مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ اسفند (حوت) ۱۳۰۱ نشست ۲۴۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ اسفند (حوت) ۱۳۰۱ نشست ۲۴۸
جلسه ۲۴۸
صورت مشروح مجلس یوم سه شنبه بیست و نهم حوت ۱۳۰۱ مطابق دوم شعبان‌المعظم سنه ۱۳۴۱
(مجلس یک ساعت و نیم قبل از غروب به ریاست آقای مؤتمن‌الملک تشکیل گردید)
(صورت مجلس یوم دوشنبه ۲۸ حوت را آقای امیر ناصر قرائت نمودند)
رئیس- آقای شیخ‌الاسلام اصفهانی (اجازه)
شیخ‌الاسلام اصفهانی- در سابق صورت خلاصه مجلس طرزش این بود که به ادله مخالفین و موافقین هر دو اشاره می‌شد ولی حالا چند جلسه است که این طرز را تغییر داده‌اند یعنی گاهی به ادله موافقین اشاره می‌شود گاهی هیچ اشاره نمی‌شود و فقط می‌نویسند فلان در جواب فلان اینطور گفت و ادله مخالف را ذکر می‌کنند مثل این که در اظهاراتی که آقای کازرونی فرموده‌اند فقط نوشته شده که آقای مخبر فلان جواب را دادند و بنده عقیده‌ام این است که همان طرز اولی مناسب تر و بهتر بود که یک اشاره‌ای هم به ادله موافقین بشود.
رئیس- گمان می‌کنم از جوابی که داده می‌شود تا حدی ایراداتی که شخص سئوال کننده کرده است به دست می‌آید
(صحیح است)
رئیس- آقای ملک‌الشعراء (اجازه)
ملک‌الشعراء- در ضمن صورت مجلس آقای مخبرالسلطنه و بهاءالملک را غائبین نوشته‌اند در صورتی که نظر به اطلاعاتی که بنده دارم و در مطبوعات هم نوشته‌اند حتی در روزنامه نیم رسمی هم قید شده است و روز گذشته هم به اتفاق آقای رئیس‌الوزراء برای معرفی به مجلس تشریف آورده بودند و بنده در اطاق تنفس دیدم آقایان فوق الذکر جزو هیئت دولت شده‌اند و به اعلیحضرت همایونی هم معرفی شده‌اند و از قراری که بعضی اظهار می‌کردند در وزارتخانه‌های مربوطه به خودشان هم مشغول کار شده‌اند نمی‌دانم به چه مناسبت در صورت مجلس ایشان را غائب بی اجازه نوشته‌اند گمان می‌کنم صحیح نباشد و نمی‌دانم آیا جزو وکلاء هستند و دو حقوق خواهند گرفت و در عین حال وزیر هستند یا خیر؟ مطلب دیگر اینکه بنده راجع به اعضاء تحدید یک عرض کردم که باید در صورت مجلس نوشته شود عرض کردم دولت باید راجع به زیاده روی‌ها و خرج‌های بی رویه که در اداره تحدید شده است پافشاری و تعقیب نمایند (و بایستی هم بکند) و از مسببین اصلی این زیاده روی‌ها بازخواست بنماید. به عقیده بنده این قسمت قابل تعقیب و قابل قید در صورت مجلس بود حالا اگر صلاح می‌دانید مقرر فرمائید در صورت مجلس نوشته شود.
رئیس- آقای حاج سیدالمحققین (اجازه)
رئیس- آقای محمد ولی میرزا (اجازه)
محمد ولی میرزا- کمیسیون بودجه راپُرت خودش را راجع به ارومیه داده است و حاضر هم شده است تقاضا می‌کنم قبل از لایحه گارد شهری جزو دستور شود.
رئیس- هنوز به بنده نرسیده است. نسبت به صورت جلسه دیگر ایرادی نیست؟
(گفته شد خیر)
رئیس- قبل از اینکه داخل در دستور بشویم دو فقره مطلب است که باید به عرض آقایان برسد البته در خاطر آقایان است که در موقعی که به بودجه معارف رأی گرفتیم بواسطه اینکه در یکی از مواد اشتباهی شده بود و شصت تومان اضافه نوشته شده بود در موقعی که به بودجه معارف رأی می‌گرفتیم بواسطه اینکه در یکی از مواد اشتباهی شده بود و شصت تومان را بنده کسر کردم و رأی گرفتیم بعد که رسیدگی شد معلوم شد آن اشتباه ماده ۱۸ و ۱۹ به جمع کل سرایت نکرده و نمی‌شود آن شصت تومان را کسر کرد بعد آن شصت تومان به جمع کل اضافه شد و همینطور هم به هیئت دولت ابلاغ شد دیگر اینکه اینجا مذاکره شد که دیشب به ماده الحاقیه که آقای حاج شیخ اسدالله پیشنهاد کردند رأی گرفته نشده است لهذا برای اینکه به تمام مراحل قانونی عمل شده باشد در ثانی به آن هم رأی می‌گیریم
(صحیح است)
چون آقای مخبر قبول کردند به قابل توجه بودنش نباید رأی گرفته شود ولی به خودش باید رأی گرفته شود
(صحیح است)
(پیشنهاد آقای حاج شیخ اسدالله به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که تبصره به ماده ۹ اضافه شود. در صورتی که پس از تفتیش معلوم شود که دفاتر مرتبی ندارند مطابق تحقیقاتی که دولت نموده و حقوق دولت را تشخیص داده صاحب امتیاز مکلف است حقوق دولت را از آن قرار تأدیه نماید. (شیخ اسدالله)
رئیس- آقایانی که این ماده را تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.
مدرس- آیا نباید در کلیات دومرتبه رأی داد؟
رئیس- چون سابقه نداشته است نمی‌توانم چیزی عرض کنم دیشب در کلیات رأی گرفتیم به دوازده ماده لایحه راجع به بقاع مقدسه قرائت می‌شود (به شرح آتی قرائت شد)
نظر به اینکه بعضی از آقایان نمایندگان محترم راجع به یک قسمت از مصارف مساجد و مقابر و مصارف تعزیه داری تکایای ولایات و ایالات توضیحاتی لازم دانستند کمیسیون بودجه کتابچه پیشنهادی را مجدداً تحت مطالعه و دقت در آورده ماده واحده ذیل را برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید.
ماده واحده- مجلس شورای ملی بیست و چهار هزار و هشتصد و نه تومان و سه قران نقد (که شش هزار و چهارصد و هشتاد و یک تومان و چهار قران در دوم حوت به تصویب مجلس شورای ملی رسیده) و پانصد و سی و شش خروار و ده من گندم و ششصد و چهل و هار خروار و چهل و هشت من جو و سیصد و شصت و سه خروار و شصت و دو من کاه و چهل و چهار خروار و بیست و چهار من بوقر بلده استرآباد شلتوک بابت مصارف روشنائی و تعزیه داری اماکن مقدسه و مقابر مختلفه در ایالات و ولایات موافق پیشنهاد دولت در هذه السنه ایت ئیل به وزارت مالیه اعتبار می‌دهد که مطابق صورت مصوبه قوی ئیل و پس از ملاحظه مدارک ن اسناد صحیحه تأدیه و پرداخت نماید. (فیروز)
رئیس- آقای شیخ‌الاسلام اصفهانی (اجازه)
شیخ‌الاسلام- بنده تصور می‌کنم این رویه که اتخاذ شده است خوب نباشد که یک اعتبار کلی به دولت داده شود تا یک اقلام معینی یا غیر معینی خودش تحقیق کند و صحبت و سقمش را بفهمد یا نفهمد البته هر دولتی محل اعتماد مجلس شورای ملی است ولی اگر این طرز و رویه صحیح بود و مجلس اقلام را رسیدگی نمی‌کرد دیگر کارها خیلی آسان می‌شد و برای هر وزارتخانه بدون اینکه در اقلام رسیدگی بشود به دولت اجازه می‌دهند که خودش هر قسم می‌داند تحقیق نماید و عمل کند و حال آنکه این قسم صحیح نیست و اساساً باید دولت اقلام جزء هر خرجی را به مجلس بیاورد تا درست رسیدگی بشود پس از آن مجلس تصویب کند و به عقیده بنده این سابقه خوبی نیست که در مجلس تولید شده است که یک اعتبار کلی به دولت بدهد مثل پانصد و پنجاه هزار تومانی که دیروز در مجلس تصویب شد که خودش برود به اقلام رسیدگی کند و به عقیده بنده این سابقه نباید تعقیب شود و خوب نیست.
رئیس- آقای شیخ‌الرئیس (اجازه)
شیخ‌الرئیس- اولاً مقصود این نبوده است که دولت خودش برود به اختیار خودش یک پول‌هایی بدهد در این جا مذاکره شد که دولت احکام مصوبه قوی ئیل را که از طرف مجلس گذشته است مدرک قرار بدهد و ممکن است در این ۱۵ سال بعضی از اشخاصی که طرف بوده‌اند مرده باشند یا بعضی از این املاک خراب شده باشد یا بعضی جاهای دیگر آباد شده باشد و دولت باید به مدارک و اسناد آن‌ها رسیدگی بکند و به ببیند آیا صحیح است یا نه؟ و به اسناد مراجعه بکند ببیند آیا تغییراتی داده شده است یا نه؟ و آیا احکامشان صحیح است یا نه به این جهت قرار شد که مدارک همان اسناد مصوبه قوی ئیل باشد و اما اینکه راجع به مسئله پانصد و پنجاه هزار تومان فرمایشاتی فرموده‌اند اعتراضاً نفرموده تا بنده هم جواب هائی عرض کنم و بطور نظر فرمودند البته راجع به آن اعتباری که مجلس تصویب کرد و در مرئی و منظر مجلس بود حرفی نزدیم و تصویب کردیم و صحیح هم بود چون اضافه خرج یک اداره بوده و بعلاوه راجع به آن اعتبار هم قرار شد که پس از تصویب دولت از روی مدارک و اسناد صحیحه بپردازد و به مجلس صورت بدهد و راجع به بقاع متبرکه هم در مجلس قوی ئیل تمام آن‌ها مرتب شده و آنچه باید کسر نماید کسر کرده و اصلاح نموده و لزومی ندارد که مجدداً به آن‌ها مراجعه کنیم نمی گوئیم حق نداریم البته حق داریم ولی در مسئله لزوم و غیر لزوم عرض کنم آن روز مذاکره شد که در بعضی از این املاک دولت مداخلاتی کرده است اگر دولت به مناسبتی یک تصرفاتی در این املاک کرده است در مقابل هم راجع به مال‌الاجاره و غیره یک قراردادی با صاحب یا متولیش بسته است مثلاً یک موقوفه اسباب زحمت و اشکال تولید کرده بود دولت به یک ترتیبی یک قراری داده و متولیش را راضی کرده است که هر ساله یک چیزی بدهد که به مصرفش برسد و یک قسمت دیگ راجع به روضه خوانی و مخارج بقاع متبرکه است مثل مقبره مرحوم حاجی ملا هادی سبزواری که هفتاد و دو تومان برای آن مخارج معین نمودهاند و ماهی شش تومان برای خادم آن جا حقوق معین نمودهاند و بعضی‌ها هم متعلق به سلاطینی و شاهزادگان و امامزاده‌ها و یا مال آب انبارها است مثلاً هفده قران به جهت آب انبار گوون آباد معین کردهاند این‌ها یک چیزهائی است که در دوره دوم از مجلس گذشته است و گمان نمی‌کنم مرتب هم باشد خوب است همانطور رأی داده شود و دولت هم ببیند اگر مدارکی دارد که از مجلس قوی ئیل گذشته است بدهد واِلا ندهد البته ما باید پس از هفده سال یک بودجه مرتبی داشته باشیم و تابحال بدبختانه یک دوره بودجه مرتب از مجلس نگذشته است چون خیلی در جزئیات اشکال می‌کرده‌ایم حالا تقاضا می‌کنم ولو قدری هم ضرر بکنیم یک دوره بودجه کامل از مجلس گذرانده باشیم و بدانیم چقدر جمع داریم و چقدر خرج فرضاً پنجاه هزار تومانش هم غیر لازم باشد در دوره بعد مرتب خواهیم کرد واِلا اگر بخواهیم ماده به ماده رأی بدهیم ابداً موفق نمی‌شویم که در این سه ماهه اخیر یک دوره بودجه جمع و خرج مملکت را بگذرانیم و بنده گمان می‌کنم باید قدری دقت کنیم و کوشش نمائیم که از سایر مسائل مهمه مملکتی باز نمانیم (صحیح است) (جمعی گفتند - مذاکرات کافی است)
رئیس- آقای محقق‌العلماء (اجازه)
محقق‌العلماء- بنده از اشخاصی بودم که در موقعی که این لایحه به مجلس آمد و یک قسمتش هم تصویب شد با یک قسمتش موافق بودم برای اینکه نمی‌دانستم به دست کی به مصرف می‌رسد و آیا به مصرف می‌رسد یا نه؟ بعد متدرجاً معلوم شد که بعضی اشخاص که در عتبات عرش درجات و اماکن مقدسه حامل هستند یک چیزی می‌گیرند و صرف روشنائی یا تعزیه داری یا فلان می‌کنند البته راجع به آن قسمت هم بنده مخالف نیستم حتی برای یک مقبره هم اگر دولت برای مملکت داری ماهی ده پانزده تومان بدهد بهتر و ضرری هم ندارد بنده هم البته موافق هستم و نباید بدهد و یک قسمت دیگر که بنده مخالف هستم راجع به عوض بهره است من نمی‌دانم چرا داخل این لایحه شده است؟ عوض بهره مال املاکی است که مستمری اشخاص بوده و دولت ضبط کرده و از بابت املاک یک عوض می‌دهد شاید در تهران هم از این اشخاص باشند حتی شاید الآن هم در همین مجلس باشد که خیلی فقیر و بینوا هستند و اینکه در مجلس هر روز گفته می‌شود فقیر فقیر، استحقاق استحقاق البته باید به همین دلیل این عوض بهره به آن‌ها برسد و عرض کردم همچو اشخاصی هستند که محتاج و فقیراند و نباید در این جا نوشته شود و باید این حق به آن‌ها برسد. قسمت دیگر مخالفت بنده راجع به چند قلم است که برای یک امامزاده هائی معین نمودهاند که اصلاً ما نمی‌دانیم کدام امامزاده است نه اینکه در فارس که بنده اطلاع دارم نیست بلکه در جاهای دیگر هم می‌دانم که نیست البته آقایان هم می‌دانند اگر باشد که می‌فرمایند هست و اگر نیست که اعتراضی نمی‌فرمایند و می‌فرمایند که همچو امامزاده‌ها ای نیست دیگر بسته به نظری آقایان نمایندگان است و بنده یقین دارم چون این لایحه راجع به سال گذشته است باید برای سال آتیه دولت یک تحقیقات کاملی بکند و بنده موافقم که هرچه زودتر این لایحه بگذرد چون بینی و بین الله وقت نداریم و اگر بنا باشد یک یک اقلام از مجلس بگذرد خیلی طول می‌کشد دیگر بسته به نظر آقایان نمایندگان است و بنده موافقم.
رئیس- آقای نجات (اجازه)
نجات- عرضی ندارم
(گفتند مذاکرات کافی است)
رئیس- عده باری رأی کافی نیست. آقا شیخ اسدالله (اجازه)
حاج شیخ اسدالله - از آن روزی که این لایحه به مجلس آمد و همچنین موقعی که در کمیسیون بودجه مطرح بود اقلام جزئش را به ما نداند بنده هم به عنوان موافقت در مجلس از این لایحه دفاع می‌کردم ولی بعد که مراجعه به اقلام جزئش کردم دیدم یک اقلامی هست از قراری که می‌گویند صورت خارج ی ندارد یعنی موجود نیست بعد یک قسمت از این اقلام که راجع به روشنائی عتبات عرش درجات بود آن‌ها را تجزیه کردند و وقتی به آن‌ها رأی داده شد و بقیه اش ماند حالا باید در این اقلام باقی مانده جزء به جزء رأی داد و اگر بنا شود بطوری کلی در این مجلس رأی بدهیم و این لایحه بگذرد بالاخره برای سال دیگر باید صورت آن‌ها معلوم شود که آیا این چیزهائی که در این جا نوشته و این اقلامی که آقای محقق العلماء فرمودند یک امامزاده هائی که اساساً صورت واقعیت ندارد اسم آن‌ها را در این لایحه نوشته که فلان مبلغ در سال باید به فلان شخص از آن بابت داده شود شاید از آن اشخاص یک عده در تهران باشند و شاید در همین جا هم حاضر باشند و بنده هم در این اقلامی که از بابت سهم برده است و عناوین حقه در آن است حرفی ندارم و البته باید داده شود و همچنین اقلام دیگر از قبیل صرف روشنائی مقبره مرحوم شیخ مرتضی علیه الرحمه و مرحوم میرزای شیرازی اعلی الله مقامه که این‌ها را هم باید پرداخت ولی باز در همین بین به عنوان روشنائی بقاع متبرکه به اسم سلطان در این لایحه در نظر گرفته‌اند که آن جاها بکلی مخروبه شده است و حالا یک اشخاصی به این اسم یک شهریه و یک مستمری می‌گیرند به آن‌ها بنده عقیده ندارم چیزی داده شود و از این جهت است که مخالفم مگر اینکه دولت یک التزاماتی بدهد که به مجرد ارائه یک مدرکی که فرمان سلطان است که موضوعش مقبره شده چیزی ندهد و مکلف باشد که یک تحقیقاتی بکند اگر چنانچه این پولی را که می‌دهد حقیقتاً به مصرف روشنائی فلان امامزاده می‌رسد یا پولی را که ب رای روضه خوانی می‌دهد با یک نظارت و یک تحقیقی و داشتن یک صورتی که از مخارج آن البته دولت باید بدهد ولی اینکه بطور کلی اعتبار داده شود که هر کس فرمان دارد یا به موجب سندی که در دست او است فلان مبلغ در سال بگیرد بنده مخالفم عقیده‌ام است که مجلس دولت را مکلف کند که هر محلی که صورت خارجی دارد و مخارج آن هم معین و به مصرف هم می‌رسد به آن اشخاص و به آن محل‌ها مطابق این صورت بدهد واِلا بطور کلی مخالفم.
رئیس- آقای آقا سید فاضل (اجازه)
آقا سید فاضل- بنده کمال موافقت را همیشه با اینگونه مصارف داشته و دارم و یک قسمت از این اقلام راجع به روشنائی عتبات عالیات در چندی قبل به مجلس آمد و گذشت و فعلاً آن‌ها مستثنی است و راجع به سایر وجوه نقدی از قبیل مصرف روشنائی مقبره مؤسس علم فقه و اصول مرحوم حاج شیخ مرتضی انصاری و مرحوم میرزای شیرازی و حاج ملا هادی سبزواری که بنده در این وجوه اشکالی ندارم و تصور نمی‌کنم چندان خسارتی به دولت برسد و یک قسمت راجع به وجوه جنسی است که روی هم تمام جنسی را که دولت از این بابت می‌پردازد ۵۳۶ خروار و ۱۰ من گندم است که یک اختلافی در وزن آذربایجان هست که یکی از آقایان نمایندگان پریشب می‌فرمودند که در این جا سنگش ۱۰۰۰ مثقال است و در جای دیگر ۶۴۰ مثقال و در این جا معلوم نیست باید به وزن چند مثقال باشد فقط خروار نوشته است و معلوم نیست سنگ آذربایجان یا تهران یا جای دیگر است بعلاوه، معمول جاری این است که این جنس‌ها را تسعیر می‌کنند در صورتی که در قوی ئیل ۱۳۲۵ عین جنس تصویب شده است ولی پس از اینکه مستمری‌ها را از ۱۳۳۰ به این طرف دو ریال و ۵ قران قرار شد بدهند کلیه جنس‌های مستمری را هم تسعیر کردهاند و حالا هم عقیده بنده این است به طوری که جنس تسعیر می شده مطابق سابقه جاریه که در وزارت مالیه بوده است همانطور تسعیر کنند که جمع بین حقوق باشد و جاهائی هم که از بین رفته است مثل همین تکیه حیاط شاهی که خراب شده و از بین رفته است انشاءالله بعد درست شود در هر صورت بنده با تقدیم این لایحه موافقم ولی در جنسش عقیده‌ام این است که مطابق ترتیبات وزارتخانه تسعیر شود.
رئیس- برای رفع اشتباه عرض می‌کنم که در ضمن لایحه مصارف روشنائی عتبات عالیات عراق عرب که در چندی قبل تصویب شد ۵۰ خروار گندم و ۵۰ خروار جو هم تصویب شد و باید این صد خروار جنس از این صورت کسر شود.
آقای دست غیب- اولاً سوءتفاهم و سوء تسامع نشود برای اینکه مخالفت بنده با این لایحه راجع به بعضی از اقلام آن است در خارج شاید تصور کنند که اصلاً با روشنائی بقاع متبرکه کسی مخالف است خیر اینطور نیست کسی مخالف با روشنائی بقاع متبرکه که و تعزیه داری نیست البته هر مسلمانی خاصه هر آدمی که معتقد به این دیانت است برای ترویج و تعظیم شعائر اسلامی باید از خودش مساعدت و همراهی با مصارف روشنائی بقاع متبرکه و تعزیه داری بکند و این خودش یک نوع تعظیم شعائر اسلامی است و البته باید محلس هم تصویب کند و اساس مخالفت بنده در دو سه جمله این لایحه است. اولاً بقاع مقدسه به این لفظ بی مورد است برای اینکه بعضی بقاع هست که نمی‌توان آن‌ها را بقاع مقدسه شمرد که در این جا نوشته شده بقاع مقدسه یا متبرکه در هر صورت بنده با این جمله که نوشته شده بقاع مقدسه مخالفم و حالا هم صرفنظر می‌کنم و به این هم کاری ندارم که بعضی از این بقاع حقوقی دارد و به آن‌ها یا از روی استحقاق یا از راه احتیاج یا از راه اینکه املاک موقوفه آن‌ها را دولت ضبط کرده و حالا هم یک مستمری و یا یک حقوقی می‌دهند بنده در آن هم مخالفتی چندان ندارم ولی مخالفت و اشکال بنده در این است که بعضی از این اقلام ابداً وجود ندارد و بعضی از امامزاده‌های که بنده اسم آن‌ها را هم نشنیده‌ام در این جا نوشته شده حالا بنده در سایر ولایات اطلاع درستی ندارم ولی در فارس که کاملاً مطلع هستم این است که در قلم ۶۰ نوشته است بقعه شاه علی اکبر در شاه چراغ و بنده در شیراز همچه بقعه‌ای سراغ ندارم پس این را چطور تصویب کنم در این اصلش سالیه بانتفاء موضوع است بنده یک آدمی هستم اگر از جای دیگر اطلاع نداشته باشم لااقل از فارس که اطلاع دارم و می‌دانم که اساس ندارد و هکذا جای دیگر مثلاً در قلم ۶۹ می‌نویسد صرف روشنائی میر سید محمد و بعد از آن در یک قلم دیگر می‌نویسد صرف روشنائی بقعه میر محمد. مسلم است محمدابن موسی صلواه الله علیه از امامزاده‌های واجب التعظیم و در شیراز هست ولی اگر میر محمد در آن جا باشد همان میر سید است و دیگر میر محمد دیگر که از اولاد حضرت امام موسی کاظم صلواه الله علیه باشد در آن جا نیست و فقط یکی است و همچنین بعضی اقلام دیگر هست که به قول ما طلبه‌ها سالبه بانتفاء موضوع است مثلاً از قبیل اینکه در این جا نوشته شده مقبره پیغمبر در قزوین که اساساً وجود خارجی ندارد. (یک نفر از نمایندگان- در قزوین این پیغمبریه هست)
دست غیب- بنده هم که بطور قطع نگفتم که نیست در هر صورت غرض این است که کسی با صرف روشنائی مخالفت ندارد و فقط اختلاف در این است که بعضی از اقلام که وجود خارجی ندارد نباید رأی داده شود واِلا نسبت به روشنائی بقاع متبرکه و یا بقاع غیر متبرکه که وجود خارجی دارد و به مصرف هم می‌رسد بنده هم موافقم و دولت باید این وجوهات را به این اشخاص بدهد این بود عرایض بنده.
نصرت‌الدوله (مخبر کمیسیون)- این اسامی که آقایان مخصوصاً آقای دست‌غیب می‌فرمایند و اهمیت می‌دهند و می‌فرمایند که وجود خارجی ندارد تصور می‌کنم صورت جزء این اقلام را آقایان ملاحظه فرموده‌اند و اشکالی هم که شد آن اشکال علت تأخیر بود که گفته شد بعضی از این اقلام هستند که شاید موضوعشان امروز مرتفع شده باشد پس چرا باید این اقلام را تصویب کنیم وقتی که به کمیسیون برگشت با مشورت وزارت مالیه راه حل را اینطور دیدیم که به وزارت مالیه در حدود مصوبه قوی ئیل اعتبار بدهیم و آن وقت قید کنیم پرداخت آن از روی احکام مصوبه قوی ئیل پس از مطالعه مدارک و اسناد صحیحه است مقصود از مدارک و اسناد صحیحه البته موجود بودن آن است واِلا مصوبه قوی ئیل که گفتیم محتاج نبود که اسناد و مدارک دیگری قید شود پس مدرک مصوبه قوی ئیل را در حدود آن تصویب با یک مدارک و اسنادی که ثابت کند این مصرف مورد دارد باید بدهند و طور دیگر این مطلب حل نمی‌شود مگر اینکه آقایان خودشان اظهار اطلاع بفرمایند و راه حلی غیر از این در نظر بگیرند البته اگر مجلس تصویب نماید به موقع اجرا گذاشته خواهد شد و اما اینکه فرمودند بعضی از این اقلام وجود خارجی ندارد البته هر یک از آقایان در محل خودشان بصیرت دارند و اگر فلان امامزاده نباشد پیشنهاد بفرمایند تا رد شود و اگر آقای دست‌غیب اشکالی در امامزاده میر محمد دارند پیشنهاد کنند به هیئت رئیسه که در موقع رأی گرفتن فلان مبلغ کسر شود.
دست‌غیب- شاید هم باشد.
مخبر- اگر شاید است که محتاج به این همه اظهارات نیست منتهی باید به آن کسی که مأمور تأدیه این وجه است امر کرد که تو برو تحقیق کن اگر مورد دارد بده واِلا نده پس اشکالی ندارد و یک اشکال دیگری که آقای دست‌غیب راجع به بقاع مقدسه فرمودند اگر مراجعه نمایند این لفظ هم ابداً نوشته نشده است.
رئیس- چون عده کافی نیست چند دقیقه تنفس می‌شود. (در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید)
رئیس- باید ردی گرفته شود به کفایت مذاکرات. آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند (عده کثیری قیام نمودند)
رئیس- معلوم می‌شود کافی است. پیشنهاد آقای حاج شیخ اسدالله قرائت می‌شود.
پیشنهادی از طرف حاج شیخ اسدالله به مضمون ذیل قرائت شد.
بنده پیشنهاد می‌کنم: اولاً کلیه جنسی که در همین صورت نوشته شده از قرار خروار ۴ تومان تسعیر شود. ثانثاً دولت مکلف است که تحقیقات لازمه نموده هر یک از اقلام که محل معین نمایند و به مصرف تا بحال رسانیده و می‌رسانند تأدیه نماید. (شیخ اسدالله)
حاج شیخ اسدالله- بنده آن قسمت اولش را پس می‌گیرم.
رئیس- بسیار خوب راجع به قسمت ثانی توضیح بدهید.
حاج شیخ اسدالله- قسمت اول که راجع به تسعیر جنس بود پس گرفتم و راجع به قسمت ثانی که اگر دولت را مکلف کنیم تا یک تحقیقاتی بکند که به آن محل‌ها داده می‌شود و علاوه بر آن هم اگر باز محل هائی هست که سابقاً هم می‌رسانده‌اند بعد هم حتماً برسانند حالا اگر آقای مخبر قبول می‌فرمایند ضرری ندارد.
حاج میرزا مرتضی- بنده عضو کمیسیون نیستم آیا می‌توانم راجع به این پیشنهاد عرایضی بکنم؟
رئیس- خیر، آقای شیخ‌الرئیس (اجازه)
شیخ‌الرئیس- گمان می‌کنم در قسمت ثانی که راجع به موقوفات و خیرات و مبرات است باید وزارت اوقاف نظارت کند دیگر محتاج به توضیح نیست مگر اصل موضوع که آیا محل دارد یا ندارد و راه حل این موضوع در اصل پیشنهاد کمیسیون هست که دولت مدارک خودش را مراجعه کند و گمان می‌کنم هم چنانکه قسمت اول را پس گرفتند این را هم پس می‌گرفتند بهتر بود.
رئیس- باید رأی گرفته شود به قابل توجه بودن قسمت دوم پیشنهاد آقای حاج شیخ اسدالله. آقایانی که پیشنهاد ایشان را قابل توجه می‌دانند قیام نمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه شد. (پیشنهادی از طرف آقای آقا سید فاضل به مضمون ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که همان قسم که سابقاً معمول بوده که کلیه جنس که در لایحه ذکر شده مسعر می‌شد اینک هم باید به همان روال معمول شود. (سید فاضل کاشانی)
رئیس- آقای آقا سید فاضل (اجازه)
آقا سید فاضل- این پیشنهاد تسعیر جنس را بنده در غیر مورد ۱۰۰ خروار غله که راجع به دو دانگ یا یک دانگ و نیم از فیروز آباد موقوفه ورثه مرحوم حاج آقا رضا و یک قسمت راجع به مدرسه میرزا رضا قلی است که واقع در سنگلج است استرداد می‌کنم ولیکن نسبت به باقیمانده جنس به همان عقیده که پیشنهاد کردم باقی هستم که بعد از وضع این ۱۳۰ خروار راجع به مدرسه ملا آقا رضا و مدرسه میرزا رضا قلی یا عین جنس را بدهند تا با دولت عین قیمت آن را حساب کنند و بدهند و راجع به بقیه همانطور که در وزارت مالیه سابقاً معمول بوده تسعیر شود و گمان می‌کنم این مطلب منطقی و با فلسفه باشد.
رئیس- آقای اقبال‌السلطان (اجازه)
اقبال‌السلطان- آقای آقا سید فاضل از یک طرف پیشنهاد می‌کنند و از طرفی تبعیض را قائل می‌شوند که یک قسمت تسعیر شود و یک قسمت نشود. علت این تبعیض را بنده نفهمیدم و عقیده‌ام این است همانطور که سابق معمول بوده است باید پرداخته شود.
(صحیح است)
بنده در موقعی که مذاکره می‌شد مجال نشد عرض کنم اکنون اگر آقای رئیس اجازه می‌فرمایند به عرض آقایان برسانم که اسباب اشتباه نشود. این محلی که در این صورت‌ها نوشته شده مقبره و مدفن امام زاده‌ها نیست که بگویند در آن جا امامزاده مدفون است این جا یک تصادفی شده است یا جاهائی که امامزاده بوده و بعضی جاها مصرف امامزاده را از محل دیگری می‌پرداختند. مثلاً بعضی جاها نوشته‌اند رکاب. رکاب جائی نیست که کسی در آن جا دفن کرده باشند در جای دیگر نوشته شده کرمانشاه. کرمانشاه مدفن نیست کرمانشاه محلی است که از مالیات آن جا مصارف مقبره را می‌پرداختند.
رئیس- آقای حاج میرزا مرتضی اگر اظهاراتی دارید می‌توانید بفرمائید.
حاج میرزا مرتضی- بنده هم با پیشنهاد آقای آقا سید فاضل همانطور که حضرت والا فرمودند کاملاً مخالفم زیرا اولاً یک تبعیض فرمودند و فلسفه آن را نفرمودند که از روی چه مأخذ تبعیض را قائل شدند ثانیاً فرمودند بقیه جنس همانطور که در وزارت مالیه سابقه دارد به هر ترتیبی که سابقاً می پرداخته‌اند حالا هم بپردازند اگر یک قسمت را تسعیر می‌کردند حالا هم تسعیر کنند و اگر تسعیر نمی‌کردند هم نکنند و بنده نمی‌دانم واقعاً در بعضی اوقات ما بقدری دقیق می‌شویم که آن طرف می‌افتیم از یک طرف بقدری حاتم بخشی می‌کنیم که جا ندارد به علاوه این یک کار مهمی نیست که محتاج به این قدر مذاکره باشد و بنده عقیده دارم باید مطابق معمول سنواتی پرداخته شود. این جا هم مطابق نظریه وزارت مالیه است که بر طبق تحقیقات خودش رفتار می‌کند هر طور سابقاً معمول بوده همانطور می‌پردازد.
آقا سید فاضل- اجازه می فرمائید توضیح بدهم؟
(جمعی گفتند مذاکرات کافی است)
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای آقا سید فاضل. آقایانی که پیشنهاد آقا سید فاضل را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(کسی قیام ننمود)
رئیس- رد شد. (پیشنهادی از طرف آقای معتمدالسلطنه به مضمون ذیل قرائت شد)
رئیس- آقای معتمدالسلطنه (اجازه)
معتمدالسلطنه- بنده خیلی متأسف هستم با اینکه با تصویب این صورت موافقم ولی به ملاحظه ناقص بودن راپُرت کمیسیون ناچارم به عنوان اصلاح ماده اظهار مخالفت کنم. در چند جلسه قبل که این صورت مطرح بود مذاکره کردم و از طرف مخبر محترم تا درجه مورد بی لطفی واقع شدم بعد در خارج به بنده گفته شد این اعتراضات شما تا درجه‌ای صحیح بوده پس از آن در کمیسیون بودجه دعوت شدم و نسبت به اعتراضاتی که داشتم توضیحات دادم و تصور می‌کردم این راپُرت اصلاح می‌شود ولی حالا که به این ترتیب راپُرت ملاحظه می‌کنم می‌بینم علاوه بر اینکه اصلاح نشده بر معایب آن هم افزوده شده است. مثلاً این جا آقای آقا سید فاضل می‌فرمایند جنس که خرج آمده و مصوبه قوی ئیل است تسعیراً پرداخته شود و حال آنکه بر طبق این راپُرت ملاحظه می‌شود جنسی که در ضمن این صورت خرج آمده است مطابق معمول سنواتی و مطابق تصریحی که در این راپُرت کردهاند مسعراً پرداخته می شده است و بر طبق این راپُرت کمیسیون از این تاریخ به بعد باید جنس پرداخته شود مثلاً این جا می‌نویسد عوض بهر میانج آذربایجان یا از بابت دهی خانه ملایر در وجه اولاد قاسم خان شاملو ۱۲۵ خروار قید می‌کند که این صد و بیست و پنج خروار از قرار خرواری ۴ تومان پرداخته می‌شود و وقتی که در راپُرت قید شده است مطابق تصویب قوی ئیل باید پرداخت این معمول به سنواتی که از قرار خرواری ۴ تومان است و شاید پانصد تومان می‌شود بر هم می‌خورد و در صورتی که عین جنس تصویب شود مقداری ضرر به دولت وارد می‌شود دیگر اینکه در راپُرت نوشته می‌شود این مخارج از بابت مصارف تعزیه داری و روشنائی اماکن و مقابر مختلفه است در صورتی که شرح این صورت این طور نیست و غیر از مصارف روشنائی و تعزیه داری مصارف مختلفه دیگری هم دارد و باید به آن مصارف هم اشاره بشود چنانچه ملاحظه می فرمائید به طوری که در راپُرت کمیسیون ذکر شده یک قسمت از این اقلام راجع به معارف روشنائی و تعزیه داری است ولی چنانچه ملاحظه می‌فرمایند یک مبلغی به خرج خمسه می‌آید به عنوان تعمیر قنات چشمه شاهی را صرف روشنائی فرض کرد و همچنین یک قسمت عوض بهره و مال‌الاجاره است. بنابراین، این شرح که در راپُرت نوشته شده است غلط است و باید به آن مصارف هم اشاره بشود زیرا اگر دولت مقتضی نمی‌دانست پیشنهاد نمی‌کرد دیگر اینکه در همین ضمن نوشته شود مطابق مصوبه قوی ئیل و حال آنکه اقلامی که در این صورت هست تماماً مصوبه قوی ئیل نیست و مطابق پیشنهاد دولت است و اگر پیشنهاد دولت مدرک باشد مصوب قوی ئیل مورد ندارد و اگر مصوبه قوی ئیل را مدرک بگیریم صورت پیشنهادی دولت از بین می‌رود راجع به جنس هم همانطور که در این جا نوشته شده است جنس خرج آمده استرآباد بوقر بلده استرآباد که چهل من است باید پرداخته شود و جنس آذربایجان هم از قرار هزار مثقال باید منظور شود اگر این‌ها بنده اتکا می‌کنم به معلومات قدیمه اعتراض به بنده وارد بیاید عرض می‌کنم در آذربایجان معمول این است که دولت مالیات از قرار هزار مثقال دریافت می‌نماید و جنس که در آذربایجان به خرج می‌آید به میزان هزار مثقال است که معروف به وزن جدید است. این مقادیر که در این اقلام عوض بهره و عوض مال‌الاجاره و بعضی مصارف دیگر جنسی در محل آذربایجان به خرج می‌آید بایستی قید شود به وزن هزار مثقال واِلا در موقع عمل وزارت مالیه نمی‌تواند آن مقادیری که خرج آمده آذربایجان است از قرار مثقال بپردازد و ناچار است به وزن ۶۴۰ مثقال بردارد. مثلاً این جا نوشته است عوض بهره قریه عین الدین ملکی مرحوم امام جمعه خرج آمده آذربایجان ۱۴ خروار و ۷۹ من گندم و ۷ خروار و ۴۰ من جو. این مقدار را وقتی که به ۶۴۰ مثقال وزن معمول تهران تبدیل کنیم ۲۳ خروار و ۱۰ من و ۳۷ سیر گندم و ۱۱ خروار و ۵۶ من و ۱۰ سیر جو می‌شود ملاحظه بفرمائید چقدر تفاوت می‌کند. در هر صورت باید نوشته شود راجع به جنسی که خرج آمده آذربایجان است مطابق وزن معمول به هزار مثقال آن جا محسوب خواهد شد.
رئیس‌الوزراء- دو وزارت خانه را که وزرای آن به مجلس معرفی نشده بودند با وزارت مالیه که اخیراً وزیر آن کنار گیری کرده بودند به مجلس محترم معرفی می‌کنم. آقای بهاءالملک وزیر مالیه- آقای حاج مخبرالسلطنه وزیر فواید عامه- آقای فخرالملک وزیر پست و تلگراف. وزارت داخله را هم کماکان خود بنده عهده دار خواهم بود و آقای ادیب‌السلطنه را به کفالت آن معرفی می‌نمایم.
مخبر- یک قسمت از اعتراضات آقای معتمدالسلطنه مبنی بر بی ارادتی بنده در موقع اصلاح این ماده بود حالا بنده بعضی اصلاحات را که کردهاند من باب مقدمه قبول دارم ولی با این حال ایشان را متذکر می‌کنم این همه تنقیدی که از این ماده کردند وارد نیست زیرا این ماده بر طبق لزوم پیشنهاد دولت نوشته شده و فقط بنده در یک قسمت به ایشان حق می‌دهم که ممکن است از نقصان عبارتی یک زحماتی تولید شود و آن در قسمتی است که ایراد می‌فرمایند غیر از مصارف روشنائی و تعزیه داری بعضی مصارف دیگر هم هست که داخل در این عنوان نمی‌شود اگر چه صورت جزوی که ما این راپُرت را به او تکیه دادهایم طبع و توزیع شده و خود او ایراد ایشان را رفع می‌کند. معذلک بنده قبول می‌کنم که در این ماده بعد از جمله مقابر مختلفه ایالات و ولایات جمله (و مصارف دیگر هم) افزوده شود. و اما اینکه می‌گویند پیشنهاد دولت و مصوبه قوی ئیل با هم متعارضه می‌کنند این معارضه اگر هم هست حتمی نیست و اگر حضرت عالی نظری دارید ماده واحده مجبور نیست نظر سرکار را تحقیق کند نظر کمیسیون این است که در حدود مصوبه قوی ئیل ما حالا رأی می‌دهیم مصوبه قوی ئیل در پیشنهاد دولت شرح داده شده وقتی تا بر طبق پیشنهاد دولت تصویب می‌کنیم و قید هم می‌کنیم که مطابق مصوبه قوی ئیل محدود می‌شود و اگر اقلامی هست که بعد از سنه قوی ئیل برقرار شده ما نمی‌توانیم بدون یک تحقیقات خاصی در آن موضوع رأی بدهیم کمیسیون در این باب متعهد بوده است که صورت جزء را محدود به قوی ئیل کند. و اما نسبت به معمول به سنواتی و جنس هائی که تسعیر می‌شود آن جا هم نظر کمیسیون این بود که چون در پیشنهاد دولت معین شده کدام قسمت تسعیر شده یا نشده ما گفتیم آن هائی که سابقاً مسعراً پرداخته شده است حالا هم بشود ولی در این موضوع هم بنده مضایقه ندارم که از برای تأکید عبارت معمول به سنواتی را اضافه نمایند هر چند که لازم نیست زیرا در آن صورت می‌نویسد مسعراً پرداخته شده یا نه؟ این سندی است وارد. ولی با وصف این حال بنده قبول می‌کنم مطابق معمول به سنواتی بعد از قوی ئیل اضافه شود در حقیقت جمله آخر ماده اینطور می‌شود مطابق صورت پیشنهاد دولت در هذه السنه ایت ئیل ۱۳۰۱ به وزارت مالیه اعتبار می‌دهد که مطابق صورت مصوبه قوی ئیل و معمول به سنواتی الی آخر.
رئیس- آقای معتمدالسلطنه متقاعد شدند یا رأی بگیریم؟
معتمدالسلطنه- خیر اجازه می فرمائید توضیح بدهم.
رئیس- بفرمائید
معتمدالسلطنه- حضرت والا به یک قسمت از این پیشنهاد توجه نفرمودند و آن راجع به قسمت جنسی آذربایجان است که اگر تصریح نشود از قرار هزار مثقال است اسباب زحمت می‌شود راجع به قسمت معمول به سنواتی هم چون قبول کردند بنده متقاعد شدم.
رئیس- پس باید رأی بگیریم به قابل توجه بودن آن قسمت از پیشنهادی آقای معتمدالسلطنه که آقای مخبر قبول نکردند. آقایانی که آن قسمت را قابل توجه می‌دانند قیام بفرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس- رد شد. (پیشنهادی از طرف آقای مدرس به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم موقوفه دو فقره بهره دو دانگ فیروز آباد موقوفه متعلق به مدرسه حاج ملا آقا رضا و قریه تبرته موقوفه متعلق به مدرسه واقعه در سنگلج از لایحه مستثنی شود و دولت رفع ید از ملک نموده اجازه نمایند به قیمت عادله
رئیس- آقای مدرس (اجازه)
مدرس- عقیده بنده این است که بسیاری از این بهره‌ها که متعلق به مساجد یا مشاهد و امثال ذلک است منشاء آن یک موقوفاتی بوده کما اینکه کتابچه را که ملاحظه بفرمائید خیلی جاها تصریح دارد بهره فلان موقوفه راجع به اتمام این‌ها نیست درست اطلاع ندارم ولیکن دو فقره اش را خوب می‌دانم یکی دو دانگ قریه فیروز آباد نزدیک حضرت عبدالعظیم است که وقف مدرسه حاج ملا آقا رضا شده و در این صورت نوشته است که سالی صد خروار جنس و صد خروار کاه دارد یکی دیگر هم قریه تبرته است که وقف است بر مدرسه میرزا رضا قلی در سنگلج که مقابل آن نوشته شده است سی خروار جنس مسعراً حواله صادر می‌شود یکی از جاهائی که مسعر است این جا است و چون بنده می‌بینم این موقوفه‌ها مثل سایر موقوفات که جزء خالصه شده در معرض خطر است مثلاً فرض بفرمائید مجلس تصویب کرد خالصجات فروخته شود فیروز آباد که یک قسمتش خالصه است این دو دانگ موقوفه را هم که دولت تصرف کرده و سالیانه یک جنسی گرفته است بسا هست این موقوفه هم از بین می‌رود و هیچ فایده ندارد که اوست یک ملکی را تصرف بکند و بهره بدهد صاحب ملک موجود مدرسه واقعه در سنگلج است و آقای طباطبائی مستحضرند که متولی و سایر ترتیبات دارد دولت باید اجازه بکند نه این که ملک را تصرف کند و بهره بدهد بعد از اینکه خود متولی موجود است مدرسه موجود است اگر محل احتیاج دولت است باید به قیمت عادله اجاره کند حالا بنده عرض می‌کنم خوب است دولت از این املاک رفع ید نموده و اجاره کند که این املاک موقوفه از بین نرود این دو فقره ملک موقوفه را گویا از زمان مظفرالدین شاه تا بحال دولت تصرف کرده است مدرسه‌هایش هم موجود است چون توجه تمام ما به این است که معارف توسعه پیدا کند بنده تقاضا می‌کنم مال خودشان را به خودشان واگذار کنند خوب است آقای مخبر قبول بفرمایند این دو فقره از این لایحه مستثنی شود که یک دفعه رأی آقایان تعلق نگیرد که بگویند ما این مدرسه را نمی‌شناسیم مثل اینکه ما نمی‌دانیم این امامزاده در کجا است و دولت چرا به امامزاده پول می‌دهد این امامزاده یک موقوفه داشته است و دولت تصرف کرده حالا قدری از آن را می‌دهد مدرسه‌ها به همین قسم است اگر آقای مخبر قبول بفرمایند این دو فقره از این لایحه استثنا بشود بهتر است و دولت هم اگر می‌خواهد از متولی‌ها اجاره کند و اجاره اش را بدهد که این ملکیت پیدا کند و اگر دولت یک وقتی خواست خالصجات خود را بفروشد این دو دانگ وقف به حال خود باقی بماند..
مخبر- با این اظهاری که آقای مدرس می‌فرمایند اگر چه بنده از نقطه نظر شخصی موافق هستم ولی نمی‌توانم این پیشنهاد را قبول بکنم زیرا نه نظر دولت را در این باب جلب کرده‌ام نه نظر کمیسیون را ولی اگر مجلس رأی بدهد و قابل توجه بشود البته بهتر خواهد بود ممکن هم هست بنده تقاضا بکنم به کمیسیون ارجاع بشود.
رئیس- پس سایر اصلاحات هم به کمیسیون مراجعه می‌شود.
مخبر- اینکه بنده تقاضای ارجاع این پیشنهاد را به کمیسیون کردم برای این است که این لایحه بیش از این عقب نیفتد اگر ممکن باشد تجزیه می‌کنیم و بنده ارجاع به کمیسیون این دو قلم را استدعا می‌کنم برای مابقی دیگر رأی گرفته شود.
(پیشنهاد دیگری از طرف آقای مساوات به مضمون ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم: عبارت ذیل لایحه اینطور اصلاح شود که تشخیص موضوع خرج بدهد تأدیه و پرداخت نماید.
رئیس- آقای مساوات (اجازه)
مساوات- گمان می‌کنم آن پیشنهادی که آقای حاج شیخ اسدالله فرمودند مکفی باشد مقصود بنده این بود این خرجی که تصویب می‌شود دولت تشخیص موضوع را بدهد چون مقصود بنده از پیشنهاد آقای حاج شیخ اسدالله می‌رساند پیشنهاد خودم را مسترد می‌دارم.
رئیس- آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند (بعضی گفتند کدام پیشنهاد)
رئیس- پیشنهاد آقای مساوات
بعضی از نمایندگان- مسترد داشتند
رئیس- بنده نشنیدم (پیشنهاد آقای حاج سیدالمحققین به مضمون ذیل قرائت شد)
چون بعضی از اقلام مصارف روشنائی بعد از قوی ئیل موافق تصویب نامه هیئت وزراء وقت برقرار و تأدیه می‌شود این است برای شمول این لایحه به این اقلام بنده پیشنهاد می‌نمایم ذیل ماده واحده به ترتیب ذیل مرقوم شود. به وزارت مالیه اعتبار می‌دهد پس از ملاحظه مدارک و اسناد صحیحه تأدیه و پرداخت شود.
رئیس- آقای سیدالمحققین (اجازه)
حاج سیدالمحققین- همان طور که آقای مدرس فرمودند بعضی از این اقلام مطابق تصویب هیئت وزرای وقت بوده و این اقلام محتاج به تصویب مجلس است واِلا آن اقلامی که در قوی ئیل تصویب شده محتاج به تصویب نیست اگر مقصود این است که بنده عقیده‌ام این است اگر بخواهند لایحه مشمول این اقلام شود باید جمله (موافق مصوبه قوی ئیل) حذف شود.
نصرت‌الدوله- در جواب آقای معتمدالسلطنه این مسئله را توضیح دادم حالا هم برای روشن شدن مسئله عرض می‌کنم که ما اینجا از نقطه نظر بودجه رأی می‌دهیم به این ملاحظه این جا نوشتیم مطابق مصوبه قوی ئیل و اگر چنانچه یک چیزهائی است که بعد تصویب شده آن‌ها باید جداً با یک دلائلی بیاید به کمیسیون مربوطه و در آن جا مذاکره شود و
رئیس- باید رأی گرفته شود به قابل توجه بودنش
حاج سیدالمحققین- پس می‌گیرم
رئیس- پیشنهاد آقای حاج شیخ اسدالله که قابل توجه شد راجع به تمام ماده بود. آقایان مایل هستند جلسه ختم شود؟ (بعضی اظهار نمودند بلی)
رئیس- برای شرفیابی روز پنجشنبه حضور اعلیحضرت همایونی اسامی دوازده نفر به قرعه استخراج می‌شود.
(آقای مستشارالسلطنه استقراع نموده و به ترتیب ذیل نتیجه حاصل شد)
آقا میرزا علی کازرونی- سهام‌السلطان- اقبال‌السلطان- میرزا محمد نجات- سردار فاخر- حاجی میرزا مرتضی- مصباح دیوان- امین‌الشریعه- میرزایانس- حاجی شیخ محمد حسن گروسی- حاج شیخ محمد حسن. بنده نمی‌توانم یکی دیگر را انتخاب بفرمائید. آقا سید محمد تقی طباطبائی- آقا شیخ ابراهیم زنجانی- آقای جلیل‌الملک- آقا سید محمد تدین
رئیس- تعطیل را هم اگر صلاح می‌دانند تا روز شنبه نهم حمل باشد (صحیح است)
(جلسه آتیه روز شنبه دهم حمل. دستور لایحه گارد شهری و لایحه راجع به ارومیه)
(مجلس یک ساعت و نیم از شب گذشته ختم شد)
رئیس مجلس- مؤتمن‌الملک