مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ فروردین ۱۳۳۰ نشست ۱۳۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم
قانون اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت فروردین ماه ۱۳۳۰ |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال هفتم – شماره ۱۸۰۱
۵شنبه ۴ اردیبهشت ماه ۱۳۳۰
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۳۷
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۳۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه بیست و نهم فروردین ماه ۱۳۳۰
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور - آقایان: آشتیانی‌زاده - برومند - اسلامی
۳ -اخطار نظامنامه‌ای آقایان: شوشتری - ناصر ذوالفقاری - فرهودی
۴- تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دارایی
۵ -معرفی آقای اشتری به معاونت وزارت کشاورزی به وسیله آقای وزیر کشاورزی
۶- طرح وتصویب فوریت لایحه اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت فروردین ۱۳۳۰
۷ – مذاکره در طرح پیشنهادی راجع به ترتیب انتخاب کمیسیون‌ها.
۸ – تقاضای آقای فرهنگ راجع به تعقیب و طرح سه فقره لایحه وزارت فرهنگ
۹ – بیانات آقای آشتیانی‌زاده طبق ماده ۹۰
۱۰ – تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه.
مجلس ساعت ده و ده دقیقه صبح به ریاست آقای نورالدین امامی (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱ - تصویب صورت مجلس
نایب رئیس - صورت غایبین جلسه گذشته قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین با اجازه آقایان: پالیزی. ظفری. اورنگ. دکتر علوی. کوراوغلی. دکتر شایگان بهبهانی.
غایبین بی‌اجازه آقایان: محمود محمودی. حسین خاکباز. دکتر مصباح‌زاده. قبادیان. منصف. نصرتیان. قهرمان. خسرو قشقایی. ابریشم‌کار. گنجه. گرگانی. ناظرزاده. تولیت. شهاب. خسروانی. دکتر سیدامامی. حمیدیه. قرشی. عماد تربتی. محسن طاهری. رضوی. هراتی. پیراسته. دکتر طاهری. امیر افشاری. طباطبایی.
دیر آمده با اجازه: آقای محمد ذولفقاری یک ساعت و ۳۰ دقیقه
نایب رئیس - آقای اردلان
اردلان - عرض کنم که تلگرافی از اطاق بازرگانی کرمانشاه توسط بنده به مقام ریاست عرض شده که تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس - نسبت به صورت جلسه ۲۷ فروردین ماه اعتراضی ندارید؟ (اردلان خیر) آقای شوشتری
شوشتری - نسبت به صورت جلسه عرضی ندارم.
نایب رئیس - آقای کشاورز صدر
کشاورز صدر - بنده خواستم عرض کنم که یکی از آقایان روزنامه‌نویس‌ها یک نامه‌ای به بنده نوشته که تقدیم مقام ریاست می‌کنم این نامه راجع به توقیف بعضی از ارباب جراید از جمله کرباسچیان است که از مقام ریاست تقاضا می‌کنم و ضمناً از دولت جناب آقای علاء که رفع توقیف از ایشان بکنند ضمناً از جناب آقای علاء راجع به این مصاحبه و اقدام و قیامی‌که برای حفظ حقوق ملت ایران راجع به نفت کرده‌اند تشکر می‌کنم.
نایب رئیس - به دولت تذکر داده می‌شود ولی فرمایش آقا مربوط به اعتراض به صورت جلسه نبود آقای فرامرزی
فرامرزی - من می‌خواهم راجع به اصل صورت جلسه صحبت کنم و چند دفعه هم تا حال تذکر داده‌ام که مطالب مجلس در مملکت غلط منتشر می‌شود این که آقایان تندنویسان می‌نویسند به نظر من با وسایل فعلی بسیار بسیار خوب است و خیلی هم قابل تقدیر است اما این صورت مجلس‌ها اینجا می‌ماند آن چه توی مملکت منتشر می‌شود آن است که در جراید منتشر می‌شود (عده از نمایندگان - صحیح است) و آنچه که در جراید منتشر می‌شود مسخ صورت جلسه است برای این که نه آنها می‌شنوند و نه تمام مخبرین جراید تندنویسی بلدند یک فکری بکنید که از اینجا بتوانید به جراید اصلش را خودتان بدهید منتشر کنند (نمایندگان - صحیح است)
اسلامی- دستگاه را وصل کنید به بیرون.
نایب رئیس - عرض کنم این موضوع تذکر داده شد در هیئت رئیسه هم مطرح است و انشاءالله در آتیه نزدیکی تصمیمی گرفته خواهد شد که مذاکرات مجلس در دسترس جراید قرار داده شود.
فرامرزی - انشاءالله یعنی اگر بخواهد خدا مثل این که خدا نمی‌خواهد؟
نایب رئیس - دیگر نسبت به صورت جلسه اعتراضی نیست (گفته شد- خیر)؟ صورت جلسه ۲۷ فروردین ماه تصویب شد.
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: آشتیانی‌زاده برومند اسلامی
نایب رئیس - آقایان اگر اجازه بفرمایند نطق قبل از دستور شروع شود آقای آشتیانی‌زاده
شوشتری - بنده اخطار دارم.
نایب رئیس - اخطار بماند برای بعد از نطق‌های قبل از دستور
آشتیانی‌زاده - در این مکان مقدس از مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی و هیئت محترم رئیسه و آقایان نمایندگان و ارباب جراید و خانم‌ها و آقایان تماشاچیان و تندنویسان مجلس استدعا می‌کنم که به احترام روح شهدای وقایع خوزستان یک دقیقه قیام و سکوت بکنند و سکوت (چند نفر از آقایان - نمایندگان قیام کردند)
فرامرزی - مجلس شورای ملی برای اداره مملکت است برای مسخره کردن که نیست.
نایب رئیس - آقای آشتیانی‌زاده این وظیفه شما نیست اگر لازم باشد رئیس مجلس باید بگوید.
آشتیانی‌زاده - یک استدعایی کرده‌ام من از آقایان یاداشت کنید که مردم بدانند کی‌ها بلند شدند و کی‌ها نشدند استدعایی کرده‌ام من از آقایان تا ببینم که همت‌شان چه می‌کند این کارگری که کشته می‌شود مگر خونش قیمت ندارد؟ یک طرحی بنده تهیه کرده‌ام از آقایانی که حقیقتاً نسبت به قتل این بیگناهان متأثر شده‌اند و از این قتل‌ها تأثر پیدا کرده‌اند برای زندگی باقی‌ماندگان این اشخاص آن را امضا کنند و آن را قرائت می‌کنم.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
شیدالله ارکانه
اینجانبان امضاء‌کنندگان ذیل با قید سه فوریت پیشنهاد می‌کنم برای بازماندگان شهدای کارگر نفت جنوب و اصفهان به عنوان خون‌بهای مقتولین دولت مقرری به شرح زیر ماهیانه به آنها بپردازد.
۱ - کارگرانی که دارای زن و فرزند متعدد و یا پدر و مادر که تحت تکلفل می‌باشند ماهیانه ۱۵۰۰ ریال
۲ - کارگرانی که بازماندگان تحت تکفل‌شان بیش از دو نفر نباشد ماهیانه ۱۰۰۰ ریال
(چند نفر از نمایندگان - بیاورید امضا کنیم) (دکتر بقایی - پیشنهاد خرج است) (مهدوی - بسیار خوب است) (اسلامی - کم است) (کشاورز صدر - به عقیده من خوب است دولت قبول بکند)
اسلامی - آقای آشتیانی‌زاده پس بگیرید خوب است آقایان زیادترش بکنند اینها در حین انجام وظیفه کشته شده‌اند باید مستمری از محل حقوق به آنها داده بشود.
آشتیانی‌زاده - همین که کم است امضایش بکنند.
اسلامی - من که امضا می‌کنم اشکال ندارد.
نایب رئیس - آقای آشتیانی‌زاده بین‌الاثنین صحبت نفرمایید آقایان امضاء می‌کنند شما فرمایشتان را بفرمایید.
آشتیانی‌زاده - معلوم شد که آقای علاء اگر پیشکارشان مسلمان باشد ایشان نعوذبالله پیغمبر می‌شوند و اگر پیشکارشانم شمر باشد نعوذبالله باز هم عرض می‌کنم یزید می‌شوند به حمدالله که پیشکار آقای علاء تقی‌زاده شد.
اردلان - آقا چرا توهین می‌کنید؟
کشاورز صدر - علاء کسی است که ایستاد در مقابل انگلیس‌ها روزی که هیچ دولتی قدرت نداشت حرف بزند.
آشتیانی‌زاده - آقای رئیس زنگ بزنید و اخطار بفرماییدکه بین‌الاثنین حرف نزنند در نتیجه روی کار آمدن آقای علاء یک بدعت فوق‌العاده خطرناکی برای مشروطه ایران گذاشته شد و آن این بود که کابینه ایشان به وسیله مجلس سنا تحمیل شد به مجلس شورای ملی (عده‌ای از نمایندگان - چرا این طور می‌فرمایید چرا تحمیل شد؟) اول حکومت نظامی را بردند به مجلس و پس از آن سنا تصویب کرد آوردند به مجلس شورای ملی در صورتی که مجلس شورای ملی رجعان دارد از هر حیث در مجلس سنا در این بحث حالا بنده وارد نمی‌شوم حتی برنامه دولت ایشان هم اول در مجلس سنا مطرح شد و پس از این که در سنا رأی گرفتند و وکلا را وادار کردند و خودشان را توی حلق ما چپاندند (وزیر کشاورزی - روز جمعه اول ما آمدیم اینجا فراموش فرمودید روز جمعه را) آمده‌اند اینجا و با سلام و صلوات به ایشان رأی دادند در صورتی که وقتی که یک لایحه‌ای در دو مجلس و یا در یک مجلس مطرح است نمی‌شود در آن واحد هم در آن مجلس مطرح بشود و هم در این مجلس قانوناً باید در یک مجلس تکلیفش معلوم بشود و پس از آن در مجلس دیگر مطرح شود در صورتی که جناب ایشان یک امر عجیب و غریبی انجام داده‌اند که در تاریخ مشروطیت ایران سابقه ندارد خوب آقای دکتر مصدق فرمودند که ایشان به آقای تقی‌زاده علاقمند هستند و از آن دار و دسته فراماسون‌ها خوششان می‌آید ایشان استادند و آقا هم که جنبه شاگردی دارند ما اگر برنامه دولت را حتی یک جنبه طرح یا لایحه بهش بدهیم باز بایستی اول در مجلس شورای ملی بیاید و تکلیفش تعیین بشود و بعد برود به مجلس سنا ایشان حتی از اول رأی تمایل از مجلس سنا گرفتند آقای تقی‌زاده اصرار کردند به اعلیحضرت که ایشان حتماً باید رئیس‌الوزرا بشوند بعد تشریف بردند مجلس سنا و رأی تمایل گرفتند و بعد تشریف آوردند مجلس شورای ملی و رأی تمایل گرفتند و خود آن را تحمیل کردند و مجلس شورای ملی در مقابل عمل انجام شده‌ای قرار گرفت این رفتار سنا با مجلس شورای ملی ما را به یاد حکومت‌های ۲۰۰ سال پیش می‌آورد که مجلس سنا بود و دولت مجلس سنا برای مجلس شورای ملی جنبه مشورتی قائل شده در صورتی که در یک حکومت دموکراتیک و در این دوره و عصر اصل مجلس شورای ملی است سنا باید جنبه مشورتی داشته باشد ولی چرا سنا بر ما تفوق پیدا کردند و ما فرمانبردار آقایان شدیم؟ و البته کسانی که آقای علاء را لانسه کردند و تقویب نمودند و رأی اعتماد دادند اساس‌شان کسانی بودند که به آقای تقی‌زاده رأی دادند همه یک دستگاه است و یک چیز است بنابراین کابینه جناب ایشان کابینه مجلس شورای ملی نیست کابینه ملت ایران نیست کابینه طبقه ممتاز یعنی سناتورها،، یعنی اشراف و مالکین و سرمایه‌داران بزرگ و منتصبین شخص شخیص شاه می‌باشد و ابداً ارتباطی با ملت ندارد در صورتی که حق بود خود ایشان این (تز) را قبول می‌کردند که در این مملکت مشروطه در قرن بیستم در این دوره‌ای که تمام ملل برای گرفتن حقوق دموکراسی قیام کرده‌اند و هر روز قدم‌های بلندتری در این راه بر می‌دارند مجلس سنا که عناصر آن عبارتند از اشخاصی که در سال ۵۰ هزار تومان مالیات می‌دهند و یا چند دوره وزیر بوده‌اند و سنشان هم از ۱۰۲ یا ۱۰۴ سال متجاوز است اینها حق ندارند مجلس شورای ملی را که اعضای آن از بین مردم و منتخب مردم هستند تحت‌الشعاع قرار بدهند (غلامرضا فولادوند - صحیح است) بنده شخصاً کاری به این آقایان ندارم ولی شخصاً زیر بار این تحمیل نمی‌روم که هر چه سنا خواست به ما تحمیل بکند بنده زیر بار نمی‌روم حالا آقایان مختارند و اختیارشان دست خودشان است و البته بایستی آقایان بدانند که ملت ایران که امروز نفتش را ملی کرده است و این یک فکر عمومی در این مملکت شده و همه جا ما می‌بینیم و می‌شنویم که دسته‌جات مختلف مردم از ملی شدن نفت صحبت می‌کنند حتی من با یک نفر از اشخاصی که طرف علاقه من هست با او صحبت می‌کردم او می‌گفت حالا کاری به اساس ملی شدن نفت هم نداریم اساساً خود این فکر مردم یک حرکتی بکنند و یک جنبشی
درشان پیدا بشود از نظر آتیه ملت ایران مفید است این فکر مورد احترام من واقع شد و خوش‌وقت شدم از این که می‌دیدم به خلاف تصور من او روشن است و خوب می‌داند که این حرکت و جنبش برای آتیه این مملکت مفید است در وقتی که ملت ایران دارد جنبش می‌کند و یک مشت جوان (دکلره) و چیز فهم و روشن‌فکر در مملکت پیدا شده و ما نمی‌توانیم زیر بار طبقات ممتاز (الیگارشی) سنا برویم این طبقه ممتاز که سالی ۵۰ هزارتومان مالیات می‌دهد این طبقه که سالی چند میلیون تومان استفاده می‌کند و درآمد داشته باشد تا ۵۰ هزار تومان مالیات می‌دهد این طبقه ممتاز سنا خودش را تحمیل بکند بر سرنوشت مملکتی آن هم با دست دولت‌هایی که خود تهیه می‌کند بر مردم تحمیل بشود ما زیر بار این حرف‌ها نمی‌رویم بنده نمی‌گویم اعضای مجلس سنا بد مردمانی هستند بین آنها اشخاص صالح اشخاص خوب اشخاص فاضل هم هست و بنده به همه آتاک نمی‌کنم نه این که تصور شود من به تمام اشخاص سنا کار دارم ولی اساساً من با این اصل مخالفم که سنا اول دولت بیاورد و سنا اول حکومت نظامی تصویب بکند رأی تمایل بدهد و اول در آنجا به دولت رأی اعتماد بدهند دولت که اداره کننده مملکت است بایستی که طرف معامله با مجلس شورای ملی باشد طرف با نمایندگان اشراف و آنجایی که ۶۰ عضو دارد و ۳۰ نفر عضو آن منتصب مستقیم شاه هستند این عقیده بنده است و دیگر این که آقای علاء بالاخره جواب بنده را راجع به آن قرارداد ۱۹۳۳ ندادند و این را هم بنده مجلس شورای ملی را شاهد می‌گیرم که آقایان در نظر داشته باشند (وزیر کشاورزی - آقای تیمورتاش جواب دادند) بنا نبود که وزرا هم تک مضراب بزنند این هم بدعت تازه‌ای است؟ بالاخره بنده مسئول خونریزی‌ها، کشتارها و قتل‌عام‌های جنوب را دولت آقای علاء می‌دانم حالا ایشان در اطراف‌شان صحبت هست که مثل مرحوم مستوفی‌الممالک هستند و بعضی اشخاصی که مربوط بودند به محافلی که ایشان به آن محافل مربوطند به بنده می‌گفتند که آقای علاء مستوفی‌الممالک هستند یادشان نرود که ایشان خودشانند ایشان مستوفی‌الممالک
دوم هستند بعد که آمدند اینجا نطق کردند آن عبارت مستوفی‌الممالک را از بس که به ایشان القاء کردند امر به ایشان هم مشتبه شده و گفتند من آجیل نمی‌خواهم و آجیل نمی‌دهم آقای مستوفی‌الممالک و یا ناپلئون و یا آقای آتم هر چه می‌خواهید اسمش را بگذارید من از ایشان می‌خواهم که به عهده بگیرند که قتل این بیگناهان قتل کارگران بیگناهی که هر روز چند نفرشان به دست حکومت نظامی‌کشته می‌شوند مسئول تمام این کشتارها همین آقای علاء است بنده محض اطلاع مجلس شورای ملی تلگراف‌های متعددی که کارگران به وسیله بنده و جناب آقای حائری‌زاده و بعضی هم به وسیله بنده و جناب آقای نریمان فرستاده‌اند تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم و اگر وقت مجلس تلف نمی‌شود اجازه بدهید چند تا از آنها را قرائت بکنم (چند نفر از نمایندگان - بعد بخوانید) البته تلف می‌شود خون مردم که اهمیت ندارد توی این مملکت آقایان محترم دولت مسئول خونریزی‌ها و کشتارهای دسته‌جمعی کارگران بیگناه خوزستان و اصفهان است موریسون وزیرخارجه انگلستان در نطق خود گفته است که در کشتار اولیه جنوب که چند خارجی هم کشته شده‌اند تقصیر از مأمورین انتظامی ایران بوده است زیرا دستگاه انتظامی می‌خواسته است کارگران را به زور مجبور به شکستن اعتصاب بکند (موقر - این طور نیست) (کشاورز صدر - موریسون غلط کرده است گه گفته است موریسون چه کسی است) آقایان مسئول اعتصاب نفت جنوب کمپانی است کمپانی نفت با کسر کردن سی درصد از حقوق کارگران موجب این اعتصاب شد دولت علاء به جای این که کمپانی را وادار به قبول و پرداخت حقوق کارگران بنماید به نفع کمپانی به کشتار دسته‌جمعی آنها اقدام کرده من از پشت این تریبون به کارگران رشید و باشرفی که برای احقاق حق خود با کمال شرافت در مقابل سرنیزه و تانک ایستاده‌اند درود می‌فرستم من در مقابل اجساد بیگناه شهدای آبادان و بندر معشور که بر اثر توطئه دولت و کمپانی در خاک و خون غلطیده‌اند سر تعظیم فرود می‌آورم پنجه‌های دولت آقای علاء با قتل عده‌ای از کارگران بیگناه بندر معشور و آبادانی خونی شده است مسئول قتل آن جوان‌های باشرف و رشیدی که برای گرفتن حق خود از کمپانی اعتصاب کرده بودند دولت است سربازان دولت آقای علاء کارگران
بیچاره را در خاک و خون غلطانیده‌اند آقای علاء
جمعی از نمایندگان (با همهمه) - این طور نیست.
نایب رئیس - آقای آشتیانی‌زاده وقت آقا تمام شد.
آشتیانی‌زاده - نه قربان بنده پنج دقیقه سکوت کردم اینجا شما آقای علاء حق ندارید به کارگرانی که برای گرفتن حق مشروع خود دست به اعتصاب زده‌اند توهینی کرده و نسبت ماجراجوی و آشوب‌طلبی بدهید این حرف‌های تو خالی و مضحک بالاخره باید منسوخ شود.
(زنگ ممتد رئیس)
نایب رئیس - آقای آشتیانی‌زاده وقت شما تمام شده به شما تذکر می‌دهم.
آشتیانی‌زاده – به هر حال هر وقت هر کس خواست قدمی بر علیه منافع هیئت حاکمه بردارد یا حرفی برخلاف میل آنها بزند فورأ یک وصله توده‌ای به او می‌زنند و به طوری که مشاهده فرمودید همین نسبت‌ها و حرف‌ها در وقایع اخیر خوزستان بهانه به دست عمال سرنیزه داد (زنگ ممتد رئیس و همهمه نمایندگان) من آقا ۵ دقیقه دیگر وقت دارم و خون کارگران بیگناه کارگرانی که جز حق مشروع خود چیزی نمی‌خواستند ریختند این جنایات وحشتناک و مخوف را ملت ایران بی‌پاسخ نخواهد گذاشت استدعا می‌کنم ۵ دقیقه دیگر وقت بدهید (حاذقی - مملکت را دعوت به اعتصاب می‌کند برای این که نمی‌خواهد نفت ملی شود ولی نفت باید ملی شود) آقای حاذقی یکی تو نمی‌خواهی نفت ملی شود و یکی هم کمپانی حقیقتتاً وکیل جهرم می‌خواهد نفت را ملی بکند؟
نایب رئیس - موضوعی را که لازم است به اطلاع آقایان محترم برسانم یکی نطق‌های قبل از دستور است که آتیه فقط سه ربع وقت مذاکره هست و سه نفر بیشتر هم حق نخواهد داشت (عده‌ای از نمایندگان - صحیح است) این تصمیم در هیئت رئیسه قطعی شده و از طرف مقام ریاست به من امر شد که به عرض آقایان محترم برسانم فقط سه ربع و ۳ نفر حق خواهد داشت.
دیگر این که جلسه ساعت ۹ صبح تشکیل خواهد شد و روز یکشنبه اول ساعت ۹ زنگ زده خواهد شد و آیین‌نامه صد در صد اجرا خواهد شد آقای برومند بفرمایید.
فرهودی - آقا بنده اخطار دارم.
ناصر ذوالفقاری - بنده هم اخطار دارم.
نایب رئیس - در موقع ورود در دستور.
فرهودی - اخطار مقدم است آقا.
نایب رئیس - طبق چه ماده‌ای اخطار دارید؟
ناصر ذوالفقاری - طبق ماده ۱۶۹
فرهودی - طبق ماده ۹۹ و ۱۰۰ و ۱۰۱ اخطار دارم.
نایب رئیس - وقتی که وارد دستور شدیم بفرمایید.
برومند - عرض می‌کنم آقایان به حرف‌های آقای آشتیانی‌زاده گوش ندادند ولی از این که عده‌ای کارگر در خوزستان و اصفهان کشته شدند حرفی نیست ولی ببینم مسئول این کشت و کشتار کیست؟ بنده دولت را مسئول نمی‌دانم یعنی جناب آقای علاء را مسئول نمی‌دانم ولی بالأخره مأمورینی که مسئول این کار بودند و مأمور انتظامات بوده‌اند مقصرند بنده در اصفهان یقین دارم که تقصیر متوجه مأمورین بوده برای این که مکرر شنیده‌اید که در اصفهان اعتصاب بوده است ولی به هیچ‌وجه زد و خورد و کشت و کشتار نبوده افسر شهربانی بدون جهت و سبب اسلحه کشیده و به طرف کارگران تیراندازی کرده است و هیچ دلیلی هم نداشته است (ناصر صدری - او را زندانی کرده است) زندانی کرده‌اند چه فایده دارد خون آن دو نفر از بین رفته است یک نفر پاسبان کشته شده و یک کارگر (ناصر صدری - قاتل محکوم به اعدام می‌شود) در هر حال اینها همه‌اش نتیجه غفلت‌های دولت‌های گذشته است راجع به همین موضوع اصفهان و اوضاع اقتصادی مملکت مکرر نمایندگان محترم از پشت همین تریبون شکایت کرده‌اند بنده خودم مکرر از اوضاع بد و اسفناک اقتصادی مملکت و به خصوص اصفهان شکایت کرده‌ام.
و از اوضاع بد و آشفته کارخانه‌جات اصفهان شکایت کردم و به اتفاق جناب آقای دولت‌آبادی پیشنهادی به دولت گذشته دادیم که یک عده اشخاص بی‌نظیر و مطلع بروند کارخانه‌جات اصفهان را تحت نظر بگیرند و به حساب‌های گذشته‌شان رسیدگی کنند و معایبی که دارد جستجو کنند و رفع بکند هیچ اقدامی‌نشد فقط در مقابل این تذکرات تصمیمات غلط و تصویب‌نامه‌های خلق‌الساعه صادر شده است که جز خرابی هیچ نتیجه دیگری نداشت تا این حادثه جانگذار روز شنبه گذشته پیش آمد که شرحش به عرض آقایان رسیده است ولی در هر حال همین طوری که عرض کردم این مأمورین انتظامی مسئولند در این کار و بنده از دولت استدعا می‌کنم مخصوصاً که دستور بدهند هر چه زودتر آن افسری که بدون اجازه تیراندازی کرده است محاکمه و مجازات بشود چون بنده کاملاً از اوضاع کارگران و کشاورزان اطلاع دارم نمی‌دانم آقایان هیچ وقت رفته‌اند ببیند این بدبخت‌ها با چه وضعی زندگی می‌کنند (دکتر کاسمی - فقط جنابعالی رفته‌اید) اغلب این خانواده‌ها در یک زاقه‌ای به نام اطاق که زمینش مرطوب است روی حصیر با شکم گرسنه با زن و فرزندش زندگی می‌کنند این کارگر را نباید با سرنیزه و گلوله جوابش را بدهند این را باید به تقاضایش رسیدگی کرد هر چه حرف حسابی می‌زنند باید گوش کرد نه این که با سرنیزه و گلوله جوابش را بدهند چون امروز البته استثنا است جناب آقای رئیس بنده ۵ دقیقه از وقتم را به جناب آقای مکرم می‌دهم و این است که عرایضم را مختصر عرض می‌کنم این موضوعی که خواستم عرض کنم مخصوصاً آقایان نمایندگان محترم شمال خوب اطلاع دارند وضع مزارع چایی در این سنوات اخیراً بسیار بد شده بود به طوری که محصولش به کلی از بین رفته بود و مزارع داشت لم یزرع می‌شد مقدار چایی هم که به دست می‌آوردند و دولت می‌خرید هیچ خریداری نداشت کما این که مقداری زیادی در انبارهای وزارت دارای هست که بالغ بر ۲۵ میلیون تومان قیمت دارد در سال اخیر شرکت چایی اقداماتی کرد که در وضع باغ‌های چایی تغییراتی حاصل شد و بالنتیجه وضع مزارع اصلاح شد به طوری که نمونه‌ای از آن چایی را که نمایندگان محترم ملاحظه فرموده‌اند بسیار خوب شده و از قراری که اطلاع دارم خریدار خارجی هم پیدا کرده است از عراق و آلمان سفارش داده‌اند و تمام این عملیات در اثر مساعی یک عده از کارمندان پاکدامن و درست شرکت چایی بوده است متأسفانه در مقابل زحماتی که آنها کشیده‌اند علاوه بر، این که هیچ تشویقی از آنها نشده است مزایای قانونی و حقوقی که باید به آنها بدهند نداده‌اند (نریمان - ۱۵ نفر را هم خارج کرده‌اند) آن را هم عرض می‌کنم، چند روزی اعتصاب کرده‌اند ۱۵ نفر را هم خارج کرده‌اند و آن چند روزی که حکومت نظامی بود از حکومت نظامی استفاده کرده‌اند و سران آنها را جلب کرده‌اند و برده‌اند توقیف کرده‌اند و بالنتیجه ۱۵ نفر از آن مهندسین و کارمندان صحیح با ایمان خوب شرکت چایی را برای این که مطالبه حق‌شان را که به عرایض آنها رسیدگی بکنند و حقوق حقه آنها را پس از رسیدگی بدهند و یا اگر چیزی طلبکار هستند بهشان بپردازند و آن ۱۵ نفر را هم به کار خودشان بگمارند (احسنت) موضوع دیگر شکایتی است که یک عده از محترمین و پیشه‌وران اصفهان از شرکت برق اصفهان کرده‌اند این به عنوان نامه سرگشاده به تمام
مقامات صلاحیت‌دار تقدیم شده است و برای این که زودتر عطف توجهی بشود یک نسخه از آن را بنده تقدیم مقام ریاست می‌کنم که به دولت ابلاغ بکنند هر چه زودتر به عرایض حقه آنها رسیدگی بشود بنده به عرایض خودم خاتمه می‌دهم و بقیه وقتم را به جناب آقای مکرم می‌دهم.
نایب رئیس ـ همان طوری که عرض کردم بیش از یک نفر نمی‌شود صحبت کند آقای اسلامی بفرمایید.
مکرم ـ استدعا می‌کنم این تصمیم را از جلسه دیگر اجرا بفرمایید، شکایاتی است از مردم رسیده که می‌خواستم اینجا تذکری بدهم.
نایب رئیس ـ جلسه دیگر شخصاً اسم‌نویسی بفرمایید تشریف بیاورید صحبت کنید، آقای اسلامی بفرمایید.
اسلامی ـ بنده خیلی خوشوقتم که تذکراتی که در اولین جلسات بعد از نعطیل نوروز راجع به تبلیغات شدیدی که برعلیه تصمیمات ملت ایران و مجلسین ایران در خارج انعکاس یافته منشاء آثاری شده و از طرف بعضی از آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی و سناتورهای محترم هم تأیید گردیده و خوشوقتم که گرچه دولت آقای علاء وظیفه‌اش را انجام داده ولی خوب کمتر دولتی پیدا می‌شد که به این ترتیب و به این فوریت وظیفه‌اش را انجام بدهد (صحیح است) آقایان می‌دانند که بنده هیچ وقت از دولت‌ها تملق نگفته‌ام و به قوی‌ترین دولت‌ها هم در موقعش رأی نداده‌ام ولی این را باید تصدیق کرد که عملی که ایشان کرده‌اند در این موقع حساس بسیار به نفع مملکت ما بوده است (صحیح است) برای این که آقایانی که در ایام عید به خارج کشور تشریف برده‌اند می‌دانند که چه تبلیغات شدیدی بر علیه ایران بوده است (صحیح است) بنده که در کشورهای عربی بودم در ایام عید خیال می‌کردم تنها آنجا این تبلیغات هست ولی وقتی که به ایران مراجعت کردم و روزنامه‌ها را خواندم دیدم در سایر نقاط هم حال بدین منوال است و خیلی متأسفم که چرا نمایندگان ما در خارج وقتی که پای مصالح عالیه ملیت ایران در میان است خودشان دفاع نمی‌کنند؟ و برای دفاع از منافع ملت ایران بایستی از مرکز کسب دستور کنند یعنی چه؟ (صحیح است) (شوشتری ـ وظیفه‌شان بوده است باید خودشان بکنند) در یک سال قبل بنده از پشت همین تریبون بر علیه اکثر مأمورین وزارت خارجه و وزارت خارجه نطق خیلی شدیدی کردم و حتی پیشنهاد کردم که وزارت خارجه منحل بشود پولش را بدهند کارخانه بخرند و حالا می‌بینم که بنده آن روز بی‌خود نگفتم برای این که ما در خارج غالب روزنامه‌ها را می‌بینیم که چیزهایی می‌نویسند بر علیه ایران، خود ما آنجا نگران بودیم مأمورین خارجی هم که به مرکز مراجعه می‌کردند جوابی نمی‌دادند به آنها، راجع به آذربایجان، راجع به ایران، راجع به خود آقای علاء آقای مکی می‌دانند چیزها آنجا گفته می‌شد و ما بی‌خبر بودیم، رادیو تهران هم به قدری ضعیف است که دستگاه‌های فرستنده خارجی‌ها نمی‌گذارند ایرانی که در خارج است یا خارجی‌ها از اخبار ایران مستحضر باشند (دکتر طبا ـ در ولایات هم نمی‌شود شنید) بنده از آقای علاء خواهش می‌کنم که دستور بدهند همین طور که امروز صدای این تکذیب‌ها از لندن و واشنگتن برمی‌خیزد، در کشورهای عربی و سایر نقاط هم مأمورین خارجی مصاحبه بکنند. مأمورین خارجی ما خیال می‌کنند که ما آنها را فرستاده‌ایم برای این که به دولت آنجا بگوییم ما نماینده داریم. نه آقا اینها برای دو کار هستند یکی برای حفظ حقوق ایرانیانی که از آنجا عبور می‌کند یا آنجا سکونت دارند، و یکی هم برای این که اگر بر علیه ایران آنجا تبلیغات می‌شود با روزنامه‌ها تماس بگیرند و تکذیب بکنند این کار احتیاجی به یک اجازه از مرکز ندارد همه مردم می‌دانند که نفت را کی ملی کرد؟ و چه کسانی خدمت کردند و چه طور سیل افکار عمومی در تهران و تمام ولایات سرازیر بوده است. این اختصاص به یک دسه مخصوص نداشته (صحیح است) اینهایی که می‌دانند چرا تکذیب نمی‌کردند؟ مثلاً در خصوص همین اعتصاب جنوب آقای مکی هم دیدند که اصلاً قبل از این که این اعتصابات و این بلواها بشود بعضی از روزنامه‌های منتسب به نفت در کشورهای عربی نوشته بودند که در خوزستان انقلاب است، در ایران انقلاب است، اعتصاب وجود دارد. این معلوم می‌شود همان طوری که آقای علاء در مصاحبه خودشان ذکر کردند دست کمپانی در کار بوده است و من اینجا از این صراحت ایشان واقعاً اظهار خوشوقتی می‌کنم و الّا دلیل نداشت قبل از این که اعتصاب پیدا بشود در خارج راجع به این موضوعات بحث بشود و روزنامه‌ها متذکر بشوند و چون چنین است بنده تقاضا می‌کنم از آقای علاء دستور بدهند که این حکومت نظامی که مجلس هم تصویب کرده در آنجا با کمال رأفت و مهربانی با کارگران رفتار بکنند چون به تصدیق خود آقا محقق شد که دست کمپانی در کار بوده است بنابراین برای تأمین منافع آنها ما نبایستی یک مشت کارگران خودمان را فدا کنیم اگر مجلس شورای ملی با حکومت نظامی موافقت کردند برای این نبود که سرنیزه به رخ کارگران بکشید نه، بلکه عده‌ای به این نظر موافقت کردند که ایجاد حکومت نظامی موجب بشود اشخاصی که در آنجا تحت تأثیر عوامل خارجی هستند کارگرهای بیچاره را نشورانند البته ما کمال تأسف را داریم از این پیشامدی که کرده است و حق این بود که نسبت به کارگران توجه مخصوصی بشود الان یکی از این کارگرانی که در اینجا متحصن هستند بنده باید تذکر بدهم که واقعاً تأسف‌آور است که چند نفر کارگر مسلول مدتی است که اینجا متحصن هستند اگر اینها واقعاً سالمند معاینه بشوند بروند سر کارشان، اگر نیستید بروند به یک آسایشگاه بستری بشوند اینجا که آسایشگاه نیست، بنده نمی‌دانم تا به حال چه فکری برای این بدبخت‌ها شده است بنده در دست آنها دیده‌ام یک روزنامه‌ای که عکس چهار نفر از مسلولین آبادان در آنجا گراور شده بود اینها ۴ طفل هستند. ۱۳،۱۴ سال بیشتر ندارند من خیلی متأثر شدم بنابراین بایستی نسبت به این کار ترتیبی داد همچنین نسبت به این جریان تأسف‌آور گذشته اصفهان یک ترتیبی داده شود به آن ورثه متوفی که یک جبرانی بشود که این نگرانی آنها رفع بشود و دیگر این که دستوری بفرمایید نگذارند این کارگران بیچاره برای خاطر کمپانی از بین بروند البته کارگران هم بایستی در این موقع همکاری بکنند همان طوری که بنده چند جلسه قبل عرض کردم باید بسوزند و بسازند من از اینجا به آنها پیغام می‌دهم و استدعا می‌کنم که اگر، اگر ندارد وقتی که انشاءالله این کار خاتمه پیدا کرد در درجه اول زندگی آنها تأمین خواهد شد بنابراین بایستی از تشنجات جلوگیری بکنند و عناصر افراطی چپ هم اگر علاقمند به ملت ایران هستند در این موقع بایستی از هر گونه کارشکنی جلوگیری بکنند. اساساً به عقیده بنده چپ و راست و کوچک و بزرگ همه بایستی در این قضیه با هم هم‌داستان شده و همکاری کنند رجال این مملکت که بدبختانه دو نفر با هم متحد نیستند در این موقع حساس ولو برای چهارماه هم شده است بایستی همه با هم بسازند.
اتحاد داشته باشند تا این کشتی به ساحل برسد (صحیح است) بنده عقیده دارم به جای این که البته این کار هم خیلی لازم است یک عده از کشتی‌گیران بروند هلند که ۱۸۰ هزار تومان دولت اعتبار داده برای این کار سه نفر از نمایندگان مجلس به قید قرعه و سه نفر از مدیران جراید به قید قرعه انتخاب بشوند بروند به آمریکا و جاهای دیگر تبلیغات بکنند روزنامه‌ها را روشن کنند، مردم را روشن کنند که اقداماتی که شده است از چه ناحیه بوده است و به عقیده بنده بایستی آقایان تصویب کنند این پیشنهاد بنده را که این کار عملی بشود و مردم دنیا بدانند که در ایران چه فداکاری ملت و مجلسین کرده‌اند (مکی ـ صحیح است، حاضریم) البته دولت هم بایستی کمال قدرت را در مقابل خارجی‌ها اعمال بکند البته بنده وقتی عرض می‌کنم کمال قدرت را نه برای کارگران و نبایستی که ترس داشته باشیم که ممکن است از طرف خارجی‌ها نسبت به مملکت ما یک تعدیاتی بشود برای این که همیشه خداوند پشتیبان این ملت بوده، بنده دلیل می‌آورم هر وقت ملت‌های خارجی خواستند، دولت‌های خارجی خواستند با یک قراردادی ملت ایران را اسیر کنند اتفاقاً برعکس می‌شد آن ماده به نفع ملت ایران تمام می‌شد همین ماده ۵ قرارداد ۱۹۲۱ به عقیده بنده امروز به نفع ملت ایران است برای بیگانگان اگر آن قرارداد نبود ممکن بود تا حالا خوزستان را انگلیس‌ها اشغال می‌کردند به موجب همین قرارداد روس‌ها آن را بهانه قرار می‌دهند و امروز نمی‌توانند استفاده کنند و ترس سازش هم به هیچ وجه نباید در مخیله دولت خطور کند برای این که دیگر انگلیس‌ها قادر نیستند با روس‌ها روبرو بشوند بنابراین ما بایستی از این موقعیت حساس استفاده کنیم بنده از پشت همین تریپون مکرر در موقع نفت عرض کرده‌ام که موفقیت دنیا به ما اجازه می‌دهد به ما فرصت می‌دهد که بایستی استفاده کنیم برای این که دیگر موقعی نیست که کشتی‌های جنگی بیاید در جنوب ما را تهدید بکند امروز هم باز از اینجا فریاد می‌کنم خیلی خوشوقتم که در این مورد بنده یکی از پیشقدمان بوده‌ام و قبل از این که نمایندگان محترم تهران در دوره شانزدهم به مجلس تشریف بیاورند بنده سه چهار دفعه راجع به استیفای حقوق ملت و بطلان قرارداد۱۹۳۳ اینجا صحبت کرده‌ام و اولین بار بنده نطق آقای تقی زاده را دایر به بطلان قرارداد ۱۹۳۳ در اینجا خوانده‌ام (صحیح است) امروز هم ندای وجدانی به من حکم می‌کند که یک حقیقتی را بگویم و آن این است که تا این تاریخ هر اقدامی که از طرف مجلسین و ملت ایران شده است به نفع ایران بوده است ولی بایستی هر چه زودتر بدون یک ساعت اتلاف وقت کمیسیون تصمیمش را بگیرد و زودتر به مرحله
عمل در بیاورد (صحیح است) برای این که موقعیت ممکن است با این اوضاع پریشان سیاست از دست ما برود و کمیسیون هم بایستی بداند که مدت دو ماه ما یک ساعت تمدید نخواهیم کرد بایستی تصمیم خودش را زودتر به مجلس بیاورد و همچنین دولت آقای علاء که بایستی این کار را به مرحله نهایی برسانند باید آماده کار باشند ضمناً بنده خواستم عرض کنم که اگر کمیسیون نفت موافقت بکنند ضرر ندارد که چند نفر از آقایان سناتورها هم که در این قبیل امور وارد هستند دعوت بشوند در کمیسیون و از افکار آنها هم استفاده بشود چون این کار مربوط به همه ملت است اگر موافقت بکنند ضرری ندارد.
نایب رئیس ـ وقت شما تمام شده.
اسلامی ـ چهار دقیقه باقی مانده.
نایب رئیس ـ تشخیص با بنده است یک دقیقه باقی مانده است.
اسلامی ـ بنده خواستم از مدیران جراید تقاضا کنم چون موقعی که این کار ملی شدن نفت در ایران به تصویب رسید جراید عراق همه در این هنگام اظهار خوشوقتی کردند در این موقع وظیفه آقایان و آن نمایندگانی که مقدم شدند برای این کار این است که با آنها متقابلاً همان معامله بشود و اظهار خوشوقتی و مسرت بشود (صحیح است) بنده راجع به مأمورین سیاسی که باید در خاک عراق باشند و نمایندگان سیاسی آنجاها یک مطالب خیلی مفصلی داشتم ولی می‌فرمایند که وقت دارد تمام می‌شود همین قدر عرض می‌کنم در خاک عراق ایرانی‌ها زیاد هستند و عده زیادی از ایران ترک تابعیت کرده‌اند مأمورینی که می‌روند آنجا بایستی که یک مأمورین خیلی با عرضه و با کفایتی باشند که حقوق ایرانیان را تأمین کنند بنده در بازار بغداد عده‌ای دیدم که می‌گفتند چون به داد ما نمی‌رسند ماترک تابعیت کرده‌ایم.
شوشتری ـ آن که ایرانی است ترک تابعیت نمی‌کند.
فقیه‌زاده ـ ایرانیانی که می‌خواهند به مدارس عالیه بروند می‌گویند باید ترک تابعیت بکنید.
اسلامی ـ بنده یک استدعای دیگری که از آقایان نمایندگان محترم داشتم این بود که قبل از عید بنده رفتم آسایشگاه بوعلی یک بازدیدی کردم و از آقایان استدعا می‌کنم اگر فرصت دارند سر فرصت آنجا تشریف ببرند ببینند که بودجه مملکت در کجاها صرف امور بیهوده می‌شود و یک مشت مریضای بیچاره توی صحرا توی خیابان خشک بیمارستان چادر می‌زنند و زندگی می‌کنند چیزی ندارند واقعاً بر دولت است که از این رئیس آسایشگاه کمال قدردانی را بکند برای این که بیست و چهار ساعت در آنجا زحمت می‌کشد و مسلولین هم مثل پدر او را می‌پرستند من نخیلی تعجب کردم که یک طبیبی بتواند این طور مرضی را جلب بکند، راجع به صادرات هم امروز یک عده از مازندرانی‌ها مراجعه کردند گویا دولت در نظر دارد آن موضوع تشریفاتی که برای صادرکنندگان در نظر گرفته است از نقطه‌نظر گرفته است از نقطه‌نظر ارز آنها را ملغی کند اگر واقعاً این طور است موجب کمال تأسف است و برای این که بعداً موجب اعتراضات و اشکالات مجلس نشود بنده حالا عرض می‌کنم که اگر همچو چیزی هست اقدامی نکنند که بعداً دچار اشکال شود.
نایب رئیس ـ راجع به کشته شدن چند نفر کارگر ایرانی تمام نمایندگان شورای ملی از آن متأثر هستند انتظار هست که دولت برای بازماندگان آنها توجهی بکند که در آسایش زندگی بکنند و این دو نفر کارگری که در مجلس متحصن هستند دیروز از طرف هیئت رئیسه آقای معاون وزارت کار احضار شدند و قرار شد که هر چه زودتر وسایل کار آنها فراهم بشود. آقای شوشتری
۳- اخطار نظامنامه‌ای آقایان شوشتری و ناصر ذوالفقاری و فرهودی
شوشتری ـ بسم الله الرحمن الرحیم
این موضوعی را که من عرض می‌کنم طبق ماده ۱۶۸ وو ۱۶۹ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی است که هر یک از نمایندگان محترم طبق این دو ماده و یک ماده دیگر راجع به سؤالات از دولت چه قبل از دستور و چه بعد از دستور، تا اجازه مقام ریاست آنچه را که بنابر نظر خودشان و مصلحت کشور و مملکت است می‌تواند از دولت سؤال کرده و در اطراف آن توضیح بدهد با این که دولت موظف است در ظرف یک هفته حاضر به جواب شود ولی اگر جهاتی پیدا شد که نشد پیش آمد این طور نشد نماینده باید تذکر خودش را بگوید و متذکر به شود بعضی از مطالب است جناب آقای نخست‌وزیر این موکول به ساعت است موکول به زمان است موکول به روز است موکول به ماه است اگر موقع گذشت دیگر نتیجه ندارد داروی بعد از مرگ سهراب مفید نمی‌شود آقای حایری‌زاده نماینده محترم چند روز قبل اینجا همین موضوع سؤالاتشان را صورت داشتند طبق یک سیاهه منظم یک‌یک تذکر دادند و فرستادند این معنی را هم تذکر دادند که بعضی از این مطالب به قدری ضرورت دارد که بعد دیگر برای ما مفید واقع نمی‌شود بنده سؤالاتی کرده‌ام که سه چهارتای آن را الآن یادداشت کردم قریب۱۷ فقره سؤال کردم یکی را کفیل وزارت دارایی قبلاً آمد اینجا یک جوابی داد که آن جواب من را قانع نساخت ولی برای این که نگویند فلانی در اطرافش زیاد موشکافی می‌کند حرفی نزدم ولی یکی دیگر اذعان کرد که ما سالی صد و بیست و نه میلیون و سیصد و چند هزار تومان در سال پول مواد سوختی و بنزین می‌دهیم طبق تقریری که اینجا محفوظ است در صورتی که صدو شش میلیون تومان در سال نفت جنوب بیشتر به ما پول نمی‌دهد..
نایب رئیس ـ این اخطار نیست آقای شوشتری
شوشتری ـ اخطار است ماده را می‌خوانم.
نایب رئیس ـ متوجهم بنده اجازه بفرمایید آقا می‌خواهید بفرمایید که دولت تأخیر در جواب کرده است حالا یک جلسه‌ای معین می‌کنیم در همین هفته آینده که دولت به سؤالات جواب بدهد.
شوشتری ـ بنده می‌خواهم ذهن‌شان را روشن کنم اولاً باید از طرف مقام ریاست عین سؤالات برای دولت برود طبق همین آیین‌نامه دیگر بنده الان...
نایب رئیس ـ سؤالاتی که تذکر داده شد بعد از تشکیل دولت از طرف هئیت رئیسه برای آقایان وزراء فرستاده شد و روز سه‌شنبه آینده را معین می‌کنیم برای جواب سؤالات.
شوشتری ـ اگر سه‌شنبه بیایند مانعی ندارد. برای این که الآن خیابان‌ها کنده شده برای لوله‌های آب در صورتی که از نظر اصول پس فردا مجدداً باید بیایند بکنند برای اگو اینها چیزهایی است که باید گفته شود (همهمه نمایندگان ـ آقا فارسی بفرمایید) اجازه بفرمایید آقایان من متحصن این کارم، یک موضوع مربوط به مرزهای ایران است بنده راجع به بحرین سؤالم را به طور مجمل کردم می‌خواهم صحبت کنم دولت باید بیاید موقعش می‌گذرد.
نایب رئیس ـ روز سه‌شنبه تعیین می‌شود.
شوشتری ـ بسیار خوب اگر روز سه‌شنبه تعیین شود سه‌شنبه می‌آیم حرف‌هایم را می‌زنم انشاءالله که از دولت جناب آقای علاء که بنده به او رأی داده‌ام استفاده کنیم یعنی ملت ایران، مملکت ایران از وجود ایشان و دولت ایشان و خدمات ایشان استفاده کند.
دکتر مجتهدی ـ اگو چیست آقای شوشتری؟
شوشتری ـ شما نمی‌دانید بنده عرض خواهم کرد.
نایب رئیس ـ آقای ناصر ذوالفقاری
ناصر ذوالفقاری ـ اخطار بنده مربوط بوده به دو سؤالی که از دولت سابق کرده بودم یکی راجع به فرار سران حزب توده و یکی راجع به پناهندگان سیاسی همین دو سؤال را از دولت جدید هم کرده‌ام مدت قانونی آن هم سرآمده از مقام ریاست استدعا می‌کنم همچنین از جناب آقای نخست‌وزیر که هر چه زودتر این موضوع را روشن کنند و به اطلاع مجلس شورای ملی برسانند.
کشاورز صدرـ صحیح است و لازم است که روشن شود.
نایب رئیس ـ عرض کنم اگر آقایان موافقت بفرمایند جلسه سه‌شنبه آینده را اختصاص به سؤالات بدهیم که جواب داده شود و نطق قبل از دستور نباشد آقای فرهودی.
دکتر راجی ـ کمیسیون‌ها را هم بفرمایید.
شوشتری ـ تکلیف بودجه مملکتی چه می‌شود؟
نایب رئیس ـ آقای فرهودی.
فرهودی ـ این اخطاری که بنده عرض کردم و جناب آقای رئیس توجه فرمودند مربوط است به اظهارات آقای آشتیانی‌زاده در ماده ۹۹ و ۱۰۰ و ۱۰۱ و ۱۰۲ نظامنامه مقرراتی بالصراحه ذکر شده است آن مقررات این است که هیچ نماینده‌ای نمی‌بایستی که در ضمن اظهاراتش به دولت یا قسمتی از دولت و به مجلس یا قسمتی از مجلس توهین بکند (صحیح است) و البته اگر نماینده‌ای درصدد این کار برآمد این وظیفه مقام ریاست است که جلوی او را بگیرد اما بسیاری از مقررات است که واقعاً برای این نیست که اجرا شود اگر در نظامنامه می‌نویسد که اگر به مجلس یا قسمتی از مجلس یا به وکیل یا به دولت توهین شد رئیس باید جلوگیری کند مقصود این است که توهین نشود (صحیح است) این که در قانون مجازات عمومی نوشته شده است اگر کسی کسی را کشت قاتل را باید بکشند برای این نیست که کسی کسی را بکشد و قاتل را بکشند برای این است که کسی را نکشد (صحیح است) بنابراین
من فکر می‌کنم که وظیفه اولیه کسی که لباس نمایندگی را می‌پوشد این است که مقررات آیین‌نامه را خودش رعایت کند و احتیاجی به مداخله مقام ریاست و هیئت رئیسه نباشد، در ضمن بیانات‌شان آقای آشتیانی‌زاده فرمودند این دولت را مجلس سنا به مجلس شورای ملی تحمیل کرده (شوشتری ـ نیست این طور) بنده تصور می‌کنم که مجلس شورای ملی هیچ وقت زیر بار هیچ تحمیلی نرود (پناهی ـ این موضوع به اندازه‌ای روشن است که احتیاجی به گفتن نیست) و این که گفته شده است به وزیر یا دولت نباید توهین شود این واقعاً صرفاً برای حفظ احترام دولت نیست این برای حفظ احترام رأی اعتمادی است که نمایندگان به دولت داده‌اند ما در جلسه گذشته ۷۴ رأی (نمایندگان ـ ۷۷ رأی) ۷۷ رأی اعتماد به این دولت دادیم و این رأی ما مخفی بود و با کمال آزادی دادیم بنابراین وقتی گفته می‌شود که دولت تحمیل شده به مجلس به تمام این هفتاد و هفت نفر توهین شده یعنی هفتاد و هفت نفر از نمایندگان مجلس قبول تحمیل کردند چه توهینی بالاتر از این به مجلس و نمایندگان مجلس است که بگویند نمایندگان مجلس قبول تحمیل کردند این حرف را اینجا می‌زنند و کسی هم هیچ نمی‌گوید بنده عقیده‌ام این است که اگر کسانی با دولت مخالف هستند مخالفت با دولت روشن و راهی دارد بنده به طور کلی مگر این که مسایل حساس اقتضا بکند رأی موافق بدهم امتحانم را هم در دولت گذشته دادم که از اول تا آخر رأی ندادم ولیکن الان هیچ مصلحت نیست به دولتی که رأی اعتمادی بهش داده‌ام هنوز مرکبش خشک نشده به عنوان آدم‌کش بهش توهین بشود (صحیح است) یا رأی اعتمادی که هنوز توی کوزه است و ضبط نشده است عنوان تحمیل به او داده شود این است که من خواستم مقام ریاست به طور کلی توجه بکنند آقایانی که با دولت مخالفند بایستی انتقاد بکنند انتقاد معقول با روش صحیح و منطبق با نظامنامه (صحیح است) البته همه با کمال میل گوش می‌دهیم و استفاده می‌کنیم خود دولت هم استفاده خواهد کرد این دولتی که تشکیل شده و مورد اعتماد و اطمینان مجلس است برای این است که فطرتاً دموکرات است ما اطمینان داریم از عمل این دولت و از افکار این دولت و یکی از اطمینان‌هایی که داریم این است که انتقاد صحیح را گوش می‌دهد و ترتیب اثر می‌دهد بنابراین انتقادی که روی اصول باشد صحیح است نه انتقادی که صورت توهین داشته باشد اخطار دیگر بنده راجع به این است که باز اینجا نسبت به یکی از ارکان مقننه حمله شد و آن مجلس سنا است مجلس سنا طبق چند اصل از قانون اساسی بایستی تشکیل شود مدتی تشکیل نشده حالا شده ما تمام ما به حفظ قانون اساسی قسم خورده‌ایم بنابراین اگر به مجلس سنا حمله‌ای بکنیم نقض قسمم کرده‌ایم و یا کسی حمله‌ای بکند و گوش بدهیم نقض نقض قسم کرده‌ایم وما باید قسم‌مان را خودمان حفظ کنیم یا اگر یکی از آقایان خواست به اشتباه نقض قسم ما را بکند ما باید جلوش را بگیریم از همه اینها گذشته فرض می‌کنیم وجود مجلس سنا وجود لازمی نیست الان ملت ایران و کشور ایران احتیاج مبرمی به اتحاد و اتفاق دارد برای پیش بردن این امر عظیمی که در جلو هست و آن ملی کردن صنعت نفت است آیا هیچ مصلحت هست که ما بین دو مجلس افتراق بیاندازیم؟
نایب رئیس ـ آقای فرهودی این نطق قبل از دستور یا بعد از دستور است اخطار که نیست.
فرهودی ـ بنده عرض می‌کنم آیا این عرایض بنده منطبق با نظامنامه هست یا نیست؟ آیا به مجلس توهین شد یا نشد؟ آیا به مجلس سنا توهین شد یا نشد؟ و اگر شد چرا جلوگیری نکردید وظیفه من بود بیایم بگویم.
نایب رئیس ـ ولی آقا خودتان از نظامنامه تخلف کردید آقا فقیه‌زاده.
فقیه‌زاده ـ من خواستم عرض کنم که جواب سؤالات بنده را که چند ماه قبل کرده‌ام و دولت آمد اینجا جواب داد و تعهد کرد و وعده داد که عمل خواهیم کرد نتیجه اعمالش معین نیست می‌خواستم استدعا کنم روز سه‌شنبه که برای جواب سؤالات معین شده اگر عملی شده دولت به اطلاع مجلس برسانند.
آشتیانی‌زاده ـ بنده مطابق ماده ۹۰ حق دارم صحبت کنم.
۴- تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دارایی
نایب رئیس ـ آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی (آقای وارسته) ـ آقایان توجه دارند چون بودجه سال ۱۳۳۰ تاکنون به تصویب نرسیده...
جمعی از نمایندگان ـ اجازه می‌خواستند.
نایب رئیس ـ آقایان توجه بفرمایند ۵۰ نفر روی میز می‌زنند آقای ذوالفقاری باید بتوانند ثبت کنند.
وزیر دارایی ـ و از طرفی لازم است که هر چه زودتر موجبات و وسایل پرداخت حقوق فروردین کارمندان و سایر مصارف عمومی فراهم شود به این جهت لایحه مربوط به یک دوازدهم فروردین ماه جاری را با قید فوریت تقدیم می‌کنم، یک لایحه دیگر هم هست به موجب آن تقاضا شده است موافقت بفرمایند که اعتبارات چهارماهه اول سال ۲۰۹ بر اساس چهار دوازدهم اعتبارات تصویبی کمیسیون بودجه مجلس محسوب شود (نمایندگان - ۲۹؟) بله ۲۹ آقای شوشتری در ضمن بیانات‌شان اشاره فرمودند در جواب سؤالاتی که از دولت شده تأخیر شده خواستم عرض کنم که این دولت تازه دیروز موفق به اخذ رأی اعتماد شد بنابراین عرض می‌کنم که اگر تأخیری شده مربوط به این دولت نیست و دولت جناب آقای علاء کوشش خواهد کرد که جواب سؤالات را در اسرع اوقات به عرض آقایان برسانند.
۵- معرفی آقای اشتری به معاونت وزارت کشاورزی به وسیله آقای وزیر کشاورزی
نایب رئیس ـ آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی (آقای فرمند)- آقایان اجازه بفرمایید (بلندتر، بلندتر) آقایان اجازه بفرمایند که آقای میرزا هادی خان اشتری را به معاونت وزارت کشاورزی حضور آقایان معرفی کنم (بسیار مبارک است) نیکی وکاردانی ایشان را هم که همه آقایان مطلع هستند و دیگر احتیاجی به توضیح نیست (صحیح است) اجازه می‌خواهم که یک جمله‌ای را هم به عرض آقایان برسانم (اسلامی ـ موقع معرفی دیگر توضیح سابقه ندارد) و آن این است موضوع صحبتی که آقای تیمورتاش در اینجا توضیح دادند در خصوص قرارداد ۱۹۳۳ توضیحات مفصلی بود که امروز دوباره اینجا مطرح شد و از آقای علاء سؤال شد که در این خصوص جوابی نداده‌اید وقتی یک وکیل محترمی اینجا توضیحات دادند دیگر هیچ لزومی نداشت که آقای علاء جواب بدهند.
آشتیانی‌زاده ـ نطق رئیس فعلی مجلس سنا در صورت جلسه هست می‌آورم قرائت می‌کنم پس آقای تقی‌زاده دروغ گفته‌اند آقای فرهودی آقای تقی‌زاده دروغ می‌گویند یا آقای تیمورتاش.
تیمورتاش ـ قدر مسلم این است که بنده دروغ نمی‌گویم.
۶- طرح و تصویب فوریت لایحه اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت فروردین ۱۳۳۰
نایب رئیس ـ لایحه یک دوازدهم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مجلس شورای ملی
چون بودجه سال ۱۳۳۰ کل کشور تاکنون تصویب نشده است لهذا برای این که موجبات پرداخت حقوق و مزایای قانونی کارمندان و مصارف فروردین ماه فراهم باشد ماده واحده ذیل با قید فوریت پیشنهاد و تصویب آن را استدعا می‌نماید:
ماده واحده ـ به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود حقوق و کمک ومزایای قانونی کارمندان و خدمتگذاران و مخارج مستمر و غیرمستمر وزارتخانه‌ها و ادرات و بنگاه‌های دولتی و سایر مصارف منظور در بودجه کل کشور را در فروردین ماه۱۳۳۰ در حدود یک دوازدهم اعتبارات سال ۱۳۲۹ مندرج در فهرست و لوایح منظم به گزارش‌های شماره ۴ و شماره ۱۱ مورخ ۳۱ تیرماه و پنجم دی ماه ۱۳۲۹ کمیسیون بودجه و اعتباراتی که به موجب قوانین مخصوص در سال ۱۳۲۹ به تصویب رسیده و در سال ۱۳۳۰ مورد پرداخت دارد با رعایت مقررات لوایح مذکور و سایر قوانین و مقررات مالی و در نظر گرفتن پیکر اعتباراتی که در بودجه پیشنهادی سال ۱۳۳۰ تقلیل یافته ا زمحل درآمد عمومی کشور پرداخت نماید. اعتباراتی که در ۱۳۲۹ کمتر از دوازده ماه پیش بینی شده به مأخذ اعتبار یک ماه و همچنین تفاوت اعتبار بودجه اداره کل خالصه و اعتبار بودجه نگاهداری و ساختمانی کشتارگاه‌ها موضوع ردیف ۱و۲ لایحه شماره ۵۸۲۳۳ به تاریخ ۲۹آبان ماه ۱۳۲۹ در فروردین ماه سال جاری به میزان یک دوازدهم اعتبار مربوطه منظور در بودجه سال ۱۳۲۸ که در سال گذشته نیز به همین مأخذ مورد عمل قرار گرفته قابل استفاده خواهد بود و نیز حقوق و کمک فروردین ماه کارمندان رسمی پایه‌دار سازمان برنامه هفت ساله که به وزارتخانه‌ها و ادرات منتقل شده‌اند در حدود یک دوازدهم اعتباری که برای حقوق و کمک سالیانه آنها در نظر گرفته شده قابل پرداخت می‌باشد.
نخست وزیر وزیر دارایی
حسین علاء وارسته
کشاورز صدر ـ بنده با فوریت مخالفم.
نایب رئیس ـ نسبت به تغییر دستور باید اول رأی بگیریم بعد فوریت.
اردلان ـ بنده با تغییر دستور مخالفم.
محمدعلی مسعودی ـ دولت می‌تواند تقاضای تغییر دستور بکند.
شوشتری ـ معنای فوریت همان تغییر دستور است.
دکتر مجتهدی ـ قبل از این که کمیسیون‌ها انتخاب بشوند دولت چه طور می‌تواند لایحه بدهد به کدام کمیسیون برود؟
صدرزاده ـ به کمیسیون نمی‌رود اگر یک فوریتش تصویب شود.
نایب رئیس ـ آقایان توجه ندارند این یک دوازدهم است و فوریتش وقتی تصویب شد به کمیسیون نمی‌رود چاپ می‌شود و در جلسه بعد فی‌المجلس مطرح می‌شود، آقای مخبر فرهمند.
مخبر فرهمند ـ بنده با این که این لایحه یک دوازدهم جزو دستور باشد مخالف هستم بلکه خودم هم موافق هستم که این بایستی زودتر می‌شد برای این که دو روز بیشتر به آخر برج نمانده و تا این تشریفات انجام شود یک هفته طول می‌کشد این یکی ولی همین علاقه‌ای که بنده ابراز می‌کنم برای آسایش کارمندان همین علاقه است که به بنده اجازه می‌دهد مخالفت بکنم، موضوع اتاق‌های بازرگانی که در اثر گذراندن یک قانونی در ۱۳۲۸ که عوایدی صدی یک مالیات بازرگانان هر محل را برای مصارف اتاق بازرگانی آن محل بدهند این به کلی اتاق‌های بازرگانی را فلج کرد یعنی کارمندان اتاق بازرگانی شهرستان‌ها هشت ماه است حقوق نگرفته‌اند هشت ماه است و اتاق تعطیل است این موضوع چندی است که از کمیسیون دارایی و از کمیسیون اقتصاد گذشته است به واسطه تعطیلات و کارهای فوری‌تر همین طور در دستور مانده است یک عده از آقایان هم پیشنهادی کرده‌اند الآن خدمت آقای رئیس هست که این را به قید دو فوریت با یک رأی، یک رأی بیشتر نمی‌خواهد که این ماده الغاء شود ومنظور این است که درآمد را وزارت اقتصاد تقسیم می‌کند بین شهرستان‌ها به فراخور حال آنها همان طور که سابق بود این یک رأی می‌خواهد و جزء دستور هم هست بنده تمنا می‌کنم تقاضا می‌کنم این را مطرح بفرمایند این مبتلا به همه آقایان است (صحیح است) این را آقایان اجازه بدهید که ما یک رأی بدهیم و یک جمعی را آسوده بکنیم هشت ماه است که حقوق نگرفته‌اند بالاخره فرق نمی‌کند یک کارمند هم وقتی گرسنه بماند حکم این را دارد که چند هزار نفر گرسنه است آن هم بشر است بالاخره بنده استدعا دارم که این را جلو بیاندازیم صحبتی هم ندارد یک رأی بدهیم و این کار را انجام بدهیم بعد یک دوازدهم مطرح شود دولت هم ممکن است موافقت بکند که رأی گرفته شود.
نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم به این که لایحه یک دوازدهم تقدیمی دولت مقدم باشد که امروز طرح شود آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد، فوریت اول مطرح است آقای بهادری.
نمایندگان ـ تشریف ندارند.
نایب رئیس ـ آقای اردلان
محمدعلی مسعودی ـ لایحه در موقعی که مطرح می‌شود آن کسی که روی میز می‌زند اسم او باید نوشته شود نه آن که پشت گوش شما می‌گوید.
ناصر ذوالفقاری ـ بفرمایید که بنده این کار را کردم این اسم آقای بهادری است که قبلاً نوشته شده.
نمایندگان ـ آقای بهادری آمدند.
نایب رئیس ـ آقای اردلان ببخشید نوبت آقای بهادری است.
بهادری ـ بنده امروز اگر با لایحه یک دوازدهم مخالفت می‌کنم نه از نظر مخالفت به دولت است بنده و رفقای بنده به دولت علاقه داریم رأی هم دادیم همیشه امیدوارم پشتیبان دولت باشیم و علاقمند هستیم دولت د رکارهایش موفق بشود ولی خواستم عرض کنم وظیفه اصلی مجلس تصویب بودجه است چنانچه در این کار مجلس سنا هم دخالت ندارد از وظایف اصلی نمایندگان ملت است که ناظر دخل و خرج مملکت باشند متأسفانه سال گذشته تمام بودجه کشور به شکل یک دوازدهم گذشت در خارج انعکاس این عمل خوب نبوده (نریمان ـ تعادل هم نداشت) و بعضی‌ها شهرت می‌دهند که نمایندگان تعمدی در این کار به خرج می‌دهند که اختیار دولت را در دست داشته باشند در صورتی که این طرز نیست هر وقت اکثریت وکلا با یک دولتی مخالف بودند بدیهی است دولت ساقط می‌شود پس احتیاجی وکلای صالح به گروکشی ندارند (صحیح است) دولت اگر بودجه تقدیمی دولت سابق را قبول دارد تأیید کند تا هرچه زودتر وکلا در تصویب آن اقدام عاجل به عمل آورند بودجه فعلی متناسب با وضع کشور نبوده مبالغی از مردم بنام مالیات دریافت می‌شود عیناً به یک عده به نام حقوق پرداخت می‌گردد این بودجه سال گذشته دیناری به مصارف عمرانی نرسید عقیده دارم که دولت بودجه‌ای بیاورد که اولاً توازن داشته باشد ثانیاً قسمت عمده آن برای عمران ولایات اختصاص داده شود نه به عنوان فوق‌العاده و خرج سفر مدیر کل تراشی و خرید اتومبیل برود در ضمن مطلبی که لازم شد فوراً به دولت یادآور شوم موضوع بانک کشاورزی است که مورد علاقه تمام نمایندگان ولایات است متأسفانه در دستگاه فعلی به هیچ وجه ولایات نمی‌توانند استفاده ببرند سابقاً بانک تحت نظر یک وزارتخانه یک نفر مدیر عامل اداره می‌شد متأسفانه دولت سابق به هم زدند سه دستگاه الآن مداخله در بانک کشاورزی دارند تمام رشته آنجا گسیخته مأمورین ولایات گوش به دستورات بانک مرکزی نمی‌دهند شکایاتی از اردبیل و سایر نقاط رسیده تمنا دارم دولت عاجلاً تکلیف بانک را تعیین کند که مفید به حال کشور باشد یک یادآوری دیگر این است که بنده برای زیارت مشاهد مقدسه رفته بودم می‌آمدم در عرض راه دیدم باز همه جا چوب گذاشته‌اند مأمورین مزاحمند دولت در سرحد گمرک دارد به چه علت در چند قسمت مثلاً خسروی قصر نزدیک‌های کرمانشاه اغلب نقاط چوب گذاشته مزاحمند دوره گذشته جناب آقای رفیع در این باب اقدام فرمودند عاجلاً از دولت خواستارم دستور فرمایند در راه چوب‌ها را بردارند باعث آبروریزی کشور فراهم نگردد (شوشتری ـ به اجازه کی گذاشته‌اند؟) من نمی‌دانم همه جا چوب دیدم، آقای دکتر مجتهدی هم بودند یک مأمور می‌آید و حق و حساب می‌گیرد و بعد چوب را برمی‌دارد (صاحب‌جمع‌ـ بالاخره آنهایی که باید قاچاق بیاورند می‌آورند) یک مطلب دیگر می‌خواستم از دولت سؤال کنم که این بودجه‌ای که دولت سابق داد دولت فعلی قبول دارد یا خیر؟ عرض دیگری بنده ندارم.
نایب رئیس ـ آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی ـ چون دولت مصمم است با تبعیت از برنامه‌ای که به تصویب مجلس رسیده است در بودجه سال ۱۳۳۰ توازن حقیقی را ایجاد بکند به این جهت بودجه تقدیمی دولت سابق را بنده بنام دولت مسترد می‌کنم و پس از تجدید نظر دوباره تقدیم می‌کنم.
دکتر طبا ـ شهرستان‌ها را توجه بفرمایید.
نایب رئیس ـ آقای ملک‌مدنی.
ملک‌مدنی ـ همه ما تصدیق داریم بودجه سال گذشته توازن نداشته و این مطلب را جناب آقای وزیر دارایی بسیار لازم بود که بودجه تقدیمی دولت سابق را پس بگیرند و یک بودجه‌ای که توازن داشته باشد تقدیم مجلس کنند ما یکی از مشکلاتی که داریم علتش همین عدم توازن بودجه است برای این که یک ارقام زایدی که به عنوان درآمد در بودجه می‌گذارند و بعد یک مخارج مسلمی هم در مقابلش وجود دارد آخر ماه وزیر دارایی و خزانه مجبور است که آن مخارجات را پرداخت کند در صورتی که درآمدها اساساً هر ماه رو به تنزل و کاهش می‌رود سال گذشته موقعی که آقای منصورالملک نخست‌وزیر بودند و آقای دکتر سجادی وزیر دارایی بودند من گفتم این درآمدی که شما پیش‌بینی کرده‌اید و این هزینه‌ها را من چون یک اطلاع چندین ساله در بودجه و دخل و خرج‌های مملکت دارم این درست نیست بیایید یک قدم اساسی بردارید و یک تعادلی برای بودجه قایل بشوید متأسفانه نشد و در ـ ما مشاهده کردیم که اگر عدم پرداختی برای مخارج بهمن و اسفند پیدا شد برای این بود که این نکته رعایت نشده بنده هم می‌خواهم عرض کنم که مجلس شورای ملی کاملاً با این نظر موافق است که بودجه مملکت تعادل داشته باشد و یک هزینه‌های زیادی حذف بشود بنده اعتقادم این است که دولت جناب آقای علاء که طرف اعتماد کامل مجلس است و همین طور خوشبختانه جناب آقای وارسته که یک وزیر دارایی مجرب و صاحب عزم و اراده هستند باید این کار را بکنند و مراعات بکنند که یک دستگاهی یک مؤسساتی یک وزارتخانه‌هایی که یک پیشنهاد اضافاتی را می‌دهند مردم ایران بیشتر از این قوه پرداخت مالیات ندارند الان مالیاتی که مردم می‌پردازند به عقیده بنده خیلی سنگین است و محسوس است که یک قسمت سختی زندگی و مشقت مردم مربوط به این مالیات‌های غیرمستقیم است که پرداخت می‌کنند اگر حقیقتاً مجلس شورای ملی می‌خواهد یک قدم اساسی امسال برای بهبود حال مردم و برای اصلاحات بردارد باید سعی کند که هزینه‌های زاید را حذف بکند و حتی‌المقدور این مالیات‌های غیرمستقیم را از دوش مردم بردارند برای این که یک شخصی که از صبح تا شب کار می‌کند وقتی که چهار یا پنج تومان به این کارگر داده می‌شود اگر روی حساب دقیق حساب بکنیم مسلماً بدون اغراق صدی پنجاه این دولت به عنوان مالیات غیرمستقیم به عنوان مالیات قند به عنوان مالیات چای مالیات توتون و غیره و اینها چیزهایی است که مصرف اولیه و احتیاجات اولیه زندگی طبقات پایین را تشکیل می‌دهد و همین طور از نفت و قماش و چیزهای دیگر
دولت این مالیات را می‌گیرد دولتی که می‌دانیم ما در مقام اصلاح است البته این اول کاری است که باید بکند و در برنامه‌اش هم ذکر شده است و این جزء چیزهایی است که خودتان به مجلس پیشنهاد کردید، باید همان طور که جناب آقای وزیر دارایی یک بیان صحیحی کردند و یک قدم اساسی برداشتند و بودجه را پس گرفتند یک بودجه‌ای که کاملاً متناسب زندگی طبقات عامه باشد طبقات عامه‌ای که اکثریت کشور را تشکیل می‌دهند تهیه کنند و بیاورند هر کسی که درآمدش بیشتر است باید بیشتر مالیات بدهد متأسفانه الان در مملکت ما برخلاف این است (شوشتری ـصحیح است). اشخاصی که درآمدهای مختلف زیادی دارند مالیات صحیحی نمی‌دهند همه جای دنیا رفته‌اند روی مالیات بردرآمد یک کسی که صدهزار تومان در سال درآمد دارد با یک کسی که در سال ده هزار تومان درآمد دارد یک جور نباید مالیات بدهد یا آن کسی که یک میلیون درآمد دارد یا آن کسی که صدهزار تومان درآمد دارد ومالیات‌شان نباید یک جور باشد به نظر بنده دولت باید یک قدم اساسی بردارد و اطمینان داشته باشد که مجلس شورای ملی هم بنده تصور می‌کنم که بالاتفاق همیشه طرفدار اصلاحات بوده و هیچ وقت مجلس شورای ملی طرفدار این نبوده است که یک قدم اصلاحی برداشته شود و مخالفت بکند بنده چون بنام موافق صحبت کردم امیدوارم که این تذکراتم تذکرات اصلاحی بشود که بروند یک قدم‌های اصلاحی بردارند و ما در جلسه بعد البته کمیسیون‌های مجلس را تشکیل می‌دهیم و بودجه را هم دولت تهیه بکند و بیاورد تقدیم مجلس بکند و چندین روز وقت صرف بودجه مملکت بشود بلکه ما بتوانیم برخلاف سال گذشته بودجه سال ۱۳۳۰ را در اول سال تصویب بکنیم و تفاوتش را مراعات بکنیم که آرزو و هدف همه نمایندگان است (حایری‌زاده ـکمیسیون‌ها باید معلوم بشود) (صحیح است).
نایب رئیس ـ آقایانی که با فوریت لایحه یک دوازدهم موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای طبع وتوزیع فرستاده می‌شود.
بعضی از نمایندگان ـ سه فوریت دارد.
صدرزاده ـ مالی است یک فوریت دارد.
دکتر جلالی ـ به کدام کمیسیون می‌رود آقای رئیس.
نایب رئیس ـ به کمیسیون نمی‌رود طبع و توزیع می‌شود و بعد از بیست و چهار ساعت در مجلس مطرح می‌شود.
۷- بقیه مذاکرات در طرح پیشنهادی راجع به ترتیب انتخاب کمیسیون‌ها
نایب رئیس ـ خاطر محترم آقایان سابقه دارد که یک طرحی در۲۲ اسفند ماه به مجلس شورای ملی تقدیم شد که کمیسیون‌ها از شعب انتخاب بشود و این طرح به قید سه فوریت بود و هر سه فوریتش به تصویب رسید و اینجا پیشنهادات خیلی زیادی هست که برخلاف مواد آیین‌نامه است تقدیم شده و اگر بنا باشد این پیشنهادات قرائت بشود هم برخلاف آیین‌نامه است و هم وقت را خواهد گرفت این است که استدعا می‌کنم آقایان موافقت بفرمایند که یا همان طرح تقدیمی تصویب بشود و یا این که همان طور مطابق آیین‌نامه سابق عمل بشود.
بعضی از نمایندگان ـ از شعب انتخاب بشود.
اسلامی ـ پیشنهادها باید قرائت بشود آنهایی که برخلاف نظامنامه است رأی گرفته نشود. آنهایی که برخلاف نظامنامه است رأی گرفته نشود.
اردلان ـ آقای رئیس پیشنهاد برخلاف نظامنامه را قرائت نفرمایند.
نایب رئیس ـ استدعا می‌کنم آقایان تشریف نبرند که محتاج به رأی هستیم. پیشنهاد سوم مال آقای ارباب است که موافق و مخالف صحبت کرده‌اند و محتاج به رأی است (مهدی ارباب ـ پس گرفتم) پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای صفوی به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم کمیسیون برنامه هم از شعب شش‌گانه مجلس شورای ملی انتخاب شود.
نایب رئیس ـ آقای صفوی این پیشنهاد قابل طرح نیست چون کمیسیون برنامه یک آیین‌نامه معینی دارد (صفوی ـ نه آقا این طور نیست) و از شعب انتخاب می‌شود.
صفوی ـ کمیسیون برنامه یک کمیسیونی است که با تمام کارهای عمرانی کشور سروکار دارد در این کمیسیون تمام نمایندگان ذینفع هستند باید از شعب انتخاب بشود و باید مثل تمام کمیسیون‌ها که انتخاب می‌شوند تجدید انتخاب بشود (نمایندگان ـ صحیح است).
نایب رئیس ـ چون برخلاف قانون است قابل طرح نیست.
(همهمه نمایندگان).
اسلامی ـ چرا برخلاف قانون است دویست میلیون تومان پول است چه می‌شود پارسال نفله شد امسال هم نفله می‌شود باید بیاید به مجلس دویست میلیون تومان پول است آقا.
صفوی ـ به پیشنهاد بنده رأی بگیرید.
نایب رئیس ـ برخلاف قانون است.
کشاورز صدرـ استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید صحبت بکنیم.
صفوی ـ آقای رئیس چون جنابعالی در کمیسیون برنامه هستید ممکن است باز هم از شعب انتخاب بشوید.
نایب رئیس ـ بنده خیلی متأسفم از این فرمایش آقای صفوی.
اسلامی ـ ما مجلس را ترک می‌کنیم.
نایب رئیس ـ ترک کنید آقا ترک کردن شما دلیل بر این که برخلاف نظامنامه رفتار بشود نیست (همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس).
شوشتری ـ مانعتاً الجمع نیست ممکن است مثل سایر انتخاباتی که می‌شود این هم بشود (صحیح است).
نایب رئیس ـ آقای شوشتری کمیسیون برنامه مطابق قانون برنامه است.
صفوی ـ همچو چیزی نیست.
نایب رئیس ـ تأمل بفرمایید آقای صفوی مطابق قانون برنامه از شعب انتخاب می‌شود و این که فرمودید بنده عضو کمیسیون برنامه هستم مطابق شهادت آقای دکتر معظمی بنده چند دفعه خواستم کناره‌گیری بکنم و استعفا بدهم، و قرار شد وقتی که از شعب انتخاب شد بنده استعفا بدهم.
صفوی ـ از شعب انتخاب شود آقا.
نایب رئیس ـ با یک پیشنهاد نمی‌شود مواد قانون را عوض کرد (همهمه نمایندگان) طرح می‌خواهد با پیشنهاد نمی‌شود طرح تهیه بفرمایید بنده هم خودم از امضاکنندگان هستم پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای فقیه‌زاده به شرح زیر قرائت شد).
پیشنهاد می‌کنم اعضا کمیسیون‌ها از هر شعبه با رأی مخفی انتخاب شود سوای کمیسیون نفت که کمیسیون مخصوص است.
بعضی از نمایندگان ـ فرق نمی‌کند آقا.
محمدعلی مسعودی ـ پس این هم وارد نیست.
نایب رئیس ـ آقای فقیه‌زاده.
فقیه‌زاده ـ آقایان واردند که در انتخاب کمیسیون‌ها بنده دیدم که در شعب آقایان مأخوذ به حیا می‌شوند مثلاً فرض بفرمایید که بنده میل می‌کنم که در کمیسیون دادگستری باشم از آقایان خواهش می‌کنم که به بنده رأی بدهند و آقایان مأخوذ به حیا می‌شوند و رأی می‌دهند برای این که آقایان در محظور نباشند و مأخوذ به حیا نشوند بنده پیشنهاد کردم که با رأی مخفی اشخاص انتخاب بشوند غیر از کمیسیون نفت که کمیسیون مخصوصی است.
دکتر طباـ آیین‌نامه هم رأی مخفی قید کرده است.
نایب رئیس ـ آقای حاذقی مخالفید؟ بفرمایید.
حاذقی ـ اساس پیشرفت کار مجلس شورای ملی بستگی دارد به اعتماد آقایان نمایندگان به همدیگر گذشته از یکی از همکاران ما آقای آشتیانی‌زاده که مدام تخم نفاق و اختلاف می‌باشند خوشبختانه اکثریت نمایندگان طرفدار همکاری و وحدت نظر با هم می‌باشند این ترتیب درست نیست که هر کس خودش در یک کاری نیست رفقای خودش را تخطئه بکند و آنها را متهم بکند و سوء‌ظن داشته باشد آیین‌نامه تکلیف این کمیسیون‌های غیررسمی را که به طور موقت پیش آمده‌اند معین کرده است و گفته است کمیسیون‌هایی که به طور موقت تشکیل می‌شوند به طور دایم تا پایان دوره مجلس هستند از این قبیل است کمیسیون مخصوص نفت کمیسیون مخصوص برنامه که این کمیسیون‌ها فصل و باب معین در آیین‌نامه ندارد آقایان محترم خود من در دوره گذشته در کمیسیون برنامه بودم و در مقدمات کمیسیون هم خیلی زحمت کشیده‌ام و حالا مرا انتخاب نکرده‌اند ولی این دلیل نمی‌شود که من بیایم برای فلج کردن کار کمیسیون و برای این که من دومرتبه بیایم اینجا بگویم که این درست نیست و این اساس رابه هم بزنیم این کار درست نیست همکاران محترم ما رفته‌اند زحمت کشیده‌اند در کمیسیون برنامه در کمیسیون مخصوص نفت و بر طبق صلاح‌اندیشی مملکت کار کرده‌اند ما چه کار داریم که وضع کار را به هم بزنیم اجازه بفرمایندکه نسبت به سایر کمیسیون‌ها تصمیم بگیریم و کاری
بکنیم که این کمیسیون‌ها زودتر تشکیل شود و لوایح دولت در آنجا مطرح شود و مورد اقدام قرار بگیرد این است که بنده با تجدید کمیسیون‌های مخصوص نفت و برنامه مخالف هستم.
آشتیانی‌زاده ـ آقای رئیس طبق ماده ۹۰ بنده اجازه می‌خواهم و اخطار دارم.
نایب رئیس ـ خواهش می‌کنم بفرمایید باید رأی گرفته بشود.
آشتیانی‌زاده ـ حالا اگر اکثریت نیست اجازه بفرمایید که بنده طبق ماده ۹۰ صحبت بکنم (عده برای رأی کافی شد).
نایب رئیس ـ اعلام رأی شده است آقایانی که با پیشنهاد آقای فقیه‌زاده به انتخاب کمیسیون‌ها از شعب با رأی مخفی موافقند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
فرهودی ـ پس اصل طرح هم رد شد.
نایب رئیس ـ پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای اسلامی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که تبصره زیر ضمیمه لایحه شود.
۱- عبارت هیچ گونه پیشنهاد یا تبصره در قسمت آخر ماده ۱۳۸ حذف شود.
۲- بودجه برنامه هفت ساله مانند سایر بودجه‌ها باید در کمیسیون بودجه مطرح و تصویب شود.
نایب رئیس ـ آقای اسلامی.
عباس اسلامی ـ این پیشنهادی که بنده کردم بزرگ‌ترین وظیفه‌ای است که نمایندگان ملت برای رسیدگی به دخل و خرج مملکت برعهده دارند اجازه بفرمایند توضیح بنده را استماع بفرمایند و اگر خوب توجه کنند کسی مخالف نخواهد بود اولاً آقایان می‌دانند که خیلی کم اتفاق می‌افتد که مجلس شورای ملی موفق بشود که بودجه کل کشور را یکجا تصویب بکند همیشه یک دوازدهم می‌آورند چنان که در سال گذشته این طور شد و آن دوره هم که بنده افتخار نمایندگی داشتم هر دو سال هم یک دوازدهم تصویب شد ولی در آن دوره قبل از این نظامنامه یعنی موقعی که نظامنامه سابق حاکم بود نمایندگان مجلس حق داشتند که در یک دوازدهم‌ها نسبت به اقلام بودجه پیشنهاد بدهند این نظامنامه‌ای که الان ملاحظه می‌فرمایید به کلی دست نمایندگان را بسته بودجه کل که نمی‌آید اینجا آقایان صحبت کنند، پیشنهاد بدهند همیشه یک دوازدهم می‌آید در اینجا حالا ماده‌ای که بنده پیشنهاد کردم مال چند روز قبل بود بنده درست ماده‌اش رانمی‌دانم گویا ماده ۱۳۸ بود این ماده ۱۳۸ خیلی نارسا و گنگ است یکجا مقدمه می‌گوید نمایندگان مجلس حق ندارند در موقع طرح یک دوازدهم پیشنهاد بدهند ولی در جای دیگر آن زیرش اعلام می‌کند که پیشنهاد دهنده حق دارد توضیح مختصری بدهد این ماده‌ای است که مقدم و مؤخرش با هم متناقض است چون مؤخر همیشه حاکم است بنده عقیده دارم که می‌توان پیشنهاد داد آقایان تنها وظیفه شان رسیدگی دقیق در دخل و خرج مملکت است یعنی اولین وظیفه نماینده مجلس شورای ملی این است من از شما می‌پرسم سال گذشته چه رسیدگی به بودجه مملکتی کردید شما یک دوازدهم‌ها را تصویب کردید بدون این که یک کلمه اظهارنظر کنید و پیشنهاد بدهید، بنده پیشنهادم این است توجه بفرمایید که آقایان حق داشته باشید در موقع طرح یک دوازدهم پیشنهادات لازمه را بدهید و این ماده عرض کردم رسا نیست این را توضیحاً عرض کردم آقایان البته چون حق شما است باید موافقت بفرمایید و آقای آزاد هم نمی‌دانم با این ترتیبی که عرض کردم موافقید یا خیر (آزاد ـ بنده در قسمت برنامه می‌خواهم توضیحات بدهم) پس در این قسمت توجه بفرمایید اما در قسمت برنامه، راجع به برنامه بنده پیشنهاد کردم که بودجه برنامه مثل سایر قسمت‌های بودجه کل کشور بیاید در مجلس مطرح شود و آقایان نمایندگان در آن درست امعان نظر می‌نمایند. شما ۲۰۰میلیون تومان سال گذشته منظورم آن دوره است دادید به سازمان برنامه بنده کاری به رئیس فعلی سازمان برنامه ندارم بسیار مرد خوبی است اکثراً افرادی هم که آنجا هستند مردمان شریفی هستند ولی این دلیل نمی‌شود کهه ما ۲۰۰ میلیون تومان پول بدهیم به این دولت و کمال اعتماد را هم به آن داریم. ولی ما نماینده ملت هستیم حق داریم در یک دیناری که در بودجه هست امعان نظر کنیم و مطالعه کنیم (صدری ـآقا پیشنهاد بفرمایید تصمیمات کمیسیون برنامه بیاید به مجلس) پیشنهاد کردم که بودجه برنامه ۷ ساله بیاید در ضمن بودجه کل کشور به کمیسیون کل بودجه و در مجلس مطرح شود آقای دکترکیان توجه بفرمایید تا نمایندگان رسیدگی کنند قلم بزنند اضافه کنند حذف کنند این هم پیشنهادی است که راجع به حقوق خودتان است آن قسمت اول بود این هم قسمت دوم بنده استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایید در این مورد مخالفت نکنید مخصوصاً پیشنهاد اولی که حق شما است شما می‌آیید یک دوازدهم را تصویب می‌کنید بدون این که اظهار عقیده بنمایید بدون این که صحبتی بکنید آخر شما حق دارید که دخالت بکنید و همین طور دربست یک دوازدهم را تصویب می‌کنید بدون این که حق داشته باشید پیشنهادی بدهید.
نایب رئیس ـ آقای دکتر معظمی.
دکتر معظمی ـ عرض می‌شود این که با این پیشنهاد بنده مخالفت کردم به دو دلیل است اول این که بنده عضو کمیسیون آیین‌نامه بودم و دلیل دیگر هم این است رئیس کمیسیون برنامه هسم راجع به این ماده ۱۳۸ که آقای اسلامی فرمودند منظور از این ماده این نبوده است که ما وکلا را از دادن پیشنهاد محروم کنیم (دکتر کاسمی ـ عملاً این طور شده) عملاً برای این منظور شده است چون در تصویب بودجه کل هم مجلس شورای ملی وهم دولت سابق پافشاری نداشتند و مقصود از این ماده این است که وظیفه اولیه‌اش مجلس این است که بودجه کل مملکتی را مطرح کنند و در حین بحث در مجلس اگر برخورد کردند به این که حقوق کارمندان باید پرداخت بشود یک دوازدهم را تصویب کنند (مکی ـ دکتر معظمی دوره گذشته که آیین‌نامه را گذراندند برای نفت بود حالا که نفت ملی شد آیین‌نامه هم باید ملی شود) اجازه بفرمایید این قسمت برای نفت نبود جواب جنابعالی را هم آقای مکی عرض می‌کنم و این آیین‌نامه که نوشته شده است منظور این بوده است که در خلال این که بودجه کل مطرح است اگر یک دوازدهم لازم شد اجازه بدهند به این که یک دوازدهم تصویب بشود و دوباره بودجه کل مطرح بشود بعد این استثناء آمد اصل کلی شد و پیشنهادی هم در این باره وکلا نداشتند که نظری بدهند عیب در آیین‌نامه نبوده است و عیب در این بوده است که بودجه کل در مجلس مطرح نشده این راجع به این قسمت، اما راجع به این که آقای مکی فرمودند که این آیین‌نامه ملی نیست و برای نفت تنظیم شده است می‌خواهم عرض کنم که این طور نیست آیین‌نامه قبلی مجلس شورای ملی نقص زیادی داشت و در موقعی که فترت بود در ایام فترت آمدیم نشستیم راجع به این آیین‌نامه مطالعاتی کردیم بعد هم در دوره ۱۵ به کمیسیون رفت پس از این که به کمیسیون رفت آقایان در دوره ۱۵ ایراداتی گررفتند مجدداً تجدیدنظر شد بعد هم در دوره ۱۵ آمدیم یک کمیسیونی درست کردیم به ریاست جناب آقای دکتر مصدق و بعد آن موادی که مورد اعتراض جبهه ملی بود ما در این آیین‌نامه وارد کردیم بعد این آیین‌نامه به نظر آقای مکی آیین‌نامه جبهه ملی شد پس بنابراین در اصل آیین‌نامه عیبی نیست چون آن موادی که مورد ایراد آقایان بود کاملاً مرتفع شد و اما راجع به کمیسیون برنامه (مکی ـ آقای دکتر مصدق فقط دو سه ماده را اصلاح کردند) بنده اقرار می‌کنم که این آیین‌نامه نواقص دارد ولی به عنوان آزمایش است و بایستی مجدداً کمیسیون تشکیل بشود و معایبش را مرتفع کند و من خیلی متأسفم که چون رئیس کمیسیون برنامه هستم ناچارم دفاع کنم (اسلامی ـ دفاع نکنید) دفاع می‌کنم کاملاً وظیفه بنده است (اسلامی ـ ما به اعضای کمیسیون برنامه عرضی نداریم) بنده وظیفه وجدانی خود می‌دانم که از ۱۷ نفر آقایانی که با کمال صمیمت در کمیسیون برنامه کار کردند اینجا در مقابل ملت تشکر کنم آقای اسلامی استدعا می‌کنم توجه بنمایید جنابعالی پیشنهاد کردید که کمیسیون برنامه تجدید بشود (اسلامی ـ بنده پیشنهاد کردم بیاید در مجلس رسیدگی بشود) (دکتر کاسمی ـ طرحی به امضای ۱۵ نفر پیشنهاد شد) حالا جواب جنابعالی را عرض می‌کنم راجع به قسمت برنامه و عواید نفت قبل از این که برنامه هفت ساله پیدا شود خود من در مجلس یک پیشنهادی کردم که عواید نفت به یک حساب علیحده‌ای گذاشته شود و در مورد خاصی با نظر مجلس شورای ملی به مصرف برسد (صحیح است) در این قسمت هم اگر آقایان بخواهید تجدیدنظر در قانون بکنید مقام ریاست توجه دارند که این یک نقص قانون است و باید یک طرح علیحده‌ای باشد و قانون را عوض کند و اما راجع به قسمت خودمان اعضای کمیسیون برنامه که از قسمت‌های مختلف تشکیل شد من جمله در قسمت پرسنلی که ریاستش با آقای آزاد بود که واقعاً با نهایت صمیمت روز و شب نشستند زحمت کشیدند، عرض کنم کار آدم بدون اشتباه نیست خود جنابعالی آقای دکتر طبیب حاذقی هستید می‌بینید که در قسمت طب هم ممکن است اشتباهاتی بشود پس بنابراین شخص هر قدر هم وارد باشد ممکن است اشتباهاتی بکند و می‌شود اصلاح کرد ولی من منتظر بودم که آقایان در این قسمت توجه می‌کردند از این اعضایی که در این کمیسیون
کار می‌کردند تشکر می‌کردند اما خود شخص بنده اگر با این وضعیت بخواهید کمیسیون برنامه را عوض کنید به منظور این که یک نظر عدم اعتمادی است اصلاً بنده شرکت نخواهم کرد.
نایب رئیس ـ آقای اسلامی پیشنهاد خودتان را پس گرفتید یا رأی بگیریم؟
اسلامی ـ پس نگرفتم.
۸- تقاضای آقای وزیر فرهنگ راجع به تعقیب و طرح سه فقره لوایح وزارت فرهنگ
نایب رئیس ـ فعلاً عده کافی نیست آقای وزیر فرهنگ بفرمایید تا عده کافی شود.
آشتیانی‌زاده ـ چرا بنده نیایم طبق ماده ۹۰ رقم را بزنم چه حسابی است؟
وزیر فرهنگ (آقای آموزگار) ـ بنده نمی‌خواهم وقت آقایان محترم را به عرایض خودم بگیرم و تضییع کنم ولی همین قدر نکته‌ای که می‌خواهم حضور آقایان عرض کنم این است که وضعیت فرهنگ را کم و بیش آقایان همه اطلاع دارید و حتی خوشبختانه از نزدیک هم آقایان اطلاع دارند و این تشنجی که در فرهنگ بود که البته بنده نمی‌دانم تقصیر را نسبت به کی بدهم ولی از نظر جریاناتی که بود به درجه‌ای متشنج بوده است که هنوز آثارش باقی است که تا امروز در پنج دبیرستان مدرسه دخترانه اعتصاب بود حتی در مدارس دختران که هیچ ارتباطی با اعتصاب ندارد وسایل اعتصاب را فراهم کرده بودند بنده از نظر علاقه‌ای که به این وظیفه دارم و از حسن ظنی که آقایان همه‌شان به بنده داشتند از امروز صبح تا دو ساعت بعدازظهر جلوگیری از این اعتصابات را کردم گفتم که حکومت در داخله مدرسه با مدیر مدرسه است ولی در خارج از مدرسه با مأمورین انتظامی است این اقدامات را کردم که خوشبختانه تظاهری نشد اعتصابی نشد ولی به قدری زیر این خاکستر اخگر هست که متأسفانه باید بالصراحه عرض کنم اگر چنانچه نمایندگان محترم مساعدت با لوایح فرهنگ نکنند اگر از این تغییراتی که نسبت به آموزگارها و وضع دبیران که خواهان آن هستند به عمل نیاید و از آنها تشویقی نکنند به عقیده بنده همین وضع فعلی را هم نمی‌توانیمنگاه بداریم و متأسفانه بدتر خواهد شد زیرا که مکرر گزارشاتی که از شهرهای شمالی و حتی از شهرهای جنوبی می‌رسد که در داخل مدرسه اتحادیه‌ها تشکیل دادند دانشجو به چه مناسبت اتحادیه در داخل مدرسه تشکیل بدهد معلمین باید به وظایف خودشان عمل کنند بنده پیش از این وقت مجلس را تضییع نمی‌کنم و در موقع عرایض اساسی راجع به اصلاحات فرهنگ دارم بنده اگر ۲۴ سال است از وزارت فرهنگ و تشکیلات ظاهریش دور بودم ولی شب و روز کار من کتاب و مطالعه به اوضاع فرهنگ بود اگر خداوند به بنده توفیق داد با مساعدت آقایان نمایندگان محترم قدم‌هایی برخواهم داشت که انشاءالله باعث سعادت آتیه نسل ما خواهد شد و فقط استدعا می‌کنم سه لایحه است راجع به مسیو گدار آقایان می‌دایند و او را می‌شناسید این شخص به مملکت ما خدماتی کرده است و به آثار باستانی ما خدماتی کرده این موزه ملی که آقایان می‌بینند آن تشکیلات تمام اثر زحمت این مرد است از موقعی که لایحه تجدید استخدام این شخص به مجلس تقدیم شده یعنی تا اول فروردین دو سال از استخدام این شخص گذشته دو سال است که گذشته لایحه این شخص در دوره ۱۵ به مجلس آمده است امروز کار به جایی رسیده است که می‌خواست اسباب و زندگانی خود را جمع کند و برود (اردلان ـ یک ایرانی جای او بگذارید). آقایان بنده معتقدم که مسیو گدار کسی است که هنوز نتوانسته‌ایم جانشین برای او تهیه کنیم و فوق‌العاده خدمت کرده استدعای بنده این است که لایحه مربوط به ایشان جزو دستور قرار گیرد (بعضی از نمایندگان ـ باید به جای او از ایرانی‌ها استفاده کرد) در هر صورت اگر نظر آقایان هم این است که او برود بنده عرضی ندارم استدعایم این است که تکلیف این شخص معین بشود چون دو سال است این شخص حقوق نگرفته و از جیب خودش خرج می‌کند موضوع دوم که خیلی مورد علاقه می‌باشد و در اصلاح امر فرهنگ فوق‌العاده مؤثر است لایحه‌ای است که از مجلس سنا گذشته و به عقیده بنده یکی از خدمات اساسی مجلسین این است که این لایحه را تصویب کنند و جلوی استخدام‌هایی که مثل سیل ریخته است به وزارتخانه‌ها گرفته شود که اگر عرض کنم متأثر می‌شوید از روزی که بنده آمده‌ام به وزارتخانه از بقال و سقط‌فروش خدا شاهد است تقاضا کرده‌اند که کاری بهشان بدهند می‌گویم شما چرا تقاضای کار می‌کنید در جواب می‌گویند کاری بهتر از کار وزارتخانه‌ها نیست کار کم حقوق معین عنوان که هست هر کسی در یک امتحانی که شرکت کرد تصدیقی گرفت دیپلمی گرفت می‌گوید آقا این مرتبه‌اش آموزگار است این مرتبه‌اشدبیر است اینها مراتبه‌اش لیسانس است دائم هجوم می‌آورند به وزارتخانه‌ها دبیر و آموزگار که تربیت شده‌اند برای تدریس آقایان اجازه می‌فرمایید که ۲۵۰ نفر دبیر و آموزگار پشت میز بنشینند کار اداری بکنند و آن وقت آقایان صدایتان بلند است که در ولایات دبیر نداریم در لایحه‌ای که مجلس سنا تصویب کرده برای استخدام ترتیبی معین شده و استخدام رابه ترتیب مسابقه تصویب کرده‌اند آقایان هم موافقت بفرمایید که هر کسی می‌خواهد استخدام دولت را قبول کند با مسابقه باشد وقتی که این را تصویب فرمودید خیلی از مشکلات حل خواهد شد موضوع سوم لایحه‌ای است راجع به حق آموزگارها اینها مردمی هستند که زحمت‌کش هستند اینها کسانی هستند که پایه اساسی استخدام از اساتید و قضات و مستخدمین دولت در دست آنها است و باید آنها درست بکنند اگر اینها دلگرم نباشند اگر یک نان بخور و نمیری نداشته باشند البته انجام وظیفه نمی‌کنند البته اوضاع کلی بد است به قدری اینها مستعد تحریک هستند که حتی آن مثل معروف فرنگی شکم گرسنه ایمان ندارد در اینها صدق می‌کند اغلب آنها که پیش من آمدند بهشان نصیحت می‌کردم می‌گفتند که ما نان نداریم و حقوق زحمات حقیقی ما رعایت نمی‌شود پس این هم یک لایحه‌ای است که تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود و راجع به این است که اگر آموزگاری رفت درس خواند موادی که برای امتحان در نظر گرفته می‌شود حاضر شد امتحان بدهد تحصیل کرد امتحان داد به پایه دبیری رسید مجاز باشد دبیر بشود و پایه دبیری به او داده شود، این سه لایحه‌ای بود که استدعا کردم مطرح بشود که از طرف دولت سابق داده‌اند یکی هم جواب سؤالی است که جناب آقای شوشتری فرمودند در سه ماه پیش داده‌اند یا دو ماه پیش چون کابینه در تغییر بوده است بنده وقتی که اطلاع پیدا کردم و از طرف مقام ریاست ابلاغ شد برای جواب حاضر هستم (احسنت)
۹- بیانات آقای آشتیانی‌زاده طبق ماده ۹۰
آشتیانی‌زاده ـ بنده طبق ماده ۹۰ عرضی دارم اجازه بفرمایید.
نایب رئیس ـ بفرمایید.
آشتیانی‌زاده‌ـ عرض می‌شود که گرچه اقلیت حق دارد هر نوع انتقادی که به نظرش می‌رسد از دولت بکند وکیل حق دارد رأی بدهد رأی سفید که حکایت از موافقت او و پشتیبانی او از دولت است بدهد و دولت را حفظ کند اما علت این که بعضی از آقایان بیشتر از سایرین پیراهن می‌درانند و خیلی راجع به نگهداری و حفظ دولت و تمجید و تحسین دولت سخن‌فرسایی می‌فرمایند یک علتی دارد البته یکی برای پنبه است، یکی کاغذ است یکی قلم است یکی دولت است یکی جو است یکی برنج است و یکی هم خرما اینها علت دارد (شوشتری‌ـ این حرف‌ها چیست) (دکتر جلالی ـ آنهایی که پول می‌گیرند آنهایی که دلار می‌گیرند مسافرت می‌روند بفرمایید) هر که دلار گرفته بر پدرش لعنت اگر هم تو گرفتی بر پدرت لعنت مگر جنابعالی در جواز خرما شرکت دارید؟ از این گذشته من راجع به جنابعالی عرضی نمی‌کنم به یک کسی عرض می‌کنم که البته ایشان حق‌شان است در هر کابینه‌ای به یک وضع از دلایلی موافق باشند در یک کابینه‌ای امیرالحاج می‌شوند در یک کابینه تشریف می‌برند به سوئیس از طرف دولت و از همه اینها گذشته هیئت حاکمه ایران که از سید قریشی که آقای سلطان‌العلماء باشد تا سیاه حبشی که ایشان باشند همه نسبت به این دولت موافق هستند.
حاذقی ـ اجازه می‌فرمایید طبق ماده ۹۰ عرضی دارم.
نایب رئیس ـ آقای حاذقی اجازه بفرمایید.
حاذقی ـ دو کلمه با کمال نزاکت حرف می‌زنم.
صدرزاده ـ منظور ایشان جنابعالی نبوده است.
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه ـ بعد ختم جلسه
نایب رئیس ـ چون عده برای اخذ رأی کافی نیست جلسه را ختم می‌کنیم (یک نفر از نمایندگان ـ شب جمعه هم هست) جلسه آینده روز یکشنبه ساعت ۹ صبح دستور هم تعیین تکلیف کمیسیون‌ها و طرح یک دوازدهم بودجه و اصلاح ماده ۲۰ قانون مالیات بردرآمد (یک ربع بعدازظهر جلسه ختم شد).
نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ نورالدین امامی