مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ اردیبهشت ۱۳۰۸ نشست ۴۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ اردیبهشت ۱۳۰۸ نشست ۴۲
مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۷
جلسه: ۴۲
صورتمجلس روز سهشنبه ۳ اردیبهشت‌ماه ۱۳۰۸ مطابق ۱۳ ذیقعده ۱۳۴۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب مرخصی آقایان عمادی- حیدری- آقایان
۲- تصویب خبر کمیسیون پست و تلگراف در خصوص پست هوایی بین تهران و مشهد و مقاوله نامه‌های پستی بینالمللی
۳- تصویب خبر کمیسیون بودجه راجع به نصب تیرهای چدنی در مسجد-سلیمان
۴- تصویب شور اول اجرای حداقل تعرفه گمرکی در عراق
۵- تصویب خبر کمیسیون بودجه راجع به اعتبار مصالح بنای نظمیه شیراز
۶- مذاکرات نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به تمدید کنترات مستر کارول
۷- قانون اجازه واگذاری پست هوایی تهران به مشهد به کمپانی یونکرس- قانون اجازه پرداخت کسر مجارج سیمکشی خط مسجدسلیمان- قانون اجازه احتساب قیمت مصالح عمارت دولتی شیراز- قانون قرارداد پستی عمومی و مقاوله‌نامه‌ها و مراسلات و غیره در کنگره پستی استکهلم
(مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید)
(صورتمجلس روز سهشنبه ۲۷ فروردین را آقای مؤید احمدی قرائت نمودند)
غایبین با اجازه جلسه قبل آقایان: نوبخت - عبدالحسین خان دیبا - امیر ابراهیمی - آشتیانی - دیوان‌بیگی - همراز - میرزا محمد رضای شیرازی - جلایی - تیمورتاش
غایبین بیاجازه جلسه قبل آقایان: میرزا حسن خان وثوق - دکتر امیر اعلم - عمادی - اعظم زنگنه - احتشام‌زاده - موقر - قوام - حاج رحیم آقا – میرزا ابوالفضل - محمدتقی خان اسعد – حاج حسین آقا مهدوی – شیخ علی مدرس – حاج حسن آقا ملک – حاج غلامحسین ملک - محمد آخوند
دیرآمده با اجازه جلسه قبل آقای: حاج سید محمود
دیرآمدگان بیاجازه جلسه قبل آقایان: حکمت - بیاب - مسعود خراسانی
رئیس- در صورتمجلس نظری نیست؟
(گفتند خیر)
رئیس- صورتمجلس تصویب شد. آقای وزیر مالیه فرمایش دارید؟
وزیر مالیه- در چندی قبل یکی از لوایحی که تقدیم شده بود به مجلس راجع به تقاضای اعتباری بود برای قسمتهای مختلفه نظمیه و مورد تردید بود بنده کتباً تقاضای استرداد آن لایحه را کردم و یک لایحه دیگری به جایش تقدیم چون از طرف مقام محترم ریاست به بنده تذکر داده شده است که استرداد لایحه کتباً سابقه ندارد به این ملاحظه آن لایحه قبلی را مسترد می‌کنم و لایحه بعدی را که در کمیسیون بودجه مطرح شده است تأیید می‌کنم یک لایحه دیگری راجع به تقاضای اعتبار برای ساختمان بلدیه تهران است تقدیم می‌کنم که به کمیسیون بودجه برود.
رئیس- سه فقره راپرت از کمیسیون مرخصی رسیده است قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
خبر مرخصی آقای عمادی
نماینده محترم آقای عمادی به واسطه کسالت و ضعف مزاج و تصویب اطبا معالج مجبور به مسافرت گشته و از چهاردهم فروردین تقاضای دو ماه مرخصی نموده کمیسیون تقاضای معزیالیه را تصویب و اینک خبر آن تقدیم می‌گردد.
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم.
رئیس- آقای دکتر سنگ
دکتر سنگ- موافقم.
رئیس- مخالفی ندارد؟
(گفتند خیر)
رئیس- رأی می‌گیریم به مرخصی آقای عمادی آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.
خبر مرخصی آقای حیدری
نماینده محترم آقای حیدری به واسطه مسدود بودن راه نتوانستند در موعد مقرره در مجلس حاضر شوند و از یازدهم فروردین تقاضای هشت روز مرخصی نموده کمیسیون تقاضای معزیالیه را تصویب و اینک خبر آن تقدیم می‌گردد.
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم.
رئیس- رأی می‌گیریم به مدلول راپرت آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد.
خبر مرخصی آقای آقا سید حسین آقایان
نماینده محترم آقای آقا سید حسین آقایان به واسطه گرفتاریهای شخصی ناچار به مسافرت شاهرود گشته و از تاریخ پانزدهم اردیبهشت تقاضای سه ماه مرخصی نموده کمیسیون تقاضای مشارٌالیه را تصویب و اینک خبر آن تقدیم می‌گردد.
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- موافقم.
رئیس- آقای شریعتزاده
شریعتزاده- بنده نفهمیدم که گرفتاریهای شخصی که مطلقاً مربوط به زندگانی خصوصی است چه مجوزی است برای اینکه مجلس شورای ملی مرخصی با استفاده از
حقوق بدهد البته آقایان میدانید که بنده در مواقعی که کسالتی پیش بیاید موافقم ولی در صورتی که در یک راپرتی تصریح شده است که برای اصلاح امور شخصی اجازه می‌خواهند استفاده از حقوق دیگر معنی ندارد به این ملاحظه بنده موافق نیستم با این قبیل مرخصی‌ها.
سید مرتضی وثوق (مخبر کمیسیون عرایض)- آقای آقا سید حسین آقایان نماینده محلی است و در دوره ششم هم مفتخر به نمایندگی مجلس بودهاند تقاضای مرخصی نکردهاند و در این موقع یک قضایایی برای ایشان واقع شده که شاید بعضی از آقایان هم مستحضر باشند به این ملاحظه کمیسیون با مرخصی ایشان موافقت کرده و هیچ چیزی هم منع نمی‌کند که اگر یک کسی گرفتاری پیدا کرد مرخصی به او داده نشود.
رئیس- رأی می‌گیریم به این راپرت آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد ضرور است به استحضار آقایان برسانم همان‌طور که جمعی از آقایان نمایندگان تقاضا کرده بودند تصویب شد که یک کمیسیون شش نفری از شعب انتخاب شود و برحسب تقاضای اداره مباشرت در کار کاغذسازی مطالعه کنند و راپرت جامعی به مجلس بدهند آقایان مفصله‌الاسامی انتخاب شدهاند: آقایان دکتر سنگ - وهابزاده - شریفی - فیروزآبادی - بزرگنیا - فرشی چیزی که ضرور بود بنده تذکر بدهم این است که آن متخصص که مشغول مطالعه در این کار بوده است در شرف رفتن است و ممکن است آقایان اعضای کمیسیون احتیاجاتی به حضور او راجع به یک توضیحاتی پیدا کنند از او خواستیم که یک چند روزی بماند و موافقت کرده است که یک چند روزی هم به علاوه بماند برای اینکه اگر کمیسیون اطلاعاتی لازم داشته باشند از او بخواهند بنابراین لازم است که کمیسیون در عمل خودش قدری تسریع کند که این شخص را بیش از این قدری که به ما مساعدت کرده و مانده است معطل نکرده باشد. خبر کمیسیون پست و تلگراف راجع به خط‌هوایی بین تهران و مشهد مطرح است.
(به شرح ذیل قرائت شد)
کمیسیون پست و تلگراف لایحه نمره ۱۷۷۷۷ دولت را راجع به تأسیس خط‌هوایی بین تهران و مشهد و واگذاری حمل پست هوایی خط مزبور به کمپانی هوایی یونکرس تحت شور و مداقه قرار داده و ماده واحده ذیل را تنظیم و برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- مجلس شورای ملی به وزارت پست و تلگراف اجازه می‌دهد که حمل پست هوایی خط تهران به مشهد را به کمپانی هواپیمایی یونکرس واگذار نماید که کلیه محمولات پستی تهران به مشهد و بالعکس و نقاط عرض راه را اقلاً هفته‌ای یک مرتبه در مدت یک سال حمل کرده و اضافه نرخ پستی را که از محمولات پست هوایی در این خط و خطوط پهلوی و قصر و بوشهر اخذ می‌شود بدون اینکه محدود به حدود مذکور در ماده پنجم قانون ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ باشد پس از وضع مخارج اداری در مقابل حمل و نقل پستها در خطوط مذکوره دریافت کند توضیح آنکه سایر شرایط راجع به حمل پستهای هوایی خط تهران مشهد بر طبق مقررات قراردادی خواهد بود که راجع به خطوط تهران پهلوی و تهران - قصر و تهران - بوشهر بین وزارت پست و تلگراف و مؤسسه یونکرس منعقد گردیده است.
بدیهی است کمک خرج فرسخی سه قران که در ماده سوم قانون هواپیمایی مورخ بیستم بهمن ۱۳۰۴ مذکور است به این خط تعلق نخواهد گرفت.
رئیس- چون در شور ثانوی کمیسیون به راپرت ارولش اشاره کرده است آن هم قرائت می‌شود.
(این طور خوانده شد)
کمیسیون پست و تلگراف لایحه نمره ۱۷۷۷۷ دولت راجع به تأسیس خط هواپیمایی بین تهران و مشهد که شور اول آن در مجلس به عمل آمده بود مطرح نموده و ضمناً پیشنهاد آقایان ضیاء و دکتر طاهری را با حضور
آقای وزیر پست و تلگراف تحت مداقه آورده نظر به اینکه خط هوایی اصفهان به واسطه دایر شدن خط بوشهر تأمین شده و در قسمت یزد و کرمان موکول به تهیه وسایل شده لهذا کمیسیون پیشنهاد مزبور را لازم ندانسته و عین ماده واحده دولت را با در نظر گرفتن نظریه کمیسیون بودجه تصویب و اینک خبر آن را تقدیم می‌نماید.
رئیس- یک توضیحی اینجا لازم است عرض کنم در این راپرتی که قرائت شد یک جمله محذوف مانده است که کمیسیون موافقت کرده و افزوده شده است و او در سطر دهمی است که در این لایحه تنظیم شده است بین کلمه بوشهر و عبارت بین وزارت پست و تلگراف جمله در حدود قانون ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ را که کمیسیون بودجه تقاضا کرده بود افزودهاند و قبول کردهاند ماده واحده مطرح است. آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- اینجا خواستم از آقای وزیر محترم پست و تلگراف سؤال کنم کلمه مخارج اداری بنده در کمیسیون بودجه بودم چون هنوز صورت این جور مخارجی که واقع می‌شود در کمیسیون بودجه نیامده که اعضای کمیسیون بودجه مستحضر از جزییات آن باشد حالا خواستم از آقای وزیر محترم پست و تلگراف سؤال کنم که این مخارجی که در اینجا است آیا در تحت‌نظر دولت هست یا مخارج اداری است که خود کمپانی می‌کند و صورتش را می‌دهد در این صورت آیا مفتش از شما هست یا نه؟ این اولاً و ثانیاً بعد از اینکه الآن قریب چهار سال است که ما موفق شدهایم و خط هواپیمایی پیدا کردهایم و ملت ما هم با یک شوق و شعفی متوجه است که ایجاد خط هواپیمایی در تمام مملکت بشود و حقیقتاً یک روح اقتصادی و یک روح تجارت جدیدی در مملکت ایجاد شود و ما همه طرفدار این هستیم و شاید بنده خودم هم به قدری که بتوانم در این باب کمک کنم که هواپیمایی در مملکت ما مثل ممالک راقیه به یک مقام عالی برسد بنده خواستم از وزیر محترم پست و تلگراف سؤال کنم بعد از اینکه ما وارد عمل شدهایم آیا نسبت به خرج و دخل عواید آن حمل و نقلی که ما در سابق نسبت به پست داشتیم تفاوت بینی پیدا شده است یا نه؟ در اینجا توضیحاتی برای تشویق ملت نسبت به این مسئله اساسی که هواپیمایی باشد اظهار بفرمایند.
وزیر پست و تلگراف- راجع به قسمت مخارج اداری این مخارج اداری مربوط به مخارجی نیست که در اداره یونکرس می‌شود یعنی تهیه طیاره می‌کنند با اینکه اجاره خانه و حقوق مستخدمین را می‌دهند اینها به ما هیچ مربوط نیست و قانوناً ما هیچ حقی نداریم که مداخله بکنیم و اگر بخواهیم مداخله کنیم ممکن است که یک مخارجی هم از این حیث متحمل شویم و از قراریکه بنده شنیدهام گویا تا امروز عوایدی نبوده است که بتواند آن طوری که لازم بوده است اداره کند ولی مخارجی که اینجا نوشته شده مقصود طبع اعلانات تهیه تمبر تهیه صندوق پستی و لوازم بازبندی و غیره است که در تحت‌نظر مستخدمین اداری به عمل می‌آید و یکی هم مخارج اشخاصی است که متصدی این کارها هستند اما راجع به عواید پستی خاطر مبارک هم مسبوق است که ما عواید ارضی را از آنها می‌گیریم یعنی اگر یک کاغذی که از اینجا تا بوشهر پانزده شاهی می‌گیرند شششاهی مال داخله است که می‌گیریم بقیه عوایدش تا دو هزار تومان مال آنها است مابقی مال ما است این است که عجالتاً امروز می‌خواهیم این را ملغی کنیم فقط چیزی که هست این است که این سرعت سیری که ایجاد شده است از برای تجار ما خیلی خوب بوده است و مردم هم خیلی شایق و راغب هستند و امیدواریم در یکی دو خط دیگر هم خط بوشهر و بمبئی هفته یک پست مبدل به دویست شود.
رئیس- آقای افسر
افسر- خواستم سؤال کنم چون ظاهر لایحه که خوانده شد بین مشهد و تهران بود آیا در بین راه تکلیفش چیست؟ آیا تصریحی هم لازم است که در نقاط بین راه مثل سمنان و دامغان هم باید پایین بیاید و اسمی
برده شود؟
یا اینکه جزو نظامنامه خواهد بود این هیچ تصریح ندارد خواستم آقای وزیر توضیح بدهند به بینیم مقصود چیست آیا به اختیار او است که فقط از این جا به مشهد برود.
اسفندیاری (مخبر کمیسیون پست و تلگراف)- در قانون ذکر شده که هر کجا که وزارتخانه صلاح بداند طیاره بیاید پایین و محمولات پستی را بپذیرد.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده واحده به طوری که قرائت شد با افزایش جمله‌ای که کمیسیون بودجه خواسته بودند و کمیسیون پست و تلگراف اجابت کردهاند موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. خبر کمیسیون پست و تلگراف راجع به قرارداد پستی و مقاوله‌نامه بینالمللی مطرح است عیناً خبر سابق‌شان را تأیید کردهاند.
(خبر مزبور به شرح ذیل خوانده شد)
کمیسیون پست و تلگراف لایحه نمره ۱۶۴۶ دولت را راجع به قرارداد پستی و مقاوله‌نامه بینالمللی که شور اول آن در مجلس به عمل آمده بود مطرح نموده و چون اعتراضی نرسیده بود عین ماده واحده سابق تصویب شد و اینک خبر آن را تقدیم می‌نماید.
رئیس- ماده واحده سابق قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل قرائت شد)
ماده واحده- مجلس شورای ملی قرارداد پستی عمومی و مقاوله‌نامه مراسلات و جعبههای با قیمت و مقاوله امانات پستی را که در تاریخ ۲۸ اوت ۱۹۲۴ مطابق پنجم سنبله ۱۳۰۳ در کنگره پستی استکلهم منعقد و به شرح ذیل تنظیم یافته تصویب می‌نماید.
اول- قرارداد پستی عمومی دارای هشتاد ماده و برات‌القول نهایی آن شامل دوازده ماده و نظامنامه اجرای قرارداد مزبور مشتمل بر هشتاد و شش ماده و برات‌القول نهایی آن حاوی سه ماده
دوم- مقاولهنامههای راجع به امانات پستی دارای ۵۲ ماده و پرتکل نهایی آن شامل (۹) ماده و نظامنامه اجرای مقاوله‌نامه امانات پستی حاوی ۴۹ ماده پروتکل نهایی آن متضمن یک ماده.
سوم- مقاوله نامه راجع به مرسولات و جعبههای با قیمت دارای ۳۳ ماده و پروتکل نهایی آن شامل یک ماده و نظامنامه اجرای مقاوله‌نامه مزبور مشتمل بر ۱۷ ماده
رئیس- شور ثانوی و ماده واحده مطرح است آقای روحی.
روحی- بنده موافقم.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- موافقم.
رئیس- مخالفی نیست؟
جمعی از نمایندگان- خیر.
رئیس- موافقین با ماده واحده به شرحی که قرائت شد قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. خبر کمیسیون بودجه مطرح است.
(به شرح ذیل خوانده شد)
کمیسیون بودجه لایحه نمره ۴۴۰۲۲ راجع به تقاضای اعتبار برای نصب تیرهای چدنی را در خط سیم تلگراف مسجد سلیمان مطرح نموده و پس از مذاکرات لازمه با لایحه موافقت نموده و ماده واحده ذیل را برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده- به وزارت مالیه اجازه داده می‌شود معادل ۱۱۶۲۵ تومان برای کسر مخارج سیمکشی خط مسجد سلیمان از محل پنجاههزار تومان قسط دوم قانون مورخ ۲۳ مهر ماه ۱۳۰۶ سیمکشی خطوط جدیده توسط وزارت پست و تلگراف تأمین و پرداخت نماید.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- عرض کنم یک موضوعی را بنده می‌خواستم به عرض مجلس برسانم و ضمناً توجه آقای وزیر پست و تلگراف را هم متوجه عرض خودم نمایم و آن این است
که ما باید در تشکیلات و تأسیساتی که در مملکت داریم اولاً به قدر امکان ایجاد تأسیسات عام‌المنفعه را در جاهای دیگر بکنیم بعد به رنگ و روغن بپردازیم و آن تأسیسات را مزینتر کنیم اما اگر در یک جایی بیاییم و تأسیس را خیلی رنگ و روغن بکنیم و ابهت و عظمت بدهیم و در جای دیگر هیچ تأسیس نباشد تصدیق بفرمایید که این از اقدام اساسی برای ترقی دادن و زنده کردن یک ملتی دور است و موافق اصول دموکراسی نیست ما باید منافع مملکت را نسبت به تمام نقاط مملکت علیالسویه در نظر بگیریم بعد از آنکه اصلش را ایجاد کردیم آن وقت بیاییم نسبت به بعضی جاها یک ملاحظاتی را منظور کنیم و بگوییم که مثلاً اینجا مقتضی است اطاقش مزینتر شود اگر در یک جا آرامشگاه درست کرده باشیم ولی در جای دیگر هیچ آرامشگاه نباشد آن وقت بخواهیم آن اطاق را مزینتر هم بکنیم گمان می‌کنیم یک‌قدری شایسته نیست. خود آقای وزیر هم تصدیق می‌فرمایند بعضی از نقاط جنوب هست که هیچ سیم تلگراف ندارد همین‌طور که بنده و آقای روحی فریادها زدیم خود آقای وزیر هم موافقت کردند و یک لایحه از مجلس گذشت برای بسط سیم در قسمت جنوب. آن نقاطی را که ما فریادها زدیم که باید سیم تلگراف در آنجاها دایر شود این اعتبار را هم به آنجاها تخصیص بدهیم. مثلاً بنده پیشنهاد کردم از بهبهان به شیراز و همین‌طور در سایر نقاط از شیراز به فسا از شیراز به اصطهبانات هنوز تلگراف ندارند منحصر است خط تلگراف شما به خطی که از اصفهان می‌رود به شیراز و از شیراز می‌رود به بوشهر. خط تلگراف فارس همین است. فارس که بیست و یک حکومت نشین دارد تلگرافش منحصر به یک خط است. در قسمت کرمان هم آقای روحی و سایر نمایندگان محترم کرمان کاملاً مستحضر هستند که خطوط تلگراف در کرمان هم آن اندازه که در ایالات شمالی هست در آنجا نیست. این مسئله باعث شد که ما آمدیم این پیشنهاد را کردیم حالا جنوب که منحصر به مسجد سلیمان تنها نیست. بهبهان هم جنوب است. لار هم جنوب است فسا و جهرم هم جنوب است در اینجاها ما لااقل چوب تلگراف را دایر نمی‌کنیم آن وقت در مسجد سلیمان می‌گوییم چوبها را برداریم چدنی بکنیم سال دیگر می‌گویند این را برداریم مزینتر کنیم. ما این را کاملاً موافقیم اما گفت پدرت از گرسنگی مرد گفت داشت و نخورد. خوب ما حالا بیاییم اینجا را چدنی بکنیم اما در جاهای دیگر اصلاً چوب تلگراف وجود نداشته باشد این صحیح نیست بنده برای خاطر موافق بودن با دولت در اینجا بیشتر از این مخالفت نمی‌کنم و رأی هم نمی‌دهم ولی اینجا آقای وزیر مالیه هم تشریف دارند شما هم تشریف دارید اول شما این اساس را یعنی تلگراف را در جاهایی که محتاج الیه نان است ایجاد بکنید بعد بیایید بر مؤسسات بیفزایید این بود عرایض بنده.
رئیس- آقای فهیمی
فهیمی- آقای آقاسیدیعقوب مخالفتی با اصل موضوع نفرمودند فقط یک کلیاتی را اظهار فرمودند که اساساً ما هم موافقیم اما تصدیق می‌فرمایید مالایدرک کلمه لایترک کله در همه جا تلگراف ایجاد نکردهاند دلیل بر این نیست که در یک قسمتهای از جنوب هم دایر نشود و بنده در یک قسمتهای از جنوب هم دایر نشود و بنده در یک قسمت با نظر ایشان مخالف هستم و آن این است که هر مؤسسه را که ما ایجاد می‌کنیم ما باید سعی کنیم که کامل شود و تمام قسمتها را که خط تلگراف است باید تیرها چدنی باشد و این غلط است که می‌فرمایند در همه جا تیرهای چوبی نصب کنند بنده به عکس عرض می‌کنم که هر جا ما بخواهیم از این قبیل تأسیسات ایجاد کنیم باید از ابتدا تیرهای چدنی به کار ببریم. این قبیل مؤسساتی که در اول قدری به بیاعتنایی و محقر گرفته می‌شود بعد به قدری ضرر می‌زند که سایر ضررها پیش او هیچ است ولی امیدوارم بعد از این سعی کنیم در هر قسمتی با هر مؤسسه که شروع می‌کنیم به رعایت این قسمت موفق شویم و ایشان هم در اصل لایحه مخالفتی نفرمودند بنابراین
گمان می‌کنم مذاکره کافی باشد.
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- بنده موافقم.
رئیس- چون اظهار نشده است مذاکرات کافی است بنابر این باید مذاکرات دوام داشته باشد.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- رأی می‌گیریم به راپرت کمیسیون بودجه با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و استخراج آرا به عمل آمده هشتاد و نه ورقه سفید تعداد شد)
رئیس- عده حاضرین ۹۷ خبر کمیسیون با هشتادو نه رأی تصویب شد.
