مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ تیر ۱۳۳۶ نشست ۱۱۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۳۰ تیر ۱۳۳۶ نشست ۱۱۳
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۱۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۳۰ تیرماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱) تصویب صورت مجلس.
۲) بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر پیرنیا. دکتر امین. عمیدی نوری. پردلی. ارباب.
۳) تقدیم دو فقره سؤال به وسیله آقایان: خرازی. خلعت‌بری و کیکاوسی.
۴) تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر امور خارجه.
۵) تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر گمرکات و انحصارات.
۶) بقیه مذاکره گزارش کمیسیون‌ها مربوط به استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی ایران و تصویب آن.
۷) طرح و عدم تصویب فوریت لایحه تمدید مدت تبصره ۱۲ قانون بودجه ۱۳۳۶ کل کشور راجع به نان تهران.
۸) اخذ رأی و تصویب مدت تعطیل جلسات مجلس ختم جلسه.
مجلس دو ساعت و نیم قبل ازظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس ـ صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (به شرح ذیل قرائت شد).
غایبین بااجازه - آقایان: دکترآهی. حشمتی. خرازی. بزرگ ابراهیمی. سراج. حجازی. کشکولی. قرشی. دهقان. اردلان. سالار بهزادی. خزیمه علم. عامری. ذوالفقاری. بهادری. سلطان‌مراد بختیار. مسعودی. برومند. مهندس اردبیلی. پرفسور اعلم. دکتر بینا. دکتر دادفر. دکتر سید امامی. پناهی. دکتر ضیایی. شادلو. مهندس بهبودی. دکترعمید. اورنگ. تیمور تاش. دیهیم. مهندس فروغی.
غایب بی‌اجازه - آقای دکتر طاهری.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه - آقایان: دولت‌آبادی. صادق بوشهری. دولتشاهی. بزرگ‌نیا. دکترشاهکار. سعیدی. صراف‌زاده. امیدسالار. صارمی. امامی خویی. پردلی. قنات‌آبادی. کدیور. اقبال. زنگنه.
رئیس ـ نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب می‌شود.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر پیرنیا دکتر امین عمیدی نوری پردلی ارباب.
رئیس ـ امروز نطق قبل از دستور است، آقای دکتر پیرنیا بفرمایید.
دکتر پیرنیا ـ عرایض امروز بنده در نطق قبل از دستور مربوط است به سؤالی که چند روز قبل از جناب آقای وزیر کار کردم راجع به اعتصاباتی که در مناطق نفت‌خیز و همین‌طور در کوره‌پزخانه‌های تهران به وجود آمده و راجع به تقاضاهای کارگران و اقداماتی که دولت در این زمینه کرده چون جریان مصادف است با تعطیل تابستانی مجلس و موضوع هم فوریت و اهمیت داشت به همین جهت لازم دیدم متذکراتی در این نطق قبل از دستور راجع به این جریان به عرض نمایندگان محترم مجلس شورای ملی و همین‌طور به استحضار دولت برسانم. موضوع اساسی در این جریان تعیین حداقل دستمزد است یکی از ظالمانه‌ترین و فجیع‌ترین جریانی که ممکن است در یک مملکتی پیش بیاید این است که حداقل دستمزد به صورت واقعی و به اندازه‌ای حقیقتاً حداقل دستمزد باشد معین نشده باشد (صحیح است). برای اینکه اگر حداقل دستمزد کمتر از حداقل معیشت باشد نتیجه‌اش این می‌شود که یک عده افراد که کار و زحمت می‌کشند موفق به تأمین زندگی خود و خانواده‌شان نمی‌شوند و دچار کم‌غذایی و گرسنگی و مرگ تدریجی می‌شوند و این جریان یعنی تعیین نشدن نرخ دستمزد معادل نرخ واقعی حداقل معیشت جریانی است که مدت‌ها در این مملکت وجود دارد و بنده در سال ۱۳۲۹ که عضویت شورای عالی کار را به عهده داشتم و به علت اینکه موضوع اقتصادی صنعتی را که سال‌ها بود در دانشگاه تدریس می‌کردم تقاضا کردم که دولت و نمایندگانی که در شورای عالی کار هستند معین کنند که راجع به این مسئله اساسی یعنی تعیین حداقل دستمزد چه اقدامی کرده‌اند این موضوع یعنی حداقل دستمزد یک موضوع اساسی و اصلی قانون کار است، معلوم شد که تا آن موقع جز در یکی دو جا چنین اقدامی نشده و حداقل دستمزد تعیین نشده بعد به پیشنهاد بنده و همراهی سایر اعضای شورای عالی کار تقاضا شد که دولت هر چه زودتر حداقل دستمزد را در مناطق مختلفه طبق قانون معین کند یعنی قانون را به مورد اجرا و عمل در بیاورد، قانونی که از مجلس شورای ملی گذشته ولی این عمل متأسفانه نتیجه معکوس داد. یعنی به جای این که دولت نرخ واقعی دستمزد را طبق نرخ‌های بازار تعیین بکند نرخ دستمزد را مثل خیلی از مسائل به صورت ساختگی و روی حساب‌سازی معین کرد یعنی به جای اینکه دولت نرخ‌ها را از بازار بگیرد و ببیند نرخی که معین کرده‌اند چه میزان است نرخ‌های غیرواقعی و خیالی را که شهرداری‌ها گاهی برای این منظور معین کرده بودند گرفت و روی این حساب‌سازی یک حسابی برای حداقل دستمزد معین کرد و بودن چنین حداقلی برای دستمزد یعنی یک حداقل قانونی که واقعی نباشد تصدیق می‌فرمایید که بدتر از این است که حداقلی وجود نداشته باشد البته این جریان مربوط به تمام کشور است ولی همین وضع هم در مناطق نفت‌خیز خوزستان اتفاق افتاده تقاضایی که کارگران مناطق نفت‌خیز داشتند این است که نرخ دستمزد آنها به صورت نرخ واقعی دستمزد معین شود یعنی دولت طبق جیره‌ای که خود قانون معین کرده اینها حساب کند و ببیند که آیا این مزدی که فعلاً داده می‌شود معادل با آن نرخ دستمزد هست یا خیر. البته خود دولت مذعن است که این نرخ مطابق نرخ واقعی دستمزد نیست ولی مقامات شرکت نفت و هم مقامات کنسرسیوم و هم دولت البته تقاضای کارگران را که حداقل دستمزد مطابق با واقع تعیین شود محق می‌دانند و تقاضای آن را مشروع می‌دانند و این تقاضا مدتی است به دولت داده شده و به وزارت کار داده شده و تقاضای بنده از دولت این است که در این باب یک اقدام عاجلی به عمل آورند و یک تصمیم فوری اتخاذ بکنند البته موضوع این نیست که تمام تفاوت این دستمزد را به صورت نقد بپردازند که سبب شود قیمت‌ها در خوزستان بالا برود و سایر افراد آنجا از این جهت متضرر شوند، منظور این است که آن قسمت از جیره‌ها با آن نرخی که دولت معین کرده در بازار تحصیل آن امکان‌پذیر نیست آنها را که روی حساب حداقل دستمزد معین شده با آن نرخ حساب کنند و در اختیار کارگران قرار بدهند حتی شرکت ملی نفت و کنسرسیوم معتقدند که با این وضع یعنی مزد به میزانی کمتر از میزان واقعی و کمتر از حداقل یک وضعی به وجود آورده که به هیچ‌وجه متناسب با حیثیت و شئون و وضع بین‌المللی شرکت نفت نیست برای این که در هیچ جا نمی‌شود گفت که یک شرکتی مثل شرکت نفت یک حقوق به کارگرانش می‌دهد که کافی برای زنده نگاه داشتن آن کارگران و خانوادشان نیست و به همین جهت و برای این که این موضوع منحصر به شرکت ملی نفت نیست، برای یک کشوری که سابقاً هم عرض کردم در حدود ۵۰۰ میلیون دلار درآمد اداری دارد برای چنین کشوری قابل قبول نیست که در سراسر کشور هزارها نفر کارگر وجود داشته باشد که زحمت می‌کشند کار می‌کنند رنج می‌برند و حقوقی که آخر روز می‌گیرند کافی برای اینکه خود آنها و خانوادشان را زنده نگه دارند نباشد و دولت باید نسبت به این موضوع توجه مخصوص مبذول بدارد، مشکلات و مسائلی که در ایران به وجود می‌آید علتش این است که از نظارت و کنترل واقعی دولت گاهی خارج می‌شود این است که در ابتدای پیدایش این وضع آن توجه عاجل برای این کار نمی‌شود، به حال بلاتکلیفی و بلاتصمیمی باقی می‌ماند تا این که مشکلات و مسائل به قدری توسعه پیدا می‌کند که از حدود کنترل خارج می‌شود و بنده چون شاهد این وضع هستم می‌خواستم به این وسیله از دولت تقاضا کنم که نسبت به این موضوع توجه عاجل و فوری‌تری مبذول دارند همین‌طوری که عرض کردم دولت اقدام کند تا هرچه زودتر نسبت به این وضع فجیع و ظالمانه خاتمه بدهند لذا با توجه به اینکه آن حداقل دستمزدی که دولت معین می‌کند و جنبه قانونی دارد کمتر از حداقل دستمزد واقعی است به این وضع در سراسر کشور خاتمه داده شود.
رئیس ـ آقای دکتر شفیع امین بفرمایید.
دکتر شفیع امین ـ بنده کوشش دارم که کمتر در پشت تریبون اوقات همکاران محترم را بگیرم و علاقه دارم که بیشتر گوش بدهم و از صحبت‌های همکاران محترم استفاده کنم و چون آخرین جلسه قبل از تعطیلات مجلس است توضیحاتی عرض می‌کنم متأسفانه در این چند ماه چه در دولت سابق و چه در دولت فعلی انتظاراتی که ما داشتیم و اقداماتی که شد خواستم تذکر بدهم که روی چند موضوع بود که اول آن مربوط به وضعیت کارمندان دولت است به طوری که همکاران محترم استحضار دارند و تا حال چندین مرتبه از طرف همکاران محترم تذکر داده شده، سؤال شده ولی اقدامی که منتج به نتیجه‌ای بشود نشده آقایان آن‌طوری که استحضار دارند وضعیت کارمندان دولت با این گرانی معیشت و زندگی غیرقابل تحمل است امیدوارم دولت جناب آقای دکتر اقبال که ایشان خودشان را دولت کار معرفی کردند و بنده هم به شخص ایشان ارادت دارم اطمینان دارم که ایشان مرد پاکی هستند مرد کار بودند مرد کار هستند فعال هستند در آذربایجان بنده از نزدیک با ایشان کار می‌کردم و دیدم که فعالیت می‌کردند مرد اصولی هستند ولی متأسفانه نمی‌دانم چه جور شده که نتیجه کار ایشان را در این دو سه ماه ندیده‌ایم. ان‌شاءالله بعداً خواهیم دید چون قانون استخدام و قانون ترفیعات ارتش مطرح است بنده خواستم در این موضوع عرضی کنم که ارتش مورد احترام و علاقه فردفرد ملت ایران است و ما علاقه داریم که زندگی افراد ارتش از سرباز به بالا باید تأمین شود و اگر زندگیشان تأمین نشود نخواهند توانست در سرحدات و در روزهای بد به این مملکت خدمت کنند بنده خودم شخصاً می‌دانم فامیلم به مملکت خدمت کرده‌اند شهید داده‌ایم در این راه سهیم هستیم به ارتش علاقه داریم ولی تصدیق می‌فرمایید که تمام افراد کارمندان دولت یکی هستند کارمند دولت هستند که در وزارت‌خانه‌های مختلف کار می‌کنند در گمرک کار می‌کنند یا در سرحدات یا در قسمت‌های بد آب و هوا کار می‌کنند همه انجام وظیفه می‌کنند یعنی همه لازم و ملزوم یکدیگر هستند بنده نمی‌توانم بگویم که چون بنده پزشک هستم کارم مهم‌تر است نخیر. همه لازم و ملزوم یکدیگر هستیم اگر در یک وزارت‌خانه‌ای افرادی باشند که کار خودشان را انجام ندهند اداره دیگر کارش فلج شود و متأسفانه همانطوری که عرض کردم وضعیت حقوقی کارمندان دولت روی مأخذ پایه ۱۳۰۲ و ۱۳۰۴ است و تا حال هرچه گفته شده به اینکه آقایان وزرا جناب آقای نخست‌وزیر کارمند دولت بوده‌اند و به زندگی کارمندان آشنا هستند توجهی نشده به عقیده بنده با این وضع زندگی نمی‌شود آن‌طوری که شایسته است از کارمندان انتظار کار داشت و به این وضعیت هم ادامه داد کارمندی که بعد از سی سال سابقه و داشتن هشت، نه نفر عائله ۶۳۶ تومان حقوق بگیرد آیا این کارمند چطور می‌تواند کار کند یا یک کارمندی که در جاهای دوردست کار می‌کند و مجبور است که اولاً خودش را در یک مدرسه‌ای در یک دانشکده‌ای از راه دور بفرستد چطور می‌تواند آنجا زندگی کند؟ مادام که حداقل زندگی کارمندان دولت تأمین نشود آنها نخواهند توانست کار کنند وضعیت مهندسین و لیسانسیه‌ها که بدتر است ما نخواستیم برای دانشگاه تبریز دو نفر مهندس بفرستیم مدتی است که موفق نشده‌ایم و نتوانستیم بفرستیم از این جهت که با ماهی ۵۰۰ تومان ۶۰۰ تومان هیچ مهندسی حاضر نمی‌شود از مؤسسات آزاد از شرکت‌ها چشم بپوشد و ۲۰۰۰ یا ۳۰۰۰ تومان حقوق نگیرد و به خارج از تهران برود. البته با این حقوق قلیل هیچ مهندسی حاضر نمی‌شود خدمت کند. خدای نکرده اگر هم بیاید حتماً صدی نود فکرش متوجه جاهای دیگر است که حقوق خود را از جاهای دیگر تأمین کند. نسبت به وضع حقوق لیسانسیه‌ها هم قرار بود که فکری برای آنها بشود یعنی اضافه حقوق به لیسانسیه‌ها داده شود هنوز عملی نشده دیگر وضعیت بازنشستگان کشوری است، تیمسار وزیر جنگ و آقایان نمایندگان محترم در کمیسیون‌های جنگ و استخدام و کشور وضعیت بازنشستگان ژاندارمری و ارتش را پیش‌بینی کردند و بسیار هم کار خوبی کردند آنها اشخاصی هستند که زحمت کشیده‌اند. ۳۰ سال خدمت کرده‌اند و به مقام بازنشستگی رسیده‌اند در حقیقت یک حقی است که ارتش به آنها می‌دهد متأسفانه بازنشستگی را به صورت تنبیه هم عمل کرده‌اند نمی‌دانم یعنی اشخاصی که بد کار کرده بودند یا خلافکاری داشتند آنها را بازنشسته کرده‌اند در صورتی که بازنشستگی یک مقامی است یک پاداشی است که دستگاه دولت به کارمندان خودش می‌دهد وضعیت بازنشستگان با آن حقوقی که در سابق بازنشسته شدند حالا هم به همان نسبت حقوق می‌گیرند کارمندانی هستند که بنده عده‌ای را می‌شناسم سی سال قبل در وزارت فرهنگ کار کرده‌اند زحمت کشیده‌اند با حقوق ۹۰ تومان اگر این وضع به همین منوال ادامه داشته باشد حقیقتاً نمی‌شود از افراد منتظر باشیم که ناراضی نباشند به عقیده بنده یکی از عللی که ملت را ناراضی می‌کند یعنی کارمندان دولت را ناراضی می‌کند همین چیزها است و اگر شما با توده ملت یعنی طبقه ۲ و ۳ و ۴ تماس بگیرید می‌بینید که نارضایتی هست قانون می‌گذرانید برای شهرداری مالیات می‌دهد برای قسمت‌های دیگر همین‌طور و به اصطلاح هر روز مالیات از مردم گرفته می‌شود با راحتی و بدون اشکال ولی احتیاجات عمومی برآورده نمی‌شود صد درصد اینها که اعتراض نمی‌کنند و حرف نمی‌زنند در درجه اول روی ایمان و احترامی است که به شخص شاهنشاه دارند چون مردم می‌دانند که ایشان علاقه دارند به عمران و آبادی مملکت و باید این کار در یک محیط آرام صورت بگیرد صدایشان در نمی‌آید ولی اگر آقایان با یک کشاورز تماس بگیرید می‌بینید که به کلی ناراضی است کارگر ناراضی است کارمند دولت ناراضی است باید علت اینها را پیدا کنیم چیست بیشتر کارمندان دولت هستند که نارضایتی را منتقل می‌کنند به آنها و شخص خودشان هم ناراضی هستند، چندی پیش یکی از کارمندان عالی‌رتبه دولتی که به یکی از محالات آذربایجان رفته بود دهاتی‌های منطقه عشایری آمده بودند خواهش کرده بودند از آن بازرس عالی‌رتبه دولت که آقا ما از شما خواهش داریم یکی این که دوای کک و مگس که گویا منظور همان گرد د. د. ت بوده است که در چند سال پیش یک عده‌ای آمدند پاشیدند دوباره برای ما بفرستند و یکی هم ژاندارم به اینجاها نیاید تمنی کردند که ژاندارم به آن محل نیاید البته تمنای آنها از دولت این بود ژاندارم به آنجاها نیاید به عقیده بنده اگر وزارت بهداری برنامه‌ای داشته باشد می‌تواند برای جاهایی که لازم است گرد د. د. ت مجانی بدهد و هم در دسترس بگذارد که آنها با پول بخرند خیلی زیاد موجود است قسمت دوم عرض بنده که اینجا آمدم اینست که بنده از نزدیک در آذربایجان می‌بینم وزارت بهداری متأسفانه اقداماتی برای بهداری و بهداشت آنجا نکرده است و بنده منتظر بودم ببینم جناب آقای دکتر راجی که طبیب ورزیده‌ای هستند جراح خوبی هستند چندین دوره در مجلس به شریف داشته‌اند برنامه کارشان را ببینم چیست و بگویند و به وضع بهداشت و بهداری این مملکت سر و صورتی بدهند. متأسفانه بنده از برنامه ایشان اطلاعی ندارم و ایشان هم هر وقت تشریف آوردند از برنامه بهداشت و بهداری صحبتی نکرده‌اند در صورتی که در این مملکت که آقایان نمایندگان مردم حوزه انتخابیه خود تماس دارند می‌بینیم در استان‌ها و یا شهرستان‌ها در هر کجا که می‌روید از بهداشت و بهداری و معالجه خبری نیست جز در تهران و جز در بعضی شهرها بنده سابقاً هم عرض کردم بهداری آذربایجان که تماس دارم با آنجا وضعیت فعلی با ۲۰ سال پیش فرقی که نکرد، هیچ
هیچ عقب‌تر هم رفته با این تشکیلات عریض و طویل وزارت بهداری و دولت پیشرفتی در بهداشت و بهداری نکرده‌اند به طوریک ه باز سابقاً اگر آقایان فراموش نکرده باشند جناب آقای حمید بختیار هم راجع به مسلولین حوزه بختیاری فرمودند از آسایشگاه احصائبه‌ای گرفته‌اند متأسفانه در استان‌های غربی کشور مرض سل به قدر زیاد وجود دارد یعنی خوزستان اصفهان مازندران اطراف تهران آذربایجان حتی آذربایجان که دارای آب و هوای خوب است متأسفانه با این مرض دست به گریبان است و تا حال اقدامی برای پیشگیری و معالجه بیماران مسلول نشده است، یک آسایشگاهی چهار پنج سال پیش در تبریز شروع شد آن هم از محل پول زائرین همین‌طور مانده و ما هر چه می‌گوییم که آقا ما عمارت ده طبقه نمی‌خواهیم آسمان خراش نمی‌خواهیم یک ساختمانی دو طبقه بسازید که در آنجا به این بی‌چاره‌ها و بدبخت‌هایی که قدرت معالجه کردن را ندارند اینها را معالجه کنند خوشبختانه با وضع آب و هوای آذربایجان خیلی زود هم نتیجه می‌گیرند یعنی اگر از روز اول ماه اول شروع به معالجه بشود نتیجه خوب می‌شود گرفت و این ساختمان متأسفانه هنوز به جایی نرسیده وزارت بهداری می‌اندازد به گردن آنها و ما نتیجه‌ای نگرفتیم، بنده می‌خواهم تذکر بدهم که جناب آقای وزیر بهداری برنامه کارشان مخصوصاً در مورد امراض و در درجه اول مرض سل چیست و چه اقدامی کرده‌اند و نسبت به آذربایجان هم تا حال اقدامی نکرده‌اند قسمت سوم که بنده می‌خواهم توجه همکاران محترم را جلب کنم راجع به فرهنگ است. خوشبختانه جناب آقای وزیر فرهنگ گمان می‌کنم برنامه خوبی داشته باشند، خوب شخصاً کار می‌کنند بنده می‌دانم ایشان شخص فعالی هستند ولی باز عرض می‌کنم برنامه‌ای ندارند یعنی دو سه مرتبه بنده تذکر داده‌ام و سایر همکاران محترم هم تذکر داده‌اند تا حال ما نفهمیدیم که برای تربیت و تعلیم جوانان و اجرای تعلیمات اجباری در این مملکت احتیاج به چند باب دبستان، کودکستان و دبیرستان است، خوب یک پروژه‌ای یک برنامه‌ای خلق‌الساعه‌ای هست که هر روز و هر ماه عوض می‌شود، برنامه‌ای ندارند، بنده عرض می‌کنم برنامه ثابتی باید باشد تا ما بدانیم برای آذربایجان یا برای قسمت‌های دیگر در چه سالی و در کجا دبستان ساخته خواهد شد، که اگر در سال ۳۶ نشد در ۴۰، ۴۵ در این سال‌ها کودکستان، دبستان یا دبیرستان خواهیم داشت، در چند روز پیش قانونی تصویب شد برای دانشگاه‌ها که در مجلس سنا یک ماده‌ای به آن اضافه کردند که آقایان نمایندگان محترم هم تصویب فرمودند که دانشکده‌های شهرستان‌ها تا ده سال باید تکمیل بشود بنده در اینجا چندین مرتبه هم عرض کرده‌ام که قبل از هر کاری این دانشگاه‌ها و دانشکده‌هایی را که داریم باید کامل بکنیم یعنی بودجه کافی بهشان بدهیم استادان خوب و لایق از داخل و خارج بیاوریم و همچنین ساختمان‌هایی برای آنها ساخته بشود که جوان‌ها بتوانند در آنجا تحصیل کنند تا بی‌خود پول مملکت به خارج نرود دانشکده تبریز از ۱۰ سال پیش ساخته شده و مورد علاقه مخصوص شخص اعلیحضرت همایونی بوده تا حال متأسفانه ساختمان آن به جایی نرسیده امروز یک تلگرافی از آنجا داشتم که فرستادم برای جناب آقای وزی رفرهنگ، ما چندین استاد داشتیم که حقیقتاً استادان عالی مقام هستند، ما از وزارت فرهنگ انتظار داریم توجه بکنند، ۶ ماه است ارز دولتی همان ارزی که با ۷۵ ریال هم داده می‌شود خزانه‌داری وزارت فرهنگ را از این استادان را نداده‌اند. نامه نوشته‌اند دانشکده تلگراف کرده است که این بی‌چاره مجبور است برای زن و فرزندش و خانواده‌اش پول بفرستد چون شما این پول را تا به حال نداده‌اید نمی‌تواند در ایران بماند حقیقتاً ناامید می‌شود حتی اگر هموطنانش بپرسند که آیا ما به ایران بیاییم یا خیر حتماً خواهد گفت که وضع ما این است نیایید یک نفر استاد آلمانی داشتیم که هم او از ما راضی بود و هم ما از او راضی بودیم از پاکستان و افغانستان مریض می‌آمد پیش او برای معالجه چشم این شخص محترم هشت ماه حقوقش تأخیر شده بود و با تلگراف و با نامه نمی‌دادند به طور کلی بنده آنچه می‌بینم این است که ما در فرهنگ چون بنده به اصطلاح بیشتر تماس دارم کارمان هست می‌بینم که اگر رؤسای فرهنگ استان رؤسای فرهنگ شهرستان یا رئیس دانشکده نسبت به کارشان علاقه‌ای نشان بدهند فشار بیاورند به وزارت فرهنگ و وزارت بهداری نتیجه خواهند گرفت و اگر فشاری وارد نیاورند و کاغذ ننویسند و التماس نکنند و به تهران نیایند نتیجه‌ای نخواهند گرفت و اگر رئیس بهداری خودش شخصاً علاقه داشت و فشار آورد و از وزیر خواهش کرد نتیجه‌ای خواهد گرفت والا هیچ نتیجه‌ای عاید نمی‌شود فقط این را بلد هستند که آن رئیس بی‌چاره را عوض کنند، اصلاح کار در تعویض اشخاص نیست باید برنامه‌ای داشت و بعد از فلان رئیس اداره مسئولیت خواست که برنامه را اجر کند منتهی اگر خودش باسلیقه باشد، خوب باشد، کاردان باشد خوب‌تر اجرا می‌شود برای تهیه وسائل دانشکده کشاورزی تبریز اقدام شده کمیسیون شده، ولی نتیجه کار هنوز به ما ابلاغ نشده و به آن دانشجوی بی‌چاره‌ای که از شهرستان‌های دوردست آمده‌اند آنجا و می‌خواهند تحصیل کنند وسیله نمی‌دهند استاد خارجی هرچه گفت که اینها را احتیاج داریم تا به حال که بنده خدمت آقایان هستم کوچکترین اقدامی نشده، اما وضعیت راه بنده آنچه که سابقه دارم و خودم دیده‌ام متأسفانه وضع راه آذربایجان خیلی خراب بوده و هست از اینجا با قزوین چندین سال است که راه خراب است و هنوز به جایی نرسیده در اطراف تبریز سه سال است که برای ساختمان پل‌های آنجا مناقصه داده‌اند مصالح را آنجا ریخته‌اند معلوم است که مقاطعه کار پول را گرفته مصالح ریخته شده ولی معلوم نیست به چه علت کوچکترین اقدامی نسبت به ساختمان این پل نشده و همه مردم این وضع را می‌بینند آخرین عرض بنده موضوع سازمان برنامه است، در سازمان برنامه بنده نمی‌دانم که نسبت به قسمت‌های دیگر کشور کاری شده یا نشده ولی متأسفانه در آذربایجان کاری انجام نداده‌اند کارهای سازمان برنامه مثل داستان هفت‌خوان رستم است. ساختمان دانشکده پزشکی تبریز را قبول کرده‌اند به علاوه ده ماه است که با تمام آقایان نمایندگان آذربایجان تماس می‌گیریم فشار می‌آوریم ولی کوچکترین نتیجه‌ای نمی‌گیریم. جزو برنامه سازمان برنامه در سال ۳۵ ۳۶ بنا بود که پل‌های تلخ رود و سیمینه رود را بسازند و کوچکترین اقدامی نشده می‌گویند که آقای ابتهاج مرد پاک و فعالی است ممکن است صحیح باشد بنده با ایشان تماس زیاد نداشتم ولی می‌خواهم عرض کنم که منتها فعالیت و درستی کافی نیست اگر ایشان صحیح و سالم باشند ولی دستگاهشان کار نکند فایده‌ای ندارد آقایان این پول مملکت است باید در همه جای مملکت خرج بشود در یک جا خرج بشود و در سایر جاها خرج نشود چون دلشان نمی‌خواهد این کار دور از انصاف است، مردم انتظار دارند از ما چون نماینده مردم هستیم این حقایق و این عرایض را به سمع آقایان برسانیم خیلی معذرت می‌خواهم سه فقره سؤال هم دارم تقدیم می‌کنم (احسنت).
رئیس ـ آقای عمیدی نوری بفرمایید.
عمیدی نوری ـ عرایض امروز بنده راجع به موضوع زلزله‌ای است که پیش آمده و کارهایی که باید بشود و مطالعاتی که در این مدت کردیم خواستم از موقع استفاده کنم و به عرض آقایان نمایندگان محترم رسانده باشم بنده بدواً از شخص شخیص اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به نام ملت ایران مخصوصاً مردم مازندران کمال سپاسگزاری و تشکر را عرض می‌کنم از منتهای توجه و اهمیتی که برای رسیدگی به حال یک عده مصیبت‌زده دور افتاده در نقاط کوهستانی که واقعاً دسترسی به حال آنها یکی از مشکلات مملکتی است برای این که باید دو روز راه رفت در نقاطی که سم قاطر اگر رد بشود سقوط مرگ حتمی است. اعلیحضرت همایونی خوشبختانه در هفته گذشته در تمام نقاط کوهستانی که تشریف بردند از نزدیک در رکابشان بودم جناب آقای فضائلی هم در مسافرت مازندران در روز اول تشریف داشتند. در لاریجان هم بنده بودم واقعاً یک روحیه بی‌نظیر پر از فداکاری و شهامت دیدم که کمتر می‌شود دید از یک پل چوبی که خطرناک‌تر از همه چیزها بود که وقتی از این پل عبور می‌فرمودند چوب‌های این پل می‌لرزید و هر دقیقه در مظان سقوط بود حتی در یکی از این پل‌ها وضع به نحوی بود که بالاخره پیاده عبور فرمودند از راه‌های کوهستانی که برای اولین دفعه تشریف بردند. ۴ ساعت راه در راه بندپی این راه سراشیب و سرپایینی‌های بسیار بدی داشت که اغلب پا سر می‌خورد و سقوط بیشتر در جلوی چشم هویدا بود، در همین راه بعضی از ملتزمین رکاب نتوانستند تبعیت کنند و مال سوار شوند و بیایند و حتی به عرض رسانده بودند که راه بسیار بد است و اعلیحضرت همایونی تشریف نبرند، اعلیحضرت همایونی با کمال میل و علاقه‌ای که داشتند و با فداکاری این راه را تشریف بردند بعد که مراجعت فرمودند یکی از ملتزمین رکاب به بنده فرمود که اعلیحضرت فرمودند راه بسیار صافی بود، مثل شانزلیزه بود چرا شما نیامدید؟ این نشان می‌دهد که حداکثر همت و علاقه و فداکاری شخص پادشاه است که آماده هستند که رعایای خودشان را در هر نقطه دور افتاده که دچار وضع بدی هستند شخصاً رسیدگی کنند، حتی در یکی از راه‌ها در لاریجان یک پرفسور سویسی از ژنو پرواز کرده بود روز پیش داوطلبانه از طرف جمعیت اتحادیه صلیب سرخ، وقتی آمد از نزدیک دید و خودش هم سواری می‌کرد به من می‌گفت که من ده سال است که سواری نکرده‌ام به زحمت اغلب پیاده می‌شد، اغلب سوار می‌شد خیلی مورد تعجبش واقع شد و البته این راه‌هایی بود که برای اولین دفعه در آن عبور می‌شد نکته مهم این است که مردم مازندران اصلاً زلزله و مصیبت و غم را فراموش کرده بودند، اینها تعجب می‌کردند وقتی می‌دیدند یک چنین همت عالی بالای سرشان است که در یک چنین مصیبت‌هایی این جور توجه می‌شود، مخصوصاً در سنگچال که در یک ارتفاع چند هزار متری در شکاف کوهی بود که کوهستان‌های درهم رفته‌ای جای تنگی هم بود تشریف آوردند یک هواپیمای سمپاش که قبلاً یک مرتبه سقوط کرده بود و بالاخره یک فرودگاه موقت در یک محل چمنی برای آن درست کرده بودند این هواپیمای سمپاش آنجا فرود آمده بود و اعلیحضرت همایونی شخصاً پشت هواپیما نشستند و در همان فرودگاه طبیعی که البته خود ساخته شده بود از آنجا پرواز کردند وقتی من هلهله و
کف‌زدن و شادمانی این مردم مصیبت دیده را که از جان و دل فریاد می‌زدند و هلهله می‌کردند دیدم حقیقتاً همه تبریک گفتیم به مملکتمان که دارای یک چنین شاهی هستیم دارای این روحیه که در سایه شاهنشاه مردمی که این همه مصیبت دیده‌اند غم و غصه و مصیبت خودشان را وقتی این همت بلند و این فداکاری را می‌بینند صرف‌نظر می‌کنند این بود که خواستم قبلاً این نکته را به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم و بعد هم تشکر می‌کنم از کمک‌ها و همکاری‌هایی که از مؤسسات مختلف دنیا، از دولت‌های خارجی، از صلیب سرخ‌ها، از مؤسسات خیریه خارجی در یک چنین مصیبت بزرگی به مردم مازندران شد، هم چنین از کمک‌هایی که از مردم با همت خودمان شده، چند روز پیش شنیدم یک شخصی آمده در جمعیت شیر و خورشید سرخ یک چک ۵۰ هزار تومانی داده بدون اینکه نام خودش را بگوید، اینها همه قابل تشکر است و نشان می‌دهد که احساسات همکاری و نوع پرستی در ملت ایران خوشبختانه روز به روز بیشتر می‌شود و ما می‌توانیم امیدوار بشویم بر اینکه در مصائب و بلایا دارای پشتیبانی که مرکب از احساسات همه مردم است خواهیم بود و در روزهای مصیبت و غم‌زدگی می‌توانیم امیدوار به نجات باشیم، فعالیت‌های امدادی زیادی از طرف جمعیت شیر و خورشید سرخ در همان روزهای اول شد که بنده به سهم خودم لازم می‌دانم البته در درجه اول از همت بلند والا حضرت شمس پهلوی که خودشان برای اولین مرتبه تشریف بردند و تمام این نقاط را بازدید کردند و بعد کسالت پیدا کردند و بعد آقای دکتر خطیبی که مدیر عامل شیر و خورشید سرخ هستند و هیئت مدیره مخصوصاً آقای سپهبد آق اولی آقای عاملی و آقای دکتر نفیسی که این آقایان کمک کردند و در این مسافرت‌ها آمدند و گزارش دادند و کمک کردند و تمام هم روی خیرخواهی بود و جمعیت‌های شیر و خورشید مازندران، در بابل یک پیرمردی که شاید نود سال دارد این شخص آقای شفیع‌زاده است که رئیس انجمن شیر و خورشید سرخ محل است این پیرمرد در موقعی رفت به بندپی همان نقطه‌ای که آن وحشت عجیب از زلزله به وجود آمد در چند دفعه که سیل می‌آمد و باران هم شدید بود این پیرمرد با این وضع و با این سن رفت به سنگچال. آقای فضائلی او را ملاقات فرمودند زیر یک چادر نشسته بود رهبری می‌کرد و کمک می‌کرد و شخصاً به تمام زلزله‌زدگان رسیدگی می‌کرد. آقای ایمانی اینها اعضا جمعیت شیر و خورشید سرخ بابل هستند، رفتند در نقاط بالاتر از سنگچال در نقاط دیگر الان مشغول کمک هستند. آقای حاج مرتضایی رئیس جمعیت شیر و خورشید سرخ آمل را خودم دیدم با چه زحمتی مال‌سواری می‌کرد و می‌آمد در حدود کلاهه آمل مشغول کمک بود، پیشاهنگان و فرهنگیان افراد زیادی در خود آمل و بابل همه به حرکت افتادند و رفتند ریختند به این دهات و این مردم را تشفی دادند، توجه کردند که بنده خودم می‌خواهم به سهم خودم اینجا خدمت آقایان عرض کنم و تشکر کنم از بیمه اجتماعی آقای دکتر مشایخی خودشان از تهران حرکت کردند رفتند آنجا پزشک‌یارانی از طرف بیمه و همین‌طور از طرف ژاندارمری مازندران چند پزشک‌یار، پزشک‌یار رحمتی، پزشک‌یار محمدی به سرپرستی سرهنگ فریور معاون فرهنگ مازندران رفتند در همان نقطه شروع به عمل کردند مجموع این کارها جای تشکر است حتی بنده لازم می‌دانم از آقایی به نام اقای پیامی که رئیس اکیپ شیر و خورشید سرخ بود تشکر کنم این شخص حتی مادرش در حال نزع بود و خبر نداشت آنجا مشغول کمک و فعالیت بود که بعداً خبر دادند مادرت فوت کرده و مجلس ختم پریروز بود این نوع احساسات قابل تقدیر و تشکر است و باید حقیقتاً از اینها در یک چنین مقامی تشکر کرد، نکته قابل تشکر دیگر از شخص علیا حضرت ملکه پهلوی و همین‌طور علیا حضرت ملکه ثریا که کمال توجه و کمک را فرمودند و مخصوصاً علیا حضرت ملکه ثریا که شخصاً در ده اتو که راه بسیار سخت و مشکلی داشت، خاطر آقای فضائلی هست که اصلاً عبورش وحشت‌زا بود شخصاً تشریف فرما شدند و خودشان تفقد و مراقبت از کلیه زلزله‌زدگان کردند، اما نکته‌ای که لازم است بنده عرض کنم، چون متأسفانه در یکی از روزنامه‌های خارجی خواندم با اهمیتی که این زلزله داشت آن را قدری ناچیز تلقی کرد و اینطور منعکس کرده بود که شاید بیش از ۱۳۰ نفر عده مقتولین نبود، خواستم در اینجا با تحقیقاتی که شخصاً کردم و اطلاعی که پیدا کردم از دهات زلزله‌زده و مقتولین اینجا به عرض برسانم که آن‌طوری که بعضی‌ها تصور کردند و در روزنامه‌های خارجی منعکس شده بود چنین نیست صورتی که تا به حال به دست آمده تعداد مقتولین نزدیک به هزار نفر هست از بندپی و لازیجان و از نقطه بیدبند و نقطه چلاب آمل و فیروزکوه و زیرآب و پل سفید و فجیع‌ترین حادثه در یک محله است در بلوک ده رستاق لاریجان که صدن فر در آنجا زندگی می‌کردند ۹۶ نفر کشته شدند و فقط ۴ نفر که بین آنها هم یک بچه شیرخواره که در گهواره مانده بود و چوب حائل شده بود او نجات پیدا کرد، اشکال کار این است که این دهات پراکنده است روز سه‌شنبه‌ای که این حادثه پیش آمده بود عرض کردم خیلی از این جاها وضعش طوریست که دسترسی به آنجا نیست که گزارش آمده باشد به شیر و خورشید سرخ که چند نفر کشته شده‌اند مثلاً جاهایی است دو روز راه با مال است در همین پلور لاریجان به عرض اعلیحضرت همایونی که رساندند که جایی هست زیاد صدمه دیده به قدری احساساتشان برانگیخته شد که فرمودند کجاست برویم عرض کردم دو روز راه است یک چنین نقاطی هست که در نتیجه ساعات زیادی ممکن است به آنجا رسید دو ده وانه و شنگول ده را علیحضرت همایونی توانستند از نزدیک ببینند در اینجا تمام خانه‌ها درهم ریخته بود احشام و اغنام تلف شده بود مردمش هم گریه می‌کردند البته وقتی اعلیحضرت همایونی تشریف آوردند و تفقد فرمودند شادی کردند ولی البته دیگر اعلیحضرت همایونی وقت نداشتند خسته شده بودند که به دهات دیگر تشریف ببرند، منظور این است که در تمام این تشریف فرمایی اعلیحضرت همایونی چهار محل را ملاحظه فرمودند یکی در بلوک بندیی یکی دهی است به نام گنگلج کلاچهار صدخانه زیرورو شد بعدش هم سنگچال که در آنجا پنج هزار جمعیت داشت ۱۳۳ نفر مقتول شده بودند این دو نقطه را در مسافرت اولی توانستند ملاحظه کنند و این دو دهی که عرض کردم، وانه و شلمان ده را در لاریجان توانستند ملاحظه کنند والا بیش از صد، صد و پنجاه قریه است در این دامنه‌های کوهی که در پشت این کوه‌های البرز که ملاحظه می‌فرمایید در پشت دریای خزر کوهستان‌هایی است همه صدمه دیده‌اند که دارای پنج بلوک است لاریجان امیری، و پرستاق دلارستاق، تمارستاق، این بلوک که هر یک شاید ده، دوازده ده داشته باشد که در شکاف‌های کوه است همه اینها زلزله‌زده هستند تنها در لاریجان ۴۷۷ نفر مقتول در این ۵ بلوکی که عرض کردم آثار نشان می‌دهد که موضوع زلزله به آن کیفیتی که به عرض رساندم در وهله اول بسیار شدید و مفصل بود منتهی خوشبختانه عده زیادی از مصدومین در نتیجه مراقبت‌های فوری و امدادهایی که از طرف جمعیت شیر و خورشید سرخ محل و مرکز شد نجات پیدا کردند و معالجه شدند، به این جهت اینها صورت متوفیات و مقتولین واقعی است که با نام و نشان موجود است و قبرهایشان هم که صد نفر، صد نفر دفن کردند هست، عرض کردم در لاریجان در بلوک بالا لاریجان که پلور ده اولش است خانه‌هایی هم که خراب شده بود شخص اعلیحضرت همایونی ملاحظه فرمودند، در یکی از این خانه‌ها چهار بچه، یک زن حامله فوت کردند.
رئیس ـ آقای عمیدی نوری از این دقیقه از پنج دقیقه وقت آقای دکتر پیرنیا استفاده می‌کنید.
عمیدی نوری ـ اطاعت می‌کنم در بلوک امیری ۱۷۱ نفر، در بلوک دهرستاق ۱۲۲ نفر در بلوک دلارستاق ۱۶۰ نفر در بلوک نمارستاق ۵۰ نفر اینها صورت‌هایی است که ما داریم، در بلوک بندپی بابل ۱۸۴ نفر در بلوک قسمت قشلاقی بندپی ۱۰۶ نفر که جمعاً ۲۹۰ نفر در بلوک بندپی است در بلوک قشلاق آمد تنها در گنگلج کلا ۴۷ نفر در دهات پاشا کلابیجار کلاویماروچمه بن، هنوز صورتش برای جمعیت شیر و خورشید سرخ نیامده در زیر آب پل سفید دهات اطراف هنوز گزارش‌هایش نیامده که تعداد معلوم بشود ولی مجموع این ارقامی که به عرض رساندم درحدود ۸۴۰ و خورده‌ای هست این صورت است صورت‌های ریز هست و اغلب متوفیات هم بچه وزن هستند که نتوانستند خودشان را نجات بدهند این جریان واقعی است که خواستم به عرض برسانم که کمترین اغراقی درش نیست اما میزان خرابی بی‌اندازه زیاد است چون دهات متشتت است خانه‌ها شکاف خورده ترک خورده و مردم هم جرأت نمی‌کنند و نمی‌روند در آنجا اساس کار، خانه‌سازی است در آن دفعه وقتی که لایحه صد میلیونی مطرح بود به عرض رسانده و این موضوع هم مورد توجه واقع شده اعلیحضرت همایونی هم امر اکید صادر فرمودند آقای سپهبد آق اولی رئیس کمیته خانه‌سازی هستند ولی از جهت اینکه مازندران سرمایش به زودی خواهد آمد چنانچه همین الان هم نمی‌توان زندگی کرد بنده هم به عرض اعلیحضرت همایونی رساندم و به جمعیت شیر و خورشید سرخ تذکر دادم که باید اکیپهای مجهز خانه‌سازی فوراً بروند به این نقاط مشغول کار بشوند. الان ۲۰ روز است از این حادثه می‌گذرد مقدمات کار را جمعیت شیر و خورشید سرخ فراهم کرده هنوز این اکیپهای خانه‌سازی به محل نرفته‌اند از دهم دوازدهم شهریور باران سیل‌آسای مازندران شروع می‌شود نقاط نقاط ییلاقی است الان هم سرما زیاد است. بنده از اینجا مجدداً استرحام می‌کنم استدعا می‌کنم که موضوع خانه‌سازی را جمعیت شیر و خورشید سرخ و کمک به آسیب‌دیدگان بیشتر به آن توجه کند که بلکه ما بتوانیم استفاده کنیم و آنها را نجات بدهیم. نکته‌ای جناب آقای فضائلی تذکر دادند که جزء اخبار بود که باز در آمل زلزله آمده (فضائلی دیشب). البته این زلزله‌های خفیف هست دیشب هم آمده خانه‌ها هم ترک خورده الان مردم آمل در کنار رودخانه هراز زندگی می‌کنند ما خواهش کردیم بر اینکه بانک رهنی بیشتر کمک بکند به مالکین قرض بدهد به اقساط طویل‌المدت که اینها بتوانند خانه‌هایشان را بسازند البته جناب آقای آقاخان بختیار یک نماینده مخصوصی فرستادند به مجلس ولی هنوز آثاری از شروع به عملیات خانه‌سازی و نجات واقعی زنده‌های خودمان آنها که مردند مردند و عمرشان بنا به عقیده ما و عقیده خود بازماندگان‌شان تمام شده ولی اینها که زنده هستند باید نجاتشان داد اعتبارات و وجوه زیادی که برای این کار می‌رسد که باید تشکر کرد ولی نتیجه عملی بسته به قدرت عمل و سرعت کار است ما تقاضا داریم جمعیت شیر و خورشید سرخ بانک رهنی جمعیت کمک به آسیب‌دیدگان فعالیت عملی بیشتری به کار ببرند که این بازماندگان مقتولین نجات پیدا بکنند (احسنت احسنت).
رئیس ـ آقای پردلی.
پردلی ـ آقایان لابد استحضار پیدا کرده‌اند که من از اعضا حزب مردم هستم. اما حرف‌های آن روز من هیچ ارتباطی به حزب ندارد. اینها مشکلات و گرفتاری‌های همشهری‌های من است. بهداری سیستان آقایان سه قسمت است یک قسمت در خود زابل دو تا هم در قسمت‌های دیگر. رئیس یکی از آن بهداری دهستان‌ها یک پیشخدمت است. یک پیشخدمت آقایان این پیشخدمت رئیس بهداری یکی از دهستان‌ها است منظور مردم که نیستند برای مردم که نیست برای بودجه است برای لیست است که معلوم نیست به چه مصرفی می‌رسد؟ در روزنامه خواندم که ارتش به ۵۰ نفر طبیب مشمول احتیاج دارد ۸۵ نفر خودشان را معرفی کرده‌اند که ارتش به هر نقطه‌ای می‌خواهد بفرستد پس طبیب، داروساز دندانساز زیاد داریم ولی این آقای وزیر نمی‌خواهد برای مردم کار کند باز در همان روزنامه خواندم که می‌خواهند عده این را پنج سال معاف کنند. دولت در این قسمت معافی باید تجدید نظر بکند و آنهایی را که ارتش احتیاج ندارد به شهرستان‌ها بفرستند برای این که دولت برای کار می‌آید برای مردم به خاطر مردم برای آنچه صلاح و آسایش مردم باشد ولو اینکه لازم باشد طبیب بدون حقوق در اقصی نقاط ایران برود بایستی برود و دولت هر کاری می‌خواهد بکند دولت آن قدرت را دارد اما عمل نمی‌کنند ما آقایان سربازیم. بچه‌های ما سربازهای آتیه هستنی هر آنی امر بشود من تفنگم دستم است حاضر هستم من نمی‌گویم اگر طبیب ندارید بفرستید ولی می‌گویم هر چقدر دارید به یک نسبت تقسیم بکنید، اگر به ما یک پزشک یک ماما می‌رسد یک ماما بفرستید. من توقع زیادی ندارم من می‌گویم آقای وزیر شما تبعیض نکن، تو که سه میلیون برای واکسینه کردن مسلولین اعتبار داری به بلوچستان هم بفرست به زابل هم بفرست چرا برای ما نمی‌فرستی؟
علت تبعیض چیست؟ مگر وظیفه وزیر زورگویی است. یعنی وزیر بهداری باید زور بگوید به مردم؟ آقایان ما هم مثل برادران شهری‌مان خانواده‌مان را دوست داریم ما هم از مرگ عزیزانمان متأثر می‌شویم به بچه‌هایمان علاقمندیم اجازه ندهید یک وزیری این همه به ما ظلم بکند در قسمت راه آقایان مانع راه داریم نه پل یک پل موقتی که نظیر این در دوره‌های گذشته اخراج کم درست شد. در دو ماه ولی الان هر چه پول خرج می‌شود تمام نمی‌شود راه ساخته نمی‌شود با این پول کفاف جیب وخرج را نمی‌دهد کفاف هیچ چیز را نمی‌دهد یا باید خرج بشود و به مصرف برسد و یا نمی‌خواهد این کار بشود شکایت‌های متعددی رسیده است که در اداره راه دزدی می‌شود یکی ازراه‌ها این است که آخر سال این پرونده‌های مالی را می‌بندند اینطور معمول است. رئیس راه زابل می‌آید ۶۰ هزار ریال را می‌گوید ۹ تا متخصص ۶۰۰ متر کوب سنگ از معدن در ده روز اخیر خرج کردند شکایت کرده‌اند چنین چیزی وجود ندارد بازرس می‌رود فقط با متصدیان تماس می‌گیرد که اگر پرونده نقصی دارد نقطه ضعفی دارد همان‌جا پرونده‌ها را درست بکنند وزارت راه می‌گوید پرونده کامل است من بازرس فرستاده‌ام در حالی که هیچ اقدامی نشده آقایان بروید در مجل عده این را جمع کنید بپرسید ببینید کجا این پل را درست کرده‌اند. فقط هی پرونده‌سازی می‌کنند آقایان یک وزیر چرا اینطور کار می‌کند (مشار ـ صحیح است). من اینجا می‌آیم شکایت می‌کنم آقای دکتر مشیر فاطمی می‌گوید تو صحیح می‌گویی وزیر می‌گوید پس برو راه اصفهان را خودت بساز اینقدر جسارت به خرج می‌دهند. آن وقت چرا آن مأمورشان دزدی نکند اما خالصه آقایان: اراضی خالصه سیستان به امر اعلیحضرت فقید خدا رحمتش کند در ۱۳۱۰ و ۱۳۱۱ تقسیم شد این رعایا تا امروز کشاورزی هر چه توانسته اینها را تار و مار کرده سهم‌های اینها را در دست گرفته عده‌ای که باقی مانده‌اند سرسختند و فرار نمی‌کنند از کار کشاورزی چه کرده جز اینکه آنها را متواری کرده شما قانون گذراندید که اگر کسی اراضی موات دولتی را آباد کرد تصرف کند ولی آنجا به جان خرده مالکین که ۵ هکتار یا ۳/ ۵ هکتار دارند به جان این بدبخت‌ها افتاده‌اند به جای فروش خالصجات به خرده مالکین فشار می‌آورند این است وضعیت کی گوش می‌دهد؟ کی است که رسیدگی بکند؟
آقایان شما بهتر می‌دانید من یک دهاتی هستم. اطلاعات من خیلی وسعت ندارد می‌گویند تمام جریانات دنیا روی اقتصادیات و روی پول است (خرازی ـ صحیح است). خالصه ایران به اسم دولت است از ده و غیرذلک خالصه برای مردم استفاده‌اش بیشتر است سالی میلیون‌ها تومان پول این خالصه‌چی‌ها استفاده می‌کنند آقا پول زور می‌آورد هر چی بگویید پول می‌آورد تا پول نباشد هیچ چیز درست نمی‌شود تا پول نداشته باشیم نمی‌توانیم بجنگیم ما چه جور می‌توانیم با این قدرت بجنگیم. هر کس که می‌تواند بجنگد بیاید بگوید چه جور می‌توانیم بجنگیم. آقایان این تشکیلات برای رفاه و آسایش مردم است ولی رفاه و آسایش مردم را در نظر ندارند باز هم مرتب هیئت می‌رود، بازرس می‌رود گزارش می‌دهند مأمورین می‌روند تا حرف می‌زنی می‌گویند هیئت فرستادیم برای وقت گذرانی است برای دزدی است نه برای مردم سیستانی‌ها آقایان پیشنهاد دارند اراضی خالصه را به خود مالکین بدهند و از آنها نگهداری بکنند این دو تا، بعد هم مأمورین دزد را باشد مجازات برسانند (چند نفر از نمایندگان ـ این مشکل است این خیلی مهم است). این سه تا، چهارم اینکه مأمورینی که می‌روند مسئولیت داشته باشند بامنتهای قدرت بفرستید کوچکترین انحرافی داشت باشد مجازات برسند هیچ عذر و بهانه‌ای ازش قبول نکنید تا مملکت اصلاح بشود آقایان من نمی‌دانم من اصلاح سیستان را می‌خواهم بازرس بیست تا سی تا هر چه می‌خواهید بفرستید همانطوری که آقای عمیدی نوری اینجا فرمودند ما همه می‌دانیم شاه همه چیزش را وقف ملتش کرده دولت چرا برای مردم کار نمی‌کند؟ من نمی‌دانم آقایان من از نظامی‌ها انتظار دیگری دارم از وزیر راه از وزیر کشاورزی انتظار کار دارم بیایید به پیروی از شعار مقدس خدا. شاه، میهن یک هفته مثل این بختیار عمل کنید در قلع و قمع دزدها خائنین و دزدها را مجازات کنید یک هفته یک دزد را تعقیب کنید من از مقام ریاست از پشت این تریبون تقاضای محاکمه این وزرا را دارم. رئیس بسیار خوب فقط اعلام جرم می‌توانید بکنید با تسلیم مدارک و مستندات پردلی یعنی من از وزیر سند محضری می‌توانم بیاورم.
رئیس ـ خوب این را باید به کمیسیون گفت ۵ دقیقه دیگر از وقت ایشان باقی است. آقای ارباب استفاده می‌کنند، بفرمایید آقای ارباب.
ارباب – قبلاً عرض کنم چون جناب آقای پردلی وضع محل را در نظر خود مجسم می‌کند دارای چنین احساساتی است و حق دارد یک مدتی در تهران می‌ماند و با این ادارات سر و کار پیدا می‌کند اعصابش تسکین پیدا می‌کند و اینکه فرمودند وزیر بهداری ظلم می‌کند. وزیر بهداری ظلم نمی‌کند این ذی‌حساب‌ها هستند که ظلم می‌کنند اینها بر دستگاه دولت حکومت دارند حکومت از پایین به بالاست (مهندس فروهر – نظام مالی را هم بفرمایید). رودان یکی از بخش‌های پرجمعیت میناب است مرض آنفلوآنزا به شدت در آنجا سرایت کرده متأسفانه تلگرافی که رسیده بنده اینجا ندارم که عیناً برای آقایان قرائت بکنم. از آقایان وزرای محترم که اینجا حضور دارند استدعا می‌کنم توجه بفرمایند در هیئت دولت تذکر بدهند که یک وسیله سریع برای معالجه مردم به آن محل اعزام دارند چون این هم یک آفتی است یک بلایی است در تهران وسایل معالجه هست و در آنجا حتی دارو نیست طبیب هم نیست. همین مرضی که دوره آن کوتاه است در آنجا آدم می‌کشد. استدعا می‌کنم یک توجه عاجل مبذول بفرمایید و جناب آقای وزیر محترم جنگ که خودشان وضع اسفناک آن مردم را به چشم دیده‌اند در هیئت دولت خواستار شوند که یک اقدام سریعی در این خصوص به عمل بیاید و به وسیله طیاره طبیبی به آنجا بفرستند و بر امتنان بنده بیفزایید دیگر تمنا دارم از این ببعد یک خورده جدی‌تر به نقاط جنوب توجه بشود. آقایان آنچه گفته می‌شود بین شصت تا هفتاد میلیون لیره از بودجه عمرانی مصرف شده ده لیره آن در نقاط جنوب در بندرعباس در میناب و جزایر هنوز به مصرف نرسیده (چند نفر از نمایندگان - در هیچ جا خرج نشده). اگر آنها هم جزو این مملکت است حق سهم دارد سهم او را باید بدهید مردم را نگاه دارید آقایان برای رضای خدا توجه کنید از هیئت محترم دولت تمنا می‌کنم آنچه تا به حال نسبت به این امور شوخی کرده‌اند با عوامل هیئت دولت شوخی کرده‌اند به این شوخی خاتمه بدهند و تنها کسی که بدون تعارف در حدود کار خودش توجه کرده اگر اسکله را آب ببرد یک وصله پینه‌ای می‌کند. همین جناب آقای وزیر گمرکات و انحصارات است در مورد دیگران آنچه البته به جایی نرسید فریاد است (احسنت).
۳- تقدیم چند فقره سؤال به وسیله آقایان: خرازی خلعت‌بری و کیکاوسی.
رئیس ـ وارد دستور می‌شویم. آقای خرازی.
خرازی ـ نسبت به اجحافی که از طرف بانک ملی ایران در تسعیر ریال سعودی شده بنده سؤالی از آقای وزیر دارایی دارم که تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ آقای خلعت‌بری.
خلعت‌بری- بنده هم دو سؤال دارم که تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ آقای کیکاوسی.
کیکاوسی ـ بنده سؤالی راجع به درآمد و مخارج اوقاف دارم که تقدیم می‌کنم.
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر امور خارجه.
رئیس ـ آقای وزیر امور خارجه فرمایشی دارید؟ بفرمایید.
وزیر امور خارجه (دکتر اردلان) – موافقت‌نامه ارضی با شوروی به طوری که استحضار دارند. راجع به خط مرزی به طور کلی بود. در موقعی که کمیسیون مشترک برای پایین آوردن و روی زمین آوردن نقشه شروع به کار کردند مجبور شدند چه از لحاظ فنی و چه از لحاظ مقتضیات محلی یک انحرافاتی قائل بشوند. روی هم رفته بر اثر این تغییراتی که حاصل شده می‌توانم عرض کنم که ۱۲۵، ۱۲۶ هکتار زمین
از اراضی ما به آنها تعلق گرفته و متجاوز از ۵۶۰ هکتار یعنی بیش از چهار برابر و خورده‌ای که ما دادیم از اراضی شوروی به ایران رسیده است در این انحرافات به طور کلی منافع ایران در نظر گرفته شده برای این انحرافات هم نفشه منظم کشیده‌ایم و هم عکسش را تهیه کرده‌ایم و تقدیم می‌کنم که آقایان تصویب بفرمایند. برای اینکه کلیه انحرافات ارضی که در نتیجه آن از مملکت ایران به جای دیگر منتقل می‌شود و در عوض جایی که چندین برابر آن است به ایران تحویل می‌دهند ما مجبور هستیم که مجوز قانونی داشته باشیم بنابراین لایحه و نقشه‌ای که تهیه شده تقدیم می‌کنم.
رئیس – به کمیسیون‌های مربوطه فرستاده می‌شود.
۵- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر گمرکات و انحصارات
رئیس ـ آقای وزیر گمرکات.
وزیر گمرکات و انحصارات (سرتیپ ضرغام) ـ به طوری که آقایان استحضار دارند در انتهای تبصره ۱۲ قانون بودجه ۱۳۳۶ یک جمله‌ای ذکر شده که وزارت دارایی مکلف است از اول مرداد ضرر نان تهران را ندهد البته در اجرای این امر از ابتدای سال ۲۵۰ تا دکان نانوایی دولتی در طرح موجود بود که به تدریج اقدام شد و در محل‌هایی که مقتضی و مناسب بود صدتایش تا به حال بسته شده ولی البته این کار باید به تدریج بشود. اگر یک دفعه بخواهیم تمام این دکان‌ها را ببندیم و مردم از خرید نان دولتی محروم بشوند مصلحت نیست ضمناً از اول مرداد ماه همانطوری که آقایان اطلاع دارند یک راه‌هایی پیدا شده برای اینکه به طور کلی در تمام شهر تهران نان دولتی تهیه بشود این است که یک ماده واحده‌ای تهیه شده با قید دو فوریت و تقاضا شده است قسمت اخیر تبصره ۱۲ قانون بودجه ۱۳۳۶ از اول ۱۳۳۷ عمل بشود.
۶ - بقیه مذاکره گزارش کمیسیون‌های مربوط به استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی ایران و تصویب آن
رئیس - فعلاً دنباله لایحه استخدام نیروهای مسلح مطرح است. در جلسه قبل تا ماده ۵۹ تصویب شده ماده ۶۰ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد).
۲ - فوق‌العاده‌ها
ماده ۶۰ - فوق‌العاده و هزینه سفر و سایر مزایا در داخل و خارج کشور و همچنین حق تأهل و حق اولاد به میزان مندرجه در قوانین و مقررات استخدامی کشوری در آیین‌نامه‌های مربوطه وزارت جنگ تعیین خواهد شد.
رئیس ـ مخالفی نیست؟ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۶۱
(به شرح زیر خوانده شد).
ماده ۶۱ - فوق‌العاده افسران و درجه‌داران کادر ثابت گارد مستقل شاهنشاهی طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد رسید.
رئیس – آقایانی که با ماده ۶۱ موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۶۲
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۶۲ - میزان حقوق مقام محل‌های سازمانی که در نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری حق استفاده از آن را دارند در آیین‌نامه‌ای که به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد رسید تعیین می‌گردد.
رئیس ـ مخالفی نیست؟ آقایانی که با ماده ۶۲ موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۶۳
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۶۳ - خوراک افسران و کارمندانی که بنابر مقتضیات خدمتی به عنوان مانور یا عملیات جنگی یا شرکت در اردوگاه به مدت بیش از ۲۴ ساعت از پادگان‌های مربوطه خارج می‌شوند و همچنین خوراک افسران و درجه‌داران نیروی دریایی که روی ناوها خدمت می‌کنند یا مرتباً به عللی با ناوها مسافرت می‌نمایند تأمین می‌گردد.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۶۴
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۶۴ - افسران و درجه‌دارانی که از لحاظ ضرورت خدمت در سربازخانه می‌خوابند از غذای گرم استفاده خواند نمود.
رئیس – آقایانی که با ماده ۶۴ موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۶۵
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۶۵ - به کلیه افسران و کارمندان نظامی و هم‌ردیفان در سال یک دست لباس خدمت تابستانی و در هر دو سال یک دست لباس کامل زمستانی تحویل خواهد شد و به افسران و کارمندان فنی در سال یک دست لباس کار علاوه داده خواهد شد.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شدو ماده ۶۶
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۶۶ - فوق‌العاده سختی خدمت کادر پرنده نیروی هوایی (اعم از خلبان و فنی) و همچنین چتربازان طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد رسید.
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۶۷
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۶۷ - فوق‌العاده سختی خدمت کادر دریانورد (اعم از فنی و غیرفنی و آب بازان). نیروی دریایی طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد رسید.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۶۸
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۶۸ - در مواقع جنگ مقررات مربوط به فوق‌العاده و مزایا برحسب تشخیص بزرگ ارتشتاران تغییر خواهد نمود.
رئیس ـ آقایانی که با ماده ۶۸ موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. فصل ششم ماده ۶۹
(به شرح زیر خوانده شد)
فصل ششم - بازنشستگی و وظیفه و مستمری افسران و کارمندان
ماده ۶۹ - افسران و کارمندانی که لااقل دارای بیست سال سابقه خدمت بوده و به حد نصاب سنین مندرج در زیر می‌رسند اجباراً بازنشسته می‌گردند:
الف) افسران و هم‌ردیفان:
ارتشبدها در سن ۶۶،
سپهبدها در سن ۶۲،
سرلشگرها در سن ۶۰،
سرتیپ‌ها در سن ۵۸،
سرهنگ‌ها در سن ۵۵،
سرهنگ دوم‌ها و سرگردها در سن ۵۳،
ستوان‌ها و سروان‌ها در سن ۵۰،
ب) افراد و درجه‌داران و هم‌ردیفان در سن ۴۸.
رئیس ـ آقایانی که با ماده ۶۹ موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۰
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷۰ - وزارت جنگ می‌تواند افسران و درجه‌داران و هم‌ردیفانی که سه سه دوره حداقل توقف در درجه مربوطه به ترفیع نائل نشوند و مدت خدمت آنان سی سال تمام باشد بازنشسته نماید.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۱
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷۱ - افسران و کارمندانی که بیش از بیست سال سابقه خدمت دارند می‌توانند صرف‌نظر از سنین مندرج در ماده ۶۹ تقاضای بازنشستگی نموده و در صورت تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بازنشسته شوند.
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۲
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷۲ - چنانچه ماه تولد یا ماه تاریخ ورود به خدمت کارمندان از روی مدارک رسمی مشخص نباشد اول مهرماه محسوب خواهد شد.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۳
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷۳ - برای کسانی که قبل از ۱۹ سالگی به خدمت نیروهای مسلح شاهنشاهی داخل شده‌اند تاریخ شروع به خدمت از آغاز نوزده سالگی خواهد بود.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۴
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷۴ - میزان حقوق بازنشستگی عبارتست از یک سی‌ام آخرین حقوق ماهانه زمان اشتغال (مجموع حقوق مذکور در بند (الف) و (ب) (ماده ۵۳) ضرب در سنین خدمت که در هر حال از آخرین حقوق دریافتی نباید تجاوز کند.
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۵
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷۵ - مراتب بازنشستگی مستمری و معلولیت افسران و کارمندان در فرمان همگانی ارتشی درج خواهد شد.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۶
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷۶ - اگر افسران و کارمندان فعلی در وزارت‌خانه‌های کشوری یا بنگاه‌های رسمی دولتی سابقه خدمت رسمی اعم از متوالی یا متناوب داشته باشند از لحاظ بازنشستگی جزو قدمت خدمت آنان محسوب می‌شود در این صورت کسور بازنشستگی پرداختی باید به صندوق بازنشستگی ارتش منتقل گردد. تبصره افسران و کارمندانی که در تاریخ تصویب این قانون در نیروهای مسلح شاهنشاهی به طور رسمی مشغول انجام خدمت هستند اگر سوابق غیررسمی در ارتش یا در سایر وزارت‌خانه‌ها و بنگاه‌هایی که از بودجه دولت اداره می‌شود داشته باشند به شرط تأدیه کسور بازنشستگی مدت خدمت غیررسمی به مأخذ صدی ده حقوقی که به موجب مقررات این قانون دریافت می‌دارند سابقه خدمت غیررسمی آنها فقط از لحاظ بازنشستگی جزو سنین خدمت رسمی آنان محسوب می‌شود.
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۷
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷۷ مدت تحصیل در آموزشگاه‌های درجه‌داری و افسری و دانشکده‌های نظامی (اعم از داخله یا خارجه) قبل از نیل به درجات نظامی از لحاظ بازنشستگی جزو خدمت محسوب خواهد شد.
تبصره - محصلینی که به هزینه ارتش برای تحصیل به خارجه اعزام می‌شوند مدت تحصیل آنان از لحاظ بازنشستگی جزو سنین خدمت محسوب می‌شود.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۸
(به شرح زیر خوانده شد).
ماده ۷۸ - مدت خدمت وظیفه اشخاصی که داوطلب خدمت می‌شوند از لحاظ بازنشستگی جزو قدمت خدمت آنان محسوب خواهد شد.
رئیس ـ آقایانی که موافقند با این ماده قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۷۹ قرائت می‌شود
(به شرح زیرخوانده شد)
ماده ۷۹ - به افسران و کارمندانی که بازنشسته می‌شوند یا به وراث آنهایی که فوت می‌نمایند به میزان مدتی که در جریان سنوات خدمت حق مرخصی داشته و استفاده نکرده باشند حداکثر معادل چهار ماه آخرین حقوق پرداخت خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود. به ماده ۷۹ آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۸۰ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد).
ماده ۸۰ - میزان حقوق مستمری وراث افسران و کارمندانی که فوت می‌کنند عبارتست از دو سوم حقوق بازنشستگی اعم از اینکه به سن قانونی بازنشستگی رسیده یا نرسیده باشند.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۰ آقایان که موافقند قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد. ماده ۸۱ قرائت می‌شود.
ماده ۸۱ - حقوق بازنشستگی و مستمری و وظیفه بازنشستگی از صندوق بازنشستگی بانک سپه پرداخت خواهد شد که درآمد آن به شرح زیر می‌باشد:
الف) یک دهم حقوق ماهیانه کلیه افسران و کارمندان کادر ثابت و وظیفه (اعم از شاغل و منتظر خدمت و منتسب و بدون کار) و دانشجویان آموزشگاه‌های نظامی که از حقوق ماهانه آنان کسر می‌شود به علاوه معادل این مبلغ که از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت خواهد شد.
ب) حقوق ماه اول خدمت کلیه کارمندان کادر ثابت و وظیفه و دانشجویان دانشکده و آموزشگاه‌های نظامی.
ج) تفاوت اضافه حقوق درجات و اضافه حقوق سنواتی ماه اول افسران و کارمندان در هر سال و تفاوت افزایش حقوق ماه اول که در نتیجه تغییر اشل حقوق افسران و کارمندان حاصل می‌شود.
د) سود قابل تقسیم معاملات بانک سپه پس از وضع هزینه‌های اداری.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۱ موافقین قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد. ماده ۸۲ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۸۲ - افسران کارمندانی که در عملیات رزمی طوری صدمه ببینند که قادر به ادامه خدمت نباشند. حقوقی به نام حقوق وظیفه که میزان آن معادل با آخرین حقوق آنان خواهد بود مادام‌العمر از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری دریافت و پس از فوت همان مبلغ به نام مستمری متساویاً به وزارت تقسیم می‌شود.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۲ آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد. ماده ۸۳ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۸۳ - افسران و کارمندانی که به علت قیود خدمتی (غیر از عملیات رزمی) طوری معلول گردند که قادر به ادامه خدمت نباشند به شرح زیر با آنان رفتار خواهد شد:
۱- در صورتی که خدمت آنان کمتر از ۲۰ سال باشد دو سوم آخرین حقوقشان به عنوان حقوق وظیفه از بودجه وزارت جنگ تا رسیدن به حد نصاب بیست سال پرداخت و کسور بازنشستگی آن به میزان مندرج در این قانون به صندوق بازنشستگی ریخته خواهد شد و پس از آن همان حقوق بدون کسور بازنشستگی از صندوق بازنشستگی بانک سپه مادام‌العمر پرداخت خواهد شد و بعد از فوت نیز دو سوم این مبلغ به نام مستمری متساویاً درباره وراث برقرار می‌گردد.
۲- در صورتی که خدمت آنان بیش از بیست سال باشد بازنشسته خواهند شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۳ موافقین قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد ماده ۸۴ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۸۴ - پس ازفوت افسر و یا کارمند بازنشسته دو سوم حقوق بازنشستگی به طورتساوی به وراث او به عنوان مستمری پرداخت خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۴ آقایان موافقین قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۸۵ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۸۵ - افسران و درجه‌داران و هم‌ردیفانی که در جنگ و عملیات رزمی شهید شوند از یک روز قبل از شهادت به یک درجه بالاتر مفتخر شده و مستمری وراث آنان عبارت خواهد بود از حقوق درجه اعطایی که از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری پرداخت خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۵ موافقین قیام کنند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد. ماده ۸۶ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۸۶ - افسران و درجه‌داران و هم‌ردیفانی که در راه انجام وظیفه فوت نمایند تمام حقوق آنها و در صورتی که به علت قیود خدمتی فوت نمایند دوسوم حقوق به عنوان مستمری به وراث آنان پرداخت خواهد شد. هرگاه سابقه خدمت آنان کمتر از بیست سال باشد مبلغ مذکور از بودجه وزارت جنگ یا ژاندارمری و در صورتی که بیشتر از بیست سال سابقه خدمت داشته باشند از صندوق بازنشستگی پرداخت خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۶ آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۸۷ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۸۷ - افسران و کارمندانی که به عللی غیر از قیود خدمتی بیمار یا دچار حادثه شوند و بعد از یک سال معالجه طبق تشخیص شورای عالی پزشکی نظامی غیرقابل علاج تشخیص و قادر به ادامه خدمت نباشند اعم از این که سابقه خدمتشان بیش از بیست سال یا کمتر از آن باشد در ردیف بازنشستگان منظور خواهند شد. تبصره افسران و کارمندان مسلول مشمول مقررات ماده واحده مربوط به حمایت کارمندان مسلول و پیشگیری بیماری سل مصوب ۱۳۳۳/ ۱۱/ ۱۸ می‌باشند.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۷ آقایانی که موافق هستند. قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده ۸۸ قرائت می‌شود (به شرح زیرخوانده شد)
ماده ۸۸ - وراثی که حق دریافت مستمری دارند به قرار ذیل می‌باشند:
الف) عیال تا زمانی که شوهر اختیار نکرده.
ب) اولاد ذکور تا موقعی که به سن بیست و دو سال تمام نرسیده باشد. تبصره اولاد علیل که مبتلا به نقص عضو یا بیماری غیرقابل علاج باشد و قادر به کسب معاش در تمام مدت عمر نباشد حق استفاده از مستمری را مادام‌الحیاه خواهد داشت.
ج) اولاد اناث مادامی که شوهر اختیار نکرده. د) پدر و مادر که در کفالت متوفی بوده‌اند.
هـ) برادر علیل و یا صغیری که در کفالت متوفی بوده و در صورت اخیر تا موقعی که به سن بیست و دو سال تمام نرسیده باشد و خواهری که در کفالت متوفی بوده تا موقعی که شوهر اختیار نکرده.
ز) نوه‌هایی که پدر و مادرشان فوت و تحت کفالت متوفی بوده‌اند پسر تا موقعی که به سن بیست و دو سال تمام نرسیده و دختر تا زمانی که شوهر اختیار نکرده.
تبصره - پسری که مشغول تحصیل باشد تا خاتمه ۲۵ سال سن استحقاق دریافت مستمری خواهد داشت.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۸ آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۸۹ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۸۹ - هر یک از مستمری‌بگیران اگر مبتلا به بیماری غیرقابل علاج و نقص عضوی شوند که از کسب معاش در تمام عمر عاجز کردند مستمری آنان مادام‌الحیاه پرداخت خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۸۹ آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۹۰ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۹۰ - چنانچه افسران وظیفه زیرپرچم و احتیاط و ذخیره به علل قیود خدمتی معلول شوند اگر قبل از ورود به خدمت وظیفه کارمند دولت بوده‌اند طبق مقررات این قانون از محل خدمت مربوطه حقوق وظیفه دریافت خواهند کرد و در غیر این صورت مانند کارمندان کادر ثابت درباره آنان رفتار و حقوق وظیفه آنان از بودجه وزارت جنگ پرداخت خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۰ آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۹۱ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد).
ماده ۹۱ - کسانی که در ادوار مختلف خدمت وظیفه شهید شوند اگر کارمند دولت باشند تمام حقوق و مزایای آنان به وسیله اداره مربوطه به عنوان مستمری به وراث آنان پرداخت و در غیر این صورت از مستمری متعلقه به کارمندان کادر ثابت هم‌درجه آنان با رعایت ماده ۸۵ از بودجه وزارت جنگ استفاده خواهند نمود.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۱ موافقین قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۹۲
قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۹۲ - مستمری مقرر در حق وراث به طور تساوی بین آنان تقسیم خواهد شد و وراثت و به کفل باید به وسیله مقامات قانونی صلاحیت‌دار رسماً تصدیق شده باشد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۲ موافقین قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۹۳ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۹۳ - خدمت سربازی وظیفه وراث مانع پرداخت مستمری به آنان نخواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۳ موافقین قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد. ماده ۹۴ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۹۴ - هر یک از ورثه که از دریافت وظیفه محروم می‌گردند سهم آنان سهم سایر وراث افزوده خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۴ موافقین قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد. ماده ۹۵ قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
ماده ۹۵ - هرگاه شخصی به دو یا چند علت حق دریافت حقوق از صندوق بازنشستگی داشته باشد فقط میزان حقوقی که بیشتر است به او تعلق خواهد گرفت.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۵ موافقین قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۹۶ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۹۶ - صاحبان حقوق بازنشستگی یا وظیفه بازنشستگی چنانچه در ادارات کشوری و یا مؤسسات و بنگاه‌هایی که مستقیم یا غیرمستقیم با بودجه دولت اداره می‌شود به خدمت اعم از رسمی یا غیررسمی پذیرفته شوند در تمام مدت تصدی شغل جدید فقط از یک حقوق استفاده خواهند کرد و مدت خدمت مذکور جزو سنین خدمت نظامی منظور نشده و موجب تجدیدنظر در حقوق بازنشستگی مقرر آنان نخواهد گردید.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۶ موافقین قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۹۷ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد).
ماده ۹۷ - کسانی که طبق مقررات این قانون به وزارت‌خانه‌های دیگر منتقل می‌گردند کسور بازنشستگی آنها نیز به صندوق بازنشستگی قسمت لاحق منتقل می‌شود و در صورتی که مجدداً معاودت نمایند تمام کسور بازنشستگی تا تاریخ معاودت به صندوق بازنشستگی برگشت خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۷ موافقین قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد. ماده ۹۸ قرائت می‌شود
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده ۹۸ - افسران بازنشسته فقط در مواقعی که در مراسم رسمی ارتش دعوت می‌شوند حق دارند از لباس نظامی استفاده نمایند. (برای دارندگان نشان ذوالفقار حق پوشیدن لباس نظامی در هر مورد محفوظ خواهد بود).
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۸ موافقین قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۹۹ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۹۹ - مدت زندانی محاکماتی افسران و کارمندان از نظر بازنشستگی جزو ایام خدمت منظور نخواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۹۹ موافقین قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰۰ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۰۰ - به افسران و افراد و هم‌ردیفان آنها که دارای حقوق بازنشستگی هستند. چنانچه ضرورت ایجاب نماید مجدداً از طرف نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری خدمت جدیدی محول گردد در تمام مدت تصدی از حقوق مربوطه به آن استفاده می‌نمایند و ازدریافت حقوق بازنشستگی محروم خواهند بود. مدت خدمت جدید این اشخاص نیز اضافه بر سنین خدمت منظور و موجب تجدیدنظر در بازنشستگی آنان خواهد بود. تبصره تاریخ استغال به خدمت جدید و همچنین تاریخ خاتمه آن باید در فرمان همگانی ارتش درج گردد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۰ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰۱
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۰۱ - وجوهی که به نحوی از انحا به صندوق بازنشستگی ریخته می‌شود اختصاص به بازنشستگان و معلولین و وراث آنان داشته و به هیچ عنوان نباید به مصرف غیرمجاز برسد متخلفین در حکم مختلسین اموال دولتی محسوب خواهند شد.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۰۲
(به شرح زیر خوانده شد).
ماده ۱۰۲ - جز در موارد استیفای حقوق دولت توقیف حقوق بازنشستگی و وظیفه (معلولیت) و مستمری وراث در قبال محکومیت‌های حقوقی و یا به عنوان دیگر ممنوع است. تبصره چنانچه صاحبان حقوق بازنشستگی و وظیفه (معلولیت) و مستمری بگیران از عهده پرداخت دین خود دفعه برنیایند در صورت معیل بودن یک چهارم و در غیر این صورت یک سوم مقرری آنها در مقابل دین مزبور محسوب مستهلک خواهدشد.
رئیس ـ آقای خلعت‌بری مخالفید؟ بفرمایید.
خلعت‌بری ـ مخالفت بنده با این ماده برای این است که این ماده برخلاف اصل است اشخاص و دولت در تمام حقوق مساوی هستند فرض کنیم که یک نفر افسر از بابت یک بدهی پنج هزار تومان مدیون است مطابق این ماده دولت حق دارد. این پنج هزار تومان را از حقوق بازنشستگی او کسر کند در صورتی که دولت ندرتاً از یک افسری طلبکار می‌شود اما افسران ارتش مطابق قانون با مردم دارای رابطه عادی هستند و یک وقت یک کسی از یک افسری دو هزار تومان یا پانصد تومان و پانصد تومان برای مردم قابل تحمل است و غیرقابل وصول است اما برای دولتی که توانایی دارد و بودجه دارد غیرقابل تحمل است بنابراین بنده معتقدم این جمله جز در موارد استیفای حقوق دولت هم یا حذف شود یا این حقوق چون تأمین زندگی مردم را می‌کند ضرر ندارد باشد در صورتی که مردم و دولت در مورد بازنشستگان در این حق مساوی باشند این است که بنده این تذکر را لازم دیدم بدهم (عمیدی نوری حرف صحیحی است).
رئیس ـ آقای وزیر جنگ.
وزیر جنگ – در اینجا قید شده که جز در موارد استیفای حقوق دولت برای اینکه وقتی دولت خودش طلبکار است حقوقی را که خودش می‌دهد حق دارد از این حقوق طلب خودش را وصول کند. البته رعایت عدل و انصاف خواهد شد و به اقساط گرفته خواهد شد راجع به اشخاص عادی که طلبکار هستند برای آنها هم وصول طلبشان تأمین است برای اینکه گفته نشده یک کسی که بدهکار است فقط و فقط عایداتش حقوق بازنشستگی است دارایی دیگری هم دارد آن را توقیف کنند و حقوق طلبکار را بدهند و به علاوه همانطور که خود آقای خلعت‌بری تذکر دادند خیلی به ندرت اتفاق می‌افتد که دولت از کسی طلبکار باشد و بخواهد حقوق یک بازنشسته‌ای را بگیرد ولی اصل این است که حقوق بازنشستگی و معلولیت را که به وراث شهدا و اشخاصی که در حقیقت از خدمتگزاران سابق ارتش بوده‌اند می‌دهد صحیح نیست که ما برای هرگونه طلبی توقیف کنیم این ماده را تقاضا می‌کنم که به همین صورتی که نوشته شده و با دقت کامل مورد بررسی قرار گرفته تصویب بفرمایید و پیشنهادتان را پس بگیرید. خلعت‌بری ـ بنده که پیشنهاد ندادم تذکری دادم.
رئیس ـ آقای عمیدی نوری. در این ماده پیشنهادی داده‌اند که قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد) پیشنهاد می‌نمایم ماده ۱۰۲ اینطور اصلاح شود.
ماده ۱۰۲ - چنانچه صاحبان حقوق بازنشستگی و وظیفه (معلولیت) و مستمری‌بگیران از عهده پرداخت دین خود ادفعه برنیایند در صورت معیل بودن یک چهارم و در غیر این صورت یک سوم مقرری آنها در مقابل دین مزبور محسوب و مستهلک خواهد شد. عمیدی نوری.
رئیس ـ آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری ـ جناب آقای وزیر جنگ این تذکری که جناب آقای خلعت‌بری دادند یک حرف اساسی است خودتان قبول فرموده‌اید و در تبصره قید شده چنانچه صاحبان حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری‌بگیران از عهده پرداخت دین خود دفعه برنیایند در صورت معیل بودن یک چهارم در غیر این صورت یک سوم مقرری آنها در مقابل دین مزبور محسوب و مستهلک خواهد شد. این نشان می‌دهد که اراده خود وزارت جنگ هم بر این است که اگر یکی از افراد ارتش بدهکار شد به مردم نگویند که در سیر مصونیت و امتناع و استنکاف از پرداخت دین خودش است این تبصره را مرقوم فرموده‌اید اما نمی‌دانم با اینکه این تبصره هست این ماده دیگر چیست؟ این ماده متناقض می‌شود با تبصره ماده این است که جز در موارد استیفای حقوق دولت توقیف حقوق بازنشستگان و وظیفه (معلولیت و مستمری وراث در قبال محکومیت‌های حقوقی و یا به عنوان دیگر ممنوع است)، اگر منظورتان این است که منحصراً بدهی دولت را کسی که در ارتش است بدهد و راجع به افراد دیگر حقوقش مصون باشد به نظر بنده این یک تبعیضی است که خلاف اصل است ما که داریم ارتشمان را تقویت می‌کنیم حقوق خوب می‌دهیم درجه خوب می‌دهیم حتی برای سربازان داوطلب هم ماهی دو هزار ریال حقوق می‌دهیم نبایستی این فکر را بکنیم که یک نظامی بدهکاریش را نپردازد. فرمودند منحصر به این مورد نیست ممکن است اینکه افراد مال و ملک و دارایی دیگر داشته باشند این مسلم است اگر بدهکار مال و ملکی از حقوق داشته باشد طلبکار خودش می‌رود به سراغ او در این هیچ تردید نداشته باشید. اما موارد زیادی پیش می‌آید که بدهکار مال و ملکی ندارد و اغلب هم طلبکار نمی‌داند که بدهکار ملک و مالی دارد همین‌قدر به اعتبار حقوق به اعتبار مستمری، به اعتبار شخصیت طرف است که می‌آید و به او یک قرضی می‌دهد و طلبی از آن پیدا می‌کند این است که من خیال می‌کنم که خود جناب آقای وزیر جنگ موافق نباشند ما راهی باز کنیم که افراد شرافتمند ارتش ما که مورد احترام و افتخار ما هستند و با یک همچو قانون استخدام صحیحی ما وضعشان را تثبیت می‌کنیم طوری بشود که این افراد به اعتبار شخصی‌شان بیایند خانه‌ای اجاره کنند و بعد مال‌الاجاره که به تاخیر افتاد بگذارد و برود و طبق این ماده مالک نتواند مال‌الاجاره‌اش را وصول کند و به او بگویند جز در موارد استیفای حقوق دولت نمی‌شود از حقوق او گرفت این صحیح نیست. جناب آقای وزیر جنگ این را از بین ببرید به طور کلی بنده پیشنهادم این بود راجع به پرداخت
دین آقایان افراد ارتش همانطور که خودتان در تبصره مرقوم فرموده‌اید همان طور باشد یعنی تبصره جانشین ماده باشد یعنی صدر ماده که مستثنی کرده دولت را و وصول طلب از حقوق را منحصر کرده به دولت از بین برود و این ماده به طور کلی یک ارفاقی می‌شود که آقایان نظامی‌های ما اگر بدهکاری پیدا کردند در صورتی که معیل بودند یک چهارم حقوق والا یک سوم حقوقشان را بدهند این فکر خوبی است اما این را کلی بکنید که راجع به همه باشد نه اختصاص بدهی به دولت داشته باشد این عقیده بنده است واله خدا می‌داند به صورت فعلی خوب نیست.
رئیس ـ آقای وزیر جنگ.
وزیر جنگ ـ اولاً راجع به این ماده توضیح عرض می‌کنم که ماده اساسی کار و ملاک عمل است و تبصره فقط عطف به این مورد می‌شود و در ماده در نظر گرفته شده جز در مورد استیفای حقوق دولت همانطور که توضیح عرض کردم اصل اینست که حقوق بازنشسته یا مستمری‌بگیر را کسی حق ندارد توقیف کند برای اینکه اگر یک کسی بدهی دارد مملکت دادگستری دارد دادگاه دارد به مراجع رسمی می‌تواند رجوع بکند و حقوقش را وصول بکند این کارمند دولت مستمری بگیر این ورثه شهدا گناه نکرده‌اند که در نتیجه یک عمر خدمت و فداکاری یک حقوقی که آنها می‌گیرند هر کسی طلبکار شد بیاید بگوید که این حقوق را توقیف بکنید اینکه صحیح نیست اصل این است که اگر کسی طلبکار است برود در محاکم و طلبش را وصول کند اما در مورد دولت همین‌طور که عرض کردم این کاملاً استثنایی است چطور می‌شود که دولت از کسی طلبکار بشود؟
مثلاً یک افسری بازنشسته شده یا مرحوم شده و یک محاسباتی با وزارت جنگ دارد فرض کنید اتومبیلی بهش داده‌اند که هنوز تمام اقساطش را نداده خوب این عادلانه است که از حقوقش بگیرند یا یک افسری ذی‌حساب بود حسابش را تصفیه نکرده بایستی دولت حسابش را بگیرد این هم بسیار عادلانه است که از حقوقش بگیرند اما برای حساب‌های خصوصی صحیح نیست (دهستانی چطور ظالمانه است که حقوق مرد، را از او بگیرند؟) که حقوق آنها را توقیف بکنیم چون وجوه مستمری بگیر در اختیار ما است و ما بشویم قاضی عدلیه و طلب مردم را بپردازیم به علاوه این سابقه دارد در تمام قوانین سابق این موضوع بوده توجه بفرمایید در ماده ۵۶ قانون استخدام کشوری هم عیناً هست در ماده ۵۶ به جز موارد استیفای حقوق دولت توقیف حقوق تفاعدی در قبال محکومیت حقوقی یا عناوین دیگر از این قبیل اکیداً ممنوع است همیشه این ممنوع بوده و حالا ما در حقیقت همان مقررات را حفظ کرده‌ایم.
رئیس ـ آقای خلعت‌بری موافقید یا مخالف؟
خلعت‌بری ـ بنده موافق پیشنهاد هستم.
صدرزاده – اینجا یک موضوعی پیش آمد که ممکن است ایجاد شبه‌های بکند و آن اینست که تصور شده است ولی اینطور نیست اینجا وقتی دولت طلبکار می‌شود مربوط به دولت نیست مربوط به خزانه عمومی است مثل اینکه همه مردم طلبکارند دولت خودش شخصیتی که دارد شخصیتی است که نمایندگی از تمام جامعه دارد یعنی خزانه عمومی بنابراین موقعی که طلبی مربوط به خزانه عمومی مملکت است چون اهمیت بیشتری دارد باید استیفای حقوق بشود اما برای طلبکارهای خصوصی آن اشخاصی که از این قانون مستحضر شدند می‌دانند وقتی به یک افسری پول خواهند داد که دارایی دیگر داشته باشد و به اعتبار حقوقش اصلاً مالی به دست او نخواهند داد که بعد دچار محظور بشوند اما یک افسری که سال‌ها خدمت کرده است و هیچ ممر دیگری هم از برای زندگی خودش جز این مستمری و حقوقی که از دولت می‌گیرد نداشته است این هیچ مناسبت ندارد در موقعی که متقاعد می‌شود و یا به واسطه صدمات جنگی یک نقص عضوی پیدا می‌کند حقوقش در مقابل طلب توقیف بشود و یک همچو آدم شرافتمندی که جانش را در مقابل مملکت فدا کرده است در مقابل یک طلب حقوقش توقیف بشود و بازماندگان و یا کسان او دست تکدی دراز کنند و از دسترنج و خدمات او نتوانند بهره‌مند بشوند بنابراین من از حضور آقایان استدعا می‌کنم که موافقت بفرمایید این ماده ۱۰۲ به همین کیفیت که در اینجا نوشته شده است برقرار بماند و جناب آقای عمیدی نوری هم پیشنهادشان را مسترد بفرمایند.
رئیس- آقای خلعت‌بری
خلعت‌بری ـ بنده عرض می‌کنم اگر یک افسری خدمت کرده و حالا بازنشسته شده است خوب پس دولت باید بیشتر از او قدردانی کند و طلبی که از او دارد نگیرد یا باید بین دولت و افراد تساوی باشد و دولت هم طلبش را نگیرد دولت بیشتر موظف است که قدردانی بکند یا افراد عادی؟ این عرض اول بنده دوم اینکه در امر بازنشستگی اشخاصی هستند که از حقوق بازنشستگی‌شان دیگران حق استفاده دارند و بنده چون در موردی دیده‌ام این فکر به نظرم رسید ممکن است کسی در مقابل زن و اولاد به دادن نفقه و خرج محکوم بشود و ما دیدیم کسی از این قانون همین قانونی که جناب آقای وزیر جنگ خواندند در یک مورد خاص می‌خواست استفاده بکند و نخواست حکم محکمه را اجرا بکند ولی اداره بازنشستگی موافقت نکرد و حقوق او را طبق حکم محکمه آن مقداری که مورد حکم بود به اولاد و احفاد او داد و این امر سابقه دارد ممکن است در مورد یک افسری اینطور ابتلا پیدا شود. وزنش بچه‌هایش پدرش مادرش اینها بعدها نتوانند حقوق قانونی خودشان را استیفا بکنند یا اشخاصی که طلبکارهای کوچک هستند آدم کوچک برایش پانصد تومان و صدتومان قابل تحمل نیست ولی برای دولت هزار تومان یا پنج هزار تومان قابل تحمل است از این جهت با پیشنهاد موافق هستم که قسمت اول یعنی به استثنای دولت حذف شود.
رئیس ـ پیشنهاد قرائت می‌شود بعد رأی می‌گیریم
(به شرح سابق خوانده شد).
آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند). تصویب نشد رأی می‌گیریم به خود ماده ۱۰۲ آقایان موافقین قیام فرمایند (عده بیشتری برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰۳
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۰۳ - تاریخ برقراری حقوق بازنشستگی و مستمری و وظیفه بازنشستگی ضمن تصریح مبلغ و هویت ذوی‌الحقوق در فومان همگانی ارتش درج خواهد شد.
رئیس ـ آقایانی که با ماده ۱۰۳ موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰۴
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۰۴ - ترک تابعیت بازنشستگان و معلولین و هر یک از وراث قانونی موجب قطع حقوق آنان به نفع صندوق بازنشستگی خواهد بود.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰۵
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۰۵ - هرگاه شخصی که دارای حقوق بازنشستگی یا وظیفه است مفقودالاثر شود و مدت یک سال حقوق بازنشستگی یا وظیفه خود را مطالبه ننماید وراث ذوی‌الحقوق او چنانچه مطابق این قانون مستمری به آنها تعلق گیرد حق دارند موقتاً مستمری قانونی خود را تقاضا نمایند چنانچه بعدها معلوم شود شخص مفقودالاثر فوت نموده مستمری موقتی از تاریخ فوت به طور دائم برقرار می‌شود و در صورتی که معلوم شود در حال حیات می‌باشد وضعیت حقوق آنان به حال اولیه اعاده می‌گردد.
رئیس ـ آقایانی که با ماده ۱۰۵ موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰۶
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۰۶ - به افسران و کارمندانی که از خدمت اخراج یا مستعفی می‌گردند نصف کسور بازنشستگی آنان که به صندوق بازنشستگی پرداخته مسترد خواهد شد.
رئیس ـ آقای رامبد مخالفید؟ بفرمایید.
رامبد ـ این کسوری که به عنوان بازنشستگی کسر می‌شود به عبارت دیگر حکم یک بیمه‌ای دارد برای افسران ارتش و هر حق بیمه‌ای و پولی که به مرور از مال حقه و حقوق قطعی یک افسر و یا یک فردی برداشت می‌شود بعد از اینکه تعهد این فرد در مقابل صندوق بازنشستگی قطع شد بگذریم از اینکه اصولاً روی اصل کلی به مرور ارزش پول کم می‌شود لااقل حق خودشان را تمام را بهشان برگردانید نصف کردن آن موردی ندارد، این را لابد آقای وزیر جنگ دلایلی دارند که خواهند فرمود و اگر مورد قبول آقایان نبوده بنده استدعا می‌کنم تمام کسور به آنها برگردد (صحیح است).
رئیس ـ آقا وزیر جنگ.
وزیر جنگ – در مورد افسران و کارمندانی که اخراج می‌شوند. این کاملاً طبیعی است کسی که اخراج می‌شود خطاکار بوده و تنبیه می‌شود و دلیلی هم ندارد که به او یک چیز دستی هم بدهیم حقوقش کسر می‌شود، این هم را هم عرض کنم که راجع به افسرانی که اخراج می‌شوند ما گفتیم نصف می‌دهیم در قانون استخدام کشوری تمامش توقیف می‌شد و هیچ داده نمی‌شد. ما اینجا گفته‌ایم نصفش داده شود ولی تمام دادنش به عقیده من مورد ندارد اما راجع به افسری که مستعفی می‌شود این افسر خرج برایش شده تا افسر شده است تحصیلات مجانی در دانشکده افسری کرده شبانه‌روزی بود اغلب به اروپا فرستاده شده اگر قرار بشود افسری که تمام این مخارج درباره او شده و زحمات درباره‌اش کشیده شده و به جای اینکه استفاده خدمتی از او بشود مستعفی بشود این صحیح نیست این تشویقی خواهد بود برای افسرها که تقاضای استعفا کنند بالاخره ما نمی‌خواهیم افسرهایمان را تشویق به استعفا بکنیم اگر ما نصف می‌دهیم به نظر بنده همین هم خیلی است.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۰۶ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰۷
(به شرح زیر خوانده شد).
ماده ۱۰۷ - معلولین مصرحه در این قانون چنانچه قبل از رسیدن به سن بازنشستگی بهبودی حاصل نمایند و امکان ارجاع شغل به آنان از طرف کمیسیون عالی پزشکی نظامی گواهی شود به خدمت اعاده و به کار مناسب گمارده خواهند شد.
رئیس ـ مخالفی نیست؟ رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۰۷ آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰۸
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۰۸ - هرگاه در اثر ترقی هزینه زندگی به حقوق افسران و کارمندان شاغل مبلغی اضافه شود معادل آن به حقوق بازنشستگان و معلولین و مستمری بگیران هم‌درجه آنان که مدت خدمتشان مساوی است اضافه خواهد شد. به طور کلی هر موقع اشل حقوق افسران و کارمندان کسر یا علاوه گردد حقوق بازنشستگی یا وظیفه یا مستمری که به موجب این قانون برقرار می‌شود به همان نسبت کسر یا علاوه خواهد شد. تبصره کلیه بازنشستگان و موظفین و مستمری‌بگیران فعلی از تاریخ تصویب از مقررات این قانون استفاده خواهند کرد.
رئیس ـ آقای خلعت‌بری.
خلعت‌بری ـ جناب آقای وزیر جنگ اینکه به موجب این تبصره کلیه بازنشستگان و مؤظفین و مستمری‌بگیران فعلی از تاریخ تصویب از مقررات این قانون استفاده خواهند کرد یعنی از تفاوتی که در اثر ترقی هزینه زندگی حاصل می‌شود این تبصره فقط مربوط به افسرها است یا تمام مستخدمین کشوری؟ (وزیر جنگ ـ ما به کشوری‌ها کاری نداریم این مربوط به قوای مسلح است) خوب منظور بنده همین مطلب بود عرض کنم اینجا یک موردی پیش می‌آید که بنده از خود جنابعالی خواهش می‌کنم که این مطلب را به نظر اولیا دولت برسانید و آن این است که در اینجا هم باز یک تبعیضی مشاهده می‌شود البته این ماده بسیار ماده خوبی است برای اینکه افسران و درجه‌داران و اشخاصی که در مدت عمر خدمت کرده‌اند وقتی مواجه با ترقی هزینه زندگی می‌شوند باید حقوقی بگیرند که زندگی آنها در مورد ترقی هزینه تأمین بکند و این یک ماده بسیار مترقی و صحیحی است و من به شما تبریک می‌گویم که این را تنظیم کردید ولی خاطر آقایان باشد مستخدمین دیگر دولت هم یعنی آنهایی که بیست سال پیش خدمت کرده‌اند حقوقی که گرفته‌اند مأخذش معلوم است کسور بازنشستگی که به دولت داده‌اند آن یک ریالی که آن روز داده‌اند امروز برابر با سی ریال یا لااقل برابر با بیست ریال است بنابراین حقوق بازنشستگی که امروز می‌گیرند یک سی‌ام یا یا یک بیستم و یا یک خمس زندگی آنها است و بقیه زندگی آنها تأمین نیست و اینها عمری را به هدر داده‌اند و در خدمت دولت و برای مملکت صرف کرده‌اند امروز دارای نوه و بچه و اولاد و صاحب مخارج سنگینی هستند و حقوقشان کافی برای مخارجشان نیست و به قدری نیست که مستخدمین امروز می‌گیرند یعنی چه؟
یک عده‌ای باید در آینده خدمت بکنند و معلوم هم نیست که چه جور خدمت می‌کنند ولی یک عده‌ای که خدمت کرده‌اند و به حد تقاعد رسیده‌اند ما بیاییم گذشته را فراموش بکنیم. این یک تبعیض است به نظر بنده بهترین موقع است که دولت این را تأمین بکند و برای سایر مستخدمینی که عمری خدمت کرده‌اند باید فکرشان راحت باشد و بنده می‌دانم که عده زیادی از آنها با نهایت سختی معیشت و در مضیقه زندگی می‌کنند به‌جا است که دولت ما فقط بکند بلکه انشاالله در این ماده این نظر تأمین شود یا یک لایحه دیگری بیاورد که این تفاوت حقوق بازنشستگی شامل حال عموم مستخدمین دولت بشود ولو اینکه بودجه دولت زیاد بشود بنده گمان می‌کنم که همه آقایان با آن موافق باشند.
رئیس ـ آقای دکتر سید امامی.
دکتر سید امامی ـ بنده هم اتفاقاً می‌خواستم این تذکری را که جناب آقای خلعت‌بری دادند به دولت بدهم در مورد لوایحی که مطرح شده ما همیشه تذکر داده‌ایم و دولت‌های وقت به ما وعده داده‌اند که برای مستخدمین کشوری هم این کار را بکنند ولی تا به حال انجام نداده‌اند این است که در این موقع بنده خواستم این مطلب را تذکر بدهم و از جناب آقای وزیر جنگ که واقعاً لطف فرمودند و بسیار خوب است که در این لایحه فکری برای اینها کرده‌اند باید وزرای سایر وزارت‌خانه‌ها هم به فکر اعضایشان باشند و هر چه زودتر فکری کنند که در این‌باره تصمیمی اتخاذ بشود که واقعاً وضع بازنشستگان فوق‌العاده اسفناک است آن موقع که حقوق آنها کم بوده هزینه زندگی هم کم بوده حالا که هزینه زندگی گران شده آنها حقوق کمی می‌گیرند یعنی حقوق تقاعد آنها کم می‌شود یک فکری باید برای آنها بشود.
رئیس ـ آقای دکتر امین موافقید؟ بفرمایید.
دکتر امین – به نظر بنده این ماده مخصوصاً تبصره آن بسیار به جاست چون افسرانی که به مقام بازنشستگی می‌رسند یا شهید می‌شوند یا به عللی بازنشسته می‌شوند اینها خانواده دارند زندگی دارند یا آنهایی که سالم هستند و خدای نکرده اگر جنگی اتفاق بیفتد در زمان جنگ اینها احضار می‌شوند و وارد خدمت می‌شوند به عقیده بنده وضع آنها با سایر مستخدمین فرق می‌کند این افسر در حال بازنشستگی یا در حال خدمت وضع زندگی خانواده‌اش باید کاملاً تأمین بشود تا دیگران هم تشویق بشوند و وارد خدمت بشوند. البته همانطور که جناب آقای خلعت‌بری فرمودند بنده می‌خواهم تذکر بدهم که در وضعیت سایر خدمتگزاران توجهی نشده بنده اشخاصی را می‌شناسم که با ۸۰ تومان با ۹۰ تومان با ۱۲۰ تومان زندگی می‌کنند بنده خانواده افسری را می‌شناسم که با ۱۷۰ تومان زندگی می‌کند حقیقتاً اینها اگر زندگیشان تأمین نشود هیچ افسری جان خودش را به خطر نمی‌اندازد که برای مملکت جانفشانی بکند و خدمت بکند همین‌طور دولت باید لایحه بیاورد به طور کلی برای سایر وزارت‌خانه‌ها و برای تمام بازنشستگان و زندگی آنها را تأمین بکند اینها همیشه ناراضیند چون ناراضی‌اند کاری انجام نمی‌دهند و می‌دانند بعد از سی سال که سنشان می‌رسد به ۵۰ و ۵۵ و ۶۰ از کار می‌افتند و از دستگاه دولت بازنشسته خواهند شد حقوق بازنشستگی آنها کفاف مخارجشان را نمی‌کند و یک عده ناراضی به سایر ناراضی‌ها اضافه خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۰۸ آقایان موافقین قیام فرمایند (عده بیشتری برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰۹
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۰۹ - حقوقی که در موقع بازنشستگی مطابق مقررات این قانون تعلق می‌گیرد از صندوق بازنشستگی و آنچه در اثر تغییر اشل به حقوق بازنشستگی و معلولین و مستمری‌بگیران اضافه شود از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت خواهد شد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۰۹ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. فصل هفتم ماده ۱۱۰
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۱۰ - دریافت دو حقوق از صندوق دولت و سازمانهای وابسته به آن به هر عنوان مطلقاً ممنوع است و همچنین تصدی دو شغل سازمانی ممنوع است مگر در موارد غیرعادی که به اراده سینه ملوکانه ممکن خواهد بود.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۱۰ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱۱
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۱۱ - از تاریخ تصویب این قانون اعطا ارشدیت جز در مواقع جنگ مطلقاً ممنوع می‌باشد.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱۲
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۱۲ افسران و کارمندان حق استفاده از مرخصی سالیانه را با استقاده از حقوق و مزایای مربوطه به شرح ذیل دارا می‌باشند:
الف) افسران و کارمندان کادر ثابت اعم از نظامی و غیرنظامی یک ماه و آنها که در نقاط بد آب و هوا خدمت می‌کنند ۴۵ روز.
ب) افسران و افراد وظیفه پانزده روز.
رئیس ـ آقایانی که با ماده ۱۱۲ موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
رامبد ـ بنده در ماده ۱۱۲ عرایضی داشتم.
رئیس ـ آقایان توجه بفرمایند در موقعی که ماده خوانده می‌شود اجازه بگیرند بعد از اعلام رأی دیگر نمی‌شود. ماده ۱۱۳ قرائت می‌شود.
(به شرح زیرخوانده شد)
ماده ۱۱۳ برای رسیدگی به تخلفات افسران و هم‌ردیفان که مستوجب اخراج (موضوع ماده ۱۵) می‌باشند و همچنین برای رسیدگی به شکایات آنان راجع به امور خدمتی که در سلسله مراتب به نتیجه قطعی نرسیده‌اند هیئتی به نام هیئت رسیدگی به شرح زیر تشکیل می‌شود:
۱- وزیر جنگ.
۲- رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران.
۳- رئیس ستاد نیروی مربوطه (زمینی. هوایی و دریایی).
۴- دادستان ارتش.
۵- رئیس کارگزینی ارتش.
رئیس ـ مخالفی نیست؟ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱۴
(به شرح زیرخوانده شد).
ماده ۱۱۴ - در صورتی که موضوع رسیدگی مربوط به یکی از افسران ژاندامری باشد به جای رئیس ستاد مربوطه فرمانده ژاندارمری در هیئت رسیدگی شرکت خواهد نمود.
رئیس ـ آقایانی که با ماده ۱۱۴ موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱۵
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۱۵ - تصمیمات هیئت رسیدگی پس از استماع دفاع افسران و هم‌ردیفان به اکثریت آرا اتخاذ و سپس به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه گزارش و در صورت تصویب به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱۶
(به شرح زیرخوانده شد)
ماده ۱۱۶ - حدود اختیارات رؤسای ستادهای سه‌گانه و مقامات بالاتر در مورد تنبیه افسران و متخلف و هم‌ردیفان تا سرهنگ دوم (داخل) علاوه بر آنچه که در آیین‌نامه انضباطی پیش‌بینی شده به شرح زیر است:
الف) انتظار خدمت حداکثر تا ۶ ماه موضوع ماده ۱۲.
ب) بدون کاری حداکثر تا سه ماه موضوع ماده ۱۳ تبصره اختیارات مذکور در بند (الف)
و (ب) نسبت به درجه‌داران و افراد و هم‌ردیفان با مقامات مذکور در ماده ۱۹ می‌باشند.
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده بیشتری برخاستند) تصویب شد ماده ۱۱۷
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۱۷ - انتظار خدمت و بدون کاری سرهنگ به بالا به شرح زیر:
۱- انتظار خدمت ۳ ماه.
۲- بدون کاری دو ماه موکول به تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه خواهد بود. تبصره فرمانده ژاندارمری نسبت به افسران و درجه‌داران و افراد ژاندارمری تا سرهنگ دوم (داخل) دارای اختیارات مذکور در بند «الف» «و» «ب» ماده ۱۱۶ بوده و در مورد از سرهنگ به بالا موکول به تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه خواهد بود.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱۸
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۱۸ - اخراج درجه‌داران و هم‌ردیفان موکول به پیشنهاد کمیسیون تحقیق متشکل از پنج نفر افسر از واحد مربوطه و تصویب مقامات مذکور در ماده ۱۹ می‌باشد.
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱۹
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۱۹ - اخراج دانشجویان دانشکده‌های افسری و آموزشگاه افسری جزء کادر ثابت و احتیاط موکول به پیشنهاد شورای دانشکده افسری یا شورای دانشگاه نظامی و تصویب رئیس ستاد نیروی مربوطه خواهد بود.
رئیس ـ آقایان موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۲۰
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۲۰ - اخراج دانش آموزان آموزشگاه‌های درجه‌داری موکول بپیشنهاد کمیسون تحقیق متشکل از پنج افسر از واحد مربوطه و تصویب مقامات مذکور در ماده ۱۹ می‌باشد.
تبصره ۱ - دانشجویان و دانش‌آموزان داوطلب چنانچه در جریان دوره تحصیلی به یکی از علل مشروحه زیر:
عدم انضباط.
فساد اخلاق.
عدم صلاحیت.
معافیت برحسب تقاضای شخصی از دانشکده و یا آموزشگاه اخراج شوند مدت تحصیل آنان جزو خدمت زیرپرچم محسوب نخواهد شد.
تبصره ۲ - چنانچه دانشجویان احتیاط یا سربازان وظیفه دیپلمه لیسانسیه دکتر که برای نیل به مقام افسری به سمت‌ها اعزام می‌کردند اشخاصی یافت شوند که در حین خدمت قبل از نیل به مقام افسری عدم شایستگی از آنان مشهود ومراتب مورد گواهی شورای دانشگاه و یا فرمانده مستقل و تصویب ستاد نیروی مربوطه واقع گردد بایستی دو سال خدمت زیر پرچم را با احتساب مدت خدمت قبلی مانند افراد انجام دهند.
رئیس ـ آقایانی که با ماده ۱۲۰ موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۲۱
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۲۱ - افسران و کارمندان ژاندارمری کل کشور از لحاظ استخدام تابع مقررات این قانون خواهند بود.
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۲۲
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۲۲ - حقوق بازنشستگی و مستمری و وظیفه بازنشستگی افسران و درجه‌داران ژاندارمری طبق مقررات این قانون از صندوق بازنشستگی بانک سپه پرداخت خواهد شد و کسور بازنشستگی آنان ماهانه طبق مقررات مندرج در ماده ۸۱ از طریق ژاندارمری به صندوق باز نشستگی بانک سپه پرداخت خواهد شد.
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۲۳
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۲۳ - وزارت جنگ موظف است آیین‌نامه‌های مذکور در این قانون راتنظیم و پس از تصویب کمیسیون‌های مربوطه مجلسین به موقع اجرا گذارد.
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۲۴
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۲۴ - مقررات این قانون که شامل ۷ فصل و ۱۲۵ ماده و ۴۴ تبصره می‌باشد باتوجه به ماده ۵۱ از تاریخ تصویب به موقع اجرا گذارده خواهد شد و قوانین ترفیعات و بازنشستگی و مقررات حقوق ماهانه قبلی ارتش و هر نوع قوانین دیگر که مغایر این قانون باشد ملغی می‌گردد.
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۲۵
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۲۵ - وزارت جنگ و کشور مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
رئیس ـ آقای خلعت‌بری مخالفید بفرمایید.
خلعت‌بری ـ وظیفه خودم می‌دانم به عنوان مخالف با این لایحه، دو تذکر خدمت آقایان نمایندگان محترم عرض کنم این قانون یک قانون بسیا رصحیحی است خیلی هم با مطالعه تنظیم شده است ولی در اجرای این قانون اگر وزارت جنگ و وزارت کشور دقت نکنند این زحمات هدر می‌رود ارتش که مورد علاقه تمام ماست و مملکت ما را حفظ کرده و می‌کند و همیشه سعی خرابکاران این بوده است که این اساس قوی را متزلزل کنند برای اینکه بتوانند به مملکت رخنه پیدا کنند برای برهم‌زدن اساس مملکت و بحمدالله موفق نشدند و بزرگترین توطئه‌ها هم صورت گرفت و به خواست خداوند منتهی بعدم موفقیت و شکست شد. به این جهات و این سوابق بنده لازم می‌دانم عرض کنم در ارتش از انضباط بالاتر یک اصلی به نظر بنده رسید که عرض کنم و آن اصل رعایت واجرای کامل این قانون است (صحیح است) اگر در ارتش خدای یک رده رعایت بی‌طرفی نشود و تبعیض بشود در دادن درجات و ترفیعات رعایت روابط خصوصی شخصی، قرابت و انتساب، یا رفاقت با اشخاص بشود همیشه از داخله ارتش باید نگران بود، بنده جدا جناب آقای وزیر جنگ توصیه می‌کنم و اطلاع هم دارم که در سال اخیر در ترفیعات و این قبیل امور رعایت بی‌طرفی و بی‌نظری شده و تا اندازه‌ای هم موفق شده‌اند ولی باید یک مراقبت دائمی باشد که برای اشخاصی که استحقاق مقام و حقوق و درجه و ترفیعات دارند به هیچ‌وجه استثنا و تبعیض نشود ولو اینکه قوم و خویش خود باشد والا در داخله ارتش همیشه یک آمادگی برای خرابکاری خواهد بود این عرض اول بنده بود، عرض دوم بنده این است که ارتش همیشه باید کار خودش را بکند.
رئیس ـ این مطالب مربوط به این ماده نیست آقای خلعت‌بری شما می‌توانید در کلیات آخر مذاکره کنید.
(صدرزاده ـ بنده هم در کلیات اجازه خواسته‌ام) تأمل کنید رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۲۵ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است آقای خلعت‌بری بفرمایید.
خلعت‌بری ـ عرض کنم که دنباله عرض بنده این است که حقیقتاً هم ما باید سعی کنیم و هم دولت باید سعی کند که افراد ارتش در کار خودشان باقی بمانند برای اینکه ارتش حالا و بعدها و همیشه احتیاج دارد به اشخاصی که در خود ارتش دارای صلاحیت و توانایی کار باشند آقایان در ارتش عده بسیار زیادی اشخاص لایق پیدا می‌شوند، بنده خودم استاندار گیلان بودم یک سرهنگ زندی بود افسر دریاداری باور بفرمایید یک نمونه لیاقت و تقوی و شرافت بود، همین‌طور عده زیادی از فرماندهان را من می‌شناسم که در منطقه مأموریتشان بی‌اندازه مورد توجه مردم هستند، یعنی در آن مقام خیلی خوب می‌توانند خدمت کنند ولی اخیراً وزارت جنگ به نظر من دچار اشتباه شده و آن اینست که افراد ارتش را با مردم در تماس گذاشته است، حالا جهاتش را عرض می‌کنم اگر کسی برای وزارت انتخاب بشود اهمیتی ندارد، یک کسی توانایی دارد استعداد دارد و مثل افراد سیوبل و کشوری، یک نفر و دو نفر هم مانعی ندارد و اما برای کارهای بازرسی برای کارهای کشاورزی، برای کارهایی که با مردم تماس دارد مثل ماهیگیری، جمع‌آوری غله و جنگل گماردن افراد نظامی برای آن کارها صلاح نیست که با مردم تماس داشته باشند اگر بگوییم منطق این است که این آقایان قدرت دارند و با قدرت خودشان مقررات را اجرا می‌کنند، به نظر من دولت اگر قدرت داشته باشد، مردم در مقابل قدرت دولت تمرد نمی‌کنند مطیع هستند دارای نحابت هستند رعایت مصلحت را می‌کنند و نمی‌خواهند نظم را به هم بزنند بنابراین از طرف مردم نگرانی نیست اما این لباس نظام و لباس شرف، لباس نظام وظیفه و لباس خون‌ریزی در راه وطن باید همیشه نزد مردم محبوب باشند و طوری نباشند که مردم نسبت به این لباس کدورتی پیدا کنند در گذشته سعی کردند مردم را نسبت به این لباس یک قدری دلتنگ کنند برای اینکه به اساس مملکت لطمه بزنند نه از روی دلسوزی ولی برای اینکه هیچ وقت هیچ کس نتواند از طریق قشون و افراد ارتش خرابکاری کند باید خود وزارت جنگ و اولیای امور ارتش سعی کنند افراد نظامی و ارتش را غیر از امور نظامی با مردم در تماس نگذارند (صحیح است). حالا دو چیز هست یکی قدرتست، یکی خشونت قدرت اینست که جناب وزیر جنگ بگوید فلان امر برخلاف مقررات است و نباید انجام بشود یا وزیر کشاورزی یا وزیر دارایی این را هر مأموری که یک پاسبان یا یک ژاندارم همراهش باشد با یک دستخط بخشدار می‌تواند بگوید.
(دکتر عدل ـ قدت باشد ژاندارم هم لازم نیست) چون دولت بدون قدرت نداریم، هر دولتی که شما می‌بینید همه‌شان قدت دارند یک مأمور وزارت کشاورزی قدرتش از یک رئیس‌الوزرا بیشتر است مأموری که پایین‌تر است قدرتش از خود وزیر برای مردم بیشتر است، این آقایان وزرا، این رئیس‌الوزرا و وزرا که بالا هستند اگر اعمال قدرت بکنند اعمال خشونت نمی‌کنند، مردم از خشونت بیزارند قدرت برای ملکت لازم است باید توی دهن مفسدین زد با قدرت هم زد منتهی با قدرت قانون، نه از روی غرض، جناب وزیر جنگ هیچ وقت ممکن نیست اگر از یک کسی خلافی ببیند توی گوشش بزند یا سیلی بزند، اما فلان سرهنگ این کار را می‌کند، سروان این کار را می‌کند من خودم در مازندران یک سرهنگی را دیدم که یک رعیتی را خوابانده بود و شلاق زده بود. گفته بودند چرا گفته بود این یک الوار چوب قاچاق کرده خیلی
خیلی خوب فرض کنیم این الوار چوب هم قاچاق کرده و باید او را گرفت، باید او را تسلیم مجازات هم کرد، اما سرهنگ نباید توی گوش یک رعیت بزند، این خطا است، اگر بگویند که مردم می‌ترسند و این کار را نمی‌کنند، کسی که به چوب احتیاج دارد اگر روز شود شب می‌رود می‌آورد همیشه هم که یک سرهنگ سر راه نیست که بیاید بگیرد، از یک راه دیگری می‌آورد، اما اگر بنا باشد یک سرهنگ توی گوش مردم بزند این خدای نکرده ایجاد کدورت می‌کند، مردم می‌گویند از این لباس برای قدرت سوء‌استفاده می‌شود بنابراین در همین مردی که عرض کردم صحبت شد اقدام شد جلوگیری هم شد مورد توجه هم واقع شد و هر وقت هم که من تذکر دادم تیمسار سپهبد هدایت و وزیر جنگ با نهایت جدیت و صداقت توجه کردند خدا شاهد است من هیچ کاری با هیچ کدام از شما دو تا ندارم اما با صداقت و صمیمیت خدمت کردن معلوم می‌شود، یعنی نظر خاص نداشتن متعدی را سر جایش نشاندن اینها چیزهایی است که معلوم می‌شود اما یک سروان و یک سرهنگ مثل سپهبد هدایت و یا تیمسار وزیر جنگ نمی‌تواند فکر کند او خیال می‌کند که اگر شدت عمل به خرج داد و یا اگر با خشونت عمل کرد این وظیفه خودش را انجام داده آن وقت اینها تکرار می‌شود بنده می‌گویم اگر مأمورین خواستند تعدی بکنند بگذارید مأمورین کشوری بکنند که این عدم رضایت متوجه مأمورین کشوری بشود نگذارید نظامی‌ها با مردم از این قبیل تماس‌ها داشته باشند در اروپا چرا نظامی‌ها با لباس نظام نمی‌آیند توی خیابان‌ها برای اینکه با مردم مساوی باشند، اینها را برای نمونه عرض می‌کنم تیمسار وزیر جنگ برای عبور کامیون‌های ار تش از خیابان‌ها نهایت جدیت را کرده است دستور داده تنبیه می‌کند، شلاق می‌زند شاید روزی هزار نفر راننده در تهران تخلف می‌کنند اما مردم این تخلف‌های عادی را ندیده می‌گیرند و عصبانی نمی‌شوند. برای چه؟ برای اینکه می‌گویند این لباس به او داده شده برای حفظ حقوق مردم وبرای جلوگیری از تخطی است اگر خودش خواست تخطی بکند این مخالف با لباس نظامی است، این فکری است که مردم می‌کنند، این افکار مرتب جمع می‌شود آن وقت در دل‌ها ایجاد کدورت می‌شود، در صورتیکه بنده معتقدم مردمی که خدمت می‌کنند و جان خودشان را فدا می‌کنند و در مواقع سخت از مملکت دفاع می‌کنند، اینها همیشه باید معزز و محترم باشند، بنده این تذکرات را من باب مصلحت عرض کردم و معتقد هستم که اگر یک وزیر دو وزیر در کابینه نظامی هستند باشند چون خوب کار کرده‌اند، خدمت کرده‌اند اما برای هر کاری مثلاً برای بازرسی چه احتیاجی به نظامی هست، این همه مخارج هست این همه افراد هستند، اگر این افراد دیگر بدرد نمی‌خورند خوب ببندید درش را در بازرسی نخست‌وزیری و بازرسی سازمان برنامه و همه وزارت‌خانه‌ها را ببندید و اما اگر شما دارید افرادی که می‌توانند بازرسی کنند این بازرس اگر رفت و خطا کرد یک آدم عادی است و می‌گویند این آدم عادی خطا کرد اما اگر یک افسری رفت و خطا کرد و خشونت به کار برد در جایی که قدرت باید به کار برد آن وقت این در انظار مردم موجب کدورت نسبت به افراد نظامی خواهد شد بنده این را من باب تذکر عرض کردم چون جناب آقای وزیر جنگ قبول می‌فرمایند و من قطع دارم اشخاصی مثل خود وزیر جنگ و تیمسار سپهبد هدایت قطعاً از این تذکرات خیلی خشنود و راضی می‌شوند و هیچ وقت اشخاصی که همیشه مصلحت مملکت را نگاه می‌کنند از انتقاد دلتنگ نمی‌شوند و اگر هم خدای نکرده دلتنگی هست بنده ترجیح می‌دهم که این دلتنگی باشد روزی انشاالله معلوم خواهد شد که حق با ما است چون هدف همه ماست که انشاالله این ارتش ما همیشه قوی باشد و همیشه حافظ استقلال و حدود و تغور مملکت باشد.
رئیس ـ آقای صدرزاده موافقید (صدرزاده - بله) بفرمایید.
صدرزاده – در هر اجتماعی آن چیزی که بیشتر از همه اهمیت دارد حفظ امنیت اجتماعی و جامعه است که باید از هرگونه تعرضی مصون باشد ارتش یک قدرتی است که خود اجتماع آن را به وجود آورده است. مسلماً ارتش یک وظیفه بسیار بزرگی را در مملکت برعهده دارد و آن حفظ امنیت داخلی کشور است و جلوگیری از هرگونه تجاوزی که نسبت به مملکت می‌شود و لازم بود که یک قانون صحیحی برای استخدام داشته باشد و این قانونی که برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی شده است به طوری که بنده از آقایانی که در کار ارتش دارای سابقه طولانی هستند استفسار کردم آن نکات لازم و فنی در آن رعایت شده مخصوصاً بنده که وقت گرفتم در این باب صحبت کنم در ماده ۱۱۰ بود که آنجا می‌گوید: «دریافت دو حقوق از صندوق دولت و سازمانهای وابسته به آن به هر عنوان مطلقاً ممنوع است و همچنین تصدی دو شغل سازمانی ممنوع است مگر در موارد غیرعادی» این نکته بسیار صحیحی است که در قانون ذکر شده الان ملاحظه می‌فرمایید هنوز در بعضی از مقامات هست که بعضی از اشخاص دارای مقامات متعدد و حقوق‌های متعدد هستند و این کار ناصحیحی است اولاً معلوم نیست که به تمام آن کارها برسند و ثانیاً اشخاص دیگری هستند که لیاقت و استحقاق دارند که به آن کارها برسند و دارای آن مقام باشند اینها کنار هستند و این یک نارضامندی عمومی فراهم خواهد کرد بنده می‌خواهم استدعا کنم در سایر قوانین استخدامی وزارت‌خانه‌ها هم که به مجلس می‌آورند حتماً این نکته قید شود و هر کس در مملکت دارای شرایط بود و استحقاق دارد که یک حقوق کافی و یک مقام داشته باشد و هیچ تناسب ندارد که اشخاص لایق دیگری بدون کار و مقام و حقوق باشند و بعضی از اشخاص چندین مقام را اشغال کنند (صحیح است).
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به مجموع مواد آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. به دولت ابلاغ می‌شود. آقای وزیر جنگ وزیر جنگ بنده اجازه می‌خواهم از حضور آقایان محترم و مخصوصاً از حضور آقایانی که در کمیسسیون‌های متعدد شرکت داشته‌اند و ساعات متوالی در کمیسیون‌ها و سوکمیسیون‌ها این لایحه را مورد بررسی قرار دادند تشکر کنم در مورد لایحه دیگر عرضی نمی‌کنم همین‌طور که توجه فرمودید می‌بینید این یکی از لوایح بسیار مفید برای ارتش است. این لایحه‌ای بود که در اجرای منویات شخص اعلیحضرت همایونی که توجه خاص به رفاه عموم کارمندان دولت و مخصوصاً ارتش دارند تنظیم شده بود و در این لایحه دقت کامل شد که آتیه کارمندان ارتش به وسیله دولت تأمین بشود و دیگر خودشان به فکر تأمین آتیه نباشند (یکی از نمایندگان ـ انشاالله) و امیدواری کامل هست که با تصویب این قانون از انحرافات جلوگیری بشود یعنی حالا دیگر جایز نیست و قابل تحمل و اغماض نیست که یک افسری که یک عشر حقوق بهش داده می‌شد و حالا یک ترتیباتی اتخاذ شده که نه تنها برای خودش بلکه برای وراثش و برای تمام موارد معلولیت و بیماری و شهادت و همه چیز او پیش‌بینی شده دیگر اغماض منطقی نیست به همین دلیل در این قانون اصل تشویق و تأمین زندگی افسران و افراد ارتش از یک طرف رعایت شده است اینجا آقای دکتر امین اشره‌ای فرمودند که بازنشستگی به منظور تنبیه اجرا می‌شد این را باید عرض کنم که هیچ وقت بازنشستگی تنبیه نبوده است. منتهی طریقه اجرایش طوری بود که این توهم را ایجاد می‌کرد و ما در این لایحه آمدیم این را به کلی از بین بردیم. الان بازنشستگی فقط روی یک اصول یاست که خود به خود اجرا می‌شود و به هیچ‌وجه نظریه اشخاص درآن تأثیر ندارد یعنی اتوماتیک است به اصطلاح بیست سال خدمت و سن معین و در درجات معین و یا سی سال خدمت به طوری که ملاحظه فرمودید دیگر هیچ وزیری، هیچ رئیس ستادی نمی‌تواند به میل خودش یک افسری را بازنشسته بکند و یک رئیس ستاد دیگری بیاید او را به خدمت دعوت کند و همین‌طور در سایر موارد هم که آقای خلعت‌بری شرح دادند وحتی‌المقدور سعی شده جلوگیری بشود از اعمال نظریات خصوصی از حب و بغض شخصی و بنده هم کاملاً عقیده‌مندم که باید موقع ترفیعات خیلی دقت کرد و یکی از نکات مهم همین است و بنده عقیده‌مند هستم و بوده‌ام و گفته‌ام که تنبیه بی‌جا خطرش خیلی بسیار کمتر است از تشویق بی‌جاست چون اگر یک کسی که بدون رعایت مقررات و قوانین فقط روی نظریات شخصی ترفیع گرفت هزاران نفر هم ترازو و هم افق او هستند که ناراضی می‌شوند اما اگر خدای نکرده کسی ناحق تنبیه شد خود او ناراضی می‌شود و شاید یک عده به خصوصی خوشحال شوند که او تنبیه شده است البته همانطوری که تذکر دادند اصل مهم اجرای قانون است، در تمام قوانین این اصل باید رعایت شود و ما امیدواریم تاهستیم توفیق خدمتگزاری داشته باشیم و آیندگان ماهم این اصل را رعایت و مراعات می‌فرمایند که این قانون به طوری که منظور نظر آقایان نمایندگان است اجراشود راجع به قطع تماس ارتش با مردم باید عرض کنم که روی اوامر اعلیحضرت همایونی در این راه قدم‌های برداشته شده و ما همیشه در این راه باز هم کوشش می‌کنم که حتی‌المقدور ارتش که وظیفه خاصی دارد در کارمردم تماس نداشته باشد منجمله با تأسیس این سازمان امنیت باعث شد رکن دوم ستارها کاری به کار مردم نداشته باشند قانون تشکیل گارد مسلح را که تصویب کردید باعث شد که ارتش به هیچ‌وجه به کار قاچاق کاری نداشته باشد قانون نظام وظیفه که آوردیم در حدود امکاناتی که برای وزارت کشور هست سعی شده ارتش مداخله در سربازگیری نکند اما اینکه فرمودید سرهنگی رعیتی را زده لابد این حکایت نظر عیارکتان هست. آن شنیدم که صوفیی می‌کوفت زیر نعلین خویش میخی چند آستینش گرفت سرهنگی که بیا نعل برستورم بند از قدیم‌الایام سرهنگ‌ها زور می‌گفتند تازگی ندارد، منتهی اگر یک سرهنگی زورگفت، اجحاف کرد ما تنبیهش می‌کنیم بنده این را مکرر گفته‌ام که اگر چیزی اتفاق افتاد نمی‌گویند فلان سرهنگ یا سرگرد چنین کاری کرد می‌گویند نظامی‌ها شما هر مورد خاصی را بفرمایید فلان سرهنگ فلانجا فلان کار را کرد اگر تنبیه نشد البته جای حرف هست ولی دستگاه عظیمی که پانزده هزار افسر دارد خوب در میان آنها قطعاً خطا پیدا می‌شود به همین
دلیل هم ما آیین‌نامه انضباطی داریم مقررات شدید داریم که در این قبیل موارد به شدت اجرا می‌کنیم بنده باز هم در خاتمه عرایضم باید تشکر کنم که تسریع فرمودید در تصویب این قانون که قطعاً باعث تحکیم مبانی ارتش و دلگرمی کارمندان وزارت جنگ خواهد شد.
۷- طرح و عدم تصویب فوریت لایحه تمدید تبصره ۱۲ قانون بودجه ۱۳۳۶ کل کشور راجع به نان طهران
رئیس ـ لایحه وزارت انحصارات و گمرکات دو فوریتش مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مجلس شورای ملی نظر به اینکه در قسمت اخیر تبصره ۱۲ قانون بودجه سال ۳۶ دولت مکلف است که از زیان عمل کرد نان تهران جلوگیری نماید و با کمال مراقبتی که تاکنون شده تعدادی قریب به نصف از دکاکین دولتی تبدیل گردیده و بقیه نیز باید به تدریج کسر شود بنابراین ماده واحده زیر را با قید دو فوریت تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارد ماده واحده قسمت اخیر تبصره ۱۲ قانون بودجه سال ۱۳۳۶ مصوب ۱۸ اسفند ماه ۱۳۳۵ از اول سال ۳۷ به مرحله عمل درخواهد آمد.
وزیر گمرکات و انحصارات نخست‌وزیر
رئیس ـ فوریت اول مطرح است. آقای سلطان‌مراد بختیار مخالفید؟ (بختیار - بله) بفرمایید.
سلطان‌مراد بختیار ـ در موقعی که بودجه سال ۳۶ تصویب شد بنده پیشنهاد کردم که دولت ضرر نان تهران را ندهد و الساعه چهار ماه می‌گذرد در عرض این مدت فکری نکرده‌اند و راکد گذاشته‌اند من نمی‌دانم چه باعث شد که تمام مدت را گذاشته‌اند مثل سازمان برنامه، دولت هم از سازمان برنامه یاد گرفته و این دقیقه آخر می‌آید که این را تصویب کنید اینکه درست نیست بایستی که قبلاً بیاورد بدهد به کمیسیون‌ها الساعه که قرائت کردید. اصلاً بنده متوجه نشدم که موضوع چه بود الان ما باید رأی بدهیم که دو مرتبه مردم ولایات مالیات بدهند و ضرر بدهند که نان در تهران ارزان باشد. با کمال تأسف تیمسار جنابعالی حسن نیت در این کار دارید اما بدانید که این نان به دست مردم نمی‌رسد فقط یک عده‌ای هوچی از این کار می‌خواهند استفاده کنند بنده این را صراحتاً عرض می‌کنم این نانی که در تهران داده می‌شود نه مردم بی‌چاره استفاده می‌کنند و نه هیچکدامشان مستحق هستند یک عده‌ای با هوچی‌گری و پشت هم اندازی با اعمال نفوذ می‌خواهند از این کار استفاده کنند بنده استدعا می‌کنم از آقایان که به فوریت این کار رأی ندهید برود کمیسیون آنچه در کمیسیون لازم بود بحث شود قبل از اینکه بحث شود نباید در مجلس مطرح شود حالا فوریت مطرح است یا اصل موضوع.
رئیس ـ فوریت مطرح است پنج دقیقه هم بیشتر وقت نیست.
سلطان‌مراد بختیار ـ ملاحظه کنید مردم باید در شهرستان‌ها گندمشان را بفروشند و یا بردارند بیاورند در تهران سابقاً صدی بیست و پنج می‌گرفتند مردم شهرستان‌ها چه تقصیری دارند که حالا تیمسار ضرغام تشریف می‌آورید و می‌فرمایید برای این کار مجدداً ۹ ماه امهال کنیم چهار ماه آقای فروهر آمدند امهال گرفتند که این دکان‌ها را به بندند چهار ماه گذشته و امروز جنابعالی ۹ ماه امهال می‌خواهید بعد ازآن اگر جنابعالی تشریف بردید و وزیر گمرکات جدیدی آمد بعد از ۸ ماه دیگر هم آن آقای وزیر گمرکات تازه تشریف می‌آوردند و می‌گویند از اول ۳۸ (مهندس فروهر – چرا بدهند؟) برای اینکه اینجا یک عده‌ای هوچی هستند و همیشه از این کارها استفاده می‌کنند. بنده انتظار داشتم دولت حاضر زیر بار هوچی‌ها نمی‌رود. ولی با کمال تأسف حالا می‌بینم که این دولت هم می‌خواهد زیربار هوچی‌ها برود. پس رأی به فوریت ندهیم که این لایجه برود به کمیسیون و در آنجا تکلیف قطعیش معلوم شود (صحیح است).
رئیس ـ آقای بهبهانی شما با فوریت موافقید؟ (بهبهانی ـ بله) بفرمایید.
بهبهانی ـ بنده خیال می‌کنم در این لایحه یک اشتباهی و یک سوء‌تفاهمی بین آقایان نمایندگان ایجادشده وآن این استکه یک عده‌ای از مردم یا نانوا از این آردی که دولت به آنها می‌دهد صرفاً سوء‌استفاده می‌کنند و مردم به هیچ‌وجه متمتع نمی‌شوند در صورتی که اینطور نیست. بنده خیلی متأسفم دوست عزیزم جناب آقای سلطان‌مراد بختیار توجه نفرمودند، خیلی میل داشتم تشریف می‌آوردند و همین الان با هم می‌رفتیم در یکی از محلات دور افتاده تهران و ملاحظه می‌فرمودند که این آردی را که به نانوا می‌دهند مردم چه جور از سر و کول هم بالا می‌روند و از همین آرد استفاده می‌کنند.
(سلطان‌مراد بختیار ـ بنده حاضرم از آنجا هم برویم به قم آنجا را هم ببینیم). بنده به هیچ‌وجه منکر این نیستم که در ولایات یک عده فقیر باشند (بختیار ـ هست). قبول هم دارم بنده هم خدا شاهد است آقایان محترم بدانند که دلم برای قمی و مشهدی و شهرضایی خیلی کمتر از تهران نمی‌سوزد از نظر بنده مساوی است شما وکیل تهران و وکیل مشهد هم هستید، بنده وکیل شیراز و وکیل تهران هم هستم. همه هم‌وطن ما هستند همه ایرانی هستند و همه مردم ایران باید سیر باشند. بنده هم پشت این تریبون می‌گویم تبعیض شده حق این بود همانطور که به مردم فقیر تهران به آن ارزان می‌دهند سعی می‌شد که به مردم فقیر شهرستان‌ها هم بدهند ولی حالا این که جورنشده است و یک عده فقیر از این نان ارزان‌تر متمتع می‌شوند. شما برای همین که آنها ندارند اینها را هم محروم می‌کنید این به نظر بنده بی‌انصافی است اگر چنانچه این پول راکه به مردم تهران می‌دادند نمی‌دادند و بین مردم شهرستان‌ها تقسیم می‌کردند و آنها متمتع می‌شدند بنده حرفی نداشتم ولی بنده می‌دانم که یک عده فقیر در تهران هستند که همین یک قران که به نانشان اضافه شده گرسنه می‌مانند در صورتی که آقایان نظر دارند که آنها سیر بشوند برای اینست که یک نفر پنج کیلو نان می‌گیرد وقتی یک قران اضافه شود باید پنج قران اضافه بدهد ممکن است این در زندگی من تأثیر نداشته باشد (صدرزاده – در ولایات هم همین‌طور است). کسی که حرف ولایات را نزده. اینست که بنده استدعا می‌کنم اجازه بدهید اسن ماده مطرح شود و به فوریتش رأی بدهید. اگر آقایان رأی دادند و ما توانستیم وقتی اصل موضوع مطرح شد آقایان را قانع کنیم فبها والا هیچ.
رئیس ـ آقایان تمنی دارم رأی را روشن بدهید که من بفهمم قیام کرده‌اید یا نه موافقند قیام کنند (عده‌ای بر خاستند) تصویب نشد به طور عادی به کمیسیون‌های مربوطه فرستاده می‌شود.
۸- اخذ رأی و تصویب مدت تعطیل جلسات مجلس ختم جلسه
رئیس ـ امروز سی‌ام تیرماه است همیشه در ۱ مرداد ماه مجلس تعطیل بوده حالا هم مجلس تعطیلش از فردا شروع می‌شود (تیمورتاش ـ پس فردا جلسه داریم؟). خیر نداریم اول مرداد است و تعطیل شروع می‌شود مدت تعطیل به اختیار مجلس است اگر آقایان موافق باشند تعطیل تا آخر شهریور و دو ماه باشد (یک نفر از نمایندگان – با تعطیل مجلس سنا مقارن باشد) ما با سنا چه کار داریم؟ سنا تشریفاتی دارد مجلس سنا ۱۴ مهر باید افتتاح شود گمان می‌کنم بهتر است همان دو ماه و تا آخر شهریور باشد (صحیح است) آقایانی که با دو ماه تعطیل موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در عین حال اگر دولت مطالب لازمی داشت ممکن است به طور فوق‌العاده جلسه تشکیل شود بنابراین جلسه راختم می‌کنم جلسه آینده بعد از تعطیلات مگر اینکه مطلب لازمی پیش بیاید.
(مجلس یک ربع بعد از ظهر ختم شد).
رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت