مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ دی ۱۳۳۶ نشست ۱۵۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۵۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۹ دی ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تقدیم دو فقره سؤال به وسیله آقایان پردلی و خلعتبری
۳- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر امین- دکتر جهانشاهی- ارباب
۴- تقدیم لایحه اعتبار کشاورزی از محل ما به‌التفاوت پشتوانه اسکناس
۵- قرائت گزارش وام‌های صنعتی از محل پشتوانه اسکناس به وسیله آقای نخست‌وزیر
۶- شور دوم گزارش کمیسیون بهداری راجع به تمدید استخدام دکتر بالتازار رئیس بنگاه پاستور و ارجاع ماده چهارم آن به کمیسیون
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و پانزده دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین با اجازه- آقایان: اخوان. سنندجی. دکتر اصلان افشار. جلیلوند. یارافشار. مهندس فیروز. اورنگ. دکتر دادفر. دکتر عمید. صادق بوشهری. دکتر هدایتی. دولتشاهی. مهندس ظفر. مهندس فروغی.
غایبین بی‌اجازه- آقایان: اریه. دکتر طاهری. مشار. قرشی. کیکاوسی. قراگزلو.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه- آقایان: دیهیم. سالار. بهزادی. دکتر حسن افشار. امیدسالار. قوام. سلطان‌مراد بختیار. توماج. دشتی. آقایان. مهدوی. صراف‌زاده. تیمورتاش. بهادری. عرب‌شیبانی. دکتر فریدون افشار. کاظم شیبانی. حشمتی. امامی‌خویی. خزیمه‌علم. افخمی. دکتر وکیل. دکتر پیرنیا.
غایبین در رأی- آقایان: مهندس فروهر. عباسی. دکتر دیبا. دکتر جهانشاهی. مهندس شیبانی. غضنفری. مهندس سلطانی. امیربختیار. پردلی. دکتر سعید حکمت. پرفسور اعلم. مهندس هدایت. ساگینیان. مهندس دهستانی. دکتر بینا. اعظم زنگنه. نصیری. شادلو. فضایلی. مهندس بهبودی. سراج حجازی. دکتر اسدی. اسفندیاری. رامبد.
رئیس- نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ آقای صدرزاده
صدرزاده- اصلاح عبارتی هست در صورت مجلس تقدیم می‌کنم.
رئیس- بسیار خوب اصلاح می‌شود دیگر نظری نیست؟ آقای مهندس سلطانی.
مهندس سلطانی- عرض کنم آقایان اعضای فراکسیون حزب مردم در جلسه گذشته در مجلس تشریف داشتند منتهی چون فرصت برای تصمیم گرفتن نشد این بود که در جلسه جاضر نشدند ولی در مجلس حاضر بودند (صحیح است)
رئیس- اصلاح می‌شود دیگر نظری نیست نسبت به صورت مجلس؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
۲- تقدیم دو فقره سؤال به وسیله آقایان پردلی و خلعتبری
رئیس- آقای پردلی
پردلی- یک سؤالی است از وزیر کشاورزی که تقدیم می‌کنم.
رئیس- لطف کنید. آقای خلعتبری
خلعتبری- سؤالی است راجع به حقوق اطبا تقدیم می‌کنم.
۳- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر امین دکتر- جهانشاهی- ارباب
رئیس- نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای دکتر شفیع امین
دکتر شفیع امین- قرن‌ها قبل از این میهن ما مشعل‌دار علم و دانش و هنر بوده بعداً در نتیجه علل سیاسی و اجتماعی و عمومی رکودی حاصل شده، مقارن نهضت مشروطه‌خواهی و مخصوصاً بعد از اعلام مشروطیت توجه عمومی به فرهنگ و بهداشت و ترقی و پیشرفت در امورات اجتماعی معطوف شده و دولت‌ها و اجتماعات برای این دو منظور مهم و سایر قسمت‌ها تلاش و کوشش فراوان کرده‌اند از سی سال به این طرف با علاقه و فداکاری اعلیحضرت فقید رضاشاه کبیر قدم‌های بزرگی در کلیه شئون مختلف کشور برداشته شده برای نمونه احداث راه‌آهن سرتاسری کشور ساختن راه‌ها و پل‌های زیاد، تأسیس دانشگاه تهران و افتتاح مدارس زیاد و دانشسراها و ساختن بیمارستان‌ها و تأسیس کارخانه‌جات و اعزام محصل به اروپا را می‌توان به طور خلاصه نام ببریم و یک جنبش ترقیخواهی در تمام قسمت‌های کشور تولید شده نام ایران در تمام ممالک خارجه با احترام زیاد یاد می‌کنند از شانزده سال به این طرف یعنی از اولین روزهای سلطنت اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی با وجود جریان جنگ و خرابی زیادی که برای مملکت و ملت ایران تولید شده بود با علاقه و فداکاری زیاد و ارشاد رهبری دانشمندانه که شاهنشاه برای تأمین راحتی ملت و ایجاد نظم و آرامش و روش سیاست خارجی در مملکت از خود نشان دادند و عموم دستگاه‌های دولتی و ملی در اجرای منویات ملوکانه تلاش نموده‌اند، شاهنشاه برای فرهنگ و تربیت جوانان و بهداشت و آبادی مملکت سعی زیادی دارند. در سالهای اول به واسطه گرفتاری‌های سیاسی و اجتماعی و عمومی آن طوری که باید دولت‌ها نتوانستند نتیجه بگیرند (صحیح است) یعنی باید اذعان بنماییم خدمات زیادی کرده‌اند و به واسطه احتیاجات روزافزون زندگی اجتماعی توقعات و احتیاجات ملت خیلی زیاد شده است. ملت ایران و هر فرد ایرانی از هر طبقه و مقامی که باشد و هر فرد ایرانی از هر طبقه و مقامی که باشد ترقی و سعادت و پیشرفت مملکت و ملت ایران را می‌خواهند. مراتب میهن‌پرستی و شاه‌دوستی و علاقه به مقام شامخ سلطنت را عملاً نشان داده است تقریباً از چهار سال به این طرف که با علاقه و فداکاری و رهبری شاهنشاه سیاست خارجی و عمومی روشنتر شده دولت‌ها خواسته‌اند برای تأمین رفاه و سعادت در زندگی ملت خدمت نمایند. بنده عقیده دارم اغلب دولت‌ها و آقایان وزرا به این مملکت علاقمند و خدمتگذار هستند. آقایان نمایندگان مجلس که حتماً با مردم تماس بیشتری داشته و احتیاجات طبقات مختلف را بهتر می‌داند وظیفه مهمی دارند که تذکراتی برای راهنمایی و روشن شدن نظر هیئت دولت با آقایان وزرا بدهند که به عقیده اینجانب این مذاکرات به نفع دولت و مملکت و ملت می‌باشد و حتم دارم برای سعادت مملکت و عظمت سلطنت و استحکام مبانی مشروطیت نتایج بسیار خوبی خواهد داشت. به نظر بنده دولت‌ها که برگزیده مجلس و مورد تأیید و علاقه شاهنشاه می‌باشند نباید از تذکرات و راهنمایی‌ها دلگیر و ناراحت شوند و تذکر را حمل بر غرض و مخالفت نمایند. تذکر و توضیح درددل ملت و شرح احتیاجات در خانه ملت وظیفه نماینده ملت است با شرحی که عرض شد در این چند سال اخیر با زحمات و فداکاری زیاد دستگاه دولتی که اغلب زحمت می‌کشند و خدماتی نموده‌اند باز خواسته‌های ملت تأمین نشده و راحتی ساکنین این مملکت که قطعاً مورد نظر و علاقه است تأمین نگردیده به طور خلاصه باید توضیح دهم که در سالهای بعد از جنگ از نظر فرهنگی یا تأسیس دانشگاه و دانشکده‌ها در تبریز و مشهد و شیراز و اصفهان حسب‌الامر بندگان اعلیحضرت همایونی انجام شده کمک بزرگی به فرهنگ آتیه و جوانان مملکت شده است تکمیل دانشگاه تهران و ساختمان‌های معظم آن و تأسیس مدارس در مرکز و شهرستان‌ها و تأسیس بیمارستان‌ها و آسایشگاه‌ها کمک بزرگی به فرهنگ و بهداشت نموده است ولی در شهرستان‌ها البته خدمات کمتری شده است در سالهای اخیر که اوضاع روشنتر و ثابت شده است اتصال راه‌آهن پایتخت به شهر مقدس مشهد که مورد علاقه عموم ایرانیان و شیعیان جهان می‌باشد یکی از خدمات بزرگ دولت‌های اخیر بوده است راه‌آهن میانه به مراغه که در نتیجه سرایت عوارض جنگ جهانی دوم به میهن ما ناقص مانده بود سال قبل تمام شده و راه‌آهن مراغه به تبریز که با علاقه و توجه مخصوص شاهنشاه در شرف خاتمه و عن‌قریب افتتاح می‌یابد حقاً باید از زحمات و فداکاری مهندسین وزارت راه و راه‌آهن و سازمان برنامه تشکر کرد که با سرمای زیاد آن منطقه خدمت می‌کنند و فداکاری می‌نمایند. باید بنگاه راه‌آهن و وزارت راه در حفظ و نگاهداری و نظم و ترتیب آن توجه بیشتری به عمل آورند نگاهداری و حفظ یک مؤسسه یا راه و یاساختمان نیز اهمیت دارد و باید اذعان نماییم و به ملت و برادران و خواهران‌مان نشان بدهیم و بگوییم که خدماتی شده و زحماتی از طرف هیئت دولت و آقایان وزرا و دستگاه‌های دولتی به عمل می‌آید مؤسساتی مانند مؤسسه رازی حصارک داریم که در خاورمیانه اول است و باید تقویت و کمک و تشویق نماییم (صحیح است) مؤسسات خیریه مانند مؤسسه شیر و خورشید سرخ، سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی، جمعیت خیریه علیاحضرت ثریا پهلوی، خدمات بزرگی انجام می‌دهند و در جریانات اخیر سیل و زلزله عملاً دیدیم ولی با شرح مراتب فوق و اذعان و توضیح خدمات و ترقیات باز راحتی و رضایت ملت تأمین نشده است به نظر اینجانب چند علت دارد که ذیلاً به عرض می‌رسانم که مانع از نیل به مقصود و جلب رضایت ملی است حس ترقیخواهی و بیداری ملت (صحیح است) و رابطه زیادی که امروز به اروپا و امریکا موجود است، احتیاجات و خواسته‌های مملکت و ملت را خیلی زیاد نموده امروز ملت مملکت خود را با سی چهل سال قبل خود مقایسه نمی‌کند بلکه با شهرها و قصبات و دهات اروپا و امریکا که سالهای سال قبل از ما به فکر تأمین اساس راحتی و زندگی اجتماعی افتاده و وسایل خیلی زیادی هم داشته‌اند و اوضاع اقتصادی و سیاسی و اجتماعی‌شان هم مساعد بوده است مقایسه می‌کنند، حق هم دارند زندگی امروز خیلی فرق دارد هر فرد ایرانی اعم از تحصیلکرده و بی‌سواد اداری و غیراداری تاجر و مالک اصناف و کشاورز پیر و جوان مخصوصاً شهرنشین‌ها و پایتخت‌نشین‌ها از دستگاه حاکمه و مجلس می‌خواهند که مملکت‌شان هر چه زودتر آباد شود چه بسا که این تقاضاها و خواستن‌ها را حمل بر نارضایتی و یا بدخواهان و مغرضین ایران به بدبینی و عدم رضایت عمومی تعبیر می‌نمایند و می‌خواهند به نفع خود استفاده کنند و یا در روزنامه‌ها و اذهان خارجی به نارضایتی عمومی تعبیر می‌کنند در صورتی که این طور نیست آقایان محترم می‌دانند که در متمدن‌ترین ممالک و راحت‌ترین ملل نیز ممکن است مردم ناراحتی و یا نارضایتی‌هایی در بعضی موارد و یا در موضوعاتی و یا عدم اجرای کامل یک پروژه تذکرات و ایرادهایی به دستگاه حاکمه‌شان داشته باشند که دولت‌ها و هیئت حاکمه‌شان با گوش دادن ایرادها و رسیدگی به نارضایتی‌ها و در رفع آن و یا انجام موضوعی از نظر ملت استفاده نموده و وظیفه‌شان را انجام می‌دهند ما نباید از کلمه نارضایتی و ناراحتی بترسیم و تشویش داشته باشیم و بخواهیم سرپوش به روی آن بگذاریم بلکه ذکر ایرادات به جا و تذکر و اظهار ملت نشانه از آزادی ما و مشروطیت ما است مجلس و دولت باید بگویند که به کوری چشم دشمنان، به آنها گوش داده و رفع می‌کنیم و این ناراحتی از نارضایتی‌هایی که آنها تصور می‌کنند نیست بلکه قابل گوش دادن بوده و اصلاح می‌نماییم به نظر اینجانب با در نظر گرفتن این که احتیاجات ما خیلی زیاد بوده و انجام آنها وقت کافی و فرصت زیادی می‌خواهد اگر دولت‌ها و دولت فعلی به چند موضوع توجه کنند تا اندازه‌ای از انجام آنها برای تأمین رفاه و راحتی و رضایت طبقات ملت و نفع جامعه و اصلاح استفاده خواهیم کرد قبلاً عرض کنم در مملکت ما چون در تمام موارد اجتماعی از قبیل فرهنگ بهداشت راه و کشاورزی احتیاج خیلی زیاد است باید دو رقم کار و پروگرام تعیین و اجرا گردد اولاً کارهای فوری دوم در تعقیب و تکمیل آن قسمت‌های اساسی قسمت عمده برنامه کار و پروگرام است در هر تشکیلات در هر اداره در هر اجتماع و هر شغل و حرفه مخصوصاً در کارها و خدمات مملکتی و اجتماعی باید برنامه مرتب و پروگرام منظمی برای وزارتخانه‌ها برای مدت محدودی از پنج تا ده سال تهیه شود (البته نه این که یک اداره برنامه دیگر هم تهیه کنیم) بلکه احتیاجات و کارهای هر وزارتخانه مرتب و منظم و کلاسه شود که کارهای فوری در درجه اول و کارهای غیرفوری را در درجه دوم در استان و شهرستان و بخش و دهات انجام دهند متأسفانه دولت‌های ما فاقد آن هستند برنامه‌ها باید بدون نظر و غرض مساوی برای هر استان تهیه گردد مجلس و عموم ملت بدانند که برنامه اصلاحی چیست مخصوصاً برای فرهنگ بهداشت راه‌سازی و پل‌سازی و آسفالت و سدسازی و کشاورزی که مبتلا به عمومی است برای تمام شهرها صریح و روشن با تاریخ تعیین شود تمام ملت ایران که در پرداخت مالیات مستقیم و غیرمستقیم سهیم هستند باید درد همه‌شان را علاج کرد در خصوص فرهنگ.
رئیس- آقای دکتر امین از این دقیقه از وقت آقای مهندس اردبیلی استفاده می‌نمایید.
دکتر امین- بله در خصوص فرهنگ که اساس سعادت آینده است و مورد علاقه شخص شاهنشاه است باید قاطبه اهالی شهرستان‌ها و بخش‌ها بدانند که چه سالی کودکستان و دبستان و دبیرستان خواهند داشت یا دانشگاه فلان شهر در چه سالی دارای ساختمان و یا آزمایشگاه خواهند شد به طوری که جناب آقای نخست‌وزیر اطلاع دارند ساختمان‌های دانشگاه تبریز بیمارستان از ۹ سال قبل با علاقه شاهنشاهی شروع شده در این مدت با علاقه عمومی وزارت فرهنگ و تلاش اینجانب و آقایان نمایندگان آذربایجان تمام نشده فعلاً وزارت فرهنگ و سازمان برنامه اقدام نمودند که انشاءالله تکمیل گردد همچنین سایر دانشگاه‌ها و دانشکده‌های شهرستان‌ها باید در مدت معین تمام و مورد استفاده قرار گیرید دانشکده ادبیات تبریز که خدمات زیادی از نظر زبان فارسی و ادبیات ایران انجام می‌دهد تا حال ساختمانی ندارد دانشکده کشاورزی تبریز که سه سال است تأسیس شده احتیاج مبرم به ساختمان دارد (صحیح است) ما نمی‌گوییم که ساختمان ده طبقه‌ای و بتون آرمه بسازید ما می‌خواهیم ساختمان ساده و مدرن با خرج کمی ساخته شود با این عمل مثبت و اهمیت به راحتی مردم شهرستان‌ها و در نتیجه به آن شهرستانی داده شود خیلی رضایت مردم و جوان‌ها جلب خواهد شد همین طور است سایر دستگاه‌های کشور وزارت فرهنگ دو سال است که برای تأمین کسری استادان خارجی دانشگاه تبریز را وعده داده من هم تعقیب می‌نمایم ولی نتیجه و اثری نمی‌بینم هر آذربایجانی و هر فرهنگی و هر دانشگاهی از من سؤال می‌کند که تکمیل ساختمان دانشگاه تبریز و تکمیل استادان خارجی چطور شده جواب می‌دهم که برای ساختمان از بودجه سازمان برنامه اقدام کرده‌اند و برای استادان خارجی اقدامی شده همیشه باید وعده بدهیم که طبعاً ناراضی از انجام وعده‌ها زیاد خواهد شد و وزارت فرهنگ نه خودش اقدام می‌کند و نه می‌خواهد که دانشگاه تبریز انجام بدهد برای بهداری و بهداشت که می‌خواهیم خدمتی بنماییم آقای وزیر بهداری روشن و صریح برنامه‌شان را بگویند که فلان شهرستان و فلان بخش در چه سالی روی احتیاجات فوری دارای درمانگاه یا بیمارستان و یا فلان شهرستان دارای آسایشگاه خواهد بود بنده در چند روز قبلاً در خدمت یکی از آقایان همکاران محترم مجلس به آسایشگاه شاه‌آباد رفتیم حتماً باید تشکر بکنم بسیار خوب و مرتب بود هشتصد مریض از شهرستان‌های مختلف مخصوصاً از آذربایجان و گیلان و خوزستان مراجعه کرده بودند بنده و آقایان همکاران محترم نمایندگان آذربایجان چندین مرتبه برای آسایشگاه تبریز یعنی برای چهار پنج میلیون نفر یک آسایشگاه خواستیم و وعده داده‌اند پس از چند سال، سال پیش در سال ۳۳ از پول زائرین شروع شده است و دیوار کشیده شده مقداری ساختمان کرده‌اند ولی هنوز سازمان برنامه وعده می‌دهد و پروژه می‌دهد سازمان برنامه می‌اندازد گردن وزارت بهداری و وزارت
بهداری می‌اندازد گردن سازمان برنامه و کاری از پیش نمی‌رود اگر امروز دولت و سازمان برنامه و وزارت بهداری روشن بگوید که آسایشگاه تبریز یا مازندران یا جای دیگر یک سال یا دو سال یا سه سال دیگر تمام خواهد شد ما هم به مردم به اهالی بیچاره آنجا می‌گوییم تا امیدوار باشند که نتیجه خواهند گرفت آیا انصاف است که مریص بی‌بضاعت و بدبخت صد و صد و پنجاه و دویست فرسخ برای معالجه با حال مریضی و نداری راه بیفتد و به تهران بیاید؟ (مهندس اردبیلی- و اغلب‌شان می‌میرند) همین طور است بیشتر می‌میرند جناب آقای نخست‌وزیر هم که تشریف دارند عرایض بنده را تأیید بفرمایند آیا از نظر بهداشتی و وجدانی این صحیح است؟ چقدر از این مریض‌ها در بین راه‌ها تلف شده و یا موجب سرایت به هزاران نفر دیگر شده‌اند آیا این اشخاص فامیل‌شان و آشنایان‌شان می‌توانند از بهداری باشند، جناب آقای وزیر بهداری فرمودند ساختمان آسایشگاه ۱۵ میلیون تومان خرج دارد آقا ساختمان بتون آرمه نمی‌خواهیم ساختمان ساده دو طبقه‌ای که مصالحش در مملکت موجود است با نظر مهندسین خودمان که از هر حیث لایق هستند ساخته شود و مریض‌های بیچاره که از دهات می‌آیند اینجا بستری شوند (صحیح است) آقایان دور از انصاف نیست که ده درصد بیست درصد پنجاه درصد مریضی که اینجا می‌آیند از آذربایجان و خوزستان باشد اینها با چه وضعیت و با چه ناراحتی می‌آیند اغلب هم می‌میرند موجب سرایت مرض می‌شوند و به کلی برای خودش و فامیلش باعث ناراحتی است فرشش را بفروشد لوازمش را بفروشد و برای معالجعه‌اش بیاید تهران و بعد سرگردان بماند. راجع به سازمان بیمه‌های اجتماعی که در همه جای دنیا برای راحتی مردم تأسیس شده است و مخصوصاً سازمان بیمه‌های شاهنشاهی ما که در مملکت ما برای راحتی و بهداشت کارگران ایجاد شده است بیش از وزارت بهداری بودجه دارد یعنی صد میلیون تومان بودجه دارد ولی در آذربایجان به کارخانه‌های کوچک فشار وارد می‌آورند به کارگاه‌های دستی فشار وارد می‌آورند آقا این پول را بدهید به سازمان از بهداشت و بهداری خبری نیست، آن را اداره می‌کنند ولی در دستگاه نیست آیا این صرفه‌جویی می‌شود و می‌ماند یا این صد میلیون تومان خرج می‌شود نمی‌دانم برای راه و راه‌سازی و پل‌سازی به نظر من اگر آقای وزیر راه اجازه داشته باشند که بگویند در چه سالی ساخته خواهد شد یا فلان جاده آسفالت خواهد شد یا پل ساخته خواهد شد به عقیده بنده اگر مردم مرتب ببینند کاری انجام شود راضی خواهند شد به طور کلی اگر احتیاجات عمومی مملکت و ملت را دولت روی اطلاعات وسیعی که دارد و یا جمع‌آوری می‌کند اگر برنامه مرتب تهیه نمود و خود اجرا نماید و دولت‌های بعدی هم مجبور و مؤظف به اجرای آنها خواهند شد بنده حتم دارم ناراحتی و نارضایتی از عدم تأمین احتیاجات ملت برطرف خواهد شد. دولت توجهی نسبت به شهرستان‌ها ندارد و این سبب می‌شود که از شهرستان‌ها و از دهات همه برای معالجه‌شان برای فرهنگ‌شان برای کشاورزی‌شان برای ارزشان اقتصادشان تجارت‌شان به تهران هجوم بیاورند تمام شهرستان‌ها و دهات کشور خراب می‌شود و هر سال مجبور هستند تهران را بزرگ کنند اعتبارات و پولی که از طرف دولت و سازمان برنامه و سازمان‌های ملی در شهر تهران خرج می‌شود رابطه و نسبتی با خرج و توجه دولت در شهرستان‌ها ندارد مدارس کودکستان‌ها دبیرستان‌ها دانشگاه بیمارستان‌ها و آسایشگاه‌های پایتخت نسبتی با شهرستان‌ها ندارد و در شهر تبریز یک بیمارستان یا یک درمانگاه یا دبیرستان مدرن نظیر تهران ساخته نشده است فقط یک جای کوچکی که راجع به نفت از آذربایجان به بنده اطلاع رسیده است نفت سیاه و گازوییل در آذربایجان و خراسان دو برابر بلکه دو برابر و نیم قیمت تهران است به نظرم یکی از همکاران محترم سؤالی در این قسمت کرده بودند قیمت نفت سیاه و گازوییل در آذربایجان و خراسان دو برابر نرخ تهران است یعنی برای کارخانه‌جات و غیره همه محتاج هستند که دو برابر ۳ برابر پول بدهند (صحیح است) بنده تصدیق می‌کنم دولت باستان‌ها و شهرستان‌ها یکی از کارهای خوب و خدمات بزرگی است که دولت فعلی کرده و بنده تشکر می‌کنم که آقایان وزرا آقای نخست‌وزیر خودشان می‌روند در شهرستان‌ها و با مردم تماس می‌گیرند درددل مردم را می‌شنوند و از آنها الهام می‌گیرند بنده تشکر می‌کنم که این کارها را می‌کنند اقلاً اهالی شهرستان‌ها درددل‌شان را می‌گویند و تشفی خاطری دارند که اقلاً درددل‌شان را هیئت دولت و وزرا می‌دانند سازمان برنامه با تشکیلات زیاد خوشبختانه دارای مهندسین عالی‌مقام مطلع زیاد است ما انتظار زیادی داریم که سازمان با پول‌های زیادی که دارد خدمات زیادی انجام بدهد در آذربایجان جز راه‌آهن که داریم و یک وعده‌ای که برای دانشگاه تبریز داده‌اند چیزی نیست، هر چه آقای استاندار از آنجا می‌نویسند و آقایان اینجا تلاش می‌کنند خبری از سازمان برنامه در آذربایجان نمی‌بینیم یعنی همه‌اش با وعده و پروژه و هی پول‌هایی که به مهندسین مشاور می‌دهند برگزار می‌شود و به عقیده بنده باید این نقشه‌ها را یک قدری کوتاه بکنند که مردم لااقل یک چیزی ببینند البته مردم پس از ده سال و پنج سال خواهند دید پروژه‌های عمرانی و بهداشتی خواهند داشت ولی اقلاً باید امروز اینها را نگهدارید که تلف نشوند و بعد از ده سال انشاءالله آسایشگاه درجه اول مدرن ساخته خواهد شد ولی امسال باید نسل فعلی را سالم نگاه بداریم موضوعی که همه آقایان مبتلا بهش هستند گرفتار هستند موضوع کارمندان دولت است آقایان خودشان علاقمند به کارمندان دولت هستند و تشریف دارند عرض کنم که زندگانی کارمندان بسیار در سختی و ناراحتی است و در اثر امر شاهنشاه اقداماتی کرده‌اند و بنابراین باید هر چه زودتر وضع اینها تأمین گردد، یعنی کارمندانی که در نهایت سختی زندگی می‌کنند اینها باید زندگیشان تأمین گردد تمام این دستگاه‌ها با دست کارمندان دولت می‌چرخد و اگر اینها ناراحت باشند و حتماً ناراحت و ناراضی هستند دستگاه‌ها خوب کار نمی‌کنند بالطبع اوضاع عمومی مملکت خوب اداره نمی‌شود در دستگاه‌های ما تبلیغات زیادی می‌شود، بنده برای مثال عرض می‌کنم چند نفر لیسانسیه که چند سال پیش در دانشکده حقوق رفته‌اند لیسانسیه شده‌اند یکی رفته قاضی شده یکی دبیر شده یکی رفته کارهای اداری یکی دو هزار تومان می‌گیرد یکی ۱۵۰۰ تومان حقوق می‌گیرد و یکی با پایه ۹ ششصد و سی و شش تومان و این تبعیض اسباب نگرانی است که بنده یادآوری می‌کنم و یکی هم وضعیت کارمندان پیمانی است، اینها زحمت می‌کشند و وضع‌شان باید تأمین شود و امیدوارم جناب آقای نخست‌وزیر توجه بکنند و الا اینها دلگرمی پیدا نخواهند کرد مطلب دیگر هم این که در بهداری فرهنگ ترفیعات بعضی از ترفیعات را داده‌اند و دانشگاه‌های شهرستان‌ها را نداده‌اند عده‌ای از ادارات را داده‌اند و عده‌ای را نداده‌اند از سال ۳۴ و ۳۵ طلبکار هستند، این تبعیض ایجاد ناراضی می‌کند، باز به طوری که آقایان اطلاع دارند در چند ماه قبل قانون ترفیع پزشکان تصویب شده و آقایان پزشکان مراجعه کرده‌اند و به جناب آقای رئیس هم مراجعه کرده‌اند هنوز حقوق شش ماهه سال قبل‌شان را یعنی حقوق ۶ ماهه آخر سال ۳۵ را نگرفته‌اند، بنده با دفاعی که از حقوق حقه کارمندان کرده‌ام البته کارمندان هم باید با نظم و انضباط کار بکنند مخصوصاً در دهات و بخش‌ها از مأمور ژاندارمری و مأمور نظام وظیفه متأسفانه بعضی از ناراحتی‌ها هست یعنی ژاندارم‌ها عوض این که وقتی به دهات و بخش‌ها می‌رود جلب قلوب بکنند اسباب زحمت‌شان شده‌اند از دست اینها در عذاب هستند، تصدیق می‌فرمایید در این دستگاه‌های دولتی اگر کار روی اصول بشود و تبعیض نشود و اضافه کار و کمک زیاد نسبت بعضی کارمندان مرکز داده نشود کارمندان دلگرم خواهند شد و برای انجام وظایف عمومی‌شان بیشتر جدیت خواهند کرد. یک عرض دیگری داشتم راجع به محصلین است که امیدوارم مورد توجه جناب آقای نخست‌وزیر و وزیر فرهنگ قرار بگیرد، ما یک وقتی بیش از دویست نفر محصل در اروپا نداشته‌ایم ولی امروز در حدود ده هزار نفر دانشجو در اروپا و آمریکا داریم که اینها یا از دولت کمک می‌گیرند و یا با پول خودشان تحصیل می‌کنند بنده اطلاع دارم که اینها وضع‌شان خوب نیست، حالا کاری ندارم اینها چطور رفته‌اند تبلیغاتی شده است که خوب نیست ولی به طور کلی زندگی اغلب آنها تأمین نیست، عده زیادی در حدود ۱۵۰۰ نفر به امیدواری ارز دولتی رفته‌اند ولی ارز نگرفته‌اند ناراحت هستند و تصویب‌نامه و آیین‌نامه ارزی که اخیراً برای اینها گذشته کافی نیست و ناراحت هستند و در ناراحتی کامل زندگی می‌کنند. یک عرض دیگری که دارم موضوع قاچاق و موضوع مبارزه با کشت خشخاش است که این خدمت بزرگی است برای مملکت.
رئیس- آقای دکتر امین وقت شما تمام شد.
دکتر امین- یک دقیقه دیگر اجازه بفرمایید.
رئیس- یک دقیقه اشکالی ندارد.
دکتر امین- این قسمت مبارزه با خشخاش برای مملکت و نسل جوان مملکت انجام یافته و امیدوارم دولت فعلی و مخصوصاً جناب آقای نخست‌وزیر توجه بیشتری بفرمایند و کمک کنند چون زحمت زیاد می‌کشند در آذربایجان شهربانی جدیت کرده، مقدار زیادی رئیس شهربانی آنجا کشف کرده بود، برای جلوگیری از سایر مواد مخدره اینها باید یک فکری کرد یعنی برای این که هرویین وارد نشود باید شدیداً تنبیه کرد، چند نفر لات و لوت و راننده و اشخاص بی‌سر و پا را تنبیه می‌کنند اینها باندهای بزرگی هستند آن باندهای بزرگ را باید پیدا کرد که ملت آسوده بشوند، بنده معذرت می‌خواهم که عرایض مفصلی کردم (مهندس اردبیلی- احسنت)
رئیس- آقای دکتر جهانشاهی
دکتر جهانشاهی- بنده امروز یک تذکر مختصری دارم در کار کنفرانس بین‌المجالس گر چه موضوع یک قدری کهنه شده است ولی از نظر اهمیت مسائل ضرورت ایجاب می‌کند تذکر مختصری بدهم به طوری که آقایان اطلاع دارند کنفرانس تشکیل شد و موضوع اقتصادی که مطرح بود مربوط بود به تثبیت قیمت مواد خام و به طوری که از طرف اعضای هیئت پارلمانی جریان به اطلاع مجلس رسید و باز به طوری که صورتجلسات کنفرانس و کمیسیون‌های مربوطه حاکی از جریان امر است آقایان اطلاع
حاصل کردند ولی شاید به علت تعدد مطالب و اختلاط مسائل اشتباه مختصری در گزارش شده است که بنده در اینجا اصلاح می‌کنم و آن این است که بنده به مناسبت مأموریتی که داشتم راجع به تثبیت قیمت مواد خام آنجا صحبت کردم و گزارش کمیسیون اقتصادی کنفرانس را هم از طرف هیئت ایرانی تأیید کردم ولی یک مطلب را اضافه کردم و آن عبارت از این است که تنها نوسان قیمت‌ها نیست (جناب آقای نخست‌وزیر هم بد نیست به این موضوع توجه بفرمایند) تنها نوسان قیمت‌ها نیست که به ضرر کشورهای تولیدکننده مواد خام هست و درآمد ارزی آنها را دچار مضیقه و ناراحتی می‌کند، بلکه موضوع پایین آمده قیمت مواد خام نسبت به مواد ساخته شده است و اضافه کردم که از شصت هفتاد سال پیش به این طرف قیمت مواد خام فقط شصت درصد قیمت مواد ساخته شده بالا رفته است به این معنی که اگر در شصت سال پیش یک کیلو پنبه کشور تولیدکننده پنبه در مقابل یک متر قماش مبادله می‌شد امروز یک کیلو پنبه در مقابل شصت سانتیمتر قماش مبادله می‌شود و این امر موجب می‌شود که درآمد ارزی ممالک تولیدکننده مواد خام کم شود و سطح زندگیشان بالا نمی‌رود و توسعه اقتصادی به نسبت زحمتی که می‌کشند صورت نمی‌گیرد و بالعکس در ممالک صنعتی سطح زندگی بالامی رود و توسعه اقتصادی روز به روز زیادتر است و چون اتمسفر کنفرانس را مساعد دیدم این بود که این موضوع را به کمیسیون اقتصادی کنفرانس پیشنهاد کردم که حقیقتاً اگر کنفرانس‌های بین‌المللی و بین‌المجالس و غیره علاقه‌ای دارند نسبت به کشورهای ضعیف و غیره علاقه‌ای دارند نسبت به کشورهای ضعیف و غیر صنعتی و کشاورزی و کشورهای تولیدکننده مواد خام کمک کنند، موضوع را در مطالعه سال آینده کنفرانس قرار بدهند در آنجا مذاکرات مفصلی به عمل آمد و کمیسیون این را تصویب کرد البته پیشنهاد کمیسیون اقتصادی را هم عیناً کنفرانس تصویب کرده و پیشنهاد دیگری از طرف کنفرانس تصویب نشد تقریباً بیست روز بعد از این تاریخ یکی از روزنامه‌های محلی یعنی روزنامه تایمز یک مقاله‌ای نوشت و اهمیت این موضوع را متذکر شد و اشاره کرد که این نوع ممالک به‌خصوص در خاورمیانه به مناسبت پایین آمدن قیمت مواد خام دچار زحمت هستند و این امر موجب می‌شود که این ممالک بروند به طرف کمک‌های اقتصادی شوروی و باید دنیا به این امر توجه خاصی بکند از آن تاریخ تا بیست الی بیست و پنج روز تمام صاحب‌نظرهای اقتصادی انگلستان به اتفاق در این موضوع اظهار کردند.
در این باره مقالاتی نوشتند و اشاره کردند که می‌بایست دول بزرگ در این باره به ممالک کوچک، ممالک تولیدکننده مواد خام کمک کنند که اینها بتوانند سطح تولید و اقتصادیات خودشان را بالا بیاورند و خلاصه بنده امیدوارم کنفرانسی در سال آینده نسبت به این پیشنهاد مطالعه کند و تصمیم بگیرد و شاید در آن موقع کمکی به ما و ممالک مشابه ما بشود این جریانی بود که خواستم توضیح بدهم که آن گزارشاتی که داده شده است اگر احیاناً در آن اشتباهی بوده است تصحیح شده باشد (احسنت) (مهندس هدایت- شما خیلی در این کنفرانس زحمت کشیدید)
نخست‌وزیر- بنده عرایضی داشتم.
رئیس- وقتی وارد دستور شدیم بفرمایید. آقای ارباب
ارباب- عرض بنده خلاصه است (احسنت) و بیش از پنج دقیقه طول نخواهد کشید عرض کنم حوزه‌ای که بنده افتخار نمایندگیش را دارم در بعضی از قسمت‌ها به تصور این که مطالب آنها را به هیئت دولت عرض نمی‌کنم دائماً از خودم شکایت می‌کنند در حالی که همیشه به هیئت دولت مخصوصاً به جناب آقای نخست‌وزیر عرض کرده‌ام و انصافاً جناب آقای نخست‌وزیر کمال توجه را دارند مضافاً به این که شخص ایشان در ادوار وزارت‌شان تا اقصی نقطه کشور مطالعه و معاینه کرده‌اند نقاط کشور را معاینه و مطالعه کرده باشد و موجب کمال سپاسگزاری است زیرا تا نبینند نمی‌دانند ما چه می‌گفتیم و چه خواهیم گفت و آنچه حالا عرض می‌کنم البته می‌توانستم باز بروم خدمت جناب آقای نخست‌وزیر و عرض بکنم اما برای ادای تکلیف که مردم حوزه انتخابیه‌ام بدانند مسلماً حوایج آنها را به هیئت دولت عرض می‌کنم در اینجا ناچار شدم امروز از حضور جناب آقای نخست‌وزیر استفاده بکنم و در موضوع جاسک و خمیر عرایضی بکنم آقایان به همه جا تشریف بردند و البته بسیار جای امتنان است ولی مردم نمی‌دانند که مشکلات دولت چه اندازه است و وقت دولت چقدر گران‌بها است اما در حدود خودشان که فکر می‌کنند اهالی جاسک شکایت می‌کنند که چه شده که دولت توجه و تفقدی به ما نفرموده این بود که ناچار بنده این موضوع را عرض کردم و تقاضا می‌کنم عملاً یک توجهی به جاسک که فاقد تمام وسایل حیاتی و همین طور به بندر خمیر بفرمایید دیگر موضوع راه گنو است که جناب آقای وزیر بهداری می‌فرمودند هزینه‌اش زیاد است ولی این قدر مسلول در آنجا هست که اگر این راه ساخته بشود و آسایشگاه در آنجا ساخته می‌شود و این قدر هجوم به مرکز نمی‌آورند به علاوه در گرمای سوزان بندرعباس مردم می‌توانند شب‌ها آنجا پناه ببرند و روز بتوانند به کارشان بپردازند و با اهمیتی که بندرعباس پیدا می‌کند این موضوع را استدعا می‌کنم صرف‌نظر و فراموش نفرمایید.
۴- تقدیم لایحه اعتبار کشاورزی از محل ما به‌التفاوت پشتوانه اسکناس
رئیس- وارد دستور می‌شویم جناب آقای نخست‌وزیر بفرمایید.
نخست‌وزیر (دکتر اقبال)- تذکراتی که آقایان نمایندگان دادند که همه را یادداشت کردم و امیدوار هستم که اقداماتی بشود راجع به جاسک فرمودند البته بنده خودم که ده سال پیش وزیر بهداری بودم آنجا رفتم در این مسافرت اخیر هم آقای وزیر بهداری به جاسک رفته‌اند و نواقص آنجا را یادداشت کرده‌اند و راجع به قسمت بهداشت اقداماتی کرده‌اند و شاید یک آبله‌کوب برای آنجا فرستاده شود و بنده دستور دادم که برای‌شان منزل تهیه شود و ده هزار تومان هم برای ساختمان آنجا در نظر گرفته‌اند که قریباً انجام می‌شود البته احتیاجات زیادی دارند و گرفتاری‌شان زیاد است ولی آقایان مطمئن باشند آنچه در قوه ما هست کوتاهی نمی‌شود (احسنت) عرض کنم وقتی که برنامه دولت را اینجا به عرض آقایان رساندم یکی از مواد برنامه این بود که ما باید سعی بکنیم تولیدات مملکت زیاد بشود و اگر تولیدات زیاد شد باعث خواهد شد که هم نرخ‌ها پایین بیاید و هم در وضعیت زندگی مردم یک گشایشی حاصل شود (صحیح است) بعد از تصویب برنامه دولت اولین لایحه‌ای که تقدیم مجلس کردم راجع به ارز یا پشتوانه اسکناس بود و خیلی هم سپاسگذار هستیم که نمایندگان مجلس شورای ملی در آن روز تا ساعت سه و نیم بعد از ظهر به خودشان زحمت دادند و لایحه دولت را تصویب کردند در آن موقع خیلی از اشخاص چه در خارج از مجلسین و چه در داخل مجلسین راجع به این لایحه صحبت‌هایی کردند و حتی پیش‌بینی کردند و گفتند که این به نفع و صلاح مملکت نیست ولی ما قبول مسئولیت کردیم و این لایحه را از مجلسین استدعا کردیم که تصویب کردند بنده خیلی خوشوقت هستم که امروز از نتایجی که از این لایحه عاید مملکت شده است یک گزارش مخصوصی حضور آقایان عرض می‌کنم و بعد هم یک لایحه‌ای تقدیم می‌کنم راجع به برنامه کشاورزی (احسنت) و امیدوارم که با اجرای این برنامه و تصویب این لایحه یک تحول عظیمی در تمام امور کشاورزی حاصل بشود (انشاءالله) برای این که دولت معتقد است که در مملکت ما دو قسمت است که رویش باید جدا عمل بشود اول کشاورزی و بعد هم قسمت صنعت و شاید تا به حال اقداماتی راجع به صنعت شده ولی راجع به قسمت‌های کشاورزی آن اقداماتی که باید بشود نشده است (صحیح است) البته اعتباراتش هم خیلی کم بوده است ولی خوشبختانه حالا وسایل کار در اختیار ما هست و دولت وظیفه خودش می‌داند اقداماتی که به نظرش می‌آید با مسئولیت خودش انجام بدهد عرض کنم لایحه‌ای که اینجا آقایان تصویب فرموده راجع به پشتوانه اسکناس بود و به طوری که ما عمل کردیم در حدود ۷۰۰ تا ۷۵۰ میلیون تومان از این محل در اختیار دولت گذاشته شده است برای کارهای صنعتی و تولیدی و به خاطرم هست در موقعی که این لایحه در اینجا مطرح بود در قسمت کشاورزی گویا آقای تیمورتاش بودند (نمایندگان- آقای خلعتبری بودند) آقای خلعتبری پیشنهاد کردند راجع به کشاورزی که بنده هم فوراً قبول کردم و دولت تصمیم گرفت که لایحه‌اش را تنظیم بکند تا این که بتواند یک خدمتی را انجام بدهد در آنجا در لایحه‌ای تصویب فرمودید نوشته شده است برای این کارها باید ارزش از خارج تهیه بشود و مقدار ریالیش را دولت طبق آیین‌نامه و مقرراتی در اختیار اشخاصی بگذارد که بتوانند کارهایی انجام بدهند ولی برخوردیم بعداً به یک محظوری که اگر این کار را انجام بدهیم اشکالاتی برای ما تولید می‌شود و شاید هم عملی نیست (صدرزاده- خرج ریالیش بیشتر است) و ارزی که از خارج می‌خواهیم بیاوریم لزومی ندارد از این جهت این طور عمل نکردیم بعد هم چون اعلیحضرت همایون شاهنشاه خیلی توجه به این قسمت دارند امر فرمودند که نصف این وجه را در اختیار کارهای کشاورزی بگذارند و از این جهت ما یک لایحه‌ای تهیه کردیم که یک اجازه‌ای داشته باشیم که از این مبلغ ۳۵۰ میلیون تومان در اختیار بانک کشاورزی بگذاریم (احسنت) نه برای برنامه و قانونی که اینجا مورد شور آقایان است به موجب آن قانون هم صد میلیون تومان اضافه خواهد شد این برای این برنامه که شاید با مقررات و آیین‌نامه‌های فعلی بانک کشاورزی یک قدری شاید مشکل است و وفق نمی‌دهد برای این که این کار عملی باشد و بتوانند به آسانی این قرضه را در اختیار اشخاصی که احتیاج دارند بگذارند (صدرزاده- خرج ساختمان‌ها نشود) و خرج ساختمان نشود تمام اینها را ما پیش‌بینی کردیم و بنده این لایحه را امروز تقدیم مجلس می‌کنم در کلیاتی که راجع به این لایحه البته بعداً در کمیسیون‌های مربوطه توضیحاتی عرض خواهم کرد پیش‌بینی‌هایی کرده‌ایم که این پول به چه مصارفی برسد یک فصولی قائل شده‌ایم که البته جزء لایحه هست و بنده در کمیسیون توضیحاتی خواهم داد و در این لایحه بنده تقاضای فوریت نکرده‌ام برای این که بیاید در مجلس و آقایان پیشنهاداتی اگر دارند
بدهند و بعد دوباره برود در کمیسیون اصلاح بشود و بیاید به مجلس که یک لایحه جامعی باشد از این جهت بنده تقاضای فوریت نکردم ولی استدعا می‌کنم که یک توجهی بفرمایید که بتوانیم زودتر به مرحله عمل در بیاوریم در فصولی که برایش قائل شده‌ایم چند نوع وام در نظر گرفته شده وام‌هایی مفید تولیدی کوتاه‌مدت قائل شده‌ایم که در ظرف یک سال می‌توانند یک پول را قرض بدهند و بلافاصله برگردانند و کمک بشود به رعایا برای برداشت و جلوگیری از عمل پیله‌ورها که سلف‌خری می‌کنند (نمایندگان- بسیار خوب است) عرض کنم وام‌هایی متوسط‌المدت قائل شده‌ایم برای خرید ماشین‌آلات کشاورزی برای امور موتوری و غیرموتوری دامپروری و مرغداری دفع آفات نباتی و احداث مراکز نگاهدارای و بهداشت و تغذیه و تهیه وسایل محصولات غذایی تهیه وسایل بسته‌بندی و طبقه‌بندی محصولات کشاورزی، تهیه موتور، تلمبه آبیاری از چاه و رودخانه و تعمیر قنوات برای تهیه آب و تعمیرگاه‌های مجهز ثابت و سیار ماشین‌های کشاورزی در مناطق کشاورزی (احسنت) احداث باغ‌های میوه و زیتون این هم یک فصلی است که برای این عملیات که مدت بیشتری لازم دارد یک مقدار هم اعتبارات برای تسهیلات و اعتبارات مالی طویل‌المدت قائل شده‌ایم مثل زه‌کشی و کانال‌سازی و مخزن‌های آب و احداث قنوات البته این اقدامات مدت زمان می‌خواهد به طور خلاصه طرح‌های اساسی کشاورزی و طرح‌های عمرانی کشور اینها رئوس مطالب برنامه ما است که البته در کمیسیون توضیحات کافی به عرض آقایان خواهد رسید و برای این که این کار هم عملی بشود و هم آنهایی که خیلی نگران بودند از این که مقدار زیادی پول در اختیار مردم گذارده می‌شود باعث تورم نشود و قیمت‌ها بالا نرود این اعتبارات را ما تقسیم کردیم به پنج سال و در حقیقت یک برنامه ۵ ساله است ولی به تدریج که این پول برمی‌گردد دوباره کار انجام خواهد شد. مبلغ‌هایی که پیش‌بینی کردیم برای سال ۳۷ یعنی به محض این که آقایان تصویب فرمودند ۹۲ میلیون تومان برای سال ۳۸ هشتاد و شش میلیون تومان برای سال ۳۹ هشتاد و چهار میلیون تومان برای سال ۴۰ چهل و پنج میلیون تومان و برای سال ۴۱ چهل و سه میلیون تومان که جمع آن می‌شود ۳۵۰ میلیون تومان (یک نفر از نمایندگان- چه فرعی؟) عرض کنم فرعش هم بسیار کم است بین ۴ تا ۶ برای این که ما استفاده‌ای نمی‌خواهیم بکنیم می‌خواهیم کمک بشود سطح کشاورزی بالا بیاید این رئوس مطالب این لایحه بود که تقدیم می‌کنم و از مقام ریاست استدعا می‌کنم که اجازه بفرمایند قرائت بشود.
۵- قرائت گزارش وام‌های صنعتی از محل پشتوانه اسکناس به وسیله آقای نخست‌وزیر
نخست‌وزیر- یک مقداری از این وجوه که از قانون پشتوانه داشتیم تاکنون برای اعطای وام‌های صنعتی به کار برده شده است بنده گزارشی خواستم از وزارت صنایع و با اجازه آقایان اینجا قرائت می‌کنم برای این که از نحوه عمل ما و نتایجی که از این کارها تا حالا گرفته شده اطلاع داشته باشید.
«در اجرای قانون اصلاح قانون تثبیت پشتوانه اسکناس مصوب ۲۸/ ۲/ ۳۶ آیین‌نامه لازم که از طرف بانک ملی ایران تهیه شده و به تصویب شورای عالی اقتصاد و هیئت وزیران رسیده بود در تاریخ ۳/ ۷/ ۱۳۳۶ ابلاغ گردید و در واقع از این موقع قانون مربوطه به مرحله اجرا گذارده شده است.
به موجب قانون و آیین‌نامه آن کسانی می‌توانند از محل تفاوت ارزیابی پشتوانه اسکناس دریافت وام نمایند که طرح پیشنهادی آنها علاوه بر تولیدی بودن واجد شرایط کلی زیر باشد:
الف) ارز آنها از محل دیگری تأمین گردیده باشد.
ب) طرح پیشنهادی خارج از کارهای برنامه هفت ساله دوم باشد.
ج) لااقل صدی ۳۰ از کل مخارج اعم از ارزی و ریالی توسط متقاضی تأمین شده باشد.
د) میزان وام مورد تقاضا از ۵٪ کل مخارج طرح تجاوز ننماید.
عملیات انجام شده تا آخر روز ۲۸/ ۱۰/ ۳۶ یعنی در مدتی کمتر از ۴ ماه در مورد امور صنعتی و معدنی به قرار زیر بوده است:
جمع کلی تقاضاهای واصله برای دریافت وام ۲۲۰ تقاضا بوده که مبلغ آن بالغ بر ۶۶۶/ ۳ میلیون ریال می‌باشد.
پس از دریافت تقاضاها وزارت صنایع و معادن هر یک از آنها را به طور جداگانه مورد بررسی دقیق قرار داده و پس از تصویب در شورای عالی اقتصاد به بانک ملی ایران توصیه می‌نماید.
آنچه تاکنون از تقاضاهای دریافتی از طرف وزارت صنایع و معادن به بانک ملی ایران توصیه کردیم چون عامل بانک ملی ایران است جمعاً بالغ بر ۳۸ توصیه بوده است که جمع مبلغ آن ۰۲۷/ ۱ میلیون ریال می‌باشد و مشتمل است بر ۱۶ توصیه در امور نساجی ۳ توصیه در امور معادن و ۱۹ توصیه در سایر امور صنعتی.
بانک ملی ایران پس از دریافت توصیه‌های وزارت صنایع و معادن لازم است در هر مورد با توجه به مفاد آیین‌نامه وام و مقررات بانک تأمین وثیقه نماید و بعداً به عقد قرارداد مبادرت ورزد. تاکنون ۷ فقره قرارداد از طرف بانک ملی ایران منعقد گردیده که مبلغ کل آن بالغ بر ۱۷۵ میلیون ریال است و آنچه تاکنون پرداخت گردیده ۹۵ میلیون ریال می‌باشد.
با اجرای طرح‌های توصیه شده به بانک ملی ایران از طرف دیگر محصولات فعلی کارخانه‌جات علاوه گردیده و از طرف دیگر محصولات تازه‌ای که تاکنون تهیه آنها در ایران سابقه نداشته به دست خواهد آمد. به طور کل نتیجه سالیانه اجرای این ۳۸ طرح عبارت خواهد بود از:
تهیه قماش‌های نخی ۸۶۰۰۰۰۰۰ متر (% ۲۵ کل مصارف فعلی کشور)
تهیه نخ‌های مختلف پنبه ۳۳۰۰۰۰۰ کیلوگرم.
تهیه نخ‌های مختلف پشمی ۶۹۰۰۰ کیلوگرم.
تهیه چتائی ۱۰۰۰۰۰۰ متر
گونی‌های مختلف ۹۰۰۰۰۰ گونی.
محصولات کشباف ۹۰۰۰ کیلوگرم.
تهیه شکر و تهیه قند ۳۰۰۰۰ تن.
تهیه و تصفیه روغن نباتی ۳۵۰۰ تن (% ۵۰ از واردات فعلی)
سیمان ۶۰۰۰۰۰ تن.
تغلیظ سنگ‌های معدنی ۵۰۰۰۰ تن
تهیه پروفیل‌های آلومینیومی ۸۰۰ تن.
تهیه کاشی‌های لعابی ۳۰۰۰۰۰۰ کاشی.
تهیه لوله‌های سفال و لوازم بهداشتی ۱۷۰۰۰۰۰۰ عدد.
تهیه انواع میخ ۲۰۰/ ۱ تن.
تهیه و روکشی لاستیک‌های مستعمل ۷۰۰۰ حلقه.
تهیه انواع رنگ‌ها ۲۵۰۰ تن.
تهیه انواع ظروف لعابی و وان حمام ۱۰۰۰۰۰۰ عدد.
تهیه پودر رختشویی ۶۰۰۰ تن.
تهیه انواع سنگ‌های نمای ساختمان ۴۰۰۰۰ متر مربع.
تهیه حروف چاپ ۶۰۰۰۰ کیلو.
تهیه یخ ۵۰۰ تن.
ساختن بخاری‌های جدید ۶۰۰۰ بخاری.
علاوه بر طرح‌های فوق ۱۲ طرح دیگر نیز از نظر مطالعه تکمیل گردیده بعضی از آنها به تصویب شورای عالی اقتصاد رسیده و بعضی دیگر آماده برای تصویب شورای عالی اقتصاد می‌باشد که در طی چند روز آینده برای اجرای به بانک ملی ایران توصیه خواهد گردید.
ضمناً با توجه به اهمیت خاصی که اعطای وام‌های کوچک دارند آیین‌نامه مخصوصی برای این نوع وام‌ها تهیه گردیده و ۲۰۰ میلیون ریال جهت این امر تخصیص داده شده است که برای وام‌های کوچک تا ۵۰۰۰۰۰ ریال در هر یک از استان‌ها و بدون احتیاج به جلب موافقت مرکز اقدام گردد»
اینها طرح‌هایی است که اجرا شده و در مرحله عمل است و عرض کردم ۲۲۰ تقاضا رسیده و تا به حال ۳۸ تقاضا طبق مقررات بوده و انجام شده (صدرزاده- چقدر مال شهرستان‌ها بوده و چقدر مال تهران است؟) دقیقاً آمارش را ندارم رقم بزرگ قسمت قند است که بیشتر مال ولایات است هم در شیراز و اصفهان و هم از مشهد خواسته‌اند در این مسافرت هیئت دولت به کرمان اهالی آنجا هم خواسته بودند و هم اهالی زاهدان موضوع دیگری که می‌خواهم به عرض آقایان برسانم راجع به قیمت‌ها است این روزها دیدم بعضی از روزنامه‌ها و بعضی از منابع اظهار نگرانی کرده بودند که با پرداخت اضافه حقوق کارمندان ممکن است قیمت‌ها بالا برود بنده اینجا می‌خواهم رسماً به عرض آقایان برسانم که دولت با کمال شدت بر علیه اشخاصی که خواسته باشند سوءاستفاده بکنند و مبارزه خواهد کرد و به هیچ‌وجه من‌الوجوه ما در این قسمت قصور نخواهیم کرد و هیچ کس را هم نخواهم بخشید این را آقایان قبلاً بدانند الان تقریباً دو هفته است که ما دستور دادیم در شورای اقتصاد راجع به تثبیت قیمت‌ها مشغول مطالعه هستند و البته کار مشکلی است ولی بنده آن اشخاصی که تصور کرده‌اند که بخواهند از این اضافه مبلغی که به کارمندان بیچاره می‌خواهیم بدهیم سوء استفاده کنند و خواسته باشند به ثروت بی‌کران و سود نامشروع‌شان اضافه بکنند بنده شدیداً مبارزه خواهم کرد و یک مقرراتی هست که تقدیم می‌کنم به مجلس و امیدوارم که با تصویب آن ما بتوانیم موفقیت کاملی پیدا کنیم و یکی هم راجع به قاچاق که آقای دکتر امین هم فرمودند آقایان می‌دانند البته نه ما ادعا کردیم و نه می‌شود همچو ادعایی کرد که در یک مدت کوتاهی موضوع قاچاق را می‌توان در این مملکت از بین برد البته موضوع قاچاق در همه دنیا وجود دارد و مخصوصاً با این وسعت مملکت و سرحدات عریض و طویلی که ما داریم بی‌اندازه مبارزه با قاچاق مشکل بوده و هست ولی طبق تصمیمی که دولت گرفته است بنده به طور صریح می‌گویم که شاید در حدود ۱۵ درصد، بیست درصد ما توفیق حاصل کرده‌ایم و خیلی هم متشکر هستیم که آقایان نمایندگان محترم راجع به این قسمت به‌خصوص پشتیبانی کردند و ما هم در این قسمت قصور نکرده‌ایم و راجع به مرفین و کوکایین که آقای دکتر امین تذکر دادند در آن قسمت هم دولت بی‌اندازه شدید عمل کرده است و امیدوارم که تمام افراد این مملکت یک اصلی را قبول کنند و آن احترام به قوانین است (احسنت) این اصل عمده است اگر ما همه خودمان را مقید و پای‌بند به مراعات قانون دانستیم و قوانین را احترام گذاشتیم و مراعات کردیم خیال می‌کنم خیلی از مشکلات ما حل بشود متأسفانه بعضی از افراد هستند که پای‌بند قانون نیستند و طبق مقررات رفتار نمی‌کنند وقتی هم که از آنها بازخواست می‌کنند فوراً داد و فریادشان بلند می‌شود که به ما زور می‌گویند این است که استدعا می‌کنم آقایان در این قسمت توجه بفرمایند و ما را کمک بفرمایند و اطمینان داشته باشند که این کار را انجام خواهیم داد و حالا این لایحه را تقدیم می‌کنم و از مقام ریاست هم خواهش می‌کنم اجازه بفرمایند که متن لایحه قرائت بشود البته لایحه به طور عادی تقدیم می‌شود که می‌رود به کمیسیون.
رئیس- البته لایحه چاپ می‌شود و به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود.
۶- شور دوم گزارش کمیسیون بهداری راجع به تمدید استخدام دکتر بالتازار رئیس بنگاه پاستور و ارجاع ماده چهارم آن به کمیسیون
رئیس- گزارش کمیسیون راجع به استخدام آقای دکتر بالتازار مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
کمیسیون بهداری در جلسات متعدد شور دوم لایحه تمدید استخدام آقای دکتر بالتازار رئیس مؤسسه پاستور را با حضور آقای وزیر بهداری و آقای انواری معاون وزارت دارایی و آقایان پیشنهاددهندگان مورد رسیدگی قرار داده و پس از مذاکرات لازم نسبت به تمدید استخدام با سه سال موافقت و نسبت به پیشنهاد آقای عمیدی‌نوری دایر به حذف ماده چهارم (در مورد تأیید عمل دولت نسبت به پرداخت حقوق ده سال گذشته آقای دکتر بالتازار) با پیشنهاد فوق موافقت ولی نظر به این که کمیسیون‌های بودجه و امور خارجه با ابقا ماده ۴ موافقت نمودند لذا کمیسیون بهداری در جلسه ۲۷ آذر با حضور آقای دکتر آموزگار معاون وزارت بهداری تشکیل و ماده چهارم را عیناً تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به شرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده ۱- به وزارت بهداری اجازه داده می‌شود آقای دکتر بالتازار تبعه دولت فرانسه را به سمت رئیس بنگاه پاستور ایران از تاریخ دهم شهریور ماه ۱۳۳۵ برای مدت سه سال دیگر با شرایط زیر استخدام نماید:
الف) حقوق آقای دکتر مارسل بالتازار سالیانه ده هزار دلار امریکایی و یکصد هزار ریال خواهد بود که در آخر هر ماه هشتصد و سی و سه دلار و هشت هزار و سیصد و سی ریال دریافت خواهد نمود و از پرداخت مالیات معاف می‌باشد.
ب) وزیر بهداری می‌تواند در هر موقع که مقتضی بداند قرارداد منعقده را لغو نماید مشروط به این که کتباً سه ماه قبل مراتب را به آقای دکتر بالتازار اعلام نماید در صورتی که پس از انقضای دو سال قرارداد استخدام مشارالیه تجدید نشود و یا وزارت بهداری به خدمت نامبرده خاتمه دهد مخارج مراجعت ایشان را تأدیه خواهد نمود.
آقای دکتر بالتازار نیز می‌تواند با اطلاع قبلی سه ماه تقاضای فسخ قرارداد را بنماید و در این صورت هزینه مراجعت به ایشان پرداخت نخواهد شد در مدت خدمت یک منزل با اثاثیه در انستیتو پاستور و یک دستگاه اتومبیل به اختیار آقای دکتر نامبرده گذارده می‌شود که در تمام مدت قرارداد استفاده نماید.
ج) آقای دکتر بالتازار سالی یک ماه مرخصی استحقاقی و در صورت بیمار شدن از پانزده روز مرخصی استعلاجی استفاده خواهد کرد.
د) وزارت بهداری مجاز است شرایط استخدامی آقای دکتر بالتازار را برطبق ماده دوم قانون مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین و قرار داد را امضا نماید.
ماده ۲- بنگاه پاستور به منظور تربیت و تهیه کارمندان بهداشتی و متخصصین آزمایشگاهی در رشته‌های مربوطه مؤظف است در ظرف سه ماه کلاس‌های اختصاصی طبق آیین‌نامه‌ای که وزارت بهداری در ظرف همین مدت تهیه و تصویب می‌نماید دایر و شروع به کار نماید.
ماده ۳- آقای دکتر بالتازار مکلف است که در خاتمه هر شش ماه از خدمت گزارش عملیات و خدمات مؤسسه را به وسیله وزارت بهداری به کمیسیون بهداری مجلسین تقدیم دارد.
ماده ۴- عمل دولت دایر به ادامه استخدام و پرداخت حقوق و مزایای آقای دکتر بالتازار از تاریخ دهم شهریور ماه ۱۳۲۵ تا تاریخ دهم شهریور ماه ۱۳۳۵ به میزان پیشنهادی ضمن لوایح تقدیمی به مجلس شورای ملی تأیید می‌شود.
مخبر کمیسیون بهداری- دکتر سعید حکمت
گزارش از کمیسیون بودجه
به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه با حضور آقایان معاونین وزارت امور خارجه و دارایی لایحه استخدام آقای دکتر بالتازار تبعه دولت فرانسه را برای ریاست بنگاه پاستور برای شور دوم مطرح و گزارش کمیسیون بهداری مورد توجه واقع و کمیسیون با ابقای ماده چهارم گزارش شور اول نسبت به حقوق گذشته آقای دکتر بالتازار لایحه مزبور را تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه- مشایخی
گزارش از کمیسیون امور خارجه
به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه لایحه شماره ۴۱۸۴ دولت راجه به تمدید استخدام آقای دکتر بالتازار تبعه دولت فرانسه را به سمت رئیس بنگاه پاستور با حضور آقای وزیر امور خارجه مطرح نموده پس از مذاکراتی که به عمل آمد کمیسیون از نظر ملیت با لایحه پیشنهادی موافقت و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه- مرآت اسفندیاری
رئیس- شور دوم است ماده اول مطرح است آقای دکتر حسن افشار
دکتر حسن افشار- بنده راجع به قرارداد آقای دکتر بالتازار خواستم از طرف فراکسیون و خوشوقتیم که هر عالم و هر متخصص واقعی خارجی که بیاید به ایران بتواند خدمتی انجام بدهد و اگر خدمتی انجام داد حق‌شناس خواهیم بود به خدمات انجام شده ولی در عین حال یک مطلب هست که نمی‌شود ناگفته گذاشت و آن این است که این آقایان کارشناسان خارجی که به ایران می‌آیند باید طرز عمل‌شان و طرز خدمت‌شان طوری باشد که برای همیشه ما واقعاً محتاج به خدمت و اطلاع آنها نباشیم باید در دوران خدمت‌شان اشخاصی برای جانشینی خودشان تربیت کنند و در موقعی که خدمت‌شان تمام شد بتوانند آن افراد ایرانی که زیر دست آنها کار کرده‌اند این کار را اداره کنند و ادامه بدهند کما این که در مؤسسه رازی این کار شده است بنده خوب به خاطر دارم و آن موقع مسئول قراردادهای سازمان برنامه بودم و آقای دلپی وقتی قراردادش را تجدید کنیم گفت من این کار را نمی‌کنم برای این که در ایران شما یک نفر ایرانی دارید که هر چه من می‌دانم او می‌داند و به علاوه جوان‌تر از من است و بهتر از من می‌تواند این کار را انجام بدهد حالا من اسم نمی‌خواهم ببرم از آن کسی که متصدی این کار است ولی منظور بنده از ذکر این مطلب این بود که کارشناسان خارجی طرز عمل‌شان در ایران باید مثل این دکتر دلپی باشد یعنی وقتی قراردادش تمام شد یک نفر را تربیت کرده باشد که آن کار را بتواند انجام بدهد نه این که ما همیشه و الی‌الابد محتاج آن شخص و خدمت او باشیم بنده استدعایم از جناب آقای وزیر بهداری همین است که در این قرارداد این نظر را تأمین بکنند و فراکسیون حزب مردم هم کاملاً با این نظر موافق است.
رئیس- آقای نخست‌وزیر
نخست‌وزیر- بنده نه فقط به عنوان رئیس دولت می‌خواهم اینجا یک مطلبی را عرض بکنم چون خود بنده در تأسیس این تشکیلات جدید بنگاه پاستور مؤثر بودم می‌خواستم یک نکاتی را به عرض آقایان برسانم بنگاه پاستور ما البته عمر زیادی ندارد ولی اشخاصی هم که در بدو امر در رأس این کار بودند با نداشتن وسایل خدمات شایان می‌کردند و بنده وظیفه خودم می‌دانم که از آنها تقدیر کنم ولی در سال ۱۳۲۴ که بنده وزیر بهداری بودم در کابینه مرحوم قوام‌السلطنه که خداوند رحمتش کند در آنجا برخوردیم که تشکیلات فعلی بنگاه پاستور احتیاجات ما را تأمین نمی‌کند و چاره‌ای هم نداشتیم بایستی متخصص از خارج می‌آوردیم که در این قسمت اقداماتی بکنند و یک تشکیلاتی مطابق اصول فنی بدهند و چون بنگاه پاستور تهران از بدو تأسیس در حقیقت از نظر فنی وابسته بود به بنگاه پاستور پاریس، این بود که از آنجا مدد خواستیم و چند نفر از علمای درجه اول فرانسه پرفسور پاستور والری رادو و پرفسور لوگرو و پرفسور لاکاسانی از طرف دولت فرانسه رسماً آمدند اینجا و در زمان کابینه مرحوم قوام مدت یک ماه در اینجا ماندند، مطالعاتی کردند، تمام تشکیلات آنجا را مطابق اسلوب جدید تنظیم کردند و این شخص هم که اسمش دکتر بالتازار است معرفی کردند و بنده خیلی خوشوقت هستم که به عرض آقایان برسانم که در این مدتی که آقای دکتر بالتازار اینجا کار کرده وضعیت بنگاه پاستور به کلی فرق کرده و بنده می‌توانم عرض کنم که امروز بنگاه پاستور ما نه فقط در خاورمیانه درجه یک است بلکه از خیلی از بنگاه‌های درجه اول، حتی از خود انستیتو پاستور پاریس هم چیزی کم ندارد، البته بنگاه پاستور در پاریس خیلی تشکیلات مفصل و بودجه زیادی دارد که ما نداریم ولی اگر بخواهیم مقایسه کنیم هیچ کسر نداریم و خوشبختانه به استثنا دکتر بالتازار تمام امور بنگاه پاستور توسط اطبا ایرانی که همه‌شان متخصص هستند اداره می‌شود، البته خود دکتر بالتازار هم در تربیت بعضی از این افراد و همچنین به کار بردن روش جدید رل بسیار مهمی را بازی کرده‌اند چون بنده عضو شورای عالی انستیتو پاستور هستم و به عنوان استاد کرسی بیماری‌های عفونی دانشگاه تهران هستم از این جهت این توضیحات را به عرض آقایان می‌رسانم.
در چندی قبل که قرار بود قرارداد دکتر بالتازار تمدید بشود اظهار کردند
که دولت فرانسه تقاضا دارد و می‌خواهد که حقوق دکتر بالتازار را خودش بپردازد و ایشان از طرف دولت فرانسه در اینجا کار بکنند بنده که در آن کمیسیون و شورا بودم با این پیشنهاد موافقت نکردم برای این که ما یک مستخدمی که می‌آوریم می‌خواهیم نوکر ما باشد و برطبق دستورات و مقرراتی که در این مملکت هست اقدام کند (صحیح است) آقایی که یک نفر دیگر حقوقش را بدهد این می‌شود بدون مواجب و تاج سر آقا، این بود که گفتیم با این پیشنهاد به هیچ‌وجه موافقت نداریم، بعد از این که این توضیحات داده شد بنگاه پاستور، یعنی دولت فرانسه موافقت کرد که معادل حقوق دکتر بالتازار که در ایران داده می‌شود یک بورس‌هایی تهیه بکند و در دسترس اطبا ایرانی بگذارد که برای یک سال دو سال بروند در فرانسه و معلومات خودشان را تکمیل کنند و بیایند در ایران خدمت کنند با این ترتیب این لایحه‌ای که آقایان تصویب می‌فرمایید از نقطه‌نظر حقیقی پولی از جیب دولت ایران پرداخت نمی‌شود برای این که پولی دولت ایران می‌دهد ولی در مقابلش، معادل همان مبلغ یک بورس‌هایی را در اختیار اطبا ایرانی می‌گذارد، و الا خود دولت ایران باید یا از بودجه وزارت بهداری، یا از بودجه وزارت فرهنگ یا دانشگاه یا بنگاه پاستور یک حقوقی تصویب کنند که یک عده اطبا بروند آنجا و تحصیلات‌شان را تکمیل کنند این عین همان کار است و این برای تأمین نظر آقای دکتر افشار است که اشخاصی که در آنجا خواهند بود بعد از رفتن دکتر بالتازار بتوانند بنگاه پاستور را خیلی خیلی خوب اداره کنند، به طوری که در بنگاه رازی که آقا اسم رئیس فعلی آن را نبردید ولی بنده وظیفه خودم می‌دانم که اسم ببرم آقای دکتر رفیعی که بسیار بسیار خوب کار کردند و یکی از مؤسساتی است که باعث افتخار مملکت ما است و بنگاه پاستور هم همین طور است این شخص هم بسیار بسیار زحمت کشیده است و بنده از مجلس شورای ملی تمنا می‌کنم موافقت بفرمایند از تاریخ تصویب این لایحه سه سال استخدام ایشان تمدید بشود برای این که الان یک سال و نیم است که کار می‌کند و پانزده شانزده ماه بیشتر نمانده ولی اگر از تاریخ تصویب موافقت بفرمایید سه سال وقت خواهیم داشت که از کار او استفاده کنیم.
رئیس- آقای دکتر امین موافق هستید بفرمایید.
دکتر شفیع امین- بنده خواستم این موضوع را عرض کنم که عقیده دارم ایران به دست ایرانی و با دست متخصصین ایرانی باید کارهایش اداره و انجام بشود ولی در قسمت‌های مختلف به طوری که می‌بینم برای قسمت‌های بهداشتی و فنی و قسمت‌های علوم اغلب احتیاج پیدا می‌شود که از متخصصین عالی‌مقام خارجی استفاده بشود و به عقیده بنده باید حداکثر استفاده را هم از وجود آنها کرد، بنده چون مدت زیادی از نزدیک با بنگاه پاستور تماس داشته‌ام همان طوری که آقای نخست‌وزیر توضیح فرمودند باید عرض کنم حقیقتاً خوب اداره کردند و نظر آقای دکتر افشار همکار محترم هم تأمین است، این لایحه در کمیسیون بهداری هم مطرح شد و صحبت شد که برای تربیت آسیستان یا برای تربیت پزشکانی که آنجا هستند اقدام کند و گزارشی هم هر شش ماه به کمیسیون بهداری بدهد و بنگاه پاستور هم فعلاً یکی از بنگاه‌هایی است که مثل بنگاه رازی همان طوری که اشاره فرمودند حقاً با دست خود ایرانی‌ها اداره می‌شود و حقیقتاً زحمت می‌کشند که باید در اینجا از آنها تقدیر بشود مثل آقای دکتر رفیعی و همکاران‌شان، همین طور در بنگاه پاستور دکتر بالتازار که رئیس است، دکتر لطفی و سایر همکاران‌شان که ایرانی هستند همه‌شان زحمت می‌کشند، کمیسیون بهداری در اطراف این لایحه همچنین در سایر لایحه‌های مربوطه مطالعه کرده و آقایان اعضا کمیسیون برای تمام قسمت‌ها مدتی زحمت کشیده‌اند و بنده تصور می‌کنم برای استادان عالی‌مقامی که به این مملکت می‌آیند وزارت بهداری باید حداکثر استفاده را از آنها بکند و همین طور وادار بکنند که طبیب و پزشکیار و سایر اشخاصی که برای قسمت‌های مختلف لازم است تهیه کنند و بنده مخصوصاً از جناب آقای وزیر بهداری و جناب آقای نخست‌وزیر که خودشان طبیب عالی‌مقامی هستند تقاضا می‌کنم که برای مراکز استان‌ها هم یک شعبه‌ای از بنگاه پاستور ولو کوچک هم باشد تأسیس بشود و در سالهای آتیه هم طبق برنامه‌ای در سایر شهرستان‌ها تأسیس بشود و برنامه بنگاه پاستور را هم تحت نظر خودشان داشته باشند و از این شخص محترمی که حقیقتاً زحمت کشیده و اینها را تربیت کرده باید قدردانی کنیم و حداکثر استفاده را بکنیم.
رئیس- آقای دکتر سید امامی موافق هستید؟
دکتر سید امامی- بنده موافق هستم.
رئیس- آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار- بنده در ماده ۴ عرض دارم.
رئیس- حالا ماده اول مطرح است چون دیگر کسی به عنوان مخالف با ماده اول اجازه نخواسته است بنابراین رأی گرفته می‌شود به ماده اول آقایانی که با ماده اول و اصلاح یعنی از تاریخ تصویب موافق هستند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد، ماده دوم مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۲- بنگاه پاستور به منظور تربیت و تهیه کارمندان بهداشتی و متخصصین آزمایشگاهی در رشته‌های مربوطه مؤظف است در ظرف سه ماه کلاس‌های اختصاصی طبق آیین‌نامه‌ای که وزارت بهداری در ظرف همین مدت تهیه و تصویب می‌نماید دایر و شروع به کار نماید.
صدرزاده- راجع به مدت چه شد؟
رئیس- از تاریخ تصویب قانون سه سال از تاریخ دهم شهریور ۳۵ بود حالا به این پیشنهادی که آقای نخست‌وزیر کردند از تاریخ تصویب می‌شود (صدرزاده- به نظر بنده در این قسمت باید بحث بشود) می‌توانید پیشنهاد بدهید چون با پیشنهاد مخالفت نشد، از تاریخ دهم شهریور ۳۵ بود شد از تاریخ تصویب قانون از اول گوش نمی‌کنید، گفتم کسی اجازه خواسته؟ کسی حرفی نزد چون در ماده دوم هم کسی اجازه صحبت نخواسته رأی گرفته می‌شود به ماده دوم آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده سوم مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده ۳- آقای دکتر بالتازار مکلف است که در خاتمه هر شش ماه از خدمت گزارش عملیات و خدمات مؤسسه را به وسیله وزارت بهداری به کمیسیون بهداری مجلسین تقدیم دارد.
رئیس- آقای ارباب
مهدی ارباب- بنده منظورم این بود که وقت یک همچو شخصی صرف تهیه گزارش هر شش ماه به کمیسیون‌های مجلسین نشود و این مردی است فنی و کار مفیدتر می‌تواند انجام بدهد عرض دیگری هم ندارم (حشمتی- سالیانه باشد)
رئیس- ممکن است چون شور دوم است پیشنهاد تجزیه بدهید که حذف بشود آقای صدرزاده در ماده سوم فرمایشی دارید بفرمایند.
صدرزاده- عرض کنم که این لایحه استخدام بالتازار که در کمیسیون بهداری طرح شد با مخالفت شدید بعضی از آقایان اعضا کمیسیون مواجه شد و ایراد می‌کردند چند سال است که این شخص استخدام شده یعنی سال اول استخدام شده و بعد بدون این که لایحه استخدامش به مجلس بیاید و تصریب بشود خدمتش را ادامه داده است این یک مشکلی است ولی بالاخره اکثریت اعضا کمیسیون موافقت کردند که برای این مدت تمدید بشود و تأیید کردند نهایت نکته دیگری پیش آمد این بود که در طی مدت استخدام آن منظوری که از استخدام خارجی مورد توجه مجلس هست انجام شود و آن این است که اینجا بتوانند در ایام خدمت‌شان اشخاصی را تربیت کنند (صحیح است) و جانشینی برای خودشان معین کنند ما که نمی‌توانیم تا قیام قائم از وجود متخصصین خارجی استفاده کنیم مقصود از متخصص خارجی این است که بیایند در اینجا و یک افراد ایرانی را تربیت کنند این بود که در این قانون اول پیشنهاد کردند پنج سال مدت آن باشد با پنج سال مخالفت شد و حتی می‌گفتند که یک سال کافی است بالاخره بعد از مذاکرات زیاد این طور صلاح دیده شد که مدت سه سال از تاریخ دهم شهریور ۳۵ استخدام بشود اگر این مدت خدمتی که برایش معین کرده‌اند یعنی گزارش عملیات خودش را به کمیسیون بهداری مجلس تقدیم کرد و مورد پسند و رضایت واقع شد وزارت بهداری می‌تواند مدت خدمت او را تمدید کند و تصور می‌کنم که اگر مدت دهم شهریور ۳۵ تبدیل به شود به از تاریخ تصویب چون این لایحه از کمیسیون گذشته است باید به صورت یک پیشنهادی از طرف نمایندگان باشد و نسبت به آن مخالف و موافق صحبت کنند و آن وقت نسبت به آن رأی گرفته شود البته رأی اکثریت مطاع است این عقیده بنده است و اما راجع به این ماده سوم جناب آقای ارباب این وظیفه را مخصوصاً کمیسیون برای او معین کرد که ظرف هر شش ماه گزارش کار خودش را بدهد به کمیسیون بهداری مجلسین تا مجلسین وقوف پیدا بکنند که اگر معلوم شد تغافلی در انجام وظیفه کرده است و خواستند تمدید بکنند مجلس با تمدید خدمت او موافقت نکند (احسنت)
رئیس- چون این شور دوم است پیشنهادی نمی‌شود داد آقای نخست‌وزیر تقاضایی کردند کسی هم مخالفت نکرد رأی گرفتیم که مجلس موافقت می‌کند یا خیر و مجلس هم ضمن رأی ماده موافقت کرد و الا پیشنهاد نمی‌شود داد، آقای وزیر بهداری
وزیر بهداری- عرضی ندارم.
رئیس- آقایان اگر مخالف هستید در آخر که می‌خواهیم به کلیات رأی بگیریم رد کنید، آقای عمیدی‌نوری (عمیدی‌نوری ۳ در ماده ۴ عرضی ندارم) کسی دیگر صحبتی ندارد؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده سوم آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۴- عمل دولت دایر به ادامه استخدام و پرداخت حقوق و مزایای آقای دکتر بالتازار از تاریخ دهم شهریور ماه ۱۳۲۵ تا تاریخ دهم شهریور ماه ۱۳۳۵ به میزان پیشنهادی ضمن لوایح تقدیمی به مجلس شورای ملی تأیید می‌شود.
رئیس- آقای عمیدی‌نوری. (دکتر شاهکار- بنده قبلاً اجازه خواسته بودم)
عمیدی‌نوری- در این ماده چهار قطعاً ذهن نمایندگان محترم کاملاً متوجه است چون در شور اول بحث مفصلی شد و پیشنهادی هم بنده داده بودم که رفت به کمیسیون، خود بنده هم در کمیسیون
بهداری حاضر شدم و مورد موافقت کمیسیون بهداری هم قرار گرفت بعداً معلوم می‌شود که در کمیسیون بهداری اتخاذ شد و موضوع پیشنهاد بنده در ماده منطور نشد عرض بنده در ماده چهار هیچ ارتباطی به موضوع دکتر بالتازار ندارد، البته از نظر اداره کردن یک مؤسسه بزرگ ما یک شخصیت عالی‌مقامی انتخاب شده است و بسیار خوب است و دولت صلاح دانسته است چنانچه این لایحه را آورده است و ما هم موافق بودیم و این ماده سه هم برای این بوده است که عملیات ایشان معلوم بشود چه بوده ولی عرض بنده این است که به همان دلیلی که جناب آقای نخست‌وزیر گفتند اغلب متوجه فرمایشات‌شان هستم که بی‌اندازه اتکا می‌کنند به اجرای قوانین و واقعاً هم همین طور است و عقیده‌شان این است که روزی کار مملکت درست می‌شود که ما به قانون احترام بگذاریم و قوانین را درست اجرا کنیم به اتکا همین نظر خودشان که مورد توجه نمایندگان محترم هم هست بنده هم نظرم این است که فلسفه این که یک چنین لایحه‌ای دولت می‌آورد به مجلس و دو مرتبه می‌رود به کمیسیون‌ها و شور اول و دوم می‌شود و تصویب می‌شود و حالا در مجلس مطرح می‌شود حتی بحث می‌شود در این که دهم شهریور باشد یا تاریخ تصویب اینها همه ناظر بر این است که باید استخدام یک شخص خارجی لایحه‌اش از مجلس شورای ملی بگذرد مجلس شورای ملی اجازه بدهد مدتش از کی باشد تا کی و با چه میزان حقوقی این مستخدم حقوق دریافت بکند اما این کار متأسفانه نشده برای این که پیدا است که ما از شهریور ۱۳۲۵ تا شهریور ۱۳۳۵ یعنی ده سال یعنی سه تا از این لایحه‌ها چون این لایحه مدتش سه سال است یعنی سه مرتبه سه سال یا یک مرتبه ده سال باید یک لایحه‌ای آمده باشد به مجلس شورای ملی و تصویب شده باشد که دکتر بالتازار از شهریور ۲۵ مستخدم دولت ایران هستند حقوق‌شان هم همین است یا هر مقداری که بوده البته این کار صحیحی بود و وظیفه ما بود چنانکه الان سال ۳۶ هست و تصویب می‌کنیم و می‌گوییم سه سال دیگر هم باشد و خدمت بکند و تربیت بکند غرض بنده این است که نسبت به ده سال از شهریور ۲۵ تا شهریور ۳۵ معلوم می‌شود قانونی که از مجلس شورای ملی نگذشته است و استخدام ایشان از طرف قوه مقننه مجاز شناخته نشده است و حقوق‌شان هم معلوم نشده است و حالا مجلس شورای ملی در ضمن تصویب استخدام جدیدی نسبت به خدمت از سال ۱۳۲۵ تا حالا که سال ۱۳۳۶ است چه می‌گوید در ماده ۴ می‌گوید: عمل دولت شاید یک دولت نیست ده تا دولت در این مدت داشته‌ایم دولت دایر به ادامه استخدام و پرداخت حقوق و مزایای آقای دکتر بالتازار از تاریخ دهم شهریور ماه ۱۳۲۵ تا تاریخ دهم شهریور ماه ۱۳۳۵ تأیید می‌شود بنده معتقد نیستم که مجلس شورای ملی نباید بنشیند کارهای خلاف قانونی دولت‌ها بکنند بعد مجلس بیاید بگوید من تأیید می‌کنم آن اعمالی که قرار بود طبق قانون اساسی و طبق قوانین با تصویب مجلس باشد دولت‌های گذشته نکرده‌اند و به عقیده بنده هر دولتی برخلاف قانون عملی بکند طبق قوانین مجازات عمومی و قوانین دیگر مسئولیت دارد و این صحیح نیست که مجلس شورای ملی امروز بیاید عمل دولت‌هایی را در گذشته در ظرف ده سال تأیید کند (دکتر پیرنیا- سابقه هم می‌شود) مخصوصاً که سابقه هم می‌شود و برای مقام و موقعیت مجلس شورای ملی آن هم از طرف یک دولتی که واقعاً احترام می‌گذارد و می‌گوید من می‌خواهم قانون را اجرا اکنم به نظر بنده این یک قدری معارض و متناقض است و الا بنده می‌دانم که یک شخص خارجی استخدام شده است و باید حقوقش هم داده شود در ظرف ده سال خدمت هم کرده البته این مطلبی است به جای خود صحیح ولی تخلف از قوانین و نقض اصول و ایجاد سابقه بر این که دولت‌های دیگر هم بعدها ممکن است یک کارهایی بکنند و بعد بیایند بگویند که مجلس عمل آنها را تأیید کند اشکال من از این جهت است و الا بنده عقیده دارم که دکتر بالتازار باید حقوق ده سال را گرفته باشد شخصی است که خدمت کرده و باید در مقابل خدمت به او حقوق بدهیم این ایراد بنده از طرز کار مربوط به دولت‌ها است و رویه‌ای که مجلس باید اتخاذ کند مجلس نباید کاری بکند که سابقه خلاف اصول وقانون پیش بیاید و البته بنده منتظر توضیحات آقای نخست‌وزیر هستم.
رئیس- آقای نخست‌وزیر
نخست‌وزیر- عرض کنم که بنده با فرمایشات آقای عمیدی‌نوری کاملاً موافق هستم و همان طوری که تکرار کردم همه باید رعایت مقررات و قوانین را بکنیم تا کارها رو به راه بشود استخدام اول دکتر بالتازار از زمانی انجام شد که دوره فترت مجلس بود در سال ۱۳۲۵ بود که مجلس نداشتیم اوضاع و احوال مملکت و وضعیت طوری بود که نشد انتخابات بکنند از این جهت مجلس نداشتیم بعد هم از طرف دولت‌ها مکرر لایحه‌اش به مجلس داده شد و از طرف دولت قصوری نشده مجلس به علل و جهاتی این لایحه را تصویب نکردند (یک نفر از نمایندگان- رد هم نکرد) در کمیسیون مانده است به همین جهت در لایحه قانون بودجه سال ۱۳۲۸ برای همین که فرمودید تبصره ۱۰ را بنده می‌خوانم حقوق ارزی و ریالی مستخدمین خارجی که استخدام آنها از طرف کمیسیون‌های مربوطه مجلس شورای ملی به تصویب رسیده ولی هنوز در جلسه عمومی مجلس به تصویب نرسیده است عموماً پرداخت می‌شود پس مجوز قانونیش را تحصیل کرده‌اند و طبق آن ماده تا حالا عمل کرده‌اند بنده خیال می‌کنم با این توضیحات خلاف قانونی تا حالا انجام نشده باشد.
رئیس- آقای دکتر شاهکار موافق هستید؟
دکتر شاهکار- بنده مخالف هستم.
رئیس آقای دکتر سید امامی- موافق هستید؟ (دکتر سید امامی- بلی) بفرمایید.
دکتر سید امامی- بنده می‌خواهم عرض کنم که این لایحه واقعاً یکی از لوایح بسیار خوبی است که تا به حال به مجلس آمده راجع به موضوع دکتر بالتازار خیلی صحبت شده بنده از وقتی که وکیل شده‌ام این لایحه در کمیسیون بهداری و اینجا مطرح بوده است و باید عرض کنم که قصوری از طرف دولت مطلقاً نشده دولت لایحه آورده در کمیسیون‌ها مطرح شد به واسطه اختلاف نظری که راجع به دکتر بالتازار بوده لایحه مانده است (یکی از نمایندگان- بی‌خود) بالاخره بی‌خود یا با خود یک عده‌ای موافق بوده‌اند یک عده این مخالف بوده‌اند یک وضع خاصی این لایحه پیدا کرده بود که نتوانسته بودند در کمیسیون‌ها به نتیجه قطعی برسند و چندین دفعه در کمیسیون رسیدگی کردیم و به اینجا رسیدیم که این پول باید داده بشود. بالاخره وقتی قصور از طرف خود ما شده است دیگر نباید دولت‌های وقت را مقصر بدانیم در این قسمت رسیدگی شده این حق دکتر بالتازار بوده و دولت هم مطابق قانون عمل کرده بنابراین بنده از آقایان می‌خواهم تقاضا کنم که نسبت به این ماده رأی بدهند راجع به مواد دیگر هم خیلی بحث کردیم راجع به این که آقای دکتر بالتازار یک عده‌ای تربیت بکنند این را هم می‌خواهم عرض کنم همین طور است عده‌ای هستند در بنگاه پاستور تربیت شده‌اند و یک عیبی هم هست که متأسفانه آن هم متوجه خود ما است که متأسفانه از متخصصین خارجی آن طور که لازم است استفاده نمی‌کنیم و تشکیلات‌مان خوب نیست که از آنها خوب استفاده کنیم یک عده اشخاص مجرب یک عده اشخاصی که واقعاً می‌خواهیم از آنها استفاده کنیم باید زیر دست متخصصین بگذاریم که آنها تربیت شوند و بعدها به توانیم از وجود آنها استفاده کنیم ولی در این قبیل موارد اعمال نظر می‌شود و یک افراد غیرمناسبی را می‌گذارند که آنها ترتیب نمی‌شوند بنابراین قصور از طرف خود ما است باید یک عده‌ای را انتخاب کنیم و زیر دست متخصصین خارجی بگذاریم که آنها متناسب با تربیت باشند در صورتی که تا به حال همیشه اشخاصی گمارده شده‌اند که نامناسب هستند آنها هم تربیت نمی‌شوند بنده تصور می‌کنم این لایحه چنانکه عرض کردم و همان طور که گفته شده است ده سال تمام است که وقت کمیسیون‌های مجلس را گرفته اگر آقایان اجازه بفرمایند دیگر مخالفتی نگردد و تصویب و تمام بشود (احسنت)
رئیس- آقای دکتر شاهکار بفرمایید.
دکتر شاهکار- عرض کنم قربان هیچ بحثی نیست راجع به استخدام آقای دکتر بالتازار و خدماتی که ایشان در انستیتو پاستور کرده‌اند و لزوم استخدام و مفید بودن ایشان این مطلب به هیچ‌وجه من‌الوجوه مورد بحث بنده نیست و به ماده یک و دو و سه هم رأی دادم ولی بنده در این موضوع مخصوصاً جلب توجه آقایی رئیس مجلس شورای ملی را می‌کنم و از مقام محترم‌شان استدعا دارم به این مطلب بنده توجه بفرمایند.
رئیس- چی آقا؟ بفرمایید.
دکتر شاهکار- استدعای بنده این است که مخصوصاً در این مطلبی که عرض می‌کنم حضورتان مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی توجه بفرمایند که چه عرض می‌کنم بنده خیال می‌کردم که جناب آقای رئیس محترم مجلس به عنوان حافظ قانون و ریاست قوة مقننه اجازه طرح یک چنین ماده‌ای را در مجلس شورای ملی نخواهند داد.
رئیس- حالا بنده یک نظر اصلاحی گرفته‌ام و به اطلاع مجلس می‌رسانم شما بیانات‌تان را بکنید بنده متوجه هستم.
دکتر شاهکار- بنده می‌توانم نظر خودم را به مجلس بدهم.
رئیس- البته می‌توانید و به همین جهت است که خودم یک نظر اصلاحی گرفته‌ام که مخالف قانون هم نباشد. بفرمایید.
صدرزاده- یک کمی ناراحت شدید.
دکتر شاهکار- بنده مسلماً ناراحت می‌شوم (بعضی از نمایندگان- چرا؟) چرا را عرض می‌کنم مادامی که قوة مقننه به عنوان یک فرد می‌خواهد کار کند هیچ پیشرفت نمی‌کند وقتی که یک نفر بگوید من نظرم این است که این دستگاه قوة مقننه نیست، بنده هم نظر دارم.
رئیس- این که بنده می‌گویم نظر اصلاحی گرفته‌ام البته بسته برای مجلس شورای ملی است که مطابق قانون اساسی آن عیبی که شما می‌گویید رفع شده باشد من تصدیق می‌کنم که عمل دولت را مجلس این طور نباید تأیید کند من هم این کار را نکردم، و در غیبت من خیلی کارها شده است این دلیل نمی‌شود. بفرمایید.
دکتر شاهکار- با کمال ادب و نزاکت این را عرض کردم و گفتم اجازه بفرمایید بنده روی این کار فکر کرده‌ام بنده هم نظر دارم (در این موقع میز خطابه را ترک کردند) (مهندس اردبیلی- بفرمایید)
رئیس- اولا اینجا آقای عمیدی‌نوری
پیشنهادی کرده‌اند و به کمیسیون هم رفته‌اند، کمیسیون قبول نکرده و مطابق آیین‌نامه حق دارند در اینجا مطرح کنند ثانیاً من نظرم را به اطلاع مجلس می‌رسانم و هر تصمیمی که مجلس اتخاذ کرد البته مطاع است نظرم این است که عمل دولت راجع به استخدام برداشته شود و پرداخت حقوق و مزایای آقای دکتر بالتازار از تاریخ دهم شهریور ماه ۱۳۲۵ تا تاریخ ۱۰ شهریور ماه ۱۳۳۵ به میزان پیشنهادی ضمن لوایح تقدیمی به مجلس شورای ملی تصویب می‌شود و لازم به تأیید عمل دولت نیست، پرداخت یک حقوق و مزایایی است که مجلس اجازه می‌دهد به هر حال آقایانی که در مجلس بوده‌اند می‌دانند این مرد ده سال است که در این مملکت هست، تازه هم که نیامده آقای صدرزاده مخالف هستید؟ (صدرزاده- بنده موافق هستم) بفرمایید.
صدرزاده- بنده همان طور که راجع به مسئله مدت استخدام مخالفت کردم با این که اضافه بشود از تاریخ ۱۰ شهریور دلیلم این است که مستخدمین خارجی حتی‌المقدور باید مدت استخدام‌شان کوتاه باشد برای این که اگر از وجودشان بی‌نیاز نشدیم و احتیاجی به استخدام مجددشان داشتیم بدانیم اما راجع به این ماده، در کمیسیون مفصل بحث شد ملاحظه بفرمایید که وزارت بهداری مرتب لایحه استخدام ایشان را به کمیسیون بهداری مجلس شورای ملی داده بود حالا چه موانعی بوده یا چه گرفتاری‌هایی بوده که کمیسیون‌های مجلس شورای ملی موفق نشده‌اند این لایحه را به تصویب مجلس برسانند امر دیگری است و این مرد هم ده سال در اینجا خدمت کرده به اضافه مطابق توضیحی که آقای انواری در جلسه کمیسیون دادند حقوقی که به دکتر بالتازار می‌پرداخته‌اند ضمن بودجه عمومی مملکت بوده است و بودجه عمومی مملکت هم در مجلس تصویب می‌شده است پس در حقیقت یک تصویب ضمنی نیست به حقوق دکتر بالتازار ضمن تصویب بودجه‌ها شده است حالا همان طور که فرمودند البته مجلس شورای ملی می‌تواند نسبت به گذشته هم اظهارنظر بکند برای اختیاراتی که دارد نسبت به گذشته و حتی نسبت به آینده هم می‌تواند اظهارنظر کند و بسته است به تصویب اکثریت آقایان، اگر دورة دیگری آن مصوبات را اصلاح ندانستند اجرا کنند قانون را نسخ می‌کنند به هر حال این اختیار را مجلس شورای ملی دارد حالا هم برای اصلاح عبارتی که مقام ریاست فرمودند و این که اجازه پرداخت داده شود نه تأیید عمل دولت باشد که عمل او به تصویب مجلس نرسیده، با این اصلاح عبارتی آن اشکالی هم که جناب آقای دکتر شاهکار فرمودند مرتفع می‌شود و اصلاً برای مدت باقیمانده استخدام آقای دکتر بالتازار با تصویب قانون حقوقش پرداخت می‌شود.
رئیس- آقای مشایخی بفرمایید.
مشایخی (مخبر کمیسیون دارایی و بودجه)- بنده از طرف کمیسیون دارایی به استحضار آقایان می‌رسانم که این موضوع در کمیسیون مورد مذاکره واقع شد و با مراجعه به سوابق که یکی از آنها را قرائت می‌کنم.
رئیس- شما مخبر کمیسیون بودجه مگر نیستید؟ گزارش کمیسیون بودجه را بدهید.
مشایخی- بنده هم مخبر کمیسیون بودجه و هم مخبر کمیسیون دارایی هستم، موقعی که در کمیسیون بودجه این موضوع مطرح شد به سوابق مراجعه کردیم یک لایحه‌ای است که حالا به عرض آقایان می‌رسانم لایحه‌ای که دولت تقدیم مجلس شورای ملی می‌کند در تاریخ ۳/ ۷/ ۳۵ برای تحصیل اجازه استخدام دکتر بالتازار و می‌نویسد چون در شهریور ماه سال جاری مدت استخدام پنج ساله دکتر مارسل بالتازار موضوع لایحه قانونی سال ۳۰ به اتمام می‌رسد تقاضای تمدید استخدام او را می‌نماید بنابراین در سال ۱۳۳۵ دولت این لایحه را داده است برای تمدید استخدام این شخص و استناد کرده است به لایحه قانونی که در سال ۳۰ داده شده است علی‌هذا در سررسیدهای مقرر یعنی به محض انقضای مدت دولت تقاضای مجوز قانونی کرده است النهایه در مجلس شورای ملی سیر نهایی خاتمه پیدا نکرده بنابراین با توجه به تبصره ۱۰ قانون اجازه پرداخت دو دوازدهم سال ۱۳۲۸ که به طور کلی اجازه داده است در مورد مستخدمین خارجی حقوق ریالی و ارزی آنها که به تصویب کمیسیون رسیده است مادام که لایحه آن به مجلس شورای ملی عرضه نشده پرداخت بشود و با توجه به این سوابقی که عرض کردم کمیسیون بودجه پرداخت حقوق را بلامانع تلقی کرده است در واقع دولت در سررسیدهای مقرر تقاضا کرده لایحه قانونی به مجلس داده است و در کمیسیون‌های مجلس مانده است.
رئیس- آقای سعید مهدوی موافق هستید؟
سعید مهدوی- بنده موافق هستم.
رئیس- آقای اردلان (اردلان- بنده موافق هستم) آقای سعید مهدوی بفرمایید.
سعید مهدوی- بنده تعجب می‌کنم، در مورد شخص دکتر بالتازار هر چه آقایان آمده‌اند صحبت کرده‌اند تعریف و توصیف راجع به خدمت این شخص بوده و ایرادشان در این است که چرا دولت‌های گذشته در موقع مقتضی نیامده‌اند به مجلس مجوزی برای این کار تحصیل کنند بنده در شور اول این لایحه خاطرم هست که این توضیح را اینجا دادم که در مواقع معین دولت‌ها آمده‌اند و از مجلس‌ها اجازه خواسته‌اند ولی مجلس‌ها به علت گرفتاری‌هایی که داشته‌اند به این لایحه اعتنا نکرده‌اند و تصویب نشده و در بودجه‌ها همه جا اسم پرداخت حقوق آقای دکتر بالتازار هست و پرداخت شده اما حالا یک نکته‌ای را بنده می‌خواهم عرض کنم و با آقایان در میان بگذارم و آن این است که حالا آمدیم دولت‌های گذشته یک خبطی کرده‌اند از نقطه‌نظر اصول خطایی است برای دولت‌ها (یک نفر از نمایندگان- جرم است) جرم است ولی ارتباطی به استخدام این شخص و دولت فعلی ندارد به او چه مربوط است عوض این که ما بیاییم از این دولت اظهار تشکر بکنیم که اگر قبلاً خبطی شده این دولت متوجه شده و آمده لایحه‌ای تقدیم مجلس کرده و خواسته است مجوزی برای استخدام این شخص بگیرد اگر تا به حال در مجلس تصویب نشده است این چه ربطی به این دولت دارد. آقا این دولت آمده نظر خودش را گفته و خواسته تحصیل مجوز قانونی بکند و جهت استخدام این شخص این لایحه را تقدیم کرده اما اگر جرمی که واقع شده باشد نه به این دولت مربوط است نه به آقای دکتر بالتازار بلکه از او تشکر و تقدیر هم می‌کنیم و از خدماتش توصیف و تعریف. (صدرزاده- کسی که پول می‌گیرد و خدمت می‌کند دیگر تشکر ندارد) اگر مسلم شد که خدمت کرده کار نداریم به این که پول می‌گیرد اگر یک نفر پول گرفت و خوب خدمت کرد آن هم تشکر دارد (صدرزاده- معلوم هم نیست که خیلی خوب کار کرده باشد) راجع به او بنده دیده‌ام که در خارج خدماتش را همه تأیید می‌کنند اما اگر به نظر بنده یک خبطی هم واقع شده باشد باید یک فرمولی تهیه بشود که بعدها این حبط تجدید نشود به هر حال به استخدام آقای دکتر بالتازار ارتباطی ندارد.
رئیس- کسی دیگر اجازه صحبت نخواسته یک پیشنهادی آقای عمیدی‌نوری کرده‌اند که علی ای حال اگر هم در سابق نکرده بودند چون تجزیه است امروز هم می‌توانسته‌اند بکنند. و یکی هم آقای دکتر شاهکار پیشنهاد کرده‌اند پس دو پیشنهاد رسیده است که راجع به تجزیه است قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
اینجانب پیشنهاد تجزیه می‌دهم نسبت به جمله «عمل دولت دایر به ادامه استخدام» نسبت به بقیه عبارت ماده.
عمیدی‌نوری- اجازه بدهید توضیح بدهم.
رئیس- تجزیه صحبت ندارد اما برای این که آقایان می‌خواهند رأی بدهند ملتفت بشوند چون حذف یک قسمتی را پیشنهاد کرده‌اند و راجع به تمام ماده است ایشان پیشنهاد تجزیه کرده‌اند که عمل دولت راجع به استخدام تجزیه شود پس دو مرتبه ما رأی می‌گیریم یکی به این تجزیه که شما می‌گویید بدون این جمله و نسبت به باقیش رأی می‌گیریم پرداخت حقوق و مزایای آقای دکتر بالتازار از تاریخ دهم شهریور ۲۵ تا تاریخ دهم شهریور ۳۵ به میزان پیشنهادی ضمن لوایح تقدیمی مجلس تصویب می‌شود (یک نفر از نمایندگان- تصویب می‌شود) من هم می‌گویم تصویب اما حالا آقایان باید بدانند اگر رأی موافق بدهند این ماده به این طور اصلاح می‌شود (مهندس هدایت- این ماده به این ترتیب اشتباه است برای این که تا تاریخ تصویب این قانون دهم شهریور ۳۵ می‌شود) (مشایخی- اگر کلمه تاریخ تصویب این قانون را بگذارید از آن وقت است که قانون را آورده‌اند)
رئیس- از تاریخ ۱۰ شهریور که قانون را آورده‌اند.
مهندس هدایت- تا تاریخ حاضر می‌شود برای این که سه سال از تاریخ حاضر است.
رئیس- سه سال را که ماهنوز رأی نگرفته‌ایم آقای مخبر کمیسیون بهداری
مخبر کمیسیون بهداری (دکتر سعید حکمت)- اجازه بفرمایید بنده توضیح بدهم تا تاریخ تصویب این قانون است و در این قانون هم صریحاً قید شده یعنی تا تاریخ تصویب این قانون.
صدرزاده- در کجا قید شده؟
مخبر- در ماده یک صدرزاده قبول نشد.
مخبر- بعد در ماده ۴ به این ترتیب اصلاح می‌شود پرداخت حقوق و مزایای آقای دکتر بالتازار ازتاریخ دهم شهریور ۲۵ تا تصویب این قانون به میزان پیشنهادی ضمن لوایح تقدیمی به مجلس شورای ملی تأیید می‌شود.
رئیس- نخیر این باید ۳۵ باشد برای این که طبق این لایحه‌ای که آورده‌اند این طور است به وزارت بهداری اجازه داده می‌شود آقای دکتر بالتازار تبعه دولت فرانسه را به سمت رئیس بنگاه پاستور ایران از تاریخ دهم شهریور ماه ۱۳۳۵ برای مدت سه سال دیگر با شرایط زیر استخدام نماید پس تا آن وقت را ما تأیید می‌کنیم چون این لایحه‌ای است که به این صورت آمده است اگر بخواهید مدت را تمدید بکنید باید کمیسیون بگوید کار دیگر نمی‌شود کرد.
دکتر بینا- قبول بفرمایید از تاریخ تصویب این قانون مقرری را بدهند.
دکتر شاهکار- اجازه می‌فرمایید پنج دقیقه بنده این مطلب را توضیح بدهم؟
رئیس- بفرمایید.
دکتر شاهکار- عرض کنم همان طور که آقای سعید مهدوی تذکر دادند موضوع دکتر بالتازار مطرح نیست، یک اصل
کلی مطرح است و آن این است که تالی فاسد این ماده رآ قایان محترم در نظر بگیرید اگر این ماده ۴ رد شود همان طوری که بنده پیشنهاد کردم یک عده از آقایان را می‌گیرند و می‌برند در دیوان عالی کشور به عنوان تصرف غیرقانونی در اموال دولتی تعقیب می‌فرمایند و بنده این را می‌خواهم چرا؟ برای این که یک کار مجلس شورای ملی در رأس همه کارهایش است و آن نظارت در خرج است که اصلاً مجلس شورای ملی اجازه بدهد و دولت خرج کند دولت دکتر اقبال آمده است می‌گوید که آقا این کار شده است و مربوط به دولت ایشان هم نیست می‌گوید من هم به قانون احترام می‌گذارم البته ما هم همین طور ایشان را می‌شناسیم اما اگر بعد از ده سال یک دولتی اعمال قانونی را انجام ندهد و بعد بگوید که من می‌روم چکی اجازه می‌گیرم تمام این قوانین و تمام این مقرراتی که ما گذرانده‌ایم ارزش ندارد (یک نفر از نمایندگان سوءنیت که نداشته‌اند در پرداخت) عرض کنم جناب آقای دکتر اقبال که فرمودند به موجب تبصره ۱۰ قانون اجازه پرداخت سال ۱۳۲۸ است آقای دکتر اگر ملاحظه بفرمایید آن ماده مربوط به قانون بودجه ۱۳۲۸ است مجوز ۲۹ و ۳۰ و ۳۱ و ۳۲ و ۳۳ و ۳۴ و ۳۵ شما چیست؟ اما حالا که می‌خواهید اصلاح کنید یک راه دارد اقلاً این جور رأی بدهید بگویید مجلس دوره نوزدهم در این تاریخ اجازه می‌دهد و حقوقی را که تا به حال دولت پرداخته است تأیید می‌کند یعنی شما عمل خلافی را امروز نمی‌کنید مجلس چطور می‌تواند نسبت به سال ۲۵ رأی بدهد من در سال ۲۵ نماینده مجلس نبودم من صلاحیت تصویب کارهای آن دوره را ندارم، از این نظر تقاضا می‌کنم پیشنهاد این جوری بشود مجلس شورای ملی اجازه می‌دهد و حالا حقوقی را که از آن تاریخ تا این تاریخ دولت پرداخته است تأیید می‌کند حسن این کار چیست؟ اولاً شما یک عمل خلاف قانون نکردید ثانیاً سابقه‌ای نشده است از برای این که دولت مخارج خودش را بکند و بعد از ده سال بیاید اجازه آن عمل را از شما بگیرد ثالثاً امروز شما در امری دخالت نمی‌کنید که صلاحیت ندارید و تأیید عمل ۱۳۲۵ دولت موقع که شما نماینده مجلس نبوده‌اید برخلاف قانون است.
رئیس- به این ترتیب ممکن است که آقای وزیر بهداری تقاضا کنند از تاریخ تصویب و آقای مخبر کمیسیون بهداری هم قبول کنند بنده هم قبول می‌کنم که بشود از مجلس رأی گرفت آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری (دکتر راجی)- بنده از مجلس تقاضا می‌کنم که برای پرداخت حقوق و مزایای آقای دکتر بالتازار از تاریخ دهم شهریور ۲۵ تا تاریخ تصویب این قانون اجازه بدهید که این پرداخت‌ها مجاز و قانونی باشد.
مشایخی (مخبر کمیسیون بودجه و دارایی)- بنده موافق هستم با نظر ایشان
مخبر کمیسیون بهداری (دکتر سعید حکمت)- بنده موافق هستم.
صدرزاده- حالا به این ترتیب بنده مخالف هستم بنده عضو کمیسیون هستم و مخالفت هم دارم.
رئیس- چون این شور دوم است در تجزیه کسی نمی‌شود صحبت کند.
صدرزاده- تجزیه نخیر، همین مطلبی که پیشنهاد می‌کنند چون پیشنهاد جدیدی است بنده مخالفت دارم تجزیه هم نیست چون مدت این استخدام برای سه سال معین شده است قانون هم دارد باید مطابق قانون اجازه پرداخت تا ۱۵ شهریور ۳۵ این حقوق را بدهند اینجا که پیشنهاد می‌کند یعنی مدت سه سال بشود ۴ سال اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
رئیس- شما می‌گویید تا تاریخ دهم شهریور ۳۵؟ (صدرزاده- بنده توضیح دارم) آن وقت همه حق توضیح دارند (صدرزاده- ما در کمیسیون بودیم ۲۰ جلسه صحبت شد) بفرمایید ببینم چه می‌فرمایید عیب این است که در شور اول دقت نمی‌شود و آن وقت آقایان اینجا که می‌آید می‌خواهند دقت بشود.
صدرزاده- آقایان صریحاً عرض می‌کنم که با استخدام دکتر بالتازار بسیار از اعضای کمیسیون اصلاً مخالف بودند و بعد بالاخره با زحمات زیادی و مشورت‌های زیادی که شد لایحه‌ای که دولت آورده بود گفتند برای مدت سه سال از ۱۵ شهریور به این طرف استخدامش قبول می‌شود حالا دولت می‌خواهد مدت استخدامش را تمدید کند این مطلب تازه‌ای است و باید بیاید به کمیسیون و مورد بحث قرار بگیرد و الا نمی‌شود توی جلسه آمد یک سال را دو سال کرد و دو سال را سه سال کرد و سه سال را پنج سال اما راجع به این نکته‌ای که جناب آقای دکتر شاهکار فرمودند مجلس می‌تواند نسبت به گذشته هم اظهارنظر بکند ما نماینده مردم هستیم چون مردم خودشان می‌توانند نماینده آنها هم می‌تواند نهایت عمل غیرقانونی را می‌خواهیم تأیید بکنیم که این حقوق پرداخت بشود حالا آن عمل مطابق قانون یا خلاف قانون است بحث علیحده‌ای است به آن کار نداریم اما حقوق دکتر بالتازار را ندهید کی می‌دهد؟ دولت. می‌گویید بدهد و تصویب نمی‌کنید بدهد پس این حقوق دریافتی را در این مدت پس بدهد؟ این که معنی ندارد.
رئیس- چون این موضوع خیلی مخلوط شد و آقایان متوجه نیستند من از این ماده استفاده می‌کنم آقایان توجه بفرمایید اصلاحاتی که ضمن شور نهایی که شور دوم باشد طبق ماده ۱۱۴ نسبت به لوایح و طرح‌ها تجدید می‌شود در صورت تقاضای مخبر یا وزیر یا معاون او به کمیسیون ارجاع می‌گردد و کمیسیون مکلف است ظرف ۵ روز نظر خود را به مجلس اطلاع دهد و نیز مجلس می‌تواند به موجب تذکر رئیس یا پیشنهاد ۱۵ نفر از نمایندگان و تصویب مجلس اصل طرح یا لایحه و کلیه پیشنهادها را بدون تفکیک به کمیسیون ارجاع نماید که ظرف ۵ روز مجدداً به مجلس گزارش دهد. من حالا برای پنج روز می‌فرستم به کمیسیون ولی با رأی مجلس آقایانی که با این موضوع موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد کمیسیون مکلف است تشکیل بشود و بعد از پنج روز این گزارش را بیاورند به مجلس.
دکتر سید امامی- فقط کمیسیون بهداری یا سایر کمیسیون‌ها؟
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- کمیسیون‌های بودجه و بهداری دستور جلسه آینده بعد از سؤالات گزارش کمیسیون استخدام راجع به کارمندان فنی است و جلسه روز سه‌شنبه خواهد بود.
(مجلس ۴۵ دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت