مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ اسفند ۱۳۳۵ نشست ۶۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲ اسفند ۱۳۳۵ نشست ۶۹
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۶۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه دوم اسفندماه ۱۳۳۵
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: خلعتبری- مهندس فروهر- عمیدی نوری (ضمناً پیشنهادی طبق ماده ۱۹۲ آیین‌نامه تقدیم نمودند) و قنات‌آبادی
۳- بقیه مذاکره در لایحه راجع به اجازه پرداخت اضافات و ترفیعات تا آخر سال ۳۴ کارمندان و ارجاع به مجلس سنا
۴- اخذ رأی و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به اجازه پرداخت مخارج حمل گندم اهدایی دولت امریکا
۵- طرح گزارش شور دوم کمیسیون نظام راجع به اصلاح ماده ۶ قانون ترفیعات ارتش و تصویب آن
۶- طرح گزارش کمیسیون بهداری راجع به واگذاری امور بهداری به مردم
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه دوم اسفند ماه ۱۳۳۵
مجلس یک ساعت ۵۰ دقیقه پیش از ظهر بریاست آقای امان الله اردلان (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس ـ اسامی غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: دکتر طاهری. اورنگ. سالار بهزادی. مرتضی حکمت. قرشی. ساگینیان. قراگزلو. کشکولی. تیمور تاش. ابتهاج. تجدد. صادق بوشهری. ذوالفقاری. برومند. معین زاده. دکتر پیرنیا. عرب شببانی. سنندجی. دکتر فریدون. افشار. دادگر. موسوی. باقر بوشهری شادمان.
غائبین بی اجازه ـ آقایان: اریه. امیدسالار. آقایان. بوربور.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه ـ آقایان: امامی خوئی. پرفسور اعلم. ثقه الاسلامی. دکتر سعید حکمت. دکتر هدایتی مسعودی. دولتشهای. خزیمه علم. دکتر دادفر. مهندس فروغی. مهندس اردبیلی. دکتر ضیائی. مجید ابراهیمی.
نایب رئیس ـ نسبت بصورت مجلس اعتراضی نیست ؟(اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب می‌شود.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: خلعتبری ـ مهندس فروهر ـ عمیدی نوری ـ ‹‹ ضمناً پیشنهادی طبق مادنه ۱۹۲ آئین نامه تقدیم نمودند، و قنات آبادی
نایب رئیس ـ نطق قبل از دستور شروع می‌شود آقای خلعتبری.
ارسلان خلعتبری. آقایان نمایندگان محترم بنده با قوت کمی که دارم می‌خواهم باختصار مطالبی را که مربوط است باساس زندگی عمومی کشور بعرض آقایان برسانم و آن این است که برای هر کشوری امروز برنامه‌های اقتصادی در درجه اول اهمیت است (صحیح است) ما که مرحله سیاسی را گذراندیم اگر مرحله اقتصادی را نگذرانیم بشما اطمینان می‌دهم که شکست خواهیم خورد برای اهمیت قضیه عرض می‌کنم دو کشور را برای نمونه مثال می‌زنم یکی از کشور اتحاد جماهیر شوروی است که در مسأله اقتصاد آنقدر اهمیت می‌دهد که آن عده‌ای که تهیه برنامه‌های اقتصادی را می‌کنند مجموعاُ از نمایندگان جمهوریها و ولایات و ایالات هفتصد نفر هستند هفتصد نفر عضو اداری خیر هفتصد نفر اشخاصی که در آن مؤسسه اظهار نظر می‌کنند اسم این مؤسسه گاس پلان است در فرانسه آقایان شورای عالی اقتصادی توجه بفرمائید از چه اشخاصی است، ۴۵ نفر از طرف اتحادیه کارگران و مؤسسات اقتصادی و مهندسی، ۲۰ نفر از طرف ارباب صنایع، ۱۰ نفر از طرف اصناف، ۳۵ نفر از طرف اتحادیه کشاورزی، ۹ نفر از طرف شرکتهای تعاونی، ۱۰ نفر از طرف طبقات روشنفکر و متخصصین علوم و اقتصادیات، این را توجه بفرمائید اینها اشخاصی هستند که برنامه‌های اقتصادی کشور فرانسه را تهیه می‌کنند و اظهار نظر می‌کنند حالا مقایسه بفرمائید با ایران، با کشور ما، مطابق تصویب نامه، شورای عالی اقتصادی ما مرکب است از وزیر دارائی وزیر بازرگانی وزیر صنایع وزیر کشاورزی وزیر کار مدیر عامل سازمان برنامه مدیر کل بانک ملی ایران (مهندس هدایت هیأت دولت) یعنی دولت از خود دولت مشورت می‌کند (خرازی ـ کاملا اینکار غلط است) اگر ما می‌بینم ممالک دیگر جلو می‌روند و در مسأله اقتصادی ترقی می‌کنند دلیلش این است (صحیح است) اما چرا برنامه‌های ما ناقص است و قانع کننده نیست برنامه‌های ما از دو رشته اتخاذ شده است دو منبع دارد یکی اطلاعات خارجیها است ده سال پیش عده‌ای از مهندسی و مشاورین خارجی بایران آمدند و برای ما برنامه هائی تهیه کردند بنده احترام بعلم و صنعت و دانش می‌گذارم ولی برنامه هائی که خارجیها برای ما تهیه بکنند ناقص است برای این که وقت کافی ندارند و کاملا تطبیق با احتیاجات و مقتضیات ما نمی‌کند (صحیح است) یک دلیل خیلی کوچک برایتان عرض می‌کنم هفته گذشته یک نفر متخصص امریکائی در شورای عالی کشاورزی نطقی ایراد کرد از لحاظ کشاورزی که در عین حال جالب توجه بود یک نکته‌ای بنده در نطق او دیدم که اسباب تعجبم شد و آن این بود که گفته بود ایران سالی دو هزار مهندس کشاورزی لازم دارد حساب نکرد که اگر این حقوق بخور و نمیری که ما بمهندسین می‌دهیم و اگر ما بخواهیم حداقل حقوق بیک مهندس بدهیم باید دو هزار تومان حقوق بدهیم و الا همه دستگاههای دولتی را ترک می‌کنند و این آقا حساب نکرد که دو هزار مهندس کشاورزی حداقل
خرجش سال چهل میلیون تومان است و ما آنرا از کجا بیاوریم آخر اینجا که امریکا نیست ما سالی چهل میلیون تومان نداریم و سالی دو هزار کشاورزی لازم نداریم ولی ما در درجه اول دو هزار کشاورز که دارای اطلاعات باشند لازم داریم نه دو هزار مهندس کشاورزی (صحیح است) از لحاظ مثال این که معلومات داخلی را دستگاههای ما فاقد هستند یک مثال کوچک عرض می‌کنم و آن اینست که امسال وزارت کشاورزی در حوزه شهسوار که مرکز مرکبات خوب مملکت است اجازه نداد که مخروبه‌ها مبدل بکشت مرکبات بشود و معتقد بود که باید کمیسیونی از تهران برود و مطالعه کند ببیند که آنجا استعداد کشت مرکبات دارد یا نه در صورتی که در این منطقه ده میلیون درخت مرکبات بعمل آمده و چندین هزار درخت صد ساله وجود دارد و تازه کمیسیون می‌خواهد بگوید آنجا درخت مرکبات بکارند یا نکارند اینها را خواستم برای مثال عرض کنم (تحدد ـ در شورای اقتصادی تصویب شده) حالا آقایان ما برنامه هائی داریم بنده معتقدم برنامه‌های عمرانی برای کشور لازم است محتاج علیه است هیچ محل تردید نیست اما نظر آقایان باید باشد که برنامه‌های عمرانی باید مطابق با امکانات قوه و ظرفیت کار و فعالیت و کارگر و کادر فنی و مقدار پول باشد بنده شنیدم که نماینده بانک بین المللی که این اواخر بتهران آمد اظهار کرد که مطالعات شما کاری که در نظر گرفتنید زائد بر میزان قدرت مالی و قدرت فنی و قدرت کارگری شما است بنابراین باید حجم کارتان را کمتر و کوچک تر بکنید چون برنامه‌های عمرانی اگر ده تا بیست تا دو هر قسمت شروع شد دویست میلیون تومان چهارصد میلیون تومان پانصد میلیون تومان خرج اینها باید بشود اینها برای مملکت لازم است ولی اگر در عرض این برنامه‌های تولیدی نباشد که سطح تولید را در مملکت بالا ببرد آنوقت ما دچار نقصان در کشاورزی می‌شویم دست مزدها بالا می‌رود قیمتها بالا می‌رود به کشاورزان صدمه می‌خورد دچار تورم و دچار گرانی هزینه زندگی خواهیم شد بنابراین این در برنامه‌ها سیر خودش را کرد و دیگر نکرد آنوقت بعد از پنج سال خواهید دید چه صدماتی مخصوصاً برای کشاورزی ما دارد اینست که بنده توجه نمایندگان محترم را باینمطلب اساسی جلب می‌کنم و از دولت کسی حاضر نیست البته مضمون نطق را کاری خواهم کرد که دولت مطلع بشود که مسئولیت این کار را قبول کند، دوم آقا برنامه هائی است که ما داریم بنده برنامه کشاورزی را در سازمان برنامه هفت ساله نگاه کردم متوجه شدم که برنامه‌های ما جنبه خرجش رجهان و غلبه بر جنبه تولیدی دارد حالا دو سه قلم را مثال عرض می‌کنم مثال در برنامه پنجاه میلیون تومان برای خرید ماشین آلات و تراکتور است، تراکتور هم لازمست بنده تردید ندارم ولی باید یک برنامه هائی باشد که از این تراکتور بنحو صحیح استفاده بشود و الا فقط پنجاه میلیون تومان تراکتور خریدن برای مملکت کافی نیست دوم در کمیسیون کشاورزی نماینده وزارت کشاورزی اظهار می‌کرد که برای ترویج کشاورزی برای هر دهی یک نفر لازمست و برای پنجاه هزار ده در مملکت پنج هزار نفر در نظر است که تربیت و استخدام شود خوب این را حساب نکردند که پنج هزار نفر اگر بنفری پانصد تومان در سال بدهند این بعد از پنج سال بیست و پنج، سی میلیون تومان ما باید اضافه خرج مستخدم دولت بدهیم در صورتی که برنامه باید این باشد که کلاس کشاورزی کشاورز را تربیت کند نه برای استخدام دولت بلکه برای اینکه یاد بگیرد در ده خودش کار کند برای جنگلبانی در نظر است ۱۵۰۰ پاسگاه ساخته بشود هزار و پانصد پاسگاه اگر برای یک پاسگاه سی هزار تومان حداقل تمام بشود چهل و پنج میلیون تومان فقط خرج ساختمانی می‌شود اگر هزار نفر برای کادر جنگلبانی در نظر بگیرند سالی پنجاه میلیون تومان خرج پرسنلی این می‌شود در صورتی که اگر یک برنامه سوخت تهیه بشود با بیست میلیون تومان برای برنامه سوخت در مازندران و گیلان با برق و نفت و تهیه وسائل نفتی و بخاری نفتی و اجاق نفتی ما احتیاجی باین مخارج نداریم چون کشاورز دیگر نمی‌رود درخت قطع کند بدلیل اینکه در مازندران و گیلان حتی مردم متوسط امروز اجاق نفتی و بخاری نفتی دارند پس بنابراین این اقلام درست در نظر گرفته نشده اگر فرض کنید پول آنها را امریکائیها می‌دهند اگر فرض کنید پولش را سازمان برنامه می‌دهد خوب پول را که نباید تلف کرد پول را باید در راه عقلانی مصرف کرد مخصوصاُ می‌خواهم بآقایان تذکر بدهم که حالا مد شده است که برای اینکه از پیچ و خم وزارت خانه‌ها خلاص شوند هر وزارتخانه‌ای یک بنگاه مستقل یا یک شورائی درست کرده برای امور اداری بنام سیستم بازرگانی ولی بازرگانی آقای خرازی میدانند کم می‌خورد و داخل زیاد می‌کند (خرازی ـ صحیح است) در صورتی که این ادارات برای ولخرجی درست شده است باین کیفیت که آزاد باشد که بدون رعایت تشریفات هر خرجی می‌خواهند بکند و هر مقداری که می‌خواهند اشخاص را استخدام کنند. و مسئولیتی هم نداشته باشند بنده خودم از لحاظ تشریفات فعلی معتقدم ناقص است اما علاجی نیست اگر ما هر بنگاهی را بهش اجازه بدهیم هر کاری می‌خواهم بکند و هر استخدامی می‌خواهد بکند بعد از پنج سال آقایان خواهند دید که این بنگاهها و این شوراها پانصد میلیون تومان بر بودجه مملکت ما افزوده‌اند و این کارها آقایان عاقبتش تورم پول گرانی قیمت گرانی هزینه زندگی است و بالاخره راه نجات در این برنامه‌ها باین کیفیت بنظر بنده وجود ندارد (صحیح است) و برنامه هائی که خرج برای مملکت ایجاد می‌کند مخصوصاُ در این موقع که بودجه مملکت در اینجا مطرح است من از آقایان استدعا می‌کنم که در کمیسیون بودجه توجه بفرمائید جلوی این قبیل کارها گرفته شود عرض کنم یکی دیگر این است که ما که ما برنامه متناسب با کشور خودمان نداریم مملکت ما یک مملکت کشاورزی است مملکت کشاورزی باید یک برنامه صنعتی هم داشته باشد من در گزارش بانک بین المللی راجع بسوریه خواندم که اگر برنامه صنعتی در کشور کشاورزی وجود نداشته باشد کشاورزی ترقی نخواهد کرد برای اینکه محصولات کشاورزی را باید دستگاههای صنعتی داخلی مصرف بکنند اگر محصولات داخلی یک زمانی صادر نشد باید کارخانه‌های داخلی خریدارش باشند و ما هیچ توجهی باین مطلب اساسی نداریم که برنامه‌های صنعتی خودمان را طوری تکمیل کنیم که در درجه اول کارخانه هائی بمملکت وارد بشود که محصولات کشاورزی مملکت را مصرف کند و اگر غیر از این باشد برای مملکت مضر است و ما باید حتماُ یک برنامه‌ای باین منظور داشته باشیم که احتیاجات و محصولات کشاورزی ما در مملکت ما خریدار داشته باشد والا شما هی تراکتور بیاورید و فرض کنید محصول را زیاد کند اگر چنانچه محصول شما یکسال خریدار نداشته باشد آن وقت شما کشاورزی تان دچار تنزل می‌شود.
نایب رئیس ـ آقای خلعتبری وقت شما تمام شد.
ارسلان خلعتبری ـ بنده عرضم تمام نشده ولی وقتیم تمام شد بقیه را یک روز دیگر عرض می‌کنم (احسنت، احسنت) (مهندس جفرودی، خیلی عالی بود)
نایب رئیس ـ آقای مهندس فروهر.
مهندس فروهر ـ بنده خواستم امروز از موقعیتی که برای تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۳۶ درست داده یک قدری وقت همکاران محترم را بگیرم بنده خواستم از حسن توجه دولت راجع بموضوع کارمندان و احتیاجات آنها که در این بودجه منعکس است تشکر کرده باشم چون با آوردن این بودجه در تبصره ۳۳ حقوق طبقه تحصیل کرده این مملکت که جنبه‌های خاصی داشت یعنی قضاوت علیحده دبیران علیحده اطباء علیحده بود حالا تقریباُ همه یک وضع مشابهی پیدا کرده است بدین معنی که آمده‌اند از سه هزار ریال تا ۷۰۵۰ ریال بابت حق لیسانس قائل شده‌اند این است که بنده خواستم حسن توجه دولت تشکر بکنم منویات ملوکانه که حامی طبقه محروم و در واقع مظلوم این کشور هستند همیشه بر این بوده که دولتها را متوجه بالا بردن سطح زندگی مردم این مملکت بنمایند و دولت اگر بخواهد این کار را بکند بایستی اول دستگاهها خودش را اصلاح کند و بالاخره باید در این دستگاهها درست نگردد یعنی کارمندان خوب نباشند و حسن نیت نداشته باشند البته این هدف و این منظور انجام نمی‌شود بنابراین دولت با این کاری را که انجام داده توانسته است تا اندازه‌ای قدم اول را بردارد و سنگ اول اصلاحات دستگاههای دولتی را بگذارد علاوه بر این طبقه مهندسین که بنده بخصوص علاوه بر این طبقه مهندسی که بنده بخصوص علاقمند بطبقه تحصیلکرده بودم ولی کلیه کارمندان را هم در نظر داشتم در این جا هفتاد پنج میلیون تومان برای پاداشهائی در بودجه دیدم البته باید دولت از این پاداشها طوری استفاده کند که صحیح باشد یعنی واقعاُ کارمندانی که کار می‌کنند و زحمت می‌شکند از آن استفاده بکنند قانون استخدام جدیدی هم که مدتی است صحبتش است و دولت شش ماه مهلتش هم گذشته است و وعده داده بودند که تا ۱۵ اسفند یعنی در همین روزها بیاورد بمجلس و آمدن بکمیسیون مربوطه اگر نظریاتی داشته باشیم درباره آن خواهیم داد و بررسی خواهیم نمود اضافات کارمندان هم که خوشبختانه از سال گذشته تا بحال معوق مانده تا شب عید داده خواهد شد (فضائلی ـ عده قلیلی هستند) خوب عده قلیلی بالاخره شروع خوبی است انشاء الله عده کثیری می‌شوند بنده اینجا خواستم عرض کنم که از پریروز تا حالا عده زیادی نمایندگان این تحصیلکرده‌های وزارتخانه‌ها بطور دسته جمعی ببنده مراجعه کرده‌اند بنده از قیافه این جوانها واقعاُ یک صفا و صمیمیتی خواندم و شاه دوستی از بیانات و قیافه شان می‌بارید و اینها خیلی خوشحال و خیلی راضی شده بودند و ببنده تذکر دادند که با دلگرمی خیلی بیشتری بکارها خواهند پرداخت این است که بنده از پشت این تریبون قول می‌خواهم بدهم بدولت که این کارمندانی که مشمول این اضافات شدند بطور بهتری و با دلگرمی بیشتری کار خواهند کرد و دستگاهها را بهتر خواهند گرداند و مطمئن باشد که این شش هفت میلیونی که برای این کار تخصیص داده شده یا پولهائی که برای سایر کارمندان تخصیص داده شده مآلا با کوشش آنها بصندوق دولت بر خواهد گشت شاید چند برابرش هم برگردد ولی قطعاُ این پول بر خواهد گشت راجع باین قانون استخدام که می‌آید بنده خواستم حالا که نماینده محترم دولت اینجا تشریف
دارند توجه دولت را جلب بکنم عده‌ای از کارمندان هستند می‌گویند خوب ما چرا برویم کار بکنیم حقوقشان زیاد بشود دولت قدرت بیشتری نسبت بکارمندان خواهد داشت و از ایشان می‌تواند توقع داشته باشد که ساعت کار اداری را که ۶ ساعت است و ۸ ساعت خواهد شد صرف کار بکنند و بر عکس کسانی کاری انجام نمی‌دهند و فقط دفتر حضور و غیاب را امضاء می‌کنند این پیشنهاد را می‌کنم برای موقعی که این قانون استخدام می‌آید که اینها توجه بشود بنده در خاتمه عرایضم مطلبی را خواستم تذکر دهیم که این لایحه بودجه که ۲۱ میلیارد ریال آورده شده و مقداریش بصورت اضافات و کمک و ترمیم حقوق مصرف خواهد شد و بودجه برنامه هم که جداگانه است یک پولی است که در بازار ریخته خواهد و این پول که در بازار ریخته می‌شود در واقع تقاضای افراد بیشتر خواهد شد و اگر برنامه ازدیاد تولید است بطور دقیقی تهیه نشود این یک اضافات ظاهری خواهد بود که بکارمندان و باشخاص داده می‌شود چون بلافاصله هزینه زندگی بالا می‌رود و قدرت خرید اشخاص کمتر می‌شود این است که بنده اینجا فعلا باختصار عرض می‌کنم که باید به برنامه کشاورزی خیلی توجه بشود و یک برنامه عملی بیاورند نه اینکه هی اقدام کنیم هی برنامه بیاوریم باید با رقم بیاورند اینجا نشان بدهند که تولیدات الان چقدر است دولت اگر احصائیه ندارد باید تهیه بکند و نشان بدهد که دو سال بعد ۵ سال بعد تا ۶ سال بعد کشاورزی چقدر زیاد می‌شود و این پولهائی که بدست می‌آید مجدداُ جمع بشود تا هزینه زندگی بالا نرود بنده مرتباُ این مطلب را در موقعیت هائی که پیش خواهد آمد تذکر خواهم داد و از حقوقی که قانون اساسی برای نمایندگان قائل شده استفاده خواهم کرد که حتماُ باید این منظور تأمین بشود عرایض بعدیم را در آتیه خدمت آقایان عرض خواهم کرد (احسنت)(مهندس جفرودی شما از کسانی هستید که بیشتر فکر کارمندان دولت هستید)
نایب رئیس ـ آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری ـ بنده تصور می‌کنم هیچ موضوعی بیش از احترام بمقام مشروطیت که اساس و مبنای استقلال حاکمیت ما است نیاید مورد توجه نمایندگان محترم باشد (صحیح است) نماینده مشروطیت در حکومتهای مشروطه تصور می‌کنم در درجه اول قوه مقننه باشد در واقع نماینده ملت است (صحیح است) و اصل در مشروطیت این است که ملت حکومت می‌کند بنابراین ملت نمایندگانی انتخاب می‌کند که آن نمایندگان قوه مقننه خواهند بود حالا البته درو کن دارد شورا و سنا بجای خودش پس هر قدر قوه مقننه ساحتش منزه و مقدس تر باشد احترام بمشروطیت و اراده ملت در حکومت مردم بر مردم قوی تر و محترمتر خواهد بود وظیفة ما که فعلا در چنین مقامی افتخار داریم و نشسته‌ایم بر این است که سعی کنیم که این قدس و نزهت مقام مشروطیت را بیشتر حفظ کنیم بنابراین باید بیشتر کوشا باشیم در رعایت آئین نامه‌ها و اصول و قوانین و رعایت نزاکت و ادبی که در حضور هر اجتماعی لازم است خواه اینرا رعایت از طرف وزیر خواه از طرف وکیل باشد در این مقام بایستی حرف سنجیده و مدلل و متکی بسند زد تا احترام بمشروطیت و قوه مقننه بیش از پبش محفوظ باشد ترتیبات کار هم داده شده تذکری وظیفه وکیل است پرسش وظیفه بعد از تذکر است استیضاح بیانات خودش را بکند و مجلس قضاوت بکند این اصلی است که فعلا ما باید بموجب قاعده‌ای که تا بحال در مجلس ما بود و هست رعایت کنیم در تمام دنیا هم اگر یک وکیل را از نظر وقع جرم و یا ارتکاب بجرمی تهیه بکند و بیاورد بمجلس وکیل هم باید دلایل مجرمیت وزیر را تهیه کند اعلام جرم برود بکمیسیون اینها اصولی است که برای ما مقرر شده است که همه مان از وزیر و وکیل باید رعایت کنیم اما آمدیم این اصول مجری نشده در اجتماع ما در مجلس ما یک مذاکراتی پی آمد مثل مذاکرات جلسه قبل که باعث تأسف همه شد و رئیس محترم مجلس مقام ریاست هم اظهار تأسف فرمودند ولی بنده معتقد هستم که در هر اجتماعی بیانات دو اثر دارد یک اثر مربوط باظهار کنندگان است و یک اثر مربوط بهیأت آن اجتماع است (صحیح است) البته وزیر و وکیل مسئولیت دارند شخصاً هر عملی که می‌کنند هر حرفی که می‌زنند مربوط بخودشان است اما اگر از جنبه شخصی خارج شد در خارج یا در اجتماع یا در افکار عمومی تو هم این پیش آمد که خدای نکرده خدای نکرده دامن مقدس مجلس شورای ملی آلوده بشود یا دولتی که مورد اعتماد مجلس شورای ملی است آلوده شود در اینجا باید مجلس فکر کند یعنی اجتماع باید فکری بکند که اینگونه آلودگیها از دامنها سترده بشد (صحیح است) همان موقعیکه این وضع تأسف آور پیش آمد عده‌ای از نمایندگان محترم فکر کردند که چه عیب دارد که مجلس البته آقایان هر کدام حق دارند که اعلام جرم کنند این وظیفه شخصی است و آن اعلام جرم وقتی با وظیفه شخصی انجام شد سیر قانونی خودش را در مراحل قانونی می‌کند اما مجلس شورای ملی حق دارد باظهاراتی که در آن جلسه شده است و یک امری است که هم از نظر دولت و هم از نظر مجلس شورای ملی ممکن است جریحه دار تلقی بشود باین امر البته باید رسیدگی بشود و تحقیق بشود تا معلوم بشود که چه چیز بوده است چون این وظیفه خود مجلس است از جنبه شخصی خارج شد جنبه عمومی پیدا کرد .(صحیح است) رسیدگی بکنید تحقیق بکنید اگر دروغ بود ما امیدواریم که هر دو دروغ باشد همانطور که آنروز هم اینجا شعری خوانده شد که ‹‹ تا هر دو دروغ گفته باشیم ›› رسیدگی بشود که افکار عمومی و مطبوعات و مردم قضاوت کنند و بدانند که مجلس علاقمند برسیدگی بیک امری است که ممکن است دامن قوه مقننه و دولت مرود اعتمادش را آلوده بکند اگر هم خدای نکرده معلوم شد یک یکی از این اظهارات و اتهامات صحیح بود آنوقت بصورت اعلام جرم احاله بشود بعقام مربوط خودش این بود که در این خصوص طبق ماده ۱۹۲ آئین نامه که مجلس شورای ملی هر وقت مصلحت دید می‌تواند هیأتی را مأمور رسیدگی امور بکند یک پیشنهادی بامضای بیش از بیست نفر از نمایندگان محترم تهیه شده بنده تقدیم مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی می‌کنم که باین موضوع رسیدگی بفرمایند (صحیح است) نکته دومی که خواستم عرض کنم در این موقعی که دولت لایحه بودجه را آورده اظهارش این است که تعدیل بودجه کرده برای رفاه مردم و مخصوصاُ کارمندان دولت و ۷۵ میلیون تومان هم برای پاداشها برای کارمندان دولت در بودجه گذاشته‌اند متأسفانه ششصد نفر از کارمندان اداره ثبت احوال که هر یک ماهی ۱۵۰ تومان می‌گیرند امروز کارهای ثبت احوال چه در تهران و چه در شهرستانها مخصوصاُ در دهات و قصبات روی دوش آنها است این بودجه را جذف کرده‌اند آنوقت در مقابلش ششصد هزار تومان اضافه کرده ـ اند باداره آمار عمومی که در تهران است یک دستگاه لوکس مرفهی که جای یکعده از آقایان است که تصور نمی‌کنم باندازه اداره ثبت احوال کار بکند بنده خواستم این تذکر را اینجا بدهم که در این شب عید اقتضا ندارد ششصد نفر را ششصد خانواده را که بالغ بچند هزار نفر است در یک چنین موقعی که ما برای رفاه همه کارمندان داریم فکری می‌کنیم چنین کاری بکند و بنده اطلاع دارم که اگر این کارمندان بروند کار ثبت احوال خواهد خوابید (نمایندگان ـ کاملا صحیح است) بنده معتقدم که بدولت تذکر داده بشود مخصوصاً توجه کمیسیون محترم بودجه را جلب باین نکته می‌کنم که این موضوع را رعایت بفرمایند و نگذارند که اینکار عملی بشود (احسنت)
نایب رئیس ـ آقای شمس قنات آبادی.
قنات آبادی ـ پروانه نیستم که بسوزم بشعله‌ای ـ شمعم تمام سوزم و خود را فدا کنم من هیچوقت عادت نداشتم و امروز هم این عمل را نخواهم کرد که از خودم و روش خودم و زندگان خودم و مجاهدات خودم در اینجا حرف بزنم و معتقدم هر فردی هر عمل و هر کوششی که می‌کند انجام وظیفه کرده و هر کسی در راه انجام وظیفه بالخصوص آن وظیفه مقدس و ملی و مذهبی باشد باید تحمل همه ناملایمات را بکند خوب بیاد دارم در زمانی که دولت مصدق السلطنه بکمک کمونیست‌ها و عناصر خائن حزب ایران مشغول توطئه برای تغییر رژیم بودند و من و یکعده معدودی از رفقا ظاهراُ و یکعده بیشمار دیگری در خارج و داخل باطناُ برای بهم زدن این توطئه مبارزه می‌کردیم یکی از جراید منتسب بدولت مخصوصاُ روزنامه‌های ارگان حزب ایران عکس یک خانه ایراگراور کردند عکس منزلی را وزیرش نوشتند کاخ خدا پسندانه شمس قنات آبادی من البته کلیه‌ای که درش زندگی می‌کنم چون خودم و آباء و اجدادم در آنجا باشرف زندگی کرده‌اند برای آن کلبه ارزش خیلی بالاتر از کاخهای رفیع قائل هستم من باین آقایان گفتم که آقایان این کاخی که شما عکسش را در روزنامه گراور فرموده‌اید مال من است و بقول شما من اینطرف و آن طرف زده‌ام و این کاخ را ساخته‌ام گفتن بلی. این گفت و شنود در داخل همین مجلس اتفاق افتاد گفتم اگر شرفی در خود سراغ دارید یکنفر از شما بیاید با من برویم بمحضر و من آن کاخ را بنفع حزب ایران صلح می‌کنم بعد آمدم تحقیق کردم که بچه مناسبت اینها را صاحب کاخ کردند دیدم دی خیابان شیران در جاده نیاوران یک ایستگاهی است بنام ایستگاه شمس و من یک عموئی دارم که در آنجا ساکن است ایستگاه شمس با خانه عموی قنات آبادی شده است کاخ شمس قنات آبادی که گفته‌اند شمس قنات آبادی کاخ ساخته این مطلب را برای این نگفتم که ذهن نمایندگان محترم که البته روشن است ذهن همه مردم ایران متوجه یک مطلب اساسی باشد که وقتی انسان در یک صحنه مبارزه قرار بگیرد ناگزیر باید از این حرفها هم بشنود اما من پروانه نیستم که بسوزم بشعله‌ای شمعم تمام سوزم و خود را فدا کنم ما آنروز گفتیم ….
نایب رئیس ـ آقا قنات آبادی باختصار در خود موضوع که قرار شد صحبت بفرمائید در خود موضوع که قرار شد صحبت بفرمائید.
قنات آبادی ـ الان عرضم تمام می‌شود و خارج از مطلب صحبت نخواهم کرد ما آن روز گفتیم که ما این مبارزه را ادامه خواهیم داد ولو اینکه تمام بلاهای دنیا بر ما نازل بشود اعتقاد بر این امر داشتیم این مقدمه را برای گذشته و توجه بحال و آینده برای آقایان محترم بعرض رساندم و چون بجناب آقای اردلان نایب رئیس محترم قول داده‌ام در حدود آن قولی که داده‌ام
بیشتر صحبت نمی‌کنم و نخواهم کرد و آن مطلب این است که در جلسه گذشته جناب آقای فورهر وزیر محترم دارائی در خلال فرمایشاتشان فرمودند که من تعجب می‌کنم یا عجب دارم که شمس قنات آبادی بچه مناسبت در امر قند و شکر مداخله می‌کند بعد هم در آخر فرمایشاتشان شماره دارند و فرمودند که من اجاره نمی‌دهم در کارهای وزارت دارائی مداخله شود و در خلال بیاناتشان این نامه‌ای که الان دست من است بعنوان سند مداخله شمس قنات آبادی در امر خرید قند و شکر تقدیم مقام ریاست کردند آنروز جناب آقای عماد تربتی که آن جلسه را اداره می‌فرمودند فرمودند که ما نوشتیم رونوشت این نامه را بروزنامه‌ها بدهند و من بسیار خوشنود شدم از عمل ایشان و از جناب آقا اردلان هم اجازه گرفتم که فقط آن نامه را بعرض آقایان برسانم و بعد مرخص بشوم این نامه‌ای است از شرکت ان. ام. ان در خیابان فردوسی نوشته
وزرات دارائی.
موضوع معامله ۷۵۰۰۰ تن شکر با دولت جمهوری چین ملی، آنوقت نوشته طبقه اطلاع و اصله آن وزارت محترم در نظر دارد مقدار ۷۵۰۰۰ تن شکر از جمهوری چین ملی بیقمت هر تن ۱۵۳ دلار س. ا . ف. بندر شاهپور خریداری نماید تا امروز مهلت تعیین گردیده که در صورت موافقت فروشنده معامله منعقد گردد.
حاجت بتذکر نیست که علت بالا رفتن سرسام آور قیمت شکر در دنیا وقایع اخیر بین المللی بوده و بدیهی است با آرامشی که بتدریج بر قرار می‌گردد بهای شکر نیز رو بنزل خواهد گذاشت لذا تحقیقات بصرفه دولت نیست که با شرایط موجود و بقیمت بسیار گزاف اقدام بخرید شکر نماید. نکته جالب توجه دیگری این است که طبق تلگرافات ارسالی از فروشنده شکر چنی ملی با شکر تحویلی در ماههای بهمن و اسفند و فروردین آینده بترتیب ۱۶۵ ـ۱۵۵ ـو ۱۴۵ دلار تعیین نگردیده و بعبارت آخر در هر ماه نسبت به ماه قبل ۱۰ دلال تخفیف منظور خواهد نمود علت آنهم تنزل قطعی بهاء شکر در آینده بسیار نزدیک می‌باشد.
برای حفظ منافع دولت و جلوگیری از انجام معامله شکر بقیمتهای فوق الذکر که بهیچوجه صرفه و صلاح دولت را تأمین نمی‌نماید این شرکت حاضر است شکر مورد نیاز دولت را از اندونزی حمل بقیمت ۱۴۳ دلار س. ا . ف احتساب نماید.
توضیحاُ اضافه می‌نماید که شکر مورد پیشنهاد این شرکت از جهت مشخصات با شرکت پیشنهادی چین ملی تطبیق می‌نماید و ممکن است بجای پرداخت بهاء شکر به دلار معامله را از طریق تهاتر (در مقابل صدور برنج یا خرما) انجام داد.
در خاتمه این شرکت حاضر است بضمین لازم را جهت حسن انجام معامله بسپارد.
با تجدید احترامات شرکت سهام ان. ام. ان
این خود نامه بود و در زیر نامه هم نوشته است که رونوشت جهت اطلاع جناب آقای شمس قنات آبادی نماینده محترم مجلس شورای ملی ارسال می‌شود.
این سند مداخله بنده در امر خرید قند و شکر می‌باشد که جناب آقای فروهر فرمودند این عرض بنده بود.
۳- بقیه مذاکره در لایحه راجع باجازه پرداخت اضافات و ترفیعات تا آخر سال ۳۴ کارمندان و ارجاع به مجلس سنا
نایب رئیس ـ وارد دستور می‌شویم جلسه گذشته لایحه اضافات کارمندان دولت مطرح بود پیشنهاد کفایت مذاکرات هم شده که قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نماید در لایحه اضافات کارمندان بعد از یک موافق وی ک مخالف در کلیات مذاکرات کافی باشد.
دکتر مشیر فاطمی.
نایب رئیس ـ آقای دکتر مشیر فاطمی.
دکتر مشیر فاطمی ـ بنده چون علاقه فوق العاده آقایان همکاران محترم را بتصویب این لایحه می‌دانستم این بود که پیشنهاد کردم در کلیات بعد از یک موافق و یک مخالف که این جا بیاناتشان را ایراد فرمودند مذاکرات کافی باشد و می‌خواستم استدعا کنم از حضور همه آقایان چون اینکار تشریفات فوق العاده‌ای دارد یعنی باید مجلس سنا هم در این لایحه اظهار نظر بنمایند بعد توشیح بشود و ابلاغ بوشد و لیست تهیه شود و هزاران جریان دیگر که اگر انشاءالله امروز تصویب بشود شاید بتونند برای شب عید یک کمکی بکارمندان بکنند و قطعاً قبای بعد از عید ارزش این را ندارد که قبل از عید تهیه بشود این بود استدعا بنده و چون مطلبی هم در آن نیست اگر آقایان فرمایشاتی دارند که از موقع می‌خواهند برای بیان آنها استفاده بفرمایند بنده خیال می‌کنم حالا که لایحه بودجه تقدیم شده است و بزودی مطرح می‌شود برای همه آقایان وسیله‌ای هست که بیانات خودشان را و تذکراتی که دارند در موقع طرح بودجه کل بعرض مجلس شورای ملی برسانند (صحیح است) از جناب آقای وزیر دارائی هم استدعا دارم که دستور بفرمایند قبلا کارهای تشریفاتی این لایحه انجام بشود که برای شب عید انشاءالله پرداخت بشود استدعا می‌کنم آقایان موافق و مخالف هم با این پیشنهاد موافقت بفرمایند.
نایب رئیس ـ آقای دکتر دادفر مخالفید؟
دکتر دادفر ـ عرضی ندارم
نایب رئیس ـ مخالفی ندارد و رأی می‌گیریم بکفایت مذاکرات در کلیات آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد رأی می‌گریم بورود در ماده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا اصل ماده واحده مطرح است مخالفی نیست؟ (گفته شد خیر) پیشنهاد رسیده است که قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم ماده واحده بشرح زیر اصلاح شود.
ماده واحده ـ بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود تفاوت اضافات و ترفیعات استحقاقی با آخر سال ۳۴ کارکنان دولت را از تاریخ اول فروردین ماه ۳۵ از در آمد عمومی سال جاری کشور بحساب صرفه جوئی‌های بودجه سال ۱۳۳۵ پرداخت نماید.
صارمی.
نایب رئیس ـ این پیشنهاد خرج است (صارمی ـ نه قربان) تشخیص با بنده است که پیشنهاد خرج است یا خیر.
صارمی ـ عین پیشنهاد دولت است با حذف یک جمله کوتاهی اگر پیشنهاد خرج باشد عرضی ندارد اجازه بدهید توضیح بدهم.
نایب رئیس ـ بفرمائید.
صارمی ـ جناب آقای ارباب در این پیشنهادی که بنده تقدیم کردم بهیچوجه یک دینار بمبلغ ماده واحده‌ای که دولت تهیه کرده افزوده نمی‌شود در ماده واحده‌ای که دولت تقدیم داشته نوشته است بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود تفاوت اضافات و ترفیعات استحقاقی تا آخر سال ۳۴ کارکنان دولت را که احکام آنان باستناد تصویب نامه‌های شماره فلان و فلان صادر شده و بعلت فقدان اعتبار در بودجه تفصیلی سال مزبور تاکنون پرداخت نشده از تاریخ اول فروردین ۳۵ از در آمد عمومی بپردازد بنده عین همین ماده را با حذف جملةْ باستناد تصویب نامه‌های شماره فلان و فلان پیشنهاد کردم.
نایب رئیس ـ پیشنهاد خرج می‌شود برای این که ممکن است یک کسی حکمش صدر نشده باشد مشمول تصویب نامه نباشد و جنابعالی می‌خواهید او را هم مشمول کنید و این پیشنهاد خرج می‌شود بنده امور مالیه را بهتر از شما تشخیص می‌دهم پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌شود متن ماده واحده جهت رفع هر گونه تبعیض بصورت زیر اصلاح شود.
ماده واحده ـ بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود تفاوت اضافات و ترفیعات استحقاقی تا آخر سال ۳۴ کارکنان دولت را از تاریخ اول فروردین ماه ۳۵ کارکنان دولت را از تاریخ اول فروردین ماه ۳۵ پرداخت نماید فضائلی
نایب رئیس ـ این هم شبیه بهمان است چون پیشنهاد دیگر نیست بنابراین برای اظهار نظر مجلس سنا فرستاده خواهد شد.
دکتر مشیر فاطمی ـ امیدواریم که در آنجا هم زودتر اظهار نظر بفرمایند.
۴- اخذ رأی و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع باجازه پرداخت مخارج حمل گندم اهدائی دولت آمریکا
نایب رئیس ـ لایحه مربوط باجازه پرداخت کرایه حمل و نقل گندم‌های اهدائی آمریکا که از مجلس سنا برگشته قرائت و رأی نهائی گرفته می‌شود.
بشرح زیر قرائت شد
گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی.
کمیسیون بودجه در جلسه ۳ بهمن ماه ۳۵ لایحه شماره ۳۳۸۸۷ دولت راجع باجازه پرداخت کرایه حمل و نقل و سایر هزینه‌های حمل گندم اهدائی دولت آمریکا جهت سیل زدگان را با حضور نماینده دولت مورد رسیدگی قرار داده و ماده واحده تقدیمی را باصلاحاتی تصویب که اینک گزارش آنرا تقدیم می‌دارد:
ماده واحده ـ بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود مخارج مربوط بکرایه حمل و نقل و سایر هزینه هائی را که برای تحویل بیست هزار تن گندم اهدائی دولت آمریکا بسیل زدگان که در حدود چهل و پنج میلیون ریال می‌شود و از محل اعتبار خرید غله سال جاری پرداخت شده از محل در آمد عمومی کشور برداشت و عیناُ بحساب اعتبار خرید غله منظور دارند.
مخبر کمیسیون بودجه ـ محمد علی مسعودی.
نایب رئیس ـ بنابراین رأی گرفته می‌شود. آقایان موافقین ورقه سفید خواهند داد.
اسامی آقایان بشرح زیر توسط جلیلی (منشی) اعلام و آقایان در محل نطق حاضر شده رأی دادند.
آقایان: پرفسور اعلم. قوام. خرازی. بهبهانی. صفاری. پناهی. کدیور. عماد تربتی. دکتر امیر حکمت. دکتر نفیسی. باقر بوشهری. دکتر مشیر فاطمی. دکتر حسن افشار. حشمتی. مشار. مهندس سعید هدایت. محمود محمودی. اکبر. غضنفری. دکتر جهانشاهی. دکتر وکیل. عباسی
شادمان. احمد طباطبائی. خزیمه علم. دکتر سعید حکمت. کیکاوسی. مهندس شیبانی. هدی. دکتر فریدون افشار. صارمی. صدرزاده. بزرگ نیا. بیات ماکو. دیبا. دکتر عمید. فضائلی. ارباب. امیر بختیار. مهندس جفرودی. مهران. دکتر رضائی. مهندس فیروز. دولت آبادی. دکتر راجی. رامبد. دولتشهای. دکتر امیر نیرومند. فخر طباطبائی. شیبانی. مشایخی. فولادوند. مهندس فروهر. دکتر اسدی. شادلو. دکتر امیر اصلان افشار. پردلی. خلعتبری. دکتر شاهکار. حکیمی. عمیدی نوری. مجید ابراهیمی. صراف زاده. نصیری. دکتر آهی. عرب شیبانی. سالار بهزادی. معین زاده. دهقان. دشتی. گیو. فرود. اخوان. مرآت اسفندیاری. مسعودی. جلیلی.
آراء مأخوذه شماره شده و نتیجه بقرار ذیل اعلام گردیده.
ورقه سفید علامت موافق ۸۴ برگ
نایب رییس- لایحه با ۸۴ رأی موافق تصویب شد (مسعودی ـ مخالفی هم نداشت)
اسامی موافقین ـ آقایان: جلیلی. معین زاده. دکتر جهان شاهی. عباسی. توماج. دکتر امیر حکمت. عباسی. دکتر فریدون افشار. خلعتبری. سالار بهزادی. علامه وحیدی. صارمی. دکتر عمید. مهندس هدایت. بیات ماکو. هدی. پرفسور اعلم. خرازی. عماد تربتی. شادمان. احمد طباطبائی. دکتر حسن افشار. دکتر سعید حکمت. دکتر وکیل. محمودی. حشمتی. دکتر مشیر فاطمی. دکتر نفیسی. محمد باقر بوشهری. مهران. اکبر. خزیمه علم. مهندس جفرودی. دکتر دیبا. فضائلی. صدرزاده. بزرگ نیا. ارباب. مهندس شیبانی. پناهی. رستم امیر بختیار. کیکاوسی. دکتر راجی. دولت آبادی. دولتشاهی. دکتر راجی. مشایخی. قوام. کدیور. کاظم شیبانی. فولادوند. رامبد. صفاری. دکتر امیر اصلان افشار. مهدوی. عمیدی نوری. شادلو. دکتر اسدی. دکتر ضیائی. پردلی. دکتر سید امامی. دادگر. قبادیان. مهندس فروهر. دکتر شاهکار. اقبال. حکیمی. عرب شیبانی. نصیری. فخر طباطبائی. مجید ابراهیمی. دهقان. دکتر امیر نیرومند. دکتر آهی. مسعودی. فرود. مرآت اسفندیاری.
۵- طرح گزارش شور دولم کمیسیون نظام راجع باصلاح ماده ۶ قانون ترفیعات ارتش و تصویب آن
نایب رئیس ـ گزارش کمیسیون نظام قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی.
کمیسیون نظام در جلسه ۲۰ دیماه ۱۳۳۵ لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع باصلاح ماده ۶ قانون ترفیعات ارتش را با حضور تیمسار سرلشگر وثوق وزیر جنگ برای شور دوم مطرح و عیناً تصویب نمود اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده اول ـ ماده شش قانون ترفیعات ارتش مصوب هفدهم اسفند ماه ۱۳۱۴ بشرح ذیل اصلاح می‌شود:
‹‹ ماده ششم قانون ترفیعات ارتش ترفیع افسران ارتش و ژاندارمری غیر از موارد جنگی فقط در اول مهر ماه هر سال عملی می‌گردد۰ ››
ماده دوم ـ وزارت دارائی ـ جنگ و کشور مأمور اجرای این قانون می‌باشند
مخبر کمیسیون نظام امیر حسین فولادوند.
گزارش از کمیسیون شور بمجلس شورای ملی.
کمیسیون کشور با حضور نماینده دولت لایحه اصلاح ماده ۶ قانون ترفیعات ارتش را برای شور دوم مطرح و خبر کمیسیون نظام را تأیید نمود اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون کشور ـ سعید مهدوی
گزارش از کمیسیون امور استخدام بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع باصلاح ماده ۶ قانون ترفیعات ارتش را برای شور دوم مطرح و خبر کمیسیون نظام را تأیید نمود اینک گزارش آنرا تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام ـ دکتر جهانشاهی.
نایب رئیس ـ در ماده اول کسی اجازه نخواسته است بنابراین اعلام رأی می‌شود رأی می‌گریم بماده اول ضمناُ هم از آقایان خواهش می‌کنم که توجه بفرمائید که بموجب آئین نامه غیبت آقایان رعایت خواهد شد این است که وقتی زنگ می‌زنم تشریف بیاورید رأی می‌گیریم به ماده اول آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد در ماده دولم هم کسی مخالف نیست رأی می‌گیریم بماده دوم آقاان موافقین قیام بفرمایند (اکثر قیام فرمودند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است، چون کسی اجازه نخواسته ریأ می‌گیریم بمجموع قانون عبارت از دو ماده آقایان که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
۶- طرح گزارش کمیسیون بهداری راجع بواگذاری امور بهداری بمردم
نایب رئیس ـ گزارش از کمیسیون بهداری رسیده قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بهداری بمجلس شورای ملی.
کمیسیون بهداری در جلسات متعدد لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به واگذاری امور بهداری بمردم را با حضور آقای وزیر بهداری مرود رسیدگی و شور قرار داده و با مختصر اصلاح عبارتی آن را تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
ماده ۱- از تاریخ تصویب این قانون بتدریج در نقاطی که انجمن شهر قانون تشکیل شده یا می‌شود بهداری بطریق ذیل اداره خواهد شد:
الف- در مرکز هر شهرستانی شورایی به نام شورای بهداری مرکب از اشخاص ذیل تشکیل می‌شود:
۱- رئیس انجمن شهر.
۲- شهردار
۳- رئیس بهداری.
۴- رئیس دانشکده پزشکی و در نقاطی که دانشکده پزشکی نباشد رئیس فرهنگ.
۵- یکی از پزشکان آزاد بانتخاب کلیه پزشکان شهر.
۶- سه نفر معتمد که معتمدین منتخب بخشها از بین خود انتخاب خواهند کرد (معتمدین منتخب بخشها مرکب از یک نفر از هر بخش خواهد بود)
۷- مدیر عامل جمعیت شیر و خورشید سرخ در نقاطی که جمعیت وجود دارد این شورا دارای شخصیت حقوقی خواهد بود.
تبصره ۱- اعضاء‌منتخب شورا برای مدت دو سال عضویت شورا را خواهند داشت و در صورت استعفا یا فوت یا محکومیت جزائی در دادگاه جانشین آنها بترتیب بالا انتخاب خواهد شد انتخاب مجدد اعضاء شورا بلامانع است.
تبصره ۲- ریاست شورا را رئیس انجمن شهر و نیابت ریاست با رئیس بهداری است و در مواقع اخذ رأی در صورت تساوی آراء رأی هر طرفی که رئیس جلسه با آن باشد قاطع خواهد بود.
ب ـ کلیه اعتبارات مربوط بامور بهداری شهرستانها مرکب از بودجه مصوبه وزارت بهداری برای شهرستان مربوط کمک شهرداریها و عواید موقوفاتی که اختصاص ببهداری محل داده شده و یا می‌شود بعلاوه کلیه عواید دیگر که از منابع مختلف و یا از طرف مردم و یا با وضع عوارض شهرداری و غیره ببهداری محل داده شده و یا می‌شود با تصویب و نظارت شورای مزبور بمصرف خواهدرسید.
ماده ۲- کلیه طرحهای بهداری و بهداشتی و ساختمانی و تعمیراتی و بطور کلی اموری که مربوط ببهداشت و درمان شهرستان است توسط رئیس بهداری شهرستان پیشنهاد شده پس از تصویب اکثریت شورای بهداری در حدود بوجه مصوب توسط رئیس بهداری بمورد اجرا گذاشته خواهد شد و هر یک از اعضای شورا نیز می‌تواند راجع به موضوعات مذکور پیشنهاد بدهد
ماده ۳- در شهرستانهائی که این قانون بمورد اجرا در می‌آید شورای بهداری بهر طریق و نحوی که مقتضی و صلاح بداند ترتیب نظارت بر مخارج و عواید را خواهد داد و وزارت دارائی دخالتی بر عواید و مخارج مذکور نخواهد داشت.
تبصره ـ اعضاء شورا بمنظور حفظ منافع و مصالح شهرستان در نظارت بر عواید و مخارج دارای مسئولیت مشترک می‌باشند.
ماده ۴- بمشمولین قانون خدمتگذاری پزشکان علاوه بر حقوق و مزایائی که دریافت میداند معادل حقوق و مزایائی که دریافت می‌دارند معادل حقوق و مزایای آنها از محل اعتبارات عمرانی کشور پرداخت خواهد شد.
تبصره ۱- پزشکانی که بموجب این قانون بریاست بهداری منصوب می‌شوند حق داشتن مطب شخصی ندارند و شورای بهداری مکلف است فوق العاده محرومیت از مطب معادل نصف حقوق به آنها بپردازد.
تبصره ۲- نظارت مستقیم وزارت بهداری بر طبق آئین نامه قانون تمرکز امور صحی مملکتی مصوب ۱۳ آذر ماه ۱۳۳۳ کمیسیون بهداری مجلس شورای ملی بقوت خود باقی است.
ماده ۵- وزارت بهداری و دارائی و کشور و فرهنگ مأمور اجرای این قانون می‌باشند
مخبر کمیسیون بهداری ـ دکتر سعید حکمت.
گزارش از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی
کمیسیون کشور لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع بواگذاری امور بهداری بمردم ار با حضور آقایان وزیر بهداری و وزیر کشور مطرح نمود با نظر کمیسیون بهداری موافقت و با اضافه یک ماده بشرح ذیل گزارش شماره ۱ کمیسیون بهداری را تأیید می‌نماید
ماده ۶- وزارتین کشور و بهداری مکلف هستند آئین نامه لازم جهت اجرای این قانون تهیه و بموقع اجرا گذارند
مخبر کمیسیون کشور. سعید مهدوی
نایب رئیس ـ کلیات مطرح است آقای ارباب بفرماید.
مهدی ارباب ـ بنده با تجربه‌ای که آموخته‌ام در عمل اجرای این لایحه را باین کیفیت مفید نمیدانم جز این که وضع بهداشت مردم تا حدی از حدود مسئولیت وزارت بهداری خارج می‌شود و وزارت سئول بهداری را هی پیدا می‌کند که شانه را از زیر بار مسئولیت در نواحی مختلف که شانه را از زیر بار مسئولیت در نواحی مختلف خالی کند و بنابراین مخالف هستم الان ما تأسیساتی داریم از قبیل تأسیسات سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی شیر و خوشید سرخ و مؤسسات خیریه مشابه آن که در شهرستانها و نقاط دور از مرکز بسیار بمردم کمک می‌کنند و وزارت بهداری بقول خودش فاقد وسایل کافی بود تا وظایفی را که بعهده دارد انجام دهد یکی از وسایل مؤثری که دردست گرفتن ترمیم حقوق پزشکان بود و قانونی که در همین مجلس بتصویب رسید دیگر تا حدی وزارت بهداری نمی‌تواند بهانه‌ای در دست داشته باشد و آن مسئولیتی که برای حفظ بهداشت عمومی تا اقصی نقاط کشور بعهده دارد از خود سلب نماید اما این لایحه مسئولیت وزارت بهداری را الوث می‌کند و سست می‌کند چنانچه نظر این باشد که وزارت بهداری منحل شود و وجود خارجی نداشته باشد و بودجه‌های مربوط مستقیماُ از وزارت دارائی بهمین کمیسیونهائی که تعیین شده است حواله گردد و مردم وظایف حفظ بهداشت را خود بعهده بگیرند یک بحثی است والا با وجود وزارت بهداری و با مسئولیتی که دارد و با اقداماتی که در خود آن مقام هست چنین لایحه‌ای که بتصویب برسد و اجرا بشود در همه جای کشور مفید نخواهد بود و بنده در مواد آن لدی الاقتضاء اظهار نظر خواهم کرد.
نایب رئیس ـ آقای فضائلی بفرمائید
فضائلی ـ ما در جریان امور و اداره مملکت نباید در جهت افراط و یا تفریط باشیم یک وقت بوده است که سیاست‌های معضل این مملکت و مشکلات اساسی و سیاسی را می‌خواستم که با دست مردم کوچه و بازار حل کنند البته آن غلط بود اما مسائل عادی مربوط بمردم از قبیل کار امور شهر و شهرداری از قبیل کار امور بهداشت یعنی چه جور خود را معالجه کنیم چگونه بطبیب مراجع کنیم چگونه مریضخانه‌ای را دایر کنیم حتماُ و مسلماً باید با نظارت مستقیم مردم حتی با مباشرت آنها عملی شود در عین حال نظارت عالیه دولت که رهبری کند و کمک کند محفوظ بماند ما اگر واقعاُ بخواهیم مشروطیت قوام و استحکام پیدا کند قدم اولش همین است که مردم را عادت بدهیم در کارهای مستقیم خودشان در کار هائی که مستقیماً بشخص شخص و بفرد فرد آنها مربوط بو مرتبط است دخالت داشته باشند تا در نتیجه این دخالت علاقه آنها بیشتر بشود کمک بیشتر بکنند و در نتیجه کارها یک صورت صحیح تری پیدا بکند وقتی که ما نسبت باین امور کار و وظایف دولت را زیاد کنیم و بار دولت را سنگین کنیم تردید نکنید که همیشه دولت نسبت بکارهای اساسی وقت کم و فرصت کم خواهد داشت و نتیجه این خواهد شد که کارهای اساسی که منحصراُ از وظایف دولت است که با تصویب مجلس انجام می‌دهد آنها لنگ خواهد شد بدنه در مأمرویت‌های مختلفی که در ولایات داشتم احساس می‌کردم یعنی همه آقایان احساس می‌کردند و می دیدند و اکنون هم دست اندر کار هستند قطعاً بیک یک آقایان نسبت بوضع بیمارستان‌ها مستحضرند که از نظر کمی اعتبار و از نظر احتیاجات زیاد مردم طوری هست که کافی نیست برای اینکه جواب احتیاجات مردم را بدهند راه طبیبش این بود که گاهی از مردم کمک گرفته شود مردمی که از داخل آنجا خبر ندارند چه جور می‌توانند کمک کنند؟ اما وقتی که مردم را در اینکار شریک گردید رئیس انجمن شهر را وادار گردید در اینکار چند نفر از معتمدین شهر را وارد اینکار کردید آنها می‌آیند و می‌بینند که بودجه چقدر است و احتیاجات مردم چقدر است اگر چنانچه کمکی از مردم برای کار خودشان باید گرفته بشود وقتی که خود آنها بدانند خواهند گرفت و وقتی که خودشان اقدام کنند این عمل هم بسیار بموقع است و هم نتیجه بسیار خوب می‌دهم و هم اینکه برای دولت و مأمورین دولت یک صحبتهائی پیش نخواهد آمد و بنظر بنده یکی از بهترین لوایحی که دولت آورده است و نشان می‌دهد که صمیمانه می‌خواهد کاری بکند تا کارههائی که واقعاُ بدست مردم است با نظر مردم انجام بگیرد یکیش همین است که بایستی آن را در ردیف قانون انجمن‌های شهر گذاشت اما همان نظر و نگرانی که آقای ارباب اظهار کردند اگر دقت کرده باشند یکی جوابی برای آن با یک کلمه خود دولت در این لایحه منظور کرده است و آن کلمه بتدریج است این کلمه بتدریج معنیش این است که ر وقت دید که این آمادگی برای مردم محلی هست و می‌توانند اقدام و اداره کنند و شهر دارای معتمدین شهر است دارای اشخاص با تجربه‌ای در این کار هست البته اقدام خواهند کرد اما اگر یک قصبه‌ای است که مردمش هنوز عادت بامور اداری ندارند البته اینکار را نخواهند کرد دیگر اینکه یک تبصره‌ای در آخر این ماده دیگر شده است که آن نظارت مستقیمی که وزارت بهداری بموجب قانون صحیه مملکتی که قبلا تدوین و تصویب شده دارد بجای خود محفوظ خواهد بود یعنی اینطور نیست که بکلی مسئولیت وزارت بهداری در این کار گفته بشود بعلاوه آقایان توجه دارند که یکی از عمده ترین وظایف وزارت بهداری عبارتست از دفع و مبارزه با امراض این یکی از عمده ترین وظایف وزارت بهداری است البته این قسمت احتیاج دارد تشکیلات مملکتی در این موضوع ممکن است فقط نظارت مردم در آن دخیل باشد اما اجرایش بوسیله وزارت بهداری خواهد بود اما در مقابل اداره مریضخانه‌ها و درمانگاهها در عین حال که رئیس بهداری وظیفه دارد هست مراقبت هست و درجه اش را هم دولت تصویب می‌کند معهذا تصدیق باید کرد که دخالت و نظارت مردم هم مؤثر خواهد بود و هم جالب رضای مردم خواهد بود و هم بهترین درسی است که مردم قدرم بقدم تعقیب کنند و دخالت کنند تا کار خودشان را خودشان اداره کنند بنابراین بنده تقاضای تصویب این لایحه را دارم (احسنت)
نایب رئیس ـ آقای مخبر بفرمائید.
دکتر سعید حکمت (مخبر کمیسیون) بهداری همانطور که آقای ارباب فرمودند و مخالف این لایحه بودند قسمت‌های فنی این لایحه در کمیسیون بهداری مورد توجه قرار گرفت و البته ایشان نگرانی و ناراحتی که دارند از این نقطه نظر هست که اگر کار بهداری را باین انجمن واگذار کنند وزارت بهداری مسئولیت این کار را از خودش سلب خواهد کرد و انجمن هم آنطور که لازم است کار بهداری و بیمارستان‌ها و امور بهداشت را نخواهد توانست اداره کند و یک وضع ناموزون و نامناسبی خواهد بود البته می‌خواستم این نکته را خدمت آقای ارباب عرض کنم تا حال همیشه قبل از این که این لایحه هم مطرح بشود و دولت این تصمیم را نگرفته بود همیشه شخص ایشان از این که طبی ندارند دوا ندارند و بودجه ندارند و رسیدگی نمی‌شود راجع ببندر عباس شکایت داشتند که کمیسیون بهداری منظور اصلیش این بود که رئیس بهداری که در آنجا هست و نایب همین انجمن خواهد بود و رئیس انجمن که رئیس این کمیسیون است در کارهای بهداشتی در کارهائی که مسئولیت اداری دارد رئیس بهداری مستقیماُ در مقابل وزارت بهداری مسئول هست ولی بودجه هائی که در شهر داری و یا در وزارت بهداری تعیین می‌شود بعلت این که محل استخدامی ندارد بعلت این که در آنجا محل دندان پزشکی و دارو سازی ندارد اغلب می‌شد که یک قسمت از کارهای بهداشتی ناقص می‌ماند و بعلت نداشتن بودجه وزارت بهداری تأمین نمی‌شد حالا تمام این نواقص و بودجه را در نظر می‌گیریم و در تحت نظر آن انجمن نسبت باحتیاجات محل که وزارت بهداری فاقد این مسئولیت‌های است و فاقد این معلومات است از نظر این که در آن محل چه احتیاجی هست البته گزارش آن می‌آید بوزارت بهداری و وزارت بهداری هم می‌گفت بودجه نداریم یا این که برایتان در نظر خواهیم گرفت دارو نمی‌رسد طبیب نبود رئیس بهداری داشتند جراح نداشتند این را باین فرم در آوردند که معتمدین محل و آن رئیس انجمن و رئیس بهداری احتیاجات محل را در نظر بگیرد و بوسیله وزارت بهداری کارهایش را انجام دهد تقریباً می‌شد گفت که اگر یک رئیس بهداری عوض می‌شد تمام تشکیلاتی را که در آن شهرستان با نظر خودش تهیه کرده بود بر می‌گشت و رئیس بهداری دیگر که مجدداُ می‌آمد تشکیلات دیگری را تهیه می‌کرد و باز یک پروژه‌ای می‌داد که تا آن پروژه می‌آمد بوزارت بهداری مشغول مطالعه می‌شدند باز دوباره او هم عوض میشده در صوتی که در این لایحه‌ای که تقدیم مجلس شورای ملی شده است کارها در دست رئیس بهداری و مستولیت با او هست ولی پروژه تهیه شده روی احتیاجات هر محل مرتب انجام خواهد شد و کارهای بهداشتی مسلماً آنطور که لازم است پیشرفت خواهد کرد.
نایب رئیس ـ آقای صارمی مخالفید بفرمائید. (عمیدی نوری ـ آقای دکتر دادفر ثبت نام کرده‌اند)
صارمی ـ قطعا در مملکت هیچکس مخالف نیست که کار مردم و اداره مردم حتی المقدور بخود مردم واگذار شود (صحیح است) بعبارت ساده مردم در اداره شهر خودشان و در امور مربوط بشهر خودشان مداخله داشته باشند و انجام این امر محتاج مقدماتی است افراد که وسایل در دست ندارند و نمی‌توانند احتیاجات خوشان را مرتفع کنند نمی‌شود گفت این که شهر را اداره کنید و یک وزارت خانه‌ای که مسئولیت مستقیم راجع باین امر داشته بیاید از خودش سلب مسئولیت کند جناب آقای فضائلی شما اشاره کردید بتبصره ۲ ماده ۴ گویا فراموش فرمودید یا مطالعه نفرمودید که این آئین نامة تمرکز امور صحی مربوط بچه مواردی است این مربوط بموارد خاص و مخصوصی است و این قسمت که پرستار چطور باشد وضعش چه باشد دیپلمه باشد وضع بهداشتی چه جور باشد با تصویب این لایحه که منحصراُ یک مسئولیت‌های محدود و نظارت در انتخاب پرستار و دکتر است و هیچ این آئین نامه مربوط بسازمان اداری نیست شما این را که تصویب کردید از وزارت بهداری سلب مسئولیت می‌شود و فردا هر کجا که رفتید و گفتید خراب است می‌گویند که شهر خودتان است (صحیح است) آقا یشما وقتی می‌توانید این کار را بکنید که بنگاه داروئی که در این مملکت منحصراً دارو تهیه می‌کند یک شعبه هم در فلان شهرستان داشته باشد فردا این سوسیته و جمعیتی که مأمور اداره بهداری است اگر هر چه هم بنگاه داروئی مراجعه کنید که آقا چهار
تا کنون برای بنده بفرستید اگر نفرستاد مرجع شکایت کجاست الان خودتان مواجه با این اشکالات نیستید؟ احتیاجات رفع می‌شود؟ صبح تا ظهر دنبال این کار نیستند؟ (فضائلی ـ آقا نظارت کنند) حالا اگر انجام نمی‌شود اقلا می‌رویم بوزارت بهداری میگوئیم چرا فلان کار انجام نیافته بوزارت بهداری چون خودش را مسئول میداند در مقام اقدام بر می‌آید فردا مسئولیتی ندارد ما می‌خواهیم طبیب برای شهرستانها انتخاب کنیم برایمان مقدور نیست گاهی اگر توفیقی پیدا کنیم از لحاظ مسئولیت وزارت بهداری است که به آنها مراجعه می‌کنیم و میگوئیم برای ما طبیب تهیه کنند فردا مسئول اجرای این قانون در خاش بهیچوجه نمی‌تواند طبیب پیدا کند دارو پیدا کند شما هر قدر (فضائلی ـ با آنها نیست) آقا مگر این سلب مسئولیت وزارت بهداری نیست؟ (حشمتی ـ آقای بهداری مسئولیت قبول می‌کند) عرض شود که کاری را وقتی خواستند اقدام کنند و مسئولیت را بعهده مردم گذاشتند بایستی تمام مقدمات لازم برای این کار را هم فراهم کنند اگر چنانچه فرضا آمدند گفتند که دولت مسئولیت ندارد و وزارت بهداری مسئولیت ندارد و خودتان تمام احتیاجاتتان را رفع کنید باید وسیله در اختیار آنها گذاشت یعنی اگر شما خواستید این قانون را اجرا کنید بایستی در تشکیلات کشور راجع بامور بهداری تجدید نظر کرد والا اگر این وضع باقی باشد و این مسئولیت سلب بشود این مردم قدرت ندارد و بنده اینجا صراحتاُ عرض می‌کنم که اوضاع خراب خواهد شد و بهتر نمی‌شود مضافاُ باینکه این موضوع را باید در نظر بگیریم در ممالک مترقی و بسیار از نقاط دنیا هنوز مسئولیت امور را دولت برعهده دارد و من متأسفم از اینکه چون توفیق در انجام امور حاصل نشده حالا می‌خواهند که تمام کار را فردا اداره کنند اگر شما می‌خواستید که مرد در امور اجتماعیشان شرکت داشته باشند این قانون را باین صورت در نمی‌آوردید یعنی مسئولیت وزارت بهداری محفوظ بود و قانون را بصورتی تدوین و تنظیم می‌کردید که مردم را در اداره امور بهداری مداخله بدهید یعنی می‌گفتید وزارت بهداری بودجه هر شهرستانی را تهیه می‌کند وسایل را فراهم می‌کند شورائی باین ترتیب یا ترتیب دیگری در هر شهرستانی تشکیل پیدا کند و نظارت بر عملیات کند آن وقت از وزارت بهداری سلب مسئولیت نشده و مردم را در اداره امور انجام شرکت می‌دهند نه اینکه بیائید یکدفعه یک اساسی را که چندین سال گذاشته شده و رویش عمل کرده‌اید بهم بریزید و وسایل در دسترس مردم نمی‌گذارید و سلب مسئولیت بشود باین ترتیب اوضاع خرابتر خواهد شد برای اینکه بخواهید مردم در اداره امور خودشان شرکت داشته باشند همانطوری که گفته شد باید بتدریج مردم را وادار بکار کرد بائید آقای بگوئید انجمن شهر یا عده دیگر بنشینند در کار اداره بهداری هر شهر نظارت کنند بسیار خوب مردم عادت می‌کنند علاقه مند می‌شوند بکارهای بهداریشان و شاید اگر کمک و مساعدت مالی ز دستشان بر آید خواهند از بعضی غفلتهای کوچکی که ممکن است مأمورین بهداری بکنند جلوگیری کرده‌اید باین معنی که اگر دوا خوب مصرف نمی‌شد و اگر بودجه درست خرج نمی‌شود باین وسیله می‌شود جلوگیری کرد در هر حال این لایحه نه تنها دردی دوا نمی‌کند بلکه دردهای اضافه می‌شود و اختلال در امور زیاد تر خواهد شد آقایانی که در شهرستانها گرفتاری دارند توجه بعرایض من خواهند فرمودی شما اگر امروز بخواهید یک لوازم کوچک بهداری مثلا اگر بخواهید امپول فراهم کنید در شهرستانها وسیله فراهم نیست باز تمرکزی فعلا در وزارت بهداری هست و احتیاجات را رفع می‌کند فردا با این صورتی که پیش آمد معلوم نیست احتیاج کوچک مؤسسات بهداری را کی تهیه می‌کند (صحیح است) در هر حال بنده خیال می‌کنم این لایحه محتاج بمطالعات زیادتری هست و اگر می‌خواهید مردم را در امور بهداری و بهداشت شهر شرکت دهید بیاید رویش مطالعه بشود و بتدریج باشد (فضائلی ـ در این لایحه بتدریج هست) آقای فضائلی این حرفها که شما می‌زنید توجه داشته باشید که ما هم دقت کرده‌ایم و کوچکترین نقطه مملکت را دیده‌ایم و باحتیاجات مملکت هم وارد هستیم و این قانون هم باید بکمیسیونهای مختلف اعاده شود و نظریات مختلف ابراز بشود و در کمیسیون‌ها رویش مطالعه بشود و با مطالعه کافی بمجلس بیاید آقا کدام یک از آقایان راجع باین لایحه نظریه‌ای ابراز داشته‌اند و حالا این لایحه جلب توجه آقایان را کرده است بعد بکمیسیون می‌رود و نظریات مختلف احتیاجات مختلف صورت متنوعه در کمیسیون مورد مطالعه قرار می‌گیرد و بعد مطرح می‌شود و الا یک بیچارگی بر بیچارگی‌ها افزوده می‌شود.
نایب رئیس ـ دو پیشنهاد رسیده که یک پیشنهاد صورت آن مقدم است
(بشرح زیرا قرائت شد)
پیشنهاد می‌نماید گزارش کمیسیون بهداری راجع بواگذاری بهداری مردم بمردم فعلا مسکوت بماند دکتر راجی.
نایب رئیس ـ آقای دکتر راجی.
دکتر راجی ـ علت پیشنهاد بنده اینست که خیال می‌کنم این لایحه برای کشور ما خیلی زود رس است یک کشوری که بین هجده الی بیست میلیون جمعیت دارد فقط سه هزار و پانصد نفر طبیب در آن هست و ۳۵۰۰ طبیب هزار و سیصد یا چهار صد تایش در پایتخت است و نقاط زیادی از کشور ما اصلا نوری و نان ندارد چه رسد ببهداشت و طبیب (صحیح است) وزارت بهداری سالی یکی دو دفعه دوتا مأمور آبله کوبی می‌فرستد آنجا که آبله بکوبد این امر را اگر وزارت بهداری بخواهد باین مردم واگذار کند بعقیده بنده رویه پسندیده‌ای نیست (سعیدی ـ پس درش را ببندید (کار وزارت بهداری عمل اصلیش عمل بهداشت است حقیقت امر این است که معالجه مریض بعهده خود مردم باید باشد ولی بنده عقیده دارم که باید این عمل تدریجاُ بشهرستانها به مراکز بزرگ بآنجاهائی که شهرداریها پول دارند بآنجاها واگذار شود ولی اگر یکدفعه این عمل بشود جاهائی که پول ندارند جاهائی که طبیب ندارند برایشان اقدامی مقدور نیست و اینها دچار بدبختی می‌شوند که بنظر بنده ضررش بیشتر از فایده اش است بنده عرض می‌کنم تا امروز جزیره قشم و خارک یک طبیب بخودش ندیده چطور شما می‌خواهید بگوئید مردم قشم شما مسئول طبیب و بهداشت خودتان هستید چون هنوز تعداد طبیب در ایران بتعداد کافی نرسیده بنده خیال می‌کنم که این لایحه زودتر تقدیم شده و پیشنهاد می‌کنم فعلا مسکوت بماند (صحیح است، احسنت)
نایب رئیس ـ آقای معاون وزارت بهداری بفرمائید ولی توجه کنید که در اصل مطلب صحبت نفرمائید فقط درباره مسکوت ماندن و یا نماندن آن صحبت بفرمائید.
معاون وزارت بهداری (دکتر آموزگار) ـ بنده خواستم خدمت آقایان محترم عرض کنم یک وقت است که با کلیات این مخالفت دارند و مایل هستند که مسکوت بماند ولی یکوقت است که در نحوه عمل نظری دارند در کلیات نظر وزارت بهداری این بود که در حال حاضر آنطوری که باید و شاید در موضوع بهداشت و بهداری مردم بخصوص در نقاط دور افتاده نمی‌توان رسیدگی کامل کرد این لایحه را با نظر مشورتی که با بعضی از آقایان نمایندگان شده بود تقدیم شد که یک وسیله‌ای برای بهداشت مردم دور افتاده باشد (یکی از نمایندگان ـ بدتر می‌شود) اگر نحوه عمل طوری است که مورد موافقت آقایان است در مورد ممکن است تغییراتی داده شود که آنچه مورد نظر است آنجا ملحوظ شود بنده خواستم اینجا از طرف وزارت بهداری تکذیب کنم که این لایحه سلب مسئولیت وزارت بهداری و وزیر بهداری را می‌کند (احسنت) وزیر بهدرای و تشکیلات وزارت بهداری مانند سابق مسئولیت بهداشت مملکت را خواهند داشت (حشمتی ـ بهداشت و بهداری) (پرفسور اعلم ـ مداوا کار وزارت بهداری نیست) بهداشت و بهداری در حال حاضر اگر در این لایحه ماده‌ای می‌خواهید اضافه کنید که این مسأله تصریح شود وزارت بهداری کاملا موافقت دارد و با اجازه آقایان خواستم عرض کنم که الان و در حال حاضر وقتی بودجه‌ای برای شهرستانی تصویب می‌شود رئیس بهداری مربوطه باید مدتها با مرکز نامه نگاری کند و ما با وزارت دارائی نامه نگاری بکنیم تا این اعتبار را از وزارت دارائی بگیریم و بآنجا منتقل کنیم تا آن شهرستان بتواند استفاده کند منظور از این لایحه این بود که این بودجه در اختیار انجمن محل گذشته بشود و وقتی احتیاج بمحلس داشتند دیگر مراجع بتهران نکنند و این دلیل بر این نیست که وزارت بهداری سلب مسئولیت از خودش بکند وزارت بهداری برنامه‌های بهداشتی خودش را دنبال خواهد کرد برنامه‌های ما بمنظور پیش گیری از بیماریهاست مانند جلوگیری از مالاریا راجع به تراخم، راجع بسل هیچ مغایرتی با این لایحه ندارد و آنرا دنبال نخواهیم کرد در همین ماده اول آقایان مستحضرند نوشته شده که فقط بتدریج یعنی در سال اول شاید یکی یا دو تا از بهداری‌های شهرستانهایمان باین ترتیب مستقل می‌شوند که بودجه اش در اختیار خودش باشد ولی زیر نظر مستقیم وزارت بهداری بنده خواستم با اجازه آقایان یکی دو مثال عرض کنم.
نایب رئیس ـ در اصل موضوع صحبت نفرمائید.
معاون وزارت بهداری ـ نه برای مثل و نمونه عرض می‌کنم چند وقت پیش نامه‌ای از طرف رئیس بهداری یکی از شهرستانها رسید که بسیار معذرت می‌خواهم و عرض می‌کنم برای روشن شدن مطلب چاه مستراح شهربانی که مجاور بهداریست پر شده و رئیس کلانتری تقاضا کرده بود تا مدتی که چاه دیگری تهیه شود و چاه را وصل کنند بچاه بهداری خوب رئیس بهداری این را بوزارت بهداری فرستاده یعنی تا بحال بقدری تمرکز امور در تهران بود که رئیس بهداری در یک چنین مواردی کوچکی هم مجبور باخذ دستور از تهران بوده و نمی‌توانسته از خود اظهار عقیده کند حالا این طور شده که رئیس انجمن در این امور در حدود بوجه این که دارند استفاده می‌کنند و وزارت بهداری هم بهیچوجه سلب مسئولیت از خودش نمی‌کند و نظارت مستقیم در این کار خواهد داشت.
نایب رئیس ـ آقای دکتر دادفر با این مسکوت ماندن موافقید یا مخالف (دکتر دادفر ـ مخالف پیشنهاد سکوت
هستم.) آقای دکتر سید امامی (دکتر سید امامی ـ بنده هم مخالفم)
دکتر دادفر ـ بنده تعجب می‌کنم مخصوصاَ از جناب آقای دکتر راجی که خودشان قهراً تصدیق دارند که بهترین مرکز طبی و بهداشتی ما در ایران مراکزیست که بدست مردم اداره می‌شود مثلا شما در تمام شهرستانها آقایان سابقه دارید ما بیمارستان‌ها و درمانگاهها و بهداری داریم و بیمارستانهای شیر و خورشید سرخ هم داریم بنده از آقایان تقاضا می‌کنم پیش وجدان خودشان قضاوت کنند و یک مقایسه‌ای بفرمایند کدام بهتر اداره می‌شود مسلماُ مال شیر و خورشید سرخ در محل در شهرستانها بدست مردم اداره می‌شود عرض کنم در اینجا یک اشکال بزرگی که جلب نظرتان را کرده است اینست که وزارت بهداری می‌خواهد از خودش سلب مسئولیت بکند. بنده برای اولین بار است که می‌بینم یک وزیری یک وزارتخانه‌ای برای پیشرفت امور مردم می‌خواهد اختیار خودش را کم کند در این مملکت که همه داد اختیار می‌زنند یکنفر پیدا شده و می‌گوید اختیار من را بگیرید بدهید به مردم اما نظر این است که آقای دکتر راجی می‌فرمایند ما فقط ۳۵۰۰ نفر طبیب داریم وزارت بهداری اگر این را بدهد بمردم آنها طبیب از کجا بیاورند؟ توجه بفرمائید آقایان برای اینکه بودجه هر شهرستانی در وزارت بهداری معلوم است اگر چنانچه وزارت بهداری عوض سه هزار و پانصد نفر پزشک سه میلیون نفر پزشک هم داشته باشد بجزیره قشم نمی‌تواند بفرستد برای اینکه در بودجه اش نیست اگر شما در بودجه اش منظور کردید که بجزیره قشم بفرستد می‌تواند بفرستد و گر نه نمی‌تواند بفرستد حقوق هم که اضافه کرده‌اید حالا یک لایحه مهمی که در واقع اساس یک تحول بزرگی در وضع بهداشت مردم است وزارت بهداری آورده است حالا وزارت بهداری چه می‌کند؟ خودش دارو می‌خرد خودش طبیب استخدام می‌کند خوب این طبیب را انجمن استخدام کند بنابراین بنده از آقایان استدعا می‌کنم اگر مطلبی بنظرشان می‌رسد این لایحه قابل اصلاح است پیشنهاد بفرمایند و این مغایرتی را اصل کلی این لایحه منظور وزارت بهداری ندارد و این واگذاری کار مردم به مردم است آمروز اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی مرتب می‌فرمایند که کار مردم بدست مردم داده شود. اما مملکت ما مشروطه و محکومت دمکراسی است تمام مردم باید در کارها دخالت کنند اینست که از آقایان استدعا می‌کنم که با پیشنهاد سکوت رأی ندهید تا این لایحه مطرح شود و نظریات آقایان نیز مورد بحث واقع شود.
نایب رئیس ـ دو نفر درباره پیشنهاد سکوت صحبت کردند حالا باید رأی بگیریم بپیشنهاد سکوت. آقای خرازی هم همینطور پیشنهاد کرده بودند ولی پیشنهاد آقای دکتر راجی مقدم بود. برای تذکر گفته شد، آقایان که با پیشنهاد سکوت موافقند قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی.
پیشنهاد می‌نمایم پس از مذاکره یک نفر مخالف و یک نفر موافق مذاکرات کافی باشد.
دکتر سید امامی.
نایب رئیس ـ آقای دکتر سید امامی.
دکتر سید امامی ـ در اینکه این لایحه از لوایح بسیار مهم است شکی نیست بطور کلی ثابت شده هر کاری که بدست خود مردم داده شده خوب اداره شده بنده چندین بار گفته‌ام و خواهش کرده‌ام وزارت بهداری در این کشور مثل همه کشورها بیاید وزارت بهداشت یعنی کشورها باید وزارت بهداشت باشد یعنی بهداشت مردم را تأمین کند و با بیماریها مبارزه کند این غلط است که وزارت بهداری کارش درمان باشد و بمریضخانه رسیدگی کند دوا بدهد طبیب انتخاب کند این غلط است و در هر کشوری وجود ندارد کار مهم و اساسی مملکت مبارزه با بیماریها است ولی حالا قسمت عمده وقت وزارت بهداری صرف درمان می‌شود آقایان مراجعه می‌کنند که فلان قدر دوا بفرستید فلانجا بنده می‌خواهم بآقایان عرض کنم ما نمی‌خواهیم فقط یک تابلو نصب کنند و روی یک محلی بگذرند که رویش نوشته باشد درمان گاه یا بیمارستان، ما می‌خواهیم عمل باشد و بدرد مردم برسد دردها را رفع کند امروز آقایان علم باندازة پیشرفت کرده که روی پیش گیری اقدام می‌شود اینکار هائی است که بنفع مردم است و بنفع وزارت بهداری است که تواند اقدامات خودش را برای مبارزه صرف کند آخر یک تحول عمومی در وزارت بهداری باید ایجاد شود ما از بهداشت هیچکدام راضی نیستیم وضع بهداشت و سلامتی مردم که در درجه اول بایست در نظر گرفته شود بعقیده بنده از وزارت فرهنگ و از همه جا مهمتر است ولی از همه عقب تر است آقا آبله در این مملکت آدم می‌کشد حصبه آدم می‌کشد امراضی که در قرون وسطی وجود داشت در این مملکت هنوز هست هنوز جذامی‌ها را در این مملکت نتوانسته‌اند جمع آوری کنند. بنده از آقایان تقاضا دارم باین لایحه‌ای که ورد تقاضای مردم است و موجب پیشرفت بهداشت مردم است رأی بدهد تا بحال وزارت بهداری نتوانسته کار اساسی بکند و بعداً هم نخواهد توانست وزارت بهداری تنها در قسمت بهداشت باید عمل کند (صحیح است)(احسنت)
نایب رئیس ـآقای ارباب مخالفید؟ (ارباب ـ بلی) بفرمائید (پرفسور اعلم ـ ارباب تو از آنطرف طبیب می‌خواهی و از این طرف با این مخالفت می‌کنی ؟)
ارباب ـ فرمایشاتی که جناب آقای دکتر سید امامی فرمودند بجا ی خودش صحیح است اما تطبیق با وضع ما نکرده‌اند اگر جنابعالی یک سفری برای گردش و جبران مسافرتهای دیگر بجاسک تشریف ببرید می‌بینید که سیصد کیلومتر فاصله نه غذا دارند مردم نه لباس دارند نه طبیب دارند نه کسی می‌رود آنجا پس فردا وقتی آمدند و امور بهداری را دادند بدست مردم بندر عباس آنچه بدبخت‌ها فریاد بکنند می‌گویند بشورای بندر عباس مراجع کنید از طرف دیگر ما که وضع خودمان را میدانیم پس فردا اختلاف ایجاد می‌شود.
نایب رئیس ـ در کفایت مذاکرات صحبت بفرمائید در اصل موضوع نفرمائید.
ارباب ـ بهر صورت چون تذکر فرمودند اجمالا عرض می‌کنم مذاکرات کافی نیست برای اینکه بایستی بجزئیات مشکلات این کشور توجه کرد بتمام نواحی و آلام و بدبختی ای مردم توجه کرد و روی تمام مذاکره کرد و وارد شد آنوقت گفت مذاکره کافی است فعلا بنده مذاکرات را کافی نمیدانم.
نایب رئیس ـ رأی می‌گریم بپیشنهاد کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (عده برخاستند) تصویب نشد بقیه مذاکرات می‌ماند برای جلسه آینده.
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ جلسه ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه ساعت نه صبح خواهد بود دستور هم بقیه این لایحه
(مجلس ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی اردلان