مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۶۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۲۸ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۶۸
جلسة۶۸
صورت مذاکرات یوم شنبه ۷ شهر ربیع الاول ۱۳۲۸
مجلس سه ساعت و نیم قبل از غروب آفتاب در تحت ریاست آقای مستشارالدوله تشکیل شد.
صورت مجلس روز پنج شنبه را آقای معاضد الملک قرائت کرد.
تلگرافی از کمپانی منصوریه یزد و عموم تجار در تشکر از اقدامات ایالت یزد در جلوگیری و دستگیری سارقین رسیده بود قرائت شد.
راپورت کمیسیون بودجه راجع به بودجه موقتی وزارت عدلیه قرائت گردید.
رئیس ـ حالا اولاً یک شور کلی میشود.
وکیل الرعایا ـ بنده عرض میکنم چون نظریاتی که باید در این بودجه بشود در کمیسیون بودجه شده است و از آن طرف وقت مجلس هم مقتضی نیست و این هم بهترین بودجه است که نوشته شده به عقیده بنده اگر داخل شور مواد شویم و جزء به جزء بخواهیم رأی بگیریم وقت مجلس تلف خواهد شد و آن بودجه هائی که ما جزء به جزء رأی گرفتیم یک چیز اختراعی بود که رأی دادیم اگر صلاح میدانند عرض بنده را بپذیرید و در کلیه این بودجه یک رأی بگیرند.
افتخارالواعظین ـ به طوریکه آقای وکیل الرعایا میگویند صحیح است ولی نطر ما نه این است که در قلت باشد تا اینکه تمام این بودجه وزارت خانه را به منزله یک فصل فرض کنیم و یک مرتبه رأی بدهیم بنده عرض میکنم بودجه وزارت عدلیه را هم مثل بودجه سایر وزارت خانه ها رأی بدهیم یعنی در جزء جزء آن شور کنیم و رأی بدهیم.
رئیس ـ خوب معلوم میشود مخالفی نیست حالا باید داخل شور مواد بشویم هر کس تصویب میکند که داخل شور مواد بشویم قیام نماید.(اغلب قیام نمودند.)
رئیس ـ با اکثریت تصویب شد که داخل شور مواد بشویم.
شروع به شور در مواد شده به قرار ذیل تصویب شد:
ماده ۱ دایره وزارت پیشنهاد وزیر معاون یک نفر ماهیانه ۱۲۵ تومان.
وکیل التجار پیشنهاد کردند مواجب اعضای عدلیه آنچه به موجب تصدیق هیئت مدیره با مجلس داده شده است مجلس تا اول حمل تصویب نمایند و از اول حمل به بعد به موجب بودجه جدیدکه مجلس تصویب خواهد نمود رفتار خواهد شد.
رئیس ـ در قابل توجه این پیشنهاد رأی میگیریم هر کس این را قابل توجه میداند قیام نماید.(تصویب نشد.)
رئیس ـ خوب این تصویب نشد حالا رأی میگیریم به ماده اول به طوریکه در پیشنهاد وزارت نوشته شده است هر کس تصویب میکند ورقه سفید خواهد انداخت.(کسانی که رد کردند: کزازی ـ نوبری ـ ابراهیم زنجانی ـ مرتضی قلیخان. کسانیکه تصویب کردند: حسین اردبیلی ـ شیبانی ـ تریبت ـ معین الرعایا ـ ادینه محمد خان ـ میرزا رضا خان ـ معاضد السلطنه ـ مصدق الممالک ـ لسان الحکما ـ سید نصر الله ـ مستشار الدوله ـ ابراهیم خان ـ میرزا احمد ـ داوود خان ـ هاشم میرزا ـ شیخ علی ـ میرزا اقا ـ ادیب التجار ـ موتمن الملک ـ مخبر الملک ـ معتمد التجار ـ ذکاالملک ـ متین السلطنه ـ حاجی شیخ علی ـ دکتر امیر خان ـ حسن علی خان ـ وزیر زاده ـ میرزا ابراهیم خان ـ افتخار الواعظین ـ منتصر السلطان ـ وکیل الرعایا ـ فاتح الملک ـ قوام الاسلام ـ صدر العلما ـ صدیق حضرت ـ فهیم الملک ـ ابو القاسم میرزا ـ ارباب کیخسرو ـ دکتر علی خان ـ سید جلیل.
معاضدالملک ـ عده حضار ۶۲ نفر ورقه سفید علامت قبول ۴۰ ورقه آبی علامت رد ۵ امتناع ۱۷.
رئیس ـ این ماده با اکثریت تصویب شد ماده خوانده شود.
ماده دوم: کابینه پیشنهاد وزارت ۱۳۹۲ تومان و ۵ قران.
رئیس ـ چون مخالفی نیست رأی میگیریم به همین پیشنهاد وزارت هر کس تصویب میکند ورقه سفید و هر کس رد میکند ورقه آبی خواهد انداخت.
رأی گرفته شد عده حضار ۶۰ ورقه سفید ۴۱ ورقه آبی ۳ امتناع ۱۶.
رئیس ـ این ماده هم تصویب شد.
اسامی رد کنندگان:
ابراهیم زنجانی ـ ابراهیم مدرس ـ مرتضی قلیخان.
اسامی تصویب کنندگان:
آدینه محمد خان ـ اسدالله میرزا ـ دکتر امیر خان ـ محمد کریم خان ـ سید نصرالله ـ تربیت ـ مستشار الدوله ـ موتمن الملک ـ ارباب کیخسرو ـ ابوالقاسم میرزا ـ صدیق حضرت ـ فهیم الملک ـ میرزا احمد ـ سید جلیل ـ افتخار الواعظین ـ حاجی آقا ـ قوام الاسلام ـ صدر العلما ـ شیخ محمد ـ منتصرالسلطان ـ شیخ اسمعیل هشترودی ـ وکیل الرعایا ـ حاجی شیخ علی ـ ادیب التجار ـ معتمد التجار ـ داوود خان ـ
معاضد السلطنه ـ ذکاالملک ـ میرزا اقا ـ هاشم میرزا ـ وزیر زاده ـ دکتر علی خان ـ فاتح الملک ـ میرزا رضا خان ـ معین الرعایا ـ اسدالله خان.
ماده سوم اداره قوانین پیشنهاد وزیر ماهیانه ۱۹۵ تومان تصویب کمیسیون ۱۷۰ تومان.
رئیس ـ در این ماده پیشنهاد وزیر با پیشنهاد رأی میگیریم هر کس تصویب میکند ورقه سفید والّا ورقه آبی خواهد انداخت.(رأی گرفته شد عده حضار ۵۸ ورقه سفید علامت قبول ۱۹ ورقه آبی ۲۵ امتناع ۱۴.)
اسامی تصویب کنندگان:
ارباب کیخسرو ـ متین السلطنه ـ ابو القاسم میرزا ـ عز الملک ـ قوام السلام ـ فهیم الملک ـ موتمن الملک ـ شیخ ابراهیم ـ سید ابراهیم ـ دکتر اسمعیل ـ سید جلیل ـ نوبری ـ هشترودی ـ صدر العلما ـ صدیق حضرت ـ میرزا رضا خان ـ معین الرعایا ـ هاشم میرزا ـ شیخ علی.
اسامی رد کنندگان:
معتمد التجار ـ داوود خان ـ منتصر السلطان ـ وکیل الرعایا ـ شیبانی ـ معاضد الملک ـ ادیب التجار ـ میرزا آقا ـ شیرازی ـ حسنعلیخان ـ دکتر امیر خان ـ شیخ علی ـ لسان الحکما ـ وزیر زاده ـ دکتر علیخان ـ میرزا ابراهیم خان ـ وکیل التجار ـ معاضد السلطنه ـ ناصر السلام ـ مرتضی قلیخان ـ مصدق الممالک ـ محمد کریمخان ـ اسدالله خان ـ افتخار الواعظین ـ مستشار الدوله.
رئیس ـ تصویب کمیسیون رد شد حالا رأی میگیریم به پیشنهاد وزیر هر کس تصویب میکند پیشنهاد وزارت را در سوم ورقه سفید میاندازد والّا ورقه آبی.(رأی گرفته شد.)
عده حضار ۵۷ ورقه سفید ۲۹ ورقه آبی ۹ امتناع ۱۹.
اسامی تصویب کنندگان:
محمد کریمخان ـ حاجی آقا ـ کاشف ـ مرتضی قلیخان ـ معاضد السلطنه ـ شیبانی ـ معاضد الملک ـ مستشار الدوله ـ معتمد التجار ـ حاجی شیخ علی ـ دکتر امیر خان ـ وکیل التجار ـ ادینه محمد خان ـ شیخ علی ـ حسن علی خان ـ وزیر زاده ـ منتصر السلطان ـ لسان الحکما ـ دکتر اسمعیل خان ـ ادیب التجار ـ ارباب کیخسرو ـ ابراهیم زنجانی ـ افتخار الواعظین ـ اسدالله خان ـ دکتر علیخان ـ ابراهیم خان ـ وکیل الرعایا ـ قوام الاسلام ـ میرزا اقا.
اسامی رد کنندگان:
موتمن الملک ـ ابوالقاسم میرزا ـ نوبری ـ اسمعیل هشترودی ـ صدیق حضرت ـ سید جلیل ـ فهیم الملک ـ معین الرعایا ـ میرزا رضا خان.
رئیس ـ این ماده هم به طوریکه وزارت پیشنهاد کرده بود تعیین شد.
ماده چهارم اداره تفتیش پیشنهاد وزارت ۱۶۵ تومان.
رئیس ـ رأی میگیریم هر کس به طوری که وزیر پیشنهاد کرده است تصویب میکند ورقه سفید خواهد انداخت.(رد کنندگان: میرزا مرتضی قلیخان ـ حاجی محمد کریمخان.)
اسامی تصویب کنندگان:
اقای مستشار الدوله ـ معاضد الملک ـ شیبانی ـ معین الرعایا ـ میرزا رضا خان ـ سید نصر الله ـ ذکاءالملک ـ تربیت ـ معاضد السلطنه ـ دکتر امیر خان ـ لسان الحکما ـ میرزا ابراهیم خان ـ هاشم میرزا ـ وزیر زاده ـ موتمن الملک ـ ارباب کیخسرو ـ ابوالقاسم میرزا ـ صدیق حضرت ـ فهیم الملک ـ احمد قزوینی ـ سید جلیل ـ قوام الاسلام ـ حاجی اقا ـ صدر العلما ـ شیخ محمد ـ اسمعیل هشترودی ـ وکیل التجار ـ اسدالله خان ـ حسین اردبیلی ـ ادیب التجار ـ عز الملک ـ کاشف ـ متین السلطنه ـ معتمد التجار ـ فاتح الملک ـ وکیل الرعایا ـ منتصر السلطان ـ افتخار الواعظین ـ دکتر علیخان ـ حاج شیخ علی ـ میرزا آقا ـ دکتر اسمعیل خان.
معاضد الملک ـ عده حضار ۵۹ ورقه سفیند علامت قبول ۴۲ ورقه آبی علامت رد ۲ امتناع ۱۵.
رئیس ـ پیشنهاد وزیر تصویب شد.
ماده ۱۵ اداره محاسبات ماهیانه پیشنهاد وزیر ۱۹۵ تومان تصویب کمیسیون ۱۷۰ تومان.
رئیس ـ اصلاح کمیسیون را هر کس تصویب میکند ورقه سفید بیندازد.(در این ماده اخذ رأی شد.)
حاج معاضد الملک ـ عده حضار ۶۰ ورقه سفید علامت قبول ۲۰ ورقه آبی علامت رد ۲۵ امتناع ۱۵.
اسامی رد کنندگان:
مصدق الممالک ـ وکیل التجار ـ معاضد السلطنه ـ سید نصر الله ـ ناصر السلام ـ دکتر امیر خان ـ محمد کریم خان ـ سلیمان میرزا ـ وزیر زاده ـ ابراهیم خان ـ حسن علی خان ـ شیخ علی ـ فاتح الملک ـ حاج اقا ـ معاضد الملک ـ وکیل الرعایا ـ دکتر اسمعیل خان ـ صدر العلما ـ داوود خان ـ قوام الاسلام ـ میرزا احمد ـ نجات ـ افتخار الواعظین ـ منتصر السلطان ـ مستشار الدوله.
اسامی تصویب کنندگان:
حاج سید ابراهیم ـ معتمد التجار ـ کاشف ـ حسین اردبیلی ـ عز الملک ـ صدیق حضرت ـ فهیم الملک ـ ابوالقاسم میرزا ـ سید جلیل ـ حاج شیخ علی ـ میرزا اسدالله میرزا الله خان ـ مرتضی قلیخان ـ حاج میرزا رضا خان ـ معین الرعایا ـ تربیت ـ شیبانی ـ متین السلطنه ـ ادیب التجار ـ حسنعلی خان ـ حاج میرزا اقا.
رئیس ـ تصویب کمیسیون رد شد حال به پیشنهاد وزارت رأی میگیریم هر کس پیشنهاد وزیر را تصویب میکند ورقه سفید خواهد انداخت.
معاضد الملک ـ عده حضار ۶۱ ورقه سفید علامت قبول ۲۷ ورقه آبی علامت رد ۱۱ امتناع ۲۳.
اسامی رد کنندگان:
میرزا آقا ـ صدیق حضرت ـ معتمد التجار ـ فهیم الملک ـ ابوالقاسم میرزا ـ سید جلیل ـ سید حسین اردبیلی ـ اسدالله خان ـ مرتضی قلیخان ـ میرزا رضا خان ـ معین الرعایا.
اسامی تصویب کنندگان:
وکیل التجار ـ دکتر اسمعیل خان ـ سلیمان میرزا ـ میرزا داوودخان ـ نجات ـ شیخ علی ـ محمد کریمخان ـ اسدالله میرزا ـ ناصرالاسلام ـ مستشار الدوله ـ میرزا احمد ـ شیبانی ـ معاضد السلطنه ـ وزیر زاده ـ وکیل الرعایا ـ ابراهیم خان ـ حسنعلیخان ـ افتخار الواعظین ـ منتصرالسلطان ـ نوبری ـ فاتح الملک ـ صدر العلما ـ قوام الاسلام ـ معاضد الملک ـ مصدق الممالک ـ سید نصرالله ـ دکتر امیر خان.
رئیس ـ چون پیشنهاد وزارت هم تصویب نشده این ماده رجوع میشود به کمیسیون که نظریات خود را تجدید کرده ثانیاً به مجلس پیشنهاد نماید.
حاج آقا ـ بنده عرض میکنم تا آن ماده قانون اساسی که راجع به رأی است و محل اختلاف نمایندگان شده حل نشود همیشه دچار مشکلات و محظورات خواهیم بود پس خوب است زودتر در یک جلسه یا دو جلسه آن ماده را مطرح کرده حل نمائیم که بعد از این از اینگونه محظورات مستخلص شویم.
رئیس ـ بلی فرمایش شما صحیح است ولی با این عجله که در گذرانیدن بودجه های موقتی داریم وقتی برای مجلس باقی نمیماند که بتوان آن ماده را حل کرد حال این ماده ثانیاً رجوع میشود به کمیسیون که در آن تجدید نظری بکنند و به مجلس بیاید.
پیشنهاد وزارت یک ماهه ۲۷۲ تومان و ۵ قران.
تصویب کمیسیون یک ماهه ۲۴۲ تومان و ۵ قران.
رئیس ـ ابتدا رأی میگیریم به تصویب کمیسیون هر کس رأی میدهد ورقه سفید بیندازد.
معاضد الملک ـ عده حضار ۶۱ ورقه سفید علامت قبول ۸ ورقه آبی علامت رد ۲۳ امتناع ۳۰.
اسامی تصویب کنندگان:
اقاسید جلیل ـ فهیم الملک ـ صدیق حضرت ـ معین الرعایا ـ میرزا رضا خان ـ نوبری ـ حاج شیخ علی ـ مصدق الممالک.
اسامی رد کنندگان:
شیبانی ـ قوام الاسلام ـ دکتر اسمعیل خان ـ میرزا ابراهیم خان ـ فاتح الملک ـ ناصر الاسلام ـ اسدالله میرزا ـ صدر العلما ـ حاج سید نصر الله ـ وکیل التجار ـ معاضدالسلطنه ـ دکتر امیر خان ـ محمد کریم خان ـ وکیل الرعایا ـ هاشم میرزا ـ لسان الحکما ـ سلیمان میرزا ـ مرتضی قلیخان ـ داووخان ـ منتصر السلطان ـ وزیر زاده ـ افتخار الوعظین ـ مستشار الدوله.
رئیس ـ تصویب کمیسیون رد شد حال به پیشنهاد وزارت رأی میگیریم هر کس تصویب میکند ورقه سفید بیندازد.
معاضد الملک ـ عده حضار ۵۸ ورقه سفید علامت قبول ۳۲ ورقه آبی علامت رد ۷ امتناع ۱۹.
اسامی رد کنندگان:
فهیم الملک ـ اسدالله خان ـ صدیق حضرت ـ سید جلیل ـ میرزا رضا خان ـ معین الرعایا ـ نوبری.
اسامی تصویب کنندگان:
مستشار الدوله ـ هاشم میرزا ـ میرزا آقا ـ معتمد التجار ـ وکیل الرعایا ـ شیبانی ـ معاضد الملک ـ محمد کریم خان ـ سید نصر الله ـ ناصر الاسلام ـ کاشف ـ افتخار الواعظین ـ حاج آقا ـ داوود خان ـ نجات ـ حسنعلی خان ـ ادینه محمد خان ـ لسان الحکما ـ سلیمان میرزا ـ دکتر اسمعیل خان ـ دکتر امیر خان ـ فاتح الملک ـ اسدالله میرزا ـ ارباب کیخسرو ـ ادیب التجار ـ صدر العلما ـ وزیر زاده ـ منتصر السلطان ـ قوام الاسلام.
رئیس ـ پیشنهاد وزارت با اکثریت تصویب شود حال یک ربع تنفس است.(مجددا به واسطه پاره ای مذاکرات تقریبا یک ساعت جلسه خصوصی و بعد جلسه علنی تشکیل شد.)
وزیر جنگ ـ این موقع که خیلی مهم است جناب معاون الدوله به سمت وزارت امور خارجه معین شدند یقین است که آقایان وکلا هم تصویب میکنند که ایشان مشغول خدمات و انجام وظایف آن وزارت خانه باشند.
و جناب معتمد خاقان هم به وزارت تجارت که در حقیقت در این بین گم شده بود حال این که خیلی اهمیت دارد منتخب شده اند.
رئیس ـ مبارک است و انشاالله امیدواریم از این حسن انتخاب ترقیات کامله از برای مملکت حاصل شده به طوریکه لازم است من بعد از مجرای قانون بگذرد.
وزیر جنگ ـ ماه هم امیدواریم به طور دلخواه آقایان وکلا مشغول خدمتگذاری باشد عجالتا مرخص میشویم.(وزراء تشریف بردند.)
شروع به شور در بقیه بودجه عدلیه گردید.
فصل دوم هیئت محاکم ماده ۷ مدعی العموم پیشنهاد وزارت یک ماهه ۱۰۰ تومان تصویب کمیسیون به یک ماهه ۷۰ تومان در این ماده مخبر کمیسیون تقاضا کرد که ابتدا به پیشنهاد وزیر اخذ رأی شود.
رئیس ـ چون مخبر تقاضا کرده است ابتدا به پیشنهاد وزیر رأی گرفته میشود هر کس پیشنهاد وزیر را تصویب میکند ورقه سفید خواهد انداخت.
معاضدالملک ـ عده حضار ۶۲ ورقه سفید علامت قبول ۳۹ ورقه آبی علامت رد ۴ امتناع ۹.
اسامی رد کنندگان:
مرتضی قلیخان ـ شیخ علی ـ میرزا رضا خان ـ دکتر امیر خان.
اسامی تصویب کنندگان:
داوودخان ـ لسان الحکما ـ صدر الحکما ـ شیخ محمد ـ نوبری ـ وزیر زاده ـ منتصرالسلطان ـ معاضد السلطنه ـ میرزا اسدالله خان ـ حسن علی خان ـ فاتح الملک ـ متین السلطنه ـ حاج میرزا آقا ـ ادیب التجار ـ معتمد التجار ـ ابوالقاسم میرزا ـ فهیم الملک ـ موتمن الملک ـ ارباب کیخسرو ـ میرزا احمد ـ هاشم میرزا ـ حاجی اقا ـ قوام الاسلام ـ وکیل الرعایا ـ شیخ علی ـ صدر العلما ـ ذکاالملک ـ اسد الله میرزا ـ میرزا ابراهیم خان ـ مصدق الممالک ـ افتخار الواعظین ـ ادینه محمدخان ـ ناصر الاسلام ـ نجات ـ شیبانی ـ معززالملک ـ معاضد الملک ـ مستشار الدوله ـ سید نصر الله.
رئیس ـ پیشنهاد وزیر در این ماده با اکثریت تصویب شد.
ماده ۸ محاکم استیناف شعبه اول و دوم.
پیشنهاد وزیر یک ماهه ۶۲۵ تومان.
رئیس ـ پیشنهاد وزیر و تصویب کمیسیون در این ماده یکی است رأی میگیریم به این ماده هر کس تصویب میکند ورقه سفید بیندازد.
معاضد الملک ـ عده حضار ۶۲ ورقه سفید علامت قبول ۴۴ ورقه آبی علامت رد امتناع ۱۸.
اسامی تصویب کنندگان:
قوام الاسلام ـ سید جلیل ـ مستشار الدوله ـ دکتر علیخان ـ ذکا الملک ـ شیبانی ـ معاضد الملک ـ معزز الملک ـ سید نصر الله ـ ابراهیم خان ـ اسدالله خان ـ حسین کزازی ـ دکتر امیر خان ـ هشترودی ـ افتخار الواعظین ـ دکتر اسمعیل خان ـ مصدق الممالک ـ لسان الحکما ـ میرزا رضا خان ـ ابوالقاسم میرزا ـ حاجی اقا ـ متین السلطنه ـ میرزا داوود خان ـ موتمن الملک ـ معتمد التجار ـ ادیب التجار ـ ارباب کیخسرو ـ فهیم الملک ـ صدر العلما ـ میرزا احمد ـ نوبری ـ معاضد السلطنه ـ صدیق حضرت ـ منتصرالسلطان ـ سید حسین اردبیلی ـ هاشم میرزا ـ فاتح الملک ـ ادینه محمد خان ـ وکیل التجار.
رئیس ـ این ماده هم با اکثریت تصویب شد فردا سه ساعت به غروب مانده جلسه علنی خواهد بود مذاکرات تتمه بودجه عدلیه و بودجه امنیه.
مجلس یک ساعت از شب گذشته ختم شد.