بدارد و حق‌الزحمه آنها را از اعتبار محل‌های رسمی یا پیمانی و یا از مجموع اعتبارات استخدامی پرداخت نماید. خدمت معلمی موقت مزبور برای وزارت فرهنگ هیچ‌گونه تعهدی را غیر از پرداخت حق‌الزحمه ایجاد نمی‌نماید و هر موقع که از خدمت آنان بی‌نیاز گردد آموزگاران رسمی یا کسانی را که طبق ماده یک استخدام می‌شوند به جای آنان می‌گمارد. میزان حق‌الزحمه معلمین موقت بر طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت فرهنگ تدوین خواهد شد و در هر صورت از حداقل حقوق آموزگاران پیمانی تجاوز نخواهد نمود.
تبصره- هر یک از معلمین موقت مذکور در فوق که واجد شرایط استخدامی مندرج در ماده یک بشوند به خدمت پیمانی پذیرفته شده و از مزایای مربوط به این گونه آموزگاران استفاده خواهند کرد.
رئیس- چون مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده سوم آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۴- وزارت فرهنگ می‌تواند به آموزگاران پیمانی که در موقع تصویب این قانون در خدمت وزارت فرهنگ هستند و یا در آینده طبق ماده یک به طور پیمانی استخدام شوند به ترتیب زیر رتبه رسمی اعطا نماید.
الف- به دارندگان گواهی‌نامه ششم متوسطه در صورت داشتن لااقل دو سال سابقه تدریس و به دارندگان گواهی‌نامه پنج ساله در صورت داشتن لااقل چهار سال سابقه تدریس رتبه یک آموزگاری و در مقابل هر دو سال خدمت اضافی یک پایه بالاتر داده می‌شود به شرط این که در موقع اعطا رتبه از پایه ۳ آموزگاری تجاوز ننماید.
ب- به دارندگان گواهی‌نامه سه ساله متوسطه در صورت داشتن حداقل دو سال سابقه تدریس و سایر آموزگاران شاغل خدمت در موقع تصویب این قانون در صورت داشتن حداقل چهار سال سابقه تدریس پایه یک بالاتر داده می‌شود به شرط آن که در موقع اعطای رتبه از پایه سه کمک آموزگاری تجاوز ننماید.
تبصره ۱- آموزگاران پیمانی که در موقع تصویب این قانون سابقه تدریس مندرج در بند الف و ب را ندارند هرگاه در آینده مدت تدریس آنها به شرح فوق تکمیل گردد از مزایای این ماده استفاده خواهند نمود.
تبصره ۲- اعطای پایه‌های فوق منوط به آن است که آموزگار در مدت خدمت موجبات رضامندی کامل وزارت فرهنگ را از حیث اخلاق و طرز کار فراهم نموده و علاوه بر این دوره‌های کارآموزی را که به این منظور برای آموزگاران ترتیب داده می‌شود با موفقیت طی نموده باشد.
رئیس- کسی اجازه صحبت نخواسته رأی گرفته می‌شود به ماده چهارم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۵ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۵- رتبه دارندگان پایه‌های آموزگاری یا اداری در صورتی که در موقع تصویب این قانون دارای دانش‌نامه لیسانس باشند و تا پایان سال تحصیلی ۱۳۳۸- ۱۳۳۹ لیسانسه بشوند به شرط داشتن سه سال سابقه تدریس و تعهد ۵ سال خدمت دبیری در هر نقطه که وزارت فرهنگ در خارج از تهران و حومه تهران تعیین نماید به ماخذ آخرین حقوق دریافتی به دبیری تبدیل می‌شود.
کسانی که تعهد خود را بر طبق این ماده انجام ندهند به رتبه اولیه بر می‌گردند نهایت مدت خدمت آنان جز سابقه خدمت آموزگاری محسوب و منظور می‌شود.
رئیس- کسی اجازه صحبت نخواسته رأی گرفته می‌شود به ماده پنجم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد اما درباره ماده ۶ اینجا یک اختلاف نظری بین گزارش کمیسیون استخدام و گزارش کمیسیون فرهنگ هست هر دو را قرائت می‌کنم ماده ۶ گزارش کمیسیون فرهنگ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۶- وزارت فرهنگ مجاز است پایه آموزگاری یا اداری اشخاص زیر را به پایه دبیری تبدیل نماید.
الف- کسانی که در موقع تصویب این قانون دارای ۲۰ سال سابقه خدمت در وزارت فرهنگ یا دانشگاه بوده به شرط آن که ۸ سال آن خدمت دبیری و یا جمعاً ۱۵ سال سابقه تدریس یا مدیریت یا نظامت مدارس و یا ریاست و یا نمایندگی و یا کفالت فرهنگ باشند.
رئیس- در گزارش کمیسیون فرهنگ ۲۰ سال سابقه خدمت منظور شده ولی در گزارش کمیسیون استخدام ۲۵ سال (مهندس اردبیلی- گزارش فرهنگ صحیح است)
ب- کسانی که در موقع تصویب این قانون در خدمت وزارت فرهنگ و دارای ۲۰ سال سابقه خدمت باشند به شرط آن که دارای تألیفات و تصنیفات علمی یا ادبی مهمی باشند که اهمیت آن مورد تأیید شورای عالی فرهنگ قرار بگیرد.
تبصره- ملاک تبدیل پایه‌های مذکور در این ماده حقوق دریافتی قبل از قانون ترمیم حقوق فرهنگیان مصوب آذرماه ۱۳۳۳ خواهد بود و مدت توقف در آخرین پایه جزو توقف در پایه دبیری که به موجب این قانون تشخیص می‌شود محسوب می‌گردد.
رئیس- آقای مهران بفرمایید.
مهران- بنده شرفیاب شدم که
راجع به گزارشی که تقدیم مجلس شورای ملی کرده‌ایم یک توضیح بدهم چون بنده هم افتخار عضویت کمیسیون فرهنگ را دارم و هم افتخار عضویت کمیسیون استخدام را بنابراین یک توضیح مختصری عرض می‌کنم که ذهن همکاران محترم روشن بشود آقایان ملاحظه بفرمایید اگر ما قائل بشویم که هر کس ۲۵ سال سابقه خدمت دارد رتبه‌اش به رتبه دبیری بدل بشود در این صورت این مطلب کوچک‌ترین تماسی با فارغ‌التحصیل‌های دانش‌سراهای مقدماتی پیدا نمی‌کند زیرا دانش‌سراهای مقدماتی طبق قانون تربیت معلم در سال ۳۱۳ تأسیس شده است دو سال هم طول کشیده تا فارغ‌التحصیل بیرون داده یعنی اولین فارغ‌التحصیل دانشسرای مقدماتی در ایران در سال ۳۱۵ از مدرسه بیرون آمده اگر بگوییم که ۲۰ سال در این صورت دو دوره از فارغ‌التحصیلان دانشسراها مشمول می‌شوند و آن دو دوره رتبه‌شان دبیری می‌شوند وقتی این فکر را بپسندیم دوره‌های سه چهار و پنج و شش می‌آیند و می‌گویند که ما چه گناهی کردیم که فارغ‌التحصیل دوره سوم و چهارم هستیم و این حق را به ما هم بدهید ما هم دلیلی در مقابل‌شان نداریم و حرف آنها این است که می‌گویند یک تبصره‌ای بگذارید که وقتی در آینده یک نفر فارغ‌التحصیل دانشسرای مقدماتی که رتبه آموزگاری دارد ۲۰ سال خدمت خود را به اتمام رسانید او هم حق داشته باشد رتبه دبیری بگیرد (بعضی از نمایندگان- باشد) بنده فکر می‌کنم که این خوب طریقی است منتهی یک تبصره‌ای می‌خواهد ولی اگر فکر ۲۵ سال را بپسندیم شامل آن دو دوره اولی هم نمی‌شود و اساساً هم بحثی نیست و رتبه آموزگاری هیچ یک از فارغ‌التحصیلان دانش‌سرا به دبیری تبدیل نمی‌شود دیگر تبعیضی نمی‌شود یعنی استثنا پیش نمی‌آید بنده فکر می‌کنم جمع بین دو نظر از همه بهتر است یعنی بیست سال را بپذیریم و بگوییم هر کس که این بیست سال خدمت را پر کرد در آن موقع بتواند طبق مقررات این قانون رتبه خودش را از آموزگاری به دبیری تبدیل کند اگر این طریق را بپسندید یک تبصره پیشنهادی لازم است که مفادش این باشد و این آقایان بتوانند استفاده کنند حداکثر بیست سال را بپذیریم و این تبصره را هم اضافه بکنیم دیگر آن تبعیضی که توضیح عرض کردم پیش نمی‌آید حالا مطلب بسته به نظر مجلس شورای ملی است و هر تصمیم و رأیی که اتخاذ بفرمایند مطاع خواهد بود.
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ.
معاون وزارت فرهنگ (یزدان‌فر)- وزارت فرهنگ در موقعی که این لایحه را تنظیم می‌کرد دقت کاملی کرد و با یک مطالعه کاملی ۲۵ سال را پیشنهاد کرد علتش هم بیاناتی بود که جناب آقای مهران فرمودند اگر ما بیست سال را تعیین می‌کردیم یک تبعیضی نسبت به فارغ‌التحصیلان دانشسرای مقدماتی می‌شد و اسباب شکایت بقیه می‌شد دیگر این که عده آن اشخاصی که ۲۰ سال سابقه خدمت دارند البته ممکن است زیادتر باشد و این صحیح نبود این است که ۲۵ سال سابقه خدمت را پیشنهاد کردیم در کمیسیون فرهنگ هم این تبدیل به بیست سال شد ولی در کمیسیون استخدام دو مرتبه با ۲۵ سال موافقت شد (عمیدی‌نوری- آقای وزیر فرهنگ با بیست سال موافقت کردند) بلی عرض کردم در کمیسیون فرهنگ موافقت کردند اما به طوری که جناب آقای مهران پیشنهاد فرمودند اگر این ترتیب بخواهد ادامه داشته باشد برای بیست سال وزارت فرهنگ کاملاً مخالف است برای این که ما نمی‌خواهیم این ترتیب باشد که اشخاص بیایند و مرتباً رتبه دبیری بگیرند البته برای وزارت فرهنگ فرق نمی‌کند که بیست سال باشد یا ۲۵ سال و این بسته به نظر مجلس شورای ملی است هر طوری که تصمیم بگیرند ما قبول می‌کنیم ولی ۲۵ سال معقول‌تر است و تبعیضی هم نخواهد بود.
رئیس- آقای عمیدی‌نوری.
عمیدی‌نوری- استدلالاتی که جناب آقای مهران و جناب آقای معاون وزارت فرهنگ کردند این را به اصطلاح منطقی می‌گویند استدلال نقضی، یعنی یک ماده‌ای که قانون مملکتی است باید همیشه جنبه اعم داشته باشد و شمولش بر افراد بیشتر باشد قانون از صفات ممتازه‌اش این است که جنبه اعم داشته باشد جنبه استثنایی‌اش کمتر باشد شمولش بر افراد بیشتر باشد جناب آقای معاون وزارت فرهنگ درست برعکس فرمودند گفتند اگر این ۲۵ سال بیست سال بشود شامل عده بیشتری می‌شود و به این جهت بد است ملاحظه فرمودید در صورتی که به همین جهت که بیست سال است قانون صحیحی است برای چه؟ برای این که شامل اشخاص بیشتری می‌شود شما آمدید در این ماده ۶ اجازه دادید به یک عده افرادی که اگر خدمت دبیریشان ۸ سال و یا جمعاً ۱۵ سال سابقه تدریس مدیریت نظامت مدارس یا ریاست یا نمایندگی یا کفالت داشته باشند شما بتوانید به این گونه اشخاص رتبه دبیری بدهید (یک نفر از نمایندگان- در حین تصویب قانون) خوب اگر شما این بیست سال را بکنید ۲۴ سال طبیعتاً یک عده کمتری استفاده می‌کنند اما اگر بیست سال بشود یک عده بیشتری استفاده می‌کنند و از صفات قانون است که تبعیض کمتر باشد و عده بیشتری استفاده بکنند (مهندس بهبودی- ده سال بفرمایید که همه استفاده بکنند) برای این که جناب آقای مهندس بهبودی درست روشن بشوید بحث منطقی می‌کنیم در شرایطش بین نظر ۲۰ سال و ۲۵ سال فرقی نیست برای این که باید با ۸ سال خدمت دبیری و یا جمعاً ۱۵ سال سابقه مدیریت و نظامت یا ریاست دبستان و یا کفایت داشته باشد چه ۲۵ سال سابقه خدمت و چه ۲۰ سال در این شرایط که شرایط ممتاز است فرقی ندارد برای این که در هر حال از ۲۵ سال یا بیست سال باید ۸ سال دبیر باشد و یا جمعاً ۱۵ سال مدیر یا کفیل باشد این است که این آقایی که دارای این صفت است چه دارای بیست سال سابقه خدمت باشد چه ۲۵ سال سابقه داشته باشد در شرط فرقی نکرده است فقط مدت است که تفاوتش پنج سال است بنده یکی از پیشنهاددهندگان این موضوع بودم و در کمیسیون فرهنگ هم بحث کردم و جناب آقای دکتر مهران وزیر فرهنگ هم تشریف داشتند و قبول فرمودند و جناب آقای پروفسور اعلم هم رئیس کمیسیون بودند با موافقت جناب آقای وزیر فرهنگ این پیشنهاد قبول شد یعنی ایشان هم معتقد بودند اشخاص بیشتری از قانون استفاده کنند به این جهت کمیسیون فرهنگ این گزارش را تهیه کرد که شامل افراد بیشتری است (دکتر بینا- بگویید ده سال) توضیح عرض کردم جناب آقای دکتر بینا اگر ده سال بشود توجه نمی‌فرمایید به استدلال اگر ده سال شود ۱۵ سال سابقه تدریس از بین می‌رود تفاوت این دو گزارش این است جناب آقای دکتر بینا به مقام دکترای شما احترام می‌گذاریم اینجا هم عرض بنده این است گفتم هر دو باید ۸ سال سابقه خدمت دبیری و یا ۱۵ سال سابقه مدیریت یا نظامت داشته باشند این صفات خواه ۲۵ سال سابقه خدمت و خواه ۲۰ سال سابقه خدمت داشته باشند هست این که شما می‌فرمایید ده سال در این صورت این صفات از بین می‌رود صحبت بر سر این است که کسی که این صفات را دارد بیست سال سابقه خدمت داشته باشد و یا ۲۵ سال و چون این صفت یعنی شرط اصلی ماده از بین نمی‌رود و بیست سال شامل افراد بیشتری است مصلحت قانونی این است که یک قانونی که بیشتر افراد با داشتن شرایط از آن استفاده می‌کنند آن باشد و در این خصوص هم به وزارت فرهنگ هم به نمایندگان محترم و هم به کمیسیون بسیار مراجعه شده و به این جهت این رویه اتخاذ شد البته حالا بسته به اراده نمایندگان محترم مجلس شورای ملی است و آن استدلال نقضی که فرمودند که ممکن است دیپلمه‌های دیگری بگویند که دو دوره‌شان از این قانون استفاده می‌کنند و دو دوره‌شان استفاده نمی‌کنند همان طور که جناب آقای معاون وزارت فرهنگ فرمودند این ارفاقی است برای آن کسانی که پیش‌قدم در کار فرهنگ بودند و از ۲۵ سال پیش زحمت کشیده‌اند و فرهنگ ایران را به وجود آورده‌اند والا شما یک ماده‌ای گذاشتید که از تاریخ تصویب این قانون به هیچ‌وجه غیر از این افرادی که فعلاً در حین تصویب این قانون واجد این شرایط هستند و استفاده می‌کنند نباید برای بعد ادامه پیدا کند یعنی آن آقایی که بعداً و پنج شش سال دیگر از دبیرستان و یا دانش‌سرا می‌آید البته او تابع قوانین است از این به بعد وضع می‌شود یعنی باید دیپلمه باشد و این ارفاقی است نسبت به کسانی که سابقاً در فرهنگ خدمت کرده‌اند بیست سال خدماتی داشته‌اند و شما حق داشته باشید از خدمات آنها تقدیر کنید این بود که بنده خواستم توضیح عرض کنم که بیست سال به نفع مملکت است و موافق عدالت است و صلاح این است که این عمل بشود.
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ.
معاون وزارت فرهنگ (یزدان‌فر)- در کمیسیون فرهنگ جناب آقای وزیر فرهنگ با بیست سال موافقت فرمودند بنده هم این را عرض نکردم که موافقت نکردند ولی معایب بیست سال را عرض کردم که یک تبعیضی می‌شود بین دو دسته از فارغ‌التحصیلان دانشسرای مقدماتی که دو دوره مشمول می‌شوند و بقیه نمی‌شوند این که می‌فرمایند اگر افرادی که استفاده می‌کنند زیادتر باشند بهتر است تصور می‌کنم در وزارت فرهنگ این طور نباشد به جهت این که ما می‌خواهیم به عده‌ای رتبه دبیری بدهیم که شاید واجد شرایط نباشند به این جهت بنده عرض کردم که این دو عیب دارد ولی بسته به نظر و قضاوت مجلس شورای ملی است هر طور تصویب بفرمایند آن را اطاعت می‌کنیم.
رئیس- هر دو گزارش را قرائت می‌کنیم اول نظر کمیسیون فرهنگ را رأی می‌گیریم بعد نظر کمیسون استخدام را بسته به نظر مجلس است آقای دیهیم بفرمایید.
دیهیم- موضوعی که اینجا بحث شد موضوع بسیار مقدسی است تشویق آموزگار تشویق معلم برای هر فرد از افراد مملکت واجب است به خصوص طبقه ممتاز که نمایندگان محترم مجلس شورای ملی هستند آقایان بیست سال یک عمری است آموزگار یا معلمی که بیست سال خدمت می‌کند ۸ سال به عنوان دبیری و ۱۵ سال به عنوان ریاست کفالت و نظامت این شایستگی را دارد که رتبه دبیری داشته باشد اگر ۲۵ سال بکنیم ۵ سال به بازنشستگی مانده آقا دیگر در آخر عمر آموزگار و معلم امید ندارد که پس از ۲۵ سال اقدام شود که رتبه آموزگاریش به رتبه دبیری تبدیل شود آقایان رتبه یعنی چه؟ اینجا در قانون صراحتاً نوشته است که ۸ سال تدریس و سابقه دبیری داشته باشد معلمی که ۸ سال درس دبیرستان‌ها می‌دهد و ۱۵ سال در پست ریاست و کفالت و نظامت خدمت
می‌کند آیا شایستگی ندارد که رتبه خودش را به دبیری تبدیل کند؟ این یک نوع تشویقی است که آقایان فرمودند اگر بیست سال بکنیم دو دوره از دانشسرای مقدماتی هم استفاده می‌کنند و این یک لطفی است که آقایان می‌فرمایند که شامل دو دوره از فارغ‌التحصیلان دانشسرای مقدماتی می‌شود این چه ضرری دارد اگر فکر می‌کنید که باقی مانده خواهند گفت که چرا ما مشمول نیستیم و آن دو دوره اول مشمول هستند و چرا این امتیاز را ندادید بنده حتی با پیشنهاد اخیر جناب آقای مهران موافقت دارم یعنی این که هر وقت بیست سال یک معلمی بتواند زندگی کند تصور نمی‌کنم یک معلم اگر بیست سال معلمی بکند بعد از بیست سال هم بتواند زندگی کند ما چرا جلو ترقی او را بگیریم به خاطر این که دو دوره اول و دوم دانشسرای مقدماتی مشمول بود و او جز آن دو دوره نیست سعی کنیم تمام معلمین مشمول این قانون باشند آقایان به این موضوع متوجه باشید کدام معلمین مشمول می‌شوند آن معلمینی که در اقصا نقاط ایران هستند نمی‌توانند بیایند در کلاس‌های عالی تحصیل بکنند وسایل ندارند آنها بیست سال است که تدریس می‌کنند و معلم شده‌اند و ۸ سال است در دبیرستان‌ها درس گفته‌اند این قانون شامل آنها می‌شود بنده تقاضا می‌کنم به نام حمایت از این طبقه معلمین که از شریف‌ترین طبقات مملکت هستند که مملکت را به شاهراه ترقی و تعالی سوق می‌دهند تقاضا می‌کنم در این موضوع موافقت بفرمایید که بیست سال بشود بنده فکر می‌کنم هیچ ضرری از این راه نخواهیم برد. (صحیح است احسنت)
رئیس- آقای مرآت موافقید؟
مرآت اسفندیاری- با بیست سال موافقم.
رئیس- آقای حمید بختیار مخالفید؟ (حمید بختیار- بلی) بفرمایید.
حمید بختیار- از نظر این که آموزگاران به رتبه دبیری ارتقا پیدا بکنند برای دریافت حقوق دبیری این کار بسیار شایسته است ولی موضوعی را که جناب آقای دیهیم فرمودند به عقیده بنده دبیر باید کار دبیری بکند و آموزگار کار آموزگاری (صحیح است) از این که آموزگار بیست سال در رتبه آموزگاری و کارآموزگاری کار کرده باشد اگر ایشان رتبه دبیری را برای حقوق بگیرند بسیار کار صحیحی است ولی برای این که دبیری بکند صحیح نیست و ایشان نمی‌تواند برود مثلثات درس بدهد برای این که معلوماتش را ندارد و خودش در دوران بیست آموزگاری درس خودش را داده است و چیزی یاد نگرفته است از این نظر اگر برای حقوق است بسیار صحیح است ولی برای تدریس به عقیده بنده صحیح نیست. (یک نفر از نمایندگان- تمام این فکرها برای حقوق است)
رئیس- آقای مرآت اسفندیاری.
مرآت اسفندیاری- عرض کنم اولین لوایحی که در دوره گذشته در مجلس گذشت لوایحی بود که مربوط به فرهنگیان بود و با توجهی که به طبقه فرهنگیان موجود بود اولین لوایح دوره ۱۸ به منظور تأمین وضع طبقه فرهنگیان در این مجلس به تصویب رسیده بنده اطمینان دارم که مجلس و همه مردم به این طبقه علاقه‌مندند و آنچه مقدور بود و نسبت به این طبقه کمک و مساعدت شده بنده خوشوقتم که آقای دکتر مهران در مسافرتند و بنده می‌توانم دو کلمه عرض کنم که این شخص واقعاً نمی‌شود منکر شد که نسبت به این فرهنگ در این چند سال خدمت کرده و بنده نسبت به استان کرمان از ایشان کمال تشکر را دارم این حرف را واقعاً بدون ریا می‌گویم البته توقعات زیاد است چون احتیاجات بیشتری داریم ولی امیدواریم با پشتکار و همتی که این شخص دارد توقعات و انتظارات ما در آتیه انجام بشود اما در این مورد بنده اصولاً مخالفم که مأمورین و مسئولین امر همیشه رفع مسئولیت از خودشان بکنند و قوانین ما را به صورتی در بیاورند که همیشه خودشان را در محظور بگذارند مثل عرض می‌کنم امر ارتقا رتبه در مملکت ما به جایی رسیده که واقعاً ارزش ندارد خدا شاهد است که ارزش ندارد برای این که در ادارات ما یک کسی در سر موقع می‌شود رتبه ۷ آخر این چه کاری کرده که رتبه ۷ شده؟ اینجا هم در قانون می‌گذارند هر کس ۲۰ سال خدمت کرده هر کسی فردا یک ورقه دستش می‌گیرد که من بیست سال خدمت کرده‌ام و باید رتبه بگیرم بنده با اصل این موضوع مخالفم یعنی مخالفتم اصولی است بنده عقیده‌ام این است که وزیر مسئول دستگاه اداری وزارتخانه باید مسئول این کار باشد و تصدیق صداقت این کارمند را بدهد نه این که حرف بیست سال یا ۱۵ سال خدمت آیا این کسی که می‌گوید بیست سال خدمت کرده خدمتش هم مورد توجه همه واقع شده است آیا واقعاً شایسته است که برود از آموزگاری و دبیر بشود و حقوقش را به دبیری تبدیل کند؟ بنده با اصلش مخالفم ولی این در شور دوم است که متأسفانه به این امر متوجه شدیم و اگر قرار باشد که همین طور تصویب بشود باز این بیست سال باشد بهتر است.
رئیس- آقای دکتر وکیل موافقید؟ (دکتر وکیل- با بیست سال مخالف و با بیست و پنج سال موافقم) بفرمایید.
دکتر وکیل- عرض کنم حضورتان بنده می‌خواهم توجه مجلس را مختصراً به این لایحه جلب کنم این لایحه شأن نزولش این بود که گفتند برای فرهنگیان در سال ۱۳۳۳ چون نظر این بود که حقوق‌شان بالا برود افرادی را آوردیم و فرمان سواد به ایشان دادیم به این معنی در موقعی که این لایحه آمد به کمیسیون بنده در کمیسیون به اسم اینها را عرض کردم و چند نفر که از طرف کمیسیون استخدام مأمور بودیم برای سو کمیسیون آمدیم در چند جلسه آقایان اعضاء جناب آقای مهران و آقای فضایلی و چند جلسه هم جناب آقای دکتر رئیس کمیسیون استخدام تشریف آوردند اشخاصی که دارای تصدیق کلاس شش ابتدایی هستند با آن قانون ترمیم حقوق فرهنگیان رتبه دبیری گرفتند و در آن موقع هم خوشبختانه طوری بوده است که شغل دبیری را انجام نمی‌دادند یارو مستخدم یعنی کمک دفتر بود و الان هم این کار را می‌کند و حقوق دبیری می‌گیرد بعد این لایحه را آوردند لایحه وزارت فرهنگ یا درست عرض کنم در موقعی که در کمیسیون فرهنگ تصویب شده بود یک صورت دیگری داشت و در جراید هم منعکس شد بعد تمام فرهنگیان مراجعه کردند و افراد و اشخاصی که صلاحیت واقعی داشتند یعنی فرهنگی حقیقی هستند به آنها شور کردیم و آمدیم لایحه را بردیم به کمیسیون و به این صورتش درآوردیم گفتیم هر کس می‌خواهد مقام علمی بالاتری را بخواند و این کلاس‌ها را پیش‌بینی کردیم تا رسیدیم به این موضوع و به این ماده در این ماده حقیقتش برای این که در نظر آقایان روشن بشود عریان می‌گویم.
در این ترمیم حقوق فرهنگیان که در سال ۱۳۳۳ بوده است گفتند افرادی که سابقه بیست سال خدمت دارند این آقایان به شرط این که به شغل دبیری مشغول باشند یا در دبیرستان مشغول باشند رتبه بگیرند شخصیت‌های علمی ما را که صورت‌جلسات هم بر آن حکایت می‌کند اسم بردند اسم استاد مرحوم وحید دستگردی را بردند که مورد احترام ما است و امثال آنها را نام بردند ما قبول کردیم گفتیم بماند و بعد وارد شدیم به سابقه خدمت تمنی دارم توجه بفرمایید این اساس ۲۰ سال ۲۵ سال است که بنده عرض می‌کنم وقتی که ما آمدیم اول مرتبه در سو کمیسیون استخدام جناب آقای دکتر جهانشاهی بودند ما با جناب آقای مهران مخبر کمیسیون در آن دوره و این دوره قرار گذاشتیم که ۲۵ سال عمر در خدمت فرهنگی آموزشی این کلاسی است و می‌شود گفت هر کس ۲۵ سال تدریس کرده مشمول شود برای این که نظر ما این است که در آخر خدمت اینها بیایند و واقعاً مرفه باشند بعد رفتند ۲۵ سال را در حین تصویب قانون کردند بنده توجه جناب آقای عمیدی‌نوری را به این قسمت جلب می‌کنم البته قانون باید عمومیت داشته باشد ولی از این نظر است که حق افراد دیگر تضییع نشود اگر ما بخواهیم این کار را بکنیم آقایانی که تا دوره دوم دانش‌سرا هستند سال دوم دانش‌سرا یعنی تحصیل‌کردگان ۱۳۱۵ و ۱۳۱۶ همین دو دوره مشمول می‌شوند و سایر تحصیل‌کرده‌ها محروم می‌شوند. (یک نفر از نمایندگان- آنهایی که دیپلمه هستند ترقی می‌کنند) و این سبب می‌شود که ما بیاییم برای دو دوره بدهیم و سایرین را محروم بکنیم ولی اگر آمدیم ۲۵ سال گذاشتیم این دو دوره هم نیستند و این عده هم ناراضی نمی‌شوند و ما فردا مجبور نمی‌شویم که یک قانون دیگری بیاوریم این است که اگر ۲۵ سال باشد هم واقعاً عده‌ای مشمول می‌شوند که اینها واردند و می‌توانند به سمت دبیری تدریس بکنند و همان افرادی که واردند مشمول می‌شوند ولی اگر واقعاً ما می‌خواهیم بخشش بکنیم یک ماده قانونی می‌آوریم جناب آقای دکتر مهران هم که واقعاً خودشان حق دادند به کمیسیون فرهنگ بعد آمدند به این قانع شدند که ۲۵ سال باشد از لحاظ این که تبعیض را از بین برمی‌دارد و ما هم این را قبول کردیم و بنده تمنی می‌کنم که همان ۲۵ سال باشد.
رئیس- آقای پروفسور اعلم.
پروفسور اعلم- عرض کنم که بنده می‌خواهم در مجلس شورای ملی خدمتتان عرض کنم که کمیسیون فرهنگ هم زحمت کشیده (صحیح است) و این قانون را به صورت بسیار آبرومندی تقدیم مجلس شورای ملی کرده بنده می‌خواهم بدانم که ۲۰ سال و ۲۵ سال چه فرق دارد؟ فقط ۲۵ سال عمر است؟ ۲۰ سال هم عمر است چرا فقط ۲۵ سال عمر است؟ ۲۰ سال هم عمر است، در این مملکت کسی که خدمت می‌کند خدمتی که با آن شرایط سنگین که برایش گذاشته‌ایم ۸ سال دبیری کرده باشد ۱۵ سال سابقه خدمت داشته باشد این که می‌گویند بعضی‌ها پس بگذارید ۱۰ سال اگر ۱۰ سال می‌گذارید آن ۱۵ سال سابقه خدمت از بین می‌رود استدعا می‌کنم وقتی که خدمت و زحمات کمیسیون استخدام را منظور می‌فرمایید خدمت کمیسیون فرهنگ را هم منظور بفرمایید.
رئیس- آقای دکتر بینا.
دکتر بینا- بنده خیلی معذرت می‌خواهم چون آقایان خسته هستند بنده هم زیاد عرض نمی‌کنم (احسنت) فقط خواستم عرض
کنم که کمیسیون اصلی کمیسیون فرهنگ است و سابقاً در مجالس رسم بوده است که کمیسیون اصلی وقتی تصمیمی می‌گیرد کمیسیون فرعی یک قدری احترام می‌گذارد اما راجع به ۲۵ سال که فرمودند کسی که در ۲۰ سال نتوانسته است درس بدهد در ۵ سال بعد خرفت‌تر خواهد شد (احسنت) بگذارید که ۱۰ سال از این مزایا استفاده بکنند و مجلس هم به این رأی بدهد.
رئیس- دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته تمام آقایانی که اجازه خواسته بودند صحبت کردند بنابراین اول رأی می‌گیریم به ماده ۶ پیشنهادی کمیسیون فرهنگ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثرا برخاستند) تصویب شد ماده ۷ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷- به منظور بهبود روش تعلیم و تربیت و بالا بردن سطح معلومات آموزگاران و کمک آموزگاران وزارت فرهنگ مکلف است در هر یک از دانش‌سراهای مقدماتی و کشاورزی یا مدارس دیگر دوره‌های تحصیلی تابستانی یا کلاس‌های شبانه دایر نماید. مدت و برنامه تحصیل با تصویب شورای عالی فرهنگ تعیین می‌گردد. فارغ‌التحصیلان مذکور در فوق از مزایای زیر برخوردار خواهند شد:
الف- آموزگاران رسمی با دارا بودن گواهی‌نامه این دوره تحصیلات در ترفیع رتبه و مقام نسبت به سایرین حق تقدم خواهند داشت.
ب- کمک آموزگاران با طی این دوره تحصیلات در صورت داشتن لااقل ده سال سابقه خدمت تدریس یا مدیریت یا نظامت دبستان می‌توانند رتبه خود را بر مأخذ آخرین حقوق دریافتی به آموزگاری تبدیل نمایند.
رئیس- در ماده ۷ مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده ۷ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه دستور دنباله همین لایحه و لایحه معافیت‌های گمرکی خواهد بود.
(مجلس ۲۵ دقیقه بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت