مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ فروردین ۱۳۲۳ نشست ۲۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
جلسه ۲۰
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز سه شنبه ۲۹ فروردین ماه ۱۳۲۳
مجلس یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر بریاست آقای امیر تیمور (نایب رئیس) تشکیل گردید
صورت مجلس روز شنبه ۲۶ فروردین ماه را آقای طوسی (منشی) قرائت نمودند * *
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس – آقای قائم مقام در صورت مجلس نظری دارید؟
رفیع – خیر قبل از دستور است
نایب رئیس – آقای دکتر شفق در صورت ملجس نظری است؟
دکتر شفق – خیر قبل از دستور عرض داشتم.
نایب رئیس – آقای اردلان
اردلان – عرض بنده هم قبل از دستور است.
نایب رئیس – آقای آصف در صورت مجلس فرمایشی دارید؟
آصف – بلی پس از بیانات آقای نخست وزیر بنده هم یک مختصر عرض کردم در اینجا اشارةنشده است.
نایب رئیس – اصلاح می‌شود. آقای روحی.
روحی – عرض کنم که معمولاً آرائی که بدولت داده می‌شود در صورت جلسه باید نوشته شود این نقص را بفرمائید مرتفع کنند و ضمیمه کنند بصورت مجلس جلسه آینده که در مجلس خوانده شود.
هاشمی – در صورت مجلس نیست ولی در صورت مشروح هست. در صورت مجلس بنده را غایب بی اجازه نوشته‌اند در صورتیکه یکساعت و نیم از اول وقت مجلس غائب بودم معذرت نامه هم خدمت جناب آقای عامری نایب رئیس تقدیم داشته‌ام.
نایب رئیس – اصلاح می‌شود آقای دکتر آقایان در صورت مجلس نظری دارید؟ (دکتر آقایان – خیر) آقای اسکندری.
اسکندری – آقای دکتر رادمنش را در صورت مجلس غایب بدون اجازه نوشته‌اند در صورتیکه ایشان مریض هستند و اجازه نامه دارند خواهش می‌کنم اصلاح شود.
نایب رئیس – اصلاح می‌شود. آقای نجومی در صورت مجلس فرمایشی دارید؟
نجومی – قبل از دستور
نایب رئیس – در صورت مجلس نظری نیست (خیر) صورت مجلس تصویب شد.
- طرح و تصویب گزارش کمیسیون عرایض راجع به تمدید پانزده روز برای رسیدگی در مورد اتهام آقایان سهیلی و تدین
۲- طرح و تصویب گزارش کمیسیون عرایض راجع به تمدید پانزده روز برای رسیدگی در مورد اتهام آقایان سهیلی و تدین
نایب رئیس – اجازه می‌فرمایند وارد دستور بشویم؟ گزارش از کمیسیون عرایض رسیده است که قرائت می‌شود:
ریاست محترم مجلس شورای ملی – چون برای رسیدگی و اظهار نظر در مورد اتهام آقایان سهیلی نخست وزیر سابق و تدین وزیر کشور پیشین کمیسیون عرایض اصل اسناد و مدارک را از دفتر نخست وزیر و وزارت کشور خواسته و تا امروز صبح مدارک مزبور از طرف وزارت کشور نرسیده و بدون توجه و دقت کامل در اسناد اظهار نظر کمیسیون میسر نیست تقاضا دارد مجلس شورای ملی تصویب فرمائید که پانزده روز دیگر کمیسیون عرایض برای تقدیم گزارش خود تا تاریخ ۲۳/۱/۲۰ مهلت داشته باشد.
نایب رئیس – آقای نقابت.
نقابت – عرض کنم کمیسیون عرایض در مورد اتهام یکی از وزیران باید در ظرف مدتی که در قانون برایش معین شده تحقیقاتی بکند نتیجه را بمجلس شورای ملی اعلام کند اگر مبنی بر لزوم ادامةتحقیق بودیه کمیسیون دادگستری مراجعه می‌شود و مطابق ماده چهار رسیدگی میشوداگر مبنی بر عدم تعقیب بود باز هم مجلس باید رای بدهد که مسکوت بماند یا ارجاع بشود این سابقه داشت فعلاً کمیسیون عرایض مجلس شورای ملی به مجلس شورا اطلاع می‌دهد که اسناد و مدارکی را خواسته است و بآنها ارائه نشده اولاً این قابل تاسف است که چرا کمیسیون عرایض یک مدارک و دلایلی را خواسته است و دولت فوراً در اختیارشان نگذاشته است ثانیاً اگر کمیسیون برطبق همان دلایل و مدارکی را که گوینده اتهام ابراز کرده است فقط اجمالاً‌قابل تحقیق میداند کافی است به کمیسیون دادگستری رجوع کند و کمیسیون دادگستری بسمت باز پرسی می‌رود دلایل را می‌بیند تحقیق می‌کند استنطاق می‌کند تمام جریانی که لازم است انجام می‌دهد رؤیت اصول مدارک بهانه است عذر است بنده تصور می‌کنم کمیسیون عرایض برطبق نظامنامه نظریه خودش را باید ابراز کند یا بگوید قابل تحقیق و ادامه تحقیق است یا بگوید که نیست مخبر کمیسیون عرایض (آقای دولت آبادی) فرمایشات آقای نقابت همه مورد توجه کمیسیون بوده است اما در ماده ۳ قانون محاکمه وزراء‌تصریح شده است کمیسیون عرایض راپرتی دائر به تعقیب یا عدم تعقیب می‌دهد یعنی مدارک را باید رسیدگی کند البته اظهار نظر او اظهار نظر ماهوی نیست ولی باید مدارک را ببیند که اظهار نظر بکند بر تعقیب یا عدم تعقیب و البته آنچه که فرمودند صحیح است که در مجلس مطرح می‌شود بعد به کمیسیون دادگستری رجوع می‌شود. اما اینکه فرمودند طفره است با چه بنده اظهار تاسف می‌کنم از بیان اقای نقابت همکار عزیزم کمیسیون عرایض با کمال علاقمندی … (نقابت – دولت را گفتم) نه دولت هم طفره نرفته است، اجازه بفرمائید عرایضم را برای روشن شدن خاطر آقایان عرض می‌کنم، بعد از اینکه مراجعه شد بدولت برای اینکه اصول اسناد و مدارک را بیاورند مقرر شد روز شنبه بیاورند بعد از آنکه کمیسون تشکیل شد و جلسه روز شنبه برخلاف معمول بود ناچار مجلس تشکیل شد در حقیقت دولت طفره نرفته است الان تمام مدارک لازم است منتهی این مدت را برای رسیدگی بمدارک استمهال کرده‌ایم.
نایب رئیس – آقایانی که با تقاضای کمیسیون عرایض راجع بتمدید پانزده روز موافقند برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
- بقیه مذاکره در پیشنهاد راجع بآئین قسم وزراء‌و تصویب دو فوریت آن
۳- بقیه مذاکره در پیشنهاد راجع بآئین قسم وزراء‌و تصویب دو فوریت آن
نایب رئیس – طرح پیشنهادی آقایان راجع بآئین قسم آقایان وزراء‌مطرح است. آٌای اسکندری با فوریت مخالفید؟
اسکندری – بلی.
نایب رئیس – بفرمائید.
ایرج اسکندری – عرض می‌کنم مطالبی که فوریتش لازم است باید دلیلش هم ذکر شود بنده هیچ نمیدانم برای چه منظوری مطلبی که بعد باید رسیدگی شود و بعلاوه دولت هم گفته است که یک لایحه راجع باین موضوع خواهد آورد چه جهت دارد م طلبی را که جنبه فوریت برای مملکت ندارد مطرح کنیم بنده عقیده دارم صبر کنیم تا دولت خودش راجع باین موضع اگر پیشنهادی دارد بفرستد به مجلس را در اطرافش صحبت کنیم.
نایب رئیس – آقای ملک مدنی
ملک مدنی – عرض کنیم آقایان همه مسبوق هستند در نیتجه جریانات گذشته و عدم توجه بانجام وظیفه یک لاقیدی و رحو ه و سستی در کارها پیدا شده است و متاسفانه این جریان بهیئت دولت هم سرایت کرده است (امینی – و هم مجلس) مجلس خوشبختانه آئین نامه اش مصرح است و بعد از گذشتن اعتبارنامه وکلا باید این جا قسم بخورند بکلام الله مجید که حقوق مجلس و مجلسیانرا حفظ کنند ما خودمان قسم خوردیم البته عقیده بنده این است که هر کس این جا قسم خورده است وظیفه اش را انجام می‌دهد. اما وزراء‌علت این که بنده این طرح را امضاء‌کرده‌ام برای استحضار خاطر آقای اسکندری توضیح می‌دهم. عرض کنم تصدیق میفرمائید همه شکایت از سوء جریان دولت‌های گذشته دشاتند که اعتنا بقوانین اعتنا به افکار عمومی اعتنا بوظیفه شان نکرده‌اند. الان همین مطلبی که این جا بحث شد چند دقیقه قبل که مجلس اجازه بدهد پانزده روز دیگر هم در کارهای کمیسیون عرایض راجع بامور انتخابات فلانکس که این جا اعلام جرم شده است تمدید می‌شود این برای چیست؟ برای این است که کمتر توجه و دقت می‌شود و این به نظر بنده شایسته نبود که این جریانات بیاید توی مجلس و این مطالب پیش بیاید ما میگوئیم این وزرا باید بیایند در پشت این تریبون قسم یاد کنند که به مملکت و اصول مشروطیت و آزادی ملت خیانت نکنند یک نماینده هم همین قسم را می‌خورد (امینی – مگر ما به قسم عمل می‌کنیم آقا ؟!) البته عمل می‌کنم، البته باید عمل کرد، اگر کسی عمل نکند برخلاف وظیفه اش و خلاف وجدانش عمل می‌کند ما مذهب داریم معتقدیم بقرآن قانون اساسی ما هم این را پیش بینی کرده است برای این که وزراء‌وکلا و مدیران هیئت عمومی جامعه اول خیانت بمشروطیت و آزادی نکنند من برای این امضا کردم برای این که بیشتر از هر چیز باین اهمیت می‌دهم که وقتی پای آزادی و پای مشروطیت و پای حقوق ملت پیش می‌آید خیانت نکند چون مسائل مالی را البته قابل تعقیب است مطلع می‌شویم اما یک مسائلی است که همه آقایان میدانند اصلاً طوری است که قابل تعقیب نیست و مجازاتی ندارد و همه آقایان اگر توجه بفرمایند در این جریانات بوده‌اند و میدانند بنده عقیده‌ام این است که امری است که ضرری ندارد و نفعش هم مسلم است باین جهت بنده موافقم که این قضیه را و همین طرح پیشنهادی آقایانرا که مجلس با فوریتش هم موافقت نمود تصویب و مورد موافقت واقع شود که آقایان وزراء‌هم بیایند پشت این تریبون و این جا قسم یاد نمایند که بعدها برخلاف وظیفه شان و حقوق مجلس قیام و اقدامی نکنند گویا در سایر ممالک هم این قضیه معمول است بقسمی که یکی از آقایان هم این جا یادداشتی به بنده داده‌اند معلوم می‌شود که در سیار ممالک هم این رسم هست و وزراء‌سوگند یاد می‌کنند.
نایب رئیس – آقایانی که با فوریت اول موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) فوریت دوم مطرح است آقایانی که با فوریت دوم موافقند برخیزند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است. آقای شهاب فردوسی
شهاب فردوسی – آٌای دکتر کشاورز همکار محترم بنده آنروز تذکر دادند که قسم خوردن برای اشخاصی است که مسئولیت قانونی نداشته باشند و اعمال آنها را نشود تحت کنترل قرارداد مثلا وکلا اعماشان تحت کنترل یک مقام بالاتری نیست پادشاه همینطور یا دکتر‌ها معمول است که وقتی می‌خواهند مشغول شغل طبابت بشوند و وارد کار اجتماعی بشوند این را قبلاً قسم یاد می‌دهند وکلای دادگستری همین طور اینها را برای این قسم می‌دهند که وکیل در خانة خودش اگر اتفاقاً موکلش بیسواد باشد برخلاف و ظیفه و وجدانش رفتار نکند یا دکتر وقتیکه دارد معالجه می‌کند با آ“ کسیکه تحت معالجه او قرار می‌گیرد برخلاف وظیفه طباقت و وجدانش عملی نکند از قبیل سقط جنین و سایر قسمتها از این جهت باید اشخاص قسم بخورند در انجام وظیفه اجتماعی که اعمالشان تحت کنترل قرار بگیرد از این قسمت که بگذریم سئوال می‌کنم که چه دلیل دارد که وزراء‌قسم بخورند ولی معاونین شان قسم نخورند اگر وزراء‌قسم می‌خورند باید معاونین آنها قسم بخورند چون معاونین هم همان وظیفه او را انجا م می‌دهند اگر معاونین قسم بخورند چرا مدیران کل قسم نخورند همین طور تمام مدیران ادارات قسم بخورند همینطور تمام مستخدمین دولت باید قسم بخورند همینطور تمام مستخدمین دولت باید قسم بخورند بعد از این قسمت با وضعیت فعلی اجتماعی ما که می‌بینیم هر روز کابینه‌ها متزلزل می‌شود هر روز یک کابینه می‌افتد کابینه دیگری می‌آید سرکار باز می‌رود و این انعکاس خوبی ندارد که هر روز یک کابینه بیاید در حضور مجلس شورای ملی قسم بخورد و بعد از یکی دو ماه از کار بیفتد و رای عدم اعتماد بهشان داده شود و برود و این در خارج یک انعکاس بدی دارد یا آمدند و نتوانستند وظایف خودشان را انجا م بدهند و مجلس شورای ملی رای عدم اعتماد باو داد چون نتوانستند وظایف خودشانرا انجام بدهند قسم خوردن یک جیز مبتذلی می‌شود ممکن است در این دوره چهاردهم ده تا دوازده تا کابینه بدبختانه ممکن است سرکار بیایند و بروند و ده دوازده دفعه بیایند اینجا و قسم بخورند و بعد از آن هم مجلس رای عدم اعتماد بدهد معنی این امکان رای عدم اعتماد در جامعه این است که باصطلاح مجلس اینطور نیست ولی در خارج اینطور است که خدای نخواسته وزراء یک کار خلافی کردهاند و باین جهت مجلس بآنها رای عدم اعتماد داده و با اینکه آمدند قسم خوردند باز نتوانستند وظایف خودشان را انجام دهند و مجلس رای عدم اعتماد بآنها داده است با این ترتیب قسم یک امر مبتذل می‌شود و احترام قرآن و قسم از بین می‌رود و بعقیده بنده باید سطح تربیت عمومیرا بالا برد تا وزراء‌معاونین کارمندان دیگران وظیفه خودشان را انجام بدهند و بایستی که ایمان پیدا کنند (رفیع – صحیح است) بانجام وظایف اجتماعی خودشان و ما نمی‌توانیم با قسم خوردن این معایب و این اشکالات که در کار هست رفع کنیم (صحیح است) این معین است در عدلیه هم معمول است که تا بتوانند از حل و فصل دعاوی بوسیله قسم جلوگیری می‌کنند ولی وقتی که جاره منحصر باین بود که هیچ راهی برای حل قضایا ن بود دلیل و مدرکی نبود که قاضی بتواند رای بدهد و چاره منحصر بفرد بود آن وقت رجحوع بقسم می‌کنند و باینوسیله متوسل می‌شوند و ما باید این قضایا را مراعات و ملاحظه کنیم والا موظف کردن وزراء‌بقسم خوردن موضوعی ندارد اگر البته وزیر نتواند وظایف خودش را انجام بدهد و بمسئولیت خودش رفتار کند مجلس شورای ملی باو رای عدم اعتماد می‌دهد و بوسیلهرای عدم اعتماد کابینه را ساقط می‌کنند بعلاوه قوانینی هم داریم که می‌توانیم وزراء‌را تعقیب کنیم بنابر این بعقیده بنده هیج لزومی ندارد که ما بوسیله این ماده واحده احترام قسم و قرآن را از بین ببریم. عرض دیگری ندارم.
نایب رئیس – آٌای روحی
روحی – عرض کنم برای اطلاع خاطر نمایندگان محترم که یکوزیر ممکن است در اثر اهمال از کار بیفتد نه در اثر خیانت ممکن است مهمل باشد و نتواند انجام وظیفه بکند و از کار بیفتد …
دکتر معاون – آنهم یک خیانتی است چرا قبول می‌کند؟
روحی – و جلس از او سلب اعماد بکند پس در این صورت سلب اعتماد مسلزم این نیست که حقیقتاً وزراء‌خیانتکار باشند تا مجلس عذر آنها را بخواهد وزیر وظف است که کار کند و هر وقت اهمال در کار خودش کرد یا وظیفه خودش را خوب انجام نداد در این صورت هم می‌توان گفت که اهمال و سستی در کار سبب سلب اعتماد مجلس است وزیر باید آقا در کار خودش در تمام امور مربوطه بوزارتخانه اش مراقب باشد مسئول امور اجتماعی جامعه است و باید برطبق مصالح عمومی و اجتماعی کشور رفتار کند اگر نتوانست برود اما عقیده بنده راجع بسوگند بنده عرض می‌کنم این یک اصلی شده است که در مملکت پادشاه سوگند یاد می‌کند وکلا در پیشگاه خدا و وجدان کلام الله مجید قسم یاد می‌کنند و این یکوظیفه اخلاقی است و بنده عقیده دارم اگر کسی پابند باین مراسم باشد خودش را موظف میداند باتیان سوگند و هیچ مانعی ندارد آقا هیچ ضرری ندارد که وزراء هم بیایند اینجا در مقابل مسئلویت خودشان قسم یادکنند که از وظایف خودشان ذرة تخطی و تجاوز نکنند بنده نظرم می‌آید شاید آقای بهبهانی هم یادشان باشد آقایان دیگر هم بعضی‌ها شاید یادشان باشد که در دورة دوم مجلس تمام رجال تمام سران سپاه تمام آنهائی که متصدی امور کشور بودند آمدند و در مجلس سوگند یاد کردند که بکشور خدمت کنند و باور بفرمائید که این سوگند مؤثر هم افتاد بنده خوب بخاطر دارم مرحوم آیت الله بهبهانی آقا سید عبدالله در اینجا خیلی مراقب بودند که حتی این جمله هم اد شود: عاهدت الله علی ذلک بعد درست یادم نمی‌آید نمیدانم کی بود گویا مرحوم امیربهادر بود که نیمتوانست این جمله را بگوید باو تلفین کردند. که این جمله را بگو عاهدت الله علی ذلک و او گفت عاهدت الله خاطر جمع عاهدت الله خاطر جمع و آمد از جایگاه سوگند پائین این اصل سوگند سابقه داشته است و هست وقتی که وکیل سوگند یاد می‌کند پادشاه سوگند یاد می‌کند وزیر هم باید سوگند یاد کند وقتی وزیر سوگند یاد کرد معاون او هم باید سوگند یادکند سایر اعضاء‌هم باید سوگند یاد کنند چه مانعی دارد چه ضرری دارد که قسم یاد کنند درستکار باشند درست پیشه باشند هیچگاه برخلاف مصالح مملکت و جامعه عمل نکنند راجع بمعانین و مدیران کل و سایرین هم که فرمودید البته بنده هم موافقم ولی ققسم خوردن آنها در پیشگاه مجلس معنی ندارد ممکن است جای دیگری معین کرده و بیایند وفاداری خودشان را نسبت بمملکت قسم بخورند و بنده عرض می‌کنم حالا خوبست این طرح را که آقایان سی چها ر پنج نفر موافقت کردهاند بدو فوریتش هم رای داده شده است و معلوم می‌شود که مجلس اساساً با این طرح و این اصل موافق است مساعدت کنند که اصل ماده واحده بگذرد و این هم بر تشریفات کشور اضافه شود چه ضرر دارد و چه مانعی دارد.
نایب رئیس – آقای دکتر شفق.
دکتر شفق – بنده در طی این جلسات یکماه و یکماه و نیم اینطور دیده‌ام که انتقاد از اوضاع خود مجلس غالباً بضرر انسان تمام می‌شود و وقتی آدم صحبت می‌کند فوراً می‌گویند مجلس عیبی ندارد و معصوم است و باید فقط دیگران معیوب باشند ما باید در مباحثات مسائل جزئی را از کلی تفکیک کنیم مثلاً این موضوع قسم که بناگهان پیشنهاد شد و بفوریت آن رای دادید از مسائل جزئی است و فوریت و ضرورت ندارد یعنی از مسائل حیاتی و مهم کشور نیست که بدو فوریتش رای بدهیم و فوراً آنرا تصویب کنیم اگر من مخالف با سوگند نبودم خودم سوگند می‌خوردم که ابداً نظر شخصی ندارم ما ملت بواسطةة عادت مزمنی که پیدا کرده‌ایم قسم می‌خوریم من قصد تحقیر یا مخالفت و اینها را ندارم و شاید بعضی از آقایان میدانند و اگر نمیدانند خدا میداند که من متدین هستم (صحیح است) ولی دلائل قطعی دارم و این ایمان بنده است که قسم و تعمیم قسم و انتشار این عادت درست دلیل ضعف و انحطاط و بیچارگی است (صحیح است) که اگر بنا باشد که ما قسم خوردن و قسم دادن را توسعه بدهیم بهمان ترتیبی که آٌای شهاب فردوسی فرمودند این دیگر حد یقف ندارد یکی از بزرگترین مراکز قضائی این کشور دیوان کشور است چرا نباید دیوان کشور و اعضاء آن که آخرین مرحلة امور قضائی دست آنانست قسم نخورند ؟(جمعی از نمایندگان – آنها هم باید بخورند) پس در تمام مراحل باید قسم جزء آداب و کیش یک ملتی باشد بنده که اینطور تشخیص می‌دهم (صحیح است) بقول آقای فرمند از لحاظ روان شناسی یک حقیقتی را عرض می‌کنم اگر یک ملتی تربیت شد… (آقای تجدد هم که اهل ادب و ادبیات فارسی و عربی هستند خواهس می‌کنم توجه بفرمایند و تصدیق خواهند فرمود) می‌گویم اینطور تشخیص داده‌ام و معتقدم که اگر یک ملتی برای حفظ مقامات معنونی خودش برای اثبات درستی خودش برای نشان دادن این که در همه عمر خدمات شایانی خواهد کرد متوسل به قسم بشود آن ملت اعتبار معنوی ندارد (صحیح است) گفته‌اند الارواح جنود مجنده آنهائی که قسم می‌خورند آنهائی هستند که در عالم زر و از روز ازل این قسم را خورده‌اند و خیانت نی کنند قسم که به چند کلمه نیست این آئین قسم که ما داریم یک تشریفاتی است و متاسفم که این تشریفات هنوز هم در جهان هست و حالا که این آئین در مجلس شورای ملی هم معمول است می‌خواهم بدون ملاحظه عرض کنم در همین جا در مورد اجرای این قسم باز قصور دیده می‌شود یک آدمی که می‌آید قسم بخورد بآداب آن که یکی از مقدس ترین آئین و رسوم ما و مردم جهان است عمل نمی‌شود این جا رعایت احترام و ترتیب و شئون و انتظامات و نزاکت تحلیف بجا نمی‌آید یک نکتة دیگر که می‌خواستم عرض کنم بشرطیکه حمل بتظاهر نفرمائید بموجب فقه اسلام اتبان قسم مقدماتی دارد و شما از کجا میدانید که در اینجا بتمام مقدمات قسم عمل نمی‌شود یکی از آن مقدمات داشتن وضو است بنده دیده‌ام که بعضی از آقایان با مانشت و تمام ابزار فرنگی مآبی سه چهار ساعت هم همین جا تشریف داشتند قسم هم خوردند اگر ما راست میگوئیم باید بتمام جزئیات و مقدمات قسم عمل بکنیم و گرنه از تشریفات محض چه نتیجه توان گرفت تا آ“وقت از دیگران توقع داشته باشیم یکی از ممالک دنیا که قسم خوردن در آنجا عادی شده مملکت ما است که همه قسم می‌خورند و قسم می‌دهند ائمه آن کشور پیامران کتاب آسمانی همه اینها بازاری شده است در زبان مردم زن و بچه و بزرگ بصحبت شروع نمی‌کنند مگر این که قسم بخورند قسم وسیلةنان گدایان و آبروی دروغگویان شده. این ترتیب چه تاثیر اخلاقی خواهد داشت می‌پرسم از آقایان؟ این قسم که خوردنی نیست! اگر ما بتوانیم بهتر است برای مردم آذوقه و خواربار تهیه کنیم بخورند نه قسم و اگر هم کسی قسم خورد باید عمل کند و کار ببندد یقین بدانید اگر ما نمایندگان به سوگندی که می‌خوریم بدرستی و کاملاً عمل کنیم تمام کشور اصلاح می‌گردد، البته میدانید که در مذهب اسلام بحکم قرآن و بحکم فقه اسلام قسم مکروه است در قرآن مجید فرموده لاتجعلو الله عرضه لایمانکم در فقه اسلام قسم صادقه مکروه است تا جه رسد بدروغ مابمکروه رسماً عمل می‌کنیم جه فایدة دارد که وزراء‌ه م بیایند مثل وکلاء‌قسم بخورند اگر عمل نیک بکنند درستکار و صاف و راست کار کنند و خیانت نکنند و بهمین ترتیب پیش بروند همان عمل بقسم است مطلبی برای انتباه و عبرت آقایان در آخر عرایضم که تنها موقعی است که گیر آورده‌ام عرض می‌کنم بنده در موقع رای دادن بیکی دو نفر از دوستانم گفتم آیة را (که ازکوچکی یاد گرفته بودم و غلط هم یاد گرفته بودم) می‌خواهم در روی ورقه رایم بنویسم ولو علامت دار باشد و آن این است که ان الله یامر بالعدل و الاحسان الخ یک ماه بعد از این وقعه بود دش ششم ماه اسفند موقع افتتاح مجلس یک تفألی از قرآن گرفتم این آیةکه عرض کردم و در بچگی یاد گرفته بودم بلی همین آیه آمد ان الله یامر بالعدل و الاحسان و ایتاء ذی القربی و ینهی عن الفحشاء و المنکر و ا لبغی لعلکم تذکرون آمد در تلو همان آیه آیات دیگر عبرت انگیز خواندم که جمله مناسب تعهد ما در مجلس بود از قبیل این آیه: که در سورة نحل است و اوفوا بعهدالله اذا عاهدتم ولاتنقضوا الایمان بعد توکیدها خلاصه این که اگر با خدا پیمان کردید و قسم خوردید باید عمل کنید و قسم خود را نشکنید و استوار بدارید بعهد خودتان باید عمل کنید پس ما الان باید کاری بکنیم که این قسم خوردن را از زبان عامه مردم بیرون بیاوریم تا مقام و احترام قسم محفوظ ماند از آٌایان استدعا می‌کنم این نوع قسم تشریفاتی را رسمیت نداهند و راضی نشوند تا یک دستةدیگر اشخاصی هم بیایند و قسم بخورند چون قسم خوردن و قسم دادن اخلاق و صجیه و فکر ما را پائین آورده است (صحیح است)
نایب رئیس – آقای طوسی
طوسی – امروز و دیروز راجع بموضوع سوگند مطالب مختلفی گفته شد بنده هم خیلی رویش دقت کردم فقط یک نکته را می‌خواهم بعرض آقایان برسانم و آن این است که شما آقایان نمایندگان محترم البته بیشتر کارتان در مجلس است و یک مسائل پوشیده و مخفی نداردی ولی آقایان وزرای محترم بسا هست که یک معاملات و یک جریانات مخفی در وزارتخانه‌هاشان داشته باشند که ما بیخبر باشیم بنابر این اگر این نقاط نظر را توجه بفرمائید اگر بدانیم و معتقد باشیم و البته هم همه معتقد هستیم بنده هم همانطور که آقای دکتر فرمودند معتقد هستم چه ضرر دارد که این را تعمیم بدهیم که دیگران هم بدانند که آٌایان وزراء و دولت هم قسم می‌خورد و پابند بقسم است مادام که رئیس الوزراء یا وزیران خیانتی نکنند وقتی هم که از کار برکنار شد آن دیگری هم که می‌آید او هم قسم بخورد پس قسم خوردن بسیار کار شریفی است و ماها رابیشتر اطمینان می‌دهد که آقایان بیشتر در کارهای خودشان مراقبت وجدیت خواهند کرد سایرین هم اگر لازم باشد قسم بخورند بخورند چه مانعی دارد منتهی نه در پارلمان درجای دیگر بشکل و جور دیگر این است که استدعا می‌کنم کمتر در این مورد که فوریت آن هم تصویب شده است مذاکره شود و باصل موضوع رای داده شود.
نایب رئیس – آقای اسکندری مخالفید!
اسکندری – (بلی) عرض کنم بنده مخالفم یک قسمت از مطالبی را که بنده می‌خواستم در این موضوع عرض کنم خوشبختانه آقای دکتر شفق با بیان منطقی و شیوا و فصیح خودشان بیان فرمودند و بنده نمی‌خواهم دو مرتبه مطالبی را که راجع باین موضوع فرموده‌اند تکرار کنم ولی دو سه موضوع بود که می‌خواستم راجع باین موضوع تذکر بدهم یکی اینکه مطابق قانون مجازات عمومی قسم دروغ خوردن جرم است بنابر این هر کس قسم دروغ بخورد باید محاکمه و مجازات بشود اگر فرض کنیم که ما آمدیم و گفتیم که وزراء‌قسم بخورند بعد رای عدم اعتماد دادیم بکابینه معنایش این است که آن عمل را انجام نداده است و می‌بایستی برویم و یکی یکی وزراء را محاکمه کنیم که شما قسم دروغ خوردید بعلاوه در هیچ قانون پارلمانی و اصول پارلمانی دنیا بهیچوجه معمول نیست که وزیر بیاید و قسم بخورد چرا در ممالک فاشیستی مرسوم است و قسم می‌خورند مثل آلمان که بعد از آمدن هیتلر که به فورد یعنی به رهبر خودشان قسم می‌خورند ولی در ممالک پارلمانی در هیچ جای دنیا معمول نیست که قسم بخورند بهترین ممالک دنیا که با اداره و اصول دمکراسی اداره می‌شود (سیف پور فاطمی – در انگستان قسم می‌خورند) ما که اصول دمکراسی مان از انگلستان گرفته نشده است ما اصول دمکراسی مان اصول مشروطیت مان بیشتر از فرانسه و ممالک لاتینی گرفته شده است شما بروید به بینید در اصول پارلمانی کدام یک از این کشورها این اصل هست این قادعده هست که وزراء‌بیایند و در پارلمان قسم بخورند.
سیف پور فاطمی – چون فرمودید فقط در ممالک فاشیستی قسم خوردند عرض کردم در انگلستان هم که دمکراسی و مشروطه است قسم می‌خورند.
اسکندری – مسلماً سانکسیونی که برای اجرای آن وظایفی که بعهدة وزراء محل شده است ه مان رای عدم اعتماد است و هر وقت هم که خیانت کردند و بوظایف خودشان عمل نکردند بوسیله قوانین جزائی محاکمه شان می‌کنند پس قسم سانکسیون آن عملی که شما می‌خواهید یعنی ضمانت اجرائی آن را که اعمالیکه شما میل دارید بشود نیست و در هیچ جای دنیا هم مرسوم نیست بعلاوه آقا یقین بدانید آن کسی که بخواهد خیانت کند نه اعتنائی بقسم دارد و نه عمل بآن خواهد کرد نه ببالاتر از قسم اعتنا می‌کند همان طور که آقای دکتر شفق فرمودند رد همین مجلس محمدعلی شاه آمد و در مقابل ملت قسم خورد که به اصول مشروطیت وفادار باشد ولی رفت و همین مجلس را هم بتوپ بست اگر قسم خوردن ضمانت اجرائی …
ملک مدنی – خدا هم او را بهمان روزی انداخت که دیدید (صحیح است)
اسکندری – اگر هم تصور بفرمائید که قسم یک ضمانت اجرائی کافی است حالا ببینیم محمد علییشاه چطور قسم خورد و مجلس را هم بتوپ بست بعداً هم رفت و متعذر شد که شرایط قسم در من موجود نبوده و این خوب یکعذری است که ممکن است فردا هم تمام وزراء‌بروند و بگویند موجبات قسم برای آنها موجود نبوده است (خنده نمایندگان). پس بنده عقیده‌ام این است که این قسم آقا یک مطلبی نیست که اهمیت این را داشته باشد که امروزه توجه مجلس و مردم را بآن جلب کند یا مردم ممکن است خوششان بیاید و جلب توجه بشود و این عمل چیزی نیست که بصرفه و صلاح این مردم باشد امریکه هیچ فایده از نظر حیات اجتماعی و سیاسی این مملکت یک ذره هم ندارد خواهش می‌کنم استعدعا می‌کنم آقایان از آن صرفنظر بفرمایند و وقت مجلس را باین مذاکرات تلف نکنند این موضوع در هیچ اثر وصفی ندارد ما هزار جور کار داریم حالا بیائیم و بقید دو فوریت در این موضوع بحث کنیم که آیا قسم بخورند یا نخورند من در این موضوع خواهش می‌کنم آقایان کلاهتان را قاضی بکنید ببینید این کار هیچ فایده عملی برش مترتب هست اگر فایده ندارد چرا وقتتان را تلف می‌کنید بقوانین اساسی دنیا مراجعه بفرمائید آقا چنین چیزی هست.
سیف پور فاطمی – در قانون اساسی انگلستان
اسکندری – انگلستان قانون اساسی ندارد روی عادات عمل می‌کنند از آن موقع قرون وسطی همه چیزی روی عادت بوده است آنجا را نگیرید ممالک پارلمانی دیگر را که قانون اساسی مدون و موجود دارد ببینید در کدام قانون اساسی هست که وزیر قسم بخورد تا شما نفر دومش باشید هیچ جا نگفته است بنابر این بنده بیش از این وقت آقایان را نمی‌گیرم و با تذکرات مفیدی که آقای دکتر شفق فرمودند بنده تصور می‌کنم که موضوع حل شده است از نظر مجلس و دیگر عرضی ندارم.
نایب رئیس – پیشنهاد آقای دکتر معظمی قرائت می‌شود:
نقابت – بنده موافقم اجازه میفرمائید؟
نایب رئیس – این پیشنهاد مقدم است چون راجع بدستور است. قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم موضوع قسم از دستور خارج و مسکوت بماند.
دکتر معظمی – عرض کنم آقای دکتر شفق بیانات فوق العاده متینی فرمودند.
نقابت – ما هم خواهیم کرد از این بیانات متین.
دکتر معظمی –اجازه بدهید یکی از آقایان اینجا وسط حرف من فضولی می‌کند.
نقابت – فضول تو هستی (صدای زنگ رئیس)
دکتر معظمی –فضول تو هستی.
نایب رئیس – بفرمائید آقا حرفتان را بزنید.
دکتر معظمی –عرض کنم آقای دکتر شفق یک بیانات فوق العاده صحیحی فرمودند و بعلاوه بعضی از آقایان هم نظریات دیگری داشتند و گفتند که موضوع قدری قابل توجه است از این جهت پیشنهاد کردم موضوع مسکوت عنه بماند و بهمان دلیلی هم که آقای دکتر شفق فرمودند ما نباید این موضوع را مبتذل بکنیم و بنده هم صلاح نمیدانم که هر ده روز یک مرتبه آقایان بیایند اینجا قرآن را بیاورند و قسم یاد کنند بعد آنها که رفتند دو مرتبه از این لحاظ برای اینکه این موضع نه رد شود و نه باقی بماند خواهش می‌کنم مسکوت عنه باشد.
نایب رئیس – آقای هاشمی.
هاشمی – اگر مجلس رای بفوریت نداده بود و عده زیادی ذیل این روقه را امضاء‌نکرده بودند مثلاً بنده هم با آقای دکتر موافقت می‌کردم ولی یکعده از آٌایان در این باب صرف وقت کردند صحبت کردهاند تذکراتی داده‌اند باب ضررش هم مسدود است اکثریت مجلس هم تمایل دارد پس بگذارید این قسمت انجام شود بر فرض هم خدای نخواسته یک عمل لغوی کرده باشیم و یک قسمت از وقت آقایان را تلف کرده باشیم دوباره و وقت دیگر مذاکرات در این موضوع تجدید نشود پس بگذارید همین امروز موضوع خاتمه پیدا کند.
نایب رئیس – عده برای اخذ رای رای بفوریت نداده بود کافی نیست.
- موقع و دستور جلسه آتیه – ختم جلسه
۴- موقع و دستور جلسه آتیه – ختم جلسه
جمعی از نمایندگان – ختم جلسه.
نایب رئیس – اگر اجازه بفرمائید جلسه را ختم کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه سه ساعت قبل از ظهر دستور هم مطالب موجوده
(مجلس نیمساعت بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی – امیر تیمور