مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ اسفند ۱۳۴۸ نشست ۱۷۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۳ اسفند ۱۳۴۸ نشست ۱۷۰
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۲
جلسه: ۱۷۰
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲ - ادامه مذاکره در کلیات گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۹ کل کشور
۳ - تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه (۳) اسفند ماه ۱۳۴۸
| مجلس ساعت ۳ بعد از ظهر به ریاست آقای دکتر حسین خطیبی (نائب رئیس) تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسۀ قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسۀ قبل
نایب رئیس ـ اسامی غائبین جلسۀ قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان معیری ـ پوربابائی ـ آموزگار ـ ایلخانی پور ـ پرویزی ـ بانو دولتشاهی ـ دکتر رشتی ـ رضا زاده ـ کریم بخش سعیدی ـ شیخ بهائی ـ صادق سمیعی ـ دکتر صدر ـ دکتر متین ـ دکتر ملکی ـ دکتر اسفندیاری.
غائبین بی‌اجازه
- آقایان موقر- مهندس بهرام زاده.
غائبین مریض
- آقایان دکتر پرتو اعظم ـ دکتر خزائلی ـ ارسنجانی ـ پاینده ـ مهندس جلالی نوری ـ روستاـ مهندس زنجانچی ـ سلیمانی کاشانی ـ طباطبائی ـ ظفر ـ دکتر عدل طباطبائی ـ مهندس معتمدی ـ تیمسار وحدانیان ـ دکتر یگانگی.
- ادامه مذاکره در کلیات گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۹ کل کشور
۲- ادامه مذاکره در کلیات گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۹ کل کشور
نائب رئیس ـ وارد دستور می‌شویم دنباله بحث در کلیات بودجه را ادامه می‌دهیم آقای دکتر دادفر بعنوان موافق صحبت می‌کنند بفرمائید.
دکتر دادفرـ همکاران محترم بحث دربارۀ بودجه همانطور که استحضار دارید در واقع دو فصل را شامل می‌شود یکی بحث در ارقام و اعداد ریز بودجه و مصارف و هزینه‌ها بطور کلی که این امر واقعاً با کمال مراقبت و جدیت از طرف اعضای محترم کمیسیون بودجه بعمل آمده علاوه بر آن کوچکترین ارقام دخل و خرج مملکت در منضمات بودجه که چاپ و توزیع شده در دسترس همکاران قرار گرفته است ولی بحث مهمتری که مجلس شورای ملی به آن می‌پردازد و ناطقین قبلی و همکاران گرامی‌قبل از من به میزان زیادی به این نکته توجه فرمودند بحث کلی و اساسی است که بودجه ما در چه مسیری سیر می‌کند و چه هدف‌هایی را دارد اساساً این مطلب مطرح است که این بودجه‌ای که از طرف دولت تدوین شده و برای عملکرد سال ۴۹ تقدیم مجلس شورای ملی شده آیا انتظارات مردم وطن ما را برآورده می‌کند یا نه هدفهای این بودجه چیست و مجریان این بودجه کی‌ها هستند در یک بودجه دو اصل مهم قابل توجه است یکی محتوای خود بودجه است از قبیل ارقام، اعداد دریافتها و پرداختها دوم مجریان بودجه هستند که از نظر مردم اهمیت دارند که به فرض اینکه ما درآمدی داشتیم و به این میزان در دسترس یک دستگاه اجرائی قرار دادیم آیا این مبلغ به این کیفیت با دلسوزی و دقت خرج می‌شود یا نه؟ وظیفه من این است که این موضوع را بشکافم و ببینم که آیا دولت، بخصوص دولت حزبی هویدا در سنوات اخیر مخصوصاً در سال گذشته در اجرای بودجه چه توفیق‌هایی به دست آورده و برنامه آینده این دولت برای سال آینده چیست؟ یک مطلب را قبلاً باستحضار برسانم که دولت در معنای امروزی خودش بخصوص دولت بعد از انقلاب شاه و مردم معنای لغوی و یا آن معنای عرفی خودش را که قرنها در ذهن مردم ما و بسیاری از کشورها جا گرفته بود از دست داده به این معنی که دولت به معنای حاکم، امروز تبدیل به دولت به معنای خدمتگزار شده است وقتی این روح در دولت و مجریان دولت در دستگاه دولت بوجود آمد که به میزان زیادی در کشور ما به دلایل زیادی که عرض خواهم کرد بوجود آمده است آن وقت تکلیف ما از نظر کیفیت اجرای بودجه روشن می‌شود هدفی که برای بودجه معین شده است در لایحه بودجه دارای سه محور کلی است تأمین رفاه اجتماعی، تقویت بنیه دفاعی و تأمین رشد اقتصادی متناسب بر مبنای ده درصد الی دوازده درصدی که ما در سنوات گذشته داشتیم رفاه اجتماعی چطور تأمین می‌شود؟ رفاه اجتماعی را خدمتگزاری دولت باعتبار که عرض کردم با توجه به فصول بودجه معلوم می‌شود که این تأمین رفاه اجتماعی از طریق ازدیاد اعتبارات آموزش و پرورش از طریق گسترش بیمه‌های اجتماعی از طریق بالا بردن سطح زندگی حقوق بگیرانی که در سطح پائین تری قرار داشتند مثل بازنشستگان و مستمری بگیران و بطور کلی تمام اموری که مربوط به رفاه اجتماعی از طریق بسط عدالت اجتماعی و غیر ذلک می‌شود که البته خواهیم رسید در بودجه‌ای که تقدیم شده پانزده درصد به طور کلی به بودجه آموزش و پرورش در سطح مملکت نسبت به بودجه سا لگذشته اضافه گردیده و در نتیجه بودجه آموزش کشور ما در حال حاضر یک رقم معادل ۵ /۲۵ میلیارد ریال را تشکیل می‌دهد و این ۵ /۲۵ میلیارد ریال نسبت به بودجه سال ۱۳۴۸ پانزده درصد اضافه نشان می‌دهد و این رقم ۱۱ درصد بودجه کل کشور است شما ملاحظه بفرمائید اگر بنده در اینجا با ارقام و اعداد بخواهم بگویم، در سال ۴۹ فقط ۱۷۵۰۰ نفر سپاهی استخدام خواهند شد غیر از آموزگاران معمولی غیر از دبیران غیر از استادان غیر از دانشگاهیان معنای این امر بوضوح در ذهن نمایندگان محترم مجلس شورای ملی مجسم می‌شود که دولت نسبت به تعمیم آموزش و پرورش در سطح مملکت چه برنامه وسیعی دارد ۱۷۵۰۰ نفر سپاهی دانش غیر از آنهائی که بودند و آموزگاران سپاهی یعنی بردن علم و معرفت و دانش سواد به دورترین نقاط کشور و کوهپایه‌ها دیها و دره‌های مملکت یعنی یکی از ارکان مهم انقلاب اجتماعی ایران انقلاب شاه و مردم مبارزه با بیسوادی و بالا بردن سطح دانش و معرفت عمومی‌و ابنای ملت عملی شده است (یک نفر از نمایندگان و غیر از آنهائی که خواهند بود) بلی غیر از آنهائی که خواهند بود وقتی ما میگوئیم تعلیم و تربیت غیر از سپاهی دانش ازیاد بودجه دانشگاهها، پیکار با بیسوادی آموزش عالی آموزش حرفهای و بالاتر از همه آموزش از طریق وسایل مخابراتی و ارتباطی مثل رادیو، تلویزیون، بنده به رادیو و تلویزیون فقط بعنوان یک دستگاه سرگرم کننده و تفریحی نگاه نمی‌کنم بزرگترین نقشی را که الآن دوشادوش سایر آموزش‌ها که در کلاس‌ها بطور مدون و از روی کتب انجام می‌شود دستگاه انتشاراتی ما یعنی رادیو، تلویزیون که نقش مهمی‌دارد انجام می‌دهد و به همین جهت است که نمایندگان محترم از جمله خود بنده درخواست و توقع داریم که شعاع عمل تلویزیون در تمام شهرها و رادیو در تمام شهرها و روستاها بسط و گسترش پیدا کند چون تنها وسیله مجانی و ارزان و در عین حال مشغول کننده است که مردم مملکت ما را در جریان کارهای جاری مملکت قرار می‌دهد که در ضمن اجرای برنامه‌های مختلف آموزش علمی و سطح فرهنگی آنها را بالا می‌برد دولت خدمتگزار است حاکم نیست این دولت در واقع از اعتباراتی که از مردم می‌گیرد ۱۱ درصد آن را صرف تعلیم و تربیت و با سواد کردن فرزندان این مملکت می‌کند (صحیح است) این رقم کوچکی نیست بنده این را عرض کنم که کشور ما علی الاصول یک کشوری است که از عمر انقلاب این کشور می‌شود گفت ۴۹ پنجاه سال می‌گذرد کشوری است که تا سال ۱۲۹۹ در بوته ادبار و بدبختی افتاده بود دولتی بود بدون سازمان فرهنگ، بدون ارتش، بدون نظام اداری حتی بدون حکومت مرکزی که خارج از دروازه‌های تهران نفوذی نداشت در هر گوشه‌ای از مملکت یک یاغی با عناوین خودش بساط خان خانی را می‌گستراند خوشبختانه روزی مثل روز سوم اسفند پیش آمد و اهمیت این روزی که خداوند ایران مانند همیشه وقتی ایران در بدبختی افتاد و در قهقرا بود فرزند رشیدی را مأمور نجات این آب و خاک کرد آن فرزند رشید رضا شاه کبیر بود، بنده اینجا رقم بودجه مربوط به سال ۱۲۹۹ را دارم آقایان در سال ۱۲۹۹ بودجه ارتش ما یعنی در سالی که قائد بزرگ ایران زمام امور مملکت را بدست گرفت میدانید چقدر بود نود میلیون ریال و بودجه کل مملکت مجموعاً ۲۲۸ میلیون ریال بود یعنی در سالی که انقلاب عظیم ایران به قول همکار عزیزم آقای پزشکپور (یک نفر از نمایندگان ـ آقای سعید وزیری فرمودند) آقای پزشکپور هم در این زمینه مطالبی فرمودند به هر حال وقتی انقلاب عظیم ایران بوقوع پیوست ۲۲۸ میلیون ریال بودجه مملکت ما بود امروز ما یک بودجه ۴۰۶ میلیاردی را داریم بررسی می‌کنیم این ۲۲۸ میلیون را اگر بخواهیم با ۴۰۶ میلیاردی مقایسه کنیم در حدود ۱۵۰ برابر می‌شود بنده حسابم خوب نیست آقایان خودتان توجه بفرمائید (یک نفر از نمایندگانـ دو هزار برابر می‌شود) بلی دو هزار برابر بودجه سال ۱۲۹۹ که برابر ۲۲۸ میلیون ریال بود ممکن است بعضیها بفرمایند ارزش پول را چرا به حساب نمی‌آوری بنده می‌خواهم عرض کنم که صد برابر این را ۲۰۰ برابر این را برای ترقی قیمتها و ارزش پول حساب کنید ببینید این نسبت که ۲ هزار برابر بودجه مملکت اضافه شده این دو هزار برابر نشانه توفیق این مردم و این دولت در راه سازندگی و آبادانی ایران بوده است در همین سال در سال ۱۲۹۹ از بودجه ۲۲۸ میلیون ریالی نود میلیون ریال سهم وزارت جنگ یعنی ۳۹ درصد بودجه کل کشور اختصاص به مصارف نظامی‌داشت و امروز از این بودجه ۴۰۶ میلیاردی ما که مجموعاً در حدود ۵۱ میلیارد اختصاص به بودجه دفاعی دارد فقط ۱۴ درصد بودجه اختصاص به امور نظامی‌و دفاعی داده شده آنهم با توجهی که در سال ۱۳۴۹ به تقویت بنیه دفاعی کشور شده که یکی از موضوعات بحث ما است که به آن خواهیم رسید یعنی در سال ۱۲۹۹، ۳۹ درصد از بودجه مملکت اختصاص به ارتش داشت و امروز با توجه به تقویت بنیه دفاعی کشور فقط ۱۴ درصد بودجه اختصاص به مسائل نظامی‌دارد در سال ۱۲۹۹ توجه خواهید فرمود که حتی یک تومان برای امر تعلیم و تربیت اختصاص نیافته بود ولی در این بودجه امسال ۱۱ درصد بودجه کل کشور برای امر تعلیم و تربیت اختصاص پیدا کرده اینست که عرض می‌کنم دولت از وظیفه دولت بودن به معنای قدیم خودش که فقط برقرار کردن نظم عمومی را وظیفه خودش می‌دانست در عین اینکه آن وظیفه را انجام می‌دهد به سوی خدمت به مردم و سرویس دادن به مردم و برآوردن احتیاجات اولیه مردم پرداخته صورت خدمتگزار به مردم بخود گرفته است (صحیح است) دولت به مردم خدمت می‌کند تأمین بهداشت مردم همه ما در سنوات ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ را بخاطر داریم که مرض تیفوس بدبختانه چه بیداد می‌کرد در مریضخانه‌های ما اگر مریضخانه‌ای داشتیم جز چند شیشه مرکور کروم و دوای معمولی چیزی پیدا نمی‌شد امروز بودجه وزارت بهداری ما یک رقم هفت میلیارد و نیم را تشکیل می‌دهد تازه این رقم ۵ /۷ میلیارد فقط بودجه وزارت بهداری است اگر ما ارقام فعالیتهای دستگاههای مختلفی که خودشان بهداری مستقل دارند مثل اغلب وزارتخانه‌هائی که بهداری مستقل دارند مثل بهداری راه آهن بهداری وزارت دادگستری و همچنین اگر ارقامی را که در قسمتهای مختلف از قبیل جمعیت شیر و خورشید سرخ سازمان خدمات اجتماعی شاهنشاهی و سازمان خیریه فرح و بیمه‌های اجتماعی و نیز اگر چنانچه خدماتیکه جمعیتهای ملی مثل جمعیت حمایت مادران و نوزادان جمعیت مبارزه با سرطان و جذام و غیر و ذلک بودجه‌هائی که این سازمانها به مصرف می‌رسانند تمام این بودجه‌ها را دقیقاً جمع‌آوری کنیم و حساب کنیم ارقامی که صرف بهداشت عمومی این مملکت می‌شود رقمی‌معادل ۱۲ درصد بودجه این مملکت را تشکیل می‌دهد در کشوری که تا چندی پیش مردم از مالاریا می‌مردند و بقول معروف می‌رفتند تب‌شان را می‌کردند و بعد برمیگشتند کارشان را می‌کردند امروز از آن مالاریا اثری نمی‌بینیم سرخک که در دنیا سه کشور دست به تلقیح زده‌اند باعث خوشوقتی است که وزارت بهداری ما تلقیح عمومی می‌کند (دکتر ستوده ـ واکسن هم در اینجا می‌سازند) بقول آقای دکتر واکسنش را هم اینجا می‌سازند از وبا از آبله از بیماریهای واگیر خوشبختانه چیزی ندیدیم و نیست برای اینکه با بهترین اصول پیشگیری می‌شود وزارت بهداری نسبت به تلقیح نسبت به ایجاد قرنطینه‌ها نسبت به مراقبتهائی که ضرورت دارد که کشور را آلوده به مرض نکند اقدام کرده همین تلفیح اطفال در سال گذشته که در سرتاسر مملکت عملی شد مگر کار کوچکی بود خلاصه می‌خواهم عرض کنم که توفیق دولت در امر بهداشت و بهداری و مراقبتی که کرده است یک رقم عمده این بودجه را که در تأمین بهداشت مردم است تشکیل می‌دهد البته باید بگوئیم هنوز احتیاجات مملکت ما به آن حدی که مورد انتظار مردم وطن ماست برآورده نشده ولی همه چیز که در یک روز برآورده نمی‌شود و همه چیز را در یک روز که نمی‌شود تأمین کرد کشور ما از آن مرحله‌ای که یک روز به همه چیز احتیاج داشت گذشته مانند یک جوانی می‌ماند که دانشکده خودش را تمام کند درجه دکترا در طب گرفته جراح عالیقدری شده وارد اجتماع شده اما این آدم در آن واحد به مطب احتیاج دارد به وسایل احتیاج دارد به خانه احتیاج دارد در چند سال اولیه این جزء احتیاجاتش هست در صورتیکه یک درآمد ثابت دارد به تدریج که این احتیاجات برآورده می‌شود هم درآمد بالا می‌رود وقتی آن احتیاجات تأمین شد دیگر آن هزینه‌ها هم از بین می‌رود کشور ما به میزان معین تختخواب احتیاج دارد به میزان معینی کلاس و مدرسه احتیاج دارد احتیاجات بعدی فقط در اثر ازدیاد نفوس و جمعیت است و این میزان معین مدرسه دارد پر می‌شود همین در تهران خودمان دیروز یک آماری می‌خواندم که در حدود ۸۴۰۰۰۰ نفر دانش‌آموز در دبستان و دبیرستان تحصیل می‌کنند معنای آن اینست که اگر تعداد محصلین از دبستان تا دانشگاه را ما یک میلیون نفر فرض کنیم از ۵ /۳ میلیون نفر جمعیت ساکن تهران و در حدود ۲۸ درصد مشغول تحصیل هستند این بدان معنی است که در تهران کسی بیسواد نیست چون طبق ضوابطی که حساب کرده‌اند اگر ۲۴ الی ۳۰ درصد این مملکت در دانشگاه بودند در امر تحصیل اشتغال داشتند اعم از ابتدایی تا دانشگاه در آن جا دیگر بیسوادی نیست یعنی همه اطفال لازم‌التعلیم تعلیم می‌بینند و این در تهران ما تحقق پیدا کرده است و امیدواریم در همه شهرستانها و دهات و روستاها در آینده بسیار نزدیک این نسبت تأمین بشود برای این کار دولت ما با تمام قوا می‌کوشد سپاهیان انقلاب با ایمان در دهات ما فرزندان روستائی ما را تربیت می‌کنند و پیکار با بیسوادی در روستاها با اهمیت تعقیب می‌شود و در آینده بسیار نزدیکی امیدواریم نسبت باسوادان و بیسوادان که همیشه در ایران از ۲۰ قبل می‌گفتند ۹۰ درصد بیسواد هستند و حالا این رقم پائین رفته و در آینده نزدیکی به صفر خواهد رسید از یادداشتی که برای من رسیده است متشکرم و این مطالب را برای خاطر وزیران عرض نمی‌کنم مطالبی است که برای درج در تاریخ و استحضار آقایان نمایندگان عرض می‌شود چون اگر قرار بود ما مطالب را برای هیئت وزیران بگوئیم در جلسه خصوصی آنها شرکت می‌کردیم بهر صورت دولت خدمتگزار مردم است از طریق تأمین عدالت و دادرسی و دادگستری بنده این جا چون سابقه خدمت در دادگستری و وکالت در دادگستری دارم می‌خواستم مطالبی را به عرض برسانم ولی چون همکار محترم جناب آقای پزشکپور در این مورد صحبت فرمودند فقط ناچارم اشاره کنم که این دولت در اجرای اصول انقلاب توانسته است دادرسی را در دسترس روستائی و شهرنشین با یک سیستم واقعاً مدرن در عین حال ساده قرار بدهد خانه انصاف و شورای داوری چیزی است که بیش از دو سال از تأسیس آن نگذشته ولی همه می‌بینیم که تا چه حد توانسته است تامین نظر مردم را در حل و فصل دعاوی و اختلافات جزئی مردم که سالها در دادگستری بعلت نبودن وسیله و کمبود قاضی و دوری راه و بدتر از همه آئین دادرسی که مطلقا باب کشور ما نیست بیچاره می‌شدند برآورده بکند بنده امروز اگر به بودجه هم نگاه کنید از ۱۵ میلیون تومان اعتباری که برای وزارت دادگستری تخصص داده شده قسمت اعظمش برای توسعه خانه‌های انصاف و شورای داوری است (مصطفوی ـ بسیار اقدام خوبی است) این امر یعنی بردن دادرسی و قراردادن دادرسی در دسترس مردم بهتر و بالاتر از این خدمت چه می‌تواند باشد؟ بی مناسبت نیست عرض کنم اگر چنانچه این کارها شده در جنب آن خود دادگستری و قضات شریف آن هم به وظایف خطیر خودشان می‌پردازند النهایه این سیستم دادرسی بطور کلی به عقیده من قابل اصلاح و تجدید نظر است که آنهم در دست تجدیدنظر هست و قطعاً توسعه و تجدیدنظر کاملی درش خواهد شد بنده از بهداری صحبت می‌کردم شاید تأمین آب لوله کشی شهرها و دهات را ما می‌توانیم جزء کارهای عمرانی حساب کنیم اما من آنرا جزء کارهای بهسازی و بهزیستی حساب می‌کنم من یادم نرفته وقتی در همین تهران تحصیل می‌کردم در اطاقی زندگی می‌کردم آبی که برمی‌داشتم از آب انبار و در همه خانه‌های تهران بود ما یک پارچه‌ای بسته بودیم به شیر آب که کرم از شیر بیرون نیاید (مصطفوی ـ آب مضاف بود) این آب مصرفی ما بود امروز آب لوله‌کشی و تصفیه شده مدتها در تهران بلکه در اغلب شهرهای ایران و دهات ایران وجود دارد این کم تأثیر ندارد در بهداشت مردم مملکت و در نتیجه این را هم باید جزء کارهای خدمتی مردم تلقی کرد و همینطور کارهائی که وزارت آبادانی و مسکن می‌کند تأمین رفاه عمومی‌مملکت یعنی عدالت اجتماعی را برقرار کردن چه تولید و توزیعی بهتر و بالاتر از این که امروز نظام کهنه فئودالیزم برچیده شده مملکت که تا بحال اختصاص به طبقات معینی از ملت داشت و از حیطه شهرنشین‌ها تجاوز نمی‌کرد امروز قسمت اعظمش بصورت راههای فرعی، شرکتهای تعاونی کشاورزی، با بانک کشاورزی در اختیار روستائیان و روستانشینان این مملکت قرار گرفته (صحیح است) یعنی عدالت اجتماعی به این طریق تأمین شده است و این از اقداماتی است که دولت در بودجه سال گذشته کرده و در امسال هم توجه خاصی به این مطلب مبذول داشته بالاترین توفیقی که بنظر من در سنوات اخیر دولت هویدا کسب کرده و روز به روز در این راه استوارتر قدم برمیدارد مسأله ارجاع کار مردم بخود مردم است تا حدودی که مقدور است و گسترش دامنه سپردن کار مردم به مردم هر چه بیشتر و هر سال بیشتر از سال گذشته است ملاحظه بفرمائید امروز در خرج اعتبارات این مملکت کمتر دستگاهی را می‌توان پیدا کرد که مردم بنحوی از انحاء در خرج این دستگاه نظارت نداشته باشند اگر مدرسه می‌سازند یک سه درصد سهم فرهنگ است که در انجمنی که از بین مردم انتخاب شده با نظارت آنها می‌سازند اگر بیمارستانی می‌سازند با نظارت انجمن بهداری هر محل هست اگر شیر و خورشید بیمارستانی می‌سازد با نظارت خود مردم و با دست خود مردم می‌سازد اگر جمعیتهای خیریه بنائی می‌سازند و کار می‌کنند با دست خود مردم و نظارت مردم است اگر شهرداری بودجه و اعتباراتی دارد بدست منتخبین مردم است تنها آن اعتباری که در سطح مملکت و برای پروژه‌های عظیمی‌است که با نظارت خود مردم امکان پذیر نیست با نظارت مجلس شورای ملی به بهترین وجه خرج می‌شود علاوه بر این دولت سیاست استانی کردن اعتبارات را در پیش گرفته یعنی چیزی که همیشه ما و مردم ایران از این تمرکز عجیب کارها گله داشتیم و باعث رکود کارها شده بود و علت گسترش بی‌معنی تهران همین امر بود و این کار در برنامه کار دولت قرار گرفته النهایه نمی‌شود مقررات مملکت را یکمرتبه و با یک قانون گفت از فردا تمام اعتبارات برود به استانها این کار بدون عجله و بتدریج و با مطالعه و بدون اینکه خطراتی ایجاد بکند و هرج و مرج پیش بیاید باید پیشرفت کند برای این کار امسال چهار وزارتخانه بودجه‌ها ایشان را استانی کردند و به موازات قانون منطقه‌ای کردن آموزش و پرورش که آن را همین چندی پیش تصویب کردیم و قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی که در دستور مجلس است و قوانین مربوط به شهرداریها که آنرا هم تصویب کردیم در نتیجه این کار عدم تمرکز کارها در تهران عملی می‌شود و این عدم تمرکز در تهران را دولت تا حدی علاقه دارد که ایجاد صنایع تا شعاع ۱۲۰ کیلومتری شهرها را مشمول مالیات قرارداده و خارج از آن را معافیت قائل شده یعنی حتی صنایع را هم از تهران با قوانینی که به تصویب رسانیده بصورت غیر متمرکز در آورده نتیجه این امر ایجاد قطبهای صنعتی در خوزستان در آذربایجان در اراک و در اقصی نقاط کشور است صنایع ما در از قبیل ذوب آهن در اصفهان پتروشیمی‌و ماشین سازی در اراک تراکتورسازی در تبریز تمام اینها قطبهای صنعتی خواهد شد که لازم نیست مردم ایران از گوشه و کنار برای پیدا کردن کار به تهران بیایند و بتدریج خود تهران هم از این توسعه بی تناسبی که دارد لااقل به این سرعت این توسعه ادامه پیدا نخواهد کرد هدف دیگر برنامه و بودجه دولت رشد اقتصادی ماست رشد اقتصادی که در سال گذشته ۱۲ درصد خودش را حفظ کرد در سال جاری هم همین رقم و همین حدود رشد اقتصادی داریم در سال آینده هم باید این رشد را داشته باشیم این رشد از چه طریق تأمین می‌شود از طریق توسعه صنایع کشور و چون در سنوات گذشته رشد کشاورزی ما به میزان صنعتی ترقی نکرده بود خوشبختانه دولت در سال جاری توجه خاصی برشد کشاورزی مملکت کرد و اعتبارات مخصوصی برای این کار تخصیص داده و این رشد کشاورزی حاصل نمی‌شود مگر از طریق تأمین برنامه‌های کشاورزی و ایجاد شرکتهای سهامی زراعی و بخصوص شرکتهای کشت و صنعت که قانون آنرا چندی قبل مجلس محترم تصویب فرمودند در برنامه سوم زیربنای مملکت از نظر رشد کشاورزی ریخته شد صدهای بزرگی بوجود آمد و سدهای متعدد دیگری هم در دست ساختمان است که فقط سه سد بزرگ در آذربایجان ساخته می‌شود که سد میاندوآب و سد مهاباد و زرینه‌رود است سد مهاباد و میاندوآب به اسم کورش کبیر و شاه عباس کبیر نامیده خواهند شد این سدها که ساخته شد و سدهائی که ساخته شده است بنای کار و آب لازم تأمین گردیده اما از اراضی زیر این سد باید استفاده شود به منظور استفاده از این اراضی است که قانون کشت و صنعت بوجود آمد و از هزاران هکتار اراضی زیر سدها با استفاده از اعتباراتی که همین شرکتها تأمین خواهند کرد بهره برداری خواهد شد و در جنب آنها هم صنایع جنبی کشاورزی بوجود خواهد آمد که مهمترین کار و برنامه ماست خوشوقتیم که دولت در این مورد توجه خاصی مبذول داشته و با شرکتهای کشت و صنعت و عوایدی که در این راه به مصرف خواهد رسید قیافه کشاورزی مملکت ما را از هر جهت عوض خواهد کرد در سال گذشته و در سال جاری اگر رشد اقتصادی ما رقم در حدود ۱۲ درصد خودش را حفظ کرده جای خوشوقتی است که ترقی قیمتها از حدود ۳ درصد بیشتر نبوده ترقی سطح قیمتها که در دنیای فعلی حتی در پیشرفته‌ترین ممالک رقم کمتر از ۱۰ درصد را کمتر می‌توان پیدا کرد این امر در نتیجه تدابیر بسیار ارزنده دولت در مواقع معین به قول جناب هویدا در نتیجه ترمزهائی بوده است که در امر اقتصادی و جریان پولی مملکت ایجاد شده و در نتیجه ما امروز در آخر سال با ترقی ۳ درصد قیمتها مواجه هستیم در صورتی که در بعضی از پیشرفته‌ترین ممالک تا ۱۰ درصد هزینه زندگی بالا رفته است از هدفهای دیگر بودجه تقویت بنیه دفاعی است در این مورد همکاران ارجمند من حق مطلب را ادا کردند بنده کوتاه عرض می‌کنم عرض کردم در سال ۱۲۹۹ نسبت بودجه نظامی به بودجه کل کشور ۳۹ درصد بود در سال ۱۳۲۱ این نسبت ۱۸ درصد بوده در سال ۱۳۴۱ این نسبت ۱۳ درصد بوده در سال ۱۳۳۶ ،۲۸ درصد بوده یعنی بودجه کل در سال ۳۶ بیست و یک میلیارد و سیصد و هفتاد و هفت میلیون بوده ۶ میلیارد و ۲۵ میلیون بودجه وزارت جنگ بوده این نسبت ۲۸ درصد بوده امروز در بودجه ۴۰۶ میلیاردی نسبت بودجه نظامی‌به بودجه کل کشور حداکثر ۱۴ درصد است اما چرا می‌خواهیم بودجه نظامی‌خود را زیاد کنیم آیا واقعاً سرمان درد می‌کند باینکه پول خودمان را بدهیم به توپ و تانک و هواپیما؟ نه ما برنامه آینده مملکت را باید در نظر بگیریم واقعیت اینست که ملت ایران باید حقوق از دست رفته خودش را بدست بیاورد (صحیح است) واقعیت اینست که حاکمیت خلیج فارس متعلق به ماست (صحیح است) واقعیت اینست که وقتی در ۱۹۷۱ هواپیماها و تانکهای انگلیسی جزایر خلیج و عدن را ترک کردند این نیروی عظیم ایران است که باید از حاکمیت و آزادی دریای جنوبی ایران دفاع بکند (صحیح است) اگر ما می‌خواهیم در دنیای فعلی به خودمان متکی باشیم اگر می‌خواهیم اعم از قوی و ضعیف به همسایه بزرگ و کوچک بفهمانیم که تجاوز بایران به این آسانی‌ها و سهولت‌ها میسر نیست باید نسبت به بنیۀ دفاعی خودمان توجه بیشتری داشته باشیم مضافاً باینکه ارتش ما فقط ارتشی که وظیفه رزم داشته باشد نیست چه خوب گفت آقای سعید وزیری ارتش ما امروز علاوه بر انجام وظایف دفاعیش وظیفه بزرگ آموزش هم دارد و یک مقدار از وظیفه آموزش را ارتش ما انجام می‌دهد در دوره خدمت مقدس سربازی تعلیم خواندن و نوشتن، تعلیمات حرفهای و آموزش‌های متعدد را ارتش انجام می‌دهد در نتیجه جوانان ما پس از انجام خدمت وظیفه یک آدم و یک انسان مهیا به سر کار خود برمیگردند ارتش ما امروز یک ارتش عالی است بهترین اطباء، بهترین تکنسین‌ها و بهترین مهندسین را در کادر ارتش می‌توان پیدا کرد ارتش ما در سوانح و وقایع ناگواری که برای این ملت پیش می‌آید غیر از وقایع معمولی وقایعی از قبیل سیل و زلزله وقتی پیش می‌آید ارتش بهترین یار و یاور مردم و مملکت است نقش سازنده ارتش در امور برنامه مربوط به پیکاری با بیسوادی مبارزه با سوانح مسأله‌ای نیست که از دیدگاه مکتوم مانده باشد و به این ترتیب اگر ما اینجا اعتباراتی برای ارتش و امور دفاعی در نظر می‌گیریم نه تنها سطح رزمی‌و نظامی‌خود را بالا می‌بریم بلکه سطح تعلیماتی و تربیتی جوانان کشور را هم بالمال در این خدمت مقدس بالا می‌بریم کدام ایرانی می‌تواند با این امر مقدس مخالف باشد و کی می‌تواند ایراد بگیرد مادامی که امریکائی در ویتنام می‌جنگد مادامی‌که روسی با زور وارد چکسلواکی می‌شود مادامی‌که فرانسه به لیبی میراژ می‌دهد نیروی نظامی‌ایران باید تقویت بشود اگر بد است این سوپر قدرتها به نشینند و از بودجه نظامی‌خودشان کم کنند دنیا باید بداند اگر روزی ایجاب کند این تنها نیروی نظامی‌ایران نیست که از این آب و خاک و از شاهنشاهی ما دفاع خواهد کرد این تمام ملت است این ایمانی است که هر ایرانی به وطن خودش دارد و نسبت به آب و خاک خودش دارد (صحیح است) ایام گذشته گذشته است به قول آقای پزشکپور این ملت بیدار شده به حقوق خودش آشنا شده این ملت باید برسد تا به جائی که لااقل به حقوق حقه او تجاوز نشود این تجاوز می‌خواهد از همسایه ضعیف او باشد می‌خواهد از همسایه دور دست و دوری باشد و یا از کشور قوی دیگری ما باشد ما از هر سو برای مملکت احساس جزئی ترین خطری بکنیم از پیر و جوان و زن و مرد آماده دفاع و جانبازی هستیم و این خصیصه ایست که جزء نهاد ایرانی است (صحیح است) در اینجا همکار ارجمندمان جناب آقای پزشکپور بدو رقم اشاره فرمودند که محض توجه خاطر گرامیشان عرض می‌کنم اینکه اشاره فرمودند ۶۵ درصد ارقام بودجه کشور از حیطه قانون محاسبات و نظارت وزارت دارائی خارج است بنده وقتی بررسی کردم دیدم این رقم در حدود ۲۹ و ۳۰ درصد است برای اینکه کلیه اعتبارات شرکتهای دولتی رقمی‌در حدود ۱۳۴ میلیارد است که این رقم به ۴۰۶ میلیارد یک پور سانتا ۳۰ درصد را بدست می‌دهد و بقیه تابع قانون محاسبات عمومی‌است با این تفاوت که این شرکتها هم اگر چنانچه تابع قانون محاسبات و نظارت مستمر وزارت دارائی نیستند توجه داشته باشید که هر کدام از اینها علاوه براینکه وزارت دارائی با یک وزارتخانه دیگری صاحب مجمع عمومی آنست از قوانین خاص پیروی می‌کنند که عنوان نظارت مستمر در شان هست اینطور نیست که یک شرکت دولت هر چه می‌خواهد بگیرد و بی حساب و بی کتاب هر چه می‌خواهد خرج کند بیلان دارد مجمع عمومی دارد هیأت عمومی‌دارد بازرسی دارد النهایه فرمایش جنابعالی که تمام این حسابها در وزارت دارائی متمرکز نیست صحیح است ولی به نسبت زیادی این تمرکز را نمی‌شد تا کنون عملی کرد اما در قانون محاسبات عمومی‌که الآن در دستور مجلس شورای ملی است همانطور که استحضار دارید باین معنی توجه شده و سعی شده وزارت دارائی در این قبیل شرکتها هم اعمال نظارت کند در اینجا گفته شد بعضی از شرکتها یک دوم یا یک سوم درآمدشان را خرج خدمات کردند درست است طبع شرکت را هم ببینم چیست بعضی از شرکتها یک دوم و یک سوم سود که ندارند هیچ سالانه از بودجه دولت هم مبالغی به آنها کمک می‌شود مثلاً سازمان غله یک سازمان انتفاعی نیست که ما انتظار داشته باشیم با توجه به تنخواه گردان و پولی که در اختیارش گذاشته این منفعت بدهد این بمنظور توازن و تثبیت قیمت نان و گندم در تمام مملکت بوجود آمده است و امکان دارد سالی مقداری هم ضرر بدهد و مقداری بودجه خاص طبق تصویب مجلس محترم در اختیارش قرار داده شده که به مصرف خاصی برسد بنابراین نمی‌شود گفت در یک استانداردی که با توجه به این سرمایه و میزان اعتباراتی که در اختیارشان گذاشته شده باید این مبلغ سود و این مبلغ حق خدمات در اختیارشان باشد ممکن است یکی یک دوم داشته باشد و یکی یک سوم داشته باشد باید در یک یک این شرکتها بررسی بکنیم به بینیم آن شرکت اگر چنانچه درآمدش یا سرمایه‌اش با توجه به امکاناتی کافی نیست جای ایراد است باید ببینیم آن شرکت بخصوص بچه علت کمبود درآمد داشته امسال نسبت به سال گذشته توضیح داده شد که مبالغ زیادی بودجه ما افزایش نشان می‌دهد این افزایش چه در کادر مالیاتهای مستقیم چه در کادر مالیاتهای غیر مستقیم بدون وضع مالیات جدیدی و بدون اینکه نرخ مالیاتهای سابق بالا برود بدست آمده این کار قابل دقت و بررسی است این که عرض کردم یکی از ارکان بودجه توجه مردم به مجریان بودجه است از اینجا است چه شده که الآن مالیات مستقیم ما در حدود ۱۵ درصد بالا رفته بدون اینکه ما قانون جدیدی وضع کنیم آیا حقیقتاً مالیات را زیادتر گرفته‌اند یا همان قانون و همان دستگاه گرفته دستگاه وزارت دارائی تجهیز شده اعتقاد و ایمان در مأمورین دولت به تدریج پرورش پیدا می‌کند مأمورین دستگاهها و سازمانهای اداری با افکار انقلاب آشنا شده‌اند این بزرگترین وظیفه‌ای است که بعهده دولت ما است و این وظیفه را به نحو احسن انجام می‌دهد آن مبالغی که تا امروز از طریق فاسد کردن مأمورین به خزانه دولت نمی‌رفت به خزانه ریخته می‌شود و این باعث امیدواری است که اگر مالیات غیر مستقیم علاوه شده یک دلیل منطقی بارزی دربردارد و آن بهبود وضع زندگی مردم است مالیات غیر مستقیم از کجا اضافه می‌شود از عوارض قند و شکر، چای و مواد مصرفی دخانیات یعنی زیاد مصرف شده و در نتیجه زیاد مالیات پرداخت شده و نتیجتاً وضع زندگی مردم بهتر شده و سطح زندگیشان بالا رفته و این جای خوشوقتی است و از همین جا است که قدرت و اهمیت این بودجه آشکار می‌شود همکار محترممان در ضمن فرمایشاتشان در بودجه وزارتخانه‌ها به کالاهای مصرف نشدنی اشاره فرمودند که بنده هم خوشبختانه در این فاصله دقت کردم درست است کالاهای مصرف نشدنی ظاهراً به کالاهائی گفته می‌شود که عمر آن بیشتر از یک سال است مثل میز و صندلی و غیره ولی با گسترشی که سازمانهای اداری ما هر روز دارند مسئولیتهای متعددی که بعهده می‌گیرند آیا باید این کالاهای مصرف نشدنی را تهیه بکنیم یا نه؟ ساختمان بد است؟ اما وقتی که برای یک ساختمانی ۱۰۰ هزار تومان در سال اجاره می‌دهیم و ساختمانی که با ۲ میلیون تومان می‌توانیم بسازیم که از این اجاره خلاص بشویم ساختن این ساختمان بهتر است یا اینکه آن اجاره دادن؟ من در موقعی که این فرمایشات ایراد شد تصادفاً توجه کردم به کیفیت عمل بخش خصوصی این بخش خصوصی که حافظ منافع خودش است هر شرکت معتبری که الآن در ایران من می‌شناسم که فعالیت دارد و تا پارسال در خانه اجاره‌ای می‌نشست سعی می‌کند برای خودش یک خانه و محل مسکونی خصوصی بوجود بیاورد و هر شرکت بزرگ را که در نظر بگیرید ملاحظه خواهید فرمود که در حاشیه این خیابانهای بزرگ شهر برای خودش خانه‌ای ساخته این هم که دیگر دولت نبوده از شرکت داخلی گرفته تا خارجی برای اینکه اجاره بهائی که در کشور ما است بقدری گران است که صرف نمی‌کند در خانه‌ای اجاره‌ای بنشیند چندی قبل خود بنده از وزارت آموزش و پرورش تقاضا کردم و گفتم ما در هر سال صد هزار تومان اجاره خانه می‌دهیم برای مدارس مراغه برای ما ۱۰ میلیون تومان بانک مرکزی وام بدهد و در ۱۰ سال از ما پول بگیرد ما این مدارس را بسازیم ملاحظه بفرمائید وقتی کمبود جا بود وزارتخانه‌ها ناچارند که برای خودشان ساختمانی بسازند و این ساختمان ساختن ضرری نمی‌زند بالاخره دولت در برنامه خودش یک مقدار امور ساختمانی دارد و باید داشته باشد که حداقل امور ساختمانی و مسکن تأمین شده باشد این در وهله اول اگر وزارتخانه‌ای برای خودش خانه‌ای بسازد که بهتر است اگر یک اداره‌ای در بندرعباس یا تبریز برای خودش خانه بسازد که در آنجا مستقر بشود که بهتر است دولت نمی‌تواند از امر ساختمان و بطور کلی فارغ از امور ساختمانی و مسکن باشد به لحاظ توازن امر ساختمان در مملکت و خرج اعتباراتی در این کار برای عدم رکورد کارها و جلوگیری از بیکاری و مصرف مواد ساختمانی و سیاست ساختمانی و غیر ذلک حالا این سیاست ساختمانی در وهله اول تا اندازه‌ای با ساختمان ادارات و خانه‌های سازمانی برای کارمندان و در مرحله دوم ساختن بیمارستان و تأمین مسکن است و در عین حال این نوسازی مملکت است باید در این مملکت شروع به ساختمان بشود به هر صورت آنچه که مهم است اینست که امروز حقیقتاً من نه اینکه یکی از اعضای حزب ایران نوین باشم و به عنوان یک هم مسلک حزبی به دولت حزبی خودم بخواهم خوش‌آمدگوئی کنم و خدمات او را جلوه بدهم بلکه بعنوان یک فرد ایرانی باید عرض کنم که امروز این اعتقاد به نسبت زیادی حتی در بدبین‌ترین افراد این مملکت بوجود آمده که دولت هویدا بر اثر توجه به اجرای صحیح و مداوم و بی‌نظرانه اصول انقلاب اجتماعی ایران اصولی که رهبر بزرگ مملکت ما رئوس و خطوط اساس آن را طراحی کرده است صادقانه می‌کوشد و اعتقاد و اعتماد مردم را جلب کرده است و بر اثر همین جلب اعتماد و اعتقاد است که بودجه ما نسبت به سال ۱۲۹۹، ۲ هزار برابر شده است اگر دولت امروز موفق شده بودجه ۴۰۶ میلیاردی بدهد این را از مالیات بوجود آورده این مالیات را مردم همکاری کرده‌اند کار کشاورزی بوجود آورده‌اند و مالیات داده‌اند اینکه وزیر دارائی می‌گوید من نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد وصولی دارم این در نتیجه همکاری مردم با دولت و با دولتها تأمین شده است همکاری چه شکلی می‌تواند داشته باشد وقتی که دولت می‌گوید بخش خصوصی باید در این کار سرمایه‌گذاری کند این مطلب را تا اظهار می‌کند می‌بیند دهها نفر داوطلب می‌شوند بزرگترین خدمتی که این دولت کرده است این است که سرمایه‌های مردم را در سال ۴۷، من در آمار خوانده‌ام بانکهای ما در حسابهای غیر دیداریشان یعنی حسابهای غیر از حساب جاری ۵ میلیارد تومان پول مردم در بانکها بود اینها را دولت از طریق قرضه‌های دفاعی و قرضه‌های خزانه بکار گرفته یعنی اینها را از بانکها درآورده و به خزانه برده و در کارهای عمرانی بکار انداخته در نتیجه پس‌اندازهای مردم که تا بحال راکد بود و حداکثر در یک بانکی چهار و نیم درصد یا ۵ درصد بهره راکد بود و در بانکها خوابیده بود بکار گرفته است یعنی هم این پولها بکار افتادند و هم بهره می‌گیرند هم مردم از پس‌اندازشان استفاده می‌کنند هم این پس‌اندازها در کارهای عمرانی مملکت کار می‌کند این بزرگترین شاهکاری بود که دولت توانسته نقشی را که این بانکها داشتند و از این پولها فقط از طریق صرافی استفاده می‌کردند از بانکها بیرون بکشد در کارهای عمرانی مملکت بکار اندازد چه انتظاری بیش از این از دولت خدمتگزار می‌توان داشت من فراموش کردم در اول عرض کنم امروز بودجه مثل سابق بصورت چهارچوب نمی‌آید در همین مجلس خود بنده در سنوات سابق در سالهای ۳۵ و ۳۶ هم بودجه‌ای تصویب کرده بودیم یک بودجه جمعاً خرجاً می‌آمد به مجلس عایدات را کمیسیون بودجه براساس اعتبارات مصوب تا آخر سال تصویب می‌کرد آقای وزیر اصلاحات ارضی هر دو روز یکمرتبه شاید می‌آید در کمیسیون دارائی برای اینکه صد دینار و سه شاهی به ایشان اعتبار بدهند که برود شرکت سهامی‌زراعی درست کند امروز کوچکترین رقم دخل و خرج مملکت در این کتابهای بودجه مندرج است و دولت نمی‌تواند نه یک قران کمتر و نه یک قران بیشتر خرج کند در آخر سال آینده هم برنامه‌ای که تدوین کرده به مجلس تقدیم می‌کند و هیچکس هم حق ندارد گروکشی بکند آن روز چه مناظری بود چه بساطی بود خدا میداند نفوذ البته آن نفوذی که بخاطر این ملت و برای سعادت این مردم اعمال می‌شود قابل قبول است غیر از نفوذی که سابقاً در تدوین و اجرای بودجه وجود داشت اینها توفیقهائی است که دولت بدست آورده و ما امیدواریم که این موفقیت هر روز بیشتر از روز پیش و هر سال بیش از سال قبل باشد (احسنت) مملکت ما مملکتی است که دارای همه امکانات مالی و اقتصادی و انسانی است مردم وطن ما مردم با هوش و استعدادی هستند درک زمان و مکان و موقعیت تاریخ را می‌کنند همه مردم مملکت ما نیک میدانند که هیچکس برای ایرانی باندازه ایرانی دلسوز نمی‌تواند باشد (صحیح است) هیچ حرفه، فرقه، مجمع و روزنامه‌ای در هر جای دنیا از حلقوم هر کس که باشد نمی‌تواند برای ما بیش از ایرانی اصیل و فرزندان این آب و خاک فرزندانی که می‌خواهند نام آنها با افتخار ثبت شود در رأس آنها رهبر بزرگ ما و در ذیل آنها این خدمتگزاران که در این صفوف نشسته‌اند برای این مملکت به قاعدۀ طبیعت به قاعدۀ ناموس طبیعت نمی‌تواند بیش از آنها دلسوزی داشته باشد ما امیدواریم که دولت هویدا و این وزرای محترم بتوانند در اجرای بودجه‌ای که تقدیم کرده‌اند و انتظار و امید تصویبش را داریم با موفقیت کامل روبرو بشوند و برای سال آینده ما همانطور که پیش بینی کرده‌اند بودجه‌ای درخشانتر از این، برنامه‌ای وسیع تر از این و هدفهائی عالیتر از این تهیه و تقدیم مجلس شورای ملی نمایند، آرزوی توفیق دولت را داریم و در اجرای صحیح و دقیق بودجه برنامه‌ای که تقدیم شده و ایده آل هست و هدفهائی که تقدیم شده ایده‌آل است و آینده ایران در آن هدفها است برای اینکه هدفهای بودجه جزئی از هدفهای کلی و ملی ما است که انقلاب خطوط اصلی آن را تصویب کرده النهایه ما عجله داریم چند روز پیش بنده شنیدم این را عرض می‌کنم و به عرایضم خاتمه می‌دهم در برنامه چهارم قرار بود در آخر برنامه چهارم ۶۰ هزار دانشجو دانشگاههای ما قابلیت پذیرشش را داشته باشد این ۶۰ هزار نفر را در سال دوم یعنی در مهر امسال که گذشت دانشگاههای ما توانستند بپذیرند سرعت پیشرفت وطن ما حقیقتاً خارق‌العاده است و این سرعت را ما نداریم مگر از رهبری داهیانه رهبر بزرگ مملکت از دلسوزی دولت خدمتگزار مردم و مراقبت و دقت و حقیقتاً صرف مساعی نمایندگان محترم مجلس. (احسنت ـ احسنت).
نایب رئیس ـ آقای فخر طباطبائی بعنوان مخالف صحبت می‌کنند تشریف بیاورید.
فخر طباطبائی ـ عرض کنم بنده که بعنوان مخالف از طرف فراکسیون حزب مردم در این بودجه صحبت می‌کنم برای اینکه عرایضم حسن مطلعی داشته باشد با تشکر از جناب آقای دکتر خطیبی نایب رئیس محترم که همیشه نسبت به توسعه و تأمین احتیاجات شیر و خورشید سرخ تحت ریاست عالیه والاحضرت شاهدخت شمس انجام وظیفه می‌کنند با نهایت صداقت تشکر می‌کنم (صحیح است) شنیدم همه جا شیر و خورشید فعالیت دارد نسبت به بروجرد هم خدمت کرده‌اند از این جهت سپاسگزارم (نمایندگان ـ نسبت به همه جا همینطور است) البته عرایض ما در بودجه چه به عنوان مخالف و چه به عنوان موافق ادا شود همه یک خانواده هستیم و احساس مسئولیت می‌کنیم و راجع به امور مملکت خودمان آنجا که پیشرفتها هست همه خوشوقت هستیم خدای نکرده اگر یک جائی هم قصوری می‌بینیم در اجرای وظایف دستگاههای اجرائی با نهایت صمیمت تذکر می‌دهیم و این تذکرات ما هیچ ارتباطی به جریاناتی ندارد که اشخاص وسیله سوء تبلیغات قرار بدهند که ما راجع به بودجه بحثی می‌کنیم این بزرگترین افتخار و نعمتی است که در این دنیای متلاطم تحت رهبری شخص شخیص شاهنشاه آریامهر نصیب ما شده است که در نهایت آزادگی و آزادی و صراحت و صداقت آنچه به خیر مملکت می‌اندیشیم بیان کنیم (احسنت) بنده در مقدمه باید عرض کنم مطالبی را که می‌خواهم پیرامون این بودجه بعرض برسانم راجع باقلام و ارقام بودجه نیست زیرا ارقامی که در ستون درآمد و همچنین در ستون هزینه پیش‌بینی شده است در ستون درآمد مبالغی بنده می‌بینم نسبت به قطعی سال ۴۷ و پیش‌بینی سال ۴۸ به تفاوت اضافه شده است البته قانون مالیات بر درآمد هم تغییری نکرده قانون مالیات بر ارث هم همان نرخ است که جزء مالیات بر درآمد است بنده برایم پوشیده است که مبنای این تغییر بر چه اساسی بوده و تا چه اندازه اطمینان داریم که مقرون به نتیجه باشد مثلا در رقم مالیات بر ارث پیش‌بینی درآمد سال ۴۹ سیصد و نود و چهار میلیون ریال است پیش‌بینی سال ۴۸ سیصد و پنج میلیون و کسری ریال و در هر کدام از این ارقام به تفاوت یک چنین افزایشهائی بچشم می‌خورد امیدواریم با توضیح‌هائی که خواهند فرمود ما را روشن کنند که تا چه حد به این پیش‌بینی اطمینان دارند و من هر گاه بخواهم در کم و کیف این موارد بحث کنم هم مطلب به طول می‌انجامد و هم مفید فایده‌ای نیست ولی مطلبی را که می‌خواهم راجع به آن قدری به تفصیل عرض کنم موضوع بودجه است از نظر تأمین عدالت که در صفحه ۱۳ بخش یک ردیف ۱۸۱۰۰ تحت عنوان حفظ حقوق مردم و اجرای عدالت رقمی پیش‌بینی شده است بنده همین ستون را که ملاحظه کردم دیدم برای سازمان اوقاف تحت همین عنوان اجرای عدالت و حفظ حقوق مردم رقمی‌پیش بینی شده که به تناسب بودجه سال قبل اوقاف تقریباً صد در صد البته صد در صد قطعی نیست و یک کمی‌زیر صد در صد اضافه شده رقمی‌هست و من تعجب کردم که چه الویتی در سازمان اوقاف بوده که در دادگستری با جهاتی که بعرض خواهم رساند چنین اولویتی نبوده است میدانیم مسئله تقویت و تحکیم قوه قضائیه مملکت و تطبیق آن با سایر پیشرفتهائی که در نتیجه انقلاب شاه و مردم نصیب گردیده است از مسائلی است که می‌باید مورد کمال توجه دولت قرار گیرد با کمال تأسف ملاحظه می‌شود در این بودجه کمافی‌السابق از پهلوی این موضوع گذشته و اولویتی برای آن بهیچوجه قائل نشده‌اند و حال اینکه اجرای حق و عدالت در اقتصاد وزیر بنای اقتصاد نقش عمده و مؤثری را بازی می‌کند و توسعه اقتصادی هر مملکتی باید بر مبنای حفظ حقوق مردم و عدالت باشد عدالت است که به وطن هر جامعه شوق و حال و حرکت عطا می‌کند و وجدان اجتماع را آرامش می‌بخشد بنابراین هر چه بنده بخواهم در اهمیت این موضوع عرض کنم مطلب به طول می‌انجامد کشور ما که در پرتو تفضلات الهی و دوراندیشی و جهان بینی بی نظیر شخص شخیص شاهنشاه آریامهر در این دنیای متلاطم از نعمت ثبات و امنیت برخوردار است رضایت وجدانش هم در بسط و تجهیز و تحکیم قوه قضائیه و اجرای عدالت می‌باشد. شکرانه این نعمت ثبات و امنیت آنست که هر کس به فراخور کاری که دارد وظیفه خودمان را با نهایت خلوص و اعتقاد و صدق نیت انجام بدهیم و آنچه را که مشاهده کنیم و قصوری را احیاناً ببینم با نهایت صمیمت و صداقت به مجریان مربوط تذکر بدهیم گفتن این مطالب است که مجریان را از مسامحه و غفلت در انجام وظیفه برحذر می‌دارد و بر اثر انتقادات سازنده و صحیح است که دولت و مجریان امر به اهمیت وظایف خطیر خودشان واقف می‌شوند وظیفه اقلیت ما در عین حال وظیفه دشواریست دشوار که عرض کردم از این جهت است که ما نیامده‌ایم یک عینک سیاه بچشم بگذاریم و منکر تمام پیشرفتهائی که در مملکت شده است و می‌شود و آینده درخشانی را که از دور برای این مملکت می‌بینیم بشویم (احسنت) ولی در عین حال نمی‌توانیم در جهتی که اعتقاد داریم که اگر توجه بیشتری می‌شد بهتر بود آن را باری به هر جهت بگذریم و نگوئیم و اگر نگوئیم بنظر من وظیفه نمایندگی خودمان را در اقلیت انجام نداده‌ایم (صحیح است) اولویتهائی که در این بودجه ملحوظ شده است نمودار اندیشه دولت برای سال آینده و مقدمه سالهای بعد است لذا در آنجا که می‌بینیم نسبت به دادگستری و دستگاه قضائی که یکی از قوای است که باید استقلال داشته باشد چه در امور مالی چه در امور قضائی از استقلال کامل برخوردار باشد در اینمورد می‌بینیم بی توجهی شده است مسئله خانه‌های انصاف و قانون خانه‌های انصاف که نماینده محترم جناب آقای دکتر دادفر اشاره فرمودند بسیار قانون خوبی بود و دادگستری را به دهات برد در دولت جناب آقای علم این قانون گذشت و مقدماتش فراهم شد و دولت بعدی هم دنبال آنرا الحق والانصاف گرفت و در تمام دهات عدالت را گسترش داد ولی این به تنهائی برای تأمین حقوق مردم کافی نیست شرط لازم بود ولی کافی نیست بایستی به موازات این اقدامات خوب فکر دیگری هم بشود که بتواند نیازمندیهای مردم را دستگاههای دادگستری از عهده انجامش برآید و جبران کند، در بخش تأمین عدالت بنظر من سرمایه‌گذاری دولت لازم است هم سرمایه‌گذاری مسئولین وزارت دادگستری دولت لازم است و هم درست اندیشیدن و نقشه و طرح داشتن و این دو لازم و ملزوم یکدیگرند اگر فرضاً اعتباری ده برابر به بودجه وزارت دادگستری اضافه بشود ولی وضع به همین منوال باشد نتیجه‌ای حاصل نخواهد شد هم دولت باید تأمین اعتبار کند در مقابل طرح صحیح، در مقابل نقشه صحیح برای پیش برد و اجرای عدالت و از بین بردن این پیچیدگی‌هائی که بصورت آئین تشریفات مدنی و کیفری که جلوگیری از احقاق حق می‌کند. البته تا حدی که مقدور هست از تشریفات زائد باید کاست و تشریفات زیاد هست که احقاق حق به طول می‌انجامد بنده اعتقاد ندارم که حق فدای سرعت بشود ولی در عین حال هم احقاق حق نباید اینقدر به طول بیانجامد که طرفین اصحاب دعوا انصراف حاصل کنند از تعقیب کارشان و از تعقیب مسائل قضائی، این مسئله‌ای که عرض کردم راجع به اجرای سیستم اجرائی کنونی از لحاظ تشریفات آئین دادرسی مدنی و آئین دادرسی کیفری بنده برای اینکه مطلب را بشکافم و گوشه‌ای از کار را آنچه که هست مجسم کنم قدری اجازه می‌خواهم که این موضوع را تجزیه و تحلیل کنم در امور کیفری یا پرونده از طریق ژاندارمری یا شهربانی یا مستقیماً با اعلام جرم شاکی به دادگستری می‌رسد موضوع جنایات بالاخص قسمت اعظم اتهامات جنحه‌ای هم به بازپرس مراجعه می‌شود بازپرس بعد از اینکه تحقیقات خود را تکمیل کرد و قرار مجرمیت یا قرار منع تعقیب داد می‌رود پیش دادیار اگر نقص تحقیق گرفت برمیگردد اگر اختلاف پیدا کرد به محکمه استان می‌رود محکمه استان را هم عرض نمی‌کنم چه مدت طول می‌کشد تا نوبتش برسد بعد یک نظری می‌دهد که دلائل برای تعقیب کافی است دو مرتبه برمیگردد و برحسب مورد می‌رود به محکمه جنائی یا جنحه بعد آنجا که حکم صادر شد می‌رود استیناف و بعد به دیوان کشور بنده حساب کردم که اگر برخورد به بعضی اشکالات دیگر نکند هیجده یا بیست قاضی روی مسئله خیانت در امانت یا چک بی محل باید اظهارنظر کند صرفنظر از خدمات مأمور ابلاغ و مدیر دفتر و غیره شما وقتی ارزش خدمات اینها را من‌حیث‌المجموع جمع بکنید ارزش این خدمات اصلاً از مبلغ چک و خواسته طرف مبالغی هم تجاوز می‌کند، بنده عرض نمی‌کنم عدلیه اتوماتیک باشد تا شکایت کردند فوراً یکی را محکوم کنند ولی این تشریفات خیلی عجیب است بنده خودم در طی این تشریفات بوده‌ام میدانم که بابا را می‌خواستیم تبرئه بکنیم نمی‌توانستیم حکم تبرئه صادر بکنیم، نمی‌توانستیم، تا وکیل دادگستری نباشد محکمه را تشکیل بدهیم و حکم بدهیم می‌آمدیم التماس می‌کردیم بیا بنشین دو سه کلمه حرف بزن، اینها حقایق است باید فکری برایش بکنید آنهائی که لازم است باشد آنهائی که غیر ضروری است حذف بکنید تشریفات آئین دادرسی مدنی را اگر من بخواهم بحث کنم مدتی وقت می‌گیرد و خیلی پیچیده‌تر از آئین دادرسی کیفری است خیلی بغرنج‌تر در مبحث ایرادات صلاحیت ذاتی، صلاحیت نسبی چه و چه و چه البته ممکن است وزارت دادگستری بگوید من آئین دادرسی را اصلاح کردم و تقدیم قوۀ مقننه کرده‌ام و منتظر هستم که اجرا بشود، بنده آئین دادرسی اصلاحی را هم خواندم بسیاری از اصلاحاتتان خوب بود و در آن موارد که اصلاح کرده‌اید رفع ابهام شده است و از بعضی از تشریفات زائد جلوگیری شده است ولی اساس را حفظ کرده‌اید اساس همان است و شما فقط آن را ترمیم کرده‌اید، یعنی اساس همان روال است که من در اصلش حرف دارم اصل این یک مطلبی است که باید دقت بفرمایند شما ۱۵۰۰ قاضی دارید از این ۱۵۰۰ قاضی یک عده هم مأمور هستند در دستگاههای اجرائی خیلی که حدس بزنیم در حدود ۱۰۰۰ قاضی پشت میز کار قضاوت می‌کنند آنهم کار بی حاصل آنکه دادیار استان است میاید در حدود کیفر خواست نظر می‌دهد یا آنکه دادیار شهرستان است اختلاف عقیده بکنند پرونده مثل توپ فوتبال باید بشود و از این طرف به آن طرف برود، اینها مسائلی است که در دستگاه دادگستری هست البته اگر شما چنان اعتباری داشتید تازه مگر می‌توانستید دست بابا را از توی کوچه بگیرید و بیاورید پشت میز قضاوت بنشانید بایستی تحصیلاتی داشته باشد جهاتی داشته باشد دوره کارآموزی را طی بکند تا بتواند قاضی بشود شما که اینقدر قاضی ندارید لااقل نسبت به قضات موجود خودتان رعایت اقتصاد را بکنید امروز همه کارها روی اقتصاد و مدیریت صحیح وضع می‌شود امروز هم مسئله علم است و مسئله این نیست که بنده بگویم دلم خوش باشد چون اقلیت هستم باید با بودجه مخالفت کنم نه آقا مسئله این است که باید اقلیت و اکثریت بنشینیم در این موقع که فرصتی هست و بحث در مسائل عمومی مملکت می‌شود صحبت بکنیم دردمان را بگوئیم چاره‌جوئی بکنیم، توجه دولت را جلب کنیم این است که بنده این مسائل را از این جهت می‌گویم که از این فرصت استفاده کرده باشم و این دو سنگ آئین دادرسی مدنی و کیفری را که روی سینه دادگستری افتاده و دارد دادگستری را خفه می‌کند برداریم و در سایر وزارتخانه‌ها هم همینطور. کسی که می‌خواهد یک مؤسسه‌ای دایر کند اول طرحی می‌کشد وقتی طرحش را سالم تشخیص دادند بانک به او پول می‌دهد اعتبار می‌دهد و اگر طرحش غلط بود می‌گویند اصلا طرحت غلط است خودت هم ضرر می‌کنی و ما هم دشمنت نیستیم در مسائل قضائی و اجرائی و وزارتخانه‌های مملکت هم همین است تهیدست رفتن و کار را معطل کردن هیچ فایده‌ای ندارد وقت مملکت را تلف می‌کنیم، بنده ثبت اسناد را برایتان مثال بزنم، ثبت اسناد بنظر بنده مهمتر از بانک ملی است از لحاظ حفظ اموال غیر منقول مردم بیشتر نباشد کمتر نیست یک مؤسسه ایست ولی واقعاً این ثبت اسناد است؟ سیستم با یگانیش سیستم نقشه‌برداریش تمام کیفیاتش، باید مطالعه بشود علمی‌باشد صحیح باشد نه اینکه بنویسید آقای نخست وزیر اینقدر میلیون ریال اعتبار می‌خواهیم برای ثبت اسناد، خیلی خوب چه دارید، چکار می‌خواهید بکنید؟ آن را هم بدهند و بگویند اینقدر برای ثبت اسناد برای فلان مؤسسه اعتبار می‌خواهیم در مقابلش هم کارمان اینست، کارش را به بینید وقتی دیدید صحیح است آن وقت اعتبارش را بدهیم اینها مسائلی است که فرصتی که پیدا می‌شود حضورتان تذکر می‌دهم، بنده فکر می‌کنم سخنانی که از روی کمال صداقت باشد و بی شائبه باشد قطعاً بی اثر نخواهد بود (صحیح است) همینطور تشریفات راجع به بازداشت موقت جنائی بودن موضوع یا بیم تبانی متهم بازپرس حق دارد قرار بازداشت صادر کند، متهم حق دارد شکایت کند دادستان یا دادیار مربوط هم اگر موافق نبود اظهار عقیده کند می‌رود به محکمه جنحه برای رأی، متهم که در بازداشت است، پرونده می‌رود محکمه جنحه یک ماه می‌ماند اگر خیلی فرصت داشته باشد چون زندانی بلاتکلیف است خارج از نوبت رسیدگی می‌شود کار تعقیب جرم و جمع آوری دلائل که باید در اسرع وقت صورت بگیرد دچار تعطیل و وقفه می‌شود اگر بازپرس را فسخ کرد پرونده برمیگردد تازه اگر بازپرس عقیده داشت که چند روز دیگر این متهم را نگاهدارد قرار وجه‌الضمان یا کفیل صادر می‌کند که او عاجز از پرداخت است چرا واقعیتها را به خودمان مشتبه می‌کنیم. اگر این را نگه می‌داشت در بازداشت پرونده در زیر دستش بود آن را تکمیل می‌کرد اگر مجرم تشخیص می‌داد قرار تعقیبش را می‌داد وگرنه قرار منع تعقیب می‌داد و تمام می‌شد این دور خود چرخیدنهای بی حاصل را من مخالفم، من با آنهائی که حقی از متهم ضایع نمی‌کنند با مقرراتی که به متهم حق دفاع را بدهد موافقم اما آنها را که دور خود می‌چرخند جز اینکه عدلیه را به این صورت که هست و روز بروز هم به وضع بدتری بیندازند نتیجه‌ای از این مقررات حاصل نمی‌شود ممکن است کسانی که به این وضع و مقررات عادت کرده‌اند این حرفهای بنده را نپذیرند و تخطئه بکنند که فلان کس بر سبیل طرح بودجه چون در دادگستری بوده یک مشت مطالبی بهم بافته ولی بنده برای آنها می‌گویم نتیجه همین مقررات که بنده انگشت گذاشتم این وضعی است که می‌بینم اگر خوب بود این وضعی است که می‌بینید این وضع را نگاه دارید که دادگستری به جائی درآورده است که نمی‌تواند از عهدۀ نیازمندی مردم و وظایفی که قانون اساسی بر عهده‌اش گذاشته است برآید و در اغلب موارد وظائف خود را به هیئت‌های بعضی وزارتخانه‌های جدیدالتأسیس واگذاشته است چرا در فکر چاره‌جوئی نیستید همانطور که عرض کردم بنده نمی‌خواهم عیب‌جوئی بکنم می‌خواهم انتقاد مشروع کنم در عین حال خود به خود به ارائه طریق می‌رسیم چه عیب دارد که این پرونده‌ای که می‌آید پیش بازپرس و حق دارد قرار مجرمیت و یا قرار منع تعقیب بدهد و در مرجع دیگری اگر اشتباهی کرده بود او هم همه اینها را کنترل می‌کند. اگر مجرم بود کیفر خواست بدهد که برحسب مورد به محکمه جنحه و یا جنائی برود دیگر اختلاف کردن و این پیچیدگی‌ها برای چیست قضات شریف از این تشریفات مزاحم که نتیجه کار و زحماتشان را خشک و بی‌ثمر گردانیده است رنج می‌برند؟ در کجای دنیا این قوانین هست اگر هم بوده و ما گرفته‌ایم ممکن است قوانینی باشد که برای آنها خوب باشد ولی برای ما خوب نباشد و با مقتضیات ما سازگار نباشد ما قانون را برای مملکت و مردم مملکت و نیازمندی مردم مملکت می‌خواهیم ما آنچه خوب است باید بگیریم بنده منکر این نیستم علم دید وسیعی می‌دهد و از این دید وسیع باید استفاده کرد مثلاً الآن در مملکت سوئد وکلای دادگستری از دولت حقوق می‌گیرند برای اینکه در سوئد عقیده دارند اگر کسی دعوا کرد لابد یک قصوری دولت کرده حالا من بگویم چون در سوئد به وکلای دادگستری دولت حقوق می‌دهد در ایران دولت به وکلای دادگستری باید حقوق بدهد بنابراین هر کاری هر قانونی بایستی وفق بدهد با مقررات اجتماعی، مسئله دیگر که در دادگستری اهمیت دارد مسئله پیش گیری از جرائم است که در اینجا واقعاً جناب آقای دکتر یگانه دولت خیلی خوب می‌تواند سرمایه‌گذاری بکند و نتیجه هم بگیرد، این طفل بزهکاری که در سنین ده دوازده سالگی آنطور جیپ بابا را توی خیابان می‌زند که وقتی به خانه هم رفت متوجه نمی‌شود آیا این بچه کودن و بی‌استعداد است؟ این بچه خیلی هم با استعداد است و اگر او را ببرند و استعدادش را در طریق خیر و صلاح جامعه رهبری بکنند و اصلاح بکنند فردا هم برای خودش و هم برای جامعه ممکن است منشاء آثار مفیدی باشد، اطفالی را الآن می‌برند در این زندانها البته یک مرکز تربیتی تازه درست شده و خیلی تشکر می‌کنم که شهبانو هم بذل نهایت عنایت فرمودند ولی این کانون تربیت کافی نیست فقط برای تهران است تازه برای تهران هم کافی نیست بایستی این مسائل را دولت توجه کند اعتبار پادار بکند در قانون مجازات حبس در دارالتأدیب حبس تأدیبی حبس مجرد حبس با کار داریم و اینها هر کدام واژه بدون معنی نیستند و هر کدام فلسفه‌ای داشتند و از لحاظ تأثیر در روحیه بزهکار که مثلا شخصی را ببرند در دارالتأدیب اسمش با خودش است چه کسانی حبس تأدیبی و چه کسانی حبس مجرد باید بشوند و غیره ولی یک سال این بچه‌ای که پهلوی یک بزهکار حرفهای می‌ماند چون طفل پانزده شانزده سالهای که بزهکار حرفهای هم‌زانو می‌شود یک مکتبی می‌شود و وقتی ۵ سال ده سال دیگر بیرون بیاید یک شقی به تمام معنائی می‌شود در این مورد امروز علمای حقوق جزائی دنیا معتقدند که بزه و بزهکار از لحاظ اجتماعی مثل مرض و مریض است (صحیح است) همانطور که مریض بایستی معالجه بشود بزهکار هم بایستی مورد مراقبت اجتماع قرار بگیرد و اصلاح بشود و برای تطبیق با جامعه خوب بشود و ناسازگاریهائی که در روحیه‌اش دیده می‌شود تحت معالجه در بیاید، ناراحتی‌ها عقده‌هایش از بین برود این یک حقیقتی است که علم به اجتماع تحمیل کرده و حقیقتی است که نمی‌توانیم از پهلویش بگذریم باید دولت در این بودجه فکری بکند بنده چیزی ندیدم. کجای دنیا دیده‌اید ممالک راقیه را مثال بزنیم الحمدالله ما دیگر وصفی نداریم که خودمان را با ممالک عقب افتاده مقایسه کنیم ما موانعی که داشتیم، عواملی که مانع ترقی ما بود، همه به یاری خداوند و تحت عنایات اعلیحضرت از پیش پایمان برداشته شده هیچ نوع مانعی که باعث باشد بهانه کنیم که این مانع را داریم برای پیشرفت، نداریم سدها شکسته شده باید پیش برویم و پیش هم خواهیم رفت در ممالک راقیه دنیا در دیوانعالی کشور جناب آقای صادق احمدی جناب آقای دکتر یگانه در هر ماهی هر شعبه آیا ۱۰۰، ۱۲۰ رأی صادر می‌کند؟ در سال احیاناً هفتاد و یا صد رأی صادر کنند اما قضات ما هشتاد تا هست اینها از همه کس بیشتر کار می‌کنند ولی در نتیجه این وضع و تشکیلات حاصل کارشان خشک و بی روح است، جلوه‌ای ندارد بنابراین، این مسائلی را که عرض می‌کنم مسائلی است که باید مورد کمال توجه دولت قرار بگیرد. راجع به دیوان کشور عرض کردم شما آمار احکام دیوان کشور را ملاحظه بکنید تمام پرونده‌هائی که در دیوان کشور منتهی به صدور حکم شده است نمی‌خواهم بگویم یک درصد، یک در چهارصد و گاهی اوقات یک در پانصد و ممکن است یک در هزار حکم نقض شده باشد بقیه ابرام می‌شود تمام قضات پیرمرد هر کدام با سی سال سابقه خدمت زحمت می‌کشند روی پرونده‌های بیمورد که طبق این تشریفات به دیوان کشور می‌رود، بنده هفت سال خدمتم در محکمه جنائی گذشت و یک حکم بود که من نقض شد آنهم در اثر سیاست روز بود رفتند فشار آوردند، و یک حکم نقض شد و این نه تنها در باب خودم بود همه اینطورند بیشتر احکام منتهی به ابرام می‌شود بنابراین شما این قضات را همینطور نگاه داشتید و انداخته‌اید روی پرونده‌های مرده چرا از اینها در جواب‌دهی نیازمندی مردم استفاده نشود تا کارها بسرعت پیش برود در حال حاضر دادگستری استعدادهای خوب را جذب نمی‌کند و این مایه کمال تأسف است برای آینده دادگستری چرا لیسانسیه حقوق، تحصیل کرده‌های حقوق ترجیح می‌دهند به دادگستری نیایند ولی سابق می‌آمدند (پزشکپور ـ برای اینکه جاهای دیگر حقوق خوب بهشان می‌دهند) جناب آقای پزشکپور یک عاملش اینست که فرمودید ولی یک عامل معنوی دیگری دارد که در دادگستری مثل سابق حفظ شئون نمی‌شود اینها همه شان برای مال و منال دنیا زندگی نمی‌کنند شرافت و تقوی هم چیز دیگری است انسان حیثیتش را بیش از هر چیز دیگر دوست دارد شخصی که می‌آید به دادگستری به این نیت می‌آید که مستقل است به این نیت می‌آید که وزیر به او دستور نمی‌دهد برای بنده یک دفعه حکم توبیخ صادر شد رفتم گفتم چرا این حق محکمه انتظامی‌است دیدند حرفم حسابی است پس من ترجیح می‌دادم با نصف حقوق در آن دستگاه کار کنم ولی شرفم، حیثیتم، گوهر انسانیم حفظ بشود ریاست دیوان کشور رئیس قوه قضائیه مملکت است همانطور که ریاست محترم مجلس سنا و شورا ریاست قوۀ مقننه هستند ریاست دیوان عالی کشور هم رئیس قوۀ قضائیه مملکت است اصولاً درشان استقلال دادگستری است که بودجۀ دستگاه قضائی زیر نظر ریاست دیوان کشور باشد و من خیلی تشکر می‌کنم از دوست محترم جناب آقای پزشکپور این مطلب را فرمودند اینها مسائلی است که اگر می‌خواهید دادگستری خوب داشته باشید حریم دادگستری را حفظ کنید دیوان جزا جز این است که پرونده‌ها را، ارتکاب جرائم کارمندان دولت را که در سایر قسمتهای مملکت کار می‌کنند بیاید و متمرکز در تهران کند چرا دادستان محل وقوع جرم صلاحیت نداشته باشد به این جرم رسیدگی کند مگر از لحاظ تساوی حقوق بین کارمند و غیر کارمند فرقی هست هیچ فلسفه‌ای هیچ منطقی موضوع دادگاه اختصاصی دیوان کیفر را تأیید نمی‌کند جز اینکه این دستگاه وسیله اعمال نفوذ بعضی از وزراء وقت بشود بنده نمی‌خواهم الآن بگویم که وزیر دادگستری چنین است ولی اصولاً اینطور است اینها مسائلی است که بایستی توجه بشود یکی از مواردی که برای وکلای دادگستری مطرح است همین مسأله وکالت تسخیری است تردیدی نیست متهم نمی‌تواند بدون دفاع باشد، دفاع از متهم حقی است که دنیا قبول کرده ما هم قبول کرده‌ایم و در آئین دادرسی ما هم هست (مرتضوی ـ در بعضی از کشورها به این اصل اعتقاد ندارند) بنده شخصاً اعتقاد دارم بله این اصلاً قابل مقایسه نیست که ما بیائیم کشور خودمان را مقایسه کنیم با آنها بهتر است یک تلفظ جغرافیائی بفرمائید اصلاً قابل قیاس نیست ما داریم راجع به کشور خودمان صحبت می‌کنیم مملکتی که مراحلی را پشت سر گذاشته و به وضعی درآمده که امروز موجب اعجاب دنیا شده و حتی حسادت بعضی از دشمنان را برانگیخته عرض کنم وکالت تسخیری البته باید باشد چون ناگزیر متهم باید دفاعی داشته باشد پول هم ندارد تمکن مالی هم ندارد و باید وکیل داشته باشد ولی آقا از مردم که بیگاری نمی‌شود گرفت من در طول خدمتم در محکمه استیناف، در محکمه جنائی این را واقعاً عرض می‌کنم ندیدم وکیل تسخیری بیاید و کمتر از وکیل تعیینی دفاع کند الحق صنف شریفی هستند همینکه به وکالت تعیین شدند با تمام وجود دفاع می‌کنند ولی احیاناً یک وقت ممکن است این حق فوت بشود برای این باید چاره اندیشی کرد کانون وکلا هم یک دستگاه آبرومند پیشرفتهای شده است فهرست وکلا را هم در آنجا ترتیب داده‌اند بعضی کار زیاد دارند، بعضی مشغله کمتری دارند به هر حال فهرستی تهیه می‌شود و طبق مقررات برای دادگستری فرستاده می‌شود و محاکم از این فهرست، از وکلا استفاده می‌کنند در عین حال همانطور که دولت هم توجه دارد وضعی باشد که کار بی‌اجری انجام ندهند مبلغ زیادی نمی‌خواهند ولی اینها یک مسائلی است که قابل حل است هم مسأله ایراد این آقایان که یک قسمت اعظم وقت ما را وکالت تسخیری گرفته از بین می‌رود و هم حفظ حقوق متهمین شود از لحاظ دفاع وکیل به آن وکیل که کار کمتر دارد از این طریق کارهائی ارجاع شده است اینها مسائلی است که اگر وزارت دادگستری توجه کند مسائل قابل حل است و بنده امیدوارم هستم که با این تذکراتی که اینجا عرض کردم وزارت دادگستری هر چه زودتر اقداماتی در این زمینه شروع کند بنظر من اولویت هم با آئین دادرسی جزائی است از لحاظ اینکه بخش مهمی از گرفتاریهای مردم امور کیفری است این واسطه‌ها و این دوباره کاریها و این اظهار نظرهای بی‌ثمر را که ضروریست نیست این تشریفات زائد را حذف بکند یک سیستم جزائی منظم و صحیح را که باعث بکار انداختن چرخهای دادگستری در مسیر رفع نیازمندی مردم باشد بکار بیندازد و اگر یک قسمت هم از این عرایض بنده که من بهمۀ مطالبی که خدمت آقایان عرض کردم و مصدع شدم شخصاً اعتقاد دارم و روحیه‌ام هم طوری نیست که به مطالبی که اعتقاد نداشته باشم بیایم و عرض بکنم وقتی هم اعتقاد دارم با تمام وجودم رویش حرف می‌زنم و اگر یکی هم مورد توجه شما قرار گیرد بنده به پاداش زحمتی که از این بابت تحمل کرده‌ام رسیده‌ام. پس بیائید گریبان مراجعین به دادگستری را از دست تشریفات مزاحم و پیچیده نجات دهید و این سنگها را از روی سینه دادگستری بردارید. دستگاه قضائی را متناسب با سایر پیشرفتها و نیازمندیهای کشور توسعه دهید. حرمت و شئون قضات دادگستری را که اکثراً نمونه تقوی و ایمانند و سرمایه معنوی مملکت هستند حفظ کنید و همت خود را در رفع این نقائصی که عرض شد مقصور گردانید ما هم از خداوند توفیق شما را مسئلت می‌کنم (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای مهندس فروهر بعنوان موافق صحبت می‌کنند بفرمائید.
مهندس فروهر ـ با اجازه مقام ریاست و همکاران محترم بنده راجع به مطلب بسیار مهم ولی بسیار وسیع و پیچیده مملکتی عرایضی حضور همکاران خواهم کرد قبل از بنده از همکاران محترم تماماً راجع به قسمت دفاعی بودجه و اعتباراتی که به منظور تقویت بنیه دفاعی کشور اختصاص داده شده اعم از اقلیت و اکثریت با یک نظر واحد صحبتهائی فرمودند که بنده راجع به آن موضوع تکرار نمی‌کنم راجع به قسمتهای دیگری که صحبت شد و در صلاحیت هم‌مسلکان بنده بود در قسمت تربیت اجتماعی و امور اجتماعی صحبت کردند که بنده عرضی ندارم و در قسمت بهداشت و آموزش و پرورش هم تذکراتی بسیار جامع و مفیدی داده شده راجع به بودجه ارقام ریز در بودجۀ برنامه‌ای بصورت خیلی روشن و کامل در دسترس تمام آقایان قرار گرفته و در کمیسیون هم مطالعه شده که هر قسمت را ممکن است به بند مربوطه که با شمارۀ کد مخصوص هم مشخص شده مراجعه بفرمائید که راجع به این موضوع هم لزومی‌ندارد صحبتی بشود بنده از یک فامیلی هستم که مالیه چی بوده‌اند و سالها به تناوب وزارت مالیه را اداره می‌کردند و بیست سال است که در سیاست هستم و بخاطر دارم وقتی کارمند کوچکی در وزارت راه و یا در سازمان برنامه بودم حقوقم را بخصوص موقعی که در وزارتخانه بودم بر مبنای یک دوازدهم می‌گرفتم و در بودجه همانطور که هم مسلک محترم آقای دادفر اشاره فرمودند بصورت یک چهارچوب می‌آید و مخارج آن موکول به وصولیها و تصویب خرده خرده و تکه تکه تا آخر سال بود و وزارتخانه اغلب چشمشان به وزارت دارائی و وزارتخانه‌های تابعه بود که بتوانند پول بگیرند و بتوانند برنامه‌هائی بدهند که آنوقت خلق‌الساعه بود و با دید کوتاهی تهیه شده بود انجام بدهند خوشبختانه آن موقع و آن شرایط به کلی عوض د در دورۀ ۱۹ که آقایان فخر طباطبائی و بهبودی از طرف اقلیت و آقای دادفر و بنده افتخار نمایندگی را داشتیم اینجا واقعاً عده‌ای بودیم که زجر می‌بردیم که چرا حساب دقیق تر و متد و منطق و یک برنامۀ صحیح تری بکار نمی‌آید آن موقع هنوز شرایط مملکتی ایجاب آن را نمی‌کرد، هنوز موقعی بود که ایران داشت از انحطاط روحی که از جنگ دوم به همراه کشیده بود و رسوخ کرده بود التیام پیدا می‌کرد و واقعاً شرایطی نبود که بتوان واقعاً از دولتها که البته آنها هم به نوبه خود خدمتگزار بودند و کارهائی انجام می‌دادند و نیتشان خوب بود و کسانی در چند ردیف پائین تر مقاماتی داشتند انتظار داشت که نه آنها آنطور فکر بکنند و نه دولتها آن توفیق‌ها را پیدا کنند در آن موقع بود که یک عده مهندسین جوان بودیم که الآن در صف اول یکی از آنها نشسته و واقعاً رنج می‌بردیم که چطور می‌توانیم یک امری را پایه گذاری کنیم (مرتضوی ـ مهندسین هم سن بودند؟) بله جناب آقای مهندس روحانی وزیر آب و برق بودند بالاخره با زحماتی یک کارهائی شد و یک مطالعات به تناسب آن زمان و شاید مفید ولی با مقیاسهای امروزه اگر با ارقام بنده عرض کنم شاید خنده آور باشد ما صحبت از چند صد متر راه یا یک کانال می‌کردیم و حالا این بودجه‌ای را که دولت حزبی ما، دولت ما، دولت لایق هویدا آورده این به معنای انقلاب سفید شاه و مردم تهیه شده و منویات همایونی برای ترقی و تعالی مملکت درک شده است این بودجه اسمش بودجه سال ۴۹ است ولی یک مقدار از این بودجه به سالهای بعد هم جلو می‌رود یعنی یک سرمایه‌گذاری می‌شود در رشته‌های ذوب آهن، در رشته آب و برق که اینها اثراتی است که در سنوات بعدی به نفع ملت نجیب و اصیل ایران ظاهر خواهد شد آقایان و خانمهای محترم بهتر استحضار دارند که هر وقت صحبت از ترقی ممالک می‌شود و سطح اقتصادی و ثروت و پیشرفت ممالک را ملاک و معیار قرار می‌دهند یک ارقامی‌را ذکر می‌کنند مثلاً می‌گویند برای هر نفر از جمعیت آن مملکت سرانه چقدر سیمان در سال تولید شده چقدر آهن تولید شده، چقدر برق تولید شده و چقدر مواد سوختی مصرف کرده‌اند که تولید کرده‌اند یا وارد کرده‌اند و اقتصاد آنها جذب کرده و این ارقام را با مطالعاتی که از قسمتهای مختلفه توانسته‌اند بدست بیاورند و با هم تطبیق کنند بصورت فهرست وار برای آقایان عرض می‌کنم که چرا دولت می‌آید و اظهار می‌دارد. به مبنای آمارهائی که تهیه شده رشد اقتصادی مملکت ما در این دنیای پر شر و شور از ده درصد بالاتر است یعنی به تناوب ۱۱ یا ۱۲ درصد است این ارقام را بنده فهرست وار برای اینکه وقت آقایان را نگیرم عرض می‌کنم مثلاً تولید سیمان را که بخش دولتی و خصوصی هر دو به این کار می‌پردازند در سال ۴۲ که سال انقلاب سفید بوده بنده از ذکر جمعیت آن سال و تفکیک نوع مصرف و غیره خودداری می‌کنم همه میدانیم که ۲۳ میلیون جمعیت حالا به حدود ۲۸ میلیون رسیده سال و رقم سرانه را بنده به استحضار میرسانم.
در سال ۴۲- ۴۶ /۳۰ کیلوگرم مصرف سرانه سیمان در ایران بوده
در سال ۴۳- ۴۸ /۴۱
در سال ۴۴- ۹۱ /۵۱
در سال ۴۵- ۵۲ /۵۵
در سال ۴۶- ۲۳ /۵۹
در سال ۴۷- ۵۲ /۶۷
در سال ۴۸- ۲ /۷۵ پیش بینی شده.
میزان تولید را بنده عرض می‌کنم که دو میلیون و ۱۳۰ هزار تن بوده که هفتاد هزار تن هم صادرات داشتیم که به شیخ‌نشین‌ها صادر کردیم البته در مقابل اگر کمبودی داشتیم از شمال با کرایه ارزان وارد کرده‌ایم این ارقام با هم تعدیل شده و استفاده‌ای ما برده‌ایم و احتیاجاتی ما سابق می‌نشستیم برآورد می‌کردیم که نقشه ده ساله تهران را در یک محدوده‌ای بالاخره اشخاص بنشینند و طرح‌ریزی کنند برای ده سال برای یک میلیون جمعیت هر نفر ۲۵۰ لیتر در ۲۴ ساعت حساب می‌شد عملاً نشان داده شده است که مملکت ما در یک مسیر ترقی سریع افتاده و این پیش بینی خیلی زودتر به مرحله عملی درمی‌آید یعنی همین ده سالی که با تمام حسن نیت ممکن بود آن وقت انجام بدهیم الان بنده نمیدانم شاید در ظرف ۵ ـ تا ۶ سال به آن نتیجه رسیده‌ایم این میرساند که بایستی هیچ وقت از نتایج بدست آمده از کوشش‌هائی که کردیم اظهار رضایت نکنیم چون اگر متوقف بشویم جریان از ما سریعتر خواهد بود و از ما می‌گذرد برعکس ما باید در جهت ازدیاد سرعت و ازدیاد فعالیت و بهبود مدیریت خود کوشا باشیم و هیچ وقت برای نتایج بدست آمده حتی بعنوان موافق دولت خودمان هم که شده قناعت نکنیم مطالب دوم میزان آب و برق را عرض می‌کنم در سال ۳۰ بنگاه آبیاری شروع کرده مطالعاتی راجع به سدهای کوچک و سدهائی که قبل از تأسیس وزارت آب و برق لزوم اینکار را حزب ایران نوین تشخیص داد و به مرحله عمل درآورد سد کرج و سد سفید رود بود که اینها را چون به عللی می‌گفتند آب لازم داریم و لوله کشی تهران هم مرحله اولش نشان داده بود که از حقابه‌ای که دارند و از رودخانه نمی‌شود و باید یک منبع مطمئن را پیدا کرد کما اینکه الان به آقای وزیر آب و برق عرض کردم که تمام منابع آبی که تهران را ممکن است مشروب کند مطالعه کنند و به مرحله عمل درآورند چون ازدیاد جمعیت و پیشرفت اقتصادی مصرف سرانه را زیادتر می‌کند و از جمله برق زیادتر مصرف می‌گردد، بنده ارقام تولید آب تهران را که الان به هیچ وجه کسی به فکر آن نیست چون هیچ وقت آب کسر نداشتیم در دورۀ ۱۹ یادم است که یک روز در زمستان آب از لوله‌هائی که به تهران می‌رسید به علت سرمای زیاد یا عدم توجه که در حوضچه ورودی شده بود این لوله‌ها یخ بست و با یک کوشش شبانه‌روزی یک عده از مهندسین جوان آنوقت توانستند این لوله‌ها را ظرف دو هفته باز کنند و یخ‌ها را بشکنند و یک کار سه ماهه را توانستند در ظرف ۱۵ روز انجام بدهند و چند روز هم این جریان مخفی بود برای اینکه مخازن آب داشت اینک ارقام مصرف را از سال ۴۳ برای آقایان قرائت می‌کنم.
سال ۱۳۴۳- ۶۰۰۰۰۰۰۰ متر مکعب
سال ۱۳۴۴- ۷۰۰۰۰۰۰۰ متر مکعب
سال ۱۳۴۵- ۸۵۰۰۰۰۰۰ متر مکعب
سال ۱۳۴۶- ۱۰۶۰۰۰۰۰۰ متر مکعب
سال ۱۳۴۷- ۱۴۱۰۰۰۰۰۰ متر مکعب
سال ۱۳۴۸- ۱۵۳۰۰۰۰۰۰ متر مکعب
که اگر تقسیم بر ۳۶۵ روز سال بکنیم ۴۲۰۰۰۰ متر مکعب در روز بطور متوسط تابستان و زمستان می‌شود در صورتی که مصرف زمستان کمتر است آب تولید شده همین آبی است به هیچ وجه هیچ جا ما نمی‌شنویم که مضیقه‌ای داشته باشند البته خرجشان را باید درآورند و یک اعتباراتی را از دولت می‌گیرند و یک مقدار مجبورند از متقاضیان بگیرند و بنده وارد آن نمی‌شوم و اصل این است اعتباراتی را که گرفته‌اند با آن خوب کار کرده‌اند مطلبی که بنده اینجا عرض می‌کنم راجع به سرانه تهران بود ولی راجع به تمام کشور هم هیچ اختصاص بیک وزارتخانه و دستگاه بخصوص نداد مثلا، برقی که در کشور تولید می‌شود در سابق آمار نبود و اصلاً طوری نبود که وارد آمار شود ولی در سنوات گذشته آمار بود سال ۴۲ را ۶۰۰ مگا وات یعنی ششصد میلیون وات را نشان می‌دهد سال ۴۶ بطور محسوس نتایج انقلاب سفید مشهور شد رسید به ۱۳۹۸ مگاوات برای ۱۶۳ کیلووات ساعت هر نفر:
سال ۱۳۴۷- ۱۴۹۷ مگاوات برابر ۱۷۲ کیلووات ساعت هر نفر.
سال ۱۳۴۸- ۱۷۳۰ مگاوات برابر ۱۹۲ کیلووات ساعت هر نفر.
سال ۱۳۴۹- ۲۲۷۰ مگاوات برابر ۲۳۵ کیلووات ساعت هر نفر پیش بینی کرده‌اند.
با توجه به این ارقام می‌بینیم که برق ما روز بروز توسعه دارد با توجه به سدهائی که در دست ساختمان داریم و نیروگاههای حرارتی که در دست ساختمان هست در پروژه است از لحاظ برق و برق صنعتی و کشاورزی فکر می‌کنم دولت مطابق احتیاجات انقلاب سفید و صنعت پیش می‌رود و این ارقامی که بنده عرض می‌کنم چون حداکثر تا سال ۴۹ بوده (مرتضوی ـ سد رضاشاه کبیر را هم بفرمائید) این سد شامل آن ارقام نبوده ولی تمام آمار را گرفته‌ام حاضر است سدرضاشاه کبیر که روی رودخانه کارون بسته می‌شود قرارداد در دست مطالعه است ۲ میلیارد ۹۰۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره خواهد کرد چهار واحد ۲۵۰ هزار کیلو واتی ژنراتور خواهد داشت ۳۸ هزار هکتار اراضی را مشروب خواهد کرد و یکی از سدهای بزرگی خواهد بود و این جزو برنامه چهارم نیست و در برنامه پنجم حاضر خواهد شد ولی تذکر آقای مرتضوی بعلت این بود که نماینده محترم جنوب هستند و از مزایای آنجا بیشتر استفاده خواهند کرد هر چند که شبکه برق از لحاظ مملکتی استفاده خواهند کرد موضوع دیگر مهار کردن آبها است که تا به حال ۹ میلیارد متر مکعب آب مهار شده که در فصل نامساعد از بین می‌رفت آب را در فصل مساعد برای کشاورزی و تولید برق به مصرف میرسانیم و تا آخر برنامه چهارم سال ۵۱ـ ۴ میلیارد متر مکعب آب دیگر مهار خواهد شد البته برای این کارها اعتباراتی لازم بوده و همانطور که بنده عرض کردم دولت این سرمایه‌گذاری را لازم داشته برای سنوات بعد. در سال ۴۹ که بودجه طوری است که نتیجه انتفاعی آنی مشهود نخواهد شد ولی هیچ وقت دولتها نباید از دید کوتاه یک ساله استفاده کنند باید برنامه‌های طویل‌المدت باشد تا ما بتوانیم استمراری در انقلاب شاه و مردم داشته باشیم مطلب آخری که راجع به ارقام است و بسیار جالب است میزان مصرف مواد سوختی نفت و بنزین و گازوئیل و غیره را اینطور نشان می‌دهد که از سه میلیون تن که در بدو انقلاب سفید مصرف مملکت بوده اینک.
در سال ۴۶- ۲ /۶ میلیون تن.
در سال ۴۷- ۷ میلیون تن.
و پیش بینی سال ۴۸، ۸ میلیون تن است و این نشان می‌دهد که شرکت ملی نفت توانسته بدون سر و صدا همه احتیاجات مملکت را از لحاظ تصفیه و حمل و نقل تأمین کند و بسیار خوب کار کرده و مدیریت خوبی داشته است و این رقم مهم به اقتصاد مملکت ما کمک می‌کند رقم آهن ما در سال گذشته یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن آهن وارداتی بوده در حدود ۴۸ کیلو سرانه هر نفر می‌شود و این موضوع نشان می‌دهد احداث کارخانه ذوب آهن لزوم فوق‌العاده داشته همین الان همکاران محترمی‌که عضو کمیسیون دارائی هستند روز جمعه آنجا تشریف داشتند این کارخانه با خرج ۴۴ میلیارد یعنی چهار میلیارد و چهار صد میلیون تومان با ظرفیت ۷۵۰ هزار تن را در آخر سال ۱۳۴۹ تأمین خواهد کرد ولی خیلی از این مخارج که شده است برای ظرفیت بعدی و توسعه بعدی مورد لزوم است برای اینکه همین الان عرض کردم یک میلیون و پانصد هزار تن واردات داشتیم این برنامه قابل توسعه است تا ۱۳۵۸ به پنج میلیون تن که پیش‌بینی مصرف داخلی است و این نشان می‌دهد که در تمام جهات انقلاب سفید رو به پیشرفت است برای ساختمان و نوسازی ایران تا ۵ میلیون تن آهن را بصور مختلفه ورق لوله و غیره قابل جذب است کارخانه ذوب آهن که بنده زود از رویش می‌گذرم اطلاعاتی که بنده دارم با مطالعات خیلی جامع و وسیعی از طرف مسئولین پایه‌گذاری شده که در سال ۱۳۵۰ از جمله ۱۲۰ میلیون دلار ارز صرفه‌جوئی می‌شود که به مصرف صنعتی و عمرانی دیگر می‌رسد و قیمت تولیدات در مرحله اول با قیمت بین‌المللی برابر خواهد کرد و در مراحل بعدی از قیمت بین‌المللی کمتر خواهد بود لزوم تأسیس و توسعه ذوب آهن که ما را بی نیاز می‌کند در صورت بروز اتفاقاتی ناگهانی یا غیره از در واردات که لطمه به اقتصاد ما بزند و این ما در صنایع هم است و طوری محاسبه شده که در پیش‌بینی قیمت تولید می‌شود با مقیاسهای بین‌المللی مقایسه کرد و برابری می‌کند و قیمت تولید که مورد نگرانی بوده و خوشبختانه حل شده موضوع دیگر تهیه کک زغال بود که بهای تولید زیر ۳۰۰ تومان پای کار خواهد بود در صورتیکه بیم آن می‌رفت که ۸۰۰ تومان بشود و این موفقیت مسئولین ذوب آهن قابل تحسین است. در هر صورت می‌بینیم که دولت بودجه خوبی آورده و بهترین بودجه ایست که من در عمر سیاسی‌ام دیده‌ام و در مجلس‌های مختلف این هفتمین بودجه ایست که می‌بینم از هر لحاظ توازن مبتنی بر مطالعات دقیق بوده به آن حد که می‌شود پیش بینی کرد در قسمت نوسازی ایران کشور عزیز ما از شهری و روستائی گرفته تا ایجاد ساختمانهائی بدست مردم باید اینجا بطور خیلی مجمل حضور محترمتان گزارش بدهم که بخش دولتی فقط به کارهائی باید بپردازد که در برنامه‌ها پیش‌بینی کرده و فقط در صلاحیت خودش است در شهرستانها عبارت است از ساختمانهای سازمانی برای رفاه کارمندان دولت که به آنجا می‌روند و معلمین و رؤسا و غیره ساختمان فرمانداریها ژاندارمری و پاسگاهها الان اظهاری شد مثل اینکه درست بیان نشد که ساختمان بد است ولی بنده عرض می‌کنم که ساختمان به هیچ وجه بد نیست و برعکس نمودار پیشرفت مملکت است عرض کردم ساختمان بزرگ شهری لازم است و مورد احتیاج است والا وزارتخانه باید برود یک جائی را اجاره بکند نباید ساختمان را حذف کنیم بسیار کار خوبی است و دولت را مورد سؤال قرار ندهید اگر ساختمانی را اجاره نکنند زیر چادر شیر و خورشید نمی‌توانند بروند وزارتخانه درست بکنند این ساختمانها با رشد اقتصادی این چند سال با وجود گران شدن آهن در بازار بین‌المللی و سنگین بودن عوارض وارداتی و گمرکی چقدر مردم در خیابانهای تهران با پول خودشان ساختمان می‌کنند بنابراین این ساختمان جنبه انتفاعی دارد و آسایش اهالی مردم را تأمین می‌کند و برای ازدیاد جمعیت هم مسکن لازم است بنابراین ساختمان با ترقی مملکت به موازات هم باید باشد البته اشخاص خصوصی رعایت اقتصاد خود را باید بکنند دولت باید رعایت بودجه خود را بکند که این مخارجی که می‌کنند با اجاره‌هائی که می‌دهند و احتیاجاتی که دارد تناسب داشته باشد البته یک جاهائی است که موضوع اجاره نیست مثل پاسگاههای مرزی و جاهای دیگر خرجی کردند آنجا هیچ حساب اینکه ما این خرج را بکنیم یا نکنیم نیست باید حتماً بشود راجع به بخش خصوصی هم که بنده عرض کردم سیاست دولت بر این است که بانک توسعه صنعتی وام طویل‌المدت بکسانی که تولیدکننده وسائل ساختمانی خواهند بود بدهند و با ذوب آهن و تثبیت قیمت آهن که از سال ۱۳۵۰ کنترلش دست دولت خواهد آمد خواهیم توانست استانداردهای قیمت را روی محاسبه پیاده کنیم که وزارت آبادانی و مسکن با بانک رهنی پروژه هیلوت در تهران دارند که نشان می‌دهد می‌شود ساختمانهای ۱۲ طبقه یا بالاتر اگر شهرسازی اجازه بدهد کرد و استفاده برد ولی از این به بعد دولت نباید بجز ساختمانهای کارگری و کارمندی یعنی ساختمانهای با قیمت ارزان از طریق تقویت شرکتهای تعاونی ساختمانی بکار دیگری بپردازد پس بنابراین دولت متوجه شده که در این کار هم رل ارشاد را داشته مثل کارهای دیگر که سرمایه‌داران خصوصی متوجه نبودند ولی دولت پیشقدم شد و وظیفه ارشاد و راهنمائی را بعهده گرفت و بعد کار را بتدریج به بخش خصوصی واگذار کرد راجع به ارتباطات و راهها اینجا صحبتی نشد بنده عرایض مختصری به سمع همکاران محترم میرسانم که وزارت راه یک حجم کار زیادی دارد و نسبت به سال ۴۸ البته با تغییر بعضی اولویت‌ها که از لحاظ مملکتی لازم بود بیش از اعتبارات و نتیجه کیلومتراژی که پیش بینی شده بود کار انجام شده ولی مطلبی که اینجا مطرح است این است که کشور پهناور ما احتیاج براه خواهد داشت چه از لحاظ اقتصادی و چه رفاه مردم و تأمین ارتباطات بنابراین یک وظیفه بسیار سنگین بعهده وزارت راه گذاشته شده که بنده فهرست وار کارهای را که انجام شده عرض می‌کنم در اول برنامه سوم ۳۷۰۰ کیلومتراژ راه آسفالته داشتیم در آخر برنامه سوم ۵۲۴۰ کیلومتر که ۱۵۳۶ کیلومتر اضافه شده است و در سال ۴۶ و ۴۷ که دو ساله اول برنامه چهارم است متجاوز از چهار هزار کیلومتر راه آسفالت کرده‌اند که در آخر سال ۴۷ متجاوز از ۹۵۰۰ کیلومتر راه آسفالته داریم و البته هم راههای درجه یک و شاهراه دارد که خود وزارت راه ساخته ولی درباره راههای فرعی که خیلی مورد احتیاج است و فکر می‌کنم همه نمایندگان محترم در قسمت خودشان دست نیاز و خواهش به سوی وزارت راه و سازمان برنامه دراز کرده‌اند و همه هم موجه است و مورد لزوم در سال ۴۷ هزار و چهارصد کیلومتر ساخته شده و در ده ماهه سال ۴۸ یک هزار و صد کیلومتر که با ۳۵۰۰ کیلومتر راه فرعی که در برنامه سوم ساخته شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت می‌شود جمعاً ۶۰۰۰ کیلومتر و تا آخر سال ۱۳۴۹ وزارت راه امیدوار است این مقدار به ۹۰۰۰ کیلومتر برسد البته این در صورتی است که اعتبارات و پیش‌بینی‌ها درست در بیاید و امیدواریم که درست باشد بنده چون موضوع مبحث ارتباطات را مطرح کردم باید به پیشرفت چشم گیر شرکت هواپیمائی ملی ایران اشاره کنم که به تدریج شبکه بین‌المللی خودش را توسعه داده به موازات توسعه شبکه داخلی با طیاره‌های جت و به موازات ساختمان فرودگاههای قابل استفاده برای این نوع طیاره‌ها و این پیشرفتها این امید را برای ما ایجاد کرده که در چند سال آتیه شرکت هواپیمائی ملی موفقیت‌های دیگری داشته باشد پرسنل فنی هم دارند و مقداری هم تربیت می‌کنند که بتوانند تعمیر بعضی طیاره‌های مدرن را همین جا انجام بدهند یکی دیگر از اقدامات مهم وزارت راه که هیچ بچشم نمی‌خورد ولی در دست اقدام است موضوع اتصال راه آهن ایران به ترکیه است و همچنین ساختن شبکه اصفهان و راه آهن به معادن ذغال و آهن منطقه کرمان که بتواند سال دیگر مواد اولیه ذوب آهن را برساند و این کوشش به موازات سایر کوشش‌های وزارت راه بعمل آمده و آقایان باید توجه بفرمایند که این کوششها توأم با راهداری هم بوده بخصوص در این کشور که سیلهای زیادی داشتیم بنابراین می‌توانیم بگوئیم بین وزارتخانه‌ها هستند وزارتخانه‌هائی که اگر بخواهیم نمره بدهیم کارنامه‌های خوبی توانسته‌اند ارائه بدهند (محمد اسدی ـ اینطور نیست هر چه در آذربایجان غربی برنامه داشتند به گواهی نمایندگان آذربایجان انجام شده) بنده خواستم حضور همکار گرامی‌عرض کنم که وقتی در بودجه صحبت می‌کنیم برای مدت یک سال است و در این بودجه پیش بینی دولت تجاوز کرده البته اولویتهائی هست و یک سیاستهای کلی هست که شرایط را تغییر می‌دهد بنده فکر می‌کنم که ما وکیل تمام ایران هستیم (احسنت) و باید در سطح مملکتی فکر کنیم والا بنده هم ایرادات زیادی دارم در دلهای زیادی دارم در بودجه و در اینجا نیست انشاء الله توفیق بیشتری بدست بیاید که بتوانند رضایت جمعی و فردی آقایان را جلب کنند (دکتر طالع ـ راه هراز و پل سفید رود هم مملکتی بود) بنده مطالبی را که باید عرض کنم همکار محترم آقای پزشکپور اشاره کردند که ما باید خودمان را برای پیروزیهای بزرگ و مبارزات وسیع آماده کنیم برای اینکه مملکتی بتواند خودش را آماده کند احتیاج به امنیت است که ما در سایه چتر امنیتی که به برکت وجود مقدس رهبر عالیقدر ایران الان روی سر فرد فرد اهالی ایران است از این امنیت استفاده می‌کنیم و داریم زیر بنای اقتصادی و صنایع خودمان و منابع طبیعی خودمان را با سرعت هر چه بیشتر رو به جلو می‌بریم و این نظرات هم اگر بیش از انتظار نبوده شاید در این بودجه پیش بینی شده و ملحوظ بوده است به هر حال از این فرصت و امنیت استثنائی که داریم در این وضع فعلی دنیا کمال استفاده را می‌کنیم بدیهی است که دولت باید کوشا باشد که تمام برنامه‌هائی که پیش بینی کرده به مورد اجرا گذارد و با امتحانی که دولت موفق حزبی هویدا در سالهای گذشته داده بنده یقین دارم در سالهای آینده هم این موفقیت نصیب دستگاه مجریه خواهد شد راجع به پیش‌بینی‌های اضافه درآمد همکار محترم آقای فخر طباطبائی فرمودند به چه مبنائی بوده بنده می‌توانم اینجا عرض کنم یکی بر مبنای رشد اقتصادی است و یکی هم بهبودی دستگاه وصولی مالیاتی است که الان دو سال است تمرین کرده‌اند و سال سوم شروع خواهند کرد بنده فکر می‌کنم انشاءالله درآمد از این پیش بینی‌ها هم بالاتر خواهد رفت مطلب دیگری که آقای فخر طباطبائی فرمودند راجع به اطفال بزهکار بود و بسیار تذکر صحیحی بود بنده در این امر وارد هستم و شهبانوی عالیقدر با عطایائی که داده‌اند کانونی به اسم کانون تربیت و اصلاح اطفال بزهکار تأسیس شده است البته در تهران است و اطفال بزهکار را به آنجا هدایت می‌کنند هم از نظر بهداشت استفاده می‌کنند و هم حرفهای به آنها یاد می‌دهند و درآمدی هم برایشان درست می‌کنند و این مطلب کاملاً مورد توجه دولت قرار گرفته است که ممکن است بزهکاران جوانی که یکدفعه خطا کرده‌اند آنها را به عناصری مفید و مثبت برای جامعه تبدیل کنند تا بعد از اقامتی که در آن کانون خواهند داشت یک عنصر مفیدی برای جامعه بشوند راجع به قاضی که فرمودند عرض می‌شود قانونی را ما چند ماه پیش تصویب کردیم که مدت سه سال کارآموزی را بیک سال تبدیل کرد و مدت ترقی قضات در مدارج اوایه تسریع شد بنابراین همین تسهیل موجب خواهد شد که تعداد بیشتری از این لیسانسیه‌های قضائی به دادگستری رو بیاورند راجع به بقیه مطالب البته آقایان دیگر صلاحیت دارند و پاسخ مقتضی خواهند داد بنده راجع به مطالبم می‌خواهم نتیجه‌گیری کنم که حزب ایران نوین پاسدار انقلاب و دولت حزبی ما که تحت ریاست هم مسلک هویدا انجام وظیفه می‌کند بارها ثابت کرده‌اند که نه تنها از انتقاد ناراحت نمی‌شوند بلکه با کمال دقت و توجه مطالبی را که همکاران ارجمند تذکر می‌دهند مطالعه می‌شود و پذیرفته می‌شود و بارها این جمله را بنده شخصاً از ایشان شنیده‌ام که اظهار داشتند ما عاشق افکار خودمان نیستیم بنابراین دولت در عین حال که کمال لیاقت و کاردانی را از خود نشان داده در طی ۵ سال گذشته می‌گویند ما حاضریم هر گونه افکار جدید یا انتقادات مثبت را بپذیریم و آنها را به مرحله عمل دربیاوریم چون ما معتقد هستیم که نوسازی و سعادت ایران عزیز در همکاری تمام افراد ملت میسر و ممکن است و از رهبری شاهنشاه آریامهر رهبر عالیقدر ایران دولت استفاده کامل می‌کند و نشان داده که منویات ایشان را نه تنها درک کرده و بودجه برنامه‌ای جامعی در همان هدف و منظور تهیه کرده است بلکه در پیاده کردن آن هم موفقیت کامل داشته و امیدواریم که در سنوات آتیه هم دولت حزبی ما موفقیت بیش از پیش راجع به همه امور که مورد علاقه ما نمایندگان ملت است داشته باشد و فرقی نمی‌کند از اقلیت یا اکثریت هر توصیه‌ای بشود در کلیه امور به آن توجه خواهد شد و سعادت ملت نجیب و اصیل ایران را تأمین می‌کنند بنده عرایضم را بهمین جا خاتمه می‌دهم (احسنت ـ احسنت).
نایب رئیس ـ آقای ابوذر بعنوان مخالف صحبت کنند بفرمائید.
ابوذر ـ نمایندگان محترم یکی از مظاهر شیرین دموکراسی انتقاد و نقادی است زیرا انتقاد و نقادی اجازه می‌دهد که مسائل اصولی و اساسی مملکت تحت بررسی و دقت قرار بگیرد و ماحصل آن بررسیها که مآلاً به سود مملکت است مورد بهره برداری قرار بگیرد چه خوب فرموده شاعر پر ارج ما تا نگرید طفل کی نو شد لبن تا نگرید ابر کی خندد چمن تا نگرید طفلک حلوا فروش دیگ بخشایش نمی‌آید. بجوش اگر مطالب گفته نشود بعضیها تصور می‌کنند هر کاری که می‌کنند به مصلحت است در صورتیکه هیچ کس عیب خود را نمی‌بیند از صحبت دوستی برنجم، که اخلاق بدم حسن نماید. کو دشمن شوخ چشم چالاک، تا عیب مرا به من نماید. البته آقای نخست وزیر ما دشمن نیستیم ما هم دوست هستیم و در یک خط و یک جهت در خدمت مملکت ارائه طریق می‌کنیم در فرمایشات جناب آقای نخست وزیر آنچه که مربوط به سیاسیت خارجی ایران بود که به درایت و کاردانی و اندیشه رهبر خردمند ایران پایه گذاری شده مورد اعتقاد تمام ملت ایران و تمام احزاب است ما سیاست مستقل ملی خودمان را دنبال می‌کنیم با تمام کشورها با تمام رژیم‌ها دارای روابط دوستی و صمیمانه‌ای هستیم ما یک ملت صلح‌جوئی هستیم که برای همه دنیا رفاه و آسایش طالبیم ما اعتقاد داریم که باید زندگی کنیم و دیگران هم زندگی کنند ملاحظه فرمودید وزارت خارجه ایران همین چند روز قبل اعلامیه داد و درباره بمباران کارخانه ذوب فلز مصر اظهار همدردی کرد بله این ما هستیم که اینقدر دلسوز هستیم ما پادشاهی داریم که رهبر صلح شناخته شده ما برای همه دلسوزی می‌کنیم ما نسبت بجنگهائی که در ویتنام است انزجار و تنفر داریم ما از جنگهای خاور میانه نگران هستیم به حکم عقل و مذهب و به حکم ارشاد شاهنشاه راه صلح و سلامت را برای همه مردم دنیا خواستاریم (صحیح است) همین چند روز قبل بود که دبیر کل محبوب ما جناب آقای پرفسور یحیی عدل به وزیر محبوب دربار شاهنشاهی نوشت که بانوان حزب مردم آماده هستند که بروند به بیافرا و به مردم قحطی زده آنجا کمک کنند کجا هست این همه صلح دوستی این همه بشر دوستی این خصیصه ایرانی است که از ۲۵۰۰ سال قبل هنوز هم این سجایای عالی انسانی را حفظ کرده است در قسمت دوم برنامه دولت تقویت قوای انتظامی‌بود که سخنرانان محترم قبلی گفتند نظر حزب مردم این است که ارتش باید قوی و مجهز باشد چه خوب شاهنشاه ما فرمودند مادام که دنیا در مسیر صلح و آرامش قرار نگرفته و کشورها و رژیم‌های مختلف میلیونها دلار هزینه تسلیحاتی می‌کنند ما نیز ناچاریم که برای حفظ حدود و مرزهای مملکت و برای جلوگیری از هر تجاوزی خود را قوی نگهداریم کاش یک روزی می‌رسید که دنیا در صلح قرار می‌گرفت و این پولها جناب آقای نخست وزیر صرف مبارزه با فقر و بیسوادی و بیماری می‌شد لابد شما اینقدر نخست وزیر هستید که این وضعیت را به بینید نطق جناب آقای نخست وزیر حاکی بر انجام کامل برنامه‌های مملکتی در سال گذشته و اجرای برنامه‌های آتی بود ولی من اگر بجای ایشان بودم ضمن بیان این مطالب کارهای انجام شده را وافی به مقصود ندانسته مردم ایران را بیک تلاش و فعالیت فوق‌العاده و همه جانبه برای پیشبرد هدفهای انقلابی که متضمن سعادت ملت ایران است دعوت می‌کردم ما در ۲۵۰۰ سال قبل مشعلدار دانش در دنیا بودیم امروز هم می‌خواهیم بشویم ما می‌خواهیم در استانهای ما دانشگاه باشد ما می‌خواهیم کارخانجاتی داشته باشیم که احتیاجات ما را تأمین کند و احتیاجات دیگران را تأمین بکند ما می‌خواهیم که دانشمندان ما همینطور که در گذشته در اقصی نقاط دنیا به اشاعۀ علم و دانش مشغول بودند امروز هم باعث سرافرازی نام ایران و ایرانی بشوند روزگاری دانشگاه جندیشاپور اهواز افتخار دنیا بود امروز هم ما چنین دانشگاههائی را داشته باشیم که متخصصین ما بروند و در نقاط مختلف دنیا و به ملت‌های دیگر کمک و ارائه طریق نمایند اینها را چرا نخواهیم؟ بحمدالله شاهنشاهی عاقل و خردمند و هوشیار داریم همه عوامل را در اختیار داریم اگر دستگاههای شما هم‌آهنگی بیشتری داشت برنامه‌ها با عمق بیشتری پی ریزی می‌شد از متخصصین بصیر استفاده می‌شد بهره برداری و بازده کارهایتان بیشتر از اینها بود انصاف نیست که از این عوامل استفاده نکنیم ما هرگز به آنچه انجام شده قانع و خرسند نیستیم حتماً پیشرفتهای مملکتی باید گسترش پیدا کند ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند، تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار، شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری. باید فعالیتهای خود را ده برابر و صد برابر کنید تا اینکه اندیشه‌های رهبر مملکت که متضمن سعادت مردم است به حیطه عمل دربیاید شما کار می‌کنید کوشش می‌کنید اما باید بیش از این باشد باید جهاد عمومی را شروع کرد، حزبی، غیر حزبی، بزرگ، کوچک همه باید راه بیفتند تا این مملکت جلو برود تا آرزوهای رهبر مملکت برآورده بشود تا اینکه انشاءالله ما هم در ردیف کشورهای مترقی قرار گیریم و لغت در حال توسعه دیگر از بین برود اگر عنایت فرموده باشید بیشتر مشکلاتی که برای دولت هست مربوط به شهرنشینان است و بیشتر مطالب این است که کارهای مردم به خلاف فرمایشات آقای دکتر دادفر به مردم سپرده نشده من اول فرمایشات شاهنشاه را می‌خوانم و بعد آن قسمت از نطق آقای نخست وزیر که به اینکار اشاره شده به عرض میرسانم و سپس در اطراف این مطلب مهم که حرفه من است توضیحاتی یاستحضار میرسانم انشاءالله که مورد عنایت واقع بشود رهبر عالیقدر ملت ایران در شرفیابی نمایندگان انجمنهای شهر عضو حزب ایران نوین می‌فرمایند. ((از دیدن شما نمایندگان انجمنهای بسیاری از شهرهای ایران خوشوقت هستم. در کنفرانسی که اینجا خواهید داشت اشکالات کار و طرق این اشکالات را مسلماً با کمال دقت بررسی و پیشنهادات لازم را خواهید شنید یا خواهید کرد. کاری که انجام گرفته است باید بدانید که فقط یک ظاهرسازی نبوده است که ما بگوئیم در این مملکت انجمنهای شهری هم هست و یک اسم بی‌مسمائی بیشتر نباشد بلکه قصد حقیقی ما همانطوری که حتماً میدانید این است که تا جائی که ممکن است کار اجتماعی مردم را، کار معاشی مردم را، بدست خودشان بسپاریم و این مطابق اصل فلسفه و روحیه انقلاب ما است که صحبت از اقتصاد دموکراتیک و دموکراسی اقتصادی و دموکراسی اجتماعی و سیاسی می‌نماید. بر اصل آزادی فرد دستگاههائی که باید به جامعه و به ملت خدمت بکند البته معتقدیم و میگوئیم که از انجمن کوچک ده شروع می‌شود تا به اصطلاح قوه مقننه در مرکز و از لحاظ مجریه قوه مجریه ایست که آنهم از راس از اینجا شروع می‌شود تا کوچکترین دهات ایران.
و اما کار شما کار ساده‌ای نیست. برای اینکه دو جنبه دارد هم بعنوان یک عضو انجمن و هم بعنوان یک نماینده حزبی. نماینده حزبی باید همیشه سعی بکند که رضایت مردم را جلب بکند طرف توجه واقع بشود آراء مردم را بطرف خودش بکشد.
در خیلی اوقات ما می‌بینیم که فکر می‌کنند آسانترین طریق جلب آراء مردم نسبت بخود مقصودم از این مملکت نیست در همه جا یا دروغ گفتن است یا عوام فریبی کردن یا دادن وعده بیخودی. می‌گویند خوب حالا ما وعده را می‌دهیم بعد از چند سال ببینیم چه می‌شود بلکه مردم یا فراموش بکنند یا اینکه دو مرتبه یک وعده دروغ دیگری می‌دهیم و باز برای مدتی مردم را فریب می‌دهیم.
ولی سیاست صحیح به عکس اینست باید همیشه مردم را با حقایق آشنا کرد هم مشکلات را توضیح داد، هم راه حل‌ها و هم به سر حد فداکاری برای خاطر آنها کار کرد، از خود گذشتگی کرد و به اصطلاح انسان خود را فراموش بکند برای آن هدف عالی تر و هم این که به آنها گفت اگر این چیز را می‌خواهیدـ اگر این بهبود را می‌خواهید ـ اگر این ترقی را می‌خواهید در مقابل شما هم باید اینکار را بکنید هیچ شهری از بزرگ و کوچک و هیچ دهی آباد نمی‌شود اگر مردم آن محل حاضر به تشریک مساعی نباشند.
هیچ خیابانی اسفالت نمی‌شود هیچ شهری لوله کشی نمی‌شود چه لوله کشی آب چه احیاناً لوله‌کشی گاز چه سیم‌کشی برق چه تأمین احتیاجات مردم مگر اینکه مردم در این امر شرکت بکنند و عوارض خودشان را بپردازند.
البته دولت یک وظایفی دارد بنیان‌گذاری فنی و صنعتی مملکت را انجام می‌دهد. سدهای بزرگ را می‌سازد، آب سدها را به نقاط حساس میرساند، بندرها ـ فرودگاهها ـ راهها راه آهن‌ها ـ خدمات اصلی و زیربنای اصلی مملکت را انجام می‌دهد ولی زندگی و معاش روزانه مردم و بهبود بخشیدن آن امریست مستقیماً در عهده و در مسئولیت خود مردم. اینست که کاری که دارید کار بسیار حساس و دقیق و مشکلی است. یک دقیقه استراحت برای شما نخواهد بود. باید دائماً وقت خودتان را صرف خدمت به مردم بکنید و همانطور که گفتم توضیح بدهید در مقابل هر درخواستی یک فداکاری از طرف همه لازم است. هیچ پیشرفتی. هیچ ترقی را هیچکس تقدیم کسی نکرده است هیچ مملکتی بغیر از وسیله خود مردم و زحمت خود مردم آباد نشده است و هیچ قدرت و احترامی‌بدون شرکت عمومی‌در پیشبرد هدفهای بزرگ مملکت بدست نیامده است.
این حرف‌هائی را که من می‌زنم برای این است که تا چه حدی کار شما جدی تلقی می‌شود و در اساس تشکیلات مملکت اهمیت دارد و جزئی از زندگی اجتماعی این مملکت است در حدود چهارچوب انقلاب بهمن ۱۳۴۱.
حالا که شما داوطلب یک چنین خدمت مشکلی شده‌اید از طرفی آرزوی موفقیت برای شما دارم و از طرفی توصیه می‌کنم که بطور جدی دنبال این هدفها بروید و هیچ وقت درصدد دادن وعده‌ای که نتوانید آن را انجام بدهید نباشید. برای اینکه این اساس انتخابات مردم شرکت مردم در سرنوشت خودشان و همچنین دخالت حزبی در این قبیل امور هیچ وقت متزلزل نشود بلکه روز بروز عقیده مردم با این قبیل تشکیلات و به شرکت در سرنوشت خود روز بروز قوی تر و محکمتر بشود. توفیق همگی را از خداوند متعال خواستارم)).
این فرمایشات پرارزش شاهنشاه بود در شرفیابی نمایندگان انجمنهای شهر عضو حزب ایران نوین فرمایشات شاهانه را در شرفیابی نمایندگان عضو حزب مردم می‌خوانم.
((پس از آن که جنگ تمام شد نفوذ مرئی و نامرئی بیگانه برطرف گردید و پس از انقلاب ششم بهمن شاید عده ی فکر کردند که حالا که آرزوهای ما در امر انجام اصلاحات بوسیله دستگاه سلطنت انجام می‌شود و انقلاب اجتماعی بصورتی اصیل تحقق یافته است و اطمینانی که از این بابت بخود من پیدا کرده‌اند می‌توانند با خیال راحت بدنبال زندگی شخصی خود بروند و دیگر احتیاجی به حزب ندارند ولی من با این فکر موافق نیستم.
اولاً از این نظر که هر چه ما اساس کارها را طرح‌ریزی و برنامه‌ها را تنظیم می‌کنیم ولی نمی‌توانیم در تمام جزئیات وارد شویم و مخصوصاً نمی‌توانیم جزئیات زندگی معاش مردم را اداره کنیم ـ ما نمی‌توانیم از اینجا کنترل امور زندگی مردم مثلاً شهر خاش را داشته باشیم زیرا شهر خاش مانند هر شهر دیگر جمعیتی دارد که آنها نیز طبعاً احتیاجاتی دارند و این احتیاجات باید بوسیله تشکیلات محل رسیدگی و اداره شود علت دوم این است که فرد به هر حال فانی است و اگر هم بخود من این اطمینان وجود داشته باشد روزی که من نبودم تکلیف چه خواهد بود بنابراین باید تشکیلات منظم سیاسی و مملکتی وجود داشته باشد که در آن اکثریت بزرگ مردم ایران وارد باشند و هر یک از این تشکیلات بیشتر مطابق میل و سلیقه مردم عمل کرد و بیشتر امتحان خدمت داد تا مدتی که این اطمینان در نزد اکثریت مردم باقی باشد می‌تواند بر سر کار باشد و دسته دیگر با چشم باز ناظر امور باشند و هر جائی که از خطوط اصلی انحرافی پیدا شود تذکر بدهند ولی البته نه با این نظر که چون طرف من حزب مخالف است هر کار آن را بدون استثناء مورد ایراد قرار دهد ولو آنکه مسلماً اینکار مبارزه با فساد باشد)).
این فرمایشات رهبر عالیقدر ملت ایران بود راجع به سپردن کارهای مردم بدست مردم آقای نخست وزیر در بیانات خود متذکر شدند از طرف دیگر اجرای تدریجی برنامه رفاه و تعمیم آن به گروههای مختلف و تفویضی بیشتر کار مردم به مردم می‌باشد حالا ببینیم چه کاری در دست مردم است و چه سازمانی مسئول است بنده ناچارم در اینجا یک مختصر اشاره‌ای به سازمانهای محلی بکنم و وظایف آنها را شرح داده و کارهائی که در درست آنها هست یا نیست بگویم دانشمندان علوم اجتماعی معتقدند مشکلاتی که در اثر تمرکز جمعیت در شهرها پیش می‌آید باید بوسیله مردم و بدست خود آنها مرتفع ساخت فلسفه حکومت مردم از مردم برای مردم ساده‌ترین تعریف دمکراسی واقعی است که بوسیله آبراهام لینکن بیان گردیده است در واقع حکومت محلی یعنی شهرداریها بهترین طریقی است که مردم می‌توانند مستقیماً در سرنوشت خود و آبادانی محلی که در آن زندگانی کرده و به کسب می‌پردازند دخالت نمایند انجمن شهر همان پارلمان محلی و شهردار بمنزله رئیس دولت می‌باشد حالا درباره نیازمندیهای محلی و وظایفی را که در کشورهای مترقی جهان بدست مردم سپرده شده است و نحوه کار و روش دولتی که معتقد بانجام این عمل شده است با ارائه طریق و راه حل مشکلات به تفصیل باستحضار میرسانم چون تمام این مشکلاتی که دولت دارد راجع به شهرنشینان است زیرا روستائیان به کوچکترین مظاهر تمدن قانع هستند یعنی آب لوله کشی راه آسفالته، برق و امثال آن اما مردم شهرها هر روز از دولت انتظارات و توقعاتی دارند دولت نباید خودش را گرفتار کارهای شهری بکند بالاخره کار مردم شهر را باید کی انجام بدهد؟ یکی از مقامات دولتی به من می‌گفت عیب کار در اینست که مردم ایران همه توقعات را از دولت دارند من گفتم دولت دست از سر مردم بردارد توقعات کم می‌شود شما نان، آب، برق، گوشت، تلفن، اتوبوس، ارتباطات، رادیو همه‌اش در دست دولت است کاری نیست که به دست مردم سپرده شود کار مردم چیست که بدست مردم سپرده باشند برای چه شهرداری تشکیل شد این پولی که بنام تاکس شهری یا سیتی تاکس می‌گیرند و ملازمه‌اش اینست که علاوه بر مالیات، مردم مبلغی بپردازند برای این بود که سرنوشت کارشان را خودشان بدستشان بگیرند والا دولت که مالیاتها را می‌گرفت و بحمدالله مجهز هم هست که هر سال مالیات تازه‌ای بگیرد ولی خدا پدرشان را بیامرزد امسال مثل اینکه مالیات جدیدی اضافه نکرده است این پول را می‌دهند که سرنوشت شهر بدست خودشان باشد شهر خودشان را خودشان اداره بکنند بد یا خوب آن مربوط به خودشان باشد خیلی خوشمزه است که وقتی طرح ۲۵ سالۀ مطرح می‌شود یکی از مهندسین مشاور که در کار تنظیم طرح شرکت داشته و ۱۸ میلیون تومان از این ممر استفاده کرده می‌گوید مردم تهران صلاحیت ندارند که در این باره صحبت کنند حتماً خارجیها باید صحبت بکنند جناب آقای کاظم مسعودی (کاظم مسعودی ـ انجمن شهر باید صحبت بکند) خدا پدر رئیس انجمن شهر را بیامرزد باز او گفته مردم باید اظهارنظر بکنند پس این سازمان محلی متشکل از شهرداری است و پارلمانش انجمن شهر است که مسئول سرنوشت شهرهای ایران است شما وقتی می‌آئید قانون نوسازی میگذرانید نرخ و ربح و بهره وصول و عدم وصول را مقطوع می‌کنید دیگر انجمن چکار می‌تواند بکند ماه اسفند کم کم تمام می‌شود اما هنوز ممیزی تمام نشده از اول فروردین ۴۹ مردم باید جریمه بدهند، نوسازی کارش را نکرده (نخست وزیر ـ در این مورد اقدام می‌شود) البته کمال تشکر را دارم که جناب آقای نخست وزیر می‌فرمایند در این باب توجه می‌شود (مسعودی ـ اول از دولت تشکر بکنید که بعد از ۴۰ سال انجمن شهر را تشکیل داد) آقای مسعودی هر کس به هر ترتیبی به این مملکت خدمت بکند مورد تشکر و عنایت است و ما ناشکر نیستیم چون: شکر نعمت نعمتت افزون کند، کفر نعمت از کفت بیرون کند، شکرگزار هستیم که مملکت آرام و امنی داریم ثباتی که داریم در دنیا بی‌نظیر است امروز فقط در این مملکت است که یک فرد اقلیت اینطور صحبت می‌کند و از حق مردم می‌گوید مگر در جاهای دیگر می‌شود این طور صحبت کرد؟ هرگز، این ایران است که پادشاه ما برای ما درست کرده است همان ایرانی است که ۲۵۰۰ سال قبل کورش کبیر پایه‌گذار منشور حقوق ملل امروز در دنیا اینقدر برایش احترام قائل است آن روز می‌گفت ملتهائی که در سلطه ما هستند آزادی بیان دارند آن روز گفت ملتهائی که در زیر پرچم ایران بزرگ هستند آزادی مذهب دارند پس این ممالک کوچک چه می‌گویند؟ با این جمعیتشان! افتخارشان این است که پایتختشان باغداد بدست ایرانیان پایه‌گذاری شده بنابراین جناب آقای مسعودی کار خوب، خوب است منکر نور، منکر خورشید نمی‌شود شد مخصوصاً که بامر شاهنشاه که فرموده‌اند اقلیت باید انتقاد کند نه در کارهائی که اگر درست هم باشد عیب‌جوئی کند کارهای خوب را تأیید می‌کنیم و کارهائی را که بنظرمان ناروا می‌رسد راهنمائی می‌کنیم برویم سر مطلب، امروز شهرها گسترش پیدا می‌کند علتش هم متأسفانه دست من و شما نیست زیرا توسعه شهرها خارج از یک سلسله مسائل صنعتی و اقتصادی نیست شما بخواهید یا نخواهید شهرها گسترش پیدا می‌کند در تمام دنیا جمعیت دارد از روستا به شهرها می‌آید عواملی دارد از قبیل کشاورزی میکانیزه وقتی برای یک هکتار زمین زراعی شما ۲۰ تا ۳۰ کارگر لازم دارید جناب رامبد ماشین که آمد نیاز شما ده نفر می‌شود آنوقت ده نفر به شهر می‌آیند و از شما کار می‌خواهند شما باید فکر این کار را بکنید باید برنامه داشته باشید که جمعیت روستاها که بر اثر مسائل اقتصادی به شهرها هجوم می‌آورند کجا و چطور ساکن شوند این تهرانی که می‌خواهید برای ۲۵ سال آینده چند صد کیلومتر وسیعش کنید میدانید چه مشکلاتی دارد؟ امروز شهرهای بزرگ دنیا مصیبتی است، شهرهائی مثل نیویورک یا توکیو عجیب شده است در دنیای اتمیک اینها قابل دفاع نیست احتمالات را باید در نظر گرفت شما چطور می‌توانید شهر ۱۶۰ کیلومتری را محافظت کنید جناب آقای هویدا تا دیر نشده جنبشی کنید فکر کنید برنامه ریزی کنید اینجا آب می‌خواهد برق می‌خواهد اگر این سدهائی که به همت شاهنشاه بزرگ ما بسته نشده بود امروز به دو میلیون و هفتصد هزار نفر چطور آب می‌دادید؟ (نخست وزیر سه میلیون و چهارصد هزار نفر) شما که مثل بعضی شهرهای بزرگ رودخانه ندارید فردا جمعیت از ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بر اثر مهاجرت روستانشینان با ایجاد صنایع بزرگ به ده میلیون رسید چه خواهید کرد جمعیت مهاجر را باید در نقاط مختلف مملکت پخش کنید تمام مملکت مال ما است تهران مزیتی بر کاشان و خاش و رفسنجان و زنجان ندارد بی جهت اینقدر مزایا برای تهران قائل نشوید برای چه مردم به تهران هجوم می‌آورند؟ برای اینکه هر چه هست در تهران است.
- ((هر کجا چشمه‌ای بود شیرین، ملخ و مرغ و مور گرد آیند)).
- مرغ آنجا رود که دانه بود،
- نه به آنجا رود که چینه بود .........
عباس میرزائی ـ شعری که خواندید بصورت دیگری است.
ابوذر ـ بالاخره باید بین حزب ما و شما فرقی باشد و این یک فرق آنست شهرهای مشهد، کرمانشاه، زنجان، اراک همه باید آزاد بشوند همه باید جمعیت به حد زیاد داشته باشند (اخلاقی ـ اراک باندازه خودش جمعیت دارد) مطابق آمارهائی که هست گر چه امروز از مرکز آمار ایران هر چه آمار خواستم مرا معطل کردند و جوابی ندادند ولی اگر رقم ۹ /۵ درصد که می‌گویند به جمعیت پایتخت اضافه می‌شود صحیح باشد (یکی از نمایندگان ـ دولت گناهی ندارد) ما تقصیری برای دولت قائل نشدیم راهنمائی می‌کنیم یعنی سه درصد موالید بوده و ۹ /۲ درصد مهاجر باید مشکلات آتی آن را در نظر گرفت جناب اخلاقی مهاجر از شیراز از کرمان از کاشان می‌آید باید جلو اینکار را دولت بگیرد باید برای کسانی که در پایتخت زندگی می‌کنند و علاقه دارند که از مزایای آن استفاده نمایند باید یک محدودیتهائی قائل شد و کسانی که در خارج از پایتخت هستند تسهیلات بیشتری برایشان قائل شوید باید در مناطقی مثل بلوچستان یا بنادر کمتر مالیات گرفته شود باید آوانتاژهای بیشتری به آنها داده شود بودجه عمرانی بیشتری به آنجا تخصیص بدهید باید برای وامی‌که به ساکنین آنجا می‌دهید شرایط آسانتری قائل شوید اینها همه و همه در دست دولت است چون گرداننده دستگاه دولت است، دولت است که ارشاد و راهنمائی و برنامه ریزی می‌کند پس اگر ما از دولت بخواهیم بنا حق نخواسته‌ایم من با بحث تهران بزرگ اساساً مخالفم در تهران موجود در حدود ۵۰ کیلومتر خالی است طرح نوسازی عودلاجان به کجا کشید؟ شما این محدوده را ببینید الآن چندین سال است بعلت اینکه در معرض طرح قرار گرفته نه نوسازی شده نه توجهی استدعا می‌کنم جناب آقای هویدا یک روز تشریف ببرید به این محله عودلاجان که در محدوده چراغ برق، سیروس و ناصرخسرو بوذرجمهری است ببینید اینجا چند سال است اینطور مانده (دکتر درودی ـ از یک طرف میگوئید اینقدر به تهران نرسید از طرف دیگر میگوئید تهران را آباد کنید؟) بزرگ نباید بشود می‌خواهم بگویم شما در محدوده فعلی جا دارید و حاجت به توسعه نیست باید عنایت بفرمائید دستگاهی باید مسئول اینکارها باشد مسئله بسیار حائز اهمیت است دنیا توجه نکرده گرفتار شده شما تا فرصت دارید زمان دارید گرفتاریهای دیگران را برای خودتان درست نکنید جمعیتی که به حکم اقتصاد و سیاست کشاورزی به شهرها هجوم بیاورند در همه جا پراکنده باشند اگر تسهیلات باشد مشهد و قم و اصفهان همه برای آنها یکسان خواهند بود اما این نیازمندیهای شهرها یعنی خدمات عمومی‌و اجتماعی و خدماتی که بایستی به مردم سپرده بشود شامل نظافت و حمل زباله است مهندس شهرسازی شامل نقشه و توسعه شبکه آب و برق سیستم فاضل آب نقشه بندی خیابانهای اسفالت خیابانها ساختن ایستگاههای راه آهن مترو و فرودگاهها پارکها کنترل رفت و آمد ترافیک توسعه معابر روی اصول شهرسازی، تأمین خواربار عمومی، ایجاد میادین، سوپر مارکتها بالاخره تثبیت قیمتها، بهداشت شهری آموزش و پرورش، ارتباطات، فضای سبز، درختکاری، تربیت بدنی، کتابخانه، سازمانهای رفاه عمومی، نگاهداری معلولین، خانه سالمندان، جمع‌آوری مستمندان، گورستان منابع درآمد عوارض و بالاخره کارد اداره کننده دستگاههای انجمن شهر، شهرداری و بررسی دقیق به بودجه شهرداری مطالبی است که مربوط می‌شود بکار مردم که بدست مردم سپرده شود حالا از شهرداری پایتخت شروع می‌کنیم و بعد راجع به جاهای دیگر صحبت می‌کنیم، آب و برق را که وزارت آب و برق سازمان منطقه‌ای، برق و آب تهران اداره می‌کند، گوشت وزارت تولیدات کشاورزی سازمان گوشت کشور، حمل و نقل شهری شرکت واحد اتوبوسرانی، تلفن، دولت اخیراً خدا پدرشان را بیامرزد که یک آموزش و پرورش منطقه درست کردند که کارش تا حدی بدست مردم است جناب آقای الموتی از شما که ساکن تهران هستید سؤال می‌کنم از خدمات شهری چه کاری در دست مردم است شما که ساکن تهرانید آب دست شماست نان دست شماست این سپردن کارها بدست مردم نیست اگر در سطح مملکتی قرار است وزارت آب و برق باشد برای مهارکردن آبها برای اینکه کشور از لحاظ نیرو بصورت صنعتی دربیاید صحیح است ولی در سطح شهرها سازمان منطقه‌ای را باید بدهند به شهرداری تهران اگر دست شهرداری تهران بود اینقدر راجع به نرخش صحبت و گفتگو نبود خودشان می‌دانستند نمایندگان منتخب مردم می‌نشستند نرخ را بالا و پائین می‌بردند یک روز کنتور ساعتی می‌گذارند یک روز جمع می‌کنند یک روز کنتور شب می‌گذارند هر وقت هم صحبتش می‌شود جناب آقای مهندس روحانی طوری مطلب را توجیه می‌کنند که یک چیزی هم شکایت کنندگان مدیون می‌شوند سازمان آب منطقه‌ای تهران تا جائی که در محدوده خارج از شهر است مربوط به خودش می‌باشد اما به محض اینکه رسید به مدخل شهر باید تحویل مسئولین حکومت محلی گردد یعنی شهرداری و انجمن شهر داده می‌شود دولت ما چه دردی دارد که برای خودش از لحاظ این مسائل تولید اشکال می‌کنند اگر نرخش کم بشود باید زیاد بشود با مردم است (فرهادپور ـ هیئت مدیره چه کار کنند؟) حالا هیئت مدیره را جناب آقای فرهادپور بدهند به شهرداری مردم ایران که از دست هیئت مدیره جانشان خلاص نیست (فرهادپور ـ آنوقت این حقوقها را ندارند) حالا ممکن است وزارت آب و برق بگوید که شهرها وسائل ندارند متخصص ندارند فرض بفرمائید شهر کرج یا کاشان عیب ندارد آنجا هم وقتی آماده شد آنوقت بدهید دولت کار خودش را برای سپردن کار مردم بدست مردم بکند و هر وقت مجهز شدند به آنها بسپارند خوب اینکه راجع به قیمت آب اعتراض است اگر در انجمن باشد بحث و گفتگو باشد نمایندگان منتخب مردم رویش صحبت می‌کنند و دولت گرفتار این مشکلات نمی‌شود مشکلات یک شهر را باید با خود مردم شهر در میان گذاشت آبی که اینقدر هزینه‌اش می‌شود البته باید خود مردم شهر بدهند تا اینجا حرفی نیست ولی بشرطی که توجه بکنند و به تصویب انجمن شهر و قوه مقننه شهر برسانند دولت هم دردسر خودش را کم کرده است متأسفانه شهرهای ایران و پیشرفت آن با سایر مظاهر ما تطبیق نمی‌کند خود پایتخت متاسفانه بعلت اینکه هنوز هم نقشه ندارد بشکلی گسترش پیدا کرده که بنظر متخصص فن اصلاح و آرایش آن فوق‌العاده مشکل است شهرهای دیگر هم همینطور یک دستگاهی باید مسئول اداره امور شهر باشد دستگاه مجهز اگر وزارت کشور که قاعدتاً مسئول این کار است وزارت آبادانی و مسکن که تشکیلات نسبتاً قوی دارد افراد تحصیلکرده در آنجا بسیار هستند واقعاً در زمان دکتر نهاوندی منشاء اثر بود (صحیح است) نهاوندی حالا هم که در راس یک دستگاه علمی قرار گرفته با نهایت آن دستگاه را اداره می‌کند ملاحظه بفرمائید اشخاصی که خدمتگزار هستند و در جهت مردم کار می‌کنند همیشه مورد عنایت و توجه هستند امروز هم این وزارتخانه همان دستگاه است (دکتر کیان ـ منهای اعتباراتش) اگر اعتبارش کسر شده جناب آقای دکتر کیان یک چنین دستگاه بزرگ فنی نباید بیکار بماند باید برای اصلاح و بهبود شهرهای ایران وزارت آبادانی و مسکن ول اینکه به قائم مقامی وزارت کشور باشد همت گمارد این دستگاه فنی نباید کارش این باشد وقتی بیلان هفتگی می‌دهد یک غسالخانه در کجا ساخته‌اند یک خانه در کجا و احیاناً یک خوابگاه هم برای فلان دانشگاه این که یک وزارت خانه نمی‌خواهد یک وزارتخانه که دارای کادر عالی هست باید پروژه‌های بزرگ در سطح مملکتی تهیه بکند و واقعاً یک کارهائی بکند و یک دستگاه موثری باشد گرچه آقای دکتر یگانه وزیر آبادانی و مسکن در جلسه‌ای که در کمیسیون آبادانی و مسکن شرکت کردند وعده دادند که دستگاه خودشان را سعی بکنند که بیشتر از گذشته مؤثر باشد وقتی شهرها نقشه نداشت هر نوع توسعه و گسترش بی‌ارزش است بنابراین باید حتماً و هرچه زودتر برای شهرهای ایران نقشه تهیه کرد که توسعه بعدی آنها با اصول مهندسی تطبیق کند عدم هم‌آهنگی دستگاهها را ملاحظه بفرمائید این خیابان را امروز شهرداری آسفالت می‌کند و فردا شرکت تلفن کلنگ می‌زند پس فردا برق و پس از آن سازمان آب این دستگاهها باید با هم همکاری کنند و نگذارند که شهر زشت شود فکری برای این کار باید بشود بالاخره دنیا اینقدر که پیشرفت کرد جناب آقای مصطفوی مشکل است یک کانالی در خیابانها کشیده شود که همه مجاری از آنجا بگذرد؟ آیا مشکل است؟ فکر نمی‌کنم مسئله تأمین خواربار و گوشت باز امسال در بودجه عمومی کشور ۱۰۰ میلیون ریال برای گوشت گذاشته شده که اگر در سطح مملکتی بایستی سازمان گوشتی باشد در سطح شهرها مربوط به شهرداریها است دولت نگفت و نیامد و تشریح نکرد که چه برنامه‌ای برای این کار دارد اگر ۱۰۰ میلیون خرج شود در آینده مردم مواجه با کمبود گوشت نمی‌شوند و بالاخره مسئله تثبیت قیمتها است که با تلاشی که دولت می‌کند توفیقش در این کار بسیار کم است علل این کار این است که آمارهای کشاورزی که مبین مصرف در مملکت باشد ما نداریم اگر وزارت کشاورزی آمار بدهد که سیب زمینی در ایران چقدر مصرف دارد حبوبات چقدر لازم داریم و گندم چقدر می‌خواهیم و امسال و یا سال دیگر اینقدر سیب زمینی و پیاز نمی‌کارند که به قیمت کندنش در نیاید یا اینکه در سالهای دیگر نکارند و مآلا قیمت چندین برابر بشود این کشورهای بزرگی که در یک دهکده یا یک شهر بزرگ قیمتها یکی است علتش چیست؟ کنترل حکومت نیست هر جا نیازمندیهای آنجا تأمین بشود بالطبع قیمت هم تثبیت می‌شود وقتی موجودی کافی نبود موجب بالارفتن قیمت و احتکار و سودجوئی یک عده‌ای می‌شود پس باید این احتیاجات مملکت در گذشته مورد توجه قرار می‌گرفت امروز هم باید بدان توجه بشود باید دستگاهی باشد که راهنمائی کند چه تعداد و چه نوع محصولی در استانهای مختلف کشور کاشت هر روز با بالارفتن قیمتها یک مقرراتی که وضع می‌کنید مادام که تأمین نیازمندیهای شهرها نشود توفیق پیدا نمی‌کنم حالا یک سال جنسی عمل نیاید و سرمازدگی آفت‌زدگی باشد از خارج وارد می‌کنیم تمام این مسائل حل شده ولی ما هنوز با آن دست بگریبان هستیم دیگر مسئله تعداد مشاغل است شما اگر در یک شهر اروپائی خواسته باشید یک مغازه خواربار فروشی باز کنید محال است اجازه بدهند می‌گویند شهر وین ـ بروکسل ـ ژنو چه تعداد خواربار فروش یا رستوران دارد کافی است می‌گویند یا باید کسی بمیرد یا باید شریک شد تا نوسازی شود در هر خیابانی هر کسی بدون هیچ شرطی دکان خواربارفروشی باز نمی‌کند نتیجه‌اش افزایش قیمت است به مردم اگر در یک نانوائی ۵۰۰ کیلو ۶۰۰ کیلو نان فروخته شود خرج آن مغازه ۲۰۰ تومان باشد برای روی ۶۰۰ کیلو سرشکن می‌شود ولی اگر میزان پخت کم شد همان هزینه را مصرف کنندگان باید متحمل شوند بحمدالله در مملکت کار زیاد است بروند کار دیگر بکنند دستگاهها باید هدایت کنند اینقدر دنبال کار برای یک رشته نروند که موجب ضرر مردم بشود مسئله صلاحیت فنی و علمی دستگاهها بخش خصوصی مورد توجه نیست امروز پایه تحصیلات در این مملکت بالا رفته اگر تحصیلات را در مشاغل تعمیم بدهید اینقدر دنبال کار دولتی نمی‌افتند امروز یک قصاب یک نانوا یک تلویزیون ساز ۱۰۰ تومان درآمد دارد دلیلی ندارد که سواد نداشته باشد امروز شرط پروانه کسب این را دانستن که تصدیق سیکل و یا دیپلم به هر ترتیبی که خودتان میدانید قرار بدهید تا از هجوم به دستگاههای دولتی کاسته بشود تا بدانند هر کس که دیپلم دارد نباید منحصراً بیاید به دستگاه دولت متوسل بشود یک بنا که معادل یک کارمند رتبه ۶ و ۷ حقوق می‌گیرد و روزی پنجاه تومان ۶۰ تومان می‌گیرد باید واجد شرایط تحصیلی باشد ما که بحمدالله تحصیلکرده زیاد داریم من جایی که دیدم ارتش است که برای آموزشگاههای گروهبانی دیپلمه استخدام می‌کند چرا در جاهای دیگر اینکار را نمی‌کنند امروز که پایه تحصیلات مملکت بالا رفته حتی باید یک قصاب یک نانوا یک تعمیرکار دیپلم داشته باشند اینها مطالبی است که حائز اهمیت است چنانچه بیش از این غفلت بشود مشکلاتی را فراهم خواهد ساخت همین مشکلات کوچک بار شما را سنگین می‌کند هر گاراژی را که می‌بینید همه آقایان خودتان گرفتار ماشین هستید صد تومان صد و پنجاه تومان ششصد تومان پول می‌گیرد و ماشین را خراب می‌کند کی جناب آقای دکتر یگانه صلاحیت این مکانیسین این گاراژ را تأیید کرده شرط دادن پروانه گاراژداری در این مملکت چیست؟ منزل بنده خیابان فروردین است آنقدر ماشین بنده را خراب کرده‌اند که حالا می‌روم به باغ صبا این گرفتاری را همه دارید یا ندارید (یک نفر از نمایندگان ـ طرحش در حزب است) خدا کند شما در این یک کار اقلا موفق باشید موضوع ترافیک همه آقایان گرفتار هستند من از منزلم پیاده نیم ساعت به اینجا می‌آیم با اتومبیل هم نیم ساعت می‌آیم با اتومبیل هم نی مساعت می‌آیم روز بروز هم وضع بدتر می‌شود بایستی ببینیم این بلیه‌ای که دامنگیر است باید رها کنیم یا به حل آن بپردازیم آیا مسأله ترافیک در دنیا حل نشده است؟ چرا حل شده است (دکتر الموتی ـ راه حل چیست؟) شما که در پاریس و لندن در خدمتتان بودیم آن جمعیتی که به مترو هجوم می‌آوردند شما بسازید مؤسسات خارجی و داخلی به شما کمک می‌کنند فکر و اراده و تصمیم می‌خواهد (دکتر الموتی ـ ۸ میلیارد تومان سرمایه گذاری باید بشود) این سرمایه گذاری را بکنید از سودش بهره برداری کنید اگر شهر مترو نداشته باشد خیابانها را دو برابر کنید خوب بحمدالله وضع اقتصادی مردم هم خوب شده اتومبیل پیکان و ژیان هم هست همه می‌خرند چاره نیست حتماً جناب آقای دکتر الموتی اگر همت باشد پول هست اما در مورد آموزش و پرورش در قانون اساسی فرهنگ مدون ۱۲۹۹ کلیه اطفال واجب‌التعلیم مکلف به باسواد شدن چه در مکاتب چه در منازل و چه در مدارس دولتی بوده‌اند در سال ۱۳۲۲ قانون تعلیمات اجباری گذشت که به موجب آن قرار بود در مدت ده سال افراد واجب‌التعلیم به مدرسه بروند و بیسوادی از بین برود ۲۶ سال از آن تاریخ می‌گذرد و هنوز این قانون به مرحله اجراء در نیامده است مبارزه با بیسوادی پیکار با بیسوادی به امر شاهنشاه بزرگ و تحت ریاست عالیه والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی فعالیت همه جانبه‌ای را آغاز کرده نمیدانم که تا چه نوع توانسته باشند از کار وزارت آموزش و پرورش راضی باشند در حالیکه در سال ۷۵۰۰۰۰ نفر طفل واجب‌التعلیم هست که باید به مدرسه بروند آیا جناب خانم فرخ پور پارسا شما این عده را به مدرسه فرستاده‌اند اگر فرستاده باشند یک روزی کار سازمان پیکار با بیسوادی تمام می‌شود اگر در حال حاضر بیسواد داشته باشید این قافله تا به حشر لنگ است من ارقام و آماری در این باب نمی‌دهم یقین دارم دولت با صداقت و راستگوئی و خود جناب خانم وزیر آموزش و پرورش این موضوع را قبول دارند چون این مطلب مورد علاقه تمام مردم ایران است امروز از دورترین روستانشینان این مملکت تا افرادی که در شهر هستند تنها آرزویشان داشتن سواد است و آن چیزی است که شاهنشاه ما می‌خواهند رهبر بزرگ ما می‌خواهند افتخار ایران است که برای پیکار با بیسوادی در دنیا پرچم بلند کرده بنابراین جناب خانم وزیر شما اگر هم در یک دفعه نمی‌توانید قانون تعلیمات اجباری را اجراء کنید بیائید در فازهای مختلف این کارها را انجام بدهید بیائید یک افتخاری ابدی در این مملکت پایه‌گذاری کنید این عدالت اجتماعی نیست که مردم مالیات بدهند و از نعمت سواد محروم باشند سواد باید برای همه باشد این خواست رهبر مملکت است که مردم ایران همه باسواد باشند من ارقام را نمی‌خوانم تمنی می‌کنم خود شما بیائید همکاری خودمان را با سازمان پیکار با بیسوادی و فعالیتهای همه جانبه‌ای که آنها دارند بفرمائید مشکلات را باستحضار نمایندگان ملت برسانید تشریف نداشتید فرمایشات شاهنشاه را خواندم که باید مطالب را با مردم در میان گذاشت و به مردم گفت دروغ نگفت این فرمان رهبر ماست مسأله معلم و آموزگار که غالباً نمایندگان محترم شکوه دارند که مدارسشان در سال فاقد آموزگار است یکی از مسائل بسیار مهم و اساسی شماست شما آنقدر باید برای معلم مزایا قائل شوید آنقدر برای او احترام مرعی بدارید که دنبال هیچ پستی نرود و پست معلمی‌را بر بخشداری و فرمانداری و استانداری مقدم بشمارد ما هر روز گرفتار این مطلب هستیم بچه‌ها که به سن هفت سالگی رسیدند همانطور که نان و آب می‌خواهند درس و مدرسه هم می‌خواهند همانطور که نان و آب را تأمین می‌کنید باید محل و مدرسه هم برای آنها تأمین کنید وزارت آموزش و پرورش وظیفه‌دار تعلیمات ابتدائی است متوسطه را بخش‌های خصوصی درست می‌کنند تشویق و ترغیب کنید انجام می‌شود تمام بودجه و همت خودتان را بگذارید برای تعلیمات ابتدائی دستگاههای اداری را کوچک کنید از خود جناب وزیر تا همه مسئولین سازمانهای اداری افتخار داشته باشند بروند چند ساعت به نوآموزان درس بدهند اینجاست که مردم ایران جناب خانم وزیر برای شما احترام قائل می‌شوند شما از معلمی به این مقام رسیدید و مقام معلمی‌شما محترم تر از مقام وزارت شماست باید برای معلم احترام قائل شد باید زندگیشان را تأمین کرد تا به دنبال کارهای دیگر نروند مسئله کنکور دانشگاهها که بالاخره این همه سمینار و سمپوزیوم میگوئید جناب آقای روحانی سمپوزیوم در اصطلاح بمعنی این است که عده‌ای جمع بشوند و بی نتیجه متفرق بشوند معنی خوبی دارد به کجا انجامید بچه شکلی این مسأله را حل کردند و چه فکری کردید که جوانان ما با آماری که وزارت آموزش و پرورش دارد پشت در دانشگاهها نمانند و به خارج پناه نبرند با امکاناتی که در مملکت خودمان داریم استادهای خوبی که داریم با ملاحظه آمار کسانی که از دبیرستان دیپلمه می‌شوند و آن اندازه جذب می‌شوند و برای آن عده که جذب نمی‌شوند چه کاری کرده‌اید امروز دنیا در فکر جوانان است شما خانه جوانها می‌سازید اما خانه تربیتی برای جوانها درست نمی‌کنید دنبال معنی و معنویت بروید چه خوب مولانا فرموده:
- ما برون را ننگریم و قال را
- ما درون را بنگریم و حال را
اگر خانه تربیتی برای جوانها درست کردید اجر خدا و رسول شامل حال شما می‌شود خشنودی شاهنشاه فراهم می‌شود و گرنه عمارت زرق و برق دار که کاری انجام نمی‌دهد بهداشت شهری با این همه مؤسسات درمانی هنوز یک روش صحیح برای آن اتخاذ نشده است اداره بیمارستانها به وضعی بود که به امر شاهنشاه به شیر و خورشید سرخ ایران محول شد این شیر و خورشید هم از مؤسساتی است که مال مردم است بدست مردم اداره می‌شود اینکه مردم به دکتر خطیبی علاقه دارند خاطر خواهش که نیستند برای اینکه وقتی دردی را به خطیبی میگوئی گوش می‌دهد برای مردم کار می‌کند خطیبی مورد علاقه مردم است او بجاهای فقیر و جاهای عقب افتاده بیشتر توجه دارد (صحیح است) بیاموز خوی بلند آفتاب بهر جا که ویرانه دیدی بتاب خطیبی به ویرانه‌ها می‌تابد دنبال شهرهای بزرگ نیست اینست که مردم به او علاقمند هستند و شاهنشاه امر می‌فرمایند بیمارستانها به شیر و خورشید واگذار شود حالا این مرد چه گرفتاری پیدا خواهد کرد خدا کمکش کند تا موفق بشود آقای نخست وزیر در هفته گذشته از فعالیت شرکت تعاونی خدمات بهداشتی بازدید کردند این سازمان به نوشته روزنامه‌ها هفت هزار عضو دارد و با پرداخت صد ریال در ماه کارمندان آن از مزایای بهداشتی استفاده می‌کنند چرا دولت اینکار را نمی‌کند در همه جای دنیا یک کسی که مریض می‌شود می‌رود به طبیب محلش مراجعه می‌کند اگر مرض کوچکی بود خودش معالجه می‌کند اگر نبود به بیمارستان مربوطه می‌فرستند این انجمنهای محلی بهداری که درست کردید فقط خودتان میدانید چه جور است تکلیف بهداشت مردم باید روش باشد خواه در سطح دولت خواه در سطح مردم در سایر ممالک دنیا این مطلب یکی از مطالبی است که حل شده اگر فکر می‌کنید که به آقای مهندس بدیعی بگوئید سالی ۵۰، ۶۰، ۴۰ تومان برای سلامتی بده هر وقت مریض شدی جایت مشخص و معین است این همه اعتراض به گرانی بیمارستانها و نبودن طبیب نبود مسائل بهداشتی در دنیا حل شده است انجمنهای بهداری به فرمایش آقا می‌خواهید دست مردم باشد بیایند اینکار را بکنند بیمه بهداشتی درست کنید هر کس که مریض شد برود به طبیب سر گذرش اگر معالجه کرد که کرد اگر معالجه نکرد به بیمارستان هدایتش کند این مسائل پیش پا افتاده را که نباید دنبالش باشیم گرانی دارو گرانی بیمارستانها از اهم مسائل روز است انجمن بهداری شهر تهران داریم راجع این انجمن بهداری بیائید به استحضار نمایندگان برسانید که چه کرده‌اند و چه می‌کنند و برنامه‌شان چیست؟ همین آقای دکتر دادفر داروئی را ارائه دادند که در کشور ترکیه چهار تومان فروش رفته اینجا ۲۰ تومان فروش می‌رود در این مورد چه کنترلی هست کارخانجات داروسازی داخلی چقدر توفیق در این کار دارند این مطالب را باید به استحضار مردم رسانید آیا این انصاف و پیشه‌وران که سرنوشت نان و جان ما دستشان است جناب آقای روحانی نانی که میل بفرمائید نانوانش آیا سل دارد یا ندارد معاینه‌اش کرده‌اند یا نه؟ حضرتعالی در کار شهرداری تخصص دارید این کارگرانی که در اماکن عمومی کار می‌کنند معاینه می‌شوند برگ بهداشت دارند؟ در مورد تقلبات مواد غذائی گاهی اقدام می‌شود بعد دنبالش رها می‌شود در حالیکه در همین مجلس برای کسانی که با جان مردم بازی می‌کنند مجازات اعدام گذراندید این کار می‌شود یا نمی‌شود من این مشکلات را با کمال صداقت عرض می‌کنم قضاوتش با مردم است من می‌گویم بایستی نان و گوشت و غذائی که شما و فرزندانتان و ما می‌خوریم سالم باشد آقای اسدی میدانند در کشور ایالات متحده اگر احیاناً یک قوطی سوپ خراب پیدا شود دودمان آن کمپانی را به باد می‌دهند حکومت آن کمپانی را از بین می‌برد اگر یک کنسرو خراب بیاورند دولت جایزه می‌دهد اینقدر به بهداشت و غذای مردم توجه دارند جناب آقای روحانی لابد شما موافق هستید که مردم غذای سالم بخورند حالا که وزارت بهداری کار سنگین درمانی را بعهده شیر و خورشید گذاشته اقلاً در سطح بهداشت یک فعالیت مفید و چشمگیری را دنبال کنند البته همانطور که فرمودند در بعضی از بیماریها منجمله مالاریا موفقیت پیدا کرده‌ایم اقدامات دولت بسیار مفید بوده ولی آنچه که شنیده‌ام راجع به سل احتیاج به فعالیت و کوشش بیشتری هست یک مرکز تحقیقات و مبارزه با سل باید در وزارت بهداری باشد بدانیم در کشور ما که مرزهایش در جوار ممالکی قرار گرفته که همیشه در معرض بیماریهای مسری است هر سال در یک معینی که مرض عود می‌کند در آن روز با عجله و شتاب دست بکار می‌شویم باید همیشه مجهز باشیم باید بدانیم یک شهری در معرض خطر است شما که میدانید در مرزهای جنوب شرقی بیماریهای التور و غیره هست باید سازمان مجهزی داشته باشید بایستی تشکیلات قوی داشته باشید هر کاری که پیش می‌آید فقط در هنگام خطر کارهائی می‌شود بعد فراموشی سپرده می‌شود اما برای ساختمانهای بیمارستانها که مقرر شده بود چنانچه بخش‌های خصوصی آماده نشوند در مادۀ ۷ آئین‌نامه تصریح شده که انجمن بهداری یا شیر و خورشید سرخ این کار را بکنند من تصور نمی‌کنم در یک محل مثل سنقر کلیائی یا نهاوند یا ایلام بخش خصوصی برایش سود داشته باشد بیمارستان بسازد کما اینکه در منطقه خود من دو سال است که بیمارستان معوق ماند من استدعا می‌کنم جناب آقای دکتر یگانه عنایت بفرمایند راهی پیدا کنند که اگر بخش خصوصی نشد باز شیر و خورشید یا سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی یا سایر قسمتهائی که در شهرستانها سازمان دارند کار بیمارستان را سر و صورت بدهند تفریحات سالم و فضای سبز، تربیت بدنی و کتابخانه در یک پایتختی وضع میدانهای ورزشی طوری است که اغلب می‌بینیم بچه‌ها در خیابانها ورزش می‌کنند تربیت بدنی هم داریم باید باز اینجا از وجود مقدس شهبانوی ایران سپاسگزار باشیم و به معظم له دعا کنیم که پیوسته در این فکر هستید وسایل ورزش در ایران تعمیم پیدا کن باید بدانید به همان ترتیب که شهر ما گسترش پیدا می‌کند آب و برق و آسفالت لازم دارد میدان ورزش و فضای سبز هم لازم دارد امروز خانه‌ها کوچک شده خانه‌ها پنجاه متری و صد متری شده زمینها گران شده است مردم فضای سبز می‌خواهند پارک می‌خواهند که بچه‌هایشان بازی کنند فضای سبز شاید در دنیا ۱۶% باشد اینجا ۶% گاهی ۲% است توسعه شهر که اینقدر میگوئیم نقشه می‌خواهد برای اینست که فضای سبز داشته باشد برای اینکه هوائی که در اثر حرکت انواع موتورها و گرد خراب می‌شود اقلاً تا حدی جبران شود مسأله تصفیه هوای شهرها چون طرحی در وزارت بهداری ظاهراً هست درباره‌اش صحبت نمی‌کنم ولی خود شما میدانید از میزان خاک و دود و گازوئیل که در شهر هست هم ناراحت هستند خدا کند که این طرح مبارزه با دود زودتر بیاید و رفاهیتی باشد برای همه مردم و ساکنین پایتخت سازمانهای رفاه عمومی، نگاهداری معلولین، خانه سالمندان، گورستان، جمع‌آوری مستمندان دردهائی است که هست با این همه دستگائی که ما داریم هنوز در گوشه و کنار معلول می‌بینیم خوب خدا خواسته اینها معلول باشند باید یک جائی یک کسی یک مرکزی اینها را نگاهداری و جمع آوری کند در خیابانها مستمند فقیر می‌بینم کانون کارآموزی کشور تحت ریاست عالیه شهبانوی گرامی‌ایران و ریاست جناب آقای علم وزیر شایسته دربار شاهنشاهی فعالیت‌هائی کرده‌اند دولت باید همکاری کند امروز باید از منابع انسانی استفاده زیاد کنیم با این همه فعالیت که داریم، با این همه برنامه که شما طرح کردید باید آدم هم قرض کنیم حالا آدمهائی گدائی می‌کنند اینها افراد مهملی هستند که باید آنها را برد کار یادشان داد و این دوای تلخ را به اجبار به خوردشان داد و تربیتشان کرد دولت باید با این کانون کار آموزی همکاری کند تا گدائی در این مملکت ریشه‌کن شود من موجبی نمی‌بینم امروز دیگر افراد بیکار و بی‌عار داشته باشیم همه عوامل هستند برای اینکه همه از زندگی خوب بهره‌برداری کنند کسانی که نمی‌خواهند باید به اجبار به آنها راه زندگی را یاد داد اما خانه سالمندان، مبادا که در دهر دیرایستی مصیبت بود پیری نیست همه پیر می‌شویم و افراد پیر و ناتوان هستند آیا در این مملکت در شهرهای ایران کجا یک خانه سالمندان هست اقلاً سازمان اوقاف از پولهائی که خرج می‌کند برود دنبال اینکار (مهندس فروهر در جمال آباد خانه سالمندان هست) نه قربان دادند بشیر و خورشید ۵۰ نفر بچه معلول را آنجا نگاهداری می‌کنند متأسفانه تا جوان هستیم در فکر پیری نیستیم نمیدانیم که یک روز پیری می‌آید و آن روز کسی دست ما را نمی‌گیرد امروز باید در فکر باشیم و آسایش این طبقه را که ما روزی جزء آنها می‌شویم فراهم کنیم مسئله گورستان یکی از مشکلاتی شده است که خانواده‌هائی که گرفتار می‌شوند هزینه‌های سنگینی به آنها تحمیل می‌شود شهرداری تهران و دولت بایستی به این مسئله توجه کنند و این فرمی‌که هست که مردم از گورستان فراری هستند از بین برود پارکها و باغ‌های اغلب از شهرهای دنیا گورستان هست من خودم در شهر سالک لیک سیتی در یوتا در یک قبرستانی بیک کسی که ما را راهنمائی می‌کرد گفتم من دلم می‌خواهد اینجا بمیرم بس که آنجا زیبا بود (خنده نمایندگان) حالا در شهرها حتماً لازم نیست قبرستان را ببرند ۲۰ کیلومتری شهر پارک‌های زیبا درست کنیم آنجا هم خانه ابدی است یک چندی اینجا هستید بقیه را هم باید آنجا باشید فکر آنجا را هم بکنید. اما شرکت تلفن هفت شهر عشق را عطار گشت ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم مسئله تلفن که در دنیا حل شده ما رفتیم مهائی یک کمپانی در اکرون سیتی بودیم کسی گفت نصب تلفن چقدر طول می‌کشد آن شخص گفت تا چائی خود را بخورید تلفن حاضر است شما که از مردم ۲۲۰۰ تومان پول می‌گیرید باز باید چند سال صبر کرد حالا که کارخانه تلفن هم ساختید نمیدانم فلسفه وجودی شرکت تلفن چیست امروز که شما از تهران با لندن و نیویورک و پاریس صحبت می‌کنید داخله و خارجه با هم ارتباط دارند مردم را از شر این شرکت تلفن خلاص کنید یک اداره مخابرات درست کنید یک کاری کنید که تلفن مردم تأمین بشود و دولت هم اینقدر گرفتاری برای خودش نداشته باشد برای شرکت واحد اتوبوسرانی تهران ۱۴۰ میلیون ریال در بودجه سال ۱۳۴۹ منظور شده اگر فکر کنیم با این ۱۴۰ میلیون کار درست می‌شود خدا را شکر می‌کنیم و از دولت هویدا هم صد بار تشکر می‌کنیم ولی اینکار حل نمی‌شود این هم یکی از کارهائی است که باید بدست شهرداری و انجمن شهر حل بشود مسأله حمل و نقل پایتخت بیش از اینها حائز اهمیت است در بخش خصوصی هستند شرکت‌هائی که یک یا چند خط یا همه را اداره می‌کنند اگر فکر می‌کنید مشکلاتی از جهت کادر و کارگرانش هست آنها را هم قبول دارند یک روزی دولت باید خودش را از این بار سنگین نجات بدهد و مردم خودشان مشکلات را حل نمایند مطالب بسیار است ولی خیلی کوشش دارم به اختصار برگزار بشود و وقت مجلس محترم را نگیرم مسئله بودجه شهرداری بسیار حائز اهمیت است، اینقدر که مراجعات به شهرداری تهران و شهرداریهای دیگر می‌شود برای اینست که این بودجه شهرداری در همه جای دنیا چاپ شده و در دسترس مردم هست و مردم فلان شهر فرض کنید، از رم نانت یا یکی از شهرهای امریکا میدانند که شهرداریش چقدر اعتبار دارد مصارفش چیست چقدرش برای آب است چقدرش برای برق است و اصلاً به شهرداری مراجعه نمی‌کند و شهرداری مراجعه کننده ندارد خیال می‌کنم شاید خود آقای وزیر کشور هم از بودجه شهرداری تهران اطلاع دقیقی نداشته باشند بودجه را چاپ کنند و در دسترس مردم بگذارید مسئله عوارض حائز اهمیت است یک شهری مثل شهر ما بودجه خیلی زیادی برای عمران و آبادی لازم دارد مردم را باید به دادن عوارض تشویق کرد اگر مطالبی که به تفصیل گفته شد با مردم در میان گذاشته شود و کارهای مردم بدست خود مردم سپرده شود حتماً با طیب خاطر بیشتر از آنچه که می‌دهند برای عمران و آبادی شهر خواهند داد شهرداریهای ایران مبالغی مغروض هستند اگر به فکر عمران شهرها هستید باید فکری بکنید برای استهلاک وامهایشان آقای نخست وزیر وعده فرمودند در کنفرانس شهردارها که این مسائل بررسی می‌شود امیدواریم در هنگامی‌که به گفته‌های نمایندگان پاسخ می‌دهند خیال نمایندگان محترم را که همه برای وضع شهرداری خودشان ناراحت هستند آسوده سازند این انجمنهای شهر که مرکز قانونگذاری هستند بایستی که به آنها ترکیب داده بشود راهنمائی بشوند وزارت کشور آنها را به مسئولیتهای خودشان واقف بسازند وظایف خودشان و کار خطیری که به آنها سپرده شده به نحو احسن انجام بدهند در سایر انجمنهای شهرهای دنیا مردم قبل از دستور و بعد از دستور در انجمن‌ها راجع به گرفتاریهای شهری صحبت می‌کنند اینجا هم باید به انجمنهای شهر تذکر داده شود که مردم بیایند ثبت نام بکنند مطالبشان بگویند تا هم‌آهنگی و وداد و صمیمت بیشتر باشد و توفیق در کار شهرداری بیشتر باشد، قانون نوسازی و مشکلات آن از آنجائی که رهبر خردمند ایران یکی از اصول انقلاب را نوسازی در تمام شئون کشور قرار داده بودند قانون نوسازی در سال گذشته به تصویب رسید ولی متأسفانه در این قانون جوانب و نکاتی که از نظر گسترش شهرها و نوسازی شهرها حائز اهمیت بود مورد توجه قرار ندادند و نویسندگان قانون آشنائی کافی به اصول شهرسازی و نوسازی و مسائل شهری نداشتند مسئله منطقه بندی یکی از عوامل بسیار مهمی‌است که در شهرهای دنیا مورد توجه است آنجائی که جای صنایع سبک و سنگین است آنجا جای سکونت نیست مردم آسایش و راحت نخواهند داشت امروز بنائی که با خون دل جناب آقای مصطفوی تهیه می‌کند پهلویش یک آهنگر می‌آید دکان باز می‌کند و آسایش شما را سلب می‌کند باید بجای خودش برود، این مناطق که امروز در مرکز شهر قرار گرفته شده نادری و اسلامبول لاله زار همه خراب است برای اینکه گرفتاری سرقفلی است و مستأجرین حاضر به تخلیه نیستند و در این قانون هم پیش بینی نشده که چطور نوسازی بشود ساختمانهائی که در معبر و انظار عمومی‌است باید عمر داشته باشند ۴۰ سال ۵۰ سال و بعد باید تجدید بنا بشود مگر ساختمانهای تاریخی شما عوارض می‌گیرند ولی نوسازی نمی‌کنید، گرانی نرخ عوارض که مآلاً منجر به جلوگیری از زیبائی ساختمانها گردیده باید مورد توجه واقع شود عوارض بگیرید، حتماً لازم است اما بایستی تحت یک شرایطی باشد اگر کسی بنای زیبا ساخت و فضای آزاد گذاشت باید به او آوانتاژ بدهید والا کسی دیگر دنبال زیبائی نمی‌رود و شهر تهران کاراکتر خودش را از دست می‌دهد این مسائل حائز اهمیت است مسئله فضای سبز و پارک را بنده عرض کردم شهرداری باید ببیند برای نگاهداری یک پارک چقدر می‌پردازد این باغ‌هائی که بهر ترتیب درست شده و برای صاحبش سودی ندارد و اگر بردارد آن را قطعه قطعه کند مبالغی استفاده خواهد برد حالا که نگاهداشته یک پاداش و جایزه‌ای به او بدهید که از بین نرود در این قانون اختیارات انجمن شهر گرفته شده نه می‌تواند مبلغ را کم کند و نه زیاد کند نه بخشودگی برایش منظور کرده‌اند همانطور که الان عرض کردم و جناب آقای هویدا وعده دادند و الآن سال دارد به پایان می‌رسد هنوز ممیزی‌های نوسازی اعلام نشده و مردم در آغاز سال آینده مورد جریمه قرار می‌گیرند اجازه می‌خواهم مطالبی که روزنامه ایران نوین راجع به مشکلات این قانون نوشته به عرض برسانم (یکی از نمایندگان ـ بخوانید) شماره‌اش را می‌گویم خودتان بخوانید روزنامه ندای ایران نوین ارکان حزب ایران نوین پنجشنبه ۱۳ آذر ماه ۱۳۴۸ صفحه ۸ ((تناقص در شهرداریها)) ببینید راجع به این قانون که خودتان با عجله گذراندید روزنامه ارگان حزبتان چه نوشته بخوانید (عباس میرزائی ـ روزنامه ندای ایران نوین کمال مطلوب را می‌نویسد عیبی ندارد ما خوانده‌ایم خیلی خوب می‌نویسد) من هم همین می‌گویم ولی آن روز که این قانون را گذراندید این فکر را نکردید، خوشوقتم که جناب آقای نخست وزیر متوجه هستند و در جلسه‌ای که در کنفرانس شهرداریها بودند تیمسار صفاری شهردار سابق و سناتور فعلی و آقای نیک پی شهردار فعلی هر دو از این قانون اظهار نگرانی می‌کردند اصل قانون بسیار مفید و لازم است ولی اصلاحات اساسی لازم دارد باید نوسازی بشود باید شهرهای ایران تغییر قیافه بدهند پول داده بشود ولی با در نظر گرفتن نظرات مردم من نمیدانم چرا این دولت که همه افرادش تحصیلکرده هستند همه دنیا دیده هستند در ممالک دیگر دنیای دیگر وقتی این قبیل قوانین اجتماعی هست در معرض افکار عمومی میگذراند، قانون نوسازی یک سال بعد اجرا شد از اول سال ۴۸ شش ماه فرجه می‌دادند آنها که این قانون برای آنهاست اظهار نظر کنند، انشاءالله در آینده این قوانین که مربوط به مردم است و در جهت مردم است و شما نیتتان اینست که به مردم کمک کنید افکار مردم را بخواهید چه عیب دارد ضرر که نمی‌کنید خوشبختانه امروز مردم ایران همه یک دل و یک جهت تحت رهبری رهبر عالیقدر ایران هم هشیار هستند و هم بیدار هستند و هم آماده خدمتگزاری هستند آن منفی‌بافی‌ها و آن حرفها گذشته و هیچ نگرانی نیست ملت و دولت باید یک جان و یک دل با هم برای پیش برد هدفهای مملکتی کار کنند، بنده همانطور که عرض کردم سپردن کارهای مردم به مردم فصلی است که اگر ساعت‌ها درباره‌اش صحبت کنیم تمام نمی‌شود ولی برای اینکه آقایان خسته نشوند من به مطالبم خاتمه می‌دهم ولی از راه دلسوزی به دولت توصیه می‌کنم که بار خودش را سبک بکند مشکلاتی که هر روز گرفتارش هست این مشکلات مربوط به مردم است و برای مردم است و اگر در جهت اجرای نیات شخص اول مملکت که سپردن کار مردم به مردم با گفتن حقیقت به مردم قدم بردارید حتماً بیشتر موفق می‌شوید ما امیدواریم و آرزو داریم کشور ما روز بروز در سایه توجهات رهبر عالیقدر ایران مدارج عالیتری طی بکند و تا آنجا که به رئیس دولت متذکر شدند از انتقادات نمایندگان در بودجه گذشته بهره‌برداری کردند در سال جاری هم از تذکرات بی‌غرضانه‌ای که از طرف نمایندگان اقلیت داده می‌شود و از روی منتهای بی‌غرضی است استفاده کنند و همه و همه در یک جهت در پیش برد مقاصد انقلابی برای یک ایرانی آباد و آبرومند کوشا باشیم و همه در لوای پرچم پر افتخار رهبر خردمند ایران بسوی ترقی و تعالی پیش برویم (نمایندگان انشاء الله ـ احسنت).
- تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
۳- تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ با اجازه خانمها و آقایان جلسه را ختم می‌کنیم جلسۀ آینده ساعت ۹ امشب خواهد بود.
نائب رئیس مجلس شورای ملی ـ حسین خطیبی.