مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ اسفند ۱۳۰۸ نشست ۱۱۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ اسفند ۱۳۰۸ نشست ۱۱۰
صورت مجلس بیست و هفتم اسفند ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند
رئیس‌ـ در صورت مجلس نظری نیست؟
نمایندگان- خیر
رئیس‌ـ صورت مجلس تصویب شد
(۲ـ قرائت خبر کمیسیون عرایض نسبت بتعقیب آقای فیروز بمناسبت ارتشاء)
رئیس‌ـ خبر کمیسیون عرایض راجع به ارجاع آن موضوع به کمیسیون عدلیه قرائت میشود:
خبر کمیسیون
کمیسیون در جلسه ۲۷ اسفند تشکیل و در موضوع تقاضای وزارت جلیلیه عدلیه راجع به تعقیب آقای فیروز میرزا وزیر سابق مالیه رسیدگی نموده پس از مداقه در راپرت پارکه دیوان جزا و توضیحات آقای وزیر محترم عدلیه موافقت خود را با تقاضای وزارت عدلیه بعرض مجلس میرساند
رئیس‌ـ به کمیسیون عدلیه ارجاع میشود
(۳ـ طرح و تصویب لایحه قانونی بودجه کل مملکتی)
رئیس‌ـ خبر کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۰۹ قرائت میشود:
خبر کمیسیون:
بطوریکه آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند در جلسه ۲۶ اسفندماه ۱۳۰۸ بودجه ۱۳۰۹ مملکتی از طرف دولت به مجلس شورای ملی تقدیم و به کمیسیون بودجه ارجاع گردید کمیسیون بودجه عصر ۲۶ اسفندماه با حضور آقایان وزیر مالیه و وزیر عدلیه تشکیل و نظر بلزوم تصویب بودجه مربوط بسنه ۱۳۰۹ قبل از حلول سال مزبور و نظر باینکه از جهت تضییق نبود مادة واحدة پیشنهادی دولت را بمضمیمه اعتبارات مصرح مطرح و بعد از مشاورة و مباحثه با اصلاحات لازمه که مورد دولت واقع گردید ماده واحده ذیل بضمیمه تبصره و اعتبارات منضمه بتصویب کمیسیون رسید تا بتدریج بودجه‌های تفصیلی نیز مورد تصویب کمیسیون رسید تا بتدریج بودجه‌های تفصیلی نیز مورد تصویب کمیسیون واقع گردد ضمناً لازم میداند نکات ذیل را بعرض برساند اولا خوشبختانه در ۱۳۰۹ تعادل جمع و خرج بودجه که یک مسأله قابل اهمیت میباشد در تزئید اعتبارات مالی مملکت مؤثر است کاملا رعایت گردیده و ثانیاً عواید دولت از بابت نفط جنوب مانند سنه ماضیه بحساب ذخیره مملکتی برای سرمایة طلا گذاشته شده و ثالثاً قسمت مهمی از عایدات عمومی (بعلاوه وجوه اختصاصی که مطابق قوانین مخصوصه بمصارف اقتصادی میرسد) نیز در بودجه ۱۳۰۹ برای تأسیسات عام المنفعه و اقتصادیات تخصیص و در مقابل مبلغی از بودجه‌های پرسنلی وزارتخانها مخصوصاً وزارت مالیه کاسته شده است
در خاتمه خبر کمیسیون را برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم مینماید.
قانون بودجه ۱۳۰۹ کلی مملکتی
مادة واحده‌ـ مجلس شواری ملی بودجه ۱۳۰۹ مملکتی را که از حیث عایدات (باستثنای عوائد نفت جنوب که بحساب ذخیره مملکتی منظور میشود) بمبلغ سیصد و پنجاه و سه میلیون و سیصد و هفتاد چهار هزار و هشتصد و بیست و هفت قران و از حیث مخارج بمبلغ سیصد و پنجاه و دو میلیون و نهصد و هشتاد و هفتهزار و هفتاد و شش قران بالغ میشود بشرح صورت منضمه تصویب و بوزارت مالیه اجازه میدهد که مخارج مملکتی را در حدود اعتبارات مصوبه مطابق بودجه‌های تفصیلی که بمجلس داده شده با رعایت قوانین مربوطه باقساط ماهیانه بپردازد تا این که بودجه‌های تفصیلی بتصویب کمیسیون بودجه برسد و پس از آن مصارف مملکتی مطابق تصویبات کمیسیون بودجه بعمل خواهد آمد
مخارج وزارت مالیه و وزارت اقتصاد ملی که بودجه تفصیلی آنها تا آخر اردیبهشت ۱۳۰۹ باید بمجلس داده شود در اینمدت در حدود اعتبارات مصوبه باقساط ماهیانه و پس از تسلیم بودجه‌های تفصیلی بر طبق آن بودجه‌ها و بعد از تصویب کمیسیون بودجه مطابق مصوبات کمیسیون پرداخت میشود
تبصره‌ـ در صورتیکه لوایح مربوط بمالیاتهای پیش‌بینی شده راجع بحق‌الثبت اتومبیل و مالیات شرکتها و حق‌التجاره که جمع آن دو میلیون و سیصد هزار تومان است بتصویب مجلس شورای ملی نرسد کمیسیون بودجه مکلف است معادل مبلغ مزبور از مخارج مملکتی کسر نماید
رئیس‌ـ ماده واحده مطرح است. آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب‌ـ بنده خیلی خوشوقتم که در چهار دوره که در مجلس بوده‌ام و در هر سالی که بودجه آمده است عقاید خودم را آنچه عقیده داشته‌ام در صلاح مملکت در خرج و دخل همیشه اظهار کرده‌ام اعم از اینکه موافق بوده‌ام یا مخالف بوده‌ام در مسئله بودجه در لوایح عام‌المنفعه هیچوقت اعمال نظری نبوده است این بودجه را که الان نگاه میکنیم نسبت به بودجه‌های سابق خیلی فرق دارد یعنی در واقع میتوانم بگویم این بودجه بودجة عملی است اگر بودجه‌های سابق بودجه‌های ارتزاقی عملی بود این را میتوانم بگویم تا اندازه بودجة عملی است خیلی تشقی قلب است که یک بودجه‌ایست که دعوت کرده است مملکت را به سعی یعنی قدمهای عملی در این هست در واقع میتوانم اینجا اگر آن بودجه‌های
سابق را ارتزاقی صرف بگوئیم این بودجه را که تا اندازه بنده مطالعه کردم اگر چه بودجه تفصیلی نیامده است و این بودجة احمالی است اما بودجه عملی ارتزاقی است در واقع برای ترقی مملکت الان بهتر از این نمیتوانیم داشته باشیم ولی چیزی که بنده الان در نظر دارم و کاملا استدعا میکنم هیئت محترم دولت و مخبر کمیسیون و اعضاء مجلس توجه داشته باشند در نقایصی که بنده در نظر دارم آن نقایص را در نظر بگیرند. مسلم هر چیزی از نقص به کمال میرود از کمال که به نقص نمیرود بچه که مکتب میرود اول الف را بد مینویسد بعد کم‌کم بحمدلله الان از دورة چهارم تا آخر دورة هفتم است که این بودجه آمده است و این را بنده مقایسه میکنم با دورة چهارمی که بودجه آمد خیلی فرق است آنوقت بودجه عوائد ما هیجده میلیون بود حالا رسیده است عوائدی که وزیر مالیه آورده است سی و چند میلیون مخارج ما قوای تأمینیه ما قوای معارف ما همه یک ترتیباتی دارد لکن چیزی که هست یک ایراد اساسی بنده راجع است باینکه چرا دولت حالا که کاملا می خواهد قدمهای اساسی برای قانون بردارد بر خلاف … یعنی عمل نکرده بقانون اساسی قانون اساسی تکلیف دولت را معین کرده است در تقدیم بودجه به مجلس برسد تا اینکه نماینده‌ها و مجلس نظر کنند احتیاجات مملکت را ملاحظه کنند و مطابق آن بودجه بنویسند این یک چیزی است که دولت اقدام نکرده است لابد آقای وزیر مالیه یا آقای مخبر یا هر کسی که هست یک عذری در این باب دارند وبیان خواهند فرمود که قدمهای عمل ما و دستور اساسی ما که قانون اساسی باشد همیشه مقدس و محترم شمرده بشود از بین نرود این یک موضوع موضوع دیگر خود آقای وزیر عدلیه کاملا تصدیق بفمرمایند که غیر از اشتراک و مشارکت کردن مجلس با دولت در قدمهای عمل و تحقیق بفرمایند که این یک قدمی است که اکثریت مجلس بلکه بنده که داخل اقلیت هستم و رایم رأی اکثریت است ورای میدهم و حقیقت موافقت خواهم کرد ولی این بودجه نیست این یک ماده واحده است یک صورتی است که شما آورده‌اید این جا با حسن ظن و حسن عقیده که با شما است عمل خواهید کرد و در واقع ما این را باید قبول کنیم و الا اینکه نه بودجه است. بودجه کدام است؟ بودجه صورت جمع است صورت خرج که این جمع، و این خرج، این ادارات، این تشکیلات، این اقلام خرجی را که ما داریم این است مخارج ما هم این آیا این در واقع مثل بودجه چهار دیواری است و در تحت ماده واحده است یک عوایدی را و یک مخارجی را ما رای میدهیم بعد میفرمایند مطابق آن خبری که کمیسیون تقدیم کرده است بودجه تفصیلی را بعد خواهیم آورد بودجه تفصیلی که بعد میآوریم حال شما تصدیق بفرمائید اول تشکیلات در تحت بودجه را شما بیاورید که کمیسیون بودجه مجلس نظر بکند که آن تشکیلات مملکت ما این اندازه مخارج میخواهد یا نمیخواهد شاید در قلم اول یک اختلاف نظری پیدا شد که این تشکیلاتی را که شما ایجاد کرده‌اید صحیح نیست و این بودجه مطابق این تشکیلات است این یک مسئله‌ایست که بنده عرض میکنم حالا نظرم نظر مخالف نیست طرح ایراد نیست نظرم توجه دادن دولت است که دولت ملاحظه بکند همین جوری که قدم برمیدارد برای ترقی مملکت تصدیق کنید که ترقی مملکت در اجرای قانون است در این است که طابق النعل بالنعل قدمهای خودشان را مطابق با قانون بردارند اگر ما این قدم اساسی را برداشتیم کارهای‌مان را مطابق قانون عمل کردیم حقیقت ما به سعادت خواهیم رسید والا مثل یک نوری است که یک دفعه تلؤلو کند و یک دفتعه از دست برود چونکه اساس پیدا نمیکند پس مادام که افق ما روشن است در این افق روشن در این دوره که حقیقت دوره طلائی است برای ما باید این کار را بکنیم و قوانین ما باجرا بیفتد والا بیک موقعی که ما نتوانیم اهمیتی ندارد. وزرای ما اهمیتشان این است که قوانین را اجرا میکنند و الا اگر قانون را اجرا
نکنند چه فائده دارد زیر پاگذاشتن قانون را که همه کس می‌تواند اهمیت ندارد. اهمیت در این است که با قوت و قدرت قانون را اجرا کند و الا قانون زیر پا گذاشتن را که هر عامی شریری و هر جاهل شریری می‌تواند حالا بنده یک نظریاتی در این بودجه اتخاذ کرده‌ام هم در جمعش و هم در خرجش که عرض میکنم. اما در جمعش حالا من نمیدانم کسی پیشنهاد بکند که جزء جزء رای گرفته شود بنده عرض ندارم بجهت اینکه جزء‌جزء بیاید در این جا صحبت کنیم مثلا یک جزء این است که نوشته عواید ضرب مسکوک در خارجه بابت سنه ۱۳۰۷ این جا خواستم در تفسیر اگر عواید ضرب مسکوک ما است که دیگر ضرب مسکوک ما در خارجه نداریم آنچه که بنده اطلاع دارم یک مسکوکاتی را دولت در سابق در خارجه مسکوک کرده است و آن مسکوک را بعینه خواهند آورد. دیگر عوایدی نیست. عواید یک چیزی است که جدیداً وارد بخزانه بشود این یک پولی است که شما دارید در خارجه ضرب کرده‌اید پنج هزاری نقره همسایه ما ضرب کرده‌اند میآورند این عواید نیست یک پولی است در مخزن و ذخیره ما این را تعبیر کردن بهخ عواید ضرب مسکوک…. بله یک موضوعی را هم آقای وزیر عدلیه توجه کنند برای توضیح خواستم عرض کنم (آقای عدل ایراد نکنند) این جا نوشته است برای عواید نفط جنوب که بحساب ذخیره پول منظور میشود بنده کاملا در نظر دارم از وقتی که مشرف میشوم در مجلس همیشه یک قدم خیلی مشعشع بزرگی از ما قلم تفط جنوب یعنی منافع نفط جنوب و آن عوایدی را که دولت از آن امتیاز دارد دوازده کرور بود پنج کرور بود ده کرور بود نه پارسال میزان آنرا تعیین کردیم که چه اندازه است و نه امسال. الان عایدات از نفط جنوب چقدر است طلایش چقدر است؟ و اگر میزان قیمت حالا بیاوریم که هر پوندی ۶ تومان است بچه اندازه میشود؟ این را در سبیل اجمال چون آقای مخبر نوشته است و در لایحه دولت هم مجمل بود و درست ننوشته است که چه قلمی را تعیین میکند چند کرور است که این چند کرور در بودجه نوشته بود ور در مجلس بیاید و در خزانه بماند اگر آنهم معین شود که بچه قیمت درآمده است و تسعیرش چه مقدار است و ما چه داریم لابد در این باب توضیح خواهند فرمود این یکی یکی دیگر نوشته است عواید وزارت داخله و نظمیه و حکام بنده این را نفهمیدم نظمیه و حکام این جا در این باب خیلی صحبت کردیم و داریم اولا اینکه نظمیه عواید دارد چه معنی دارد بنده کاملا مخالفم با اینکه ما نظمیه را مامور اجرا قرار بدهیم مامور اجرا در هر چیزی باید معین باشد یعنی مأمور اجرا نباشد مامور اجرای مالیه نباید نظمیه باشد چرا بعلت اینکه نظمیه حافظ ناموس است حافظ امانت است حافظ همه چیز است باید محبوبیت داشته باشد وقتیکه مامور اجرای یک چیزی واقع شود ایجاد یک بغضی بین افراد میشود با آنهائی که حافظ اینها هستند این یکی مسئله‌ایست اساسی بنده تحقیق کردم در ممالک دیگر برای اینکه افراد نظمیه محبوبیتشان محفوظ باشد هیچوقت اجرائیات را دست آنها نمیدهند حقیقتش هم همین است نظمیه باید طرف اطمینان من باشد الان وکالت است نظمیه باید طرف اطمینان من باشد الان وکالت‌نامه که مینویسید بعدلیه قبول نمیکنند مگر اینکه نیست مگر اینکه اجرائیات را از اینها برداریم چکار دارید که اینها را به اجرائیات انداختید این فلان چیز را شما اجرا کنید نظمیه دم دروازه را سیخ میزنید نظمیه باید جهت محبوبیش از بین نرود اجرائیات را از آن بردارید عوائد را هم از آن بردارید عوائد را مامور مالیه باید جمع کند اینها یک جهات اخلاقی است که در اینها باید محفوظ باشد اینجا نوشته است عوائد حکام حکام عوائد داشته باشند بنده گمان نمیکنم خوب باشد در بودجه این را آقای وزیر عدلیه نباید تصدیق بکنند که حکام دارای عوائد باشند و ما
رأی بدهیم ما باید جلوگیری کنیم که بعد از این حکام در سرمایه‌های مردم مداخله نکنند در این جا بنده این را مخالفم موضوع دیگر در عوائد وزارت اقتصاد ملی مسئله شیلات را نوشته‌اند عوائد شیلات داخلی ما یک شیلاتی داریم مطابق عهدنامه که مابین ما و دولت شوروی بوده است مطابق ماده ۱۴ یک قراردادی با دولت شوروی داشتیم در اینجا ما یک کمپانی مختلطی تشکیل دادیم و شیلات داخل آن کمپانی مختلط شد سرمایه‌اش بشرکت باشد فیما بین دولت ایران و دولت شوروی بعد عوائد آن باید معلوم باشد که عوائد این کمپانی چه چیز است منافعش چقدر است در جمع ما داخل بشود ما که خود بخود تیول نمیخواهیم بدهیم تیول که نیست دیگر یک مملکت مستقلی است دارای یک عوائد مخصوصی یک قدم را از آب و خاک به کسی تیول نمیدهیم و بحمدالله آب و خاک ایران از دولت پادشاه پهلوی و همه ما دارای این غرور ملی هستیم که برای ضبط آب و خاک خودمان از همه چیز میگذریم و تمام هستی‌مان را خرج سر نیزه‌مان میکنیم تمام دنیا امروز روی سرنیزه زنده است خیلی هم افتخار داریم که تمام مخارج فوریمان را بزنیم و سرنیزمان را درست کنیم چرا؟ بعلت اینکه اگر سرنیزه نداشتیم که زنده نمیمانیم این افتخار ماست. مسئلة شیلات را ما در این جا ننوشتیم چرا؟ بعلت اینکه ما نمیدانیم منافع ما در شیلات چقدر است و سرمایة دولت چقدر است جزء عواید دولت است این راه ننوشته‌اند این هم باید یک توضیحی داده شود که معلوم شود عوائد ما از این محل چقدر است. بنده آن اندازة که ممکنم بود در قسمت عوائد مطالعه کردم و نظریاتم این بود. آمدیم در سر مخارج مخارج اول بودجه وزارت جنگ است نوشته است: مخارج هواپیمائی و قورخانه بنده در فراکسیون هم این را که بودم عرض کردم کم میدانم امروز میدانیم که دنیا قوای خودش را ایجاد میکند در تحت هواپیمائی امروز زندگانی دنیا در روی هواپیمائی شده است اگر ما میخواهیم یک ملت زندة باشیم هواپیمائی ما خیلی کم است خیلی دارای منقصت است (صحیح است) این را بنده جوری توجه دارم که هیئت دولت و وزارت جنگ در این باب بیشتر از هر چیز ملاحظه کند امروز قوة دافعة بشر قوة هوائی است ما هم جزء بشر هستیم ما جزء جامعة انسانی هستیم ما هم امروز زنده‌ایم و مفتخر هستیم این قوه را توجه بفرمائید در این بودجه چیزی زیاد نشده است همان چیزی که پارسال بوده است امسال هم هست قدم باید بالاتر برداریم مکرر در فراکسیون هم عرض کردم این یک جائی است که دولت قدمهای عملی باید بردارد و این نظرم بود در قورة هوائی که این خیلی کم است حالا دیگر در اینجا عرضی ندارم تا برسد به مسئله اصلاحاتی را که در نظر دارند اصلاحات اساسی عمران خوزستان و لرستان و بلوچستان و کردستان است و بنده خیلی تقدیس میکنم بعلت اینکه هر چیزی که در مملکت عمران میشود دلیل بر بیداری و هوشیاری آن ملت است بنده در مسئله فارس خجالت میکشم بعلت اینکه هر چه گفتم هیچ اثر نکرد ولیکن حالا هم ناچارم عرض کنم فارس تا مدتی قبل که هیچ محل توجه نبود و بحال خرابی و بدبختی بود که الحمدالله امسال دولت کاملاً متوجه به اصلاح و آبادی فارس شد و حق و حقیقت شاهد است که این فرماندهی که الان در فارس است تا اندازه که یک شخص صالحی برای مملکتش خدمت بکند خدمت کرده است باندازه خدمت کرده است که از مکاتبی که بمن میرسد تمام اهالی فارس از حسن خدمات او و امنیت او شکرگذارند لکن چند نقایص از جهت آبادی آنجا هست یکی مسئله سد را مجرد است آقای وزیر مالیه مرحمت بفرمایند در وزارت داخله نگاه کنند وزارت مالیه آن دوسیه‌هائی که در آنجا تشکیل شده است در آبادی سد را مجرد از وقتی که ماژر هال در شیراز بود این مسئله مورد دقت بود بعد رؤسای مالیه رفتند در آنجا تعقیب کردند و یک دوسیه مرتبی برای آنجا نوشته‌اند که اگر با هفتاد هزار تومان دولت سد را مجرد را ببندد یک ملکی است خیلی
بلوک معظمی است که شاید سالی بیت و پنجهزار تومان عوائد دولت است مخصوصاً امروز که دولت ما موفق شده است در فارس خلع اسلحه کرده است و آنهائیکه تفنگ در دستشان است امروز بیل در دست گرفته‌اند و مشغول آبیاری هستند اینها را باید آب و خاک بهشان داد امنیت داد یک بلوک بسیار بزرگی سدش خراب شده است هفتاد هزار تومان بیشتر خرج ندارد مالکین آن هم حاضر شدند موافقت بکنند ابداً راجع باین اقدامی نشده است بانک که دو سیه‌اش مرتب است نظریات وزارت مالیه هم در این باب بوده است متخصصین هم در این باب اقدام نکرده‌اند موضوع دیگری که کاملا در توجه بوده در تصویبنامه‌ها دیدم نوشته است نقاط بد آب و هوای ایران را معین کرده است در طرف فارس آمده‌اند منحصر کرده‌اند نقاط بد آب و هوا را بهمان بوشهر و بهبهان بنده تعجب میکنم دار و گله‌دار و فالحصیر نگاه کنید جغرافی را آنجاها جائی است که خیلی از بهبهان گرم‌تر است طرف لار سبعه و فالحصیر و گرمسیرات ابداً اینها را در نظر نیاورده‌اند نمیدانم چرا حالا که شما شروع کرده‌اید بآبادی تشکیلات اداری میخواهم بدانم نظمیه میخواهید روانه کنید ادارات میخواهد تأسیس کنید تلگرافخانه میخواهد تأسیس کنید معارف عدلیه اینها را ابداً ندارد در جائیکه هیئت دولت نقاط بد آب و هوا را معین کرده‌اند بکلی گرمسیر است فارس را از قلم انداخته‌اید یکوقتی آخر فارس مفتخر بود بیک وکیلی مثل آقای وزیر عدلیه که وکیل فارس بوده است حالا که وکیل نیست یادش هم رفته است ولی حالا باید حق وکالت آنوقت‌تان را ادا بکنید در باب آبادی آنجا توجه بفرمائید این بود نظریات بنده در اینجا و یک موضوع دیگر در دوره‌های سابق ششصد هزار تومان اعتبار برای مصالح اینجا در بودجه نوشته میشد از برای اقتصادیات و عبارتهای خیلی مشعشعی ولی هیچوقت عملی نشد زبان همه ماها مو درآورد که تمام اینها را خرج میکنند یک کاخانه سمنت شصت هزار تومان یا صد هزار تومان یا دویست هزار تومان تمام میشود راه‌آهن شما محتاج است بلدیه شما محتاج است طوری واقع شده است که همه ماها محتاج شده‌ایم حالا دیگر بجای ساروج سمنت باید کار بکنیم همه مقامات این مسئله را گفتند حتی یکوقت اعلیحضرت همیونی میفرمودند مانند یعقوبی که بانتظار یوسف است تو هم در انتظار هستی حقیقت آن یعقوب به یوسف رسید من نرسیدم (خنده نمایندگان) هر چه التماس میکنیم آقای یک کارخانه سمنت آوردن اینهمه اهمیت ندارد بدانید چقدر مردم از این ارتزاق خواهند کرد چقدر منافع تجاوز زیاد است من اینقدر سوء ظن ندارم بگوئید از کمرکش استفاده میکنیم این یک معنای بی‌جهتی است هر چه در جیب ما است مال دولت است هرچه هم مال دولت است مال ما است شما می‌آئید سر گمرک از ما می‌گیرید این کارخانه سمنت‌سازی هر چه گفتیم نشد این بود عرایض بنده.
وزیر عدلیه‌ـ رویهمرفته بنده بایستی تشکر بکنم از نماینده محترم که یک تذکراتی که اصولا و اساساً بجای خودش صحیح است و خود ما هم متوجه هستیم اینجا دادند و نمیشود گفت که ایشان اظهار مخالفت کرده‌اند نقائصی تذکر دادند که یک قسمت آن را که بنده یادداشت کرده‌ام باید زود تصدیق کنیم نقیصه اول را مخصوصاً همانطوری که اظهار فرمودند مطابق اصل بیستم قانون اساسی بایست که بودجه‌های مملکتی وزارتخانها و ادارات بالاخره شش ماه قبل از تمام شدن سال تهیه شود و پانزده روز قبل از سال نو حاضر شود و ما خیلی متأسف هستیم از اینکه نتوانستیم زودتر از امروز بودجه را این جا مطرح کنیم و دیر آمد اینجا ولی در ضمن آقا هم باید تصدیق بکنند که مسئله بودجه یکی از مسائل مهمه مملکتی است (صحیح است) در هر جای دنیا که ملاحظه بفرمائید این یکی از آن اصولی است که همه قبول دارند که بودجه را چندین ماه قبل از
سال نو باید تهیه کنند و ببرند بگذارنند و بطوری که آقا هم اطلاع دارند در اغلب ممالک از نقطه‌نظر اضطرار مجبور میشوند که میآیند یک دوازدهم یک دوازهم میخواهند از مجلس‌هایشان. چرا این کار را میکنند برای اینکه تشخیص و تشخیص اینکه شما چقدر عایدات دارید این یک قدری از چندین ماه پیش قبل از اینکه بآخر سال برسید خودش یک کار سهلی نیست. شما از برای اینکه بدانید سال آتیه چه دارید جز این است که بایستی مراجعه کنید ببینید امسال چه داشته‌اید از برای اینکه بدانید امسال چه داشته‌اید جز اینکه باید صبر کنید تا آخر سال؟ پس ناچار پایه و اساس کار که عبارت از عایدات است وقتی میشود محکم باشد تشخیصات شما پیش‌بینی شما وقتی میتوانید یک پیش‌بینی‌های قابل اعتمادی باشد که شما سال را نزدیک بآخر رسانیده باشید. بدبختانه اساس زندگانی شما وادار میکند برخلاف میل خودتان برخلاف نیت خودتان بیائید تا آخر سال و یکوقت ملتفت شوید که اصل قانون اساسی ما بطوری که لازم بود و شما مشتاق و مایل بودید رعایت نشده است گناه کسی هم نیست در همه جای دنیا هم این اصل هست اما عمل ما هم مثل سایرین و باید یک قدری نسبت بما بیشتر اغماض داشت اصلاً مسئله بودجه خیلی تازگی دارد در این مملکت و تا چند دورة پیش خاطرتان هست که صحبت وقتی از بودجه میشد که وقتی مجلس موفق شد که لااقل یک اساس کلی برای بودجه بنویسد صحبت بودجه چهار دیواری بود و آقا یک قدری بی‌لطفی فرمودید فرموید که این بودجه چهار دیواری است حالا در ضمن این تذکر مختصر بنده خواستم این گله را کرده باشم تذکری که دادید این بود که این بودچه چهار دیواری است بنده میخواهم عرض کنم که خیر این بودجه است بمعنای تام و صحیح و نمیدانم از کجا این را فرمودید که بودجه‌ها داده نشده بودجه‌های تفصیلی داده شده است جز دو بودجه یکی بودجة وزارت مالیه و یکی بودجه وزارت اقتصاد ملی و از برای هر یک از آنها هم یک دلائلی داریم که وقتی بنده گفتم قطع دارم شما با حسن نیتی که همیشه دارید اظهار موافقت خواهید فرمود وزارتمالیه یک تشکیلاتی داشته است و الان هم دارد و یک مخارجی میگیرد که آن مخارج بنظر دولت و وزیر مالیه مخارج زیادی بود وزیر مالیه و دولت با هم موافقت کردند که از این مخارج یکقدری بکاهند البته باید این تشکیلات را هم درش تغییراتی بدهند و از برای اینکار یک مجال و وقتی لازم است تا اینکه بتوانند بودجه تفصیلی خودشان را روی تشکیلاتی که میخواهند عملی بکنند روی آن بنویسند اینست که ملاحظه میفرمائید در ماده واحده که الان مطرح است اینجا پیش‌بینی شده است دوازده ماهه بوزارت مالیه مهلت داده شده که در این دو ماه بودجه تفصیلی خودش را بیاورد اما وزارت اقتصادیات یک وزارتخانه که دیروز تازه رأی داده‌اید و گذشته است و وجود قانونی پیدا کرده در روی کاغذ و باید اول سال بموقع اجرا گذاشته شود یک وزارتخانه که بکلی جدیدالتأسیس است البته نمیتواند بیاید یک بودجه تفصیلی قبل از ایجاد خودش برای خودش پیش‌بینی کند. پس باید باو هم یک مهلتی داده شود که تهیه شود ولی از اینکه بگذرید سایرین بودجه‌های خودشان را نوشته‌اند و داده‌اند منتهی چیزیکه هست ما تمنا میکنیم کمیسیون بودجه هم با این نظر دولت برای چه این نظر را گرفته‌اند برای اینکه وقت زیاد تلف نشود دولت نمیتواند که ارقام ریز و جزئی مخارج خودش را بدون اطلاع مجلس خرج کرده باشد دولت احتیاج دارد که باصورت قانون و با اجازه مجلس عمل کند ولیکن بطور سرعت آقا هم البته خودشان تصدیق دارند که اگر بودجه بیاید اینجا با عادتی که داریم وقتی یک بودجة تفصیلی جلویمان گذاشته شد قلم بقلم شروع میکنیم مثلا در عده ثبات حکومت کمره
مثلا یک پست زیاد میکنیم بعد در یک قلم دیگر وارد جزئیات میشویم یک بودجه ممکن است بجائی برسد که باخر سال ۱۳۰۹ ما رسیده باشیم و هنوز هم بودجه نگذشته باشد و در ضمن ما میائیم و یک دوازدهم میخواهیم. این است که این فورمول اتخاذ شده است و اجازه خواستیم که مجلس بکمیسیون بودجه اجازه بدهد و کمیسیون بودجه هم بدولت اجازه دهد که بعد از آنکه تصویب گردید بموقع اجرا گذاشته شود و این البته از نقطه نظر عمل سهلتر و سریعتر است و انشاءالله امیدوار هستیم وقتی که مدتی بهمین ترتیب کار شد عادت باین که در کارهای پارلمانی باید این است که این فورمول را در نظر گرفتیم و ما خواستیم که مجلس بکمیسیون بودجه اجازه بدهد و کمیسیون بودجه هم اجازه بدهد بدولت که بعد از آنکه تصویب کردند بموقع اجرا گذاشته شود البته این از نقطه نظر عمل بهتر است سریعتر است و انشاءالله امیدوار هستیم وقتی که مدتی بهمین ترتیب کار شد عادت باینکه در کارهای پارلمانی باید در اصول مسائل صحبت کرد باید در اصول مسائل صحبت کرد و داخل جزئیات نشد آنوقت بودجه‌ها بتواند بیاید بمجلس و وقت زیاد را هم نگیرد و محتاج باین هم نباشد که مجلس بکمیسیون بودجه اختیار بدهد نمیشود گفت که ما بودجة تفصیلی نیاوردیم و این بودجه چهار دیواری است بعد وارد میشویم در قسمت سوم از فرمایشاتشان راجع بضرب مسکوک. فرمودند ضرب مسکوک بموجب قانونی که دیروز از مجلس گذشت بعد از این نخواهد شد در اینصورت عوائدی ندارد. نمیدانم در آن نسخة که آقا دارند همینطور چاپ شده است که در نسخة که الان جلوی بنده است چاپ شده یا خیر؟ اگر اینطور باشد ملاحظه میفرمائید که این جا نوشته شده از بابت ۱۳۰۸ عواید حالا آوردیم جزء این حساب والا اعتراضات آقا وارد نبود و در اینصورت گمان میکنم اعتراضی نداشته باشند چون بطور کلی این برای ما جزو ذخیرة مملکت است و از برای ذخیرة طلا آن را تخصیص داده‌ایم و در اینجا ذکرش را ما ضروری ندانستیم ولیکن اینجا بنده عرض میکنم آنچه که الان موجود است پس از آن مبلغی که مطابق تصویب مجلس بوزارت جنگ داده شد و از محل صرفه‌جوئی بایستی که بیاید پر شود مبلغ یک میلیون و هشتصد و شصت و دوه هزار لیره صرف نظر از یک میلیون و دویست سیصد هزار لیره که پیش‌بینی میکنیم در این نزدیکی‌ها بگیریم و اینها جمع خواهد شد از برای اینکه‌ها بگیریم و این ها جمع خواهد شد از برای اینکه سرمایه طلای مملکتی خودمان را بتوانیم بکار بیندازیم و استفاده کنیم یک میلیون و هشتصد و شصت و دو هزار و چیزی لیره الان هست علاوه البته الان عرض کردم غیر از آن شش میلیونی که داده شده است که باید از صرفه‌جوئی حسابش بیاید. راجع به عواید نظمیه آقا مشروحاً اظهاراتی فرمودند یعنی موقع را مغتنم شمردید که در یک موضوعی که خارج از موضوع عوایدش بود صحبت بشود فرمودید که نظمیه نباید داخل در اجرائیات شود و البته بنده نیمدانم که اگر نظمیه قوه اجرائی نباشد چه چیز است. قوه مقننه است؟ قوه قضائیه است…
آقاسیدیعقوب‌ـ‌قوة تأمینیه است.
وزیر عدلیه‌ـ اجازه بدهید آقا نظمیه حافظ انتظامات است و البته قواعد انتظامی را او بایستی اغلب مراعات کند محافظت کند. البته داخل یک عملیات اجرائی هم میشود ولیکن خود آقا هم میدانند که معمولاً ما نظمیه را قوه اجرائی قرار نداده‌ایم احکامی فرضاً از عدلیه صادر میشود حکم را مأمور اجرا میبرد و باید بموقع اجرا بگذارد ولی ممکن است محتاج شود از نقطه‌نظر حفظ انتظامات از نقطه نظر آن کسی که حکم باید بر علیه او اجرا شود سختی بکند که ناچار شود از آن هم صدا کند. پس نظمیه هم اصولاً و اساساً در یک قسمت از اجرائیات باید مداخله کند کارش این است و هم اینکه
او را معمولاً مأمور تمام اجرائیات قرار ندهیم و عوائدش هم همه‌اش عوائد اجرائی نست اموال مسروقه هست که صاحبش معلوم نیست کیست. اینها یک چیزهائیست که جزو عوائد متفرقه محسبو میشود اما عواید حکام که نوتشه‌ایم همان مال جاهائی است که حکومت انجام وظیفه نظمیه را میکند و اینها هم خیلی مبلغ کمی است و همین نشان میدهد که از چه منابعی است یک مسائل مهمی نیست یک عوائد سرشاری نیست همانطوری که عرض کردم یک چند قلم یک چیزهای مختصری است که در تمام مملکت می‌بینید چند هزار تومان بیشتر نمیشود. اما راجع بشیلات علت اینکه دولت آمده است و منحصراً در آن قسمت داخلیش نوشته است عایدات شیلات را برای این است که بطوری که گمان میکنم خود آقا هم در خاطر دارند وقتی که خواستیم تشکیل سرمایه بدهیم یک قراری گذاشتیم که نصف از این سرمایه را که ما میدهیم بچه ترتیب است یک قسمت از اثاثیه بود که داشتیم یکقسمت از عایداتی بود که از سابق طلب داشتیم بعد قرار گذاشتیم که تا وقتیکه آن صدی پنجاه ما پر شود از عایداتی که بعد از آن قرار داد بدست میآید از آن بردایم و تا بحال هم همینطور عمل شده و آنچه حساب کردیم در سال ۱۳۰۹ ما سهم خودمان را بکلی خواهیم پرداخت و آنوقت ما میتوانیم که بیاوریم جزء عایدات مملکت و البته حالا چون نبپرداخته‌ایم خیلی شایسته نبود که آنرا جزء عایدات مملکت حساب کنیم بعد بگوئیم اینقدر سهم شیلات ما است (صحیح است) راجع بهواپیمائی که فرمودید کم پیش‌بینی شده است بنده انکار ندارم و از طرف دیگر هم کاملا تصدیق دارم که باید هواپیمائی این مملکت خیلی ترقی بکند خیلی هم پیش برود (صحیح است) ولیکن اگر امروز بیشتر از این ما تهیه نکردیم پیش‌بینی نکردیم برای این بوده است که احتیاجات مملکت را باید از همه جهت در نظر گرفت و نمیشود اگر یک چیزی خوبست از خوبهای دیگر صرف نظر کرد و از طرف دیگر باید آدمش را تهیه کرد اشخاصش را تهیه کرد و کسانی را که میفرستند مثل اینکه وزارت جنگ فرستاده است از برای اینکه تحصیل هواپیمائی را تکمیل کنند مخصوصاً لازم نمیدانم این را این جا عرض کنم با توجهی که میدانید باین قبیل مسائل هست یقین داشته باشید که در اینجا غفلتی نشده است و در موقع خودش هم این کار را باندازة که لازم بوده است شده است اما راجع به مسئله آبادی و عمران که اعتباری در این موضوع پیشنهاد شده است و فقط از برای چند نقطه نوشته شده است مسلم است که تمام نقاط مملکت چه در نظر نمایندگان محترم و چه در نظر دولت تمام قطعات یک خاک و اجزاء یک مملکت و اعضاء یک بدن هست (صحیح است) و تفاوتی بینشان نیست ولیکن یک احتیاجاتی وقتی زیاد شد و انسان عواید خودش را اگر بخواهد بکار آن احتیاجات و برای رفع آن احتیاجات بزند بهر کدام از آنها یک مبلغ خیلی کمی خواهد رسید که میشود گفت بدرد هیچکدامشان نخواهد خورد. آنوقت آیا بهتر این نیست که بیاید بگوید من امسال و سال آتیه این پنچ قطعه را آباد میکنم دو سال بعد هم تمام قوای مالی خودم را میریزم روی این سه نقطه دیگر و همینطور بتدریج به تمام نقاط میرسم ولی با یک نقشه و ترتیبی که واقعاً از هر جائی که رد شدم و نگاه کردم عقب سر خودم ببینم چند نقطه آبادی شده است و حالا میتوانم با فراغت بیک قسمت دیگر بپردازم (کازرونی‌ـ صحیح است) باین جهت است که ما خواستیم این قسمت را که سال پیش بوده است تکمیل کنیم و اقداماتی که بوده است تمام شود بعد بپردازیم بجاهای دیگر والا صرف نظر از آن اصل کلی که بنده گفتم تمام نقاط مملکت از نظر افراد مملکت و دولت و نمایندگان محترم متساوی است مخصوصاً فارس یکی از آن نقاط خیلی مهم است که چه در تاریخ
ایران و چه در وضعیت فعلی مسلم است که از آن نقاطی نیست که انسان بگوید از کوچکی فراموش کرده و البته در موقع خودش بآنجا هم خواهیم رسید و امیدواریم که شما هم دیگر یادآوری نخواهید کرد که چون بنده یک وقتی وکیل فارس بودم و حالا نیستم یادم رفته است در قسمت سد را مجرد البته بنده یک وعدة قطعی اینجا نمیخواهم از طرف دولت داده باشم ولی بطور کلی تصور میکنم یک قسمت از سرمایه اقتصادی که ملاحظه میفرمائید کنار گذاشته شده از نظر دولت و لوایح آن خواهد آمد برای سدّ بندی و تهیه وسائل و تکمیل اساس آبیاری است و البته اگر سدّ را مجرد بطوریکه فرمودید دارای مزایائی باشد که از مطالع با اشخاص با اطلاع گفتید بنده میتوانم ۹۹ درصد اطمینان بدهم که یک قسمت از عواید امسال در همین سال بمصرف سدّ خواهد رسید (صحیح است) راجع بنقاط بد آب و هوا که میفرمائید تصویب‌نامه همه نقاط بد آب و هوا را ننوشته البته بدی آب و هوا شما میدانید این یک قدری نسبی است ممکن است شما طهران را نسبت ببعضی از نقاط دیگر ایران مقایسه کنید نقطة بد آب و هوائی باشد و اگر آنرا با کمک آقای کازرونی بائیم بگذاریم پهلوی بندرعباس یکی از نقاط خیلی خوب باشد ولی بنده در هر صورت نمیخواهم عرض کنم البته نقاط بد آب و هوای دیگری هم هست چون تشخیص نقاط بد آب و هوا یک دنبالة دارد والا خیلی سهل بود که بنده الان سی چهل نقاط بد آب و هوا را برای می‌شمردیم و آقا هم البته موافقت میفرمائید اما اگر پول کافی بود از برای اینکه بعد آن چیزهائی که دنباله این مسئله پیش آید خمس حقوق برای بدی آب و هوا اضافه حقوق و همه اینها را اگر دیدیم میشود چیز کرد آنوقت موافقت میکنیم که نقاط بد آب و هوا بیشتر بشود ولی بنده روی همان نقطه نظر وکالت سابق فارس از آقا خواهش میکنم سعی بکنند که فارس را نگوئیم مخصوصاً دارای بد آب و هوای زیادی است راجع بمسئله سمنت اول بهتان عرض کردم که از نقطه نظر خیالات گمرکی و این چیزها نیست و امیدوارم هم هستیم که یکی از اقدامات باشد که در امسال بشود و خودمان هم تصدیق داریم و امیدوار هستیم که برای زمستان آینده حوض آقا هم با سمنت داخلی اگر نشود ولی ببیند که مقدماتش فراهم شده است و برای سال بعدش بتوانید با سمنت داخلی حوض خودتان را تعمیر کنید.
(خنده نمایندگان‌ـ انشاءالله)
رئیس‌ـ آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی‌ـ اولا عرض کنم همه ما که اینجا جمع شده‌ایم چه هیئت محترم دولت و همة ملت بجز اصلاحات مملکت نظرمان چیزی نیست. بجهت آسایشان در این است راحتی‌شان در این است اما هر کسی از یک راهی نظر دارد و باید رد این جا تمام نظریات گفته شود تا هر کدام خوب‌تر استن عمل شود بنده مثل همه آقایان عقیده‌ام این بود که این بودجه زودتر از این بمجلس بیاید و مذاکرات مفصل در ماده بمادة آن بشود حتی در ثبات و منشی و دفتردار و هر جا هر قدر مذاکرده میشود بشود در عرض پنج ماه شش ماه تا خوب تنقید و تنقیح و اصلاح بشود و به مجلس بیاید و عمل شود حالا متأسفانه ببعضی منظورات نیامد و امروز صبح یک صورت بودجه بدست بنده آمده و حالا که نزدیک بظهر است باید رأی بدهم در واقع چقدر است متجاوز از پنجاه میلیون است بحمدالله عایدات ما امروز از پنجاه میلیون متجاوز است اما در عرض نیمساعت یکساعت باید فکرش را بکنیم و رأی بدهیم این یک اندازه بعقیدة من خوش وضعی نیست باید پنجاه میلیون خرج را لااقل ده روز پانزده میلیون خرج را لااقل ده روز پانزده روز بیست روز درش دقت کنیم نه اینکه صبحش بیاید دستمان و ظهر رأی بدهیم بنده باین وضع عقیده ندانستم و ندارم و امیدوارم که بعدها سنوات بعد این طریقه نشود و حالا هم عقیده دارم که اگر ما امروز رأی ندیهم فرضاً ده روز پانزده روز دیگر از روی دقت رای بدهیم گمانم
بهتر از این باشد که امروز ما بی‌اطلاع از همه جهت و از همه راه بیائیم و رای بدهیم مگر اینکه آقایان اکثریت صلاح میدانند که امروز رای داده شود آن دیگر مطاع و متبع است یکی این یکی اینکه در این بودجه که امروز دست من رسیده است یک توقع و انتظاری داشتم که یک قلم برجستة بزرگی از این تخصیص داده شود باستخراج معادن و ایجاد کارخانجات و ترویج فلاحت که بزرگتر از تمام اینهائی است که نوشته شده بجهت اینکه حیات هر ملت هر مملکتی باین دو سه چیز است تقریباً اگر این دو سه چیز کاملاً تأمین نشود آنوقت وضعش مثل وضع ما خواهد شد که همه روزه خرجمان را باید از این و آن بگیریم و خرج کنیم در صورتیکه دیگران مثلاً همین نفت جنوب در صورتی که بما داده‌اند حالا صحت و سقمش را بنده نمیدانم بموجب اینصورت دویست و سه کرور صادارات این نفت جنوب شده این یک قلم از صادرات ما هست که شاید قریب سی چهل معدن از این قبیل معادن دیگر مثل همین معدن نفت ما داشته باشیم و در صد استخراج و استفادة از آن نباشیم و نیستیم و اظهار عجز آنوقت در هر جزء بجزء مجبور بشویم از مردم بگیریم از اتومبیلها بگیریم از سرمایه‌ها از عایدات بگیریم از مالیات بگیریم اینها چیزی است که در واقع بنوع بشر ضررش میخودر باید ایجاد کرد و خرج کرد از دیگران نباید عقیده داشت گرفت و خرج کرد از دیگران نباید عقیده داشت گرفت و خرج کردذ این نظر خوبی نیست باید شخص نظر بلند باشد شخص بتواند ایجاد کند و خرج کند بحمدالله در مملکت ما آسایش موجود است چیزی که هست خودمان بی‌جهت اظهار عجز میکنیم و میگوئیم ممکن نیست کارخانه کاغذسازی را اظهار عجز میکنیم بابا چهل سال بیشتر اصفهان کارخانه کاغذسازی داشت ما عاجز نیستیم چرا اینقدر اظهار عجز میکنیم مثلا بقول آقاسیدیعقوب کارخانه سمنت سازی نداریم در صورتیکه تمام احتیاجمان باو است یک کارخانة قندریزی قندسازی نداریم در صورتیکه کمال احتیاج را باو داریم اینقدر مردم مملکت ما فقیر و بیکار و محتاجند آنوقت اگر ما درصد این کارها نباشیم خیلی مناسب نیست بنظر بنده. بنده عقیده‌ام این بود که این قلم برجستة بزرگی از این پنجاه میلیون عایداتی که ما در سال داریم تخصیص داده شود باین راه و این بهترین چیزهاست برای اصلاح مملکت از برای آسایش دولت و رضای رعیت و دولت و رضای خدا هم در آنست خیلی متأسف شدم که در این لایحه وجه صحیحی ندیدم که بجهت اینکار تخصیص داده شود مثلا تمام عایدات معادن ما مینویسد صد و شصت هزار تومان خوب پس خوب بود این را هیچ ننویسیم مملکتی که تمامش معادن است راستی راستی اسباب خجالت ماست که صد و شصت هزار تومان عواید معادنش باشد خوب ما چرا باید اینطور ست و کوتاه نظر باشیم که اقدام در استخراج چیزهای کلی نکنیم و استفاده‌های بزرگ ببریم دیگران که از امریکا و اروپا واقصی بلاد دنیا میآیند اینجا استخراج معادن میکنند مگر آنها غیر از ما هستند آنها هم بشرند ما هم بشریم آنها زودتر در این صراط‌ها برآ‌مده‌اند ما هم لااقل باید امروز برآئیم آنها در صورتیکه هیچ امتحانات دیگران را ندیده بودند کردند وشد ما عملیات و تجربیات دیگران را هم دیده‌ایم پس بجهت ما آسانتر از آنهاست ما هم در صدد برآئیم از این راه عایدات مملکت را زیاد کنیم و منافع خودمان را از اینجا ببریم از این و آن گرفتن کار مملکت درست نمیشود بالاخره مردم فقیر میشوند و کار سخت‌تر از این میشود مثلا یک نظر بنده این بود که بجهت بلدیه یک مبلغی معین شود که در این خانه‌های مردم که خراب میشود قیمت کنند و پول بآنها بدهند در این بودجه هم چیزی ندیدم فردا هر جا که یک خانه خراب میشود و این بیرق سرخ نزدیک آن زده میشود این صاحب بیچاره‌اش مرده است خوب خانة که دو هزار تومان
قیمتش است بیک زحماتی سیصد چهارصد تومان بآنها داده میشود اگر بودجه بلدیه را یک قدری تخصیص باینکار بدهند و زیادتر کنند که مردم هم ظلم بهشان نشده باشد و صدمه بآن صابح خانه‌های بیچاره نخورد این را خیلی لازم میدانم ولی در اینجا این مبلغ را ندیدم و این هم قدری اسباب تأسف بنده شده مثلا چیزهائی که نوشته بود بنده میخواستم توضیح بخواهم وقت نداشتم نوشته بود بنده میخواستیم توضیح بخواهم وقت نداشتم نوشته بود بجهت مسکوک معیوب دویست و هشتاد و دو هزار و هفتصد و فلانقدر مسکوک معیوب این نباید هیچ خرج داشته باشد چرا چون اولا دولت خودش معیوب سکه نمیکند و صحیح سکه میکند اگر هم یک خراشی خدشة چیزی هم داشته باشد دولت خودش بردارد و رواج داشته باشد مثل اسکناس قطعه قطعه که برداشته میشود اگر دو هزاری هم دو تیکه چهار تیکه شد باید در مملکت رواج داشته باشد و از رواج نیفتد چون اگر غیر از این باشد سکة ایران باعتبار خودش باقی نمیماند باید سکة ایران را معتبر کرد تیکه‌اش را هم برداشت بی‌زنجیره‌اش را هم برداشت مگر غش داشته باشد یا کسر وزن داشته باشد یا اینکه در خارج از ضرابخانه بدون اجازة دولت سکه شده باشد این سه قسم از کنار باید گذاشت مابقیش را تمام برداشت بدون هیچ ایرادی والا هر سالی باید دویست سیصد هزار تومان این ملت و این دولت خرج سکة معیوب کند و در صورتیکه یک میلیون هم خود دولت ضرر میدهد تشریف ببرید در بازار ببینید وضع سکه چه شکلی شده بود خیلی اسباب تحیر شده بود حالا امیدوارم دیروز و امروز قدری رو به بهبودی گذارده باشد دیروز اگر کسی سه تومان پول توی جبیش میگذارد نصفش را نمیتوانست در بازار خرج کند این وضع نیست که پول صحیح از ضرابخانه سکه شده دو مثقال تمام هم نقره دارد سکه‌اش هم خواهنده میشود خیلی خوب اما برنمیدارند این جهتش چه چیز است؟ آخر چرا باید سکة ایران را جوری بکنند که هم از اعتبار بیفتد و هم سالی دویست سیصد هزار تومان خرج بیهوده بکنند این را هم بنده عقیده ندارم مثلاً نوشته کرایه حمل مسکوک معیوب بیست هزار تومان هر چند اینها اعتبار است و کم و زیاد میود و تصدیق میکنم ولی اعتبار هم باید از روی دقت و یک نظریه مطابق واقعی باشد اینجا نوشته بیست هزار تومان خرج حمل و نقل مسکوک معیوب خوب این بیست هزار تومان امروز با این اتومبیلها پنجهزار خروار بار از هر نقطه مملکت بهر نقطة دیگر مملکت میتوان رساند ببینید پس چقدر ما مسکوک معیوب داریم که بیست هزار تومان پول برای خرج حمل آن نوشته‌ایم یکی هم در باب شیلات فرمودند که چون عایداتی که حاصل میشود بجهت مخارجی است که متعهد شده‌ایم و میدهیم و در سال بعد عایدی داریم بنده عقیده‌ام این نیست که این مخارجی که میشود تمام جزؤ بجزء نوشته شود و عواید هم نوشته شود که معلوم شود چقدر عایدات شیلات در سنة ۱۳۰۹ و چقدر خرج آن بوده است که خرج و دخل هر دو نوشته شود که همه بدانند عایدات این شیلات چیست خرجش هم چقدر است؟ اینطور که نوشته شده بود بنده عقیده ندارم امیدوارم دولت نظریات صحیحی و واقعی ببرد و یکقدری از مخارج اداری هم هر چه بتواند کسر کند و اجزاء ادارات هم دلتنگ نباشند که سیصد و دوازده تومانشان سیصد تومان میشود در عوض مملکت خودشان بهتر میشود استفاده‌اش را خودشان و اعقابشان میبرند و از روی شرافت مندی و دیانت هم هرچه کمتر بگیرند بهتر است و از این جهت هم ناراضی نباشند خیلی خوشحال باشند.
یاسائی ـ (مخبر کمیسیون بودجه)ـ البته بعضی از فرمایشات آقا بیاناتی بود که مورد استفاده است و من باب تذکر بدولت باید تلقی کرد بعضی از قسمتهائی
که ممکن است بنده جواب عرض کنم بعرض میرسانم منجمله اینکه فرمودید عایدات مملکت پنجاه میلیون است اگر مقصودتان از نقطة نظر عایدات عمومی بود عایدات عمومی همین سی و پنج میلیون است باضافة عواید نفت جنوب (فیروزآبادی ـ و انحصار قند و چای) و اگر عواید اختصاصی است که بموجب قوانین مخصوصی بمصرف میرسد چند سال است که خودتان ملاحظه فرموده‌اید که آنها بموجب قوانین مخصوصی بودجه‌اش تنظیم میشود با ترتیب خاصی و جزو بودجه عمومی نمی‌آید. عایدات سرحدی بابت راهها از قبیل عایداتی که از قند وشکر و چای حاصل میشود و بعضی از عواید اختصاصی دیگر رویهمرفته اگر عواید عمومی و عواید اختصاصی و احساب کنیم شاید در حدود پنجاه میلیون یا بیشتر بشود. اینکه فرمودید دولت خوب مجال میداد باینکه یک مباحثة بیشتری در اطراف بودجه میشد این فرمایش جنابعالی کاملاً صحیح است ولی تصدیق میکنید یکی دو روز بیشتر بآخر سال باقی نیست و تأخیر تصویب بودجه دارای یک ضررهای اساسی داشته باشد. بعضی حقوقها هست که البته تأخیرش چندان اشکالی ندارد ممکن است که مخارج پرسنلی یتا اواخر فروردین یهم تأخیر شود و این ضرری ندارد چون باید در آخر فروردین تأدیه شود ولی قسمت های مربوطه باعتبارات بایستی از همان روز که تعطیل بمصرف برسد بعضی اعتبارات هم هست که تعطیل و غیر تعطیل ندارد و از اول سال باید داده شود و اساساً ما اگر بودجةمصوبةقبل از حلول سال داشته باشیم از نقطة نظر اعتبارات مالی مملکت و از جهات دیگر که توضیحش آنقدرها لزومی ندارد بنظر بنده بهتر است و بیشتر اثر دارد. اما قسمت مطالعاتی که در نظر دارید راجع باعتبارات کلی دولت همین بود که فرمودید راجع بجزئیات هم خوشبختانه قانون استخدام بتمام معنی از نقطةنظر مخارج و از نقطة نظر بودجه در این مملکت مجری شده است با یک نظارتهائی و مراقبتهائی که میشودو باقانونی که پارسال گذشت که مستخدمین تکلیفشان در ظرف مدت معینی تعیین شود که کی مستخدم دولت است و کی نیست و هرکس اسناد و مدارکش را در موقع خودش بدهد و رتبه های آنها مشخص و معین باشد و این کار هم شده است دیگریک نگرانی هائی از نقطةنظر خرجهای پرسنلی نیست هر کس رتبه اش مشخص و معین است و یک قرانهم کم و زیاد نمیشود و بودجه های تفصیلی هم که تقدیم مجلس شده است و کمیسیون مطالعه خواهد کرد و بعد طبع میشود و بنظر آقایان میرسد در انجام تمام حقوقها و چیزهائی که پرداخته میشود بصودت ریز معین شده است و کاملاً برطبق آن عمل میشود یک چیزهای مبهم مجملی در بستی نیست که بشود در اطرافش یک سوء ظنهائی پیدا کرد اینکه فرمودید که من خیل آرزو داشتم دولت برای کارهای اقتصادی از قبیل معادن و فلاحت و کارخانجات یک قلم درشت بر جستة در بودجه منظور کرده باشد البته این آرزو را همة ما داریم خود دولت هم این آرزو را دارد ولی این فرع بر اینست که بهمان اندازه که آرزو ی ما اقتضا میکند ما هم یک مساعدتهائی بکنیم که عوائد هم بهمان اندازة آرزومان ترقی کند زیرا کسر یک قسمت از مخارج مملکت باندازةضروری است که هیچ نمیشود از آن صرف نظر کرد و بعد بعباره اخری یک حداقلی است که پائین تر از آن فرض نمیشود و اگر بشود خیلی چیز ناقصی است ، تشکیلات اداری : تشکیلات سیاسی اینها یک مخارجی است ضروری ، شما سفیر میخواهید بفرستید بژاپون و در سال نو سفارتخانه در آنجا تأسیس نمائید این مستلزم یک مخارجی است و ناگزیرید قبل از هر کار این کار را بکنید و این دیگر مربوط بمخارج اقتصادی نیست تشکیلات نظمیه ، امنیه سایر وزارتخانه ها تشکیلات سیاسی ما مقدم است و تصدیق میفرمائید اینها مخارج دارد خوب حداقل مخارجی که میشده است و گنجایش داشته است
پیش بینی کرده اند البته از این ببعد در آتیه ما اگر یک عوائد بیشتری داشته باشیم و پیدا کنیم میتوانیم که یک مصارف بیشتری در کارهای اقتصادی خودمان بکنیم اگر فرضا شما یک عوایدی داشته باشید باندازة صد میلیون پنجاه میلیوی یا شصت میلیونش خرج کارهای سیاسی بکنید آنوقت میتوانید بگوئید چهل میلیون هم خرج کارهای اقتصادی بکنید ولی وقتی که شما پنجاه میلیون دارید و پنجاه میلیون هم مخارج سیاسی دارید تصدیق میفرمائید که دولت یک کوشش و مجاهدتی میکند برای کارهای اقتصادی که مطابق میل شما و خودش هم رفتار کرده باشد و سه چهار میلیو ن موفق شود بتواند از یک مخارجی که تا اندازه میشود ازش صرف نظر کرد بکاهد و بمصرف کارهای اقتصادی برساند این راه دیگری ندارد و بالاخره فکرهائی که میکنیم و آرزوئی که ما داریم باید یک قدری هم تطبیقش کنیم با عمل به بینیم در عمل چه میشود خوشبختانه در این لایحه که فرمودید یک چیزهائی نیست راجع بمسائل اقتصادی یک قدری اغماض فرمودید زیرا که یک مبالغ مهمی از نقطة نظر کارهای اقتصادی منظور شده است منتهی تعبیراتی شده است مثلا صد هزار تومان بابت عمران خوزستان و لرستان و بلوچستان و کردستان بالاخره در تحت عنوان کلمة عمران یا عمران شما می توانید فکر بکنید که لابد یک کارهای اقتصادی میشود مربوط بکارهای انتظامی و سیاسی نیست از نقطةنظر آبادانی آن نقاط این اعتبار را منظور کرده اند و هر قدمی براشته شود البته مطابق آرزوی خودتان است دیگر اینکه یک مبلغی در حدود یک میلیون برای تأسیسات عام المنفعه در این بودجه منظور شده است البته دولت سعی خواهد کرد اهتمام خواهد کرد که هر چه زودتر کارخانة قند سازی ،کارخانة پارچه بافی ، کارخانةسمنت سازی و این جور چیزها را دائر کند و این اعتبار هم از این نقطه نظر در این بودجه گذاشته شده است ولی البته از حالا نمیشود منجزاً معین کرد که این بالخصوص باید بمصرف فلان کارخانه برسد زیرا که یک مطالعاتی دولت در خصوص ساختن قند کرد در این مملکت و حالا یک مطالعات تازه کرده است قبلا گفته میشد که باید در این مملکت حتماً بوسیله چغندر قند را ایجاد کرد و الان گفته میشود از راه زیاد کردن نیشکر ممکن است قند ساخت در مازندران و خوزستان نیشکر خوب عمل میآید و با نیشکر اگر قند ساخته شود بصرفه نزدیکتر است و بهتر از این است که با چغندر قندن ساخته شود خوب این مطالعة جدیدی است مسائل اقتصادی هم تصدیق میفرمائید که باید مطالعات عمیقة خیلی زیادی در اطرافش بشود که در موقع عمل منتهی بخسارت و ضرر زیاد نشود و نیز مبلغی در حدود پانصد هزار تومان یعنی نیم میلیون برای بانک فلاحتی منظور شده است که در این بودجه که این خود یک کمکی است برای فلاحت دائر شود و شروع شود تصدیق میفرمائید که همان حین هم وسائل خرج کردن و مصرف کردن در دستش نیست باید بتدریج شعبش توسعه پیدا کند و اعتبارش هم در بودجه‌های سنوات آتیه افزوده شود و بتواند مصرف کند بطوریکه صحیحاُ بازگشت کند بدولت یکقدری هم این نقیصة توسعة بانک فلاحتی منوط و مربوط است بتوسعه و پیشرفت قانون ثبت اسناد زیرا که سرمایة عمومی این مملکت بیشتر قسمت املاک است و دارائیهای غیر منقول و تصدیق میکنید که بانک فلاحتی نباید باطمینان ملکهای ثبت نشده یک پولهائی بملاکین و زارعین بدهد اگر انشاءالله در آتیه ادارات ثبت اسناد ادارات ثبت اسناد توسعه پیدا کرد و مخصوصاً قسمت ثبت عمومی توسعه پیدا کرد و املاک ثبت شد آنوقت بانکها با اطمینان و اعتماد میتوانند پولهایشان را تقسیم نمایند و توزیع کنند توی ملاکین بطوریکه بازگشت هم بکند و همینطور پانصد هزار تومان در این لایحه بابت سرمایة بانک ملی منظور شده است که بالاخره بانک ملی ما هر چه ترقی کند توسعه
پیدا کند اعتبارش زیاد شود از نقطه‌نظر کارهای اقتصادی که ما در آتیه در نظر داریم مفید و نافع است و بالاخره شما تصدیق میکنید که با این سی و پنج میلیون بیش از این نمیشود یک پولهائی پیدا کرد و تخصیص داد بکارهای اقتصادی. اینکه فرمودید که از مخارج اداری حتی‌المقدور ما بکاهیم خوشبختانه دولت این رعایت را کرده و سیصد هزار تومان از بودجة وزارت مالیه امسال کسر شده است در همین ۳۰۹ و باید اعتراف کرد که یک قدم قابل تقدیری است که دولت برداشته است زیرا که هر قدر از مخارج اداری کاسته شود لابد بیک جاهائی مصرف میشود که شاید نفعش بیشتر است و مطابق منظور و میل درآمده بعلاوه یک تصمیمی گرفته است که در ۱۳۰۹ اضافه حقوق و ترفیع هم بمستخدمین دولت دیگر ندهد این هم از نقطة نظر صرفه‌جوئی اداری تصدیق میفرمائید که یک قدم خیلی خوبی است شما در عین این که مخالفید با این حقوقها و میگوئید زیاد است یقیناً مخالفترید یا اضافه و ترفیعش پس یکقدمی دولت با نظر شما موافقت و مساعدت کرده است اینکه فرمودید چرا عایدات معادن کم است و میبایستی بیشتر از اینها باشد (فیروزآبادی‌ـ کاری بکنیم که بیشتر شود) نوشته شده است عایدات معادن صد و شصت هزار تومان بلی ما تمام تصدیق میکنیم که خیلی کم است البته مملکت مملو است از معادن و انشاءالله در آتیه حکومت و دولت از این معادن باید خیلی استفاده کنند و کارهای مملکت یک سر و صورت و رونق دیگری بگیرد ولی متأسفانه تاکنون وسایل استخراج این معادن در دست نبوده است سرمایة مکفی باندازة که شما بکار ببرید نبوده است سرمایة مکفی باندازة که شما بکار ببرید نبوده است یعنی سرمایة عمومی دولتی متخصصین متأسفانه نبودند اینکه فرمودید چطور است در سایر ممالک اینکارها را میکنند اروپائیها چطور میآیند استخراج معادن میکنند و انتفاع میبرند بدبختانه اروپائیها با ما خیلی فرق دارند بنده و جنابعالی رفته‌ایم یک چیزهائی تحصیل کرده‌ایم که شاید بدرد امروز نمیخورد ولی دیگران رفته‌اند تحصیلاتی کرده‌اند هنرهائی پیدا کرده‌اند مهندس شده‌اند، متخصص شده‌اند آویاتر شده‌اند دکتر شده‌اند، طبیب شده‌اند قاضی شده‌اند وجودشان ذیقیمت شده است فکرشان ذیقیمت شده است فکرشان را بکار برده‌اند نتایج خیلی زیادی گرفته‌اند ما هم انشاءالله خورده خورده در این صراط داریم میافتیم و همان راه را میرویم و در آتیه نزدیکی امیدواریم موفق شویم که از منابع و سرچشمه‌های اقتصادیمان از قبیل معادن و غیر ذلک یک انتفاعاتی ببریم تصدیق میفرمائید که پول و سرمایه لازم است علم و هنر هم لازم است اراده و عمل هم لازم است ما قسمت اراده و عمل هم لازم است ما قسمت اراده و عملش را تنها میکنیم با آنکه آن دو مقدمه دیگر در دست ما نیست بلی روی کاغذ در عالم لفظ در عالم مغز پرورداندن بعضی مسائل خیلی سهل و ساده است ولی از نقطة نظر عمل یکقدری مشکل است در هر حال همه اینها باید بشود و همه ما هم موافقیم متأسفانه وسائلش موجود نیست این عرایضی بود که بنده در برابر آقا عرض کردم و امیدوارم مذاکرات را هم آقایان کافی بدانند
جمعی از نمایندگان‌ـ کافی است
رئیس‌ـ رأی میگیریم…
آقاسید یعقوب‌ـ آقا یک تبصره داشتم
رئیس‌ـ بعد از اینکه کفایت مذاکرات اعلام شد
آقا سیدیعقوب‌ـ تبصره که منافات ندارد
رئیس‌ـ قرائت میشود:
پیشنهاد آقای آقا سیدیعقوب
پیشنهاد میکنم تبصرة ذیل اضافه شود:
تبصره‌ـ دولت مکلف است در ضمن تقدیم بودجة تفصیلی وزارت اقتصاد ملی مطابق تشکیلاتی که میدهد صورت کلیة عواید و مخارجی که مطابق قانون خاص برای مصرف معین تخصیص داده شده است
رئیس‌ـ بفرمائید
آقاسیدیعقوب‌ـ این موضوع همان است که در
مدتی که بنده در کمیسیون بودجه بودم محل صحت بود که دولت میگفت قانون خاصی برای یک عواید مخصوصی است من بهمان قانون خاص عمل میکنم عواید تا کس راه یا عواید دیگری که در یک قانون خاصی معین شده بود ما میگفتیم باید در ضمن عواید عمومی و کلی صورتش نوشته شود اگر هم صورت او نوشته نمیشود چون لایحه تفریغ بودجه را نمی‌آورید پس صورت تفصیلی او را بکمیسیون بودجه مجلس بیاورید تا بدانند تا این تاریخ چقدر عمل شده است الان دولت مطابق قانونی که دیروز گذشت وزارت اقتصاد تشکیل میدهد و باید صورت تشکیلاتش را بدهد و تا یک ماه مشغول تشکیلات او خواهند بود خوبست صورت تشکیلات آنجا و صورت تفصیلی این عوائد خاص را بدهد و بیاورند بمجلس تا مجلس بداند عوائد خاصی که مملکت مطابق قانون خاص دارد و از برای محل مخصوصی است چقدر است اینها باید معلوم شود چرا؟ چون باید ما از کلیه مخارج و عوائد مملکت مسبوق باشیم. یک تکلیف اساسی قانون اساسی برای ما معین کرده است که باید بآن عمل کنیم آخر باید ما هم مطلع باشیم این است که این تبصره را بنده پیشنهاد کردم
وزیر عدلیه‌ـ دادن این صورت اگر از برای اینست که آقایان مطلع شوند که عوائد خصوصی چقدر و مخارج آنها چقدر است که این اشکالی ندارد و ممکن است ما در یکی از جلسات مجلس این صورت را بیاوریم و بین آقایان منتشر کنیم چاپ هم بکنیم و بدهیم ولیکن این را بطور یک تبصره در قانون ضمیمه مادة واحده بودجه پیشنهاد کردن بنده ضروری نمیبینم (صحیح است)
آقاسیدیعقوب‌ـ توجه بفرمائید اگر آقای وزیر عدلیه همینطور که فرمودند این صورت را منتشر بکنند که ما مطلع شویم بنده استرداد میکنم بنده حرفی ندارم استرداد میکنم بشرط اینکه صورت عوائد خصوصی را منتشر کنند اینهم نوشته میشود.
وزیر عدلیه‌ـ اشکالی ندارد. استرداد کنید.
رئیس‌ـ استرداد کردند آقای طاهری پیشنهادی داده‌اند
قرائت میشود:
پیشنهاد آقای دکتر طاهری
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی دامت عظمت
اضافه تبصره ذیل را بقانون بودجه پیشنهاد میکنم:
تبصره دوم‌ـ پرداخت مخارج مملکتی اعم از حقوق و مصارف بر طبق قانون متمم بودجه مصوب نوزدهم تیر ماه ۱۳۰۷ بعمل خواهد آمد
دکتر طاهری‌ـ کلیه هر وقت که قانون بودجه میآید بمجلس یک قانونی هم ضمیمه‌اش بود که طرز پرداخت را در مواد معین میکرد و تکلیف دولت معلوم میشد مثلا این متمم قانون بودجه سنه ۱۳۰۷ است که در پانزدهم تیرماه تصویب شده است ماده اولش این است: که هیچیک از ادارات دولتی و مامورین دولتی مجاز نخواهند بود که برای مخالج خود مستقیماً از وجوه دولتی برداشت و مصرف نمایند. هر یک از ادارات و مامورین مکلف هستند که بر طبق قانون خزانه‌داری کلیه وجوه و اموال ذیقیمت عمومی که دریافت می‌نمایند بخزانه‌داری کل تسلیم نمایند. وهکذا یک قوانین کلی هست که الان هم معتبر است و وزارت مالیه و دولت بر طبق آن قوانین باید عمل کنند این دفعه بواسطه عجله که بود این قانون متمم بودجه را نیاوردند و این قانون هزار و سیصد و هفت هم بقانونیت خودش باقی است (عده از نمایندگان‌ـ خیر یکساله است بودجه) خیر باقی است و بایستی دولت پرداختهائی که میکند مطابق همین قانون باشد تغییری هم که در این قانون نداده‌اند از این جهت بنده این تبصره را پیشنهاد کردم که اضافه شود یا اینکه تصریح شود که این قانون بحال خودش معتبر است و همینطور هم عمل میشود.
عده از نمایندگان ـ نه اینطور نیست بودجه یکساله است
وزیر عدلیه ـ این قانون قانون بودجه است و از برای یک سال است و اگر بخواهند باید تجدید شود و بنده از آقا تمنی میکنم که پیشنهاد خودشان را مسترد فرمایند دولت مطالعه میکند . مشغول هم است اگر یک تغییراتی را لازم دید باز آن تغییرات را پیشنهاد خواهد کرد و تکلیف معلوم خواهد شد.
دکتر طاهری ـ بنده مسترد میکنم برای اینکه در موقعی و مصارف و آخر سطر هفتم اینطور اصلاح شود. با رعایت قانون محاسبات عمومی و قانون استخدام کشوری و قضائی و سایر قوانین مربوطه تا آخر
دکتر طاهری ـ این یک اصلاحات بودجه ایست که در تمام بودجه‌ها که همیشه میدهند و مانعی ندارد که این اصلاح عبارتی بشود این در بودجه سال گذشته هم هست حالا هم مانعی ندارد که این در بودجه سال گذشته هم هست حالا هم مانعی ندارد که این اصلاح عبارتی در اینجا بشود. ملاحظه بفرمائید در همین قانون پارسال نوشته است که مخارج مملکتی اعم از حقوق و مخارج شاید بعد اسباب اشکال شود. بعلاوه اینجا که میگوید با رعایت قوانین در قانون بودجةْ قبل نوشته شده و تصریح شده است با رعایت قانون محاسبات عمومی و قانون استخدام کشوری و قضائی و سایر قوانین مربوطه
وزیر عدلیه ـ بنده در قسمت اول پیشنهاد آقا هیچ اشکالی نمیبینم که موافقت بکنم یعنی در آن قسمت که میفرمایند بعد از مخارج مملکتی اضافه شود اعم از (حقوق و مصارف) این یک توضیحی است که ضرری ندارد ولی در قسمت دوم بنده هیچ ضرورتی نمیبینم که پیشنهاد آقا در اینجا اضافه شود برای اینکه مینویسد قوانین مربوطه چون در آنجا نوشته شده بود که قانون استخدام و قانون فلان و فلان ما اختصار کردیم و نوشتیم قوانین مربوطه یعنی کوتاه کردیم عبارت را و بجای قوانین استخدام کشوری و قضائی و سایر قوانین مربوطه نوشتیم قوانین مربوطه و تصور میکنم کافی باشد و خوبست آقا هم موافقت میکنم در قسمت اول پیشنهاد ایشان.
دکتر طاهری ـ مقصود همین بود که اینجا تصریح شود که با رعایت این قوانین است حلا که فرمودند بنده استراداد میکنم
رئیس ـ آقای مخبر آن قسمتی را که آقای وزیر عدلیه قبول کردند قبول میکنید؟
مخبر ـ بلی بنده هم قبول میکنم
رئیس ـ پیشنهاد دیگری است از آقای دشتی رسیده است قرائت میشود:
پیشنهاد آقای دشتی
تبصره ذیل را بنده پیشنهاد میکنم:
تبصره ـ دولت مکلف است صورت کلیه عوائد مخصوصی که اختصاص بمخارج مخصوص دارد در ضمن بودجه‌های تفصیلی که بمجلس شورای ملی تقدیم و بمطالعة کمیسیون بودجه واگذار میشود تقدیم نمایند.
دشتی ـ عرض کنم که حقیقه بودجه ما تقریباً یک شکل مضحکی بخودش گرفته است. بودجه مملکتی یعنی مجموع عوائد و مخارج مملکتی. بودجه یعنی آن عوائدی که دولت اقدام میکند در جمع‌آوری آن
مطابق قانون و آن مخارجی که دولت میکند ـ یکی از آنها همین قانون است که بابت مالیات راه عوائدی میگیرند و خرج میکنند صرف راه سازی میکنند یکی دیگر قانون عایدی انحصار قند و شکر و چای است که صرف راه‌آهن میشود اینها را من نمیدانم چرا در جزو بودجه نمی‌آورند و مخارج نمیاورند و منظور نمیکنند با اینکه منظور نمیکنند باز اگر هر سال قانون تفریغ بودجه کل مملکت بمجلس داده میشد که می‌فهمیدند چقدر خرج شده است و چقدر عاید شده هیچج ولی
چون این کار را نمیکنند بنابراین بنده پیشنهاد کردم که اقلام عایدات مخصوص را هم جزو مخارج آنرا هم بیاورند تا مردم مسبوق بشوند و مطلع بشوند که چه بوده است اینکه مانعی ندارد در یک جلسه پریروز در کمیسیون بودجه هم هین صحبت شد آقای وزیر عدلیه و آقای وزیر مالیه هم تقریباً موافقت کردند که اینکار را بکند ولی نمیدانم چطور شد که رأیشان برگشت خوب حالا که لازم نمیدانند میباید بتصویب مجلس برسد خوب حالا که لازم نمیدانند میباید بتصویب محجلس برسد خوب لااقل بعد جزو بودجه اقتصاد ملی و جزو بودجه تفصیلی وزارت مالیه که میخواهند بمجلس تقدیم کنند صورت آنها را هم بدهند بکمیسیون بودجه هم صورت عوائد و هم صورت مخارج آن را تا کمیسیون تصویب کند
وزیر عدلیه ـ در آوردن صورت و اینکه آقایان نمایندگان و همینطور مردم مطلع شوند حرفی نیست و اشکالی ندارد بطوریکه عرض کردم برای اطلاع و استحضار آقایان چند روز بعد تقدیم میشود طبع و منتشر هم میشود اما در قسمت اینکه در جزو بودجه مملکتی بیاورند این را ما نمیتوانیم قبول کنیم…
دشتی ـ چرا
وزیر عدلیه ـ چون اولا اینها حزو عوائد عمومی نیست و قوانین خاصی تکلیفش را معلوم کرده است برای یک محل مخصوصی (افسر ـ صحیح است) یک چیزی است که باید بموجب یک قانون صرف یک کاری بشود و بیک حساب معین برود و هیچ ضرورت ندارد که ما بیائیم و این ارقام را در جزو بودجه عمومی مملکتی ذکر بکنیم اصلا ما بقدری محتاط در این هستیم که دست بآن عوائد نزنیم که حتی در بودجه عمومی هم نمیخواهیم بیاوریم آن باید بماند برای همان مصارف معینه مخصوص خودش بعلاوه اینکه فرمودید در کمیسیون بودجه آقا وزیر مالیه و بنده موافقت کردیم چون صحبت خارج از محوطه مجلس و خارج از جلسه بوده بنده عرض میکنم که این مسئله قرار شد در فرا کسیون صحبت شود تا تکلیف آن معلوم شود که چه بشود صحبت هخم شد و اینطور تصمیم گرفته شد که نیاوریم در جزو بودجه عمومی مملکتی (صحیح است) این تصمیم فرا کسیون بود البته نظرتان است حالا بنده تمنی میکنم آقا هم موافقت بفرمایند که جزو بودجه عمومی نیاید
دشتی ـ من پس نمیگیرم
رئیس ـ آقایانی که تبصره پیشنهادی آقای دشتی….
مخبر ـ اجازه میفرمائید؟
رئیس ـ بفرمائید
مخبر ـ عرض میشود که بنده توضیحاً عرض میکنم عمل بر این بوده است که در این چند سنه دولت بودجه مربوط بطرق و شوارع و راه‌‌سازی را همیشه تقدیم میکرده است بمجلس و بتصویب کمیسیون هم میرسید و همچنین بودجه اداره کل ارزاق را تقدیم مجلس میکرد و بتصویب میرسیده است و راجع بعوائد قند و شکر که مخصوص براه آهن است یک بودجة جزئی نمیتواند داشته باشد که بیاورند بمجلس در قانون خودش قید شده است که هر چند ماه یک مرتبه باید در قانون خودش قید شده است که هر چند ماه یک مرتبه باید صورت عوائدش را در جرائد اعلان کنند این عمل را هم دولت میکند یعنی بعد از مدتی که میگذرد
وضعیت آنرا ( که چقدر موجود است و چقدر خرج کرده‌اند و چقدر عائدی داشته‌اند) در جرائد دولت اعلان میکند (صحیح است) و با آن ترتیبی که دولت عمل میکرده است و میکند گمان نمیکنم لزومی داشته باشد که ما در اینجا یک چیزی قید کنیم و اگر آقای دشتی قبول بفرمایند خوبست مسترد بدارند. بهتر است.
دشتی ـ خیر مسترد نمیکنم آقا بسته برای مجلس است
رئیس ـ آقایانی که تبصره پیشنهادی آقای دشتی را قابل توجه میدانند قیام فرمایند
(عده قیام نمودند)
رئیس ـ قابل توجه نشد
دشتی ـ میدانستم رد میشود ولی تکلیف من این بود بگویم
رئیس ـ ماده الحاقیة از طرف آقای دهستانی پیشنهاد شده است:
پیشنهاد آقای دهستانی
مقام منبع ریاست محترم دامت عظمه. نظربآسایش عمومی و رفع نگرانی مؤدیان مالیاتی از مأمورین وصول و تعیین تکلیف قطعی پرداخت مالیاتی ماده الحاقیه را پیشنهاد میکنم
ماده الحاقیه ـ وزارت مالیه مکلف است موعد پرداخت مالیات مستقیم وصدی نیم و قسمت باز خرید خالصجات انتقالی را بوسیله اعلان باقساط ذیل معین نموده و دریافت دارد:
(۱) مالیات نقدی از ماه اول پنجاه سال (۱ مرداد) الی آخر دیماه ششماهه بسه قسط متساوی
(۲) مالیات جنسی از اول امر داد لغایت سه ماه متدرجاً
و در صورتیکه مؤدیان مالیاتی در پرداختی هر قسط استنکاف کنند و پس از ده روز از موعد پرداخت گذشته باشد و نپرداخته باشند با صدای دو علاوه بوسیله مامورین بحیطه وصول برساند
دهستانی ـ عرض کنم که همیشه این موضوع مورد ابتلاء بوده است و در موضوع موعد پرداخت تا کنون هیچ قرار و قاعدة مسامی نیست اگر موعد پرداخت مالیات معین باشد از برای طرفین معامله صلاح و صرفه دارد برای اینکه در موقع پرداخت هیچکدام دچار مضیقه نیستند مثلا اگر معلوم نباشد عید چه روزی است مردم در مضیقه می‌افتند ولی اگر معلوم باشد چه روزی عید است تکلیفشان معلوم میشود و در فکر تهیه و تدارک کار خودشان می‌افتد اینجا هم همینطور است باید موعد پرداخت مالیات معلوم باشد ـ حالا بنده نمیخواهم آن چیزی را که همة آقایان میدانند شرح بدهم و وقت مجلس را تلف کنم برای اینکه همه میدانند که رفتار مأمورین وصول در اینقسمت چیست قسمت عمده گرفتاریهای مردم را همین کار ایجاد میکند علت هم اینست که موعد پرداخت معلوم نیست و مأمورین وصول مالیات با هر کس که خصوصیتی دارند بسا میشود مال امسال را مالیاتش را نمیگیرند و وزارت مالیه هم هیچ اطلاع ندارد و مستحضر نخواهد شد پس از آن که مستحضر هم بشود خواهد گفت این بیچاره ندارد بدهد ـ از طرف دیگر این را تصدیق بفرمائید که رفتار غیر عادلانه مأمورین نسبت بمردم خیلی است بعضی را اذیت میکنند و زحمت میدهند اعمال نظر خصوصی میکنند و وصولی خود را باقسام مختلف میرسانند در بقایاً هم چندان دقتی نمیکنند و بنده عقیده دارم که برای اینکه تکلیف دریافت و پرداخت مالیات معلوم باشد باید قراری گذاشت تا معلوم نشود مأمورین مالیه همه نوع میتوانند سلب اختیار از زارع بکنند و اعمال نظر بکنند بنابراین بنده در نظر دارم که رفته رفته در مملکت بیایند و بدهندئ و قبروند وشاید مردم هم راضی نباشند که اینهمه مأمورین وصول در محل باشند و
اسباب زحمت مردم و رعیت بشوند بنده اطلاع دارم که ( البته این مطلب واضح است) هیچیک از تحصیلداران مالیه در ظرف سال پنجتومان از جیب‌شان خرج نمیکنند تمامش را از خانه زارع و مالک و رعیت میخورند ( صحیح است) عرض کردم نمیخواهم وارد در جزئیات بشوم اگر شرح بدهم ملاحظه خواهید فرمود چه چیز است حتی مالهای سواری آنها هم عادت کرده‌اند بمفت خوری ـ در هر صورت زیادتر از این عرض نمیکنم و باید موعد پرداخت را معلوم کرد تا تکلیف همه معلوم شود
وزیر عدلیه ـ نمیدانم ماده نظامنامه (ماده شصت و سه) را در مورد توضیح پیشنهاد آقایان باید رعایت بفرمایند یا اینکه بنده رعایت کنم (خنده نمایندگان) در موقع جواب؟…
(بعضی از نمایندگان ـ هم پیشنهاد کننده و هم شما)
وزیر عدلیه ـ در هر حال بنده بطور اختصار عرض میکنم که در اساس قضیه که فرمودید رویهمرفته در کلیاتش موافق هستیم که باید این ترتیب عملی شود ولی با این پیشنهاد و بطور کلی با یک ماده الحاقیه نمیشود موافقت کرد از دو نقطه نظر اولا برای اینکه یک دقتهائی لازم دارد و یک ترتیب صحیحی باید در این کار داد اما اساسا بطور کلی نمیشود در تمام مملکت یک موقع برای وصول مالیات معین کرد از طرف دیگر این امر یک لایحه میخواهد و این امر مهم‌تر از آن است که بتوان در ظرف ده دقیقه اینجا نوشت و صحبت کرد و رأی داد این یک لایحه قانونی و یک مدتی وقت لازم دارد باید قانونش تهیه شود مطالعه شود فکر شود بنابراین خوبست آقا هم که اساساً این فکر برایشان پیدا شده موافقت بفرمایند و استرداد کنند و بگذارند برای موقع خودش که یک فکر اساسی بشود
دهستانی ـ بسیار خوب استرداد میکنم.
رئیس ـ آقای فیروز آبادی تقاضا کرده‌اند که جزء بجزء رأی گرفته شود ولی در ضمن مذاکره که بین‌الائنین ما این جا کردیم علت پیشنهادشان را چون بنده گفتند بنده حالا میتوانم بموجبی که پیشنهاد ایشان را ایجاب کرده رفع و ایشان را اقناع کنم عرض کنم که ایشان نگران بودند که شاید خیلی دقت نشده است در صورتی که کمیسیون بودجه تا ظهر و فراکسیون اکثریت از سر شب تا صبح ساعتهای ممتدی در این لایحه دقت کرده‌اند لذا اینکه ملاحظه میفرمائید بمجلس میآید و بآسانی میگذرد برای خاطر این است که سوابق و مقدمات او با دقیق‌ترین وضعیتی مطالعه شده است ( صحیح است) و بنا بر این خیال میکنم که موجب قناعت فکر آقا فراهم شده و استرداد میکنند.
فیروز آبادی ـ خوب اجازه میفرمائید بنده پس میگیرم ولی بنده نظرم بهمین بود که یک دقت کاملی در این باب بشود ( نمایندگان ـ‌شده است شده است) که مبادا اسباب ندامت بشود حالا اگر سایر آقایان دقت کرده‌اند و اطلاع دارند بنده حرفی ندارم
رئیس ـ رأی میگیریم بماده واحده …
مخبر ـ اجازه میفرمائید؟
رئیس ـ بفرمائید.
مخبر ـ عرض میشود در رقمی که باسم عایدات متفرقه نوشته شده است مستقیم و غیر مستقیم بملغ پانصد و هزار قران بعد اینطور توافق شد بین اکثریت و دولت که سه قلم عایداتی که قرائت خواهم کرد ضمیمه عایدی متفرقه شود و یک قلم نوشته شود:
عوائد مسکوکات معیوب ۹۳۱۷۱ تومان ـ عوائد ضرب مسکوک در خارجه بابت ۱۳۰۸ ۲۷۵۲۲ تومان و سه قران ـ مسکوک نیکل در ۱۳۰۸ ۸۶۱۵ تومان و هفت قران که این سه قلم با پنجاه هزار تومان متفرقه مجموعاً جمع میشود بملغ ۱۷۹۳۰۹ تومان و
باید در مقابل متفرقه مستقیم و غیر مستقیم نوشته شود ۱۷۹۳۰۹۰ قران که مبلغ جمعش اینقدر است. ( صحیح است ) رئیس ـ رأی میگیریم بماده واحده با او راق با افزودن جمله پیشنهادی اقای دکتر طاهری و اصلاح آقای مخبر که توضیح دادند و که البته مقبول دولت هم هست (صحیح است ) آقایان موافقین و رفه سفید خواهند داد. (اخذل و استخراج آراء بعمل آمده ۸۲ ورقه سفید و دو ورقه کبود تعداد شد )
رئس – عده حاضر ین نود و چهار باکثر یت هشتاد و دو رای بودجه مملکتی تصویب شد [۴ – اعلام وصول لایحه تجدید استخدام مسیو موزر]
رئیس – از اداره مباشرت مجلس دائر بتجدیداستخدام یکساله مسیو موزد برای مطبعه مجلس پیشنهادی رسیده است ارجاع بکمیسیون محاسبات میشود ]۵ – افتراع برای شرفیابی نو تبریک عید نوروز[ رئیس ـ چون ما فردا جلسه نخواهسم داشت و باین دلیل هم نخواهیم داشت که آقای وزیر عدلیه و آقای وزیر مالیه ضرور میدانند که کمسیون قوانین مالیه برای قوانینی که منظور است صرف وقت کند فعلاً استقراع میکنیم برای شرفیابی روز عید.
(آقای مؤید احمدی اقتراعه نمودند و نتیجه اینطور حاصل شد)آقایان: آقا سید ابراهیم ضیاء ـ عامری ـ ملک زاده نوبخت ـ طباطبائی وکیلی ـ دبستانی فهیمی ـ کیانوری دکتر امیر اعلم ـ شیخ علی مدرس ـ شریعت زاده ـ (مؤید احمدی ـ حزو هیئت رئیسه هستند) حاج آقا حسین رهبری ـ دربانی ـ حاجی علی اکبرامین] ۶ ـ موقع ودستور جلسه بعد ـ ختم جلسه[ رئیس ـ برای خاطر اینکه ما بوضعی کار هایمانرا اداره کنیم که دو لایحه مهمی که دولت دارد دو شنورش شده باشد و پنجروز بین الشورین هم رعایت شده باشد اینطور توافق نظر کردیم که جلسه آتیه روز چهار شنبه ششم فروردین سه ساعت قبل از ظهر و دستور هم حق الثبت اتوموبیلها و لایحه مالیات بر عایدات ( محلس نیمساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی دادگر