مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ خرداد ۱۳۲۴ نشست ۱۳۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویبنامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات- اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آئین‌نامه‌ها - بخش نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
سال اول - شماره ۱۰۴ مدیر: سیدمحمد هاشمی نماینده مجلس شورای ملی - چهارشنبه ۳۰ خرداد ماه ۱۳۲۴
دوره چهاردهم قانونگذاری
جلسه ۱۳۰
شماره مسلسل ۱۳۹۸
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز سه شنبه ۲۹ خرداد ۱۳۲۴ نشست ۱۳۰
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- طرح بودجه سال ۱۳۲۴ مجلس
۳- حضور هیئت دولت در مجلس و خروج عده ای از نمایندگان و ختم جلسه بعنوان تنفس
مجلس یک ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای سید محمد طباطبائی تشکیل گردید.
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
مجلس نیم ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای سید محمد‌صادق طباطبایی و صورت جلسه ۱۷ خرداد ماه خوانده و تصویب شد.
اسامی غایبین جلسه یکشنبه ۲۷ خرداد ماه
غایبین با اجازه - آقایان فرمند- دهستانی
غایبین بی‌اجازه - آقایان : امینی- دکتر اعتبار- شجاع- کفایی- دولت‌آبادی - امیر ابراهیمی - سلطانی- سید ضیاء‌الدین - عباس مسعودی- شریعت‌زاده- تهرانی - دهقان- ذکایی- لنکرانی - پوررضا.
جمعی ازآقایان ورود در دستور را تقاضا و پس از مخالفت آقای فیروزآبادی نسبت به آن رأی گرفته شده تصویب و دو فقره طرح قانونی یک فوریت یکی از طرف آقایان دکتر مصدق و جمعی دیگر راجع به اجرای مدلول ماده واحده مصوب ۳۰ فروردین ماه ۱۳۲۴ برای پرداخت حقوق و هزینه وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی در خرداد ماه ۱۳۲۴ و دیگری از طرف آقای بهبهانی و عده دیگر از آقایان راجع به همین موضوع برای دو ماهه خرداد و تیر قرائت و آقای بهبهانی مربوط به دو دوازدهم را مقدم و آقای طوسی با نظر ایشان مخالف و معتقد به تصویب یک دوازدهم بودند و بالأخره بر حسب نظر مقام ریاست مقرر گردید بالفعل پیشنهاد مربوط به یک دوازدهم مطرح و در صورت توافق نظر و تصویب مجلس شورای ملی به دو دوازدهم تبدیل شود.
در ضمن مذاکره در فوریت طرح پیشنهادی آقای محمد طباطبایی از لحاظ تأخیر در تصویب بودجه و احتراز از تکرار عمل در ماه تیر معتقد به تصویب دو دوازدهم بود و آقای نقابت به عنوان مخالف به استناد اصل ۴۰ قانون اساسی حضور وزیر مسئول یا معاون او را هنگام مذاکره در طرح پیشنهادی ضروری می‌شمردند و بالأخره با موافقت مجلس شورای ملی مقرر گردید معاون وزارت دارایی حاضر شده سپس لایحه مورد بحث قرار گیرد.
گزارشی از کمیسیون عرایض و مرخصی راجع به مرخصی آقای صفوی قرائت و پس از مخالفت آقای فیروزآبادی نسبت به آن رأی گرفته شده تصویب و دوازده فقره گزارش دیگر راجع به مرخصی آقایان:
افخمی - ساسان مرات اسفندیاری - فرهودی - نقابت- گرگانی- ذوالقدر- فرمند- تیمورتاش- عدل- صدر‌قاضی و فولادوند قرائت و نسبت به هر یک جداگانه رأی گرفته شده هر دوازده فقره تصویب ضمناً از طرف آقایان فاطمی و مجد ضیایی به کمیسیون عرایض تذکر داده شد ابتدا و انتهای مرخصی‌ها را تعیین نموده و رعایت حضور اکثریت کافی را در مرکز بنمایند پس از توضیح آقای حاذقی مخبر کمیسیون عرایض دائر به تأمین این منظور چون آقای دکتر مهیمن معاون وزارت دارایی حاضر شده بودند نسبت به فوریت طرح پیشنهادی مربوط به یک دوازدهم رأی گرفته شده تصویب و ماده واحده مطرح و آقای نبوی با تصویب بودجه کشور به صورت یک دوازدهم مخالف و عقیده داشتند هر چه زودتر کمیسیون بودجه تشکیل و گزارش بودجه کل را برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی نماید ضمناً توجه کمیسیون را نسبت به تجدید نظر درباره از اقلام مربوط به مطالبات اشخاص از وزارت جنگ و جلوگیری از سوء‌استفاده بعضی از اشخاص جلب و پس از توضیح آقای ملک‌مدنی در تأمین نظریه ایشان چون عده معتقد به کفایت مذاکرات بودند و مخالفی هم نبود شش فقره پیشنهاد از طرف آقایان: اقبال- مجد ضیایی - اردلان - پروین گنابادی - دکتر آقایان و صدر‌قاضی قرائت و پس از مذاکره و توضیح دو پیشنهاد اولی مسترد و چهار فقره اخیر رد و نسبت به ماده واحده با ورقه اخذ رأی شده به اتفاق آرا ۹۵ نفر عده حضار تصویب شده آقای کاظمی طرح لایحه شهرداری‌ها را پیشنهاد و آقای نجومی طرح بودجه سال ۱۳۲۴ مجلس را تقاضا نمودند پس از توضیح آقایان کاظمی و نجومی و مخالفت آقای دکتر کشاورز با طرح بودجه مجلس و اظهارات آقایان مجد ضیایی و هاشمی در تأیید هر دو پیشنهاد و ضرورت تعیین تکلیف شهرداری‌ها و تقدیم طرح بودجه مجلس از نظر تعیین تکلیف پرداخت حقوق خرداد ماه کارکنان مجلس بالأخره بر حسب پیشنهاد آقای هاشمی و موافقت مجلس مقرر گردید موضوع بودجه مجلس و شهرداری‌ها در دستور جلسه آینده قرار گیرد جلسه آتیه به روز سه‌شنبه ۲۹ خرداد ماه سه ساعت به ظهر موکول و دستور آن بودجه مجلس و لایحه شهرداری‌ها مقرر و مجلس ۴۰ دقیقه بعد از ظهر ختم شد.
رئیس - در صورت مجلس مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) چون عده کافی برای رأی نیست رأی را بعد می‌گیریم دو نفر قبل از دستور اجازه خواسته‌اند (جمعی از نمایندگان- دستور دستور)
فیروزآبادی - بنده مخالفم با ورود در دستور
رئیس - بفرمایید
فیروزآبادی - البته کارهای مهمی داریم مجلس اما امروز شاید مطرح نشود، و شاید در بین نیاید در هر صورت بنده عقیده‌ام این است که اجازه داده بشود اگر یک اشخاصی مذاکراتی قبل از دستور می‌خواهند بکنند به طریق مختصر گفته بشود بی‌نتیجه هم نخواهد بود (صحیح است) کار لازم مهمی هم داریم اما گمان نمی‌کنم که بگذرد استدعا می‌کنم اجازه بدهید بنده چهار کلمه عرض مختصر عرض می‌کنم و آقایان دیگری هم که اجازه خواسته‌اند مختصراً حرف بزنند بعداً وارد دستور شویم.
رئیس - رأی می‌گیریم به ورود در دستور . (جمعی از نمایندگان- عده کافی نیست) - (یمین اسفندیاری – تا عده کافی شود اجازه بفرمایید صحبت بکنند) (اردلان - اعلام رأی شده) (در این موقع برای اخذ رأی کافی شد)
رئیس - چون مخالفی نبود صورت مجلس تصویب شد رأی می‌گیریم به ورود در دستور آقایانی که موافقند با ورود در دستور قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
- طرح بودجه سال ۱۳۲۴ مجلس
۲- طرح بودجه سال ۱۳۲۴ مجلس
رئیس - لایحه بودجه مجلس مطرح است (صحیح است) مذاکره در کلیات است آقای مجد ضیایی
مجد ضیایی- بنده در بودجه مخالفتی نداشتم فقط خواستم از آقای هاشمی و آقای نجومی بپرسم اولاً این که راجع به ورثه مرحوم ارباب کیخسرو نوشته شده است چون سابقاً یک حقوقی از مجلس گذشته است می‌خواستم ببینم این علاوه از آن است یا عینی همان است یا علاوه از آن است یکی هم می‌خواستم از آقای هاشمی بپرسم راجع به ۱۲ ماهه اداره روزنامه رسمی‌که پنج میلیون و نهصد و نود و پنج هزار و ششصد و چهل و شش ریال است در آنجا این چهار میلیون و ۵۰۰ هزار ریال برایش درآمد پیش‌بینی شده است و این کسری چطور بایستی تأمین شود و وضعیت روزنامه رسمی را درست تشریح بفرمایید مخالفت بنده همین است.
رئیس - آقای مخبر .
مخبر ( آقای فداکار)- عرض کنم سؤالی را که آقای مجد ضیایی کردند در پایان ماده ذکر شده است این همان چیزی است که سابقاً تصویب شده منتها چون منشأ خدمات مرحوم ارباب کیخسرو در مجلس بوده برای تشویق کارکنان مجلس بوده مجلس محول شده و یکی هم راجع به قسمت روزنامه رسمی چون آقای هاشمی خودشان اجازه خواسته‌اند توضیح می‌دهند.
رئیس - آقای نبوی.
نبوی - لوایحی که مطرح است اگر شخصی بخواهد توضیح بخواهد ناچار است در ستون موافق یا مخالف اسم بنویسد تا بتواند توضیح بدهد اساساً بنده مخالفتی با بودجه مجلس نداشتم و توضیحی که خواستم عرض کنم همین بود که به طور اختصار آقای مجد فرمودند ما سابق یک مجله رسمی وزارت دادگستری داشتیم و یک صورت مذاکرات مجلس که اولی در اداره ثبت وزارت دادگستری چاپ می‌شد و دومی در مجلس بعد آوردند این هر دو را در مجلس و اسمش را گذاشتند روزنامه رسمی کشور البته گمان می‌کنم که یک کار صحیحی هم بود ولی برای این کار یک رقم درشتی در بودجه گنجانده شده که مناسب نیست رقم خرجی که گذاشته شده است برای این روزنامه تقریباً ۶۰۰ هزار تومان یعنی ۵۹۹ هزار تومان است که مختصری کسر است از ۶۰۰ هزار تومان و در عوض ۴۵۰ هزار تومان عایدات این را فرض کرده‌اند رقم خرج البته رقم قطعی مسلمی است که باید الان داده شود اما ۴۵۰ هزار تومان یک پیش‌بینی است و مشکوک است بنده خواستم استدعا کنم از آقای هاشمی یا آقای فداکار که مخبرند توضیح بدهند که قبلاً هم آیا این دو روزنامه این قدر خرج داشت یا این که یک تشکیلات وسیع خارج از اندازه داده شده که این خرج حالا ایجاد شده اگر قسمت دوم یعنی تشکیلاتی داده شده که نباید می‌شد، ما نباید وجوه دولتی را به این طریق مصرف کنیم با ۶۰۰ هزار تومان خیلی کارها می‌شود کرد در این مملکت و دیگر این که سابقاً که این مجله رسمی وزارت دادگستری چاپ می شد چون اعلانات انحصار وراثت و تمام اعلانات دولتی در آن درج می‌شد تا آن حد که بنده اطلاع دارم آن مجله نه تنها خرج نداشت بلکه اضافه عایدی هم داشت حالا با بودن همان اعلانات که ظاهراً این سال‌های آخر قیمت اعلانات هم زیاد شده و تمام روزنامه‌هایی هم که اعلان دارد اضافه عایدی دارد و کسر هم ندارد چطور شده روزنامه رسمی قدر مسلم بر فرض این که ۴۵۰ هزار تومان وصولیش هم صحیح باشد باز ۱۵۰ هزار تومان خرج دارد این را خواستم آقایان توضیح بدهند که هم من مانع بشوم و هم عده‌ای از آقایان که همین فکر درشان پیدا شده که رقم ۶۰۰ هزار تومان یک رقم زیادی است قانع شوند.
رئیس - آقای مخبر.
مخبر - عرض کنم که تذکری را که آقای نبوی فرمودند در کمیسیون محاسبات خیلی بحث شد سابقاً البته اطلاع دارید سرکار از وضعیت دادگستری غالباً متهمین در زندان می‌ماندند و برای خرج آگهی و برای اظهارنامه‌هایی که در مجله رسمی درج نمی‌شد و اگر یک کسی یک جرم کوچکی کرده بود که حبس او یک ماه بود چندین سال سه سال، دو سال، یک سال، در حبس بود و بالأخره دادرسی نداشت یک موضوعی که در اینجا هست برای تمام شعب پاسگاه‌های ژاندارمری برای تمام ادارات ایران و برای همه جا فرستاده می‌شود و راجع به خرجش هم که فرمودند مسلم است این به طوری که آقای هاشمی پیش‌بینی کردند تقریبی تعیین شده است اگر دولت خرج آگهی را همان‌طور که سابقاً می‌داده است بدهد عایدات مجله رسمی دو برابر خواهد شد این صورتی را که تعیین کرده‌اند روی تقریب است و البته قدر مسلم عایداتش معلوم نیست ولی در آینده پیش‌بینی می‌شود که اگر توسعه پیدا کند و مطابق مجله رسمی هزینه‌ها گرفته شود عایدات مجله رسمی خیلی زیادتر از این که پیش‌بینی شده خواهد بود سایر توضیحات را خود آقای هاشمی‌خواهند فرمود چون بنا شده است که در کلیات صحبت بشود بنده دیگر عرضی نمی‌کنم.
رئیس - آقای اردلان
اردلان - عرض بنده در موضوع بودجه مجلس شورای ملی یک نکته‌ای است که موقعی که لایحه دو دوازدهم فروردین و اردیبهشت مجلس مطرح بود بنده عرض کردم و از آقای نجومی هم تقاضا کردم که توجهی بفرمایند و متأسفانه در لایحه‌ای که چاپ شده است توجهی به آن عرض بنده نشده و اگر ضرورت اقتضا نمی‌کرد بنده هرگز چنین عرضی نمی‌کردم و آقایان باور بفرمایند که این موضوع صحبتش برای بنده اصلاً مشکل است ولی من وظیفه نمایندگی خودم می دانم که این موضوع را به عرض آقایان نمایندگان محترم مجلس برسانم بنده به موجب یک ارقام ریاضی اینجا ثابت کردم که حقوقی که به نمایندگان مجلس شورای ملی پرداخت می‌شود حقوق ۱۰ روزه آنها است ولی این نکته‌ای که برای بنده مهم بود که خواستم عرض کنم این است که مطابق قانون اساسی و مشروطیت هرکس می‌تواند در امر انتخابات شرکت کند در صورتی که واجد شرایطی باشد که در قانون نوشته شده حالا فرض بفرمایید یک نفر در یکی از نقاط ایران مثل بیرجند با فرض بفرمایید بندرعباس یا سایر نقاط ایران اشخاصی باشند دانشمند تحصیل کرده، فاضل و خودشان را لایق نمایندگی مجلس شورای ملی بدانند ولی ثروت نداشته باشند برای آنها مقدور نیست چرا؟ برای این که یک کسی از بندرعباس یا بیرجند می‌تواند بیاید که لاقل هزینه او را بودجه مجلس کلان بدهد و الا محال است بتواند شرکت کند و آن وقت در کشور ما باید یک مجلسی بیاید تشکیل بشود صرفاً از اشخاصی که تمکن داشته باشند و این از لحاظ قانون اساسی، و مشروطیت به نظر بنده صحیح نیست این است که بنده در این خصوص مخالف بودم و موقعی که برنامه دولت آقای حکیم‌الملک اینجا مطرح بود بنده نتیجه مطالعات خودم را راجع به گرانی از شهریور ۱۳۲۰ به این طرف که با کمال دقت و روی ارقام هندسی مطالعه کرده بودم با یک دلایلی اینجا ذکر کردم و راه حلی هم پیشنهاد کردم ولی بدبختانه آن دولتی که ما به او ردی تمایل داده بودیم و می‌بایستی در یک کار بسیار مهمی قدم بردارد سقوط پیدا کرد و حالا هم دولتی نیست که این هزینه زندگی را بیاورد پایین (قبادیان - چرا آقا دولت هست) بله انشاء‌الله تشریف مهمی می‌آورند و بنده هم عرض خودم را می‌نمایم و امیدوارم که دولت حاضر هزینه زندگی را بیاورد پایین و این اقدامات را هم بکند ولی ما باید کوشش بکنیم و باید رعایت قانون اساسی و رعایت مجلس مشروطیت را بکنیم که تمام افرادی که صلاحیت شرکت در امر انتخابات دارند به آنها این حق را بدهیم نه این که این حق را سلب بکنیم برای این که تمکن ندارند و ثروتمند نیستند بنابراین بنده پس از مطالعه‌ای که در این خصوص کرده‌ام یک پیشنهادی تهیه کرده‌ام و البته در موقعش قرائت می‌شود واز آقایان تمنا می‌کنم اگر این پیشنهاد را صحیح دیدند و با منطق تشخیص دادند قبول کنند مطلب دیگری که در بودجه دارم این است که مجلس شورای ملی دارای ادارات مختلفه‌ای است که یکی از آن ادارات اداره بازرسی است بنده چند کلمه می‌خواهم راجع به اداره بازرسی صحبت بکنم و توجه هیئت محترم رئیسه رابه این اداره معطوف کنم تنها اداره‌ای که با مردم تماس دارد این اداره بازرسی است متأسفانه رفتار این اداره با مردم آنچه که بنده دیدم پسندیده و مطلوب نیست بنده در سه روز قبل چهار روز قبل بود دیدم در حیاط بهارستان یک عده از مدیران جراید مردمان بسیار محترمی روی زمین نشسته بودند به یک وضعیت بدی از آنها جویا شدم گفتند دو تا نیمکت اینجا بود ما روی آن نشسته بودیم تا جلسه تشکیل بشود بازرسی نیمکت‌ها را برداشته است و ما نمی‌دانیم چه کار بکنیم بنده آمدم به آقای حشمتی عرض کردم و ایشان فوراً توجه فرمودند و نیمکت‌ها را گذاشتند البته این خیلی کوچک است ولی ملاحظه بفرمایید اینجا خانه ملت است آقای رحیمیان نظرشان هست پریروز یک کسی از قوچان آمده بود بلیط هم بهش داده بودند منتظر بود که اجازه بهش داده بشود که بیاید ایشان را ملاقات کند ولی جلوی او را گرفته بودند حالا نمی‌دانم آقای رحیمیان یادشان هست یا خیر (رحیمیان - بلی ، بلی )خوب ملاحظه بفرمایید یک عده اشخاصی از ولایات می‌آیند اینجا با یک امیدی که مجلس شورای ملی خانه ملت را تماشا کنند وکلاشان را ملاقات کنند این خوب نیست که آنها را توی آفتاب نگاه دارند بنده نمی‌گویم اداره بازرسی بد کار می‌کند ولی باید یک کاری کند که مردم بیش‌تر به مجلس احترام بگذارند و اینجا را خانه خودشان بدانند و علاقمند باشند البته اگر یک کسی آمد در محوطه بهارستان و برخلاف مقررات و نظامات رفتار کرد مطابق قانون تعقیبش می‌کنند ولی باید هر کسی بتواند اینجا بیاید اینجا دربار و تشریفات و این چیزها را نباید داشته باشد تمام افراد مملکت باید اینجا بیایند و عرایض‌شان را بکنند بتوانند آزادانه داخل شوند با نمایندگان‌شان کار دارند اگر اینجا نیایند پس کجا بروند؟ بنابراین از هیئت محترم رئیسه تقاضا می‌کنم که یک توجه مخصوصی در این قسمت بفرمایند اما قسمت سومی‌که می‌خواستم عرض کنم این بود که در بودجه پارسال یک اعتباری بود به اسم اعتبار متحرک و ازش استفاده می‌شد برای کارمندان جزء مجلس و در موقعی که خوار و بار به قیمت ارزان بود اینها را می‌خریدند و به مستخدمین می‌دادند آخر هر ماه هم از حقوقشان کسر می‌کردند اما امسال در بودجه این اعتبار را ندیدم و پا شدم گفتند که این قلم را اصلاً برداشته‌اند و حذف کرده‌اند چون ضرورت نداشته است و حال آن که به عقیده بنده این یک کمک بسیار مؤثری بود برای کارمندان کوچک مجلس مثلاً همین الان ممکن بود هیزم و ذغال و سایر چیزهایی که مورد احتیاج اینها است الان که ارزان است بخرند و به آنها بدهند و به اقساط از حقوقشان کم کنند مطابق معمول همه جا و حالا هم از آقایان کارپردازان محترم خواهش می‌کنم موافقت بفرمایند که این اعتبار بودجه متحرک در بودجه امسال هم تأمین و منظور بشود عرض بنده همین بود.
نجومی - راجع به قسمت اول که فرمودید در آن مرتبه هم که راجع به حقوق آقایان نمایندگان پیشنهاد فرمودید و بنده نتوانستم پیشنهاد آن را قبول بکنم برای این بود که اعتباری نبود ولی حالا برای این که توضیح داده باشم به فرمایشات جنابعالی عرض می‌کنم که به اظهارات جنابعالی ترتیب اثر داده شد یعنی عین نظر و پیشنهاد جنابعالی را در کمیسیون مطرح کردیم آقایان اعضای کمیسیون هم تشریف داشتند و با این که همه تصدیق کردند که فرمایش حضرتعالی صحیح است و ممکن است شخصی باشد از آقایان نمایندگان که بیاید در تهران و فاقد سرمایه باشد و استطاعت این را نداشته باشد که خانه اجاره کند و اثاثیه بخرد و اقتضا دارد که برای این قسمت یک اعتباری در نظر گرفته بشود روی این قسمت مذاکرات زیادی شد ولی از لحاظ این که به طور کلی اکثریت مردم این مملکت به سختی زندگی می‌کنند و تنگی معیشت برای همه هست بهتر این دیده شد که مجلس هم خودش یک نمونه و سرمشقی باشد برای همه و تحمل این سختی را تا موقعی که مردم متحمل هستند ما هم بکنیم (صحیح است) و الا اصل مطلب صحیح است اما تا موقعی که مردم در سختی هستند و مبتلا هستند این موضوع اقتضا ندارد و باید ما هم تحمل سختی بکنیم ما بیاییم و برای یک عده که قلیل هم خواهند بود یک همچو عمل استثنایی بکنیم و رفاهیت آنها را در نظر بگیریم البته وقتی که برای همه یک تکلیفی معین شد و یک فکری شد برای این کار هم یک فکری خواهد شد اما قسمت دوم فرمایشات‌تان راجع به این که اداره بازرسی آن طوری که باید و شاید به تکلیف خودش عمل نمی‌کند خواستم بپرسم کدام قیمت است؟ خودتان آن قسمتی را که فرمودید البته تمام وظیفه اداره بازرسی نیست چون خود حضرتعالی اطلاع دارید و دارای تجربه اداری و سوابق اداری و نظامات اداری هستید و می‌دانید که کار خودش را می‌کند و برای این قسمتی را که اشاره فرمودید تصدیق بفرمایید که این مطلب مربوط به هیئت رئیسه مجلس است (صحیح است) و مقام ریاست است که اولاً به طور جداگانه می‌تواند اظهار بفرمایند و خود هیئت رئیسه هم هر دستوری را که لازم بدانند یا مقرراتی را که مقتضی می‌دانند رعایت بشود البته اجرا و رعایت خواهد شد و دستور خصوصی هم داده نشده که اداره بازرسی عمل کند و البته همان طور که فرمودید این نظرتان رعایت شده باز هم می‌شود تا آنجایی امکان‌پذیر باشد (اردلان - راجع به اعتبار متحرک چیزی نفرمودید) چرا عرض می‌کنم درباره اعتبار متحرک هم علت این که این کار را مجلس کرده بود برای سختی بود که در آن موقع بود (اردلان - حالا هم هست) البته بنده که عرض نکردم نیست و تمام شده ولی تخفیف پیدا کرده ولی آن عملی که آن موقع کردند مجلس شاید متجاوز از بیست هزار تومان از این کار خسارت دید علتش هم این بود که دستگاه این کار را نداشت و همین طور از روی اضطرار این کار را می‌کرد ولی مأمورین این کار را نداشت و کسان با اطلاع و آماده این خدمت در مجلس نبود یک کسانی بی‌اطلاعی بودند و رفتند بیرون و خرید کردند و در نتیجه این عمل ضرر مهمی هم عاید شد و نسبت به مستخدمین هم که فرمودید نسبت به طبقه مستخدمین جزء که البته استحقاق بیش‌تری دارند همه جور کمک شده و اگر در بودجه مجلس دقت فرموده باشید یک رقمی گذاشته شده به اسم کمک اعاشه نقدی که این کمک به آنها بشود و الا اگر بنا باشد که ما باز بخواهیم جنس تهیه کنیم باید یک دستگاهی تهیه بکنیم یک دستگاه جدیدی می‌خواهد و یک تشکیلات خاصی می‌خواهد برای این کار و احتیاج مبرمی هم ندارند و برای اینها به صورت نقدی در نظر گرفته شده است که مساعدت بشود و منظور آقایان تأمین شده است.
رئیس - آقای روحی شما مخالفید؟
روحی - عرض کنم می‌خواستم سؤال کنم که این اعتبار متحرک را که یک کمکی بود برای کارمندان این را که حذف کرده‌اند حالا آیا برای این مستخدمین جز با این سختی معیشت زندگی می‌کنند چیزی اضافه کرده‌اند در بودجه امسال یا نه؟ اگر نشده است این یک اعتباری است که باید گذاشته شود و باید چاره آن را هم بکنید که زندگی آنها بگذرد چون آنها دارای عائله هستند و زندگی سخت و گران است و البته مجلس بایستی برای آنها یک فکری بکند که این مستخدمین بیچاره هم که از صبح تا شب سر پا با کمال صمیمیت کار می‌کنند از حیث خانواده‌شان دچار سختی نباشد.
مخبر - عرض کنم گمان می‌کنم که بیانات آقای نجومی را توجه نفرموده‌اند مخصوصاً یک قسمتی است که در بودجه تذکر داده شده که اعتباری برای کمک اعاشه مستخدمین و از این جهت منظور آقا تأمین شده است.
رئیس- آقای روحی شما مخالفید؟
روحی- عرض کنم می‌خواستم سؤال کنم که این اعتبار متحرک را که یک کمکی بود برای کارمندان این را که حذف کرده‌اند حالا آیا برای این مستخدمین جزء که با این سختی معیشت زندگی می‌کنند چیزی اضافه کرده‌اند در بودجه امسال یا نه؟ اگر نشده است این یک اعتباری است که باید گذاشته شود و باید چاره آن را هم بکنید که زندگی آنها بگذرد چون آنها دارای عائله هستند و زندگی سخت و گران است و البته مجلس بایستی برای آنها یک فکری بکند که این مستخدمین بیچاره هم که از صبح تا شب سر پا با کمال صمیمت کار می‌کنند از حیث خانواده‌شان دچار سختی نباشند.
مخبر - عرض کنم گمان می‌کنم که بیانات آقای نجومی را توجه نفرموده‌اند مخصوصاً یک قسمتی است که در بودجه تذکر داده شده که اعتباری برای کمک اعاشه مستخدمین و از این جهت منظور آقای تأمین شده است.
مخبر- عرض کنم گمان می‌کنم که بیانات آقای نجومی را توجه نفرموده‌اند مخصوصاً یک قسمتی است که در بودجه تذکر داده شده که اعتباری برای کمک اعاشه مستخدمین و از این جهت منظور آقا تأمین شده است.
رئیس- آقای ساسان شما مخالفید؟
ساسان - آقایان تصدیق دارند که هر مزدی در مقابل یک عملی است بنده بودجه مجلس را که دقت کردم دیدم سه میلیون و پانصدهزار تومان بودجه مجلس شورای ملی است آقایان توجه کنند که این سه میلیون و پانصد هزار تومان چطور وصول می‌شود و از چه محلی عاید می‌شود. این وجهی است که از دسترنج زارعین گرسنه و مفلوک و بدبخت این ملت وصول می‌شود. اقایان همه به دهات و مزارع این مملکت تشریف برده‌اند زارعین این مملکت از تمام مواهب طبیعی محروم هستند هشتاد هزار جمعیت سنقر کلیائی امروز یک پزشک مجاز ندارند و در مقابل امراض مسریه نه طبیب دارند و نه دارو دارند و نه لباس دارند و نه مسکن دارند هیچ چیز ندارند در مقابل این وجهی که ما به نام نمایندگی مجلس می‌گیریم اگر آقایان منصفانه قضاوت کنند ما در این مدت ۱۵ ماهه برای ملت چه کرده‌ایم؟ امروز صبح یکی از دوستان بنده که مدیر یکی از جراید مرکز است یادداشتی نوشته بود که در این ۱۵ ماهه که از عمر دوره ۱۴ مجلس گذشته است خدماتی را که کرده‌اید بیان کنید بنده نوشتم به عقیده اینجانب پاسخ به تمام معنا منفی است البته مخالفت بنده اثری نخواهد داشت و گمان می‌کنم که به اتفاق آرا تصویب بشود ولی بنده در مقابل ملت ایران منفصل و شرمنده هستم. الان ملاحظه کنید ۱۰ روز ۱۵ روز است به نام اقلیت و اکثریت جلسات مجلس تشکیل نمی‌شود به ما مزد می‌دهند با کمال وقاحت این مزد را ما می‌گیریم و کوچک‌ترین خدمتی انجام نمی‌دهیم - می‌خواهیم از همکاران و دوستان عزیزم که افتخار همکاری با آنها را دارم تقاضا کنم که تصمیم بگیریم در این پنج شش ماهه که باقیمانده است کاری کنیم که جبران بشود (صحیح است) البته یک عده‌ای هستند که بی‌نیاز از گرفتن حقوق هستند (روحی - می‌فرمایید این حقوق را هم نگیرید؟) ولی عده‌ای هم هستند (یکی از نمایندگان - در بودجه صحبت کنید) که احتیاج به گرفتن این حقوق دارند. بنده منحصراً به حقوق مجلس امرار معاش می‌کنم آقای روحی توجه کنید بنده هیچ ملک و املاک ندارم ولی چون بنده عادت به کاریر استخدامی و قضایی داشتم و هر روز از ساعت ۷ صبح تا یک ساعت بعد از ظهر در عدلیه مشغول کار بودم برای من این طور اتلاف وقت ننگین و موجب تأسف است. بنده از آقایان خواستم تقاضا کنم که موافقت بفرمایند که سر ساعت بیاییم و کمیسیون‌ها تشکیل شود و کارها انجام شود و اعضا بیایند که لاقل بتوانیم در این پنج شش ماه باقیمانده این وضع مفتضح گذشته را ترمیم کرده باشیم که در مقابل مردم خجل و شرمنده نباشیم.
حاذقی - من چون عضو کمیسیون هستم اجازه می‌خواهم که یک جوابی عرض کنم (جمعی از نمایندگان - مذاکرات کافی است)
رئیس- نوبت آقای هاشمی است . بفرمایید.
هاشمی - بنده عادت به یادداشت در صحبت و نطق ندارم و آن چه را که می‌بینم و می‌دانم می‌گویم و امیدوارم که با حق و حقیقت هم مطابقت داشته باشد نخست مختصر جوابی خدمت آقای ساسان عرض می‌کنم علی‌الاصول قسمتی از فرمایش‌های ایشان شاید صحیح بود اما مربوط به بودجه مجلس نبود به علاوه اگر ۱۴ یا ۱۵ ماه به واسطه تشنجات امور گیتی و یا به واسطه اوضاع داخله یا خارجه مجلس شورای ملی موفق به یک کارهای مهمی نشده است این دلیل نیست که ما تنگ حوصله بشویم و تشکیلات مجلس را بر هم بزنیم مجلس برای دوران عمر بنده و آقا و دیگری نیست برای یک ملتی است که همیشه باید باقی بماند و این مرکز قانونگذاری و حکومت ملت همیشه خواهد بود (ساسان- آقای هاشمی مغلطه نفرمایید) من مغلطه نمی‌کنم شاید این اندازه را تصدیق نمایید ....
می‌گذارم از ۲۵ سال پیش شما بنده را می‌شناسید (ساسان - بلی شما استاد بنده بودید) و افتخار تدریس شما را داشتم (ساسان - بلی عرض کردم استادبنده بودید) در آن وقت منطقه نمی‌کردم چه رسد به امروز اگر در نتیجه حوادث امروز تنگ حوصله باشیم و خجلت‌زده باشیم پیش ملت ایران راه برای ما هست اگر می‌توانیم باید کار را علاج کنیم و یا شخصاً استعفا بدهیم و برویم . دیگر بنا نیست که همه را تخطئه بکنیم به علاوه چیز غریبی در این جامعه پیدا شده که هر کس با تقبیح دیگران می‌خواهد محاسن خود را اثبات کند این درست نیست حالا بیاییم سر موضوع که بودجه مجلس است این را هم عرض کنم که آنچه را راجع به تشکیل جلسات و کمیسیون‌ها و بقیه مدت مجلس و اینها فرمودند بنده هم با آقا هم‌آواز و هماهنگ هستم که انشاء‌الله آرزوی شما همه عملی بشود اما نسبت به موضوعی که می‌خواهم صحبت کنم بنده راجع به موضوع بودجه مجلس موافقم و جریان امر بودجه امسال را عرض می‌کنم که شایدی مستغنی بشوند آقایان از پرسش و سؤال جداگانه هیچ سالی از این سنواتی که بنده در مجلس بودم این اندازه دقت و توجه و مراقبت از طرف کارپردازی نسبت به امر بودجه مجلس و ادارات تابعه آن به عمل نیامده و شاید متجاوز از سه چهار هفته در کارپردازی دعوت می‌شد از رؤسای ادارات مجلس و به جزء جزء امور داخله مجلس و بودجه و احتیاجات و نیازمندی‌های هر اداره‌ای رسیدگی کامل می‌شد و توجه کامل به گفته‌های هر یک از رؤسای ادارات مربوطه مجلس شده و آقایان کارپردازها مخصوصاً آقای نجومی‌که خیلی دقت به خرج داده‌اند (امیر تیمور - صحیح است) و قبل از ایشان هم در سال گذشته آقای مرآت اسفندیاری که با ایشان توحید مساعی کرده بودند و این بودجه را تنظیم کردند و مرتب کردند و به مجلس تقدیم داشتند این البته به جای خود قاب تشکر است و اگر دولت‌ها به واسطه آمد و رفت موفق نشده‌اند که بودجه تفصیلی سال ۱۳۲۴ را آماده کنند و مجلس کار خود را انجام داده است نباید به واسطه آن یکی این یکی هم که با بهترین وجهی انجام شده است به تعویق بیفتد بعد از این که بودجه به این ترتیب تنظیم یافت به کمیسیون محاسبات آورده شد و تمام آقایان مخصوصاً آقای فیروزآبادی رئیس محترم کمیسیون که نسبت به هر شاهی اضافه‌اش منتهای سختی را دارند و حق هم همین است که داشته باشند و نیز از طرف آقای فداکار و سایر اعضای محترم منتها درجه دقت به عمل آمد و یک قسمت‌هایی هم که در بودجه منظور نشده بود و جزو اصلاحات لازم مجلس بود در آنجا مذاکره شد و راه عملی و راه‌حلی در آنجا در نظر گرفته شد که بعداً عملی بشود و نظریه سودمند و اصلاح طلبانه آقایان در هر قسمتی تأمین شد و نسبت به امر روزنامه رسمی و پاسخ آقای مجد ضیایی و آقای نبوی اولی این است که خلاصه جریان امر را بنده به عرض آقایان برسانم و این بسته است به حکمیت آقایان محترم: سابقاً مجله رسمی جریان دیگری داشته است که بنده نمی‌خواهم وارد آن شوم و نمی‌خواهم از گذشته و کارهای گذشته انتقاد شده باشد اما این را عرض می‌کنم که در نتیجه اشکال‌تراشی دکتر میلسپو برای ندادن کاغذ به مجله شود اعلانی که راجع به رسمی دادگستری که مشتمل بر اعلانات ملت ایران بوده است دو یازده ماه اعلانات متراکم مانده بود که اگر در یک گوشه در یک زاویه از کشور یک نفر از دنیا رفته بود و دویست تومان یا سیصد تومان از او باقی مانده بود و سه چهار نفر هم بچه یتیم داشت بچه‌اش نمی‌توانست استفاده از همان جزئی وجهی که از پدر او مانده بود بکند برای این که می‌بایستی اعلانش در اینجا ثبت بشود مطابق قانون و مطابق مقررات گذشته و این عمل و آگهی انحصار وراثت او انجام نشده بود هنگامی هم که مجله رسمی دادگستری ضمیمه مجله مذاکرات مجلس شد به هیچ‌وجه من‌الوجوه آقایان دکتر معظمی و سایر آقایان متوجه نبودند که یک همچو موضوعی هست و یازده ماه دوازده ماه اعلانات کشور ایران متراکم مانده است وقتی که ما متوجه شدیم با کمک و مساعی اقایان تصمیم گرفتیم نسبت به گذشته مردم را راحت کنیم و موجب آسایش مردم را فراهم کرده باشیم و کلیه آن اعلانات که مانده بود در مدت دو ماه دو ماه و نیم نسبت به خیلی از آنها اقدام شد و یک قسمت اعظمش طبع شد و خلاص شدیم و می‌بایستی هم بشود در این روزنامه در سال مقدار زیادی دولت اعلان مجانی می‌دهد که باید چاپ شود و حقاً هم باید چاپ شود اعلانی که راجع به فقر است اعلانی که راجع به دادگاه‌ها است راجع به بزه‌ها است اینها البته بایستی چاپ شود و در دسترس مردم گذارده شود اگر مطابق موازین بودجه‌بندی شما در برابر خرج کاغذ و چاپ و هزینه مستخدمین اینجا حق‌الدرجی برای هر گونه اعلان دولتی قائل شوید یک مبلغ بسیار متنابهی عایدی خواهد شد به علاوه قریب هفتصد هشتصد شماره کامل از این مجله به بعضی ادارات دولتی و تمام دادگاه‌ها و ادارات ثبت مملکت ایران فرستاده می‌شود بدون بها و آبونه این را هم اگر حساب بفرمایید یک مبلغ زیادی می‌شود به علاوه سال اول این روزنامه است اگر در برابر اعلانات مجانی در برابر شماره‌هایی که بدون دریافت بها به دادگاه‌ها و ادارات ثبت داده می‌شود برای این اعلانات دولت حق‌الدرج قائل می‌شد و آبونمان شماره‌های ادارات می‌پرداخت این یک وجه قابلی می‌شد که البته در سال اول هم به هیچ‌وجه کسری نداشت (صحیح است) این که قریب صد و پنجاه هزار تومان کسر عواید نشان می‌دهد توجه بفرمایید که گذشته از آنچه عرض شد یکی آن بودجه چاپ و کاغذ مجله مذاکرات سابق حذف شده از بودجه یکی هم خود بودجه‌ای که این مجله در وزارت دادگستری یعنی در ثبت اسناد داشته است آن هم از بین رفته است و حذف شده است و اگر این بودجه را به ضمیمه اعلانات و قیمت آن روزنامه‌هایی که مجاناً پرداخته می‌شود اینها را ضمیمه عواید حساب کنید تصدیق خواهید فرمود که در همین سال اول هم کسر ندارد و حالا اگر هم کسر می‌داشت اصل این برای یک انتفاعی تأسیس نشده و برای این بوده است که یک آثاری از مشروطیت ایران باقی مانده و بنده بسیار شائق برای این موضوع بودم چون ما همیشه تصور می‌کنیم که تمام ادواری که می‌گذرد بعد از انقضای عمر ما تمام می‌شود و حال آن که چنین نیست (صحیح است) بعد از انقضای عمر ما هم نبایستی آن آثار از بین برود و بالأخره آثار هر عصری و هر دوره خاصه راجع به قانونگذاری و تاریخ آن باید محفوظ بماند و در این تردیدی نیست (صحیح است) تا دوره ۶ صورت مشروح مذاکرات مجلس ایران چاپ نشده دوره اول هم از بین رفته که قریباً جمع‌آوری خواهد شد به ضمیمه آن پنج دوره اولیه و مخصوصاً به همان ترتیبی که الان چاپ می‌شود آن صورت مشروح جلسات هم چاپ خواهد شد و تا هزار سال بیش‌تر باقی خواهد ماند و این امری بوده است برای احیای یک تاریخی در واقع برای احیای تاریخ کشور و تاریخ مشروطیت ایران صورت مالیش را هم همان طور که عرض کردم از حیث اعضا و اجزا هم به منتها درجه صرفه‌جویی شده است یک مثل می‌زنم برای آقایان اداره روزنامه اطلاعات که از روزنامه‌های مهم کشور است به ضمیمه ژورنال دو تهران و مجله اطلاعات هفتگی الان پرسیدم از آقای جواد مسعودی که چند عضو دارد فرمودند در حدود سیصد الی سیصد و پنجاه نفر ولی این روزنامه تا چهل و پنج صفحه هم روزانه منتشر شده است گرچه در عین حال تصدیق می‌کنم کار ما یکنواخت‌تر از کار اطلاعات است، اطلاعات روی جمع اخبار مختلف نسبت به خبرنگار و غیره عضو علاوه می‌خواهد ولی در قسمت کثرت اوراق و اعلانات نظیر این هیچ سابقه نداشته است زیرا اعلانات کشور ایران آنچه که از سابق بوده است می‌بایستی چاپ بشود در اردیبهشت و خرداد ماه ملاحظه فرمودید در حدود چهل الی چهل و پنج صفحه آگهی داشته است معذالک کله از عضو دفتری وقتی نسبت به آگهی‌ها و حسابداری و موضوع تحصیلدار کل اعضای ما به سدس یا سبع جمعیتی که اطلاعات برای آن قسمت در اخبار خود دارد نیست به صورت مراجعه بفرمایید که این عده خیلی کمی است این بود عرایض بنده دیگر عرضی ندارم.
رئیس - آقای صمصام پیشنهاد کفایت مذاکرات فرموده‌اند. آقای دکتر کشاورز مخالفید بفرمایید.
دکتر کشاورز - مخالفت بنده با کفایت مذاکرات از این نظر است که مطالبی راجع به بودجه مجلس شورای ملی داشتم که نظر شخص بنده و رفقای فراکسیونی بنده بود می‌خواستم به عرض مجلس شورای ملی برسانم و اگر به کفایت مذاکرات رأی داده شود در این صورت در کلیات نخواهم توانست صحبت کنم. بنده در جلسه قبل هم که پیشنهاد مطرح شدن بودجه مجلس رسید تقاضا کردم که تصویب بودجه مجلس شورای ملی را چند روزی عقب بیندازیم برای این که بتوانیم با دقت در بودجه مجلس شورای ملی مطالعه کنیم و نظر خودمان را اظهار بداریم متأسفانه امروز بودجه مجلس شورای ملی مطرح شد در حالی که بهتر این بود که امروز آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی موافقت بفرمایند یک طرحی پیشنهاد بشود که یک دوازدهم یا دو دوازدهم از بودجه مجلس شورای ملی قابل پرداخت باشد و بودجه کل مجلس شورای ملی بعد سر فرصت مطرح شود. در بودجه مجلس شورای ملی نکاتی هست که به عقیده بنده یک قدری قابل دقت و مطالعه است.
رئیس - اول باید به کفایت مذاکرات رأی بگیریم بعد.
دکتر کشاورز - خوب بنده می‌خواهم دلایل مخالفتم را با کفایت مذاکرات عرض کنم اگر آقایان اجازه نمی‌دهند بنده می‌روم سر جایم می‌نشینم..
رئیس - در ماده اول می‌توانید بفرمایید.
دکتر کشاورز - در ماده اول هم آقایان خیلی اسم نوشته‌اند باز هم نمی‌گذارند بنده عرض بکنم (محمد طباطبایی- شما هم تبعیت کنید از مجلس) حالا اگر آقای رئیس اجازه نمی‌دهند بنده دلایل خودم را در کفایت مذاکرات عرض کنم عرضی ندارم....
رئیس - باید در کفایت مذاکرات صحبت کنید.
دکتر کشاورز - بنده می‌خواهم عرض کنم به چه دلیل با کفایت مذاکرات مخالفم دلیل اولش این است که اگر کفایت مذاکرات تصویب بشود بنده نخواهم توانست اینجا بگویم که این بودجه اضافی یعنی فوق‌العاده‌ای که برای مجلس شورای ملی پیش‌بینی شده بین کارمندان جزء و کارمندان عالی رتبه به تساوی تقسیم نمی‌شود.
رئیس - آقا در کفایت مذاکرات بفرمایید اینها را در مواد بفرمایید.
دکتر کشاورز - اجازه بفرمایید حالا صحبت کنم وقت مجلس که فرق نمی‌کند این فوق‌العاده‌ای که برای کارمندان مجلس در نظر گرفته شده است به تساوی بین کارمندان تقسیم نمی‌شود یعنی یک مستخدم جزء که هفتاد تومان حقوق می‌گیرد هفتاد تومان هم فوق‌العاده به او می‌دهند و به آن کسی هم که پانصد تومان حقوق می‌گیرد پانصد تومان هم فوق‌العاده داده می‌شود و این خلاف انصاف و عدل است برای این که آن کسی که هفتاد تومان می‌گیرد او مستحق کمک است البته به آن پانصد تومانی هم باید رعایت بشود ولی باید به آن هفتاد تومانی بیش‌تر کمک بشود بنابراین می‌خواهم عرض کنم یکی از نواقص این بودجه این است که این پول بین کارمندان به تساوی تقسیم نمی‌شود الان بین کارمندان اشخاصی هستند که هفتاد تومان حقوق می‌گیرند اشخاصی هستند که مجموع حقوقی که از مجلس می‌گیرند بعد از دوازده سال خدمت پرسیدم ازشان پرسیدم بعد از دوازده سال خدمت با داشتن هشت نفر عائله صد و هیجده تومان می‌گیرد آخر انصاف بدهید ۱۱۸ تومان روزی چهار تومان پول سه من نان نمی‌شود (هاشمی- کمک‌های دیگر هم به آنها می‌شود) وقتی که می‌آییم صحبت می‌کنیم مجله رسمی و روزنامه رسمی را به رخ مردم می‌کشند و بعد هم می‌گویند هزار سال باقی می‌ماند اما آن کسی که هزار سال باقی نخواهد ماند و در زیر دست و پا از گرسنگی خواهد مرد فکر او را بکنید مستخدمین مجلس یکصد و بیست تومان حقوق می‌گیرند خوب یک تصمیمی بگیرید که با یک ترتیبی در این بودجه به آنها کمک شود به نام فوق‌العاده و اضافه‌کاری در مجلس مرسوم شده است که به یک عده‌ای پول می‌دهند ولی این پول بیش‌تر می‌رود توی جیب آن اشخاصی که آن قدرها احتیاج ندارد. شما بیایید این مستخدمین که اینجا ایستاده‌اند صدا بزنید بگذارید یک قدری مجلس شورای ملی واقعاً وضعیت دموکراسی به خودش بگیرد این مستخدمین را صدا بزنید و از آنها سؤال کنید بگویید چقدر حقوق می‌گیرید ازشان بپرسید: از اول ماه تا آخر ماه مجموعاً به عناوین مختلف به یک مستخدم جزء چقدر پول می‌دهید اگر واقعاً صد و بیست تومان می‌دهید آخر انصاف نیست این خارج از عدالت است به اینها کمک کنید این است که بنده عرض می‌کنم مخالفم با کفایت مذاکرات و برای این که می‌خواهم مطالب را بگویم آقایان مخالفم.
رئیس - آنها را در مواد بگویید
دکتر کشاورز - و یک مطلب دیگری دارم که بنده می‌خواستم در بودجه مجلس صحبت کنم و تمام می‌کنم و دیگر حرفی نمی‌زنم (زنگ رئیس) آقای رئیس حرف بنده تمام شده است و دیگر در ماده اول هم حرفی نخواهم زد چون می‌بینم موافقی نیست در این مطلب (بعضی از نمایندگان - همه موافقند) ( یمین اسفندیاری - همه موافقند حرف‌های شما حسابی است و کسی اعتراضی نخواهد کرد) ولی با هم یک ماه دیگر آقای اسفندیاری ملاحظه خواهید کرد که مسخدم ماهی هفتاد تومانی همان هفتاد تومان حقوق را می‌گیرد و همان هفتاد تومان را هم خواهد گرفت، مطلب دیگر راجع به حقوق آقایان نمایندگان است این را که بنده راجع به حقوق آقایان نمایندگان است این را که بنده راجع به حقوق آقایان نمایندگان عرض می‌کنم برای این است که همه آقایان می‌دانند که من از حقوق مجلس استفاده نمی‌کنم و بنابراین می‌توانم چیزی بگویم برای این که حقوق مجلس کفایت زندگانی آقایان نمایندگان را نمی‌کند شما اینجا نمایندگانی دارید که منحصراً با حقوق مجلس زندگی می‌کنند و هیچ نوع عایدی ندارد اینها از راه مشروع تنها درآمدی که دارند همین حقوق مجلس است و به هیچ‌وجه با این حقوق زندگی‌شان نمی‌گذرد و به قول یکی از نمایندگان که می‌گفت بد است برای یک نماینده مجلس شورای ملی که کفش او پاشنه نداشته باشد یا جوراب او خیس باشد در خیابان و البته اکثریت نمایندگان این طور نیستند برای این که اکثریت نمایندگان مجلس شورای ملی احتیاج به این حقوق ندارند این درش تردید نیست، ولی ملاحظه یک اقلیتی را هم بکنید که آنها احتیاج به این حقوق دارند یک توجهی بکنید یک راهی پیدا کنید که حقوق نمایندگان اضافه بشود و من پیشنهاد می‌کنم که به این ترتیب باشد که نمایندگانی که استطاعت زندگی خودشان را دارند آنها استفاده نکنند از این اضافه و آنها همین حقوق را بگیرند و آنهایی که استطاعت ندارند یک فوق‌العاده‌ای بگیرند (یمین اسفندیاری - مقصود اقلیت امروز نیست) در همه چیز آنها در اقلیت هستند حتی در همین جا (بعضی از نمایندگان - آقا بایستی رأی بگیرند).
رئیس - آقای نجومی.
نجومی - عرض کنم که من تصور می‌کنم که یک قدری توجه به صورت ریز اگر بفرمایید تا اندازه منظور آقا تأمین است سال گذشته به خدمتگزاران جزء که می‌فرمایید برابر ده ماه حقوق ثابت کمک شد یعنی یک سال یک مستخدم جزئی که کار کرده است به جای این که دوازده حقوق بگیرد ۲۲ ماه حقوق گرفته است (دکتر کشاورز- مجموع حقوقش چقدر بوده است؟) این که می‌فرمایید اصلاً پایه حقوق کم است این اصل دیگر است... (دکتر کشاورز - چطور اصل دیگر است؟) ملاحظه بفرمایید یک وقتی است که مستخدم پایه‌اش کم است اگر جنابعالی این نظر را دارید و نظرتان هم صحیح است که به آن اشخاصی که ضعیف‌ترند کمک بیش‌تری بشود بنده عرض می‌کنم که این نظر را وسعت بدهید به همه مملکت آن مستخدم جزئی که در فلان وزارتخانه است باید به آن هم کمک شود آن را هم باید در نظر بگیرید و محدود نکنید به مستخدم جزء اینجا و همه مزایا را برای این یک عده قائل شوید و باقی اشخاص که شبیه آنها هستند در نظر نگیریم (دکتر کشاورز- مال اینها را فعلاً اصلاح کنید تا دیگران) راجع به اینها که عرض کردم آنچه که اعتبار داشته‌ایم و می‌توانسته‌ایم کمک کرده‌ایم در سال گذشته ۲۲ ماه به آنها حقوق داده‌ایم دوازده ماه حقوق و ده ماه هم فوق‌العاده و کمک اعاشه اما این که می‌فرمایند همان مساعدتی را که به مستخدمین جزء شده است به مستخدمینی هم که حقوق بیش‌تری دارند شده است این طور نبوده است و ممکن است که بنده صورت ریزش را تقدیم کنم ملاحظه بفرمایید به آنها در حدود چهار ماه حقوق مساعدت شده است و به مستخدمین جزء ده ماه مساعدت شده است و وقتی هم که از نزدیک ملاحظه بفرمایید خواهید دید آنها هم محتاج بوده‌اند و با حقوقی که می‌گیرند زندگانی آنها هم نمی‌گذرد و علاوه بر آن کمک به مستخدمین جزء مجلس شورای ملی یک کمک‌های دیگری هم می‌کنیم و اگر بیش از آن ممکن نشده است کمک شود برای خاطر این بوده است یک تبعیض خاصی نشود بین مستخدمین اینجا و مستخدمین سایر جاها و یک تفاوت فاحشی ایجاد نشود و الا به طور کلی بنده با آقا موافق هستم که اگر اعتباری باشد پولی باشد یک مساعدت کافی بشود و البته تا وقتی که پول نیست نباید اختلاف کمی با سایر مستخدمین باشد.
(دکتر کشاورز - به مستخدمین دیگر هم داده شده است به آنها تنها کمک نشده) عرض کردم مستخدمین جزء ده ماه گرفته‌اند و مستخدمین دیگر چهار ماه خود آقای فداکار در کمیسیون محاسبات تشریف داشتند و به تمام این جهات وارد هستند و از رفقای بنده و جنابعالی هستند و خیال می‌کنم اگر غیر از این بود توضیح می‌خواستند و اگر غیر از این باشد ایشان بفرمایند. اما راجع به حقوق آقایان نمایندگان عرض کردم در کمیسیون محاسبات یک مذاکراتی شده است که این را خود آقای فداکار اگر توضیح بدهند بهتر است.
رئیس - رأی می‌گیریم به کفات مذاکرات آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. رأی می‌گیریم به ورود در شور مواد آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. ماده اول مطرح است. قرائت می‌شود:
ماده اول - برای مقرری و هزینه دوازده ماهه سال ۱۳۲۴ مجلس شورای ملی مبلغ بیست میلیون و نهصد و هفتاد و هشت هزار و هفتصد و نود ریال (۲۰۹۷۸۷۹۰) موافق فقره ۱ تا ۵ پیوست اعتبار به کارپردازی مجلس داده می‌شود.
تبصره ۱ - به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود کمک هزینه مربوط به مجلس شورای ملی و چاپخانه مجلس و اداره روزنامه رسمی‌کشور را (موضوع قانون کمک کارمندان دولت) تا آخر سال ۱۳۲۴ از محل درآمد عمومی‌کشور از وزارت دارایی دریافت دارد.
تبصره ۲ - به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود از آغاز فروردین ۱۳۲۴ ماهی سه هزار ریال درباره بانو کتایون عیال و آقایان فریدون و داریوش پسران مرحوم کیخسرو شاهرخ با رعایت ماده ۴۹ قانون استخدام کشوری بپردازد (ماده ۶ از قانون اصلاح قانون بودجه کل سال ۱۳۲۰ کشور مصوب ۸ آبان ماه ۱۳۲۰ از آغاز فروردین ۱۳۲۴ ملغی است.
تبصره ۳ - به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود به پاس خدمات ۳۸ ساله آقای حسن غفاری در مجلس شورای ملی و صدماتی که در راه ایفای وظیفه متحمل شده ما است (علاوه بر حقوق بازنشستگی که پرداخت می‌شود) از آغاز فروردین ۱۳۲۴ همه ماهه تتمه حقوق و کمک هزینه مشارالیه را (مادام که کمک هزینه به کارمندان دولت داده می‌شود) تا میزان مبلغی که در زمان اشتغال به خدمت دریافت می‌داشته است پرداخت نماید.
تبصره ۴ - به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود که از آغاز فروردین ۱۳۲۴ ماهیانه مبلغ پانصد ریال به عنوان وظیفه درباره ورثه مرحوم عباس نقیب لاهوتی کارمند اداره تندنویسی مجلس بپردازد.
رئیس - آقای تهرانچی
تهرانچی - تقاضا می‌کنم آقای مخبر یا آقای کارپرداز توضیح بدهند که این تفاوت بودجه سال گذشته و امسال برای چیست برای این که بودجه سال گذشته مجلس شورای ملی هیجده میلیون و ششصد هزار ریال بوده است و امسال ۲۰ میلیون و نهصد هزار ریال بوده است و امسال ۲۰ میلیون و نهصد هزار ریال است در صورتی که تشکیلات جدیدی هم داده نشده است (حاذقی - روزنامه رسمی اضافه شده) این مربوط به روزنامه رسمی نیست آن قسمت روزنامه ۵ میلیون و کسری است بنده نگاه کردم آن اعتبار روزنامه رسمی علیحده است اعتبار مجله رسمی هم که سال گذشته جزو بودجه مجلس بوده است الان جزو روزنامه رسمی است و از بودجه مجلس شورای ملی کسر شده است پس باید اعتبار امسال کمتر بشود اضافه حقوق هم که نداده‌ایم بنده نمی‌دانم این اضافه برای چیست اگر تشکیلات جدیدی داده شده بفرمایند ببینم برای چه شده است. بنده همین توضیح را می‌خواستم بفرمایند.
حاذقی - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - نوبت جنابعالی نیست.
حاذقی - چون آقای مخبر کمیسیون نیستند بنده منشی کمیسیون هستم و به جای ایشان توضیح می‌دهم. (رئیس - بفرمایید) عرض کنم بودجه مجلس شورای ملی در کمیسیون محاسبات مجلس با دقت هر چه تمام‌تر مورد مطالعه و شور واقع شد و شش نفر اعضای کمیسیون که منتخب مجلس بوده‌اند به مقتضای وظیفه‌ای که داشته‌اند بادقت هر چه تمام‌تر توجه کردند و نسبت به یکی یکی از اقلام توضیح خواستند و از طرف کارپردازی توضیحات کافی داده شد نسبت به موضوعی که فرمودند که مختصری بر مبلغ بودجه امسال مجلس شورای ملی افزوده شده است این اضافه یک قلم عبارت است از شهریه وراث مرحوم ارباب کیخسرو تا سال گذشته شهریه ورثه مرحوم شاهرخ که یکی از خدمتگزاران صمیمی مجلس شورای ملی بوده‌اند و همه آقایان نمایندگان محترم تجویز می‌کنند بلکه واجب می‌دانند که به نام حق‌شناسی از خدمت خدمتگزاران به ورثه این مرد کمک شود وزارت دارایی می‌پرداخته است و از بودجه مجلس خارج بوده است امسال برای این که یک افتخاری برای خانواده ارباب کیخسرو باشد این شهریه در بودجه مجلس آمده است و در مقابل از بودجه دولت حذف شده است این یک قسمت اضافه است که عبارت از سی و شش هزار ریال است. یک قسمت دیگر همان طور که آقای نجومی‌کارپرداز محترم اشاره فرمودند مبلغی در بودجه مجلس شورای ملی پیش‌بینی شده است که چون آن هزینه متحرک که برای خوار و بار بود حذف شده کارپردازی مجلس بتواند مبلغی به طور مقطوع به عنوان مدد معاش به کارمندان مجلس شورای ملی کمک کند که خودشان بروند از بازار آزاد تهیه کنند و در حقیقت یک مبلغی هم از بودجه مجلس کاسته شده است و یک مبلغی به این عنوان اضافه شده قسمت دیگر تصدیق می‌فرمایید که همه ساله کارمندان رسمی دولت در اثر استحقاق باید ترفیع و اضافه حقوق به آنها داده شود و این مبلغ همه ساله بایستی پیش‌بینی بشود تا کسی که استحقاق دارد ابلاغ ترفیع و اضافه به او بدهند و بتوانند اعتبارش را تأمین کنند و بدهند و برای یک عده اعضای رسمی مجلس که استحقاق اضافه و ترفیع داشته‌اند در بودجه گنجانده شده است و این قلم برای جبران همین موضوعی است که ممکن است برحسب ابلاغ‌های قانونی که به تصدیق اداره بازنشستگی و اداره بودجه می‌رسد برسانند ...(تهرانچی- مبلغش را بفرمایید) دویست و شصت هزار ریال یک قسمت دیگر تصدیق می‌فرمایید مجلس شورای ملی یک هزینه‌هایی برایش پیش می‌آید که گاهی ، مهمان‌های رسمی که از کشورهای دیگری می‌آیند (مهندس فریور- این پارسال هم بود) تصدیق می‌کنم ولی آن اعتباری که پارسال پیش‌بینی شده بود فقط برای هزینه جشن مشروطیت بود که آن هم خیلی ساده برگزار شد و به مناسبت سختی زندگی هیچ‌گونه تشریفاتی کارپردازی مجلس برای این کار قائل نشدند. ولی امسال دو سه فقره بغتة پیش آمد که یک مهمان‌های محترمی برای بازدید مجلس شورای ملی آمدند، اینجا لازم بود به احترام مجلس از آنها یک پذیرایی بشود و در اینجا مبلغ پنجاه هزار ریال پیش‌بینی شده است که اگر احیاناً یک مهمان‌هایی آمدند اینجا از آنها پذیرایی بشود و اگر هم نشد البته آقایان تصدیق می‌فرمایند مزایایی که پیش‌بینی شده است لازم نیست خرج شود جزو صرفه‌جوئی دولت خواهد ماند و خرج نخواهد شد، خلاصه در مرحله آخر یک قلم هم برای هزینه‌های پیش‌بینی شده در نظر گرفته شده مخصوصاً در قسمت تهیه نوشت‌افزار و کارهای چاپی مجلس که سال گذشته کسر اعتبار بود پیش‌بینی کرده‌اند که در موقع خودش دچار عسر و هرج نشود و این را هم به طور کلی عرض می‌کنم که هر مبلغی که پیش‌بینی شده است خرج آن با تشریفات کامل ادارای انجام می‌گیرد و اگر خرج نشد در حقیقت جزو صرفه‌جویی عمومی است و در صندوق دولت باقی خواهد ماند (بعضی از نمایندگان - مذاکره کافی است - رأی)
رئیس - آقای ساسان (گفته شد، نیستند) ... آقای صفوی
صفوی - ماده اول بودجه مجلس شورای ملی مطرح است و چون در ماده اول در کلیات هم می‌شود صحبت کرد بنده به طور اختصار عرایضی که لازم است به عرض مجلس شورای ملی برسد عرض می‌کنم اولاً در تبصره دوازده ماه اول نوشته شده است که به کارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود به پاس خدمات ۳۸ ساله آقای حسن غفاری در مجلس شورای ملی و صدماتی که در راه ایفای وظیفه متحمل شده است علاوه بر حقوق بازنشستگی که پرداخته می‌شود.
(در این موقع ده دقیقه بعد از ظهر هیئت دولت به مجلس وارد و عده از نمایندگان از مجلس خارج شدند)
چند نفر از نمایندگان - اکثریت نیست .
- حضور هیئت دولت در مجلس و خروج عده‌ای از نمایندگان و ختم جلسه بعنوان تنفس
۳- حضور هیئت دولت در مجلس و خروج عده‌ای از نمایندگان و ختم جلسه بعنوان تنفس
رئیس - اجازه می‌فرمایید چند دقیقه تنفس داده شود.
جمعی از نمایندگان - خیر تنفس لازم نیست (پس از ده دقیقه چون اکثریت حاصل نشد و چند نفر از آقایان معتقد به تنفس بودند)
رئیس - اگر آقایان اجازه بفرمایند چند دقیقه تنفس داده می‌شود (صحیح است)
(در این موقع بیست دقیقه بعد از ظهر جلسه به عنوان تنفس ختم و دیگر تشکیل نگردید)