مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ آبان ۱۳۴۲ نشست ۵

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ آبان ۱۳۴۲ نشست ۵

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲ آبان ۱۳۴۲ نشست ۵

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۲۱

جلسه: ۵

فهرست مطالب:

۱- تصویب صورت مجلس‏

۲- بیانات آقای رئیس به مناسبت روز سازمان ملل متحد

۳- بیانات قبل از دستور آقای ملک‌زاده آملی‏

۴- قرائت صورت اسامی هیئت‌رئیسه کمیسیون‌ها

۵- طرح برنامه دولت آقای علم‏

۶- تعیین موقع و دستور جلسه آینده - ختم جلسه‏

مجلس ساعت نه و ده دقیقه صبح برپاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- تصویب صورت مجلس

۱- تصویب صورت مجلس

رئیس – صورت غائبین جلسه قبل از قرائت می‌شود

(بشرح ذیل قرائت شد)

غائبین با اجازه –

آقایان هیراد – حسینی – تیمسارسرلشگر همایونی – مهرزاد.

دریرآمدگان با اجازه –

آقایان نوربخش – ساگینیان.

رئیس – آقایان راجع بصورت جلسه قبل اگرنظری دارند بفرمایند. آقای احمدی بفرمائید.

احمدی –در صفحه ۲ جناب آقای منصور فرمایش کرده‌اند که ‹‹ مجلس مجلس وحدت است در جلسه علنی که مطرح ››‌گمان می‌کنم درجلسه علنی مطرح نیست باشد.

منصور –صحیح است کلمه (نیست) افتاده.

رئیس – اصلاح می‌شود. آقای دکتر عاملی بفرمائید

دکترعاملی – اسم بنده در وصرت جلسه با الف نوشته شده است خواهش می‌کنم اصلاح بفرمایند.

رئیس –اصلاح می‌شود. درصورت مجلس نظر دیگری نیست ؟(اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.

- بیانات آقای رئیس بمناسب روز سازمان ملل متحد

۲- بیانات آقای رئیس بمناسب روز سازمان ملل متحد

رئیس – امروز پنج شنبه دوم آبانماه ۱۳۴۲ و مصادف با ۲۴ اکتبر ۱۹۶۳ است که درست ۱۸ سال تمام از تاسیس سازمان ملل متحد می‌گذرد و در تمام کشورهای جهان که عضو سازمان می‌باشند بمناسبت روز ملل متحد مردم در مراسم جشن و شادی این روز بین المللی شرکت دارند.

سازمان ملل متحد که یگانه دستگاه حافظ صلح و امنیت جهان و طرفدار جدی بسط عدالت و مدافع آزادی و خواهان رفاه و آسایش عموم افراد بشر میباشدو برای تعقیب و انجام همین مقاصد پس از جنگ دوم جهانی بوجود آمده با کمال انصاف و حقیقت گوئی باید اذعان کرد ظرف این مدت ۱۸ سال با وجود کلیه موانع و مشکلات بخوبی و تا آخرین حدامکان از عهده وظایف خطیر خود برآمده و در راه استقرار و حفظ اصلح و جلوگیری از بروز حوادث ناگوار و رفع اختلافات بین ملل قدمهای مؤثری برادشته و با مساعی مداوم خود برای حل وفصل مشاجرات بین المللی باطرق ممکنه اقدام عاجل نموده و در جهت همکاری بین المللی و پیشرفت امور اقتصادی و اجتماعی احترام حقوق ملل و افراد بشر خدمات ذی قیمتی انجام داده که مورد سپاسگزاری جهانیان می‌باشد (صحیح است).

کشور شاهنشاهی ایران که از هواخواهان این سازمان بین المللی و از اعضاء‌قدیمی و اولی آن است همواره نسبت باین دستگاه احترام خاصی قائل است و در راه پیشرفت مقاصد خیرخواهانه این سازمان همیشه پیشقدم و کوشا بوده ودر طریق حفظ صلح جهان که شعار شاهنشاه مفخم و افراد این کشور باستانی است همواره مساعی خود ر ابکار برده و صفحات تاریخ ما بهترین شاهد آن می‌باشد (صحیح است).

سعی وکوشش شاهنشاه و رهبر خردمند ما در صحنه سیاست بین المللی در حصول تفاهم بیشتر بین ملل جهان که آثار ارزنده آن در مجامع بین المللی مشهود و معرف صلح جوئی و حسن نیت معظم له و ملت ایران است خود شاهد این مدعا و مظهر شخصیت بارزشاهنشاه معظم و صلح طلبی ملت ایران است (صحیح است).

اصول عدالت و انصاف، آزادی و مساوات، دفاع از حقوق محرومین که شعار سازمان ملل متحد و برنامه کار او است در کشور شاهنشاهی ایران با همت مردانه شاهنشاه معظم و پشتیبانی قاطبه ملت ایران از اصول ششگانه ملی عملی شده و تساوی حقوق زن و مرد یکی از آثار ارزنده آن می‌باشد.

مجلس شورای ملی همواره آرزومند استحکام و دوام این سازمان عظیم بین المللی بوده و توفیق این مرکز مهم جهانی را در راه حفظ صلح جهان و رفاه و سعادت و تامین حقوق و آزادی افراد بشر وتقویت اساس اقتصادی و اجتماعی کشورها و رفع اختلافات بین المللی و برطرف ساختن حوائج و مشکلات ملل از خداوند متعال مسئلت داشته و این روز فرخنده را بمات نجیب ایران و عموم ملل جهان تبریک و تهنیت می‌گوید و امیدوار است سالی که سازمان ملل در پیش دارد برای کلیه جهانیان توام با سعادت و نیکبختی باشد .(نمایندگان – انشاء الله).

- بیانات قبل از دستورآقای ملک زاده آملی

۳- بیانات قبل از دستورآقای ملک زاده آملی

رئیس – آقای ملک زاده آملی بفرمائید.

ملک زاده آملی – عرض امروز بنده مربوط بجریان سیل شمال اس تکه خیلی بجا بودبنده نتیجه مسافرت خودمان را در جلسه علنی روز سه شنبه بعرض آقایان نمایندگان محترم میرساندم ولی چون هیئت محترم دولت روز سه شنبه بمجلس معرفی شد فرصتی برای بنده باقی نماند. حال قبل از عرض محتصرم، از تشکیل هیئت دولت جدید بفرمان شاهنشاه عظیم الشان از طرف خود و عموم آقایان نمایندگان محترم حضور جناب آقای نخست وزیر و عموم آقایان وزیران صمیمانه تبریک عرض می‌کنم.

در تعقیب عرض مختصر جلسه علنی روز یک شنبه خود راجع به سیل مازندران ساعت ۲ بعد از ظهر همانروز بنده باتفاق جناب آقای حبیبی و جناب آقای دکتر رهنوردی نمانیدگان شمال به نمایندگی از طرف سایر آقایان نمایندگان مازندران در خدمت جناب آقای دکتر خطیبی مدیر عامل سازمان شیر وخورشید سرخ ایران با وسایل امدادی کافی، لازم بمازندران حرکت کردیم در بین راه اطلاع حاصل کردیم که علیا حضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران شخصا برای بازدید مناطق آسیب دیده بمازندران تشریف فرما می‌شوند. ساعت ۵ بعد از ظهر وارد آمل شدیم و بلافاصله در شیر وخورشید سرخ شرکت کردیم و آقای دکتر خطیبی دستور لازم برای توزیع خواربار و لوازم و پوشاک که از تهران فرستاده شده بود دادند علیا حضرت شهبانو درساعت ۷ بعد از ظهر به آمل نزول اجلال فرمودند که بعد هم ببابل تشریف فرما شدند ساعت ۸ بعد ازظهر نمایندگان مازندران و جناب آقای استاندار و سایر مامورین را بحضور پذیرفتند و اوامر مؤکد و لازم برای کمک بآسیب دیدگان صادر و مخصوصا برای تهیه غذای گرم اوامر لازم صادر فرمودند و صبح روز دوشنبه علیا حضرت درکمپ هائی که برای جمع آوری آسیب دیدگان در شهر بابل و محمود آباد تشکیل شده بود شرکت فرمودند و تمام چادرها و لوازم موجود در کمپ‌ها را شخصا بازدید فرمودند و شخصا از تمام سیلزدگان چه زن و چه مرد دلجوئی فرمودند و مخصوصا در کمپ محمود آباد ازمأمورین شیر و خورشید سرخ و مأمورین انتظامی و سایر مأمورین دولت که بسرعت در ظرف ۲۴ ساعت تمام وسایل سیلزدگان را آماده کرده بودند اظهار قدردانی فرمودند و به بنده مأموریت دادند که عنایت و توجهات خاص علیا حضرت را بهمه آقایان ابلاغ کنم حتی علیاحضرت دستور فرمودند در محمود آباد علاوه بر کمک هائی که به سیل زدگان شده مبلغ پنجهزار ریال کمک نقدی از طرف شیر وخورشید سرخ ایران بهریک بشود تا بعدا هر کمک لازم دیگری که احتیاج باشد نسبت بآن اقدامات لازمه ازطرف شیر وخورشید سرخ بعمل بیاید و علیا حضرت نیمساعت بعد از ظهر روز دوشنبه به تهران مراجعت فرمودند و بلافاصله جلسه مشترکی در شیرو خورشید سرخ آمل و بابل تشکیل گردید و اوامر علیا حضرت بموقع اجرا گذارده شد و بنده و سایر همکارانم در خدمت آقای دکتر خطیبی مدیر عامل شیرو خورشید سرخ به تهران مراجعت کردیم بنابراین بنده از طرف خودم و عموم نمایندگان مازندران از توجهات عالیه بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه و علیا حضرت شهبانوی محبوب ایران و همچنین از توجهات مخصوص والا حضرت شاهدخت شمس پهلوی ریاست عالیه شیروخورشید سرخ ایران که اوامر لازم و فوری صادر فرمودند و همچنین ازتوجهات جناب آقای نخست وزیر که اوامر لازم و فوری صادر فرمودند صمیمانه سپاسگزاری می‌کنم.

- قرائت صورت اسامی هیئت رئیسه کمیسیونها

۴- قرائت صورت اسامی هیئت رئیسه کمیسیونها

رئیس- صورت اعضای هیئت رئیسه کمیسیونها قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

محترما باستحضار می رساند بموجب ماده ۲۴ آئین نامه داخلی مجلس شورای ملی کمیسیونهای منتخبه از شعب در تاریخ اول آبانماه ۱۳۴۲ هیئت رئیسه خود را بشرح زیر انتخاب اینک گزارش آنرا تقدیم می‌دارد.

کمیسیون بودجه:

رئیس		آقای دکتر ناصر یگانه
نواب رئیس		آقایان: نیری – مهندس اسماعیل جلالی
مخبر		آقای مهندس عبدالله والا
منشی		آقایان: مهندس پروشانی – مهندس حسن صائبی

کمیسیون برنامه:

رئیس		آقای دکتر مصباح زاده
نواب رئیس		آقایان: مهندس پرویز بهبودی – مهندس جلالی نوری
مخبر		آقای دکتر رشتی
منشی		آقایان: ابوالحسن احتشامی – هاشم جاوید

کمیسیون دادگستری:

رئیس		آقای دکتر باقر عاملی
نواب رئیس		آقایان ‍: شیخ الاسلامی – صادق احمدی
مخبر		آقای دکتر مبین
منشی		آقایان: مجد – آموزگار

کمیسیون دارائی:

رئیس		آقای محسن خواجه نوری
نواب رئیس		آقایان: اهری – بدرصالحیان
مخبر		آقای دکتر یزدان پناه
منشی		آقایان: اوزار – وحیدنیا

کمیسیون کشور:

رئیس		آقای دکتر صاحب قلم
نواب رئیس		آقایان: صفی پور – مرتضوی
مخبر		آقای حسام الدین رضوی
منشی		آقایان: مهندس عطائی – دکتر زعفورانلو

کمیسیون فرهنگ:

رئیس		آقای دکتر خطیبی
نواب رئیس		بانوشوکت ملک جهانیان – آقای دکتر سام
مخبر		بانو فرح روپارسا
منشی		آقایان: کیوان صدری – مهندس انصاری

کمیسیون بهداری:

رئیس		آقای دکتر اعتمادی
نواب رئیس		آقایان: دکتر جواد سعید- دکتر سعید حکمت
مخبر		آقای دکتر کیان
منشی		آقایان: دکتر پورهاشمی – دکتر رهنوردی

کمیسیون راه:

رئیس		آقای دکتر عدل
نواب رئیس		آقایان: معتمدی- پزشکی
مخبر		آقای دکتر مهندس ناصر بهبودی
منشی		آقایان: کنگرلو – دکتر صالحی

کمیسیون کشاورزی:

رئیس		آقای مهندس حیدر علی ارفع
نواب رئیس		آقایان: دکترنجیمی – علی اکبر رهبر
مخبر		آقای مهندس برومند
منشی		آقایان: مهندس صادقیانی – محمد علی نوربخش

کمیسیون امور خارجه:

رئیس		آقای دکتر ضیائی
نواب رئیس		آقایان: حاذقی – دکتر رمضانی
مخبر		آقای مافی
منشی		بانو نزهت نفیسی – آقای دکتر فربود

کمیسیون اقتصاد وبازرگانی:

رئیس		آقای دکتر هادی هدایتی
نواب رئیس		آقایان: کاظم کورس – محسن موقر
مخبر		آقای مهندس زنجانچی
منشی		آقایان: مهندس مجتهدی – دکتر رضوانی

کمیسیون پست وتلگراف و تلفن:

رئیس		آقای رسول پرویزی
نواب رئیس		آقایان: دکتر جعفری – ملک زاده آملی
مخبر		آقای تقی زند
منشی		آقایان: مهندس زرآور- سیفی

کمیسیون نظام:

رئیس		تیمسار همایونی
نواب رئیس		تیمسار نکوزاد آقای حسینی
مخبر		تیمسار مصیب حکیمیان
منشی		آقایان: کنگرلو – دکترمدنی

کمیسیون امور استخدام:

رئیس		آقای دکتر معتمد وزیری
نواب رئیس		آقایان: سید محمد میرهادی – مجید موسوی
مخبر		آقای مهندس آراسته
منشی		آقایان: توسلی – ثامنی

کمیسیون کار وامور اجتماعی:

رئیس		آقای دکتر منوچهر کلالی
نواب رئیس		آقایان: حیدر صائبی – مهندس علیرضا ریاحی
مخبر		آقای قراچولو
منشی		بانوابتهاج سمیعی – آقای باغ میشه

کمیسیون عرایض:

رئیس		آقای سرتیپ پور
نواب رئیس		آقایان: اقبالی – ابوالفضل حاذقی
مخبر		آقای زهتاب فرد
منشی		آقایان: صفی پور – غلامرضا بهادری

کمیسیون محاسبات:

رئیس		آقای روحانی
نواب رئیس		آقایان: اهری – هیراد
مخبر		آقای دکتر مهدی زاده
منشی		آقای: زهتاب فرد

جهت مزید استحضار عالی عرض می‌شود که چون کمیسیونهای همکاری مجلسین و تحقیق سئوالات هنوز تکمیل نشده انتخاب هیئت رئیسه کمیسیونهای مذکور بروز بکشنبه پنجم آبانماه ۱۳۴۲ موکول گردیده که در گزارش آتی بعرض خواهد رسید.

رئیس –آقای دکتر الموتی نظری دارید بفرمائید.

دکتر الموتی – آقای نیری نامه‌ای داشته اندنظر باینکه برای اینجانب بطور آزاد بدون داشتن سمت در حال حاضر انجام وظیفه بیشتر میسر است لذا با اظهار کمال تشکر و امتنان از حسن ظن آقایان همکاران ارجمند بدینوسله استعفای خود را از نیابت ریاست کمیسیون بودجه تقدیم نموده استدعای قبول آنرا دارم. سید محمد باقر نیری.

- طرح برنامه دولت آقای علم

۵- طرح برنامه دولت آقای علم

رئیس – برنامه دولت مطرح است، آقای صادق احمدی بعنوان مخالفت صحبت می‌کنند.

صادق احمدی – بنام خداوند متعال آغاز سخن می‌کنم و از خداوند متعال مسئلت دارم که مرا در گفتن مطالبی که ادای آن در پشت تریبون مجلس مفید و مؤثر بحال ملت و مملکت باشد یاری واستعانت فرماید بنده با اینکه با کلمه مخالف مشروط موافق نیستم یعنی در واقع این جمله را صحیح نمی دانم و مخالف مشروط بی معنی است. معهذا بعنوان مخالف مشروط همانطور که ملاحظه فرمودید اسم نویسی کردم که بعد چند نفر از آقایان نمایندگان و جناب آقای مهندس ریاضی ریاست محترم مجلس تذکر فرمودند و نتیجه بنده کلمه مشروط را برداشتم و فعلا بعنوان مخالف در برنامه دولت عرایض خودم را عرض می‌کنم شاید بعضی از آقایان برایشان تعجب ‎آور باشد که چطور با سابقه ارادتی که بنده به شخص جناب آقای نخست وزیر و اکثر آقایان محترم اعضای کابینه ایشان دارم بعنوان مخالف صحبت می‌کنم بنده با حفظ این ارادتی که به آقایان دارم برنامه دولت را یک برنامه جامع و خالی از نقص نمی دانم و بعنوان نماینده ملت وظیفه خود میدانم نواقصی که بنظرم می‌رسد عرض کنم البته اگر توضیحات جناب آقای نخست وزیر و سایر اعضای هئیت محتر م دولت بنده را قانع کرد می‌توانم مخالفتم را پس بگیرم و رأی سفید بدهم و الاخیر. انقلابی که درششم بهمن شاهنشاه در این ممکلت ایجاد کردند یک اقدام فوق العاده متهورانه و درواقع خارق العاده‌ای بود (صحیح است) اگر مجلسین و هیئت دولت در بسمرسانید این انقلاب خدای نخواسته کوتاهی کنند معلوم نیست که تکلیف آینده ممکلت چه خواهد شد (صحیح است) شاید هنوز عده‌ای باشند که یا روی اغراض خصوصی و شخصی که دارند ویا در اثر بدبینی که متاسفانه در جامعه ما وجود دارد هنوز بمفهوم واقعی این انقلاب پی نبرده باشند و شاید باشند عده‌ای که متاسفانه مشغول سمپاشی باشند. البته بنده باید عرض کنم که تعداد این گونه افراد زیاد نیست اکثریت قریب باتفاق مردم این ممکلت به برنامه انقلابی شاهنشاه رأی موافق داده‌اند ولی ما نباید خودمان را گول بزنیم هستند افرادی که خواه ناخواه این انقلاب به ضررشان بوده است منافعی را که سالهای است از آن استفاده می کرده‌اند و اکثریت مردم این مملکت را استثمار می‌نمود ه‌اند این انقلاب بخطر انداخته‌اند وآنها طبعا ناراضی هستند وهیچ برو برگرد هم ندارد دولت ومجلسین فعلا بایستی اقداماتشان طوری باشد که مجالی برای سمپاشی به این افراد ندهد. جناب آقای نخست وزیر جنابعالی فرمایشتتان فرمودید بایستی دستگاههای دولتی را، عین فرمایشتتان را بنده اینجا قرائت می‌کنم برای به ثمر رسانیدن این انقلاب بزرگ باید چرخهای اداره مملکت هماهنگی کنند بسیار فرمایش متینی است.

اما به چه نحو؟ در حال حاضر همانطور که آقایان مثبوق هستید سازمانهای اداری مملکت ما یک وضع رضایت بخشی ندارد (صحیح است) با قانون استخدام جامع و مانع ممکن است سروصورتی به سازمانهای اداری این مملکت داد ووضع آشفته اداری مملکت را بصورت بهتری درآورد اما این قانون استخدام کی آماده می‌شود بنده نمی دانم با اوضاع واحوال فعلی که هر سازمانی یکسازی برای خودش می‌زند بنده فکر نمی‌کنم این قانون استخدام برای یک مدت کوتاهی به نحوی که مورد قبول اکثریت آقایان باشد تصویب بشود اگر می‌شد خود جناب آقای نخست وزیر معطل مجلس نمی‌شدند و به انتظار مجلس نمی‌نشستند حالا با فرض اینکه شد آیا این قانون جامع می‌تواند جلوی این بی بندوباریهایی که در سازمانهای ما هست و سالها بوده است و الان هم وجود دارد بگیرد، جلوی این تشبثات، پارتی بازیها این انتصابات نابجا، این پرداختهای بی تناسب رابگیرد؟ بنده گمان نمی‌کنم (مستوفی –مایوس نباشید) جناب آقای نخست وزیر جنابعالی بایستی در برنامه کارتان ودراین برنامه که در واقع بایستی یک برنامه انقلابی باشد فکری برای معنویات مردم بکنید (صحیح است) امروز می‌بینم تمام سازمانهای ما در یک وضع آشفته‌ای هستند اکثریت کارمندان دولت از وضع خودشان در اثر تعبیضی که انتصابات می‌شود تبعیضی که در پرداختهای حقوق و مزایا می‌شود اکثریت کارمندان دولت ناراضی هستند اگر شما بگوید چنین نیست خیلی خوشبین هستید تا وقتی که معنویات در این مملکت در سطح بالاتری قرار نگیرد و فکری برای این کارنشود تا جلوی این نشریات مضر ومضل قرار نشود تا جلوی این فیلم‌های تجارتی گرفته نشود سطح اخلاق عمومی مردم متاسفانه فکر نمی‌کنم که بالا بیاید (صحیح است) مملکت ما متاسفانه بازار فیلم‌های تجارتی شده (یکی از نمایندگان – آفرین) این بی ترتیبی‌هایی که شما می‌بینید پیش می‌آید این واقع جنائی که شما هر روز می‌بینید اتفاق می‌افتد اینها همه نتیجه این نشریات مضر و مضل است و نتیجه این فیلمهایست که نمایش داده می‌شود و هیچ فکری تا بحال برایش نشده است متاسفانه نه در برنامه این دولت و نه در برنامه‌های دولت‌های قبل برای این کار هیچ اقدام اساسی نشده است ومتاسفانه هروقت که چنین اشکالی پیش می‌آید تمام اعتراضات به دادگستری می‌کنند و شاخ و شانه‌ها را به سر دادگستری می‌شکنند و می‌گویند دادگستری خراب است. بنده نمی‌خواهم اینجا بگویم که دادگستری خالی از نقص است در دادگستری نواقص زیادی وجود دارد که خود جناب آقای دکتر باهری بهتر از بنده به نواقص امر وقوف دارند و اقداماتی هم کرده‌اند که انشاء الله به نتیجه مطلوب خواهد رسید و امیدواریم موفق گردند بنده اینجا نمی‌خواهم زیاد وارد کار دادگستری بشوم اما می‌خواهم عرض کنم که تنها اشکال کار نواقص دادگستری نیست تنها سرعت و شدت مجازات کافی نیست اگر شما فکر می‌کنید الان یک قاتلی که را که گرفته‌اند بدون محاکمه بدار بزنند به تمام معنی وضع مملکت درست می‌شود اشتباه می‌کنید بایستی جلوی عوامل این جنایات و این اقدامات خلاف قانون را گرفت (صحیح است) (سیفی – در محاکمه باید تصریع شود) البته در محاکمه باید تصریع بشود چون آقای سیفی و آقایان اشاره کرده‌اند لازم است که یک توضیح بیشتری عرض کنم بنده در موقعی که قتل آن خانم پروین اتفاق افتاد افتخاری دادستانی تهران داشتم و آقایانی که از نزدیک با بنده تماس داشتند و با دستگاه وزارت دادگستری دیدند که این پرونده در اسرع وقت از طرف بازپرس مربوط تکمیل شد و با ادعا نامه به دادگاه رفت شاید در ظرف بیست روز حداکثر، اما در دادگاه موجبات رسیدگی فراهم نبود با این معنی که آن مرد قاتل در اثر اینکه از طبقه سوم عمارت خودش را پائین انداخته بود پایش شکسته بود و نمی‌توانست حرکت کند خودش هم کمک می‌کرد که محاکمه به عقب بافتد و نمی‌گذاشت که معالجات به ثمر برسد پایش در گچ بود گچ را می‌شکست که موجبات محاکمه فراهم نشود و محاکمه به تعویق افتد نتیجتا دادگاه که تابع تشریفاتی است قانونا چند جلسه رسیدگی به این پرونده را به تعویق انداخت یعنی تجدید می‌شد معهذا با تمام این ترتیبات باز هم طرف سه چهارماه شاید چند روز بیشتر کمتر این پرونده از طرف دادگاه منتهی بصدور حکم اعدام شد. رسیدگی در دیوان کشور شاید اکثر آقایان اطلاع داشته باشند تابع تشریفاتی است یعنی پرونده‌ها را برای رسیدگی به نوبت می‌گذارد که راجع به خود اینهم با توجه به مطالبی که قبلا عرض کردم و آقای دکتر باهری وزیر دادگستری استدعا نمایم که برای این کار فکر بکنند و آن اینست که اصولا گذاشتن در نوبه خوب است ولی باید یک مستثنیاتی هم وجود داشته باشد یک موضوعاتی که ایجاد هیجان در مردم می‌کند مردم را ناراحت می‌کند عصبانی می‌کند باید خارج از نوبت رسیدگی بشود. البته آقایانی که دیوانعالی کشور تشریف دارند و بنده هم به همه شان ارادت دارم و همه شان مردمان شایسته‌ای هستند باید فکری برای این قبیل موضوعات بکنند تا دیوان کشور یک قدری حرکت سریعتری داشته باشد. این توقع را دائما از دستگاه پائین دارند که سرعت در کار نشان بدهد بسیار خود، ولی وقتی که پرونده ببالا می‌آید تا اندازه حرکتش کند می‌شود ولی خوب چوبش را آن قاضی می‌خورد که با حقوق ناچیز که کمتر از حقوق یک پاسبان است زندگی می‌کند کف نفس می‌کند شهامت اخلاقیش و شجاعت اخلاقیش را حفظ می‌کند بزن و بچه اش سخت میگذراند وقتی که پرونده ببالا می‌رود متاسفانه کند پیش می‌رود. بایستی برای این کار یک فکری کرد آنچه که در دستگاههای پائین انجام می‌شود کار با سرعت وصحیح پیش می‌رود ولی در بالا تا یک اندازه‌ای کند می‌شود و متوقف می‌ماند و آنهم معلول یک عواملی است که انشاء‌الله برطرف خواهد شد و جناب آقای دکتر باهری حل می‌کنند قضیه را اما. آنچه بنده بایستی اضافه کنم این است که راجع بدادگستری هر چه تا بحال جناب آقای نخست وزیر از طرف دولت گفته شده است متاسفانه تعارف بوده اینکه عرض می‌کنم تعارف بوده چون خودم در کوران بوده‌ام بهتر میدانم با اینکه اعلیحضرت همایون شاهنشاه مکرر تاکید فرموده‌اند دستگاه دادگستری باید تقویت بشود، استقلال قضات محفوظ بماند ولی دولتهای آنطوری که باید و شاید این دستگاه بزرگ را یکی از قوای ثلاثه این ممکلت است توجه نکرده‌اند حالا چرا نکرده‌اند چه عرض کنم تعمد داشته‌اند خدای نخواسته نمیدانم ولی مسلم است که دستگاه دادگستری با حرف درست نمی‌شود. جناب آقای دکتر خوشبین اینجا تشریف دارند بنده در زمانیکه افتخار داشتم که دادستان تهران باشم در خدمت ایشان (نمی دانم نظرشان هست یا نه) یک روز رفتم خدمتشان گفتم که دادسرای تهران که یک محل بسیار مؤثری است یعنی در مرکز و در کار مرکز بالاخاص در وضع دادگستری تاثیر دارد احتیاج دارد به یک تقویت مختصر مالی، احتیاج دارد باین که جنابعالی بمن دادستان تهران لااقل یک اعتباری در حدود ۵۰ هزار تومان ،۶۰ هزار تومان درماه دراختیار من بگذارید که اگر یک بزپرس تا ساعت ده شب مشغول تکمیل پرونده‌ای بود وظهر نرفت بخانه و زن وبچه اش راندید آخر ماه بتواند صد تومان باواضافه بدهیم و بعنوان پاداش او را تشویق کنیم که او دلخوش باین باشد، عرض کردم خدمتشان که شعب بازپرسی مثلا یک شعبه بازپرسی با دوهزار پرونده و یک کارمند مفلوک ۳۰۰، ۴۰۰ تومانی باید بگردد و اگر ممکن است یک کارمند اضافه بشعب بدهید در حالی که این همه کارمند زیادی در سازمانها و ادارات دولتی دارید، نظرم می‌آید با خنده فرمودند، بطوریکه اطلاع دارید پنج میلیون تومان از بودجه دادگستری کم شده شما چه توقع دارید؟ حق هم داشتند میدانم، خیلی هم کوشش کردند برای جبران این ۵ میلیون تومان و نشد بالاخره گویا با کوشش زیاد و زحمات آقای دکتر خوشبین پانصد هزار تومان دادند این موضوع را عرض کردم برای آنهایی که می‌گویند عدلیه باید تقویت بشود با این وضع ممکن نیست عدلیه تقویت بشود. بیمایه فطیر است خیلی معذرت می‌خواهم یک مطلب عامیان عرض می‌کنم بیمایه فطیر است. شما در عدلیه افراد از خود گذشته خیلی دارید همه آقایانی که این جا تشریف دارند خوشبختانه همه منصف هستند و میدانند که اکثریت قریب بر اتفاق قضات مملکت ما مردم شریفی هستند (صحیح است) اما آخر چطور می‌شود توقع داشت، بیک قاضی میکوئید ۳۰۰ یا ۴۰۰ تومان حقوق بگیر از صبح تا شب هر روز فحش و ناله و نفرین و دشنام وبدگوئی بخور ظهرهم منزل نرووزن وبچه ات را درناراحتی بگذار و بعد از ظهر هم کار کن تاساعت ده شب ۴۰۰، ۵۰۰ تومان هم بگیر، این که نمی‌شود این امکان ندارد این قاضی یک روزخدمت کرد دو روز خدمت کرد بعد دلسرد می‌شود می بیند که در یک سازمان کسانی هستند که کار کمتری میکنندو مزد بیشتری می‌گیرند این قاضی دلسرد مشود و کمتر کار می‌کند و این وضع صحیح نیست. حالا هی تعارف می‌کنید عدلیه باید تقویت بشود با حرف که نمی‌شود، اگر بخواهید عدلیه تقویت بشود بایستی درهمان وقتی که ده میلیون تومان بیک سازمان اضافه اعتبار می‌دهد پنج میلیون تومان از اعتبار وزارت دادگستری کم نکنید، من نمی دانم که این مطلب بعرض اعلیحضرت همایونی رسیده است یا خیر، خواستم این مطلب را مخصوصا اینجا عرض کنم و من تحقیق کرده‌ام وگمان می‌کنم درست باشد در همان موقع که پنچ میلیون تومان از اعتبارات وزارت دادگستری کسر شده ده میلیون تومان بیک سازمان اضافه دادند حالا نمی‌خواهم آن سازمان را در این جا اسم ببرم (بعضی از نمایندگان – اسم ببرید) اجازه بفرمائید اسم نبرم بعد عرض خواهم کرد. عرض کنم حضورتان در مورد دادگستری حرف زیاد است آقایان دیگر هم اسم نویسی کرده‌اند بنده اگر بخواهم زیاد در اطراف دادگستری صحبت کنم شاید درست نباشد ولی مطلب دیگری که علت مخالفت بنده بابرنامه دولت است مساله فرهنگ است با این دو سه جمله‌ای که راجع به فرهنگ کشور در برنامه دولت نوشته شده است کار فرهنگ ما اصلاح نمی‌شود بایستی بواقعیات توجه بیشتری داشت، شما می‌بینید سال بسال یک عده دیپلمه بیکار اضافه می‌شود و کار برایشان نیست، دانشگاه هم این اشخاص را نمی‌تواند قبول کند، تعدادشان زیاد است ظرفیت ندارد، شاید خودشان هم استحقاق رفتن به دانشگاه را نداشته باشند و این عده سال بسال اضافه می‌شوند و بنظر بنده اضافه کردن دبستان و دبیرستان، دانشکده و دانشگاه خیلی خوبست اما درد فرهنگ را دوا نمی‌کند آقای وزیر فرهنگ باید قبل از هر چیز متوجه مدارس حرفه‌ای بشود (صحیح است) بایستی محصلین را بعد از کلاس ششم ابتدئی و باسواد شدن استعدادشان را بسنجند آنهائی که می‌توانند بروند کلاس بالاتر و استعداد مالی دارند خودشان هم استعداد درس خواندن دارند بروند بالا هیچ اشکالی ندارد، اما آنهائی که استعداد عالی ندارند استعداد درس خواندن هم ندارند و می‌خواهند با هزار زحمت و تشبث و خواهش و تمنی یک معدل پاسابلی بیاورند نبایستی آنها را آزاد گذاشت و جلوآنها را ول کرد و دراجتماع (مصطفوی نائینی – استعداد مالی نباید شرط درس خواندن باشد) اجازه بفرمائید عرض کنم اینکه عرض کردم اگراستعداد مالی نداشت نرود بکلاس بالاتر برای کسی است که استعداد درس خواندن هم ندارد والا اگر کسی استعداد درس خواندن داشت ولی استعداد مالی نداشت دولت باید باو کمک تحصیلی هم بکند کسی که نمی‌خواهد درس بخواند و معدل ۹ میاورد و وضع مالیش هم خوب نیست اگر با هزار زحمت دیپلم گرفت دیگر فردا کار پدرش را نمی‌کند و می‌گوید دولت باید بمن کار بدهد. اینکه بنده عرض می‌کنم استعداد مالی شرط باشد منظورم این نبود هر کسی که استعداد مالی ندارد نباید تحصیل کند سوء تفاهم نشود در بین محصلینمان خیلی کسانی هستند که استعداد مالی ندارند ولی استعداد درس خواندن دارند بآنها دولت باید کمک بکند و این کمکی که دولت به این قبیل محصلین می‌کند متاسفانه کافی نیست و باید کمکی بیشتری بشود از بودجه‌های دیگر هم باید بگیرندو به این نوع محصلین کمک کنند، ولی وقتی که استعداد مالی ندارند بایستی استعداد درس خواندن آنها سنجیده بشود اگراستعداد درس خواندن ندارند بابستی آنها را بمدارس حرفه‌ای راهنمائی کرد. ما در حال حاضر به سمکش فنی احتیاج داریم در هر صورت بکارگر فنی خیلی احتیاج داریم این اشخاص را بایدبه مدارس حرفه‌ای راهنمائی کرد فکر می‌کنم که در آمدشان بمراتب ازبنده هم بیشتر خواهد شد یعنی باید در راه صحیح هدایت بشوند، البته راجع بطرز درس خواندن محصلین وسطح اخلاق محصلین بنده بیش از این صحبت نمی‌کنم، خود آقایان استحضار دارید و خود جناب آقای وزیر فرهنگ هم اطلاع دارند که متاسفانه سطح معلومات محصلین سال بسال پائین می‌آید و همچنین سطح اخلاق محصلین نیز سال بسال پائین ترمیآید آنهم بطوریکه قبلا عرض کردم در ایران نشریاتی است که نباید بدست محصلین برسد در ایران فیلمهائی است که نبایستی اجازه نمایش بآنها داده بشود (صحیح است) اما مطلب سوم بنده در مورد بهداری است که شاید همه آقایان دل پرخونی از این جهت داشته باشند، بهداری بایستی تعمیم پیدا کند حالا یا بصورت ملی شدن ویا بطریق دیگر بنده چون حرفه‌ام نیست و وارد نیستم رفع عیبش را نمی دانم اما فقط عیبش را می‌بینم ولی رفع عیبش با خود آقایان است که تخصص دارند اما آنچه که است این است که در حال حاضر اکثریت این مردم، یعنی سه چهار ملت ایران که زندگیشان مورد توجه شخص اول مملکت قرار گرفته است و با انقلاب ۶ بهمن پی ریزی شده است که زندگیشان دریک صراط مستقیم بیفتند اینها از لحاظ بهداشت فعلا در مضیقه هستند، اصلا بهداشت ندارند (صحیح است) بنده شنیده‌ام حالا نمی دانم این از لحاظ طبی درست باشد یا خیر در یکی از دهات کرمانشاه یک نفر دهاتی در اثر گرسنگی شب بباغ مالک می‌رود و دوسه تا به می‌خورد آنهم به کال و همان شب می‌میرد و هیچ وسیله‌ای نبوده است که در آن شب کسی را که از روی ناچار و نداری رفته است به کال خورده معالجه کند، حالا چه فکری آقای وزیر بهداری کرده‌اند برای تعمیم بهداشت، بنده نمی دانم. مهمترین مساله‌ای که بنده می‌خواهم عرض کنم مسئله دارو است مملکت ما درحال حاضر آزمایشگاه و لابراتوار شده برای آزمایش داروهائی که از تمام کارخانجات داروسازی دنیا درست شده و من خیال نمی‌کنم درهیچ کجای دنیا اینطور باشد که اینهمه داروی مشابه وارد ممکلت بشود، یک داروی مسکن که شما می‌خواهید پنجاه جور بشما ارائه می‌شود بنده رفتم پنی سیلین برخرم گفتند دوقرانی هست و چهارتومانی هم هست همینطور قیمت می‌رود بالا، چرا باید اجازه داده شودکه اینهمه دارو وارد بشود.

درمورد وضع بازار بنده مطالبی دارم که خیلی باختصار عرض می‌کنم چون فکر می‌کنم آقایان ممکن است خسته شده باشند، حقیقت قضیه اینست که آنطوری که باید وشاید بازار تکان نخورده است البته این تکان خوردن نه بمعنای آن است که روزنامه توفیق نوشته بود بازار بایستی از وضع فعلی بیرون بیاید و کسب وکار مردم رونق پیدا کند زیرا که مردم از لحاظ کسب وضعشان زیاد تعریفی ندارد (صحیح است) یک روزی بود که ما حسرت می‌خوردیم ماها که ازبودجه دولت حقوق می‌گرفتیم وارد بازار بشویم و کسب کنیم، بنابراین امیدوارم که جناب آقای علم و هیئت محترم دولت توفیق پیدا کنند در این راه وبتوانند رونقی بکسب و کار مردم بدهند، مردم از لحاظ کسب وضعشان زیاد تعریفی ندارد عرض کردم البته روزی بود کسانی که ازبودجه دولت حقوق می‌گرفتند مایل بودند بروند کسب کنند تادرآمد بیشتری داشته باشند و بحال کسبه غبطه می‌خورند ولی امروز متاسفانه طوری شده است که آنها بحال کارمندان اداری غبطه می‌خورند درهر حال بایستی این وضع تغییر پیدا کندو من امیدوار هستم که این کار را این کابینه خواهد کرد (صحیح است) بهرحال بنده بعنوان مخالف با برنامه دولت عرایضی کردم اما اگر جناب آقای نخست وزیر وهیئت دولت بنده را راهنمائی بکنند و دراین مواردی که توضیح دادم فرمایشی بفرمایند بنده عرایضم راپس می‌گیرم. یکی از آقایان که متاسفانه اسمشان را مرقوم نفرموده‌اند گویا خانم نفیسی بودند، مرقوم فرموده‌اند که استدعا می‌شود تذکر فرمائید که معلمها که حقوق آنها دوبرابر بلکه بیشتر هم اضافه شده متاسفانه هیچگونه مسئولیت در مقابل درس دادن برای خود احساس نیمکنند (صحیح است) (دکتر فرخ روی پارسا – چرا مسئولیت احساس نمکنند؟ پس بچه‌های شما کجا درس می‌خوانند ؟)

(بانو جهانبانی – معلمین کاملا مسئولیت حس می‌کنند).

بهر صورت بنده دیگر عرضی ندارم واز حوصله‌ای که آقایان در اصغای عرایض بنده بخرج دادید فوق العاده متشکرو سپاسگزارم.

رئیس – آقای مهندس بهبودی بفرمائید.

دکتر مهندس بهبودی – همانطور که همکاران ارجمند من میدانند پس فردا مصادف با چهارم آبان ومیلاد مسعود شاهنشاه ما است بنده با اجازه خانمها و آقایان محترم در این مجلس مقدس به پیشگاهشان تعظیم می‌کنم و آرزو می‌کنم که همیشه موفق و سلامت و برای ایران پایداربمانند (انشاء الله) اگر در اطراف برنامه دولت فعلی بعنوان موفق صحبت می‌کنم بعلت آن است که جناب آقای نخست وزیر برنامه دولت خود را دریک جمله کوتاه خلاصه کرده است و آن بثمر رساندن انقلاب شاهنشاه و ملت ایران است و این گفته را در مدت پانزده ماه گذشته عملا نیز ثابت کرده است و ما نیز برگزیدگان زنان و مردان آزادی هستیم که بفرمان شاهنشاه عدالت گستر از زیر یوغ رژیم بردگس و ارباب و رعیتی نجات پیدا کرده‌اند و مأموریت ما ازطرف آن آزادشدگان بررسی طرحها و نظارت دراجرای آن طرحهائی است که بمنظور بهتر و زودتر بثمر رسیدن این انقلاب مقدس از طرف دولت بمجلس تقدیم خواهد شد. مطلبی را که ناگزیرم تذکر هم آن است که هرکس که خون پاک ایرانیت درعروقش جریان دارد مؤمن به نهضت مقدسی است که به ابتکار شاهنشاه بزرگ و مفخم ما پایه گذاری گردیده و ملت ایران یعنی نیروی خلاقه مجلسین و بزرگترین قدرت ملی بندای شاهنشاه و رئیس قوای سه گانه مملکتی و تنها کسیکه بتواند از ملتش سؤال کند با تمام قوا و باتفاق آراء بآن ندا جواب مثبت داده و هیچ ایرانی درهر مقام و درجه‌ای که باشد نمی‌تواند خود را مؤمن تر ازدیگری باین اصول مقدس بداند همانطور که هیچ ایرانی نمی‌تواند خود را شاهپرست تر و مهین دوست تر ازدیگری بداند چه ایرانی کسی است که شاهپرستی و میهن دوستی درخمیره او عجین شده باشد و این احساسات مقدس را جز بامرگ نتوان از او بازگرفت.

موافقت من با این دولت واین برنامه از طرف دیگربستگی بآن دارد که شاگرد مکتب سیاسی و مکتب شاهپرستی بودم که نخست وزیرفعلی آنرابنیان گذاری کرده بود و مدتها نیز اداره آنرا بعهده داشت و در آنجا نیز عده قابل توجهی از همکاران فعلی ایشان سمت استادی بماشاگردان داشتند وآن مکتب حزب مردم بود که جناب آقای نخست وزیر و وزیران محترمشان هر چه بخواهند بعلت مسئولیتی که فعلا دارند خود را دور از حزب نگاهدارند بدانند آن علاقه و محبتی که در اثر چندین سال معاشرت و بحث و انتقاد و بررسی مسائل فنی و اقتصادی بطور روزمره بین آن جماعت تشکیل شده بود ناگستگی تر می‌گردد.

جناب آقای نخست وزیر درمقدمه گزارش خود که بعرض مجلس شورایملی رساندند همانطورکه سیرذاتی ایشان می‌باشد ازاینکه وزارء خود را بمجلس که برگزیده ملت واقعی است معرفی می‌کنند خود را مفتخر دانستند من ازطرف خود وسایر همکارانم ازاین احترامی که برای این مکان مقدس محق قائل شده‌اند تشکرمیکنم.

آقای نخست وزیر فرمودند (که اصل مهم انقلابی شاه و مردم ایران این است که اکثریت مردم ایران باید داری علاقه شخصی باشند) ماهم همین عقیده را داریم و انتظار داریم تا دولت آنچه که برای زودتر بثمر رسیدن این اصل بعهده دارد با توجه باینکه مورد تایید صددرصد ما نمایندگان آزاد زنان و آزاد مردان خواهد بود همانطورکه تا چند لحظه دیگر ملاحظه خواهید فرمود از فعل بعمل درآورند ومطمئن باشند که هر لایحه‌ای در این باب ویا در اطراف سایر اصول مقدس بمجلس تقدیم شود مجلس بدون فوت وقت و بدون اینکه کار امروز را بفردا محول سازد در اسرع وقت آنرا بررسی و اصلاح و تصویب و برای اجرادر اختیار دولت خواهد گذاشت و زمانیکه لوایح در کمیسیونها به کندی جریان عادی خود را سپر کند سپری شده است و توده مردمیکه ما افتخار نمایندگی آنانرا داریم بی صبرانه منتظرند تا نهضت مقدسی که آغازشده است زودتر بثمر برسد تا آن زندگی مرفه وسعادتمندی که شاهنشاه بزرگ به آنان نوید داده است در دسترسشان قرارگیرد.

همانطور که دولت عقیده دارد موفقیت کامل در برنامه اصلاحات ارضی تاسیس شرکتهای تعاونی است و باید با یک اقدام همه جانبه در تاسیس شرکتهای تعاونی در روستاها اقدام شود تا از اعتباریکه دولت بمنظور ایجاد این شرکتها و تامین و تربیت عاملین شرکتهای تعاونی روستائی منظور کرده است تشکر بکنم و اعلام بداریم که وظیفه خود میدانیم دراینراه کلیه اطلاعات محلی و کلیه آشنائیهای خود را در اختیار مأمورین مربوطه بگذاریم و انتظار داریم که دولت هم در بدو تشکیل هرشرکت با بصیرت کامل اقدام نماید چه ضرر یک شرکت تعاونی که خدای ناکرده از اشخاص ناوارد تشکیل شود بمراتب بیشتر از نبودن آنشرکت است دولت باید اختیارات قانونی این شرکتها را زیاد کندو مخصوصا مطالعه کند تا درصورت امکان نمایندگانی فروش محصولات کارخانجاتیکه در روستاها مصرف دارد مثل پارچه و غیره بشرکتهای تعاونی داده شود تا هم جنس ارزانتر بدست مصرف برسد وهم شرکتهای تعاونی عادت کنند تا روزیکه خود مواد تولیده شده در روستاها را جمع آوری کرده بمراکز اصلی برسانند و مصارف روستاها را ازمراکز اصلی و دست اول تهیه کرده در روستاها بفروش برسانند عقیده دارم در صورت امکان دولت باید ترتیبی اتخاذ کند که توزیع قند وشکر دولتی در دهاتی که شرکتهای تعاونی آن تشکیل یافته است منحصرا زیر نظر عاملین آنشرکت باشد تابدین ترتیب آنان تشویق شوند. مطلبی که می‌خواهم بعرض برسانم و از جناب آقای وزیر کشاورزی تقاضای توجه مخصوص دارم آن است که مطالعه شود چنانچه امکان آن می‌رود شرکتهای تعاونی مالک قناتهای دهات مشغول اصلاحات ارضی گردند تا بهتر و صحیح تر جایگزین مالیکن شوند و محل خالی آنان را پر کنند و دیگر لاروبی قنوات و ادامه کار در آن بصورت مسئله بغرنج در دهات نباشد و چون شرکتهای تعاونی خود یک شخصیت حقوقی هستند بهتر می‌توانند اشکال قناتی را مرتفع سازند حتی با اجازه آقایان می‌خواهم قدری پای خود را بالاتر گذاشته و بگویم با مطالعه دقیق آب را در مملکت ملی اعلام فرمائید تا بسیاری از اشکالات از بین برود.

همانطور که دولت در گزارش خود متذکر شده است یکی از طرحهای مفید حفر چاههای عمیق و چاههای نیمه عمیق می‌باشد ولی دولت و ملت توانا و مقتدری که می‌تواند برای ساختمان سد کرج پانصد میلیون تومان و برای سد سفید رود چهارصدو پنجاه میلیون تومان و برای سد محمد رضا شاه چهارصد و هشتاد میلیون تومان وبرای لوله کشی آب مشروب شهر مشهد چهل میلیون و هشتصد هزار تومان وبرای لوله کشی شهر آبادان نوزده میلیون و هشتصدهزار تومان و برای لوله کشی اهواز نوزده میلیون و ششصد هزار تومان و برای لوله کشی اصفهان پانزده میلیون و هشتصد هزار تومان وبرای لوله کشی همدان وبروجرد سیزده میلیون و دویست هزار تومان خرج کند که خود این اعداد جزء کوچکی ازهزینه لوله کشی و تاسیسات برق وشهرسازی بقیه شهرها می‌باشد تخصیص سی میلیون تومان برای حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق رقمی است که تصور می‌کنم دولت باید درآن تجدید نظرکند این ارقام که قسمتی بسیار کوچک از هزینه‌های بزرگ عمرانی است واهی بودن افسانه و رشکستگی مملکت را بعبارت دیگر نشان می‌دهد.

اصولا جناب آقای نخست وزیر ابتکاری که سازمان برنامه در مورد لوله کشی شهرها انجام داد و نتیجه بسیار خوبی هم از عاید شد اگر در مورد حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق هم عملی گردد تصورمیکنم نتیجه بسیارمطلوب تری بدست خواهد آمد و آن ابتکار این بود که سازمان برنامه پس محاسبات معلوم کرد که نزدیک به ۵۳ میلیون تومان لوله و لوازم لوله کشی مورد نیاز ۸۳ شهر ایران می‌باشد این لوله‌ها و وسائل را در یک مناقصه ویک جا خریداری کرد اگر بانک اعتبارات کشاورزی با سازمان برنامه نیزلوله و دیزل پمپهای مورد احتیاج خود را بمناقصه بگذارد اولا چون طرف دولت است کارخانه‌های سازنده با شرایط بسیار سهل و اقساط طویل المدت جنس خود را عرضه خواهند کرد ثانیا چون فعلا حفر چاه عمیق وفروش دیزل پمپ درانحصار چند مؤسسه است که هم حفار می‌باشند و هم نمایندگی فروش دارند اگر نحوه خرید عوص شود فروشندگانی که حفار نیستند می‌توانند وارد میدان شده و در اثر زیاد شدن عرضه محققا قیمت نازلتری بدست خواهد آمد در مورد حفر هم همین نتیجه را خواهند گرفت واجرت حفر کمتر خواهد شد و بدینطریق قدرت دولت و بانک اعتبارات کشاورزی چندین برابر بالا خواهد رفت من خواهش می‌کنم دستور فرمائید متخصصین فن روی این پیشنهاد مطالعه و نتیجه را بعرض عالی برسانند.

اقداماتیکه دولت جنابعالی برای ازدیاد صادرات کشور کرده است مورد تشکر نمایندگان می‌باشد و ازاینکه فرمودند راه آهن دولتی تسهیلات مهمی در این راه فراهم کرده است من ناچار میدانم که نظر جنابعالی را بوضع درآمد راه آهن معطوف کنم چه یکی از مشتریهای بزرگ راه آهن که شرکت ملی نفت بود با اقدام به لوله کشی نفت از دست راه آهن خارج شد وبعلت همین تسهیلاتی که جناب آقای نخست وزیر بآن اشاره فرمودند در درآمد راه آهن نکث عجیبی پیدا شده است فعلا راه آهن وظیفه خود میداند که بار شرکت تعاونی ارتش را مجانا حمل کند یا اینکه صدی ۵۵ بکالاهای صادراتی تخفیف دهد ولی اگر بگویند راه آهن دیگرقادرنیست حتی یک تراورس بخرد و هزینه کارگزینی خود را بزحمت فراهم می‌سازد و بهمین علت ناچارشده است کلیه مزایای کارمندان زحمت کش خود را قطع وآنانرا در مضیقه قرار دهد آنگاه می‌گویند راه آهن مستقل است وباید مخارج خود را ازدرآمدش تامین کند من بعلت آشنائی که بوضع راه آهن دارم از دولت خواخش بکنم مطالعه کرده و از محل این بخشود گیها ضرر راه آهن را جبران نماید.

از اینکه ایندولت اولین دولتی است که با دول عضو بازار مشترک قرار داد تجارتی امضاء کرده است از طرف خود وسایر همکارانم ازهمه اعضاء دولت خصوصا آقای دکتر عالی خانی تشکر می‌کنم.

اقدامی که وزارت فرهنگ درمورد کتابهای درسی کرده است درخور تحسین وستایش است و اگر درسال جاری که اولین سال اجرای این فکر می‌باشد قدری بعلت کارشکنیهای آندسته که منافع مادیشان پایمال شده است درحاضرشدن کتابها تاخیر شده است اولیاء دانش آموزان نباید احساس ناراحتی کنند چون کار مملکت برای یکساعت و یکروز و یکسال نیست عملی بسیار انجام گرفته است حال بگذارید درسال شروع آن چند صباحی عده‌ای ناراحت باشند.

آقای صادق احمدی که بهشان ارادت دارم نسبت به طبقه معلم بی لطفی کردند (چند نفر از نمایندگان – ایشان از قول خودشان نگفتند) یادداشتی برای ایشان رسیده بود واقعا جای تاسف است طبقه معلم از شریف ترین افراد این مملکت هستند خانم جهانبانی و خانم پارسا هم مرقوم فرمودند جای تاسف است که از طبقه‌ای که اینطور کارمثبت انجام می‌دهند اینطور حق شناس شود مسئله دیگری که آقای احمدی تذکر دادند مسئله مدارس حرفه‌ای است البته مدتی است که به لزوم آن پی برده‌اند ولی مدرسه معلم میخواخد دانش سرای عالی در زمان تاسیس شد که در سال ۱۳۰۹ اولین معلمین از آن دانش سرا بیرون آمدند و هنوز کار دردبیران ماناقص است و آقایان از این جهت تقاضاهای زیادی برای محلهای خودشان دارند. برای مدارس حرفه‌ای هم معلم لازم است.

جناب آقای نخست وزیر از مراکز تعلیمات حرفه‌ای و فنی نارمک تمجید فرمودند چون مؤسسه مزبور را که بوسیله یکی از دوستانم داره می‌شود و از نزدیک و بتفصیل مشاهده کرده‌ام اولا از دولتی که در ایجاد این موسسه بما کمک فنی کرده است تشکر می‌کنم ثانیا منهم میبابستی از جناب آقای نخست وزیر از آقایان خواهش کنم تا از این مؤسسه فرهنگی بازدید کنند تا مشاهده نمایند بدون هیاهو و بدون تبلیغ چقدر کارهای بزرگ واساسی در ممکلت انجام می‌شود. از مژده ایکه نسبت بوضع استخدامی کارمندان دولت و وضع لایحه استخدامی آنان بمجلس دادید کمال امتنان را داریم و با اجازه همکارانم بعرض کارمندان نجیب دولت میرسانم که بمجلس بی صبرانه انتظار دارد که دولت لایحه آنرا بمجلس تقدیم کند و مطمئن باشند که با تشکیل کمیسیونهای خاص و صرف تمام وقت ما نمایندگان شما وظیفه خود را در تصویب آن لایحه انجام خواهیم داد. آقای یغمائی کیهان یادداشتی داده‌اند و از توسعه صنعت قند که می‌شود تشکر کرده‌اند. و منهم در این اظهارتشکر خود را شریک میدانم.

در مورد سازمان برق کشور باید بعرض برسانم که در این روزگار نیروی برق برای کشوریکه می‌خواهد سریعا خود را بکاروان ممالک مترقی برساند از اهم واجبات است و از این که بعلل سدهائی که ساخته شده یا ساخته خواهد شد نیروی برق ارزانی در دسترس مصرف کنندگان قرار خواهد گرفت باعث خوشنودی است ولی اعلام می‌کنم که این نیروها برای ایرانی آباد آن ایرانی که منظور نظر شاهنشاه آزادمش می‌باشد کافی نیست سازمان برق کشور باید وظیفه تاریخی که بعهده گرفته است بنواحسن انجام دهد پیشنهاد می‌کنم که مطالعه کند که آیا امکان دارد از گازهای سراجه برای تولید یک نیروی برق عظیم بوسیله مولدهای توربین گاز استفاده کرد بقسیمکه بتوان آن نیروها را در شهرهای یزد –اصفهان – قم- ساوه تهران توزیع کرد و تمام دشت پهناوری که در این حدود محدود می‌شود آباد نمود.

راجع ببرنامه سوم چون نتیجه آن برای شاهنشاه و دولت روشن است و سازمان برنامه مکلف است که حداقل درآمد ملی را صدی شش بالا ببرد و دولت بپیروی از اوامر شاهنشاه معتهد شده است با تجدید نظر در اعتبارات سازمان برنامه این حداقل را افزایش دهدو چون مدیر عامل فعلی سازمان برنامه برای ما مهندسین سمبل و علامت دقت و اعتقاد و درستی است عرض نمی‌کنم فقط یادآور می‌شوم که اولین سدیکه مطالعات آن تمام شد و پروژه قطعی آن تهیه گردید سد ساوه بود که از دیر زمان آثاری از آن برای ما بیادگار مانده است و نمی دانم بچه علت این پروژه را در دستور العمل قرار نمی‌دهند متشکر می‌شود اگر در این باره تصمیم دیگری اتخاذ فرمایند.

راجع به بهتر شدن وضع دادگستری که اعتقاد دارم از قضات صحیح العمل و کادر درستکار و باسخاوتی تشکیل شده است چون تخصصی ندارم فقط بخوش فکری و صحیح فکر کردن وزیر آن معتقد می‌باشد تسلیم اهل فن که بحمد الله در مجلس زیاد هستند می‌شود.

آقای نخست وزیر از واقعه ننگین پانزدهم خرداد بسرعت رد شدند ولی من مخالفم و روی اینموضوع تکیه می‌کنم جناب آقای نخست وزیر شاهنشاه ما بنیان گذار ایران او با افکار انقلابی خود که در تاریخ ششم بهمن ملت ایران آن را تایید کرد پایه واساسی را بنیان گذاری فرمودند که بتوان بر روی آن ایرانی آباد و ایرانی مترقی بامردمی که از سایر دول چیزی کم نداشته باشند بنا گرددو همانطور که در اولین کنگره دهقانان آزاد شده فرمودند ترتیبی اتخاذ شد تا هیچ قدرتی نتواند در آینده رژیم بردگی دهقان را از نو درممکلت مستقر سازد و ثروتهای ملی کشور را عده قلیل بتارایج ببرند این دستور و نظر شاه ما است فرموده کسی است که ما او را نجات دهنده مملکت خود و آزاد کننده هم میهنان شرافتمند خود میدانیم حال چطور اجازه دهیم که چند نفر اجنبی چند نفر که ما همه متفق القولیم که ایرانی نبوده‌اند بتوانند بر علیه مصالح ملی ما قیام کنند جناب آقای نخست وزیر درست است که دولت بموقع اقدام کرده است و دستگاه عدالت گریبان چند نفر خیانت کار را گرفته است ولی انانیکه آنروز در مرکز شهر تهران بودند بچشم خود این فجایعی را که این گروه از خدای بی خبر نسبت به نوامیس مردم و دختران و دانش آموزان مدارس مرتکب شده‌اند نمی‌توانند فراموش کنند این است که ما مردمیکه برحسب رأی مردم ایران اینجا جمع شده‌ایم از شما می‌خواهیم که مسببین اصلی این فاجعه ننگین رادر هر درجه و مقام و هر مرتبت وکسوت باشند بملت معرفی کنید و تسلیم پنجه عدالت نمائید وبدانید در این خدمتی که به مملکت و ملت خواهید کرد آراء صد درصد نمایندگان آزاد زنان و آزاد مردان شریف ایران کهن سال پشتیبان شما خواهد بود.

من بعرایضم خاتمه داده و از خداوند متعال توفیق خدمتگذاری در راه شاهنشاه محبوب و میهن عزیز برای شما و همکاران شما مسئلت می‌کنم وضمنا موقع را مغتنم شمرده و از طرف خود وهمکارانم برئیس جمهورکشور قدرال آلمان که میهمان شاهنشاه ما هستند خوش آمد گفته و آرزو می‌کنم که مهمان نوازی را بحد کمال رسانیده و دولت نیز درمذاکراتش موفق باشد.

رئیس –آقای مصطفوی بعنوان مخالف مشروط اسم نوشته‌اند بفرمائید.

مصطفوی – بنده قبلا می‌خواهم بسؤال مقدر آقایان واعتراضی که ممکن است بمعنی لغوی مخالف مشروط داشته باشند جواب عرض کنم و بعد عرایض خودم را که در اطراف برنامه دولت دارم عرض می‌کنم، بنده معتقدم در مجلس شورای ملی و در این مکان مقدس نمایندگان ملت اعم از اینکه در ستون موافق اسم نوشته باشند پادر ستون مخالف باید یک مطلب را بگویند و آن حقیقت است، حقیقت بدون پرده (صحیح است) یعنی کسی که بنام مخالف اسم نوشته انصاف ایجاد می‌کند نقاط درخشان برنامه دولت را تایید کند (صحیح است) و آن کسی هم که بعنوان موافق اسم نوشته است شرط دوستی و شرط علاقه به موفقیت دولت این است که انتقادات مفید و لازم و باز بعنوتن ناطق موافق عرض کند. بنده امروز ساعت شش صبح مراجعه کردم برای ثبت نام دیدم که در ستون موافق محلی نیست که اسم بنوبسم ایسن حقیقتی است که باید عرض کنم (خنده نمایندگان) البته موافق بامخالف عرض کردم منظور این است که یک حقیقتی گفته شود چون دیدم تعداد موافق اینقدر زیاد است که ممکن است مواجه باپیشنهاد کفایت مذارکرات شود، خاصه اینکه جناب آقای خاذقی که دوره‌های قبل سابقه در این کار دارند ممکن است زود پیشنهاد کفایت مذاکرات بدهند و بنده عرضم ناگفته بماند.

بنام خداوند بخشنده و مهربان اکنون برای اولین بار در دوره بیست ویکم قانون گذاری افتخارپیدا کردم که از پشت تریبون مجلس مقدس عرایضی بکنم لازم میدانم سخنان خود را بنام خداوند تبارک و تعالی که همیشه عنایاتش شامل حال ملت نجیب و شریف ایران بوده آغاز کنم. خدواندی که در شرایط فعلی جهان بمامردم ایران رهبری عالیقدر و شاهنشاهی روشنفکر و مردم دوست عنایت فرموده که آسایش و جوانی خود را در راه آرمان خود که ترقی و تعالی ایران و ایرانی است از دست داده و حتی از جان خود در این راه مضایقه ندارند .(صحیح است)

بنده بنام یک نماینده مجلس شورای ملی و بنام یک نفر ایرانی که همیشه آرزو داشته‌ام در ایران رفورم اجتماعی و اقتصادی صورت پذیرد درمقابل نبوغ و توانائی و ابتکار رهبر عالیقدر ایران که این تحولات بزرگ را جامه عمل پوشانده و جامعه ایرانی را ببهترنی وجهی بنظام مترقی جدیدی که در سایر نقاط جهان با مشکلات و پیش آمدهای ناگوار عملی شده است سوق داده‌اند سر تعظیم فرود میاورم و یقین دارم همه نمایندگان محترم وبلکه همه ملت ایران تا بثمر رسیدن قطعی این تحولات ههه یکدل و یکزبان مانند سربازان فداکار دنبال رهبر عالیقدر مملکت خواهند بود.

بنده در بحثی که برای برنامه دولت جدید مطرح است بعنوان مخالف مشروط اسم نوشتم تا موقعی بدستم آید که عقیده‌ام را عرض کنم ولی حقیقت این است و جدانا برنامه دولت خالی از نقص است و بنده هم پس از عرض تذکراتم بدولت رأی موافق خواهم داد.

زیرا صرفنظر از اینکه شخصیت جناب آقای علم در شاهدوستی و وطن پرستی محل هیچگونه تردیدی نیست، وزیران کابینه ایشان همه افراد شریف و وطن پرست و شاهدوست هستند اصولا برنامه دولت آقای علم با برنامه‌های معمولی دولت‌های سابق فرق زیاد دارد. البته مطالبی را که عرض می‌کنم قطعا جناب آقای نخست وزیر جواب خواهند فرمود و بنده هم بدولت رأی خواهم داد.

معمولا در گذشته درموقع اعتماد بدولت‌های جدید در حقیقت با تردید و امید ببرنامه دولت رأی داده می‌شد. درگذشته این برنامه‌ها که ظاهرا همه مشعشع و موجب امید فراوان بود هر چند بارأی موافق مجلس روبرو می‌شد ولی در بسیاری از موارد دولت‌ها آنچه را که بعنوان برنامه به پیشگاه شاهنشاه تقدیم و بمجلس عرضه داشته‌اند نمی‌توانسته‌اند عملی سازند و در نتیجه عدم رضایت رئیس معظم مملکت مجبور بکنارگیری می‌شدند.

پس در گذشته رأی اعتماد بدولت از طرف نمایندگان مجلس امید بموفقیت دولتها توام بوده واگر کسانی درعملی بودن این برنامه‌ها تردید داشتند بازهم مصلحت را درتایید دولت دانسته رأی اعتماد می‌دادند تا دولت بتواند منویات شاهنشاه و ملت را عملی سازد (صحیح است).

اما برنامه دولت آقای علم بطور خلاصه ادامه فعالیت‌های اقتصادی و عمرانی و اجتماعی گذشته است که خوشبختانه همراه با برنامه خود گزارش عملیات گذشته را نیز قرائت کردند.

بنده تصور می‌کنم همه نمایندگان محترم مجلس ببرنامه دولت جدید با آرامش قلب و رضایت کامل وجدان رأی خواهند داد زیرا آنچه از اقدامات انجام شده قبلی قرائت شد همه ما شاهد وناظر انجام آن بوده‌ایم و من عقیده دارم حجم اقدامات اصلاحی دولت آقای علم درگذشته بقدری زیاد بوده که موجب خوشحالی همه ملت ایران است و برای دولت سابق آقای علم افتخار بزرگی محسوب می‌شود. (صحیح است)

هر کس هرقدر بدبین و یا خدای نخواسته مغرض باشد نمی‌تواند خدماتی را که دولت آقای علم برهبری شاهنشاه در شئون مختلف اقتصادی ومالی وکشاورزی و غیره انجام داده و درگزارشی که قرائت شده همه مشکی به رقم و اسناد است انکار نماید.

بنابراین تردید نیست که مجلس شورایملی برای ادامه اصلاحات عمیق گذشته که برنامه دولت جدید است رأی موافق خواهد داد.

در برنامه دولت قسمتی را که حقا باید آنرا از برنامه دولت جدا دانست یعنی قسمتی است که برنامه هر دولتی در آینده باید باشد و همچنین برنامه همه افراد ملت ایران است مسئله اجرای منشور شاه و ملت است لیکن نباید ناگفته بماند که دولت آقای علم دراجرای این برنامه بخوبی موفق گردیده منویات ملوکانه را درک و برنامه مترقی شاهنشاه را اجرا نماید. نتیجه این برنامه و اصلاحات عمیق انقلابی بتحقیق فصل جدیدی در تاریخ افتخارات ملت ایران بازکرده که اثرات آن در آینده بیش از این عاید ممکلت می‌شود.

از اینموضوع که بگذرد سایر مواد برنامه دولت که هماهنگ باتحویل انقلابی انجام می‌گردد همه مورد تایید ملت ایران است.

درقسمت تنظیم امور مالی کشور و تعدیل نسبی بودجه باید قبول کرد که عملیات گذشته و برنامه تعقیب آن در دولت جدید قابل تقدیر است زیرا با تمام جنجالهائی که در اطراف وضع ملی کشور برپا کرده بودند و کشور را در انظار خارجی و داخلی ورشگسته قلمداد و از طریق سلب اعتماد داخلی ورکود بازار خسارات غیر قابل وصفی بممکلت وارد ساختند دولت آقای علم بدون اینکه اعجازی کرده باشند یاوام جدیدی دریافت کند هزینه‌های جاری و عمرانی کشور را پرداخت و حتی قسمتی از دیون گذشته را هم پرداخت کرده است. این اقدامات اقتصادی و مالی دولت که درمحیطی توام با متانت بدون تظاهر و عوام قریبی صورت گرفته نه تنها چرخهای مملکت ر امنظما گردانده بلکه تا حدی موجبات بازگشت اعتماد سرمایه داران داخلی وخارجی را فراهم ساخته است. برنامه دولت در مورد تشویق صادرات و کنترل واردات و کمک به پیشرفت صنایع داخلی بدون تردید موجبات پیشرفت‌های اقتصادی بیشتری را فراهم خواهد ساخت امیدواریم دولت توجه کامل داشته باشد که صاحبان صنایع داخلی نیز تولیدات خود را ببهای عادله در اختیار مصرف کنندگان بگذارند تا اکثریت قطعی ملت ایران یعنی کشاروزان و کارگرانی که به همت شاهنشاه زنجیر اسارت آنها بتازگی گسسته شده زیرا بار گرانی قیمت‌ها خورد نشوند.

جلوگیری از بالا رفتن سطح قیمت احتیاجات عمومی مردم با وجود پیشرفت هائی که درکشور ما جریان دارد قابل تقدیس است امیدواریم که در کنترل ارزاق عمومی و مخصوصا قطع ایادی واسطه‌ها نیز توجه بخصوص بنمایند زیرا وجود این واسطه‌ها موجب شده که مصرف کنندگان از گرانی بنالند و تولید کنندگان هم که بیشترطبقه شریف کشاورز هستند از کمی درآمد گله مند باشند.

در قسمت فرهنگ بنظر اینجانب توجهی که دولت در تعمیم آموزش ابتدائی مبذول می‌دارد بسیار بسیارشایسته است زیرا برای یک ملت پر افتخار و باستانی زیبنده نیست که تعداد بیسوادان آن تا این حد زیاد باشد بدیهی است همانطور که در برنامه دولت منظوراست توجه بتعلیمات متوسطه و عالیه بطوریکه کشور را از لحاظ متخصص بی نیاز کرده و مشتاقان علم و دانش را مجبور بمسافرت خارج از کشور نسازد قابل توجه است.

در اینجا از جناب آقای نخست وزیر وآقای وزیر محترم فرهنگ تقاضا دارم برای تکمیل دانشگاههای شهرستان‌ها مخصوصا دانشگاه اصفهان که طبق اظهار اولیای آنجا احتیاجات زیادی دارند توجهی بفرمایند زیرا هر قدر دانشگاه‌ها مراکز استانها مجهز باشد از تمرکز افراد پایتخت جلوگیری خواهد کرد.

فعالیت‌های وزارت بهداری طبق گزارش دولت شایسته تقدیراست واگر منصفانه میزان اعتبارات وزارت بهداری و کادر فنی و تعداد پزشکان کشور و نتیجه حاصله از آنرا بسنجیم فعالیت و علاقمندی وزارت بهداری رادر راه تامین بهداشت و درمان عمومی نیمتوان انکار نمود. امیدواریم دربودجه سال آینده با امکانات بیشتری که فراهم خواهدشد اعتبارات زیادتری در اختیار وزارت بهداری قرار گیرد توجه دولت به فعالیت‌های بهداشتی بموازات خدمات درمانی در سیاست بهداری در اداره کل بهداشت که اخیرا عملی گردیده مقدمه آن است برنامه بسیار مفیدی است. امیدورام دولت طرحهای وسیعتری و عمیق تری برای بهداشت مردم تهیه نماید نا از طریق بهداشت ملی ویا تعمیم بیمه‌های اجتماعی تسهیلات زیادی برای مردم مملکت فراهم سازد.

(زهتاب فرد – شما موافید یا مخالف ؟) بنده حقیقتش را می‌گویم دو تذکر دوستان وهمکاران بنده که ظاهرا اسم ننوشته‌اند دربرنامه دولت صحبت کنند و نخواستند وقت آقایان را بگیرند به بنده نوشته‌اند که بنده عرض کنم. دوست عزیزم جناب آقای دکتر الموتی یادداشتی مرقوم فرموده‌اند که ضمن کارهای عمرانی نام سد طالقان نبوده است و طالقان و قزوین از خشک ترین نقاط است توجهی به سد طالقان مبذول بفرمایند. مساله‌ای را که همکار دیگر بنده جناب آقای صدری تذکر فرموده‌اند و مورد علاقه خود بنده هم بود که می‌خواستم از پشت این تریبون مقدس عرض کنم مطلبی است که جناب آقای صادق احمدی راجع بفرهنگیان صحبت کردند. بنده خواهش می‌کنم آقایان علاقمند به فرهنگ از این مطلب ناراحت نشوند زیرا آقای صادق احمدی مرد بسیار بسیار خوش نیتی است.

(بانو دکتر پارسا – ایشان نفرمودند یادداشتی ر اخواندند) بهر حال هر کس گفته همه نمایندگان مجلس و ملت ایران معتقدند که فرهنگیان از شریف ترین طبقات مردم می‌باشند.

(بانو دکتر پارسا – افتخار مجلس این است که یک معلم رئیس مجلس است) (صحیح است) ما همه معتقد هستیم این حرفه معلمی از شریف ترین و مفیدترین حرفه‌های این ممکلت است. بنابراین بنده بسهم خودم در مقابل معلم خوب سرتعظیم فرود میاورم. البته معلم خوب هم عرض کردم.

برنامه کشاورزی دولت چون خوشبختانه متکی به برنامه مترقی اصلاحات ارضی است بخوبی پیشرفت دارد و توجه دولت به حفظ وحراست مراتع و جنگل‌ها ومجانی کردن مراتع برای تشویق حشم داران وبرنامه بستن سدهای کوچک و وام‌های طویل المدت برای حفرچاههای عمیق و نیز اقدامات وزارت کشاورزی در اصلاح بذرهمه موجبات امیدواری زیادی است.

در اینجا لازم میدانم توجه دولت و مخصوصا تیمسار وزیر محترم کشاورزی که از شخصیت‌های لایق کشور و فرزند برومند استان اصفهان هستند باین نکته جلب کنم که در چند سال اخیر در استان اصفهان مخصوصا شهرستان نائین خشگسالی و کمی باران کشاورزی را بی نهایت د مضیقه گذارده است دراغلب دهات شهرستان نائین قنوات بکلی خشگیده که حتی آب آشامیدنی ندارند.

نخست وزیر – این در برنامه هست.

مصطفوی – بنده بنام یک نماینده تشکر می‌کنم دراغلب دهات شهرستانها قنوات بکلی خشک شده که حتی آب آشامیدنی ندارند بنده به حضور جناب آقای نخست وزیربا شهامت اخلاقی و صداقت عرض می‌کنم که حقیقه درهر ده تا ده شاید یک ده آب خوردن نداشته باشد وقنوات تمام خشک شده چون اصولا پنچ شش سال است که خشک سالی است. در بیاناتک و خور مردم از خشکسالی و بی آبی درنهایت عسرت بسر می‌برند تمنی دارم ازتعداد چاههای عمیق که قرار است بودجه دولت حفر و مجانا در اختیار مردم گذارده شود یکی دو حلقه برای ناوئین و دهات اختصاص وبرای مناطقی که خرده مالکین آن می‌توانند وام بگیرند بمنظور حفر چاه عمیق تسهیلات بیشتری دراعطای وام آنها بعمل آورند. و مخصوصا تمنی دارم برای لاروبی وحفر پیشکار قنوات نائین اعتبار مخصوصی از طرف بانک کشاورزی اختصاص یابد که بکشاورزان محل بمدت طولانی و سود کم وام قنائی داده شود.

این نکته را نیز برای توجه دولت عرض می‌کنم که متاسفانه مقررات لازم الاجراء و ساده‌ای وجود ندارد که خورده مالکین کشور را که حاضر بهمکاری با یکدیگر در تعمیر و احیای قنوات نمی‌شود مجبور بعمران قنوات خودشان نمایند. بنده سابقا که ماموریت خارج از تهران داشتم هر وقت لاروبی قناتی پیش می‌آمد مواجه با این بودیم که در این باره مطلقا قوانینی وجود ندارد و همیشه روی کدخدا منشی و خواهش و تمنی بود والا مقررات لازم الاجرائی برای این کار وجود نداشت مخصوصا این مطلب را برای توجه جناب آقای وزیر کشور عرض کنم (یکی ازنمایندگن موادی هست راجع باین موضوع) اگر هست البته دولت اجر می‌کند در این قسمت اگر دولت قانونی بمجلس بیاورد که شرکتهای تعاونی یا انجمنهای بخش و ده بتوانند درصورت خودداری کشاورزان مستقیما قنوات را تعمیر وهزینه آنرا از محصول ده بردارند تصورمیرود بسیاری از مشکلات کار دهات از میان برود. باز هم از فرصتی که در اینجا بدست آمد استفاده کرده جدا از دولت تمنی دارم برای کومک بکشاورزان و دهقانان نائین و خور وبیابانک هر چه زودتر چاره‌ای بیندیشند زیرا اگر عاجلا برای آنها فکری نشود ناچارند برای امرار معاش و تهیه کار بشهرهای مختلف رو آورده و دهات را برای همیشه خالی کنند. سیاست خارجی دولت که بارشادو رهبری شاهنشاه معظم ما عملی می‌شود شایان بسی تقدیر است زیرا درحال حاضر خوشبختانه روابط کشور ما با تمام کشورهای بزرگ جهان و همسایگان ایران بسیار روشن و بر پایه منشور سازمان ملل متحد و احترام متقابل استوار است.

بنظر اینجانب از شهریور ماه ۱۳۲۰ باینطرف هرگز سیاست خارجی ما تا این حد روشن و استوار نبوده است. در اینجا باید عرض کنم که ورود شخصیت‌های بزرگ و رؤسای عالیمقام کشورهای خارجی بایران برای تحکیم سیاست خارجی ایران وشناسائی بیشتر وطن ما بدنیای مترقی بسیار بسیار ارزنده است زیرا از طرفی مشاهدات عینی شخصیت‌ها از ترقیانی که مخصوصا از دهسال پیش باینطرف و بالاخاص با تحویل اجتماعی اخیر ایران شروع شده ارزش و احترام کشور ما در دنیا صد چندان بالا می‌برد و از طرفی دیگر آشنائی این بزرگان بصفای طینت ملت ایران و معنویات این کشور احساسات محبت آمیز ملت‌های بزرگ رابیش از پیش برای ایران و ایرانی جلب خواهد کرد.

نظر دولت برای تشکیل انجمن‌های ده و بخش و ایالتی و ولایتی یکی از اقدامات بسیار سودمند است زیرا درکشور ما که بیش از۳/۴ جمعیت آن در دهات سکونت دارند مادام که برنامه خودکامی و خود یاری و واگذاری امور مردم بمردم که لازمه مشروطیت است از کوچکترین واحد یعنی ده شروع نشود و کشاورزان آزاد شده انقلاب شاه وملت عادت بمداخله درامور زندگی خود پیدا نکنند محال است ممکلت آنطور که باید وشاید آباد و معمور گردد خوشبختانه بیشتر وپیشتر از هر کس شخص شاهنشاه باین نکته توجه فرموده‌اند و دولت نیز اجرای امر را در برنامه خود قرار داده است.

وعده دولت برای تقدیم لایحه جدید استخدام در آینده خیلی نزدیک موجب کمال خوشوقتی است و بنده بنام یک فرد ایرانی که متجاوز از بیست و پنج سال عمر خود در خدمت دولت گذرانده عرض می‌کنم که اگر این لایحه بزودی مورد تصویب واقع نشود رفورم دستگاههای اداری بطوریکه هماهنگ با انقلاب عظیم اجتماعی ما باشد عملی نمی‌گردد و از وجود کارمندان دولت که اکثرا صدیق و خدمتگزارند با وجود اعتبارات سنگین پرسنلی که از بودجه ممکلت پرداخت می‌شود حداکثر استفاده بعمل نخواهد آمد زیرا قانون استخدام قدیم مطلقا با احتیاجات امروز منطبق نیست و بهمین منظور در سنوات اخیر آنقدر لوایح و قوانین اختصاصی برای تامین نیازمندی‌های کارمندان بتصویب رسیده که مستخدمین دولت در پیچ وخم آن سرگردانند. بسیاری از این تصویب نامه‌ها و قوانین بایکدیگر منافات دارد.

تفاوت اشل حقوقها و تبعیضی که در این امور می‌شود موجب یاس کارمندان زحمت کش دولت را فراهم ساخته است وبهمین دلیل است که طبق نوشته جراید درشرفیابی اخیر آقای نخست وزیر برای معرفی دولت جدید مخصوصا شاهنشاه تسریع در تصویب این قانون را توصیه فرمود ه‌اند. امیدوارم هرچه زودتر قانون استخدام با اصول مترقی و مناسب با تحولات اجتماعی و بر این مبنا که تشویق و ترقی هرکارمند صرفا بستگی بشایستگی و لیاقت ومعلومات تخصصی آن کارمند باشد و از تبعیض قویا جلوگیری نماید و آینده کارمندان و بازنشستگی و بیمه و سرنوشت آنها را روشن نماید مورد تصویب قرارگیرد.

یقین دارم آقای نخست وزیر توجه دارند که بموازات تصویب قانون جدید استخدام باید تشکیلات وزارت خانه‌ها که براساس برنامه‌های نوین خواهد بود حداقل برای چند سال تثبت گردد.

آنچه از عرایضم نتیجه می‌گیرم این است که دولت آقای علم که منتخب شاهنشاه معظم ما هستند در گذشته با برنامه صحیح و شایستگی قابل تحسینی اقدامات اصلاحی زیادی را در تمام شئون آغاز نموده و اینک برنامه ایشان تعقیب همان اصلاحت است و من باقیافه مصم و امیدوار وزیران شایسته و جوان دولت ایشان و انتخابی که در گذشته برای اجرای برنامه‌های خود داده‌اند توفیق ایشان را قطعی میدانم و بهمین دلیل یقین دارم نمایندگان محترم نیز ایشان را تایید خواهند کرد تا بتوانند در راه خواسته‌های رهبر عالیقدر مملکت و ملت نجیب ایران گام‌های جدیدی بردارند. عرض دیگری ندارم چند نفر از آقایان تذکری دادند که بنده عرض می‌کنم. آقای مهندس مالک یادداشتی داده‌اند که پمپ آب ابراهیم آباد و نارمک در حدود دوهفته است که از طرف دادستان توقیف شده است و ازکار آن جلوگیری می‌شود و شهرداری هم هیچ اقدامی نکرده است و مردم ازبی آبی درمضیقه هستند جناب آقای نخست وزیر جناب آقای وزیر کشور جناب آقای وزیر دادگستری توجهی بفرمایند. آقای ضابطی از جناب آقای وزیر فرهنگ تقاضا دارند که در مورد تاسیس کلاس اول دبیرستان یا آموزشگاه حرفه‌ای دریکی از بخش‌های بزرگ نطنز که متجاوز ۶۵۰ نفر دانش آموز دارد دستور لازم بدهند. اینجا جناب آقای غلامرضا ایلخان یادداشت داده‌اند و نوشته‌اند روشن است که کارهای عمرانی فارس که مخصوصا درزمان آقای علم انجام شده است قابل ملاحظه است بنده تمام خدمات جناب آقای علم را عرض کردم چون که صد آمد نودهم پیش ماست. برای جناب آقای نخست وزیر که مردبی غرضی هستند فارس و خراسان باجای دیگر فرقی ندارد البته به نائین هم توجه مخصوص خواهند فرمود. بنده متشکرم آقای روحانی همکار محترم بنده هم که نماینده فردوس هستند تذکر فرموده‌اند مطلبی که مربوط بخود بنده هم هست در مورد راه یزد و نائین و راه خراسان که فوق العاده خراب است تقاضا کرده‌اند که جناب آقای نخست وزیر توجه مخصوصی بفرمایند جناب آقای آموزگار هم از جناب آقای نخست وزیر برای کومکهائی که بمردم بنادر شده و تسهیلاتی که برای بنادر و جزایر فراهم شده تشکر کرده‌اند.

رئیس – آقای منصور بعنوان موافق صحبت می‌کنند.

مجید محسنی – من یک تذکری دارم.

منصور- بنده افتخار دارم بعنوان رئیس نهضت ائتلافی ششم بهمن که از فراکسیون مترقی گروه کارگران و کشاورزان و دهقانان تشکیل شده واکثریت مجلس را تشکیل می‌دهند بعنوان موافق با دولت آقای علم صحبت کنم این عرض موافقی که کردم باستونی که در آن اسم نوشته‌ام حقیقت دارد و حقیقه موافقم. بنده فکر می‌کنم در این مجلس و از پشت این تریبون مطالبی که گفته می‌شود باین طبق اصول و موازین صحیح علمی و رعایت جنبه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مسائل آن طور که لازم است توضیح داده شود و علت موافقت یا مخالفت با یک برنامه‌ای با استدلال بیان شود. بنده از این که بعنوان موافق صحبت می‌کنم چون از طرف یک فراکسیون است و از طرف یک نهضتی است عللی دارد که بطور خلاصه عرض می‌کنم و جنبه شخصی و احساسات فردی در آن ملحوظ نیست هر چند سالیان درازی است که با جناب آقای نخست وزیر ویا دوستی نزدیک ولی این دلیل موافقت شخص نمی‌تواند محسوب شود بلکه اگردلیلی مبینم که واقعا بعنوان مخالف از طرف نهضت دراینجا صحبت شود بطور قطع و یقین با استدلال و منطق نظر مخالف خود را اعلام می‌کنیم. این دولت بعد از یک سال و چند ماه و پس از افتتاح مجلس مجددا مصدر خدمت بزرگ ممکلتی شد گزارشی که جناب آقای نخست وزیر درمجلس قرائت فرمودند ازاقداماتی که دولت از ابتدای خدمت خودش دریکسال و نیم پیش آغاز کرده بود دارای نکات برجسته و مهمی بود که واقعا جا دارد دراینجا بعنوان نماینده مجلس ازشخص ایشان و همکاران ایشان تقویت و حمایت شود. بنده فکر می‌نمایم این دولت نه تنها با صمیمت خادم ممکلت، خادم ملت، و مجری منویات بلند اعلحضرت بود و هست و ان شاء الله مدت مدیدی خواهد بود یک شانسی ویک اقبالی هم باین دولت رو کرده که درطول خدمت گذشته اتفاقات و حوادث خوشبختانه نه ناگوار، بلکه بسیار گوارا از لحاظ انقلابات عظیم و تحولات وسیع اجتماعی وسیاسی و اقتصادی که در مملکت بوقوع پیوسته در دوره این دولت و زمان خدمت این دولت و بالاخره برهبری اعلیحضرت صورت گرفت. بدین جهت بنده تصور می‌کنم این دولت که مصدر خدمت درششم بهمن بود این دولت که در هشتم اسفند مصدر خدمت بود که منشور آزادی زنان اعلام شد دارای یک اقبال و سعادتی بیش از سایر دولتها بود و خوشبختانه بخوبی توانست این منویات واین برنامه‌ها را شروع کند و امیدوارم با استقامت بپایان برساند (صحیح است) بنده در اینجا از لحاظ اینکه نسبت بجنبه هاس مختلف تحولات و انقلابات عظیم ششم بهمن در پیشگاه مجلسین ملی شورای سنا خیلی صحبت می‌شود و هم چنین برنامه‌های ممکلتی که در اینجا صحبت می‌شود بنده لازم میدانم خلاصه‌ای بطور خیلی کوتاه اشاره‌ای بگذشته بکنم و نتیجه بگیرم که به چه علت و به چه مناسبت ما این انقلاب عظیم ششم بهمن را یک انقلاب واقعی و حقیقی ویک رفرم عمیق اقتصادی وسیاسی و اجتماعی در مملکت خودمان میدانیم. بنده وارد تاریخچه نمی‌شود و وقت دولت و نمایندگان ملت را زیاد نمی‌گیرم ولی از شهریور ۲۰ یک دولت صلح دوست و دولتی که واقعا مایل بود با تمام دول جهان در عین صلح و صفا زیست بکند و درآن جنگ عالم سوز بین المللی دوم توانست بی طرفی ر احفظ کند متاسفانه مورد هجوم و محله قوای خارجی قرار گرفت. تا آن تاریخ مملکت ما طبق یک نظم و اصولی زندگی سیاسی و اقتصادی و اجتماعیش در جریان بود مطابق مصلحت و مقتضای آن زمان ولی پس از اینکه مملکت ما ازقوای اجنبی آن هم واقعا روی قهر جنگ و مصالح ممالک بزرگ اشغال شد رشته حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مملکت ما متاسفانه از آن نظم و سیر طبیعی خودش منحرف شد. درطول مدت جنگ ایران باشغال قوای اجنبی متاسفانه محکوم بود و چاره‌ای نداشیتم جز اینکه با سیاست و تدبیر منافع ملی و حفظ مصالح عمومی را با وجود مشکلات زیاد بتوانیم تامین کنیم. بنده اطمینان دارم که اگر رژیم مشروطه و اگر رهبری خردمندانه شخص اعلیحضرت که در آن موقع بسیار جوان بودند در مقام سلطنت نبود به طور قطع ویقین سرنوشت این مملکت درهمان موقع و درهمان ابتدای اشغال ایران تغییر پیدا کرد (صحیح است) ولی خوشبختانه با نهایت صبر و تحمل و بردباری مشکلات زیادی برطرف شد. مشکل آذربایجان که بنده خودم را نیمی آذربایجان میدانم مشکل کوچکی نبود و آزادی آذربایجان در بعد از جنگ در بین ممالکی که مشابه آن گرفتار شده بودند کار کوچکی نبود (صحیح است) بیست وهشت امراد کار کوچکی نبود و خوشبختانه با تفضل خداوند وبا اراده ملت و با توانائی شخص شاه ما توانسیتم بر مشکلات زیادی فایق شویم با اینکه در۲۸ امرداد که خدای نکرده ممکن بود سیر تاریخ ایران بکلی منحرف شود مملکت با نجات پیدا کردن و آن نفوذ اجانب نفوذ خارجی که پس از جنگ بطور یقین باعث عدم پیشرفت کارهای ممکلت شده بود ومانع می‌شد که برنامه‌های مملکتی بسرعت و با صحت عمل شود و از تمام منابع طبیعی ما بطور صحیح استفاده نمی‌شد. خوشبختانه تا تاریخ ۲۸ امرداد که این تزلزل برقرار بود از آن تاریخ امنیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مملکت ما روبه تکیمل وروبه ثبات بهبودی گذاشت و امروزما در اینجا دور هم جمع شده‌ایم و خوشبختان یک آینده بسیار درخشانی را درجلو چشم خودمان می‌بینیم (صحیح است) بنده این نکته را عرض کردم تا بدانیم به چه علت و به چه دلیل از تاریخ ۲۸ امرداد ببعدما توانستم از منابع طبیعی و منافع مالی و منابع دیگر سرزمین خودمان استفاده بیشتری کنیم و چرخهای اجتماعی و سیاسی و اداری مملکت ر ابحرکت انداختیم کارهای عظیمی در این مملکت شروع شد، راهها ساخته شد، مدارس ساخته شده، دانشگاهها ساخته شد، سدها ساخته شد تمام مسیر رودخانه‌ها از جریان طبیعی خودش منحرف شد و در صحاری بی آب و علف تعداد کارخانجات وصنایع خصوصی بوجود آمد. نفت مادر ۱۳۲۸ یک میلیون و هفتصدهزار تن درسال بهره برداری می‌شد و امسال به هشتاد میلیون تن رسیده و امیدواریم سال آینده متجاوز از یکصد میلیون تن بهره برداری شود و البته این کارها کار کوچکی نبوده، اکر من در رقم صد میلیون تن اشتباه کرده باشم از شرکت ملی نفت گرفته شده ولی منظور تذکر بنده این است که با تمام این پیش رفتهائی را که از ۲۸ مرداد بیعد شده ما نبایست هیچگونه واقعا نگرانی و ناراحتی و نارضایتی در پیشرفت کارها داشته باشیم اقتصاد ما از سال ۳۸ تا ۳۹ یک اقتصاد درحال رشد بسیار سریع بود و چرخ فعاله مملکت بسرعت درگردش بود در آن تاریخ مثل کلیه کشورهای درحال توسعه وقتی یک اقتصاد بارونقی چرخهای ممکلتی را بسرعت بحرکت دربیاورد بطور طبیعی یک دوره رکود هم بوجود می‌آید ولی با تدبیر و با مصلحت اندیشی وبا برنامه صحیح جلوگیری از مضاریک دوره رشد سریع اقتصادی را معمولا در دنیا می‌کنند جلوگیری از تورم پول، جلوگیری از افزایش قیمتها وسایر مسائلی که در اجرای برنامه‌های شدید سریع اقتصادی معمولا درممالک پیش آمد می‌کند با تدبیر جلوگیری این عوامل می‌شود در ایران هم در همان دوره سه ساله تا ۳۹ تدبیر سیاست تثبیت اقتصادی برای اینکه واقعا تعادلی به تناسب وضع اقتصادی ایران کومک کند اتخاذ شد. متاسفانه این سیاست که فقط جنبه اقتصادی داشت بابک سیاستهای عوام فریبان ای توام شد و بجای اینکه نتیجه مثبت از این سیاست تثبیت اقتصادی بگیریم در اثر عدم توجه بکلمات و الفاظ و حرفهائی که در آن زمان زده شد مملکت ما دچار یک تشنج اقتصادی گردید و این تشنج اقتصادی متاسفانه دامنه اش تا امروز ادامه دارد. همانطور که جناب آقای نخست وزیر فرمودند ایشان وارث وضعی بودند که نمی‌توانستند آن وضع را از امروز تا فردا اصلاح کنند زمان لازم داشت تدبیر لازم بود مقدورات می‌خواست که ما بتوانیم باین مشگلات فائق شویم بنده باز برمیگردم بمطلب اول که عرض کردم از ششم بهمن با تمام این احوال و تمام پیشرفتهائی که مملکت باسرعت واقعا انجام داد می‌بایست همه ما راضی باشیم و خشنود ولی این رضایت در بین ملت ایران واکثریت قاطبه ایران نبود چرا؟ برای اینکه اساس اقتصادی ما روی یک جامعه و روی یک اجتماع سالمی بنا نشده بود. فعالیت‌های اقتصادی، صرف هزینه‌های سنگین از بودجه‌های مملکتی و سرمایه گذاریهای خصوصی بیشتر اغنیا را غنی تر و فقرا را فقیرتر می‌کرد متاسفانه پولهائی که در این مملکت صرف می‌شد با وجودیکه شاید اجرای برنامه واقعا صحیح و موجب توسعه امور اقتصادی و عمرانی بود ولی وقتی با یک سیاستی اجتماعی و سالم توام نباشد بطورقطع ویقین آن اثر مطلوبی را که می‌خواهیم روی توزیع عادلانه ثروت و بهره مندشدن اکثریت طبقات این ممکلت بخصوص طبقه زحمتکش کارگر و کشاورز طالب آن هستند این منظور حاصل نمی‌شود اولین شخصی که این حقایق را زودتر ازسایرین درک کرد و واقعا با یک اقدام شجاعانه و متهورانه این تحول عظیم ششم بهمن پی ریزی شد وبه پیشنهاد شاهنشاه لوایح شش گانه بتصویب ملت گذاشته شد و رأی ملت قاطعیت آنرا ایجاب کرد. باین دلیل بود که ما با تمام این احوال مایل هستیم که از این ببعدیکه سرمایه گذاریهای دولتی و خصوصی برروی یک اجتماع سالمتری بنا شود با توجه باینکه توزیع عادلانه ثروت و حفظ حقوق طبقه زحمتکش کارگر، کشاورز بهتر و بیشتر از پیش پایه گذاری شود تردیدی ندارد که برای چنین امر بزرگ و خطیر باید این رسم‌ها و سنتهای قدیمی بکلی از هم پاره شود و گسیخته شود چاره‌ای نبود جز اینکه منافع یک اقلیت کوچکی فدای منافع اکثریت شود، چاره‌ای نبود، اگر عده‌ای ناراضی می‌شوند ولی ما برای رضایت اکثریت، این نارضایتی عده قلیلی را تحمل می‌کنیم، مسلما این عده قلیل ازهر گونه تحریک و از هر گونه انتشار و از هر گونه اعمال عرض هم خودداری نمی‌کردند، ولی خوشبختانه با تمام قدرت جلوی این فساد گرفته شد وبا وضعی که در ایران موجودی بود یعنی حکومت مشروطه ما کامل نبود این نقص هم تکمیل شد و این مجلس بوجود آمد که نماینده قاطبه ملت ایران است (صحیح است) نقصی را که در مشروطه ایران بود، بعلت همین رفرم اقتصادی و اجتماعی و سیاسی واقعا برطرف شد، اگر این انقلاب ششم بهمن نبود بدون تردید خانمها در اینجا راه نداشتند (صحیح است) کارگران در این جا راه نداشتند (صحیح است) دهقانان در این جا راه نداشتند و اساس اجتماع ما این اجتماع سالم نبود و اگر امروز هم به برنامه دولت رأی موافق می‌دادیم باز هم همان رویه ناپسند گذشته از لحاظ تامین منافع دستجات خصوصی یا شخصی واقعا بر منافع اکثریت غلبه پیدا می‌کرد، خوشبختانه این نواقص مستلزم زمان بود با سیر زمان و با اقدام متهورانه شخص اول ممکلت و باثبات قدم دولت بمرحله اجرا درآمد پس بهترین دلیل است که این دولت که قسمتی از اجرای این برنامه را برعهده دارد و مورد تایید اکثریت و شاید واقعا اتفاق آراء مجلس شورای ملی قرار بگیرد (صحیح است) و از طرفی بطور یقین دولتی است خوش یمن و امیدوار هستیم که از این به بعد اقداماتش موجب رفاه بیشتر ممکلت و اجرای برنامه هائی باشد که به مجلس شورای ملی تقدیم خواهد داشت (انشاء الله) بنده این را بصورت مقدمه عرض کردم معذرت می‌خواهم اگر فکر خواهید کرد که زیاد صحبت می‌کنم ولی باید بگویم که علت و جهت موافقت نهضت ائتلافی ششم بهمن چیست و چرا ما واقعا این موفقیت را به این سرعت و به این سهولت بدون درنظر گرفتن و موشکافی برنامه دولت که بنظر بنده اگر مطالبی این جا بنده عرض می‌کنم شاید یکقدری جنبه هدایت داشته باشد هر چند که در حضور استادان این هدایت شاید لازم نباشد ولی وظیفه نمایندگی ایجاب می‌کند که عمل بکنم و بگوئیم بچه بعلت این موفقیت از طرف نهضت ائتلافی اعلام شد. در این جا بنده برمیگردم به برنامه دولت اولین قسمتی که در برنامه دولت منعکس است رفرم اداری است بنده در این جا صراحتا اعلام می‌کنم که مملکت بدون مدیریت صحیح، بودن اداره صحیح و بدون داشتن دستگاههائی که با هم آهنگی در کلیه شئون مملکتی اعم ازسیاسی، اقتصادی، اجتماعی نتوانند با هم کار بکنند بهترین برنامه‌ها، بالاترین تشکیلات، بزرگترین انقلابها و تحولات به نتیجه مطلوب نمی‌رسد (صحیح است) این مهمترین اقدامی است ک از طرف هر دولتی که بخواهد خادم ملت باشد اعمال بشود شما دراین مملکت میدانید که قانون کم ندارید ولی مجری خوب قانون شایدکم باشد و بنده عقیده دارم که در دستگاههای دولتی باید یک رفرم اساسی قانون استخدام را لازمه تقویت دستگاههای اداری میدانم ولی کافی برای رفرم اداری نمیدانم (صحیح است) برای این که اینهم یک قانون است شبیه قوانین دیگر، بنده اطمینان می‌دهم بدولت که این قانون استخدام و لوهر چه سنگین باشد در اسرع وقت از این مجلس خواهد گذشت برای اینکه در این پانزده روز افتتاح مجلس ثابت کردیم که شب و روز آماده خدمت هستیم و این مجلس تعطیل بردار نیست باین جهت بزرگترین لوایح دولت را در اسرع وقت با دقت و امعان نظر و واقعا با اصلاح در صورت لزوم از این مجلس خواهیم گذراند ولی این را بجناب آقای نخست وزیر و آقایان محترم اعضای دولت عرض می‌کنم که تنها گذراندن قانون استخدام برای تشکیلات اداری مملکت کافی نیست اینها روابط و وظایف کارمندان دولت و ارتباط آنها و شاید تامین عدالتی را در آنجا عمل خواهد کر دو بالمآن در زمان طولانی موجب تقویت دستگاههای اداری می‌شود ولی دستگاههای اداری ما از لحاظ تشکیلات ناقص است، ما تشکیلات زیادی داریم که زائد است باید اصلاح شود تشکیلات داریم که برای شخص بوجود آمده اینها باید از بین برود (صحیح است) در این مملکت دیگر شخص بازی، خصوصیت بازی نباید وجود داشته باشد و عقیده ندارم به اینکه یک دستگاهی را جرأت نکنیم منحل بکنیم برای اینکه رئیس فلانکس است (احسنت) الان در مملکت تعدادی تشکیل هست در همین وزارت دارائی که بنظر بنده بایدمنحل شود (احسنت) و در دستگاههای دیگر ما تشکیلاتی داریم برای امر مسکن می‌بینیم چند قسمت مختلف امر مسکن این مملکت را تحت نظر دارند این به نتیجه نمی‌رسد پول مملکت، اداره ممکلت، بازوی مملکت، نیروی فعاله ممکلت، قوه روشنفکر مملکت، بازوی زحمتکش مملکت اینها بیهوده هدر می‌رود و بنده این مطالبی را که عرض می‌کنم چون میدانم دولت واقف است بعنوان وظیفه نمایندگی در اینجا عرض می‌کنم و عقیده دارم که این قانون استخدام باید توام شود با رشادت اداری دولت یعنی دولت بدون ملاحظه آنچه که لازم است باید نگاهدارد و دستگاههائی را که زائد است منحل بفرمایند و مجلس شورای ملی پشتیبان این دولت خواهد بود (صحیح است) اگر برای مدت کوتاهی عده‌ای ناراضی هستند هیچ نباید هراسید عده قلیل راباید فدای منافع عمومی کرد و بنده این جا اعلام می‌کنم که مجلس شورای ملی باتفاق پشتیبان دولتی است که روی این اصول با رشادت و با قوت عمل می‌کند (صحیح است) این از لحاظ جنبه اداری است، بنده مثال نمی‌زنم شرکتها، مؤسسات هیئت مدیره‌ها، حقوقها و غیره بنده بهیچوچه من الوجوه نظرننگ نیستم وعقیده دارم یک شخص که لیاقت دارد، دانائی دارد، توانائی دارد، بهترین حمایت را باید از او کرد واز او کار خواست، مسائل عملی را با مسائل عادی نباید توام کرد، همه این مسائل با همدیگر فرق دارد و باید احتیاجات مملکت را درمرحله اول درنظر بگیریم وبر طبق آن باید عمل کنیم ولی نترسیم، اگر کارمند زائد داریم باز خرید بکنیم، اگر اداره زائدی داریم منحل بکنیم، اگر تشکیلات متضادی داریم ادغام بکنیم اینها مسائلی است که در اجرای برنامه‌های مترقی شاهنشاه لازمه انجام است لازمه اقدام است، این امور است که باید انجام شود تا بتوانیم باین نتیجه برسیم و الایک سنتی دگرگون گشته و نظم نوینی هم جایگزین آن نشده و ممکن است خدای نکرده ایجاد یک بحرانهای جدید سیاسی و اقتصادی بشود (صحیح است) مطلب دیگری که در برنامه دولت ذکر شده موضوع بودجه و امور مالی است در اینجا مسائل اقتصادی مطرح است بنده شاید حق داشته باشم که در این امور یک قدری بیشتر هم صحبت بکنم از لحاظ تجریبانی که دارم (صحیح است) بودجه نویسی در مملکت بسیار کار مشکلی است و یک مملکت اگر ما بخواهیم اقتصاد سالم آنرا بررسی و قضاوت کنیم آئینه اش بودجه ایست که برای سال بعد بمجلس شورای ملی تقدیم خواهد شد. این بودجه اگر بودجه‌ای که توجه به وظایف و توجه باجرای برنامه هائی که لازمه اجرای یک برنامه جامع اقتصادی باشد در آن نشده باشد بطور قطع و یقین منظور حاصل نخواهد شد. قبل ازین نمایندگان محترمی بودند که ایراد می‌گرفتند چرا وزارت دادگستری فلان کار را نمی‌کند با وزارت فرهنگ فلان کار را نکرده مقدورات ممکلت محدود است این مقدورات باید روی یک برنامه جامع اقتصادی تقسیم بشود (صحیح است) خیلی احتیاجات در خیلی نقاط هست ولی از دولت اعجاز نمی‌شود خواست، دولت باید بر طبق مقدوراتش عمل بکند. منتهی این مقررات باید ببهترین وجهی تقسیم بشود توزیع بشود و بهره برداری بشود، ازیک تومان خرج آن منظوری را که ما مایل هستیم باید بدست بیاوریم والا اگر آن یک تومان خرج بجای خودش نشود بطور قطع و یقین آن یک تومان از بین رفته، یعنی اوقات بنده می‌بینم دردستگاه وزرات دارائی مانع خرج کارهای بعضی از وزارتخانه‌های مشود اگر توجه بهم آهنگی دستگاههای مملکت و یک برنامه باشد وزرات دارائی باید دنبال فلان وزارت خانه برود که آقا چرا شما فلان خرج ر انمکنید. برای اینکه ما بآن منظور باید برسیم (صحیح است) در اینجا باید فکر ادره مملکت عوض بشود یعنی ما باید هدف را بگذاریم جلوی خودمان بگوئیم برای رسیدن باین هدف چه باید بکنیم مقدوراتمان چیست این مقدورات باین ترتیب تقسیم شده وبرای اجرای این برنامه برای رسیدن باین هدف باید تمام دستگاههای مملکت هم آهنگی و هم فکری داشته باشند واگر خدای نکرده از جناب آقای وزیر کارخواسته بشود که چرا بیکاری زیاد است ایشان دلیل بیکاری این ممکلت نیستند. برنامه غلط اقتصادی، عدم توجه ببرنامه‌های صحیح عمرانی موجب شده است که در وزارت کار روزبروز هزارها نفر مزاحم شخص وزیر کار هستند (صحیح است) و این مسائل را جز با هماهنگی، جز با اجرای یک برنامه جامع، سالم همه جانبه اقتصادی و اجتماعی نمی‌شود بمراحله اجرا گذاشت (صحیح است) توقعات را باید کنار گذاشت اگر یک نماینده‌ای در مجلس بخواهد صحبت کند مال استان آذربایجان و خراسان و خوزستان و کرمان از طرف همه ملت ایران باید صحبت بکند و بمقدورات ممکلت باید روی یک برنامه جامع اقتصادی، روی اصول علمی، نه روی توقعات شخصی توجه بکند (صحیح است) و یک برنامه جامع اقتصادی درهمه جای مملکت اجرا گردد، اگر امروز سد ساوه ساخته نشده بعللی باشد ولی سد دز باید ساخته بشود این دلیل نمی‌شود که توجه بساوه نشده و بخوزستان شده‌ای ای کاش مقدورات ما اجازه می‌داد که سد ساوه را هم بسازیم ولی این مسائل را با اصول علمی باید انجام داد نه با احساسات شخصی و نه با توقعات، بنده این را بطورمثال عرض کردم چون قبلا صحبت شده ولی این را بنده می‌خواهم عرض کنم که دولت اعجاز نمی‌تواند بکند باید روی برنامه کار کرد، این برنامه در بعضی جاها زود به نتیجه می‌رسد در بعضی جاها زمان لازم دارد که موقعتش برسد ما باید صبر کنیم و چون نماینده ملت هستیم ملت را هم باید بصبر وشکیبائی دعوت کنیم تا به نتیجه نهائی برسیم در مورد بودجه همانطور عرض کردم باید خیلی دقت کرد، تنظیم بودجه باید طوری باشد که حداکثر هزینه‌های زائد، توقعات بیجا انتظارات بی ربط زده بشود و بجایش واقعا آنچه لازم است برای پیشرفت کار وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی بمصرف برسد، آنچه که ممکن است از مقدورات مالی مملکت باید صرف امور عمرانی مملکت بشود، آنچه که مقدور است باید از هزینه‌های اداری مملکت کاسته بشود، اینها را که بنده عرض می‌کنم، خودم مسئول امور مملکتی بوده‌ام تشکیلات کار را هم می دانم و می دانم کار آسانی نیست ولی کم کم شروع کرد و یک مقدار با استقامت عمل کرد والا هر روز درپیچ و خم همین مشکلات غوطه ور خواهیم شد و آنچه را که طالب و مقصود ما است به نتیجه نخواهد رسید، امور مالی مملکت، بودجه مملکت این یک کلمه بسیار بزرگ و وسیعی است، خزانه مملکت است که جواب گوی اجرای برنامه‌های عمرانی برنامه‌های تولیدی، تشویق سرمایه گذاری، تامین هزینه‌های پرسنلی و اجری برنامه‌های وزارتخانه هاست، این قدرت مالی را با یک سیاست اقتصادی سالمی اعمال کرد و در تنظیم بودجه آن نکاتی را که بنده عرض کردم باید کاملا ملحوظ داشت و عمل کرد در اینجا اشاره‌ای به برنامه سوم شده بنده عرض می‌کنم مهمترین عاملی که مملکت ما را بموفقیت میرساند فهمیدن برنامه ریزی لزوم داشتن یک برناهه جامع اقتصادی و اجتماعی و توجه کلیه مسئولین امور اعم از وراتخانه‌ها و مؤسسات دولتی اشارد مؤسسات خصوصی در پیروی ازیک مسائل عملی جامع این برنامه کلی مملکتی است و غیر از این مملکت به نتیجه نمی‌رسد شما ملاحظه بفرمائید ممکن است دریک رشته صنعت سرمایه گذاری زیاد بشود این سرمایه گذاری ممکن است همین صنعت را دچار اخلال و دچار ناراحتی بکند و بحران بوجود بیاورد در صورتیکه اگر سرمایه گذاری صحیح تقسیم بشود، صحیح مطالعه بشود، صحیح ارشاد بشود چه از طرف دولت و چه از طرف دستگاههای خصوصی بطور قطع و یقین مجموع این سرمایه‌ها در موقع نتیجه دادن بهتر می‌تواند منافع عمومی و منافع ملی ما را تامین بکند، بنده دراینجا درس اقتصاد نمی‌دهم و وارد مسائل علمی نمی‌شوم ولی این نکته را باید عرض کنم که مجلس ایران باید دولت را دراجرای یک برنامه جامع اقتصادی حمایت و هدایت بکند و تقویت بکند (صحیح است) و از هرگونه مشکلاتی که دولت دارد و بمجلس رجوع می‌کند باید نهایت سرعت این مشکلات را مرتفع بکند که دولت بتواند درانجام ک برنامه جامع اقتصادی موفق و پیروز بشود ممکلت بدون برنامه، بدون داشتن یک کار علمی و فنی که بتواند این برنامه‌ها را با این تحولات عظیم مملکتی از لحاظ اقتصادی و اجتماعی تطبیق بدهد مسلما به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید برنامه سوم وقتی که تنظیم شد خود بنده جزء کسانی بودم که نسبت بآن یک ایرادات زیادی گرفتم و در ابتدای دولت جناب آقای علم گزارش امررا تقدیم ایشان کردم با وجود اینکه برای تنظیم برنامه سوم زحمات زیادی کشیده شده و بنده خیال می‌کنم نتیجه اش هم انشاء اله بسیار مفید خواهدبود ولی در فاصله‌ای که این برنامه تصویب شد و حالا که در حال اجرای آن هستیم تحولات عمیقی در زندگی اجتماعی و اقتصادی ما بعمل آمده بنده همانطوریکه در هیأت عالی برنامه هستم و الان هم مانعی ندارد و شرکت می‌کنم چون جنبه قانونی دارد آنجا هم همیشه تذکر می‌دادم جناب آقای نخست وزیر شاهد هستند که عقیده دارم باید در برنامه تجدید نظر کاملی بعمل بیاید که تمام این رفورمهای عمیق اقتصادی واجتماعی شاهنشاه با این برنامه ایکه بنده گفتم تلفیق داده بشود و هم آهنگ بشود (صحیح است) ما در گذشته راجع به برنامه‌های کشاورزی، عمرانی دهات، اعتبارات بانک روستائی وسایر مسائل شاید در موقعی که مالکیت بزرگ موجود بود احتیاجی را که امروز باین منابع بزرگ داریم نداشتیم تردیدی نیست که اگر امروز یک تحولی در مملکت ما بوجود آمده باید توجه بکنیم که چه عکس العملهائی دارد و آن عکس العملها را باید حساب بکنیم و آنچه لازم است در انجام این امر کوشش بکنیم و مطابق مقدورات مملکتی جوابگوی احتیاجات یک رشته عمیق و مهم اقتصادی و اجتماعی و بکله سیاسی این مملکت به بهترین وجهی باشد برای انیکه در این فاصله خلائی بوجود نیاید (صحیح است) این یک نکته‌ای بود که بنده بعنوان یادآوری تذکر دادم بلکه صدها مورد هم هست متاسفانه باید عرض کنم که بعللی که اینجا گفته شده و جناب آقای نخست وزیر هم در نطق خودشان گفتند یک تشنج و رکود اقتصادی در عرض سه سال گذشته بوجود آمد وبدون دلیل بنده در اینجا اعلام می‌کنم ممکلت ما نه تنها ورشکسته نیست بلکه مملکتی است که از لحاظ اقتصادی درنهایت پیشرفت و ترقی است، درآمدهای زیرزمینی و روی زمینی نیروی انسانی، یک ممکلت بسیارغنی و مترقی و پیش رفته است (صحیح است) و هیچ بیمی از لحاظ بحران اقتصادی در این مملکت شاید نرود منتهی اگر ما می‌بینیم اینجا بعرض اینکه مردم را تشویق بکنیم بسرمایه گذاری، علاقه باین آب و خاک، آنها را فاسد اعلام بکنیم غرض روزی بکنیم و بگوئیم در این ممکلت امنیت نیست که سرمایه گذاری بشود طبیعه سرمایه جای امن لازم دارد از مملکت فرار می‌کند (صحیح است) بنده عقیده دارم ما باید یک محیطی بوجود بیاوریم که یک بیوه زن بتواند ده هزارتومانش را در یک شرکتی سرمایه گذاری بکند اگر ما این محیط را بوجود بیاوریم بطور قطع ویقین این بحران اقتصادی با حرف، برنامه، احساسات و شعاردادن حل نمی‌شود (صحیح است) بنده در اینجا اعلام می‌کنم که با بودن مجلس شورای ملی با توجه باینکه ملت ایران باید بداند که در اینجا منافع قاطبه ملت حفظ شود و هر روز یک تصویب نامه یا یک حرف ضدو نقیص گفته نخواهدشد و اعتماد و اطمینان عمومی برای سرمایه گذاری و خدمت باین آب و خاک چه دررشته کشاورزی، چه صنعت، چه در بازار و چه در همه رشته‌ها به بهترین نحوی تامین می‌شود والا ما نمی‌توانیم ازاین بن بست اقتصادی خارج بشویم (احسنت) ملاحظه بفرمائید بنده در اینجا مهمترین عامل رفع رکود بازار را ایجاد اعتماد و اطمینان میدانم. بنده دراینجا مهمترین راه رسیدن باین مقصود اجرای صحیح برنامه‌های اقتصادی می دانم که در لوای یک سیاست صحیحی که بمردم این اطمینان را بدهد که شما نترسید و بیائید در مملکت سرمایه گذاری بکنید این نه تنها سرمایه داران داخلی را بحرکت می‌اندازد بلکه سرمایه خارجی جلب بشود ولی سرمایه داران داخلی فرار کنند کدام سرمایه گذارخارجی است که بیاید و سرمایه اش را دراین ممکلت بکار بیندازد (صحیح است) ملاحظه بفرمائید این ایجاد اعتماد و اطمینان درممکلت بزرگترین عامل رفع بحران اقتصادی است (صحیح است) و بنده در اینجا بنام یک نماینده ملت و از طرف همه نمایندگان ایران اعلام می‌کنم که این اعتماد با داشتن یک رهبری مانند شاهنشاه با داشتن یک وضع سیاسی سالم، با داشتن یک موفقیت خاصی دراین نقطه جهان و با داشتن نیروی انسانی و تحولات عمیقی که در این مملکت بوجود آمده تامین است وما این را حمایت می‌کنیم و دلت را یاری می‌کنیم (صحیح است) موضوع دیگری که در اینجا اشاره شده در برنامه دولت موضوع بهداشتی است، این موضوع بسیار مهم است در اینجایک صحبتی شد راجع بفرهنگ ما بفرهنگ و فرهنگیان احترام می‌گذاریم و سر تعظیم فرود میاورد (احسنت) بنده عقیده دارم بدون فرهنگ و بدون تعلیم و تربیت یک مملکتی هر چه غنی باشد ولی این قدرت مالیش نمی‌تواند جوابگوی احتیاجاتش باشد ومسلما این قوه مالی و قدرت مالی بهدر می‌رود بنده تنها بامر فرهنگ و یا موضوع سپاه دانش اشاره نمی‌کنم سپاه دانش یکی از برنامه‌های مترقی شاهنشاه است که ما همه از آن پیروی می‌کنیم (صحیح است) ولی این تنها کافی نیست مسئله فرهنگ در ممکلت بسیار غامض و بسیار مشکل شده ما باید نسبت به برنامه‌های تحصیلی نسبت بانیکه هر فردی را که درجامعه ما پا بعرصه وجود می‌گذارد باید اعتقاد داشته باشیم که این حق را دارد که از تعلیم و تربیت استفاده بکند این تعلیم و تربیت یا باید بوسیله خانواده باشد ویا بوسیله جامعه، اگر کسی پول نداشت از این تعلیم وتربیت بی بهره نباشد و اگر پول داشت این تعلیم و تربیت ر ابهتر و کاملتر بکند این‌ها یک نکاتی است که باید بآن توجه کرد و باید بآن فوق العاده اهمیت داد. موضوع فرهنگ بدون تربیت بنظر بنده یک موضوعی است ناقص (صحیح است) تعلیم و تربیت باید همیشه با هم ذکر بشود یعنی یک بچه‌ای باید خوب تربیت بشود که بتواند از آن فرهنگ، و از آن مدرسه استفاده بکند و اگر این تعلیم را در دامان خانواده نداشته باشد یا اگر خدای نکرده خانواده‌ای نداشته باشد دولت، جامعه برایش وسائل این تربیت را فراهم نکرده باشد بطور قطع و یقین شما بعد از مدتها اطفالی می‌بینید درکوچه‌ها سرگردان و اینها یک مشکلات غامضی را برای اجتماع ممکلت بوجود می‌آورند باین جهت ما باید توجه بکنیم که این تعلیم و تربیت در مملکت ما همردیف هم تعمیم داده بشود. در موضوع مسئله فرهنگ و موضوع تعلیم وتربیت در اصول هفده گانه کانون مترقی دو سه، جمله است که بنده بصورت معترضه اینجا عرض می‌کنم چون خیلی جامع است خیلی جوابگوی حرفها خواهد بود اصل اول اصول هفده گانه کانون مترقی می‌گوید:

هرفرد ایرانی از زمان که پا بعرصه وجود می‌گذارد حق دارد از پرورش جسمانی و رشد و تربیت برخوردار گردد.

تامین این حق در درجه اول وظیفه خانواده خواهد بود با توجه بر مبانی ارشادی انجام بگیرد و درصورت عدم کفایت ویا فقدان خانواده بعهده جامعه خواهدبود این آقایان یک مطلبی است که خیلی اهمیت دارد. بنده عقیده دارم این واقعا یکی از موارد مهمی باشد که دولت روی این خدمتی که واقعا برای مملکت شروع کرده فکر بکند که تنها بودجه مملکت را بالا بردن، تنها مدرسه درست کردن، تنها کتاب درست کردن، اینها البته از ابزار کار هستند ولی کامل نیست این تعلیم و تربیت باید جامع باشد و باید فرد را برای اجتماع تربیت کند. خانواده رکن طبیعی و اساس اجتماع شناخته می‌شود این خانواده ممکن است خانواده شخصی باشد، ممکن است دولت باشد، دولت خانواده افراد بی سرپرست است و در اینجا ما باید یک تشکیلاتی داشته باشیم و باید برنامه داشته باشیم که بتوانیم این افرادی که پا به هستی می‌گذارند حمایت و تربیت کنیم راجع بفرهنگ هم ما عقیده داریم باینکه تعلیمات ابتدائی، برای هر فرد ایرانی اجباری و مجانی است، تعلیمات حرفه‌ای و تحصیلات متوسطه و عالیه در حدود استعداد و قوای مقلانی و جسمانی افراد است که با توجه باصول جدید آموزش و پرورش و تکامل نیروی انسانی در تمام مراحل علمی و عملی باید تامین بشود بنده عقیده دارم که ما کافی نیست دیپلمه بجامعه تقدیم کنیم، ما کافی نیست که راه دانشگاه را بر روی هرفردی که مایل است باز کنیم بلکه باید روی اصول ارشادی باشد، و باید بدانیم که این ممکلت چه احتیاج دارد که کادر فنی خودمان را تکمیل بکنیم تعلیمات ابتدائی را اجباری بکنیم مردم را حق خواندن و نوشتن را ازشان فوت نکنیم و در دانشگاه و تحصیلات عالیه را روی توجه بمقتضیات و استعداد وپول بنا بکنیم در این جا شرط تربیت و تعلیم و فرهنگ نباید باشد (صحیح است) کسانی که دارند به بودجه مملکت باید کمک کنند، کسانی را که ندارند جامعه موظف است مطابق احتیاجات آنها رفتار کند جامعه موظف است مطابق احتیاجات آنهار رفتار کند (صحیح است) مطلب دیگر راجع به بهداشت است که باید از این تفکیک شود که چه قسمتی در وظیفه دولت است وچه قسمتی در وظیفه ملت. تامین بهداشت عمومی از وظایف دولت است یعنی دولت باید تمام وسایل تامین بهداشت عمومی را آماده کند و از بودجه عمومی ممکلت حداکثر استفاده را بنماید که ریشه ناخوشی کنده شود اگر ما دکتر تربیت کنیم دوا وارد کنیم مریضخانه بسازیم و آسایشگاه بسازیم ولی وسائل جلوگیری از ناخوشی را در مملکت بوجود نیاوریم این نقص غرض است بنظر بنده باید ابتدا فکری کرد که ولت این وظیفه اصلی خودش را تامین بکند و بعد در اجرای یک برنامه وسیعی برای امور درمانی و وسایل درمانی کوشش بکند در آن قسمتی که مقدور است این وسائل درمان باید دراختیار مردم گذشته شود و مردم را درسرنوشت خودشان و کارشان روی آن اصولی که امور دولت وسیاست خودمان را استوار کرده‌ایم واقعا هدایت و ارشاد کنیم و درصورتی که راجع بدرمان طبقه بی بضاعت و فیر این ممکلت است ترتیبی اتخاذ شود که بودجه مملکتی بحق و حقیقت برای درمان این افراد واقعا تخصیص داده شود نه اینکه بودجه صرف هزینه‌های زائد اداری و صرف توقعات و صرف اموریکه تشخیص داده نشود آیا نسبت به چه طبقه یی باید اعمال شود ونسبت به چه طبقه یی اعمال نشود باید عرض بکنم که موضوع بیمه‌های اجتماعی یک امر بسیارمهمی است که باید تعمیم داه شود در اینجا وقتی اسم بیمه‌های اجتماعی آورده می‌شود همه افکار متوجه بیمه اجتماعی کارگران می‌شود کارگران یک طبقه این مملکت می‌باشند بیمه اجتماعی باید شامل حال تمام طبقه این مملکت بشود وباید برنامه‌ای تنظیم شود که یک محصل بتواند به مریضخانه مراجعه کند و بیمه درمانی او جواب احتیاجات او را بدهد یک نفر قاضی دادگستری هم همینطور یک کارمند هم همینطور ویک کارگر هم همینطور و انشاء‌اله برای طبقه کشاورزان این مملکت هم بیمه اجتماعی وسیعی باید واقعا تامین وتهیه شود با یک متد و یک برنامه صحیحی واقعا بمرحله اجراء گذاشته شود بنده دراین مسائل باختصار عرض می‌کنم و اما موضوع اقتصاد کشاورزی، اقتصاد یک کلمه بسیار وسیعی است بنده به آقای وزیر اقتصاد خیلی ارادت دارم و در شورای اقتصاد با ایشان همکاری داشتیم و اغلب در مسافرتهای خارج که برای مسائل اقتصادی بود با ایشان هم سفر بودم وباید عرض کنم اقداماتی را که در این فاصله دروزارت اقتصاد شده بسیار خوبست بخصوص قراردادی که با بازار مشترک بسته شده یکی ازاقدامات واقعا درخشان این دولت محسوب می‌شود (صحیح است) منتهی بنده باید صراحتا عرض بکنم به آقای وزیر اقتصاد و دولت که مساله اقتصادی به تنهائی خودش و درچهارچوب وزارت اقتصاد حل نمی‌شود همینطور که بنده عرض کردم جز با توجه بیک برنامه جامع اقتصادی که همه جانبه باشد و وزارت اقتصاد ناظم و نظم دهنده مقررات اقتصادی و ناظر برحسن اجرای این برنامه‌ها باشد بصورت دیگری ما نمی‌توانیم به نتیجه مطلوب برسیم (صحیح است) افزایش خشکبار این مملکت بدست وزیر اقتصاد نیست باید روی برنامه‌های عمومی مملکت وبرنامه‌های وزارت کشاورزی استاندارد‌ها و غیره عمل شود همچنین است نسبت به صادرات سنگهای معدنی، اینها باید تمام موجبات تعمیم و توسعه اقتصادی مملکت بوجود بیاید که مابتوانیم ازیک اقتصاد سالمی برخوردادر بشویم یک رشد اقتصادی ۶ درصد در برنامه اقتصادی این مملکت پیش بینی شده بنده درهمان روزیکه این موضوع مطرح بود عرض کردم که ما با داشتن تمام قدرت ونیروی انسانس و با توجه بافزایش قیمت که ۲/۵ درصد درسال نبود باید درنظر گرفت این رشد اقتصادی ۶ درصد کم درنظر گرفته شده بنده خوشوقتم که جناب آقای نخست وزیر دراینجا اعلام کردند نیت اعلیحضرت را که ما کوشش خواهیم کرد که این رشد اقصادی از ۶ درصد تجاوز کند من امیدوار هستم که دولت موفق شود دراینکار چون واقعا ۶ درصد رشد اقتصادی برای ملت ایران کم است البته باید کوشش کنیم که برسیم ولی منافع و درآمد ما هم محدود است پس چه بایدبکنیم باید کوشش کنیم که حداکثر استفاده از منافع موجود مملکت قوه مالی مملکت و درآمد مملکت در راه بالابردن این رشد اقتصادی بکنیم و درآمدهای لازم که باید صرفا به مصرف برنامه‌های عمرانی مملکت برای توسعه اقتصادی برسد ازمنابع خارجی و بمصرف نرساندن آن بنظر بنده خدمت بممکلت نیست ولی تمام ممالک درحال رشدو توسعه کوشش می‌کنند منابع داخلی مملکت خودشان ر امجهز بکنند وحداکثر بهره برداری ر ابکنند و به بهترین طریقی بمصرف برسانند کمبود آنرا با صورت صحیحی روی وامهای طویل المده با شرایط سالم که بتواند قدرت آینده مملکت ادای این وام‌ها و تأدیة این وام‌ها را انجام بدهدو تامین بکند بنده دراینجا عرض می‌کنم که موضوع اقتصاد یک مسأله بسیار وسیعی است و اینهم تنها در اختیار یک وزیر نیست و مجموع برنامه‌های مملکت و هم آهنگی کامل تمام شئون اقتصادی مملکت مجموعا یک اقتصاد سالم را بوجود میاورد و درغیر این صورت بنده آقای دکتر عالیخانی را مسئول نمیدانم موضوع کشاورزی در امر اقتصاد یک فصل جداگانه یی را شامل می‌شود این برنامه اصلاحات ارضی را تنها از نظر اقتصادی نباید نگاه کرد برنامه اصلاحات ارضی ولو از ابتدای کار با مشکلاتی توأم باشد و لو درسطح تولید مملکت هم احتمالا کسانی عقیده داشته باشند نکثی حاصل بشود ولی بنده بعنوان یک نماینده عرض می‌کنم که برنامه اصلاحات ارضی از لحاظ سیاسی و اجتماعی وبصورتی که اکثریت ۷۵ درصد ملت ایران که در امر کشاورزی سهیم و شریک هستند از قید یک سنتهای کهن و پوسیده رهایی بخشیده است که در یک زندگی نوینی وارد شده‌اند، یکی از مهترین مسائلی است که اقتصاد ما را در بردارد بنده عقیده دارم اگر مشکلاتی از طریق مالی، اداری اعتباری و غیره وجود دارد ملت ایران باید دندان روی جگر بگذارد و تحمل کند (صحیح است) ولی ما یک قدم از اجرای صحیح برنامه‌های اصلاحات ارضی قصور نخواهیم کرد (صحیح است) و عقیده داریم باینکه این رشته‌هایی را که متاسفانه درگذشته پیشرفت مملکت ما را سد کرده بوده وحالا بدست توانای شاهنشاه و همت این دولت گسیخته شده باید بطور کامل بمرحله اجراء درآید بنده عقیده دارم دربرنامه اصلاحات ارضی اگر یک عامل موجب از بین بردن ارضی است یعنی اگرده عامل مهم حساب بکنیم نه عامل مهمش عامل دیگری است که باید توجه کرد که آن تشکیلات صحیح وزارت کشاورزی است موضوع ترویج و تعلیم و بهبود وضع کشاورزان است که باید دقت شود یعنی آن سنتی که در سابق بوده و ما برداشته‌ایم باید بجای آن نظم نوینی جایگزین کنیم که این باید بوجود بیاید وخلائی نباید درش ایجاد شود موضوع مهم این است که کود شیمیائی صحیح است بمصرف برسانیم بانک اعتبارات روستایی و شرکتهای تعاونی را تقویت بکنیم و بدهقانان خود بگوئیم که امروز دولت بالای سر شماست شما کار بکنید ما احتیاجات شما را می رسانیم ولی اگر این دهقانان احساس کردند که در مقابل احتیاجاتشان کسی جوابگوی آنهانیست بنده دراینجا تاسف خواهم خورد و بنظرم آن نیت واقعی اصلاحات ارضی اعمال نشده ولی ایمان دارم که دولت به رهبری اعیحضرت همایونی بتمام این نکات واقفند این مسائل را بدقت عمل خواهند کرد در اینجا به مسأله امور اجتماعی اشاره شده بنده عرض می‌کنم که اجتماع از اقتصاد دور نیست و ما نمی‌توانیم مساله اقتصادی را از مساله اجتماعی تفکیک کنیم در تمام تشکیلات بین المللی هم کلمات اجتماعی واقتصادی همه ردیف هم می‌آیند بنظر بنده شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد این دو را قابل تفکیک ندانسته و تمام اصطلاحاتی را که درکتب دیده می‌شود این مساله اقتصادی و اجتماعی همردیف هم ذکر می‌شوند بنده عقیده دارم اقتصاد سالم نمی‌تواند بر روی یک اجتماع ناسالمی بوجود بیاید ویک اجتماعی نمی‌تواند سالم بشود اگر با یک اقتصاد سالمی توأم نباشد پس در اینجا ما مسأله امر اجتماعی و امر اقتصادی را از هم تفکیک نمی‌توانیم بکنیم و کاش این دو تا دریک ماده ذکر شده بود ولی مانعی ندارد بنده در اینجا می‌بینم که مسأله تامین امور اجتماعی ذکر شده و همینطوریکه عرض کردم مساله بیکاری امروز جناب آقای نخست وزیر بسیار اهمیت دارد (صحیح است).

این بیکاری یک قسمتش بیکاری آشکار است در لسان اقتصادی ویک قسمتش بیکاری پنهانی است قسمتی از اینها بیکاری است که در روستاها است و قمستی بیکاری است که در شهرهاست نسبت باین مسائل باید من حیث المجموع یک برنامه صحیح و دقیق ومنجزی داشت و موضوع بیکاری از جنبه کارگر و دهقان و کسانیکه روزها در خیابانها منتظر کار هستند یا عمله یا بنا خارج شده به طبقه دیپلمه و لیسانسه و دکتر و غیره هم رسیده (صحیح است) و این در اثر اینستکه برنامه‌های ما هم آهنگ با هم کارنکرده و در اثر این تشنجات اقتصادی متاسفانه کارهای خصوصی افرادشان را خارج می‌کنند چون منافع عادی را بدست نمیاورند ما امروز منظورمان نبود که دل کارگر را خوش کنیم که ۲۰ درصد بانها از سهم کار خانجات سود می‌دهیم ما می‌خواهیم این صنایع سالم باشد سود داشته باشد تا این کارگران از آن بهره مند بشوند و یقینا اگر ما نتوانیم این حرفهایی راکه می‌زنیم با برنامه هائی که باید اجرا کنیم تلفیق بکنیم و به نتیجه برسیم بطور و یقین بعد از مدتی نه تنها رضایتی حاصل نخواهد شد نارضایتی هم بوجود خواهد آمد (صحیح است).

بنده معتقدم که همه با من اتفاق رأی دارند که ما دولت را حمایت کنیم که قسمت اعظم مشکلاتی را که برای بحران اقتصادی بوجود آمده برطرف کنیم و سرمایه گذاری را خصوصی را در مملکت تشویق بکنیم سرمایه گذاری را محترم بشماریم و این سرمایه باید سرمایه سالم باشد سرمایه گذاری سالم باشد و سرمایه دار سالم و روی اصول سالم اقتصادی بنا گذاشته شده و پایه گذاری شده باشد که همه از آن منتفع بشوند والا اگر روی منافع سرمایه دار باشد و بنفع شخص او تمام می‌شود و به نفع اجتماع نخواهد بود ما هیچ مانعی ندارد که سرمایه دارهای بزرگی در این مملکت داشته باشیم ولی این سرمایه دارها باید حقوق ملت و مالیات حقه دولت و حقوق واقعی ومنافع کارگر را رعایت بکنند (صحیح است) اگر مایک مملکتی هستیم که روی اصول سرمایه داری اداره می‌شویم باید سرمایه را تقویت بکنیم وسرمایه دار را احترام بکنیم ولی این سرمایه باید در راه بهبود طبقه زحمتکش مردم و بالا رفتن سطح زندگی و رشد اقتصادی واقعا بمصرف برسد بنده در اینجا این مطلب را صادقانه عرض کنم که این خطر بیکاری بسیار شدید است و این خطر بیکاری را فقط ما می‌توانیم در اثر سرمایه گذاری خصوصی و تسریع در سرمایه گذاریهای دولتی درکارهای عمرانی مملکت بتدریج از بین ببریم و انشاء الله درآینده روی یک برنامه کامل و سالم و جامع تری خطر بیکاری را از مملکت دوربکنیم (انشاء الله) البته قانون بیمه‌های اجتماعی بموقع خودش مورد مطالعه قرار خواهد گرفت و نظر مجلس شوایملی هم واقعا تامین حقوق اجتماعی تمام طبقات مملکت خاصه طبقه زحمتکش کارگر و کشاورز است راجع به موضوع دادگستری که حالا هم صحبت شد با ارادتی که من به شخص وزیر دادگستری دارم و رویه بسیار صحیح و اصولی ایشان دراینکه واقعا دادگستری باید یک چرخ و گردش سریعی عدالت اجتماعی را تامین کند امیدوارم با تصویب قوانینی که حقیقه قوانین مترقی باشد و قوانینی باشد که مطابق احتیاج و مطابق اصول و مطابق سنت و واقعا مطابق برنامه مترقی مملکت باشد مجلس شواریملی ایران صد در صد پشتیبان واقعی استحکام مبانی دادگستری و قضاوت در مملکت است ما عقیده داریم که بدون داشتن عدالت اجتماعی و بدون آنکه واقعا یک فردی امنیت این را داشته باشد که در خانه یی سرمایه گذاری کند ویا در زمین سرمایه گذاری بکند یا در کارخانه یی سرمایه گذاری کند تمام اینها برمیگردد روی آن تامین قضائی و اگر آن تامین قضائی سالم نباشد برنامه اقتصادی و اجتماعی ما بی نتیجه خواهد شد بنظر بنده موضوع دادگستری و موضوع عدالت اجتماعی هم قسمتی از برنامه جامع ماست که باید در تمام رشته‌ها بصورت صحیحی پی ریزی شود و بصورت صحیحی پایه گذاری شود و ما بطور قطع یقین از برنامه‌های مترقی دولت که بتواند جوابگوی این تامین قضائی باشد حمایت و پشتیبانی خواهیم کرد و در مورد سیاست خارجی بنده قبل از آنکه وارد بحث در مورد سیاست خارجی بشوم یک موضوعی است که همیشه صحبت از مبارزه بافساد می‌شود و در این مدت خیلی صحبت از مبارزه بافساد شده است بنده میل دارم در این مکان مقدس عرض کنم که اگر کسانی در گذشته از اصول معمول و متعارف خارج شده‌اند و راجع به فساد این مملکت زیاده روی کرده‌اند بنظر بنده بسیار غلط بوده (صحیح است) این ممکلت به هیچ وجه من الوجوه فسادش ازممالک دیگر بیشتر نیست ملت ایران یک ملت باشرافت و یک ملت شرافتمندی است کارمندان دولت ممکن است در بینشان اشخاص خاطی باشند ولی عمومیت ندارد اغلب کارمندان دولت با حقوق کم خدمات بسیار ارزنده یی باین مملکت کرده‌اند و اگر کسی بگوبد که تمام کارمندان دزد هستند بنده متاسف هستم که در این مجلس باید عرض کنم که بسیار خلاف حقیقت و خلاف انصاف گفته‌اند (صحیح است) بنده رجوع می‌کنم به نظر آقایان روزنامه‌ها را می‌خوانید می بینید که دولتهایی را ساقط می‌کند بچه دلیل درایران فساد زیاد است؟ اکثریت ملت ایران بسیار ملت خوب و شرافتمندی است (صحیح است) و هیچ دلیلی ندارد که ما خودمان را اینطور درجامعه و در دنیا محکوم کنیم بچه مناسبت ما خادم نیستیم باین مملکت؟ و بچه مناسبت باید فساد را دراین مملکت دامن بزنیم؟ بنده عقیده دارم که واقعا دراین مجلس مقدس و مکان مقدس همگی دست بدتس هم بدهیم و بگوئیم که باید بافساد دردستگاههای مملکت چه خصوصی و چه عمومی و چه درجامعه مبازره کرد درهمه جای دنیا اتفاقاتی می‌افتد ولی ملت ایران را نباید محکوم کرد و خارجیان تا یک مدتی بما بنظر یک ملت فاسد نگاه می‌کردند ما باید نشان بدهیم که به هیچ وجه اینطور نیست و در ایران درجه فساد بیش از ممالک دیگر نیست درهر مملکتی آدم خوب و بد هست دزد و جنایتکار هست ولی اشخاص بیشتر شرافتمند و خدمتگزاری هم در این مملکت هستند (دکتر الموتی – خود آن وزیر مبارزه بافساد ازهمه فاسدتر بوده است) وارد خصوصیات نمی‌شویم مطلبی در اینجا اشاره شده که ما کوشش می‌کنیم که با توجه به منافع ملی مملکت سیاست حسن همجواری طبق منشورملل متحد و با کلیه ممالک بخصوص ممالک هم جوار داشته باشیم بنده فکر می‌کنم کلیه آقایان نمایندگان بسیار از سیاست خارجی دولت ایران راضی و خشنود هستند (صحیح است) و این سیاست خارجی خوشبختانه نه تنها در داخل مملکت ما حسن اثر کرده و نماینده آنهم واقعا آمد و رفت سلاطین و رؤسای جمهور و بزرگان کشورهای مختلف دنیا و واقعا ابراز احساسات و علاقه مندی و دوستی با دولت ایران است بنده خوشوقت هستم که بگویم که برهبری اعلیحضرت همایونی تنها در مورد سیاست خارجی که مربوط بایران می‌شود نیست و حتی پای ایشان از حدود وثغور این مملکت خارج شده و یک جنبه بین المللی بخودش گرفته (صحیح است) و بنده بسیار خوشوقتم که واقعا افق سیاست بین المللی روز بروز روشن تر می‌شود و توجه باینکه جنگ خانمانسوز و بخصوص جنگ هسته یی که موجب اضمحلال دنیای متمدن خواهدشد کم کم دیوسیاهش که واقعا دنیا را وحشت زده بود کم کم دارد از بین می‌رود و متزلزل می‌شود و جایش را صلح و صفا و امنیت برقرار می‌کند (انشاء‌الله) خوشبختانه دولت ایران در این امر بی سهم نبوده درمجامع بین المللی و در سیاست داخلی یک رویه مطمئن و عاقلانه اتخاذ شده و باین نتیجه خوب رسیده است سیاست خارجی در مملکت ما در گذشته یک معنای دیگری داشته اعمال سیاست خارجی همیشه درمملکت ما زبانزد بوده و متاسفانه در بعضی مواقع درهمین مجلس کسانی بودند که می‌گفتند حضرات گفته‌اند که باید این کار بشود این امر برای همیشه مرد و از بین رفت (صحیح است) ایران بدست ایرانی وبا فکر ایرانی باید اداره بشود اجازه دخالت بقدرت خارجی اعم از دوست ودشمن در امر داخلی مملکت بهیچوجه نباید داده بشود (صحیح است) ملت کافی برای رشد کافی برای حفظ حقوق خودش دارد و احتیاجی هم به قید ندارد (احسنت) ما اینجا صراحتا اعلام می‌کنیم که سیاست خارجی ما با توجه به تمام منافع و مصالح بین المللی وحفظ منافع وحقوق ملت ایران بر اساس منشور ملل متحد وحفظ دوستی با کلیه دول بزرگ وبخصوص دول همجوار بخصوص دولت اتحاد جماهیر شوروی، عراق، پاکستان، افغانستان و ایجاد همکاریهای اقتصادی و حتی تقویت همکاریهای فرهنگی وبهداشتی وغیره واقعا باید مبتنی بر روی یک حسن تفاهم متقابل واحترام متقابل باشد (صحیح است) ما هر گونه دخالت خارجی در مملکت خودمان را محکوم خواهیم کرد وجدا این امر را محکوم می‌کنیم وکسانیکه در گذشته اگر فکر می‌کردند باتکاء خارجیها ممکن است دارای مشاغل ومنافعی بشوند ویا یک منافعی بشوند ویا یک منافعی را در برداشته باشد امروز استقلال مملکت ما وجود رهبر ما، وجود سلطنت ما، وجود دولت مستقل ما، ما را از همه این مسائل بی نیاز می‌کنند (صحیح است) بتده بیشتر از این عرضی نمی‌کنم نامه‌های زیادی برای بنده رسیده است وخیال می‌کنم بهتر است بیش از این وقت مجلس را نگیرم بعدا با آقایان تماس خواهم گرفت اگر خدمتی بود انشاالله انجام خواهدشد بنده فکر می‌کنم نه تنها از طرف نهضت ائتلافی ششم بهمن عرایضی کردنم بلکه شاید بنده مترجم احساسات همه آقایان در اینجا بودم (صحیح است) وفکر می‌کنم این دولت، دولت خدمتگزاری است که ما همه متفقا آرزوی موفقیتش را داریم البته از نهضت ائتلافی چون ائتلاف ما با گروه دهقانان وبا گروه کارگران یک وضع خاصی دارد و از این گروهها هر یک یک نماینده بطور خلاصه چند دقیقه‌ای احساسات خودشان را فقط بعنوان اینکه برای اولین بار در این مجلس قدم گذاشته‌اند به عرض مجلس و باستحضار دولت میرسانند که این بتواند در افق مملکت ما طنین انداز باشد وبه گوش شاهنشاه ما برسد والا مطالبی را که از طرف نهضت ائتلافی باید گفته بشود بنده اجازه یی که از فرد فرد داشتم گفتم (صحیح است) بنده جناب آقای علم امیدوار هستم که همگی ماو ملت ایران ما تحت رهبری شاهنشاه و با اتحاد واتفاق ویگانگی واقعا یک اصول صحیحی رادرکلیه شئون حیاتی و اقتصادی و سیاسی و اجتماعی ما باید رخنه بکند پی ریزی کنیم تا در این امر مهم و در این انقلاب بزرگ موفق بشویم و دولت جنابعالی هم برای مدت زیاد موفق باشد و تا روزیکه شما روبه ملت بکنید و خدمت به ملت بکنید مجلس شورایملی پشتبان شما خواهد بود و اگر روزی خودتان نخواستید و یا خدای نکرده برخلاف این بشود خدای نکرده مجلس هم نظر خودش را اعلام خواهد کرد ولی بنده امروز موفقیت دولت را مسئلت دارم (احسنت).

- تعیین موقع و دستور جلسه آینده – ختم جلسه

۶- تعیین موقع و دستور جلسه آینده – ختم جلسه

رئیس – چون عده دیگری از آقایان تقاضای صحبت کرده‌اند وجلسه هم خیلی طول کشیده جلسه را مروز موکول کرده دستور جلسه آینده دنباله بحث در برنامه دولت خواهد بود.

(مجلس در ساعت ۱۲ ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبداله ریاضی