مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ بهمن ۱۳۴۴ نشست ۲۴۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۲۸ بهمن ۱۳۴۴ نشست ۲۴۱
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۱
جلسه: ۲۴۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه (۲۸) بهمن ماه ۱۳۴۴
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: ریگی- مصطفوی نائینی- سرتیپ حکیمیان
۳- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به اجازه قبول عضویت سازمان دفاع غیر نظامی ایران در سازمان بین‌المللی دفاع غیر نظامی جهانی و ارسال به مجلس سنا
۴- تصویب صورت‌جلسه
۵- شور اول گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اسپانیا
۶- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به اهدا یک نمونه از سرستون‌های کاخ آپادانا و چند قطعه از سنگ تخت جمشید به دولت آرژانتین
۷- طرح گزارش کمیسیون دارایی راجع به رد لایحه مربوط به اجازه استرداد املاک و اماکن مسکونی آن عده از متجاسرین آذربایجان و کردستان که به وضع آنها رسیدگی و آزاد شده‌اند و ارجاع مجدد به کمیسیون
۸- ختم جلسه
مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه- آقایان:
دکتر اسدی- امینی خراجی- بالاخانلو- خواجه نوری- مهندس ریاحی- مهندس معینی زند
غائبین بی‌اجازه- آقایان:
آقایان- طهماسبی- فیصلی.
غائبین مریض- آقایان:
مهندس آراسته- مهندس آصفی- بوشهری- پروین- شکیبا- مهندس مجتهدی- موقر- سرلشگر همایونی.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: ریگی- مصطفوی نائینی- سرتیپ حکیمیان
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای ریگی تشریف بیاورید.
ریگی- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم
هر دم از این باغ بری می‌رسد تازه‌تر از تازه تری می‌رسد
بعد از این که ادعای پوچ جمال عبدالناصر در مورد عربی بودن خلیج فارس و خوزستان از نظر تاریخی دچار شکست شد شنیده می‌شود که اکنون نغمه ناموزون دیگری ساز کرده و بلوچستان و سیستان یعنی ساتراپی چهاردهم کشور داریوش کبیر و مردمی را که بنیانگذار حماسی ملی ایران هستند عرب دانسته (مصطفوی- جنون روز افزون است)(مهندس صائبی- مهمل گفته است) و به مزدوران بی‌مایه خود در لبنان تلقین کرده است که درباره عرب بودن بلوچ‌ها لاطائلاتی منتشر سازند- درباره ایرانی بودن بلوچ‌ها این قدر شواهد تاریخی هست که هر بچه مکتبی می‌داند که مردمی که بعد از سال ۲۵۰۰ سال هنوز به زبان پهلوی ساسانی سخن می‌گویند و حتی در تمام لغات لهجه برای نمونه یک کلمه عربی وجود ندارد (صحیح است) بلوچ‌ها از اصیل‌ترین و پاک‌ترین ایرانیان می‌باشند ولی برای این که مزدور ناصر بدانند که با این یاوه‌گوئی‌ها نمی‌توانند در همبستگی‌ها و اتحاد ملت ایران رخنه کنند من در اینجا به یک قسمت مختصر از سوابق تاریخی مردم بلوچ و بلوچستان اشاره می‌کنم (احسنت).
تاریخ نشان می‌دهد که استان بلوچستان و سیستان به نام «مکا» و مکران از زمان کورش کبیر بنیانگذار شاهنشاهی ایران جزئی از خاک ایران بوده و این امر در کتیبه بیستون ذکر گردیده است مورخین یونانی مانند گزنفون و هردت و آریان در کتاب‌های خود مشروحاً راجع به بلوچ و بلوچستان سخن گفته و بلوچستان را در زمان هجوم اسکندر جزء خاک ایران دانسته و حتی از شجاعت و شهامتی که مردم این سرزمین علیه لشگر اسکندر از خود ابراز داشته‌اند یاد کرده‌اند (صحیح است) در زمان خلفا راشدین وقتی که حجاج ابن یوسف خواست یکی از سرداران خود به نام سنان ابن سلامه را به حکمرانی بلوچستان بفرستد او از وحشت از مأموریت خطیری که به او داده بودند سر باز زد و گفت من هیچ وقت به این سرزمین داخل نخواهم شد زیرا تنها اسم آن مرا بلرزه درمی‌آورد.
فردوسی شاعر ملی ایران در شاهنشامه مکرر از بلوچ‌ها نام می‌برد و در قسمتی از شاهنامه که جنگ سیاوش و افراسیاب را شرح می‌دهد می‌گوید:
گزین کرد از آن نامداران سوار دلیران جنگی ده و دو هزار
هم از پهلو و پارس و کوچ و بلوچ زگیلان جنگی و دشت سروچ (احسنت)
و باز در جای دیگر می‌گوید:
پس گستهم اشکش تیزهوش که با رأی و دل بوده و با مغز و هوش
یکی گرزدار از نژاد قباد سرافراز و آهسته و پاکزاد
سپاهی زگردان کوچ و بلوچ سگالنده جنگ مانند قوچ
که کس در جهان پشت ایشان ندید برهنه یک انگشت ایشان ندید
از میان دیگر در میان لهجه‌های باستانی ایران زبان بلوچی قدیمی‌ترین شکل و ترکیب را دارد و واژه‌های قدیم و اصیل زبان پهلوی را همچنان حفظ کرده است تا جائی که جملات و کلمات کتیبه داریوش عین واژه‌ها و کلماتی است که هم اکنون مردم بلوچستان با آن سخن می‌گویند. عموم محققانی که براساس شواهد و مدارک مستند تاریخی و زبان‌شناسی و جامعه‌شناسی پیرامون بلوچ پژوهش‌های عمیق کرده‌اند بلوچ‌ها را ایرانی خالص قلمداد نموده و هر گونه قرابت بین بلوچ و عرب را غیرممکن دانسته‌اند کلنل دایمز که در تحقیقات تاریخی خود روش علمی داشته مصراً گفته است که بلوچ ایرانی است و به شباهت عجیبی که بین لهجه بلوچی و گیلکی و کردی است اشاره کرده و ثابت می‌کند که این سه گروه از عشایر ایران که با وجود بعد از مسافت هنوز زبان قدیم ایران را حفظ کرده‌اند از ایرانیان بسیار اصیل می‌باشند آقایان نمایندگان محترم و همکاران عزیز اگر بنده بخواهم از این گونه شواهد و دلایل تاریخی بیاورم سخن بسیار است و بیش از پیش مشت جمال عبدالناصر و جیره‌خواران او روشن خواهد شد ولی پوچ بودن این ادعا که بلوچ عرب است به قدری زیاد است که لزومی ندارد درباره آن بیش از این چیزی گفته شود (صحیح است) من به عنوان یکی از نمایندگان بلوچ از اینجا می‌خواهم
به عبدالناصر بگویم که علی رغم این دسیسه‌ها مردم بلوچستان و سیستان و تمام ملت ایران متفقاً حلقه‌وار دور رهبر بزرگ ملت ایران شاهنشاه آریامهر را گرفته و برای پیشرفت اقتصادی و اجتماعی کشور خود کار خواهند کرد و هرگز توجهی به این انتشارات ناروا نخواهند داشت (صحیح است- احسنت).
رئیس- آقای مصطفوی تشریف بیاورید.
مصطفوی- بنده نظر نداشتم راجع به مطلبی که جناب ریگی همکار محترم فرمودند مطلبی عرض کنم ولی بین‌الاثنین گفتم مثل این که جنون یک مسئله روز افزون است یک آدم مجنونی یک روز می‌گوید خوزستان چون لهجه‌اش عربی است عرب است و روز دیگر می‌گوید بلوچ عرب است یادم افتاد یک حدیثی که یکی از ائمه اطهار فرمود: الحمدالله الذی جعل اعدائنا من‌الحمقا شکر خدای می‌کنیم که دشمنان ما را از حمقا و دیوانگان آفریدی اینها احمقند (احسنت) بنده مطلبی را که یاداشت کرده بودم در چند جلسه گذشته می‌خواستم به عنوان نطق قبل از دستور عرض کنم ولی هر دو جلسه به علت مطالب مهمی که در دستور بود حسب‌الامر مقام ریاست از عرض آن مطالب خودداری کردم و امروز با اجازه ریاست معظم مجلس شورای ملی و خانم‌ها و آقایان نمایندگان محترم این مطالبی را که یاداشت کرده‌ام به عرض حضار محترم می‌رسانم. بنده در این ایام مطالبی و شکایاتی از گرفتاری‌های روزمره مردم تهران می‌شنوم و می‌بینم همزمان با کارهای اعجاب‌آمیزی که در کشور ما پیش می‌رود و با پیشرفت برنامه‌های بزرگی که آرمان ملت ایران بوده است و با تحولات صنعتی و اقتصادی عظیم ایران، با مسئله اصلاحات ارضی که با کیفیت عالی و پرافتخاری که انجام شد، با مسئله ذوب‌آهن همزمان و به موازات اینها ما یک گرفتاری‌های کوچک و روزمره‌ای داریم که اینها مردم مملکت را گرفتار کرده است بنده می‌بینم گفتاری‌های ما همیشه در کارهای کوچک است همیشه یک مسایل ساده و پیش پا افتاده‌ای مشکلات مردم ایران را ایجاد کرده است و واقعاً وقتی فکر کردم گفتم که باید بگوییم که کارهای ما سهل و ممتنع است از یک طرف در کارهای بزرگ مملکت به قدری پیشرفت می‌کنیم که همان‌طور که در جلسه پیش عرض کردم در همین سفر شاهنشاه روزنامه‌های بزرگ دنیا برنامه‌های عمرانی ایران را اعجاب آمیز نوشته‌اند ولی از یک طرف دیگر مسایل کوچکی وقت مردم را می‌گیرد به طوری که مجبور می‌شوند برای مثال برای حل مشکلات شهر تهران کمیسیونی از سناتورها و نمایندگان تهران و آقای نخست‌وزیر تشکیل بدهند برای این که مشکلات شهر تهران را از لحاظ آب و برق، تاکسیرانی و نان بررسی کنند و نخست‌وزیر مملکت با همه گرفتاری که دارد مسئله نان را زیر نظر می‌گیرد جز این که بگوییم کارهای ما در این مملکت سهل و ممتنع است چیز دیگری نمی‌شود گفت بنده تصور می‌کنم علت این گرفتاری‌ها این است که دستگاه‌های پایین وادارات ما آن طور که باید و شاید وظیفه‌شان را انجام نمی‌دهند برنامه‌های بزرگ با ارشاد شاهنشاه و با سعی و کوشش دولت پیش می‌رود ولی کارهای روزانه مردم به علت عدم علاقه مأمورین و کارمندان دولت (روحانی- بعضی‌های‌شان) بله قبول می‌کنم به علت بی‌علاقگی بعضی از کارمندان دولت برای مردم مبتلا به شده به هرحال بنده بنا به وظیفه نمایندگی که دارم باید درددل‌های مردم را آنچه در این چند روزه مرتباً به بنده مراجعه شده است به عرض آقایان برسانم. یک مسئله‌ای که بنده هر روز در روزنامه می‌خوانم مسئله مسمومیت غذایی است بنده در آماری که پریشب در روزنامه نمی‌دانم کیهان بود یا اطلاعات خواندم در شهر تهران تنها در یک ماه سیصد نفر به علت مسمومیت غذایی از بین رفته‌اند (صحیح است) بنده تعجب می‌کنم پس دستگاه وزارت بهداری و دستگاه بهداری شهرداری کارش چیست ما در این کشور اخیراً یک مؤسسه بسیار عالی پیدا کردیم به نام انیستیتو تغذیه که بهمت یکی از پزشکان همشهری اصفهانی ما آقای دکتر هدایت درست شده و از همه به همه چیز رسیده این مؤسسه بسیار مجهز است بنده نمی‌دانم چرا وزارت بهداری از این مؤسسه برای کنترل مواد غذایی استفاده نمی‌کند به طوری که مجبور می‌شوند این چیزها را در روزنامه بنویسند که در یک ماه در تهران بیش از سیصد نفر مسمومیت غذایی پیدا کرده‌اند (صحیح است) این شهرداری تهران، این وزارت بهداری
باید از این دستگاه مجهز استفاده بکنند و مواد غذایی را کنترل بکنند که این پیشامدها نشود همان طوری که باز در یکی از جرائد عصر تهران من خواندم شهرداری تهران کار آبش را وزارتخانه دیگری و کار برقش را وزارتخانه دیگری انجام می‌دهد کار آسفالتش را جای دیگر انجام می‌دهند فعلاً هم کار نان را گفتند خود آقای نخست‌وزیر شخصاً رسیدگی می‌کند مسئله تغییر نرخ‌ها هم به سایر دستگاه‌ها محول شده به طوری که شرکت شیلات برای ماهی نرخ تعیین می‌کند و به شهرداری ابلاغ می‌کند پس شهرداری تهران وجودش برای چیست؟ و اگر این شیر بی‌یال و دم نبود تأثیرش چه بود؟ بنده خیال می‌کنم که وظیفه بهداری شهرداری و شهرداری تهران این است که با استفاده از دستگاه‌های علمی که عرض شد برای کار مسمومیت غذایی اقدام بکنند که این همه مسمومیت‌های غذایی در تهران پیش نیاید عرض دیگری که می‌خواستم بکنم و شاید بعضی از آقایان فکر بکنند که چرا بنده پایم را در کفش آقای روستا همکار محترم کرده‌ام داستان گرفتاری مالک و مستأجر در این مملکت هست و آقایان مستأجرین معلوم می‌شود تا به حال به جناب روستا و افرادی که نمایندگان اصناف هستند مراجعه می‌کردند و آقایان هم هرچه داد زدند از پشت این تریبون کسی به دادشان نرسید (روستا- احسنت صحیح است شاید بعد از این هم نرسد) بنده می‌خواهم عرض کنم که یک مشکلی پیدا شده که وزارت دادگستری یک کارشناس‌های عامی دارد که برای همه کار کارشناسی می‌کنند وقتی یک مالکی می‌خواهد مستأجرش را بیرون کند و زندگیش را بیرون بریزد می‌آید پیش این کارشناس‌ها این کارشناس هم می‌آید اعم از این که این مغازه بقالی باشد یا داروفروشی باشد یا مغازه دیگری باشد می‌آید می‌گوید این ده، پانزده هزار تومان سرقفلیش هست و باید بدهند و مرخص شوند در صورتی که این کار یک کارشناس صنفی می‌خواهد به نظر بنده علاوه برکارشناس عمومی، کارشناسی هم باید از طرف صنف مربوط معلوم شود که به درد مردم بخورد و حق‌شان پایمال نشود (صحیح است) بنده خیال می‌کنم که در شرایط فعلی و با وجود تحولاتی که پس از انقلاب شاه و ملت در این مملکت ایجاد شده است دیگر سزاوار نیست که یک نفر مالک بدون هیچ دلیلی، زندگی یک مستأجر را به هم بریزد و زندگی و جل و پوستش را بردارند بریزند بیرون برای این که مثلاً می‌خواهند تجدید بنا کنند (روستا- کاملاً صحیح است) بنده می‌خواستم از جناب رئیس مجلس استدعا کنم برای خاطر عده زیادی مستأجرین این مملکت که گرفتار مالکین بی‌انصاف هستند برای جواب دادن به نداهای بی‌شمار آقای روستا که صد مرتبه راجع به این مطلب صحبت کرده‌اند با دولت مذاکره بفرمایند که این لایحه تعیین تکلیف مالک و مستأجر را زودتر به مجلس بیاورند (صحیح است) عرض کردم مسایل ما همه مسایل روزمره و گرفتاری‌های روزمره زندگی است مسئله تاکسیرانی تهران هم مسئله دیگری از این گرفتاری‌ها است، بنده چند روز پیش که اتفاقاً باران می‌آمد سوار تاکسی شدم، این یک عادتی شده است که اصولاً در شهر تهران تاکسی بیشتر از اتوبوس قدم به قدم می‌ایستد که مسافر تازه سوار کند، لااقل اتوبوس‌ها یک ایستگاهی دارند ولی تاکسی‌ها آن ایستگاه را ندارند و قدم به قدم می‌ایستند ولی بنده هم چون حوصله‌ام زیاد است و آدم خونسردی هستم تحمل کردم اما یک جایی برای من خیلی ناگوار بود که توی آن باران یک خانمی دست نگاه داشت که سوار شود راننده تاکسی اشاره کرد و گفت دو تومان گفتم آقا قدم به قدم مسافر سوار می‌کنی دیگر این دو تومان از کجا پیدا شد برای چه این زن بیچاره را سوار نکردی بعد یک متلکی هم در جواب بنده گفت و بنده مصلحت دیدم با سکوت برگزار کنم و بیشتر فحش نشنوم ولی من نمی‌دانم چه مشکلی است چه داستانی است که شهربانی مملکت، دولت، دستگاه مملکت نمی‌تواند یک مسئله تاکسیرانی را در شهر تهران حل کنند (دیهیم- درد بی‌درمانی است) (یک نفر از نمایندگان- نمی‌خواهند حل کنند) واقعاً درد بی‌درمانی است این مردم شهر تهران شهری که به این بی‌حسابی رو به توسعه رفته است شما ملاحظه بفرمایید صبح ساعت هفت و نیم که می‌شود مردم جلو صف اتوبوس جلو صف تاکسی، گریه می‌کنند، دولت باید به این مسئله توجه کند، این مسایلی است که مردم را ناراضی کرده است مردم این مملکت شعور دارند، مردم
این مملکت عقل دارند، می‌فهمند یک کارهای عمرانی بزرگ دارد در این مملکت می‌شود که نسل آینده برخوردار خواهد شد ولی حالا گرفتاری‌های روزمره‌شان را باید رسیدگی کرد یک مسئله دیگری که روی سخنم با استاد بزرگ‌مان ریاست محترم مجلس است این است که در پنجشنبه گذشته بنده در برنامه روزنامه گویا مصاحبه با رئیس کتابخانه مجلس شورای ملی شنیدم، در مصاحبه رئیس کتابخانه مجلس شورای ملی دیدم که حق‌شناسی می‌کند و می‌گوید کی کتاب اهدا کرده، کی یک کتاب و کی دو کتاب به کتابخانه مجلس داده و کی راهنمایی کرده که فلان کتاب خوب است برو بخر. اما اسمی از یک مرد فقید رفته‌ای که سال‌ها خودش و پدرش به مشروطیت و این مملکت خدمت کردند (معتمدی- بزرگ‌ترین کتابخانه را او به کتابخانه مجلس شورای ملی داده است) (صحیح است) یعنی مرحوم آقا سید محمد صادق طباطبایی رئیس اسبق مجلس شورای ملی که در موقع خودش کتابخانه‌اش ۵۰۰ هزار تومان قیمتش بود و امروز معلوم نیست چقدر قیمتش باشد این مرد را بنده به منزلش رفتم دیدم در اتاق‌های گلی زندگی می‌کرد که اگر یکی از کتاب‌هایش را می‌فروخت ممکن بود زندگی او را تأمین بکند و لااقل مخارج روزانه‌اش را تأمین بکند اما خرج روزانه این مرد بزرگوار رحمت‌الله علیه (دکتر الموتی- خدا رحمتش کند) تأمین نبود و کتابخانه‌اش را به مجلس شورای ملی اهدا کرد تا هدر نرود و کتاب‌ها این طرف و آن طرف نریزد و برای مردم بماند برای بنده خیلی اسباب تأسف است که اسمی از این فقید سعید نبردند و این مطلب به جبران آن نقص و کوتاهی که کردند و در مصاحبه و در روزنامه گویا نگفتند به جبران این بنده باید این مطلب را عرض کنم چون مرحوم طباطبایی خودش و پدرش به مشروطیت این مملکت خدمت کرده‌اند (صحیح است) و وقتی آن مرحوم فوت کرد در این مملکت آه نداشت به نظر بنده نظیر اینجور اشخاص کمتر پیدا می‌شود (حاذقی- شاید برنامه مخصوصی برای تجلیل از ایشان برگزار کنند چون این یک یادآوری کافی نبوده) (روحانی- لابد برنامه مخصوص سال‌های جاری بوده و نسبت به گذشته نبوده است).
رئیس- آقای مصطفوی وقت شما تمام شده است.
مصطفویـ الساعه تمامش می‌کنم، به هرصورت شاید این طور خواستند بکنند بنده از آقای دکتر تفضلی رئیس کتابخانه مجلس شورای ملی همین انتظار را دارم چون مرد بسیار شایسته‌ای است ولی من نمی‌دانم چرا این اشتباه شده است در هر صورت بشر از اشتباه و فراموشی مصون نیست این عرضی که می‌کنم دلیل برتقصیر ایشان نیست مرد شایسته و لایقی است ولی باید آن موضوع را علاوه بر آنچه بنده عرض کردم به موقع مقتضی خود ایشان هم جبران بکنند بنده یادداشت‌های دیگری البته پراکنده دارم ولی به علت این که وقتم تمام شده است و آقای رئیس تذکر فرمودند عرض دیگری ندارم ولی استدعا دارم جناب آقای رئیس محترم مجلس شورای ملی مخصوصاً برای مسئله تاکسیرانی و مسئله مالک و مستأجر تذکراتی به دولت بدهند جناب آقای وزیر مشاور (آقای دکتر یگانه) اینجا تشریف دارند بنده متوجه نشدم از اول عرایضم تشریف داشتند یا خیر ولی استدعا می‌کنم آنچه عرض کردم در هیئت دولت مطرح بفرمایند و اگر می‌خواهید نارضایتی‌های کوچک در مردم از بین برود این کارهای کوچک را اصلاح بفرمایید (روستا- مخصوصاً کار مالک و مستأجر را) کارهای بزرگ مملکت را به حمدالله به اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاهی حل شده (صحیح است) ما از ثبات، از مصونیت، از یک برنامه عالی اقتصادی از تحولات عظیم اجتماعی و طبیعی برخوردار هستیم این مسایل بزرگ را ما به همت شاهنشاه حل کرده‌ایم ولی یک گرفتاری‌های کوچک است که موجب نارضایتی مردم شده است من استدعا می‌کنم آقای وزیر مشاور این مطلب را یادداشت بفرمایند و در هیئت دولت طرح بفرمایند و یک راهی بیندیشند که وقت آقای نخست‌وزیر صرف مسئله نان مملکت نشود این که نمی‌شود نخست‌وزیر خودش گرفتاری نان را حل کند باید فکری بکند که خود شهرداری دخالت کند بنده عرض دیگری ندارم (احسنت).
رئیس- تیمسار حکیمیان تشریف بیاورید.
سرتیپ حکیمیان- با اجازه ریاست محترم بنده شاید عرایضم خیلی مختصر باشد و بیشتر مزاحم همکاران عزیز نشوم عرایضی را که می‌خواهم عرض کنم مربوط به ثبت
املاک در مناطق عشایری است. آقایان اطلاع دارند که بنده نماینده کهکیلویه هستم و در این منطقه بزرگ عشایری هشت طایفه زندگی می‌کنند این که عرض کردم که بنده نماینده کهکیلویه هستم البته همه همکاران عزیز کهکیلویه را می‌شناسند برای اطلاع بیشتر باید عرض کنم که در حدود دو سه ماه پیش عده‌ای از سپاهیان دانش که در نقاط کشور خدمت‌شان تمام شد بعضی داوطلب شده بودند در وزارت آموزش و پرورش برای آموزگاری استخدام شوند دو نفر از این سپاهیان دانش که برای کهکیلویه حکم گرفته بودند که شما آموزگار در کهکیلویه شده‌اید و بروید به اداره آموزش و پرورش کهکیلویه خودتان را معرفی کنید اینها رفته بودند و بعد از ده روز برگشته بودند و گفته بودند ما هر چه گشتیم کهکیلویه را پیدا نکردیم البته مقامات وزارت آموزش و پرورش هستند سؤال می‌فرمایید این گمراهی و فراموش شدگی این منطقه را نشان می‌دهد. در سال ۱۳۴۳ چون هیچ کدام از املاک این منطقه ثبت نشده بود اعلام ثبت عمومی شد در آن موقع دو سه نفر مأمور از کازرون و از بهبهان آمدند با این که این منطقه فرمانداری کل است ولی اداره ندارد از کازرون و بهبهان آمده بودند اظهارنامه بدهند و آن مقررات خاص ثبت انجام شود وقتی که اظهارنامه‌ها توزیع شده بود مأمورین ثبت اعلام کردند وضع اینجا خیلی ناجور است و اصولاً نمی‌شود اظهارنامه داد وزرات دادگستری به فکر افتاد یک قانون خاصی برای ثبت املاک در منطقه عشایری تهیه کند نظر همکاران هست این قانون تهیه شد و آمد در مجلس شورای ملی تصویب شد رفت به مجلس سنا البته پیش از تعطیلات تابستانی رفته بود به مجلس سنا و چند روز پیش از این برگشت و یک تغییراتی هم چون داده بودند رفت به کمیسیون دادگستری بنده از آقای صادق احمدی تقاضا کردم بلکه زودتر در کمیسیون دادگستری مورد رسیدگی قرار بگیرد و به تصویب نهایی برسد برای این که این مردم یک دردسری ایجاد شده چون در آن موقع که کهکیلویه ثبت عمومی اعلام شده بود و اظهارنامه‌ها را داده بودند و اظهارنامه‌ها را مردم گرفته بودند و تکمیل کرده بودند و بعد که برمی‌گرداندند در این موقع از طرف ثبت کل دستور داده شد اظهارنامه‌ها را نگیرند برای این که قانون جدید می‌خواهیم تنظیم کنیم از طرف دیگر اگر در یک مدتی شخصی که اظهارنامه را گرفت نبرد بدهد ملک مجهول‌المالک اعلام می‌شود در این صورت اداره ثبت هم تمام املاک را مجهول‌المالک اعلام کرد چون از مرکز دستور در این مورد داده نشده بود البته در آن موقع من رفتم در منطقه گفتم یک لایحه خاصی برای ثبت املاک در منطقه عشایری تهیه می‌کنند و از یکی از مأمورین ثبت هم پرسیدم گفتند اشکالی ندارد بعد از مدتی هم خودمان تقاضا کردیم که اصلاحات ارضی برای تشکیل صندوق‌های تعاون زودتر اجرا شود وجود اصلاحات ارضی جای خود دارد اصلاحات ارضی پس از آماربرداری متوجه شد که چون این سابقه‌اش مجهول‌المالک اعلام شده اصلاحات ارضی هم مناطق را مجهول‌المالک اعلام کرده در نتیجه چون آنجا بیشتر خرده مالک هستند و این شخص وقتی که می‌بیند خودش هست، دامادش هست، پسرهایش هستند و در یک قطعه زمین زراعت می‌کنند و در آماربرداری هم مال اینها شده اگر اصلاحات ارضی هم اجرا شود بیشتر مال خود اینها می‌شود این وقتی می‌بیند ملکش مجهول‌المالک اعلام شده و باید خودش برود و ملک خودش را بخرد بعداً هر اقدامی از لحاظ صدور ورقه مالکیت شود یک امر عادی است بنده به اصلاحات ارضی مراجعه کردم دیدم ماده ۲۴ قانون اصلاحات ارضی هم این است که آنها به مالکیت نگاه نمی‌کنند هر کس می‌خواهد مالک باشد این موضوع عملی می‌شود بعداً هر کس مالک شد می‌رود پولی که در بانک بابت ملکش گذاشته‌اند می‌گیرد اما این ملکی که مجهول‌المالک شناخته‌اند یعنی این آقایی که سر ملکش نشسته است خودش برود ملک خودش را بخرد بعد از مدتی خودش برود ثبت بدهد و بگوید پول بنده را پس بدهید با توجه به وضع منطقه با توجه به وضعی که هنوز دیپلمه‌های ما این منطقه را نمی‌شناسند می‌روند و بعد از ده روز می‌گویند پیدا نکردیم با توجه به این که اینها عشایر هستند و از مرکز دور هستند و از قوانین و روزنامه و مجلات را نمی‌خوانند بنده آنچه به نظر می‌رسید این است که این مطلب را در مجلس شورای ملی عرض کنم و نامه‌ها و شکواییه‌هایی که رسیده است همه را ضمیمه کرده‌ام و نامه‌ای گذاشته‌ام رویش و تقدیم مقام ریاست می‌کنم بلکه
برای این سیصد هزار نفر عشایر بویراحمدی، طیبی، چرامی باشقی اینها واقعاً اشخاصی هستند که شاه‌پرستی در خون‌شان مثل تمام ایرانیان عجین شده خدا شاهد است از روی حق و حقیقت پادشاه را سایه خدا می‌دانند (صحیح است) آن وقت یک چنین نکاتی که پیش می‌آید ناراحت می‌شوند برای این که در مقابل آن همه عقیده‌مندی که دارند این مسایل کم و بیش ناراحت‌شان می‌کند بنده اغلب نامه‌هایی که هست می‌بینم حضور اعلیحضرت همایونی هم تقدیم شده، از کمیسیون دادگستری تقاضا می‌کنم راجع به ثبت املاک در مناطق عشایری زودتر رسیدگی و گزارش آن را به مجلس شورای ملی بدهند و لازم می‌دانم حضور مقام ریاست گفته شود که فکری برای این کار بکنند که هم اصلاحات ارضی اجرا شود و هم ناراحتی مردم مرتفع گردد بنده دیگر عرضی ندارم (احسنت).
۳- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به اجازه قبول عضویت سازمان دفاع غیر نظامی جهانی و ارسال به مجلس سنا
رئیسـ وارد دستور می‌شویم گزارش شور دوم راجع به اجازه قبول عضویت سازمان دفاع غیرنظامی ایران در سازمان بین‌المللی دفاع غیرنظامی جهانی مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۱۷ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای سراج حجازی معاون پارلمانی وزارت کشور لایحه شماره ۷۸۰۴- ۲۶/۸/۱۳۴۴ دولت راجع به اجازه قبول عضویت سازمان دفاع غیرنظامی ایران در سازمان بین‌المللی دفاع غیرنظانی جهانی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۶۶۰ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش شور اول را عیناً تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
قانون اجازه قبول عضویت سازمان دفاع غیرنظامی ایران در سازمان بین‌المللی دفاع غیرنظامی جهانی
ماده واحده ـ به سازمان دفاع غیرنظامی کشور وابسته به وزارت کشور اجازه داده می‌شود عضویت سازمان بین‌المللی دفاع غیرنظامی جهان را قبول نماید و حق عضویت سالانه را از محل بودجه خود بپردازد.
مخبر کمیسیون کشور- مصطفوی
گزارش شور دوم از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی در جلسه ۲۳ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای سراج حجازی معاون پارلمانی وزارت کشور لایحه دولت راجع به اجازه قبول عضویت سازمان دفاع غیرنظامی ایران در سازمان بین‌المللی دفاع غیرنظامی جهانی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون کشور را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
نائب رئیس کمیسیون دارئی- تهرانی
رئیس ـ ماده واحده مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟(اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۴- تصویب صورت جلسه
رئیسـ راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟(اظهاری نشد) صورت جلسه دفعه گذشته تصویب می‌شود. آقای مهندس صائبی فرمایشی دارید.
مهندس صائبیـ شکایتی است از آقای خرمی از اداره آموزش و پرورش بروجرد تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای معتمدی.
معتمدی- پنج برگ نامه از اصفهان رسیده که تقدیم و تقاضای رسیدگی دارم.
۵- شور اول گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اسپانیا
رئیسـ گزارش شور اول راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اسپانیا مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون خارجه در جلسه ۵ دی ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای قریب معاون پارلمانی وزارت امور خارجه لایحه شماره ۱۱۷۸/ ۳۰۲/ ۱۸- ۲۸/۱/۱۳۴۴ دولت راجع به موافقت‌نامه فرهنگی ایران و اسپانیا را که به شماره ۱۶۱۲ چاپ شده است مطرح و به شرح زیر تصویب نمود: اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
ماده واحده ـ مجلس شورای ملی موافقت‌نامه فرهنگی ایران و اسپانیا را که مشتمل بر چهارده ماده و در تاریخ سوم آذرماه ۱۳۳۷(مطابق با ۲۴ نوامبر ۱۹۵۸) به امضا رسیده است تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود اسناد مصوبه آن را مبادله نماید.
مخبر کمیسیون امورخارجه- مافی
گزارش شور اول از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه سه‌شنبه ۵ دی ماه ۱۳۴۴ با حضور خانم دکتر پارسای معاون پارلمانی وزارت آموزش و پرورش لایحه دولت راجع به موافقت‌نامه فرهنگی ایران و اسپانیا را که به شماره ۱۶۱۲ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون امور خارجه را در این مورد تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون آموزش و پرورش- صدری کیوان
گزارش شور اول از کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ و هنر در جلسه پنجشنبه ۲۱ بهمن ماه سال ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر یگانه وزیر مشاور لایحه دولت راجع به موافقت‌نامه فرهنگی ایران و اسپانیا را که به شماره ۱۶۱۲ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون امور خارجه را در این مورد تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون فرهنگ و هنر- مجید محسنی مهر
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) با ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نماید که ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود.
ماده واحده ـ موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اسپانیا را که مشتمل بر چهارده ماده و در تاریخ سوم آذرماه ۱۳۳۷(مطابق با ۲۴ نوامبر ۱۹۵۸) به امضا رسیده است تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود اسناد را مبادله نماید.
با تقدیم احترام- مهندس صائبی
رئیس- گزارش و پیشنهاد برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط فرستاده می‌شود.
۶- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به اهدا یک نمونه از ستون‌های کاخ آپادانا و چند قطعه از سنگ تخت جکشید به دولت آرژانتین
رئیسـ گزارش از کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به اهدا یک نمونه از سرستون‌های کاخ آپادانا و چند قطعه سنگ از ستون‌های تخت جمشید به دولت آرژانتین
مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش شور اول از کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ و هنر در جلسه پنجشنبه ۲۱ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر یگانه وزیر مشاور لایحه شماره ۳۱۴۵۰- ۱۷/۱۱/۱۳۴۴ دولت راجع به اهدا یک نمونه از سرستون‌های کاخ آپادانا و چند قطعه از سنگ تخت جمشید را که به شماره ۱۶۹۴ چاپ شده است مطرح و به شرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود که نظر به تقاضای دولت آرژانتین به یاد بود مسافرت شاهنشاه آریامهر به آن کشور یک نمونه از سرستون‌های کاخ آپادانا در ایران تهیه و ساخته شود و چند قطعه سنگ که از سرستون‌های تخت جمشید جدا شده و موجود است جهت تجلی کامل هنر اصیل باستانی ایران در قسمت‌های مختلف آن جاگذاری گردد و این سرستون به انضمام ستونی که عیناً به اندازه‌های اصلی به طول ۲۳ متر شبیه ستون‌های کاخ آپادانا ساخته می‌شود به دولت آرژانتین اهدا گردد تا در میدان وسیعی که در پایتخت آن کشور به یادبود این مسافرت فرخنده به نام ایران نامگذاری نموده‌اند نصب گردد.
مخبر کمیسیون فرهنگ و هنر- مجید محسنی
گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه یکشنبه ۲۴ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر یگانه وزیر مشاور لایحه دولت راجع به اهدا یک نمونه از سرستون‌های کاخ آپادانا و چند قطعه از سنگ تخت جمشید را مطرح و مصوبه کمیسیون فرهنگ و هنر را تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون امور خارجه- مافی
رئیسـ کلیات این لایحه مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) با ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) لایحه برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
۷- طرح گزارش کمیسیون دارایی راجع به رد لایحه مربوط به اجازه استرداد املاک و اماکن مسکونی آن عده از متجاسرین آذربایجان و کردستان که به وضع آنها رسیدگی و آزاد شده‌اند و ارجاع مجدد به کمیسیون
رئیس- گزارش مربوط به رد لایحه راجع به استرداد املاک و اماکن مسکونی آن عده از متجاسرین آذربایجان و کردستان که به وضع آنها رسیدگی و آزاد شده‌اند مطرح است.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
تصویب‌نامه شماره ۲۸۰۷۶- ۱۴/۱۱/۱۳۴۱ راجع به اجازه استرداد املاک و اماکن مسکونی آن عده از متجاسرین آذربایجان و کردستان که به وضع آنها رسیدگی و آزاد شده‌اند که قبلاً در مجلس شورای ملی تصویب گردیده و در مجلس سنا رد شده بود در جلسه ۲۳ بهمن ماه ۱۳۴۴ کمیسیون دارایی با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی مورد رسیدگی قرار گرفت و مصوبه مجلس سنا مبنی بر رد لایحه مذکور تصویب گردید، اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
نائب رئیس کمیسیون دارایی- تهرانی
رئیس- گزارش کمیسیون مطرح است آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین- به طوری که ملاحظه می‌فرمایید گزارشی از کمیسیون دارایی آمده حاکی از رد تصویب‌نامه ۲۸۰۷۶ مورخ ۱۴/۱۱/۴۱ است یعنی می‌گوید که مفاد تصویب‌نامه ۲۸۰۷۶ رد شده باید ببینیم اثرش چیست. ما در ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ۴۲ این طور تصویب کردیم که اگر یکی از تصویب‌نامه‌های زمان فطرت در یکی از مجلسین یا هر دو
مجلس به طور کلی رد شد مفادش از تاریخ رد منسوخ است یعنی نسبت به ما قبل تاریخ رد، نفوذ قانونی دارد اگر منظور این است که مفاد تصویب‌نامه از ۱۴/۱۱/۴۴ تا تقریباً ۱۴/۱۱/۴۴ که سه سال می‌شود این سه سال اجرا شود و بعد اجرا نشود که امری است علی‌حده و دولت باید توضیح بدهد که ببینیم منظور این بوده است که در این سه سال اجرا شود و بعد اجرا نشود و اگر منظور این نیست و منظور این است که به طور کلی مفاد این تصویب‌نامه کان لم یکن شود این گزارشی که تهیه شده به نظر بنده صحیح نیست مفاد تصویب‌نامه در گذشته اجرا شده یا نشده؟ اگر اجرا نشده وقتی که دولت در جلسه اظهار بکند که مفاد این تصویب‌نامه به طور کلی در گذشته اجرا نشده ما می‌توانیم طبق قسمت اخیر ماده واحده ۲۰ آذر بگوییم مفاد این تصویب‌نامه از تاریخ تصویب کان لم یکن باشد ولی اگر اجرا شده به چه مناسبت رد شود و نسبت به بعضی از اشخاص اجرا شود و نسبت به عده‌ای اجرا نشود و موجبات این که این تبعیض را دولت می‌خواهد فراهم آورد چیست؟ بنده در کمیسیون پیشنهاد داده بودم که از تاریخ تصویب تصویب‌نامه کان لم یکن باشد ولی چون در کمیسیون راه پیشنهاد داده بودم و لازم بود در آنجا حاضر شوم مجبور بودم به آنجا بروم و نتوانستم در کمیسیون دارایی بمانم و از پیشنهادم دفاع بکنم این را آقایان ملاحظه بفرمایند این کوسه و ریشه پهن نباید باشد وقتی تصمیمی در مورد عده‌ای گرفته می‌شود باید تصمیم عام باشد و نسبت به عده‌ای نباید استثنا قایل شویم و یا اگر می‌خواهید استثنا قایل شوید ما روشن شویم که علت این که می‌خواهید استثنا قایل شوید برای چیست دولت اگر نمی‌خواهد به عرایض بنده ترتیب اثر بدهد لااقل باید توضیح بدهد که در صورت جلسه نوشته شود که در گذشته مفاد این تصویب‌نامه به هیچ‌وجه اجرا نشده و اگر دستوراتی صادر شده در زمینه اجرای مفاد تصویب‌نامه آن دستورات هم اجرا نخواهد شد اگر این طور باشد اشکالی ندارد ولی اگر غیر از این باشد از نظر فاصله این سه سال دچار اشکال می‌شویم.
رئیس- آقای قوام صدری بفرمایید.
قوام صدری (معاون وزارت دارایی)- با اجازه مقام محترم ریاست بایستی یک مطلبی را به استحضار نمایندگان محترم برسانم و آن جریان کار این لایحه است که با اختصار عرض می‌کنم ملاحظه بفرمایید در مجلس محترم سنا تصمیمی که گرفته شده است مبتنی بر این است که چون لایحه اجرا نشده است رد می‌شود نگفته‌اند لایحه‌ای را که اجرا شده از این تاریخ منسوخ است و به طوری که نماینده محترم جناب آقای دکتر مبین فرمودند مشمول قسمت دوم ماده واحده باشد این را استفاده کرده‌اند از آن قسمت اول ماده واحده که می‌گوید لوایحی که تا این تاریخ اجرا نشده است می‌آید به مجلس و مجلسین به این ترتیب برایش تعیین تکلیف می‌کنند این تصویب‌نامه را تشخیص داده‌اند از لوایحی است که اصلاً طرحش در مجلس عنوان و موضوع نداشته است و به این دلیل رد فرموده‌اند و گفته‌اند چون اجرا نشده این کار را می‌کنیم و باالطبع پیدا است که این عدم اجرا سرایت می‌کند به تاریخ صدور و بنده عرض می‌کنم که علت اتخاذ این تصمیم هم در کمیسیون مجلس سنا توضیحاتی بود که از دولت خواسته شده و توضیحاتی که بنده در آن کمیسیون براساس جمع آوری اطلاعی که خواسته بودند عرض کردم کمیسیون دارایی مجلس سنا به این نتیجه رسیدند که این لایحه اجرا نشده به دلیل این که در متن تصویب‌نامه بوده است که برای اجرای این تصویب‌نامه دولت آیین‌نامه‌ای تصویب می‌کند که براساس آن آیین‌نامه این املاک مسترد می‌شود و بعد که آیین‌نامه را خواستند از ما معلوم شد که آیین‌نامه تهیه شده و تصویب نشده کمیسیون محترم سنا این طور نتیجه گرفت که وقتی برای اجرای کاری که لازم بوده است آیین‌نامه‌ای تصویب شده باشد که این آیین‌نامه تصویب نشده باالطبع آن قانون اجرا نشده و بنابراین مشمول ماده واحده نیست و نمی‌تواند بیاید به مجلس و مورد شور قرار بگیرد و به این دلیل رد شده است و به طور یقین منظور این نبوده است که از تاریخ رد، رد شده
باشد، حالا در مضمونش مجلش محترم چه تصمیمی اتخاذ می‌فرمایند که مضمونش صحیح باشد بسته به نظر نمایندگان محترم مجلس است ولی عرض کردم این تصویب‌نامه را تشخیص دادند که اجرا نشده است و بنده عرض می‌کنم که تا این تاریخ نه ملکی به کسی مسترد شده و نه اقدامی برای استرداد به عمل آمده است تنها اقدامی که در اجرای این تصویب‌نامه شده است این است که دستگاه‌ها و سازمان‌ها با هم جمع شده‌اند آئین‌نامه‌ای تنظیم کرده‌اند و برای تصویب به هیئت دولت داده شده ولی به تصویب نهایی هیئت دولت نرسیده است.
رئیس- بنده تصور می‌کنم اگر اجرا نشده اصولاً در مجلس قابل طرح نیست. آقای دکتر عدل طباطبایی تشریف بیاورید.
دکتر عدل طباطبایی- عرض کنم که بنده نمی‌خواهم مبانی حقوقی مترتب بر این وضع را به عرض برسانم جناب آقای رئیس مطلبی را فرمودند دولت هم هست ولی بنده خواستم از موقعیت استفاده کنم و شکوه‌ای از دولت بکنم بنده به خاطر دارم موقعی که این لایحه در مجلس مطرح شد بحث زیادی شد و دفاع زیادی از طرف دولت به عمل آمد بنده گله‌مند هستم که چرا در آن موقع دولت مجلس شورای ملی را روشن نکرد که این تصویب‌نامه اجرا نشده و آن بحث‌هایی که در کمیسیون و در جلسه علنی مجلس مطرح شد پیش نیاید برای رسیدگی به این لایحه جای آن داشت که این حرف‌ها گفته نمی‌شد و دولت با آگاهی بیشتر در کمیسیون حضور پیدا می‌کرد و دفاع می‌کرد و توضیح می‌داد و همچنین در جلسه علنی و بنده می‌خواستم از موقعیت استفاده کنم و از دولت خواهش کنم که در آینده با اطلاعات بیشتری راجع به لوایح و توضیحات لازم تشریف بیاورند و بحث بکنند و تصویب بکنند که این وضع پیش نیاید نه این که در مجلس سنا توضیح بدهد که اجرا نشده و بعد بیاورند اینجا و ما از رایی که دادیم عدول کنیم.(صحیح است).
رئیس- آقای حاذقی بفرمایید.
حاذقی- عرض می‌کنم که مقدمات اجرای این طرح یا تصویب‌نامه را دولت می‌خواسته فراهم کند و پیش‌بینی‌های لازم، آیین‌نامه‌های لازم و بررسی‌های لازم شده و دولت مصمم بوده و لازم می‌دانسته که اجرا بکند و در حقیقت در دست اجرا قرار گرفته ولی هنوز مرحله نهایی اجرایش صورت نگرفته که تقدیم مجلسین شده اگر چنانچه مسکوت بگذاریم آن‌طوری که جناب آقای رئیس فرمودند باز دست دولت باز است که هنوز هم برود و اجرا بکند ولی نظر قوه مقننه مثل این که می‌خواهد بر این باشد که اساساً در حال حاضر احتیاج به اجرای این لایحه نیست حالا اگر مجلس تشخیص می‌دهد که دولت نمی‌تواند اجرایش را دنبال کند و بعد اگر خواست اجرا کند به مجلس لایحه بدهد آن یک حرفی است (دکتر یزدان پناه- آقای حاذقی طبق ماده واحده فقط تصویب‌نامه‌هایی باید تقدیم مجلس شود که اجرا شده باشد) خوب دولت داشته اجرا می‌کرده و خیال می‌کرده است که احیاناً مراحل آخریش هم تمام شده چون اجرای یک قانون گاهی مستلزم تهیه مقدمات و مبانی است که انجام می‌گردد و یک اسناد و مدارکی و یک صورت جلساتی تهیه شده حالا در هر حال فرق نمی‌کند اگر این را رد نکنیم دولت می‌تواند اجرا بکند و بعد گزارش بدهد اگر رد بکند که اصلاً موضع منتفی می‌شود بنابراین مجلس می‌تواند رد کند که دولت اصلاً معاف باشد از اجرای این لایحه می‌تواند اجازه بدهد.
رئیس- تصور می‌کنم با اظهار صریح نماینده دولت که تصویب‌نامه اجرا نشده است برای این که کاری برخلاف اصول نکرده باشیم پیشنهاد می‌کنم این گزارش را برگردانیم به کمیسیون‌ها که مطالعه بیشتری شود (صحیح است) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد. گزارش به کمیسیون فرستاده می‌شود.
۸- ختم جلسه
رئیس- چون مطلب دیگری در دستور امروز نداریم
ناچار جلسه امروز را ختم می‌کنیم از خانم‌ها و آقایان خواهش می‌کنم جلسات کمیسیون‌ها را تشکیل بدهید که برای دستور لوایحی آماده داشته باشیم و در دستور مجلس بگذاریم به همین جهت دستور جلسه آینده و روز تشکیل جلسه بعداً به اطلاع خانم‌ها و آقایان خواهد رسید.
(ساعت ده صبح جلسه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی