مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ آبان ۱۳۲۹ نشست ۸۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا
اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات
سال ششم – شماره ۱۶۸۳
۴شنبه ۸ آذر ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۸۴
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۸۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۳۰ آبان ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین روزهای ۲۵ و ۲۸ آبان
۲- طرح لایحه اجازه پرداخت دو دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور و خاتمه مذاکره آن
۳- طرح گزارش راجع به بازنشستگی ارتش و خاتمه مذاکره آن
۴- اعلام وصول طرح مصوبه در مجلس سنا راجع به اصلاح قانون شهرداری‌ها
۵- اخذ رأی نهایی نسبت به قانون اجازه مصرف یک صد و پنجاه میلیون ریال جهت راه‌سازی و تکمیل ابنیه دولتی
۶- مذاکره در طرح سه فوری راجع به الغاء قانون کیفر گران‌فروشان
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ده و سی و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- قرائت اسامی غائبین روزهای ۲۵ و ۲۸ آبان
رئیس- صورت غائبین دو جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
جلسه صبح پنجشنبه ۲۵ آبان:
غائبین با اجازه آقایان: شکرایی. موسوی امامی‌اهری. بهادری. نصرتیان. ابتهاج. گنجه. سرتیپ‌زاده. فرامرزی. اسکندری. دکتر مجتهدی. فتح‌علی افشار. معدل. دکتر سیدامامی. حمی‌دیه. افشارصادقی. ناصر ذوالفقاری. ناصر صدری. حکیمی. دکتر مصدق. دکتر شایگان. طباطبایی. مجتهدی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: مجمودی. آصف. سنندجی. تولیت. حسن اکبر. اقبال. تیمورتاش. پناهی. ثقت‌الاسلامی. محمد ذوالفقاری. کاظم شیبانی. خزیمه علم.
دیرآمدگان با اجازه- عامری سی دقیقه، شوشتری ۲۰ دقیقه، دکتر معظمی ۲ ساعت، گرگانی ۲۰ دقیقه، دکتر طبا ۴۰ دقیقه، منصف یک ساعت، صفایی ۲۰ دقیقه، اسلامی ۲۰ دقیقه، گودرزی ۲۰ دقیقه، دکتر جلالی ۲۰ دقیقه، دکتر بقایی یک ساعت، حائری‌زاده ۳۰ دقیقه.
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: محمدعلی مسعودی ۳۰ دقیقه، مهدی ارباب ۳۰ دقیقه، شهاب خسروانی یک ساعت، سودآور ۳۰ دقیقه، هراتی یک ساعت و ۳۰ دقیقه، سلطانی یک ساعت.
جلسه صبح یکشنبه ۲۸ آبان:
غائبین با اجازه- آقایان: شکرایی، موسوی عامری، نصرتیان، فرهودی، محمدعلی مسعودی، صاحب‌جمع فقیه‌زاده- ابتهاج- دکتر کاسمی- معدل- دکتر جلالی- سودآور- طباطبایی- دکتر شایگان- معین‌زاده.
غائبین بی‌اجازه- آقایان محمودی- دولت‌آبادی آصف- خسرو قشقایی- سنندجی- دکتر طبا- تولیت- حسن اکبر- تیمورتاش- اقبال- شهاب خسروانی- دکتر مجتهدی- حمی‌دیه- پناهی- ثقت‌الاسلامی- محمد ذوالفقاری- کاظم شیبانی- خزیمه علم- دکتر مصدق.
دیرآمدگان با اجازه- آقایان: مهدی ارباب یک ساعت، گنابادی یک ساعت، مخبر فرهمند یک ساعت
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: امیر افشاری یک ساعت، حکیمی یک ساعت، رستم گیو یک ساعت، صدر میرحسینی یک ساعت، سالار بهزادی یک ساعت، دکتر طاهری یک ساعت، کوراوغلی یک ساعت، دکتر کیان یک ساعت، هراتی یک ساعت، صفایی یک ساعت، برومند یک ساعت، منصف یک ساعت، سرتیپ‌زاده یک ساعت.
۲- طرح لایحه اجازه پرداخت دو دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور و خاتمه مذاکره آن
رئیس- آقای نبوی.
نبوی- بنده خواستم از حضور مقام ریاست
استدعا کنم امر بفرمایید بودجه مملکتی مطرح بشود (صحیح است) وقتی بودجه مطرح شد یک دوازدهم را مطابق ماده ۱۳۸ آئین‌نامه داخلی می‌توان مطرح نمود و شاید در مجلس کاری لازم‌تر و واجب‌تر از بودجه نداشته باشیم (صحیح است) آقایان هم موافقت بفرمایند که اگر چیز دیگری در دستور هست آن را بردارند و بودجه را در دستور بگذارند چون عده هم برای تصویب صورت جلسه کافی نیست باشد برای بعد.
رئیس- آقای اسلامی.
اسلامی- بنده به عنوان قبل از دستور عرض دارم.
رئیس- آقای آزاد.
آزاد- بنده اعتراضم به صورت جلسه است.
عده‌ای از نمایندگان- صورت جلسه مطرح نیست.
آزاد- بنده می‌خواستم بگویم اگر صورت جلسه مطرح است اعتراض دارم.
رئیس- آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده- صورت مجلس مطرح نیست که در اطرافش صحبت بشود بنده اعتراض به صورت جلسه دارم هر وقت مطرح شد عرض می‌کنم.
شوشتری- مطرح است آقا طبع و توزیع هم شده.
حائری‌زاده- مطرح است آقای رئیس؟.
عده‌ای از نمایندگان- حاضر نشده دو دوازدهم مطرح است.
کشاورزصدر- طبع و توزیع شده است آقا.
حائری‌زاده- اگر صورت مجلس مطرح است من در این موضوع صحبت کنم. (همهمه نمایندگان). صورت مجلس مطرح است آقای رئیس؟
رئیس- ممکن است آخر جلسه بگویید بالاخره باید در این جلسه بفرمایید.
آزاد- اگر صورت جلسه مطرح است نوبت بنده است.
حائری‌زاه- اگر دستور است من راجع به دستور صحبت می‌کنم.
دکتر معظمی- بنده می‌خواستم تقاضا بکنم چون جلسه دیر تشکیل شده است و آقایانی هم که اعتراض به صورت جلسه دارند اسم نوشته‌اند ...
رئیس- اسم ننوشته‌اند اجازه خواسته‌اند.
دکتر معظمی- اجازه خواسته‌اند این است که بنده استدعا می‌کنم که دو دوازدهم مطرح بشود بعد در آخر جلسه آقایان نسبت به صورت جلسه بفرمایند.
رئیس- در همین جلسه آخر جلسه باید مطرح شود و آقایان اگر اعتراضی دارند بفرمایند.
حائری‌زاده- فعلاً که موضوع صورت جلسه مطرح نیست و دستور دو دوازدهم است بنده با پیشنهاد آقای نبوی که بودجه مطرح شود مخالفم به جهت این که یک لایحه دو دوازدهم آمد و امروز روز سی‌ام آبان است کارمندان باید تکلیف حقوق‌شان معلوم شود (صحیح است) اگر بخواهیم بودجه کل را بیاوریم به درد امروز و فردا نمی‌خورد و بنده با بودجه دو دوازدهم موافقم که مطرح بشود (صحیح است) استیضاح جناب آقای جمال امامی هم اگر بعد از دو دوازدهم مطرح بشود آن را هم موافق هستم بودجه مملکتی را حالا مقتضی نمی‌دانم زیرا غیر از تضییع وقت فایده دیگری ندارد.
رئیس- آقای مخبر فرهمند جنابعالی مطلبی دارید؟.
مخبر فرهمند- بنده یک دوازدهم پیشنهاد می‌کنم مطرح بشود.
کشاورزصدر- بنده همین قدر می‌خواستم عرض کنم این که آقای دکتر اشاره فرمودند که اعتراض به صورت جلسه در آخر باشد در نطق بنده هم یک تذکر اصلاحی هست این را می‌خواستم عرض کنم که در این جلسه حتماً باید بشود. ما نباید اصول را به هم بزنیم که صورت جلسه برای جلسات بعد بماند. اگر اصلاحاتی هست باید گفته شود.
حاذقی- بگذارید آقا کار کنیم.
رئیس- چند نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند (نمایندگان- دستور، دستور) آقای دکتر بقایی فرمایشی دارید؟
دکتر بقایی- حضرتعالی وعده فرمودید که بعد از قانون تصفیه استیضاح آقای جمال امامی مطرح شود ...
رئیس- روزش امروز معین می‌شود.
دکتر بقایی- روزش معین شده بود قبلاً دهم آبان معین فرمودید بعد به تعویق افتاد و در صورت جلسه قید شده که قبل از کار تصفیه استیضاح مطرح شود.
رئیس- امروز این یک دوازدهم را تمام بکنیم جلسه آینده برای استیضاح معین می‌شود یعنی با موافقت آقایان پنجشنبه برای استیضاح آقای جمال امامی معین خواهد شد.
جمال امامی- پنجشنبه روز استیضاح است آقا؟
رئیس- جلسه پنجشنبه را مجلس موافقت کرده چون مدت قانونی آن هم به واسطه عدم تشکیل جلسات گذشته است خوب اگر آقایان موافقت دارند امروز دو دوازدهم مطرح شود.
شوشتری- آقا یک دوازدهم همه‌اش یک ربع وقت می‌گیرد. نطق قبل از دستور چه می‌شود؟
رئیس- پس از دو دوازدهم آقایان صحبت بفرمایند.
شوشتری- آقا در بین‌النهرین با ایرانی‌ها ببینید چه می‌کنند باید گفته شود.
اردلان- آقای رئیس دو دوازدهم را مطرح بفرمایید.
رئیس- یک طرح دو فوری با هفتاد، هشتاد امضا رسیده راجع به الغاء قانون کیفر گران‌فروشان که بعد از دو دوازدهم مطرح می‌کنیم.
نورالدین امامی- بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم، پریروز یک قانونی مطرح شد و اخذ رای نسبت به آن باقی ماند باید اول تکلیف آن را معین بکنید.
رئیس- نماینده دولت نبود الآن تلفن شد که بباید باید نماینده دولت آقای وزیر جنگ حاضر باشد فعلاً لایحه دو دوازدهم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مجلس شورای ملی
چون بودجه سال ۱۳۲۹ کل کشور هنوز به تصویب نرسیده و بایستی موجبات پرداخت حقوق کارمندان و مخارج کشور فراهم گردد تا بتوان حقوق کارمندان و مصارف جاری وزارتخانه‌ها و ادارات را به موقع خود پرداخت نمود لهذا ماده واحده زیر با قید فوریت پیشنهاد و تصویب آن را استدعا می‌نمایند.
ماده واحده:
به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود حقوق و کمک و مزایای قانونی کارمندان و خدمتگزاران و مصارف مستمر و غیر مستمر وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های دولتی و سایر مصارف منظور در بودجه کل کشور را در دو ماهه آبان و آذر ۱۳۲۹ در حدود دو دوازدهم اعتبارات مصوب کمیسیون بودجه موضوع گزارش شماره (۴) مورخه ۳۱ / ۴ / ۱۳۲۹ و با رعایت مقررات لایحه مزبور و سایر قوانین و مقررات مالی از محل درآمد عمومی سال جاری کشور پرداخت نماید. اعتبار بودجه مجلس سنا در دو ماهه مزبور به میزان سه میلیون ریال علی‌الحساب از درآمد عمومی سال جاری پرداخت و پس از تصویب بودجه آن محسوب و به خرج قطعی منظور خواهد شد و تعهدات سال قبل که در بودجه‌های مصوب اعتبار داشته به مأخذ دو دوازدهم از اعتبار انتقالی قابل پرداخت است.
رئیس- آقای اردلان
اردلان- بنده خیلی متأسفم که مجلس شورای ملی نظر بنده را قبول نفرمودند که بودجه کل کشور مطرح شود باز هم دو دوازدهم را جزو دستور گذاشتیم و الآن مذاکراتی که می‌شود راجع به دو دوازدهم است البته همه آقایان محترم مستحضر هستند نظامنامه به ما اجازه می‌داد که اگر بودجه را جزو دستور می‌گذاشتیم بلافاصله دو دوازدهم هم مطرح است بنده یک نظریاتی داشتم که می‌خواستم به عرض مجلس شورای ملی برسانم البته همه آقایان نمایندگان محترم علاقه دارند که هر چه زوردتر این دو دوازدهم تصویب شود و شاید مدتش هم خیلی گذشته و شایسته بود که چند روز پیش مطرح می‌شد ولیکن وظیفه نمایندگی حکم می‌کند که در بعضی مواقع که بودجه یا دو دوازدهم مطرح می‌شود یک وکیل به موجب وظیفه نمایندگی آن مطالبی که دارد به عرض مجلس شورای ملی برساند حالا این مطالب چه در مورد توجه واقع بشود و چه نشود آن وکیل وظیفه خودش را انجام داده است و هر وقت یک بودجه‌ای در مجلس مطرح می‌شود یا دو دوازدهم دو نکته مهم هست که به نظر هر وکیل می‌رسد و این دو نکته یا مربوط به عواید مملکت است یا مربوط به هزینه مملکت و بنده از آنچه که مربوط به عواید یا هزینه مملکت است فقط یک نکته را می‌خواستم امروز به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم زیرا به عقیده بنده بسیار مطلب قابل بحث و اهمیت است و آقایان نمایندگان هر چند ممکن است عرایض بنده خسته کننده باشد ولی در آخر کار توجه خواهند فرمود که توجه به این مسائل از اهم مسائل امور مملکتی است و وظیفه مجلس است که به این نکات توجه دقیق بکند مخصوصاً جناب آقای شعاعی معاون وزارت دارایی که تشریف
دارند خواهش می‌کنم که به عرایض بنده توجه بکنند هر چند همه آقایان توجه دراند معهذا من چون می‌خواهم موضوع را مطرح کنم باید برای مزید استحضار عرض کنم که در اصل ۹۴ متمم قانون اساسی می‌نویسد که هیچ قسم مالیات برقرار نمی‌شود مگر به حکم قانون و تصویب قانون هم در مجلس شورای ملی یک تشریفاتی دارد و آن این است که دولت یک لایحه‌ای به مجلس شورای ملی تقدیم کند در مجلس شورای ملی بحث می‌شود و وقتی که مجلس به اکثریت رأی داد دولت می‌تواند یک مالیاتی را وصول کند غیر از این تشریفات قانونی هیچ دولتی مجاز نیست که به میل خودش یک عوارض و یک مالیاتی را به هر اسم و رسم که باشد از مردم این مملکت بگیرد و حالا یکی دو سال است که دولت شاهنشاهی ما به نام گواهی‌نامه از مردم این مملکت مالیات می‌گیرد اگر به رقم درآمد این مالیات که اسمش گواهی‌نامه است ما مراجعه بکنیم می‌بینیم که عشر درآمد بودجه کل کشور را تشکیل می‌دهد یعنی یک درآمد بسیار هنگفتی است بنابراین یک وکیلی پیش خودش فکر می‌کند چطور است که ما برای یک اضافه مبلغی که به تمبر پست و تلگراف می‌خواهیم اضافه کنیم باید از مجلس قانون دو شورا بگذرانیم ولی یک مالیاتی که در سال گذشته بیش از هفتصد و شصت میلیون ریال وصول شده و امسال مسلماً به طوری که بنده تخمین می‌زنم از این مبلغ تجاوز خواهد کرد و شاید به صد میلیون تومان که یک میلیارد ریال است برسد چطور ممکن است که ما وکیل مجلس باشیم و ببینیم پیش چشممان یک چنین مالیاتی از مردم گرفته می‌شود بدون این که هیچ قانونی برای این کار باشد. عرض کردم قانون یک تشریفاتی دارد که باید با رأی مجلس تصویب شود و الا دولت یک تصویب‌نامه‌ای صادر بکند و بعد هم یک عوارض از مردم بگیرد و بعد هم در بودجه خودش این رقم را می‌گذارد و می‌نویسد درآمد این قدر، این کافی نیست، تشریفات قانونی این کار فراهم نشده و بنده معترضم از لحاظ یک نماینده مجلس شورای ملی به این که یک مالیاتی برخلاف قانون از مردم این مملکت گرفته می‌شود و علت این که من چندین نوبت است که این موضوع را به عرض می‌رسانم دو جهت بسیار مهم دارد که البته جهت اولش خفیف‌تر است ولی جهت دومش که حالا توضیح عرض خواهم کرد به عقیده بنده یک مسئله حیاتی است که در تمام شئون اجتماعی کشور ما در آتیه ممکن است تأثیر بکند این است که حتی‌المقدور در این عقیده خودم پافشاری می‌کنم و می‌ایستم به این فکر و اما آن جهت اولیش این است که وقتی از مردم مملکتی در سال یک مالیاتی گرفته شود که جمع آن در سال بیش از هفتصد و شصت میلیون ریال بوده است و امسال به ۱۰۰ میلیون تومان یا یک میلیارد ریال می‌رسد و یقیناً وصول چنین مبلغی در بالا بردن هزینه زندگی تأثیر تام دارد و دولت‌های وقت از دو سال پیش به این طرف هر کدام آمده‌اند همچنین دولت جناب آقای رزم‌آرا در برنامه خودشان نوشتند پایین آوردن هزینه زندگی، وقتی که به اسم گواهی‌نامه از مردم یک پولی می‌گیرند این آقایان از جیب خودشان که نمی‌دهند این را به قیمت کالاهای وارداتی می‌افزایند در نتیجه قیمت می‌رود بالا و همین است که ما وقتی شاخص هزینه زندگی را می‌بینیم هر ماه نسبت به ماه پیش افزایش پیدا می‌کند. یعنی الآن چند سال است که مردم این مملکت روی خوش و راحتی و آسایش ندیده‌اند پس بنابراین چون این رقم یک تأثیر کلی در هزینه زندگی دارد به عقیده بنده باید مورد توجه مجلس واقع شود و اگر دولت لازم می‌داند که یک مالیاتی به نام گواهی‌نامه از مردم بگیرد باید قانونش را بیاورد به مجلس دلایل خودش را بگوید ما هم گوش می‌کنیم البته اکثریت مجلس شورای ملی رأیش قاطع است اگر رأی داد همه اصاعت می‌کنیم به علاوه بنده خواستم اینجا یک مطلبی را هم عرض کنم که مجلس شورای ملی علاوه بر اصل ۹۴ متمم قانون اساسی که بنده خواندم در دوره چهاردهم مجلس شورای ملی یک قانون مخصوصی برای ارز گذارند به نام قانون بر تن وودز اسم این قانون اتفاقاً قانون بر تن وودز است تاریخش در تایخ ششم دی ماه ۱۳۲۴ بود ماده سوم این قانون که از مجلس شورای ملی گذشته می‌گوید دولت یا نمایندگان او نمی‌توانند بدون تصویب مجلس شورای ملی تقاضای تغییر برابری ریال نسبت به پول کشورهای عضو صندوق را بنماید ما خودمان عضو صندوق بین‌المللی هستیم بنابراین امروز مطابق این قانون اگر بنده می‌روم از بانک ملی ایران ده لیره می‌خواهم بخرم برای وارد کردن چند جلد کتاب باید در مقابلش ۹۱ ریال برای هر لیره پول بدهم که به بنده ده لیره بدهند که کتاب بخرم اما این طور نیست الآن اگر برویم می‌گویند این قانون صحیح است که برای هر لیره ۹۱ ریال می‌گیریم ولی یک تصویب‌نامه‌ای هست که گفته گواهی‌نامه بگیرید و برابر آن تصویب‌نامه هم چهار پنج تومان می‌گیریم در صورتی که در قانون می‌نویسد ریال برابر ارز را بدون تصویب مجلس شورای ملی نمی‌تواند هیچ دولتی تغییر بدهد و یا با آن تغییر موافقت کند من گمان می‌کنم و روشن‌تر این قانون دیگر مطلبی نداریم اگر یک ابهامی هم در وصول عوارض مالیات‌ها و یک چیزهای دیگر باشد راجع به ارز به هیچ‌وجه ابهامی ندارد و یک قانونی در دی ماه ۱۳۲۴ از مجلس شورای ملی گذشته که نرخ ارز و ریال را بدون تصویب مجلس شورای ملی هیچ دولتی نمی‌تواند تغییر دهد و در سال گذشته از این بابت ۷۶۰ میلیون ریال پول گرفته‌اند این باعث بالا رفتن هزینه زندگی می‌شود و بنده همیشه آمدم اینجا استدعا کردم که مجلس شورای ملی توجه بفرمایند که ما راهی پیدا کنیم که هزینه زندگی بالا نرود و اگر هم نمی‌توانیم پایین بیاوریم اقلاً به همان وضعیت نگهداریم نه این که در سال ۱۳۲۸ نسبت به سال ۱۳۲۷ بیش‌تر شود و همچنین در سال ۱۳۲۷ نسبت به ۱۳۲۶ بیش‌تر بشود انیها دلیلی داشت که یکیش همین بود و اما نکته دوم که من بسیار به آن اهمیت می‌دهم و هر چند عرایض من ممکن است موجب دردسر آقایان بشود استدعا می‌کنم توجه بفرمایید یک قضیه بسیار حیاتی است برای مملکت و آن این است که آدم مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد یک دفعه این مار سفید و سیاه بنده را شخصاً گزیده و من هر وقت ریسمان را می‌بینم فوری متوجه می‌شوم که این مبادا همان مار باشد همه آقایان نمایندگان به خوبی به خاطر دارند که وقتی که متفقین ایران آمدند قیمت لیره ۶۷ ریال بود یک گواهی‌نامه هم وجود داشت آمدند گفتند این گواهی‌نامه چیست این را روی قیمت لیره می‌گذاریم و یک جا تثبیت می‌کنیم آمدند لیره ۶۷ ریال ما را ۱۴۰ ریال کردند و در نتیجه این عمل نصف هزینه متفقین در ایران به روی دوش ما مردم این مملکت تحمیل شد (صحیح است) و این بار کمرشکن تا امروز نگذاشته است که ملت ایران کمر راست کند امروز هم اگر من که یک وکیلم به این عمل دولت اعتراض می‌کنم که آقا شما این گواهی‌نامه‌ای که امروز پولش را برخلاف قانون می‌گیرید و اخیراً هم تصویب‌نامه‌ای صادر کردید و این را تثبیت کردید باز یک سال یک وضعیتی به وجود می‌آورید مثل آنچه که در شهریور ۱۳۲۰ شد یعنی برای ما به وجود می‌آورید یک وزیر خلق‌الساعه به وجود می‌آورید که می‌گوید این که ما یک طرف لیره را ۹۱ ریال پول بگیریم و یک طرف گواهی‌نامه این را یک کاسه بکنیم به یک مبلغی فرض کنید ۱۵۰ یا ۱۴۰ ریال، همین عملی که در شهریور ۱۳۲۰ با ما کردند و هر چه ناله کردیم فریاد زدیم که ۶۷ ریال را چرا ۱۴۰ ریال می‌گیرید دلایلی آوردند گفتند گواهی‌نامه قیمتش از بین می‌رود و لیره می‌شود ۱۴۰ ریال وقتی آن کار را کردند گواهی‌نامه از بین رفت ولی از آن وقت تا به حالا ما می‌بینیم که قیمت لیره سر جایش هست باز گواهی‌نامه را به وجود آورده‌اند که خدای نکرده باز یک چنین بدبختی که در شهریور ۱۳۲۰ به مردم این مملکت وارد آمد باز خدای نکرده اگر غافل بشویم و تذکر ندهیم و موافقت بکینم باز در یک وقت دیگر غافلگیر می‌شویم و یک دفعه می‌آیند و ارز ما را می‌برند بالا همچنان که صدمه خوردیم این چند سال باز یک صدمه دیگر می‌خوریم ما برای صد تومان پول یا صد تومان مالیات می‌آییم اینجا بحث می‌کنیم ولی یک رقم عایدی که شاید عشر عایدی مملکت ما را تشکیل می‌دهد شایسته است که در آن قسمت بحث بیشتری بشود و مفصل‌تر صحبت بکنیم و لااقل مراقب این قسمت باشیم. جناب آقای کهبد مرقوم می‌فرمایند که در این خصوص سؤالی هم از دولت کرده‌اند و هنوز حاضر به جواب نشده‌اند البته جناب آقای شعاعی هم در یک روزی به بنده فرمودند که آقا ما بودجه مملکتی را که تقدیم مجلس کردیم در جزو عایدی نوشته‌ایم که سود بازرگانی پانصد میلیون ریال و منظور ما از این رقمی‌که نوشته‌ایم سود بازرگانی مقصود همین گواهی‌نامه است بنده به ایشان عرض کردم و در اینجا هم عرض می‌کنم که هر مالیاتی که وصول شود باید به موجب قانون باشد و آن قانون هم تصویبش در مجلس باید یک تشریفاتی داشته باشد و آنچه صرفاً در بودجه بنویسند که پانصد میلیون ریال سود بازرگانی و یک مالیاتی برای خودشان وضع کنند این قابل قبول نیست، از وظایف اولیه مجلس شورای ملی در هر مملکتی نظارت در این است که عواید مملکت مطابق قوانین مصوبه مجلس شورای ملی وصول شود این است و من نمی‌گویم دولت حاضر این کار را نکردم دولت‌های سابق این کار را کرده‌اند ولی من همیشه این تذکر را داده‌ام همیشه آمدم اینجا گفتم برای این که خطر در شهریور ۱۳۲۰ متوجه مملکت ما شد و مملکت ما را به این روز نشاند و هزینه متفقین را بدوش ما گذاشت
نتیجه همین عمل بود و همین عمل عیناً دارد تکرار می‌شود این ممکن است یک سال دو سال بنده هم نماینده مجلس نباشم آقایان تشریف خواهید داشت یک سال دو سال دیگر می‌بینید گواهی‌نامه یواش‌یواش یک صورت رسمی پیدا می‌کند و می‌گویند که این پول را مردم مملکت داده‌اند، چرا وقتی مردم می‌روند از بانک ملی ارز بخرند ۹۱ ریال یک جا لیره‌اش را حساب کنند و ۴۵ ریال هم یک‌جا گواهی‌نامه و این را یک‌جا یک کاسه کنیم و این همان بدبختی است که ممکن است دومرتبه به مملکت ما وارد شود این بود که بنده امروز که لایحه ۲ دوازدهم مطرح بود خواستم این موضوع را به عرض مجلس شورای ملی برسانم البته نسبت به هزینه و درآمدهای مملکت مطالب بسیار دیگری هم هست که در موقع خودش یعنی در موقع طرح بودجه مملکتی عرض می‌کنم فقط اکتفا می‌کنم به همین موضوع گواهی‌نامه که به عقیده بنده برخلاف قانون است (صحیح است)
رئیس- آقای نورالدین امامی
نورالدین امامی- بنده خیلی عذر می‌خواهم چون دیشب پالتویم را دزدیدند و در نتیجه بی‌پالتو ماندم و سرما خوردم و امروز با پالتو آمدم و این دو علت دارد یکی این که ترسیدم پالتویم را بدزدند و دیگر این که سرما بخوردم از این جهت از این که با پالتو آمدم عذر می‌خواهم جناب آقای اردلان یک موضوع را من باید این جا اقرار کنم که در طول مدت شرفیابی خدمت‌شان ارادت من روز به روز به ایشان زیادتر می‌شود (اردلان- متشکرم) آقای اردلان بیست و چهار ساعت با مراجعه به قوانین وقت‌شان را صرف می‌کنند هم خودشان یک اطلاعات بیشتری کسب می‌کنند و ما را هم از بیانات‌شان مستفیض می‌کنند و اعتراض ایشان راجع به این موضوع گواهی‌نامه و گرفتن عوارض بدون قانون بنده تصور می‌کنم کسی مخالف این موضوع نباشد و مکرر در این باب صحبت شده و دولت باید به هر ترتیبی که باشد در این قسمت یک طرح قانونی با آن طرح‌های سابق و آن قوانین سابق که الآن اینجا قرائت فرمودند دولت این طرح قانونی را بیاورد و به تصویب مجلس شورای ملی برساند و نمی‌شود که هر دولت هر روز بیاید با یک تصویب‌نامه‌ای یک مالیات‌هایی بگیرد و یک عوارضی وضع بکند بدون این که مجلس شورای ملی اطلاع داشته باشد با این که اگر مورد اعتراض مجلس شورای ملی واقع می‌شود بگویند قانون داریم آقایان باید توجه بکنند و این البته صددرصد مورد توجه است و همه آقایان با این موافقند که باید این جریان اصلاح بشود و به صورت قانون دربیاید قسمت دوم فرمایشی که فرمودند ترقی قیمت لیره است بنده چون در قسمت اقتصادیات زیاد وارد نیستم صورت ظاهر فرمایش آقا بسیار صحیح است که لیره شصت و شش ریال را صد و بیست ریال کردند در صورت ظاهر به نظر بنده هک خیلی وارد در اقتصادیات نیستم پول مردم دوبرابر به خارج می‌رود و از این مردم گرسنه که ما شب و روز خودمان را می‌کشیم که چیزی از خارج وصول بکنیم و به اینها بدهیم که مردم بی‌نان نمانند و یک مشت گرسنه نمانند این البته در وضع آنها تأثیر دارد ولی البته تصدیق می‌فرمایید که این بیانات شما موردش در موقع طرح بودجه کل مملکتی است امروز صحبت وصول نیست امروز صحبت پرداخت است و آخر برج هم هست و امروز از آن مالیات‌های خلاف که گرفته‌اند می‌خواهند یک چیزی به این گرسنه‌ها بدهند اینجا دیگر تصور نمی‌کنم که کسی مخالفت با این موضوع داشته باشد این است که تقاضا می‌کنم آقایان موافقت بفرمایند در اطراف این موضوع دیگر چیزی گفته نشود که لااقل این دو دوازدهم را بگذرانیم و انشاءالله در جلسه یکشنبه آینده آقایان موافقت بفرمایند که بودجه کل مطرح بشود (صحیح است) و ما این را می‌گوییم صحیح است و باز می‌گذاریم تا آخر برج دیگر و این قسمت تکرار می‌شود برای یک مرتبه این جسارت را بکنیم و فشار بیاوریم که به هر وضعی هست گزارش بودجه کل کشور مطرح بشود و آقایان موافقین و مخالفین صحبت‌های خودشان را بکنند البته دولت هم مکلف است که نظر اکثریت را اجرا بکند (صحیح است).
رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است قرائت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌نمایم.
ملک مدنی
رئیس- آقای نبوی هم همین پیشنهاد را داده‌اند آقای ملک‌مدنی بفرمایید.
ملک‌مدنی- بنده عرض زیادی ندارم یک جمله‌ای را که آقای امامی فرمودند بنده هم می‌خواستم همین عرض را بکنم که باید قدری دقت بکنیم که حاصل کار مجلس زیادتر بشود از تابستان به این طرف کارهای مفیدی در مجلس انجام نشده و حالا موقعی است که این دودوازدهم زودتر بگذرد و پشت سرش لوایح مفید و ضروری دیگری مثل بودجه کل کشور هست (صحیح است) یک قدری کار بکنیم شاید جبران دو ماه گذشته را کرده باشیم.
رئیس- آقای معاون وزارت دارایی بفرمایید مخالفی که با پیشنهاد کفایت مذاکرات نیست؟ (عده‌ای از نمایندگان- خیر، خیر)
معاون وزارت دارایی- صحبت روی دودوازدهم است البته آقایان می‌دانند دودوازدهم برای مخارج است و در ماه گذشته که یک‌دوازدهم داده شد گمان می‌رفت که بودجه تا حال تصویب شده باشد و به تصویب این دوازدهم‌ها احتیاجی نداشته باشیم و اما یک توضیح کوچکی که راجع به فرمایشات آقای اردلان خواستم عرض کنم و آن این است که دولت عملش خلاف قانون نبوده است ما مجوزهای قانونی داریم قانون ارز، قانون مخصوص صادرات اجازه داده است (اردلان- قانون را بخوانید) اینها اجازه داده است که دولت گواهی‌نامه‌ای برای صادرات برای تشویق صادرکننده از واردکننده بگیرد و به صادرکننده بدهد (اردلان- آقا بخوانند که ده تومان تا حال یک نفر صادرکننده داده‌اند؟) (اردلان- قانون‌اش را بخوانید من تکذیب می‌کنم آقا) هر صادرکننده ارزش را که فروخته گواهی‌نامه گرفته است اما راجع به رقمی که فرمودند (اردلان- من تکذیب می‌کنم که حتماً قانونی نیست) بنده نمی‌دانستم که جنابعالی این مسئله را الآن مطرح می‌فرمایید که بنده الآن قانون را بیاورم قانون را می‌آورم به عرض‌تان می‌رسانم خود جنابعالی هم بهتر از بنده می‌دانید (اردلان- نیست آقا همچو قانونی نیست) و اما راجع به این که در بودجه کل کشور گذاشته شده البته جزء درآمد در بودجه کل کشور گذاشته شده بودجه کل کشور در مجلس مطرح می‌شود رقم به رقم خوانده می‌شود اگر رسیدیم به این رقم و آقایان رأی دادند به این که این رقم حذف بشود البته حذف می‌شود راجع به این که جناب آقای اردلان ترسیدند که مبادا نرخ گواهی‌نامه یک روزی روی قیمت ارز برود قیمت لیره هیچ وقت ترقی نخواهد کرد این گواهی‌نامه است نه لیره گواهی‌نامه است برای تشویق صادرات این توضیحی بود که بنده می‌خواستم عرض بکنم.
اردلان- آقای عرض بنده را تحریف کردند باید توضیح بدهم.
رئیس- بفرمایید.
اردلان- ایشان فرمودند که این توضیحی را که گفته‌ام بی‌اساس بود آقا بنده وکیلی نیستم که بیایم حرف بی‌اساس عرض کنم آقای معاون وزارت دارایی توجه بفرمایید در سال ۱۳۲۹ یعنی امسال بانک ملی ایران گزارشی به مجمع عمومی داده و این گزارش را چاپ کرده است و در این گزارش می‌نویسد در سال ۱۳۲۸ مبلغ ۲۰/۷۶۰۴۷۸۳۹۷ ریال گواهی‌نامه فروخته‌ام به خزانه مملکت تحویل داده‌ام چطور می‌گویید همچو رقمی نیست این یکی و فرمودند قوانینی هست که وصول گواهی‌نامه را اجازه داده اگر همچون قانونی آوردند بنده حرفم را پس می‌گیرم چرا همچو فرمایشی می‌فرمایید که من خلاف گفته‌ام؟
رئیس- بعد از دودوازدهم اگر پیشنهادی برسد نمی‌شود قرائت کرد.
مهدی ارباب- رأی بگیرید آقا
رئیس- این باید برای نظر مشورتی به مجلس سنا فرستاده شود ولی چون فوریت دارد تصور می‌کنم باید رأی گرفته شود.
شوشتری- صحیح است باید رأی گرفته شود.
ملک‌مدنی- چون مالی است باید اخذ رأی شود بعد به مجلس سنا برود.
رئیس- بله چون فوریت هم دارد باید اخذ رأی شود.
اسلامی- دودوازدهم را بنده پیشنهاد کردم یک‌دوازدهم بشود این پیشنهاد وارد است.
رئیس- باید به سنا فرستاده شود و این رأی نهایی است.
نبوی- بنده هم پیشنهاد یک‌دوازدهم داده‌ام بفرمایید تا قرائت شود.
رئیس- پیشنهاد را قرائت کنید.
(پیشنهاد به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی- پیشنهاد می‌نمایم به جای دودوازدهم به یک‌دوازدهم رأی گرفته شود- عباس اسلامی
رئیس- به همین ترتیب آقای نبوی هم پیشنهاد کرده‌اند ماده ۱۳۸ آئین‌نامه را قرائت کنید.
(ماده ۱۳۸ به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۳۸- وقتی لایحه بودجه در مجلس مطرح
شد جلسات مجلس بلاانقطاع هر روز هفته غیر از جمعه و دوشنبه و ایام تعطیلات رسمی متوالیاً روزی حداقل مدت ۵ ساعت منعقد می‌گردد و تا موقعی که شور و مذاکره پایان نیافته و رأی مجلس اخذ نشده از دستور خارج نمی‌شود و هیچ لایحه‌ای دیگر و یا طرح و یا استیضاح نمی‌تواند مطرح شود مگر لایحه دوازدهم بودجه در صورت ضرورت هیچ گونه پیشنهاد یا تبصره یا ماده الحاقیه چه در حین تقدیم از طرف و چه در موقع مجاز نخواهد بود (اسلامی- بنده به موجب همین ماده اخطار دارم) و موقع طرح آن هم بعد از توضیحات مختصر پیشنهادکننده و جواب مختصر یک نفر مخالف اخذ رأی به عمل خواهد آمد.
رئیس- این پینشهاد شده که دودوازدهم یک دوازدهم بشود حالا قبل از این کار گرچه مجلس مخالفت نکرده ولی مطابق آئین‌نامه باید به کفایت مذاکرات رأی گرفته شود رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد کفایت مذاکرات آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
رئیس- آقای اسلامی بفرمایید.
اسلامی- عرض کنم که چون بودجه کل کشور مطرح می‌شود و بسیاری از مسائل هست که باید در اینجا بحث شود بسیاری از ولخرجی‌ها از قدیم بوده که امتداد دارد و در اطراف اینها باید صحبت بشود همین طوری که یک‌دوازدهم و دودوازدهم تصویب بکنیم مثل این است که بودجه را بدون بحث و صحبت تصویب بکنیم.
رئیس- آقای شوشتری بفرمایید.
شوشتری- طبق همان ماده آئین‌نامه به همان دلیلی که ماده را خواندید وقتی که بودجه مملکتی مطرح می‌شود دیگر هیچ کاری نباید صورت بگیرد جلسات عدیده طول می‌کشد با این طرح‌های دو فوری و استیضاحی که شده تصور نمی‌کنم برسد به آنجایی که بودجه کل را در اینجا مطرح کنیم و باز برای یک‌دوازدهم جلسة دیگر همین آش و همین کاسه است بنا علیهذا برای این که وقت بیشتری داشته باشیم به عقیده من باید دودوازدهم مطرح بشود و رأی گرفته شود.
رئیس- پیشنهاد آقای اسلامی رأی می‌گیریم توجه بفرمایید برای یک‌دوازدهم به جای دودوازدهم آقایان که با یک‌دوازدهم موافقند قیام بفرمایند (عده‌ای از نمایندگان- قیام کردند) تصویب شد.
رئیس- پس برای نظر مشورتی و قبل از رأی نهایی به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
یکی از نمایندگان- رأی به خودش بگیرید بعد برود.
رئیس- مطابق آئین‌نامه برای نظر مشورتی به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۳- طرح گزارش راجع به بازنشستگی ارتش و خاتمه مذاکره آن
رئیس- جلسه گذشته لایحة افسران بازنشسته در دستور بود رأی پیشنهاد کفایت مذاکرات گرفته شد عده کافی نبود و آقای وزیر جنگ حاضر نبودند و حالا حاضرند.
مخبر فرهمند- بنده پیشنهادی داده‌ام.
رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات شده و باید رأی بگیریم رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات.
مخبر فرهمند- بنده مخالفم.
رئیس- در جلسة قبل صحبت شده رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات راجع به افسران بازنشسته آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (عدة زیادی قیام نمودند) تصویب شد تبصره پیشنهادی آقای اردلان قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
تبصره زیر را پیشنهاد می‌نمایم.
تبصره- چنانچه صرفه‌جویی‌های وزارت جنگ کفایت تأمین هزینه حقوق بازنشستگان را ننماید دولت مکلف است در بودجه سال بعد وجوه لازم جهت پرداخت کسری را منظور نماید. اردلان
یکی از نمایندگان- پینشهاد خرج است.
حاذقی- آقا این از صندوق بازنشستگی است از اعتبار دولت داده نمی‌شود از صندوق بازنشستگی است.
اردلان- پیشنهاد خرج نیست آقای رئیس اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
رئیس- خودشان تعهد کرده‌اند شما پیشنهادتان را پس بگیرید و بگذارید برای موقع بودجه کل.
اردلان- اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
رئیس- بفرمایید.
اردلان- باید آقایان حوصله بفرمایند که یک وکیل یک پیشنهادی می‌دهد ببیند اگر مطلبش صحیح است قبول بکنید و اگر صحیح نیست قبول نکنید لایحه‌ای که دولت داده است این است که حقوق بازنشستگان گذشته را اضافه بکنند ولی محل این اضافه را صرفه‌جویی‌های گذشته قرار داده پیشنهاد من این است که اگر احیاناً یک سالی صرفه‌جویی کافی نبود که به اینها بدهیم. این بدبخت‌ها گرسنه نمانند در سال بعد جزو بودجه این کسری را منظور بکنند (بعضی از نمایندگان- صحیح است) شما می‌خواهید به این بیچاره‌ها ارفاق کنید و حقوق بازنشستگی آنها را زیاد کنید بنده عرض می‌کنم که اینها باید مطمئن باشند البته امیدوارم وزارت جنگ هر سال به اندازه کافی صرفه‌جویی داشته باشد ولی اگر یک سال صرفه‌جویی وزارت جنگ کافی نبود این بدبخت‌ها گرسنه نمانند و در سال بعد جزو بودجه منظور بکنند چنانچه آقای وزیر جنگ نظرشان را بفرمایند پیشنهاد خرج هم نیست.
رئیس- ماده واحده این است که از محل صرفه‌جویی پرداخت خواهد شد شما پیشنهاد می‌فرمایید از بودجه سال بعد.