اسامی رأی دهندگان - آقایان: فهیمی - شهداد - مجدضیایی - رهبری - جهانشاهی - افسر - شیخ الملک - مقدم - ذوالقدر - عدل - عباس میرزا فرمانفرمائیان - اسکندری - محمدولی میرزا - حمدالله‌خان بیات - ماکویی - شریعتزاده - پالیزی - بوشهری - رفیع- آیت‌زاده شیرازی - ایزدی - دهستانی - یاسایی- سید حسین آقایان - بزرگنیا - بیات - فرهمند - حاج میرزا حبیبالله امین - حیدری - دربانی - مسعود - حبیبی – میرزا یانس - رحیمزاده - اعتبار - فتوحی - طباطبایی وکیلی - ملکزاده - ملکآرایی - قراگوزلو - وهابزاده - مفتی - الفت – امیر دولتشاهی - دیوان بیگی - دشتی - کازرونی - جلایی - قاضی نوری - هزارجریبی - افخمی - محمدعلی میرزا دولتشاهی - کیانوری - حسن‌علی میرزادولتشاهی - دکتر لقمان - صادقی - طباطبایی دیبا - روحی- ناصری - طلوع – سید کاظم یزدی - نجومی - دکتر سنگ – سید مرتضی وثوق – شیخ محمد جواد - تهرانی - لاریجانی – حاج علیاکبر امین - فولادوند - مولوی - ضیاء - مسعودی - عامری - اقبال - فاطمی - کاشانی - اسفندیاری - طاهری - کفایی - اسدی - شریفی - امیر اعلم - ساگینیان - مؤید - احمدی - آقازاده سبزواری - دبستانی - کلالی - ظفری - حکمت - خواجوی
رئیس- خبر کمیسیون قوانین مالیه قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل خوانده شد)
کمیسیون قوانین مالیه لایحه نمره ۳۴۹۷ دولت را تحت نظر قرار داده و ماده واحده ذیل را برای تصویب به مجلس مقدس پیشنهاد می‌نماید.
ماده واحده- دولت مجاز است که تا اول شهریور ماه ۱۳۰۸ نسبت به مالالتجاره مملکت عراق حداقل تعرفه گمرکی را مجری دارد.
رئیس- خبر کمیسیون بودجه در همین خصوص قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
کمیسیون بودجه لایحه نمره ۲۴۹۷ راجع به اجرای تعرفه حداقل گمرکی نسبت به مالالتجاره مملکت عراق را مطرح نموده و پس از مذاکرات لازمه با لایحه مذکوره موافقت نموده ماده واحده ذیل را برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده- دولت مجاز است که تا اول شهریور ماه ۱۳۰۸ نسبت به مالالتجاره مملکت عراق حداقل تعرفه گمرکی را مجری دارد.
رئیس- ماده واحده خبر کمیسیون قوانین مالیه مطرح است شور اول است.
آقای رفیع
رفیع- موافقم.
رئیس- آقای زوار
زوار- موافقم.
رئیس- آقای عدل
عدل- موافقم.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- عرض کنم بنده برای توضیح این عرض را تحت عنوان مخالفت می‌کنم که از طرف آقای وزیر مالیه یک توضیحی داده شود که تکلیف ما در رأی
دادن معلوم شود در این لایحه نوشته شده است که دولت ایران قراردادی با مملکت عراق می‌بندد بستن قرارداد با مملکت معنی ندارد بالاخره حکومت فعلی عراق را ما چگونه می‌شناسیم باید معلوم شود بنده که می‌خواهم به نام مسئولیت ملی رأی بدهم باید بفهمم به چه رأی می‌دهم؟ بالاخره در اثر پافشاری دولت ایران رژیم کاپیتولاسیون در عراق ملغی شد.
یک نفر از نمایندگان- ما ملغی کردیم.
یاسایی- یعنی دولت ایران باعث الغا آن شد البته این اقدام دولت مورد بسی تمجید و تحسین است ولی آیا عملی شده است یا اینکه مجمع اتفاق ملل وعده داده است که بکند؟ بالاخره ما وارد در مرحله عمل می‌شویم در اینکه ارتباط رسمی با عراق پیدا کنیم یا نه؟ خواستم این قسمت را سؤال کنم که آقای وزیر مالیه توضیح بدهند که آیا رژیم قضایی عراق به چه ترتیب خواهد بود یا دولت مطمئن است به وعده مجمع اتفاق ملل و از این جهت داخل در اقدام عملی شده است و آیا چه وقت این منظور تأمین خواهد شد؟
وزیر مالیه- آقایان نمایندگان محترم مستحضرند که دولت ایران از اولی که دولت عراق را دول دیگر شناختند نماینده قبول کرد و نماینده فرستادند و همیشه مایل این بود که در نتیجه اقدام خودش به شناسایی عراق یک کمکی به یک ملت همکیش و هممذهب خودش داده شود ولی متأسفانه یک عوایق و مشکلاتی دولت را همیشه از اجرای این نیت باز می‌داشت و اساس آن همان بود که آقای یاسایی نماینده محترم به آن اشاره فرمودند یعنی نمی‌خواستیم در مملکت همجوار ما حتیالمقدور یک رژیم کاپیتولاسیونی موجود باشد و یا اگر موجود است اتباع ما از آن رژیم بهرهمند نباشند و نسبت به اتباع ما یک تبعیضی نشود. همین‌طوری که اشاره شد در نتیجه این پافشاری این موفقیت تحصیل شده است. مملکت عراق که رژیم سابقش رژیم کاپیتولاسیونی بود مجمع اتفاق ملل آن را لغو کرده و این عمل الغا رژیم سابق رسمی و قطعی است پس هیچ‌گونه تردیدی در این مرحله که مرحله اول عمل است در این موقع که ما مذاکره می‌کنیم باقی نیست اما نسبت به اینکه رژیم جدید که مسلماً رژیمی است روی اصل تساوی افراد در عراق و روی اصل استقلال قضایی عراق معطوف خواهد بود ولی طرزی که رژیم جدید بنا و عملی خواهد شد موکول به یک تصمیم ثانوی از طرف جامعه ملل است و این تصمیم تا آنجایی که من اطلاع دارم تا چند روز قبل از این هنوز انجام نشده است ولی هیچ‌گونه تردیدی برای دولت ایران نیست که مرحله اول بطور قطع از طرف جامعه ملل انجام شده و مرحله ثانوی که اصولش مبتنی بر تساوی قضایی و تساوی عموم اتباع خارج در عراق در مقابل قوانین عراق است محرز است و جزییاتش هم بعد معلوم خواهد شد و البته چنانچه ملاحظه می‌فرمایید در لایحه که از طرف دولت تقدیم شده است اشاره شده است که مقدمات شناسایی عراق فراهم می‌شود و البته در موقعی که از طرف دولت به مساحت محترم مجلس تکمیل این مطلب اعلام و اظهار خواهد شد توضیحات بیشتری ممکن است به عرض آقایان برسانم ولی فعلاً این ماده را که ما پیشنهاد کردیم حقیقتاً تثبیت روابط گمرکی ما است و البته دال بر این است که دولت ایران با دولت عراق داخل روابط و معاهده می‌خواهد بشود چنانچه همان‌طور که تذکر داده شده است در قانون اصلی نوشته شده است که حداقل تعرف نسبت به دولی اجرا خواهد شد که دولت ایران با آنها عهدنامه داشته باشد چون این عهدنامه هنوز موجود نیست ملاحظه می‌فرمایید ماده واحده مطلب را به طور دایم تقاضا نمی‌کنند این یک رژیم موقتی است یک رژیمی است که تا شهریور ۱۳۰۸ یعنی از اول فروردین که حساب کنیم شش ماه بیشتر دوام نخواهند داشت و علتش این است که به انتظار این هستیم که تا آن موقع اصول معاهدات ما محکم شود و البته وقتی محکم شد همان قانونی که سابقاً از طرف مجلس گذشته است اجازه خواهد داد که رژیم حداقل را دولت برحسب اجازه قبل که از مجلس تحصیل کرده
است با دولت عراق هم عمل کند.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
آقاسیدیعقوب- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمایید.
آقاسیدیعقوب- در این موضوع ما کاملاً آشنا به سیاست هستیم و کاملاً تصدیق می‌کنیم سیاستی را که دولت ما در این مسائل نسبت به ممالک شرقی اتخاذ کرده است و صدق مقال خودش را ظاهر می‌کند. بنده در اینجا چون یک صحبتی آقای یاسایی بیان کرد و یک مسائلی هم در نظر بنده بود خواستم اگر آقایان موفقت بفرمایند قدری بیشتر صحبت شود ولی از سیاست کاملاً مستحضریم.
رئیس- آقایان موافقین با کفایت مذاکرات قیام فرمایند.
(اکثر نمایندگان قیما نمودند)
رئیس- تصویب شد. پیشنهادی از طرف آقای آقاسیدیعقوب رسیده است قرائت می‌شود و به کمیسیون فرستاده می‌شود.
(به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم بعد از کلمه مملکت نوشته شود مستقلاً
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ورود در شور ثانوی آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. خبرکمیسیون بودجه مطرح است.
(به این مضمون قرائت شد)
کمیسیون بودجه لایحه نمره ۵۳ -۸ را راجع به مصالحی که از عمارات دولتی شیراز برداشته شده و به مصرف بنای جدید نظمیه رسیده است مطرح نموده و پس از مذاکرات لازمه با لایحه موافقت نموده و ماده واحده ذیل را برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده- مجلس شورای ملی تصویب می‌نماید که مبلغ یک‌هزار و شش‌صد و سی و هشت تومان و هشت قران قیمت مصالح عمارت دولتی شیراز را که در سال ۱۳۰۶ به مصرف بنای جدید عمارت نظمیه رسیده است از محل عایدات مملکتی آن سنه وزارت مالیه با وزارت داخله احتساب نموده عمل این محاسبه را تصفیه نماید.
رئیس- آقای وثوق
آقاسیدمرتضی وثوق- موافقم.
رئیس- آقای زوار
زوار- موافقم.
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم.
رئیس- مخالفی ندارد؟
(گفته شد خیر)
رئیس- رأی می‌گیریم به ماده واحده خبر کمیسیون آقای موافقین ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ آرا به عمل آمده هشتاد و شش ورقه سفید تعداد شد)
رئیس- عده حاضرین ۹۹ خبر کمیسیون بودجه به ۸۶ رأی تصویب شد.
اسامی رأی‌دهندگان - آقایان: مسعودی - وهابزاده - ملکزاده - مجدضیایی - حکمت - ظفری - دکتر طاهری - صادقی - عراقی - مرتضی قلی خان بیات – شیخ الملک - نجومی - دیوان‌بیگی - کیای نوری – آقا سید کاظم یزدی - شهداد - دبستانی - رحیمزاده - ناصری - روحی- هزارجریبی - فتوحی - ملکآرایی - دکتر سنگ - پالیزی – خان محمد خان حبیبی - الفت - ملک مدنی - بنکدار - آقاسیدیعقوب - آیت‌الله‌زاده شیرازی - طلوع - محمدعلی میرزا دولتشاهی - دکتر عظیما - افسر - آقاسیدمرتضی وثوق - قراگوزلو - مؤید احمدی - بزرگنیا - علی خان اعظم - حسن علی میرزا دولتشاهی - دربانی - عباس میرزا - طباطبایی دیبا - کازرونی - میرزا یانس – امیر دولتشاهی - دشتی - زوار - اسکندری - مصدق - جهانشاهی - پورمحسن - ذوالقدر - مفتی - مصباح - فاطمی - بیات ماکویی - شریعتزاده- ساکینیان - لاریجانی - کاشانی - فهیمی - دکتر امیر اعلم - غلامحسین میرزا مسعود – حاج میرزا حیببالله امین - مولوی - شریفی - طباطبایی وکیلی - ضیاء - ایزدی - تهرانی -
کفایی – مخبر فرهمند - عدل - اسدی - قاضی نوری - خواجوی - فرجی - حیدری - مرآت - اسفندیاری - سید حسین آقایان - دهستانی - دکتر لقمان - اعتبار - یاسایی- آقا شیخ محمد جواد - حاج آقا حسین رهبری
رئیس- خبر کمیسیون بودجه مطرح است.
(به مضمون ذیل خوانده شد)
لایحه نمره ۱۹۹۵ دولت راجع به تجدید کنترات مستر کارول مهندس تبعه آمریکا با حضور آقای وزیر فواید عامه در کمیسیون مطرح و پس از مذاکرات لازمه در نتیجه ماده واحده ذیل به تصویب کمیسیون رسید و اینک برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود:
ماده واحده- وزارت فواید عامه مجاز است کنترات مستر کارول مهندس تبعه اتازونی آمریکا را از تاریخ هشتم دیماه ۱۳۰۷ برای مدت دو سال با سالی ده‌هزار تومان حقوق به سمت سرمهندسی و عضویت هیئت نظارت و تفتیش راهآهن تجدید نماید به علاوه برای سکونت در تهران منزل و اثاثیه با سوخت و روشنایی به اختیار مشارالیه گذاشته و با معادل صدی بیست حقوق مذکرو فوق را برای این مصرف به او بدهد در موقع مسافرت در داخله ایران برای انجام خدمت عین مخارج مسافرت به او داده شود و در موقع معاودت به آمریکا مبلغی را که برای آمدن دریافت داشته تأدیه خواهد شد تأدیه حقوق و مخارج مستر کارول از محل عواید انحصار قند و چای خواهد بود.
سایر شرایط استخدام مشارٌالیه مطابق قانون عقرب ۱۳۰۱ خواهد بود.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده در باب استخدام این شخص چیزهایی می‌شنوم (شاید دروغ باشد شاید راست) شنیدهام که درست انجام وظیفه نکردهاند یعنی به طوری که باید در این کار تفتیش کنند و دقت کنند وراپرت بدهند نکردهاند به این مناسبت بنده عقیده ندارم کسی را که مشهود شده عملش بر غیر صحت بوده دوباره با ده هزار تومان استخدام کنیم دو هزار تومان هم که مخارج دیگرش است این می‌شود دوازده هزار تومان و بدهیم به کسی که از او استفاده نکنیم بلکه سوء استفاده هم بکنیم. عرض کردم که بنده می‌شنوم و در صدد تحقیق هم هستم که به بینم چه عملیاتی کرد ولی آنچه بنده شنیدهام خوب کار نکرده و تفتیش درست نکرده و برضرر خط آهن یک کارهایی کرده. به این ملاحظه موافق نیستم و پیشنهاد هم می‌کنم اگر هم بخواهید مذاکره شود بماند برای جلسه آتیه که تحقیقاتی در اطراف او بشود بعد اگر صلاح دانستید آنوقت او را استخدام بکنید.
فهیمی (مخبر کمیسیون بودجه)- آقا فرمودند خوب است بگذاریم برای جلسه بعد که تحقیقات بکنیم در صورتیکه خودشان تحقیقات کردهاند و می‌فرمایند خوب کار نکرده این راپرت را که ناربخش را ملاحظه بفرمایید تقریباً سه چهار هفته قبل رسیده برخلاف اطلاعاتی که به آقا عرض شده است این مستر کارل خیلی خوب کار کرده ابتدای کنترات این شخص در جزو مهندسینی بود که دولت از آمریکا کنترات کرد برای ساختمان راهآهن وقتی که دولت خودش می‌خواست راه را بسازد ده پانزده نفر مهندسینی که کنترات کردند یکی از آنها مستر کارل بود نه هزار تومان هم برای او حقوق معین کرده بودند با مخارج منزل و غیره و غیره بعد که قرار شد راهآهن را به سندیکا بدهند به سازد دولت ناچار می‌بایستی یک هیئت مهندسین متخصصی داشته باشد به عنوان نظارت و تفتیش در کار سندیکا مستر کارول را به مناسبت اینکه شخص متخصص و عالمی بود نگاه داشتند که آن سمت تفتیش و نظارت را در عمل سندیکا به او بسپارند. در این مدت هم هر دفعه که مسافرت کرده است و آمده است راپرت‌های خیلی جامع و عالمانه‌ای به وزارت فواید عامه داده است و اگر تقاضا بفرمایید که وزارت فواید عامه ترجمه آنها را بدهند و ملاحظه بفرمایید تصدیق می‌فرمایند که یک شخص عالم و قابلی است بنده خودم در یک مورد مخصوصاً حضور داشتم که او توضیحاتی از مسافرت خودش می‌داد و ایراداتی
به بعضی از عملیات سندیکا گرفته بود که وزارت فواید عامه آنها را تعقیب کرد غیر از این هم از او کاری نمی‌خواستند حالا هم که کنترات او را تجدید کردهاند یک حقوق بیشتری او تقاضا می‌کرد ولی بالاخره به هزار تومان اضافه او را قانع کردند که سالی ده‌هزار تومان به او داده شود به علاوه خرج سفر و منزل چنانچه سابق هم داده می‌شد. بنابراین یک کسی که خوب کار کرده است و زحمت کشیده است آقا نباید فقط به بعضی اطلاعات یا مذاکرات ظاهری این‌طور اظهار بفرمایند. این شخص زحمت کشیده است و شخص لایقی است و این حقوق هم نسبت به حقوق سابقش چیز فوقالعاده‌ای نیست فقط یک ده یک به حقوق او اضافه شده است.
رئیس- آقای فیروزآبادی پیشنهاد می‌کنند که این کار بماند برای جلسه بعد.
فیروزآبادی- بنده بعد از این توضیحاتی که ایشان دادند ملتفت شدم که این از آن مهندسینی بود که در دفعه اول کنترات شدند و شش‌صد هزار تومان باعث ضرر این مملکت شدند حالا نظریه خودم را تعقیب می‌کنم که بماند برای جلسه بعد به جهت اینکه همه میدانند شش‌صد هزار تومان خرج دولت ایران شد برای این مهندسین و بعد معلوم شد که هیچ فایده نداشتند و مهندسیهای بیخودی شده است. اگر این شخص این‌قدر عالیمقام بود چرا می‌گذاشت آن‌قدر پول ما از بین برود به این ملاحظه بنده باز هم مخالفم که این جلسه مذاکره شود خوب است بماند برای جلسه آتیه.
مخبر- اینجا آقا بیانصافی می‌فرمایند به جهت اینکه مهندسی که اول آمد بلند بود و بیست نفر دیگر یکی از آنها هم مسترکارل بود اولاً این تقصیر به او وارد نیست آقایانی که اینجا این تصمیمی را گرفتند می‌بایستی این ملاحظه را فرموده باشند که راهآهن باید به وسیله سندیکا ساخته شود و آن‌طوری که ما در نظر گرفته بودیم غلط بود اگر ما یک راه غلطی رفتهایم ایراد بر عمال کار وارد نمی‌آید. اگر شما نقشه یک خانه را بد گرفتید به عمله و بنا نباید ایراد کنید خودتان بد نقشه کشیدهاید. به علاوه اینها بیست نفر بودند یکی هم کارل بوده است تمام این بدیها را که کارل نکرده است آنهای دیگر هم که بودهاند عملیاتشان را کردهاند و رفتهاند و این یک نفر را بعد از یک مدتی حالا که می‌بینیم خوب کار کرده بگوییم ما تو را هم لازم نداریم چون رفقای تو خوب کار نکرهاند؟! در صورتی که آنها هم به وظیفه خودشان عمل کردهاند بنابر این بنده موجی نمی‌بینم که عقب بیفتد.
رئیس- آقایانیکه موافقند لایحه کنونی از دستور خارج شود قیام فرمایند.
(دو سه نفر قیام نمودند)
رئیس- تصویب نشد. آقای کازرونی
کازرونی- بنده در قسمت کار کردن یا نکردن صحبت نمی‌دارم چون اطلاعاتی ندارم و به دولت هم اعتماد دارم که می‌گویند خوب کار کرده است لکن از طرز مذاکرات همچو معلوم می‌شود که ایشان را با یک عده برای یک کاری آوردند که کار به دیگری داده شد پس کاری نبود که انجام بدهند و کار دست دیگری است می‌فرمایید این اندازه برای تفتیش دیدیم بدکار نکرده و خوب حرف زده خیلی خوب اما برای همچو کاری سالی ده‌هزار تومان دادن به عقیده بنده خیلی طرف افراط است از امروز الی بعد ما همیشه مکرراً محتاج به آوردن متخصص از خارجه هستیم و اگر بنا به شود این زیاده روی را پیشه خودمان بکنیم واقعاً از کار باز می‌مانیم. بنده نسبت به کسانی که علاقه مفرطی به ترقی مملکت دارند (که بنده هم با آنها هم عقیده هستم که باید متخصص برای بعضی امور از خارج بیاورند - توصیه می‌کنم که به طرف افراط نروند سالی ده‌هزار تومان دوازده‌هزار تومان هم برای سایر مخارج دوازده‌هزار تومان برای یک آدمی که به رود ببیند سندیکا چه جور کار می‌کند نمیدانم به چه مناسبت است. سندیکا خوب کار می‌کند یا بد کار می‌کند این به عقیده بنده خیلی زیاد است. وقتی که ما کار به آن بزرگی داشتیم
یعنی بنا بود راهآهن توسط این آدم به پایان برسد سالی نه‌هزار تومان می‌دادیم حالا که این کار از بین رفته و به سندیکا دادهایم سالی دوزاده‌هزار تومان پیشنهاد دادهاند که باز به واسطه سعی و دقت کمیسیون بودجه دوهزار تومانش کسر شده حالا هم بنده می‌خواستم استدعا کنم هزار تومانش هم برای خاطر من کسر کنند.
رئیس- آقای روحی
روحی- آقا مخالفتی نکردند فقط اعتراضشان این بود که این مبلغ زیاد است و اضافهتر چرا ما باید بدهیم اولاً آقا این شخص که می‌بیند از طرف دولت ناظر و مراقب عملیات سندیکا است و اگر دولت احتیاج مبرمی به این کار نمیدید برای خاطر مسترکارل نمی‌آمد سالی ده‌هزار تومان اجازه بدهد به او بدهند. به علاوه آقای کازرونی تصدیق بفرمایید وقتی که ما فاقد یک اطلاعاتی هستیم بایستی از مردمان با علم و با اطلاع استمداد کنیم و پول بدهیم و معلومات را از آنها بخریم البته این شخص در آمریکا این مبلغ را نمی‌گیرد ولی او می‌آید به منطقه دیگر و یک خدماتی انجام می‌دهد به همان تناسب حقوق باید از او کار خواست اگر دولت حقیقه خودش را ملزم و محتاج نمیدید و می‌توانست در داخله یک نفری را پیدا کند که این وظیفه را انجام بدهد البته مقدم می‌داشت دولت یک لایحه آورده است و تقاضا کرده است که این شخص به رود عملیات سندیکا را تفتیش کند که حقیقتاً کار مهمی است و کاملاً هم به عملیات او مطمئن بوده است اگر نمی‌بود این تقاضا را نمی‌کرد و برای خاطر بنده و آقا هم نمی‌آید از حقوق خودش بکاهد که آقای کازرونی میل دارند از حقوق او کسر کنند.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- پیشنهاد آقای فیروز آبادی قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم یک نفر دیگر غیر آمریکایی استخدام شود چون سندیکا آمریکایی و مفتش آمریکایی گمان نمی‌کنم خوب باشد.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- عرض کردم در نوبه اول که حسن خدمتی نشان نداده شش‌صد هزار تومان هم که ضرر زد با این شخص یا دیگران به قول آقای فهیمالملک با چهارده نفر دیگر. جزء چهارده نفر بود بس است که ما این جور اشخاص را دیگر استخدام نکنیم. می‌فرمایند مفتش لازم است بنده منکر نیستم که مفتش استخدام بکنند اما خود سندیکا چون آمریکایی است به جهت آمریکایی بنده عقیده ندارم یک مفتشی هم از آمریکا بیاید همیشه اتباع خارج مراعات اهل مملکت خودشان و ملت خودشان را دارند. بنده عقیده دارم که مفتش باید غیرآمریکایی باشد به جهت آمریکایی و تفتیش دوازده هزار تومن خرج هم ما لازم نداریم یک مفتش دو سه هزار تومانی پنجهزار تومنی کافی است می‌فرمایند در آمریکا زیاده از این می‌گیرند خیلی خوب به روند در آمریکا زیاده از این بگیرند ما لازم نداریم آمریکایی را بیاوریم دوازده‌هزار تومان خرجش بکنیم یک نفر از جای دیگر استخدام کنند با یک وجهی که مناسب حال ما باشد که رقیب او هم باشد و الّا دو نفر دوست را مفتش همدیگر قرار دادن نمی‌شود. به این ملاحظه بنده مخالفم و عقیده دارم از غیرآمریکایی استخدام شود که هم با وجه کمتر استخدام شود و هم دو نفر از اهل یک مملکت نباشند.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- بنده در پیشنهاد عرضی ندارم.
مخبر- پیشنهاد و فرمایشات آقا هنوز دنباله همان مذاکرات و افکاری است که هشتصد هزار تومان ما را متضرر کرد. به جهت اینکه از روی بیاطلاعی و بیتجربگی ما یک مخارجی کردیم و نتیجه نبردیم.
فیروزآبادی- من که مخالف بودم شما کردید.
فهیمی- خوب، آقا نکردید. وکلاء کردند. آقا هم جزء آنها بودند. یعنی آن وقت همچو تصور می‌شد که اگر یک مهندس آهن ذوب کنی برای راهآهن بیاید و برود سر معدن ریل خودش به راه می‌افتد تا بیرون.
این طور فکر کردیم ولی بعد وقتی که مهندس آمد گفت خوب! آهن کجا است؟ من مهندس. آما آهن کو؟ آن وقت رفتیم یک معادنشناس آوردیم تا آهن برای‌مان پیدا کند و فرض کردیم یک معدنشناس که آمد با یک کرور برای ما ریلها را درست خواهد کرد. ولی وقتی که آمدند و دیدند یک پیشنهادی دادند که باید شانزده کرور برای این کار اعتبار بدهید. خلاصه ما مبلغی ضرر کردیم و فهمیدیم چه غلط رفتهایم و پس از مذاکرات زیاد بالاخره معلوم شد که باید به سندیکا داد و راهآهن را به شکل حالیه باید ساخت و این هم که آقا می‌فرمایید اشتباه است این سندیکا منحصراً آمریکایی نیست. یک کمپانی است مرکب از آلمان و آمریکایی و این هم یک تصور غلطی است که خیال بفرمایید همین که سندیکای آمریکایی یک امتیازی گرفت و مهندس آمریکایی برای تفتیش عملیات و کارهای او گماشتند او می‌رود و با سندیکا همدست می‌شود و راپرت غلط می‌دهد اولاً در یک کمپانی و یک سندیکایی معلوم نیست کی آلمانی است کی آمریکایی است این یک کمپانی است که یک اسامی چاپ و منتشر می‌کند و قراردادی هم با ما دارد که باید اجرا کند یک نفر آدم مطلعی هم باید مأمور تفتیش و نظارت کارهای او باشد یک چنین شخصی را هم با سالی دو سه‌هزار تومان حقوق نمی‌شود استخدام نمود زیرا این آدم باید کاملاً مطلع و بصیر باشد مثلاً باید تفتیش کند و ببیند کمپانی چطور می‌کند. از روی شرایط مقررهاش کار می‌کند یا نه. سنگش چطور است؟ آهن روی ریل به همان اندازه و متری که باید باشد هست یا نه؟ اینها یک سلسله مسائل علمی است که یک نفر متخصص بصیر و با اطلاع لازم دارد. یک نفر آدم عادی نمی‌تواند این کار را بکند به عقیده بنده شما یک مهندس قابلی می‌خواهید و کمتر از بیست هزار دلار هم نمی‌شود به او داد تا به رود خوب تفتیش و مراقبت کند به جنوب و شمال مملکت به رود و همه جا را دقیقانه نظارت کند و ببیند مطابق دستور خودش رفتار می‌کنند یا نه؟ و مراتب را راپرت بدهد.
بنده حضور داشتم که این شخص مذاکره می‌کرد و راپرت می‌داد و در چند ماده عقیده داشت که کمتر از این میزانی که مقاطعه داده شده ممکن بود مقاطعه داد و نظریات خودش را راجع به مواد و فقرات مختلفه اظهار کرده بود که خیلی جامع بود. این مسائل را البته اگر بنده و آقا تفتیش می‌کردیم قطعاً ملتفت نمی‌شدیم زیرا این مسائل کار یک مهندس لایق و قابل است.
کازرونی- شما از کجا میدانید این عالم است یا نه؟ شما باید اجلی از او باشید تا بفهمید.
فهیمی- آقای کازرونی شما بیخود می‌فرمایید. بگذارید حرفم را بزنم. شما در کمیسیون موافقت کردید ولی حالا اینجا برای خودنمایی می‌خواهید مخالفت کنید. اگر اظهاری دارید بعد از بنده ممکن است حرف بزنید. بالاخره این شخصی که باید برود و با کمال دقت و خوبی کارش را انجام دهد باید خیالش راحت باشد. این کارها از عهده یک مفتش دوهزار تومانی بر نمی‌آید برای این کار باید مهندس لایق و قابل آورد و حقوق کافی هم داد چنانچه دولت پیشنهاد کرده والّا مثل این است که این پول‌ها را هم پهلوی همان هشتصد هزار تومان بفرستیم.
کازرونی- سابقاً هم دولت پیشنهاد کرده بود.
رئیس- آقای کازرونی رعایت نظامات را بفرمایند. عرض کنم بنده مردم که به این پیشنهاد می‌شود رأی گرفت یا نه؟ برای اینکه غیر از آمریکایی معلوم نیست از چه ملتی است. پیشنهاد یک حالت ابهامی دارد و به علاوه خودشان هم اظهار عقیده نکردهاند بنابراین بنده نمیدانم چه صورتی خواهند داشت؟
فیروزآبادی- بنده مسترد می‌دارم.
رئیس- پیشنهاد آقای آقاسیدیعقوب قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم حقوق مستخدم در سال هفت هزار و پانصد تومان باشد.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- بنده وقتی که این پیشنهاد را تقدیم
کردم که آقای وزیر مالیه هم اینجا تشریف داشتند و در ضمن این پیشنهاد می‌خواستم آقای وزیر مالیه یک تذکراتی بدهند از قراری که اطلاع داریم بدون مراجعه به مجلس از این پول قند و شکر به سندیکا داده می‌شود و آن اعتبار پنج میلیونی از بین رفته و خرج شده بنده می‌خواستم توضیح بدهند که چطور شده از این اعتبار قند و شکر به مصرف میرسانند و آن پنج میلیون اعتبار چه شده؟ می‌خواهند خرج کنند و بعد لایحهاش را به مجلس بیاورند؟ اگر برخلاف قانون می‌خواهند کاری کنند و در وجوه حاصله از قند و شکر مداخلاتی بنمایند خوب نیست در هر حال خواست توضیح بدهند که مستحضر شویم.
موضوع دیگر اینکه الان قریب ظهر یا بعد از ظهر است و همه متوجه رفتن هستند.
لکن خوب است اصل قانونی را که ما گذراندهایم در نظر بگیرید و یک مرتبه متوجه بشوید و ببینید این دوره راجع به مستخدمین خارجی چه حکایتی است. یک دفعه برای فلان مستخدم خارجی لایحه می‌آید با سالی چهارده‌هزار پانزده‌هزار تومان حقوق اشخاصی را که ما در دوره ششم برای راهآهن استخدام کرده بودیم با مشاوره رئیس کل مالیه وقت بود که ما یازده نفر متخصص یا مهندس با به اصطلاح بر مهندس استخدام کردیم و آوردیم اینجا و در ماده دو لایحه هم نوشته شده که جمع حقوق سالیانه مستخدمین مذکور بین از پنجاههزار تومان نخواهد بود و این پنجاه هزار تومان از محل اعتبار دویست و پنجاههزار تومان قانون مصوب ۲۰ بهمن تأدیه خواهد شد.
ما از این اعتبار یک محلی به دولت دادیم که مهندس و بر مهندس برای خط‌آهن استخدام کند و بیاورد.
یازده نفر را هم پیشنهاد کرده بودند جمع حقوق این یازده نفر هم معین شده بود که چقدر است با اینکه حقوق این مهندسین هم متساوی و یک نبود زیرا رتبه علمی این یازده نفر یکی نبود و حقوقشان مختلف بود و مابین خودشان یک طرزی این مبلغ را تقسیم کرده بودند حالا با فرض اینکه حقوق همه این اشخاص را یکی و مساوی فرض کنیم وقتی که پنجاههزار تومان را به یازده نفر تقسیم کنیم به هر یک از اینها نه‌هزار تومان می‌رسد این شخص هم که شما الان می‌خواهید برای نظارت و تفتیش عملیات سندیکا استخدام کنید یکی از همان یازده نفر و از جمله همان متخصصین و مهندسین سابق است شما از نه‌هزار تومان حقوق یک مرتبه این‌قدر پیشنهاد و اضافه کردهاید مثل این است که شما روی گنج نشستهاید؟!
با هزار بدبختی و فلاکت یک پولی از مردم جمع و فراهم می‌شود برای یک امر مفیدی آن وقت شما می‌آیید دوازده‌هزار تومان و پانزده‌هزار تومان بیست‌هزار تومان حقوق برای اشخاص معین می‌کنید و می‌گویید به دَرک خدا کریم است این پول با هزار زحمت فراهم می‌شود نباید این‌طور مصرف حقوق و اضافه حقوق اشخاص بشود در صورتی که همان‌طور که آقای فیروزآبادی اظهار کردند این شخص در جزو همان یازده نفری بود که هیچکاری از ایشان نیامد و هشتصد هزار تومان به ما ضرر زد. این پول را هم ما ریختیم دور گفتیم به جهنم فقط به عشق راهآهن نه به واسطه وجودش بلکه فقط به عشقش. باز حالا پس از تمام این کارها آمدهاند و در حقوق می‌خواهند بدهند. وزیر فواید عامه اظهار می‌کرد که این شخص آدم کاری است. خوب فرضاً که آدم کاری و خوبی هم باشد این دلیل نیست که ما تمام دارایی و ثروت خودمان را به او بدهیم بنده میدانم این شخص از درجه دوم و سوم همان مهندسینی بود که ما با سالی پنجاههزار تومان استخدام کرده بودیم اساساً عقیده بنده همان عقیده آقای فیروزآبادی است و معتقدم پس از اینکه این ترتیب را ما برای عمل راه آهن انتخاب کردیم و معتقد شدیم که باید به سندیکا و کمپانی واگذار کرد و آن مهندسین سابق را جواب گفتیم دیگر استخدام این شخص معنی ندارد.
عدل- مفتش است.
آقاسیدیعقوب- آقا می‌فهمم مفتش است یعنی کسی است که استخدام می‌کنند برای اینکه محرمانه به ما خبر بدهد که در فلان نقطه سندیکا بر طبق مقررات خودش عمل کرد یا نه؟ ولی به سر شما و به سر خودم قسم که دیگران به هیچ‌وجه آن عشقی را که ما نسبت به مملکت و مصلحت خودمان داریم ندارند. خدایا تو می‌دانی و شاهدی که دل ما باید به حال خودمان به سوزد نه دیگران مع‌ذالک بنده برای موافقت با دولت سالی هفتهزار و پانصد تومان را پیشنهاد کردهام گرچه بنده میدانم که آقایان رأی نخواهند داد و حاضر هم نخواهند شد که جواب توضیحات بنده را بدهند ولی بنده لازم بود که این عرایض را عرض کنم و بگویم که حقوق این شخص هفتهزار تومان بود و حالا دوازده هزار تومان معین کردهاند. معهذا بنده پیشنهاد خودم را مسترد می‌دارم.
رئیس- چند فقره پیشنهاد رسید ولی یک پیشنهادی رسیده که جلسه ختم شود و مذاکرات بماند برای جلسه آتیه (نمایندگان- صحیح است) قبلاً باید اقتراع به عمل آید برای شرفیابی حضور اعلیحضرت همایونی برای عرض تبریک عید تاجگذاری
(در این موقع اقتراع به عمل آمده آقایان ذیل معین شدند)
آقایان: میرزا سید ابراهیم خان شریفی - آقازاده سبزواری - بوشهری - دکتر امیر اعلم - الفت - حکمت – آقا سید حسین آقایان - طباطبایی دیبا - مجد ضیایی - مقدم – دیوان‌بیگی - صادقی
رئیس- به طوری که خاطر آقایان مسبوق است ما امروز شش فقره کارهایی که بسیار بزرگ و معتنابه بود انجام دادهایم و خدماتی قبلاً کردم بودیم و امروز تمام شد. این‌طور کار کردن نتیجه متقابلهاش این است که جلسات طولانی داشته باشیم فعلاً ما در دستور چیزی نداریم اگر اجازه می‌فرمایید جلسه آتیه برای روز سهشنبه دهم اردیبهشت باشد تا کارهای کمیسیونها تمام شود.
(مجلس یک ربع بعد از ظهر ختم شد)
قانون
اجازه واگذاری حمل پست هوایی خط تهران به مشهد به کمپانی هواپیمایی یونکرس
مصوب سوم اردیبهشت ۱۳۰۸
ماده واحده- مجلس شورای ملی به وزارت پست و تلگراف اجازه می‌دهد که حمل پست هوایی خط تهران به مشهد را به کمپانی هواپیمایی یونکرس واگذار نماید که کلیه محمولات پستی تهران به مشهد و بالعکس و نقاط عرض راه را اقلاً هفته‌ای یک مرتبه در مدت یک سال حمل کرده و اضافه نرخ پستی را که از محمولات پست هوایی در این خط و خطوط پهلوی و قصر و بوشهر اخذ می‌شود بدون اینکه محدود به حدود مذکوره در ماده پنجم قانون ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ باشد پس از وضع مخارج اداری در مقابل حمل و نقل پستها در خطوط مذکوره دریافت کند.
توضیح آنکه سایر شرایط راجع به حمل پستهای هوایی خط تهران - مشهد بر طبق مقررات قراردادی خواهد بود که راجع به خطوط تهران - پهلوی و تهران - قصر و تهران - بوشهر در حدود قانون ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ بین وزارت پست و تلگراف و مؤسسه یونکرس منعقد گردیده است.
بدیهی است کمک خرج فرسخی سه قران که در ماده سوم قانون هواپیمایی مورخ ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ مذکور است به این خط تعلق نخواهد گرفت.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سوم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
قانون
اجازه پرداخت کسر مخارج سیمکشی خط مسجدسلیمان
مصوب سوم اردیبهشت ۱۳۰۸
ماده واحده- به وزارت مالیه اجازه داده می‌شود معادل ۱۱۶۲۵ تومان برای کسر مخارج سیمکشی خط مسجدسلیمان از محل پنجاههزار تومان قسط دوم قانون مورخ ۲۳ مهر ماه ۱۳۰۶ سیمکشی خطوط جدیده توسط وزارت پست و تلگراف تأمین و پرداخت نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سوم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
قانون
اجازه احتساب قیمت مصالح عمارت دولتی شیراز بابت مصارف بنای جدید نظمیه
مصوب سوم اردیبهشت ۱۳۰۸
ماده واحده- مجلس شورای ملی تصویب می‌نماید که مبلغ یک‌هزار و شش‌صد و سی و هشت تومان و هشت قران قیمت مصالح عمارت دولتی شیراز را که در سال ۱۳۰۶ به مصرف بنای جدید عمارت نظمیه رسیده است از محل عایدات مملکتی آن سنه وزارت مالیه با وزارت داخله احتساب نموده عمل این محاسبه را تصفیه نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سوم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
قانون
تصویب قرارداد پستی عمومی و مقاوله‌نامه‌ای مراسلات و جعبههای با قیمت و امانات پستی منعقده در کنگره پستی استکهلم
مصوب سوم اردیبهشت ۱۳۰۸
ماده واحده- مجلس شورای ملی قرارداد پستی عمومی و مقاوله‌نامه مراسلات و جعبههای با قیمت و مقاوله امانات پستی را که در تاریخ ۲۸ اوت ۱۹۲۴ مطابق پنجم سنبله ۱۳۰۳ در کنگره پستی استکهلم منعقد و به شرح ذیل تنظیم یافته تصویب می‌نماید.
اول- قرارداد پستی عمومی دارای ۸۰ ماده و پرتکل نهایی آن شامل ۱۲ ماده نظامنامه اجرای قرارداد مزبور مشتمل بر هشتاد و شش ماده و برات‌القول نهایی آن حاوی ۳ ماده
دوم- مقاولهنامههای راجع به امانت پستی دارای ۵۲ ماده و پروتکل نهایی آن شامل ۹ ماده و نظامنامه اجرای مقاوله‌نامه امانات پستی حاوی ۴۹ ماده پروتکل نهایی آن متضمن یک ماده
سوم- مقاوله نامه راجع به مرسولات و جعبههای با قیمت دارای ۳۳ ماده و پرتکل نهایی آن شامل یک ماده و نظامنامه اجرای مقاوله‌نامه مزبور مشتمل بر ۱۷ ماده:
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سوم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر