مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸ نشست ۲۹۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه ۲۹۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه دوم اردیبهشت ماه ۱۳۳۸
فهرست مطالب:
۱-طرح صورت مجلس
۲-بیانات قبل از دستور آقای دکتر بینا
۳-بیانات آقای نایب رئیس به مناسبت فداکاری شهدای آذربایجان
۴-اعلام تصویب صورت مجلس
۵-بیانات قبل از دستور آقای عمید نوری
۶-طرح و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اصلاح قانون تاسیس آموزشگاه عالی شهربانی و ارسال به مجلس سنا
۷-طرح گزارش کمیسیون دارایی راجع به اعطای اعتبار به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران
۸-معرفی آقای دکتر احمد علی بهرامی به معاونت وزارت کار به وسیله آقای وزیر کار.
۹-بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون دارایی راجع به اعطای اعتبار به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران و ارسال به مجلس سنا
۱۰-تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس ساعت ۹ و ۵۵ دقیقه صبح به ریاست آقای دکتر موسی عمید (نایب رئیس) تشکیل گردید
۱- طرح صورت مجلس]
نایب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه آقایان: عرب شیبانی. دکتر حسن افشار. سراج حجازی. باقر بوشهری. امید سالار. موسوی. دشتی. اعظم زنگنه. اکبر. قرشی. عامری. کدیور. برومند. مجید ابراهیمی. مشار. دهقان. سعیدی. استخر. سالار بهزادی. مهدوی. صارمی. مهندس اردبیلی. بزرگ ابراهیمی. رامبد. آقایان. مهندس سلطانی. محمودی. مرتضی حکمت. ثقةالاسلامی. دکتر امین. دکتر بینا. دکتر جهانشاهی. اخوان. دکتر وکیل. اورنگ. دکتر سعید حکمت. مهندس شعبانی. صرافزاده. حشمتی. مسعودی. اسکندری. امامی خویی. حکیمی.
غائبین بی‌اجازه آقایان: دکتر طاهری. اریه. دکتر فریدون افشار.
دیرآمدگان وزودرفتگان بااجازه آقایان: ساگیان. جلیلی.
نایب رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پس از حصول اکثریت تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود.
۲- بیانات قبل از دستور آقای دکتر بینا]
نایب رئیس- نطق قبل از دستور شروع می‌شود. آقای دکتر علی اکبر بینا.
دکتر علی اکبر بینا- وظیفه داشتم به عنوان گزارش به عرض آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی برسانم که روز یکشنبه ۲۹ فروردین ۱۳۳۸ به منظور یاد بود بین پنجاهمین سال درگذشت با سکرویل آموزگار جوان ۲۴ ساله امریکایی که در انقلاب مشروطیت و هنگام محاصره تبریز از طرف سپاهیان عین‌الدوله و صمدخان شجاع‌الدوله نقد جان بر کف نهاد و برای دفاع از آزادی کشور ما جان خود را فدا کرد مراسمی از طرف چند تن از دانشآموزان وی در تبریز بر قرار گردید.
این مراسم به هیچ وجه جنبه رسمی و دولتی نداشت در نهایت نظم و انضباط که شایسته یک ملت آزاد مترقی و متمدنی است در شهر قهرمان تبریز و زادگاه دلیران وآزاد مردان ایران برگزار شد (صحیح است)
میگویند تاریخ تکرار می‌شود در این مرأسم نیز قسمتی از تاریخ انقلاب مشروطیت ایران مجسم میشد به طوری که وقتی درست قضایا را تجزیه و تحلیل نماییم و به مقصد و مقصود زمامداران روسیه تزاری پنجاه سال قبل واقف شویم و رفتار آنها را رفتار امروزی کرملین نشینان کمونیست که درباره ملتها روا میدارد مقایسه نماییم میبینیم که واقعاً تاریخ تکرار می‌شود و تنها وسایل و عناوین است که تغییر میکند
آقایان درصدد مشروطیت ایران روسهای تزاری و عمال قسی القلب آنان از گسترش و پیشرفت جنبش و نهضت آزادی خواهی در ایران متوحش و نگران بودند و به عناوین مختلف مانع میشدند که این تلاش و فداکاری ملت ایران برای به دست آوردن آزادی با شکست مواجه شود و این نهضت درمان نطفه خفه گردید آقایان میدانند که روسها برای پیش بردن منظور خود چه فجایعی مرتکب شدند و چه خون ریختند ولیا خوف‌ها با چه قساوت و وحشیگری جواب آزادی خواهان را دادند و حتی مرقد ثامن‌الائمه حضرت رضا علیه السلام را به توپ بستند (صحیح است)
و سران آزادیخواهان را به سر چوبه دار بردند ولی بحمدالله با تمام این اقدامات و آن هم زجر و شکنجه و کشت و کشتار نهال لرزان آزادی که به دست رادمردان ایران غرس شده بود محکم شد و ریشه دوانید و امروز درخت تنومند و باروری گردید که به تمام مملکت سایه افکنده است و کشور ما در نتیجه این آزادی به ترقیات زیادی نایل شد، و همسایگان شمالی ما را ناراحت کرده است. عرض کردم تاریخ تکرار می‌شود متأسفانه میبینیم که طرز فکر زمامداران روسیه امروز با پنجاه سال قبل فرق زیادی نکرده است.
اگر ۵۰ سال قبل در بحبوحه نهضت آزادی خواهی در ایران تزاران روسیه در کرملین با نهایت شقاوت ملت نجیب روسیه را اسیر پنچه قهار استبداد کرده بودند و جنبشهایی آزادیخواهی ملتهای همسایه خود را با تهدید و اشغال مملکت و کشتار دسته جمعی جواب میدادند امروز نیز ملت بدبخت روسیه را مان کرملین نشینان که اسم تزار را عوض کرده و خود را رفیق نامیده‌اند با ظلم و تعدی و بی‌رحمی و خون‌خواری بیشتری اسیر کردهاند (صحیح است) (بیانات ماکو- دسته جمعی مردم را تصفیه میکنند) و همین جانشینان با وفای تزاران روسیه در خارج از کشور خود نیز وقتی مشاهده میکنند دولت کوچکی مانند ایران در سایه امنیت و آسایش قدمهایی در راه پیشرفت برمیدارد همان سی است تزار را اعمال کرده و به دولت و ملت و مقدسات ما تو رادیو مسکو اخیراً پا را فراتر نهاده و آزادی ما را مرهون الطاف دولت شوروی میداند گر چه ما نباید انتظار داشته باشیم که دولت شوروی از ترقیات ما خوشحال باشد و تعریف کند زیرا روزی که آنان از وضع ما تعریف کنند آن روز حتی موجودیت ما چنان که در نزد همسایگان نزدیک خود میبینیم در خطر خواهد بود (صحیح است)
آقایان نکته‌ای که در تبریز جلب توجه میکرد این بود که نمایندگان خانواده‌های تبریز از پیر وجوان از زن و مرد از بزرگ و کوچک از دایی و عالی به بنده مراجعه کرده و اظهار میداشتند که به خصوص این مطالب را از پشت تریبون به سمع ملت ایران برسانم و به جهانیان اعلام کنم که قاطبه اهالی آذربایجان از انتشارات ناروا و تهمت های خارج از نزاکت رادیوهای بیگانه پشت پرده آهنین منزجر و متنفرند (جمعی از نمایندگان- همه متنفرند) و نمایندگان خانواده‌ها اظهار میداشتند همچنان که در صدر مشروطیت اقدامات تزاران روسی خون آزادیخواهان ایران را به جوش آورد و در نتیجه همین رفتار ظالمانه عمال روسی اتحاد و اتفاق مردم ایران بیشتر محکمتر گردید و استقلال ما قوام گرفت اکنون نیز ملت ایران که در سایه آزادی در تحت رهبری رئیس مملکت دموکرات خردمند خود به ترقیات درخشانی نائل شده و روز به روز پیشرفت خود ادامه میدهد و در نتیجه تعقیب یک سی است متین و روشن در صف ملل آزاد جهان قرار گرفته و همین وضع ثابت مانند خاری در چشمان کرملین نشینان فرو رفته است که این همه بغض و کینه در برابر ترقیات ایران از خود نشان میدهند و به کسانی که برای ما این وسایل را فراهم آوردهاند توهین میکنند اطمینان داشته باشند که این عمل رادیویی کمونیستهای بی‌دین و بی‌ایمان و از خدا بی‌خبر مانند همان ایام تزاران روسی اهالی آذربایجان و به خصوص شهر تبریز را سخت عصبانی کرده و وقتی به اظهارات غرض آلود و سبک و بی‌تربیت گویندگان رادیو گوش میکنند کسانی را که بویی از آزادی به مشام‌شان نرسیده است و به ما درس آزادی میدهند به باد مسخره گرفته و می گویند این اقدامات کمونیستها ما را به شاه و مملکت و استقلال وعظمت خود بیشتر علاقمند میکند
آقای دکتر رضازاده شفق شاگرد همان باسکرویل فداکار امریکایی که در بحبوحه جوانی در راه مشروطیت ایران از بذل جان و مال دریغ نکرد در مجلس یاد بود او حقایقی از تاریخ کوتاه مشروطیت ایران در دو سه نکته به طور واضح و روشن خلاصه کرد نظر به این که بیانات ایشان برای تاریخ ما و برای هم میهنان ما بسیار سودمند است با اجازه نمایندگان محترم تکرار مینمایم. ایشان گفتند)) اولاً این که مشروطیت ایران برخلاف زعم بعضی مغرضان و بی‌خبران هرگز و به هیچوجه تحریک و یا به اصطلاح حضرات کالای خارجی نیست مشروطیت ایران تنها خون‌بهای فرزندان گرامی و عزیز ایرانی است و بس (صحیح است)
ثانیاً بر خلاف عقیده عدهای مطرود از صحنه سی است و اجتماع این اقدامات و فداکاریها به هیچ وجه بی‌نتیجه نمانده است در اوایل انقلاب این مملکت اساس و پایه‌ای چه از لحاظ سیاسی و چه از لحاظ اقتصادی نداشت و طالع ملت ایران در دست یک مشت بی‌خبر و نادان بازیچه سی است خارجیان بود در چنین مدت کوتاهی کشور ما آزاد و مستقل شده و مجالس شورای ملی در موارد بحران سی است خارجی با نهایت شهامت و فداکاری و از خود گذشتگی بدون در نظر گرفتن اکثریت و اقلیت و نژاد و مذهب مردانه در مقابل تجاوز ستمگران بیگانه مقاومت نشان داده و رفع خطر کردهاند و دست رد به سینه ستمگران و متجاوزان زده‌اند و در داخله نیز ترقیات شگرفی که افسوس حافظه اغلب افراد کشور ما اهمیت و ارزش آنها را درست به یاد ندارند به حصول پیوسته آیان پنجاه سال پیش در تمام ایران دو مدرسه جدید التأسیس بیشتر وجود نداشت و اکنون صدها هزار نفر دانشآموز در هزارن دبستان و دبیرستان مشغول تحصیلند هزاران جوانان ایرانی در شش دانشگاه ایران علوم عالی یاد میگیرند و در ممالک مترقی و آزاد جهان بیش از ده هزار نفر جوان ایرانی فنون مختلف تحصیل میکنند و نمونه‌های بارزی از همان جوانان هم اکنون در کشور مصدر خدمات مهم می‌باشند. در انزمان در تمام کشور یک بیمارستان وجود داشت آن هم بیمارستان امریکایی در تهران بود اکنون صدها بیمارستان دولتی و صدها بیمارستان مؤسسات خیریه در تمام صمحات ایران دایر گردیده است. در آن زمان خط‌آهن ما تنها در صفحات روزنامه حبل‌المتین و در نوشتههای امثال ملکم خان به شکل آرزوی عملی نشدنی شاعرانه‌ای وجود داشت و مردم تهران با این قوطی های پوسیده خط تهران شاه عبدالعظیم دلخوش بودند اکنون تقریباً تمام نقاط مهم این کشور با شبکه راهآهن به هم وصل می‌شود با کمال راحتی و مسرت از تهران به مهمترین نقطه ایران که آذربایجان باشد آمدم و برمیگردم شاد باد روان پاک رضا شاه کبیر جاوید باد سلطنت فرزند برومند او (احسنت)
در انزمان یک کارخانه حسابی در سرتاسر کشور وجود نداشت امروز صدها کارخانه مهم داریم و شاید خیلی از مردم کشور از کار همین کارخانه‌جات بی‌خبرند میتوان گفت که پیش از پنجاه درصد تمام احتیاجات کشور در داخله تهیه می‌شود اگر بخواهیم اثار خجسته دوره مشروطیت ایران را بشماریم مثنوی هفتاد من کاغذ شود وقت و فرصت کفاف ندهد جا دارد بدبینان و خرده گیران ملت ما این محصولات مهم دوره آزادی ایران را درست تقدیر کنند انتقاد لازمه حیات یک ملت آزاد است به شرطی که از روی بی‌غرضی و حکم اطلاعات صحیح و مستند به عمل آید
نکته سوم آن که بحمدالله ملت ایران حق پرستان و حق گویانی داشته است و حق کشور و ملت را قولا و فعلاً به جا آوردهاند و هر چه ترقیات واقعی در کشور ما است نتیجه همان حق‌گویی و حق‌گزاری بوده و جا دارد نسل جوان ما همان راه حق را بپوید و از جاده درستکاری انحراف نجوید و اعتنا به گفته‌های بدبینان و بدگویان که حتی حق را هم مورد تمسخر قرار میدهند و میگویند در این دنیا هر که به ناحق و تقلب کار کند پیشرفت از آن اوست جواب عملی بدهند چنانچه تاریخ همین جواب دندان‌شکن را داده است
در تأیید بیانات پر مغز استاد محترم آقای دکتر رضازاده شفق که تأثیر عمیق و عجیبی در دل‌های پر شور جوانان آذربایجان داشت عرض میکنم من هم شخصاً این چند اصل را از دل و جان می پذیرم و آنچه در این زندگی سیاسی بسیار کوتاه خود در یافتهام شخص شخیص شاه جوان دانشور و دموکرات ما روی همین اصول فکر میکنند و روی همین مبانی به رجال و عمال و مأمورین دولت و مسئولین امر دستورات صادر میکنند و نتایجی میدهد که میبینم و خواهیم دید و حسودان و دشمنان کشور مانند شب پرگانی که پیش آفتاب نابینا میشوند از دیدن تابش انوار ترقیات ملت ایران چشمان‌شان خیره شده و خواهد شد و زبان‌شان از فضولی و بدگویی قطع خواهد شد تاسیه روی شود هر که در او غش باشد ببخشید آقایان در خاتمه عرایضم میخواستم مژده بدهم که در آذربایجان و شهر تبریز با همت مردان تبریز و با جدیت آقای دهقان مدیر کل فرهنگ آذربایجان موضع مشروطیت ایران درست شده در آن موضع تمام آثار و اشیایی که از دوران مشروطیت بود جمع‌آوری شده پارابلوم سردار ملی را من در آنجا در قفسه دیدم عینک‌ها و کیف مرحوم ثقةالاسلام را هم آوردهاند لباس بعضی از مجاهدین راه مشروطیت را دیدم اغلب آثاری که از اول مشروطیت بود مردم از خانههاشان فرستاده‌اند و در آنجا با نهایت خوبی جمع شده است واقعاً آقای دهقان مدیر کل فرهنگ آذربایجان علاوه بر این که در بنای دبستانها و دبیرستانها و کارهای فرهنگی و آذربایجان اقدامات مؤثر کردهاند در این کار اجتماعی هم زحمت کشیدهاند اهالی آذربایجان از بنده خواهش کردند که این مطلب را در مجلس عرض کنم که در دوره دوم تقنینه روز چهارشنبه ۱۰ ذی‌القعده ۱۳۲۷ برای تقدیر از زحمات سردار ملی و سالار ملی لوحهای تهیه کرده و به ایشان تقدیم کرده است و در زمان جلسه قانونی تصویب کردهاند متأسفانه در موقع جنگ پارک اتابک وقتی سردار تیر خورد این لوحه هم از بین رفته است اهالی آذربایجان از بنده تقاضا کردهاند که به عرض مقام ری است برسانم که مجلس شورای ملی اجازه بدهد که این لوحه به استان متنی که قانون آن را تصویب کرده است دوباره تکرار شود و از طرف مجلس شورای ملی به موزه آذربایجان اهدا شود.
۳- بیانات آقای نایب رئیس به مناسبت فداکاری شهدای آذربایجان]
نایب رئیس- بنده از این حسن تصادف که امروز جلسه را اداره میکنم و صحبت شهدای آذربایجان است خوشوقتم که بنده هم به نوبه خودم به مناسبت آذربایجانی بودن به ارواح پاک جانبازان آذربایجان درود بفرستم (نمایندگان- همه ایران) از این جهت باید عرض بکنم که همیشه در هر موقعی بحرانی در ایران جانبازانی پیدا شدهاند و همه مردم یک دل و یک جان برای رفع بحران ها کوشیده‌اند و رجالی پیدا شدهاند که بحران ها را رفع کردهاند و جانبازی کردهاند همچنین در دوره اخیر برای آقایان مشهود است که در صدر این جانبازان شخص اعلیحضرت همایونی هستند که بی‌هیچ شک شبههای از جان و مال خود از هیچ گونه جانبه انزی مضایقه ای نکردهاند (صحیح است) بنابراین ملت ایران همیشه سپاسگزار است و بنده هم اجازه میخواهم از آقایان که با هیئت رئیسه صحبت کنیم که مجلس لوحه ای که آقای دکتر بینا اشاره فرمودند تهیه و این لوحه را به مردم و موضع آذربایجان به پاس خدمات جانبازان آذربایجان دوباره بفرستیم (احسنت- احسنت)
۴- اعلام تصویب صورت مجلس]
نایب رئیس- چون اکثریت حاصل است تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود
۵- بیانات قبل از دستور آقای عمیدی نوری
نایب رئیس- آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری- بنده میخواستم از موقع استفاده بکنم و یکی دو نکته را تذکر
به عرض مجلس شورای ملی برسانم اول عریضهای است پیشگاه اعلیحضرت همایونی که کارمندان دولت عرض کردهاند همان طور هم به جناب آقای سردار فاخر حکمت رونوشتش را برای بنده فرستاده‌اند اینها همان کارمندان غیررسمی هستند که مدتی است به انتظار توجه و مزاحم مجلس شورای ملی هستند که تکلیف‌شان روشن بشود دولت دکتر اقبال در آذر ماه سال ۳۷ این لایحه تبدیل وضع غیررسمی به رسمی که مورد توجه و علاقه مجلس شورای ملی است و از دوره قبل هم بود تقدیم مجلس کرده است ولی تا به حال که در اردیبهشت ۳۸ هستیم هنوز گزارش این لایحه به مجلس شورای ملی نیامده است بنده خواستم تمنا کنم که تکلیف این لایحه هر چه زودتر تأیین بشود و چون مدت یک ماه در آییننامه و یک ماه در کمیسیون معطل شده بنده میخواهم از حقی که در آییننامه دارم استفاده نموده و از مقام ریاست بخواهم که طبق آییننامه این لایحه در دستور گذاشته شود و مطرح بشود (دکتر رضایی کمیسیون استخدام تصویب کرده است)
اگر لازم است به کمیسیون دیگری هم برود زودتر تکلیف این کار معلوم شود (مشایخی- دیروز در کمیسیون دارایی مطرح شد در جلسه بعد مجلس مطرح خواهد شد) و در جلسه بعد این کار امیدوارم مطرح شود و زودتر تمام بشود و گزارش آن تقدیم مجلس بشود این نامهها را هم تقدیم مقام ریاست میکنیم موضوع دوم موضوع انجمن شهر تهران است که این هم یک موضوع روز شده است که در حال حاضر در مجامع تهران علاقمندان زیادی در اطراف این مو ضوع بحث میکنند و انتظار دارند که انجمن شهر تشکیل بشود (خرازی- جناب آقای عمید نوری نمیخواهند انجمن شهر تشکیل شود سیزده سال انجمن شهر ندارد)
چند پیش در شورای انجمنهای محلی جناب آقای خرازی جناب آقای فرود جناب آقای طباطبایی هم تشریف داشتند با یک حرارت علاقهای در آنجا اظهار میشد که اگر کار انجمن شهر به جایی برسد و انجمن شهر تشکیل بشود این مسائلی که مربوط به مردم است به عهده خود مردم واگذار می‌شود تا جایی که انجمن دیگری تشکیل شده به نام خواستاران انجمن شهر که این آقایان هم انجمن جای دیگری تشکیل میدهند عرض میکنم چون انجمن شهر طوری شده است که جزو آرزوها و هدفها شده است عرض کردم انجمن دیگری به این نام تشکیل شده است امروز هم در حضور اعلیحضرت مایونی مصاحبه مطبوعاتی تشکیل بود یکی از مسائلی که در آنجا مطرح و مورد پرسش گردید موضوع انجمن شهر بود ولی اعلیحضرت همایونی بیانی فرمودند به مان مدیر روزنامهای که سؤال کرده بود مثل این که در روزنامه خود شما هم این مطلب نوشته شده که دولت از مجلس تقاضا کرده است که لایحه انجمن شهر در دستور گذاشته شود بنابراین دولت به تشکیل انجمن شهر علاقه دارد این جواب اعلیحضرت مایونی بود در مقابل یکی از مدیران جراید بنده علت این که این مطلب را خواستم اینجا توضیح بدهم و در نطق قبل از دستور خواستم به عرض مجلس شورای ملی می رسانم این است که فعلاً توجهات معطوف به این امر شده است. انجمن شهر تهران اگر در تشکیلش تأخیری هست به ملاحظه این است که قانون انجمنهای شهر در مجلس مانده است (خرازی- سیزده سال است که شهر تهران انمن ندارد)
فعلاً به این کیفیت منعکس است و دولت تقاضا کرده است در دستور گذاشته بشود و بنده بنان یک نماینده تقاضا میکنم در دستور لایحه شهرداری‌ها گذارده شود (دولت آبادی- همه میخواهند ولی باید با مطالعه انجام شود) جناب آقای دولت آبادی در یک جلسه شور اول یک لایحه تمام می‌شود چون کاری نداریم جلسه را ختم میکنیم بنده مخالف این اصلم بنده میگویم یک لایحهای که یک ماه در کمیسیون مانده و کارش تمام نشده آییننامه اجازه داده به تقاضای یک نماینده در دستور گذارده شود و مطرح شود چون کاری را که ما باید انجام بدهیم وقت هم داریم به ملاحظه این که در کمیسیون بیشتر مطالعه شود معطل میماند در مورد انجمن شهر بنده تحقیق کردم دیدم سوکمیسیونی از کمیسیون کشور تعیین شد مطالعه کند آن هم در شرف تهیه بود بعداً گویا مدیر کل وزارت کشور گفته است این را مسکوت بگذارید که با شورای اتحادیه‌های انجمن شهر مشورت کنیم (بیات ماکو- پس چرا میگویند در مجلس مانده است؟)
آقایان هم این را نگه داشتهاند و بعد گزارش این را تهیه نکردهاند نتیجهاش این است که یک لایحهای پیش از یک ماه در کمیسیون مانده است و چون در مجلس مطرح نشده بنده مطابق آییننامه میگویم بیاورید در مجلس والا تأخیر طرح لایحه میافتد به گردن مجلس (مشایخی- روز شنبه در کمیسیون کشور مطرح می‌شود) بنده موافقم این اصل نیستم از جناب آقای دکتر عمید نایب رئیس محترم مجلس شورای ملی تقاضا میکنم که لایحه انجمن شهر را در دستور بگذارند و مطرح نماید
نایب رئیس- روز شنبه دعوت شده از کمیسیون کشور که این لایحه مطرح شود.
عمیدی نوری- پس در هفته آینده جزو دستور قرار میگیرد والا من تأکید میکنم تقاضای خودم را.
۶- طرح و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اصلاح قانون تأسیس آموزشگاه عالی شهربانی و ارسال به مجلس سنا]
نایب رئیس- وارد دستور میشویم لایحه دولت راجع به اصلاح قانون تأسیس آموزشگاه عالی شهربانی مطرح است گزارش کمیسیون قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور با حضور آقای معاون وزارت کشور لایحه دولت راجع به اصلاح قانون تأسیس آموزشگاه عالی شهربانی و مصوب ۲۱ ر ۲ ر ۱۳۲۲ را برای شور دوم مورد بحث و رسیدگی قرارداده مواد مصوبه شور اول را عیناً تأیید و تصویب نمود و این که گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
ماده ۱- (اصلاحی) وزارت کشور مجاز است برای تأمین نیازمندی های استخدامی شهربانی کل کشور به خصوص کادر انتظامی مربوطه دانشکده پلیس تأسیس نماید
ماده ۲- (اصلاحی) به هر یک از دانشجویان دانشکده پلیس در دوره تحصیلی در حدود بودجه مصوب شهربانی کل کشور کمک هزینه تحصیلی ماهیانه پرداخت می‌شود علاوه بر این کلیه هزینه تحصیلی به عهده دانشکده پلیس خواهد بود
ماده ۳- (اصلاحی) داوطلبه آن دانشکده پلیس باید حداقل دارای گواهینامه کامل دبیرستان باشند حداقل دوره تحصیل در دانشکده پلیس سه سال خواهد بود.
تبصره ۱- فارغ‌التحصیلان دانشکده پلیس با پایه ۳ اداری به خدمت در شهربانی کل کشور پذیرفته خواهند شد و چنانچه کسانی با داشتن دانشنامه لیسانس وارد دانشکده پلیس شوند بعد از پایان تحصیل با رتبه ۴ اداری آغاز خدمت خواهند کرد
تبصره ۲- امور استخدامی و ارتفا بعدی فارغ التحصیلان دانشکده پلیس به پایههای اداری تابع قوانین مربوطه خواهد بود.
ماده ۴- (اصلاحی) فارغ التحصیلانی که برای خدمت در قسمتهای انتظامی اختصاص داده میشوند علاوه بر داشتن رتبه اداری به درجه ستوان دوم شهربانی مفتخر میشوند.
تبصره- تفریعات این افسران و سایر افسران شهربانی کل کشور از لحاظ قبل به درجات بالاتر کماکان تابع مقررات نیروهای مصلح شاهنشاهی خواهد بود
آییننامه اجرایی این قانون را وزارتین جنگ و کشور با توجه به قانون تفریعات نیروهای مسلح شاهنشاهی تنظیم و پس از تصویب کمیسیونهای کشور محلصین به موقع اجرا خواهند گذاشت
ماده ۵- (اصلاحی) داوطلبه آن ورود به دانشکده پلیس باید تعهد خدمت دایم در شهربانی کل کشور نموده و تابع مقررات آن باشند در صورت تخلف علاوه بر تعقیب اداری دو برابر کلیه هزینهای را که به وسیله شهربانی کل درباره آنان صرف شده نقداً و یک جا مسترد دارند
ماده ۶- دانشجویان دانشکده پلیس در مدت تحصیل وظایف مأمورین پلیس را قانوناً عهدهدار بوده و دوره تحصیل آنان جزو خدمت زیر پرچم محسوب می‌شود
ماده ۷- اساسنامه و برنامه دانشکده پلیس به تصویب شورایعالی فرهنگ میرسد و به فارغ التحصیلان دانشکده مزبور دانشنامه لیسانس در رشته پلیس داده می‌شود
ماده ۸- وزارتخانههای کشور و جنگ مأمور اجرایی این قانون هستند
از طرف مخبر کمیسیون کشور مهندس دهستانی
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام با حضور آقای معاون وزارت جنگ لایحه دولت راجع به اصلاح قانون تأسیسی آموزشگاه عالی شهربانی مصوب ۲۱ ر ۲ ر ۱۳۲۲ را برای شور دوم مطرح و خبر کمیسیون کشور را عیناً تأیید و تصویب نمود این که گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
رئیس کمیسیون نظام- توماج
گزارش از کمیسیون امور استخدامی به مجلس شورای ملی کمیسیون امور استخدام لایحه شماده ۷ ۸ ۴ ۵ ۱ دولت راجع به اصلاح قانون تأسیس آموزشگاه عالی شهربانی مصوب ۲۱ ر ۲ ر ۱۳۲۲ را با حضور نماینده دولت برای شور دوم رسیدگی و مواد مصوبه شور اول را عیناً تصویب نمود و این که خبر آن را در تأیید گزارش کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد
مخبر کمیسیون امور استخدامی- فضایلی
نایب رئیس- ماده اول مطرح است قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱- (اصلاحی) وزارت کشور مجاز است برای تأمین نیازمندی های استخدامی شهربانی کل کشور به خصوص کادر انتظامی مربوطه دانشکده پلیس تأسیس نماید.
نایب رئیس- نسبت به ماده اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده اول آقایانی که موافقند قیام کنند
(اکثراً برخاستند) تصویب شد ماده دوم قراعت می‌شود. (به شرح زیرقراعت شد)
ماده ۲- (اصلاحی) به هر یک از دانشجویان دانشکده پلیس در دوره تحصیلی در حدود بودجه مصوب شهربانی کل کشور کمک هزینه تحصیلی ماهیانه پرداخت می‌شود علاوه بر این که کلیه هزینه تحصیلی به عهده دانشکده پلیس خواهد بود.
نایب رئیس- راجع به ماده دوم نظری نیست (اظهاری نشد) آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثراً برخاستند) تصویب شد
ماده سوم قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳- (اصلاحی) داوطلبه آن دانشکده پلیس باید حداقل دارای گواهینامه کامل دبیرستان باشند حداقل دوره تحصیل در دانشکده پلیس سه سال خواهد بود
تبصره ۱- فارغ التحصیلان دانشکده پلیس با پایه ۳ اداری به خدمت در شهربانی کل کشور پذیرفته خواهد شد و چنانچه کسانی با داشتن دانشنامه لیسانس وارد دانشکده پلیس شوند بعد از پایان تحصیل با رتبه ۴ اداری آغاز خدمت خواهند کرد.
تبصره ۲- امور استخدامی و ارتقا بعدی فارغ‌التحصیلان دانشکده پلیس به پایههای اداری تابع قوانین مربوطه خواهد بود.
نایب رئیس- چون نظر مخالفی نیست آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثراً برخاستند) تصویب شد
ماده بعد قرائت می‌شود.
ماده ۴- (اصلاحی) فارغالتحصیلانی که برای خدمت در قسمتهای انتظامی اختصاص داده میشوند علاوه بر داشتن رتبه اداری به درجه ستوان دوم شهربانی مفتخر میشوند.
تبصره- ترفیعات این افسران و سایر افسران شهربانی کل کشور از لحاظ نیل به درجات بالاتر کماکان تابع مقررات نیروهای مسلح شاهنشاهی خواهد بود.
آییننامه اجرایی قانون را وزارتین جنگ و کشور با توجه به قانون ترفیعات نیروهای مسلح شاهنشاهی تنظیم و پس از تصویب کمیسیونهای کشور مجلسین به موقع اجرا خواهند گذاشت.
نایب رئیس- آقای فرهودی معاون وزارت کشور
معاون وزارت کشور- عرض کنم در این تبصره یک کلمهای در موقع چاپ اشتباه شده است آییننامه اجرایی این قانون را وزارتین جنگ و کشور تهیه کنند مقصود آییننامه اجرایی این ماده است برای این که معمولاً آییننامه اجرایی تمام قانون اگر باشد باید در ماده آخر ذکر شود این آییننامه مربوط به این ماده و مربوط به ترفیع افسران است خواستم استدعا کنم که این اصلاح منظور شود.
نایب رئیس- با این اصلاحی که فرمودند رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد
ماده پنجم قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۵- (اصلاحی) داوطلبه آن ورود به دانشکده پلیس باید تعهد خدمت دائم در شهربانی کل کشور نموده و تابع مقررات آن باشند در صورت تخلف علاوه بر تعقیب اداری دو برابر کلیه هزینهای را که به وسیله شهربانی کل درباره انان صرف شده نقداً و یک جا مسترد دارند.
نایب رئیس- نظری نیست؟ آقای مهندس فروهر بفرمایید.
مهندس فروهر- بنده فقط خواستم عرض کنم راجع به محصلین و غیره که دولت کمک در تحصیل آنها میکند یک همچو آییننامهای هست ولی این مدت دارد اگر دوره دانشکدهای چهار سال است هشت سال مدت خدمت معین میکنند این ماده به طور مطلق میگوید در صورت تخلف یعنی اگر در رأس ۳۰ سال همه باید بازنشسته بشوند اگر در سال بیست و هفتم شخصی خواست استعفا بدهد مشمول این جریمه می‌شود بنده منظورم این است که در این ماده اصلاحی بفرمایید که مدت معینی باشد یعنی اگر ۴ سال مدت دانشکده است هشت سال باشد نه این که به طور اعم باشد تا آخر مدت بازنشستگی‌شان (صحیح است)
معاون وزارت کشور- عرض کنم اصولاً مجازات مالی که در قوانین ذکر می‌شود برای این است که آن موضوع اتفاق نیفتد، مقصود این است، در اینجا در قسمت اول ماده نوشته شده تعهد خدمت همیشگی را بکند، یعنی اگر آمد بر خلاف تعهدش خواست از خدمت شهربانی خارج شود بدیهی است که بایستی مخارجی را که برای تربیت او شده است بپردازد ولی اگر قرار شود که در این ماده یک سستی و تسهیلی درش ایجاد بکنیم اسباب مراجعه دائمی فارغ‌التحصیلان این مدرسه به اولیا شهربانی خواهد شد برای این که از این خدمت به خدمت دیگر بروند برای این که تردیدی نیست که خدمت شهربانی سنگین است و هر وقت فرصتی پیدا کنند میخواهند تغییر شغل بدهند این است که چون در شور اول هم نظری که فرمودند پیشنهاد نشده خواستم تقاضا کنم که به همین ترتیب تصویب بفرمایید.
نایب رئیس- رأی گرفته می‌شود به این ماده با این توضیحاتی که دادند آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد ماده ششم قرائت می‌شود.
ماده ۶- دانشجویان دانشکده پلیس در مدت تحصیل وظایف مأمورین پلیس را قانوناً عهدهدار بوده ودوره تحصیل آنان جزو خدمت زیر پرچم محسوب می‌شود.
نایب رئیس- چون نظری در این ماده نیست رأی گرفته می‌شود به ماده ششم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد
ماده هفتم قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۷- اساسنامه و برنامه دانشکده پلیس به تصویب شورای عالی فرهنگ میرسد و به فارغ التحصیلان دانشکده مزبور دانشنامه لیسانس در رشته پلیس داده می‌شود.
نایب رئیس- چون در این ماده نظری نیست رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد
ماده هشتم قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۸- وزارتخانههای کشور فرهنگ و جنگ مأمور اجرای این قانون هستند
نایب رئیس- چون نظری در ماده آخر ابراز نشده رأی گرفته می‌شود به ماده هشتم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است جناب آقای دولت آبادی بفرمایید
دولت آبادی- بنده در تابلو یادداشت کرده بودم که به عنوان موافق صحبت کنم ولی چون مخالفی نبود مجال صحبت برای بنده پیدا نشد جای خوشبختی است یعنی دلیل توجه کامل مجلس هست به لوایح مفید دولت و آنچه که موجب شده بنده در کلیات آخر صحبت کنم این است که ملت ایران در هر امری توجه کاملی به مصالح خودش دارد مجلس هم متوجه است اما جا دارد که گاهگاهی یک تذکری از کارهای مفید هم داده بشود و آن قدر که روح عیب‌جویی در کارها هست روح تشویق و تحسین هم تقویت شود، این لایحهای که امروز از مجلس شورای ملی گذشت و به دولت ابلاغ می‌شود برای تشکیل و تکمیل دانشکده پلیس، یکی از بهترین لوایح است که خوشبختانه بایستی گفت که سازمان شهربانی پیشرفت کاملی کرده (صحیح است)
مثل اکثر تشکیلات ما و باید آن را تقدیر کرد، فرهنگ، بهداری، دادگستری ما پیشرفتهای شایان توجهی کرده است و جا دارد تقدیر بشود من بیاد دارم روزی را که در همین تهران یک نفر خارجی از پاسبانی نشانی منزلی را میگرفت و اتفاقاً آن شخص خارجی هم فارسی شکسته بسته‌ای حرف میزد ولی آدرسش را آورد که فارسی بود و داد به پاسبان که بخواند آن پاسبان نمیتوانست بخواند حالا کار مملکت بحمدالله به جایی رسیده است که ما برای تربیت افسر پلیس دانشکده پلیس داریم و این نکته کوچکی نیست تمام مسائلی که ما به آن موفق شدهایم همین طور تدریجاً با توجه دولتها و مراقبت و تأیید مجلس انجام می‌شود بایستی به این نکته توجه داشت و تحسین کرد افسران پلیس بسیار افسران تربیت شده‌ای هستند وضع آنها قابل مقایسه با پیش نیست پیشرفتی که در امور انتظامی از طرف پلیس و سایر قوای انتظامی شده شایان تقدیر است و اینجا موقع را مغتنم می شمرم از آقایان همکاران تمنی میکنم مخصوصاً به شهربانی بروند و تأسیسات جدید آن را که مخصوصاً قابل توجه و اهمیت است از جهت اطلاع و ارتباط و تعقیب جرایم ملاحظه کنند و بدانید در اثر سعی و کوشش و توجه دولت و متصدیان امر مخصوصاً سپهبد علوی که بسیار مرد شایسته‌ای است که امروز شهربانی ما یکی از آبرومندترین تأسیسات مملکت است (احسنت)
نایب رئیس- دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته رأی گرفته می‌شود به کلیه لایحه آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود آقای معاون وزارت کشور
فرهودی- (معاون وزارت کشور) بنده میخواستم از طرف اولیای اداره کل شهربانی به نام وزارت کشور و همچنین کارکنان پلیس که خدمت‌شان همیشه مورد توجه آقایان نمایندگان محترم هست از توجهی که آقایان در تصویب این لایحه فرمودند و با یک اکثریت قابل توجهی به آن رأی جناب آقای دولت آبادی نماینده محترم نسبت به خدمت گذاران پلیس که شبانهروز زحمت میکشند سپاسگزاری کنم
۷- طرح گزارش کمیسیون دارایی راجع به اجازه اعطای اعتبار به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران
نایب رئیس- شور دوم لایحه اجازه اعطای اعتبار به بانک توسعه صنعتی مطرح است و قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
به طوری که خاطر آقایان نمایندگان مستحضر است ثبات سیاسی و اقتصادی ایران در چند سال اخیر تحت توجه خاص ملوکانه محیط مناسبی برای توسعه امور تولیدی و جلب سرمایههای داخلی و خارجی و به کار افتادن آن در این گونه امور ایجاد کرده و نه تنها سرمایه‌گذاران داخلی سرمایه خود را متوجه امور صنعتی و کشاورزی نمودهاند بلکه در نتیجه تصویب و اجرای قوانینی که به منظور جلب و حمایت سرمایه خارجی و ایجاد محیط اطمینان بخش برای این گونه سرمایهها وضع گردید در سالهای اخیر سرمایههای قابل ملاحظهای در امور صنعتی و معدنی و کشاورزی و امور اعتباری
و بانکی در ایران به کار افتاده و دولت نیز به پیروی از منویات شاهنشاه به منظور کمک به مؤسسات داخلی وایجاد اعتبار کافی برای اجرای برنامه‌های تولیدی کشور به موجب قانون اصلاح قانون تثبیت پشتوانه اسکناس را با عطای اعتبارات برای امور تولیدی صنعتی و معدنی و کشاورزی اختصاص داده و تاکنون تعداد قابل ملاحظ های از مؤسسات تولیدی از این اعتبار استفاده کردهاند لیکن چون این اعتبارات محدود برای کشور پهناور ایران به علت وسعت اراضی و کثرت معادن و منابع دست نخورده کافی نیست دولت درصدد برآمد به منظور حداکثر استفاده از اعتبارات مزبور قسمتی از آن را به تأسیس یک بانک بزرگ اعتبار دهنده تخصیص دهد تا به اعتبار آن مؤسسه مقادیر بیشتری از سرمایههای داخلی و خارجی در این راه به کار افتد و اعتبار محدودی که در اختیار دولت بود به اعتباری که ممکن است به طور نامحدود توسعه یابد مبدل شود و اجرای برنامه توسعه اقتصادی کشور در سالهای آینده از نظر تأمین اعتبار کافی دچار اشکال نشود.
در اجرای این منظور دولت از دو سال قبل به منظور تأسیس یک بانک بزرگ اعتباری صنعتی با مشارکت چند گروه از بانکها وسرمایه گذاران معتبر خارجی و بعضی از مراجع اعتباری بینالمللی مذاکراتی با نمایندگان گروه بانکداران مزبور آغاز کرد. این مذاکرات که بین گروه بانکداری چیپس و لازارفرر به نمایندگی از طرف گروه بانکداران ذی‌نفع و هیئت نمایندگی ایران به ریاست دبیر کل شورایعالی اقتصاد انجام گرفت در سال گذشته منتهی به نتیجه گردید و موافقت اصولی از طرف دولت به عمل آمد که در صورت تحصیل مجوز قانونی به شرایطی که مورد قبول طرفین میباشد بانک مزبور تأسیس و شروع به کار نماید این بانک که به نام بانک توسعه صنعتی ایران نامیده می‌شود با مشارکت گروهی از بزرگترین بانکها اعتبار دهنده پنج کشور بزرگ خارجی تشکیل خواهد شد یک بانک خصوصی است که ۶۰٪ سهام آن ایرانی و ۴۰٪ آن خارجی خواهد بود و طبق قانون مالیات بر درآمد ایران مالیات پرداخت خواهد نمود.
به منظور کمک به تشکیل بانک مزبور و ایجاد هماهنگی در اعطای وامهای تولیدی دولت موافقت کرده است مبلغ ۶۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال از اعتبار موجود از محل تفاوت تجدید ارزیابی پشتوانه اسکناس را به صورت وام در اختیار بانک مزبور قرار دهد این اعتبار در اقساط مساوی از سال پانزدهم در مدت ۱۵ سال مسترد خواهد شد. بانک ملی ایران و بانک اعتبارات صنعتی سازمان برنامه نیز جمعاً مبلغ ۱۴۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال از اسناد وصولی (پر تفوی) وامهای اعطایی از محل اعتبار ارزیابی پشتوانه اسکناس و وامهای بانک صنعتی سازمان برنامه در اختیار بانک مزبور قرار خواهد داد که به صورت امانی عمل نموده و در ازای اداره آن سالیانه ۳٪ کارمزد به نفع بانک محسوب خواهد شد و سپس به ترتیبی که مورد قبول دولت واقع شده است به بانک ملی ایران مسترد میگردد و صندوق عمرانی امریکا و صندوق بینالمللی ترمیم و توسعه هر یک مبلغ ۴۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال وام در اختیار بانک جدیدالتأسیس خواهد گذارد و بانک بینالمللی در آینده به میزان سه برابر اصل سرمایه و وام دولت میتواند اعتباری در اختیار بانک بگذارد به این ترتیب بانک مزبور جمعاً با سرمایه در حدود ۵۸۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال برای اعطای وامهای تولیدی صنعتی و معدنی در ایران به کار خواهد پرداخت و متعهد است علاوه بر اعطای اعتبارات طویل المدة و مشارکت در تأسیس مؤسسات صنعتی و توسعه مؤسسات موجود یک کادر فنی مجهز ایرانی به منظور در دست گرفتن امور بانک و اداره آن تربیت کند و برای ایجاد هماهنگی در برنامه اعطای وامهای تولیدی از دستورات شورای هماهنگی که به ریاست وزیر صنایع و معادن تشکیل خواهد شد پیروی نماید.
کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی لایحه دولت را با حضور آقایان وزیر دارایی و رئیس بانک ملی و رئیس شورایعالی اقتصاد و رئیس سازمان برنامه مورد رسیدگی قرارداده و با توجه به توضیحات بالا ماده واحده و ۳ تبصره لایحه مربوط به واگذاری مبلغ ۶۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال از محل تفاوت ارزیابی پشتوانه اسکناس به منظور تأسیس بانک توسعه صنعتی ایران را تصویب نموده وخاطر آقایان نمایندگان را مستحضر میسازد که تأسیس بانک توسعه صنعتی ایران یکی از مهمترین قدمهایی است که در راه اجرای برنامه وسیع تولیدی کشور برداشته می‌شود. باتأسیس این بانک محیط اطمینان بخش و قابل اعتمادی برای دیگر سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی در کشور ما ایجاد می‌شود و امید است تعداد دیگری از سرمایه‌گذاران خارجی از گروه بانکداران مزبور سر مشق بگیرند.
به علاوه با فروش قسمت مهمی از سهام بانک به سرمایه‌گذاران ایرانی سرمایههای خصوصی داخلی بیش از پیش متوجه امور تولیدی خواهد شد و جمعاً اعتباری در حدود ۵۸۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال که ممکن است به طور نامحدود افزایش یابد در امور تولیدی صنعتی و معدنی کشور به کار خواهد افتاد و مقادیر متنابهی از سرمایههای خارجی را به کشور جلب خواهد نمود این بانک به هیچ وجه عملیات تجارتی ننموده و کلیه فعالیت و اعتبارات آن صرف توسعه امور صنعتی و معدنی و صنایع کشاورزی خواهد شد.
ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود پس از تشکیل بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران مبلغ ششصد میلیون ریال از محل تفاوت ارزیابی پشتوانه اسکناس موضوع قانون اصلاح قانون تثبیت پشتوانه اسکناس مصوب ۲۸ اردیبهشت ۱۳۳۶ از اعتبارات تولیدی صنعتی و معدنی طبق شرایطی که مورد قبول دولت باشد در اختیار بانک توسعه صنعتی ایران پس از تشکیل قرار دهد
همچنین اجازه داده می‌شود بانک ملی ایران قبل از اسناد وصولی (پر تفوی) وامهای صنعتی را که تاکنون از محل تفاوت تجدید ارزیابی پشتوانه اسکناس پرداخت نموده است و بانک اعتبارات صنعتی سازمان برنامه تمام یا قسمتی از اسناد وصولی (پر تفوی) خود را به طور امانی در اختیار بانک نامبرده طبق شرایطی که بین طرفین تعیین خواهد شد قرار دهند.
تبصره ۱- سود ویژه بانک تا میزان شش درصد سرمایه پرداخت شده و ششصد میلیون ریال فوقالذکر از پرداخت مالیات بر درآمد معاف خواهد بود.
تبصره ۲- دولت میتواند وامهایی که بانک بینالمللی ترمیم و توسعه به بانک توسعه صنعتی ایران اعطا میکند تضمین نماید.
تبصره ۳- بانک توسعه صنعتی مشمول مقررات بند (ج) از ماده ۱۰ قانون بانکداری مورخ ۵ خرداد ماه ۱۳۳۴ نخواهدبود.
مخبر کمیسیون دارایی- مشایخی
گزارش از کمیسیون صنایع و معادن به مجلس شورای ملی
کمیسیون صنایع و معادن در جلسه ۳۱ فروردین ماه ۱۳۳۸ با حضور نمایندگان دولت به لایحه واگذاری مبلغ ششصد میلیون ریال از محل تفاوت ارزیابی پشتوانه اسکناس و اعتبارات تولیدی و صنعتی به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران با توجه به گزارش کمیسیون دارایی رسیدگی و نظر کمیسیون دارایی را تأیید این که گزارش آن را جهت تصویب تقدیم میدارد
مخبر کمیسیون صنایع ومعادن- مهندس هدایت
نایب رئیس- کلیات مطرح است آقای مهدی ارباب
مهدی ارباب- موافقم
نایب رئیس- آقای دولت‌آبادی
دولت‌آبادی- موافقم
نایب رئیس- آقای خرازی
خرازی- بنده هم موافقم
نایب رئیس- چون مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراًبرخاستند) تصویب شد
ماده واحده مطرح است قرائت می‌شود (به شرح ذیل خوانده شد)
ماده واحده به دولت اجازه داده می‌شود پس از تشکیل بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران مبلغ ششصد میلیون ریال (۶۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال) از محل تفاوت ارزیابی پشتوانه اسکناس موضوع قانون اصلاح تثبیت پشتوانه اسکناس مصوب ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۳۶ از اعتبارات تولیدی و صنعتی و معدنی طبق شرایطی که مورد قبول دولت باشد در اختیار بانک مزبور قرار دهد
همچنین اجازه داده می‌شود بانک ملی ایران قسمتی از اسناد وصولی (پر تفوی) وامهای صنعتی را که تاکنون از محل تفاوت تجدید ارزیابی پشتوانه اسکناس پرداخت نموده است و بانک اعتبارات صنعتی سازمان برنامه تمام یا قسمتی از اسناد وصول پرتفوی خود را به طور امانی در اختیار بانک نامبرده طبق شرایطی که بین طرفین تأیید خواهد شد قرار دهند.
تبصره ۱- سود ویژه بانک تا میزان شش درصد سرمایه پرداخت شده و ششصد میلیون ریال فوقالذکر از پرداخت مالیات بر درآمد معاف خواهد بود.
تبصره ۲- دولت میتواند وامهایی که بانک بینالمللی ترمیم و توسعه به بانک توسعه صنعتی ایران اعطا میکند تضمین نماید.
تبصره ۳- بانک توسعه صنعتی مشمول مقررات بند ج از ماده ۱۰ قانون بانکداری مورخ ۵ خرداد ماه ۱۳۳۴ نخواهد بود.
نایب رئیس- آقای آقایان مخالفید بفرمایید.
آقایان- بنده یک توضیحی میخواهم که به عنوان مخالف عرض میکنم بنده با اصل این ماده واحده مخالفتی ندارم بلکه این ماده را صریح نمیدانم اینجا نوشته شده که شصت میلیون تومان از تفاوت ارزیابی اسکناس قرض بدهد به این بانک و سرمایه این بانک بشود در صورتی که روشن نیست آیا از محل ۳۵۰ میلیون تومان محل صنعتی است یا میخواهند از محل تصویب ۳۵۰ میلیون تومان که تصویب شده برای کشاورزی از آن محل بدهند (دولت‌آبادی از محل صنعتی میدهند) بنده میخواستم استدعا بکنم که جناب آقای وزیر دارایی تأیید بفرمایند که این محل کشاورزی نخواهد بود در صورت مجلس قید بشود که بعد تفسیری بهوجود نیاید
نایب رئیس- آقای خرازی
خرازی- عرض کنم که به عقیده بنده اغلب آقایان نمایندگان بلکه تمام آقایان نمایندگان یکی از اقدامات مفید دولت همین لایحه تأسیس بانک توسعه صنعتی است ما
برای این که امور اقتصادی‌مان سر و صورت بگیرد باید به سه موضوع توجه داشته باشیم موضوع کشاورزی و صنعتی و تجارت و اینها همه بستگی دارد به امور تولیدی تا این که در قسمت کشاورزی و صنعتی و معدنی ما سطح تولیدات‌مان را ببریم بالا ملاحظه بفرمایید در قسمت معدنی البته معادن اگر هم استخراج شده و مردم هم توجه کردهاند و وزارت معادن هم کمک کرده است ولی آن درآمد‌ها و آن انتظاراتی که ما داریم در معادن دیگر که ممکن است درآمد نفت را هم تحت‌الشعاع قرار بدهد تاکنون اقدامات اساسی و بزرگی نشده مخصوصاً در قسمت معادن باید توجه بشود که اولاً معادن ما به طریقی عملی استخراج بشود و بعد هم دولت توجه کند که آنچه در داخله کشور احتیاج داریم رفع نیاز کنیم و بقیه را هم خارج کنیم نه این که مواد معدنی ما با شن و خاک و سنگ که شاید ۵۰ و ۶۰ و ۷۰ درصد بیشترش مواد خارجی است به این صورت خارج شود و این به ضرر اقتصاد کشور است در قسمت تأسیسات صنعتی این قدمهایی که برای قند و پارچههای نخی و سیمان و یا اصلاح امر چای برداشته شده اگر ما اینها را تکمیل کنیم بی‌نیاز میشویم از قسمت عمدهای از واردات و نصف واردات‌مان کسر می‌شود یعنی اگر ما در سال سیصد میلیون دلار واردات داشته باشیم مطمعناً ۱۵۰ میلیون دلار بابت قند و شکر و چای و پارچههای نخی و سیمان خواهد بود و بعدها رفع احتیاج خواهیم کرد و این قدمی که دولت برداشته است راجع به تأسیس بانک صنعتی بسیار قدم مفیدی بوده است و این هم که آقای آقایان توضیح خو استند در متن لایحه قید شده است که از آن ۳۵۰ میلیون تومان قسمت صنعتی داده می‌شود هیچ مربوط به قسمت کشاورزی نیست بنده خواستم از حضور آقای وزیر دارایی و آقای وزیر صنایع این استفاده را بکنم که در کارهای اقتصادی تخصص را ملاک عمل قرار بدهم یعنی بدون رودربایستی غیر از بانک ملی و یا یک بانک دیگر همیشه می‌آیند نارضایتی‌هایی را که میخواهند راضی کنند او را به عنوان یک عضو هئت مدیره یا یک پست مدیریت کل یکی از بانکها یا نمیدانم شرکت بیمه اینجاهایی که مربوط به کارهای اختصاصی است انتخاب میکنند
در صورتی که این کارها حقیقتاً متخصص لازم دارد خدمات کند مرحوم داور که ادارات اختصاصی را مثل شرکت بیمه یا سایر شرکتها را درست کرد اگر منظور این بود که اداره دولتی باشد که یک نفر را راضی کند یک مدیر کل میگذاشتند عوض شرکت سهامی بیمه ایران میگفتند که اداره کل بیمه مثل اداره کل گمرک، اداره کل انحصار دخانیات یکی از تجار آمده بود خسارت دیدم و طوری نبود که ۳ کمپانی بیمه که دخالت داشتند باید رفع خسارت کنند اندو تا کی دولتی نبودهاند خسارت من را در ظرف یک هفته دادهاند و الان دو ماه و خورده‌ای است که شرکت بیمه ایران خسارت من را نداده این دلیلش چیست علتش این است که دولتی است، دولت اگر میخواهد کار اقتصادی بکند که بنده صددرصد مخالف هستم که دولت کار اقتصادی بکند برای این که میبینم برای دولت گرانتر تمام می‌شود دولت تاجر خوبی نیست ولی فرض محال محال نیست حالا که دولت صدی هفتاد کارها را در دست دارد و باز دولت میخواهد که در کارهای اقتصادی دخالت کند باید مثل خود تجار و شریک بازرگان مثل یک شرکت اقتصادی دخالت بکند یعنی اگر شرکت بیمه دارد شرکت بیمه هم مثل شرکتهای بیمه در موقع خودش خسارت را بدهد بنده چند سال پیش یادم میآید یکی از مدیران عامل شرکت بیمه دستور داده بود البته چند سال پیش بود. که از ماه بهمن تا آخر سال خسارت‌های قطعی را نپردازند به او گفته بودند چرا گفت علتش این است که بیلان درآمد میخواهم بالاتر برود و من پورسانتاژ بیشتر بگیرم این است که بنده میخواستم از دو نفر آقایان وزرای محترم که بهشان در کارهای اقتصادی اعتماد دارم تقاضا کنم که در این کارها بروند روی تخصص نه این که بخواهند فلان آدم را راضی کنند و مدیر کل بانک بگذارند.
نایب رئیس- آقای مهدی ارباب
مهدی ارباب- بنده موافقم
نایب رئیس- آقای وزیر صنایع و معادن
وزیر صنایع و معادن- (مهندس شریف امامی)- توضیحی که نماینده محترم جناب آقای آقایان خواستند در متن لایحه تصریح شده است که جناب آقای خرازی توضیح فرمودند و خیال میکنم که خودشان هم قانع شدند این بانک از محل اعتبارات صنعتی داده خواهد شد و به هیچ وجه از اعتبار مخصوص کشاورزی به این بانک چیزی داده نخواهد شد فعلاً هم تصریح می‌شود که جای ابهامی باقی نماند اما نکته‌ای که جناب آقای خرازی اشاره فرمودند بسیار صحیح بود یکی این که اساساً در کار معادن ما آن اندازه که انتظار میرفته است و شایسته بوده است پیشرفت نکردهایم این مطلب بسیار صحیح است ولی دلایل بسیار دارد که در جلسه قبل هم من جمله مطالبی به عرض رساندم که یکی از گرفتاریها نداشتن مطالعات زمین‌شناسی است که باید اول مقدمه کار فراهم شود که معادن توسعه پیدا کنند براساس صحیح و عمل همان طوری که اشاره فرمودید اما این که فرمودید که مدیر کل میتراشند خو استم حضورتان عرض کنم که این بانک یک بانک کامل شخصی خواهد بود نه دولتی از امتیازات این بانک این است که به هیچ وجه جز دستگاه دولت نیست فقط دولت یک نظارت کلی روی کار او خواهد داشت ولی اعمال و افعال آزاد و در اختیار خود دستگاه بانک خواهد بود و دولت به هیچ وجه در آنجا تحمیلی نمیتواند بکند و یک مؤسسه کاملاً ملی خواهد بود که برای توسعه صنعت کوششی خواهند کرد و از این بابت هیچ جای نگرانی نیست.
نایب رئیس- آقای عمیدی نوری مخالفید یا موافق.
عمیدی نوری- بنده نسبت به دو تبصره مخالفم و عرایضی دارم که میخواهم عرض کنم، عرض کنم تا به حال دو بانک داشتیم یکی بانک کشاورزی و یکی بانک صنعتی که صنعتی آن هم در سازمان برنامه است حالا یک بتنک جدیدی اضافه می‌شود به عنوان بانک توسعه صنعتی و معدنی که تازه است و البته احتیاج هم داریم از نظر کشف معادن‌مان که یک چنین بانکی هم رهبری بکند بسیار خوب است، اعتباراتی که ما از محل مازاد پشتوانه در نظر داشتیم دو قسمت بود یکی برای صنعت و یکی برای کشاورزی این توضیح جنابعالی با تصریحی که در ماده است این مطلب را روشن میکند که این ششصد میلیون تومان از محل اعتبارات تولیدی و صنعتی و معدنی است یعنی شامل آن قسمت کشاورزی نمی‌شود اینجای تشکر است برای این که خود آن اعتبار بهنظر بنده کافی نیست برای تولید کشاورزی حالا که خوشبختانه این قسمت تصریح شد این نگرانی رفع می‌شود ولی این وارد قسمت معدنی هم می‌شود در حالی که آن ۳۵۰ میلیون تومان که طبق آن قانون برای امور صنعتی قائل بودیم این طوری که بنده یادم است معدنی بود که دیگر اشکال بنده رفع می‌شود اما نکته‌ای که خواستم به عرض برسانم همان طور که جنابعالی فرمودید این بانک دولتی نیست شصت درصد ایرانی است و چهل درصد خارجی است و ما خوشوقت هستیم که از مشارکت اعتبار سهام یک بانک بزرگی به وجود بیاید که بشود از اعتباراتش برای تولیدات صنعتی و معدنی استفاده کرد و همین طور هم که فرمودید دولت نظارت میکند و مسئولیت و دخالتی نخواهد داشت بنده اتخاذ سند میکند از این فرمایشات شما آن وقت میبینم که تبصره ۳ منافی این مطلب است چون می‌نویسد دولت میتواند وامهایی که بانک توسعه صنعتی ایران اعطا میکند تضمین نماید این یعنی چه، وقتی این بانک یک بانک ملی بود که شصت درصد صاحب سهم ایرانی و چهل درصد صاحب سهم خارجی است و بسیار خوب هم است (دولت آبادی- برای کمک به صنایع داخلی است) درست است میگوید دولت وامهای این را تضمین کند بنده میخواهم ببینم تضمین دولت نسبت به وامهای یک بانک خصوصی بایک بانک دولتی چه صورتی دارد
آیا این راهی باز نمی‌شود که سایر بانکها هم این تضمین را از طرف دولت بخواهند و بگویند خوب ما هم ممکن است یک قروضی از بانکهای بینالمللی بخواهیم بگیریم و بنابراین با این سابقهای که پیش آمده شما میبایستی قروض ما را تضمین بکنید این مطالب مورد بحث است اینها را بنده معتقدم که باید بحث شود متأسفانه ما در آییننامه برای بحث در لوایح دو صورت داریم مخالف و موافق عنوانی برای بحث نداریم یعنی یک کسی میخواهد بحث کند که روشن شود میخواهد این مطلب را مطرح شود که اشکالاتش مطرح شود و جامعه بداند منظور از این قانون چیست همان طور که جناب آقای صدرزاده آن روز فرمودند بدانیم که شأن نزول این لایحه چیست برای این کار ناچاریم که به عنوان موافق یا مخالف صحبت بکنیم تا اشکالات‌مان رفع بشود اگر این توضیح را جنابعالی بتوانید بدهید شاید تناقضی که بنده پهلوی خودم فکر کرده بودم رفع بشود و اصلاً نباشد و توضیح‌های وزیر دارایی رفع تناقض بکند ولی به هر حال این نکته پیش میآید که بانکی تشکیل می‌شود و مالی را از دولت پس میگیرد عیبی ندارد دولت خودمان است کارش هم مربوط به صنعتی و معدنی است اما در یک مؤسسه خارجی قرضهای بکند آن قرضه را هم ما اجاره بدهیم دولت تضمین بکند نمیدانیم این صحیح است یا نه و اصولاً آن اصلی که راجع به قرضه است در قانون اساسی که قرضه بایستی با تصویب مجلس شورای ملی باشد با مبلغش و موضوعش آن وقت تضمین از یک قرضه خارجی برای یک بانک خصوصی چه صورتی دارد این را بنده میخواستم روشن بشود و نگرانی موجود نباشد
نایب رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی (ناصر)- به طوری که نماینده محترم مستحضر هستند دولت ایران در بانک بینالمللی توسعه و ترمیم سهیم است و اساسنامه بانک بینالمللی و صندوق بینالمللی در سال ۱۹۴۶ به تصویب مجلس شورای ملی ما هم رسیده که دولت ایران عضویت آن را قبول کرد و اساسنامه اش را هم قبول کرد اساسنامه بانک بینالمللی یکی از مقرراتش این است که هر کشوری که قرض میدهد اعم از این که آن کشور دولتش بخواهد یا اشخاص متفرقهای قرض بخواهد بایستی آن دولت تضمین بکند این شرط وامدهنده است شرط وامدهنده ما را نمی‌شود تغییر داد بنده خودم مدت ها در بانک بینالمللی کار میکردم به کشورهایی یا مؤسسات خصوصی کشورهایی قرض داده میشد برای راهآهن برای آبیاری و سد
سازی و دستگاههای متفرقه ولی دولت آن مملکت باید تضمین بکند والا آن بانک قرض نمیدهد البته دولت ایران هم اگر تشخیص داد که یک مؤسسه ملی که میخواهد از این بانک قرض بگیرد تمام نکات را مراعات خواهد کرد اطراف کار را میبیند اساسنامه بانک را میبیند اگر به نفع مملکت تشخیص داد واریزش را مسلم دانست تضمین خواهد کرد که تطبیق با اساسنامه بانک میکند و اجازه‌اش را از مجلس خواهد گرفت.
نایب رئیس- آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر- همان طور که همکار محترم جناب آقای عمیدی نوری فرمودند منظور از بحث در لوایح روشن شدن است اما جناب آقای ناصر با بحثی که فرمودند یک نکته‌ای پیش آمد راجع به اختلاف فاحشی که در مبحث زمان بین حقوق اسلامی و حقوق اروپایی موجود است که برای اطلاع‌تان باید عرض کنم که در حقوق اروپایی که بانک بینالمللی تابع آن است موضوع ضمان ضم ذمه به ذمه یعنی اول مراجعه میکنند مدیون اگر نداد آن وقت به ضامن مراجعه میکنند اما در حقوق ما که حقوق مقتبس از حقوق اسلامی است ضمان نقل ذمه به ذمه است به محض این که کسی ضمانت کرد مضمون عنه ذمه اش بری است و ضامن مشغول است که این قانون ۶۹۸ قانون مدنی را بنده میخواهم که میگوید)) بعد از این که ضمان به طور صحیح واقع شد ذمه مصمون عنه بری و ذمه ضمان به مضمون‌له مشغول می‌شود) وقتی ما این اصل و این ترتیب از ضمانت را در قانون مدنی در نظر بگیریم این اجازه ضمان در واقع به نفع ذی‌نفع تمام می‌شود یعنی دولت با این عمل ضمانت در مقابل یک بانک خارجی مجبور پرداخت می‌شود وقتی این اصل حقوق را پذیرفتیم که درهد عقدی و در هر دینی اجازه مجلس ضروری است
در اینجا مسلماً باید معلوم بشود پس ما نمیتوانیم این اجازه استقراض را به طور کلی به دولت بدهیم که دولت مجاز است از هر طریقی وام بگیرد همچو اجازه‌ای را بنده تصور نمیکنم که مجلس بدهد در این صورت بنده خیال میکنم که تصریح مبلغ وام برای کسب اجازه استقراض از نقطهنظر قوانین یک بحثی هست که آقای مخبر محترم توضیح فرمودند آنچه که بنده مطالعه کردم مثل این بانک بینالمللی توسعه و ترمیم مثلاً چهار صد میلیون ریال به این بانک وام میدهد و این وام را دولت تضمین میکند اگر این است بنده پیشنهادی تهیه کردهام که برای رفع هر گونه اشکالات دولت مجاز است که چهار صد میلیون ریال که بانک توسعه و ترمیم میدهد تضمین بکند اگر نظر به این است که غیر از این چهارصد میلیون در آینده وامهایی گرفته می‌شود به عقیده بنده برای هر مرتبه تضمین باید اجازه مجلس گرفته شود و دلیلش هم همین ماده ۶۹۸ قانون مدنی است چون ضمانت در حقوق اروپایی ضم ذمه به ذمه است هیچ اشکالی ندارد ولی در حقوق ما که نقل ذمه به ذمه است این امر ایجاد اشکال میکند این بود که بنده خواستم این توضیح را به عرض آقایان رسانده باشم که چون این لایحه در شوری است یک فکری بشود که رفع اشکال بشود.
نایب رئیس- آقای وزیر صنایع و معادن.
وزیر صنایع ومعادن- عرض کنم اینجا آنچه که گفته شد کاملاً از نقطهنظری که ملاحظه میکنید صحیح است ولی بنده توضیحاتی به عرض آقایان میرسانم و امیدوار هستم که این توضیحات قانع کننده باشد و قانع بشوند که این ترتیبی که نوشته شده است کاملاً به مصلحت است راهی هم جزو این نداشت اولاً میزان وامی که ما میتوانیم بگیریم برای توسعه صنایع و معادن از طریق این وام محدود است، به این معنی که طبق موافقتنامههای قبلی و مذاکرات قبلی که صورت گرفته است حداکثر میتوانند معادل سه برابر سرمایهای که سهامداران و دولت دادهاند یعنی آن ۶۰ میلیون تومان را که گذاشته است وام بگیرند از این مبلغ نمیتواند تجاوز کند این است که چه در زمان حال و چه در آینده میزان وام محدود است نه نامحدود و الان که آقایان محترم به این لایحه رأی خواهند داد میدانند به این که مبلغ کلی وامی که ما میتوانیم از این بانک بگیریم برای بانک صنعتی خودمان محدود بشود مقابل سرمایهای که سهامدارن و دولت سرمایه میگذارند
(عمیدی نوری- دولت سرمایه نمیگذارد ایرانی سرمایه میگذارد) همان ۶۰ میلیون که به عنوان سرمایه میگذارد آن را پس میگیرد میخواهم عرض کنم که این مبلغ محدود است و نامحدود نیست و نگرانی نباید باشد که یک مبلغ نامحدودی به ما خواهند داد ما خوشوقت بودیم که میتوانستیم به میزان نامحدودی از آنها وام بگیریم برای این که طبق زمینه‌ای که الان در وزارت صنایع و معادن موجود است مقدار تقاضای وامی که از ما شده است، برای طرحهای مختلف از ۸۰۰ میلیون تومان متجاوز است ما متأسفانه با میزان مقدورات محدودی که داشتهایم به هیچ وجه نتوانستهایم که جوابگویی این تقاضاها باشیم ولی خوشوقت میشدیم که صندوق توسعه و ترمیم و بانک بینالمللی میتوانست به ما به میزان نامحدودی سرمایه بدهد و بتوانیم تقاضاهایی که شده انجام بدهیم ولی متأسفانه طبق مقرراتی که خودشان دارند و نحوه‌ای که در سایر کشورها مثل پاکستان و هندوستان و غیره عمل کردهاند حداکثری که وام میدهند معادل سه برابر سرمایه خود بانک و مبلغی است که دولت مربوطه به طور سپرده به آن بانک کمک میکند پس از این جهت به هیچ وجه جای نگرانی نیست و اما این مطلبی که جناب آقای دکتر دادفر فرمودند که کاملاً از لحاظ حقوقی صحیح بوده با علم به این مطلب ولی از لحاظ این که چارهای جز این نیست چون اگر دولت تضمین نکند دیناری این بانک نه به نفرات و نه به هیچ کسی در آن مملکت وام نخواهد داد و دولت ایران از این جهت است که میتواند در این بانک نظارت بکند اگر قرار بود نظارت نمیکرد به آنها نمیتوانستند وام بدهند و دولت حق نظارتی نمیتوانست داشته باشد ولی چون این وامها را دولت بایستی تضمین بکند برای خودش حق نظارتی قائل شده است و در دادن وامها نظارت خواهد کرد البته شاید ظاهر امر یک قدری به نظر مشکل بیاید که بانک شخصی وامی میگیرد ولی دولت تضمین میکند اما مطلب این است که اگر یک مؤسسهای پیدا شود فرضاً بخواهد یک کارخانهای بیاورد به ایران و از این بانک وام بگیرد باز هم باید دولت ایران تضمین بکند این شرط تضمین دولت جز شرایط غیرقابل اجتنابی است که در اساسنامه بانک هست و اساسنامه‌اش را نمیتوان کاری کرد و بایستی دولت تضمین بکند و ما تا بتوانیم باید از این سرمایهها استفاده بکنیم.
نایب رئیس- عرض می‌شود نکته‌ای که آقای دکتر دادفر فرمودند از نظر حقوقی مدنی درست است اصل ضمان ذمه به ذمه است اما چون این مسئله تجاری است مطابق قانون تجاری که داریم اشکالی ندارد چون از نظر تجاری ضمان ضم ذمه به ذمه است جناب فخر طباطبایی فرمایشی دارید؟
فخر طباطبایی- بنده عین مطلب را میخواستم عرض کنم که این مسئله راجع به حقوق تجارت است در قانون مدنی ما نقل ذمه به ذمه است ولی در قانون تجارت ضم ذمه به ذمه است. چون این قسمت مربوط به امر تجارت است اشکالی و مانعی ندارد
نایب رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی مخالفید یا موافق؟
دکتر مشیر فاطمی- اولاً چند ابهام در این قانون برای بنده هست اساساً عرض میکنم بنده با تشکیل این بانک صد در صد موافقم ولی به این صورت مخالفم و اعتقادم بر این است حالا که دولت میخواهد شصت میلیون بدهد این بازی ها را ول کند بگوید بنده خودم یک جا شریک هستم شصت میلیون صد میلیون دویست میلیون هم حاضرم مشارکت بکنم و این حرفها که صد و چهل میلیون از آنها بدهیم شصت میلیون از اینها بگیرید اینها را بیندازید دو روی دولت خودش شریک شود آن وقت بسیار کار خوبی است بسیار کار مفیدی است بنده عوض یک رأی حاضرم دو رأی بدهم (عدهای از نمایندگان نمی توانید دو رأی بدهید) بیایید صاف و پست کنده و درست بگویید که من ۱۴۰ میلیون از این پشتوانه میگیریم شصت میلیون هم کنار گذاشتهام می‌شود ۲۰۰ میلیون من شریکم بانکهای خارجی شما هم بیایید با ما مشارکت کنید این بسیار به نفع مملکت را دولت است و برای ما هم رأی دادنش خیلی آسان است الان اینجا مطالبی میگویید که خیلی در هم است مثلاً میگویید هم چنین اجازه داده می‌شود بانک ملی ایران قسمتی از اسناد وصولی (پرت فوی) بانک صنعتی را که تاکنون از محل تجدید ارزیابی پشتوانه اسکناس پرداخت نموده است و بانک صنعتی اعتبارات سازمان برنامه قسمتی قسمتی از اسناد وصولی پرت فوی خود را به طور امانی در اختیار این بانک به عنوان سپرده بگذارد به طور امانی یعنی پس از این که وصول شد بهش پس بدهد بنده این طور میفهمم آن وقت وقتی که پول‌هایشان را پس دادند مگر بانک ملی دستش کج است و نمیتواند وصول کند که به طور امانی بدهد به این بنده این را نفهمیدم آن وقت اصلاً بانک اعتبارات صنعتی سازمان برنامه چه صیغه‌ای است؟ آن را دیگر چرا نگاه میدارید که قوز بالا قوز بشود شما یک چنین بانک معظمی دارید درست میکنید دیگر بانک صنعتی سازمان برنامه به چه درد میخورد الان که دارید میگویید پرتفوی آن بانک به طور امانی در اختیار این بانک گذارده می‌شود آن را یک باره بگویید که از بین برود (نمایندگان میرود)
الان که نمیرود بنده چون کم و بیش به امور بانکی واردم عقیده دارم که این را نگه دارید آقایان دولت هم مشورتی بکنند موافقت بکنند سهام را خودشان بخرند بعد اگر دولت خواست سهام را با اتباع ایرانی بفروشد آن مطلب علیحده ای است بنده یواش یواش دارم با این بانکهایی که دارد درست می‌شود مخالف میشوم بانک ایران و ژاپن و بانک ایران و هند پس فردا بانک ایران و حبشه بنده یکی از طرفداران تفکیک بانکها بودم ولی حالا دارم مخالف میشوم برای این که صورت زننده‌ای دارد به خودش میگیرد هر کسی دو سه میلیون در تهران جمع میکند و بعد بانکی تشکیل میدهد و بعد میگوید بانک ایران و ژاپن دو سه تا بانکی هم که خودمان داریم یواش یواش دارد وضع‌شان فلج می‌شود البته در موقع خودش از دولت سؤال خواهم کرد که چه نظارت بیشتری فکر کردم درباره این بانکها چون معلوم نیست وضع آنها چه خواهد شد سه چهار نفر پا میشوند از اروپا یک سه چهار میلیون تهیه میکنند یا از این ایرانیها می‌آیند اینجا با یک چند نفر ایرانی بانک تشکیل میدهند بعد یک مشت کلاهبرداری میکنند و پا میشوند فرار میکنند و میروند این است که بنده معتقدم که قانون نظارت بر بانکها باید با وضع فعلی به کلی تغییر بکند یعنی یک کنترل شدیدتری از طرف هیئت نظارت
بر بانکها بر این بانکهایی که هر روز در مملکت ما مثل قارچها درست بکند (دکتر عدل- ضرر ندارد) ضررش حالا معلوم نمی‌شود ولی من میترسم که ضررش بعدها معلوم شود و بعد خدای نکرده آن مردانی که زحمت کشیدند و جرأت کردند و جسارت کردند و بانک درست کردند عوض این که پول‌شان را ببرند با فرع صدی بیست و چهار قرض بدهند یا زمین بخرند یواش یواش کار آنها کساد بشود و معلوم نیست بانکهای خارجی ارزهای ما را چه جور خارج بکنند و بنده اصلاً میخواستم ببینم هیئت مدیره بانک با این صورتی که تشکیل می‌شود این هیئت مدیره چه جور تشکیل می‌شود و از طرف کی تعیین می‌شود اگر میخواهید حداکثر را خارجی بیاورید که این صحیح نیست ما داریم سرمایهاش را میدهیم جناب آقای ناصر میفرمودند که بانک بینالمللی بیکار نیست که یک دفعه پانصد میلیون بیاید قرض بدهد با این تبصره هیچ اشکالی ندارد که آنها دقت و مراقبت میکنند بنده میخواهم عرض بکنم که من قبول دارم که بانک بینالمللی که ما خودمان شریکیم یک مؤسسه بینالمللی است و ممکن نیست که یک پول بی‌خودی قرض بدهد و اینجای نگرانی نیست که چرا دولت ایران قرض میکند اما باید دید خوب باید دید که ۲۰ میلیون ۱۰۰ میلیون ۳۰ میلیون که میدهیم به دست کیست بنده که نفهمیدم از این قانون هیئت مدیره کیست چون مردم ایران همیشه نگاه میکنند که کار دست کیست و اعتقاد و اعتماد به اشخاص هست چون یک مشت فرنگی که میآید که ما نمیشناسیم اینها چه تصمیماتی دارند و اگر ما آمدیم و این ۶۰ درصدی که سهم ایران است این را هم جواب بنده را بدهید اگر اشخاص نخریدند آن وقت تکلیف کار چه می‌شود؟ اگر صاحبه آن سرمایههای داخلی ایران این ۶۰ درصدی که میگویند سهم ایران است نخریدند آن وقت تکلیف چه می‌شود؟
نایب رئیس- آقای وزیر کار
وزیر کار- (دکتر آموزگار) بنده خواستم بااجازه مقام ریاست آقای دکتر احمد علی بهرامی را که سوابق ممتدی در وزارت کار دارند به عنوان معاون پارلمانی وزارت کار به مجلس شورای ملی معرفی کنم (مبارک است)
نایب رئیس- آقای مشایخی
مشایخی- (مخبر کمیسیون دارایی) عرض شود که از نظر کلی بایستی به عرض آقایان برسانم که این لایحه به منظور تحصیل مجوز قانونی است که بانک ملی ایران از محل پشتوانه اسکناس شصت میلیون تومان به این بانک کمک بکند این لایحه فقط از این نقطهنظر به مجلس شورای ملی داده شده است به این معنی که اصولاً تشکیل بانک طبق قانون بانکداری که تصویب شده است خواهد بود از نقطهنظر تشکیل یک بانکی که به مشارکت با خارجیها باشد به هیچوجه منالوجوه نیازی به تحصیل مجوز جدید نخواهیم داشت و این لایحه فقط و فقط از نظر کمکی که دولت با بانک ملی از محل تجدید ارزیابی پشتوانه اسکناس به مبلغ ششصد میلیون ریال به این بانک خواهد کرد تهیه شده است اما راجع به چند موضوعی که جناب آقای دکتر مشیرفاطمی فرمودند یکی این بود که خود دولت سهیم بشود و اشکال در اینجا هست اولاً این که سرمایه این بانک سرمایه اساسی آن چهل میلیون تومان است که شصت درصد آن متعلق به خارجیها خواهد بود پس میزان سرمایه اگر دولت بخواهد در آن شریک بشود کمتر از آن مبلغی است که حالا میخواهد مجوز قانونی تعیین بکند دوم این که مطابق اساسنامه بانک بینالمللی توسعه و ترمیم که آن اساسنامه به تصویب مجلس شورای ملی ایران رسیده است، و دولت ایران هم در این بانک سهیم است و این اساسنامه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است،
بانک بینالمللی توسعه و ترمیم با دولتها مشارکت نخواهد کرد اساسنامه‌اش این است که فقط با مؤسسات پریوه و خصوصی سرمایهگذاری میکند و مشارکت میکند و چون نظر این است که جلب سرمایه خارجی به مملکت بشود و قانونی هم در این موضوع گذرانده‌ایم و علاقهمند هستیم که بیش از پیش سرمایه خارجی به این مملکت بیاید بنابراین مصلحت این است که براساس اساسنامه بانک بینالمللی توسعه و ترمیم اصل مشارکت بین خارجیها و سرمایه‌داران خصوصی در ایران برقرار شود نتیجه دیگری که دارد این است که اگر چنانچه سرمایه‌داران خصوصی سرمایههای خودشان را در کارهای تولیدی به کار بیندازند از نظر اقتصادی متفیدتر خواهد بود بنابراین به این جهت است که این سهام عرضه شده است و سرمایه‌داران ایرانی بر میدارند و اگر هم بر نداشتند تشکیل هم نمی‌شود فرمودند چه خواهد شد سانکسیون آن این است که بانک تشکیل نمی‌شود ولی همان طوری که آقایان ملاحظه فرمودند این چند بانک که به مشارکت خارجیها تشکیل شده است قبلاً سرمایههایش تعهد شده است و قبول شده است و پرداخت شده و یک دهم آن هم در بازار عرضه نشده است چون اشخاص وقتی خواستهاند بروند سهام خریداری بکنند سرمایه‌دارانی که با بانکهای خارجی مذاکره کرده بودند محلی برای آنها نداشتند علی‌هذا راجع به هیئت مدیره فرمودند که چه کسی اینجا را اداره میکند موافقتنامهای بین دولت و آن هفت بانک خارجی قبلاً تنظیم شده است البته در آن موافقنامه قید شده است با شرط این که مجوز قانونی شصت میلیون وام از مجلس تسهیل بشود بنابراین کار خلاف قانون نبوده است صد درصد با اجازه مجلس شورای ملی ایران این کار خواهد شد با شرط تصویب مجلس شورای ملی آن موافقتنامه اجرا می‌شود در اینجا قید شده است که چون کار خیلی بزرگی است با ۵۸۰ میلیون سرمایه در اینجا شروع به کار خواهد کرد و دایره کار این بانک لایتناهی است در پنج سال اول اداره بانک به عهده بانکهای خارجی است و موظف هم هستند که یک عدهای از افراد ایرانی را تربیت بکنند برای ۵ سال بعد و از ۵ سال بعد براساس قانون سهامداران حکومت با سهامداران ایرانی خواهد بود یعنی در ۵ سال دوم هیئت مدیره آن اکثریتش با ایرانیها خواهد بود و راجع به پرتفوی سؤال کردند که این پرتفوی را چرا در اختیار این بانک میگذارید مقدار ۱۴۰ میلیون تومان که از محل پرتفوی بانک ملی یعنی وامهای صنعتی و از بانک صنعتی سازمان برنامه پرداخت می‌شود این به صورت وامی است که در ظرف مدت ۸ سال پرداخته می‌شود بعد از ۸ سال که اقساطش پرداخت شده است مسترد خواهد شد همان طوری که شصت میلیون تومان که بانک ملی پرداخت میکند وامی است به مدت ۳۰ ساله که از سال پانزدهم به اقساط ۱۵ ساله مسترد خواهد شد بنابراین تمام احتیاطات لازم ایجاد شده و من شخصاً معتقد هستم که این بانک نقش بسیار مؤثری در اقتصاد کشور ما بازی خواهد کرد چرا؟
برای این که یک بانکی است که در بادی امر شصت درصد آن را ایرانیها میدهند اما هدف این است که ما بتوانیم از اعتبارات خارجی استفاده کنیم و بالاخص از اعتبارات بانک بینالمللی توسعه و ترمیم استفاده کنیم و در همین موافقنامه قید شده است که این بانک در صورتی تحقق پیدا میکند که اولاً این چهل میلیون را نقد پرداخت کنند و ثانیاً باید آنها تا میزان سه برابر اصل سرمایه بانک و آن مبلغی را که دولت ایران وام میدهد که جمعاً می‌شود صد میلیون تومان (دکتر مشیر فاطمی در ایران صد میلیون تومان امروز اهمیت ندارد) این چه فرمایشی است از نظر اقتصاد کشور ما مطلب بسیار قابل اهمیت است و بسیار کمک خواهد کرد سؤال فرمودهاند جناب آقای دکتر شاهکار که سرمایه بانک چقدر است سرمایه بانک چهل میلیون تومان است (دکتر شاهکار چهل میلیون تومان سرمایه و شصت میلیون تومان دولت وام میدهد؟) حالا بنده صورتش را میخوانم که به چه ترتیب تشکیل می‌شود وجوهی که این بانک را تشکیل خواهد داد سرمایه بانک شصت میلیون وام دولت ۶۰ میلیون وجوه امانی که از پرتفوی صنایع و از پرتفوی بانک صنعتی است ۱۴۰ میلیون تومان که البته این دو رقم امانی است و به صورت سرمایه نسیت و مسترد خواهد شد وام بانک بینالمللی اینها جز سرمایه است این گروه بانکداران که می‌آیند و این بانک را تشکیل میدهند چهل درصد سهام را پرداخت میکنند تعهد دارند که از بانک بینالمللی اعتباری دریافت دارند به عنوان وام، وام بانک، بنابراین چهل میلیون وام صندوق توسعه و ترمیم امریکا هم هست که جمع آنها شده است ۲۶۰ میلیون، علاوه بر این وجوه که در حال حاضر برای وام در یافت میکنیم مجموعاً ۲۶۰ میلیون خواهد شد بانک بینالمللی امریکا هم مطابق اساسنامه‌اش به ایران سه برابر سرمایهاش و آنچه که دولت ایران به این بانک وام خواهد داد میدهد که عبارت می‌شود از چهل میلیون و شصت میلیون علاوه بر اینها بانک بینالمللی نیز این مبالغ را وام خواهد داد که بالجمله ۵۸۰ میلیون سرمایه در این بانک سرمایهگذاری خواهد شد با ۵۸۰ میلیون (یکی از نمایندگان- اعتبار) اعتبار، این بانک شروع به کار خواهند کرد البته اضافه میکنم که اگر یک بانکی با ۵۸۰ میلیون تومان شروع به کار خواهد کرد و اینجا هم گفته شده که فقط و فقط به امور صنعتی کمک خواهد کرد این بانک میتواند از سایر بانکها و سایر مؤسسات خارجی اعتبارات خیلی زیاد تسهیل بکند و به نفع مملکت کار بکند و من معتقدم که بزرگترین قدم را آقای ناصر و آقای مهندس شریف امامی و رئیس شورایعالی اقتصاد برداشتهاند که مذاکره کردند با این بانکهای خارجی و موافقت آنها را گرفتند برای آوردن این سرمایههای خارجی به ایران، و همان طوری که عرض کردم این بانک در بهبود صنایع و اقتصاد کشور و معادن کشور و صنایع کشاورزی نقش مؤثری بازی خواهد کرد حالا اگر قبول فرمودید رأی بدهید (دکتر شاهکار- متشکرم بنده قانع شدم) اما صاحبه آن سهام کیست؟ عرض می‌شود کسانی که این بانک را تشکیل میدهند چند گروه از بانکداران خارجی هستند (دکتر شاهکار- اسامی اینها را بفرمایید)
گفتیم شصت درصد سهامداران ایرانی و بقیه سهامداران عبارتند از:
از ایالات متحده امریکا: لازار فرر وکمپانی- چیس اینتر نشنال انیوستمنت کور بوریشن- اینترنشنال بیسیک اکنومی کرپوریشن. دفرست بستن کرپوریشن
از انگلستان: لازاربرادر وکمپانی محدود- لیدز بانک لمیتد- میدلند بانک لمیتد انگلیش الکتریک کمپانی محدود- سیمون کروز محدود
از فرانسه: لازارفردوسی- بانک دویاری دوپی با
از بلژیک: سفینا
از آلمان: سال اپن هیم وکمپانی دویچ بانک آ- ک
از هلند: بانک استر دامس- فدر لندش هند لز متشاپیچ- هلنچ بانک اونی.
از ایتالی: بانکادی کرد یتو قنیتز پاریو (مدیو بانکا)- منتکاتینی- فیات
بنابراین ۷ گروه از بانکداران ممالک بزرگ که تمام‌شان شخصیتهای بزرگ بانکی دنیا هستند می‌آیند یک میشوند با ما و چهل درصد این بانکها هستند که آن اعتبارات ۵۸۰ میلیونی را تحصیل کردهاند با ملت ایران سهامداران خصوصی که خیال میکنم اکثریت آنها صاحبه آن صنایع و کارخانه‌جات باشند کارخانه‌جات داخلی صاحبه آن کارخانه‌جات داخلی تا میزان ۶۰ درصد مشارکت میکنند ولی بنده از بیان جنابعالی یک استفادهای میکنم و یک تذکری میدهم که بعد از این که این موافقتنامه به اجرا دراید یک سهم را آزاد بگذارید مردم که بخرند و سهام بانک را طوری در بازار عرضه کنید که بتوانند سهام داران کوچک هم بخرند این هم به نفع مملکت است و هم سرمایهای کوچک به این وسیله به کار میافتد طوری نباشد که این ۶۰ درصد سهام ایران را سه یا چهار نفر بخرند (احسنت- احسنت)
نایب رئیس- آقای ارباب موافقید (ارباب- بله) بفرمایید.
ارباب- البته توضیحات شافی و کافی آقای مشایخی مخبر محترم دادند بنده اینجا به نام یک ایرانی اظهار بهترین خوشبختی را میکنم که تشکیل این مؤسسات دلیل بارز ثبات و استحکام وضعیت ایران است (صحیح است) هر گونه سم پاشی که نسبت به وضع ما بشود تأسیس این مؤسسات است که جواب عملی به این حرفها خواهد بود وبسیار جای خوشبختی است تذکر دیگری که دارم این است که از حالا جناب آقای وزیر محترم صنایع و معادن توجه بفرمایید که آن شا الله پس از تشکیل این بانکها یک روز ما بیدار نشویم ببینیم که قسمت عمده اعتبارات صرف امور صنعتی تنها شده در حالی که کارهای معدن عقب‌افتاده است و به قسمتهای معدنی یک اعتبار کافی تخصیص داده بشود که یک روزی جواب ندهند که دیگر اعتبار نیست در حالی که امور معدنی در ایران به نظر بنده اهمیتش کمتر از امور صنعتی نیست و دیگر این که امیدوارم این بانک هیچ شباهتی به بانک مرکزی ما نداشته باشد مدیرعامل بانک کشاورزی آقای دکتر اهری مرد بسیار خوبی است ولی دستگاه از آن دستگاههایی است که ده تا دکتر اهری درش نمو کند و امیدواریم دولت توجه کند و این دستگاه خراب را اصلاح کند.
نایب رئیس- آقای مهندس هدایت جنابعالی مخالفید
(مهندس هدایت- بنده عرضی ندارم) آقای دولت‌آبادی بنده عرضی ندارم) آقای دکتر شاهکار مخالفید یا موافق
دکتر شاهکار- بنده عرایضی دارم
نایب رئیس- مخالفید یا موافق (دکتر شاهکار- مخالفم) بفرمایید
دکتر شاهکار- بنده واقعاً صمیمانه تشکر میکنم از آقای مخبر کمیسیون که این توضیحات را برای بنده دادند نکاتی را که برای من مبهم بود روشن کرد و مقام محترم ریاست هم که فرمودند موافق یا مخالف بنده مخالف با این بانک نیستم و صمیمانه تبریک میگویم به دولت که همچو فکری کرده اگر اجازه بدهید بنده از این جهت مخالفم که مطلب در این قسمتی که بنده عرض میکنم روشن نبود با توضیحاتی که آقای مخبر داد چون این مطالب در صورت مذاکرات مجلس شورای ملی میماند و بعد به آن استناد خواهد شد عرض میکنم با توضیحاتی که آقای مخبر داد ۵۸۰ میلیون تومان کردید اعتبار و قدرت عمل این بانک است چهل میلیون تومان سرمایه اصلی این بانک است شصت درصد مال ایران است، جناب آقای خرازی و چهل درصد مال خارجیها بانکهای خارجی را که مثال زدید از بانکهای بسیار محکم و سریع و جدی است ولی مثل این که این ۶۰ درصد این بانک با داشتن ۳۰ میلیون تومان و حدود عمل ۵۸۰ میلیون تومان یک مؤسسهای است که به اطلاع بنده سابقه ندارد یک همچو مؤسسهای یعنی ۵۸۰ میلیون را نسبت به چهل میلیون بگیرید ۱۴ مرتبه بیشتر از سرمایهاش حدود امکانش است فکر بفرمایید جناب آقای وزیر صنایع و معادن برای آن سرمایه‌داری که وارد این بانک می‌شود از چهل میلیون تومان شصت درصد آن می‌شود ۲۴ میلیون تومان یک آقایی که بیاید با دو میلیون سرمایه وارد این بانک می‌شود دادن سه میلیون تومان اعتبار بانکی و عملیات صنعتی او صد برابر میکند اگر این سرمایه‌دار را شما از بین صنعتگران ایران و آنهایی که به قسمتهای تولیدی کمک میکنند انتخاب بکنید قدم بسیار مؤثری برداشته‌اید اگر بخواهید به کاپیتالیست هایی که شیفر سرمایه‌شان بالا برود کمک کردهاید به آنهایی که شفیر حساب بانکی‌شان ۶ رقمی بوده حالا می‌شود ۷ رقمی این است که استفهامی نه استعجابی از جناب آقای وزیر صنایع بنده تقاضا دارم این مطلب را برای ما روشن بکنید و مخصوصاً اگر ممکن است تفسیری بفرمایید صاحبه آن سهام ایرانی که میخواهند بیایند آقای مخبر یک تذکری داد گفت یک مقدار آزادی میگذارند به اختیار من محدودترش میکنم یک مقدارش را بگذارید به اختیار صنعتگران کوچک به اختیار بازرگانان کوچک خرده پا والا اگر سه تاجر بیایند این سرمایه را در دست بگیرند میگویند سهامداران ایرانی ۶۰٪ بنده میخواهم این سهامداران ایرانی را کاتگوریش را معین بفرمایید، نوعش را معین بفرمایید بگویید به این طبقه قبول میکنیم والا اگر یک بانکی، بهترین بانکهای دنیا وقتی با صد میلیون ریال سرمایه تشکیل شود در سه سال اول نمیتواند بیش از چهار برابر سرمایهاش اعتبارتحصیل بکند شما اینجا دوازده یا چهارده برابر بهش کردیت دادهاند به او اعتبار میدهید، من میگویم کسی که صاحب سهم می‌شود آن کسی را بگذارید که هدف شما هست یعنی تشویق صنایع و کمک به این بانکهای صنعتی نه این که بنده دلال، و بنده وکیل مجلس،
بنده وکیل عدلیه، بنده کتاب نویس از این موضوع استفاده میکنم برای این کار در ضمن موافقتنامهای در ضمن آییننامهای در ضمن پروتو کلی مینویسید یا در ضمن مطلبی که باید به تصویب مجلس شورای ملی برسد، .. خریداران محترم ایرانی سهم داران محترم ایرانی را به طور منجز از حیث کاتکوری معین بفرمایید برای مجلس شورای ملی آقای مشایخی برای بنده و جنابعالی فروش سهام آزاد است آقای خرازی اگر شما توانستید دو تا سهم داشته باشید
نایب رئیس- آقای وزیر صنایع ومعادن
وزیر صنایع و معادن- نکته اساسی در تشکیل این بانک متأسفانه هنوز اظهار نشده است و اگر توضیح داده شود خیلی از مسائلی که اشاره شد خود به خودی حل شده است و آن عبارت از این است که اولاً این بانک مقید است که وامهایی که میدهد از صدی هفت بهش بیشتر نخواهد بود و از آن حیث محدود است صدی هفت ربه بیشتر نخواهد بود آن وقت ملاحظه میفرمایید هیچ کس حاضر نخواهد شد که سرمایهای بگذارد که مقید باشد ۷٪ بیشتر از آن نگیرد از طرف دیگر بانک را ما ممنوع کردیم که هر گونه عمل بانکداری یا صرافی نکند یعنی نه میتواند حساب جاری باز کند نه از پروژههایش بگیرد و نه از این قبیل کارهایی که در سایر بانکها می‌شود اینجا فرع است از این حیث میزان عوایدی که این بانک خواهد داشت حداقلی است که به هیچ وجه کسی راضی نخواهد شد که سرمایهاش را در این کار راه بیندازد و از این جهت آمدهاند یک سرمایههای دیگری در اختیارش یا این که حداقل ۱۲ درصد بتواند برایش تأمین بکنند اینج است که نکته تا اندازهای روشن می‌شود که افرادی که در اینجا سرمایهگذاری میکنند از نوع سرمایه‌داران و تجارت بانکها نخواهند بود
آنها هیچ وقت در این بانکها سرمایهگذاری نخواهند کرد برای این که حد اکثر نزولی که در اینجا داده می‌شود صدی دوازده است ملاحظه میفرمایید که آن نگرانی موجود نیست و به عقیده بنده کسانی استقبال از این کار خواهند کرد بیشتر ارباب صنایع خواهد بود برای این که در همین کار وارد باشند و به ایشان کمک بشود عملاً این طور می‌شود و محتاج به قید نیست به هر بانک دیگری بدهد منافع بیشتری میتواند داشته باشد برای این که سرمایههایی که در بانکهای دیگر به کار میافتد و سودی که میتواند بگیرد محددود نیست بانکها با سرمایه زیادی از طرف مردم بانک کار میکند و اغلب‌شان چندین مقابل سرمایهای که گذاشتهاند سرمایه اشخاص در اختیارشان است ربهی هم که میبرند هر چه میخواهد: اینجا از هر دو جهت محدود است از این جهت کسی سرمایهاش را در این بانک نخواهد گذاشت مگر این که خودش در توسعه صنایع علاقمند باشد و با این توضیحی که بنده دادم آن نگرانی که حضرتعالی داشتید خیال میکنم رفع شده باشد یعنی کسی پیدا نخواهد شد که این سرمایه را یک جا بخرد، باید ارباب صنایع کوچک باشند که خودشان علاقمند باشند که در این کار کمک کنند و بهره ببرند چون از آن طرف هم ما جز به ارباب صنایع و معادن وام نخواهیم داد که برای کارهایی غیر از کارهای صنعتی و معدنی به کار ببرند این است که با این محدودیت‌هایی که هست خود به خود آن نگرانی جنابعالی رفع خواهد شد حالا نمیدانم قانع شدید؟
نایب رئیس- آقای تیمورتاش
تیمورتاش- عرض کنم بنده مایل بودم دو نکته را اینجا عرض کنم و خواهش کنم توجه بفرمایید یکی این است که سودی که صاحبه آن سهام میبرند این مسلم است به وجود صد هفت که آقا فرمودند ناظر به صدی هفت نخواهد بود چون سود روی شیفر وافر بانک است و شیفر وافر بانک بسیار بزرگ است و این هیچ معقول نیست تصور میکنم که آن کسی که سهم از چهل میلیون ریالی دارد که آن حسابش ۴۰ میلیون ریالی است که ۵۸۰ میلیون تومان پشتش است این سود ۴۰ میلیون تومان را خواهد برد ولو این که ۲/ ۵ درصد باشد این یک بحثی است مسلم و مفروغ عنه و اما نکته دیگری که بنده میخواستم حضور آقایان عرض کنم این است که داشتن سهم به هیچ وجه دلیل بر این نخواهد بود که بنده با این بانک بتوانم کار بکنم ما نمیتوانیم بکنیم این دو نکته‌ای است که بایستی از هم تفریق و تفکیک بشود کسانی که سرمایه میگذارند منفعت میبرند ولو به جای صدی هفت صدی ۲/ ۵ باشد اما نکته قابل ملاحظه این است که به صرف این مدعا که بنده یک سهم ارز این بانک را دارم یا ۱۰ سهم دارم این هیچ مانعی برای معامله با بانک نخواهد شد این یک بحثی ست علیحده برای این که نفعی بکند و کار بکند مدارش بر این است که صنعتی و معدنی باشد، یعنی چه؟ یعنی این که میآید برای صنعت و معدن کمک میکند و وام میدهد مقدوراتش در این قسمت چیست؟ چهل میلیون تومان سرمایهاش نیست، ۵۸۰۰ میلیون تومان سرمایهاش است به اضافه اعتباراتی که میتواند تحصیل کند جناب آقای ناصر که عمری بانکدار بودهاند به این معنی خوب واقف هستند حالا که عرض میکنم یک نکته‌ای را که قابل ملاحظه است و بنده اطلاعات خارجی دارم و عرض میکنم و به نظرم شایان تقدیر است که این بانک اولین کاری که میخواهد بکند
این است که یک دفتر فنی به مفهوم واقعی داشته باشد. معمولاً اشکالی که با بانکهای خودمان داشتیم و داریم این است که فرض بفرمایید بنده کاری را شروع میکنیم فرض بفرمایید پهلوی خودمان تصور میکنیم ۵ میلیون پیش خودمان خرج می‌شود میخواهیم تحصیل اعتبار بکنیم میگویند ما ۲ میلیون تومان بیشتر به شما نمیدهیم یعنی چه؟ یعنی شما بروید کاری را که با ۵ میلیون تومان تمام می‌شود با ۲ میلیون تومان شروع میکنید و سطش می‌مانید و حال آن که یکی از کارهای خوب این بانک این خواهد بود که میگویند پروژه و برنامه‌تان را به من بدهید مطالعه میکنیم اگر شما درخواست دو میلیون تومان وام کرده باشید و این پروژه ۴ میلیون تومان خرج باشد ما حاضر نیستیم که به شما دو میلیون تومان پول بدهیم بلکه چهارصد میدهیم برای چه؟ برای این که کار شما تمام بشود و به هدف برسد و سر انجامی بگیرد و این یکی از کارهایی است که متأسفانه به علت کمی اعتبارهای بانک ما انجام نمیشد و این بسیار مؤثر است و آقا فرمودید یکی از دوستان بنده اینجا سؤال کرده که این صد میلیون ریالی که دولت میدهد به این ستگاه مسئول این کی است؟ واحیاناً چطور به دولت باز میگردد؟ این برای بنده هم هم بود، خواستم یکی از آقایان وزیران این موضوع را روشن بفرمایند که مسئول این پول کیست و چطور باید برگردد؟
نایب رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- عرض شود که جناب آقای تیمورتاش بیاناتی فرمودند، بنده توضیح عرض میکنم فرمودند شیفر دافر این بانک بسیار وسیع و بزرگ است که در مقابل سرمایههایی که گذاشتهاند اگر کسی دو تومان داده است ممکن است در یک شیفر دافر پنجاه تومانی یا صد تومانی ذی‌نفع باشد اگر شیفر دافر بزرگ است ولی گرفتاریهایش هم بزرگ است یعنی اگر بانک ۵۰۰ میلیون تومان بخواهد اعتبار بگیرد اعتبار را که به جانی نمیدهند پانصد میلیون تومان را بایستی لااقل ۵٪ و ۶٪ بهره بدهد اگر بانک ۵ درصد و ۶ درصد بهره بگیرند و از طرفی هم محدود کرده است که بهره‌اش از ۷ درصد تجاوز نکند بنابراین شیفر دافر را از نقطهنظر منفعت هیچ محدود نمیکند یعنی ششصد میلیون تومان قرض میکنید و به مردم قرض میدهید ششصد میلیون تومان ۰/ ۰۵ یا ۰/ ۰۶ بهره‌اش را میدهد و ۰/ ۰۷ از مردم میگیرد اگر بهره معامله را غیر محدود گذاشته بودیم این توهم میرفت و این طور نیست اما این که فرمودند صاحبه آن سهام اشخاصی که ممکن است فرض بفرمایید صد تومان هزار تومان سهیم باشند یک امتیازی ممکن است نسبت به سایرین داشته باشند یعنی به آنها قرض بدهند (تیمورتاش- بنده این طور عرض نکردم)
بنده شاید این طور فهمیدم علی ای حال در هر صورت بین صاحب سهم و متفرقهای که میآید اعتبار بگیرد فرقی نیست متخصصین رسیدگی میکنند که این تقاضا روی مقررات بانک و طبق آن هست یا نیست و آن بانکها که اسامی‌شان را آقای مخبر خواندند دیدند که بانکهای بزرگ دنیا هفت هشت تا از هفت هشت مملکت هستند که سهیم شدهاند در اداره این بانک و اینها حاضر نیستند که وقتی یک قرض از بانک بینالمللی می‌شود فرض بفرمایید پرسنل خودش را به هم بزند و بگوید به مدیر فلان شرکت قرض بدهید یا ندهید. بنابراین در شرایط اعطای وام به متفرقه برای امور صنعتی و معدنی نهایت دقت خواهد شد مثلاً اگر به یک کسی بخواهند صد تومان وام بدهند لااقل دویست تومان اعتبار و وثیقه باید داشته باشد بنابراین به هیچ وجه از نقطهنظر انجام معامله اشکالی وجود ندارد اما این که فرمودید که وجوهی که دولت ایران در اختیار این بانک میگذارد مسئولش کی است باید به اطلاع‌تان برسانم همان طور که گفته شد دولت یک ناظر دارد در هیئت مدیره و هر تصمیمی که برای بانک گرفته شود آن ناظر با حق رأی است، ثانیاً معاملاتی که انجام می‌شود بایستی بامقررات بانک بینالمللی تطبیق داشته باشد البته در هر معامله یک وقت ممکن است یک مبلغ کوچکی سوخت شود دیدیم در همه بانکها ممکن است از بین عدهای که از این بانک اعتبار تحصیل کردهاند یا وام گرفتهاند دو نفر تاجر ورشکست شود این دلیل بر این نمی‌شود که به تصور این که در هزار معامله یک تاجر یا دو تاجر ورشکست می‌شود بگوییم پول دولت از کجا بر میگردد؟ یک عده اشخاصی که از نقطه نظر بانکداری مورد اعتماد دنیا هستند و یک عده ایرانیانی که خودشان برای تأسیس این بانک اقداماتی کردهاند و علاقمند هستند و دولت که برنامهاش این است و مجلس شورای ملی که طبق دستور این مجلس دولت اقدام و مبادرت به این کارها کرده است حاضر نیست پولی را جایی بدهد که دچار مضیقه و گرفتاری شود بدون شک معاملات طوری انجام خواهد شد که کارها به دقت و درستی صورت بگیرد و هیچ اشکالی در کار نیست
نایب رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است که قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
(مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد میکنم که مذاکرات ماده واحده در لایحه بانک صنعتی کافی باشد.)
خرازی
نایب رئیس- مخالفتی نیست؟ (گفته شد- خیر) بنابراین رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که باکفایت مذاکرات موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد پیشنهادی هم در ماده واحده نرسیده است بنابراین رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثراً برخاستند) تصویب شد.
کلیات آخر مطرح است. کسی اجازه صحبت نخواسته است. بنابراین می فرستیم به مجلس سنا وقتی برگشت رأی نهایی گرفته خواهد شد.
۱۰- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
چون چیزی در دستور نیست جلسه را ختم میکنیم جلسه آینده روز یکشنبه خواهد بود.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی- دکتر موسی عمید