مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ امرداد (اسد) ۱۳۰۰ نشست ۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم |
مجلس شورای ملی دوره چهارم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ امرداد (اسد) ۱۳۰۰ نشست ۳
جلسه ۳
صورت مجلس مشروح مجلس یوم سه شنبه ۲۰ ذیقعده ۱۳۳۹ مطابق سوم برج اسد ۱۳۰۰
مجلس سه ساعت قبل از ظهر در تحت ریاست آقای مؤتمن الملک تشکیل گردید
رئیس ـ جلسه افتتاح وصورت مجلس قرائت می‌شود.
صورت مجلس یوم یکشنبه ذیقعده را آقای نصرت الدوله قرائت نمودند.
رئیس ـ در صورت مجلس اعتراضی نیست ؟
محمد هاشم میرزا ـ راجع بشاهزاده معتمدالدوله نماینده آباده بنده مخالف بودم نوشته مخالف نداشت.
مدرس ـ چون لفظ رد آنجا دارد موسوم بنده لفظ رد نوشته شده
رئیس ـ چه باید نوشته شود.
مدرس ـ در صورت مجلس نوشته‌اند راجع به رد وکالت باید بنویسند راپورت فلان راجع به اعتبار نامه چون رد راجع به مجلس است نه به شعبه
رئیس ـ شعبه موافق بوده است یا نبوده چون راپورنیکه از شعبه داده‌اند مبنی است در صورت مجلس هم همینطور نوشته شده (جمعی تصدیق کردن ).
محقق العماء ـ بنده هم می‌خواستم همین را عرض کنم .
رئیس ـ بفرمائید.
آقاسید یعقوب ـ حضرتعالی که راجع به عدم حضور نمایندگان آذر بایجان اظهار تأسف فرمودید . بنده هم تذکر دادم گیلانرا عرض کردم و غرضم این بود که …
رئیس ـ این مسئله راجع بصورت مجلس نیست اگر بنا شود هرچه گفته شود بنویسند آنصورت مشروح مجلس است معنی صورت مجلس این است که مطالب را بطور خلاصه می‌نویسند ولی درصورت مشروح مجلس آنچه گفته می‌شود می‌گذارند دراطاق تنفس اگر آقایان مبخواهند قرائت بفرمایند می‌توانند در صورت مجلس دیگر اعتراضی نیست ( گفته شد خیر )
رئیس ـ تصویب شد چند فقره راپورت است که درجلسه قبل قرائت شدو بنا شد امروزرأی بدهندیکی راجع است به آقای فتح الدوله بقیه به آقای مشیرمعظم وآقای سلطان محمدخان وآقای اسمعیل میرزای معتمدالدوله و آقای آقاسیدمحمد باقر دست غیب راجع بآقای فته الدوله بعضی از آقایان خواهش کرده‌اند بماند برای جلسه بعد برای اینکه دوسیه را کاملاً نتوانسته‌اند بخوانند همینطور راجع به آقای مشیرمعظم و سلطان محمدخان برای این که راپورت دیگری در همین زمینه رسیده است باین جهت موکول به جلسه بعد می‌شود راپورت راجع به آقای ااسمعیل میرزا طبع وتوزیع شده آقای محمدهاشم میرزا مخالف بودید بفرمائید.
( آقای محمدهاشم میرزاازمحل خود به پشت تریبون (محل اداء نطق ) حاضرشده و اظهار نمودند بنده مخالف نبوده ) .
رئیس ـ آقای محمدهاشم میرزا با راپورت شعبه موافق هستید کسی باراپورت شیعبه مخالف است یا خیر ( اظهاری نشد ) پس رأی می‌گیریم به راپورت شعبه سردار معظم چون مخالفی نیست خوب است یکنفر موافق لااقل عقیده اش را اظهار کند .
رئیس ـ رسم نبوده آقای حاج آقا با راپورت شعبه مخالف هستید یا موافق ؟
حاج آقا ـ بنده اجازه نخواستم.
رئیس ـ پس رأی می‌گیریم به راپورت شعبه.
آقا میرزاهاشم آشتیانی ـ اجازه میفرمائید؟
رئیس ـ بفرمائید .
قامیرزاهاشم ـ مقصود بنده این بود مقررفرمائید راپورت شعبه را مجدداً می‌خوانم .
( بمضمون ذیل قرائت شد )
- شعبه چهارم بتاریخ ۱۰ ذیقعده ۱۳۳۹ بدوسیه انتخابات آباده و توابع آن رسیدگی و تحقیقات لازمه در جریان انتخابات آنجا بعمل آورده و اعتراضاتی را که بانتخابات آنجا وارد آمد بقرار ذیل است .
اولاً ـ راجع باعلان انتخابات است که مطابق شرحی که از صورت مجلس می‌نویسند هیئت نظار آن جا در دوز ۱۷ رجب ۱۳۳۷ در مسجد جامع جمع و برای تهیه مقدمات انتخاب پس از تبدل افکار مقرر داشته‌اند از روز ۱۹ رجب مشغول تعرفه نموده‌اند شوند و در روز مزبور هم شروع بدادن تعرفه نموده‌اند مطابق این ترتیب مدت اعلان را برای حوره انتخابیه آباده و اقلید و بوانات سه روز قرار داده‌اند درصورت در آخرصورت مجلس می‌نویسد که از همان روز۱۷ شروع بداند تعرفه نمودیم و از این قرار مطابق صورت مجلس اغلانی نشده و در دوسیه انتخابات هم هیچ گونه راپورتی که حاکی از اعلان مدت آن باشد وجود ندارد .
۲ـ راجغ بایام دادن تعرفه است که مطابق صورت مجلس هیئت نظار آنجا قائل بمحدود ساختن ایام تعرفه دادن نشده و قبلاً اعلان نداده و نظر باینکه انتخاب کنندگان را در موعد گرفتن تعرفه آراء نمود اند ۲۹ روز ایام تعرفه دادن طول کشیده است.
۳ـ راجع بمدت اخذ آراء همانطور که برای ایام دادن تعرفه موعدیرا قبلاً پیش بینی و اعلان نکرده برای اخذ آراء نیز ایام قانونی را رقایت ننموده وآنقدر نشسته‌اند تا هرکس رأی خود را آورده بصندوق بیاندازد باین جهت ۱۸ روز انجمن نظارت برای اخذ آراء دائر بوده است ۴ـ برای انجام انتخابات دو حوزه اقلید و بوانات قنقری نیزموعد مقرر ننموده چنانچه آراء اقلید در ۲۷ رمضان رسیده و آراء بوانات و قنقری در عشر اول رمضان .
رابعاً در نتیجه آراء صورت آراء هر حوزه و این که آراء مزبوره شامل حال چه اشخاص بوده‌اند مشخص نیست و فقط معترض است که از (۳۹۶۸ ) تعرفه ( ۳۴۱۴) رأی گرفته شده و به ۱۶۷۴ رأی شاهزاده اسمعیل میرزا تنمایندگی آنجا معین شده‌اند .
خامساً ـ ایامی را که قانوناً برای اصفاء شکایات مقرراست انجمن رعایت نکرده وروزختم آراء انتخابات را خاتمه داده است نظر بمراتب مذکوره که تمام جریان انتخابات مزبوره مخالف با مقررات قانون انتخابات است و در دوسیه نیز راپورتی که کاشف ازعملیات هیئت نظار باشد سوای همین صورت ملاحظه نشد شعبه اساسی انتخابات آباده و توابع رامختل دانسته صحت نمایندکی شاهزاده اسمعیل میرزا را از حیث جریان قانونی و مخالف با اساس قانون باتفاق آراء رد می‌نماید .
رئیس ـ نسبت براپورت شعبه مخالفی هست
حاج شیخ اسدالله ـ در اصل راپورت باعقیده شعبه موافقم ولی در این قسمت که می‌نویسد ( نیز موعد معین مقرر نموده چنانچه آراء اقلید در ۱۷ شعبان رسیده آراء بوانات در عشر اول رمضان ) بنده تصور می‌کنم که شعبه درست توضیح نداده یا اینکه تصور فرموده‌اند انجمنهای جزء تماماً اعلان و شروع بانتخابات و ختم انتخاباتشان در یک موعد بوده باشد در صورتی که قانون همچو تصریحی نداره یا اینکه تصور فرموده‌اند انجمنهای جزء اوقات مختلفی معین بکند مثلاً از برای یک حوزه عشر اول و برای حوزه دیگر انتخاباتش را عشر ثانی و ثالث قرار دهد و این مانع از صحت جریان انتخابات بآسانیت وتعیین موعد منوط بنظریات انجمن مرکزی است اگر نظرشعبه این بوده که چون صندوق آراء در دووقت بانجمن مرکزی فرستاده‌اند واین مطلب راباعث بطلان انتخابات میدانند بنده با این راپورت مخالفم واین فقره راسلب بطلان انتخابات نمی‌توان دانست.
آصف الممالک ـ نقاط جزئیکه برای انتخابات معین شده است انجمن قبلاً بایستی معین نماید و بهمین جهت است که در قانون ذکر می‌کند که اگر آراء یک حوزه از موعد مقرره دیرتر بیاید آن آراء ساقط است بانتخابات خاتمه می‌دهند باین جهت شعبه درراپورت معترض است و در آنجاهائیکه رعایت این مسئله نشده همینطور اشخاصی درموعدهای مختلف رفته‌اند و آراء تمام شده مراجعت کردند.
حاج شیخ اسدالله ـ بنده همینقدر خواستم آقای مخبر توضیح بدهند که نظر شعبه چیست و صورت مجلس را ملاحظه فرموده‌اند اگر انجمن مرکزی راجع باعلان و راجع بجریان انتخابات حوزه‌های جزء موعدی را معین نکرده‌اند ویک اشخاصی را به بعضی جاها فرستاده‌اند و باوقات مختلف بمیل خودشان انتخابات را شروع کروه‌اند تصدیق می‌کنم که این فقره مانع صخت انتخابات است این نکته را که بنده عرض می‌کنم از نقطه نظر شرح قانون است و بنده در این ماده نظرم این است که اختیار تعیین انجمن جزء و اختیار مدت انتخابات و نشر اعلان و مدت دادن تعرفه و اخذ آراء نسبت بانجمنهای جزء اختیارش با انجمن مرکزی است انجمن مرکزی می‌تواند در اوقات مختلف انتخابات حوزه جزء را اعلان و شروع و خاتمه دهد اگر این فقره در نشر مراعات شده البته قابل مخالفت نیست و اگر این فقره اعلان و تعیین مدت دادن تعرفه و گرفتن آراء مراعات نشده آنوقت این مطلب باعث بطلان انتخابات است بنده برای توضیح قانون عرض می‌کنم .
آصف الممالک ـ بطوریکه عرض کردم در صورتمجلس ننوشته است که برای این دو محل فلان موعد را معین کرده‌ایم همینقدر می‌نویسد که در فلان تاریخ آراء فلانجا را آوردند و باین ترتیب بود چون در صورتمجلس هیئت نظار معترض نشده‌اند که موعد معین را معین کرده باشد در همان موعد آن آراء برگشته باشد باین جهت شعبه این قسمت را بر خلاف قانون دانسته.
رئیس ـ آقای حاج آقا مخالف هستید .
حاج آقا – بنده موافق راپورت هستم.
رئیس ـ آقای محمدهاشم میرزا .
محمدهاشم میرزا ـ بنده موافق هستم.
رئیس ـآقای نصرت الدوله هم موافقند آقای سید یعقوب مخالفید.
آقاسید یعقوب ـ بنده در خامساً می‌خواهم عرض کنم …
رئیس ـ بفرمائید موافقید یا مخالفید . بنده از آقای مخبر یک توضیحی می‌خواهم اجازه دارم .
رئیس ـ بفرمائید .
آقاسید یعقوب ـ آنجا که می‌نویسید در نتیجه قرائت آراء صورت آراء هر حوزه و اینکه آراء مزبور شامل حال چه اشخاصی گردیده مشخص نیست می‌خواهم عرضی بکنم که این همچو عذر قانونی نیست و یک ماده قانونی نیست که ما بتوانیم متمسک بآن بشویم و انتخاب کسی را رد کنیم والا بنده بارأی آقای مخبر موافق هستم .
آصف الممالک ـ در قانون انتخابات مخصوصاً گفته است که باید انجمنهای نظارت جزء صورت آراء خودشان را بانجمن مرکزی بفرستند برای اینکه از روی آن صورت مجلس صورت آراء تشخیص داده شده که اکثریت در حوزه‌های انتخابیه شامل خال چه اشخاصی است شاید در یک حوزه جزء اکثریت شامل حال یکنفر دیگر باشد در اینجا هیچ مقید نگرده‌اند حوزه‌های جزء اقلید و بوانات چه آرائی داشته‌اند بطور کلی می‌نویسند آراء آن دو حوزه و آراء حوزه آباده ۳ هزارو کسری شد واز ۳ هزار کسری هزار و نهصد و خورده شامل حال اسمعیل میرزا شده باین جهت چون در قانون مصرح است ما اعتراض کردیم .
رئیس ـ پس مخالفی نیست باید رأی بگیریم به راپورت شعبه آقایانیکه راپورت شعبه را قبول می‌کنند نمایندگی را رد خواهند نمود و باالعکس رأی می‌گیریم به راپورت شعبه راجع به رد وکالت آقای معنمدالدوله از آباده آقایانیکه راپورت شعبه را تصدیق می‌نمایند قیام فرمایند
( اکثر نمایندگان قیام نمودند )
رئیس ـ پس تصدق بنمایندگی ایشان ندارند راپوت شعبه سوم راجع بآقای آقا سید محمد باقر دست غیب قرائت شد بناشد بماند باین جله قبول شد مخالفی هست !
محمدهاشم میرزا ـ بلی .
رئیس ـ بفرمائید .
محمدهاشم میرزا ـ بعد از اینکه بنده آنروز مخالفت کردم به شعبه دوم رفته صورت انتخابات آقای آقاسید محمد باقر را دیدم آنچه بنظر بنده رسید با ماده ۲۱ قانون انتخابات و جزء ماده ۲۶ و ماده ۲۸ و ماده ۲۹ و ماده ۴۵ مخالفت دارد ولی چون بعضی از آقایان شعبه از جریان انتخابات آنجا مطلع نبودند تصور می‌کردم که در آنجا عبارات اینطور نوشته شده و حقیقت غیر از این است لهذا بنده از آقایان محترم استدعا دارم که وقت مجلس را هدر نکنیم و راپورت را پس بدهیم به شعبه ودر آنجا توضیحات لازمه بشود آنجه بنظر بنده می‌رسد بنده عرض کنم اگر صحیح بود آنها متابعت کنند و اگر نظریات ایشان صحیح بود بنده متابعت کنم باین جهت تقاضا می‌کنم راپورت پس گرفته شود .
امیرناصرـ تقاضا می‌کنم مسترد شود .
رئیس ـ راپورت را تقاضا می‌کنم مسترد شود
امیرناصر ـ بلی .
رئیس ـ می‌فرستم بشعبه . آقای حاج شیخ اسد الله راپورتی که داده‌اید قرائت کنید راجع به انتخابات حوزه بار فروش است.
( آقای حاج شیخ اسد الله راپورت شعبه را بمضمون ذیل قرائت کردند )
- راجع بانتخابات حوزه بار فروش و نمایندگی آقای عدل الملک شعبه داخل مذاکرات شد در خصوص جریان صحت و بطلان انتخابات شعبه فعلاً از این موضوع صرفنظر نموده و از حیث صاحیت آقای عدل الملک برای نمایندگی مذاکرا بعمل آمد چون آقای عدل الملک در حکومت آقا سید ضیاء الدین و وقایع اخیره دخالت و شرکت تامه داشته و بر خلاف مجلس و حکومت ملی اقدامات نموده ولی این اقدامات بعد از انتخابات و نمایندگی بوده و در قانون این مطلب پیش بینی نشده است لذا شعبه نتوانست راجع بصلاحیت ایشان تصمیم قطعی اتخاذ نماید زیرا که توضیح و شرح قانون با خود مجلس است و حل این قضیه و صلاحیت آقای عدل الملک را برای نمایندگی موکول بنظریات و رأی مجلس می‌نماید تا پس از حل این قضیه در صورت صلاحیت ایشان برای نمایندگی شعبه رأی خود را در موضوع صحت و بطلان انتخابات عرض خواهد نمود.
رئیس ـ آقای محمدهاشم میرزا مخالف هستید.
محمدهاشم میرزا ـ بلی.
رئیس ـ آقای سردار معظم هم مخالفند .
سردارمعظم ـ بلی بنده هم مخالفم.
رئیس ـ آقای آقاسید یعقوب و آقای ملک الشعراء هم در اینموضوع مخالفید.
آقاسید یعقوب ـ بلی جداً مخالفیم خیلی .
رئیس ـ درجلسه بعد انشاءالله بیان میفرمائید راپورتی است راجع باعتبار نامة آقای منتصرالملک قرائت می‌شود .
(آقای آقاشیخ محمد جواد راپورت شعبة اول را در خصوص انتخاب آقای منتصرالملک بمضمون ذیل قرائت نمودند )
- شعبه اول در تاریخ ۲۲ شهر شوال رسیدگی به انتخابات بنی طرف حویزه و باطین کرده راپورت آن را ذیلاً تقدیم مجلس مقدس شورایملی می‌نماید انتخابات در یازدهم ذیقعده ۱۳۳۷ شروع گردید مطابق مقررات قانون بدواً اعلان انتخابات منتشر بیست روز پس از نشر اعلان در مدت پنج روز (۲۵۶۷)ورقه تعرفه داده شده و در ظرف پنج ۲۵۵۳ رذی ماخوذ داشته‌اند آقای منتصرالملک باکثریت (۱۲۴۷) رأی بسمت نمایندگی انتخاب گردید نظر بصحت جریان انتخابات شعبه صحت نمایندگی آقای منتصرالملک را تصدیق می‌نماید .
رئیس ـ نسبت باین راپورت مخالفی هست ( بعضی گفتند خیر ) رأی می‌گیریم بنمایندگی آقای منتصرالملک و آقایانیکه تصویب مکنند قیام فرمایند ( اغلب قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد. راپورتی راجع بنمایندگی آقای ملک الشعراء در اینموقع آقای ملک الشعراء قصد خروج از مجلس نموند
رئیس ـ خواهش می‌کنم تشریف نبرید.
ملک الشعراء ـ یعنی میفرمائید خودم هم رأی بدهم .
رئیس ـ خیر عده کافی نیست عده ۵۴ نفر است چنانچه خارج شوید نمی‌توان رأی داد اعم از اینکه رأی بدهید تا ندهید .
( آقای آقاشیخ محمدجواد راپورت شعبه اول را بمضمون ذیل قرائت نمودند )
- شعبه اول در بیست وهشتم شوال مراجعه بدوسیه انتخابات بجنورد نموده مراتب را بعرض نمایندگان محترم میرساند مطابق صورت جلس انتخابات بجنورد در ۱۳ ربیع الثانی ۱۳۳۸ شروع و در ۲۸ جمادی الثانی خاتمه یافته در اسفراین جاجرم محل قان تشکیل داده‌اند در چهارنقطه (۴۹۸۰ ) ورقه تعرفه توزیع و (۴۹۸۰ )ورقه رأی اخذ نموده‌اند آقای ملک الشعراء باکثریت نامه (۴۳۷۳ ) رأی برای عضویت مجلس شورای ملی انتخاب شده‌اند پس از خاتمه انتخاب یک هفته انجمن نظار برای اخذ شکایت حاضر شده ولی شکایتی نرسیده چون جریان انتخابات موافق قانون بوده تاکنون هم شکایتی نرسیده شعبه صحت انتخابات بجنورد و نمایندگی آقای ملک الشعراء را تصدیق می‌نماید .
رئیس ـ مخالفی ندارد این راپورت (گفته شد خیر ) پس رأی می‌گیریم بنمایندگی آقای ملک الشعراء آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد ـ راپورتی است راجع به آقای عمادالسلطنه.
( آقاشیخ محمد جواد راپورت شعبه اول را بمضمون ذیل قرائت نمودند )
در تاریخ ۷ ذیقعده شعبه اول مراجعه بدوسیة انتخابات مشهد نموده راپورت آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
انجمن مرکزی مشهد در ۱۱ شهر رمضان ۱۳۳۷ تشکیل گردیده و اعلان انتخابات را منتشر نموده‌اند ۵ شوال تا ۱۰ روز برای دادن تعرفه پنج روز هم برای اخذ رأی معین کرده‌اند نیز سیزده شعبة نظارت در نقاط جرء و بلوکات ذیل تشکیل داده‌اند .
بلوکجام . بلخزر. سرجام . پائین ولایت . بیوه زن . اردمه . شاندیز . گل مکان . چناران . رادکان . چولائی . درزاب . تبادگان . کلیه در مشهد و سیزده حوزة انتخابیه جزء (۳۹۴۹۳ ) ورقه تعرفه توزیع و ۳۳۷۵۶ ورقه رأی مأخوذ داشته‌اند آقای عمادالسلطنه باکثریت تامه ( ۲۴۰۶۴ ) رأی بنمایندگی مشهد انتخاب شده‌اند دو فقره شکایت در حین انتخابات بانجمن نظار مرکزی رسیده و انجمن جواب آنهارا داده اعتراضات و جواب آنها مشروحاً در صورت مجلس ثبت شده شعبه اعتراضات و جواب انجمن را تحت مطالعه قرار داده اعتراضات را غیر وارد و جواب انجمن راصحیح دانستند تا بحال هم نمایندگی آقای عمادالسلطنه را تصدیق می‌نماید .
رئیس ـ نسبت باین راپوت مخالفی نیست ( خیر ) پس رأی می‌گیریم بنمایندگی آقای عمادالسلطنه از مشهد آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند ( اغلب قیام کردند )
رئیس ـ تصویب شد راپورتی است راجع بآقای سردار معظم کردستانی.
( آقای امیرناصر راپورت شعبه ۳ را بمضمون ذیل قرائت نموند )
- بتاریخ ۱۳ شهر ذیقعده ۱۳۳۹ شعبه سوم بدوسیه و اعتبارنامه و صورت مجلس انتخابات سنندج کردستان رسیدگی نمود چون انتخابات سنندج کردستان مطابق تر تیبات قانونی جریان یافته و شکایتی نیز در این باب نرسیده است لهذا شعبه سوم انتخاب آقای سردار معظم کردستانی را در حوزة انتخابیه سنندج کردستان تصدیق می‌نماید.
رئیس آقای مدرس شما مخالف هستید .
مدرس ـ توضیح می‌خواهم از آقا نمیدانم که می‌فرمایند شکایت نرسیده نه اینکه مخالف باشم شکایاتی بود بواسطه اینکه خیلی تلگرافات در حین انتخابات می‌شد و بعضی از آنها هم توسط من بود وحالا مییفرمایند اصلاً شکایاتی بود حال می‌فرمایند نیست نمیدانم چه بود.
امیرناصر ـ بهیچ وجه تلگراف و شکایاتی که در دوسیه ضبط شده باشد نبود فقط یک فقده مکتوب بعنوان انجمن نظار کردستان در حین اینکه انجمن منعقد بوده است نوشته شده و در این موقع بانجمن رسیده است پس از آنکه مجلس رسماً افتتاح یافته است در حاشیه آن باسم مجلس با قلم الحاقی نوشته شده است که بمجلس فرستاده شود و متشکیان هم بعنوان شکایت از طرز جریان انتخاب شکایتی نکرده‌اند فقط حکایت می‌کند که بعضی از رعایائی که به سنندج وارد شده‌اند شکایت میکرده‌اند که نمیدانیم ما را برای چه آورده‌اند و در اینجا تکلیف ما چیست و جون شعبه باین شکایات اهمیتی نداده و شکایات را وارد ندانست در صورتمجلس ثبت نشد بعلاوه در آخرین رروز موعد یعنی روز ۳۰ ماه رسیده و باین جهت مورد توجه نشد و ضمیمه راپورت و صورت مجلی نشد.
رئیس ـ آقای تدین مخالف هستید.
تدین ـ بنده یک قسمتی راجع براپورت می‌خواهم عرض کنم راپورت ناقص است ولی در مدلوش موافقم برای اینکه دوسیه نمایندگان کردستان در شعبه دوم موجود است یک قسمت که در صورتمجلس اظهار شده عبارت است از اینکه در موقع انتخابات در بعضی از نواحی کردستان رد و خوردو اغتشاش و یاغیگری بوده است که آنها نتوانسته‌اند در انتخابات شرکت بکنند بنده لازم می‌دانستم که این قسمتها را ذکر بکنند ولی چون شعبه دوم رأی بصحت داده است موافقم .
رئیس ـ آقای حاج شیخ اسدالله با راپورت موافقید.
حاج شیخ اسدالله ـ بند با راپورت مخالفم .
امیرناصرـ عرض می‌کنم اول بنده مخبر نیستم سمت منشی گری دارم چون مخبر خرض است وبنده از طرف مخبر هم نیابت نداشته‌ام فقط برای اینکه بنده اطلاعات خود را ضمیمیه نموده باشم عرض کردم اگر به بنده میفرمائید باید این مسئله موضوع بحث شده اجازه بفرمائید بماند برای جلسه آتیه .
رئیس ـ رأی باید بگیریم که باید بماند برای جلسه دیگر یا نه همین امروز .
حاج شیخ اسدالله ـ اجازه می‌دهید .
رئیس ـ بفرمائید .
حاج شیخ اسدالله ـ بنده نمیدانم امضای راپوت را آقای مخبر کرده‌اند که تشریف ندارند یا ایشان از طرف شعبه تعیین شده باشند برای مخبری و امضای راپورت بامضای ایشان باشد می‌توانند راپورت را پس بگیرند و هر وقت تقاضا کردند باید راپورت را پس بدهند و این راپورت خیلی ناقص است زیرا توضیحاتی که آقای تدین داده‌اند راجع باوضاع آن حدود در موقع انتخابات یک قسمتی از نواحی کردستان شرکت در انتخابات نکرده‌اند و در آنجا اغتشاش بوده این باید در راپوت نوشته شود که آقایانی که رأی می‌دهند بدانند به چه کیفیت انتخابات آنجا خاتمه یافته و دیگر اینکه بنده از اعضای شعبه شنیدم راپورتهائی راجع بشکایات در دوسیه هست و حود آقای مخبر هم می‌فرمایند روز آخر ماه باز شکایت بمجلس شورایملی رسیده مع ذالک می‌نویسد که ابداً شکایتی نرسیده ما باید بدانیم مواد این شکایات چه بوده و شکایت کنندگان که بوده و از چه محلی بوده و شعبه به چه دلیل شکایات را رد کرده است و به هیچ وجه ممکن نیست که مجلس بتواند راجعبه این راپورت ناقص رأی بدهد مگر اینکه مخبر این راپورت را به شعبه برده پس از تصحیح عودت دهند و در ثانی بمجلس پیشنهاد کند .
امیرناصر ـ عرض می‌کنم اولاً امضای راپورت نصرالله شیبانی جلیل الملک است . ثانیاً ـ نظر باینکه در آجا شکایاتی وارد نبوده شعبه با کمال دقت و صداقت کار خود را انجام داده وظیفه خود را بعهده آورد و این ورقه که اخیراً رسیده شعبه باکمال دقت ملاحظه نموده او را وارد ندید مع ذالک اگر رأی مجلس این باشد که در راپورت مطالعه ثانوی بشود حرفی نیست .
آقاسید یعقوب ـ راجع باین مسئله بنده مخالفت دارم اجازه بفرمائید بنده دوسیه را مفصلاً ببینم برای اینکه در موضوع خونسار هم عرض کردم که شعبه باید راپورت رامفصل بیان کننند که مطلب مفهوم شود بواسطه اینکه بنده با آقای مدرس در کردستان بودیم و از وضع کردستان کاملاً خبردار هستیم اینکه می‌گویند اعتراضی نیامده خیلی چشم بندی شده ناچار باید خودم دوسیه را ببینم آنوقت عرضکنم
رئیس ـ آقای سلطان العلماموافق هستید .
سلطان العلماءـ بنده موافق هستم بارأی آقای آقاسید یعقوب .
آصف الممالک ـ اگر احیاناً کسی مخالفت داشته باشد باید با اصل انتخاب مخالفت بکند والا با راپورت مخالفت کردن بنده نمی‌فهمم یعنی چه بند ه اعتراض با راپورت ندارم و مخالفت با راپورت را نمی‌کنم زیرا راپورت نتیجه تحقیقات و تدفیقاتی است که یک شعبه از یک دوسیه می‌کند و بعد از آنکه تحقیقات خود را تکمیل کرد و جریان انتخابیه را از اول تا آخر دید آنوقت رأی می‌دهد بصحت یا عدم صحت آن و اگر کسی اعتراضی دارد و می‌خواهد مخالفت کند باید با اصل انتخاب مخالفت بکند والا با راپورت مخالفت کردن را بنده نمی‌توانم بفهمم یعنی راپورت چیزیست که شعبه پس از تحقیقات کاملی که کرده و بعد از استنباطاتی که از صحت و سقم آن کرده بمجلس تقدیم می‌کند آگر آقایان در اصل انتخاب حرفی داشته باشند باید راجع بانتخاب اعتراض کنند .
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب اعتراضی ندارید ؟
آقاسید یعقوب ـ برگردد به شعبه تا دوسیه را ببینم شایر با آنها موافق شوم و الا با راپورتیکه بصورت اجمال آقای آصف الممالک بیان کردند من علم غیب ندارم تا اینکه بر گردد به شعبه و دوسیه را ببینم و الا با اطلاعاتی که از خارج دارم بنده نمی‌توانم رأی بدهم
رئیس ـ در این باب بقدری که لازم بود گویا مذاکرات شده رأی میکیریم که این راپورت امروز مطرح مذاکره شود یا بماند به جلسه آتیه آقایانیکه تصویب می‌کنند این راپورت مطرح مذاکره شود قیام کنند .
( عده قلیلی قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب نشد می‌ماند برای جلسه ذیگر راپورت شعبه سوم است راجع بآقای امیرناصر چون خودشاننمی‌توانند قرائت کنند آقای محقق العلماء که رئیس شعبه هستند التفات بفرمائید و قرائت کنید .
( آقای محقق العلماء راپورت شعبه سوم راجع به آقای امیرناصر را بمضمون ذیل قرائت نمودند )
- شعبه سوم بدوسیه و اعتبار نامه و صورت مجلس ساوه و زرند رسیدگی و تبادل افکار نموده چون انتخابات ساوه و زرند مطابق ترتیبات قانونی جریان یافته و چند فقره شکایاتیکه در موقع شروع بانتخابات آنجا رسیده مدرک و اساس نداشته و بعلاوه مفتش مخصوص وزارت داخله شکایات مزبوره را جداً تکذیب نموده است و بعد از خاتمه از انتخاب هم در مدت مقرره شکایتی نرسیده لهذا شعبه سوم انتخاب آقای امیرناصر را از حوزه ساوه و زرند صحیح می داند.
رئیس ـ در این باب مخالفی هست یا نیست گفته شد (خیر ) رأی می‌گیریم آقایانیکه نمایندگی آقای امیرناصر را از ساوه و زرند تصویب می‌نمایند قیام فرمایند .
( اغلب قیام نمودند تصویب شد )
رئیس ـ راپورتی است راجع به آقای سراز معظم .
سردار معظم ـ بنده اجازه دارم بیرون بروم.
رئیس ـ بلی تشریف ببرید
( آقای تدین راپورت شعبه دوم را بمضمون ذیل قرائت نمودند )
- شعبه دوم بدوسیه انتخابات قائنات کاملاً رسیدگی کرده و بمجلس شورای ملی که انجمن نظارت مرکزی انتخابات قائنات در بیرجند در شهر صفر ۳۸ باچهر انجمن نظارت جزء در نقاط چهارگانه دیگر مطابق جدل انتخابات بارعایت مواد قانون تشکیل شده و موازی ۲۰۱۶ ورقه تعرفه در مجموع نقاط مزبوره توزیع نموده واز این مقدار موازی ۱۸۶۶ ورقه تعرفه بااوراق رأی برگشته و آقای سردار معظم خراسانی باکثریت ۹۸۵ رأی از ۱۸۶۶ رأی مزبور بوکالت دارالشورای ملی انتخاب گردیده‌اند و پس از آن انجمن نظارت مرکزی در مدت مقرره قانونی برای وصول واصفاء شکایات منتظر ولی اصلاً شکایتی نرسیده لهذا صورت مجلس انتخابات را تهیه و اعتبار نامه بلسم آقای سردار معظم خراسانی صادر و خاتمه انتخابات را اعلام کرده است بنابراین شعبه دوم جریانات انتخاب قائنات را موافق دانسته و چون از اول افتتاح مجلس شورایملی تا آخر مدت معینه قانونی هم شکایات جدید نرسیده است لهذا صحت انتخابات آقای سردار معظم خراسانی را تصدیق می‌نماید .
رئیس ـ مخالفی هست یاخیر ( گفتند خیر ) پس رأی می‌گیریم بنمایندگی آقای سردار معظم خراسانی آقایانیکه تصویب می‌نمایند قیام فرمایند ( اکثر قیام نمودند .
رئیس ـ تصویب شد راپورتی است راجع بآقای آقامیرزا ابراهیم قمی قرائت می‌شود .
( آقای سردار معظم خراسانی راپورت مزبور را بمضمون ذیل قرائت کردند )
شعبه پنجم بدوسیه انتخابات قم رسیدگی کرده مطابق اسناد .صورت مجلس موجوده در دوسیه انجمن نظارت در ۲۳ ذیقعده ۱۳۳۶ تشکیل اعلان انتخاب داده شده است از ۷ ذیحجه الی ۲۰ ذیحجه تعرفه داده شده است و از ۲۱ ذیحجه الی ۲۶ اخذ آراء شده و بواسطه شیوع مرض آنفلوانزا یک قسمت ازگیرندگان تعرفه برای تعرفه برای دادن رأی حاضر نشده‌اند در ۲۷ استخراج آراء شروع شده مجموع عده آراء ۱۸۷۹ رآی بوده است و ۹ رأی اضافه بر ثبت دفتر تعرفه در صندوق موجود بوده ۹ رأ ی مزبور باطل شده و بقیه آراء در همان روز استخراج شده ۱۷۲ رأی باسم آقای آقامیرزا ابراهیم بوده است انجمن مدت مقرره برای اخذ شکایات را دائر بوده ولی شکایتی نرسیده است بنابر آنچه گفته شد جریان انتخابات موافق قانون بوده و ایرادی وارد نیست فقط قصوریکه بانجمن یظارت انتخابات وارد می‌شود یفرستادن شعبه مخصوص برای کوه پایجات قم است که قهراً بواسطه بعد مسافت از شهر عملاً در انتخابات قم مشارکت ننموده‌اند ولی نظر باینکه آبادیهای کوه پایه قم مرکز معینی نداشته و بر فرض ایجاد یک مرکز و فرستادن انجمن نظارت جزء باز نقاط دیگر در انتخابات شراکت عملی نمی‌نمودند و خود اهالی هم شکایتی از نفرستادن انجمن جزء ننموده است با در نظر گرفتن ماره ۸ قانون انتخابات این قصور انجمن نظارت مبطل انتخابات شمرده نشده با جلب توجه مجلس شورای ملی باین نکته که بعدها انجمنهای نظارت حتی الامکان باید مکلف بفرستادن انجمنهای جزء باشند که اهالی بیشتر بتوانند در انتخاب آن شرکت بنمایند شعبه صحت انتخابات قم و نمایندگی آقای میرزا ابراهیم را بصدیق می‌نماید.
رئیس ـ آقای حاج شیخ اسدالله مخالف هستید.
حاج شیخ اسدالله ـ توضیح می‌خواهم در اینجا نوشته شده است که انجمن مرکزی در کوه پایه قم تشکیل نشده سئوال می‌کنم از آقای مخبر آیا اعلان انتخابات را به کوپایه برده‌اند و آنها را از انتخابات قم مطلع کرده‌اند یا خیر اگر اعلان را برده‌اند یک نظریه هست اگر نبره باشند یک نظریه دیگر
. سردار معظم ـ اگر اعلان نکرده بودند در ضمن راپورت شعبه این هم بعنوان خلاف قانون ذکر می‌شد ولی اعلان در تمام نقاط من جمله کوهپایه برده شده است .
رئیس ـ مخالفی نیست .
مدرس ـ توضیح می‌خواهم با اصل مسئله موافق هستم ولیکن این مسئله که نوشته‌اند گمان می‌کنم سابقه شود چه نوشته‌اند انجمن نظارت را نفرستاده و شکایتی هم نرسیده لهذا شعبه اشکالی نکرده عرض می‌کنم به جهت اینکه سابقه نشده اینکه می‌گویند انجمن نظار نفرستاده‌اند و انجمن نظار جزء هم تعرفه ندارد و اهل آنجا تا آخر شکایت نکرده‌اند باین جهت اشکالی ندارد انها قانوناً نمی‌شود گفت عیب نیست عیب است باید انجمن نظار کل با اعلان کند یا انجمن نظار جزء بفرستد و مجرد شکایت نکردن آنها دلیل بر صحت نمی‌شود مقدمات صحت همانستکه آقای حاچ شیخ اسدالله اظهار داشتند.
سردار معظم ـ عرض می‌کنم اگر ذکری از ماده هشت نمی‌شد و دلیل منحصر عدم شکایت اهالی بوده البته نظریات آقا را کاملاً تصدیق می‌کردم ولی مدرک اصلی ماده هشتم است که تعیین و عدم تعیین شعبه جزء را بنظر انجمن مرکزی و تصویب حاکم محل قرار داده و بعلاوه آن سئوالی هم که آقای حاج شیخ اسدالله در باب انتشار اعلان نمودند در تمام حوزه‌های انتخابیه برای احطار بتمام انتخا کنندگان این امر حاصل شده اما مسئله عدم شکایت اهالی را نه از نقطه نظر دلیل ذکر کرده‌ام بلکه اهالی هم بواسطه اطلاعات می‌توانسته‌اند شرکت در انتخاب بکنند .
رئیس ـ پس دیگر اعتراضی نیست رأی گرفته می‌شود بنمایندگی آقای آقامیرز ابراهیم قمی آقایانیکه تصویب می‌فرمایند قیام کنند . ( عده کثیری قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد راپورتی است راجع بآقای فهیم الملک .
( آقای سردار معظم راپورت شعبه پیجم را بمضمون ذیل قرائت نمودند ) .
شعبه پنجم بدوسیه انتخابات قوچان رسیدگی کرده و صورت مجلس انتخابات و اعتبا نامه نماینده حوزه انتخابیه مذکور دقت نموده انجمن نظارت مطابق مقررات قانون معین شده و جلسه اول آن در ۱۸ ربیع الثانی ۱۳۳۸ منعقد گردیده در تاریخ مزبور اعلان انتخابات منتشر و مدت آن ده دوز معین شده است و انجمن معین کرده است که از ۲۸ ربیع الثانی الی ۱۵ جمادی الولی تعرفه داده خواهد شد و از ۱۵ الی ۲۰ اخذ رأی خواهد شد . از طرف انجمن نظارت مرکزی ۷ انجمن جزء معین شده است .
- (۱) میان ولایت
- (۲) شیروان
- (۳) باجگیران
- (۴) سرولایت
- (۵) میلان لو
- (۶) قوشخانه
- (۷) خر تعرد
مطابق صورت مجلس انتخابات شعب نیز مطابق قانون جریان یافته است باستثناء شعبه شیروان که بر خلاف قانون رفتار نموده و در همان موقع دادن تعرفه اخذ آراء نیز شده است و در ضمن جریان عمل انجمن نظارت مرکزی مطلع از این خلاف قانون شده و آراء مأخوذه را باطل کرده‌اند ثانیاً اخذ آراء بعمل آمده است .
پس از ختم انتخابات شعب در ۲۳ جمادی الثانی صندوق آراء را معهوراً برای استخراج بشهر آورده‌اند بلستناء صندوق شیروان که بواسطه تجدید اخذ آراء دیرتر از سایر شعب رسیده است و نتیجه عملیات انتخابیه قوچان و بلوکات آن بشرح ذیل است.
سردار معظم ـ از اینجا عده آراء هر حوزه است البته قرائتش لازیم نیست بقیه را می‌خوانیم پس از رسیدن کلیه آراء شروع باستخراج شده و آقای فهیم الملک باکثریت ۵۶۷۷ رأی برای نمایندگی حوزه قوچان انتخاب شده‌اند چهار رأی اضافی باطل شده است انجمن مدت مقرره را برای اخذ شکایت و رسیدگی بآن دائر بوده است ولی چون نوع شکایتی نرسیده است اعتبارنامه صادر و برای آقای فهیم الملک فرستاده شده است شعبه نظر بحسن جریان انتخابات قوچان و نرسیدن هیچ نوع شکایتی صحت نمایندگی آقای فهیم الملک رابصدیق می‌نماید .
رئیس ـ اعتراضی نیست راجع باین راپورت ( گفته شد خیر ) رأی می‌گیریم بنمایندگی آقای فهیم الملک آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام نمایند.
( اغلب قیام نمودند ) .
رئیس ـ تصویب شد.
( در این موقع آقای آصف الممالک راپورت شعبه ۴ را راجع بنمایندی آقای محقق العلماء بمضمون ذیل قرائت شد ) .
شعبه چهارم در تاریخ سوم ذیقعده ۱۳۳۹ بدوسیه انتخابات حوزه مرکزی شیراز و توابع آن رسیدگی و تدقیقات لازمه در جریان انتخابات حوزه مزبوره بعمل آورده مطابق دوسیه محتوی جریان انتخابات و صورت مجلس ممضی بامضاء هیئت نظار ولایات وقت در جریان انتخابات آنجا کاملاً رعایت مطابقت با مقررات قانون بعمل آمده فقط چیزیکه مورد ملاحظه بوده بشکیل سه حوزه انتخابیه است که از طرف انجمن نظار مرکزی در خفر و دشمن زیادی و دو دویه که در جزء حومه و توابع شیراز استو در جدول منضم بقانون هم برده نشده بتصویب ایالب در محل مزبور مقرر گردیده و مطابق صورت مجلس انتخابات محال مزبوزه از حیث جمعیت و استعداد قابل تشکیل انجمن نظارت جزء بوده است هر چند محل اختلاف بوده در صوتیکه اسامی محال مزبوره چون در جدول منضم بقانون هیئت انجمن نظارت مرکزی می‌توانسته است در آنجاها تشکیل شعبه دهد یا نه پس از تبادل نظر و مراجعه بقانون نظر باینکه ماده ۸ قانون انتخابات تشکیل انجمنهای نظارت را موکول بنظر انجمن نظارت و تصویب حکومت قرار داده و محال مزبوره اگر چه در جدول اسمی از آنها برده نشده در جزء حوزه انتخابیه شیراز محسوب است .
شعبه اقدام انجمن نظارت را بر خلاف مواد قانون ندانسته تصویب نموده چون جریان انتخابات حوزه مرکزی فارس بروفق قانون هیچگونه اعتراضی و شکایتی نه در مدتیکه انجمن نظارت برای اسناء شکایان نشسته و نه بعد از آن نسبت بانتخابات انجا ملاحظه نگردید شعبه نمایندگی آقای محقق العلماء را از حوزه انتخابیه شیراز که باکثریت ( ۲۰۲۵ ) رأی از ۲۶۳۱۶ انتخاب کنندگان حوزه مزبور است باتفاق آراء تصدیق و بصحت اعتبارنامه ایشان رأی می‌دهد.
رئیس ـ آقای نصرت الدوله توضیح می‌خواهند .
نصرت الدوله ـ بنده از آقای مخبر توضیح می‌خواهم که این اهمیتی را که بجدول منضم بقانون انتخابات داده اد از چند نقطه نظر است اگر چه خود شعبه بالاخره رأیش بر آن شده است که حکومت و انجمن نظارت مختارند که علاوه بر نقاط معینه در چدول بجاهای دیگر هم انجمن جزء بشکیل دهند و خود این رأی شعبه تا اندازه موافقت دارد با اصل قانون فقط برای اینکه سوء تفاهمی نشود خواستم در این باب توضیح نحواهم البته در قانون که اختیار تعیین حوزه انتخابیه بانجمن نظارت مرکزی و نظر حکومت محل ( یعنی از نقطه نظر فرستادن شعب واگذار شده ) و از آن طرف هم در یک جدولی تقریباً دوره‌های انتخابیه هر محل را ذکر کرده باید دانست همین جدول که منضم به قانون است هیج نوع تصریح قانونی ندارد که منحصراً در همان نقاط انجمن بشکیل دهند و هر گاه اسم یک محلی در جدول ذکر نشده باشد انجمن یظارت مرکزی یه حکومت می‌تواند آنرا جزء حورة انتخابیه حساب کنند و همینطور قانون تصریح نمی‌کند باینکه انجمن نظارت مرکزی و حکومت می‌نویسند که تمام نقاط مذکور در جدول را قابل فرستادن شعبه بداند باین ملاحظه خواستم این توضیح را از آقای مخبر بخواهم که سوء تفاهمی نشود .
آصف الممالک ـ بنده عرض می‌کنم همان طوریکه شعبه رأی داده است اقدام انجمن نظار و حکومت را بر خلاف قانون ندانسته لکن تصدیق می فرمائید که یک اندازه تردید آور بوده است که در صورتمجلس می‌نویسد در جاهائی که محل انجمن نظارت مرکزی شعبه بشکیل داده و ماده هشتم هم که اختیار حوزه‌های انتخابیه را بانجمن نظارت مرکزی وامیگذارد و در حدود قانون انتخابات است در جای دیگر هم باز می‌نویسند ( مطابق جدول منضمه بقانون اگر سطحی ملاحظه بکنیم و صرفاً بخواهیم رعایت این عبارت را بکنیم شاید تصور شود آنجاهائی که در جدول اسم برده شده فقط در آنجاها لازم بوده و شاید در موقعی که این جدول نوشته میشده تجقیقاتی را که می‌بایستی در باب حوزه‌های انتخابات بکنند قبیلاً کرده‌اند و بدین جهت لازم ندانستند در جاهای دیگر تشکیل شعبه بشود به این جهت این مسئله یک قدری مورد بحث شده و پس از رسیدگی شعبه رأی شعبه این بود که عرض شد.
رئیس ـ آقای حاج آقا مخالفید
حاج آقا ـ بنده تعجب می‌کنم در صورتی که عین راپورت درست است و همان مطلب را تصدیق کرده‌اند مطلبی نمی‌ماند که مذاکره شود
رئیس ـ آقای حاج شیخ اسدالله مخالفید .
حاج شیخ اسد الله ـ راجع بنظریات آقا بلی . رئیس ـ بفرمائید .
حاج شیخ اسدالله ـ در قانون یک حوزه انتخابیه معین کرده‌اند و در جدول انتخابات هم حوزه‌های جزء را معین نموده‌اند و در هر حوزه بعضی از نقاظ مهمه را اسم برده‌اند مطابق این قانون که نوشته شده است نظریات نمایندگان آن وقت اعم از اینکه این قانون موافق اوضاع مملکتها باشد یا نباشد ( کاری باین نظر نداریم ) ولی در آن موقع که آن قانون نوشته شده نظریات قانون گذار عمومی بود که انتخابات باید عمومی باشد یعنی تمام ملت از این حق مشروع باید استفاده بکنند باستثناء آن مستثنیاتیکه در خود قانون ذکر شده و مطابق ماة که خودذشان فرمودند اختیارهم بانجم نظار داده شده که اگر یک محلی دور از مرکز انجمن باشد اعم از مرکز کل یا جزء و نتوانند آنجا خاضر شوند آنجا را انجمن مرکزی برای اینکه اهالی آنحدود و اهالی آنمحل از حق ملی خودشان هم محروم نباشند و این ماده ماده قانونی است خیلی واضح و ساده و روشن بنده هیچوقت تصور نمی‌کردم این ماده باین واضحی محل تأمل بشود و در یک شعبه در آن مذاکره بشود که آیا انجمن مرکزی این حق را داشته است یا خیر و این انتخابی که شده است مطابق قانون است بلکه تکمیل می‌کند عمل انتخابات را نه اینکه نقصی به انتخابات وارد بیاورد .
آصف الممالک ـ بنده تصدیق می‌کنم تمام فرمایشات شما را شعبه هم همین طور رأی خودش را داده است .
رئیس ـ آقایانی که اجازه خواسته‌اند خیلی هستند مذاکرات را بایستی تمدید بدهیم ( بعضی گفتند خیر ) .
رئیس ـ آقای سلطان العلماء .
سلطان العلماء ـ بنده پس اجازه‌ام را پس می‌گیرم.
آقاسید یعقوب ـ بنده موافق هستم با آقای حاج شیخ اسدالله باید ایراد کرد که چرا فلانجا شعبه نفرسناده‌اند حالا اینجا که فرستاد اند آنهم محل ایراد باید واقع شود خیلی باید تقدیس کرد انجمن مرکزی قارس را که تمام نقاط شعبه فرستاده‌اند
رئیس ـ بصویب شد راجع بآقای محقق العلماء آقایانیکه تصویب می‌نمایند قیام فرمایند ( اکثر قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد راجع بآقای احتشام الدوله راپورتی است قرائت می‌شود.
( آقای آصف الممالک راپورت شعبه چهارم را باین مضمون قرائت نمودند )
شعبه چهارم بتاریخ ۲ شوال ۱۳۳۹ بدوسیه انتخابات حوزه انتخابیه شوشتر و توابع رسیدگی و مدافه لازمه در مطابقت جریان انتخابات آنجابا مواد مقرره قانون بعمل آورده جریان انتخابات حوزه مزبوره در حدود قانون معمول و تنها چیزیکه مورد دقت بوده عدم مشارکت اهواز در انتخابات آن حوزه بوده است و چون بر طبق تلگراف متعدده حکومت عبستان که سواد مصدق آن در دوسیه ضبط است در موقع شروع بانتخابات هم بحکومت ناصری اعلام شروع بانتخابات را در آن حوزه نموده و هم لوازم انتخابات را در قسمت آنجا فرستاسده و با این حال نه از طرف حکومت تا انقضاء مدت قانونی اقدام بانتخابات شده و نه از طرف اهالی شکایت و اعتراضی نموده‌اند لذا انجمن نظارت مرکزی شوشتر بموجب ماده ۱۸ قانون انتخابات حق آنانرا ساقط دانسته و انتخابات آنجارا خاتمه داده است چون در جریان انتخابات حوزه مزبوره خلاف قانونی ملاحظه نشده و هیچ گونه شکایتی هم از انتخابات آنجا در دوسیه انتحابیه نبوده شعبه انتخابات آن حوزه را صحیح دانسته نمایندگی آقای احتشام الدوله را از شوشتر و اهواز که باکثریت ۳۳۶۷ رأی از ۳۹۸۲ رأی ، رأی دهندگان است تصدیق و بصحت اعتبارنامه ایشان باتفاق آراء رأی می‌دهد.
رئیس ـ اعترضی هست در این راپورت ( بعضی گفتند خیر ) رأی می‌گیریم آقایانیکه تصدیق می‌کنند نمایندگی آقای احتشام الدوله را قیام بفرمایند ( اغلب قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد راپورتی است راجع به آقاسید یعقوب
(آقای آصف الممالک بمضمون ذیل قرائت نمودند).
- شعبه جهرم در تاریح ۳ ذیقعده ۱۳۳۹ بدوسیه انتخابات حوزه مرکزی شیراز و توابع آن رسیدگی و شرحیکه در راپورت نمرة پنج ذکر شده جریان انتتخابات حوزه مزبور را مطابق قانون دانسته و هیچ گونه اعتراضی و شکایتی وارد ندید علیهذا نسبت تنمایندگی آقای آقاسی یعقوب که باکثریت ۱۷۷۷۵ رأی از ۲۶۳۱۹ رأی انتخاب کنندگان آن حوزه است نو بصحت اعتبارنامه ایشان به اتفاق آراء رأی می‌دهد .
رئیس ـ مخالفی هست با این راپورت ( گفته شد خیر ) پس رأی می‌گیریم بنمایندگی ایشان آقایانی که تصدیق می‌کنند قیام نمایند ( اکثر قیام نمودند ) .
رئیس ـ تصویب شد راپورت دیگری است راجعبه آقای غصنفرخان ( آقاشیخ اسد الله راپورت شعبه ۶ را بمضمون ذیل قرائت نمودند ) شبه ششم رسیدگی بدوسیه انتخابات حوزه گلپایگان و خویسار و نمایندگی آقای غصنفرخان نموده شرح انتخابات بقرار ذیل است در تاریخ سوم شهر شعبان ۱۳۳۷ انجمن نظار مرکزی در گلپایگان تشکیل و از یوم ۱۶ شعبان شروع بدادن تعرفه نموده و تا چهارم رمضان دادن تعره و اخذ رأی در گلپایگان و توابع خاتمه یافته و برای انتخابات خونسار در تاریخ ۱۷ شعبان بامر حکومت با نظریات انجمن مرگزی جزء تشکیل و در موقع انتخابات خونسار اختلافاتی بین اهالی و دو دسته شروع شده و جمعی شکایاتی از جریان انتخابات و طرفداری حکومت نموده‌اند و اظهار داشته‌اند که حکوست گلپایگان برای پیشرفت مقصود خود بعضی از تجار را که برای شکایت از امر انتخابات از خونسار حرکت نموده بودند در گلپایگان گرفته توقیف نموده و حکومت گلپایگان در جواب وزارت داخله اظهار داشته که این اشخاص چون بر خلاف اقدام ننمودند و در انجمن نظار توهین بنایب الحکومة خونسار نموده بودند توقیف شده‌اند و پس از یک سلسله شکایات از انتخابات خویسار از وزارت داخله باداره ژاندارمری نوشته می‌شود که بمأمورین خود در آنحدود دستور دهد راجع بانتخابات آنجا و شکایاتی که می‌شود سراً تفتیش نموده راپورت بدهند اداره ژاندارمری ماژور مهدی قلیخان را که در آن موقع مأمور آنحدود بوده رسیدگی می‌نماید ماژور مهدیقلیخان شرحی راپورت می‌دهد که شاهزاده رکن الممالک چهارصد تومان پول گرفته و انجمن نظار از صد نفر ده نفر را بیشتر تعرفه نداده و پس از ختم انتخابات افتخار العلمااء صندوق آراء را بمنزل خود برده از بعد از ظهر تاچهار ساعت از شب رفته نگاهداشته و درب صندوق را باز نموده آراء را عوض نموده و این عملیات را بواسطه دستور شاهزاده رکن الممالک دانستند در مقابل این راپورت شاهزاده رکن الممالک مرقوم داشته که راپورت ماژور مهدیقلیخان بر خلاف واقع از روی غرضسی است که بامن داشته و شرحی نیز در شعبه پس ارز حضور توصیحات داده شعبه در این راپورتو شکایات رسیدگی و دقت نموده راپورت ماژور را نتوانست تصدیق نماید زیرا دلیلی برای این که حکومت از کسی وجهی گرفته باشد نبوده و اینکه راپورت داده افتخارالعلماء درب صندوق راباز نموده مطابق راپورت انجمن نظار خونسار پس از ختم انتخابات صندوق سربه مهر تسلیم حکومت شده و با نظارت آقامجتهد از طرف انجمن صندوق را به گلپایگان برده‌اند و انجمن گلپایگان نیز بی عیب بودن صندوق راتصدیق نموده‌اند و خود شکایت کنندگان هم در این خصوص اصلاً شکایت واظهاری نکرده‌اند لذا شعبه نتوانست ترتیب اثر به راپورت ماژور مهدیقلیخان بدهد و پس از افتتاح مجلس هم شکایتی نرسیده لذا شعبه ششم صحت انتخابات و نمایندگی آقای غصنفرخان را از حوزه گلپایگان و خونسار تصدیق می‌نماید.
رئیس ـ آقای ملک الشعراءمخالفید
ملک الشعراء ـ خیر بنده یک اعتراضی به راپورت داشتم قرائت اواخر راپورت بنده را مطمئن کرد.
مدرس ـ بنده هم یک تقاضائی از آقای مخبر دارم که آن لفظ را تغییر بدهند به جهت اینکه خوب نیست سابقه شده در راپورت اسم شصف حکومت را برده‌اند فقط حکومت را بنویسید اسم شخص را خوب است ننویسید . ( بعضی تصدیق کردند )
حاج شیخ اسدالله ـ برای راپورتهائیکه بعد داده می‌شود ممکن است ولی راپورتی که داده شده و قرائت شده بنده نمی‌توانم این کار را بکنم .
رئیس ـ من بعد این مسئله را رعایت کنید . راجع باین راپورت مخالفی هست .
محمدهاشم میرزا ـ بنده موافق هستم ولی بماند برای جلسه آتیه بماند تا تحقیقاتی و مطالعاتی بدوسیه اش بکنم بعد عرص می‌کنم .
حاج شیخ اسدالله ـ باید بفرمائید بنده مخالفم با راپورت بماند برای جلسه بعد اینکه می فرمائید من موافقم و تقاصای تأخیر را می‌کنید بنده نمی‌توانم پس بگیرم .
رئیس ـ آقای آقاسید یعقوب مخالف هستید .
آقاسید یعقوب ـ بنده با آقای حاج شیخ اسدالله موافق هستم .
محمدهاشم میرزا ـ بنده تقاصا نکردم که آقای مخبر پس بگیرند عرص کردم بماند برای بعد پیشنهادی کردم پیشنهاد بنده را اگر مجلس قبول کرد بماند یعنی برای تکمیل اطلاعات شخص خودم عرص کردم بماند برای جلسه بعد .
رئیس ـ آقایانی که تصویب می‌کنند این راپورت بماند برای جلسه دیگر قیام نمایند . ( اکثر قیام نمودند ) .
رئیس ـ تصویب نشد آقایانی که نمایندگی آقای غصنفرخان را تصویب می‌کنند قیام نمایند . ( اکثر قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد راپورتی است راجع بآقای حاج آقا شیرازی . ( آقای سردار معظم خراسانی راپورت مزبور را بمصمون ذیل قرائت نمودند )
شعبه چهارم بدوسیه انتخابات فسا رسیدگی کرده نظریات خود را ذیلاً باطلاع مجلس شورای ملی میرساند .
اولاًـ اعتبارنامه نماینده محترم فسا جزء دوسیه انتخابات نبوده و بشعبه نرسیده است و آنچه که تحقیق شد و سورت مجلس انتخابات نیز حاکی از آن است اعتبارنامه مزبور از طرف انجمن نظارت انتخابات صادر وبرای نماینده محترم فسا فرستاده شده است و بعدها خود معزی الیه آن را گم کرده‌اند .
ثانیاً ـ انجمن نظارت که مطابق مقررات قانون تشکیل شده است در چهارم شعبان ۱۳۳۷ اعلان انتخابات را منتشر نموده و دادن تعرفه را موکول بروز دهم شعبان نموده است درصورتی که مطابق ماده ۲۱ قانون انتخابات قاصله ما بین اعلان انتخابات و موقع دادن تعرفه لااقل باید ده روز باشد و بنابراین در مورد اعلان انتخابات انجمن نظارت فسا مراعات کامل قانون را ننموده است ولی چون حوزه انتخابیه فسا کوچک و علاوه بر انجمن نظارت خود فسا انجمن نظارت جزء برای داراب معین شده هیچ نوع شکایتی هم از بابت کمی مدت نرسیده است شعبه این قصور قانونی را مبطل انتخابات نانسته و تصور می‌نماید که سکتة باساس انتخابیه وارد نمی‌نماید معا شر جریان انتخابات حوزه فسا و داراب موافقت کامل با قسسسانون داشته و صحیح بنظر می‌آید و از ۱۰ شعبان تا ۱۶ شعبان تعرفه داده شده در ۱۶ و ۱۷ و ۱۸ شعبان اخذ آراء شده پس از آن انجمن نظارت منتظر وصول صندوق آراء داراب گردیده و پس از وصول آن در ۱۵ رمضان هر دو صندوق را بازو آراء آنهارا مخلوط و شروع باستخراج آراء کلیه حوزه انتخابیه نموده است مجموع آراء فسا و داراب ۲۶۲۷ رأی است که ۱۱۶۵ متعلق به فسا و ۱۴۶۲ متعلق به داراب می‌باشد اکثریت آراء حوزه انتخابیه را آقای حاج آقاشیرازی حائز شده و باکثریت ۱۴۴۶ رأی بنمایندگی حوزه انتخابیه فسا منتخب شده‌اند انجمن بعد از استخراج آراء مدت مقرره برای اخذ شکایات را دائر بوده ولی هیچ نوع شکایتی نرسیده است و پس از انقصاء مدت انجمن منحل شده است پس از فراغت از مداقه در جریان عملیات انتخابیه و تصدیق موافقت آن باقانون شعبه پنجم مذاکراتی در باب خود منتخب محترم نمود زیرا که نمایندگی نماینده فعلی فسا در دورة سوم تقنینیه از طرف مجلس رد شده بود و بعضی تصور مینودند که ماده ۴۷ قانون انتخابات فعلاً نیز تأثیر در انتخابات آقای حاج آقا خواهد نمود برای مزید بصیرت نمایندگان محترم عین ماده ۴۷ ذیلاً نقل می‌شود
ماده ۴۷ انتخاباتیکه مبنی برتهدید و یا تطمیع بوده باشد از درجه اعتبار ساقط است و تهدید ویا تطمیع کننده از ۳ ماه الی یکسال محبوس می‌شود و برای یک الی دو دوره انتخابیه از حق انتخاب محروم خواهد بود ماده مزبور بدو قسمت متمایز تقسیم می‌شود .
قسمت اول ـ راجع است ببطلان انتخابات که مبنای آن بر تهدید و تطمیع باشد و قسمت دوم ـ مجازاتهای معینه برای تهدید و یا تطمیع کننده را معین می‌نماید مطابق ماده قانون برای بطلان انتخابات باید موجوده بودن تهدید و تطمیع محرز شده و تأخیر آن بدرجه باشد که آن انتخابات مبنی بر تهدید و یا تطمیع شمرده شده در اینصورت البته تمام عملیات انتخابیه و نتیجه آن از درجه اعتبار ساقط و باطل می‌شود .
قسمت دوم ماده که در آن دو مجازات برای تهدید و یا تطمیع بوده و هر دو بالسویه واجب الاجراء می‌باشند هر تهدید کننده و یا تطمیع کننده در امر انتخابات اعم از اینکه برای انتخاب خود و یا برای انتخاب غیر متوسل باینوسیله بشود پس از ثبوت تهدید و یا تطمیع مطابق ماده ۴۷ محکوم به سه ماه الی یکسال حبس و محرومیت از یک الی دو دوره انتخابیه از حق انتخاب می‌باشد توأم بودن این دو مجازات حتمی و منحصراً شامل تهدید و یا تطمیع کننده می‌باشد بنابراین اگر مبنای انتخابات زیدی تهدید ویا تطمیع باشد و آن تهدید یا تطمیع را خود او مرتکب شده باشد اولاً پس از ثتوت انتخاب او باطل می‌شود ثانیاً خود او از ۳ ماه الی یکسال حبس شده ثالثاً برای یک الی دو دوره از حق انتخاب که انخاب کردن و انتخاب شدن یعنی یکی از حقوق مدنی باشد محروم می‌گردد ولی اگر در همان انتخابات زید و عمر و مرتکب تهدید و یا تطنیع شده باشد حبس و محرومیت از حق انتخاب شامل زید نشده معطوف به عمرو می‌گردد حال باید دید که کدام قسمتهای ماده ۴۷ شامل انتخابات نماینده فعلی فسا و کدام قسمت شامل شخص معزی الیه است پس از مراجعه بصورت مجلسهای دوره سوم تقنینیه راجع به رد آقای حاج آقاو راپورت شعبه که قادر به اتخاذ رأی قطعی در این باب نشده و حکمیت قضیه را موکول به ادارة خود مجلس سوم نموده است و اطلاع از علل ظاهری و باطنی رد آقای حاج آقاحیان معلوم شد که در مجلس سوم علت رد آقای حاج آقا تشخیص نشده و نه مداخله تهدید و تطمیع در انتخابات محرز شد و نه تهدید و تطمیع کننده معین گردنده است و احتمال بیشتر می‌رود که میل بایجاد وحدت نظر در مجلس و نبودن اشخاصیکه حصول توافق نظر بآنها خالی از اشکال نبوده بی تأثیر در رد آقای حاج آقا در مجلس سوم نبوده است علاوه بر اسناد و اطلاعات مذکوره قرائن خارجی نیز حاکی از این است که رد آقای حاج آقا بواسطه ثبوت تهدید و تطمیع نبوده است اگر مجلس سوم انتخابات آقا پس حاج آقا را مبنی بر تهدید و تطمیع می‌دانست باید مطابق اصل قانون آن انتخابات را باطل می‌نمود و چون انتخابات طهران جمعی و علاوه بر آقای حاج آقا یازده نفر دیگر هم انتخاب شده بودند باید تمام انتخابات طهران تهدید می‌شد زیرا که تفکبک تأثیر تهدید و تطمیع در انتخابات قبول بعضی بدون بعضی عمداً غیر ممکن است و چون برعکس نمایندگی سایر نمایندگان طهران در مجلس سوم تصریق شده است باید گفت که مجلس مبنای آن انتخابات را تهدیدو تطمیع نشمرده است حال اگر فرض کنیم انتخاب شخص حاج آقا مبنی بر تهدید و تطمیع بوده این تهدید و تطمیع شامل سایر منتخبین نیست با وجود اشکال تفکیک مطلب باز هم مطابق قانون فقط آن انتخاب از درجه اعتبار ساقط خواهد بود و مجازاتهای معینه در ماده ۴۷ که عبارت ازحبس و محرومیت از حق انتخاب باشد شامل خود آقای حاج آقا نشده متوجه کسانیکه برای انتخاب ایشان متوسل به تهدید و تطمیع میگردیده‌اند می‌شود مگر اینکه تصور شود که خود آقای حاچ آقا مباشر تهدید و تطمیع بوده‌اند این فرص اخیر را عمال مجلس سوم قطعاً رد می‌کند زیر که اگر خود آقای حاج آقا تهدید و تطمیع کنند ه شمرده می‌شد اولاً باید محکوم به حبس شده و ثانیاً از یک الی دو دوره حق انتخاب محروم می‌گردند چون قانون محکمه دیگری را جز مجلس شورای ملی در امور انتخابیه قائل نشده است و این محکمه حبس را درباره عضو مردود خود جاری ننموده است بنابراین منطقاً باید گفت که مجلس یا قائل بموجود بودن تهدید و تطمیع نشده است و یا اینکه موفق بکشف تهدید و تطمیع کننده نگردیده است و بواسطه عدم کشف مجازاتها غیر قابل اجرا شده‌اند و در هر صورت متوجه به آقای حاج آقا نمی‌گردد بنابر آنچه گفته شده شعبه پنجم ماره ۴۷ و محرومیت از حق انتخاب را شامل حال آقای حاج آقا ندانسته حق انتخاب را شامل حال آقای حاج آقا ندانسته بالنتیجه نمایندگی ایشان را برای دوره چهارم مجلس تصدیق می‌نماید .
رئیس ـ آقای حاج آقا مخالف هستید .
حاج آقا ـ بنده خیلی متأسف هستم که شعبه مجبور شده است تذکر بدهد یک عملیاتی راکه بر تمام این مملکت اساسش مبرهن و معلوم است .
مدرس ـ چون خیلی از وکلاء امسال جدید هستند هر کدام قانع نیستند باین راپورتها آنها را بسط بدهند برای آنهائیکه امسال وکیل شده‌اند این راپورتها محتاج به بسط مذاکره‌اند وکلائی که تازه آمده شاید بعضی مطالب را بر سبیل اجمال شنیده باشند و یک مرتبه یک مسئله را مشکل بشمارند اگر محتاج به بسط مذاکره هستند آنها که دوره پیش بودند آقای رئیس اجازه بفرمائی که مطلب را بسط بدهند که رفع بعصی شبهات اگر در قلبشان شده است بشود .
رئیس ـ کسی اجازه نخواسته .
مدرس ـ بنده اجازه خواستم .
رئیس ـ مخالف هستید .
درس ـ خیر موافق هستم .
رئیس ـ پس در چه مسئله حرف می‌زنید یک مخالفی باید پیدا شود که بعد موافق حرف بزند . پس همه موافق هستید رأی می‌گیریم بنمایندگی آقای حاج آقاشیرازی آقایانیکه تصویب می‌نمایند قیام فرمایند . ( اغلب قیام نمودند ) .
رئیس ـ تصویب شد راپور تی است راجع بانتخابات قزوین .
( آقای سردار معظم راپورت مزبور را بمضمون ذیل قرائت نمودند )
شعبه پنجم ـ بدوسیه انتخابات قزوین رسیدگی کرده و مطالعات خود را ذیلاً بعرص نمایندگان محترم میرساند ۵ محرم ۱۳۳۷ جلسة اول انجمن نظارت انتخابات قزوین که مطابق مقررات قانون تشکیل یافته است منعقد شده و در این جلسه تصمیم گرفته شده است که ۹ شعبه با انجمن جزء بلوکات تشکیل و برای اداره کردن هر یک از آنها یکنفر نماینده از طرف حکومت و یکنفر از طرف انجمن نظارت معین شده‌اند اسامی بلوکاتی که در آنجا انجمنهای جزء تشکیل شده است بشرح زیر است
۱- خرقان ۲- طالقان ۳- قافزان ۴- دو دانگه و ابهررور و خر رود ۵- زهرا ۶ رامند افشاریه ۷- دشتیابی۸- قریایه ۹- رودبارو الموت در هفدهم محرم اعلان انتخابات منتشر و معین شده است که در شهر ازغره صفر الی دهم صفر از سه بغروب تا غروب تعرفه داده شده و از ۱۱ صفر الی ۱۴ اخذ رأی شده برای بلوکات تا بیستم صفر برای پذیرفتن آراء معین شده است در ۲۴ محرم ورقه اعتراضیه راجع بکمی مدت انتخابات بلوکات و کنی مدت دادن تعرف شهر و کمی مقدار تعرفه بلوکات و مراکز تعیین شده بلوکات و لزوم تعیین در مرکز در هر بلوکی برای تسهیل امر انتخابات و لزوم اخذ فوری رأی بعد از دادن تعرفه رسیده است در جواب انجمن نظارت سه روز بر مدت بلوکات افزوده و مقرر داشته است که بعد از انقصای مدت اعلان در هر بلوکی ده روزتعرفه داده و رأی بگیرند در باب کمی مدت تعرفه شهر جواب داده شده که اگر انجمن عصرها را کافی برای تعرفه دادن ندید مزید در وقت خواهد نمود تعرفه فرستاده شده به بلوکات را نیز انجمن کافی ذانسته و وعده داده است که در هر جا که کم بیاید توسط قاصد فرستاده خواهد شد تعیین مرکز هر بلوکی را موکول بنظر انجمن آن بلوک کرده تعیین دو مرکز را رد و تقاضای گرفتن فوری رأی را بعد از دادن تعرفه بواسطه مخالفت باقانون نپذیرفته است در غره صفر شروع بدادن تعرفه شده ضمناَ مطابق اخطاریه‌های مخصوص بانجمنهای بلوکات اخطار شده است که ۲۵ صفرها مدت انتخابیه آنها تمدید داده می‌شود باستثنای بلوک رودبار و الموت که با غره ربیع الاول باید آراء خود را حاضر نمایند از غره ۶ صفر عصرها تعرفه داده شده و از هفتم مطابق اعلان قبلی صبح‌ها نیز تعرفه داده شده است یازدهم صفر شروع باخذ آراء گردیده در این جلسه تقاضانامه از طرف اهالی باوک بشاریات رسیده است که حوزه بشاریات را از فشکل دره مجزا نمایند این تقاضا پذیرفته شده و بنماینده انجمن نوشته شده است که آراء آنجا را تا غره ربیع الاول بشهر بیاورند ایضاً اعتراضی لانجمن رسیده است که ب خلاف رأی انجمن واردین را استنطاق کرده و تضبیقات در دادن تعرفه می‌نماید در صورتیکه انجمن مکلف باستنطاق تعرفه گیرنده‌ها نبوده و فقط باید با داشتن شرایط معینه تعرفه بدهد در ۱۴ صفر اخذ آراء خاتمه یافته است و عده آراء شهر ۱۶۱۱ بوده است در باب استخراج آراء بلوکات در محل و یا آوردن آنها بشهر برای استخراج انجمن از وزارت داخله بوسیله حکومت قزوین استفسار کرده است ولی وزارت داخله جوابی که لازم بوده است نداده و بالنتیجه خود انجمن و حکومت تصویب کرده‌اند که آراء بلوکات بشهر آورده شده و در آنجا استخراج شود صورتهای مجلس انتخابات بلوکات جزء حاکی بشرح ذیل است در خرقان انجمن نظارت بشکیل و در یازدهم صفر اعلان کرده است که از ۱۶ الی عصر ۱۸ صفر تعرفه خواهد داد و بهمین ترتیبت رفتار کرده‌اند ۱۹و۲۰ صفر اخذ آراء نموده است و پس از آن در صندوق معهور آراء خود را بشهر فرستاده در ۲۷ صفر بانجمن نظارت مرکزی تحویل داده امت حوزه طالقان صورتمجلسی بامضاء انجمن نظارت نداشته ولی راپورتی از حکومت محل بوزارت داخله موجود است که مطابق آن در ۱۷ صفر انجمن تشکیل و در ۲۵ شهر صفر انتخابات آنجا خاتمه یافته و در ۲۷ صفر جعبه آراء آنجابانجمن محل تحویل داده شده است علاوه بر این راپورت کتابچه تعرفه و صورت مرکزی نیز موجود است قانون ـ انجمن جزء از ۸ صفر الی ۲۰ صفر مشغول بداند تعرفه بوده و ابتداء مرکز بلوک را در کندر قرار داده پس از ان بواسطه وصول شکایات مرکز را بقریه نیکویه انتقال داده‌اند و پس از اتمام تعرفه از ۲۱ الی ۲۴ آراء تعرفه‌های داده شده را در هر دو مرکز اخذ نموده‌اند و پس از آن صندوق آراء آنجا را بشهر برده و تحویل داده‌اند دودانگه ابهررود و خر رود ۶ صفر اعلان انتخابات بلوک شده از ۱۱ الی ۱۸ تعرفه داده شده و از ۱۸ الی ۲۰ اخذ آراء شده است و د ۲۷ صفر صندوق آراء بلوکی مزبور از طرف انجمن نظارت مرکزی تحویل داده شده است .
زهرا ـ در ۶ صفر اعلان انتخابات بلوک مزبور از طرف انجمن شده از ۹ الی ۱۴ تعرفه داده شده واز ۱۵ الی ۱۸ اخذ آراء شده است و در ۲۴ صفرصندوق آراء زهرا ـ در شهر قزوین تحویل انجمن مرکزی شده است رامند و افشاریه از تاریخ ۱۱ صفر الی ۱۶ تعرفه داده شده پس از آن اخذ آراء بعمل آمده و در ۲۴ صفر صندوق آراء آنجا بانجمن مرکزی تحویل شده است ـ دشتیابی ـ در ۷ صفر انجمن جزء تشکیل و مطابق اعلان در اوراق از ۱۴ صفر الی ۱۹ صفر تعرفه داده و از ۲۰ الی ۲۲ اخذ آراء نموده و صندوق آراء در ۲۴ تسلیم انجمن نظارت مرکزی شده اشت قهیایه و فشکل دره و بشاریات انجمن نظارت در۱۰ صفر منعقد و اعلام نموده است که از ۱۵ صفر تعرفه خواهد داد درجلسه ۱۵ صفر سه نفر از اعضای انجمن نظارت بواسطه مسافرت از عضویت انجمن مستعفی شده و بجای آنها ۳ نفر دیگر معین گردیده استا ۱۵ الی ۲۲ تعرفه داده شده و از ۲۲ الی ۲۴ صفر اخذ آراء شده پس از آن بواسطه تفکبک بشاریات از فشکل دره در خرام پشته از ۲۵ تا ظهر ۲۸ تعرفه داده شده و از ظهر ۲۸ تاغروب ۲۹ اخذ آراء شده و صندوق آراء در ۳ ربیع الاول بانجمن مرکزی قزوین رسیده است .
رودبار از ۱۰ صفر شروع بانتخابات شده است ۷ روز تعرفه داده‌اند و سه روز رأی گرفته شده ولی در الموت تعرله داده نشده و آراء گرفته نشده است و نمایندگان انجمن نظارت پس از ۲ روز توقف در الموت مراجعه کرده‌اند و علت عدم توقف خود را رفتن مردان الموت برای تجارت به تنکابن ذکر کرده انجمن مرکزی و حکومت محل نیز این جهت را تصدیق می‌نمایند و صندوق رودبار در ۳ ربیع الاول انجمن نظارت مرکزی و حکومت محل نیز این جهت را تصدیق می‌نمایند و صندوق مرکزی قزوین شروع باستخراج آراء نموده است و تا ۱۸ استخراج آراء شهر و بلوکات دامه یافته است نتیجه آراء شهر و بلوکات بشرح ذیل است .
سردار معظم ـ یک مقداری از راپورت عده آراء حوزه هاست که لایزم نیست قرائت شود مطابق صورت فوق آقای آقامیرزا الراهیم خان درای ۴۹۳۰ رأی و شاهزاده سدراز مفخم ۴۰۴۵ رأی شده‌اند و از ۱۱۱۸۵ رأی حوزه انتخابیه قزوین حائز اکثریت گردیده‌اند پس از ختم انتحابات از طرق حکومت نتیجه آن اعلان و منتشر شده است در ۲۱ ربیع الاول شکایت نامه محتوی ۹ فقره شکایات از انتخابات بانجمن نظارت رسیده است که در جواب انجمن شرحی نوشته و اعتراضات ۹ گانه را رد می‌نماید در جلسه ۲۵ ربیع الاول ورقه چاپی در تحت عنوان قانون کشی بامضاء عده ایرانی در شکایت اسوء جریان انتخابات و تکرار مواد نه گانه شکایت بانجمن رسیده و انجمن جوابی در رد لایحه مزبوره بروزنامه رء قزوین نوشته است و بتوسط حکومت فرستاده است که درج می‌شود ورقه چاپی دیگری در تحت عنوان، انتخابات سوء قزوین منتشر شده است که در آن پس از تصدیق صحت عمل و تصدیق اعضاء انجمن نظارت مرکزی اشاره باعمال تهدید و تطمیع در انتخابات نموده منجمله یکی از علائم عدم صحت انتخابات یکسان بودن آراء دو منتخب در رودبار ذکر می‌شود درصورتیکه مراجعه به آراء ثابت می‌کند که یکی دارای ۶۷۱ رأی و دیگری دارای ۱۹۶ رأی می‌باشد متشکیان بوزارت داخله نیز شکایت کرده و اوراق چاپی و شکایت نامه ۹ ماده را فرستاده‌اند از طرف وزارت داخله برای تحقیق مطلب مراجعه بحکومت قزوین شده است حکومت وقت در جواب در تحت شماره ۱۱۳۵
۱- اعضاء انجمنهای نظارت کل و جزء را در نسبتهای شکایت کنندگان تبرئه کرده .
۲- - می‌نویسد که تمام صندوقهای آراءمعهوراً بمهر اعضاء انجمنهای جزء نمایندگان حکومت به شهر رسیده پس از مدافه حکومت و اعضاء انجمن نظارت مرکزی تحویل گرفته شده است
۳- از روز دادن تعرفه تا روز استخراج آراء شکایتی نرسیده و فقط پس از یاس کاندیداهای دیگر شکایات شروع شده است
۴- حکومت از مطبعه اسامی طبع کنندگان اوراق چاپی را برای اثبات دعاوی خو در محکمه صالحه خواسته ولی مطبعه از معرفی آنها امتناع کرده است بالنتیجه حکومت شکایتها را وارد ندانسته و رد می‌کند مطابق مراسلة دیگر حکومت درخواست اعزام بکند مفتش از وزارت داخله نموده است که بشکایات رسیدگی نموده و صدق و کذب اظهارات را معلوم نماید در دوسیه انتخابات شکایت نامه‌های متعدده موجود است که اغلب آنها بطور کلی شکایت از سوء چریان انتخاببات کرده و مبنای شکایت خود را مواد نه گانه قرار داذه اندمن جمله از طرف فرقه دموکرات قزوین شکایتی از انجمن نظارت و انتخابات شده است و ذکر می‌شود که در بعضی بلوکات از قبیل دودانگه و افشاریه اعمال تهدیه و تطمیع شده است و مخصوصاً قسمت اعظم شکایات از انتخابات قزوین پس از انتشار بیانیه دولت وقت در ششم اسدسنه ماضیه راجع به تجدید انتخابات رسیده اسد در این موقع آقای مدحت السلطنه که در زمان انتخابا حاکم بوده است از قزوین احضار و آقای موفق الدوله حاکم بوده ا اند دو ورقه شکایات از انتخابات رسیده است که معزی الیه بوزارت صاحبان آنها را نشناخته و مندرجات شکایت نامه را تصذیق نمی‌نمایند علاوه بر شکایات عمومی از سوء جریان انتخابات شکایات خصوصی نیز در زمینه انتخابات شده اشت مثلاً اهالی خرقان شکایت کرده نیز و تقاضا کرده‌اند که در بلوک خوقان و دو مرکز انتخابیه که یکی در آوه و دیگری در کلنجین باشد تشکیل شوداهالی الموت از ندادن تعرفه و محرومیت خود شکایت نموده‌اند در مقابل شکایات مزبوره رضایتنامه‌های مفصلی نیز بامضاء علماء و تجار و اهالی از شهر و بلوکات قزوین راجع بصحت انتخابات و رضایت از نمایندگان فعلی و اعتراض به تجدید انتخابات رسیده است تصدیق نامه‌های انجمنهای نظارت و حکام و بلوکات در صحت انتخابات نیز در دوسیه موجود است چنانکه عرض شد در اغلب شکایات واصله از قزوین مدرک شکایت همان مواد ۳ گانه شمرده شده لهذا شعبه لازم میداند که عین آن مواد و جواب انجمن نظارت برای مزید اطلاع نمایندگان محترم ضمیمه راپورت شعبه ۵ شده بنا بر آنچه در فوق گفته شد شعبه ۵ صحت انتخابات قزوین را تصدیق می‌نماید .
رئیس ـ آقای صدرالاسلام مخالفید .
صدر الاسلام ـ توضیح می‌خواهم عرض کنم ابهررود جزء قزوین نیست در خمسه است .
سردارمعظم ـ شاید دوتا ابهر رود باشد اگر یکی باشد ایراد بر انجمن است .
رئیس ـ شکایتی هم راجع بانتخابات قزوین هست باید برای نمایندگان قزوین جداگانه رأی بگیریم .
سردار معظم ـ یظر باینکه مخالفی در مجلس نیست اگر آقایان اجازه می‌دهند مواد ۹ گانه شکایات و جواب انجمن نظارت قرائت شود که با چه دلائلی آن اعتراضات را رد کرده است . شکایت مزبور و جواب انجمن مزبور بمضمون ذیل قرائت شد .
توسط حکومت جلیله قزوین دامت شوکته هیئت محترم انجمن نظار دامت تأئیداتهم البته خاطر اعضاء محترم انجمن نظار از سوء جریان انتخابات حاضره کاملاً مسبوق بوده و اتفاقات غیر قانونی که در این انتخابات مکرر در مکرر بظهور رسیده است اطلاعات کافی دارند و برای اینکه انجمن نظار پس از تأمل و رسیدگی باعراضات قانونی بطلان این انتخابات را اعلان نماید بشرح مختصری از اعتراضات مبادرت شده توجه مخصوص اعضاء انجمن را بنکات دقیقه آن جلب مینمائیم
اولاًـ بطور کلی بحد شیاع و تواتر رسیده که در کلیه بلوکات قزوین کلیه تعرفه‌ها بطور تهدید و یا تطنیع توزیع شده و این مطلب بطوری مسلم است که قابل انکار نیست و بزرگترین دلیل اینست که در شهر قزوین با وجود بودن دسته‌ها و پارتی‌های مختلف فقط ۱۶۰۰ورقه رأی بصندوق انتخابات وارد شده ( آن هم متچاوز از نصف آن از دهاتیهای اطراف ) ودر هر یک از ۹ بلوک قزوین از ۹۰۰ الی ۱۷۰۰ رأی در صندوق بلوکی بشهر آوردند
ثانیاً ـ نظاری که در بلوکات مأموریت داشتند مستقیماً دخالت در آراء عمومی نموده و نظریان شخصی را اعمال کرده‌اند چنانچه اوراق آراء اغب بخط نظار بوده است و این دخالت بحدی متجاوز و علنی شده که در بلوک قاقران و غیره در دو محل تعرفه توزیع و اخذ آراء شده و در بلوک الموت که متجاوز از ۷۰۰۰ نفرجمعیت دارد ابداً تعرفه توزیع نگردیده
ثالثاُ ـ در بلوک دو دانگه عباس سلطان رعایا را بجبر نمودن و بضرب شلاق وا دار باخذ تعرفه و نوشتن رأی مخصوص نموده و همچنین د اغلب از بلوکات شام و نهار برای رعایائیکه مجبوراً از محل‌های دور آمده‌اند تهیه شده و نمایندگان بدنمایان وکالت آشکارا پول خلعت ( عبا و غیره ) به کدخدایان محل و متنفذین تقسیم نمودند .
رابعاً ـ مطابق دوسیه هائیکه در موضوع تطمیع و تهدید رعایای اطراف شهر در اداره نظمیه موجود است مبرهن می‌شود که کلیه آراء عمومی بوکات و رعایا در چه ضمیمه جریان داشته .
خامساً ـ با وجودیکه مهر صندوق دو دانگه صحیح و سالم نبوده و طرف سوء ظن اعضاء انجمن نظار واقع شده است معهذا بدون تعمق و تحقیق بنظر لاقیدی فقط سئوال از نمایندگان حکومت و انجمن نظار قناعت کرده و قرائت شد.
سادساً ـ مطابق دفاتر بلوکات رعایای یک قریه محبوراً در دو محل حاضر شده رأی دادند .
سابعاً ـ صندوق آراء خرقان و جریان انتخابات آنجا بحدی در هم و برهم و غیر قانونی بوده است که نمایند حکومت جلیله که از ترتیب قوانین انتخابات اطلاعات کافی داشته دفاتر و صحت آن را تصدیق و امضاء نکرده است.
ثامناً ـ در کلیه جریان انتخابات سستی و لاقیدی اعمال گردیده حتی اشخاصیکه علناً در شهر و بلوکات مشغول آنتریک و تطمیع تهدید بودند با وجو دستگیری مجازات قانونی شده‌اند تا عبرت دیگران شده تا سایرین آزادانه در این عمل اقدام ننمایند .
تاسعا ـ ۹ نوبت ۳۰ ورق آراء نوشته شده که خط آقامیرزا ابراهیم خان پیشکار سردار مفخم است تقدیم می‌شود که فقط در یک محل اخذ شده است . و کلیتاً آراء صندوق و بلوکات از این قرار است در خاتمه اعضاء محترم انجمن نظار را باین نکته متوجه می‌داریم که با علم و اطلاعاتیکه بصحت مطالب فوق دارید هرگاه موافق حق و حقانیت تحقیق و عمل ننمائید علاوه بر اینکه در پیشگاه خداوند و تاریخ و وجدان مسئول بوده ـ می‌شود موقعیکه در مقابل حکسیت و سئوالات بر ملب مسئول باشید . ( جواب انجمن نظارت )
جواب از ورقه که مشتملاً بر ۹ فقره شکایات از جریان انتخابات از قرار ذیل است:
۱- تهدید و تطمیع در بلوکات بصرف دعوا و بدون دلیل که از برای آن اقامه کرده ـ می‌نویسند که در شهر ( ۱۶۰۰ ) ورقه رأی بصندوق انتخابات وارد شده در صورتیکه نصف آن از دهات اطراف بوده نگرفتن تعرفه در شهر دلالت بر تهدید و تطمیع بلوکات نمی‌نماید می‌خواستند اهالی شهر ده هزار تعرفه بگیرند مانعی نداشتند و کسانیکه مظنون بوده‌اند نماینده حکومت جلیله و نماینده اداره محترم نظمیه آنها را جلب و تعرفه داده نشده .
۲- می‌نویسند نظار بلوکات دخالت در آراء عمومی نموده و این دخالب بحدی متجاوز و علنی شده که در محل خاقران در دو محل تعرفه توزیع و اخذ آراء شده در صورتیکه مسئله قاقران بموجب مکاتیب صادره و وارده در دوسیه معین است که از میرزا شریف نماینده آن بلوک مؤاخذه شده و تغییر مرکزی که خود قرار داده بود نوشته شده که در نیکویه که مرکز حقیقی آن بلوک است قرار دهد و در بلوک الموت از قربز اظهار نمایندگان اهالی آنجا بر حسب معمول سنواتی به تنکابن از جهت کسب رفته کسی نبوده تا تعرفه توزیع شود.
۳- در بلوک دودانگه عباس سلطان رعایارا بضرب شلاق وادار باخذ تعرفه نموده و در اغلب بلوکات شام و نهار برعایا میداده‌اند و دادن پول و عبا و غیره اینهم فقط بصرف دعوا نمی‌توان قبول نمود از نماینده حکومت جلیله و نماینده نظار چنین اظهاری نشده و از خود آن بلوک هم شکایتی نرسیده .
۴- مطابق دوسیه هائیکه در موضوع تهدید و تطمیع رعایای اطراف شهر در ادارة نظمیه موجود است از قرار شهرت راجع به یک ناحیه بوده که آن نیز بر فرض واقعیت و ثبوت حائز اکثریت نگردیده .
۵- در خصوص مهر صندوق دودانگه که می‌نویسند که مورد سوء ظن اعضاء انجمن واقع شده بود این قسم نبوده بلکه بواسطه عدم حضور نماینده حکومت جلیله جناب آقاشیخ احمد شهیدی موکول به جلسه بعد گردیده در صورتیکه هر دو نمایندگان تصدیق صحت جعبه و معرفی آنهارا نمودند پذیرفته شد.
۶- اینکه می‌نویسند رعایای یک قریة در دو محل حاضر شده تعرفه گرفته و اسم آن محل و اسامی آن اشخاص را می‌نوشتند که تا ممکن شود تفتیش از محل یا از ثبت اسامی دفتر .
۷- در موضوع صندوق آراء خرقان بموجب مکتوبیکه از حکومت آنجا رسیده قضیه بعکس بود
۸- اینکه می‌نویسند در شهر و بلوکات کسانی که مشغول آنتریک و تطمیع و تهدید بوده‌اند با وجود دستگیری مجازات نشده‌اند . اولاً ـ انجمن نظار وظیفه اش جز نظارت نبوده همه روزه در انعقاد و انجمن نماینده حکومت جلیله و نماینده اداره محترم نظمیه بودند مظنونین مطابق قوانین مورد استنطاق اداره نظمیه واقع شده و بآنها تعرفه داده نشده و رأی هم پذیرفته نشد
۹- اینکه می‌نویسند ( ۳۰ ) ورقه رأی بخط آقا میرزا ابراهیم خان است و فرستاده شده چنین اوراقی بانجمن نرسیده در خاتمه غالب امهار ورقه اعتراضیه غیر معروف و از کسانیکه شناخته می‌شود از جمله آقا سید حسن هیبت الله زاده است که خود از طرف حکومت جلیله مأمور بلوک زهرا و تصدیق صحت انتخابات آنجا را نموده و از جمله شریعتمدار آقای حاج میرزااسحق که می‌نویسد از قرار مسموع موافق قانون نبوده چه اثر برسماع می‌توان قرار داد شعبه وهنی یا یک عدم نزاکتی باشد کاملاً با آقا موافق خواهم بود ولی چه اعتراضی وارد شده ؟ و چه اشکالی هست ؟ و در مقابل چه جوابهائی هست البته واجب است نوشته شود والا اگر غیر از این باشد همانطوریکه آقا می‌فرمایند این راپورت مفصل است بنده هم ممکن است معارضه بمثل کنم و بگویم راپورتهائی که بر خلاف این باشد ناقص است.
رئیس ـ این اعتراضی که کرده‌اند بصورت ظاهر است نه باساس در این صورت گمان می‌کنم مذاکرات زیاد مفید نباشد ( بعضی تصدیق کردند ) باید رأی بگیریم اول رأی می‌گیریم بنمایندگی آقای میرزا ابراهیم خان آقایانیکه نمایندگی ایشان را تصدیق می‌نمایند قیام فرمایند ( اکثر نمایندگان قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد رأی می‌گیریم به نمایندگی آقای سردار مفخم آقایانی که تصدیق می‌نمایند قیام فرمایند ( اغلب قیام نمودند )
رئیس ـ صویب شد یک راپورت دیگر مانده است راجع به آقای آقاسید فاضل آقای آصف الممالک قرائت فرمایند
( آقای آصف الممالک راپورت شعبه را بمضمون ذیل قرائت نمودند )
شعبه چهارم در تاریخ ۲۲ شوال ۱۳۳۹ بدوسیه انتخابات شاهرود بسطام رسیدگی و مطابق جریان انتخابات حوزه مزبوره را با مقررات قانون از نظر دقت گذرانیده واقع گردید از قرار ذیل است:
۱- نظر باختصار صورت مجلس انتخابات که جریان انتخابات آن حوزه را فقط از روز اخذ آراء ثبت می‌کند: اقدامات اولیه انجمن نظار نسبت به وظایف مقرره آنها از قبیل تعیین مدت اعلان و دادن تعرفه و غیره در صورت مجلس قید شده است و تنها باقداماتی که پس از اخذ آراء بعمل آمده اکتفا کرده‌اند .
۲- بسطام که از توابع شاهرود بوده و می‌بایست در انتخابات آن حوزه شرکت نماید مشارکت ننموده است در موضوع اول نظر به اینکه از راپورتهای تلگرافی و کتبی حکومت محل که در مدت جریان انتخابات به وزارت داخله گفته و نوشته زمان نشر اعلان و مدت دادن تعرفه را اطلاع می‌دهد واضح است که انجمن نظارت آنجا مقدمات اولیه انتخابات آن حوزه را بر طبق مواد قانونی به عمل آورد منتها از ذکر در صورت مجلس غفلت ورزیده است و چون اساساً ذکر جریان یک انتخاب در صورت مجلس برای معلوم شدن عملیات هیئت نظار و منحرف نشدن از مقررات قانون است و در این انتخاب این معنی از سایر راپورتها و منضمات دوسیه بر شعبه معلوم گشت شعبه این نقیصه را مخل اساس انتخابات آن حوزه ندانست و در قسمت عدم مشارکت اهالی بسطام نیز مطابق آنچه از صورت مجلس استنباط می‌شود انجمن نظارت مرکزی شاهرود مقدمات انتخاب را در آنجا فراهم و آنان را بشرکت در انتخاب دعوت نموده بواسطه مشاجرات محلی و اختلافات داخلی تا انقضاء مدت برای شرکت در انتخابات حاضر نشده‌اند و انجمن نظارت شاهرود مطابق ماده ۱۸ قانون حق آنان را ساقط و انتخابات را خاتمه داده است و چون نسبت به انتخابات آن حوزه در مدت قانونی هیچ گونه شکایت و اعتراضی ملاحظه نشد لهذا شعبه ۴ به اتفاق آراء نمایندگی آقای آقاسیدفاضل را از شاهرود بسطام که باکثریت ۱۲۲۷ رأ از ۳۶۴۵ رأی انتخاب کنندگان است تصدیق و به صحت اعتبارنامه ایشان رأی می‌دهد.
رئیس ـ رأی می‌گیریم بصحت نمایندگی آقای آقاسید فاضل آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند ( اغلب قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد آقایانیکه به دو فقره راپورت شعبه سوم اعتراض داشتند یا حالا یا فردا تشریف بیاورند شعبه سوم که اگر مذاکراتی هست نشده که روز پنج شنبه دو راپورت مجدداً یه مجلس بر می‌گردد جای حرفی باقی نماند.
مدرس ـ جلسه پنج شنبه خواهد بود .
رئیس ـ اگر آقایان موافق باشند پنج شنبه خواهد بود ( بعضی گفتند صحیح است )
جلسه یک ربع قبل از ظهر ختم شد.
رئیس مجلس ـ مؤتمن الملک