اردلان- فرض بفرمایید که بودجه وزارت جنگ صدهزار تومان است از این صدهزار تومان پنج‌هزار تومان صرفه‌جویی می‌شود حقوق بازنشسته‌ها را می‌دهند اگر حقوق بازنشسته‌ها احیاناً شش‌هزار تومان شد کسر می‌آورد بنابراین نظر بنده این است که اگر احیاناً ...
رئیس- شما یک دفعه توضیح خودتان را دادید بگذارید مخبر یا وزیر جنگ توضیح بدهند.
اردلان- آقای رئیس بنده مطابق آئین‌نامه حق توضیح دارم.
رئیس- بنده هم مطابق آئین‌نامه می‌توانم رأی بگیرم.
اردلان- خوب آقای رئیس البته شما می‌توانید فرمودید که چطور ممکن است پرداخت بشود حضرت آقای سردار اگر صرفه‌جویی برای پرداخت کافی نشود ما می‌خواهیم حقوق این بازنشستگان را تأمین کنیم.
رئیس- آقای وزیر جنگ بفرمایید.
وزیر جنگ- بنده برای استحضار آقایان بایستی به عرض برسانم این که در این ماده استدعا شده است از صرفه‌جویی‌های وزارت جنگ برای این است که در این موقع از سال است و بودجه قبلاً به مجلس تقدیم شده و این مبلغی را که مابه‌التفاوت است و می‌باید بپردازیم از صرفه‌جویی خارج می‌کنیم (یکی از نمایندگان- پس قانون باید اصلاح شود امسال از صرفه‌جویی نوشته شده) امسال از محل صرفه‌جویی است و در بودجه سال آینده منظور می‌کنیم و بودجه را تقدیم می‌کنیم در هر حال بنده با پیشنهاد آقای اردلان مخالفتی ندارم (صدری- قانون باید اصلاح شود) و بنده موافقم که اصلاح شود.
رئیس- این پیشنهاد قابل رأی نیست آقایان هی توضیح می‌دهند.
ملک‌مدنی- عرض کنم که این نظر را آقای عرب شیبانی در کمیسیون بودجه پیشنهاد کردند در لایحه نظر آقای اردلان تأمین شده همان طوری که آقای وزیر جنگ اظهار کردند این یک رقم صرفه‌جویی است که از بودجه وزارت جنگ پرداخت می‌شود و سال‌های بعد هم باید این رقم را در بودجه بیاورند و نظر آقای اردلان تأمین شده.
اردلان- نظر بنده تأمین شده پس گرفتم آقا
رئیس- پیشنهاد دیگری رسیده از آقای دکتر جلالی قرائت می‌شود.
(پیشنهاد به شرح زیر قرائت شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی، پیشنهاد می‌کنم تزیید حقوق بازنشستگی افسران از اول فروردین ماه ۲۹ اجرا گردد. دکتر جلالی
غلام‌رضا فولادوند- پیشنهاد خرج است نمی‌شود.
دکتر جلالی- پیشنهاد خرج نیست اجازه بدهید توضیح بدهم.
رئیس- بفرمایید.
دکتر جلالی- اینجا قربان غالب لوایحی که تصویب می‌شود به علت این که تاریخ اجرای آن روشن نیست دچار اشکال می‌شویم مثل آن لایحه پزشک‌یاران که بنده محتاج بودم توضیح بدهم مجلس هم قبول کرد و حالا باید وضعش روشن بشود صرفه‌جویی که شده مال تمام سال است بنده اینجا متذکر شدم که این را از اول سال ۲۹ برای این اشخاص منظور کنید و این پیشنهاد خرج نیست آقایان می‌دانند منتها من پیشنهاد کردم که تاریخ اجرای این باید معین باشد و حالا اگر آقایان موافقت می‌فرمایند حالا که به این بیچاره‌ها کمک می‌شود و اینها سال‌ها محروم بوده‌اند حالا که می‌دهید از اول سال بدهید.
رئیس- نظر آقایان وزیر جنگ چیست؟
دکتر کیان (مخبر کمیسیون بودجه)- این
قابل طرح نیست. پیشنهاد خرج است.
رئیس- بسیار خوب یک پیشنهاد دیگر از آقای دکتر سیدامامی است که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم که دولت مکلف شود برای متقاعدین کشوری هم از تاریخ تصویب این لایحه تا یک ماه دیگر لایحه‌ای به مجلس بیاورد که حقوق آنها هم به همین نسبت علاوه شود- دکتر سید امامی
رئیس- آقای دکتر سیدامامی‌بفرمایید.
دکتر سیدامامی- بنده می‌خواستم عرض کنم که هزینه زندگی فوق‌العاده زیاد شده است عده‌ای که متقاعد شده‌اند اینها زندگی‌شان فوق‌العاده مشکل است این را از جناب وزیر دارایی تقاضا می‌کنم که یک لایحه‌ای برای متقاعدین کشوری بیاورند که حقوق آنها هم نسبت به هزینه زندگی علاوه شود واین خیلی لازم است (عده‌ای از نمایندگان- احسنت، احسنت)
رئیس- آقای وزیر دارایی بفرمایید.
وزیر دارایی- عرض کنم راجع به پیشنهادی که آقای دکتر سیدامامی فرمودند خواستم به استحضار مجلس محترم برسانم این یک موضوعی نیست که آناً بشود درباره آن تصمیمی‌گرفته و یا اظهار عقیده کرد طبق تصمیمی‌که در هیئت دولت گرفته شده است این موضوع در دست مطالعه است و گزارش اداره بازنشستگی چون تأثیر بسیار زیادی ممکن است در صندوق بازنشستگی داشته باشد در ظرف فردا یا پس فردا داده خواهد شد و البته دولت راجع به این موضوع اقدام مقتضی خواهد کرد.
دکتر سیدامامی- چون فرمودند تأمین می‌شود پس می‌گیرم.
رئیس- بسیار خوب تبصره پیشنهادی از آقای دکتر بقایی رسیده که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به لایجه بازنشستگان وزارت جنگ اضافه شود.
تبصره- مابه‌التفاوت تصویبی از تاریخ تقدیم لایحه به مجلس شورای ملی قابل پرداخت خواهد بود. دکتر بقایی کرمانی
رئیس- آقای دکتر بقایی بفرمایید.
دکتر بقایی- علت این پیشنهاد این بوده است که چندین ماه از تقدیم لایحه می‌گذرد و اگر این لایحه در همان روزهای اولی که تقدیم مجلس شورای ملی شده بود در همان موقع به تصویب رسیده بود از همان موقع قابل پرداخت بود البته وزارت جنگ هم سنجیده است که محل دارد از همان تاریخی که لایحه را تقدیم کرده و مخصوصاً افسران بازنشسته وضع آنها بسیار رقت‌آور است (عده‌ای از نمایندگان- صحیح است)
(صدری- یعنی همه آنها) نه همه و مخصوصاً یک عده زیادی از افسران بازنشسته البته توی اینها سرلشکر و سرتیپ و سرلشکر دزد هم پیدا می‌شود که لشکر را چاپیدند و میلیون‌ها پول دارند ولی اکثریت اینها یک مردمان شریفی هستند که سال‌ها زحمت کشیده‌اند و خدمت کرده‌اند به این مملکت لذا بنده پیشنهاد کرده‌ام از تاریخی که لایحه را تقدیم کردند این مابه‌التفاوت داده شود زیادی هم نمی‌کند ولی در زندگی اینها بسیار موثر خواهد بود و خواهش می‌کنم که آقای وزیر جنگ هم موافقت بفرمایند.
رئیس- نظر آقای وزیر جنگ چیست؟
وزیر جنگ- این قسمت آخر را بنده صحبت نمی‌کنم ولی با اصل پیشنهاد موافقم.
صدرزاده- از تاریخ تقدیم لایحه تاریخش اول مرداد به مجلس تقدیم شده است.
غلام‌رضا فولادوند- پیشنهاد خرج است و بنده مخالفم.
دکتر جلالی- این هم نظیر همان پیشنهاد بنده است.
ملک‌مدنی- عرض کنم دولت مجاز است یعنی می‌تواند پیشنهاد کند از همان قانون ولی باید در قانون قید شود که از کدام تاریخ.
رئیس- آقای وزیر جنگ بفرمایید.
وزیر جنگ- بنده این که از اول فروردین ماه موافقت نکردم برای این بود که وزارت جنگ این را بررسی کرده و مطالعه نموده و تقدیم کرده و از آن تاریخ حساب کرده آقای دکتر جلالی پیشنهاد حضرتعالی این بود که قبل از این تاریخ پرداخته بشود و این پیشنهاد این است که از آن تاریخی که این لایحه داده شده است و این حرف حسابی است چون اگر همان موقع تصویب می‌فرمودید ما می‌پرداختیم بنابراین من از همان تاریخ موافقم.
عده‌ای از نمایندگان- صحیح است.
غلام‌رضا فولادوند- این پیشنهاد خرج است وکیل نمی‌تواند پیشنهاد خرج بدهد از تاریخ تصویب و توشیح به صحه ملوکانه و انتشار قابل اجرا است یک روز قبل از این، پیشنهاد خرج است و وکیل نمی‌تواند پیشنهاد خرج بکند.
امینی- پیشنهاد خرج قابل طرح نیست.
مکی- خود آقای وزیر جنگ پیشنهاد را اصلاح فرمودند.
غلام‌رضا فولادوند- باید از تاریخ تصویب اجرا شود.
اسلامی- اصلاً پیشنهاد خرج قابل طرح نیست.
مکی- این را از صندوق ذخیره وزارت جنگ می‌دهند پیشنهاد خرج نیست.
دکتر کیان- به هر صورت این پیشنهاد قابل طرح و رأی نیست.
رئیس- به هر حال این یک سابقه‌ای خواهد شد نمایندگان حق پیشنهادی که مستلزم خرج بشود یعنی اضافه پرداخت بشود ندارند این حالا چه ۶ ماه قبل از آن بشود چه سه ماه تفاوت ندارد باید خود دولت در پیشنهادش اضافه کند.
دکتر جلالی- بنده و آقای دکتر بقایی پیشنهادمان را مسترد می‌کنیم خود دولت پیشنهاد بکند.
دکتر بقایی- خود آقای وزیر جنگ می‌توانند پیشنهاد بکنند ولی بنده می‌خواستم توضیح بدهم که این پیشنهاد بنده با پیشنهاد آقای دکتر جلالی تفاوت بسیار دارد این پیش‌بینی در خود لایحه شده بود این قسمتی را که بنده پیشنهاد کردم یک خرج اضافی نبود ما فرض می‌کنیم که در همان روز تقدیم لایحه به مجلس رأی داده‌ایم.
شوشتری- این سابقه بعد مجلس را دچار اشکال می‌کند.
مکی- خود جناب آقای وزیر جنگ پیشنهادشان را از اول مرداد بکنند.
رئیس- آقای دکتر کیان مخبر کمیسیون بفرمایید.
مخبر- به نحوی که از طرف وزارت جنگ پیش‌بینی شده است در کمیسیون بودجه و کمیسیون نظام مورد مطالعه و شور قرار گرفته است و کمیسیون نسبت به این اظهار نظر کرده و به این شکل گزارش تنظیم شده که از تاریخ تنظیم قابل پرداخت باشد همان طوری که ملاحظه فرمودید تمام مجلس از لحاظ کمک به افسران بازنشسته مساعدند و به اتفاق آراء هم رأی می‌دهند ولی طوری نباشد که به طور مزایده و حراج لایحه را از اینجا ببریم بالاخره برای این که از نظر اصول هم پیشنهاد خرج از صرف نمایندگان قابل قبول نیست ولو این که آن پیشنهاد ضرورت هم داشته باشد به عقیده بنده آقای وزیر جنگ هم در این موقع اگر بخواهند یک پیشنهاد به خصوصی به این شکل اصلاحی بکنند مستلزم این است که لایحه به کمیسیون برود لذا استدعا می‌کنم که از این قسمت صرف‌نظر شود هم بازنشستگان راضی خواهند شد و هم مجلس موافقت خواهد کرد.
رئیس- خود آقای وزیر جنگ می‌توانند بگویند که لایحه از روزی که تقدیم شده است و مجلس هم موافقت می‌کند و رأی خواهد داد آقای وزیر جنگ بفرمایید.
وزیر جنگ- همان طوری که الآن به عرض رساندم در موقعی که این لایحه تقدیم شده است نیت وزارت جنگ این بوده است که از همان تاریخ به افسران بازنشسته کمک بکند بنابراین وظیفه خود می‌دانم که استدعا بکنم که از همان تاریخ تقدیم لایحه موافقت بفرمایید.
مخبر- این محتاج به رأی است.
رئیس- البته رأی می‌گیریم و به شرطی که با پیشنهاد آقای وزیر جنگ مجلس موافقت کنند قابل اجرا است
غلام‌رضا فولادوند- بنده تقاضای تفکیک می‌کنم.
رئیس- عده برای رأی کافی نیست.
ملک‌مدنی- عرض کنم که گاهی از اوقات یک مطلب جزئی نمی‌دانم چطور می‌شود مورد اختلاف واقع می‌شود بنده عقیده‌ام این است که در مجلس باید رویه ما این باشد که پیشنهادی که می‌شود به اصل مطلب توجه داشته باشیم ببینیم این مطلب مفید است یا خیر این پیشنهادی که شده بسیار پیشنهاد مفیدی است پیشنهادی شده است از تاریخ تقدیم لایحه کمک به افسران بازنشسته بشود. به نظر بنده بسیار پیشنهاد مفید و به جایی است راه قانونیش هم همین بود که جناب آقای رئیس فرمودند وقتی که آقای وزیر جنگ تقاضا کردند و آقای وزیر دارایی هم که اینجا حاضر هستند ایشان هم باید موافقت بکنند چون مالی است اگر موافقت کنند دیگر اشکالی ندارد و بحثی هم ندارد بنده تقاضا می‌کنم آقایان در این قسمت موافقت بفرمایند یک مشت مردم بیچاره هستند که واقعاً بسیار به مورد است که نسبت به آنها کمک بشود.
وزیر دارایی- بنده این ارائه طریق را به آقای وزیر جنگ عرض کردم که به این طریق بفرمایند
بنابراین بنده موافق هستم (احسنت)
رئیس- به این اصلاح رأی گرفته می‌شود که از اول مرداد پرداخت شود آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت شود.
(پیشنهاد آقای مخبر فرهمند به شرح زیر قرائت شد)
تبصره زیر را پیشنهاد می‌کنم.
کارمندان بازنشسته کشوری هم مشمول این قانون می‌باشند مخبر فرهمند.
بعضی از نمایندگان- خارج از موضوع است.
رئیس- آقای مخبر فرهمند بفرمایید.
مخبر فرهمند- عرض کنم پیشنهادی که بنده کردم این است که کارمندان کشوری هم مشمول این قانون باشند در یک مملکت وقتی بنا شد که قانونی وضع شود باید تمام از آن قانون استفاده کنند لشکر و کشور همه یکی هستند و همه ایرانی هستند اگر بیچاره و گرسنه هستند همه هستند اتفاقاً آن اشخاصی که حقوق کم می‌گیرند از صندوق بازنشستگی آن اشخاص صد در صد درست هستند (صحیح است) چرا؟ برای این که ۴۰ سال ۵۰ سال کار کرده حالا ۵۰ تومان صد تومان می‌گیرد آقای دیگر آمده ده دوازده سال کار کرده هفتصد تومان می‌گیرد این را آخر باید تحت مطالعه قرار داد باید اشخاصی که زحمت کشیده‌اند تشویق کرد قدرشناسی کرد یک عده‌ای را همین طور گرفته‌اند از ادارات بیرون کرده‌اند به حکم بازنشستگی گفته‌اند بروید پی کارتان و حال آن که از وجود آنها می‌توانستند استفاده کامل ببرند بسیار خوب یک شخصی که آمده است یک عمر خدمت کرده زحمت کشیده وقتی که می‌خواهند او را بازنشسته بکنند باید او را تشویق بکنند جشن بگیرند احترام کنند قدرشناسی بکنند که یک عمر برای این مملکت خدمت کرده است با احترام روانه‌اش بکنند نه این که بیرونش بکنند آن وقت یک تکه‌هایی به هم بچسبانند بنابراین بنده موظف هستم این مطالب را بگویم (صحیح است) و جناب آقای وزیر دارایی هم مکلف هستند عرایض بنده را توجه بفرمایند و اگر آقایان رأی بدهند به این تبصره که همین جا قبول بشود و مستخدمین کشوری هم مشمول این قانون بشوند آنها هم استفاده بکنند به نظر بنده هیچ اشکالی ندارد بودجه مملکتی نیست که شما بگویید ما یک برآورد خرجی کرده‌ایم اگر حالا یک چیزی اضافه بکنیم در آخر سال کسر می‌آوریم صندوق تقاعد است یک چیزی از مستخدمین می‌گیرند و به مستخدمین می‌دهند چیزی نیست که الآن دولت بیاید به آن صندوق تقاعدش بدهد این بود عرض بنده و بسته به انصاف و مروت آقایان نمایندگان است.
رئیس- آقای وزیر دارایی بفرمایید.
وزیر دارایی- عرض کنم پیشنهاد جناب آقای مخبر فرهمند تقریباً نظیر پیشنهادی بود که جناب آقای دکتر سیدامامی فرمودند بنده برای این که قضیه روشن بشود خواستم توضیحات مختصری باز به عرض برسانم همین موضوع قبل از این که در مجلس شورای ملی مورد بحث قرار بگیرد در یکی از جلسات دولت در دو شب پیش مورد بحث قرار گرفته موضوعی که مقررات امروز ما راجع به بازنشستگی یک قسمتش اصلاً ظالمانه است نه تنها از نظر خود مستخدمین بلکه از نظر بازماندگان‌شان هم ظالمانه است و این البته باید تجدید نظر بشود مضافاً به این که باید تجدید نظر بشود مضافاً به این که الآن این مقررات تقاعدی که وجود دارد بعضی‌ها بیش‌تر و بعضی‌ها کم‌تر حقوق بازنشستگی می‌گیرند این قضیه مورد تصدیق خود دولت هم هست (صحیح است) بنابراین گذشته از این پیشنهادی که فرمودند که پیشنهاد خرج هست و بالاخره از صندوق دولت پرداخت می‌شود (مخبر فرهمند- صندوق دولت نیست) چرا قربان از خزانه پرداخت می‌شود و پیشنهاد خرج است و اصولاً پیشنهاد خرج از طرف مجلس مطابق قانون اساسی معذور است و مجاز نیست خواستم حضورتان عرض کنم علت این که جناب آقای وزیر جنگ این موضوع را مطرح فرمودند و قبلاً موافقت کردند این بود که تعداد اشخاصی که طبق این قانونی که مطرح است در قسمت‌های نظامی از این قانون استفاده می‌کنند تعداد نسبتاً قلیلی است یعنی مجموعاً ۴۴۱ افسر استفاده خواهند کرد که قسمت اعظم این آقایان خواهند گرفت و ۳۷۰ نفر هم درجه‌داران به اصطلاح صاحب‌منصبان جزء و سربازان هستند اما راجع به افراد کشوری بنده الساعه تعداد قطعی آنها را نمی‌توانیم عرض بکنم دستور داده شده است که مطالعه بشود برای این که اگر الآن ما بدون مطالعه موافقت به این پیشنهاد بکنیم محتمل است که صندوق بازنشستگی مواجه با یک اشکالات بسیار عظیمی‌بشود و اشکالات لاینحلی پیش بیاید چون دولت قبلاً در نظر گرفته است که موضوع را رسیدگی بکند به محض این که رسیدگی تمام شد کما این که امروز صبح رئیس بازنشستگی به من گفت گزارش حاضر است گفتم برای یک بعد از ظهر بیاورد اگر اشکالی برای صندوق بازنشستگی نداشت بنده به قید دو فوریت پیشنهاد را به مجلس تقدیم می‌کنم (احسنت)
مخبر فرهمند- وعده فرمودند که در اسرع وقت این لایحه را بیاورند از این جهت بنده پس می‌گیرم.
وزیر دارایی- اگر بشود.
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای شهاب خسروانی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم نسبت به افسران بازنشسته که وضع زندگی آنها با حقوق بازنشستگی تأمین نمی‌شود یک نوع کالاهای انحصاری را فروشش به این عده واگذار نمایند.
شهاب خسروانی
رئیس- خارج از موضوع است.
شهاب خسروانی- اجازه بفرمایید توضیح عرض کنم.
رئیس- نمی‌شود رأی گرفت ماده ۱۲۰ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۲۰- نمایندگان حق دارند نسبت به هر یک از مواد اصلاحاتی پیشنهاد نمایند مشروط بر این که آن پیشنهاد کاملاً مربوط به موضوع لایحه باشد کلیه اصلاحاتی که از طرف یک یا چند نفر از نمایندگان پیشنهاد می‌شود باید کتبی باشد و ماده‌ای را که اصلاح پیشنهادی مربوط به آن است تصریح نماید به اصلاحاتی که به تشخیص رئیس مجلس خارج از موضوع لایحه باشد ترتیب اثر داده نمی‌شود و به قرائت آن اکتفا می‌گردد.
رئیس- می‌توانید توضیح مختصری هم بفرمایید.
شهاب خسروانی- عرض کنم این پیشنهادی که بنده تقدیم کردم در تمام ممالک مرسوم است در این موقع که یک دولتی در سر کار است که واقعاً علاقمند است که افرادی که در بدبختی و بیکاری دارند زندگی می‌کنند که غالب‌شان را که من می‌شناسم نمی‌توانند حتی مخارج مدرسه آنها را تأمین بکنند بنده اطلاع دارم که دولت فعلی از اراضی خالصه‌جات یک مقدار زمین خواسته واگذار بکنند که اینها بتوانند کار بکنند در تمام دنیا هم معمول است که ژنرال‌هایی که بدبختی دیده‌اند پایشان شکسته است و نمی‌توانند کار بکنند آنها را عاملین قند و شکر می‌کنند بنده تقاضا می‌کنم به این پیشنهاد رأی بدهید بنده خیال می‌کنم برای دولت تأثیری ندارد ولی برای آنها مؤثر است و جزو خرج هم نیست.
رئیس- این پیشنهاد وارد نیست رأی گرفته نمی‌شود پیشنهاد دیگری قرائت شود.
(پیشنهاد آقای پیراسته قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم نسبت به افسران و درجه‌داران و سربازان شهید در راه انجام وظیفه طبق آخرین قانونی که نسبت به آنها از مجلس گذشته است عمل شود. پیراسته
رئیس- آقای پیراسته بفرمایید.
پیراسته- بعد از شهریور یک دسته زیادی از افسران و درجه‌داران شهید شده‌اند نسبت به یک دستهای مطابق قانون اخیر عمل می‌کنند و حقوق وظیفه‌ای که مقرر شده است نسبتاً کافی است ولی یک دسته هستند که مشمول قانون سابق هستند و قانونی که از مجلس گذشته شامل آنها نمی‌شود در نتیجه یک عده‌ای از سربازان و افسرانی که کشته شده‌اند یک عده‌ای حقوق بسیار ناچیز می‌گیرند و یک دستهای حقوق کافی می‌گیرند بنده پیشنهاد کردم که آقای وزیر جنگ هم موافقت بفرمایند که این تبعیض از بین برود و افسرانی که در راه انجام وظیفه کشته می‌شوند مطمئن باشند که وقتی کشته شدند بازماندگان‌شان از گرسنگی نمی‌میرند.
رئیس- آقای وزیر جنگ بفرمایید.
وزیر جنگ- بنده مختصراً عرض می‌کنم که یک لایحه مخصوصی برای شهدا تهیه شده و حاضر است جلسه بعد تقدیم می‌کنم.
پیراسته- پس می‌گیرم.
رئیس- دیگر پیشنهادی نیست برای نظر مشورتی به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
یکی از نمایندگان- بنده پیشنهاد می‌کنم لایحه صد میلیون مطرح شود.
۴- اعلام وصول طرح مصوبه در مجلس سنا راجع به اصلاح قانون شهرداری‌ها
رئیس- آن موضوع دیگر است. یک طرح
دیگری هست تلفن کرده‌ایم آقای بوذری بیایند فعلاً یک نامه‌ای است از مجلس سنا رسیده قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
طرح قانونی دایر به اصلاح دو ماده از قانون تشکیل شهرداری‌ها و انجمن شهرها و قصبات مصوب ۴ مرداد ۱۳۲۸ که در جلسه روز شنبه ۶ آبان ۱۳۲۹ به تصویب مجلس سنا رسیده است منضماً ارسال می‌شود و متمنی است در اولین موقع امکان جزو دستور قرار داده شود که موقع عمل فوت نشود.
رئیس مجلس سنا. سید حسن تقی‌زاده
طرح قانونی دایر به اصلاح ۲ ماده از قانون تشکیل شهرداری‌ها و انجمن شهرها و قصبات
ماده واحده- مواد ۱۵ و ۲۹ قانون مصوب کمیسیون کشور مجلس شورای ملی مورخ چهارم مرداد ۱۳۲۸ به قرار زیر اصلاح می‌گردد.
ماده ۱۵- دادن رأی مخفی است و همین که رأی دهنده به اطاق انجمن یا شعبه وارد و واجد شرایط بودن او به دادن رأی تشخیص داده شد باید رأی تشخیص داده شد باید رأی خود را با نهایت آزادی شخصاً روی یک برگ از اوراقی که برای این کار تهیه شده و در انجمن به او تسلیم می‌شود بنویسد و در حضور انجمن در صندوق انداخته خارج شود. شناسنامه رأی دهنده پس از ثبت در دفتر انجمن مهر و تسلیم می‌گردد.
ماده ۲۹- انجمن شهر با رأی مخفی یک نفر را از بین خود در مرتبه اول با اکثریت تام حاصل نشود در مرتبه دوم با اکثریت نسبی برای ریاست شهرداری به مدت ۲ سال انتخاب و به وسیله فرماندار به وزارت کشور معرفی می‌نماید. تبصره‌های این ماده به قوت خود باقی است. طرح قانونی مذکور در فوق در جلسه روز شنبه ۶ آبان ۱۳۲۹ به تصویب مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا- سید حسن تقی‌زاده
رئیس- به کمیسیون کشور فرستاده می‌شود.
۵- اخذ رأی نهایی نسبت به قانون اجازه مصرف یک صد و پنجاه میلیون ریال جهت راه‌سازی و تکمیل ابنیه دولتی
نبوی- نامه سنا باز هم هست راجع به ۱۵ میلیون تومان.
رئیس- آن لایحه در اینجا رأی داده شده است به مجلس سنا رفته است و آنجا یک اصلاحی کرده‌اند.
نبوی- آن اصلاح مشورتی است.
رئیس- قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در جواب نامه شماره ۵۶۲۹- ۲۶ / ۷ / ۲۹ راجع به لایحه مربوط به اجازه مصرف یک صد و پنجاه میلیون ریال جهت راه‌سازی و تکمیل ابنیه دولتی که برای اظهار نظر به مجلس سنا ارسال شده بود اشعار می‌دارد:
نسبت به لایحه مزبور در جلسه روز شنبه ۱۳ آبان ۱۳۲۹ با اصلاحی که در آن به عمل آمده نظر موافق اظهار شد و به تصویب مجلس سنا رسید اینک رونوشت قانون مزبور به ضمیمه ارسال شد که در مجلس شورای ملی در صورت قبول اصلاح مزبور رأی نهایی گرفته شود.
رئیس مجلس سنا- سید حسن تقی‌زاده
قانون مربوط به اجازه مصرف یک صد و پنجاه میلیون ریال جهت راه‌سازی و تکمیل ابنیه دولتی ماده واحده- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود تا میزان یک صد و بیست میلیون ریال برای مصارف جهت راه‌سازی علاوه بر اعتبار منظور در ردیف ۶۶ جزئی که پس از اظهار نظر کمیسیون شماره ۳ مجلس سنا به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی می‌رسد از محل صرفه‌جویی بودجه سال ۱۳۲۹ و درآمد عمومی‌کشور تأمین و پرداخت نماید.
تبصره- اعتبارات ساختمانی و راه‌سازی ۱۳۲۹ تا آخر سال ۱۳۳۰ قابل مصرف می‌باشد.
رئیس- آقای ملک‌مدنی بفرمایید.
ملک‌مدنی- مطابق قانون اساسی رسیدگی به جمع و خرج مملکت از وظایف مجلس شورای ملی است (صحیح است) تا به حال چون مجلس سنا نداشتیم موقعی که مجلس سنا افتتاح شد اگر خاطر آقایان باشد راجع به موضوع مالی بحث شد بنده همان موقع هم عرض کردم ما حق آینده را نمی‌توانیم از دست بدهیم ما وکلای مجلس شورای ملی هستیم حق نداریم که حق مجلس شورای ملی را به مجلس سنا بدهیم حالا هم اینجا تکرار می‌کنم که مجلس شورای ملی نمی‌تواند در امور جمع و خرج کشور مداخله کند این کار از وظایف مختص مجلس شورای ملی است (صحیح است) صورت تقسیم هزینه که در کمیسیون بودجه مجلس باید اظهار نظر بکند مربوط به مجلس سنا نیست و این اصلاحی که شده به نظر بنده وارد نیست و ما موافق نیستیم با این اصلاح (صحیح است)
رئیس- اینجا رأی نهایی باید گرفته بشود به همان ترتیبی که اول در مجلس بوده است و باید با ورقه رأی گرفته شود (صحیح است)
معدل- صورت جزء این مبلغ بعد تهیه می‌شود یا تهیه شده است؟
دکتر کیان- بعد تهیه می‌شود.
رئیس- باید رأی بگیریم ولی عده برای رأی کافی نیست.
دکتر بقایی- مثل آن روز بکنید.
رئیس- خوب است با شرافتمندی انسان صحبت بکند تشخیص با آقایان منشی‌ها است نه با بنده. (در این موقع عده برای اخذ رأی کافی شد) با ورقه رأی گرفته می‌شود موافقین ورقه سفید می‌دهند (برای اخذ رأی در محل نطق اسامی آقایان نمایندگان به شرح ذیل اعلام شد)
آقایان: اردلان. مجتهدی. ناصر صدری. افشار صادقی. گنابادی. دکتر معظمی. ارباب. قاسم فولادوند. جواد مسعودی. حکیمی. مکی. صفوی. شوشتری. پالیزی. وهاب‌زاده. گنجه. سرتیپ‌زاده. امامی‌اهری. دکتر بقایی. آزاد. حاذقی. عماد تربتی. بوداغیان. اسکندری. ناظرزاده. نبوی. سلطان‌العلما. پیراسته. گودرزی دکتر جلالی. بهبهانی. ملک‌مدنی. دولتشاهی. افشار. غضنفری. ظفری. نریمان. صالح. حائری‌زاده. محسن طاهری. سودآور. مکرم. جمال امامی. عباسی. صاحب‌جمع. سعید مهدوی. قرشی بزرگ‌نیا. دکتر کیان. قبادیان. کهبد. جرجانی عرب‌شیبانی. دکتر راجی. دکتر علوی. امیری قراگوزلو. آبکار. شادلو منصف. بهادری. رفیع. شکرایی. مخبر فرهمند. دکتر طاهری. برومند. سالار بهزادی. صدر میرحسینی. امیر افشاری. رضوی. شهاب خسروانی. معدل. گیو. کوراوغلی. عزیزاعظم زنگنه. ناصر ذوالفقاری. مرتضی حکمت هراتی. دکتر برال. علی‌محمد دهقان. غلام‌رضا فولادوند. دکتر سیدامامی. محمدعلی مسعودی صدرزاده. (اخذ رأی به عمل آمد و پس از شماره آراء نتیجه به قرار ذیل بود)
ورقه سفید ۷۱
ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع ۳ برگ
اسامی موافقین- آقایان: مهدی ارباب. شادلو. صاحب‌جمع. سودآور. محسن طاهری قرشی. گرگانی. بزرگ‌نیا. عباسی مکرم دکتر کیان. عرب‌شیبانی. غضنفری. کهبد. دکتر معظمی. گودرزی. دکتر جلالی. فتح‌علی افشار. دولتشاهی. پیراسته. بهبهانی. ملک‌مدنی. قبادیان. دکتر راجی. قاسم فولادوند. نبوی افشارصادقی. اردلان. گنابادی. ناظرزاده عبدالحسین مجتهدی. مرتضی حکمت. سعید مهدوی. دکتر سیدامامی. حکیمی. صفوی. عماد تربتی. بوداغیان. سرتیپ‌زاده. ناصر صدری. گنجه. پالیزی. جواد مسعودی. امیرنصرت اسکندری. محمدعلی مسعودی. بهادری. امیری قراگوزلو. ابریشم‌کار. شهاب خسروانی. دکتر علوی. برومند. صدر میرحسینی. شکرایی. سالار بهزادی. معدل. رضوی. گیو. کوراوغلی. هراتی. امامی‌اهری. دکتر برال. علی‌محمد دهقان. وهاب‌زاده. صدرزاده. حاذقی. ظفری. مخبر فرهمند. شوشتری. دکتر طاهری. منصف. آبکار.
رئیس- گزارش کمیسیون با ۷۱ رأی موافق تصویب شد البته به ترتیبی که اول در اینجا تصویب شده است.
۶- مذاکره در طرح سه فوری راجع به الغاء قانون کیفر گران‌فروشان
رئیس- یک طرحی با قید دو فوریت از طرف آقایان نمایندگان به مجلس تقدیم شده قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
چون در ضمن اجرای پاره‌ای از قوانین مشاهده شده است که اصولاً قانون ظالمانه بوده و یا این که طرز اجرا طوری است که در نتیجه آن برخلاف روح قانون و نیت قانونگذار اجرا می‌شود بنابراین ماده واحده
ذیل پیشنهاد و با قید دو فوریت تقاضای طرح و تصویب آن را فی‌المجلس داریم.
ماده واحده- از تاریخ تصویب این قانون قانون مورخ ۱۷ شهریور ماه ۱۳۲۲ راجع به کیفر گران‌فروشان و ضرب شلاق ملغی است به امضای ۷۰ نفر
رئیس- فوریت لایحه مطرح است آقای شوشتری مخالفید؟ تأمل بفرمایید یک نفر موافق توضیح بدهد. آقای مکی بفرمایید.
مکی- بنده توضیح زیادی در اطراف این طرح پیشنهادی که از طرف اکثریت قریب به اتفاق آقایان نمایندگان محترم شده است ندارم خود آقایان توجه فرموده‌اند که این قانون یکی از قوانینی است که یا ظالمانه اجرا می‌شود یا در موقع به وصی سوء‌استفاده از آن شده است که در نتیجه یک دسته از مردمان ضعیف و بیچاره این مملکت مثل سبزی‌فروش و تره‌بارفروش را همیشه در تحت منگنه و فشار گذاشته‌اند و یکی از دلایل این که این قانون ظالمانه است این است که هیچ نوع مرحله تجدید نظر برایش قائل نشده‌اند در هیچ کجای دنیا امروز شلاق به کسی نمی‌زنند در عین حال یک محکمه دو نفری سیار تشکیل می‌دهند می‌روند در دکان یک کسبه جزء هیچ‌وقت پیش تجاریا محتکرین بزرگ یا آن وارد کنندگان یهودی بزرگ را نرفته‌اند جریمه بکنند (صحیح است) یا تعقیب‌شان بکنند همیشه اشخاص ضعیف و بیچاره را این قانون مورد حمله و فشار و شکنجه قرار داده و نسبت به حقوق ضعفای این مملکت تعدی کرده است دو نفر می‌روند در آنجا در آن واحد سه نوع مجازات می‌کنند هم شلاق می‌زنند هم جریمه نقدی می‌کنند و هم چند ماه حبس می‌کنند هم شلاق می‌زنند هم جریمه نقدی می‌کنند و هم چند ماه حبس می‌کنند این قانون شلاق برخلاف منشوری است که از سازمان ملل متفق گذشته است (شوشتری- رشوه را هم محرمانه می‌گیرند) رشوه هم محرمانه می‌گیرند به علاوه هیچ نوع مرحله تجدید نظر هم ندارد یعنی اگر کسی معترض شد هیچ کجا این قابل رسیدگی نیست (رفیع- برخلاف شرع است) برخلاف شرع هم هست به فرمایش جناب آقای قائم مقام‌الملک این است که من می‌خواستم استدعا بکنم این قانون که برخلاف همه چیز و برخلاف شرع هم هست آقایان این را ملغی بکنند و نسبت به این طرح که همه آقایان التفات نظر دارند کم‌تر بحث بشود و زودتر بگذرد و همه هم امضا کرده‌اند.
رئیس- آقای شوشتری بفرمایید.
شوشتری- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم اصل موضوع مورد اتفاق همه نمایندگان محترم است جناب آقای رفیع هم اشاره فرمودند تازیانه زدن غیر از آنچه در اسلام برای حدود معین شده است هیچ کس را هیچ فردی حق ندارد تازیانه بزند این اصل مسلم است آن هم به این نحوه آبروریزی حیثیت یک مردمان ضعیف بیچاره بقال و سبزی‌فروش و عطار را می‌برند اما آن ارزاق‌فروش‌ها هم که ملیت‌شان معلوم نیست از کجا است معلوم نیست از کجا آمده‌اند سطح هزینه زندگی مردم را به این گرانی رسانیده‌اند رشوه می‌دهند پول می‌دهند ابداً نه تازیانه می‌خورند و نه این که مورد بازخواست کیفری قرار می‌گیرند (صحیح است) چون آقای وزیر دارایی اینجا تشریف دارند ما باید طوری فکر بکنیم ... (مسعودی- آقای وزیر فرهنگ هم هستند) اجازه بفرمایید مربوط به آقایان است به ایشان کاری نیست اخوی بنده هم هست استدعا دارم در مطالب اصولی وارد مزاح نشویم و مجلس هم جای این گونه مزاح‌ها نیست ما همه‌مان معتقدیم و متفقیم به این که این عمل قبیح از بین برود اما همه‌مان هم متفقیم افسار یک عده به خصوصی که رشوه می‌دهند، اره شده است افسار آنها و وضع این شهر را به این آشفتگی در آورده‌اند آن کاسه‌فروشان آن شراب‌فروشان آنها را چه جوری می‌کنید اجازه می‌خواهم استدعا دارم آقایان وزیران بیایند بنشینند این را یک فوریتش بکنند نه دو فوریت بیاییم بنشنیم کار آقای مکی وقتی که وضع می‌شود با صورت خوبی وضع می‌شود ولی به دست مجریان که می‌افتد به این صورت درمی‌آید که حقیقت انسان خجالت می‌کشد من استدعا دارم اگر ممکن است آقایان موافقت بفرمایند این طرح با یک فوریت باشد آقای وزیر دارایی و آقای وزیر دادگستری هم با ما همکاری بکنند بنشینیم یک فکری بکنیم که این وضع خاتمه پیدا بکند و به یک صورت مطلوبی در بیاید عرایض من ای این نظر است و الا در اصل موضوع بنده موافقم که این حرکت قبیح در مرئی و منظر انجام نشود.
اردلان- آقای رئیس باید در فوریت صحبت بشود.
حائری‌زاده- کسی مخالف با فوریتش نیست.
رئیس- آقای پیراسته بفرمایید.
پیراسته- عرض کنم که قانون کیفر گران‌فروشان به اقتضای زمان جنگ در این مملکت با کمال حسن نیت تصویب شده متاسفانه در عمل به اشکالات فوق‌العاده زیادی برخورده خود بنده ناظر بودم که این قانون با چه وسایل شرمنده‌ای مورد سوء‌استفاده مأمورین قرار گرفته و خود بنده باز شاهد بودم که این قانون هیچ وقت تا به حال نشده است که شامل یک شخص گردن‌کلفت بشود همیشه شامل حال قصاب است آن هم نه قصابی که صاحب دکان است آن قصابی که پای ترازو دو تومان می‌گیرد شامل این قبیل اشخاص می‌شود بنده ۵ ماه پیش آمدم اینجا تقاضا کردم و توجه دولت را جلب کردم که یک قانونی بیاورند به مجلس و این قانون را از این صورت خارج بکنند یعنی یک قانونی بیاورند که مناسب با این زمان باشد متأسفانه دولت به این موضوع توجه نکرد تا خود مجلس مجبور شد طرحی تهیه کند خود بنده راجع به این موضوع با آقایان صحبت کردم این آقایان کسبه جزو مردم بیچاره و فقیر و بدبختی هستند خلاء هم نباید تولید کرد یعنی نباید یک کاری کرد که هیچ مجازات نشوند زیرا اشخاصی پیدا می‌شوند که واقعاً خون مردم را می‌خواهند بمکند به هیچ چیزی قانع نیستند و حسابی ندارد کارشان بنده می‌خواستم استدعا بکنم که ترتیبی داده شود که هم مردم بیچاره و بدبخت بی‌خودی شلاق نخورند و هم این که یک عده کسبه که ممکن است انصاف نداشته باشند جان مردم از دست آنها راحت باشد بنده پیشنهادی کردم که تقدیم کردم خدمت مقام ریاست و استدعا دارم که نسبت به این پیشنهاد توجه بشود آقایان هم موافقت بفرمایند که هم مجازاتی برای گران‌فروشان واقعی و محتکرین واقعی معین بشود و هم این که برای یک مشت مردم بدبخت و بیچاره که هر روز دارند شلاق می‌خورند آنها را رها بکنیم عرض کنم یک قصابی را آورده بودند باید آقای وزیر دادگستری هم اطلاع داشته باشند این را محکوم کرده بودند به سه ماه حبس به این گفته بودند که تو آن کسی هستی که گوشت که آورده‌ای به در دکانت هنوز نفروخته‌ای این صورت حساب از میزان واقعی کم‌تر است هر چه می‌گفت به شما چه؟ من اصلاً گوشت نفروختم بالاخره این را محکومش کرده بودند به سه ماه حبس حکم هم قطعی بود این بدبخت در زندان مریض شد طبیب قانونی تصدیق کرد که این شخص اگر در زندان بماند می‌میرد بالاخره با نظر وزارت دادگستری بنده هم دادستان بودم این بیچاره مرخص شد حالا چه بود؟ معلوم شد متصدی این کار با این شخص خرده حساب داشته است بنده حالا نمی‌خواهم بگویم تمام متصدیان کار این طور هستند و با خرده حساب یا اشخاص و کسبه دارند ولی می‌گویم قانون نباید مورد سوء‌استفاده اشخاص واقع بشود.
شوشتری- پس با یک فوریت باشد.
مکی- ۸۰ نفر امضا کرده‌اند.
رئیس- حالا باید رأی گرفته شود آقای وزیر دادگستری بفرمایید
وزیر دادگستری- بنده با این طرحی که از طرف نمایندگان محترم داده شده است موافقم دولت هم خودش این نظر را داشته است منتها همین تشنجات اخیر فرصت نداده است که این لایحه به مجلس تقدیم بشود لیکن همان طوری که آقای شوشتری فرمودند الغای این قانون فعلاً به نظر من شاید بدون مطالعه و بدون این که کیفری برای گران‌فروشان معین بشود به نظر من شاید صحیح نباشد البته مجازات شلاق مجازات بی‌خود و غلطی است و بنده از طرف دولت موافقم که این مجازات برای این عمل حذف بشود لیکن اصولاً گران‌فروشی هم عمل زشت و ناصوابی است (صحیح است) و برای گران‌فروشی هم بایستی یک کیفری معین بشود اگر آقایان مهلت و فرصت بدهند که با مطالعه بیشتری این لایحه تصویب بشود به نظر بنده بهتر است.
شوشتری- ما همه حسن نیت داریم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت اول این طرح آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد، فوریت دوم مطرح است، آقای ملک‌مدنی
ملک مدنی- موافقم.
رئیس- آقای نبوی مخالفید بفرمایید.
نبوی- تمام آقایان نمایندگان محترم متوجه هستند که این قانون به صورت بدی وضع شده است و به صورت بدی هم اجرا شده است شلاق زدن کار بدی بوده است و حتماً هم باید لغو شود شلاق زدن متناسب با این عصر نیست و تصویب آن شاید متناسب با اوضاع جنگ بوده است زیرا احتکارهایی که در آن ایام می‌شد مجلس در آن روز تحت تأثیر واقع و این قانون را تصویب کرد و البته ما باید کمال سعی را بکنیم که زودتر این قانون به این صورت که هست لغو بشود معایب این قانون به این صورت که هست لغو بشود معایب این قانون یکی مجازات شلاق است و یکی هم این که مرجع تحدید نظری نیست و ما باید سعی بکنیم که مرجع تجدید نظر برای آن قائل بشویم (صحیح است) و عیب دیگرش این است که محکمه اختصاصی است و محکمه اختصاصی در همه کارهای کشوری غلط است و بنده مخصوصاً از جناب آقای وزیر دادگستری استدعا می‌کنم که یک لایحه‌ای برای برانداختن محاکم اختصاصی به مجلس بیاورند بایستی در تمام مملکت یک دادگاه
عمومی کارهای تمام مملکت را رسیدگی بکند و به تمام تخلفات رسیدگی بکند و همین طور که جناب آقای وزیر دادگستری و آقایان دیگر اینجا فرمودند گران‌فروشی هم کار بسیار بدی است این مردم فقیرند و مردم فقیر را نباید گذاشت که یک مشت کسبه بچاپند و باید جلو تجاوز را گرفت تعدی و تجاوز از طرف هر دسته و هر کس که باشد باید جلوگیری کرد ولی در قوانین فعلی ما یک مواد صریحی برای گران‌فروش نیست ما نمی‌توانیم اجازه بدهیم که گران‌فروشی معمول باشد و مجازات و برای آن نباشد اگر این قانون را این طور دربست لغو کنیم معنیش این است اگر کسی گران‌فروشی کرد هیچ مرجعی نباشد اگر این قانون را این طور دربست لغو کنیم معنیش این است که اگر کسی گران‌فروشی کرد هیچ مرجعی نباشد برای جلوگیری و مجازات بنابراین بنده خواستم از آقایان محترم استدعا کنم که اجازه بفرمایند این لایحه بیاید به کمیسیون دادگستری ما آنجا قول می‌دهیم که با فوریت و سرعت یک لایحه‌ای بیاوریم و مجازات شلاق را لغو کنیم و مجازات را هم متناسب تعیین کنیم و مرجع تجدید نظری هم برای آن قائل بشویم کاری بکنیم که گران‌فروشی دارای مجازات باشد بنده این طرح را وقتی که جناب آقای مکی آوردند پیش بنده فوراً امضا کردم و بسیار و بی‌اندازه مفید می‌دانم ولی عمل گران‌فروشی را هم باید جلوگیری کرد و نباید آزاد گذاشت.
رئیس- آقای فولادوند.
ملک‌مدنی- بنده موافق هستم و قبلاً اجازه خواسته بودم.
رئیس- آقای فولادوند مقدم بودند.
فولادوند- جنابعالی را آقای رئیس به عنوان این که مخالف هستید اسم بردند و بنده نفر اول موافقین بودم و قبلاً اسم نوشته بودم حالا هم حاضرم که جنابعالی صحبت بفرمایید (ملک‌مدنی- خیر بفرمایید) از این که جناب آقای ملک‌مدنی التفات فرمودند که بنده صحبت کنم متشکرم بنده لازم می‌دانم یک موضوعی را برای آقایان محترم روشن بکنم یک موضوعی را برای آقایان محترم روشن بکنم مفروق عنه شد که مجازات شلاق زشت است متنها جناب آقای وزیر دادگستری فرمودند اگر بخواهیم آن قانون را لغو بکنیم گران‌فروشان آزاد می‌مانند و ما قانونی نداریم می‌خواستم عرض کنم که توجه بفرمایید که ما قانون گران‌فروشان داریم این قانون استثنائاً زمان جنگ تصویب شده که شلاق به مردم بزنند البته گران‌فروشی یک امری است جرم و مجازات خلافی هم دارد از یک روز تا یازده روز حبس تکدیری و طبق قانونی که در دوره پیش گذراندند حبس تکدیری که از روزی ۵ ریال تا روزی ۲۰ ریال، قابل ابتیاع بود از روزی پنجاه ریال الی روزی دویست ریال قابل ابتیاع شده است علیهذا یک گران‌فروشی که یازده روز محکوم به حبس شد و از قرار روزی ۲۰ تومان تبدیل به جزای نقدی شد دویست و بیست تومان محکمه می‌تواند از آن محکوم بگیرد و ما این قانون را الآن دارم امور گران‌فروشی خارج از نرخ شهرداری و کارهای دیگر اینها طبق قانون جزو امور خلاف هستند آقای وزیر دادگستری هم می‌دانند اینها مجازات دارد اینها یک اصلی است به نام امور خلافی، این قانون صرفاً برای زمان جنگ بوده است، این قانون زمان جنگ را ملغی می‌کنیم و بر می‌گردیم به قانون سابق که از صدر مشروطیت داشتیم تا به حال (شوشتری- اگر کافی بود چرا گذراندید) آن میزان قبلی را زیاد کردیم و رساندیم به پنجاه ریال الی دویست ریال الان محکمه دستش باز است که آن کسی که گران فروخته است دویست و بیست تومان جریمه نقدی از او بگیرد به این جهت بنده به طرح پیشنهادی آقای مکی و هفتاد نفر آقایان نمایندگان موافقم (صحیح است)
رئیس- رأی می‌گیریم به فوریت دوم.
وزیر دادگستری- اجازه بفرمایید.
رئیس- در فوریت است نه در اصل راجع به فوریت بیانی دارید.
وزیر دادگستری- نه بنده باید عرض کنم.
رئیس- آقای وزیر دادگستری بفرمایید.
دکتر بقایی- آقای رئیس اعلام رأی شده است پیشنهاد بنده را هم در جلسه گذشته مطرح نفرمودید چون اعلام رأی شده بود اگر اعلام رأی مانع است نباید ایشان صحبت بفرمایند.
رئیس- ایشان می‌خواهند توضیح بدهند.
دکتر بقایی- بعد از اعلام رأی توضیح ندارد پس اعلام رأی را پس بگیرید.
رئیس- در اعلام رأی پیشنهاد نمی‌شود کرد وزیر می‌تواند صحبت کند، مختصر توضیح دارند.
دکتر بقایی- مختصر ندارد یا باید اعلام رأی را پس بگیرید یا ایشان بروند بنشینند نظامنامه باید رعایت بشود.
رئیس- نظامنامه را من رعایت می‌کنم هر کدام از آقایان هم باید رعایت بکنند رأی می‌گیریم به فوریت دوم آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد این پیشنهاد را طبق ماده ۱۳۹ نوشته‌اند که فی‌المجلس طرح شود یک رأی دیگر لازم دارد ماده ۱۳۹ برای توجه آقایان قرائت می‌شود.
(ماده ۱۳۹ نظامنامه به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۳۹- لوایح و طرح‌های فوری آنها است که فقط یک شور در آنها لازم باشد و لوایح و طرح‌های دو فوری آنها است که پس از تصویب دو فوریت بلافاصله به طبع و توزیع آن اقدام و پس از ۲۴ ساعت از موقع توزیع در مجلس طرح شود تقاضای یک فوریت مستلزم آن نیست که بلافاصله فوریت لایحه یا طرح در مجلس مطرح شود لیکن در موقعی که دو فوری بودن تقاضا شود باید در همان جلسه در لزوم و عدم لزوم فوریت بحث و رأی گرفته شود اگر تقاضای فوریت یا دو فوریت آن لایحه یا طرحی که در مجلس مطرح است درج نشده باشد و پانزده نفر از نمایندگان کتباً تقاضای فوریت یا دو فوریت آن لایحه یا طرح را بنمایند بدون مباحثه در اصل مطلب در باب فوریت اخذ رأی به عمل می‌آید. چنانچه امضا کنندگان در ضمن طرح دو فوری خود تقاضا کرده باشند که بلافاصله هم مطرح شود پس از قبول دو فوریت و قبول تقاضای مزبور بلافاصله مطرح و مورد رسیدگی واقع خواهد شد تقاضای دو فوری بودن طبق ماده ۸۰ در حکم تقاضای تغییر دستور است.
رئیس- فوریت سوم مطرح است باید رأی گرفته شود آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی- این موضوعی را که آقای صدرزاده منشی ضمن ماده ۱۳۹ قرائت کردند در طرح پیشنهادی تقاضا شده بنابراین فعلاً در مجلس مطرح شود و به اصل قضیه رأی گرفته می‌شود این که بنده اجازه خواستم برای این بود که ما گاهی از اوقات توجه به یک مسائلی که در اوضاع اجتماعی مردم حساس است نمی‌کنیم این قانون در موقعی که خواست از مجلس بگذرد بنده در جلسه بودم و در کمیسیون هم بودم مذاکره و بحث شد در موقع جنگ بود و یک مردمی بودند که رفتارشان ناهنجار بود و گفته می‌شد محتکر هستند مطابق قانون مدنی و مطابق قانون شرع اسلام آنها مردمی بودند که باید مجازات بشوند آن موقع قانون محتکرین گذشت ولی متأسفانه درباره یکی از محتکرین و یکی از اشخاصی که از خون مردم ارتزاق می‌کردند اجرا نشد و دیده نشد که یکی از این اشخاص و آن شرکت‌های اتومبیل‌فروشی که مردم را دارند می‌چاپند هیچ کس نرفته است به حساب اینها برسد که آقایان شماها چه کاره هستید این دم و دستگاه را دست کردید و هر روز دارید پنچ شش هزار تومان روی اتومبیل می‌کشید اتومبیل مورد احتیاج مردم است اتومبیل برای زندگی مردم لازم است هیچ‌وقت نرفته‌اند حساب این شرکت‌ها را برسند ولی آن سبزی‌فروشی را که اشاره فرمودند و گفتند آن بدبخت بیچاره را می‌برند شلاق می‌زند بنده عرضم این است که جناب آقای وزیر دادگستری موافقت کنند به این کار برای این که اگر برود به کمیسیون دادگستری ما حقیقتاً نگرانی داریم که مبادا تأخیر بیفتد و یک حوادثی اتفاق بیفتد و ما نتوانیم این کار را انجام بدهیم شهرداری تهران چرا برای اجناس نرخ تعیین نمی‌کند اجحافاتی که می‌شود محل تردید نیست ولی ما با قانون که نمی‌توانیم جلویش را بگیریم قانون وقتی در دست اجرا که می‌افتد باید با اجرا جلویش گرفته بشود ولی متأسفانه آن دستهای اجرایی کار نمی‌کند به این جهت به نظر بنده بهتر است که در مجلس همان طور که در پیشنهاد فی‌المجلس ذکر شده مطرح بشود و ما رأی می‌دهیم به علاوه امروز در دنیا شایسته نیست که ما قانونی داشته باشیم که مردم را شلاق بزنند شلاق زدن کار ناصحیحی است و اساساً برخلاف مدنیت و شئون اجتماعی ما است (صحیح است) به این جهت آقایان موافقت کنند و اگر آقای وزیر دادگستری می‌بینند این قانون‌هایی که آقای فولادوند فرمودند کافی نیست یک لایحه بیاورند و ما اساساً رأی می‌دهیم که محتکرین را هر جور خواستند مجازات کنند و ضمناً یک قانون متناسب با امروزه دنیا باشد شلاق زدن یک امر نامناسب و ناجوری است مضافاً به این که ما ندیدیم در این مدت که یک نفر آدمی که واقعاً محتکر باشد بیاورند شلاق بزنند که کفاره گناهان‌شان نسبت به مظلومین شده باشد.
رئیس- یک موضوعی را باید عرض کنم و آن این است که به کمیسیون نمی‌رود چون مجلس رأی به فوریت دوم را هم داد فقط طبع و توزیع می‌شود و در جلسه بعد باید مطرح شود.
مکی- باید فی‌المجلس مطرح بشود.
رئیس- اگر رأی فی‌المجلس داده نشد آن وقت برای طبع و توزیع فرستاده می‌شود آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری- بنده یک توضیح مفصلی نداشتم موقعی که خواستم عرض کنم راجع به نکته‌ای بود که آقای فولادوند فرمودند بنده عرض نکردم که قانون برای این کار نداریم بنده پیشنهاد کردم که آقایان موافقت بفرمایند مجال و فرصتی باشد به جای این قانونی که لغو می‌شود مقررات تازه‌ای وضع
بشود و البته بنده می‌دانم مقررات خلافی داریم حالا چون موقع مناسب نیست و بنده که نمی‌دانستم امروز که به مجلس شورای ملی شرفیاب می‌شوم این موضوع مطرح خواهد شد تا مقررات مربوط به این کار را جمع‌آوری کرده به شام و با یک اطلاعات کامل و جامعی در این باره صحبت کنم چون بنده این را نمی‌دانستم و حاضرالذهن نبودم و نمی‌توانم مقررات گران‌فروشی را حالا به عرض آقایان برسانم تا خود آقایان قضاوت بفرمایند که مقررات گران‌فروشی آیا کافی خواهد بود یا این که باید یک فکر جدیدی به جای این قانون که لغو می‌شود بکنیم بنابراین چون به فوریت دوم رأی داده شده است در صورتی که آقایان موافقت بفرمایند بیست و چهار ساعت فرصت باشد که در جلسه آینده بنده بتوانم مطالعه بکنم و با بصیرت بیشتری اگر مطالبی لازم باشد به عرض مجلس شورای ملی برسانم.
رئیس- آقای رضوی
رضوی- بنده خودم از امضا کنندگان این پیشنهاد بودم و معتقد هستم که هر چه زودتر این موضوع اصلاح بشود و مجلس این قانون را لغو بکند ولی به هر صورت از برای لغو هر قانون یا تصویب هر قانون حاضرالذهن بودن نماینده و مطالعه آن امر بسیار ضروری است از این جهت بنده تصور می‌کنم با این احساساتی که همه آقایان نمایندگان دارند برای لغو این قانون به هیچ‌وجه جای نگرانی نیست که ۲۴ ساعت مهلت داده بشود و طبع و نشر هم می‌شود و مطالعاتی هم در اطرافش بشود و با حضور ذهن انشاءالله در اول وقت جلسه پنجشنبه این موضوع مطرح بشود و در مجلس تصویب بشود و اگر آن قانون لغو می‌شود طوری باشد که یک خسارتی یا یک فرصت نامناسبی پیش نیاید که دو مرتبه احتیاج پیدا شود که یک قانون دیگری بیاید از این جهت بنده تقاضا می‌کنم که فوریت سوم امروز مطرح نشود و در جلسه آینده در اول وقت با مطالعه قبلی ۲۴ ساعت و فرصت کافی مورد بحث و مذاکره قرار بگیرد.
مخبر فرهمند- اجازه می‌فرمایید بنده یک توضیحی عرض کنم، عرض کنم بنده یک پیشنهادی داده‌ام یعنی یک تبصره‌ای که نگرانی آقایان را رفع می‌کند در این تبصره وزارت دادگستری مکلف است لایحه عادلانه‌ای برای گران‌فروشی در ظرف یک ماه به مجلس تقدیم کند که رفع نگرانی آقایان را خواهد کرد.
رئیس- در موقع خودش مطرح خواهد شد. آقای امامی‌اهری، فوریت سوم یعنی فوریت اخیر که فی‌المجلس مطرح بشود مخالفید. بفرمایید.
امامی‌اهری- با کمال احتصار عرض می‌کنم بنده واقعاً با این قانون مخالف نیستم یعنی هر قانونی که اینجا بیاید و هر تصمیمی بخواهند بگیرند مبنی بر تخفیف مجازات بنده با آن کاملاً موافق هستم زیرا در عمل این طور دیدم که قانون در مملکت ما فقط درباره ضعفا و بیچارگان اجرا می‌شود (صحیح است) این را اطمینان داشته باشید هر قانون خوبی از مجلس بگذرد ولی در موقع عمل و در موقع اجرا بدبختانه فقط در باره ضعفا و فقرا اجرا می‌شود همان طوری که آقایان کراراً، اینجا توضیح فرموده‌اند و آقای ملک بیان فرمودند که این قانون گران‌فروشان با قانونی که شلاق می‌زنند درباره یک نفر محتکر درباره یک نفر تاجر اجرا نشد درباره بدبخت‌ها مثل میوه‌فروش‌ها و سبزی‌فروش‌ها و امثال اینها اجرا شد و این اختصاص به این مورد به خصوص ندارد بنده نمی‌خواهم که دوباره طرح بکنم یک مطلبی را که تقریباً صلاح در این است که مسکوت بماند موضوع بند (ب) بود الآن در خارج از جلسه بنده سؤالی کردم از آقای وزیر دادگستری که شما راجع به فلان قاضی که محکمه انتظامی رتبه او را تصویب کرده چه تصمیمی اتخاذ کردید با کمال بی‌پروایی می‌فرمایند مشمول بند ب است من تعجب می‌کنم قاضی مشمول بند ب است محکمه انتظامی رتبه او را تصویب کرده او مشمول بند ب است ولی دیروز دو تا وزیر مشمول بند ب معرفی کردند.
رئیس- آقا این مطالب چه ربطی دارد به موضوع؟
امامی‌اهری- الآن ربطش را عرض می‌کنم بنده منظورم این است که در عین حال که قوانین باید مطالعه بشود هر قدر آقایان بخواهند حسن نیت داشته باشد ولی وقتی که عجله شد و تصویب شد آن نتیجه حاصله گرفته نمی‌شود و نتیجه‌ای گرفته خواهد شد که سوء‌اجرا به اصطلاح نتیجه معکوس گرفته می‌شود بنابراین بنده معتقدم که باشد برای بعد که آقایان مطالعه بکنند.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت سوم که فی‌المجلس مطرح شود آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد الان مطرح می‌شود قرائت بفرمایید (کشاورزصدر- آقای رئیس بنده اعتراضی به صورت جلسه داشتم حقم محفوظ است) برای آخر جلسه محفوط است.
(ماده واحده به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده- از تاریخ تصویب این قانون قانون مورخ ۱۷ شهریور ماه ۱۳۲۲ راجع به کیفر گران‌فروشان و ضرب شلاق ملغی است. به امضای هفتاد نفر.
رئیس- آقای کشاورزصدر موافقید یا مخالف؟
کشاورزصدر- بنده مشروطاً مخالفم، مخالف مشروط هستم، بنده خیلی خلاصه خدمت آقایان عرض می‌کنم این قانون یک قانونی است که از جنبه شلاق زدن بسیار زننده و بی‌مورد است و خود بنده اعتقاد دارم که بایستی از بین برود اما یک نکته‌ای است که برای کیفر گران‌فروشان یک قانونی باید باشد اعتقاد بنده این است که اجازه بفرمایند آقایانی که این طرح را امضا کردند بنده هم امضا کرده‌ام موافقت بفرمایند که فقط قسمت شلاق زدن ملغی بشود و بعد هم جناب آقای مکی فرمودند به این که اگر ما این کار را نکنیم مجازات‌های نقدی که برای گرانفروش‌ها مقرر می‌شود قابل استیناف در اجرا نیست بنده حضورشان عرض می‌کنم مطابق اصول کلی ما یک قوانینی داریم در دادگستری که یک حبس‌هایی تا یک حدی اصولاً قطعی است یعنی جنبه خلافی دارد بنابراین گمان نمی‌کنم که کسی هم مخالف باشد تا آن مقداری که از حیث جزای نقدی و حبس تا آن مقداری که مطابق اصول کلی قابل پژوهش بدانیم آن وقت باید استان ۱ و ۲ را از هشت شعبه‌ای که دارد به ۲۸ شعبه اضافه کنیم و خود آقایان تصدیق می‌کنند که عملی نیست زیرا احکام خلاف و جزای خلافی و تخلفات خیلی زیاد است تمام جرایم یعنی جنحه کوچک و جنحه بزرگ جنایات یک طرف است، بقیه تخلفات و خلاف‌هایی که اتفاق می‌افتد یک طرف است ما اگر بخواهیم این کار را بکنیم ناگزیریم که ۲۰ شعبه دیگر به محکمه استیناف اضافه بکنیم تا بتوانیم باز به این کار آن هم با طول مدت رسیدگی بکنیم این است عقیده بنده و تصور نمی‌کنم جناب آقای مکی که بانی این کار بودند و این طرح را به امضا رسانیده‌اند خودشان مخالف این نظر باشند زیرا ما به طور کلی قسمت‌های خلافی را در نظر نداریم که قابل استیناف باشد یعنی در تمام دنیا قوانین خیلی پیش و قوانین سابق این است، برای این من از آقایان خواهش می‌کنم که جنبه شلاق زدن را الغاء بکنند زیرا درست نیست و موضوع حبس را تا آن مقداری که مطابق اصول کلی است جناب آقای صالح از بنده اطلاعات قضایی‌شان زیادتر است و واردند قابل استیناف باشد و تا آن مقداری که علی‌الاصول قابل پژوهش نیست نباشد (حائری‌زاده- دولت بعداً یک لایحه‌ای بیاورد) این است که بنده تقاضا می‌کنم آقایان موافقت بکنند و از طرفی هم ما موافق با این امر نیستیم که بگوییم گران‌فروشی بکنند بسیاری از کسبه هستند که گران‌فروشی می‌کنند بسیار اتفاق می‌افتد که کسبه‌ای هستند که تجاوز می‌کنند اینها را البته باید جریمه‌شان را تعیین بکنند ولی به طور کلی شلاق زدن چیز زشت و زننده‌ای است و مال عصر حجر است حالا اگر این قانون را در دوره چهاردهم گذارندند جهتش این بود (مکی- دوره سیزدهم بود سیزده نحس بود) که خواربار خیلی سخت بود مملکت وضع مخصوصی داشت یک شدت عمل لازم داشت یک شدت عملی لازم داشت آن اوضاع روز آقایان را وادار کرد که این قانون را وضع کنند و حالا هم آن موجبات و آن مقتضیات برای شلاق زدن نیست اما آن مسائلی را که به عرض آقایان رساندم لازم است توجه بکنند که ما انحراف پیدا نکنیم نه گران‌فروشی بشود و نه شلاق بزنند عرایض بنده این بود و امیدوارم آقایان توجه کنند و پیشنهادی هم در این زمینه داده‌ام.
رئیس- آقای اردلان
اردلان- همکار محترم آقای کشاورزصدر تشریف نداشتند که آقای فولادوند در این باره توضیح دادند که قانون گران‌فروشان .....
رئیس- تأمل کنید اکثریت نیست ده دفعه گفتم که اینجا را نگاه بکنید بعد تشریف ببرید بیرون (پس از چند دقیقه اکثریت شد)
رئیس- آقای اردلان بفرمایید.
اردلان- همکار محترم آقای کشاورزصدر
استدلال فرمودند که اگر این قانون را لغو بکنیم چون قانون گران‌فروشی نداریم دچار اجحاف کسبه گران‌فروش می‌شویم آقای فولادوند در این خصوص توضیحاتی فرمودند چون ایشان قاضی بوده‌اند و اطلاعات کافی دارند. با توضیحات ایشان من کاملاً قانع شدم و فرمایشات ایشان مبتنی بر این بود که ما یک قانونی داریم که گران‌فروشان را می‌توانیم از یک روز تا یازده روز حبس بکنیم و حبس ابتیاعی را که از روزی پنجاه ریال تا دویست ریال معین کرده بنابراین این طور نتیجه گرفتند که یک گران‌فروش را دادگاه می‌تواند به دویست تومان جریمه نقدی محکوم بکند بنابراین ما یک همچو قانونی داریم و رأیی که ما اینجا می‌دهیم برای این است که فقط شلاق زدن را از بین ببریم و کار به قاعده‌ای هم کرده‌ایم و به علاوه دست دولت برای آوردن لایحه همیشه باز است ...
رئیس- آقای اردلان تأمل بفرمایید اکثریت نیست.
گنجه- ختم جلسه را اعلام بفرمایید.
مکرم- چند دقیقه تأمل بفرمایید.
رئیس- وقت گذشته آقای اردلان صحبت‌شان را بکنند بعد جلسه ختم می‌شود.
(پس از چند دقیقه اکثریت شد)
رئیس- آقای اردلان بفرمایید.
اردلان- پس در این قسمت نگرانی برای کسی نماند که اگر رأی به این قانون بدهیم چون قانون گران‌فروشان داریم یک شهری دچار گران‌فروشان نخواهند ماند و دادگاه می‌تواند رأی بدهد همان طوری که آقای فولادوند توضیح دادند تا دویست و بیست تومان می‌توانند جریمه نقدی بکنند اما قسمت دیگر که فرمودند بنده خواستم عرض کنم جناب آقای کشاورزصدر دست دولت همیشه باز است هر وقت دیدند که مملکت احتیاج بقوانینی با قید فوریت بمجلس بیاورند و تقدیم بکنند این است که اگر موافقت بفرمایند ما این را لغو می‌کنیم دولت هم اگر لازم بداند بعداً یک قانونی می‌آورد و تقدیم مجلس می‌کند دیگر هم عرضی ندارم.
قبادیان- آقای رئیس اغلب از آقایان رفتند ممکن است این قسمت را برای جلسه بعد بگذارید.
کشاورزصدر- بنده پیشنهاد را پس گرفتم.
اسلامی- پس اعلام رأی بفرمایید.
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس- موقع رأی نبود ماده واحده مطرح بود، دنباله بحث در این ماده واحده اول جلسه آینده.
جمال امامی- جلسه آینده استیضاح است وقتی که استیضاح است چیز دیگری مطرح می‌شود؟
رئیس- بلی بعد از ۳ رأی که آقایان دادند این دیگر از دستور خارج نمی‌شود اول این موضوع بعد استیضاح مطرح می‌شود.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت