مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ بهمن ۱۲۹۳ نشست ۱۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سوم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ بهمن ۱۲۹۳ نشست ۱۲
صورت مشروح مجلس روز شنبه (۵) شهر ربیع الثانی ۱۳۳۳
مجلس نیمساعت قبل از غروب در تحت ریاست آقای موتمن الملک تشکیل وصورت مجلس روز سه شنبه غره قرائت شد
رئیس – در صورتمجلس ایرادی هست ( اظهاری نشد ) مخالفی نیست صورت مجلس تصویب شد
چنانچه آقای رئیس الوزراء در جلسه گذشته یعنی در جلسه شنبه وعده فرموده بودند امروز هئیت وزراء را بمجلس معرفی میفرمایند
رئیس الوزراء – پس از اظهار تاسف از آنکه روز سه شنبه گذشته را بموجب وعده که خود بنده داده بودم و آقایان محترم انتظار معرفی وزراء را داشتند وبواسطه حرکت ولیعهد میسر نشد که رفع انتظار آقایان بشود وامروز وزراء را از این قرار معرفی میکنم .
شاهزاده عین الدوله وزیر داخله
آقای علاء السلطنه وزیر علوم
آقای حاج محتشم السلطنه وزیر مالیه
آقای معاون الدوله وزیر امور خارجه
آقای صاحب اختیار وزیر جنگ
آقای مخبر السلطنه وزیر عدلیه
آقای شهاب الدوله وزیر پست وتلگراف
آقای مهندس الممالک وزیر تجارت وفوائد عامه
شاهزاده نصرت الدوله را هم بجهت معاونت وزارت عدلیه معرفی میکنم ودر غیاب آقای مخبر السلطنه هم معلوم است تقریبا کفالت کارهای عدلیه را خواهند کرد وپروگرام وزراء هم برای روز پنجشنبه با بعضی لوایح قانونی راجع بمالیه که حاضر وتدراک شد تقدیم خواهد شد
رئیس –آقایان مسبوق هستند که جزء دستور امروز چیزی نبود ولی یک کاریکه بنظر بنده لازم است راپورتی که از اداره مباشرت داده اند اگر اجازه میدهند قرائت میشود وچون مجلس مقدس آن توقعاتی را که از هیئت دولت و از مباشرین دارند وآن حرفهای که در باب هیئت دولت میگویند البته آن مطالب رادر باره خودش باید بهتر اجرا کند وچنانچه ملاحضه فرمودید هئیت رئیسه مقداری از اجزاء دوره تقنینیه مجلس را کسر نمود و از این راه مبلع معتنا بهی بدولت عاید شد وچون ما نظرمان این است که هئیت دولت راجع باینمدت سه سالی که مجلس نموده است و اجزاء بوده اند بمجلس تقدیم کرده و اگر در خاطر آقایان باشد ودر آخر سال تنگوزئیل که مجلس منفصل شد دیگر وقت نشد که حساب اداره مباشرت را کمیسیون محاسبات رسیدگی بکند و راپورت بمجلس بدهد بنابراین راپورتی هم راجع به نه ماهه تنگوزئیل نوشته شده اگر آقایان اجاز میدهند این راپورت که راجع بمجلس تقدیم شده و قرائت شود و ضمایم و جزئیات آنهم طبع وتوزیع شده است آقایان ملاحضه فرموده در جلسه آتیه رای گرفته شود – حالا اگر مخالفی نیست قرائت شود
( راپورت مزبور بمضمون ذیل قرائت شد )
مقام منبع مجلس شورای ملی شیدالله ارکانه
اگرچه اداره مباشرت مجلس شورایملی در دوره دوم تقنینه بدون فوت وقت در مواقع خود بودجه وصورت محاسبات خود را تقدیم مجلس شورای ملی نموده و تمام اقدامات و محاسبات اداره مباشرت بر وفق تصویب مجلس شورای ملی بوده وبودجه ها و صورت محاسبات مصوبه موجود است و بر طبق آن بوزارت مالیه فرستاده شد و حتی محاسبه سنه تنگوزئیل را تا آخر برج میزان آن سنه کمیسیون محاسبات مجلس رسیدگی نموده وصورت آن بمجلس تقدیم و طبع ودرمیان نمایندگان توزیع شده بود معهذا چون انقصال دوره دوم بدون مقدمه در اول جدی تنگوزئیل صورت وقوع پذیرفت و آندو ماه نیز تمام اوقات نمایندگان مجلس مستغرق پیش آمدهای ناگوار بود از این جهت موافقت حاصل نشد می توانند بحساب دو ماه عقرب وقوس اداره مباشرت رسیدگی نمایند ناچار بعد از انفصال مجلس صورت محاسبه کل تقدیم دولت و خلاصه آن طبع و توزیع شد از تاریخ انفصال مجلس دوره دوم الی افتتاح مجلس دوره سوم تقنینیه که متاسفانه سه سال و پانزده روز قمری بطول انجامیده و ماه بماه مرتبا صورت محاسبه واسناد خرج تسلیم خزانه داری کل شده است . سپاس خدای را بعد از انتظار ها افتتاح مجلس دوره سوم هم دیده شد اینک لزوما مستدءانه خاطر آقایان نمایندگان محترم دوره – سوم را در این افتتاح بمراتب ذیل که عبارت از کلیه محاسبات مجلس از ابتداء موقع هئیت مدیره قبل از افتتاح مجلس دوره دوم تقنینیه الی آخر برج قوس پارس ئیل ۱۳۳۳ که از ابتداء دوره دوم تقنیه از ششم ذیعقده ۱۳۲۷ الی این تاریخ مسئولیت محاسبات آن با بنده بود جلب و متوجه میسازد
قسمت اول تا انفصال مجلس دوره تقنینه
اول – در ۲۳ جمادی الاول ۱۳۲۶ که مجلس اول را بتوپ بستند تا ابتداء دوره دوم تقنینه که افتتاح آن مطابق با دوم ذیقعده ۱۳۲۷ بود بهیچ شئی وهیچ یک قلم اثاثیه در عمارت خرابه توپ بسته غارت شده مجلس باقی نبود از این جهت آنچه فعلا از حیث اثاثیه وغیره موجود است از اشیائی است که تا اول جدی ۱۳۳۰ توسط اداره مباشرت مجلس دوره دوم تهیه شده وقیمت کلیه اثاثیه که نوزده هزار و سیصد ونه تومان وهفت قران و سیزده شاهی است در جزء محاسبه ایست که بعرض میرسد مخارج هئیت مدیره و مجلس عالی قبل از افتتاح مجلس دوره دوم هم ضمیمه همین محاسبات است و بعلاوه مطابق رائی که در جلسه پنج شنبه بیست وچهارم ربیع الثانی ۱۳۲۸ مجلس شورای ملی داده شده است از بابت تتمه قروض مجلس دوره اول مبلغ دوهزار وهفصد وبیست ودوتومان و سه هزار ونهصد وپنجاه دینار پرداخته شده و ضمیمه همین محاسبات وکلیه مخارج مجلس شورای ملی دوره دوم تقنینه با منضمات فوق الی تاریخ دوم محرم برابر اول جدی تنگوزئیل ۱۳۳۰ که مجلس منفصل شده مطابق دفاتر واسناد خرج وبودجه و صورتهای مصوبه و صورتهائی که اکنون در ثانی تقدیم میکنیم بشرح ذیل کلیتا از هر جهت مبلغ دویست ونودهزار وهشتصد و شصت ونه تومان و شش قران ویکشاهی بوده است
۱- مخارج هئیت مدیره و مجلس عالی … ۱۲۸۳۹ قران ۳۵۰ دینار
ب- مخارج ۴ ماده و هشت روز سنه تخاقوی ئیل ۱۳۲۷ –۱۳۲۸ بانضمام اثاثیه وغیره ۴۸۹۱۹۲ قران ۱۵۰ دینار
پ- مخارج یک ساله ایت ایل ۱۳۲۸ – ۱۳۲۹ بانضمام اثاثیه وقروض دوره اول تقنینیه بعد از وضع یکهزار و سیصد و نوزده تومان وهفت قران و دهشاهی که از مطالبات دوره اول وصول شده ۱۳۲۰۵۸۸ قران ۶۰۰ دینار
ت - مخارج نه ماهه سنه تنگوزئیل تا اول جدی که مجلس منفصل شده است بانضمام قروض دوره اول ۱۰۸۶۰۷۵ قران ۹۵۰ دینار
جمع کل – ۲۹۰۸۶۹۶ قران و ۵۰ دینار
دوم – بغیر از محاسبه مزبور فوق بشرح ذیل چند فقره دیگر محاسبات در دوره دوم تقنینیه جمع اداره مباشرت مجلس بوده است (۱) محاسبه صندوق جرائم دوره دوم تقنینیه از اول سنه ایت ئیل ۱۳۲۸ الی آخر قوس تنکوزوئیل در ظرف بیست ویکماه مطابق صورت جداگانه مبلغ بیست هزار و نهصد وشش تومان وهشتهزار و چهارصد و هفتاد و پنجد ینار رسیده و بشرح ذیل تا موقع انفصال مجلس مبلغ هیجده هزار و سیصد تومان دوهزار و سیزده شاهی مصرف شده ودر موقع انفصال مجلس دوره دوم دوهزار و ششصد وشش تومان و پنجهزار وهشتصد وبیست وپنجدینار موجود بوده
۱- مال المصاحبه شرعی بهارستان باورئه مرحوم میرزا حسین خان سپهسالار بانضمام پانصد تومان رد مظالم وده تومان
حق محرر ۱۵۵۱۰۰ قران
(ب) مصارف متفرقه ۱۱۹۸۷ قران ۵۰ دینار (پ) اعانه برای ساختمان مریضخانه احمدیه توسط آقای دکتر امیرخان ۲۵۰۰ قران
(ت) مصارف موقع عود انقلاب اخیر ۱۳۴۱۵ قران ۶۰۰ دینار
پس از انفصال مجلس در تاریخ هشتم ربیع الاول مطابق هشتم حوت تنگوزئیل ۱۳۳۰ مبلغ سیصد ونود تومان ودوهزار و پانصد دینار از آن وجه بمصرف خرید دویست و دوجلد کتاب معروف کتابخانه مرحوم میرزا ابوالحسن جلوه رسیده که بعد از خرید یک جلد آن را الی یکهزار تومان میخریدند نفر وختم و فعلا موجود است چون در موقع انفصال مجلس آقای حاج شیخ ممد حسین یزدی بزیارت مکه معظمه مشرف شده بودند و مبلغ دویست و هفتاد و سه تومان و سه هزار و هفت شاهی حقوق دوماهه و بیست و دوروزه ایشان بعنوان غیبت بی اجازه ایشان جزء صندوق جرائم شده بود و بعد از انفصال مجلس آقای موتمن الملک رئیس سابق و لاحق مجلس تصدیق فرموده بودند که با اجازه غائب شده اند لهاذا مبلغ مزبور در وجه فرزند ایشان پرداخته شد . مبلغ یکصد وبیست و هشت تومان و پنجهزار و یک شاهی نیز بمصرف ساختن قفسه های کتابخانه و صحافی کتب ابتیاعی و پانزده تومان و دوهزار و هفتصد دینار بمصرف خرید سایر کتب و برحسب امر و اجازه دولت مبلغ سیصد تومان بمصرف جشن و چراغان شب چهاردهم جمادی الثانیه ۱۳۳۲ که جشن اعطای مشروطیت است رسیده و نه تومان و پنجهزار بابت غیبت مستخدمین در سنه سیچقان ئیل ۱۳۳۰ بر تتمه مزیده شده و جملتان مبلغ یکهزار و پانصد وهشت تومان و هفت هزار و دویست وبیست و پنج دینار از بقیه آن وجه باسم اداره مباشرت مجلس شورای ملی نزد تاجری سپرده است
سیم – در اوایل مجلس دوره دوم تقنینیه که مذاکره از استقراض داخلی بوده وچهارده فقره وجوه از طرف طبقات مختلفه آقایان هئیت علمیه نجف اشرف بمبلغ هفتصد و هشتاد و شش تومان و پنجهزار و پنجشاهی بااداره مباشرت مجلس رسیده ودر جائی سپرده و یکصد و چهل و نه تومان و نه قران و هشتصد دینار عایدات بر آن مزیده شده بود درآخر دوره دوم تقنینیه نهصد و سی وشش تومان و پنجهزار و یکشاهی اصل و عایدات وجه مزبور برات تجارتی خریداری ودر شانزدهم ذیعقده ۱۳۲۹ تسلیم ریاست مجلس شده برای مغفوران آیات الله خراسانی و مازندرانی ارسال نمودند بصاحبانش رد فرمایند
چهارم – در دوره اول مجلس نمایندگان آن دوره از حقوق خود مبلغ هفتصد تومان تسلیم مرحوم محقق الدوله که راتق و فاتق امور اداری مجلس اول بوده نموده بودند مقدمه برای تاسیس مدرسه ایتام باشد
در دوره دوم در موقع رسیدگی بمحاسبات مرحوم محقق الدله توسط آقای امین دربار پدر ایشان مبلغ مزبور اصلا دریافت شد و از تاریخ دریافت که چهاردهم شوال برابر بیست و پنجم میزان ایت ئیل ۱۳۲۸ بوده تا تاریخ هشتم و هفت تومان و دوهزار و ششصد و پنجاه دینار عایدات آن شده بود در تاریخ شانزدهم ذیقعده ۱۳۲۹ برابر پانزدهم عقرب تنگوزئیل هئیت رئیسه دوره دوم در تحت ریاست آقای موتمن الملک مقرر فرمودند عایدات گذشته و آتیه آنوجه تا دوره سوم تقنینیه که ترتیب دیگر برای آن اتخاذ شود تسلیم حاج میرزا رضا خان تبریزی نماینده آن دوره شود بمصرف مدرسه ایتام موسوم بمدرسه اتحاد و طن برسانند و مطابق آن مقررات تا تاریخ آخر برج سنبله بارس ئیل ۱۳۳۲ کلیه از بابت عایدات مبلغ سیصد وسی تومان و چهار قران تسلیم ایشان شده است چون از اول برج میزان هذا السنه مدرسه مزبوره بسته شده است اصل وجه مزبور بانضمام عایدات بسته شده است اصل وجه مزبور بانضمام عایدات سه ماهه آن تا آخر برج قوس نزد تاجری سپرده است
پنجم – درسنه اخیر دوره دوم تقنینیه آقایان نمایندگان یکصد و پنج تومان جهت زمستان فقراء باداره مباشرت تسلیم کردند و پس از انفصال مجلس در ماه محرم ۱۳۳۰ بفقراء تقسیم شد
ششم – مبلغ یکصد ونود و پنج هزار وجهی نمایندگان دوره دوم مقارن انفصال مجلس برای دستگیری پریشانان باداره مباشرت مجلس سپردند بعد از انفصال مجلس هئیت دولت در تاریخ دهم صفر ۱۳۳۰ حواله فرمودند وجه مزبور برای غارت شدن بر وجود تسلیم کمیسیون مخصوص که برای این کار معین شده بود شود وشد
هفتم- مبلغ نهصد و پنجاه و پنج تومان و نه هزار وده شاهی بابت بقیه حقوق آقای آقا سید حسن مدرس در صندوق اداره مباشرت مجلس مانده بود که تصرف نمی فرمودند ودر تاریخ بیست و دوم ربیع الثانی ۱۳۳۲ حواله فرمودند توسط آقایان میرزا محمد صادق طباطبائی و حاج امین الضرب به عنوان قرض تسلیم شرکت خیریه پرورش شود و شد
هشتم – در اواخره دوره دوم تقنینیه در تاریخ بیست و نهم ذیقعده ۱۳۲۹ از طرف مجلس اعتبار سیصد و پنجاه تومان برای طبع و توزیع قوانین دوره دوم تقنینیه داده شده بود ودر اثنائیکه قوانین مزبور زیر طبع بود مجلس منفصل گردید از قوانین مزبوره موازی یکهزار جلد بمبلغ دویست وهفده تومان و هفت قران و پانزده شاهی طبع وموازی دویست وچهل هشت جلد مجانا بنمایندگان دوره دوم بعد از انفصال و هیئت دولت و جاهای لازم توزیع شد و بعدها موازی دویست و چهل جلد بمبلغ هفتاد ودو تومان و سه هزار و پنجاه دینار فروخته و وجه آن در محاسبه خزانه داری کل جمع شده و فعلا موازی پانصد و دوازده جلد موجود است این بود خلاصه کلیه وجوه و محاسبات دوره دوم تقنینیه مجلس شورای ملی که اینک صورت مشروح تقدیم می شود .
تبصره اینکه در ضمن مخارج صندوق جرایم ذکر شد پانزده هزار و پانصد ودو تومان بمصرف صلح بهارستان رسیده استحضارا عرض میشود که در دوره دوم تقنینیه بعضی تصورات مشکلات نسبت باین مکان حاضره که محل انعقاد مجلس شورای ملی است میشد لهذا اداره مباشرت مجلس تصفیه آن بشرح ذیل موفقت حاصل نمود
۱- آقای عزیر السلطان که ۶ باب اطاق فوقانی و تحتانی اشتباها داخل عمارت ایشان شده بود در تاریخ ۱۴ محرم ۱۳۲۸ مجددا بتصرف حقه مجلس در آمد
ب- یکباب حمام وصل بدرب بزرگ بهارستان که از متصرفات بوده معلوم نیست بچه وسیله بدون هیچگونه سندی چندی در دست اولیاء موقوفه مدرسه ناصری اداره میشد ومحل نزاع حیث مکاتیب نیز بی تناسب بود لهذا در هشتم شعبان ۱۳۲۸ قرار داد مبادله نوشته ودر تاریخ غره ربیع الاول ۱۳۳۰ با شش باب دکاکین و یک باریکه نو ساز جنب مدرسه سپهسالار مبادله شرعی شده دکاکین بتصرف اولیای موقوفه و حمام بتصرف بهارستان آمد
( پ ) هر چند از ابتدای اعطای مشروطیت که محل انعقاد مجلس شورای ملی را در بهارستان قرار داده اند مراتب مشروع بودن آن نیز همانوقت بعمل آمده معهذا نظر باینکه قطعا رفع شبهه شده باشد با اجازه نمایندگان محترم دوره دوم تقنینیه در تاریخ ۱۲ رمضان برابر ۱۳ سنبله تنگوزیل ۱۳۲۹ ورثه مرحوم میرزا حسین خان سپهسالار تمامی حقوق محتمله خود را بمبلغ ۱۵۰۰۰ پانزده هزار تومان بنام دو نفر آقایان نمایندگان مصالحه نموده وجه آنرا از صندوق جرائم اداره مباشرت دریافت داشتند پانصد تومان نیز برای شرعی شدن آن معامله ورد مظالم وده تومان حق تحریر کار سازی وبعد از
مصالحه مزبوره بهارستان در همان سنه شرءا بر ملت وقف گردید .
قسمت دوم – پس از انفصال مجلس دوم تا افتتاح درمجلس سوم .
در تاریخ دوم محرم برابر اول جدی تنگوزئیل ۱۳۳۰ که مجلس منفصل گردید از طرف دولت مقرر شد که کمافی السابق تا موقع افتتاح مجلس دوره سوم مسئولیت با خود بنده خواهد بود بنده بملاحضه حفظ اساس و امید اینکه بزودی مجلس دوره سوم اقتتاح خواهد یافت مجانا تقبل و تحمل نموده متاسفانه سه سال پانزده روز بسر گردانی و فترت گذشت داخل پیش – آمدهای ناگوار و مشکلات این مدت نمی شوم وهمین قدر که بعون الله تعالی مجلس دوره سوم هم باز شد جای سپاسگذاری است پس از انفصال مجلس تا آخر دلو تنگوزئیل دو ماه تمام اجزاء تحریریه مجلس بر سرکار و بزحمت تمام مشغول جمع آوری و ترتیب نوشتجات و تحریر و تدوین قوانین موضوعه بوده در اول حوت تنگوزئیل از جانب هئیت دولت امر ومقرر شد هئیت تحریریه بکلی منحل شود و از آن تاریخ تاموقع افتتاح مجلس دوره سوم تقنینیه ماهی ششصد تومان اعتبار معین نمودند که میبایست اشتغال مستخدمین اداری از قبیل باغبان وسرایدار وفراش و پیشخدمت تقسیم و پرداخته همه ماهه مرتبا اسناد خرج وصورت حساب بخزانه داری کل تسلیم شده است و جوهیکه از تاریخ انفصال مجلس از اول جدی تنگوزئیل ۱۳۳۰ تا آخر قوس بارس ئیل ۱۳۳۳ باداره مباشرت مجلس رسیده مطابق دفاتر و اسناد خرج وصورت مشروحیکه اینک تقدیم میکنم مبلغ ۲۷۴۴۷۶ قران ۲۰۰ دینار میباشد ۲ ماهه جدی ودلوتنگوزئیل ۱۳۳۰ که هئیت تحریریه بانی بودند ۴۷۱۳۵ قران و ۱۵۰ دینار – لوازم تحریر و اجناس موجود ۲۷۸ قران ۳۵۰ دینار
برج حوت تنگوزئیل ۱۳۳۰ – ۶۹۷۴ قران و ۵۰ دینار
سنه سیچقان ئیل ( ۱۳۳۰ – ۱۳۳۱) ۷۶۶۳۱ قران و ۱۵۰ دینار
سنه اودئیل ( ۱۳۳۱ – ۱۳۳۲ ) ۷۲۴۳۰ قران و ۷۰۰ دینار
سنه بارس ئیل ۱۳۳۳ تا آخر قوس بانضمام مخارج افتتاح مجلس وقیمت ذغال سنک وفوق العاده ۹ ماهه ۶۵۰۲۶ قران و ۸۰۰ دینار دو راس اسب موجوده نیز بانضمام جل اسبها در مبلغ دویست وچهار تومان و ۹ هزار بآقای سردار معظم نماینده خراسان ومقدار ۲۲ خروار و ۵۰ من ذغال سنک موجوده بمبلغ ۲۲۱ تومان فروخته شده ومبلغ سه هزار و هفتصد وچهل ونه تومان ونه هزار و سیزده شاهی از آن بابت و فروش محصول دوره دوم تقنینیه و فواصل سنوات قبل تسلیم خزانه داری کل شده است بشرح فوق از هر جهت و بابت از تاریخ تشکیل هئیت مدیره قبل از افتتاح مجلس دوره دوم بانضمام قروض مجلس دوره اول ومدارک آثاثیه وحقوق آقایان نمایندگان دوره دوم الی آخر برج قوس هذاالسنه بارسئیل کلیه مخارج مجلس شورایملی دوره دوم و سه سال ایام فترت ومخارج افتتاح مجلس وغیره و غیره بموجب صورتهای مشروح و دفاتر و اسناد بمبلغ ۳۱۸۳۱۷ تومان و ۲۲۵۰ دینار رسیده است از مبلغ مزبور وجهی که کمتر از مالیه گرفته شده بابت عایدی محصول باغ بهارستان بوده که بشرح ذیل کلیه از سنه تخا قوی ئیل ۱۳۲۷ الی آخر برج قوس هذا السنه بارس ئیل ۱۳۳۳ مبلغ ۲۲۴۷ تومان ۴۹۵۰ دینار شده است تمامی مبلغ مزبور ومبلغ هفتاد دوتومان و سه هزار و پنجاه دینار بابت فروش قوانین بحساب مالیه دولت جمع و از میزان مخارج فوق معادل ان کمتر اخذ شده است
محصول باغ بهارستان دو ماهه سنه تخاقوی ئیل ۱۳۲۷ – ۱۳۲۸ – ۵۴۱ قران و ۶۲۵ دینار
محصول باغ بهارستان دو ماهه سنه ایب ئیل ۱۳۲۸ و ۱۳۲۹ – ۵۰۰۵ قران و ۶۲۵ دینار
محصول باغ بهارستان دو ماهه سنه تنگوزئیل ۱۳۲۹ و ۱۳۳۰ – ۵۰۸۰ قران و ۰ ۵۰ دینار
محصول باغ بهارستان دو ماهه سنه سیچاق ئیل ۱۳۳۰ و ۱۳۳۱ – ۴۳۹۲ قران و ۵۰ دینار
محصول باغ بهارستان دو ماهه سنه اودئیل ۱۳۳۱ و ۱۳۳۲ – ۴۸۲۲ قران و ۴۵۰ دینار
محصول باغ بهارستان دو ماهه سنه بارس ئیل نه ماهه الی آخر قوس ۱۳۳۲ و ۱۳۳۳) – ۲۶۳۲ قران و ۷۰۰ دینار
نقصانی که هذاالسنه در محصول باغ بهارستان وارد آمده بواسطه حدوث تگرگ میباشد که بعلاوه مبلغ یکصد وچهل ویک تومان و چهار هزار و ده شاهی خسارت خرج شیشه های گلخانه متحمل شده است . خسارت قهری با همه استقامتش در نگاهداری آنچه ببنده سپرده شده بود در ایام فترت نمودم متاسفانه در دو موقع ناچار به تسلیم شده ایم که حکم ان با مجلس شورای ملی است .
۱- چنانچه خاطر اغلب آقایان نمایندگان محترم مستحضر است سه قاب لوایح تشکر میناگون زراندوز مخصوص در اوایل دوره دوم تقنینیه تهیه شده بود تقدیم حضرات آیات الله طهرانی وخراسانی و مازندرانی نورالله مضا جعهم بشود در تاریخ دوازدهم جمادی الاولی ۱۳۲۹ مطابق ۲۱ ثورتنگروئیل که هفت ماه و نوزده روز بآخردوره دوم تقنینیه مانده بود اکثریت آراء مجلس تصویب نمودند آقای حاج آقا شیرازی با یکنفر مامور از طرف دولت حامل آن باشند متاسفانه در آنموقع موفقیت حاصل نیامد وبعد از هفت ماه ونوزده روز مجلس منقضی شد ومرحوم آیت الله خراسانی نیز برحمت حق پیوسته واصل موضوع که طرفین بودند از میان رفته ودیگر تکلیفی برای آن لوایح معین نبود – چندی بعد از انفصال مجلس آقای حاج آقا مطالبه لوایح مزبوره نمودند موقوف باجاره دولت نمودم هیئت دولت مرا خواستند و شرح را پرسش نمودند موقوف باجازه دولت نمودم هئیت دولت مرا خواستند و شرح را پرسش نمودند و چگونگی را باز نمودم و تصدیق شد در صورتیکه هر سه آیات مرحوم شده اند و بعلاوه مجلس که فرستنده لوایح بود در میان نیست بماند تا مجلس که فرستنده لوایح بود در میان نیست بماند تا مجلس دوره سوم هر قسم مقتضی است تکلیف آنها را معین نمایند لیکن آقای حاج آقا متقاعد نشده و حکمی صریح بعنوان بنده صادره کرده در تاریخ بیست و ششم ذیحجه ۱۳۳۰ که یکسال بعد از انفصال مجلس ویک سال ونیم پس از تاریخ تعیین ایشان باین سمت بود آن سه لوایح را از بنده دریافت فرمودند در تاریخ دوازدهم جمادی الثانبه برابر هشتم جوزااسپچقان ئیل یکهزار و دویست تومان برای بردن لوایح مزبوره از خزانه داری کل دریافت شده است
(ب) به نحویکه اکثر آقایان نمایندگان آگهی دارند در موقعیکه سه دانک آب مهران متعلق به بهارستان خالصه بود از طرف سلاطین سلف قوانین صادر شده که مقداری از آن آب را هر کس بیرد بعد ها مرحوم یحیی خان مشیرالدوله آن سه دانک آب را از دولت خریده ودر تاریخ ۲۶ جمادی الثانی ۱۳۰۰ وقف مدرسه ناصری نموده و مغازه اخوی در ششدانک قنات مهران یکدانک ونیم را مرحوم میرزا حسینخان سپهسالار و سه دانک را مرحوم یحیی خان مشیرالدوله وقف مدرسه ناصری نموده و یکدانک ونیم را برای شرب باغ بهارستان باقی گذارده اند تا در اوایل مشروطیت چون موقوفه مدرسه ناصری در بهارستان همه دردست کارگذاران سلاطین سلف و مخلوط بوده اند و عمده فرمان داران نیز از مقربان یا بستگان سلاطین سلف بوده اند از بردن آن جزعا یا کلا بهرور میشدند در اوایل مشروطیت که بهارستان مختص مجلس شورای ملی معین کردید فرمان دارندگان بی بهره ماندند باز موقع استبداد صغیر جزئی بهره برده ولی در دوره دوم تقنینیه هم احدی از آنها برخوردار نشد یکی از فرمان دارندگان آقای عزیرالسلطان میباشند که حتی در دوره دوم از فاضل آب بهارستان اجاره مینمودند بعداز انفصال مجلس موقع بدست ایشان آمده بفرمان خود متمسک شده هئیت دولت آنروز را وسیله پیش برد مخصوص خودقرار دادند یک دوسیه مفصل در این باب بین اداره مباشرت مجلس ودولت نوشت وخوانده شده وهر قدر اداره مباشرت به هئیت دولت حالی کرد که اولا در مجلس اول و دویم بشرح فوق قوانین لغو شده و ثانیا بعداز آنکه در دوره دوم ورثه مرحوم میرزا حسین خان سپهسالار تمامی حقوق محتمله خودرا از حیث آب وخاک این فضا به نمایندگان مصالحه شرعی کرده اند وبواقع نمایندگان این جا را خریده وملکیت ثانونی محکمتری حاصل شده و بعلاوه وقف است دولت نپذیرفته و اخیرا درتاریخ ۲۵ رجب ۱۳۳۰ حکم قطعی نمودند که آب بآقای عزیرالسلطان داده شود تا مجلس دوره سوم پس از افتتاح حکم آنرا بنمایند وبر طبق ان حکم اکنون سه سال است آقای معزی الیه آب مجانی میبرند در صورتیکه هفتصد تومان حق شرب سه ساله میشود لهذا استدعا است تکلیف گذشته و آتیه این عمل نیز معین شود ابنیه ها بعد از انفصال مجلس از بیان تحمل و مشقات بی اندازه در حفظ این بناء و عمارات و تعمیرات وعدم توجه کارکنان دولت خاطر آقایان نمایندگان محترم را نمی آزارم و بطور خلاصه عرض میکنم که بیاری پروردگار تا بامروز صدمه بعمارات این مکان وارد نیامده وجزعا وکلا اثاثیه آن بدون عیب ونقص چنانکه از لحاظ آقایان محترم گذشته و میگذرد وبرجای خود باقی مانده واز اثاثیه چیزی در این مدت خارج نشده مگر در شهر ربیع الاول مطابق دلو ادوئیل ۱۳۳۲ دوموقع استخراج آراء نمایندگان طهران بر حسب امر دولت و به تصویب آقای موتمن الملک که در آن هنگام ریاست انجمن نظارت مرکزی را بر عهده داشتند مقداری میز تحریر و صندلی و نیمکت بعمارت وزارت مالیه فرستاده و مجددا به مجلس نقل شده جزئی آسیبی به بعضی میزها رسیده بود مرمت ودر عوض مقداری چهارده عدد صندلی چوبین و چهار عدد میز تحریر متوسط و دوازده دستگاه فانوس حلبی مستعمل از اشیائیکه برای انجمن نظارت انتخاب مرکزی تهیه کرده بودند بر اثاثیه اینجا مزید شد دفتر و اسناد و تحریرات بنحویکه قبلا عرض شد از تاریخ انفصال مجلس تا دو ماه تمام اجزاء دار الانشاء مشغول ترتیب دفتر بودند و کلیه نوشتجات و اسناد و امهار جمع آوری ودر قفسه ها مهر و لاک شد در مدت سه سال فترت هر اوقاف از بعضی دو ایر رسمی حاجت بمطالعه بعضی اسناد داشتند فقط وقتی ارائه داده میشد که از وزارتخانه ها رسما آن تقاضا را بنمایند و مجددا هر چیزی بجای خود گذارده شده و آنچه بود در جای خود محفوظ است ضمنا چون متاسفانه معلوم شد در دوره دوم درست مسئولین دفتر راکد دقت در ترتیبات آن ننموده اند لهذا از تاریخ هفدهم ذیقعده ۱۳۳۰ الی نهم ربیع الاول ۱۳۳۱ سه نفر متوالیا مشغول ترتیب کلیه نوشتجات دفتر راکدشده ومرتب گردیده است .
کتابخانه چنانکه خاطر نمایندگان دوره دوم مستحضر است در موقع انفصال مجلس بیش از پنجاه و یکجلد کتب در مجلس وجود نداشت وپس از انفصال نخستین اقدامی که درمقدمه تاسیس کتابخانه شد خرید دویست و دوجلد کتب معروف مرحوم میرزا ابوالحسن جلوه بوده که بمساعدت آقای حاج سید نصرالله آن معامله سر گرفت بعد نیز بمعیت آقای معزی الیه آقای مخبر السلطنه را ملاقات و تقاضا نمودیم کتبی را که آقای احتشام السلطنه برای کتابخانه ملی بایشان سپرده بجهت کتابخانه مجلس بدهند ودر پانزدهم شعبان مطابق هشتم سنه سیچافق ئیل ۱۳۳۰ موازی یکهزار ونود و یک جلد کتب فرانسه و فارسی و عربی و ترکی و انگلیسی و المانی وروسی تسلیم و رسید دریافت نمودند
موازی پنجاه جلد نیز بعد خریداری شده که جملتان بانضمام آنچه از سابق بوده تاکنون موازی یکهزار و سیصد ونود وچهار جلد کتب موجود است علی العجاله محض حفظ آنها قفسه ترتیب داده و فهرستی نوشته لیکن چون دارای اختیاراتی دیگر بوده ام تاسیس و ترتیب مکانی مخصوص برای توسعه کتابخانه مزبوره موقوف برای آقایان نمایندگان محترم است )
نظام در ابتدا دوره دویم تقنینیه مجلس تا موقع وضع قانون خلع اسلحه از مجاهدین مستحفظین نظامی مجلس مجاهدین بودند از آن تاریخ تا اندی بعد عده ژاندارم نظمیه بجای مجاهدین آمدند سپس از تاریخ ششم ذیقعده ۱۳۲۸ بگارهیمون تبدیل یافت و از آن تاریخ تاکنون گارهمیون مستحفظ مجلس میباشند در تمامی اینمدت که گارد مزبور در مجلس بوده با وجود همه سختی و بدبختی که بواسطه دیر رسیدن حقوق ولباس متحمل شده اند معهذا بقسمی مراقبت و معقولیت و نجابت بروز داده اند که گمان نمیرود بتوان بهتر از این از کسی امید و انتظار داشت مراقبت آقای سالار همیون در ترتیب همچه نظامیان و مواظبت آقای صدیق الممالک بردارشان که اختصاص درمواظبت نسبت بعده گارد مستحفظ مجلس داشته شایان تمجید و حق شناسی و قدردانی است بعلاوه یکنفر از صاحبمنصبان که بیشتر از این اوقات دائما مامور عده گارد مستحفظ مجلس بوده محمد خان نایب اول است که حسن سلوک و مراقبت و معقولیت مشارالیه همواره رضایت بخش بوده و جالب توجه وزارت جنگ بقدردانی اینگونه اشخاص صحیح است امیدواری است اقلا این یکعده نظامیان قلیل را که باقی مانده و اختصاص بدربار همیون و مجلس شورای ملی دارد بهتر از این محل توجه شوند وحقوق آن ها را مرتبا برسانند اجزاء و مستخدمین بنحویکه عرض شد دوماه بعد از انفصال مجلس دولت اداره تحریریه مجلس را منحل نموده و هیچگونه رعایتی از اجزاء مزبوره بعمل نیامد بنحویکه هنوز عده از آن بیچارگان بیکار و سرگردانند برای سایر مستخدمین و کلیه مخارج محتمله نیز ماهی ششصد تومان برقرار کردند در ظرف مدت فترت سه نفر از مستخدمین فوت کردند
(۱) میرزا احمد خان پیشخدمت بعد از فوت مشارالیه با اطلاع آقای میرزا قاسم خان تبریزی نماینده محترم حاضر درشهر رجب ۱۳۳۰ از دولت برای ورثه او استدعای مساعدتی واجابت شده مقرراتی توسط مالیه ماهی ده تومان تاکنون بورثه او پرداخت شده است
(۲) میرزا سید عبدالرحیم خان پیشخدمت که در یکروز تعطیل بشکار رفته از کوه افتاده فوت نموده و با انکه واقعه اورا هم بعرض دولت رسانده ایم هنوز نسبت بورثه او که در کمال عسرت می گذرانند توجهی ننموده اند و توجه آقایان نمایندگان را جلب مینمایم
(۳) شعبانعلی فراش که از کبرسن فوت شده و صغیری از خود باقی نگذارده است
بطور کلی مواقع در ایام فترت مجلس برای کلیه اجزاء تحریریه که منحل شده و تاکنون بیکار مانده اند و مستخدمین جزء که حقوق مکفی نداشته اند خیلی بمسرعت گذشته وتوجه جبران را از نمایندگان محترم مستدعی است و نیز مقتضی قدر دانی است احساسات نیک و رضایت قلبی خود را از آقا میرزا حسین آقا مسئول محاسبات و معاون اداری مباشرت مجلس که از هیچگونه صحت عمل و نجابت در تمام مدت خدمت خود از ابتداء دوره دوم تقنینیه الی این تاریخ فروگذاشت نه نموده بعرض اقایان نمایندگان محترم برسانم .
وقایع زمان فترت
۱- بعد از انفصال مجلس در تاریخ سوم شوال ۱۳۳۰ شبانه دزدان دکان خیاطی وصل فضای بهارستان را شکافته داخل بهارستان شده ولی بواسطه مراقبت گارد همایون نتوانسته بودند خود را بعمارت برسانند همان روز صبح بنظمیه و کمیسری و دولت اطلاع دادم و بحد مقدور تعقیب نمودم و با آنکه مقداری از ملبوس حیاط را که برده بودند پیدا شد معهذا به بعض عللی سری با وجود پیدا شدن ملبوس دزد پیدا نشد .
(ب) در تاریخ پنجم ذیقعده ۱۳۳۰ بملاحضه نزدیک شدن سالار الدوله بطهران عده زیادی از گارد همایون و فوج زرند برای حفظ مجلس بمعیت آقای سالار همایون به بهارستان آمده چندین شبانه روز کشیک میدادند
(پ) در تاریخ چهارم رمضان ۱۳۳۱ که گفتگوئی مابین بختیاری و ژاندارمری واقع شده بود قریب یکصد نفر بختیاری خواسته بودند بعنف وارد بهارستان شوند نپذیرفتند از راه بام مدرسه ناصری وارد بهارستان شدند ودر موقعی که بهر طرف میدویدند سنگر معین نمایند چون تمیز نداده بودند که سقف گلخانه از شیشه است معذوری روی شیشه ها دویده شیشه های گلخانه را شکسته وهم پای خودرا مجروح نموده اند آسیبی دیگر وارد نیامد
( ت) بر حسب استدعائی که شده بود دولت مقرر فرمودند در شب چهاردهم جمادی الثانی ۱۳۳۲ که تاریخ اعطای مشروطیت است در مجلس تدارک جشن و چراغان دیده شد
(ث) اجزائیات جشن مبارک تاجگذاری اعلیحضرت همایونی نیز در این مکان بعمل آمده و مقداری اشیاء تاجگذاری در انبار این عمارت موجود است که بر حسب اثاثیه اینجا افزوده شده است خلاصه این بود خلاصه سرگذشت مباشرت و مسئولیت بنده از ششم ذیقده ۱۳۲۷ الی قوس بارس ئیل مطابق چهارم صفر ۱۳۳۳ و اینک تمامی صورت محاسبات و اسناد گذشته را تقدیم مینمایم ( کیخسرو شاهرخ )
رئیس – چنانچه عرض کردم در این راپورت جامع مفصل امروز رای نمیگیریم لوایح و جزئیات آن طبع و توزیع شده است آقایان ملاحضه خواهند فرمود در جلسه آتیه از بابت قانون بودجه ۹ ماهه سنه تنگوزئیل و محاسبات سه سال اخیر رای میگیریم آقای سلیمان میرزا گویا اظهاراتی در این باب داشته اند .
سلیمان میرزا – بنده گمان می کنم که اساس صحت عمل و درستی در مملکت بدوچیز بسته و ترویج می شود اول بقدر شانسی و نگاهداری اشخاص درست کار صحیح العمل و تشکر از اقدامات آنها دوم مجازات خائنین تا وقتی که این دو اصل اصیل در مملکت وجود نداشته باشد هیچوقت مملکت رو باصلاح و ترقی قدم نخواهد گذاشت بنابراین بنده مجبورم از طرف خود ودر حقیقت از طرف تمام نمایندگان و موکلین خود که یقین دارم همه گی با بنده موافقت دارند از خدمات آقای ارباب خسرو راپورتی که باین مفصلی و مشروحی داده اند تشکر و اظهار قدر شناسی کنم که درمدت دوره تقنینیه دوم که انتخاب شده بودند تا زمانیکه مجلس بود بانجام وظیفه خودشان بمنتها درجه درستی و صحت وگمان میکنم اغراق نگفته اگر بگویم ما فوقی بر آن متصور نیست ایشان کاملا کارهائی که بعهده خودشان گرفته بودند از عهده بر آمدند وعلاوه بر آنچه بعهده داشتند وبرایشان مقرر شده بود انجام داده اند ( اغلب تصدیق کردند ) زیرا که پس از انفصال مجلس و ان فشارها و آن کشمکش ها که خود آقایان میدانند و بنده درجزئیات ان داخل نمی شوم یعنی آنوقتیکه وکلا را اجازه نمی دادند در مجلس بمانند یعنی در مقابل آن سیلی که برای بستن مجلس حاضر شده بود سه سال و پانزده روز دیگر هم بدون اینکه از طرف نمایندگان انتخاب شده باشند فقط بواسطه عقیده وجدانی وآزادیخواهی که داشتند مجانا و بلاعوض شبانه روز مشغول زحمت بودند و نگذاشتند صدمه و اذیتی بر این بنای مقدس یعنی مجلس شورای ملی واردآید حتی و قتی که در واشنگتون بودند تلگرافا شنیدند یک خیالاتی برای مجلس هست کارشان را گذاشتند و آمدند این است نتیجه درستی و صحت عمل این درستی و صحت عمل شخص را مجبور میکند که از واشنگتون بجمله بیاید برای اینکه چیزیکه بعهده اواست حفظ کند ایشان در ضمن راپورت مفصلی که داده اند از گارد همیون و نظامیان مجلس تشکر کرده اند که خود وظیفه خود را انجام داده اند بنده نمی دانم میتوانم از طرف خودم و از طرف آقایان حقیقتا آنچه وظیفه تشکر است از آنها بکنم زیرا با آن همه فشار و حملاتی که بر ضدمجلس میشد در جلوه همه حملاتی که نسبت باین بنا میشد حتی اینکه دزدی بیاید دکان خیاطی را بشکافد و وارد بهارستان شود پس از آن برگه دزدی پیدا شود و دزد پیدا شود ولباسهای خیاط پیدا شود بنده تعجب میکنم چون در راپورت نوشته شده است بواسطه علل سری دزد را نگرفتند بنده خیلی مایل بودم که آن علل سری را میگفتند چون نوشته اند دزدی دردکان خیاطی آمده ودر بهارستان داخل شده و بواسطه مراقبت نظام و گارد نتوانسته است مرتکب خلافی شود بعد از آنکه کشف شده بواسطه علل سری سارق تعقیب نشده خیلی خوشوقت میشدم که این علل سری علل علنی بشود حالا از این جمله میگذریم وباز داخل میشویم در تشکرات خودم حقیقتا آقای ارباب کیخسرو آنچه را برعهده گرفته اند مافوق آن را انجام داده اند زیرا که فرضا هم از طرف وکلاء مامور بودند میبایستی حفظ میکردند آنچه را که بایشان سپرده بودند و ایشان علاوه بر حفظ بمقدارش هم افزوده اند مثلا ۱۳۴۳ جلد کتاب در ایام فترت بر کتابخانه مجلس افزوده اند آیا تصور می شود که بنده به آرزوی دیگر خودم برسم و گمان میکنم در این آرزوی دوم هم تمام نمایندگان و موکلین با بنده شریک باشند و آن آرزوی دوم این است که هئیت دولت هم به همین ترتیب راپورت مشروح ومفصلی از دوره سه ساله یعنی از وقت انفصال مجلس تا زمان افتتاح بنویسند بفرستند که در روی همین میز خوانده شود ( اغلب گفتند صحیح است ) تا ما بدانیم که در این دوره فترت و دوره سختی و فشار ملت ترتیب چه بوده یعنی هئیت دولت هم همین طور راپورت مفصلی فصل بفصل بنویسند وحالات روحیه معارف عدلیه وزارت خارجه و همین طور سایر وزارتخانه ها را در تحت فصول ومواد معین کنند که هم نمایندگان و هم موکلین مطلع شوند که دراین دوره سه ساله این مملکت در چه حال بوده گمان میکنم اگر باین آرزو برسم به یگانه آرزوی خود رسیده ام وتصور میکنم اگرهمین طور وزارت مالیه راپورتی بنویسند و کاملا شرح بدهند که مالیه مملکت ما چه شده وترتیب خزانه چه بوده وعایدات مالیاتی ما بچه ترتیب مصرف شده وبرای ما در این سه سال چه کرده اند خیلی بجا و بموقع است زیرا که نظارت در مالیه مملکت مخصوصا از وظایف مختصه مجلس شورای ملی است ( غالب نمایندگان تصدیق کردند ) خاتمه عرض دیگری هم دارم وراجع بخسارت قهری است که بمجلس وارد آمده در ضمن راپورت راجع بیکی از خسارت های قهری مینویسد .
رئیس – حالا موقعش نیست روزی که در این باب رای گرفته میشود باید در این باب اگر اظهاری دارید بفرمائید
سلیمان میرزا- بله همین طور که حضرت رئیس میفرمایند عرایض خودم را راجع بخسارتهای قهری در جلسه بعد بعرض خواهم رسانید و فعلا به تشکر از آقای ارباب کیخسرو و آرزوی خود در اینکه از طرف هئیت دولت هم راپورتی راجع باعمال سه ساله دوره فترت تهیه وبمجلس تقدیم شود کفایت نموده ودیگر مصدع نمیشوم .
رئیس – واقعا بیاناتی که آقای سلیمان میرزا کردند همه بجا است ودر صحت عمل ودرستی وکاردانی آقای ارباب کیخسرو هرچه بنده بگویم که گفته ام همین قدر متاسفم از اینکه آقای ارباب کیخسرو بواسطه نقاهتی که داشتند امروز نتوانستند حاضر شوند و حضور داشتند که تشکرات آقای سلیمان میرزا وتصدیق آقایان وکلا را امضا کنند امیدوارم تا جلسه آتیه نقاهتشان رفع شود و همان روز که در باب رای میگیریم سایر آقایان که میخواهند حضورا تشکرات خود را بایشان تبلیغ نمایند – آقای حاج سید اسدالله چهار سوقی فرمایش داشتند ؟
حاج سید اسدالله – بلی عرضی داشتم
رئیس- راجع به همین موضوع است
حاج سید اسدالله – خیر راجع بانجمن های ایالتی وولایتی عرض میکنم
رئیس – حالا موقعش نیست چون این مطلب جزء دستور نیست تقاضا کنید جزءدستور شود بعد مذاکره شود
ناصر الاسلام – راجع بهمان موضوعی که شاهزاده سلیمان میرزا فرموده اند میخواستم عرض کنم واقعا بیش از آنچه بنده در نظر گرفته بودم حضرت والا نسبت بآقای ارباب کیخسرو با کمال فصاحت بیان فرمودند ومخصوصا خیلی خیلی اظهار موافقت میکنم با آن عقیده که بیان فرمودند که هئیت دولت وضع جریان امور این سه ساله را بمجلس عرضه بدارد و شرحی در مسئله تشویق و مجازات دادند بنده هم محض تذکر عرض میکنم همین طور که امروز یعنی در ابتداء امر مجلس شروع بتشویق خدمتگذاران کرده همینطور این مسئله باید جدا درآتیه در مملکت معمول شود زیرا بهترین طریق اصلاح مملکت و بهترین وسیله ترقی مملکت تشویق خدمتگذاران و سیاست خیانت کاران است ( عموما تصدیق کردند )
رئیس – با انفصال در دستور چیزی نیست که مذاکره شود اگر مجلس اجازه بدهد جلسه آتیه موکول بروز ۵ شنبه شود – آقای نظام السلطان در این خصوص فرمایشی دارند ؟
نظام السلطان – خیر راجع به یک پیشنهادی است که گمان میکنم خارج از آن موضوع نباشد
رئیس – در ان خصوص در جلسه آتیه ممکن است پیشنهاد کنید – دستور روز پنجشنبه
اول – مذاکره در پروگرام وزراء
دوم – انتخاب نواب رئیس –
سوم – اخذ رای در باب بودجه نه ماهه تنگوزئیل و محاسبه سه سال اخیر
چهارم انتخاب یکنفر بجای آقای حاج امام جمعه خوئی که از کمیسیون عدلیه استعفا داده اند
پنجم – انتخاب یکنفر بجای آقای معتصم السلطنه یعنی آقای مبین السلطنه برای عضویت کمیسیون پست و تلگراف
حاج شیخ اسدالله – در ضمن تعیین دستور اول مذاکره در پروگرام وزراء را یاداشت فرمودید بنده تصور میکنم در جلسه بعد بتوانم در خصوص پروگرام وزراء مذاکره کنیم زیرا هنوز پروگرام وزراء بمجلس نیامده وتوزیع نشده
رئیس – چون آقای رئیس الوزراء اینطور فرمودند بنده هم معین کردم اگر در جلسه آتیه حاضر بود در آن خصوص مذاکره خواهد شد اگر حاضر نباشد آن وقت از دستور دوم شروع خواهیم کرد .
( مجلس نیم ساعت از شب گذشته ختم شد