مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ فروردین ۱۲۸۶ نشست ۷۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ فروردین ۱۲۸۶ نشست ۷۱
مذاکرات روز پنجشنبه چهارم ربیع الاولی ۱۳۲۵ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز سه شنبه دوم ماه را آقای حاج سید نصرالله قرائت نمودند و سپس شروع بخواندن بقیه نظامنامه بلدیه شده و مطرح مذاکره گردید.
قسمتی از نظامنامه قرائت شده بود که آقا میرزا سید محمد مجتهد بمجلس ورود فرموده چنین بیان کردند که پیش از همه چیز یک فکری برای عارضین بکنید که ما آسوده شویم اگر رسیدگی برای عارضین بکنید که ما آسوده شویم اگر رسیدگی به تظلمات مردم ربط بمجلس ندارد که مردم را جواب بگویید تا با ما کاری نداشته باشند والا نوعی نمایید که ما بتوانیم بیاییم اینکه نمی‌شود هر روز که ما بمجلس میآئیم از دم در تا اینجا ده نفر بیست نفر جلو ما را گرفته اذیت کنند این مجلس فقط برای نوشتن قانون نیست آخر فکری هم برای عارضین نمایید الان این شخص که در پائین عارض است بگوید پسر مرا کشته‌اند تحقیق نمایید ببینید صحیح است علاج کنید.
جواب داده شد
- اولا وظیفه این مجلس اجرا که نیست تکلف این مجلس گفتن و نوشتن است.
- ثانیا بطوریکه درچندی قبل قرار شد انجمن تحقیق عرایض معین شده دوازده نفر از وکلا محترم در انجمن حاضرو بعرض عارضین رسیدگی و تحقیق بنمایند دیگر از مجلس چه کوتاهی شده؟
آقا سید محمد جواب دادند صحیح است اولا وظیفه این مجلس اجرا نیست ولی مردم ملتفت نیستند و بحکومت هم عارض می‌شوند رسیدگی نمی‌شود لهذا ملتجی باینجا می‌شوند لابد باید مجلس رسیدگی نموده بهر اداره که راجع است رجوع نموده وایستادگی کرده جواب بخواهد و ثانیا گفتید انجمن عرایض منعقد شده پس این عارضین چه میگویند؟
جمعی از وکلا اظهار داشتند که انجمن عرایض از صبح معتقد است تا نزدیک ظهر و اتصالا مشغول کار است و مخصوصا امروز ۲۳ رقعه در باب عارضین نوشته شده و همجنین تاکنون دو هزار و هشتصد رقعه بیرون رفته و جواب هزار و پانصد از این رقعه‌ها گرفته شده دیگر مجلس چه بکند و بیش از اینکه تکلیف ندارند.
آقا سید محمد مجتهد فرمودند چون مردم ملتفت نیستند و گمانشان اینست که وقت مجلس آمده و جلو ماها را بگیرند خوبست انجمن عرایض هم همان وقت مجلس منعقد شود که هر کس متظلم است رجوع بانجا شده دیگر ما را اذیت نکنند. بالاخره پس از مذاکره و گفتگو قرار شد این شخص که عارض بود پسرش را کشته‌اند رجوع بدیوان خانه عدلیه بکند.
لهذا آقای سید الحکماء از مجلس رفته از روی تحقیق بعرض اولیای مقتول رسیدگی کرده و رقعه از طرف مجلس بوزارت عدلیه نوشته شده عارضین را با شخص مخصوصی فرستادند بدیوانخانه عدلیه که سریعاً بعرض آنها رسیدگی واحقاق حق شود باز شروع بقرائت نظام نامه بلدیه شده و در بین قرائت نظامنامه ۳ نفر از وکلای کرمان ورود بمجلس نمودند که اسامی آنها از قرا ذیل است.
- (آقای آقا یحیی)،
- (آقای شیخ محسن خان)،
- (آقای شمس‌الحکما).
پس از تمام شدن نظامنامه از وکلای کرمان معرفی شده عموم اهل مجلس تبریک گفته و بعضویت مجلس مقدس پذیرفته شدند و ورقه رأی برای تصویب و اجرای بقیه نظامنامه بلدیه که خوانده شد منتشر گردید.
(۶۷) رأی داده شد و نیز در بین قرائت نظامنامه بلدیه حاج بحرالعلوم وارد مجلس شد و در آن موقع ده دوازده نفر از وکلا برخاسته از مجلس بیرون رفتند یکی از وکلا عنوان کردند نمی‌رسید جهت این رفتن وکلا چیست پرسیدند جهت چیست جواب دادند بجهت آمدن حاج بحرالعلوم است میگویند این کاری که از حاج بحرالعلوم صادر شده ما تکلیف خود را نمیدانیم که با بودن حاج بحرالعلوم در این مجلس باشیم لهذا آقای وثوق الدوله نایب رئیس بآقای حاج بحر العلوم گفتند بروند اطاق دیگری و وکلا برگردند تا بعد رسیدگی و تحقیق صحیح شود وحاج بحرالعلوم از مجلس رفتند وکلا بازگشت نموده ودر
این موقع لایحه که وکلای کرمان نوشته بودند قرائت شد که دائر بود بر حمد و ثنای الهی و تشکر از تأسیس مجلس مقدس شورای ملی.
و بعد از آن آقای حاج علی تلگرافی ارائه داشتند که در مجلس قرائت شود یکی از وکلاء چنین تقریر نمود که دیروز با جناب وزیر داخله در این خصوصها خیلی گفتگوها شده قرار شد در رقعه که هر جا اتفاق می‌افتد وزیر داخله و حجج اسلامیه با چند نفری از وکلا حضوراً با آنجا مخابره و گفتگو کنند اگر اجتماعات مضری است که پراکنده نمایند والا در نهایت دقت رسیدگی و احقاق حق شود دراین صورت خواندن این تلگراف فعلا فائده ندارد سپس یکی از وکلا آذربایجان عنوان نمود اهم امور امروزه مسئله بانک ملی است و بنظر بنده چنین می‌رسد که تکلیف ما است امروز یک اندازه در این خصوص گفتگو شود و صلاح نیست که در اتاق خصوصی گفتگو شود چنانکه مختصری شد بلکه در همین مجلس علنی صحبت شود که صدای آن بتمام عالم می‌رسد و از وزراء خواسته شود که اقدام در این کار نمایند و یکی از وکلا رشت چنین اظهار کرد بعد از مجلس دیروزی گمان نداشتیم دیگر در مسئله پول گرفتن دولت از بانک معطلی باشد ولی از قراری که شنیده‌ایم و میگویند باز در بعضی قراردادها گفتگو دارند باز همان وکیل آذربایجان بیان کرد گویا آخر درجه این کار چنانچه از اول هم همین بود باید دولت دراین باب مساعدت نماید یکی دیگر از وکلا بیان کرد گویا حرف دولتیها این است که با این اقساط و ترتیب.
دادن حقوق بارباب حقوق مشکل است. جواب داده شد بهمانطور که قرارداد بانک در مجلس تصویب شده گویا ارباب حقوق هم قبول دارند جهت اینکه پول نمی‌گیرند چیست؟ گفته شد که بعضی از ارباب حقوق است که نمی‌شود کسر نمایند در این صورت مختصری از ارباب حقوق می‌ماند و از آنها چه قدر کسر نمایند و کند؟
یکی دیگر از وکلا آذربایجان چنین تقریر نمود:
- که در مجلس دیروز با وزراء در این باب صحبتهای طولانی شد تا اندازه تکالیف طرفین معلوم گردید واین را هم نمی‌توان گفت که یک چیزی در پرده نباشد ولی گمانم این است که همین دو سه روزه طرفین بهمدیگر آن چیز مخفی را نشان بدهند و همان بطوریکه آقای تقی زاده گفتند باید صحبت بانک ملی در این مجلس علنی شود که صدای آن بتمام عالم می‌رود اما امروز از امنای بانک و هیئت دولت کسی در اینجا نیست پس مهلت داده شود یکی در مجلس روسای با یک با دولتیها گفتگو نمایند و نتیجه بدست آید اگر نشد آنوقت با حضور روسای بانک و هیئتی از دولت در این مجلس گفتگو شود باز وکلا را تشتت آراء حاصل شد بالاخره پس از فی الجمله گفتگو قرار شد با حضور روسای بانک مطرح مذاکره شود سپس یکی از وکلا آذربایجان عنوان نمود که چند روز است من در انجمن عرایض هستم آنقدر عرایض مهمل و مفصل داخل انجمن می‌شود که قرائت و تحقیق آنها غیر ممکن است و اسباب تصدیع و باعث تعطیل رسیدگی بعرایض سایر عارضین شده لهذا لایحه نوشته شده قرائت شود اگر صلاح است تصویب نمایند.
لایحه قرائت شد دلالت داشت بر چند مطلب یکی اینکه اعلان شود عرایضی که عارضین می‌نویسند هان ماحصل مطلب خود را نوشته و نیز بطور آشکار اسم ولایت و منزل خود را معین کنند که اسباب اشکال پستخانه و غیره که باید جواب برسانند نشده و نیز موجب تعطیل کار نگردد دیگر اینکه هر کس عریضه می‌نویسد یک تمبر عرایض که قیمت آن یک قران باشد گرفته بعریضه خود بچسباند که مایه اعتبار آن عریضه شده و این تمبرها را هم در پستخانه بفروشند.
دیگر اینکه در ساعت معین هر کدام از اعضا انجمن حاضر نشدند دو هیرا بدهند. در صندوقی جمع شده بمستحقین داده شود مسئله اولی را که اعلان شود همه تصدیق کردند و مسئله تمبر را جمعی قبول نکرده گفتند حالا زود است و بعضی گفتند ضرر ندارد و موجب اعتبار عریضه است و همچنین مسئله سیم را بعضی تصدیق نموده و بعضی ایراد کردند قرارشد مذاکره در این خصوصها بشود
و پس از این یکی از وکلا چنین اظهار داشت ما که در این مجلس نشسته‌ایم برای حفظ حقوق ملت و ملت شامل افراد ملت که سید و محترم و معلوم نیست مقصر باشد تضییع حق شد جواب داده شد که ما وکلا اینجا نشسته‌ایم برای حفظ حقوق دولت و ملت این اشخاص که هنگام ورود حاج بحرالعلوم پاشدند رفتند خیانت او نزد ایشان شاید ثابت شد و تکلیف وکالت خود ندانستند که با حضور او باشند همین طور که عقاد آزاد است اینطور افعال هم آزاد است باز همان وکلی اظهار کرد کدام لایحه از طرف مجلس نوشته شد که او مقصر است جواب داده شد با وجود آن تلگراف که پریروز در مجلس خوانده شد و صراحتاً تلگراف نموده گوش باین تلگراف ندهید و آن تلگراف از طرف مجلس بود آیا باز نمی‌شود گفت که او مقصر است و خیانت کرده یکی دیگر از وکلا بیان کرد در یک مورد حق با شاهزاده است و آن اینست که قرار شد پریروز از طرف مجلس بحاج بحرالعلوم اخطار شود که باین مجلس ورود ننمایند این تحقیق در کار ایشان رسیدگی شود حال اگر از طرف مجلس اخطار شده و ایشان آمده‌اند که هیچ والا کسی حق اعتراض نداشته جواب دادند که بتوسط وکلاء و حجج اسلام اخطار شده و آقای وثوق‌الدوله نایب رئیس چنین تقریر کردند این مسئله صحیح است ولی چون در نزد بعضی تقصیر و خیانت ایشان ثابت شده بر حسب تکلیف وکالت خودشان پاشدند بروند. لهذا من از حاج بحرالعلوم خواهش کردم بروند اطاق دیگر و وکلا برگردند که بعد رسیدگی شود در اینوقت مجلس ختم شده عموم وکلا برخاستند
که جناب آقا میرزا سید محمد مجتهد از اطاق انتظار که بجهت رفع کسالت رفتهت بودند مراجعت کرده فرمودند وکلا نروند دوباره مجلس منعقد و باز از تفصیل حاج بحرالعلوم صحبت شد
و آقا سید محمد سئوال نمودند این وضع که با حاج بحرالعلوم رفتار شد باکثریت آراء بود جواب دادند خیر باکثریت نبود ولی هر کس در وکالت یک تکلیفی برای خود میداند این اشخاص تکالیف خود را بواسطه آن تلگرافی که حاج بحرالعلوم برشت مخابره نموده و نزد خود جناب آقا اقرار کرده چنین دانستند که همچو شخص در مجلس مقدسی که رأی گرفته می‌شود نباید باشد
آقا سید محمد فرمودند صحیح است نزد من اقرار کرده حال شاید جوابی در مقابل داشته باشد و گذشته از این خوب بود قبل از وقت باو اخطار می‌کردند که باینمجلس نیاید جواب دادند محض احترام بتوسط حجج اسلام اخطار شد بعضی جواب دادند که لازم بود که از طرف مجلس رسماً اعلام شده باشد بالجمله پس از مذاکرات زیاد جمعی گفتند خیانت او ثابت و معلوم است و بعضی گفتند رسما باید تحقیق و رسیدگی شود و بر مجلس خیانت حاج بحرالعلوم ثابت شود قرار شد مجددا آن تلگرافیکه برشت مخابره نموده با حضور خودش قرائت شود چون بحرالعلوم رفته بود گفتند باشد در مجلس دیگر.
پس از این یکی از وکلا چنین عنوان کرد مطلبی است که خیلی اهمیت دارد وآن اینست از قراریکه شنیده‌ام در انجمن برادران نظامی که هر روز در خانه یکی از سردارها انجمن دارند نطقها شده و گویا تحقیق هم کرده‌اند صحت داشته. که باعث پول ندادن دولت بشما اهل نظام مجلس و روسای بانک ملی است و حال آنکه چندی قبل که وزارت مالیه وجهی که دولت لازم داشت لایحه نوشته بمجلس مقدس فرستاده بودند:
- در آن لایحه بهمه جهت گویا دویست و سی و پنجهزار تومان برای حقوق قشون معین کرده بودند مجلس سپس از همه او را تصدیق و تصویب نموده و قبل از اینکه قراردادنامه بانک تمام شود روسای بانک از این بابت شصت و پنجهزار تومان دادند و صد هزار تومان هم از بابت پیش قسط خراسان و فارس که دولت گرفته بود و باید ببانک ملی بدهد نداده و از بابت حقوق قشون حساب کرد و همچنین صد هزار تومان از تلگرافخانه گرفته از این بابت برداشتند این می‌شود دویست و شصت و پنج هزار تومان چیزی هم علاوه از آن مقدار که خودشان خواسته بودند داده شده در اینصورت جهت چیست که این طور سرباز را مهیج می‌شوند که مجلس مانع است پول بشما داده شود
جمعی گفتند جهت این تهییج معلوم است چیست مقصود این است سربازها از مجلس مقدس منضجر شوند و یکی از وکلا اظهار کرد که باید در این خصوص بوزارت جنگ اخطار شود در مجلس حاضر شوند و در این باب توضیحات خواسته شود گفتند این پول محققا بوزارت جنگ رسیده حال چرا بافراد قشون داده نشده باید معلوم شود باز همان وکیل اظهار کرد در این خصوص هم باید از وزارت جنگ توضیح خواست که این پول رسیده یا نرسیده و نیز در روزنامه مجلس خوب است این مسئله که مجلس مانع است از پول دادن بقشون تکذیب شود و یکی دیگر از وکلا چنین بیان نمود که کلیه باید معلوم شود که چرا دولت از بانک ملی پول نمی‌گیرد جواب داده شد فعلا این مسئله که راجع بقشون است تحقیق شود و در این وقت مجلس ختم گردید.