مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ اردیبهشت ۱۳۳۷ نشست ۱۹۴

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم تصمیم‌های مجلس

مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی
نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ اردیبهشت ۱۳۳۷ نشست ۱۹۴

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

شماره

شنبه ماه ۱۳۳۵

سال دوازدهم

شماره مسلسل

دوره نوزدهم مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۱۹

جلسه: ۱۹۴

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۳۷

فهرست مطالب:

۱) تصویب صورت مجلس

۲) تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای اردلان

۳) سؤال آقای پردلی راجع به عوارض آبیاری سیستان و جواب آقای وزیر کشور

۴) سؤال آقای کدیور راجع به قیمت اراضی ایستگاه راه آهن مشهد و جواب آقای وزیر راه

۵) سؤال آقای دکتر فریدون افشار راجع به مداخلات رئیس لشگر در امور رضائیه و جواب آقایان وزیر جنگ و نخست‌وزیر

۶) بیانات آقای نخست‌وزیر دایر به گزارش مسافرت هیئت دولت به فارس

۷) بیانات آقای رئیس راجع به مسافرت‌های هیئت دولت به استان‌ها

۸) تصویب یک فوریت لایحه احداث سد لار

۹) تصویب یک فوریت لایحه تشکیل دادگاه سیار

۱۰) شور دوم گزارش کمیسیون دارایی راجع به اجازه ورود و نصب و معافیت یک دستگاه فرستنده تلویزیون

۱۱) تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه

مجلس ساعت ده صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.

۱- تصویب صورت مجلس‏

رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

غایبین با اجازه- آقایان: ابتهاج، صارمی، عبدالحمید بختیار، امید سالار، تیمور تاش، موسوی، سعیدی، ارباب، دکتر سیدامامی، مشار، فولادوند، اخوان، دکتر ضیائی، دکتر امین، ذوالفقاری، دهقان، دولتشاهی، اورنگ، دکتر وکیل، دکتر نیرومند.

غایبین بی اجازه- آقایان: دکتر طاهری، قرشی، دکتر پیرنیا.

دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه- آقایان: دیهیم، فرود، عباسی، پرفسور اعلم، مهندس فروغی، ساگینیان، عامری، قنات‌آبادی، مهندس فیروز، آقایان.

رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.

۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای اردلان‏

رئیس- امروز سؤالات مطرح است آقای اردلان‏

اردلان- سؤالی است از وزارت کشور راجع به شهر تهران که تقدیم می‌کنم.

۳- سؤال آقای پردلی راجع به عوارض آبیاری سیستان و جواب آقای وزیر کشاورزی‏

رئیس- آقای پردلی‏

پردلی- سیستان در ۲۶ سال قبل بین زارعین تقسیم شد و به هر زارع ۳۶ هزار متر مربع زمین داده شد یعنی در حدود سه هکتار و نیم و خرده‌ای و در ظرف یک سال هم تمام سیستان تقسیم شد پارسال اداره کشاورزی از هزار نفر زارع که ۲ خروار زمین دارد ۱۲ تومان مطالبه پول آب می‌کند سال جلوترش ۸ تومان بود و امسال ۱۵ تومان و اگر هم دیر بکنند جریمه باید بدهند دو سال است که سدهای اساسی سیستان تمام شده و باید بهره‌برداری شود سؤال من از وزارت کشاورزی این است که روی چه اصل این پول گرفته می‌شود و به چه مصرفی می‌رسد و مجوز قانونی دارد یا نه جناب آقای وزیر کشاورزی فرمایشاتشان را بفرمایند بنده هم عرایضی که دارم بعد عرض خواهم کرد.

رئیس- آقای وزیر کشاورزی‏

وزیر کشاورزی (سرتیپ اخوی)- قانون اجازه تأسیس بنگاه آبیاری مصوب ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۲۲ در ماده ۱۱ می‌نویسد:

ماده یازدهم- برای حسن جریان و تنظیم و تقسیم آبها و نگاهداری سدها و مخزن‌ها و انهار عمومی و آب‌بندانها و استخرها و قنواتی که صاحبان متعدد دارند بنگاه آبیاری مجاز است هیئت‌هایی از مالکین و حقابه‌برها تشکیل دهد و صندوق‌های مخصوصی برای تأمین این منظور ایجاد نماید کلیه مالکین و حقابه‌برها مؤظف خواهند بود به نسبت آبی که از آن استفاده می‌کنند یا مالک هستند سالیانه مبلغی که به تشخیص این هیئت‌ها معین خواهد شد به صندوق مزبور بپردازد تا در موارد لزوم تحت نظر خود هیئت‌ها به مصرف مرمت سدها و انهار و ساختمان مقسم‌ها و تعمیر قنوات و غیره برسد پرداخت هر هزینه از این محل جز برای انجام منظور مذکور در این ماده ممنوع است.

عوایدی که از این بابت مالکین و حقابه‌برها حاصل می‌شود صرفاً صرف مرمت منابع آبیاری همان املاک خواهد شد.

تبصره- مخارج تعمیر قنوات فقط تحت نظر مالک خواهد بود.

به موجب این ماده هیئت حقابه‌بران نهرهای سیستان تعیین شده‌اند و تعیین کرده‌اند که هر سهمی ۳۰ ریال بپردازد و از آن سال که این قانون اجرا شده عدّه‌ای نپرداخته و عدّه‌ای هم پرداخته‌اند هر چه هم خرج شده تحت نظر آن هیئت بوده‏

رئیس- آقای پردلی‏

پردلی- این جواب یک سؤال من بود آن هم به طور ناقص هیئت مالکین این ۸ تومان و ۱۲ تومان و ۱۵ تومان که می‌گیرند تصویب نکرده‌اند و مأمورین کشاورزی با دست‌هایی که دارند و صورت مجلس‌هایی که تصویب کرده‌اند یا نکرده‌اند نمی‌دانم در آنها هیچ مالکی نبوده و نظری نداده هیرمند در مرز سیستان که می‌رسد دو شعبه می‌شود یکی می‌آید به سیستان برای مشروب کردن سیستان و یکی هم می‌رود به هامون می‌ریزد کشاورزی سدی به روی این شاخه‌ها بسته و آب را برگردانیده در آن شاخه و می‌رود به هامون نتیجه این سد این شد که بعد از دو سال که از بهره‌برداری آن نگذشته یک بخش از چهار بخش سیستان یعنی میان کنگی بدون آب مانده و بین ۱۲ هزار تا ۱۵ هزار هکتار در آن قسمتی هم که زراعت شده خشک شده یک کنتراتچی کنتراتی قبول کرده با نظارت کشاورزی که چند میلیون تومان خرج شده برای آبادی سیستان و هنوز هم سیستان آباد نشده نتیجه‌ای که گرفته نشده هیچ بلکه در آتیه نزدیکی شاید آب سیستان به طور کلی قطع شود اگر جناب آقای وزیر کشاورزی منکرند یک قولی بدهند سندی بدهند که ضامن اجرایی داشته باشد هیئتی برود رسیدگی کند برای این که به تجربه آنچه که دیدیم در حدود ۱۲ هزار تا ۱۵ هزار بدون زراعت مانده حالا مردم متحصن شده‌اند در تلگرافخانه شکایت کرده‌اند چون مرجع رسیدگی ندارند به جای این که مرتکبین مجازات بشوند و رسیدگی کنند ببینند حیف و میل شده یا نه هیچ توجه نمی‌شود که معلوم شود این که از هر نفر زارع ۸ تومان ۱۲ تومان و ۱۵ تومان می‌گیرند برای خرجی که برای این سد شده خرجی که ما را خراب می‌کند این قضاوت من نمی‌دانم در کجا معمول است که سدی بسازند در اراضی ما و ما را مجبور بکنند و پول بگیرند و به ضرر زارع هم تمام شود نمی‌دانیم این کار در کدام دیوان در کجا معمول است جز در وزارت کشاورزی بنده اطلاع ندارم آقایان نمایندگان محترم شاید بدانند به چه ترتیب وصول می‌شود مأمور وصول می‌آید می‌گوید دیر دادی ۸ تومان را ۱۶ تومان بده و ۱۵ تومان را ۳۰ تومان باید بدهی یا بیشتر و یا کمتر از او می‌گیرند چه زراعت بشود و چه زراعت نشود وزارت کشاورزی مسئول هست حالا در این حال زارع چطور می‌تواند بماند ناچار است خانه‌اش را بگذارد و برود چون آنجا از گرسنگی می‌میرد دیگر این که دو سال از بهره‌برداری سد می‌گذرد گذشته از این که وزارت کشاورزی آب نداده سلب مسئولیت هم از خودش کرده که ما آب نمی‌توانیم برسانیم مجاری که درست شده به ترتیب ۵۰۰ سال قبل است با چوب بسته‌اند ما نمی‌توانیم آب بگیریم حالا وقتی مختصر آبی می‌آمده و کسی زراعت نکرده و از بین می‌رفته کسی مسئول نبوده آن وقت چطور وزارت کشاورزی الان مطالبه ۳۰ تومان پول قبل از سد را می‌کند به چه حساب؟ آقایان دو سال از بهره‌برداری این سد اساسی که بر خرابی آنجا افزوده می‌گذرد باز چند میلیون تومان خرج تراشی کردند چند میلیون تومان یا ریال نمی‌دانم اگر این طور باشد یک منبع عایدی درست شده هر دو سه سال یک خرجی باید داشته باشد منبع عایدی درست شده مردم از کجا بیاورند مردم باید قرن‌ها زحمت بکشند و پولش را به وزارت کشاورزی بدهند این کار در کجا معمول است؟ کارهای کشاورزی در سیستان به طور بیگاری است آقایان تمام کارها نهرکشی، لاروبی، احداث سدهای خاکی سدهای آنجا را ملاحظه فرموده‌اید تمام با بیگاری درست شده و صدها میلیون تومان هم استفاده شده برای سدهای خاکی و بستن سدهای چوبی اینها همه با بیگاری است آقایان هیچ پولی به هیچ ترتیب به مصرف کشاورزی آنجا نمی‌رسد و تمام پولی که گرفته می‌شود فقط خرج پرسنل می‌شود سند صادر می‌شود که رئیس کشاورزی از خانه‌اش آمده اداره و از اداره رفته به خانه و پول‌ها به این ترتیب خرج می‌شود و بعضی مواقع که آب زیاد است تخته‌های سد را می‌اندازند که آب کم شود در آنجا آب به ساعت خرید و فروش می‌شود و هر روز شکایت می‌شود و هر قدر داد و فریاد می‌کنند کسی گوش نمی‌دهد و مسئول کسی نیست مأمورین کشاورزی و آبیاری سالها است در آنجا پست‌هایشان را دارند و کثیف‌ترین افرادند و پرونده‌های زیادی در دادگستری دارند و غالب هم شده‌اند برای این که اینها در پست‌هایشان باقی مانده‌اند زارعین متواری و فراری و آنها سر جایشان باقی هستند آخرین امید مردم رفتن هیئت دولت و جناب وزیر کشاورزی به سیستان بود برای این که امیدوار بودند از نزدیک دردهایشان را بگویند دوا شود و در آنجا هم نتیجه‌ای ندیدند و به شکایات‌شان رسیدگی نشد یعنی شئونات‌شان اجل بود که بیایند بازار عین تماس بگیرند و نتیجه این شد که بعد از رفتن هیئت دولت بین ۵ تا ۱۰ هزار نفر متواری شدند دیگر چه امیدی می‌توانستند داشته باشند یک خرده مالکی که نه سرمایه نه پارتی دارد چه می‌تواند بکند جز این که برود دنبال یک لقمه نان؟ آقایان سیستان شباهت به هیچ کجا ندارد.

رئیس- آقای پردلی وقت شما تمام شد.

پردلی- اجازه بفرمایید یک دقیقه صحبت کنم آقایان سیستان به هیچ کجا شباهت ندارد اگر از دزدی در آنجا جلوگیری شود ما سالی هزار تن محصول می‌دهیم آقایان شاید من آلوده باشم مغرض باشم این مطلب را از مقام ریاست تمنّا می‌کنم به کمیسیون تحقیق ارجاع بفرمایند اگر یک کلمه اشتباه بود بفرمایند اشتباه است من دیگر پشت تریبون نمی‌روم یک انتظاری هم سیستانی‌ها از آقایان دارند مردشان در گوشه‌ای زن در گوشه دیگر بچه جای دیگر دنبال یک لقمه نان می‌گردند اگر برای آنها کاری نشود متواری می‌شوند تحقیق کنید که این چطور شده چه کسی یک منطقه سیستان را یک منطقه حاصل‌خیز را خراب کرده مسئول کیست؟

رئیس- آقای وزیر کشاورزی

وزیر کشاورزی- سؤال نماینده محترم این بود: مطالبه آب بهای سنوات قبل از ساختن سدها، بنده هم جوابش را عرض کردم بقیه مطالبی که فرمودند مربوط به سؤال نبود و به نظر بنده احتیاج به جواب ندارد.

رئیس- آقای کدیور

کدیور- سؤال بنده مربوط به قیمت اراضی ایستگاه راه آهن مشهد است قبلاً وظیفه خودم می‌دانم از تیمسار محترم وزیر راه و آقایان مهندسین ایرانی که تحت توجهات اعلیحضرت همایونی اقدام به احداث راه آهن و ریل‌گذاری و غیره کرده‌اند سپاس‌گذاری کنم زیرا مردم از این نعمت عظیمی بهره‌مند شده‌اند و بعداً هم بهره‌مند خواهند شد (صحیح است) بنابر این از ایشان استدعا دارم که نسبت به قیمت اراضی که متعلّق به یک عدّه سادات فقیر و مردمان بی‌بضاعت هست تصمیمی بگیرید بعد از سه سال لطفی بفرمایید که مردم به اخذ قیمت واقعی زمینشان موفق بشوند و بتوانند امرار معاش کنند و نتبجه مثبت بگیرند در اطراف مشهد تنها زمین ملکی همین محلی است که ایستگاه راه آهن تصرف کرده چون تمام اراضی شهر مشهد موقوفه و متعلّق به آستان قدس یا مسجد جامع گوهرشاد است نسبت به قیمت هم صاحبان اراضی یک اعتراضاتی دارند امیدوارم که جناب آقای وزیر راه جواب قانع کننده‌ای مرحمت بفرمایند که اهالی مشهد و صاحبان این اراضی تکلیف‌شان معلوم شود.

دکتر دادفر- آذربایجان هم همین طور است‏

رئیس- آقای وزیر راه بفرمایید

وزیر راه (سرلشگر انصاری)- بنده قبل از عرض پاسخ جناب آقای کدیور نماینده محترم از مقام ریاست محترم مجلس شورای ملّی اجازه می‌خواهم از طرف عموم کارکنان وزارت راه از معظم‌له و جنابان آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملّی که قبول زحمت فرمودند و در مراسم گشایش راه آهن آذربایجان شرکت فرمودند سپاس‌گزاری کنم (احسنت) ضمناً جناب آقای اردلان جناب آقای عماد تربتی جناب آقای امیرنصرت اسکندری جناب آقای خرازی جناب آقای دولت‌آبادی جناب آقای دکتر امین جناب آقای دکتر افشار که با فرمایشات خودشان موجبات تشویق کارکنان وزارت راه را فراهم کرده‌اند صمیمانه سپاس‌گذارم و امیدوارم که تحت توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاه کارکنان وزارت راه توفیق حاصل نمایند که با پشتیبانی مجلسین مراکز کلّیه استانهای کشور را به پایتخت کشور به وسیله راه آهن اتصال بدهند (انشاءالله) آنچه که مربوط به سئوال آقای کدیور نماینده محترم بایستی حضورشان عرض کنم که برای احداث ایستگاه راه آهن مشهد معادل یک میلیون و نهصد و شصت هزار و دویست و سی متر زمین مورد احتیاج بود که اهالی مشهد نهایت همکاری را کردند و زمین واگذار شد و اقدام به ساختمان ایستگاه و تأسیسات راه آهن گردید برای پرداخت قیمت این اراضی در سال گذشته از اعتبارات سازمان برنامه در حدود چهار میلیون و یک صد و پنجاه هزار تومان در اختیار جناب آقای استاندار گذاشته شد که تحت نظر کمیسیونی مرکب از نمایندگان بانک رهنی و معتمدین محل بین اشخاصی که تا صد هزار ریال بهای اراضیشان بود تقسیم شد سازمان برنامه هم اطمینان داده است که در شش ماه اول سال جاری اعتبار کافی برای پرداخت قیمت این اراضی در اختیار وزارت راه گذارده شود امیدوارم این بدهی که دولت به اهالی مشهد دارد هر چه زودتر تصفیه شود.

رئیس- آقای کدیور بفرمایید

کدیور- عرض بنده یکی راجع به قیمت اراضی بود قیمتی را که فرمودند کمیسیون معین کرده آن قیمت مورد قبول مردم مشهد نیست زیرا از متری ۵/ ۴ تومان تا ۱۷ تومان قیمت قائل شده‌اند (بزرگ‌نیا- متری صد تومان قیمت دارد) در صورتی که یک قطعه باغ بوده که یک قسمتش را متری هفده تومان قیمت کرده‌اند و به طور متوسط متری شش تا هفت تومان در می‌آید و اگر این قیمت را جناب آقای وزیر راه که بی‌نظری و بی‌طرفیشان بر تمام مملکت ثابت است رسیدگی بفرمایند چند برابر این قیمت درآمد سالش است و بنده می‌خواهم تقاضا کنم که اجازه بفرمایند تعیین قیمت این اراضی زیر نظر کمیسیون خاص مثل کمیسیون ادعای اشخاص بر علیه دولت زیر نظر افراد بی‌نظری رسیدگی بشود مقام استاندار مقام صالحی برای این کار نیست که بیاید قیمت تعیین کند و مردم به آن عمل معترضند جناب آقای وزیر راه بنده الان اطلاع دارم که یکی از خانواده‌های محترم مشهد که اگر اسم ببرم شاید شایسته مقام آنها نیست منزل شخصی‌اش را اجاره داده و از محل کرایه منزل دارد امرار معاش می‌کند سه سال است ملک این مالک در تصرف وزارت راه است و الان سرکار می‌فرمایید تا ۶ ماه دیگر حساب آنها تصفیه می‌شود بنده عرض می‌کنم حضورتان اگر واقعاً اعتماد دارید به اظهارات سازمان برنامه حساب

این افراد را برسید در مقابل به آنها سفته بدهید یادداشت بدهید هر چه میل دارید بدهید که آنها بروند در بازار خرد بکنند و از پولشان استفاده بکنند نه این که یک مالکی بعد از سه سال برود در اطاق جناب آقای استاندار در اطاق آقای مهندس شریفی در اطاق عمر و در اطاق زید وقت بگیرد تا وقت بدهند و بروند اظهاراتشان را بکنند و تصفیه حساب بشود یا نشود مع‌الوصف این مردم حاضرند اگر شما با آنها تشریک مساعی بفرمایید و قیمت زمین آنها را بگویید از یک تومان تا ده هزار تومان در فلان روز و از ده هزار تومان به بالا فلان روز داده می‌شود مسلماً جناب آقای وزیر راه این مردم کاملاً مطیع دستگاه هستند، دستگاه‌های دولتی برای مؤدیان مالیاتی جریمه قائل هستند برای تأخیر ما اگر از دولت طلبی داشته باشند به چه نحو باید وصول بکنند؟ بنده یک یادداشتی خدمت آقای نخست‌وزیر تقدیم کردم که آنها نسبت به اراضی قیمت خود چه باید بکنند جواباً مرقوم فرموده‌اند که چهارصد هزار تومان دیگر اعتبار قائل شده‌اند پنج میلیون خرده‌ای قیمت این اراضی است با این چهارصد هزار تومان وفق می‌دهد و بنده تقاضا دارم که نسبت به این موضوع زودتر تصمیمی اتخاذ بفرمایند همین که وعده فرمودند تا آخر شهریور ماه حساب آنها تصفیه می‌شود خیلی تشکر می‌کنم. ‏

رئیس- آقای وزیر راه جوابی دارید؟

وزیر راه- خیر بنده عرضی ندارم‏

رئیس- آقای دکتر فریدون افشار بفرمایید.

دکتر فریدون افشار- در رضائیه این مسائل هست که احتیاج مبرمی به اصلاح دارد که بنده راجع به آنها سئوالاتی کرده درخواست نموده‌ام تیمسار سرلشگری وثوق وزیر محترم جنگ تشریف‌فرما شده و راجع به اصلاح اینها توضیح بفرمایند که با چه نحو این مسائل اصلاح خواهد شد.

رئیس- آقای وزیر جنگ بفرمایید

وزیر جنگ (سرلشگر وثوق)- آقای دکتر فریدون افشار سئوالی تحت شش ماده از وزارت جنگ تقدیم مجلس شورای ملّی کرده‌اند که اینک پس از رسیدگی و تحقیقات کافی در اطراف آن توضیحات لازم به عرض نمایندگان محترم می‌رسد.

بدواً اجازه می‌خواهم چند کلمه راجع به شخصیت تیمسار سرلشگر کمال فرمانده لشگر رضائیه که آقای دکتر فرمودند سوابق عجیب و غریبی داشته عرض کنم. فرمودند این افسر یک موقع در ژاندارمری بوده بعداً رئیس شهربانی شده و حالا لباس پرافتخار سربازی را پوشیده است.

اولاً لباس ژاندارمری و شهربانی هم لباس بسیار پرافتخاری است و افسر ژاندارم یا رئیس شهربانی بودن عیب و عار شمرده نمی‌شود (بهادری- خدمت هم کرده‌اند).

ثانیاً ایشان فاغ‌التحصیل دانشکده افسری و دانشگاه جنگ و تا شهریور ماه ۱۳۲۰ از افسران فداکار ارتش بوده و در آن موقع روی مصالح و مقتضیاتی به ژاندارمری منتقل گردیدند و سرگرد کمال آن روز با نهایت شهامت و از خود گذشتگی با عدّه معدود ژاندارم و پشتیبانی اهالی رشید و میهن‌پرست رضائیه آرامش را در آن ایام پرآشوب در آن شهرستان حفظ نمود (دکتر فریدون افشار- اینها مربوط به سوال بنده نیست)

خدمات ایشان هم در شهربانی کل کشور فرمانداری نظامی آبادان و استانداری خوزستان صفحات درخشان دیگر در پرونده خدمتی ایشان دارد (دکتر فریدون افشار- بنده نسبت به این مسائل سؤال نکردم)

رئیس- آقای دکتر جنابعالی وقت دارید باز می‌توانید صحبت کنید

وزیر جنگ- در اینجا این نکته را هم باید عرض کنم افراد ارتش به امر شاهنشاه مصدر مشاغل مختلف می‌گردند و به غیر از شخص اعلیحضرت همایونی که مورد پرستش ارتش و عموم مردم میهن‌پرست این کشور هستند افسران خود را وابسته به هیچ شخص و مقام و دسته و جمعیتی نمی‌دانند و بزرگترین خطر وقتی متوجه مملکت می‌شود که بخواهیم احساسات شخصی و تمایلات حزبی را در واحدهای مسلح و نیروهای انتظامی مداخله دهیم.

در غیر این صورت قطعاً سوابق خدمتی خود اینجانب می‌بایست به نظر آقای دکتر افشار عجیب و غریب‌تر بیاید چون به امر شاهنشاه معاون وزارت جنگ دولت دکتر مصدق رئیس ژاندارمری کابینه قوام‌السلطنه و وزیر جنگ آقای علاء بوده‌ام.

در مورد استثمار و استعمار هم که به تیمسار کمال نسبت داده‌اند باید عرض کنم این اصطلاحات و عبارات دوره توده بازی به کلی کهنه و مبتذل گردیده و امروزه اهالی هوشیار رضائیه و به طور کلی عموم مردم این کشور را دیگر نه جنابعالی و نه بنده و نه سرلشگر کمال نمی‌تواند استثمار نماید.

در مورد سئوال در ماده یک فرموده‌اند از شهرداری برای منزلشان فرش گرفته شده است، طبق تحقیقاتی که به عمل آمده و مستند به گواهی انجمن شهر می‌باشد به هیچ وجه این مطلب صحت ندارد فقط در سال ۳۲ طبق رسید و مدارک رسمی چند قطعه فرش از شهرداری برای باشگاه افسران به امانت گرفته شده بوده است.

۲- در مورد انتخاب سرگرد بازنشسته رئیسی به شهرداری رضائیه طبق شرحی که کتباً از طرف فرمانداری کل تأیید شده است سرلشگر کمال به هیچ عنوان در انتخاب ایشان مداخله نداشته و اصولاً چون شأن ایشان و هر فرمانده لشگری است که در این گونه امور نظر داشته باشد بلکه در جلسه‌ای در حضور عدّه‌ای از شخصیت‌های رضائیه خود آقای دکتر افشار آقای رئیسی را معرفی نموده‌اند حالا چه شده که امروز مورد بی‌مهری واقع گردیدند شاید چند فقره تلگرافی که عین آن را می‌خوانم موضوع را روشن کند.

جناب آقای رئیسی شهردار محترم تا تعیین تکلیف شرکت اردیبهشت دستور بفرمایید کلیه وسایل حمل و نقل و ابزار و اثاثیه آن شرکت را ضبط نمایند.

تلگراف دیگر- به فوریت نمایندگی اینجانب را در شرکت آب و برق رضائیه به بنگاه مستقل آبیاری با رونوشت به اینجانب ابلاغ نمایند.

تلگراف دیگر- با نهایت احترامی که نسبت به جنابعالی دارم اگر تا آخر این هفته در موضوع نمایندگی اینجانب در شرکت آب و برق رضائیه اقدامی نشود انجمن حتماً منحل خواهد شد تمنّا دارم جواب قطعی را الان بفرمایید تا این که تکلیف تعیین شود (بعضی از نمایندگان- امضا را بفرمایید).

برای احترام به ساحت مقدس مجلس شورای ملّی امضای این تلگرافات را نمی‌خوانم و عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم ولی از نماینده محترم رضائیه تقاضا دارم برای خیر و صلاح موکلین خودشان توجه بفرمایند این گونه مداخلات نامشروع در امور مردم و اعمال نفوذهای خارج از رویه نشود.

۳- در مورد خرید ماشین شهردار گر چه این سؤال مربوط به وزارت جنگ و فرمانده لشگر نمی‌باشد مع‌هذا در نتیجه تحقیقات به استحضار می‌رسد که اولاً آقای رئیسی پسر رئیس‌التجار کرمانشاه استبعادی ندارد حتی چند ماشین هم داشته باشد و اصولاً این مطلب عجیب است که در این مملکت هر کس صاحب اتومبیل یا خانه آبرومندی شد باید حتماً در مظان اتهام درآید...

در هرحال ایشان قبل از شهردار شدن دارای ماشین بیوک ۴۲ بودند که جنابعالی در تشریف‌فرمایی رضائیه از آن استفاده می‌فرمودید و برای سهولت عبور و مرور در کوچه‌های رضائیه ماشین پژوی کوچکی به جای آن از شرکت خوئی‌لر با پرداخت ۵۰ هزار ریال نقداً و بقیه به اقساط ۳۰ ماهه خریداری نموده‌اند ۴- در مورد مال‌الاجاره باشگاه با تراضی موجر و مستأجر تعمیراتی در آن به عمل آمده که از بابت آن باشگاه هنوز هم مبلغی از شهرداری طلبکار است و تصور می‌کنم با این حال مداخله جنابعالی و بنده در این خصوص موردی نداشته باشد.

راجع به اجاره درمانگاه خانواده درجه‌داران چون لشگر اجازه ندارد بدون اجاره نامه و سند رسمی چیزی بپردازد طی چندین شماره که به ضمیمه است تقاضای تنظیم آن شده است.

۵- در خصوص تخلیه باشگاه افسران و تبدیل آن به مهمانخانه طبق اطلاع بناهای مناسب دیگری در رضائیه موجود است (دکتر فریدون افشار- بنده در این قسمت سؤال نکرده بودم) اشاره فرمودید که چرا همه را دعوت نکرده بودند آنجا فرمانده لشگر با فرماندار نشسته‌اند... (دکتر افشار- این قسمت در سؤال بنده نیست) از هیچکدام از آقایان ملتزمین رکاب دعوت به عمل نیامده است اگر برای یک نفر کارت فرستاده‌اند و برای جنابعالی کارت نفرستاده‌اند حق دارید بگویید به علاوه در رضائیه و به طور کلی عموم شهرستان‌ها به طوری که اطلاع دارند باشگاه افسران در حقیقت باشگاه عموم کارمندان دولت است و کلیه سیاحان و مسافرین عالی‌مقام داخلی و خارجی از آن استفاده می‌نمایند به طوری که خود آقای دکتر افشار که چندی قبل با عدّه‌ای مهمان خارجی به رضائیه تشریف برده بودند در همانجا از ایشان پذیرایی به عمل آمده است. ‏

۶- در مورد دانش‌آموزان دبیرستان نظام هم باید عرض کنم بدون رسیدگی و تحقیقات لازم از وزارت فرهنگ و دادگستری لشگر را مورد حمله و اتهام قرار داده‌اند. آقای دکتر افشار جنابعالی که به فرمایش خودتان در دانشگاهی تحصیل کرده‌اید که دو در و ویلسون رئیس جمهور شد و جان دوئی از فلاسفه معروف جهان بوده است چطور بدون مدارک مثبته افراد خدمتگذار و افسران شرافتمند این مملکت را مورد حمله قرار می‌دهید.

در جواب این قسمت عین نامه دادستان رضائیه را قرائت می‌نمایم و به عرایضم خاتمه می‌دهم.

... عطف به شماره ۱۳۱۲- ۱۸/ ۲/ ۳۷ به طوری که در گزارش آقایان بازرسان اعزامی و سوابق موجوده در وزارت محترم دادگستری حاکی است دادگستری رضائیه توانسته با قدرت تمام انجام وظیفه و دور از هر گونه اعمال نفوذی به حکومت قانون در این منطقه حساس رواج بدهد و از مقامات کشوری و لشگری سپاس‌گذار است که در اجرای این منظور دادگستری را پشتیبان بوده‌اند و کوچک‌ترین نفوذی از طرف هیچ مقام و مرجعی نشده است و الا مراتب به وزارت محترم متبوعه منعکس می‌گردید و در مورد پرونده تخلف دانش‌آموزان دبیرستان نظام که متخلفین از طرف لشگر تعقیب و از کسوت نظامی خلع و به محرومیت ابد از تحصیل در تمام مدارس ایران محکوم و مدتی با قرار بازداشت زندانی و اخیراً با معرفی کفیل

مرخص و پرونده طی ۲۷۵ ۳۶ در بازپرسی ۲ رضائیه مطرح و به علّت بلا متصدی بودن شعبه قرار نهایی صادر نگردیده است ابداً شکایتی از آقای سرهنگ کریمی به میان نیامده و از طرف شاکیان خصوصی و اداره محترم فرهنگ استان هم از نامبرده شکایتی نشده است در دعوتی که از طرف رئیس دادگستری در غیاب فرماندهی لشگر (موقع وقوع عمل در آمریکا بودند) از فرهنگیان ارجمند و دبیران دانشمند و افسران محترم لشگر به عمل آمده بود از طرف معاونت لشگر و ریاست ستاد و حاضرین از مقام شامخ فرهنگ و فرهنگیان تجلیل و از جامعه دبیران عذر خواهی شد (دکتر فریدون افشار- پس حقیقت داشت) در آن جلسه نیز کوچک‌ترین اسمی از آقای سرهنگ کریمی برده نشد دادگستری با استظهار به توجهات وزارت محترم متبوعه امیدوار است پیوسته به وظایف قانونی خود دور از هر گونه نفوذی قیام و احترام و اعتماد جامعه را به خود جلب نماید.

رئیس دادگستری رضائیه مجتهدی دادستان رضائیه اشکریززاده.

در پایان باید به عرض برسانم در دستگاه ارتش (دکتر افشار- بنده راجع به ارتش عرضی نکردم) همان طور که از افراد فداکار و خدمتگذار تشویق و تجلیل می‌شود با مقررات شدید که حکمفرما است در پیروی از منویات مقدس شاهانه کوچک‌ترین لغزش با سخت‌ترین مجازات کیفر داده می‌شود و شخص اعلیحضرت همایونی که در انتصابات ارتش توجه خاص دارند مراتب اعمال و کردار عموم کارکنان و خدمت‌گذاران می‌باشند.

رئیس- آقای دکتر افشار بفرمایید

دکتر فریدون افشار- بنده مقدمتاً می‌خواستم بعضی عرایض کلی به عرض برسانم اولاً تیمسار سرلشگر وثوق وزیر محترم جنگ بایستی در نظر بگیرند که در تاریخ طولانی بشر یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌ها همین سیستم پارلمانتر بوده، عوض این که در یک جامعه‌ای مردم به زور متوسل بشوند رژیم پارلمانی در نظر گرفته شده که نمایندگان مردم اشکالاتی که دارند آنجا مطرح می‌کنند و با شور و بحث آن اشکالات رفع می‌شود متأسفانه تیمسار سرلشگر وثوق فکر می‌کنند که اینجا یک میدان کشمکش است یک اشکالاتی هست در یک محلی آنها به عرض رسانیده شد حالا بایستی آنهایی که متصدی این کارها هستند بیایند مخالف آن یک فرمایشاتی بکنند. اولاً این فرمایشات جنابعالی قانع کننده نبود و مربوط به سؤال بنده هم نبود البته اغلب آنها، جنابعالی چندین مرتبه راجع به ارتش این جا صحبت فرموده‌اید بنده می‌خواهم عرض کنم که ارتش همیشه مورد احترام تمامی ملّت ایران است (صحیح است) و بنده هم به ارتش نهایت درجه احترام را دارم (احسنت) ولی این جا صحبت راجع به یک افسری بوده و چون ایشان افسر است جنابعالی می‌فرمایید به ارتش چیزی نبایستی گفته شود، بنده می‌خواهم عرض کنم که در حال حاضر یکی از افسران ارشد خودتان که یکی از مطلع‌ترین افسران شما بوده سرلشگر هم هست ایشان منفصل و تحت تعقیب است این را همه می‌دانند البته نظایر این خیلی زیاد است (یک نفر از نمایندگان- نظایرش زیاد نیست) این است که اگر یک نفر لباس افسری پوشیده این هیچ گونه ارتباطی با ارتش ندارد.

ارتش یک مؤسسه است یک ارگانیزاسیون است همه‌شان اشخاص وطن‌پرست و مرتب و با انضباط هستند ولی در میان آنها گاه‌گاهی چنانچه بنده در صحبتم هم عرض کردم ممکن است اشخاص گمراهی باشند که مرتکب اشتباهی بشوند و تذکّر دادن اینها هم گناهی نیست و بنده دوباره می‌خواهم عرض کنم نبایستی یک کاری کرد که نمایندگان مجلس یا مرعوب بشوند (چند نفر ازنمایندگان- کسی مرعوب نیست) یا مأیوس بشوند و این مطالب را نیایند بگویند. این نوع سیستم، این سیستم پارلمانتری و حل مسائل با مکانیزم پارلمان یکی از موفقیت‌های جامعه بشر است، این است که بنده تمنّا دارم این را همیشه توجه بفرمایید ما بایستی اگر خواسته باشیم جامعه‌مان بیشتر سعادتمند باشد این را در نظر بگیریم، جنابعالی راجع به سئوالات فرمودید که فرش‌های شهرداری در اختیار ایشان نیست بنده درخواست می‌کنم از جناب آقای نخست‌وزیر محترم که اینجا تشریف دارند یک هیئتی برود این جریان را تحقیق کند وقتی که دکتر معزی شهردار رضائیه بود دو نفر فرستاده بود منزل سرلشگر کمال و آن فرش‌ها را می‌خواستند آنها را راه نداده بودند ممکن است در ظرف چند روز اخیر اینها را پس داده باشد ولی مدت‌ها آنجا بود این را بنده درخواست دارم تحقیق شود دوم جنابعالی یک موضوعی را فرمودید که مسأله باشگاه نه مربوط به جنابعالی است و نه بنده این کاملاً مخالف قانون اساسی است، نمایندگان حق دارند راجع به هر مسأله‌ای صحبت کنند بنده این نامه شهردار را که نوشته به فرماندار شهر و رونوشت هم به بنده داده راجع به آن وجه اجاره معوقه آن هتلی که برای شهرداری بود حالا باشگاه افسران اسمش را گذاشته‌اند و راجع به آن درخواستی کرده‌ام، این کاملاً نشان می‌دهد این اطلاعاتی که در اختیار جنابعالی است اینها را خلاف عرض کرده‌اند و از آن گذشته جنابعالی عوض این که اینجا بیایید این مسأله را مطرح کنید و در این مسأله‌ای که طرح شده بحث کنیم راه حلش را پیدا کنیم جنابعالی به من حمله می‌کنید ولی بنده این را اینجا در پشت تریبون عرض می‌کنم که آنجا ارتش یک وضعیت ترور یعنی یک وضعیت وحشتی به اصطلاح خودمان ایجاد کرده و بنده هم یک مدارک محکمی دارم که نشان می‌دهد ولی بنده نمی‌خواهم این مطالب را اینجا صحبت کنم آنجا هر چیزی که ارتش، یعنی نه ارتش هرچیزی که این سرلشگر کمال آنجا دستور می‌دهد آنها از خوف مجبورند آن را انجام بدهند، حالا یک نامه‌ای اینجا هست ممکن است نشان بدهم در اختیار بنده هست مسأله اصلی این است که بنده اصولاً معتقدم که همان طور که اعلیحضرت همایونی به دفعات هم فرمودند بایستی کار مردم به مردم رجوع شود و اولین مرحله عملی کردن این منظور این است که باید سعی شود مردم هر شهرستانی را آزاد بگذارند که شهردار از اهل شهر باشد در رضائیه بیشتر از ۷۰ نفر لیسانسیه و مهندس فارغ‌التحصیل دانشگاه هستند اینها همه لایق و ورزیده هستند و مایلند در اصلاح شهر خودشان سهمی داشته باشند و برای این که بنده این عرض خودم را به ثبوت برسانم در حال حاضر تبریز که دومین شهر ایران است رئیس فرهنگش آقای دهستان از اهل رضائیه است خدمات برجسته‌ای کرده (صحیح است) رئیس قند و شکر از جوان‌های رضائیه است رئیس پست و تلگراف از جوان‌های رضائیه است (دکتر امین- همه ایرانیند) و قسمت طرقش، این است که رضائیه از این جهت بسیار غنی است و آنجا هم جداً مردم می‌خواهند که تیمسار کمال این کار را بگذارد به اختیار خودشان که شهردار را از خودشان انتخاب بکنند، ولی این که این شهردار نه از حیث لیاقت و استعداد با آن جوان‌هایی که در رضائیه هستند مطابقت می‌کند و نه این که مردم با میل خودشان انتخاب کرده‌اند، این بدیهی است، بنده این سؤالاتی که کردم همه بدیهیات است جنابعالی اینجا متأسفانه اینها را رد فرمودید ولی بنده تقاضا دارم این وضع شهرداری باید اصلاح شود این را از طرف خود اهالی بنده درخواست دارم وزارت کشور یک عدّه‌ای سی نفر ۴۰ نفر از جوان‌های رضائیه را اسامیشان را بدهند و آنها اجازه بدهند انجمن شهر را از آنها در محل انتخاب کند، بنده عرض دیگری ندارم ولی این فرمایشاتی که جنابعالی فرمودید اینها مقرون به حقیقت نیست و بنده این مدارک را تقدیم می‌کنم که بایستی اثبات شود.

رئیس- آقای نخست‌وزیر

نخست‌وزیر- بنده مطالبی داشتم که می‌خواستم به عرض مجلس شورای ملّی راجع به این مسافرت هیئت دولت باستان فارس برسانم ولی قبل از این که عرایضم را عرض کنم چون موضوع سؤالی پیش آمد و جناب آقای وزیر جنگ توضیحاتی فرمودند و جناب آقای دکتر افشار هم مطلبی فرمودند ناگزیر هستم که توضیحات بیشتری برای روشن شدن اذهان آقایان نمایندگان محترم مجلس و اهالی رضائیه و تمام اهالی کشور بدهم، این دولت نهایت احترام را به مجلسین دارد (احسنت) غیر از این هم چاره‌ای ندارد، برای این که قانون اساسی است و آن قانون اساسی که آقایان را آورده و اینجا نشانده است آن قانون اساسی ما را هم آورده و در رأس دولت گذاشته است و حدود هر یک از قوای ثلاثه را هم قانون اساسی تعیین کرده است لذا بنده استدعا می‌کنم از بعضی از آقایان نمایندگان محترم که سؤالاتی می‌فرمایند، البته بنده تکلیف نمی‌توانم تعیین کنم ولی برای این که این مذاکرات پیش نیاید سؤالات خود را از وزیر مربوطه کتباً بفرمایند و بنده دستور می‌دهم که کتباً جواب داده شود اگر قانع نشدید اینجا مطرح کنید البته بنده نمی‌توانم که برای آقایان نمایندگان محترم وظیفه معین کنم اینجا سؤالی فرمودید جوابی که داده شد فرمودند که ارتش در آنجا یک محیط تروری درست کرده، بنده این را جداً تکذیب میک‌نم (دکتر فریدون افشار- ارتش را عرض نکردم، سرلشگر کمال را گفتم) فرمودید فرمانده لشگر فرمانده لشگر مسئول ارتش است اگر یک تروری ارتش آنجا درست کرده مسئولش فرمانده است (دکتر فریدون افشار- ارتش درست نکرده فرماندهش) فرمودید که ارتش در رضائیه یک محیط تروری درست کرده است اینجا ضبط است و در صورتجلسه هست (دکتر فریدون افشار- بنده اصلاح کردم و عرض کردم آن افسر) آن افسر بالاخره فرمانده آن ارتش است، آن افسر اگر قدرتی پشت سرش نباشد کاری نمی‌تواند بکند، بنده این را جداً تکذیب می‌کنم- آقا فرمودید که انجمن شهر تحت تأثیر واقع شده و شهردار را انتخاب کرده آقای وزیر جنگ نخواستند تمام این نامه‌ها را بخوانند هم وقت مجلس گرفته می‌شد و هم شایسته نبود و همین آقای رئیسی را که جنابعالی اتفاقاً آقای دکتر فریدون افشار نماینده محترم مجلس در مجلس مهمانی با حضور فرماندهی سپاه و فرماندهی لشگر و یکی دو نفر از محترمین شهر ضمن معرفی آقای رئیسی را معرفی و مناسب برای شهرداری دانستید و حتی تقاضا داشتید که صورتجلسه‌ای هم در این زمینها تهیه شود که انتخاب شود و بنده (این گزارش فرمانده است) و بنده تذکّر دادم که هیچ یک از اشخاصی که در این مجلس حضور دارند قانوناً حق اعمال نظر و مداخله در انتخاب شهردار ندارند، این نامه فرماندار است (دکتر فریدون افشار- خلاف عرض کردند) ما می‌گوییم خلاف است شما هم می‌گویید

خلاف است به هر حال ما باید قانع بشویم که انجمن شهر و انتخاباتی هست یا نیست اگر انجمن شهری هست که انتخاباتی کرده آن انجمن شهر نشسته گفته من حسن را می‌خواهم هیچ کس هم حق اعتراض ندارد یک انجمن شهری نشسته در رضائیه و انتخاب کرده دیگر نه من حق مداخله دارم و نه دیگران مگر این که برخلاف قوانین و مقررات جاریه و آئین‌نامه‌های مملکت عملی انجام داده شود ولو این که تمام مقامات هم پشت سر او باشند باید تنبه شود و خواهد شد این است که بنده استدعا کرده‌ام موضوعاتی که شما دارید اشکالاتی هست دلتنگی‌هایی هست ممکن است حق با جنابعالی باشد. قبلاً مراجعه بفرمایید اگر قانع نشدید سؤال بفرمایید بنده شایسته نمی‌دانم که این مکاتباتی که بین وکیل و شهردار شده پشت تریبون مجلس بخوانم برای احترامی که به مجلس قائل هستم عرض می‌کنم که شایسته نیست که بیاییم تلگرافات جنابعالی را که آقای وزیر جنگ اینجا قرائت کردند که به انجمن چی فرمودید این شایسته نیست آقا اگر بنا باشد که رسیدگی شود تمام این تلگرافاتی که قرائت کردند و اسم جنابعالی را هم بردند تمام اینها مال جنابعالی است (دکتر فریدون افشار- این طور نیست) و قانوناً اینها همه‌اش قابل تعقیب است همه تلگرافها مال جنابعالی است‏.

رئیس- خوب یک سؤال و جوابی شد و آن قسمت تمام شد

نخست‌وزیر- می‌فرمایند که ارتش آنجا تمرد کرده است‏

رئیس- باشد تمام شد

۶- بیانات آقای نخست‌وزیر دایر به گزارش مسافرت هیأت دولت به فارس

نخست‌وزیر- همان طوری که آقایان استحضار دارند بنا به امر بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه دولت یک برنامه‌ای تنظیم کرده است که هر موقعی که فرصت دارد به استانها برود و از نزدیک به وضعیت مردم رسیدگی کند تا نیازمندیهای آنجا تا در حدود امکانات بتواند رفع کند استان اخیری که مورد بازدید هیئت دولت واقع شد فارس بود آقایان می‌دانند که فارس یکی از زرخیزترین ایالات ما هست و سابقه تارخی درخشانی دارد آنچه باعث افتخارات ملّی گذشته ما است قسمت اعظم آن در فارس است دولت هم نهایت اهمیت را به این استان می‌دهد و نسبت به اهالی وطن‌دوست و شاه‌دوست این منطقه هم بی‌اندازه احترام می‌کند و از این جهت رنج سفر را تحمل کرد و به نقاط دور افتاده این منطقه مسافرت کرد تا نیازمندی‌های آنها را یادداشت کند این مدت مسافرت نه روز بود و مناطقی که مورد بازدید هیئت دولت قرار گرفت عبارت بود از شهرستان‌های فارس، بندر لنگه، داراب، لار، نی‌ریز، اصطهبانات، فسا، جهرم، کازرون، بوشهر، جزیره خارک، آباده، و خود شهر شیراز، این تماس که برحسب امر اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی هیئت دولت را در استان‌ها با مردم برقرار می‌کند بی‌اندازه مفید است، برای این که هم هیئت دولت به مناطق مختلف مملکت آگاهی کامل پیدا می‌کند و تصمیماتی که در تهران و در همانجا می‌گیرند یک تصمیماتی است که شاید بیشتر و بهتر مطالعه شده است تا این که تصمیماتی بگیرند بدون این که از وضعیت منطقه آگاهی داشته باشند، به علاوه یک کارهایی است که در نتیجه مکاتبات چندین ماه و حتی چندین سال ممکن است طول بکشد در صورتی که وقتی که همه آقایان وزرا در محل هستند از این کاغذ بازیها و مکاتبات و قرطاس بازیها جلوگیری می‌شود و فی‌المجلس تصمیماتی می‌گیرند و امور را رتق و فتق می‌کنند، به علاوه مردم گاهی یک تقاضاهایی دارند و خیال می‌کنند این تقاضاها از عهده دولت بر می‌آید و گاهی تلگراف می‌کنند و دولت هم جواب می‌دهد ولی وقتی که حضوراً با یکدیگر بحث می‌کنند و استدلال می‌کنند بالطبع مردم می‌فهمند چه قسمت‌هایی را دولت می‌تواند انجام بدهد و چه قسمت‌هایی از عهده دولت خارج است، ما خیلی خوشوقت هستیم که در این مسافرت مورد محبت و پذیرایی بسیار گرم تمام اهالی استان فارس واقع شدیم و من وظیفه خودم می‌دانم از طرف دولت و خودم سپاس‌گزاری کنم نیازمندی‌های این استان البته خیلی زیاد است، در این چند سال باید اذعان کرد که به این استان زیاد توجه نشده است و بایستی بیش از پیش به این استان توجه بشود، یک نیازمندی‌های عمومی است که یکی از آنها وضعیت اسکله بندر بوشهر است همان طوری که در شیراز و در سایر نقاط به اطلاع اهالی محترم استان رساندم تصمیم قطعی برای ساختن بندر بوشهر گرفته شده است و خیال می‌کنم که در آن قسمت مشغول اقدامات هستند، مقدمات آن هم شروع شده است و این امر هم مورد تأیید و تصویب اعلیحضرت همایونی واقع شده است و امر هم فرموده‌اند و همان موقع که در شیراز بودم می‌دانم جداً مشغول این کار شدند، یکی راجع به راه‌های این استان است، بعضی نقاط به واسطه نداشتن راه در یک بن بستی قرار گرفته مثل داراب، مثل جهرم، مثل فیروزآباد که اگر اینها راه‌هایی داشته باشند و ارتباطی داشته باشند بین یکدیگر بی‌اندازه مورد استفاده واقع خواهد شد همانجا یک برنامه سه ساله‌ای تنظیم شد با نظریات فنی وزارت راه و در ظرف این سه سال ما سعی خواهیم کرد که این بن بستها رفع بشود و بتوانند بین خود وسائل ارتباطی برقرار کنند بعد از آن سعی خواهد شد که در سال دوم و سوم راه‌ها همان طوری که لازم است ساخته بشود آن هم برنامه‌اش تصویب شد و بودجه‌اش هم از سازمان برنامه در ظرف همین یکی دو روزه در اختیار وزارت راه قرار خواهد گرفت این قسمت هم انجام خواهد شد یکی دیگر از نیازمندی‌های اهالی که تقاضا داشتند راجع به کارخانه‌جات آن منطقه بود منجمله کارخانه قند، لازم است این قسمت تذکّر داده شود که دولت مثل سابق برنامه‌اش عبارت از این نیست که یک کارخانه قندی ببرد و به خرج خودش در آنجا نصب بکند نقشه دولت عبارت از این است که تمام کارخانه‌جاتی که در اختیار دارد به تدریج آن کارخانه‌جات را به مردم واگذار کند و خود مردم آنها را اداره کنند و با این تصویب ارزیابی پشتوانه اسکناس یک وسائلی در اختیار دولت گذاشته شده که دولت می‌تواند. به خوبی نتیجه بگیرد و از همین جهت آقایان می‌توانند با تشکیل شرکت‌هایی یک مقدار سرمایه‌گذاری کنند دولت هم در حدود توانایی خود کمک می‌کند مثل این که در سایر استان‌ها کرده مثلاً در خراسان تا به حال همان طوری که اطلاع دارید دو تا کارخانه برای قند سرمایه‌گذاری کرده‌اند و یکی هم سفارش داده شده و دولت هم تا حدودی که می‌توانسته به آنها کمک کرده است و به این ترتیب انجام شده در استان فارس هم که نقاط بسیار مساعد و خوبی برای محصول چغندر دارد اگر شرکت‌هایی تشکیل بدهند حتی اگر بتوانند پانزده درصد آن را تهیه تأمین کنند بقیه‌اش را دولت با وسائلی که در اختیار دارد کمک خواهد کرد که خودشان آن کارخانه را راه بیندازند و استفاده کنند امیدوارم آقایان نمایندگان محترم فارس اهالی را متوجه کنند که هر چه روزتر تشکیل شرکت را بدهند این کار عملی بشود راجع به سایر قسمت‌ها نیازمندی‌هایی داشتند فرهنگ، بهداری، برای اینها همه تا حدودی که برای دولت مقدور بود اعتبارتی تصویب شد که فقط مال فرهنگش در حدود بیش از دو میلیون تومان است دو میلیون تومان که این را به قسمت‌های مختلفه بدهند در یک مصاحبه مطبوعاتی هم به اطلاع رساندم که برای نی‌ریز در حدود هفتاد هزار تومان کمک شده و برای اصطهبانات در حدود دویست هزار تومان، کلاس ششم متوسط می‌خواسته‌اند وسائل لابراتواری‌شان کامل نبوده تمام اینها را وزارت فرهنگ قبول کرده که این قسمت‌ها را تکمیل بکند و تعهد کرده است که برای اول سال جاری در اول مهر ماه کلاس‌ها را دایر کند که چند روز پیش هم خبر آنها را در اختیار روزنامه‌ها گذاشتیم و رادیو هم گفت (دشتی- یعنی بیشتر از آنچه داشتیم؟) اینها همه تازه است تمام اینها اعتبارات جدید است علاوه بر آنچه که جاری است و علاوه بر بودجه فعلی و آنچه باید در اول مهر ماه از بودجه جاری بدهند شاید بیش از دو میلیون تومان برای فرهنگ آنجا در نظر گرفته شده علاوه بر این در وزارت بهداری و سایر وزارتخانه‌های دیگر هم در حدود خودشان کاری انجام داده‌اند مدتی راجع به شهرستان شدن بعضی از نقاط بحث بود بعضی از آقایان موافق بودند بعضی از آقایان موافق نبودند استاندار پیشنهاد کرده بود خودمان رفتیم در محل تشخیص دادیم که اغلب این نقاط بایستی شهرستان بشود از این جهت تصویب‌نامه صادر شد که اصطهبانات و نیریز، داراب همه‌شان شهرستان شدند برای این که اهالی‌شان بتوانند کارهایی برای خودشان بکنند موضوعی که بیش از همه مورد توجه دولت است و به عقیده بنده علّت عقب افتادگی فارس که دولت‌های وقت یا نتوانستند یا ممکن نشده کمک‌هایی بکنند یک علّت عمده‌ای دارد که اگر آن قسمت درست بشود تمام قسمت‌ها خود به خود درست می‌شود چند روز پیش که بنده برحسب امر اعلیحضرت همایونی رفته بودم به چالوس و گچسر برای افتتاح مهمانخانه و در عید هم رفته بودم آنجا از چالوس تا رامسر در تمام قسمت راه در کنار دریا دارند باغ احداث می‌کنند و تمام مردم فعالیت می‌کنند علتش چیست؟ علتش این است که مردم مطمئن شده‌اند که یک تبانی در اوضاع سیاسی مملکت هست و از این جهت مردم خودشان بدون این که دولت کمک کرده باشد مشغول فعالیت هستند در فارس متأسفانه همان طوری که آقایان نمایندگان محترم مستحضرند امنیت وجود نداشت و این عدم امنیت باعث شده است که در آنجا اصلاحات اساسی نشده است و مردم هم خودشان توجه نکرده‌اند برای این که می‌گفتند اگر ما درخت تکاریم فردا این درخت نخواهد بود به چه مناسبت ما به خودمان زحمت بدهیم، البته از مرداد ماه ۳۲ به اینطرف خوشبختانه در ظل توجهات خاص بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه امنیت کامل در تمام مناطق ایران برقرار شده است ولی خوب یک مناطقی هست که متأسفانه در آن جا یک سیستم ایل‌نشینی هست، البته بنده نمی‌خواهم بگویم که بین ایلات و افراد شهرنشین جدایی هست ایلات هم از افراد این مملکت هستند و وظیفه دولت هست که به اینها نهایت مساعدت و کمک را بکند و آنها را راهنمایی بکند ولی خوب به واسطه قشلاق و ییلاق رفتن ایل‌ها یک خساراتی برای اهالی و دهات آن منطقه وارد کرده‌اند و می‌کنند، از این جهت یکی از اوامری که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی فرمودند این است که دولت سعی کند قسمت اسکان ایلات را در آن منطقه عملی بکند، این هم یکی از کارهایی است که حتماً انجام خواهد شد و امیدوارم انشاءالله برای اواسط خرداد ماه بودجه‌ای برای این کار لازم

است لایحه‌اش را بیاوریم به مجلس و از مجلس اجازه بگیریم که از آن محلی که در نظر داشتند برای اسکان ایلات مخصوصاً در فارس این کار را عملی کنیم و خیال می‌کنم با اسکان ایلات یک قدم مهم و مثبتی برای آبادانی آن منطقه برداشته خواهد شد موضوع مهمی که بیشتر مورد توجه دولت است این است که تمام اهالی مملکت بدانند که یک دولت قانونی وجود دارد آن هم دولتی است که منصوب بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه و مورد تأیید مجلسین است و بس غیر از این دولت که طبق مقررات و قوانین موضوعه باید حکومت کند اشخاص و افراد حق ندارند که در هیچ یک از نقاط برخلاف قانون و به میل خودشان اعمالی انجام بدهند (صحیح است، احسنت) و تصمیم این دولت است که با اصول خانخانی در هر کجا که باشد جداً مبارزه کند (احسنت) و از همین جهت هم در مسافرتی که به شیراز کردیم یکی از اشخاصی که اهمیتی کسب کرده و از ایلش مشهورتر است چون کمتر ایلش مشهور است حیات داودی است، بنده در زمانی که افتخار شرکت در کابینه مرحوم قوام‌السلطنه را داشتم که خدا رحمتش کند این شخص تلگرافاتی کرده است که حالا که انسان آن تلگرافات را می‌خواند حقیقتاً متحیر می‌شود که چطور ممکن است یک فردی ایرانی باشد و اسمش ایرانی باشد و یک چنین تلگرافی به مرکز زده باشد در آن موقع تلگراف‌زننده‌ای زد و پادگان بوشهر را خلع سلاح کرد و اسلحه را همه را برداشت برد و تلگراف کرد به دولت مرکزی که من اینها را استقلال خواهم داد و مستقل خواهم کرد و هیچ کس را هم نمی‌شناسم در آن موقع رئیس ستاد وقت تلگراف کرد که این بزرگترین سند خیانتی است که شما به دست خودتان به دولت داده‌اید و در اولین فرصت تنبیه خواهید شد حالا در ظرف این مدت که تعقیب نشده بنده نه اطلاعی داشتم و نه مسئولیتی ولی الان که مسئولیت امور برحسب امر بندگان اعلیحضرت همایونی به بنده واگذار شده بنده وظیفه خودم می‌دانم در هر قسمتی که مقدور هست و لازم هست یک اقداماتی انجام بشود انجام بدهم در این سفری که رفتم آنجا یکی از اشخاصی را که بنده دستور دادم توقیفش بکنند برای این که مدتی تحت تعقیب قانونی بوده و همین طور به واسطه این که خودش را یک شخص قادری می‌دانست به هیچ وجه من‌الوجوه مورد تعقیب قرار نگرفته بود این شخص جزیره خارک را که بعضی از آقایان شاید فرصتی داشته‌اند به عنوان تماشا به آنجا رفته‌اند، آن جزیره را به نام خودش به ثبت داده بود بندر ریک و بندر گناوه و تمام منطقه‌ای که در ساحل دریا هست و شاید شصت هفتاد کیلومتر است اینها را تمام به اسم خودش ثبت داده بود و متأسفانه، متأسفانه باید بنده عرض کنم که اگر یک چنین اشخاصی در نقاط مختلف مملکت ما پیدا می‌شود در درجه اول مسئول آن مأمورین دولت هستند و اگر مأمورین دولت به اتکای دولت مرکزی وظیفه قانونی خودشان را انجام بدهند هیچ وقت چنین اتفاقاتی پیش نمی‌آید یکی از کارمندان دارایی در ثبت بوده یا در دارایی حالا درست نمی‌دانم چون مال چهار سال پنج سال پیش است این شخص با گرفتن مبلغی رشوه وقتی ایشان، آقای حیات داودی این‏ املاک را به ثبت داده است اعتراضی نکرده بود که این املاک جزء خالصه است بایستی اعتراض می‌کرد ولی این شخص در مدت قانونی که باید این کار انجام می‌گرفت سکوت اختیار کرده بود و در مقابل رشوه‌ای که گرفته بود وظیفه قانونی خودش را انجام نداده بود و به این ترتیب گذاشته بود که این شخص تقاضای ثبت را به نام خودش بکند این که دولت با در نظر گرفتن اوضاع و احوال و با در نظر گرفتن سوابق این شخص در نهضت جنوب نسبت به ارتش نسبت به اموال دولتی و نسبت به حکومت مرکزی عمل کرده بود و با در نظر گرفتن این که یک مقدار زیادی از املاک خالصه را به نام خودش ثبت داده بود و مخصوصاً به اندازه‌ای گستاخ بود که در میهمانی رسمی که شهردار شیراز به افتخار هیئت دولت داده بود در آنجا هم حاضر شده بود دستور دادم در همانجا توقیفش کردند و الان هم در تهران است و به مناسبت اقداماتی که بر علیه امنیت کشور کرده بود تحویل دادستانی ارتش شد و امیدوار هستم که به سوابق اعمال او درست رسیدگی بکنند و آن تنبیهی که شایسته او هست انجام بشود یکی از اشخاص دیگری که در این چند روزه باز صحبتش زیاد است یک شخصی است به اسم حسینقلی رستم که او هم البته دستور توقیفش داده شده حسینقلی رستم پسر رستمی است که در زمان اعلیحضرت فقید پانصد ششصد نفر از افراد رشید ارتش شاهنشاهی را در یک واقعه‌ای به هلاکت رسانید بعد آمد به تهران و اینجا به سزای خودش رسید این پسرش که الان توقیفش کرده‌اند در آن موقع ده سال بیشتر نداشت، تبعیدش کرده بودند به آذربایجان تا شهریور ۲۰ آنجا بود بعد از شهریور ۲۰ فرار کرد آمد به تهران و بعد رفت آنجا و در این مدت مرتکب قتل و شرارت زیادی شده است البته از مردمان خیلی مهم آن منطقه هم نیست هر موقعی که خواسته‌اند او را تعقیب کنند به عنوان این که یک روزی او کمک کرده به ارتش و راهنمایی کرده است که فلان یاغی را بگیرند از تعقیبش خودداری می‌شده است زمانی که آنجا بودیم رئیس دادگستری گزارش تهیه کرد و به وزیر دادگستری داد و وزیر دادگستری طبق قوانین دستور داد که این شخص تعقیب بشود البته خیلی از اشخاص دنبال او آمدند، خیلی زیاد و توصیه کردند به ملاحظه این که یک وقت این شخص خدمت کرده است یک روزی به این مملکت خدمت کرده است تحت تعقیب قرار نگیرد بنده جواب دادم که اگر یک کسی روزی خدمت کرده است و روزی جرمی می‌کند دلیل این نیست که از تعقیب او خودداری بشود و از جرم او صرف‌نظر بشود حساب این کارها از هم سوا است یک کسی یک روزی کاری کرده است او وظیفه‌اش را انجام داده است بسیار خوب ولی امروز اگر بنده اینجا هستم، خدمت آقایان هستم مرتکب خلافی شدم، البته باید بنده را تعقیب بکنند نه این که بگویند نخست‌وزیر است نباید تعقیب بشود اینها اصولی است که اگر در مملکت رعایت و اجرا بشود تمام کارهای مملکت مرتب و منظم خواهد شد این است که این شخص هم طبق تصمیم دادگستری شیراز به عنوان اقدامات خلاف قانونی که کرده است دستور توقیفش صادر شد انشاءالله که این اتهامات وارد نیست و تبرئه می‌شود چون ما به هیچ وجه همان طور که در روز تشکیل دولت گفتیم نه می‌خواهیم برای کسی پرونده بسازیم و نه مزاحم کسی می‌شویم ما می‌خواهیم حکومت قانونی در این مملکت برقرار بشود و مستقر بشود، این به نفع همه افراد مملکت است که اگر دادگستری خوب کارهایش را بکند به کارهای افراد مملکت نظارت بکند کارها اصلاح خواهد شد، این هم به نفع افراد است و هم به نفع مملکت این را خواستم خدمت آقایان توضیح بدهم که این شخص را هم دادگستری توقیف کرده است و طبق پرونده‌ها تعقیبش خواهد کرد چون یک پرونده‌هایی موجود است بنده استدعا دارم با توجهات خاصی که ذات ملوکانه نسبت به این دولت به خصوص دارد و چندین مرتبه اظهار فرموده‌اند و مخصوصاً با پشتیبانی که نمایندگان محترم هر دو مجلس از این دولت می‌کنند اطمینان دارم که این دولت خواهد توانست خدماتی به مملکت بکند و خواهد کرد.

۷- بیانات آقای رئیس راجع به مسافرت‌های هیئت دولت به استان‌ها

رئیس- رویه مطلوبی که جناب آقای نخست‌وزیر برای وقوف به حال و وضع مردم در پیش گرفته‌اند که شخصاً به اتفاق آقایان وزیران به نوبت به تمام استان‌های کشور مسافرت و از نزدیک اوضاع را مشاهده و مورد بررسی قرار می‌دهند ممدوح است باید به احتیاجات مردم و تقاضاهای مشروع آنها و بهبود وضع ساکنین هر استان رسیدگی کرد و موجبات پیشرفت کار و رفاه و آسایش آنها را فراهم نمود (صحیح است- صحیح است) تصور می‌کنم این رویه مورد قبول آقایان نمایندگان محترم هم هست (صحیح است- صحیح است) به درد دل مردم باید رسیدگی نمود و به قوانین احترام گذاشت و امنیت را در سر تا سر کشور تأمین کرد و مردم را به رفاه و امنیت و عدالت امیدوار ساخت (صحیح است) من تصور می‌کنم رویه دولت جناب آقای دکتر اقبال که مبتنی بر احترام به قوانین و اجرای نیات پاک شاهنشاه معظم است مورد پشتیبانی آقایان نمایندگان محترم خواهد بود (صحیح است- صحیح است)

۸- تصویب یک فوریت لایحه احداث سد لار

رئیس- دو موضوع از مجلس سنا رسیده که در آنجا با قید فوریت تلقی شده اینجا هم قرائت می‌کنیم که همین طور رأی گرفته بشود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملّی

لایحه شماره ۲۳۰۳۴- ۱۷۷۸۷- ۱/ ۱۲/ ۳۵ دولت موضوع ساختمان و بهره‌برداری سد و تأسیسات لار و لتیان تقدیمی به مجلس سنا در جلسه روز چهارشنبه بیست و چهارم اردیبهشت ماه ۱۳۳۷ مجلس سنا مطرح و چون پیشنهاد فوریت شده بود بدواً فوریت و سپس خود لایحه مورد تصویب قرار گرفت اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی و طرح در مجلس شورای ملّی به ضمیمه ایفاد می‌شود.

نایب رئیس مجلس سنا- دکتر سعید مالک‏

رئیس- البته این موضوع خیلی مهم است موضوع سد لار است که در مجلس سنا با فوریت تلقی کرده‌اند حالا هم فوریت مطرح است مطابق آئین‌نامه‌ای که داریم هر موضوعی که در یک مجلس با فوریت تلقی شد مجلس دیگر می‌تواند فوریتش را قبول بکند و یا ممکن است قبول نکند حالا راجع به فوریت مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) بنابر این رأی گرفته می‌شود به فوریت این چیزی که از مجلس سنا آمده است که مربوط به موضوع سد لار است آقایانی که با فوریت آن موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به کمیسیون‌های کشاورزی و قوانین دارایی فرستاده می‌شود.

۹- طرح وتصویب یک فوریت لایحه تشکیل دادگاه سیار

رئیس- یک لایحه دیگری است که قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملّی

لایحه شماره ۹۴۵۵ رح ۵۱۹۸۱- ۴/ ۱۲/ ۱۳۳۶ دولت راجع به تشکیل دادگاه سیار تقدیمی مجلس سنا که قبلاً به

استناد قانون اجازه اجرای لوایح پیشنهادی وزارت دادگستری مورخ ۶ مرداد ماه ۳۵ طی شماره ۸۳۶۴ ح ۵۸۸۵۴- ۱۳/ ۱۱/ ۳۵ از طرف وزیر دادگستری برای طرح در کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین تصویب و طی نامه شماره ۵۶۴۷- ۱۳/ ۱۲/ ۳۵ مجلس سنا از طرف روسا مجلسین برای اجرای موقت به دولت ابلاغ شده بود در جلسه روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۳۳۷ مجلس سنا مطرح و چون پیشنهاد فوریت شده بود بدواً فوریت آن و سپس خود لایحه اصلاح و به تصویب رسید.

اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی و طرح در مجلس شورای ملّی به ضمیمه ایفاد می‌شود.

نایب رئیس مجلس سنا- دکتر سعید مالک

رئیس- این لایحه در کمیسیون‌های مشترک مجلسین به تصویب رسیده و بعد در آنجا مطرح کرده‌اند و تمام کرده‌اند البته با یک فوریت است حالا بسته به نظر آقایان که فوریت به کمیسیون‌ها برود یا همین طور عادی تلقی بشود فوریتش مخالفی ندارد؟ (اظهاری نشد) پس رأی می‌گیریم به فوریت این لایحه آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به کمیسیون دادگستری فرستاده می‌شود.

۱۰- شور دوم گزارش کمیسیون دارایی راجع به اجازه ورود و نصب یک دستگاه فرستنده تلویزیون

رئیس- در دستور چیزی نداریم جز لایحه تلویزیون گزارش کمیسیون قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملّی

کمیسیون دارایی لایحه دولت راجع به ورود و نصب فرستنده تلویزیون را با حضور نمایندگان دولت برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده با توجه به پیشنهادات لایحه مزبور را با اصلاحاتی تصویب نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملّی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- دولت مجاز است یک دستگاه فرستنده (تلویزیون) و کلیه لوازم آن که (به تشخیص وزارت پست و تلگراف و تلفن) در تهران نصب و به کار می‌افتد از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی معاف و از تاریخ شروع به کار تا پنج سال از پرداخت مالیات معاف نماید.

تبصره ۱- دستگاه مزبور از نظر رعایت اصول فنی تابع دستور وزارت پست و تلگراف و تلفن بوده و از نظر تنظیم و اجرای برنامه‌ها مطیع مقررات و دستور اداره کل انتشارات و رادیو خواهد بود.

تبصره ۲- معافیت مذکور از حقوق گمرکی فقط محدود است به صورت لوازمی که وزارت پست و تلگراف تشخیص می‌دهد و دستگاه‌های گیرنده تلویزیون مشمول این معافیت نبوده و از نظر پرداخت حقوق و عوارض گمرکی در حکم دستگاه‌های رادیو خواهند بود.

تبصره ۳- مشخصات فنی این دستگاه تلویزیون را دولت ظرف پانزده روز از تاریخ تصویب این قانون اعلام خواهد کرد.

تبصره ۴- وزارتخانه‌های پست و تلگراف و تلفن- دارایی گمرکات و انحصارات مأمور اجرای این قانون می‌باشند.

مخبر کمیسیون دارایی مشایخی گزارش از کمیسیون پست و تلگراف به مجلس شورای ملّی

کمیسیون پست و تلگراف و تلفن با حضور آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن به شور دوم لایحه ورود و نصب فرستنده تلویزیون رسیدگی و خبر کمیسیون دارایی را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملّی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون پست و تلگراف و تلفن - مهندس شیبانی

گزارش از کمیسیون گمرکات و انحصارات به مجلس شورای ملّی کمیسیون گمرکات و انحصارات لایحه ورود و نصب فرستنده تلویزیون را با حضور آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات مورد رسیدگی قرار داده خبر شور دوم کمیسیون دارایی را تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملّی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون گمرکات و انحصارات - دادگر

رئیس- در برگ موافق و مخالف کسی اجازه نخواسته آقای دکتر امیر حکمت مخالفید؟ بفرمایید.

دکتر امیر حکمت- آقایان خاطرشان هست که بنده در شور اول مخالف بودم و مخالفت بنده روی این بود که این دستگاه را از عوارض گمرکی معاف کرده‌اند و پنج سال هم از پرداخت مالیات معاف است آن روز عرض کردم اگر درآمدی ندارد قطعاً به آن مالیات تعلق نمی‌گیرد تا محتاج به قانون باشد به علاوه بنده عرض کردم که در این نوع امور نظر خاصی در مجلس نباید باشد باید در نظر گرفت که این کار واقعاً برای مملکت مفید است یا نیست در صورتی که مفید است و مستحق این است که از مالیات معاف باشد و مستحق این است که از عوارض گمرکی معاف باشد و ندهد بهتر این است که کلاً گفته بشود که هر کس دستگاه تلویزیون و فرستنده بیاورد مشمول این قانون است نه یک نفر به خصوص و برای یک امر خاص حالا بنده یک چیزهای دیگری می‌بینم و آن این است که این روزها اعلان‌هایی در جراید می‌بینم که می‌نویسند تلویزیون ایران در صورتی که اینجا صحبت شد این دستگاه و هر دستگاهی بیش از صد کیلومتر شعاع نمی‌تواند فرستنده باشد بنابر این اسم تلویزیون ایران یک اسم موهومی است که یک شخص در تمام مملکت می‌تواند فرستنده داشته باشد و دستگاه تلویزیون درست کند و این یک نوع انحصاری است که به نظر بنده صحیح نیست و کسی حق ندارد این عنوان را برای خودش قائل بشود بنابر این بنده خواهش می‌کنم از دولت که در این موضوع توجه خاصی بکنند و نگذارند یک ترتیبی پیش بیاید. که یک اشخاصی از این عناوین و قوانین خاص استفاده کنند این عرض بنده است (احسنت)

رئیس- آقای معاون نخست‌وزیر

معاون نخست‌وزیر (ناصر ذوالفقاری)- بعضی نگرانی‌هایی بود که در جلسات قبل آقایان نمایندگان محترم پیشنهادهایی فرمودند که اکثر این پیشنهادات در کمیسیون رسیدگی شد و اصلاح شد و مورد قبول دولت هم واقع شد و جزء لایحه شد و موضوعی که جناب آقای دکتر امیر حکمت فرمودند که چرا نوشته نشده است عموم همان طور که بارها عرض کردم به عموم این کار اجازه داده خواهد شد و انحصاری نیست و ایشان هم می‌دانند فقط باید این موضوع رسیدگی بشود و صلاحیت اشخاص را دولت رسیدگی بکند و این اجازه را بدهد و بنده اینجا این اطمینان را به آقایان می‌دهم که هر فردی و هر مؤسسه‌ای که بخواهد تلویزیون در ایران دایر کند در هر نقطه از کشور که باشد دولت به او اجازه خواهد داد و ضمناً فرمودند راجع به این که اسمش را تلویزیون ایران گذاشته‌اند در لایحه هیچ اسمی از آن نیست که اسمش را تلویزیون ایران بگذارد البته به ایشان تذکّر داده خواهد شد که نام دیگری به این تلویزیون بگذارد.

رئیس- دیگر کسی اجازه نخواسته بنابر این رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است کسی اجازه صحبت نخواسته است.

۱۱- تعیین موقع و دستور جلسة بعد- ختم جلسه‏

رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه روز سه‌شنبه خواهد بود دستور بقیه همین لایحه است‏.

(مجلس در ساعت یازده و نیم صبح ختم گردید)

رئیس مجلس شورای ملّی - رضا حکمت

سؤالات نمایندگان

ریاست محترم مجلس شورای ملّی

متمنی است دستور بفرمایید تیمسار سرلشگر وثوق وزیر محترم جنگ در موقع مقتضی در مجلس شورای ملّی حاضر شده و به سؤالات زیر جواب قانع کننده بدهند.

۱- به چه دلیل و با چه مجوزی سرلشگر کمال فرمانده لشگر رضائیه مدتی است فرش‌های شهرداری را به منزل برده و شهردار سابق آقای دکتر معزی وقتی که فرش‌ها را خواسته بودند پس بگیرند آنها را نداده

۲- به چه مجوزی سرلشگر کمال فرمانده لشگر رضائیه سرگرد رئیسی را که رئیس حسابداری سابق لشگر رضائیه بوده و از اهالی رضائیه نیستند به پست شهرداری تحمیل نموده و چه موقع ممکن خواهد شد ایشان این عامل استثمار خود را از شهرداری بردارند

۳- سرگرد رئیسی شهردار تحمیلی فعلی که به امر سرلشگر کمال در پنجم آذر ماه به سمت شهردار رضائیه معین شده متمنی است معین فرمایند در مدت کمتر از پنج ماه که یک دستگاه اتومبیل نو خریداری نموده پول آن را از چه محلی تهیه کرده است

۴- معین فرمایید چه موقع وجه اجاره معوقه مهمانخانه شهرداری که لشگر رضائیه برای باشگاه افسران کرایه نموده و وجه اجاره درمانگاه متعلق به شهرداری پرداخت خواهد شد

۵- چون با رسیدن راه آهن به تبریز پیش‌بینی می‌شود عدّه‌ای توریست از تهران به رضائیه افزایش خواهد یافت الزام دارد هر چه زودتر مهمانخانه شهرداری را تحویل داده و باشگاه افسران را به محل دیگری منتقل نمایند

۶- سرهنگ دوم کریمی رئیس سابق دبیرستان نظام رضائیه که به دستور او مدیر دبیرستان رضا شاه کبیر مضروب و مصدوم شده قرار بود از رضائیه به محل دیگری منتقل شود به چه علّت هنوز منتقل نشده

دکتر فریدون افشار- نماینده رضائیه

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملّی

متمنی است مقرر فرمایند سئوال زیر را به وزارت راه ابلاغ نمایند تا برای دادن پاسخ در مجلس حضور بهم رسانند.

۱-اعتباراتی که از اول سال ۱۳۳۳ جهت تعمیرات، ساختمان، شن‌ریزی جهت راه سرخس داده شده و به مصرف رسیده به طور تفکیک چه مبلغ بوده است و در مقابل پرداخت این اعتبارات چه اقدامی به عمل آمده است.

۲- نسبت به ساختن جاده زورآباد و جاده بین تربت جام و با خزر چه اقدامی به عمل آمده است

کدیور

ریاست معظم مجلس شورای ملّی

متمنی است مقرر فرمایید جناب آقای وزیر کشور در مجلس شورای ملّی برای پاسخ به سؤال زیر حضور بهم رسانند.

۱- با این که در قانون استقلال شهرداری‌ها صراحت دارد شهرداران درجه یک بیش از هزار و پانصد تومان نمی‌توانند حقوق بگیرند علّت این که شهردار اصفهان ماهیانه علاوه بر حقوق بازنشستگی سه هزار تومان به عنوان فوق‌العاده می‌گیرد چیست و چگونه وزارت کشور با پرداخت این مبلغ موافقت نموده است.

۲- از قرار اطلاع اتومبیل شخصی خود را مع‌الواسطه به شهرداری فروخته است در صورتی که شهرداری سال گذشته یک اتومبیل به مبلغ چهل هزار تومان برای شهردار خریده است آیا این موضوع صحت دارد.

با تقدیم احترام

محمد باقر برومند

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملّی

خواهشمند است مقرر فرمایید به وزارت خانه‌های کشاورزی- بازرگانی- انحصارات و سازمان برنامه اطلاع داده شود در پاسخ سؤالات زیر در مجلس شورای ملّی حضور یابند.

۱- با آنکه قریب بیست سال است که دولت‌ها برای حمایت چای داخلی اقدامات موقتی به عمل می‌آورند چگونه دولت حاضر که از یک سال پیش در این امر دچار مذاکرات بدون نتیجه کمیسیون‌ها است فکر صحیح نکرده و برنامه روشن برای امر چای به موقع تهیه و اجرا ننموده است؟

۲- برنامه دولت در حمایت و ترویج و بهبود محصول چای چیست و تا چند سال این برنامه به صورت مرتب برای حمایت محصول وضع ثابتی خواهد داشت؟

۳- در حالی که مدتی از موقع جمع‌آوری برگ سبز چای می‌گذرد و ادامه وضع بلا تکلیفی حاضر هر روز موجب خسارات جبران‌ناپذیری برای قریب پانصد هزار نفر چای‌کاران شمال می‌گردد چگونه قبلاً تصمیم مقتضی اتخاذ نگردیده و مسئول این امر خطیر کیست و دولت تا چه اندازه در این امر احساس مسئولیت می‌کند؟

۴- سازمان‌های متعددی که به عنوان حمایت چای در وزارتخانه‌ها و موسسات مختلف دولت تا کنون تشکیل گردیده چه مسئولیت و تخصص و صلاحیتی در این امر داشته‌اند و تا چه اندازه وجود آنها با نظریات مختلف باید به این محصول صدمه بزند؟

۵- علل تشکیل و انحلال متوالی ادارات و مؤسسات متعدد مربوط به چای در وزارتخانه‌های مختلف چه می‌باشد

۶- در مقابل شکایات و تظلم و تحصن چای‌کاران شمال و همچنین برای رفع بحران و وضعیت ناگوار فعلی چه اقدام عاجلی در نظر گرفته شده و از چه تاریخ عمل می‌گردد و تا چه مدت با یک نظم و ثبات و دوام ادامه خواهد داشت.

هلاکو رامبد

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملّی

متمنی است سؤال ذیل را برای جواب به وزارت دارایی ابلاغ فرمایند.

آیا اعتبار پانصد میلیون ریال و دویست و شصت میلیون ریال که جهت بانک رهنی و بانک ساختمانی تصویب شده به بانک‌های مزبور پرداخت شده چون ساختن خانه برای افراد مورد نهایت احتیاج است متمنی است جریان پرداخت اعتبارات مزبور توضیح داده شود.

ارسلان خلعتبری

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملّی

استدعا می‌شود مقرر فرمایند جناب آقای وزیر کشور برای پاسخ به سؤال زیر در مجلس حضور بهم رسانند. سؤال.

بعد از تصویب قانون منع کشت خشخاش و اوامر مؤکدی که اعلیحضرت همایونی برای جلوگیری از کشت فرموده‌اند در چند نقطه در ناحیه بجنورد از قبیل چرگدان و غلامان و غیره به همان نحوه سابق با آزادی کامل کشت خشخاش ادامه دارد با این که در این مدت استاندار مکرر به محل عزیمت کرده است آیا علّت بخصوصی مجوز آزاد گذاردن این محل‌ها برای ادامه کشت بوده یا بدون اطلاع مرکز این منافع عاید متصدیان امر و زراعت شده است البته با سوابقی که در وزارت کشور موجود است توضیحات جناب وزیر کشور انشاءالله قضیه را روشن خواهد کرد.

سعید مهدوی

مقام محترم ریاست مجلس شواری ملّی

خواهشمند است مقرر فرمایید جناب آقای وزیر امور خارجه برای جواب به سؤال زیر حاضر شوند.

آیا مطلعند که بر ایرانیان مقیم و زوار در کشور عراق چه می‌گذرد و جریان امر را به مجلس شورای ملّی گزارش نمایند.

با تقدیم احترامات- پرفسور جمشید اعلم‏