مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ شهریور ۱۳۱۰ نشست ۴۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هشتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ شهریور ۱۳۱۰ نشست ۴۵
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس – در صورت مجلس نظری نیست؟ آقای فرشی در صورت مجلس نظری دارید؟
فرشی – قبل از دستور
رئیس – در صورت مجلس نظری نیست؟(گفتند – خیر) صورت مجلس تصویب شد آقای فرشی میل دارید قبل از دستور حرف بزنید؟
فرشی –بلی
رئیس – این را می‌توانم از آقا تقاضا کنم که بجلسة بعد موکول بفرمائید؟(صحیح است)
فرشی – چشم
- اقتراع شعب
۲-اقتراع شعب
رئیس – امروز بایستی شعب اقتراع بشوند از مجموع عدة حاضر (۸۶ نفر) بهر شعبه چهارده نفر می‌رسد بقیه به شعبه یک و دو هر کدام یک نفر اضافه می‌شود
برای تعیین شعب اقتراع بعمل آمده نتیجه بقرار ذیل حاصل شد
شعبه اول – آقایان حسین قلی خان نواب – میرزا سید احمد بهبهانی – دکتر عطا الله خان سمیعی – میرزا احمد خان صفاری- میرزا محمد علی خان تربیت – دکتر ضیائی –دکتر احتشام – امیر تیمور – وهاب زاده – محمد ناصر خان قشقائی – بنکدار – مسعودی خراسانی – دبستانی کرمانی – میرزا سید محمد محیط لاریجانی
شعبه دوم – آقایان:دکتر طاهری – حسنعلی میرزا دولتشاهی – اعتبار – مصدق جهانشاهی – جمشیدی – خواجوی- دهستانی – میرزا اسدالله فقیه – میرزا ابراهیم خان قوام – مجد ضیائی – مقدم – شریعت زاده –حاج میرزا حبیب الله امین – فهیمی
شعبه سوم – آقایان:ابوالحسنخان پیرنیا – محمد تقی خان اسعد – دکتر ملک زاده – احتشام زاده – فاطمی مخبر فرهمند – مسعود ثابتی – رهبری – حاج میرزا حسین خان فاطمی – حاج حسین آقا مهدوی – همراز – مؤید احمدی – هزار جریبی – اورنگ
شعبه چهارم – آقایان:معتضدی – سید مرتضی وثوق – قراگوزلو – ملک زاده آملی – دبیرسهرابی – حکمت – بوشهری – مبدوی – باستانی – روحی – موقر – میرزا یانس – ساکینیان – کفائی
شعبه پنجم – آقایان یونس آقا وهاب زاده – محمد علی میرزا دولتشاهی – امیرحسینخان بختیاری – حاج میرزا حسنخان اسفندیاری – دادور – ایزدی – فرشی – ارباب کیخسرو – افخمی – دادگر – دکتر لقمان – امیر دولتشاهی – کازرونی – حاج محمد رضا بهبهانی
شعبه ششم – آقایان: بیات – طهرانی – ملک مدنی –شریفی – امیر عامری –یار علی – آقا سید کاظم – ارکانی – عدل- اسمعیل خان قشقائی – رهنما- طهرانچی
بشعبه یک اضافه شود – آقا سید حبیب الله لاریجانی بشعبة دوم اضافه شود – لیقوانی
رئیس – پس از ختم جلسه خواهش می‌کنم آقایان شعب را تشکیل داده و اعضای عامله خودشان را معین کنند آقای وزیر عدلیه
- تصویب لایحه اعتبار ساختمان محبس‌ها
۳- تصویب لایحه اعتبار ساختمان محبس‌ها
وزیر عدلیه – می‌خواستم خواهش بکنم اگر موافقت می‌فرمایند لایحة که راجع است بنظمیه و اعتبار ساختمان محبس‌ها چون خیلی مختصر است و یک ماده واحده بیشتر نیست مطرح شود چون خیلی معطل هستند بعد از آن هم خبر راجع بنظام وظیفه مطرح شود (صحیح است)
رئیس – اشکالی نیست خبر کمیسیون بودجه راجع باعتبار ساختمان محبس‌ها قرائت می‌شود:
خبر کمیسیون
لایحه نمره ۲۰۹۳۱ دولت راجع بمخارج ساختمان ده محبس در ولایات و تفاوت قیمت ملبوس ادارة نظمیه در کمیسیون بودجه مطرح و بالاخره با پیشنهاد دولت موافقت بعمل آمده اینک راپرت آنرا بعرض مجلس میرساند
مادة واحده- مجلس شورای ملی ۳۵ هزار تومان اعتبار برای ساختمان ده محبس در ولاتیات و هیجده هزار تومان اضافه اعتبار برای تفاوت قیمت ملبوس اداره نظمیه در سال ۱۳۱۰ تصویب مینمایندکه از محل ذخیره قران مملکتی پرداخته شود
رئیس- مادة واحد مطرح است آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی – بنده فقط عرضی که در این ماده داشتم راجع باین بود که آیا محل این ده محبسی که باید ساخته شود در ایالات و ولایات معلوم است یا معلوم نیست؟ اگر معلوم است چرا در لایحه اظهار نکرده است که ما بدانیم در کجا ساخته می‌شود چون بعضی جاها خیلی احتیاج دارند بمحبس مثلاً کرمان در این سفر که ما رفتیم دیدیم محبس ندارند و در همان محبس دیدیم الان محبوسین نظیمه را می‌برند البته کرمان از آن جاهائیست که محبس لازم دارد حالا بنده نمیدانم آیا جزو این صورت هست یا نیست؟
وزیر عدلیه (آقای داور)- بنده گمان می‌کنم که خود آقای نماینده محترم هم منصفانه تصدیق بکنند که بهتر این بوده است که صورت در اینجا داد نشود برای اینکه البته مملکت بیشتر از این احتیاج دارد و دولت هم در این خصوص تا بحال اقداماتی کرده است مخارجی ساخت ولی اگر بنا باشد که ده نقطه معین در این جا ذکر شود آقا صحبتی از کرمان می‌فرمودید و البته تکلیف هر یک از نمایندگان محترم دیگر هم این بود که راجع بمحلی که از آنجا انتخاب شده‌اند بفرمایند و اسباب اشکال می‌باشد پس بهتر این ترتیب بود که دولت به بیند هر کجا بیشتر احتیاج دارد آنجا را اول بسازد ممکن است کرمان هم جزء آنجا باشد بنده البته نه وعده صریح می‌دهم و نه می‌خواهم نفی کنم و البته دولت تمام این نقاط را در نظر خواهدگرفت برای سایر محبس‌ها وقطع داشته باشید که دولت یک نظر قاطع و مسلمی دارد و از برای اینکه بسرعت هم محبس‌ها را بتواند بسازد بترتیبی که قابل زندگی بوده و از هرحیث پسندیده باشد
رئیس – آقای ملک زاده موافقید؟
دکتر ملک زاده – بلی
رئیس – دیگر مخالفی نیست آقایانی که مدلول این لایحه را تصویب می‌کنند ورقه سفید خواهند داد (اخذ و استخراج آراء بعمل آمده و ۸۵ ورقه سفید شمرده شد)
رئیس – عده حاضرین در موقع اعلام رأی ۶۷ به اکثریت ۵۸ رأی تصویب شد
- شور تصویب لایحه اصلاح قسمتی از قانون نظام وظیفه
۴- شور تصویب لایحه اصلاح قسمتی از قانون نظام وظیفه
رئیس- بطوریکه خاطر آقایان مستحضر است من استیذان کردم از مجلس که کمیسیون خاصی بلافاصله بعداز اکتشاف و تعیین هیئت عامله خودش بقضیه رسیدگی و راپرت قضیه را تقدیم مجلس کند این است که راپرت قضیه را کمیسیون تهیه و تقدیم مجلس کرده است قرائت می‌شود:
خبر از کمیسیون مخصوص قانون نظام وظیفه بمجلس مقدس شورای ملی کمیسیون مخصوص قانون نظام وظیفه لایحه نمره ۶۱۰۴ دولت را راجع باصلاح بعضی از مواد قانون خدمت نظامی با حضور آقای وزیر عدلیه مورد شور و مطالعه قرار داده و با اصلاحاتی لایحه را تنظیم و اینک برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد
رئیس – متن لایحه مفصل است طبع و منتشر هم شده است باز قرائت بشود؟
عده از نمایندگان – خیر لازم نیست
مصدق جهانشاهی – قرائت شود
روحی – طبع شده است در نزد همه است
مصدق جهانشاهی – باشد عدة نبوده‌اند تازه آمده‌اند سابقه ندارند قرائت شود بهتر است
رئیس- بسیار خوب مادة واحده قرائت می‌شود:
ماده واحده بجای قسمتی از مواد قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ مواد ذیل تصویب می‌شود
بجای ماده ۴- مملکت ایران مطابق تشکیلات قشونی بنواحی سربازگیری منقسم شده و افراد وظیفه در مراکز حوزه‌های سربازگیری خود بخدمت احضار ومطابق نظریه وزارت جنگ بقسمتهای قشونی تقسیم می‌شوند
بجای ماده ۵- در تمام نواحی سربازگیری بموجب پیشنهاد وزارت جنگ و تصویب هیئت وزراء وصدور فرمان همایونی عمل سربازگیری از ۱۵ مهرماه هر سال شروع و تا آخر آذرماه همان سال خاتمه خواهد یافت
بجای ماده ۶- در سه ماهه آخر هر سال دفاتر احصائیه و سجل احوال هر ناحیه سربازگیری صورتی از کلیه افرادیکه در سال آتی بسن سربازی می‌رسد و در ثبت حوزه‌های جزء می‌باشند از دفتر سجل نفوس آن محل استخراج و بنواحی سربازگیری تسلیم و نواحی سربازگیری پس از تطبیق صورتهای مزبور با دفاتر نفوس محل بوسیلة رؤسای مافوق خود بوزارت جنگ ارسال می‌دارند
تبصره – تهیه و تحویل صورتهای مزبور بنواحی و تطبیق آنها با دفاتر نفوس و ارسال بوزارت جنگ نباید از ماه آخر سال تجاوز نماید
بجای ماده ۷- وزارت جنگ پس از وصول صورتهای مزبور در فروردین ماه هرسال عده نفراتی را که در انسال لازم خواهد داشت با تعیین تقسیم آن به نواحی باضافه صدی بیست برای کشور احتمالی معین کرده و برای نواحی سربازگیری و حوزه‌های قشونی ارسال خواهد نمود.
بجای ماده ۸- مادامیکه احتیاجات قشونی کمتر از میزان افرادی است که باید برای خدمت نظامی احضار شوند افراد لازم برای احتیاجات وزارت جنگ بترتیب ذیل از بین واجدین شرایط خدمت نظامی معین خواهد شد ۱- غیر متأهل ۲- متأهل بدون اولاد ۳- متأهل با اولاد برای تأمین احتیاجات قشونی افراد وظیفه طبقه اول مقدم بر طبقه ثانی مقدم بر طبقه ثالث خواهد بود در صورتیکه تعداد هر طبقه اضافه بر احتیاج بوده باشد افراد لازم از بین آنها مطابق تقدم تاریخ ولادت انتخاب و به بقیه موقتاً مرخصی خانه داده می‌شود
بجای ماده ۹- در صورتیکه انتخاب از بین افرادی باید بعمل آید که تاریخ روز و ماه تولد آنان در اوراق سجلی ذکر نشده یا ذکر شده و تاریخ تولدشان یک روز باشد تقدم با کسانی خواهد بود که نسبت به افراد دیگر ردیف خود دیرتر ورقه سجل گرفته‌اند
بجای ماده ۱۰- افراد در چهار سال دورة احتیاط پس از سه سال اول احتیاط یک مرتبه وذخیره مقدم هر دو سال یکمرتبه وافراد ذخیره تالی هر سه سال یک مرتبه در حوزة خود برای مدت یکماه مشق نظامی باید حاضر شوند موعد و ترتیب آن مطابق نظامنامة که وزارت جنگ تهیه خواهد کرد معین خواهد شد
بجای ماده ۱۱- اشخاصیکه در سن سربازی و یا بعد از آن بخواهند داخل خدمت دولتی یا اجتماعی یا مشاغل آزادی که مستلزم اجازه رسمی دولت است بشوند باید تصدیق انجام خدمت تحت السلاح و یا معافیت از خدمت نظامی را در دست داشته باشند و بدون اوراق مزبور دوائر کشوری و مؤسسات از قبول آنها باید خودداری نمایند
بجای ماده ۱۳- اشخاصیکه قبل از رسیدن بسن سربازی دواطلبانه دو سال تحت السلاح خدمت نموده‌اند پس از خاتمه تحت السلاح جزء ذخیره محسوب خواهند شد مشروط باین که پس از رسیدن بسن لااقل هیجده سالگی شروع بخدمت کرده باشند.
بجای ماده ۱۵- کسانیکه از خدمت نظام وظیفه عمومی بواسطة علل مزاجی بتصدیق دو نفر ا زاطباء نظامی که عدم استعداد آنها را برای خدمت نظامی تصدیق نمایند معاف می‌باشند:
۱- نابینا از یک یا دو چشم
۲- قوزی
۳- کر
۴- لال
۵- شل و چلاق
۶- یکدست
۷- فاقدین شست و سبابه دست راست
۸- اشخاص قیصر القامه که قد آنها از یک گز و نیم کمتر باشد
۹- اشخاص مسلول و مبتلای بامراض غیر قابل علاج
۱۰- معیوبین از چشم که از عهده خدمات نظامی برنیاید
تبصره ۱- اشخاص ضعیف البنیه یا مرضای قابل معالجه قبل از رفتن بخدمت تحت السلاح بخرج دولت معالجه خواهند شد.
تبصره۲- در صورتیکه دو نفر طبیب نظامی در مح لتشکیل مجلس سربازگیری حاضر نباشند وظیفه مذکور در فوق بدو نفر طبیب غیر نظامی که از طرف اداره نظام وظیفه معین می‌شوند محول می‌گردد
بجای ماده ۱۶- کسانیکه بواسطه موقعیت خود از خدمات نظامی می‌باشند:
۱- حکام شرع مجاز باجتهاد از مراجع تقلید و علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی و مسیحی و مدرسین علوم معقول و منقول
۲- یگانه پسر هر مرد یا زنی که بواسطه علت مزاج
از ادارة امر معاش خو عاجز و کفالت بر عهدة آن پسر باشد در تمام مدت کفالت
۳- پسر دوم هر مرد یا زنی که یک پسرش د رخدمت تحت السلاح بوده و در صورت داشتن پسر سوم آن پسر بسن ۱۸ برسیده باشد
۴- پسر هر مرد یا زنی که پسرش بموجب قانون نظام وظیفه بخدمت احضار و در خدمت وفات کرده باشد در صورتیکه آن مرد یا زن پسر دیگری هم داشته باشد این معافیت تا زمان رسیدن پسر دیگر بسن هیجده سالگی خواهد بود
۵- هر جوانی که نفقه ده یک خانواده بوده و در محل پدر یا برادر پدر زن و یا برادر زنی که وضعیت اعاشه آنها اجازة کفالت امور خانواده مشمول را بدهد نداشته باشد مادام که این وضعیت باقیست
مشمولی که در سال احضار بخدمت تأهل اختیار کند حق معافیت از خدمت سربازی را بعنوان ضرورت تکفل از عیال خود نخواهد داشت.
۶- دو نفری که مشترکاً کفیل یک یا چند خانواده باشند و در یکسال هر دو برای خدمت سربازی دعوت شوند آنکه بیشتر بعائله کمک می‌کند مادام که این وضعیت باقی است از خدمت معاف خواهد بود
۷- یکی ا زدو پسر پدر یامادری که هر دو در یکسال بخدمت نظامی احضار می‌شوند بانتخاب پدر و در صورت نبودن پدر بانتخاب مادر برای مدت دو سال معاف خواهد بود
۸- بطور کلی مطابق مقررات فقره ۷ این ماده از دو پسر یکی معاف و مطابق مقررات فقرة ۳و ۴ از سه پسر در صورت نرسیدن پسر سوم بسن ۱۸ سالگی و یا بودن یک پسر در خدمت نظامی یک نفر معاف واز ۴ پسر نیز یکنفر و از پنج پسر دو نفر معاف خواهد بود
۹- هر جوانی که کفیل معیشت منحصر بفرد پدر یا مادر جد یا جده پیر و علیل از کار افتاده خود باشد مادام که حال بدین منوال است
تبصره- در صورت ادامة تکفل مقرر در فقرات ۲و۳ و ۴و۵و۶و۷و۸و۹ این ماده تا پنجسال متوالی در آخر پنج سال کلیه متکلفین بدون استثناء برای فراگرفتن مقدمات تعلیمات نظامی برای ۴ ماه بخدمت نظامی احضار و پس از خاتمه آن مرخصی و جزو ذخیره محسوب خواهند شد
بجای ماده ۱۷ – محصلینی که در مدارس عالیه و سیکل دوم متوسطه داخله یا خارجه مشغول تحصیل باشند و بسن سربازی برسند تا موقع اتمام و اکمال تحصیلات خود از خدمت نظامی معاف هستند
بجای ماده ۱۸- مدت خدمت تحت السلاح دارندگان تصدیقنامه رسمی (دیپلم لیسانس و بالا) از مدارس عالیه داخله یا خارجه فقط یکسال و دارندگان تصدیقنامه دوره کامل مدارس متوسطه داخله یا خارجه ۱۸ ماه خواهد بود
تبصره – فارغ التحصیلهای مدارس عالیه و متوسطه مخصوص تشکیل کادرهای صاحبمنصبی احتیاط هستند و وزارت جنگ با تشکیل مدارس صاحب منصبی احتیاط وسائل نیل آنها را بمقام صاحب منصبی احتیاط در مدت خدمت تحت السلاح مقرر دراین ماده فراهم خواهد نمود
بجای ماده ۱۹- طلاب علوم دینیه در صورت اشتغال بتحصیل تا اکمال و خاتمه تحصیلات خود در صورتی که تحصیلات آنها مطابق مدارس عالیه و یا متوسطه بوده باشد مشمول مقررات ماده ۱۷و۱۸ خواهند بود
بجای ماده ۲۰ – برای اجرای مقررات ماده ۵ این قانون وزارت جنگ مقدمات جریان سربازگیری را در تمام مملکت از ۱۵ فروردین ماه تا آخر شهریور ماه هر سال از حیث اعلان اسامی مشمولینی که در ۱۵ مهرماه آن سال باید خود را برای خدمت نظامی حاضر نمایند و رسیدگی بوضعیت مشمولین و تهیه و تکیمل اوراق آنهائیکه مطابق فقرات ۲و۳و۴و۵و۶و۷و۸و۹ ماده ۱۶ قانون خود را معاف میدانند حاضر خواهد نمود که پس از صدور فرمان همایونی در احضار مشمولین بدون فوت وقت مجالس سربازگیری باوراق متکلفین و اشخاص مذکور در ماده ۱۵ و سوابق و مدارک آنها که قبلاً بوسیله حوزه‌های سربازگیری هر محل تهیه شده
است رسیدگی و سربازان مسلم را بسربازخانه‌ها اعزام وبرای اشخاص واجد شرایط معافیت سند معافیت صادر نمایند
بجای ماده ۲۱- پس از صدور اوامر وزارت جنگ در باب احضار افراد بخدمت نظامی مامورین سربازگیری با صاحبمنصبان ساخلو که برای هر حوزه معین و از ۱۵ فروردین تا آخر شهریور ماه هر سال مأمور اجرای مقررات ماده فوق می‌باشند با دفاتر مذکور در ماده ۶ بمراکز خود رفته با اطلاع مامورین کشوری اسامی کلیه افراد ساکن آن حوزه را که واجد سن سربازی شده و یا معافیت موقت آنها خاتمه یافته است اعم از مقیم یا مسافر با دفاتر نفوس تطبیق می‌نمایند که در روز معین بمجلس سربازگیری محل دعوت شوند
کلیه افراد مذکور درفوق مکلف می‌باشند که در موعد معین در مجلس سربازگیری حضور بهمرسانند و در عوض مسافرین و اشخاص علیل غیر قادر به حرکت باید پدر یا برادر یا یکی از اقوام نزدیک یا شخص دیگری را که به نمایندگی تعیین نمایند حاضر شوند
بجای ماده۲۲- برای اجرای عمل سربازگیری در مرکز هر حوزه سربازگیری مجلسی مرکب از اعضاء مفصله ذیل تشکیل می‌شود:
۱) حاکم و رؤسای مالیه – بلدیه – نظمیه – امنیه – مدعی عمومی و سجل احوال محل در صورت بودن رؤسای مزبوره در محل
۲) از یک الی پنج نفر صاحبمنصب بانتخاب فرمانده ناحیه سربازگیری یک یا دو نفر طبیب نظامی در صورت نبودن طبیب نظامی در محل مطابق تبصره ۲ ماده ۱۵ رفتار خواهدشد
۳) پنج نفر از معاریف و معتمدین اهل محل که سه نفر از آنها عضو اصلی ودو نفر علی البدل خواهند بود-یکنفر از اعضای اصلی باید از طبقه علماء باشد انتخاب معتمدین فوق بنظر حاکم و فرمانده ساخلو و رئیس حوزه سربازگیری محل بعمل می‌آید
تبصره – در صورتیکه تشکیل مجالس سربازگیری در مدت مقرره در ماده ۵ در تمام مملکت غیر مقدور باشد نواحی حوزه‌های سربازگیری مکلف خواهند بود مجالس سربازگیری را به محض تهیه مقدمات یکی بعد از دیگری در طول سال تشکیل و به احضار افراد اقدام نمایند بطوریکه افراد آن سال در همان سال احضار بخدمت شوند
بجای ماده ۲۳ – ریاست مجلس سربازگیری بعهدة حاکم و نظارت آن با رئیس حوزه سربازگیری محل و مسئولیت مشترکه متوجه کلیه اعضاء آن خواهد بود
بجای ماده ۲۵- وظایف مجلس سربازگیری از قرار ذیل است
۱- امر دولت در احضار افراد بخدمت نظامی و مواردی که مطابق قانون از خدمت نظامی دائماً یا موقتاً معاف می‌باشند برای حاضرین قرائت می‌شود
۲- اسامی اشخاصی که در آن سال برای خدمت دعوت شده‌اند مطابق دفاتری که حوزه‌های سربازگیری استخراجاً طبق صورتهای ارسالی دفاتر احصائیه و سجل احوال محل تهیه نموده‌اند یک یک بصدای بلند خوانده و حاضر و غایب معین شده و اشخاص حاضر معاینه گردیده آنهائی که قابلیت سربازی ندارند خارج و سند معافیت به آنها داده می‌شود
۳- به اسناد اشخاصیکه مطابق فصل دوم این قانون معاف می‌باشند طبق ماده ۲۰ قبلاً از طرف حوزه‌های سربازگیری با تحقیقات محلی تنظیم و تکمیل گردیده رسیدگی کرده پس از تصدیق حقانیت آنها در مقابل اسامی آنان در دفتر سربازگیری ذکر علل را نموده و سند معافیت به آنها می‌دهند
۴- اشخاصی که در دفتر اسامی نامشان ذکر شده ولی بواسطه مسافرت یا مرضی نتوانند حاضر شوند و نماینده فرستاده باشند از نمایندة آنها تحقیقات لازمه بعمل آمده علل عدم حضور و لیاقت و معافیت و عدم معافیت آنها در مقابل اسمشان قید و سند مقتضی به نماینده آنها داده خواهد شد
۵- دفاتر اسامی که از طرف حوزه‌های سربازگیری تهیه و به مجلس سربازگیری تسلیم شده با دفتر نفوس
محلی تطبیق و در صورت اختلاف علل و موجبات آن تحقیق شده و بر طبق آن تحقیقات عمل می‌شود پس از اتمام عملیات دفاتر مذکوره بسته شده و بامضای تمام اعضاء تمام اعضاء مجلس خواهد رسید
۶- پس از موضوع کردن معافین از خدمت نظامی عده مورد احتیاج از مجموع افراد قابل سربازی انتخاب و به بقیه افراد اضافه بر احتیاج مرخصی خانه تا احضار ثانوی داده خواهد شد- بدیهی است در مرخصی افراد اضافه بر احتیاج طبقات سه گانه مقرره در ماده ۸ باید ملحوظ شود و طبقه سوم مقدم بر طبقه دوم وطبقة دوم مقدم بر طبقه اول خواهد بود
بجای ماده ۲۶- رسیدگی بوضعیت افراد علنی و در حضور حاضرین در مجلس سربازگیری بعمل می‌آید.
بجای ماده ۲۷- وضعیت هر یک از افراد باید در مقابل اسم آن شخص در دفتر صورت مجلس سربازگیری ثبت و به امضای رئیس دفاتر منشی مجلس سربازگیری برسد
بجای ماده ۲۸- در صورت اختلاف آراء بین اعضاء مجلس سربازگیری رأی اکثریت قاطع خواهد بو
بجای ماده ۲۹- اشخاصیکه بدون عذر موجه در مجلس سربازگیری حاضر نشوند و یا نماینده نفرستند برای استنکاف از حضور در مجلس سربازگیری یا فرار پس از ثبوت تقصیر در محکمه اداری جلب بخدمت سربازی شده و در عوض دوسال سه سال تحت السلاح خواهند ماند
تبصره – در صورت ثبوت عذر موجه برای غیبت محکمه اداری بامشمول مزبور مطابق مقررات قانونی رفتار خواهد نمود
بجای ماده ۳۱- قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خرداد ماه ۱۳۰۴ که بموجب قانون مجازات مجرمین در امور نظام وظیفه مصوب ۲۳ امرداد ماه ۱۳۱۰ نسخ شده ماده ذیل تصویب می‌شود:
محکمه اداری مذکور در ماده ۲۹ بریاست رئیس ناحیه یا رئیس حوزه سربازگیری و عضویت نماینده حکومت وسجل احوال و امنیه ونظمیه محل در مراکز نواحی و حوزه‌ها تشکیل می‌گردد
بجای ماده۳۲- هر یک از افراد ذخیره که در مواقع احضار برای مشق نظامی بدون عذر موجه حاضر نشوند پس از ثبوت تقصیر در محکمه نظامی از یک ماه تا سه ماه محکوم به حبس می‌گردند
بجای ماده ۳۳- حکم مذکور در ماده فوق در مورد افراد احتیاط نیز جاری است
بجای ماده ۳۴ – که بموجب قانون مجازات مجرمین در امور نظام وظیفه نسخ شده ماده ذیل تصویب می‌شود:مدتی را که مستخدمین رسمی قبل از تاریخ اجرای این قانون انجام خدمت نظام وظیفه نموده ویا بعد بنمایند جزو مدت خدمت رسمی آنها محسوب شده و وزارتخانه‌ها و ادارات مربوطه مکلفند آنها را پس از دورة خدمت نظامی بخدمت سابق خود بپذیرند
بجای ماده ۳۶- این قانون از تاریخ دهم مهرماه ۱۳۱۰ بموقع اجرا گذارده می‌شود- اشخاصی که بموجب قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ مشمول بوده‌اند از حیث معافیت تابع مقررات مواد ۱۳ –۱۵-۱۶-۱۷-۱۸-۱۹ این قانون خواهند بود نظامنامه اجرای این قانون توسط وزارتین جنگ و داخله تدوین و پس از تصویب هیئت وزراء بوسیله وزارت جنگ بموقع اجرا گذارده خواهد شد
رئیس – مادة واحده مطرح است آقای امیر تیمور اینکه نوشته‌اید در مادة ۱۷و۱۸ مخالفید اینها قسمتهای مادة واحده هستند ماده‌ها نیستند اگر مخالفتی دارید بفرمائید
امیر تیمور کلالی – بنده ننوشته‌ام آقا مخالفتی ندارم
رئیس – امضای شما را اینجا دیدم
امیر تیمور کلالی – خیر بنده امضا نکرده‌ام و مخالف نیستم
مؤید احمدی- پس اشتباه شده است
رئیس - مؤید احمدی
مؤید احمدی – بنده مخصوصاً خواهش می‌کنم آقای وزیر عدلیه یک قدری توجه بعرایض بنده بفرمایند
اولاً بنده نظری که عرض می‌کنم نه از نقطة مخالف با این قانون است خیر بعقیدة بنده این قانون برای مملکت بهترین قوانینی است که تا بحال نوشته شده است و البته درظرف چهار پنج سالی که بموقع عمل و اجرا گذاشته شده معایبی درش دیده شده و باین شکل درآمده است که اصلاح بشود و این البته خیلی خوب است ولی عرایضی که بنده می‌کنم راجع باین موضوع است که بعضی این قسمتها را در ضمن عمل چه می‌کنند که اسباب اشکال و اشتباه نشود این را خوبست توضیح بدهند. اولاً بنده عقیده‌ام این است یعنی مطابق عقیده اسلامی که دارم وظیفه تمام افراد این مملکت این است که داخل در نظام شوند بعلت اینکه این آیه قرآن است که می‌گوید کتب علیکم القتال و هوکره لکم مثل سایر چیزها روزه و نماز که آنهم دارد کتب علیکم الصیام این جا هم کتب علیکم القتال است باز آیة دارد در قرآن که بقدر استطاعت تان و بقدر قوه تان تشکیل نظام بدهید و مشق کنید و هر چه که دارید تهیه کنید: می فرماسد واعدوالهم ما استطعتم من قوه و من رباط الخیل که مخصوصاً برای مشق نظامی است پس از این جهت بنده کاملاً با این قانون موافقم و عقیده‌ام اینست که همه باید داخل در خدمت نظام بشوند حالا هم که دولت صلاح دانسته است اینطور باشد و این قسمتها اصلاح بشود البته بنده بطریق اولی موافق هستم اما دو موضوع را بنده یادداشت کرده بودم که از آقای وزیر عدلیه سئوال کنم و توضیح بخواهم که در این دو موضوع چه باید کرد که یکیش را کمیسیون اصلاح کرده است و دیگر لازم بتوضیح خواستن نیست و آن راجع بفارغ التحصیلهای مدارس عالیه و اشخاصی است که در سیکل دوم متوسطه مشغول تحصیل بوده‌اند در سابق و دیپلمه شده‌اند اینجا در ماده ۳۶ تکلیف آنها معین شده است و دیگر لازم نیست بنده توضیح بخواهم و این مرحمت را کمیسیون کرده‌اند عرض کنم فقط بنده در یک ماده در اینجا توضیح می‌خواهم که آقای وزیر عدلیه بفرمایند که چه جور عمل می‌کنند و آن این است که مدارس قدیم ما بدبختانه پرگرام ندارد یعنی تا بحال تقسیم ابتدائی و متوسطه وعالی نشده است طلاب می‌رفتند درمدرسه درس می‌خواندند یک مدتی مقدمات عربی می‌خواندند تصریف فارسی وتصریف و نجانی والفیه سیوطی و یک همچو چیزهائی بعد مغنی و جامی و معالم و مطول و این چیزها بعد هم قوانین و شرح لمعه و آن کتبی که داشتند اما حدی معین نبود که کدام ابتدائی است و کدام متوسطه و کدام عالی تصدیق نامه هائی هم تاکنون نداشته‌اند که آنهائی که از ابتدائی فارغ شده‌اند کدامند و آنهائی که از متوسطه فارغ شده‌اند کدامند و آنهائی که از مدارس عالیه بیرون آمده‌اند کدامند یک همچو چیزی هم نبوده فقط اگر یک کسی مجتهد می‌شد و بدرجة اجتهاد می‌رسید یک اجازة داشت حالا در ماده ۱۹ باین عبارت می‌نویسد که:طلاب علوم دینیه در صورتی مشمول ماده ۱۷و۱۸ هستند که تحصیلات آنها مطابق مدارس عالیه و یا متوسطه بوده باشداین تطابق غیر ممکن است آقا این مدارس که پرگرام نداشته‌اند این را چه کار می‌کنید؟ بنده در این موضوع صحبت نمی‌کنم که آنها نباید سرباز بشوند خیر ما پیغمبرمان امامهایمان در هر قشونی خودشان پیشقدم و سردار بوده در هر میدان جنگی خودشان قائد زمامدار بوده طلاب هم باید باشند لکن از حیث عمل می‌پرسم که این را چه کار خواهید کرد آنها که پرگرام و ترتیب صحیحی نداشته‌اند که با پرگرام مدرسه عالی یا سیکل دوم متوسطه مطابقه کنید؟ این تطابق بعقیده بنده غیر ممکن وغیر عملی است این یک سئوال بنده بود که توضیح می‌خواهم – مطلب دیگر بنده این است که یک مادة کمیسیون اضافه کرده است که انصافاً والحق خیلی خوب ماده ایست که مدتی را که مستخدمین رسمی قبل از تاریخ اجرای این قانون انجام خدمت نظام وظیفه نموده و یا بعداً بنمایند جزو مدت خدمت رسمی آنها محسوب شده و وزارتخانها و ادارات مربوطه مکلفند آنها را پس از دورة خدمت نظامی بخدمت سابق خود بپذیرند –اشکالاتی که در مؤسسه تقاعد و وزارت مالیه می‌شود البته نظر مبارک هست فرض کنید یک نفر دریک ادارة مستخدم بوده مستحق ترفیع هم بوده بعد مشمول شد و رفت به خدمت نظام بعد از آنجا برگشت مطابق این قانون وزارت خانه مربوطه بردش سر کار ولی دیگر ترفیع به او نخواهد داد به علت این که این جا در آخر ماده نوشته شده بخدمت سابق این جا بنده برای رفع این اشکال پیشنهاد کرده‌ام که این کلمة سابق را حذف کنند و همان بخدمت خود اکتفا کنند و اگر خدمت سابق نوشته شود اشکالات آنجا را هم در نظر بگیرید می‌گویند همان رتبه دو که داشتید و دوسال هم بودید بعد دو سال هم رفته‌اید خدمت کرده‌اید حالا چون در قانون نوشته شده است بخدمت سابق به پذیرمت بهمان رتبه دو باقی بمان و ترفیع او از بین می‌رود و در همان متوقف می‌ماند از این جهت بنده برای رعایت حال مستخدمین پیشنهاد کردم که این کلمه را برداریم از این قانون ویک توضیح هم بدهید که در مادة ۱۹ چه جور عمل می‌کنند
وزیر عدلیه – بنده البته تشکر می‌کنم از اظهار موافقتی که اصولاً نماینده محترم کردند راجع بقانون و بطور کلی بنده منوافقت همة آقایان را قبلاً بخودم وعده و امید داده‌ام (صحیح است) و یقین دارم همه آقایان موافق هستند (صحیح است) تا اینکه روز بروز مملکت دارای قوائی مکمل تر و قشونی منظم تر و حاضرتر و آماده تر بشود (صحیح است) پس در قسمت موافقت کلی بنده هیچوقت تردید نداشتم لکن بنده همیشه چون سابقه صحبت هم بین بنده و آقایان بوده است که در مجلس مکرر گفته‌ام بنده در ایران همیشه از اما می‌ترسم بنده هیچوقت واقعاً عرض می‌کنم تا بامروز یکنفر از اشخاص باصطلاع وارد در صحنه سیاست و کسانیکه در کار بوده‌اند از ارباب قلم و ارباب نطق و نمایندگانی که در مجلس بوده‌اند و هستند هیچکس را ندیده‌ام در اصل یک امری موافقتی زیاد و کم نشان بدهند ولی همیشه بنده از اما می‌ترسیدم و همیشه هم این جور بوده است حالا علت چه بوده؟ واقعاً این یک طرز فکری است تقصیر خود ما هم نیست انشاءالله به تدریج و بزمان رفع خواهد شد ما که در اصل موافقیم و بطور کلی حسن نیت داریم و واقعاً هم دلمان می‌خواهد که مملکتمان بمنتهی درجة ترقی تعالی برسد و دارای تمام قوای لازمه بشود و در تمام زمینه‌ها هر چیزی را که ممالک متمدنه دارند مملکت ما هم دارای آن بشود و بهترین قسمتش را بدست بیاورد این از نقطة نظر نیت ولی وقتی که بعمل می‌رسیم البته بیک مشکلاتی برمیخورد و هیچ گفتگو هم ندارد هیچوقت امکان ندارد شما بخواهید یک اصلی را جاری بکنید و یک اصلی را حکومت بدهید در یک مملکتی و در عمل یک افرادی هم از اجرای آن اصل ضرر بزند آنوقت است که ما یک مرتبه آن اصول کلی و آن حسن نیت و آن مقاصد عالی و آن میل ترقی را کنار می‌گذاریم هیچوقت سوء تعبیر نشود بیک قصدی غیر از آنچه که بنده در نظر دارم اما عادت ما بر این است که فوراً آنها را متوجه می‌شویم و در درجة دوم متوجه می‌شویم بآن شخصی که در مقابل خودمان است یا اینکه تصور می‌کنم در مقابل چشم مان باشد که حالا آیا این چطور می‌شود و البته این جور چیزها در زندگانی خیلی زیاد است دیگر هیچوقت ممکن نیست که یک اصلی را شما در مملکت اجرا کنید یک اصل عمومی را تعمیم بدهید بهیچیک از افراد هم زحمتی وارد نیاورد بزندگانی هیچکس هم تلنگر نزند فوراً آن اصولاً کلی از نظرمان می‌رود و باین جزئیات می‌رسیم بهر نحوی هست ما واقعاً باید سعی کنیم مشق کنیم عادت بدهیم خودمان را که مسائل مهم و مسائل مملکتی را نگذاریم که در قسمت تأثیر وضعیت افراد باشد البته ممکن است که بیک افرادی یک زحمتی وارد بیاید ولی مسائل کلی را همیشه باید در نظر گرفت اینجا هم پس ما باید برویم روی اصول موافقت و این را که بنده عرض کردم واقعاً بدون تعارف و بدون اینکه از نقطه نظر بیان مجلس باشد بنده یقین قطعی دارم که همه میل دارند که نظام این مملکت ترقی بکند و هیچکس در این قسمت کوچکترین تردیدی هم ندارد و کم و کوتاه هم نمی‌آید منتهی باجرایش که آنوقت یک نکاتی را محل توجه قرار می‌دهند که بالطبیعه و ناچار اگر بخواهند آن اصل را تأمین کنند باید آن نکات را دور بیاندازند و باصطلاع اگر هم بیک عدة از افراد یکصدمة وارد می‌آید از نظر سعادت مملکت نباید اهمیت داد و البته بطور کلی میدانم همه آقایان در کلیات نظر موافق دارند و یا اگر نظری داشته باشند و بنا باشد روی کلمة اما بروید بنده هم روی این اصل جواب خواهم داد اینجا یک مسئله کوچکی را لازم است به نمایندة محترم در جواب بیانی که بطور خیلی سربسته راجع بمادة ۳۶ کردند و اشارة بکمیسیون محترم نظام وظیفه کردند عرض کنم ایشان یک کنایة کوچکی زدند که من می‌خواستم در خصوص دو قسمت سئوال کنم دیدم یک قسمتش را کمیسیون مرحمت کرده‌اند و اصلاح کرده‌اند اولاً بنده اینجا صریحاً اگر بخواهم روشن کنم قضیه را خودم رسماً بدون اینکه هیچ واقعاً غیر از این باشد و بنده هم رتوش کرده باشم عرض می‌کنم که دولت بعد از اینکه لایحه را آورد عباراتش از برای مقصودی که داشته است کافی نیست ما از اول مقصودمان این بود و ماده ۳۶ را می‌خواستیم اجراء بکنیم در کمیسیون هم این پیشنهاد شد کمیسیون را هم اکثریتش را متقاعد کرد باینکه بیایند موافقت کنند و این ماده را اینطور بنویسند بالاخره اگر نظر و تشکری دارید این را باید از کسی بکنید که از طرف دولت آورده است لکن به کمیسیون این کنایه را نزنید که کمیسیون مرحمت کرده‌اند و این کار را کرده‌اند آقا که موافقید و آیه اش را هم خواندید دیگر چرا کنایه بکمیسیون می‌زنید بالاخره کمیسیون آمده است و تکلیف خودش را انجام داده است وبنده که اقدام کرده‌ام و با آقایان مذاکره کرده‌ام و آقایان هم مثل خود جناب عالی که موافقت خواهید کرد آمدند یک مطلبی را که در لایحه دولت روشن نبود روشن کنند این قسمت را اگر آقایان مراجعه نکرده‌اند راجع بآن مادة ایست که مربوط است بمعافیتها و مخصوصاً به محصلین ماده طوری تنظیم شده بود که ممکن بود تصور بشود که فقط اشخاصی که بعد از این از مدارس عالیه بیرون می‌آیند بایستی یکسال بروند خدمت کنند دولت این نظر را نداشته است نظر دولت این بوده است که اشخاصی که تحصیل کرده‌اند اشخاصی که فهم و اطلاعاتشان بیشتر است بهمان تناسب تکلیفشان زیادتر است و از نقطه نظر تهیة صاحبمنصب بایستی این اشخاص بخدمت نظامی دعوت شوند و یکسال هم بیشتر از برایش مدت معین نکرده است آن یکسال هم شش ماهش را که در مدرسه خواهند بود و شش ماه بعدش با رتبة صاحبمنصبی ذخیره می‌روند در صف و این را هم می‌خواهم که راجع و نسبت بتمام اشخاصی که از اول قانون نظام وظیفه مشمول شده‌اند اجراء کنیم ولی البته ماده روشن نبود بعد در کمیسیون این مسئله درش مذاکره شد و بنده از طرف دولت توضیح دادم و ماده روشن شد ناچار شدیم اینطور بنویسیم صحبت در این نیست که کسانی که امسال از مدرسه عالی بیرون می‌آیند و یا سال دیگر می‌آیند یکسال باشند بلکه هر کسی که از هزار و سیصد و چهار باینطرف بموجب آن ماده معافیت قانون سابق معاف شده است بایستی برود خدمت کند و بنده خیال می‌کنم و امیدوار هستم که این خیال بنده خیلی دور از واقع نیاشد که محصلین و اشخاصی که رفته‌اند زحمت کشیده‌اند و اشخاصی که شنیده‌اند و بهتر از دیگران مطلع شده‌اند که یک مملکتی که بالاخره قوة آن در درجة اول اهمیت است و فداکاریهائی که اهالی مملکتهای دیگر برای حفظ مملکت خودشان و دفاع مملکت خودشان می‌کنند این قبیل اشخاص این کسانی که تحصیل کرده‌اند اینها باید از هر کس خودشان را بیشتر مقید و موظف بدانند و امیدوار هم هستم ولو اینکه نسبت به بعضیهاشان هم یک امر غیر منتظری باشد که پیش آمده باشد ولی
Page 11 missing
رئیس- آقای روحی موافقید؟
روحی – بلی
ملک زاده – بنده پیشنهادی داده‌ام
رئیس- هنوز موقعش نرسیده آقای دشتی
دشتی – عرض کنم که بنده یکی از اعضای کمیسیون نظام بودم در آنجا در قسمت ماده ۱۸ راجع بدارندگان دیپلم لیسانس و مدارس عالیه صحبت شد ماده قدری ابهام داشت و اختلاف نظری ما بین اعضاء کمیسیون بود ولی بالاخره نظر کمیسیون این بود یعنی خود آقای وزیر عدلیه هم که در آنجا نماینده دولت بودند و مدافعه می‌کردند که از پانزدهم مهر امسال هر کس که دعوت شد یعنی هر کس که مشمول شد انوقت مطابق این قانون با او رفتار خواهد شد یعنی کسانی که دارای دیپلم لیسانس باشند کسانی که مشغول تحصیل هستند و در ۱۵ مهر امسال احضار شده‌اند آنها بایستی بروند – ولی حالا آقای وزیر عدلیه در ضمن بیاناتشان چنین فرمودند که هر کس از ۱۳۰۴ مشمول شده است یعنی بموجب ممفاد قانون سابق معاف بوده است حالا بموجب اینقانون مشمول خواهد بود در صورتیکه در کمیسیون یک همچو نظری بعقیدة بنده نبود در کمیسیون نظر این بود که هر کس که در ۱۵ مهر ماه امسال احضار می‌شود و در سه ماه چهار ماه پیش مثلاً دیپلم گرفته است مشمول ماده هیجده خواهد بود یک همچو مذاکراتی در کمیسیون شد که ایشان کاملاً متوجه باید باشند.
وزیر عدلیه – بنده نمیدانم که آن روز نمایندة محترم تا آخر جلسه کمیسیون تشریف داشتند یا خیر (دشتی – تا مادة ۳۰ بودم) ولی ما اینجا تا ماده ۳۶ را نوشته‌ایم و زود تشریف بردند ایشان عرض کنم که این ماده ۱۸ همانطور که فرمودند با نظرهای مختلف مذاکره شد که آیا درباره اشخاصی که قبل از اجرای قانون از مدارس عالیه بیرون می‌آیند این ماده را باید اجرا کرد یا نسبت باشخاصی که بعداً بیرون می‌آیند؟ بعد از مدتی مداقه و مذاکره در اینخصوص با اکثر اعضای کمیسیون که آقای مخبر هم بودند قضیه اینطور حل شد و بنده هم موافقت کردم و ماده ۳۶ نوشته شد که آنها هم مشمول باشند.
دشتی – عرض کنم البته با امضائی که مخبر کمیسیون کرده ما مخالف نیستیم این عین آن عبارتی است که در لایحه پیشنهادی دولت بوده است عین عبارت که تغییر نکرده است.
وزیر عدلیه – ماده ۳۶ را هم خواهش می‌کنم ملاحظه بفرمائید.
دشتی – بنده مادة ۱۷ را عرض کردم چون صحبت سر مادة ۱۸ است عرض کردم مادة ۳۶ را بنده بنودم.
وزیر عدلیه – مادة ۳۶ را ملاحظه بفرمائید توضیح مادة ۱۸ است.
دشتی – عرض می‌کنم اصلاً مادة ۳۶ در اصل نبوده است بعد ضمیمه شده است مادة ۱۸ عیق همان عبارتی است که در لایحه اول پیشنهادی دولت بوده است که عبارتش هم مبهم و گیج بوده است.
وزیر عدلیه – اصلاح شده است آقا
دشتی – چه چیزش اصلاح شده است بنده عرض می‌کنم عین همان عبارت اولیه است که بحال ابهام باقی مانده است
رئیس – آقای روحی
روحی – عرضی ندارم
رئیس – آقای ملک مدنی
ملک مدنی – عرضی ندارم
رئیس – آقای شریعت زاده
شریعت زاده – بنظر بنده راجع بمسئله که آقای نماینده محترم فرمودند ماده ۳۶ رفع اشتباه را می‌کند ماده ۳۶ می‌نویسد: اشخاصی که بموجب قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ مشمول بوده‌اند از حیث معافیت تابع مقررات مواد ۱۳-۱۵-۱۶ –۱۷ –۱۸ –۱۹ – این قانون خواهند بود. و این صریح است بر اینکه مقررات این قانون نسبت بکسانیکه بر طبق قانون سابق هم مشمول بوده‌اند جاری است بنابراین هیچ اشکالی وارد نیست و بنده تصور نمی‌کنم در کمیسیون چنین نظری بوده و اگر چنین نظری بوده این ماده را تصویب نمی‌کردند
رئیس- آقای ملک زاده
ملک زاده – بنده عرضی ندارم دراین قسمت
رئیس – آقای روحی هم که نیستند آقای دشتی
دشتی –آقای شریعت زاده چشم بسته غیب می‌گویند بنده خودم در کمیسیون بودم صحبت کردیم تمام اعضاء کمیسیون هم الان حاضرند آنوقت در کمیسیون همچو نظری نبوده است پس بندهاختراع کرده‌ام از خودم صورت جلسه کمیسیون الان حاضر است آقای طهرانی وملک مدنی حاضرند اصلاً ماده ۳۶ در لایحه دولت نبوده این را بعد آوردند در کمیسیون هم کسی ماده ۳۶ را پیشنهاد نکرد و از آن روز به بعد هم دیگر کمیسیون تشکیل نشده است آقا
وزیر عدلیه –آقای دشتی همانطور که فرمودند این را از خودشان اختراع نکردند تصدیق بفرمایند که بنده هم از خودم اختراع نکرده‌ام در مادة ۱۸ در کمیسیون تعبیر مختلفی شد بعضی‌ها می‌گفتند اگر مقصود دولت این است که باید اشخاصی که سابق هم از مدارس بیرون آمده‌اند آنها هم باید مشمول باشند این باید روشن شود و اگر خیر غیر از این هست اینهم باید روشن شود بنده مذاکراتی کردم با وزارت جنگ آقایان هم میدانند با آقایان مذاکراتی شد بالاخره دیدم نظر همین است که بنده مذاکره می‌کنم و باید بهمین شکل هم بشود بنده پیشنهاد کردم و اطلاع هم دادم باکثریت کمیسیون به آقا هم تلفن کردیم شمیران تشریف برده بودید (دشتی – با تلفن مذاکره کردید؟) بله بله و بالاخره به بنده اجازه دادند که این ماده را پیشنهاد کنم و این ترتیب بشود بنابراین همانطور که سرکار میفرمائید در کمیسیون ماده ۳۶ نبود و سرکار اختراع نکردید بنده هم اختراع نکردم بعد از این مذاکرات این را آوردیم بشکل مادة ۳۶ نوشتیم و چون ماده اخیر بود مناسبتر بود که در ته لایحه نوشته شود بنابراین چنانکه عرض کردم بنده چیزی از خودم اختراع نکرده‌ام و آقای دادور هم نیامده‌اند یک چیزی را که اکثریت کمیسیون موافقت نکرده باشند یکمرتبه بنویسند و پایش را امضاء کنند بعلاوه جنابعالی که در اصل قضیه موافق هستید چرا در جزئیات مذاکره میفرمائید.
رئیس- پیشنهادات قرائت می‌شود:
پیشنهاد آقای مؤید احمدی
بنده پیشنهاد می‌کنم در قسمت اخیر مادة ۳۴ جمله (سابق) حذف بشود و کلمة فوراً اضافه بشود
مؤید احمدی – بنده در توضیحاتم عرض کردم راجع باین مطلب دیگر توضیحات زیادی ندارم می‌ترسم این آدم برگردد و همان خدمت سابق را بهش بدهند این است که بنده استدعا می‌کنم کلمة (سابق) حذف شود والا دچار اشکال خواهد شد
وزیر عدلیه – دراین قسمت راجع به پیشنهاد آقا بنده در قسمت کلمة سابق موافقم ولی در قسمت ثانی (فوراً) تصدیق بفرمائید جریان اداری یک ترتیبی دارد که بموجب این کلمه می‌آید و می‌گوید الان باید مرا بپذیرید بلافاصله و یک پیشنهاد دیگری هم یکی از آقایان محترم تهیه کرده بودند که با بنده مذاکره کرده بودند که بنده موافقم و نظر آقای مخبر محترم را هم جلب کردم راجع بمستخدمین جزء هم هست که آنهم اضافه شود بنابراین کلمة فوراً را جنابعالی از پیشنهادتان بردارید کلمة (سابق) را هم بندة حذف می‌کنم و تمنا می‌کنم پیشنهاد دیگر هم که عرض کردم قرائت شود
رئیس – پیشنهاد آقای اعتبار قرائت می‌شود
پیشنهاد آقای اعتبار
بجای مادة ۳۴ شرح ذیل را پیشنهاد می‌کنم مدتی را که مستخدمین رسمی و مستخدمین جزء قبل از تاریخ اجرای این قانون انجام خدمت نظام وظیفه نموده و یا بعداً …
وزیر عدلیه – انجام خدمت نظام وظیفه
مؤید احمدی (منشی)- انجام خدمت نظام وظیفه نموده ویا بعداً بنمایند جزء مدت خدمت آنها محسوب شده و وزارتخانه‌ها و ادارات مربوطه متکلفند آنها را پس از دورة خدمت نظامی بخدمت خود بپذیرند و همینطور مستخدمین دیگر
ادارات که برای این قانون بخدمت نظام وظیفه دعوت می‌شوند پس از خاتمه خدمت تحت السلاح برای اشتغال بخدمت سابق خود یا خدمات دیگر دولتی بر سایرین مقدم خواهند بود
اعتبار – بنده توضیح زیادی ندارم برای اینکه یک قسمت از مستخدمین دولت را ما رعایت کرده بودیم که اینها بعد از اینکه خدمت تحت السلاح کردند بعد ویلان نباشند ولی مستخدمین جزء را بنظر نیاورده بودند که در اینجا باین ترتیب پیشنهاد شده است و حالا با اینکه کلمة سابق را بنده موافق نبودم برداشته شود ولی چون نظر آقای مؤید احمدی این بود بنده از پیشنها برداشتم
رئیس – آقای مؤید احمدی هم توافق می‌کنند پیشنهادشان را استرداد می‌کنند و با پیشنهاد شما موافقت می‌کنند
وزیر عدلیه –اگر اجازه میفرمائید یکمرتبه دیگر پیشنها خوانده شود.(مجدداً بشرح ذیل قرائت شد) مدتی را که مستخدمین رسمی و مستخدمین جزء قبل از تاریخ اجرای این قانون انجام خدمت نظام وظیفه نموده و یا بعداً بنمایند جزو مدت خدمت آنها را پس و وزارتخانه‌ها و ادارات مربوطه مکلفند آنها را پس از دورة خدمت نظامی بخدمت خود بپذیرند و همنطور مستخدمین دیگر ادارات که برای این قانون بخدمت نظام وظیفه دعوت می‌شوند پس از خاتمه خدمت تحت السلاح برای اشتغال بخدمت سابق خود یا خدمات دیگر دولتی بر سایرین مقدم خواهند بود
وزیر عدلیه – بنده موافق هستم ولیکن البته درست مطلب بر خودمان روشن است در قسمت مستخدمین رسمی بطوری است که در خود هم هست یعنی باید که جزو مدت خدمتشان محسوب شود و بعد از اینکه از خدمت تحت السلاح خارج شدند بخدمت پذیرفته شوند مجدداً و در قسمت مستخدمین جزء هم همین حال را دارد از یک حیث از حیث اینکه جزء حساب تقاعدشان محسوب شود از برای سایر مستخدمین که در واقع باصطلاع خودمان همان مقصود دون اشل هاست آنها فقط حق تقدم دارند بهر کس دیگری که بخواهد داخل در خدمت شود بنده موافقم
مخبر – بنده هم قبول می‌کنم
رئیس – پیشنهادی از آقای وثوق رسیده است قرائت می‌شود.
پیشنهاد آقا سید مرتضی وثوق
مقام عالی ریاست – بنده پیشنهاد می‌کنم در قسمت ۲۴ بجای کلمه رسمی بعد از مستخدمین کلمه دولتی گذاشته شود
وثوق – نظر بنده همین طوری بود که آقای اعتبار پیشنهاد کردند چون در یک قسمت تأمین شده است و در قسمت مستخدمین دون اشل هم چون موافقت فرمودند بنده پیشنهادم را استرداد می‌کنم
پیشنهاد آقای ملک زاده
پیشنهاد می‌کنم در قسمت ۹ بجای جمله یا کسانی خواهند بود که نسبت بافراد دیگر ردیف دیرتر ورقه سجل گرفته‌اند جمله ذیل نوشته شود:یا کسانی خواهند بود که بیکار هستند و یا شغلی که دارند کمتر برای جامعه نافع است
دکتر ملک زاده – چون این ماده واحده دارای قسمتهای مختلف است و در واقع حاوی چندین ماده است این است که بنده تصور می‌کردم که درقسمتهای جزء بشکل مواد درش صحبت خواهد شد و قبلاً هم در روی کلیات لایحه اجازه خواسته بودم که عقاید خودم را نسبت به این موضوع و اصلاحاتی را که در عمل دولت حس کرده است و قانون نظام وظیفه را بصورت ماده واحده تنظیم کرده است و آورده است چون در کلیات مذاکره نشد بنده نسبت به دو سه ماده نظر خاصی داشتم ویک سئوالی هم می‌خواستم از آقای داور بکنم عرایضی که من داشتم این بود که این قانون از یک جهت تماس دارد با زندگی عمومی و از جهت دیگر با سعادت و اقتدارات مملکت بعلاوه اغلب قوانینی که بمجلس میاید و می‌گذرد مربوط بطبقه عامه است این لایحه که آورده‌اید مخصوصاً مربوط بطبقه فاضله و علمای مملکت است و در این چند روز هم که لایحه پیشنهاد شده و در کمیسیون مورد بحث و مذاکره بود اتفاقاً یک عده از آقایان فارغ التحصیل‌ها و اطباء که مخصوصاً بنده را ملاقات کردند و مذاکرات زیادی در اطراف این قانون با آنها کردیم و مخصوصاً چون یک عده ازاطباء و همکار‌ها که مشغول کارهستند انتظار یک استمداد و مساعدتهائی را دارند و بنده هم که سمت همکاری با آقایان ونمایندگی دارم این است که یک توضیحاتی می‌دهم و آن مادة اخیری که دولت برای توضیح مطلب اضافه کرده است در حقیقت می‌شود گفت یک توضیحی است برای مباحثات کمیسیون و یک ماده خاصی نمی‌شود تلقی کرد و در نتیجه یک عده زیادی از محصلین که مشغول تحصیل هستند یا اینکه تحصیلاتشان را تمام کرده‌اند و چند سال است مشغول کار هستند باید بیابند و داخل عمل پرافتخار نظامی بشوند و انجام وظیفه قانونی و وطنی خودشان را بنمایند بعقیدة بنده مادامی که در دنیا اصول اخلاقی و علوم نتوانسته است مزیت بشر را تأمین و حتی ملل متمدن دنیا هم از برای پیشرفت مقاصد خودشان متکی بقوای نظامی هستند مسلم است یک دولتی که می‌خواهد سرفراز باشد آقا باشد طوق رقیت و عبودیت دیگران را برگردن ننهد باید مجهز باشد و حاضر برای دفاع از مملکت خودش باشد اگر غیر از این بکند یک ملتی است که قابل دوام و حیات نیست من در این زندگانی نیست و چند ساله که در این مملکت بعد از خاتمه تحصیلاتم کرده‌ام این اظهاری را که می‌کنم همیشه بر طبق عقیده می‌کنم و بهترین امتحان این است و آقایان رفقا هم شاهدند که آن روزی که این مملکت درمخاطره بود بنده لباس سربازی پوشیدم و مهیای جنگ شدم پس عرایضی که می‌کنم از روی ایمان است و همینطوری که آقای داور فرمودند حفظ مملکت بیشتر بعهده طبقه فاضله مملکت است که بالاخره همین اشخاص تحصیل کرده هستند که هیئت مدیرة مملکت را در آتیه تشکیل خواهند داد و در رأس مملکت قرار خواهند گرفت البته بیشتر وظیفه اینهاست که در مدافعه وطن بکوشند و بعلاوه یک نکتة را باید متذکر شد و آن این است که این دو ماده باید اضافه شود یا باید اصلاً قانون نظام وظیفه برداشته شود برای اینکه وقتی ما یک عده زیادی سرباز احتیاط تهیه می‌کنیم مثل این است که در یک مدرسة عدة زیادی شاگرد باشد اما معلم نداشته باشند امروز این صاحبمنصبان در واقع برای قسمت اکتیف هم کافی نیستند برای اینکه بتوانند مشق‌های نظامی یا احتیاجاتی که درموقع ضرورت پیش می‌آید از برای احتیاط بنمایند زیرا باصطلاح اینها حالارزرو هستند و آماده هستند خدمت نظامشان را انجام داده‌اند و بنده امیدوارم که این روح سلحشوری و نظام روز بروز در افراد این مملکت بیشتر بشود زیرا بهترین صفات برای یک ملیتی است که می‌تواند موفق باصلاحات مملکت بشود و بهترین دلیل این است حالا بنده در اینجا نمی‌خواهم تاریخ بگویم بدبختیهائی که از صد سال اخیر بواسطة نداشتن قوه در این مملکت پیش آمد کرد و تعدیاتی که اجانب کردند و قشون اجنبی وارد در این مملکت شد و کرد آنچه کرد اگر بخواهم بگویم روضه خوانی کرده‌ام از آنطرف موفقیتهائی که از چند سال باینطرف در نتیجة تأسیس قشون مملکت بدست آورده است بعقیدة بنده کافی است از برای اینکه تا چه اندازه این قوه در مملکت اهمیت دارد و البته برای حیات و ممات مملکت چقدر قوه دفاعیه و تأمینیه لازم است از اشخاصی که طرفدار معارف و مدارس هستند شنیده می‌شود که ممکن است این دو ماده یک قدری ضرر به بسط معارف و تحصیلات متوسطه و دوره عالیه بزند این است که بنده در این جا عرض می‌کنم تأسیس مدارس و معارف در بلوچستان و در صحرای ترکمان بدون قوه مقتدره و قوه نظامی غیرممکن است و در تحت تأثیر همین قوه بوده است که معارف ما ترقی کرده است و در نقاطی که مردمش نیمه وحشی بوده‌اند توسعه پیدا کرده است این جا دولت قرعه را بکلی رد کرده است و بنده عقیده ندارم وقتی که بیک عده محتاج نبودند آن عده بطور قرعه خارج می‌شدند و بالاخره آمده است اضافه کرده است اشخاصیکه دیرتر سجل احوال گرفته‌اند آنها مقدم باشند و اخذ نفرات از این طبقه زودتر بشود تا آن کسانیکه قبلاً سجل احوال گرفته‌اند و بنده چون بمسائل اجتماعی خیلی عقیده دارم این است که پیشنهاد کردم عوض اینکه سجل را اساس و پایه قرار بدهند این اصل را قرار بدهند که اشخاص بیکار که در مملکت ویلان و سرگردان هستند آنها را برای خدمت نظامی جلب نمایند اگر دو نفر باشند یک نفر با کار بالاخره هیچ دلیلی ندارد که ما آن با کار را از درب دکان برداریم سرباز کنیم و این شخص هم بیکار باشد و کل و زحمت بر مملکت باشد و بعد هم در صورتیکه هر دو با کار باشند آن کسیکه کارش برای جامعه نافعتر است آن راکنار بگذارند و آن کسیکه نفع کارش کمتر است جلب نمایند مثلاً یک نفر در صحیه عمومی دارد خدمت میکن با یک نفر که آلت ساز درست می‌کند بعقیده بنده آن کسی که کارش طرف احتیاج جامعه است و نفعش برای جامعه بیشتر است آن را باید کنار گذارد و آن کسیکه طرف احتیاج جامعه نیست سرباز کرد و اما قسمت دیگری که وقت آقایان را تلف می‌کنم راجع است باین که در یک قسمت این جا اشخاص متأهل را متذکر شده‌اند و یکی ا زمسائل معافیت است تا یک درجه برای نظام وظیفه نسبت به آنهائی که متأهل نیستند خیلی جای تعجب است که بنده اینجا پیشنهاد کنم در صورتیکه برای فرار از خدمت نظام وظیفه نباشد یعنی خوبست که قید بشود بشرط اینکه اشخاص برای معافیت از خدمت نظامی تأهل نکنند و علتش این است که آقایان امتحاناتی کرده‌اند و این لایحه را تقدیم کرده‌اند متأسفانه بنده در عمل می‌بینم که خیلی سوء استفاده شده است یعنی در جامعه کسانی هستند که همه ساله بیک وسائلی بیک وسائطی متشبث می‌شوند برای اینکه معاف شوند از خدمت نظام وظیفه همه می‌شنیدیم و همه میدانیم که بعضی از این وسائل در دسترس همه نیست یا اینکه خوشبختانه مریض نیستند اولاد منحصر بفرد نیستند و فقط چیزی که در دسترس عموم است مسئله ازدواج است و دیده‌ایم جوانانیکه هیچگونه ماده علمی اخلاقی صحی و بالاخره رشد حقیقی برای عمل ازدواج که یک کار مقدسی است وباید تحت شرایط خوبی تأمین شود ندارند و فقط برای فرار از خدمت نظام وظیفه تأهل اختیار کرده‌اند و اینکار موجب یک فساد خیلی خیلی زیادی شده است و بعد هم زن هایشان را طلاق داده‌اند و یک کارهای خیلی زشتی نموده‌اند که در این جا شایسته نیست ذکرش قسمت دیگری را که می‌خواستم بطور سئوال عرض کنم این است که اشخاصی هستند که در همین امسال در وسط مهرماه البته باید مطابق این قانون احضار شوند برای خدمت نظام وظیفه البته یک عده از قضاوت ما هستند در قسمت عدلیه خودمان و کسان دیگری هستند که در حوزه عدلیه مشغول کارند عبارت از لیسانس هائی هستند که مدارس حقوقی داخله و خارجه را تمام کرده‌اند و امروز آمده‌اند و حوزه قضائی مملکت را تشکیل می‌دهند بنده نمیدانم در عمل احضار یک عده از اینها چه صورتی پیدا خواهد کرد و همین طور در قسمت اطباء یک اشخاصی داریم که اتفاقاً از همین جوانهائی هستند که در ظرف این چند ساله تحصیلاتشان را تمام کرده‌اند این است که می‌خواستم این قسمت را توضیح بفرمایند که بچه شکل خواهد بود و عمل بچه نحو پیش می‌رود
وزیر عدلیه – چون آقا موافق هستند و این یک پشنهادی است داده‌اند بنده محتاج بمقدمات زیاد نیستم و مباحثاتی را هم که از اهل علم خدمتشان رسیده‌اند امیدوارم راجع باین بوده است که قانون درست روشن نیست و تکلیفشان معلوم نبوده است که ما باید برویم خدمت کنیم یا نه عرض کردم ننگین است از برای کسیکه رفته است تحصیل کرده است بیاید بگوید من چون رفته‌ام تحصیل کرده‌ام و حاضر نیستم خدمت نظامی بکنم و مباحثه کند در این که بنده انشاءالله مشمول نیستم بنده امیدوارم اینطور نباشد زیرا مسئله روشن است اما راجع باین که کسانی را انتخاب کنیم که بیکار باشند و البته این در موقعی است که عده که طرف احتیاج است نسبت بعده که مشمول هستند کمتر باشند می‌فرمایند بیکار‌ها این پیشنهاد را در کمیسیون هم فرمودند ولی بنده مسئله را خیلی مشکل میدانم برای اینکه اولاً قضاوت مسئله که به بینیم که این شخص بیکار است یا خیر خود این همچو کار آسانی نیست اما همین طور که میفرمائید اشخاصی برای فرار از این کار می‌روند زن می‌گیرند برای اینکه یک معافیت نسبی داشته باشند خوب همانطور هم می‌روند در یک دکانی بدون جیرهت و مواجب می‌رود آنجا شاگرد می‌شود چند روزی هم آنجا می‌ماند متصل هم که نمی‌شود مواظب بود که به بینیم این آدم مشغول کار هست یا نه هیمنطور انواع و اقسام تقلباتی که می‌شود و این کار دیگر مشکلتر می‌شود وقتی که بخواهیم قضاوت کنیم به بینیم این دونفر که کار دارند کدام یک کارشان از برای جامعه مفیدتر است این مسئله تشخیصش فوق تصور است باور بفرمائید هر کسی کار و شغل خودش را بهترین کارها میداند نویسنده معروف (مولیر) البته در کتابش خوانده‌اید که در آنجا بین معلمینی که آمده‌اند از برای درس دادن شخصی که آن موضوع را نوشته هرکسی آن کار خودش را بهتر میداند و بالاخره بدلائل زیاد هر کس ثابت می‌کند که مثلا اگر علم رقص نباشد (آن کسیکه معلم رقص است) آواز نباشد (آن که معلم آواز است) علم ادبیات نباشد (آنکه معلم ادبیات است) فلان طور می‌شود و بالاخره هر کسی هر کاری که دارد کار خودش را مفید میدانند و بآن کار علاقه دارد و آن کارش را مهم میداند از برای جامعه بنده واقعاً نمی‌توانم فرض کنم که وجود یک نفر طبیب (اگر مثلاً امر دائر شد براینکه منحصر بفرد شد نه مثل حالا) مفیدتر است برای مملکت با وجود یک نفر آهنگر در یک موقع معین یا وجود یک نفر دوا ساز یا وجود یک نفر کناس و بالاخره اینها تمام شغل هائی است که جامعه می‌تواند بوجود آنها منظم شود و این یک موضوعی نیست که تشخیصش ممکن باشد البته بنده و آقا باشیم می‌گویم در درجع اول اشخاصیکه وجودشان برای جامعه مفید است اشخاص پرچانه سیاست مآب مثل بنده است آقا هم خواهید فرمود که طبیب ولی این مسئله غیر از این است که حقیقت امر این باشد پس خواهش می‌کنم آقا هم در این قسمت موافقت بفرمایند و بگذارند همینجوری که هست بگذرد و اما راجع بآن قسمت تاهل که فرمودند کسانیکه تأهل اختیار می‌کنند برای اینکه معافیت بسنی تحصیل بکنند این را هم بنده عملی نمیدانم برای اینکه شما فکر بفرمائید اثبات قضیه را این جا می‌نویسد کسانیکه در سال خدمت تاهل اختیار کرده‌اند اگر کسی آمد در سال خدمت تاهل اختیار کرد و پس فردا گفت من کفیل عائله‌ام هستم او را نمی‌پذیریم ولی اگر کسیکه سال پیش از این رفته است تاهل اختیار کرده است شما چطور ثابت می‌کنید که اساس این تاهل روی فرار از نظام وظیفه است یا یک چیزهای دیگری هم هست پس این قسمت خیلی مورد اشکال است اما قسمتی را که فرمودید که ممکن است یک عده زیادی از اطباء از اشخاصیکه دارای تحصیلات هستند و دارای تصدیقنامه هائی هستند بنده تصور نمی‌کنم در ادارات ما باین اندازه اشخاصیکه مطابق این قانون مشمول بشوند باشند حالا فرض بفرمائید ما قضاوت خیلی مهمی که داشته باشیم و در مقامات عالی هستند قسمت سنشان اساساً بیشتر از اینها است اگر چند نفر هم باشند در پارکه‌ها و قسمتهای کوچک خود بنده خیلی سعی خواهم کرد که آنها زودتر بروند خدمت نظام وظیفه شان را بکنند و عده هم بهشان می‌دهم که وقتیکه برگشتند کارشان را بهشان بدهم با یک مقام خیلی مهمی و در هر حال اختلالی ایجاد نخواهد کرد و آقا آسوده باشند
ملک زاده – بنده مسترد می‌دارم
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس – پیشنهادی آقای مؤید احمدی کرده‌اند آخرین پیشنهاد است قرائت می‌شود پیشنهاد می‌کنم در فقرة اول از مادة دو کلمه فتوی علاوه شود
رئیس – بفرمائید
مؤید احمدی – عرض کنم اینجا در نظر گرفته‌اند علماء مجاز از مراجع تقلید و بنده وقتی لایحه را مطالعه کردم دیدم برای اینکه اهل تسنن را در نظر گرفته بودند فتوی و مفتی را هم گذارده بودند ولی حالا در این لایحه می‌بینم که این دو کلمه افتاده از این جهت بنده پیشنهاد کردم در دو جا این دو لفظ اضافه شود
وزیر عدلیه – بنده موافقم
مخبر – بنده هم قبول می‌کنم
یکی از نمایندگان – اینها مرادف هستند
رئیس – رأی می‌گیریم بمجموع قانون اصلاح قانون نظام وظیفه با دو فقره اصلاحی که از طرف آقای اعتبار و آقای مؤید احمدی شده و آقایان مخبر و وزیر عدلیه هم قبول کردند آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد
- تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای معاون وزارت مالیه
۵- تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای معاون وزارت مالیه
رئیس – آقای معاون وزارت مالیه
معاون وزارت مالیه – چون عملیات دفع ملخ هنوز تمام نشده است یک لایحه ایست از برای معاف بودن ادوات و اشیائیکه از برای دفع ملخ وارد شده است از حقوق گمرک و سایر عوارض و چون موقعش است و فوریت دارد از این جهت لایحه اش تقدیم می‌شود
- موقع و دستور جلسة بعد – ختم جلسه
۶- موقع و دستور جلسة بعد – ختم جلسه
رئیس – اگر موافقت میفرمائید جلسه را ختم می‌کنیم
جلسه آینده سه شنبه ششم مهرماه سه ساعت قبل از ظهر و مخصوصاً دستور لوایح متعلق بوزارت مالیه
(مجلس نیمساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر
قانون
اعتبار ساختمان ده محبس در ولایات وتفاوت قیمت ملبوس اداره نظمیه در سال ۱۳۱۰
ماده واحده – مجلس شورای ملی سی و پنجهزار تومان اضافه اعتبار برای ساختمان ده محبس در ولایات و هیجده هزار تومان اضافه اعتبار برای تفاوت قیمت ملبوس اداره نظمیه در سال ۱۳۱۰ تصویب می‌نماید که از محل ذخیره قران مملکتی پرداخته شود
این قانون که مشتمل بر یک ماده است درجلسه سی ام شهریور ماه یکهزار و سیصد وده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید. رئیس مجلس شورای ملی – دادگر
قانون
اصلاح قانون خدمت نظامی
ماده واحده – بجای قسمتی از مواد قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ مواد ذیل تصویب می‌شود:
بجای ماده ۴- مملکت ایران مطابق تشکیلات قشونی بنواحی سربازگیری منقسم شده وافراد وظیفه درمراکز حوزه‌های سربازگیری خود بخدمت احضار و مطابق نظریه وزارت جنگ به قسمتهای قشونی تقسیم می‌شوند
بجای ماده ۵- در نواحی سربازگیری بموجب پیشنهاد وزارت جنگ و تصویب هیئت وزراء و صدور فرمان همایونی عمل سربازگیری از ۱۵ مهر ماه هر سال شروع و تا آخر آذر ماه همان سال خاتمه خواهد یافت.
بجای ماده ۶- در سه ماهه آخر هر سال دفاتر احصائیه و سجل احوال هر ناحیه سربازگیری صورتی ازکلیه افرادیکه درسال آتی بسن سربازی می‌رسند و درثبت حوزه‌های جزء می‌باشند از دفتر سجل نفوس آن محل استخراج و بنواحی سربازگیری تسلیم و نواحی سربازگیری پس از تطبیق صورتهای مزبور با دفاتر نفوس محل بوسیله رؤسای مافوق خود بوزارت جنگ ارسال می‌دارند
تبصره – تهیه و تحویل صورتهای مزبور بنواحی وتطبیق آنها با دفاتر نفوس و ارسال بوزارت جنگ نباید از ماه آخر سال تجاوز نماید
بجای ماده ۷- وزارت جنگ پس از وصول صورتهای مزبور در فروردین ماه هر سال عده نفراتی را که در آن سال لازم خواهد داشت با تعیین تقسیم آن به نواحی باضافه صدی بیست برای کشور احتمالی معین کرده و برای نواحی سربازگیری و حوزه‌های قشونی ارسال خواهد نمود.
بجای ماده ۸- مادامیکه احتیاجات قشونی کمتر از میزان افرادی است که باید برای خدمت نظامی احضار شوند افراد لازم برای احتیاجات وزارت جنگ بترتیب ذیل از بین واجدین شرایط خدمت نظامی معین خواهد شد.
۱- غیر متأهل ۲- متأهل بدون اولاد ۳- متأهل با اولاد. برای تأمین احتیاجات قشونی افراد وظیفه طبقه اول مقدم بر طبقه ثانی و طبقه ثانی مقدم بر طبقه ثالث خواهد بود در صورتیکه تعداد هر طبقه اضافه بر احتیاج بوده باشد افراد لازم از بین آنها مطابق تقدم تاریخ ولادت انتخاب و به بقیه موقتاً مرخصی خانه داده می‌شود.
بجای ماده ۹- در صورتیکه انتخاب از بین افرادی باید بعمل آید که تاریخ روز و ماه تولد آنان در اوراق سجلی ذکر نشده یا ذکر شده وتاریخ تولدشان یکروز باشد تقدم با کسانی خواهد بود که نسبت بافراد دیگر ردیف خود دیرتر ورقه سجل گرفته‌اند.
بجای ماده ۱۰- افراد در چهار سال دورة احتیاط پس از سه سال اول احتیاط یکمرتبه و ذخیرة مقدم هر دو سال یکمرتبه افراد ذخیره تالی هر سه سال یکمرتبه در حوزة خود برای مدت یکماه مشق نظامی باید حاضر شوند موعد و ترتیب آن مطابق نظامنامة که وزارت جنگ تهیه خواهد کرد معین خواهد شد
بجای مادة ۱۱- اشخاصیکه در سن سربازی ویا بعد از آن بخواهند داخل خدمت دولتی یا اجتماعی یا مشاغل آزادی که مستلزم اجاره رسمی دولت است بشوند باید تصدیق انجام خدمت تحت السلاح و یا معافیت از خدمت نظامی را در دست داشته باشند و بدون اوراق مزبور دوائر کشوری و مؤسسات از قبول آنها باید خودداری نمایند
بجای مادة ۱۳ – اشخاصیکه قبل از رسیدن بسن سربازی داوطلبانه دو سال تحت السلاح خدمت نموده‌اند پس از خاتمه خدمت تحت السلاح جزء ذخیره محسوب خواهند شد مشروط باین که پس از رسیدن بسن لااقل هیجده سالگی شروع بخدمت کرده باشند
بجای ماده ۱۵ – کسانیکه از خدمت نظام وظیفه عمومی بواسطة علل مزاج بتصدیق دو نفر از اطباء نظامی که عدم استعداد آنها را برای خدمت نظامی تصدیق نمایند معاف می‌باشند:
۱- نابینا از یک یا دو چشم
۲- قوزی
۳- کر
۴- لال
۵- شل و چلاق
۶- یکدست
۷- فاقدین شست و سبابه دست راست
۸- اشخاص قصیر القامه که قد آنها از یک کزو نیم کمتر باشد
۹- اشخاص مسلول و مبتلای بامراض غیر قابل علاج
۱۰- معیوبین از چشم که از عهده خدمات نظامی برنیایند
تبصره۱- اشخاص ضعیف البنیه یا مرضای قابل معالجه قبل از رفتن بخدمت تحت السلاح بخرج دولت معالجه خواهند شد.
تبصره ۲- در صورتیکه دو نفر طبیب نظامی در محل تشکیل مجلس سربازگیری حاضر نباشند وظیفه مذکور در فوق بدو نفر طبیب غیر نظامی که از طرف اداره نظام وظیفه معین می‌شوند محول می‌گردد
بجای مادة ۱۶- کسانیکه بواسطه موقعیت خود از خدمات نظامی معاف می‌باشند:
۱- حکام شرع مجاز باجتهاد یا فتوی از مراجع تقلید یا فتوی و علماء درجة اول مذاهب زرتشتی و کلیمی و مسیحی و مدرسین علوم معقول و منقول
۲- یگانه پسر هر مرد یا زنی که بواسطة علت مزاج از ادارة امر معاش خود عاجز و کفالت بر عهدة آن پسر باشد در تمام مدت کفالت
۳- پسر دوم هر مرد یا زنی که یک پسرش در خدمت تحت السلاح بوده و در صورت داشتن پسر سوم آن پسر بسن هیجده نرسیده باشد
۴- پسر دوم هر مرد یا زنی که یک پسرش بموجب قانون نظام وظیفه بخدمت احضار و در خدمت وفات کرده باشد در صورتیکه آن مرد یا زن پسر دیگری هم داشته باشد این معافیت تا زمان رسیدن پسر دیگر به سن ۱۸ سالگی خواهد بود.
۵- هر جوانی که نفقة ده یک خانواده بوده و در محل پدر یا برادر پدر زن و یا برادر زنیکه وضعیت اعاشة آنها اجازةکفالت امور خانواده مشمول را بدهد نداشته باشد مادام که این وضعیت باقیست مشمولی که در سال احضار بخدمت تأهل اختیار کند حق معافیت از خدمت سربازی را بعنوان ضرورت تکفل از عیال خود نخواهد داشت
۶- دو نفری که مشترکا کفیل یک یا چند خانواده باشند و در یک سال هر دو برای خدمت سربازی دعوت شوند آنکه بیشتر بعائله کمک می‌کند مادام که این وضعیت باقی است از خدمت معاف خواهد بود.
۷- یکی از دو پسر پدر یا مادریکه هر دو در یکسال بخدمت نظامی احضار می‌شوند بانتخاب پدر و در صورت نبودن پدر بانتخاب مادر برای مدت دو سال معاف خواهد بود.
۸- بطور کلی مطابق مقررات فقرة ۷ این ماده از دو پسر یکی معاف و مطابق مقررات فقرة ۳و۴ از سه پسر در صورت نرسیدن پسر سوم بسن ۱۸ سالگی و یا بودن یک پسر در خدمت نظامی یکنفر معاف و از ۴ پسر نیز یکنفر و از پنج پسر دو نفر معاف خواهد بود
۹- هر جوانی که کفیل معیشت منحصر بفرد پدر یا مادر جد یا جدة پیر وعلیل از کار افتاده خود باشد مادام که حال بدین منوال است
تبصره – در صورت ادامة تکفل مقرر در فقرات ۲ و۳ و۴ و۵ و۶ و۷ و۸ و۹ این ماده تا پنج سال متوالی در آخر پنجسال کلیه متکفلین بدون استثناء برای فراگرفتن مقدمات تعلیمات نظامی برای ۴ ماه بخدمت نظامی احضار و پس از خاتمة آن مرخص و جزو ذخیره محسوب خواهند شد
بجای مادة ۱۷ – محصلینی که در مدارس عالیه و سیکل دوم متوسطه داخله یا خارجه مشغول تحصیل باشند و بسن سربازی برسند تا موقع اتمام و اکمال تحصیلات خود از خدمت نظامی معاف هستند
بجای ماده ۱۸- مدت خدمت تحت السلاح دارندگان تصدیقنامة رسمی (دیپلم لیسانس و بالا) از مدارس
عالیه داخله یا خارجه فقط یکسال و دارندگان تصدیقنامة دورة کامل مدارس متوسطه داخله یا خارجه ۱۸ ماه خواهد بود.
تبصره – فارغ التحصیلهای مدارس عالیه و متوسطه مخصوص تشکیل کادر صاحبمنصبی احتیاط هستند و وزارت جنگ با تشکیل مدارس صاحب منصبی احتیاط وسائل نیل آنها را بمقام صاحب منصبی احتیاط در مدت خدمت تحت السلاح مقرر در این ماده فراهم خواهد نمود.
بجای ماده ۱۹- طلاب علوم دینیه در صورت اشتغال بتحصیل تا اکمال و خاتمه تحصیلات خود در صورتی که تحصیلات آنها مطابق مدارس عالیه ویا متوسطه بوده باشد مشمول مقررات ماده ۱۷ و۱۸ خواهند بود.
بجای ماده ۲۰- برای اجرای مقررات ماده ۵ این قانون وزارت جنگ مقدمات جریان سربازگیری را در تمام مملکت از ۱۵ فروردین ماه تا آخر شهریور ماه هر سال از حیث اعلان اسامی مشمولینی که در ۱۵ مهرماه آن سال باید خود را برای خدمت نظامی حاضر نمایند و رسیدگی بوضعیت مشمولین و تهیه و تکمیل اوراق آنهائیکه مطابق فقرات ۲و۳ و۴ و۵و ۶و۷ و۸ و۹ ماده ۱۶ قانون خود را معاف میدانند حاضر خواهد نمود که پس از صدور فرمان همایونی در احضار مشمولین بدون فوت وقت مجالس سربازگیری باوراق متکفلین و اشخاص مذکور در ماده ۱۵ وسوابق و مدارک آنها که قبلاً بوسیله حوزه‌های سربازگیری هر محل تهیه شده است رسیدگی و سربازان مسلم را بسربازخانه اعزام وبرای اشخاص واجد شرایط معافیت سند معافیت صادر نمایند.
بجای ماده ۲۱- پس از صدور اوامر وزارت جنگ در باب احضار افراد بخدمت نظامی مامورین سربازگیری با صاحبمنصبان ساخلو که برای هر حوزه معین و از ۱۵ فروردین تا آخر شهریور ماه هر سال مأمور اجرای مقررات ماده فوق می‌باشند با دفاتر مذکور در ماده ۶ بمراکز خود رفته با اطلاع مامورین کشوری اسامی کلیه افراد ساکن آن حوزه را که واجد سن سربازی شده ویا معافیت موقت آنها خاتمه یافته است اعم از مقیم یا مسافر با دفاتر نفوس تطبیق می‌نمایند که در روز معین بمجلس سربازگیری محل دعوت شوند
کلیه افراد مذکور در فوق مکلف می‌باشند که در موعد معین در مجلس سربازگیری حضور بهم رسانند و در عوض مسافرین و اشخاص علیل غیر قادر به حرکت باید پدر یا برادر یا یکی از اقوام نزدیک یا شخص دیگری را که به نمایندگی تعیین نمایند حاضر شوند
بجای ماده۲۲- برای اجرای عمل سربازگیری در مرکز هر حوزه سربازگیری مجلسی مرکب از اعضا مفصله ذیل تشکیل می‌شود:
۱) حاکم و رؤسای مالیه –بلدیه – نظمیه – امنیه مدعی عمومی و سجل احوال محل در صورت بودن رؤسای مزبوره در محل.
۲) از یک الی پنج نفر صاحب منصب بانتخاب فرمانده ناحیه سربازگیری ویک یا دو نفر طبیب نظامی در صورت نبودن طبیب نظامی در محل مطابق تبصره ۲ ماده ۱۵ رفتار خواهد شد
۳) پنج نفر از معاریف و معتمدین اهل محل که سه نفر از آنها عضو اصلی و دو نفر عضو علی البدل خواهند بود – یک نفر از اعضای اصلی باید از طبقه علماء باشد
انتخاب معتمدین فوق بنظر حاکم وفرمانده ساخلو و رئیس حوزه سربازگیری محل بعمل می‌آید
تبصره – در صورتیکه تشکیل مجالس سربازگیری در مدت مقرره در ماده ۵ در تمام مملکت غیر مقدور باشد
نواحی و حوزه‌های سربازگیری مکلف خواهند بود مجالس سربازگیری را به محض تهیه مقدمات یکی بعد از دیگری درطول سال تشکیل و به احضار افراد اقدام نمایند بطوریکه افراد آن سال احضار بخدمت شوند
بجای ماده ۲۳- ریاست مجلس سربازگیری بعهدة حاکم ونظارت آن با رئیس حوزه سربازگیری محل و مسئولیت مشترکه متوجه کلیه اعضاء آن خواهد بود
بجای ماده ۲۵ –وظایف مجلس سربازگیری از قرار ذیل است:
۱- امر دولت در احضار افراد بخدمت نظامی و مواردی که مطابق قانون از خدمت نظامی دائماً یا موقتاً معاف می‌باشند برای حاضرین قرائت می‌شود
۲- اسامی اشخاصی که در آن سال برای خدمت دعوت شده‌اند مطابق دفاتری که حوزه‌های سربازگیری استخراجاً طبق صورتهای ارسالی دفاتر احصائیه وسجل احوال محل تهیه نموده‌اند یک یک بصدای بلند خوانده و حاضر و غایب معین شده و اشخاص حاضر معاینه گردیده آنهائی که قابلیت سربازی ندارند خارج و سند معافیت به آنها داده می‌شود.
۳- به اسناد اشخاصیکه مطابق فصل دوم این قانون معاف می‌باشد وطبق ماده ۲۰قبلاً از طرف حوزه‌های سربازگیری با تحقیقات محلی تنظیم و تکمیل گردیده رسیدگی کرده پس از تصدیق حقانیت آنها درمقابل اسامی آنان در دفتر سربازگیری ذکر علل را نموده و سند معافیت به آنها می‌دهند.
۴- اشخاصیکه در دفتر اسامی نامشان ذکر شده ولی بواسطه مسافرت یا مرضی نتوانند حاضر شوند و نماینده فرستاده باشند از نمایندة آنها تحقیقات لازمه بعمل آمده علل عدم حضور و لیاقت و عدم لیاقت و معافیت و عدم معافیت آنها در مقابل اسمشان قید و سند مقتضی به نماینده آنها داده خواهد شد
۵- دفاتر اسامی که از طرف حوزه‌های سربازگیری تهیه و به مجلس سربازگیری تسلیم شده با دفتر نفوس محلی تطبیق و در صورت اختلاف علل و موجبات آن تحقیق شده و بر طبق آن تحقیقات عمل می‌شود و پس از اتمام عملیات دفاتر مذکوره بسته شده و بامضای تمام اعضاء مجلس خواهید رسید.
۶- پس از موضوع کردن معافین از خدمت نظامی عده مورد احتیاج از مجموع افراد قابل سربازی انتخاب و به بقیه افراد اضافه بر احتیاج مرخصی خانه تا احضار ثانوی داده خواهد شد – بدیهی است در مرخصی افراد اضافه بر احتیاج طبقات سه گانه مقرره در ماده ۸ باید ملحوظ شود و طبقه سوم مقدم بر طبقه دوم و طبقه دوم مقدم بر طبقه اول خواهد بود
بجای ماده ۲۶- رسیدگی بوضعیت افراد علنی و در حضور حاضرین د رمجلس سربازگیری بعمل می‌آید
بجای ماده ۲۷- وضعیت هر یک از افراد باید در مقابل اسم آن شخص در دفتر صورت مجلس سربازگیری ثابت و به امضای رئیس دفاتر و منشی مجلس سربازگیری برسد.
بجای ماده ۲۸- در صورت اختلاف آراء بین اعضاء مجلس سربازگیری رأی اکثریت قاطع خواهد بود.
بجای ماده ۲۹- اشخاصیکه بدون عذر موجه در مجلس سربازگیری حاضر نشوند و یا نماینده نفرستند برای استنکاف از حضور در مجلس سربازگیری یا فرار پس از ثبوت تقصیر در محکمه اداری جلب بخدمت سربازی شده و در عوض دو سال سه سال تحت السلاح خواهند ماند.
تبصره – در صورت ثبوت عذر موجه برای غیبت محکمه اداری با مشمول مزبور مطابق مقررات قانونی رفتار خواهد نمود
بجای ماده۳۱- قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خردادماه ۱۳۰۴ که بموجب قانون مجازات مجرمین در امور نظام وظیفه مصوب ۲۳ امرداد ماه ۱۳۱۰ نسخ شده ماده ذیل تصویب می‌شود:
محکمه اداری مذکور در ماده ۲۹ بریاست رئیس ناحیه یا رئیس حوزه سربازگیری و عضویت نماینده حکومت و سجل احوال و امنیه و نظمیه محل در مراکز نواحی و حوزه‌ها تشکیل می‌گردد
بجای ماده ۳۲- هر یک از افراد ذخیره که در مواقع احضار برای مشق نظامی بدون عذر موجه حاضر نشوند پس از ثبوت تقصیر در محکمه نظامی از یک ماه تا سه ماه محکوم به حبس می‌گردند
بجای ماده ۳۳- حکم مذکور در مادة فوق در مورد افراد احتیاط نیز جاری است
بجای ماده ۳۴-که بموجب قانون مجازات مجرمین در امور نظام وظیفه نسخ شده ماده ذیل تصویب می‌شود:مدتی را که مستخدمین رسمی جزء قبل از تاریخ اجرای این قانون انجام خدمت نظام وظیفه نموده و یا بعداً بنمایند جزو مدت خدمت آنها محسوب شده و وزارتخانه‌ها و ادارات مربوطه مکلفند آنها را پس از دورة خدمت نظامی بخدمت خود بپذیرند و هیمنطور مستخدمین دیگر ادارات که بر اثر این قانون به خدمت نظام وظیفه دعوت می‌شوند پس ا زخاتمه خدمت تحت السلاح برای اشتغال بخدمت سابق خود یا خدمات دیگر دولتی بر سایرین مقدم خواهند بود
بجای ماده ۳۶- این قانون از تاریخ دهم مهرماه ۱۳۱۰ بموقع اجرا گذارده می‌شود – اشخاصی که بموجب قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ مشمول بوده‌اند از حیث معافیت تابع مقررات مواد ۱۵-۱۶-۱۷-۱۸-۱۹ این قانون خواهند بود
نظامنامه اجرای این قانون توسط وزارتین جنگ و داخله تدوین و پس از تصویب هیئت وزراء بوسیله وزارت جنگ بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سی ام شهریور ماه یکهزار وسیصد و ده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر