مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ آذر ۱۳۳۶ نشست ۱۳۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۳۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه سوم آذر ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱-طرح صورت مجلس
۲- اخطار آقای مهندس فروهر طبق ماده ۲۸ آئین‌نامه
۳- بیانات قبل از دستور آقای دکتر پیرنیا
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
۵- تقدیم یک فقره طرح قانونی به قید دو فوریت به و سیله آقای مهندس هدایت
۶- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به انتقال خالصجات به وزارت کشاورزی
۷- اعلام تصویب صورت‌مجلس
۸- طرح و تصویب یک فوریت و اصل گزارش کمیسیون کشور راجع به تمدید مدت اجرای قانون متمم قانون نظام وظیفه
۹- طرح و تصویب یک فوریت و اصل گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت‌نامه مرزی و مالی بین ایران و شوروی.
۱۰- طرح و تصویب دو فوریت طرح قانونی راجع به مطرح شده لایحه رفع اختلافات بین مالک و مستأجر در مجلس.
۱۱-تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای اردلان (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱- طرح صورت‌مجلس
نایب رئیس - صورت اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه- آقایان: کورس. قبادیان. دکتر اصلان افشار. دکتر جهانشاهی. اعظم زنگنه. دکتر سعید حکمت. اسفندیاری. سنندجس. سعیدی. دکتر فریدون افشار. کشکولی. عبدالحمید بختیار. ذوالفقاری. مجید ابراهیمی. مشار. عامری. هدی. یارافشار. دکتر بینا. دکتر نفیسی. اورنگ. دکتر سید امامی. شادمان. معین‌زاده. دکتر عمید. پردلی. افخمی. محمودی. امامی خویی. دکتر هدایتی. سلطان مراد بختیار. دکتر آهی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری. اریه.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: بزرگ‌نیا. کاظم شیبانی. حکیمی. تیمورتاش.
نایب رئیس - در صورت‌مجلس اعتراضی نیست؟ (اظهاری نشد) تصویب صورت‌مجلس بعد از حصول اکثریت اعلام می‌شود.
۲- اخطار آقای فروهر طبق ماده ۲۸ آئین‌نامه مهندس فیروز فروهر بنده اخطار دارم
نایب رئیس - بفرمایید مهندس فروهر روز سه‌شنبه سی‌ام مهرماه بنده تذکر دادم دولت لایحه‌ای برای از دیاد سرمایه بانک‌های رهنی و ساختمانی و کشاورزی داده بود که گزارش کمیسیون‌ها نرسیده و در مدت قانونی در دستور مجلس قرار نگرفته مقام ریاست دستور دادند جزء دستور گذارده شود حالا یک ماه هم گذشته بنده استدعا دارم از مقام ریاست از لحاظ اهمیتی که موضوع کشاورزی دارد و قاطبه کشاورزان شهرستان‌ها منتظر اقدام مرکز هستند امر بفرمایید آن لایحه طبق ماده ۲۸ آئین‌نامه اجرا بشود و در دستور قرار بگیرد که برای رفاه‌این طبقه محروم کشور اجرا بشود از طرف بانک کشاورزی در گذشته فقط ۵۰۰ هزار تومان اعتبار برای کشاورزی شهرستان‌ها حواله شده که این طبقه نجیب هم تمام قسط‌هایش را مسترد داشته جا دارد که بانک کشاورزی کمک بیشتری به طبقه کشاورز بکند
نایب رئیس - جزء دستور گذاشته می‌شود.
۳- بیانات قبل از دستور آقای دکتر پیرنیا
نایب رئیس - نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای دکتر پیرنیا
دکتر پیرنیا - بنده ثبت‌نامی که امروز کردم برای این است که یک گزارش مختصری از وضع درآمد و وضع مالی شرکت ملی نفت به مناسبت عضویتم در شورای عالی نفت به عرض مجلس شورای ملی برسانم ولی یکی دو موضوع دیگر است که از این موقعیت استفاده می‌کنم و به عرض آقایان محترم می‌رسانم موضوع اول این است که آقایان ملاحظه فرمودند یک مدتی است که رئیس ما جناب آقای سردار فاخر در مسافرت تشریف دارند و در بین ما نیستند و جای ایشان در این مجلس بسیار خالی است (نمایندگان - صحیح است) جناب آقای سردار یک محبوبیت و احترام خاصی در بین کلیه طبقات دارند. (نمایندگان - صحیح است) و این محبوبیت و احترام نتیجه یک عمر خدمتگذاری ایشان به کشور و شاه و به مشروطیت است (صحیح است) و ما امیدواریم که هر چه زودتر شخصیت محبوب و محترم ایشان را در بین خودمان و در پشت میز ریاست ببینیم (انشاءالله) موضوع دیگری که می‌خواهم عرض کنم مربوط به یک لایحه‌ای است که در کمیسیون دادگستری مطرح است و آن مربوط است به لایحه مال‌الاجاره و رابطه موجر و مستأجر که در کمیسیون مطرح شده (خلعتبری - باید در مجلس مطرح شود به کمیسیون مربوط نیست) اهمیت فوق‌العاده زیادی این لایحه در وضع کشور همچنین تأثیر زیادی در زندگی یک عده طبقات زحمتکش دارد (خرازی - جناب آقای دکتر سرمایه مردم به سر قفلی تبدیل شده آن را هم اغلب از مالکین می‌گیرند) بنده خیلی خوشوقتم که غالب آقایان نمایندگان محترم با موضوعی که بنده می‌خواهم صحبت کنم هم عقیده هستند و این موضوع با زندگی یک عده افراد زحمتکش و کم‌درآمد ارتباط دارد و باید نهایت دقت در این لایحه بشود به خصوص که طبقه کسبه و پیشه‌وران و صنعتگران در هر اجتماعی مقام و موقعیت بسیار ارجمندی دارند و باید حقوق آنها حمایت بشود (صحیح است) و مهم‌ترین وظیفه دولت‌ها حمایت از کسب و کار و حقوق یک طبقه کم‌درآمد و تأمین و امنیت کسب و کار آنها است و مهم‌ترین عامل در امنیت کسب و کار امنیت محلی کسب است و اگر محل کسب متزلزل باشد و هر آن موجر بتواند به عناوین مختلفه مستأجر را به محکمه بکشد دیگر هیچ امنیتی برای کسب و کار در مملکت با قی نمی‌ماند (صحیح است) و باید حتماً دولت تربیباتی بدهد برای امنیت کسب و کار در مملکت منتهی چیزی که هست این موضوع منافات ندارد با این که برای مالکین یک مال‌الاجاره عادله‌ای تأمین بشود.
(عمیدی‌نوری - همین نکته در نظر گرفته شده است) و برای این موضوع قوانین و مقررات بسیار مهم و مطالعه شده‌ای در سایر کشورهای دنیا وجود دارد و به نظر بنده خوبست دولت به آن قوانین و مقررات مراجعه بکند و همینطور هم در کمیسیون دادگستری این قوانین و مقررات را طرف توجه و مطالعه قرار بدهند (یک نفر از نمایندگان - در کمیسیون تصویب شده است) هنوز تصویب نکرده‌اند تحت مطالعه است البته فعلاً یک موضوع غیرعادی در این مملکت وجود دارد و آن این است که برای موضوع مال‌الاجاره و موضوع حقوق مستأجر دو قانون متفاوت فعلاً وجود دارد یکی مربوط است به آن مستغلاتی که بعد از سال ۲۴ است و یکی هم مربوط به مستغلاتی است که قبل از آن سال است و یک اغتشاش و اضطرابی حتی در افکار و در طبقات مختلفه ایجاد کرده است بنده خودم چند نفر کاسب را دیدم بدون اینکه اطلاعی پیدا بکنند یک روز صبح آمدند و دیدند یک عده مأمور آنجا ایستاده‌اند و آماده هستند که وسایل کسب و آنها که و سیله زندگی آنها است بریزند توی خیابان و آنجاها را تخلیه کنند و این منظره بسیار منظره اسفناک و تأسف‌آوری بود و باید دولت برای این کار جداً اقدام کند و حقوق این عده را در معرض تفریط قرار ندهد (صحیح است) بعد قسمت سوم عریض بنده همان‌طور که عرض کردم مربوط به گزارش است در باب وضع مالی نفت و این قسمت البته چون متضمن یک سلسله ارقامی است که اطلاع آن برای آقایان محترم ممکن است مفید باشد آنها را یادداشت کرده‌ام و به عرض آقایان می‌رسانم البته بنده معتقدم که باید حتی‌المقدور اطلاعات دقیق و روشنی راجع به موضوع نفت و درآمد نفت ایران در اختیار عموم مردم این مملکت قرار بگیرد و حتی‌المقدور مردم مملکت اطلاع از وضع استفاده از این منبع طبیعی و مصرفی که از عواید آن می‌شود داشته باشند بنده از ۱۷ سال پیش که به صنعت نفت ایران و ارد شدم تا امروز که همیشه در جریان تحولات این صنعت و سیاست‌های نفتی دولت ایران قرار داشته‌ام کوشش کرده‌ام تا حدودی که برای یک نفر میسر باشد اطلاعات دقیق و روشن از وضع صنعت نفت ایران در اختیار نمایندگان مجلس و عموم ملت ایران قرار بدهم و از همین اقدام نتایج بسیار مفیدی در راه حفظ و بسط حقوق ایران عاید گردیده است و مراجعه مختصری به تاریخ ۱۷ ساله گذشته بهترین گواه عرض بنده است. این ثروت طبیعی متعلق به تمام مردم مملکت است و بنابراین لازم است که تمام مردم از عواید آن و از طرز مصرف این عواید اطلاع روشن و دقیقی داشته باشند شکی نیست که تقدیم گزارش از شئون مختلفه صنعت نفت هر قدر هم خلاصه باشد مستلزم رساله نسبتاً قطوری است که قسمت عمده آن از یک سلسله مسائل نسبتاً فنی تشکیل می‌شود و اطلاع از آنها جز برای متخصصین مفید فایده نیست.
آنچه از لحاظ اطلاع عموم مفید است و عرض گزارش آن در مجلس شورای ملی لازم به نظر می‌رسد وضع مالی صنعت نفت یا به طور دقیق‌تر وضع درآمد ایران از صنعت نفت است در سال جاری میزان استخراج نفت به و سیله کنسرسیوم به ۵/ ۳۵ میلیون تن تخمین می‌گردد این ارقامی که بنده‌اینجا عرض می‌کنم ارقامی نیست که در مجلات یا در رساله‌ها به‌این صورت روشن و خلاصه موجود باشد این ارقامی است که خود من چند هفته‌ای زحمت کشیدم تا اینها را به این صورت روشن و خلاصه در آوردم. پس از وضع ۵/ ۱ میلیون تن مصرف داخلی آن چیزی که از ایران صادر می‌شود ۳۴ میلیون تن است (ابتهاج- سال ۳۶؟) سال جاری سالی است که از ۲۰ دی ماه ۳۵ شروع می‌شود تا ۲۰ دی ماه ۳۶ خاتمه پیدا می‌کند. قیمت نفت ایران فعلاً در خلیج‌فارس هر تن ۱۵ دلار است و از این ۱۵ دلار ۱۳ دلارش نفع خالص است بنابراین برای هر تن نفت که ما در سال جاری صادر می‌کنیم ۵/ ۶ دلار برای ما منفعت دارد و به این ترتیب درآمد ما از ۳۴ میلیون تن نفتی که ما داریم ۲۲۰ میلیون دلار یعنی ۱۶۵۰ میلیون تومان عایدی نفت امسال بوده است که اگر مقایسه بکنیم با بودجه مملکت که دو هزار میلیون تومان است اهمیت این موضوع تا حدی روشن و مشخص می‌شود درآمدهای دیگری که ما از نفت داریم یک اجاره تصفیه‌خانه آبادان است که امسال ۲۰ میلیون تومان عایدی داشته و دیگر از تمام گازی که استخراج می‌شود فقط ده درصد را مصرف می‌کنند و بقیه را می‌سوزانند و از بین می‌برند و از این ده در صدی که ما مصرف می‌کنیم در حدود ۲ میلیون تومان عاید ما می‌شود و به این ترتیب اساس درآمد ما همان ۱۶۵۰ میلیون تومانی است که امسال از نفت عاید ما می‌شود البته دستگاه شرکت ملی نفت عده زیادی کارمند و کارگر دارند و این کارگرها در دستگاه کنسرسیوم در حدود پنج هزار نفر کارمند ایرانی و در حدود ۴۵۳ نفر کارمند خارجی دارد و در حدود ۴۰ هزار نفر هم کارگر ایرانی و سایر دستگاه‌های شرکت ملی نفت هم به انضمام نفت ملی قم در حدود ۲۱۰۰ نفر کارمند ایرانی و ۲۰ نفر متخصص خارجی و ۶۲۰۰ نفر کارگر ثابت است و بابت پرداخت حقوق کارمندان و سایر مخارج این دستگاه سالیانه ۱۵ میلیون لیره کنسرسیوم به بانک ملی ایران می‌فروشد و درآمد ارزی عاید می‌شود که با ۷۷ میلیون لیره‌ای بابت منافع به‌ایران عاید می‌شود با لغ بر ۹۲ میلیون لیره درآمد ارزی است چون درآمد ارزی ما از صادرات سالیانه ۵۰ میلیون لیره است غیر از نفت، بنابراین درآمد ما از نفت به تنهایی سه برابر کل درآمدهای دیگر است و مقایسه ۳۰ میلیون و درآمد ارزی ما از صادرات ۹۲ میلیون از ممر نفت یک مقایسه حسابی است و اهمیت نفت را در اقتصادیات ما روشن می‌کند، حال ببینیم ۱۶۵۰ ملیون تومان چه جوری تقسیم می‌شود بین دستگاه‌ها؟
از این ۱۶۵۰ میلیون تومان ۶/ ۱۷ درصد تحویل شرکت ملی نفت می‌شود یعنی ۲۹۰ میلیون تومان در امسال و ۳۰/ ۶ درصدش را وزارت دارایی می‌گیرد برای کسر بودجه یعنی ۴۹۵ میلیون تومان و آن چیزی که عاید سازمان برنامه می‌شود ۸۶۵ میلیون تومان است که ۵/ ۵۱ درصد این درآمد است یک قدری بیشتر از ۵۰ درصد می‌برند ملاحظه می‌فرمایید که ۴۹۵ میلیون تومان هم برای کسر بودجه پرداخت می‌شود که این خودش یک رقم بسیار مهمی است در بودجه ۳۰ درصد درآمد نفت امسال صرف بودجه مملکت می‌شود یعنی یک ثلث (خرازی - باز هم آن وقت بودجه متعادل نیست) البته عاید شدن این درآمد مهم و این درآمد ارزی یک امکانات مهمی در دسترس هیئت حاکمه فعلی یعنی دو دستگاه مجلس و دولت قرار داده و البته رفاه و آسایش و ترقی و پیشرفت مملکت موکول است به اینکه از این امکان عظیم از این درآمد زیاد با نهایت صرفه‌جویی و دقت به نفع مملکت استفاده بشود البته این کارهایی که انجام می‌شود اقداماتی که می‌شود البته بایستی متناسب با این درآمد باشد کافی نیست که ما نشان بدهیم که یک کارهایی انجام می‌شود باید مدلل بداریم که این کارها منعکس‌کننده ۷۷ میلیون لیره درآمد است و این یک موضوعی است که باید سند بیاوریم و عملی کنیم البته لازم نیست که پایه‌گذاری و پیشرفت ما به این درآمد متوقف بشود وقتی یک مملکتی چنین درآمدی داشت.
نایب رئیس - جناب آقای دکتر پیرنیا وقت جنابعالی تمام شد.
دکتر پیرنیا - از وقت جناب آقای ثقةالاسلامی استفاده می‌کنم (ثقةالاسلامی)
نایب رئیس - بسیار خوب بفرمایید از حالا از وقت آقای ثقةالاسلامی استفاده می‌کنید.
دکتر پیرنیا - البته وقتی مملکتی یک درآمدی داشت و ثبات سیاسی هم در مملکت بود طبیعه سرمایه‌های خارجی به اتکاء این درآمد به این مملکت روی می‌آورند و سرمایه‌گزاری بیشتر میسر می‌شود به اینجا منتقل می‌کنند، رسیدن درآمد ایران از نفت به سطح فعلی نتیجه سه عاملی مهم بوده است اولین عاملش عظمت این منبع طبیعی است که این خود یک موهبت بزرگی است دوم یک با زار و سیع و تشکیلات توزیع بزرگی که برای توزیع نفت فراهم گردیده و صدور مقدار معتنابه به قیمت بین‌المللی که اهمیت خیلی زیادی را میسر ساخت که این درآمد را پیدا کنیم سوم البته کوشش‌های شاهنشاه و مبادرت و فداکاری‌های ملت ایران برای تحصیل حقوق بیشتری از منافع نفت که به خصوص سنوات اخیر ملاحظه فرمودید بنده برای مثال و برای اینکه ارزش این کوشش و این فداکاری‌ها و این مبارزات روشن بشود چند مثال خدمت آقایان عرض می‌کنم ۱۷ سال پیش که بنده وارد صنعت نفت شدم از هر تن نفتی که صادر می‌شد فقط شش شلینگ عاید ایران می‌شد ولی امروز ۵/ ۴۶ شلینگ عاید ایران می‌شود در سال ۱۳۲۹ با قرارداد الحاقی که قرارداد قبل از مذاکرات سابق بود فقط ۱۷/ ۵ شلینگ عاید می‌شد ولی حالا ۵/ ۴۶ شلینگ می‌شود و این می‌رساند که تا چه حد کوشش‌های شاهنشاه فداکاری ملت ایران برای تحصیل حقوق بیشتر نفت به نتیجه رسیده است و با ارزش بوده علاوه بر این البته‌این موضوع و این مقدار در آمار نشان می‌دهد که حقیقه در تاریخ ملل چیزی که به ثبوت رسیده‌این است که هر وقت مبادرت و کوشش‌های ملتی برای تحصیل حقوق صورت عمل بخود بگیرد هیچوقت بی‌نتیجه و ثمر نخواهد بود حالا این درآمد و سهمی که عاید ایران شده البته دلیل نیست که ما غافل باشیم از اینکه بوسایلی که میسر باشد درآمد را فزایش ندهیم نه تنها غافل باشیم بلکه باید دائماً به فکر این موضوع باشیم و از موقعیت‌ها بهترین استفاده را برای این منظور بکنیم ۶ طریق است که دولت ایران می‌تواند درآمدش را از نفت اضافه کند و بیشتر کند این ۶ طریق از این قرار است از طریق و اجرای دقیق قانون جدید نفت که نتیجه آن کشف منابع جدید
استخراج نفت از این منابع جدید است دوم از طریق تسریع در حفاری چاه‌های قم و تعیین ذخیره قطعی این منطقه برای طرح لوله‌کشی نفت قم اسکندرون که این کار موکول به این است که ذخیره قطعی هر چند زودتر روشن بشود
سوم از طریق افزایش استخراج و روش که در اثر افزایش مصرف دنیا خود به‌خود و به طور طبیعی قطعی انجام می‌گیرد چهارم در نتیجه افزایش قیمت نفت در خلیج‌فارس است که باید دولت و سایلی برانگیزد که قیمت نفت در خلیج‌فارس افزایش پیداکند البته این مسائل یک مسائلی است فنی که بایستی دستگاه‌های اجرایی موفق باشند که درست کنند. پنجم از طریق افزایش سهم ایران از منافع حاصله که این پنجاه، پنجاه را افزایش بدهند به یک سهمیه بیشتری و به یک نسبت بیشتری ششم هم از طریق توسعه دادن و هم ایران به منافع حاصله از تصفیه نفت و منابع شیمیایی و کشتیرا نی خوب حالا خوشبختانه پادشاه دانشمند و ملت دوست ما به دقایق امکاناتی که برای افزایش درآمد ایران از نفت در مقابل ماقرار دارد و قوف کامل دارند و با شهامت و پافشاری کم نظیری این هدف عالی را تعقیب می‌نمایند پس بردولت و شرکت ملی نفت است که در اجرای اوامر شاهنشاه قدم‌های سریعی بردارند این بود گزارش مختصری از وضع مالی نفت (احسنت)
نایب رئیس ـ آقای دکتر رضایی گفته شد نیستند در کمیسیون استخدام آقای بهبهانی بفرمایید.
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
بهبهانی- سؤالی است که تقدیم می‌کنم
۵-تقدیم یک فقره طرح قانونی به وسیله آقای مهندس هدایت
نایب رئیس- آقای مهندس هدایت بفرمایید
مهندس هدایت- طرحی است که دو فوریت که اغلب آقایان نمایندگان محترم امضاء کرده‌اند تقدیم می‌کنم.
۶-شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به انتقال خالصجات به وزارت کشاورزی
نایب رئیس- و رد دستور می‌شویم لایحه انتقال املاک خالصجات دولت به وزارت کشاورزی که از مجلس سنا آمده شور اولش تمام شده بود حالا برای شور دوم مطرح است گزارش کمیسیون‌های مربوطه قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشاورزی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به انتقال املاک خالصجات دولتی به وزارت کشاورزی را با حضور آقای وزیر کشاورزی برای شور دوم مورد شور و رسیدگی قرار داده خبر شور اول را تأیید نمود اینک گزارش آن را جهت تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد. ماده اول از تاریخ چهارم آذرماه یک هزار و سیصد و سی و یک که کلیه املاک و خالصجات دولتی با سازمان اداری و بودجه آن از وزارت دارایی منتزع و ضمیمه وزارت کشاورزی شده اعمال حق مالکیت دولت نسبت با ملاک و خالصجات مزبور و همچنین وصول مطالبات و انجام تعهدات مربوط با نها با وزارت کشاورزی می‌باشد ماده دوم وزارت دارایی و وزارت کشاورزی مأمور اجراء این قانون می‌باشند
مخبر کمیسیون کشاورزی ـ عماد تربتی
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به انتقال املاک و خالصجات دولت به وزارت کشاورزی را با حضور آقای معاون وزارت دارایی برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده با گزارش کمیسیون کشاورزی موافقت نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارایی- مشایخی
نایب رئیس- ماده اول مطرح است چون کسی اجازه نخواسته است اعلام رأی می‌شود. رأی می‌گیریم به ماده اول آقایان موافقین قیام کنند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
ماده دوم وزارت دارایی و وزارت کشاورزی مأمور اجرا این قانون می‌باشند
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به ماده دوم آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است آقای عمیدی‌نوری بفرمایند
عمیدی‌نوری- این لایحه که تاریخش هم مدتی قبل است و از ۱۳۳۱ انتقال داده شده و فعلاً در ۱۳۳۶ تصویب می‌شود یعنی شش سال از تاریخ اجرایش گذشته تقریباً این نظر حاصل شده به این معنی که خالصجات در اختیار وزارت کشاورزی و اقع شده و وصول مطالبات و اداره امور خالصجات به عهده وزارت کشاورزی گذاشته شده است خالصجات یکی از مسائل مهم مملکتی است که حتی در اینجا یک لایحه‌ای هم برای فروش به اشخاص تصویب شد که مدت‌ها است همینطور بلااجرا مانده است بنده می‌خواهم استفاده کنم از طرح این لایحه در مجلس شورای ملی و از حضور جناب آقای وزیر کشاورزی که معلوم بشود در این مسائل ایشان چه نظری دارند و تا به حال چه جور و به چه کیفیت این خالصجات را اداره کرده‌اند و وضع تقسیم و فروشش را حالا که آئین‌نامه‌اش گذشت چه در نظر گرفته‌اند چون این موضوع یکی از مسائل مهمی است که مجلس شورای ملی به آن کمال علاقه را داشته و تابه‌حال هم اشکالی که برای آن قائل می‌شدند راجع به آئین‌نامه‌اش بود که آن هم به تصویب رسیده است نه در وضع قانون و فعلاً هم این یک کار بزرگی است و تابه‌حال هم وضع خالصجات معلوم نبود چه بود گفتگوهای زیادی در کیفیت اداره‌اش و وضعیتش پیش آمده و چون یک مؤسسه‌ای است کردی و خوردی و حسابش هم در حساب دقیق دیوان محاسبات نمی‌آید مثل بسیاری از بنگاه‌های ما که به صورت بازرگانی اداره می‌شود حساب و کتابش هم معلوم نیست حالا بنده می‌خواستم از موقع استفاده کنم و متذکر بشوم که اگر جناب آقای وزیر کشاورزی اطلاعاتی دارند برای روشن شدن آقایان نمایندگان موضوع را توضیح بفرمایند و به علاوه اجرای این قانون را کی به عهده می‌گیرند و کی این موضوع به صورت مدل کشاورزی مملکت پیش می‌آید و این خالصجات به صورت خورده مالک در می‌آید که کشاورزان به صورت مترقی آن را پیشرفت بدهند و یکی از نظرهای اصولی کشاورزی ما عمل بشود
نایب رئیس- آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی (سرتیپ اخوی) - فرمایشات جناب آقای عمیدی‌نوری شامل دو قسمت بود یکی اینکه بنگاه خالصه مؤسسه‌ای است کردی و خوردی و حسابش در حساب بودجه عمومی نیست مثل اینکه منظورشان این بود که وزارت دارایی و دیوان محاسبات از حساب‌های آن اطلاعی ندارند در این مورد لازم است بنده به استحضار آقایان محترم برسانم که بنگاه خالصه یک رئیس حسابداری را وزارت دارایی تعیین می‌کند به اضافه در هیئت مدیره‌اش یک نفر از طرف وزارت دارایی تعیین می‌شود یعنی از سه نفر یک نفر به انتخاب وزارت دارایی است از دو بازرس هم یک بازرس از طرف وزارت دارایی تعیین می‌شود بنابراین تمام محاسبات تحت نظر وزارت دارایی و دیوان محاسبات است و اسنادش هم مثل اسناد سایر وزارتخانه‌ها و ادارات به دیوان محاسبات ارسال می‌شود تفاوتش با سایر ادارات دولتی این است که به جای اینکه یک نفر رئیس آنجا را اداره بکند یک هیئت اداره می‌کند و به جای اینکه مجبور باشد تمام معاملات‌شان را به صورت مناقصه و مزایده انجام بدهد اجازه دارد که گاهی حذف مناقصه و مزایده بکند مثلاً اجازه دارند که تصمیم بگیرند و فلان زمین را به فلان رعیت بدون مزایده اجاره بدهند یا به فلان شخص اجاره بدهند البته اغلب کارها با مناقصه و مزایده است گاهی پیش می‌آید که می‌بینند مناقصه صرف ندارد و بدون مناقصه عمل می‌کنند و شاید تمام معاملاتی که این مؤسسه از تاریخ ایجادش با مردم کرده و یا به مردم مراجعه کرده یک درصدش از قانون محاسبات عمومی مناقصه و مزایده بکار رفته است اما راجع به اجرای قانون تقسیم خالصه بنده عرض می‌کنم که تازه به ما اعلام شده یعنی آئین‌نامه تازه تصویب شده است و چقدر طول کشید که این آئین‌نامه تصویب شد و آقایان می‌دانند آن موقعی که آئین‌نامه تصویب بشود وزارت خانه می‌تواند مقدمات اجرا را فراهم کند چون برای وزارت‌خانه معلوم است که آقایان محترم چه تصویب خواهند فرمود یک آئین‌نامه‌ای ما تهیه و پیشنهاد کردیم معلوم نیست چه تصویب می‌شود و به چه صورتی درمی‌آید بنابراین ما نمی‌توانستیم مقدمات را فراهم بکنیم و منتظر بودیم آئین‌نامه را تصویب فرمودند و امیدواریم که همین دو سه روزه آئین‌نامه تصویبی به وزارت کشاورزی برسد و از تاریخی که این آئین‌نامه تصویب شده ما باید مقدماتش را فراهم کرده باشیم اماچون قبل از اینکار بهتر این بود که نقشه‌بردار تهیه بشود که بتوانند بروند قطعات را نقشه‌برداری کنند چون نمی‌شود قبل از اینکه نقشه‌برداری بشود قطعاتی را تقسیم کرد کلاسی برای اینکار در وزارت کشاورزی تشکیل دادیم یک عده زیادی از کارمندان که کار حساسی نداشتند و نمی‌توانستند مفید واقع بشوند و نمی‌شد آنها را به کار مهم‌تری بگمارند آنها را به این کلاس فرستادیم این کلاس دوره‌اش تا ۲۰ روز دیگر تمام می‌شود و دوره دوم را هم قبل از خاتمه‌این دوره شروع می‌کنند و امیدوارم با تهیه‌این نقشه‌بردارها انجام عمل تقسیم خالصه سریع‌ر از آنچه که پیش‌بینی می‌شد صورت بگیرد یک مقدمات دیگری هم دارد و آن این است که در بعضی از خالصجات وضع رعایا بد است باید این رعایا پادار بشوند شرکت تعاونی در آنجا بوجود بیاید یا اگر رعیتی گاو و یا بذر و یا وسایل دیگری لازم داشت بتوانند به او کمک بکنند این کمک‌ها را تا به حال بنگاه خالصه می‌کرد و یا اجاره‌دارها می‌کردند و دیگر در آتیه
بنگاه خالصه و اجاره‌داری در بین نخواهد بود خود رعایا باید کار کنند و ناچار باید شرکت تعاونی به وجود بیاید مقدمات اینکار را هم تمام کرده‌ایم امیدواریم که نقشه‌بردارها هم زودتر حاضر بشوند و شروع به نقشه‌برداری بکنند و املاک زراعتی را تقسیم بکنند اما در یک خالصجاتی هست که بدون لزوم شرکت تعاونی می‌شود قانون را اجرا کرد مثلاً خالصه کرج اشخاصی که اعیانی دارند و باید عرصه به آنها فروخته بشود و یا اراضی دیگری که باید عواید فروخته بشود این کارها را جلو می‌اندازیم و امیدواریم به زودی گزارشش را به عرض آقایان برسانم (احسنت)
نایب رئیس- آقای مهدوی ارباب
ارباب- با تجارت حاصله از گذشته این کشور را اصول و مقررات اداره نکرده و ادامه نداده است گاهی یک شخص مؤثری در رأس یک کاری قرار می‌گیرد در مدت کوتاهی که آن شخص با یک مرد لایقی متصدی است کار جریان عادی و طبیعی خودش را سیر می‌کند همین که عوض شد چون روی اصول نیست باز به یک صورت دیگر خرابی‌ها مشاهده می‌شود اگر به تاریخ مراجعه کنیم سلطنت اعلیحضرت فقید چون یک مرد بسیار توانایی در رأس کل امور بود مستثنی است
(یک نفر از نمایندگان ـ حالا هم به حمدالله همین طور است) از لحاظ رأس کل امور همینطور است اما جریان ادارات و سایر امور کشور اینطور نیست موضوع خالصجات یکی از مظاهر بی‌نظمی و بی‌ترتیبی است که به یک صورت ضعیفی هرج و مرج امور را نشان داده است تا به حال املاک خالصه دولت هر جا بوده خراب بوده و جز خرج‌تراشی عملی روی آن نشده برای مثال عرض می‌کنم در این دهات ساوجبلاغ که به مردم فروخته شده یک محلی است در آنجا به نام کازر سنگ بیش از چهل مرتبه کمیسیون شده و پول‌هایی خرج کرده بودند و قنات آن بیش از یک سنگ آب نداشت آن محل به یک شخص یزدی فروخته شد در سر سال معامله آب آنجا به دوازده سنگ رسید و الان یکی از نقاط حاصلخیز اطراف تهران است یک محل دیگری که هیچ آب نداشت و شاید سی فقره کمیسیون شده بود و کارشناس رفته بود و به جایی نرسیده بود مدعی بودند که این اصلاً آب ندارد پهلوی همانجا واقع است الان در حدود چهل سنگ آب دارد دستگاه دولت آقا برای عمران و آبادی زیاد تعریفی ندارد بلکه گاهی هم ضرر دارد دیگر اینکه بعضی از خالصجاتی که در دست دولت هست مالکینی دارد دلایل و مدارک و شکایات آنها هم هیچ جا منشأ اثر نیست مگر در یک مورد خاصی که بخواهند مثلاً به یک نفر که ادعای یک پارچه ملک می‌کند سه پارچه ملک بهش بدهند وقتی که پرونده‌اش را ملاحظه می‌فرمایید می‌بینید یک پارچه بیشتر بخواسته است سه پارچه ملک بهش می‌دهند و برای همین املاک هزارن تلگراف، نامه، مدرک و دلیل فرستاده شده و هیچ توجه نشده تعادل در امور خالصه تا بحال نبوده یک محلی است بنام شیخ‌آباد نزدیک میناب عده‌ای سند فرستادند دلیل و مدرک و سابقه و بنچاق فرستادند هیچ جا اثری از آنها نیست و پیدا نیست چند فقره نوشته خود بنده تحت نامه به وزارت کشاورزی و اداره خالصجات فرستادم اصلاً پیدا نیست یک مورد دیگری که خصوصی به جناب آقای وزیر کشاورزی عرض می‌کنم این است که سازش کردند (یک نفر از نمایندگان ـ عجب خصوصی شد) نه آن‌طور خصوصی که بعضی آقایان صحبت می‌کنند بنده طور دیگری صحبت می‌کنم (دکتر بینا- خصوصی شما عمومی است)
عرض کنم یک مؤمنی با مأمورین سابق خالصه البته امروز اداره خالصه به عقیده بنده مدیرش مرد بدی نیست و از روزی که تیمسار آمده آنچه وسیله داشته تا حدی فعالیت کرده. آن شخص با اعضای سابق خالص بند و بست و سازش کرد آقا یک محلی پرونده‌اش را از بین بردند و قریب پنج میلیون متر اراضی یک محلی را روی این سازش به ثبت دادند سند مالکیت هم گرفتند و بردند و هیچ جا هم صدایش در نیامده است. تاکنون وضع خالصه بسیار بد بود و یکی از ادارات بی‌نظم و بی‌ترتیب و مضر این بنگاه خالصه بود جناب آقای وزیر کشاورزی جنابعالی شخص فعال و با کفایتی هستید یک اصولی برقرار کنید که وقتی شما هم نبودید امور عمرانی آنچه مربوط به خالصجات دولت است یک اساس و پایه‌ای پیدا کند حقوق مردم هم محفوظ بماند و جریان روی یک اصلی قرار بگیرد که اگر تیمسار امروز متصدی هستند و فردا دیگری غیر تیمسار متصدی شد یک جریان عادی و اصولی داشته باشد مثل تمام ممالک مترقی دنیا و به طور کلی به عقیده بنده اصلاً دولت و ادارات دولتی برای عمران و آبادی تا به حال نتیجه عملی نشان ندادند بهتر است بفروشند به مردم بدهند به مردم تا هم کار پیدا کنند هم این دهات را آباد کنند هم راضی باشند و هم سرمایه‌ها در این کشور به کار بیفتد موضوع دیگر، پاره‌ای قوانین در این کمیسیون‌ها می‌آورند و می‌گذرانند که مفید به حال مملکت نبوده در اجرایش هم خیانت کرده‌اند و طوری سلب امنیت کرده است که کسی حاضر نیست برود برای آتیه در یک محلی سرمایه خودش را بکار بیندازد جان خودش را به خطر بیندازد به عشق عمران و آبادی به این قبیل اقدامات دست بزند تقاضا دارم به این رویه‌های نامطلوب هم توجه بفرمایید که از نظر پیشرفت عمران و مفهوم عمران وآبادی در آتیه نظیر پیدا نکند.
نایب رئیس ـ دیگر کسی اجازه نخواسته است رأی می‌گیرم با ورقه به کلیه لایحه آقایان موافقین و رقه سفید با نام خواهند داد
(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله آقای ثقةالاسلامی (منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: پرفسور اعلم. دکتر رضایی. پردلی. مهندس بهبودی. دکتر عدل. عماد تربتی. دکتر دیبا. خرازی. موسوی. ابتهاج. اکبر. ارباب. عباسی. مهندس شیبانی. دکتر هدایتی. حشمتی. رامبد. مهندس ظفر. خزیمه علم. مهندس جفرودی. مهندس هدایت. مهندس اردبیلی. دکتر وکیل. غضنفری. مسعودی. قنات‌آبادی. فولادوند. دکتر حسن افشار. ساگینیان. دکتر امین. صارمی. کیکاوسی. بیات ماکو. مشایخی. فضائلی. قراگزلو. مهندس فروهر. مهندس دهستانی. مهندس فیروز. سراج حجازی. دولت‌آبادی. دادگر. دولتشاهی. علامه وحیدی. فخر طباطبایی. دکتر امیر حکمت. توماج. دکتر امیر نیرومند. برومند. شیبانی. مهران. دکتر نفیسی. دکتر سید امامی. سعید مهدوی. دکتر مشیر فاطمی. کدیور. فرود. قریشی. دکتر اسدی. دکتر ضیایی. اخوان. ارباب. گیو. دشتی. بهبهانی. خلعتبری. دکتر دادفر. بزرگ ابراهیمی. دیهیم. اسکندری. عمیدی‌نوری. حکیمی. اقبال. نصیری. دکتر آهی. شادلو. معین‌زاده. سالار بهزادی. استخر. دهقان. ثقةالاسلامی. جلیلوند. با قر بوشهری. عرب شیبانی. بهادری.
(آراء مأخوذه شماره شده ۷۸ و رقه موافق و شش ورقه بی‌اسم شمرده شد) نایب رئیس لایحه با ۷۸ رأی موافق به تصویب رسید و جهت اجرا بدولت ابلاغ خواهد شد. اسامی موافقین آقایان: بهادری. دهقان. جلیلوند. مهندس دهستانی. دکتر حسن افشار. دادگر. فخر طباطبایی. قرشی. مشایخی. مهندس هدایت. قنات‌آبادی. اقبال. ثقةالاسلامی. معین‌زاده. مسعودی. با قر بوشهری. را مبد. خزیمه علم. دکتر هدایتی. قراگزلو. مهندس بهبودی. دکتر مشیر فاطمی. ابتهاج. دکتر دیبا. مهندس جفرودی. خرازی. موسوی. ارباب. اکبر. مهندس فیروز. دکتر عدل. مهندس ظفر. حشمتی. دکتر دادفر. صارمی. نصیدی. عماد تربتی. دکتر نفیسی. دولتشاهی. استخر. کاظم شیبانی. دکتر امین. مهندس اردبیلی. بیات ماکو. فضائلی. اسکندری. دکتر آهی. دکتر رضایی. سالار بهزادی. گیو. دیهیم. مهندس شیبانی. شادلو. کدیور. فولادوند. پرفسور اعلم. دکتر اسدی. اخوان. عرب شیبانی. دولت‌آبادی. خلعتبری. بزرگ ابراهیمی. مهدوی. عمیدی‌نوری. دکتر سید امامی. دکتر ضیایی. پردلی. سراج حجازی. مهندس فروهر. دکتر امیر نیرومند. دکتر امیر حکمت. ساگینیان. کیکاوسی. حکیمی. توماج. مهران. برومند. علامه وحیدی ورقه سفید بی‌امضاء علامت امتناع ۶ برگ ۷ اعلام تصویب صورت‌مجلس نایب رئیس چون عده کافی است تصویب صورت‌مجلس اعلام می‌شود.
۸- طرح و تصویب یک فوریت و اصل گزارش کمیسیون کشور راجع به تمدید مدت اجرای قانون متمم قانون نظام وظیفه
نایب رئیس- شور دوم لایحه تمدید مدت قانون متمم قانون نظام وظیفه مطرح است و پیشنهادی شده که به فوریت تلقی شود پیشنهاد قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی امضاءکنندگان زیر تقاضا داریم لایحه مربوط به تمدید مدت سربازگیری با روش جدید که گزارش آن از کمیسیون‌های مربوطه و اصل گردیده به قید یک فوریت مطرح گردد. دکتر نیرومند. کیکاوسی. فخر طباطبایی. دکتر پیرنیا. کدیور. دکتر عدل. استخر. کدیور. خرازی. توماج. دکتر عدل و چند امضای دیگر.
نایب رئیس ـ حالا گزارش کمیسیون‌ها قرائت می‌شود
(به شرح زیرخوانده شد)
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی کمیسیون کشور در جلسه ۲۰ آبان ماه ۱۳۳۶ با حضور معاونین وزارت جنگ و کشور لایحه تمدید مدت اجراء امور سربازگیری را مطرح و پس از بحث توضیحاتی که از طرف نمایندگان دولت داده شد ماده واحده و یک تبصره را عیناً تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد:
ماده واحده مدت تمدید اجرای قانون متمم قانون نظام وظیفه (روش جدید سربازگیری) مصوب ۱۶ فروردین ماه ۱۳۳۵ که طبق ماده واحده مصوب ۱۷ آذر ماه ۱۳۳۵ تا ۱۵ آبانماه ۱۳۳۶ تعیین گردیده به مدت یکسال تا تاریخ ۱۵ آبان ماه ۱۳۳۷ تمدید می‌شود وزارت کشور مکلف است در ظرف این مدت مقدمات انجام کار را فراهم نموده و از تاریخ مزبور رأساً شروع به کار نماید. تبصره وزارت دارایی مکلف است اعتبار مورد نیاز را برای اجرای قانون مزبور در لایحه بودجه ۱۳۳۷ منظور و برای تهیه مقدمات امر در اختیار وزارت کشور قرار دهد. گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی کمیسیون نظام در جلسه ۲۰ آبان ماه ۱۳۳۶
با حضور معاونین وزارت جنگ و کشور لایحه تمدید مدت اجراء امور سربازگیری را مطرح و پس از بحث توضیحاتی که از طرف نمایندگان دولت داده شد ماده واحده و یک تبصره را عیناً تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد: ماده واحده مدت تمدید اجرای قانون متمم قانون نظام وظیفه (روش جدید سربازگیری) مصوب ۱۶ فروردین ماه ۱۳۳۵ که طبق ماده واحده مصوب ۱۷ آذر ماه ۱۳۳۵ تا ۱۵ آبانماه ۱۳۳۶ تعیین گردیده به مدت یکسال تا تاریخ ۱۵ آبانماه ۱۳۳۷ تمدید می‌شود وزارت کشور مکلف است در ظرف این مدت مقدمات انجام کار را فراهم نموده و از تاریخ مزبور رأساً شروع به کار نماید. تبصره وزارت دارایی مکلف است اعتبار مورد نیاز را برای اجرای قانون مزبور در لایحه بودجه ۱۳۳۷ منظور و برای تهیه مقدمات امر در اختیار وزارت کشور قرار دهد.
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۲۰ آبانماه ۱۳۳۶ با حضور معاونین وزارت کشور و جنگ لایحه تمدید مدت اجراء امور سربازگیری را رسیدگی و با توضیحاتی که داده شده عیناً تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام بزرگ ابراهیمی گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شواری ملی کمیسیون بودجه در جلسه ۲۹ آبان ماه ۱۳۳۶ با حضور نماینده دولت لایحه تمدید مدت اجراء امور سربازگیری مصوب کمیسیون‌های کشور و نظام را مطرح و مورد رسیدگی قرار داده و عیناً تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه ـ مشایخی
نایب رئیس- فوریت مطرح است آقای خلعتبری مخالفید؟
خلعتبری - موافقم
نایب رئیس- مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) بنابراین رأی می‌گیریم به فوریت این لایحه آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. خود لایحه مطرح است در کلیات هم کمی اجازه نخواسته و مخالف نیست بنابراین رأی می‌گیریم به ورود در ماده واحده آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. در ماده واحده هم کسی اجازه نخواسته رأی می‌گیریم به ماده واحده با تبصره آن آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده خواهد شد
۹- طرح و تصویب یک فوریت و اصل گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت نامه مرزی و مالی ایران و شوروی
نایب رئیس- شور اول لایحه مربوط به موافقت‌نامه مرزی ایران و شوروی مطرح است پیشنهادی برای فوریت این لایحه رسیده ابتدا گزارش کمیسیون‌ها خوانده بشود بعد پیشنهاد
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی کمیسیون امورخارجه لایحه ۴۰۵۲ دولت راجع به موافقت‌نامه مرزی و مالی بین ایران و شوروی را با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه مورد شور و رسیدگی قرار داده و ماده واحده پیشنهادی دولت موافقت نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- مجلس شورای ملی انحرافات مختصر ارضی را که نسبت به موافقت‌نامه مرزی و مالی ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۱۱ آذر ۱۳۳۳ (۲ دسامبر ۱۹۵۴) حین تعیین خط مرز و نصب علائم به علل الزامات فنی و وضع سطح‌الارضی و مقتضیات محلی براساس اصل تعویض و رعایت کامل منافع طرفین به عمل آمده بنا بر فهرست و ۱۳ فقره نقشه‌های ضمیمه تصویب و بنابراین دولت می‌تواند:
پروتکل شرح عبور خط مرز مملکتی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۲۲ فروردین ۱۳۳۶ (۱۱ آوریل ۱۹۵۷) و پروتکل شرح ناحیه ملتقای مرزهای مملکتی ایران و جمهوری ترکیه و اتحاد جماهیر سوسیالیستی مورخ ۲۳ مهرماه ۱۳۳۵ (۱۵ اکتبر ۱۹۵۶) را که به امضاء نمایندگان دولتین رسیده تصویب و مراتب را متقابلاً اعلام دارد.
از طرف مخبر کمیسیون امور خارجه- خزیمه علم
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی لایحه شماره ۴۰۵۲ دولت راجع به موافقت‌نامه مرزی و مالی بین ایران و شوروی را با حضور آقایان معاونین وزارت امور خارجه و وزارت دارایی مورد رسیدگی قرار داده پس از توضیحاتی که آقای معاون وزارت امور خارجه را تأیید و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون دارایی- مشایخی
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۳۰ آبان ماه ۱۳۳۶ لایحه دولت راجع به موافقت‌نامه مرزی و مالی ایران و شوروی را با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه مورد رسیدگی قرار داده و با خبر کمیسیون امور خارجه موافقت نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور- سعید مهدوی
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی کمیسیون نظام در جلسه ۳۰ آبان ماه ۱۳۳۶ لایحه دولت راجع به موافقت‌نامه مرزی و مالی ایران و شوروی را با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه مطرح و کمیسیون امورخارجه را تأیید نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تفدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام- بزرگ ابراهیمی
نایب رئیس- پیشنهاد تقاضای فوریت قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
امضاءکنندگان زیر تقاضا داریم لایحه مربوط به موافقت‌نامه مرزی بین ایران و شوروی که گزارش آن از کمیسیون‌های مربوطه و اصل گردیده است به ید یک فوریت مطرح گردد.
صارمی. کدیور. فخر طباطبایی. برومند. خرازی. باقر بوشهری. دکتر امیر نیرومند و عده زیادی امضای دیگر.
نایب رئیس- فوریت مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به فوریت این لایحه آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد کلیات مطرح است مخالفی نیست؟ رأی می‌گیریم به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است (گفته شد، مخالفی نیست) پرفسور اعلم بنده نظر دارم
نایب رئیس- بفرمایید
پرفسور اعلم- جای بسیار خوشوقتی است که بالاخره این اختلافات مرزی که بین همسایه محترم ما بود مرتفع شد و عرض می‌کنم اینهم باز از مظاهر سیاست متین و محکم و مدبرانه شاهنشاه مااست (صحیح است) رفع اختلاف مرزی بین ما و همسایه ما دلیل ایجاد یک هماهنگی و احترام متقابل بین ملت ایران و ملت دوست و بزرگ ما روسیه شوروی است امید است که این هم آهنگی از ته قلب باشد که برقلب ماایرانیان و ملت ایران بنشیند (صحیح است. انشاءالله) حضرت و رشیلف رئیس جمهور شوروی در یک مجلس رسمی اقرار فرمودند که سیاستی که دولت شوروی بعد از جنگ داشته مطلوب و صحیح نبوده ماهم از این اقرار بسیار خوشوقتیم و امیدواریم که آن سیاست نامطلوب جایش را بسیاست مطلوب که طلیعه‌اش این است داده بشود (انشاءالله) ولی من یک نکته‌ای را می‌خواهم عرض کنم و آن این است که اگر سیاست هم آهنگی پیش آمده روزنامه‌ای نبایستی از طرف عده نامعلومی که هیچ موجودیتی ندارند آرتیکلی بنویسد که نتیجه ارتیکل جریحه‌دار ساختن قلب هر ایرانی است (صحیح است) بنده اینجا در پشت تریبون عرض می‌کنم به کرات هم گفته شده است که حزب توده‌ای در ایران موجود نیست (صحیح است) و حزب دمکرات پوشالی که بود از بین رفته و سران آن هم موجودیتی ندارند که بتوانند تلگرافی بفرستند نه فقط اینجا نیستند بنده مطمئنم در هیچ جای دنیا این آقایان موجودیتی ندارند و این تلگراف ساختگی جز اینکه قلوب ایرانی را جریحه دار بکند نتیجه دیگری نخواهد داشت (صحیح است) ما ایرانی‌ها اصولاً با تمام دوستان و همسایگان روی اصل احترام متقابل زندگی می‌کنیم (صحیح است) ما این اصل را محترم می‌شماریم و امیدواریم تمام همسایگانی هم که با ماهم پیمان هستند این اصل را محترم بشمارند و توقع نداریم و اجازه نخواهیم داد که به کارهای داخلی ما دخالت کنند ما اجازه نمی‌دهیم به کسی که بحرین که جزء لاینفک ایران است راجع به آن ترهاتی بگوید و اظهارنظر بی‌جایی بکند (صحیح است) ما امیدواریم که این دوستان و این همسایگان ما که همیشه به آنها نشان داده‌ایم که در تمام موارد نسبت به عهود خودمان محکم بودیم و پیمان‌های خودمان را محترم شمردیم آنها هم با این پیمان‌هایی که دارند قلب مارا جریحه‌دار نکنند و راجع به بحرین دلسوزی و اظهار نظر غلط نکنند (صحیح است، احسنت)
نایب رئیس- رأی می‌گیریم بکلیات با ورقه آقایانی که موافق هستند ورقه سفید خواهند داد (اسامی نمایندگان توسط آقای ثقةالاسلامی (منشی) اعلام و آقایان در محل نطق حاضر شده رأی دادند)
آقایان: جمشید اعلم. قراگزلو. باقر بوشهری. دکتر عدل. پردلی. دهستانی. مهندس شیبانی. دکتر بینا صفاری. قنات‌آبادی. بهادری. طباطبایی قمی. خرازی. مهندس اردبیلی. موسوی. رامبد. ابتهاج. حشمتی. مهندس هدایت. فولادوند. محمد علی مسعودی. مهندس ظفر. مهندس جفرودی. محسن اکبر. عباس غضنفری. اقبال. بهبهانی. دکتر رضایی. کیکاوسی. ساگینیان. مهندس بهبودی. دکتر امین بزرگ ابراهیمی. صارمی. دکتر دادفر. بیات ماکو. مشایخی. دکتر مشیر فاطمی. دکتر وکیل. سراج. حجازی. مهندس فیروز دولت‌آبادی. اسدی. مهندس فروغی. مهندس فروهر. مهدی ارباب. عماد تربتی. فخر طباطبایی. دکتر امیر حکمت. توماج. دکتر امیر نیرومند. برومند. شیبانی. احمد مهران. فضائلی. دکتر نفیسی. دکتر سید امامی. سعید مهدوی. کدیور. فریشی. دادگر. دکتر ضیایی. دشتی. ارباب. گیو. فرود اخوان. علامه وحیدی. دکتر شاهکار. خلعتبری. دیهیم. اسکندری. حکیمی. عمیدی‌نوری. نصیری. دکتر پیرنیا. عرب شیبانی. شادلو. آقایان. استخر. معین‌زاده. دهقان. سالار بهزادی. جلیلوند. ثقةالاسلامی. خزیمه علم
(آراء مأخوذه شمرده شده ۸۲ و رقه با اسم شماره گردید)
نایب رئیس- موافقت‌نامه مرزی و مالی دولتین ایران و اتحاد شوروی با ۸۲ رأی موافق به تصویب رسید.
اسامی موافقین- آقایان: خزیمه علم. ثقةالاسلامی. شادل. برومند. عماد تربتی. مهندس فروغی. سراج حجازی. سالار بهزادی. دشتی. طباطبایی. دکتر امیر حکمت. دکتر سید امامی. اکبر. مهران. ارباب دکتر امیر نیرومند. مهندس فرود. مهدوی. دکتر پیرنیا. پردلی. کاظم شیبانی. حشمتی. استخر. اخوان. عرب شیبانی. دولت‌آبادی. عمیدی‌نوری. نصیری. موسوی. دیهیم. پرفسور اعلم. دکتر نفیسی. جلیلیوند. اسکندری. دکتر ضیایی. حکیمی دادگر. توماج. قنات‌آبادی. صفاری. مهندس فروهر. آقایان: دکتر عدل. مهندس دهستانی. معین‌زاده. کیکاوسی. دهقان. کدیور. دکتر مشیر فاطمی. بزرگ ابراهیمی. دکتر امین. مهندس هدایت. خرازی. خلعتبری. صارمی. مهندس جفرودی. دکتر وکیل عباسی. دکتر اسدی. مهندس ظفر. احمد طباطبایی. قراگزلو. دکتر بینا. مشایخی. بیات ماکو. فولادوند. مهندس اردبیلی. دکتر دیبا علامه و حیدی. مسعودی. اقبال. دکتر رضایی. گیو. مهندس شیبانی. دکتر دادفر. را مبد. ابتهاج. قرشی. غضنفری. باقر بوشهری ساگینیان.
ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع دو برگ.
نایب رئیس- به مجلس سنا فرستاده خواهد شد.
۱۰- طرح و تصویب دو فوریت طرح قانونی راجع به مطرح شدن لایحه رفع اختلاف بین مالک و مستأجر در مجلس
نایب رئیس- دو طرح قانونی به مجلس پیشنهاد شده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی نظر به اینکه لایحه راجع به رفع اختلاف مالکین و مستأجرین محل پیشه و کسب که بنا بر قانون راجع به اجازه اجرای لوایح پیشنهادی وزارت دادگستری مصوب ۳۱ تیرماه ۱۳۳۵ در کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین مطرح است از لحاظ روابط مالکین و مستأجرین فوق‌العاده مهم بوده و سزاوار از نظر علومی و جلوگیری از افزایش هزینه زندگی مورد بررسی دقیق‌تری قرار گیرد و به علاوه به موجب مقررات قانون مزبور حداکثر بعد از یک سال آزمایش مصوبات کمیسیون مشترک دادگستری اجباراً بایستی برای تصویب تقدیم مجلسین شود امضاءکنندگان زیر پیشنهاد می‌نماییم طرح زیر با قید دوفوریت و فی‌المجلس مطرح و مورد تصویب قرار گیرد ماده واحده لایحه راجع به رفع اختلاف مالکین و مستأجرین محل پیشه و کسب که بنابر قانون راجع به اجازه اجرای لوایح پیشنهادی وزارت دادگستری مصوب ۳۱ تیرماه ۱۳۳۵ تقدیم کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین گردیده تا تصویب مجلسین قابل اجرا نخواهد بود
تبصره- اجرای تخلیه‌هایی که نسبت به محل پیشه و کسب صادر شده و تاکنون اجرا نشده ارجاع به داوری خواهد شد. مهندس هدایت. قباد ظفر. دکتر اسدی. مهندس شیبانی. مهندس دهستانی. دکتر افشار. سراج حجازی. پردلی. فخر طباطبایی. دکتر بینا. فیروز. فروهر. شادمان. دکترمشیر فاطمی. پرفسور اعلم. سرتیپ شیبانی. مهندس جفرودی. فضائلی. نصیری. قراگزلو. ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمائیم ماده واحده زیر به قید دوفوریت و فی المجلس مطرح و تصمیم اتخاذ شود: ماده واحده از لحاظ مصلحت عمومی قانون تعدیل اجاره بهاء مطروحه در کمیسیون مشترک دادگستری قبل از تصویب نهایی در مجلسین قابل اجراء نخواهد بود صارمی. بیات ماکو. استخر. بزرگ نیا. بهبهانی. دکتر امیر نیرومند. دکتر محمد هدایتی. پردلی. محمدرضا خرازی. فخر طباطبایی. نیرومند. ارسلان. خلعتبری. دکتر امیر حکمت. توماج. سالار بهزادی
نایب رئیس- آقایان توجه بفرمایید مطابق ماده ۱۰۷ آئین‌نامه
عمیدی‌نوری- بنده اخطار آئین‌نامه‌ای دارم
نایب رئیس- بفرمایید
عمیدی‌نوری- بایستی در موقع رسیدگی به طرح‌ها وزیر مربوطه حضور داشته باشد
نایب رئیس- ماده ۱۰۷ و فوریتش یک دفعه دیگر در مجلس مطرح شده است قرار شده که در فوریت هم حتماً وزیر باشد البته علت اینکه حاضر نشده‌اند این است که سابقه نداشته‌اند که مطرح می‌شود این دوطرح خوانده شد می‌ماند برای جلسه بعد. (چند نفر از نمایندگان- تشریف آوردند) بنابراین فوریت اول مطرح است آقای ارسلان خلعتبری مخالفید؟
ارسلان خلعتبری- بنده موافقم
نایب رئیس- آقای بهبهانی مخالفید؟
بهبهانی- بنده موافقم
نایب رئیس- آقای دکتر شاهکار مخالفید؟
دکتر شاهکار- بنده مخالفم
نایب رئیس- بفرمایید راجع به فوریت فقط پنج دقیقه
دکتر شاهکار- عرض کنم قربان اگر این طرح اینطور بود که هر لایحه‌ای که در کمیسیون مشترک مجلسین طرح شده بلافاصله و با قید دوفوریت در مجلس مطرح بشود بهترین طرح‌ها بود (یکی از نمایندگان آقا آن قانون اجرا می‌شد) آن را جلویش را بگیرید عرض کنم اگر پیشنهاد باشد که لایحه‌ای که در کمیسیون مشترک دادگستری مطرح است فوری به مجلس بیاید و تا تصویب اینجا قابل اجرا نباشد (صحیح است) هیچ اشکالی ندارد اما حالا بگوئیم این‌طوری مطرح بکنیم که این قانون اینجا بگذرد تا تصویب نهایی مجلسین که معلوم نیست کی خواهد بود اجرا نشود نقض غرض خواهد بود همان منظوری که آقایان دارند برای حفظ حقوق مستأجر بنابراین استدعا می‌کنم اگر ممکن است این‌جور اصلاح بفرمایید بنده هم به عنوان رئیس کمیسیون مشترک مجلسین کاملاً موافقم از این جهت بنده مخالفت کردم (چند نفر از نمایندگان- پیشنهاد اصلاحی بدهید)
نایب رئیس- آقای ارسلان خلعتبری
ارسلان خلعتبری- تصمیم کمیسیون مشترک به هر حال قابل اجرا است قانون هم یک قانون خیلی مهمی است، با اکثریت مردم تماس دارد (صحیح است) اولاً در کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی اکثریت سه ماه پیش رأی داد کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین برای این قانون صلاحیت ندارد (صحیح است) اما بعد از آن تصمیم چرا ما در کمیسیون مشترک شرکت کردیم برای این بود که از اشتباهات یا از خطاهایی که ممکن است بشود جلوگیری بکنیم و مانع بشویم از اینکه مبادا در نتیجه اشتباه یک قانونی تصویب بشود که در عمل دچار اشکال بشوند و برای مردم اسباب زحمت بشود والا بنده در حسن نیت تمام اعضاء کمیسیون مشترک هیچ تردید ندارم (صحیح است) اما مطلبی که خواستم عرض کنم این است که آقای گلشائیان وزیر سابق عدلیه یک لایحه‌ای اوردند در دو ماده.
نایب رئیس- جناب آقای خلعتبری در فوریت بفرمایید.
خلعتبری- می‌خواهم عرض کنم فوریت لازم است آن را که کمیسیون به کلی عوض کرده آن لایحه قبلی نیست. این لایحه مهم است ۱۳۰ نفر وکیل مجلس داریم ۶۰ نفر سناتور داریم اگر قانون خوب است بگذارید ۱۳۰ نفر وکیل به علاوه ۶۰ نفر سناتور رأی بدهند هرکدام دو شور می‌شود در دومجلس بحث در کلیات می‌شود در روزنامه‌ها نوشته می‌شود مردم انتقاد می‌کنند وکلای مجلس بهتر می‌فهمند بنابراین معتقد هستم برای اینکه یک قانونی از روی فکر و مطالعه صحیح نوشته بشود آقایان به این قانون رأی بدهند به هیچ چیز ضرر نخواهیم کرد چون بنده هم معتقد هستم که کمیسیون مشترک صلاحیت ندارد این قانون جلو اجرای آن را می‌گیرد بعد از روی فکر و مطالعه حرف را گوش می‌کنیم ایجاد اختلاف طبقاتی نباید کرد مالک و مستأجر مال این مملکت هستند تشدید اختلاف هم نباید کرد این ماده فقط برای این است که وقت داشته باشیم با دقت و مطالعه عملی کنیم که عملی باشد و مطابق مصلحت باشد (صحیح است) مبادا خلاف مصلحت باشد (صحیح است)
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به فوریت اول آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است. (چند نفر از نمایندگان- مخالفی نیست) رأی می‌گیریم به فوریت دوم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد حالا برای اینکه فعلاً در مجلس مطرح بشود رأی می‌گیریم (عمیدی‌نوری- بنده مخالفم) در کلیات صحبت کنید حالا اعلام رأی شده رأی می‌گیریم که فعلاً در مجلس مطرح بشود آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب قیام کردند) تصویب شد خود ماده واحده مطرح است.
آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری- عرض کنم که آنچه مسلم است یکی از مهم‌ترین مشکلات مملکت موضوع مالک و مستأجر است و در حال حاضر هم با مقررات فعلی وضع طوری است که هرجا مستأجر زورش بچربد حق مالک را از بین می‌برد و هر جا مالک و موجر زور داشته باشد حق مستأجر را از بین می‌برد (صحیح است) هیچ تردیدی نیست که برای اصلاح این امر با یک حسن نیتی یک لایحه‌ای زمستان گذشته آقایان توجه بفرمایید بنده عرضم را بکنم از طرف وزارت دادگستری لایحه‌ای داده شده به کمیسیون مشترک مجلسین این لایحه در کمیسیونی که مرکب است از ۳۶ نفر منتخب در مجلس بود رسیدگی‌های مفصلی شد بعد سوکمیسیونی معین شد آن سو کمیسیون در عرض چند ماه جلسات هشت ساعته تشکیل داد این جناب آقای مجلسی بنام معاون وزارت دادگستری آنجا تشریف آوردند (صارمی- بیاورید ببینیم چیست؟) اجازه بفرمایید اگر مانورهایی برخلاف حق داده بشود بنده باید اینجا عرض کنم (صارمی- چه مانوری؟) عرض می‌کنم قوانین خارجی را آوردند آنجا اداره حقوقی وزارت دادگستری طرزی که در قرانسه عمل می‌شود کشورهای دیگر عمل می‌شود آورد و مطالعاتی شد نتیجه مطالعات گزارش شد به کمیسون مشترک دادگستری زمستان سال گذشته در اسفند بعضی از مواد لایحه تصویب شد بعد برخورد به بعد از تعطیل و اعضای کمیسیون‌های دادگستری در مجلس تغییراتی پیدا کردند تشریف آوردند یک عده آقایان آنجا معتقد شدند به مطالعه مجدد این لایحه دو مرتبه سوکمیسیون تشکیل شد در عرض ده ساعت هم در هفته گذشته مطالعاتی کردند نتیجه نظرشان را دادند بنده هیچ تردیدی ندارم که بایستی قوانین در مجلسین بعد از تصویب اجرا بشود (احسنت) بنده طرفدار این تز هستم فقط یک مطلبی است مطالبی که آقای دکتر شاهکار اینجا گفتند بنده اینجا صریح عرض می‌کنم، یک وقتی است که به
این عنوان آقایان می‌خواهید یک لایحه‌ای یک اصلاح بین موجر و مستأجر را دفن بکنید و همین وضع باقی بماند، بنده مخالفم و پیشنهادکنندگان این طرح خیال نمی‌کنم دارای چنین عقیده‌ای باشند یک وقت است که می‌خواهید مطالعه بیشتری بکنید و تکلیف مردم را معلوم کنید این صحیح است ولی به کیفتی که طرح شده و کیفتی که این طرح تهیه شده بنده معتقد هستم که این لایحه دفن می‌شود اما به کیفتی که آقای دکتر شاهکار گفتند که اگر شما بیائید تصویب بکنید که گزارش کمیسیون مشترک فوراً بیاید به مجلس و با دوفوریت رسیدگی بشود و تصویب بشود این صحیح است این نقص غرض نیست این تکمیل مطالعه است برای اینکه بهتر فکر بشود اما به این کیفیت که ماده تهیه شده یعنی دفن بشود نتیجه‌اش را چه عرض کنم بنده خیلی صریح عرض می‌کنم در این طرح که تهیه شده نوشته شده است هرکس در حال حاضر به عنوان مستأجر متصرف ملکی هست مستأجر تلقی می‌شود تا اینکه اجاره نامه نوشته شود نمی‌شود خالی کرد (چند نفر از نمایندگان- این طور نیست) به عرض‌تان خلاف رسیده در این لایحه هست که هیچ مستأجری را نمی‌شود از محل کسبش خارج کرد مگر اینکه سرقفلیش داده بشود و تکلیف معلوم است که آقایانی که مخالفند برعکس ممکن است در خارج تصور بشود طرفدار آنهایی هستند که الان اجرائیه برعلیه مستأجرین را از محل کسب‌شان بیرون کنند و چون این لایحه این نظر را از بین می‌برد می‌خواهند این را دفن کنند اگر این ماده واحده به این شکلی که با عجله با سه فوریت می‌خواهیم تصویب کنیم آقایانی که با کمال بی‌غرضی این را امضاء کرده‌اند بسیاری از رفقای بنده این را امضاء کرده‌اند که بنده به ایشان ایمان دارم اگر به این شکلی بخواهند از تصویب بگذارنند نقض غرض است این مقرراتی که با مطالعات یک ساله تهیه شده حق مستأجر حفظ شده جلو تخلیه‌ها گرفته می‌شود جلو دعاوی تخلیه گرفته می‌شود سرقفلی تثبیت شده اگر بخواهید با مانور عکس منطور دیگری را نجام بدهید این از شأن مجلس شورای ملی خارج است و صحیح نیست که گفته بشود مجلس شورای ملی و مجلسین سنا و شورا مطالعه کردند یک لایحه‌ای تهیه کردند حق مستأجر، حق کسی که در محل کسب و پیشه کار می‌کند تأمین کردند و مجلس با حسن نیت با یک تصوری که برعکس است درست نقض غرض می‌کند و برعکس عمل می‌کند، بنده با این فکر مخالف هستم به این جهت بود که می‌خواستم در فوریت سوم مخالفت بکنم و بگویم این را بگذارید در یک جلسه دیگر چون وقتی دوفوری بود با سه فوری فرقش این است که این را می‌گذارید در یک جلسه دیگر این لایحه را می‌دهند طبع و توزیع می‌شود و مانظر شمارا تأمین می‌کنیم این را تصویب می‌کنیم و اگر برعکس آنچه اینجا گفته شد بخواهید عمل کنید الان این لایحه به این کیفیت دفن شده بنده به جنابعالی قول می‌دهم که اجرائیه‌هایی در ثبت اسناد هست بروند دنبالش و آن اجرائیه‌ها را عملی کنند بعد هم دعاوی تخلیه را که در آن ۹۰ درصد اداره مال الاجاره‌ها است آن را دنبال می‌کنند و با این اجرائیه‌ها مستأجرین را بیرون می‌کنند و آن وقت آنها نظر خوبی ممکن است پیدا نکنند بنابراین لایحه وقتی صحیح می‌شود که مجلس شورای ملی موافقت بکند این رأی کمیسیون مشترک بلافاصله بیاید به مجلس و تصویب شود این یکی دوم اجرائیه‌هایی که الان در حال اجراست یا دعاوی اجرا که می‌خواهند مردم را بیرون کنند هیچ‌کدام از آنها عمل نشود اینها همه برود به حکمیت اگر موافقند درست است و اگر غیر از این است مبادا تصور بفرمایید که یک کارهای دیگری می‌شود و درست برعکس نمایش داده می‌شود به این جهت است که بنده با طرز تنظیم ماده واحده مخالفم و این ماده واحده را درست نقض عرض مجلس شورای ملی می‌دانم مگر با آن اصلاحی که آقای دکتر شاهکار گفتند و با اضافه‌کردن اینکه آن اجرائیه‌ها و هرگونه دعاوی تخلیه که در حال حاضر در اداره تعدیل مال‌الاجاره‌هاست تمام اینها برود به حکمیت، این را قبول بفرمایید درست می‌شود
نایب رئیس- آقیا بهبهانی بفرمایید.
صارمی- اجازه می‌دهید راجع به پیشنهادی که داده شده توضیحی بدهم چون پیشنهاددهنده که حق دارد.
نایب رئیس- آقای بهبهانی هم امضاء کرده‌اند
بهبهانی- جناب آقای عمیدی‌نوری یک قدری با التهاب صحبت کردند و بنده یک قدری خونسرد هستم (احسنت) بنده خیال می‌کنم که یکی از بهترین قوانینی که ممکن است از این مجلس بگذرد همین قانون رابطه بین مالک و مستأجر است (صحیح است) و برای رفع سوءتوهم و تفهم آقایان بنده می‌خواهم یک مطلبی را عرض کنم و آن اینست که بنده خیال می‌کنم که تمام آقایانی که‌اینجا هستند به مالکین احترام می‌گذارند و این توهمی که گاهی در پشت این تریبون یا جای دیگر برای بعضی‌ها دارد ایجاد می‌شود به نظر من به کلی بیجاست بنده خودم از کسانی هستم که مالکیت را یکی از پایه‌های بزرگ مملکت ما متزلزل خواهد شد (صحیح است) و مالکیت هم مطابق قانون و هم مطابق شرع بین ما محترم است و ما هم باید به آن احترام بگذاریم و این دلیل بر این نمی‌شود که بعضی از مالکین از موقعیت خودشان سوء‌استفاده بکنند و مستأجر را اذیت بکنند و مستأجرینی هم هستند که بنده خیال می‌کنم مالکین را اذیت می‌کنند پول نمی‌دهند اصلاً با این لوایحی، با این قوانین موجودی که در مملکت ما هست مالک شده‌اند و مالک را نمی‌گذارند که از ملک خودش استفاده‌ای که باید ببرد در صورتی که بیشتر مالکین هستند که در این مملکت مالیات می‌پردازند ولی اینها هیچ‌کدام منافات با این ندارد که این لایحه بیاید در مجلس شورای ملی و در آن غور و بررسی زیادی بشود و تمام نمایندگان شرکت داشته باشند از این جهت بنده موافق با این لایحه هستم و خیال می‌کنم که این توهمی که آقای عمیدی‌نوری در مورد این لایحه فرمودند درست نیست اگر چنانچه بررسی شده در کمیسیون‌ها و از شش هفت ماه پیش صحبت شد چه مانعی دارد که اجازه بفرمایید مجلس هم روی این صحبت بکند بحث بکند بررسی بکند و اگر خوب بود این لایحه به تصویب برسد که دیگر بعد از آنکه بعد تصویب شد یک طرح دیگری یا قانون دیگری دولت دیگری نیاید دومرتبه مالکیت را توی این مملکت متزلزل کند بایستی مالکیت در این مملکت تثبیت بشود اگر آقایان یادشان باشد بنده با آن طرقی که آقای گلشائیان آوردند اینجا مخالفت کردم و گفتم مالکیتی را که در اثر سال‌های دراز این را بررسی کردید و قباله مالکیت به دست اشخاص دادید این را نباید در این مملکت متزلزل کرد درست است که چند نفر زمین‌خوار پیدا شده‌اند و زمین‌ها را تصرف کرده‌اند اما آن تقصیر آن دولتی بوده است که اجازه داد رفتند این زمین‌ها را تصرف کردند این تقصیر مالکین نیست که رفته‌اند قباله مالکیت گرفته‌اند و این مالکیت با آوردن این قانون در مملکت ما به نظر من متزلزل شد اجازه بفرمایید این قانون بیاید در این مجلس و بررسی بشود و روابط مالک و مستأجر از نظر نمایندگان بگذرد (صحیح است) به نظر بنده بسیار خوب و مفید است و خیال می‌کنم آقای عمیدی‌نوری هم مخالفت‌شان را پس بگیرند
نایب رئیس- یک پیشنهادی آقای عمیدی‌نوری کرده‌اند که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم که یک فوریت آن سلب گردد که لایحه به صورت دوفوریتی شود. عمیدی‌نوری
نایب رئیس- مطابق آئین‌نامه حق دارند چنین پیشنهادی بدهند بفرمایید
عمیدی‌نوری- عرض کنم اولاً که طبق آئین‌نامه جناب آقای صارمی بنده حق دارم ثانیاً بنده در موقع طرح فوریت سوم مخالفت کردم ولیکن خوب سرعتی به خرج داده شد و آقایان رأی دادند ولی واقعاً من این عرایضی را که‌اینجا می‌کنم هیچ نظری ندارم اینجا دو پیشنهاد بود یک پیشنهاد دوفوریت بود که عده‌ای از آقایان محترم امضاء کردند و یک پیشنهادی به عنوان فی‌المجلس (صارمی- هر دو اینطور بود) بنده که دوفوریت دیدم به هرحال بنده نظرم این است که در این لایحه تفاوت دوفوریت با سه فوریت این است که این اگر دوفوریت باشد طبع می‌شود و در جلسه سه‌شنبه دو روز دیگر می‌آید در فاصله دو روز می‌شود متنش را مطالعه کرد و به کیفیتی که آقای دکتر شاهکار گفتند بنده هم جداً طرفدارش هستم یعنی ماده واحده و تبصره‌اش به کیفیتی که ملاحظه فرمودید باید اصلاح بیشتری بشود و یک مطالعه‌ای در این فاطله دوروز می‌شود و جناب آقای معاون وزارت دادگستری هم تشریف دارندکه مبادا خدای‌نکرده یک نقض غرضی بشود بر خلاف نیات مجلس مقدس شورای ملی یک چیزی از تصویب بگذرد چون در این فی‌المجلس ذاتاً ممکن است مجلس تحت تأثیر یک احساساتی قرار بگیرد و یک انحرافی پیش آید که بعداً موجت ندامت بشود به این جهت است که بنده معتقد هستم که آقایان موافقت بفرمایند این لایحه به صورت دوفوریت طبع شود و در جلسه آینده با یک مطالعه بیشتری که داریم متن ماده واحده و تبصره‌اش را اصلاح بکنیم و بعد بگذرد این است که بنده عقیده دارم که لوایح از تصویب نهایی مجلسین بگذرد و بعد اجرا بشود این لایحه را هم بنده معتقدم لایحه بسیار مهمی است و باید مجلس رویش رأی بدهد و اجرا بشود ولی ضمن اینها هم معتقدم مجلسین وظیفه قانونی خودشان را روی احساسات شدید و بدون مطالعه انجام ندهند یعنی لااقل مثل لوایح دیگری که دوفوری است تلقی کنند چرا این را سه‌فوری و فی‌المجلس مطرح کنید؟ یک وقتی هم ممکن است یک اشتباهی پیش بیاید به این جهت بنده این پیشنهاد را با کمال بی‌غرضی و بی‌نظری کرده‌ام حالا بسته به رأی مجلس شورای ملی است (صحیح است)
نایب رئیس- آقای کفیل وزارت دادگستری
کفیل وزارت دادگستری (مجلسی)- بنده از نظر سوابق خدمات قضایی که دارم نسبت به دو موضوع اهمیت زیادی قائل هستم یکی قانون مدنی که روابط افراد را با یکدیگر تعیین می‌کند که در حقیقت قانون اساسی قضایی هر مملکتی است (صحیح است) و یقین دارم که همه آقایان موافقند و یکی هم قانون اساسی است که مرجع تظلمات عمومی را دادگستری تعیین کرده اگر دو اصل را موافق باشیم و یقین دارم که بایستی هم موافق باشیم به یک نتیجه خواهیم رسید و آن اینکه دعاوی مالک و مستأجر مثل سایر دعاوی باید برود دادگستری (صحیح است) اگر مصلحتی
اقتضا می‌کند که روابط مالک و مستأجر یعنی روابط افراد یک مملکت در این موضوع به طور خاصی باشد و قانون خاصی داشته باشد پس اجازه بدهید قبل از اینکه این قانون تصویب شود اداره مال‌الاجاره‌ها منحل شود و تمام دعاوی به دادگستری ارجاع شود و وقتی که قانون از تصویب مجلس گذشت طبق آن قانون رفتار شود. بنابراین در موقعی که این لایحه این طرح را تصویب می‌فرمایید این تبصره را هم اضافه بفرمایید که از امروز اداره تعدیل اجاره منحل است و مطابق قانون مدنی تمام دعاوی مالک و مستأجر به دادسرا می‌رود (احسنت) (دکتر شاهکار ـ بسیار حرف صحیحی است)
نایب رئیس ـ آقای صارمی
صارمی ـ جناب آقای دکتر شاهکار استدعا می‌کنم توجه بفرمایید ما حرفی نزدیم و تقاضایی نکردیم که قابل بحث باشد گفتیم قانون اساسی در این مملکت حکومت می‌کند و قوانین بایستی به تصویب مجلسین برسد (صحیح است) کمیسیون‌ها واقعاً حق ندارند، و در موقعی که این لایحه اختیارات مطرح بود، مفصلاً به استناد مواد مختلف قانون اساسی بنده گفتم و عرض کردم کمیسیون نمی‌تواند قانون وضع کند، عمل شد ثابت شد که مصوبات کمیسیون هم آن‌قدرها نافع نبود، حالا راجع به آن چیزی صحبت نمی‌کنم ولی می‌گویم که یک قانونی مطرح است که در روابط همین هیجده میلیون نفر ساکنین شهرستان‌ها تأثیر دارد (طباطبایی قمی ـ یک خورده کمتر) یعنی کسی که مالک است و توی خانه‌اش نشسته ممکن است یک دکان هم داشته باشد، در عین حال که موجر است مستأجر هم باشد ـ گفتیم یک چنین قانونی که روابط بین اکثریت افراد ایرانی را تعیین می‌کند با مطالعه و با تصویب کمیسیون نباشد بیاید مجلس شورای ملی مطرح شود ـ بنده اگر وقت داشتم ثابت می‌کردم قانونی که از کمیسیون گذشته قسمت اعظمش به ضرر مستأجرین است ولی حالا مجال این صحبت به من داده نمی‌شود، اگر وقت می‌داشتم و مقام ریاست اجازه می‌دادند و اصل موضوع مطرح بود با دلایل کافی عرض می‌کردم که مصوبات کمیسیون دادگستری به ضرر اکثریت قاطبه مستأجرین است (عده‌ای از نمایندگان ـ این طور نیست) عمیدی نوری ـ این عملی که شما دارید می‌کنید به ضرر مستأجرین است) حالا می‌گویید این طور نیست بنده هم می‌گویم نیست. این قانون باید غیرقابل اجرا باشد بیاید مجلس مطرح شود اگر مجلس تصویب کرد. آن وقت اجرا کنند این حرف قابل مذاکره نیست. آقای عمیدی نوری می‌فرمایند با قید دو فوریت اینجا مطرح شود. قبول می‌کنیم قانونی که از کمیسیون گذشته با قید دو فوریت بیاید در مجلس تصویب شود. اما ما رأی دادیم که فی‌المجس مطرح شود، معنی ندارد که دو دقیقه پیش رأی دادیم و حالا عدول کنیم جناب آقای مجلسی هم فرمودند که قانون مال‌الاجاره‌ها لغو شود و فعلاً هم دعاوی بیاید به دادسرا، معنیش این بود که فردا همه اجرائیه صادر کنند بر علیه مستأجرین بنده تعجب می‌کنم که کفیل وزارت دادگستری چطور می‌آید اینجا و بدون مطالعه صحبت می‌کند آقا اگر قانون تعدیل مال‌الاجاره‌ها لغو شود فردا همه اجرائیه صادر می‌کنند، این حرف بدون مطالعه است فردا هم اجرائیه صادر می‌کنند.
یکی از نمایندگان ـ برعکس است.
نایب رئیس ـ یک نفر موافق می‌تواند صحبت کند. آقای دکتر دادفر موافقید؟
دکتر دادفر ـ با چی آقا؟
نایب رئیس ـ با پیشنهاد آقای عمیدی نوری.
دکتر دادفر ـ عرضی ندارم.
نایب رئیس ـ آقای مشایخی
مشایخی ـ موافقم
نایب رئیس ـ بفرمایید.
مشایخی ـ استدعا می‌کنم توجه بفرمایید. مطلب فوق‌العاده حائز اهمیت است از همکاران محترم تقاضا می‌کنم توجه بیشتری مبذول فرمایید (همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس)
نایب رئیس ـ آقای دکتر شاهکار نوبت شما می‌رسد تأمل کنید؟ آقای مسعودی بفرمائید سر جایتان.
مسعودی ـ اینجا راجع به کمیسیون دادگستری مطلبی پیش آمده و رئیس کمیسیون دادگستری محق است طبق ماده ۸۳ قبل از موافق و مخالف صحبت کند و شما اصلاً ترتیب اثر نمی‌دهید.
نایب رئیس ـ آقای مشایخی صحبت‌تان را بفرمایید.
مشایخی ـ من به فوریت‌های دو طرحی که پیشنهاد شده بود رأی دادم زیرا معتقد بودم و هستم که باید قانونی در روابط موجر و مستأجر وضع شود که همان‌طوری که ناطق محترم بیان کردند هیچ یک از طرفین به دیگری تجاوز نکنند با توجه به تذکراتی راجع به طرح‌های پیشنهادی و پیشنهاد اخیر جناب آقای عمیدی نوری داده شده است به این نتیجه می‌رسیم، پیشنهادکنندگان و آقای عمیدی نوری همه معتقد هستیم این قانون باید در جلسه علنی مجلس شورای ملی مطرح شود و به تصویب برسد بنابراین اختلاف ماهوی و مؤثری در نظر آقای عمیدی‌نوری و پیشنهاددهندگان طرح نیست. آقای عمیدی نوری می‌گوید این گزارش کمیسیون دادگستری طبع و توزیع شود که آقایان نمایندگان مطالعه و دقت کنند و در موقع طرح حضور ذهن داشته باشند. نظریات موافق و مخالف را با علم و اطلاع اعمال کنند، و این بیان مستلزم توجه است. با این که به فوریت سوم رأی دادم از نظر خودم عدول می‌کنم زیرا این حرف را منطقی می‌دانم و معتقد هستند که گزارش کمیسیون دادگستری طبع و توزیع شود و در جلسه آینده مطرح شود منتهی آقایان یک چیزی می‌گویند، می‌گویند مصوبات کمیسیون دادگستری قابل اجراست ممکن است تا فاصله پس فردا حقی تقویت شود به طوری که گفته شد هنوز رأی نهایی در کمیسیون دادگستری داده نشد، جناب آقای رئیس کمیسیون مشترک دادگستری هم توجه دارند که اتمسفر مجلس ناظر اهمیت موضوع است و نمی‌خواهیم مصوبات کمیسیون عملی بشود، بنابراین از تشکیل کمیسیون برای گرفتن رأی نهایی تقاضا می‌کنم خودداری کنند و آنچه تاکنون تصویب شده گزارش طبع و توزیع شود و در جلسه آینده مطرح شود، بنابراین اختلاف نظر اساسی بین پیشنهادکنندگان طرح و پیشنهاد آقای عمیدی نوری نیست و نظریه‌ای که آقای دکتر شاهکار دادند مؤید این نظریه است و ما امیدوار هستیم به هر حال سریعاً و عاجلاً قانونی وضع شود و در بوته اجمال نماند و زودتر روابط موجر و مستأجر تعیین شود علی‌هذا بنده با پیشنهاد آقای عمیدی نوری که این پیشنهاد برای جلسه آینده طبع و توزیع شود موافقم.
نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای عمیدی نوری به سلب فوریت سوم آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۱۱- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ بنابراین طرح طبع و توزیع می‌شود و در جلسه آینده جزء دستور خواهد بود.
جلسه آینده روز سه‌شنبه ساعت ۹ صبح خواهد بود.
(مجلس ده دقیقه قبل از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ اردلان